Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy

<html lang="pl" xmlns="http://www.w3.org/1999/xhtml" xmlns:fb="http://ogp.me/ns/fb#">  <head> <script> var sas_idmnet = sas_idmnet || {}; sas_idmnet.cmd = sas_idmnet.cmd || []; sas_idmnet.tcf2 = 1; /* eslint-disable prettier/prettier */ var isIE11= !!window.msCrypto; window.cmpConfig = { script: { baseUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent", // script url async: !0, // script tag async or not uiScriptName: "cmp-widget-latest.js" // current script version & name }, worker: { cmpID: 225, iabVendorUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent/", googleVendorUrl: "https://smart.idmnet.pl/consent/google-vendors.json", locale: "pl" }, ui: { logoUrl: 'https://smart.idmnet.pl/consent/pwn/pwn_logo_rgb.jpg', consentText: 'https://smart.idmnet.pl/consent/pwn/consent-encyklopedia_pwn.json', theme: { textColor: '#000', secondaryTextColor: '#999', primaryColor: '#20773a' } } } /*********************/ "use strict";!function(){var e=function(){var e,t="__tcfapiLocator",a=[],r=window;for(;r;){try{if(r.frames[t]){e=r;break}}catch(e){}if(r===window.top)break;r=r.parent}e||(!function e(){var a=r.document,n=!!r.frames[t];if(!n)if(a.body){var s=a.createElement("iframe");s.style.cssText="display:none",s.name=t,s.id="iframe",a.body.appendChild(s)}else setTimeout(e,5);return!n}(),r.__tcfapi=function(){for(var e,t=arguments.length,r=new Array(t),n=0;n<t;n++)r[n]=arguments[n];if(!r.length)return a;if("setGdprApplies"===r[0])r.length>3&&2===parseInt(r[1],10)&&"boolean"==typeof r[3]&&(e=r[3],"function"==typeof r[2]&&r[2]("set",!0));else if("ping"===r[0]){var s={gdprApplies:e,cmpLoaded:!1,cmpStatus:"stub"};"function"==typeof r[2]&&r[2](s)}else a.push(r)},r.addEventListener("message",function(e){var t="string"==typeof e.data,a={};try{a=t?JSON.parse(e.data):e.data}catch(e){}var r=a.__tcfapiCall;r&&window.__tcfapi(r.command,r.version,function(a,n){var s={__tcfapiReturn:{returnValue:a,success:n,callId:r.callId}};t&&(s=JSON.stringify(s)),e&&e.source&&e.source.postMessage&&e.source.postMessage(s,"*")},r.parameter)},!1))};"undefined"!=typeof module?module.exports=e:e()}(); /*********************/ if (!isIE11) { // load cmp-widget source !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = window.cmpConfig.script.async, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8",o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/" + window.cmpConfig.script.uiScriptName; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); } else { console.log("IE11 not supported for UI"); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8", o.src = "https://polyfill.io/v3/polyfill.min.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous",o.charset="UTF-8", o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/legacy-boot.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); !function() { o = document.createElement("script"), o.type = "text/javascript", o.async = 0, o.crossorigin = "anonymous", o.charset="UTF-8", o.src = window.cmpConfig.script.baseUrl + "/cmp-widget-legacy-latest.js"; n = document.getElementsByTagName("script")[0], n.parentNode.insertBefore(o, n); }(); } </script> <meta http-equiv="Content-Type" content="text/html; charset=utf-8" /> <title>Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy</title>  <meta charset="utf-8"> <meta http-equiv="X-UA-Compatible" content="IE=edge"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0"> <meta name="description" content="Internetowa encyklopedia PWN - zawierająca ok. 200 tysięcy artykułów, haseł, ilustracji, kalendariów, tabel ze stale aktualizowanej bazy encyklopedycznej Wydawnictwa Naukowego PWN - to najlepsze źródło rzetelnej i wiarygodnej wiedzy."> <meta name="keywords" content="Encyklopedia, PWN, Biologia, Historia, Nauki społeczne, Humanistyka, Kultura, Medycyna, Nauki Społeczne, Nauki Ścisłe, Biogramy, Technika, Motoryzacja, Media, ciekawostki, cytaty"> <meta name="author" content=""> <meta property="og:image" content="https://encyklopedia.pwn.pl/pwn.jpg"/> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="https://sjp.pwn.pl/opensearch.xml" title="Słowniki PWN"/> <link rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-57x57.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-114x114.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-72x72.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-144x144.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="60x60" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-60x60.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="120x120" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-120x120.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-76x76.png"> <link rel="apple-touch-icon" sizes="152x152" href="https://sjp.pwn.pl/apple-touch-icon-152x152.png"> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="PWN"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-196x196.png" sizes="196x196"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-160x160.png" sizes="160x160"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-96x96.png" sizes="96x96"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-16x16.png" sizes="16x16"> <link rel="icon" type="image/png" href="https://sjp.pwn.pl/favicon-32x32.png" sizes="32x32"> <link rel="dns-prefetch" href="https://smart.idmnet.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://ced.sascdn.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://traffic.idmnet.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://securepubads.g.doubleclick.net/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.googletagservices.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://fonts.googleapis.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://tpc.googlesyndication.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google.pl/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://www.google-analytics.com/" /> <link rel="dns-prefetch" href="https://pagead2.googlesyndication.com/" /> <meta name="msapplication-TileColor" content="#2b5797"> <meta name="msapplication-TileImage" content="/mstile-144x144.png"> <meta name="application-name" content="PWN">  <link rel="stylesheet" href="https://mm.pwn.pl/video-js/video-js.min.css" media="print" onload="this.media='all'"> <script type="text/javascript"> window.VirtualKeyboard=null; </script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap/css/bootstrap.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/font-awesome/css/font-awesome.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/flexslider/flexslider.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/plugins/pretty-photo/css/prettyPhoto.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/assets/css/styles.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/typeahead/typeaheadjs.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/encyclopedy.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/base.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/pwn.min.css"/> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/theme/Dictionary/css/images.css"/> <script type="text/javascript" src="/VirtualKeyboard.compact.3.7.2/vk_loader.js?vk_skin=pwn&vk_layout=Polish (214)"></script>   <script data-cfasync="false" type="text/javascript"> (function (w, d) { var s = d.createElement('script'); s.src = '//delivery.adrecover.com/28259/adRecover.js?ts=1499352594390'; s.type = 'text/javascript'; s.async = true; (d.getElementsByTagName('head')[0] || d.getElementsByTagName('body')[0]).appendChild(s); })(window, document); </script> <script> //https://lp.pzwl.pl/fm/js/zgody.js var zgodyPwn = { zgoda_o_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki drogą elektroniczną.', zgoda_o_s_en: ' I agree to receive commercial information by e-mail.', zgoda_o: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące produktów, usług, aktualnych ofert tej Spółki.', zgoda_o_en: 'I agree to receive from Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw in an electronic form, including with the use of telecommunication devices, commercial information, especially related to the products, services, actual offers.', zgoda_t: 'Zgadzam się na inicjowanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług tej Spółki.', zgoda_t_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki przez telefon.', zgoda_t_en: 'I agree to receive from Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw, phone calls for the purpose of direct marketing.', zgoda_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych drogą elektroniczną o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_p_s_en: 'I want to receive information about products or services offered by entities connected.', zgoda_p: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_p_en: 'I give my consent to the processing of my personal data by Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw, for the purpose of marketing of products and services offered by entities connected or cooperating with the Company.', zgoda_t_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych o podmiotach współpracujących ze Spółką przez telefon.', zgoda_t_p: 'Zgadzam się na inicjowanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_w_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych w formie papierowej o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_w: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje marketingowe w formie papierowej, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_m_a: 'Zgadzam się na przetwarzanie przez Wydawnictwo Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 moich danych osobowych w celu niezbędnym do profilowania, tj. do zautomatyzowanego przetwarzania moich danych osobowych, które polega na wykorzystaniu danych dla stworzenia i dostarczenia spersonalizowanej oferty marketingowej opartej na moich preferencjach.', zgoda_n_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera tego serwisu.', zgoda_n: 'Tak, chciałbym otrzymywać od Wydawnictwa Naukowe PWN SA, z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 na podany adres e-mail dedykowany newsletter tego serwisu, zawierający informacje promocyjne dotyczące tej Spółki.', admin_info: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo Naukowe PWN SA z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu realizacji udostępnianych przez Spółkę produktów lub usług lub marketingu towarów i usług własnych Spółki (w formie papierowej), stanowiącego tzw. prawnie uzasadniony interes Spółki - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b), c) i f) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego, w tym kierowanych w wyniku profilowania, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej, telefonicznej lub papierowej, w zależności od wyrażonej zgody.<br>Dane osobowe mogą być przetwarzane, o ile zostanie wyrażona odrębna zgoda, w sposób zautomatyzowany, tj. w formie profilowania. Konsekwencją profilowania będzie przypisanie danej osobie profilu, w celu podejmowania dotyczących jej decyzji bądź analizy lub przewidywania jej preferencji, zachowań i postaw.<br>W przypadku konieczności dostarczenia zamówienia dane osobowe mogą być udostępniane operatorom pocztowym lub przewoźnikom wyłącznie w celu dostarczenia zamówienia. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia. W innych przypadkach dane osobowe mogą być ujawnione podmiotom uprawnionym wyłącznie na podstawie przepisów prawa.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z korzystaniem z produktów/usług Spółki będą przetwarzane na czas umożliwienia nabycia produktu i jego dostarczenia lub przez okres rzeczywistego korzystania z danej usługi, po czym dane podlegające archiwizacji będą przechowywane przez okres właściwy dla przedawnienia roszczeń, tj. 10 lat. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Dane osobowe przetwarzane w celu marketingu produktów i usług Spółki w formie papierowej, czyli na podstawie tzw. prawnie uzasadnionego interesu (co nie wymaga zgody) będą przetwarzane do czasu wniesienia sprzeciwu na takie przetwarzanie.<br>Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.<br>Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak podanie oznaczonych danych osobowych jest niezbędne do zawarcia umowy o świadczenie usług/dostawę produktów, natomiast konsekwencją ich niepodania będzie brak możliwości z nich skorzystania.</div>', admin_info_en: 'Wydawnictwo Naukowe PWN SA with its registered office in Gottlieba Daimlera 2 street, 02-460 Warsaw (“the Company”), as a data controller shall process personal data for the purpose of realization of services or products provided by the Company, as well as conducting marketing of its own products or services (in a traditional form), and in the case of a separately given consent – for the purposes mentioned in the consent. We inform that replies to the questions are voluntary and a data subject has the right of access to and the right to rectify his data.', admin_info_kontakt: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest Wydawnictwo Naukowe PWN SA z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 („Spółka”). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu kontaktu - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. e) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną (mailowo) lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego Spółki, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej lub telefonicznej, w zależności od wyrażonej zgody. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z kontaktem będą przetwarzane przez czas jego trwania. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (po 25 maja 2018 r. – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych).</div>', osw_regulamin: 'Oświadczam, że zapoznałem się z Regulaminem serwisu i akceptuję jego treść', osw_regulamin_en: 'I declare that I have read and accepted the Terms and Conditions.' }; var zgodyPzwl = { zgoda_o_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki drogą elektroniczną.', zgoda_o_s_en: ' I agree to receive commercial information by e-mail.', zgoda_o: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące produktów, usług, aktualnych ofert tej Spółki.', zgoda_o_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, commercial information by electronic means, including telecommunications terminal equipment, i.e., in the form of a newsletter, SMS or MMS, regarding products, services, current offers of the Company.', zgoda_t: 'Zgadzam się na inicjowanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług tej Spółki.', zgoda_t_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych tej Spółki przez telefon.', zgoda_t_en: 'I agree to initiate telephone calls by PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, for direct marketing of the company\'s products or services.', zgoda_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych drogą elektroniczną o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_p_s_en: 'I want to receive information about products or services offered by entities connected.', zgoda_t_p_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych o podmiotach współpracujących ze Spółką przez telefon.', zgoda_t_p: 'Zgadzam się na inicjowanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 połączeń telefonicznych w celu marketingu bezpośredniego produktów lub usług podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_t_p_en: 'I agree to initiate telephone calls by PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, for direct marketing of products or services of entities cooperating with the Company, i.e. those belonging to the PWN Group or its partners in the medical, academic, publishing and related industries.', zgoda_w_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie od Spółki informacji marketingowych w formie papierowej o podmiotach współpracujących ze Spółką.', zgoda_w: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje marketingowe w formie papierowej, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_m_a: 'Zgadzam się na przetwarzanie przez PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 moich danych osobowych w celu niezbędnym do profilowania, tj. do zautomatyzowanego przetwarzania moich danych osobowych, które polega na wykorzystaniu danych dla stworzenia i dostarczenia spersonalizowanej oferty marketingowej opartej na moich preferencjach.', zgoda_n_s: 'Wyrażam zgodę na otrzymywanie newslettera tego serwisu.', zgoda_n: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o., z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 na podany adres e-mail dedykowany newsletter tego serwisu, zawierający informacje promocyjne dotyczące tej Spółki.', zgoda_n_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, to provided e-mail address a dedicated newsletter of this site, containing promotional information about the Company.', zgoda_p: 'Tak, chciałbym otrzymywać od PZWL Wydawnictwa Lekarskiego sp. z o. o. , z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 informacje handlowe drogą elektroniczną, w tym za pośrednictwem telekomunikacyjnych urządzeń końcowych, tj. w formie newslettera, SMS lub MMS, dotyczące podmiotów współpracujących ze Spółką, tj. należących do Grupy PWN lub partnerów z branży medycznej, akademickiej, wydawniczej i pokrewnych.', zgoda_p_en: 'Yes, I would like to receive from PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o., with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2, commercial information by electronic means, including telecommunications terminal equipment, i.e., in the form of a newsletter, SMS or MMS, regarding entities cooperating with the Company, i.e., those belonging to the PWN Group or its partners in the medical, academic, publishing and related industries.', admin_info: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu realizacji udostępnianych przez Spółkę produktów lub usług lub marketingu towarów i usług własnych Spółki (w formie papierowej), stanowiącego tzw. prawnie uzasadniony interes Spółki - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b), c) i f) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego, w tym kierowanych w wyniku profilowania, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej, telefonicznej lub papierowej, w zależności od wyrażonej zgody.<br>Dane osobowe mogą być przetwarzane, o ile zostanie wyrażona odrębna zgoda, w sposób zautomatyzowany, tj. w formie profilowania. Konsekwencją profilowania będzie przypisanie danej osobie profilu, w celu podejmowania dotyczących jej decyzji bądź analizy lub przewidywania jej preferencji, zachowań i postaw.<br>W przypadku konieczności dostarczenia zamówienia dane osobowe mogą być udostępniane operatorom pocztowym lub przewoźnikom wyłącznie w celu dostarczenia zamówienia. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia. W innych przypadkach dane osobowe mogą być ujawnione podmiotom uprawnionym wyłącznie na podstawie przepisów prawa.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z korzystaniem z produktów/usług Spółki będą przetwarzane na czas umożliwienia nabycia produktu i jego dostarczenia lub przez okres rzeczywistego korzystania z danej usługi, po czym dane podlegające archiwizacji będą przechowywane przez okres właściwy dla przedawnienia roszczeń, tj. 10 lat. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Dane osobowe przetwarzane w celu marketingu produktów i usług Spółki w formie papierowej, czyli na podstawie tzw. prawnie uzasadnionego interesu (co nie wymaga zgody) będą przetwarzane do czasu wniesienia sprzeciwu na takie przetwarzanie.<br>Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.<br>Podanie danych osobowych jest dobrowolne, jednak podanie oznaczonych danych osobowych jest niezbędne do zawarcia umowy o świadczenie usług/dostawę produktów, natomiast konsekwencją ich niepodania będzie brak możliwości z nich skorzystania.</div>', admin_info_en: '<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">The administrator of personal data is PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. with its registered office in Warsaw (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("the Company"). The Data Protection Inspector appointed in the Company can be contacted at: iod@pwn.pl or by correspondence: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warsaw.<br>Personal data will be processed in order to provide the products or services made available by the Company or in order to marketing the Company\'s own goods and services (in paper form), constituting the so-called legitimate interest of the Company – pursuant to art. 6 par. 1 lit. b), c) and f) of the Regulation of the European Parliament and of the Council (EU) 2016/679 of 27 April 2016 on the protection of individuals with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data, and repealing Directive 95/46 /EC (GDPR). After expressing separate consent, pursuant to art. 6 par. 1 lit. a) GDPR data may also be processed for the purpose of sending commercial information by electronic means or making telephone calls for direct marketing purposes, including those made as a result of profiling, provided that the user has given his/her consent. In the case of additional consent, pursuant to art. 6 par. 1 lit. a) GDPR data may also be processed for the purpose of sending marketing information about services or products of other entities – in electronic, telephone or paper form, depending on the consent.<br>Personal data may be processed, if separate consent is given, in an automated way, i.e., in the form of profiling. The consequence of profiling will be the assignment of a profile to a given person in order to make decisions about him/her or to analyse or predict his/her preferences, behaviours and attitudes.<br>If it is necessary to deliver the order, personal data may be made available to postal operators or carriers only to deliver the order. Personal data may be disclosed to employees or associates of the Company, as well as to entities providing support to the Company on the basis of outsourced services and in accordance with the entrustment agreements. In other cases, personal data may be disclosed to entities authorized only on the basis of legal provisions.<br>Personal data processed for purposes related to the use of the Company\'s products/services will be processed for the time the product can be purchased and delivered or for the period of actual use of the service, after which the archived data will be stored for the period of limitation of claims, that is 10 years . Personal data processed for marketing purposes covered by the consent statement will be processed until the consent is revoked. Personal data processed for the purpose of marketing the Company\'s products and services in paper form, i.e., based on the so-called legally legitimate interest (which does not require consent) will be processed until submitting an objection to such processing.The data subject has the right to access his/her personal data and the right to rectify, delete, limit processing, the right to data transfer, the right to object, the right to withdraw consent at any time without affecting the legality of the processing, which was carried out on the basis of consent before withdrawal. If it is found that the processing of personal data violates the provisions of the GDPR, the data subject has the right to lodge a complaint with the President of the Office for the Protection of Personal Data.<br>Providing personal data is voluntary, however, providing marked personal data is necessary to conclude a contract for the supply of services/delivery of products, while the consequence of not providing them will be the inability to use them.</div>', admin_info_kontakt:'<div style="height:50px;overflow-y:scroll;">Administratorem danych osobowych jest PZWL Wydawnictwo Lekarskie sp. z o. o. z siedzibą w Warszawie (02-460), ul. Gottlieba Daimlera 2 ("Spółka"). Z Inspektorem Ochrony Danych powołanym w Spółce można się skontaktować pod adresem: iod@pwn.pl lub korespondencyjnie: ul. Gottlieba Daimlera 2, 02-460 Warszawa.<br>Dane osobowe będą przetwarzane w celu kontaktu - na podstawie art. 6 ust. 1 lit. e) Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 roku w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (RODO). Po wyrażeniu odrębnej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji handlowych drogą elektroniczną (mailowo) lub wykonywania telefonicznych połączeń w celu marketingu bezpośredniego Spółki, o ile użytkownik wyraził stosowną zgodę. W przypadku wyrażenia dodatkowej zgody, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a) RODO dane mogą być przetwarzane również w celu przesyłania informacji marketingowych dotyczących usług lub produktów innych podmiotów – w formie elektronicznej lub telefonicznej, w zależności od wyrażonej zgody. Dane osobowe mogą być ujawnione pracownikom lub współpracownikom Spółki, jak też podmiotom udzielającym wsparcia Spółce na zasadzie zleconych usług i zgodnie z zawartymi umowami powierzenia.<br>Dane osobowe przetwarzane w celach związanych z kontaktem będą przetwarzane przez czas jego trwania. Dane osobowe przetwarzane w celach marketingowych objętych oświadczeniem zgody będą przetwarzane do czasu odwołania zgody. Osoba, której dane dotyczą ma prawo dostępu do treści swoich danych osobowych oraz prawo ich sprostowania, usunięcia, ograniczenia przetwarzania, prawo do przenoszenia danych, prawo wniesienia sprzeciwu, prawo do cofnięcia zgody w dowolnym momencie bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem. W przypadku stwierdzenia, że przetwarzanie danych osobowych narusza przepisy RODO, osoba której dane dotyczą ma prawo wnieść skargę do Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (po 25 maja 2018 r. – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych).</div>', osw_regulamin: 'Oświadczam, że zapoznałem się z Regulaminem serwisu i akceptuję jego treść', osw_regulamin_en: 'I declare that I have read and accepted the Terms and Conditions .' }; </script>  <script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-WRGJD3D');</script>   <script> !function(f,b,e,v,n,t,s) {if(f.fbq)return;n=f.fbq=function(){n.callMethod? n.callMethod.apply(n,arguments):n.queue.push(arguments)}; if(!f._fbq)f._fbq=n;n.push=n;n.loaded=!0;n.version='2.0'; n.queue=[];t=b.createElement(e);t.async=!0; t.src=v;s=b.getElementsByTagName(e)[0]; s.parentNode.insertBefore(t,s)}(window, document,'script', 'https://connect.facebook.net/en_US/fbevents.js'); fbq('init', '1299621560048692'); fbq('track', 'PageView'); </script> <noscript><img height="1" width="1" style="display:none" src="https://www.facebook.com/tr?id=1299621560048692&ev=PageView&noscript=1" /></noscript>   <script> var sas_idmnet = sas_idmnet || {}; sas_idmnet.cmd = sas_idmnet.cmd || []; var sas = sas || {}; sas.cmd = sas.cmd || []; var NzpPyBmOTGuZ = NzpPyBmOTGuZ || false; sas_idmnet.cmd.push(function() {sas_idmnet.placementsList(["inside_1_wide","top_1","inside_1","inside_2","inside_3","inside_4","bottom_1","sky_left","side_1","side_2","inside_2_article","inside_3_article","inside_4_article","m_top_1","m_inside_top","m_bottom_1","m_inside_2_article","m_inside_3_article","m_inside_4_article"]);}); </script> <script id="gptScript" async src="https://securepubads.g.doubleclick.net/tag/js/gpt.js"></script> <script type='text/javascript' src='//smart.idmnet.pl/383936/smartConfig_1327199.js' async></script> <script type="text/javascript" src=""//cdn2.pollster.pl/nw.js" async></script> <script type="text/javascript" src="//smart.idmnet.pl/prebidBoilerplate.js" async></script> </head> <body class="home-page">  <noscript><iframe src="https://www.googletagmanager.com/ns.html?id=GTM-WRGJD3D" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript>  <noscript><img height="1" width="1" style="display:none" src="https://www.facebook.com/tr?id=1299621560048692&ev=PageView&noscript=1" /></noscript> <style> .slideout-widget { position: fixed; top: 180px; left: 0; width: 32px; z-index: 1000; } #social-slideout.collapsing { width: 32px; } .slideout-widget .navbar-toggle { margin-right: 10px; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar { background-color: #000000; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.first { transform: translateY(12px) rotate(45deg); transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.mid { visibility: hidden; } .slideout-widget .navbar-toggle .icon-bar.last { transform: rotate(-45deg); transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.first { transform: inherit; transition: transform 0.5s; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.mid { visibility: visible; } .slideout-widget .navbar-toggle.collapsed .icon-bar.last { transform: inherit; transition: transform 0.5s; } @media (min-width: 768px) { .slideout-widget { top: 120px; bottom: auto; } .slideout-widget #social-slideout.collapse { display: block; } } </style> <div class="slideout-widget"> <button type="button" class="navbar-toggle" data-toggle="collapse" data-target="#social-slideout" aria-expanded="false"> <span class="sr-only">Toggle navigation</span> <span class="icon-bar first"></span> <span class="icon-bar mid"></span> <span class="icon-bar last"></span> </button> <div class="collapse in" id="social-slideout"> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.facebook.com/WydawnictwoPWN/" target="_blank"><img src="/img/facebook-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.instagram.com/pwnwydawnictwo/" target="_blank"><img src="/img/instagram-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://twitter.com/PWNwydawnictwo" target="_blank"><img src="/img/twitter-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> <div class="slideout-widget-item"> <a href="https://www.linkedin.com/company/wydawnictwo-naukowe-pwn" target="_blank"><img src="/img/linkedin-48x48.jpg" width="32" height="32"/></a> </div> </div> </div> <div id="top-banners" class="content no-padding-xs visible-md visible-lg"> <div class="banner "> </div></div> <div class="wrapper"> <nav id="main-nav" class="main-nav" role="navigation"> <div class="container no-padding-lg"> <div class="navbar-header"> <button class="navbar-toggle" type="button" data-toggle="collapse" data-target="#navbar-collapse"> <span class="sr-only">Toggle navigation</span> <span class="icon-bar"></span> <span class="icon-bar"></span> <span class="icon-bar"></span> </button> <a class="visible-xs navbar-brand pwn" href="https://encyklopedia.pwn.pl"> <img src="/img/logo-encyklopedia.png" height="22" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-encyklopedia.png'" class="svg-image" alt=""/> </a> </div> <div class="navbar-collapse collapse" id="navbar-collapse"> <ul class="nav navbar-nav"> <li class="nav-item text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl">Słownik języka polskiego</a></li> <li class="nav-item text-center active"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl"><h1>Encyklopedia</h1></a></li> <li class="visible-xs nav-item text-center submenu-item"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> <li class="nav-item text-center"><a href="https://translatica.pl">Translatica</a></li> <li class="ofr-item nav-item text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl/oferta">Produkty i usługi</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <div id="nav-banners" class="container no-padding-lg"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> </div> </div> </div> <div id="search-bar" class="search-bar" style="z-index:3000;width:100%; left: 0"> <div class="container search-container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row"> <div class="col-xs-12"> <div class="search-wrapper"> <div class="row"> <div class="hidden-xs col-lg-3 col-md-3 col-sm-4 text-right"> <div class="search-frame"> <div class="pwn"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl"><img src="/img/logo-encyklopedia.png" style="height:32px;" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-encyklopedia.png'" class="svg-image" alt=""/></a></div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-lg-9 col-md-9 col-sm-8"> <div class="search-frame"> <div id="search" class="row search"> <form action="/" class="search-form" role="search" id="indexForm" onsubmit="event.returnValue = false; return false;" method="get" accept-charset="utf-8"> <div class="col-xs-10 col-sm-10 col-md-9 col-lg-9 no-padding-right-sm"> <input autofocus id="search-input" type="text" class="form-control search-input" placeholder="Wyszukaj hasło..." value=""> <img src="/img/keyboard.png" id="search-keyboard-toggler" class="keyboard-button" alt=""/> <div id="search-keyboard"></div> </div> <div class="col-xs-2 col-sm-2 col-md-3 col-lg-3 text-left no-padding-left"> <button type="submit" class="btn btn-theme search-button"><span class="glyphicon glyphicon-search"></span></button> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj" class="search-link"></a> </div> </form></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="content container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row hidden-xs"> <div class="hidden-xs col-sm-12"> </div> <div class="col-sm-12"> <ol class="breadcrumb"> </ol> </div> </div> </div> </div> <div class="container"> <div id='banner-2' class="bg-transparent row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs visible-md visible-lg"> <div class="banner "> <div style="width:100%;min-height:400px;position:relative;"> <div id="inside_1_wide" style="margin:0;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%,-50%);"><script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){ sas_idmnet.release("inside_1_wide"); }); </script></div> </div> </div> <div class="space"></div> <div class="space"></div> </div> <div class="col-xs-12 no-padding-xs visible-xs visible-sm"> <div class="banner "> </div> <div class="space"></div> <div class="space"></div> </div> </div> </div>  <div id="content" class="content container no-padding-lg"> <div class="shadow"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="base-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 tight-xs sjp-slider"> <div class="slider flexslider" id="promo-slider"> <ul class="slides"> <li> <img alt="" src="https://mm.pwn.pl/start/SLID_ENC_1.jpg" class="img-responsive" width="1008" height="270" onerror="this.onerror=null; this.src='/theme/Dictionary/img/slide.jpg'"> <div class="flex-caption"> <span class="main">... u źródła</span> <br> <div class="secondary clearfix"> <div class="flex-content enc-ciekawostki-anchor"> <div class="e-glowka"><span class="tytul"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Gombrowicz-Witold-Trans-Atlantyk;4671032.html" title="Gombrowicz Witold, Trans-Atlantyk, " pwn-id="4671032" class="anchor-title">Gombrowicz <span class="imie">Witold</span>, <span class="tytuldziela">Trans-Atlantyk, </span></a></span></div> <span class="def"></span> <div class="wers"> </div> <div class="tekst-para"> (...) Dopiroż nas ściskać, pod nogi obejmować, do domu prowadzić! Ja się zdumiałem, a zdumiał się też Tomasz z synem swoim, widząc Salonów, Sal wielkich luxusy, które Plafonami, Parkietami, Stiukami a Boazeriami, a też Wykuszami, Kolumnami, Malowidłami, Posągami, dalej więc Amorkami i Refektarzami, Pilastrami, Makatami, Kobiercami, tyż i Palmy, tyż i Wazony, Wazy Filigranowe, kryształowe, jaspisowe, korczyki, koszyki palisandrowe, truny, kotylety weneckie albo i florenckie, a także lite filigrany. A jedno obok drugiego natłoczone, napchane, że nie daj Boże, że już głowa boli: bo to Amorek obok Maszkary, a tu na fotelu Madonna, tam na pasie Waza i jedno pod stołem, drugie za Wazonem, tam znowuż Kolumna nie wiedzieć skąd i po co, a obok Tarcza, albo i Półmisek. Wszelako, widząc Tycjanów, Rafaelów, Murillów malowidła, a też i inne arcydzieła nadzwyczajne sztuki, z poszanowaniem to wszystko oglądaliśmy, i ja powiadam: — Skarby to są, skarby! — A skarby — powiada — i właśnie dlatego ja, kosztu nie szczędząc, wszystko zakupiłem i tu do kupy zgromadziłem, żeby mi trochę Potaniały. Owóż te Arcydzieła, Malowidła, Posągi, razem tu zamknięte, jedno drugim taniejąc od nadmiaru swego, tak już tanimi się stały, że ja ten Wazon rozbić mogę (i Wazon Perski, astrachański, majolikowy, seledynowy, ażurowy nogą z podstawki zepchnął, że się ów Wazon na tysiąc kawałków rozprysnął). (...) </div> <div class="wers"> </div> <div class="biblio"><div class="pozycja"> <span class="autor">W. Gombrowicz </span><span class="tytuldziela"> Dzieła, </span><span class="inf-wyd">t. 3 <span class="tytuldziela">Trans-Atlantyk</span>, red. nauk. J. Błoński, Kraków 1986</span> </div></div> </div> <a href="#" class="flex-link"><i class="fa fa-chevron-right"></i><i class="fa fa-chevron-right"></i></a> </div> <div class="flex-button"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/u-zrodla;202677.html" class="btn btn-theme pull-right more">Więcej</a> </div> </div> </li> <li> <img alt="" src="https://mm.pwn.pl/start/SLID_ENC_4.jpg" class="img-responsive" width="1008" height="270" onerror="this.onerror=null; this.src='/theme/Dictionary/img/slide.jpg'"> <div class="flex-caption"> <span class="main">Dziś obchodzimy</span> <br> <div class="secondary clearfix"> <div class="flex-content enc-ciekawostki-anchor"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul"></span> <div class="tekst-kalend"> <b>Katarzynki</b> są świętem ludowym, podobnym do bardziej rozpowszechnionych andrzejek, z okazji którego również odprawia się wróżby, obchodzonym w przeddzień święta <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Katarzyna-Aleksandryjska;3921116.html" title="Katarzyna Aleksandryjska" pwn-id="3921116" class="anchor">Katarzyny Aleksandryjskiej</a>.</div> </div> </div> <a href="#" class="flex-link"><i class="fa fa-chevron-right"></i><i class="fa fa-chevron-right"></i></a> </div> <div class="flex-button"> <a href="#" class="btn btn-theme pull-right more" style="visibility: hidden;">&nbsp;</a> </div> </div> </li> <li> <img alt="" src="https://mm.pwn.pl/start/SLID_ENC_2.jpg" class="img-responsive" width="1008" height="270" onerror="this.onerror=null; this.src='/theme/Dictionary/img/slide.jpg'"> <div class="flex-caption"> <span class="main">Warto wiedzieć</span> <br> <div class="secondary clearfix"> <div class="flex-content enc-ciekawostki-anchor"> <div class="e-glowka"><span class="tytul"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Norwid-Cyprian-Ad-leones;4291561.html" title='Norwid Cyprian, „Ad leones!"' pwn-id="4291561" class="anchor-title">Norwid <span class="imie">Cyprian</span>, „Ad leones!” </a></span></div> <span class="def"></span> <div class="tekst-para">Nowela C. Norwida, powstała 1881–83 (wg J.W. Gomulickiego początek 1883), pierwodruk w „Chimerze” 1901 (pierwszy utwór Norwida ogłoszony przez Z. Przesmyckiego), tekst poprawiony w t. E <span class="tytuldziela">Pism zebranych</span>, Warszawa–Kraków 1912. Podejmuje — często przez Norwida rozważany — problem sytuacji artysty i sztuki w kapitalistycznym społeczeństwie. Głównej myśli — o bezideowości i sprzedajności sztuki 2. połowy XIX w. — podporządkowana jest fabuła, parabolicznie unaoczniająca mechanizm uzależnienia sztuki od władzy pieniądza. Bohaterem jest utalentowany rzeźbiarz tworzący w Rzymie dzieło <span class="tytuldziela">Christiani ad leones </span>[‘chrześcijanie dla lwów’], które dla dogodzenia gustom nabywcy, bogatego Amerykanina, przekształca, pod wpływem otoczenia, w <span class="tytuldziela">Kapitalizację</span>. Utwór nawiązuje do wrażeń wyniesionych przez autora z paryskiego Salonu 1881. Ostateczna jego wymowa stanowi przedmiot dyskusji: w interpretacji Przesmyckiego, K. Górskiego, Gomulickiego, J. Trznadla przekształcenie rzeźby obciąża moralnie przede wszystkim artystę i jego otoczenie, tj. współczesne społeczeństwo; wg K. Wyki to przejaw smutnej konieczności epoki, przy czym zachowanie rzeźbiarza, jego bierność, ma barwę ironiczną; wg Z. Stefanowskiej historia rzeźbiarza służy uwypukleniu dwoistej sytuacji artysty w świecie współczesnym — nieuniknionego konfliktu z publicznością, a równocześnie potrzeby zrozumienia i finansowania sztuki przez tę publiczność. Do charakterystycznych cech <span class="tytuldziela">A.l.</span> należy ironiczny narrator-artysta oraz bogactwo obrazów rzeźbiarskich. Uważana za arcydzieło polskiej nowelistyki, jest najczęściej przedrukowywana i tłumaczona (na niemiecki, czeski, francuski, angielski) spośród nowel Norwida. </div> <div class="autor-tekst">Zofia Trojanowicz </div> </div> <a href="#" class="flex-link"><i class="fa fa-chevron-right"></i><i class="fa fa-chevron-right"></i></a> </div> <div class="flex-button"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/poczytaj-wiecej;202673.html" class="btn btn-theme pull-right more">Więcej</a> </div> </div> </li> <li> <img alt="" src="https://mm.pwn.pl/start/SLID_ENC_3.jpg" class="img-responsive" width="1008" height="270" onerror="this.onerror=null; this.src='/theme/Dictionary/img/slide.jpg'"> <div class="flex-caption"> <span class="main">To ciekawe</span> <br> <div class="secondary clearfix"> <div class="flex-content enc-ciekawostki-anchor"> <div class="e-glowka"><span class="tytul"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/W-jaki-sposob-golebie-rozpoznaja-szerokosc-geograficzna;495226.html" title="W jaki sposób gołębie rozpoznają szerokość geograficzną?" pwn-id="495226" class="anchor-title">W jaki sposób gołębie rozpoznają szerokość geograficzną?</a></span></div> <span class="def"></span> <div class="tekst-para">Niektóre bakterie wytwarzają ziarna magnetytu, które spełniają rolę wewnętrznych kompasów służących swym właścicielom do określania kierunku pola magnetycznego. Zjawisko to nazywane jest biomagnetyzmem. W czaszkach gołębi wykryto magnesy magnetytowe połączone z wieloma nerwami mózgowymi. Zmysł magnetyczny pozwala gołębiom między innymi rozpoznawać szerokość geograficzną! </div> </div> <a href="#" class="flex-link"><i class="fa fa-chevron-right"></i><i class="fa fa-chevron-right"></i></a> </div> <div class="flex-button"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/ziemia;187496.html" class="btn btn-theme pull-right more">Więcej</a> </div> </div> </li> </ul> <ol class="flex-control-nav flex-control-paging"> </ol> <ul class="flex-direction-nav"> <li><a href="#" class="flex-prev">Previous</a></li> <li><a href="#" class="flex-next">Next</a></li> </ul> </div> </div> </div> <div class="enc-haslo-dnia"> Hasło dnia: <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Polska-Warunki-naturalne-Swiat-roslinny;4575158.html">Polska. Warunki naturalne. Świat roślinny</a></div> <div class="service-index-menu visible-sm visible-md visible-lg"> <ul> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> </ul> </div><div class="row col-wrapper"> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 col-sm-12 col-md-8"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <script src="https://www.google.com/recaptcha/api.js?render=6LemzZUUAAAAAPl0JZf_QbolerDspROI2Kv4suRj"></script> <section class="section newsletter"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Newsletter</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 box-body"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-5 col-sm-4 col-md-3 text-center box-image"> <img src="/theme/Dictionary/img/encyclopedy/newsletter.svg" alt="newsletter" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/theme/Dictionary/img/encyclopedy/newsletter.png'" class="svg-image"/> </div> <div class="col-xs-7 col-sm-8 col-md-9 tight"> <p class="base">Chcesz otrzymywać więcej ciekawostek i informacji pochodzących z encyklopedii PWN? Zamów bezpłatny newsletter.</p> </div> </div> <form action="/" id="67436ab588bff-form" method="post" class="form" accept-charset="utf-8"><div style="display:none;"><input type="hidden" name="_method" value="POST"/><input type="hidden" name="data[_Token][key]" value="936348910661dc0fd03e41121e5aa39ec28b7aa09722ee6d419ac7bf608f2cdb75598bed93a8b79b55ec373327f1021aa2ae53b99f74d8b60bd2e9d675f622f7" id="Token2002740512" autocomplete="off"/></div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="input-group"> <input name="data[email]" id="67436ab588bff-email" placeholder="Wpisz adres e-mail..." class="form-control newsletter-email" type="email"/> <div class="input-group-btn"> <div class="submit"><input class="newsletter-submit btn btn-theme more" type="submit" value="Zapisz się"/></div> </div> </div> </div> <div class="col-xs-12"> <div role="alert" class="newsletter-email-alert hidden alert alert-danger fade in"> <button class="newsletter-close close" type="button"><span aria-hidden="true">×</span><span class="sr-only">Close</span></button> <p>Proszę wprowadzić poprawny adres email</p> </div> </div> </div> <div style="display:none;"><input type="hidden" name="data[_Token][fields]" value="484c0024f53e91575ac7e38604b0afd3e336a188%3A" id="TokenFields927548605" autocomplete="off"/><input type="hidden" name="data[_Token][unlocked]" value="" id="TokenUnlocked400054793" autocomplete="off"/></div></form> </div> </div> </div> </section> <div id="67436ab588bff-modal" class="modal fade newsletter-modal" tabindex="-1" role="dialog"> <div class="modal-dialog"> <div class="modal-content"> <div class="modal-header"> <button type="button" class="close" data-dismiss="modal" aria-label="Close"><span aria-hidden="true">×</span> </button> <h4 class="modal-title">Newsletter</h4> </div> <div class="modal-body" style="overflow-x:hidden;"> <form action="/" id="67436ab588bff-synerise-form" method="post" class="form synerise-newsletter-form" accept-charset="utf-8"><div style="display:none;"><input type="hidden" name="_method" value="POST"/><input type="hidden" name="data[_Token][key]" value="936348910661dc0fd03e41121e5aa39ec28b7aa09722ee6d419ac7bf608f2cdb75598bed93a8b79b55ec373327f1021aa2ae53b99f74d8b60bd2e9d675f622f7" id="Token1349053004" autocomplete="off"/></div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="input-group"> <input name="data[email]" id="67436ab588bff-email-modal" data-synerise="email" placeholder="Wpisz adres e-mail..." class="form-control newsletter-email-modal synerise-newsletter-email" type="email"/> <input type="hidden" name="recaptcha_response" id="recaptchaResponse"/> <div class="input-group-btn"> <div class="submit"><input class="newsletter-submit btn btn-theme more" type="submit" value="Zapisz się"/></div> </div> </div> <small> Ta strona jest chroniona przez reCAPTCHA, obowiązuje <a href="https://policies.google.com/privacy">Polityka prywatności</a> oraz <a href="https://policies.google.com/terms">Warunki korzystania z usług Google</a> </small> </div> <div class="col-xs-12" style="margin-top: 15px"> <div role="alert" class="newsletter-email-alert hidden alert alert-danger fade in"> <button class="newsletter-close close" type="button"><span aria-hidden="true">×</span><span class="sr-only">Close</span></button> <p>Proszę wprowadzić poprawny adres email</p> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <small class="admin-info"></small> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="checkbox"> <label> <input type="hidden" name="data[zgoda_n]" id="zgoda_n_" value="0"/><input type="checkbox" name="data[zgoda_n]" class="newsletter-check-1" value="1" id="zgoda_n"/> <span class="newsletter-agreement-hint-1 newsletter-agreement-hint"></span> <a style="z-index:2000;" href="#" class="newsletter-check-1-text popover-link" title="" data-html="true" data-toggle="popover" data-content="">>></a> </label> </div> </div> <div class="col-xs-12"> <div role="alert" class="col-xs-12 newsletter-check-alert-1 hidden alert alert-danger fade in"> <button class="newsletter-close close" type="button"><span aria-hidden="true">×</span><span class="sr-only">Close</span></button> <p>Wyrażenie zgody jest wymagane</p> </div> </div> </div> <div style="display:none;"><input type="hidden" name="data[_Token][fields]" value="de12301f2c403feb37f4fd7bdaf695c7da5e2032%3A" id="TokenFields660069325" autocomplete="off"/><input type="hidden" name="data[_Token][unlocked]" value="" id="TokenUnlocked1568520699" autocomplete="off"/></div></form> </div> </div> </div> </div> <div class="banner "> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <div class="banner "> </div> </div> <div class="clearfix"></div> <div class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <section class="section enc-rekordzisci enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Rekordziści</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-5 col-sm-4 col-md-3 text-center box-image"> <div class="space"></div> <img src="/theme/Dictionary/img/encyclopedy/enc-rekordzisci.svg" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/theme/Dictionary/img/encyclopedy/enc-rekordzisci.png'" class="svg-image" alt=""/> </div> <div class="col-xs-7 col-sm-8 col-md-9 box-hint"> <div class="ciekawostka"><div class="poz-kalend"> <span class="tytul">Najwyższy wodospad na Ziemi</span> <div class="tekst-kalend">kaskada <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Angel-Salto;3869453.html" title="Angel, Salto" pwn-id="3869453" class="anchor">Salto Angel</a> — 1054 m.</div> </div> <div><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/Rekordzisci;187228.html" class="more pull-right">Więcej rekordzistów <i class="fa fa-chevron-right"></i></a></div></div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> </div> </div> </div> </section> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <section class="section enc-cytat-dnia enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Cytat dnia</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-5 col-sm-4 col-md-3 text-center box-image"> <div class="space"></div> <img src="/theme/Dictionary/img/encyclopedy/enc-cytat-dnia.svg" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/theme/Dictionary/img/encyclopedy/enc-cytat-dnia.png'" class="svg-image" alt=""/> </div> <div class="col-xs-7 col-sm-8 col-md-9 box-hint"> <div class="ciekawostka"> <span class="def"></span> <div class="tekst-para">„Jeśli ktoś zacznie od pewników, skończy na wątpliwościach, ale jeśli zrazu wystarczą mu wątpliwości, dojdzie do pewników”</div> <div class="biblio"><div class="pozycja"> <span class="tytuldziela"></span><span class="inf-wyd"></span> </div></div> <div class="autor-dziela"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Bacon-Francis;3873147.html" title="Bacon Francis" pwn-id="3873147" class="anchor">Bacon <span class="imie">Francis</span></a></div> <div><div class="space"></div><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/Cytaty;187227.html" class="more pull-right">Więcej cytatów <i class="fa fa-chevron-right"></i></a></div></div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> </div> </div> </div> </section> </div> <div class="clearfix"></div> <div class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <div class="banner "> </div> </div> <div id="index-imieniny" class="col-xs-12 col-sm-6 col-md-6"> <section class="section enc-imieniny enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Imieniny</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-5 col-sm-4 col-md-3 text-center box-image"> <div class="space"></div> <p class="date-label"> <span class="month">Lis</span> <span class="date-number">24</span> </p> </div> <div class="col-xs-7 col-sm-8 col-md-9 box-hint"> <article> <div class="ribbon"> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element type-187153"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">Alberta, Biruty, Dargorada, Emmy, Emy, Flory</span> <div class="tekst-kalend"></div> </div> </div> </div> </div> </article> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> </div> </div> </div> </section> </div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-12 col-md-4"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 col-sm-12 col-md-12"> <section class="section enc-dzien-w-historii enc-anchor"> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Dzień w historii</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-5 col-sm-4 col-md-3 text-center box-image"> <div class="space"></div> <p class="date-label"> <span class="month">Lis</span> <span class="date-number">24</span> </p> </div> <div class="col-xs-7 col-sm-8 col-md-9 box-hint"> <div class="enc-dzien-w-historii-ramka"><div class="entry-head"> <span class="entry-head-title"> zdarzyło się </span> </div> <div class="ribbon-section"> </div> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">2003</span> <div class="tekst-kalend">odkrycie w egipskiej <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Sakkara;3971311.html" title="Sakkara" pwn-id="3971311" class="anchor">Sakkarze</a> grobowca kapłana sprzed 4500 lat przez polskich archeologów pod kierunkiem prof. <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Mysliwiec-Karol;3944976.html" title="Myśliwiec Karol" pwn-id="3944976" class="anchor">Karola Myśliwca</a>.</div> </div> </div> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">1789</span> <div class="tekst-kalend">zawiązanie Zjednoczenia Miast na kształt konfederacji szlacheckich przez przedstawicieli 141 miast królewskich.</div> </div> </div> </div> <div class="entry-head"> <span class="entry-head-title"> urodzili się </span> </div> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">1891</span> <div class="tekst-kalend"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Pawlikowska-Jasnorzewska-Maria;3955209.html" title="Pawlikowska-Jasnorzewska Maria" pwn-id="3955209" class="anchor">Pawlikowska-Jasnorzewska Maria</a>, z domu Kossak, primo voto Bzowska, secundo voto Pawlikowska, tertio voto Jasnorzewska, poetka, dramatopisarka.</div> </div> </div> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">1932</span> <div class="tekst-kalend"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Kurylewicz-Andrzej;3929354.html" title="Kurylewicz Andrzej" pwn-id="3929354" class="anchor">Kurylewicz Andrzej</a>, kompozytor, dyrygent, jazzowy pianista, puzonista i trębacz.</div> </div> </div> </div> <div class="entry-head"> <span class="entry-head-title"> odeszli </span> </div> <div class="ribbon-section"> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">1572</span> <div class="tekst-kalend"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Knox-John;3923322.html" title="Knox John" pwn-id="3923322" class="anchor">Knox John</a>, szkocki reformator rel., duchowny, organizator Kościoła szkockiego.</div> </div> </div> <div class="ribbon-element type-187246"> <div class="poz-kalend"> <span class="tytul">1957</span> <div class="tekst-kalend"> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/Rivera-Diego;3968024.html" title="Rivera Diego" pwn-id="3968024" class="anchor">Rivera Diego</a>, meksykański malarz, grafik i architekt.</div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> </div> </div> </div> </div> </div> </section> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-12 col-md-12"> <div class="banner "> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <section class="section "> <h3 class="section-heading text-highlight"><span class="line">Popularne słowa</span></h3> <div class="section-content"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="popularne"><ul class="list-inline"><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Ameryka.html">Ameryka</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/ ma.html"> ma</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/dom.html">dom</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Czemu.html">Czemu</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Afryce.html">Afryce</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Encyklopedia.html">Encyklopedia</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/HISZPANIA.html">HISZPANIA</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Szymborska Wisława.html">Szymborska Wisława</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Dnia.html">Dnia</a></li><li><i class="fa fa-star"></i> <a href="https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia/Jak.html">Jak</a></li></ul></div> </div> </div> </div> </section> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> </div> </div> </div> <div id="float-banner-bottom" class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 col-sm-6"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12"> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj encyklopedię</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ć.html">Ć</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ó.html">Ó</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ź.html">Ź</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj tabele i zestawienia</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/tabele/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> <div class="base-alfa"> <h5>Przeglądaj ilustracje i multimedia</h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/A.html">A</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/B.html">B</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/C.html">C</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/D.html">D</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/E.html">E</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/F.html">F</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/G.html">G</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/H.html">H</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/I.html">I</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/J.html">J</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/K.html">K</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/L.html">L</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ł.html">Ł</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/M.html">M</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/N.html">N</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/O.html">O</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/P.html">P</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Q.html">Q</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/R.html">R</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/S.html">S</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ś.html">Ś</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/T.html">T</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/U.html">U</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/V.html">V</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/W.html">W</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/X.html">X</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Y.html">Y</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Z.html">Z</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ź.html">Ź</a></li> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/ilustracje/lista/Ż.html">Ż</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> <div class="col-xs-12 col-sm-6"> <div class="base-link"> <h5> </h5> <ul class="list-inline"> <li><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe">Materiały dodatkowe</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-xs-12 no-padding-xs"> </div> </div> </div> </div> </div>  <footer id="footer" class="footer" style="max-width: 1108px; margin: 0 auto"> <div class="footer-content"> <div class="container"> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://www.pwn.pl"><img src="/img/logo-grupa.png" height="28px" onerror="this.onerror=null; this.src='https://encyklopedia.pwn.pl/img/logo-grupa.png'" class="svg-image" alt=""/></a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/o-nas">O nas</a></div>  <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/prywatnosc">Polityka prywatności</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/regulamin">Regulamin</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://encyklopedia.pwn.pl/kontakt">Kontakt</a></div> </div> <div class="row col-wrapper"> <div class="col-sm-12 col-md-2 col-lg-2 text-center"> <div style="line-height:32px;text-decoration:underline;">Serwisy Grupy PWN:</div> </div> <div class="cols-sm-12 col-md-10 col-lg-10"> <div class="row"> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://oxford.pwn.pl" target="_blank">PWN Oxford</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://usjp.pwn.pl" target="_blank">Uniwersalny SJP</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://sjp.pwn.pl" target="_blank">Słowniki języka polskiego PWN </a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://translatica.pl" target="_blank">Słowniki obcojęzyczne</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://ksiegarnia.pwn.pl" target="_blank">Księgarnia PWN</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://www.forumzdrowia.pl" target="_blank">Forum Zdrowia</a></div> <div class="col-sm-12 col-md-3 col-lg-3 text-center"><a href="https://ksiegarnia.pwn.pl/slowniki-PWN?utm_source=sjp&utm_medium=footer&utm_campaign=ref_202306" target="_blank">Słowniki PWN - Księgarnia PWN</a></div> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="bottom-bar"> <div class="container"> <div class="row"> <small class="copyright col-md-6 col-sm-12 col-xs-12">Copyright 1997-2024 WN PWN SA </small> <ul class="social pull-right col-md-6 col-sm-12 col-xs-12">  </ul> </div> </div> </div> </footer> <div id="fragment-image-modal" class="modal fade fragment-modal"> <div class="modal-dialog modal-lg"> <div class="modal-content"> <div class="modal-body" style="overflow-x:auto;overflow-y:auto;padding:5px;"> <p class="text-center"><img id="fragment-image" style="display:inline;width:934px;" class="img-responsive1" src="" alt=""/></p> </div> </div> </div> </div> <div id="xs" class="visible-xs"></div> <div id="sm" class="visible-sm"></div> <div id="md" class="visible-md"></div> <div id="lg" class="visible-lg"></div> <div id="spinner" style="z-index:4000;display:none;position:fixed;left:50%;top:50%;background-color:white;opacity:0.75;padding:10px;border-radius:10px;"> <img src="/theme/Dictionary/img/spinner.gif" alt=""/></div>  <script type="text/javascript" src="/js/modernizr.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-1.10.2.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-migrate-1.2.1.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap/js/bootstrap.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/bootstrap-hover-dropdown.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/back-to-top.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jquery-placeholder/jquery.placeholder.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/pretty-photo/js/jquery.prettyPhoto.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/flexslider/jquery.flexslider-min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/plugins/jflickrfeed/jflickrfeed.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/typeahead/bloodhound.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/typeahead/typeahead.jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/Service.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.complete.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.autoellipsis-1.0.10.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.pwn.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://mm.pwn.pl/video-js/video.js"></script> <script type="text/javascript" src="https://mm.pwn.pl/video-js/init-vjs.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.sticky-kit.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/fragments.js"></script> <script type="text/javascript"> var service; var floater; service = new Service({ protocol: 'https:', DIC: 'dictionary', ENC: 'encyclopedy', TRA: 'translator', OFR: 'offer', name: 'encyclopedy', base: 'https://encyklopedia.pwn.pl/', dictionary: 'https://sjp.pwn.pl/', encyclopedy: 'https://encyklopedia.pwn.pl/', translator: 'https://translatica.pl/', page: '/' }); service.init(); $(document).ready(function () { document.bootstrapSize = getBootstrapSize(); floater = function (src) { var a = function () { $.get(src, function (e) { $result = $(e), $result.each(function () { $(this).appendTo("body") } ) }, "html") }; if ("undefined" == typeof jQuery) { var headTag = document.getElementsByTagName("head")[0], jqTag = document.createElement("script"); jqTag.type = "text/javascript", jqTag.src = "https://code.jquery.com/jquery-1.12.4.min.js", jqTag.onload = a, headTag.appendChild(jqTag) } else a(); }; setTimeout(function() { var close = '<div style="cursor:pointer;position:absolute;top:10px;right:10px;" onclick="window.__cmpui("setAndSaveAllConsent",!0)"><span class="glyphicon glyphicon-remove"></span></div>'; $('#qcCmpUi').append(close); },2000); }); </script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.base.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.images.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/jquery.slider.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/js/jquery.banner.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/assets/js/main.min.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/process-show.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/lista.js"></script> <script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/encyclopedy.js"></script><script type="text/javascript" src="/theme/Dictionary/js/elements/newsletter.js"></script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function(){ $('.enc-slider a').pwn('https://encyklopedia.pwn.pl/encyklopedia','https://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo'); }); </script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function () { let id = '67436ab588bff'; let $modal = $('#' + id + '-modal'); let tag='zapis_newsletterPWN_Encyklopedia'; function uuidv4() { return 'xxxxxxxx-xxxx-4xxx-yxxx-xxxxxxxxxxxx'.replace(/[xy]/g, function(c) { var r = Math.random() * 16 | 0, v = c == 'x' ? r : (r & 0x3 | 0x8); return v.toString(16); }); } $modal.find('.admin-info').html(zgodyPwn.admin_info); $modal.find('.admin-info > div').css('height', '100px'); $modal.find('.newsletter-agreement-hint-1').html(zgodyPwn.zgoda_n_s); $modal.find('.newsletter-check-1-text').attr('data-content', zgodyPwn.zgoda_n); $('#' + id + '-form').submit(function (e) { e.preventDefault(); $('#' + id + '-email-modal').val($('#' + id + '-email').val()); $modal.modal('show'); }); $('.synerise-newsletter-form').submit(function(e){ e.preventDefault(); if(!$(this).find('.newsletter-check-1').prop('checked')){ return; } var $form=$(this); var data={}; data.email=$form.find('.synerise-newsletter-email').val(); let hash=SR.client.getIdentityHash(); let emailHash=SR.client.hashIdentity(data.email); console.log('TAG: '+tag); console.log('EMAIL: '+data.email) console.log('HASH: '+hash); console.log('EMAIL-HASH: '+emailHash); if(hash!==emailHash){ let uuid=uuidv4(); console.log('UUID: '+uuid); SR.client.setUuid(uuid); } SR.event.sendFormData(tag,data); $modal.modal('hide'); }); /* grecaptcha.ready(function () { grecaptcha.execute('6LemzZUUAAAAAPl0JZf_QbolerDspROI2Kv4suRj', {action: 'contact'}).then(function (token) { let recaptchaResponse = document.getElementById('recaptchaResponse'); recaptchaResponse.value = token; }); }); */ }); </script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function(){ /* if($('#index-banner img').size()==0){ $('#index-banner').html($('#index-imieniny').html()); $('#index-banner').removeClass('no-padding-xs'); $('#index-imieniny').html(''); } */ }); </script> <script type="text/javascript"> $(document).ready(function () { $('#search-keyboard-toggler').click(function (e) { e.preventDefault(); VirtualKeyboard.pokaz = VirtualKeyboard.isOpen(); VirtualKeyboard.toggle('search-input', 'search-keyboard'); }); $(document).click(function (e) { if (($(e.target).closest("#search-keyboard").length === 0) && ($(e.target).closest(".search-wrapper").length === 0)) { if (VirtualKeyboard.isOpen()) { VirtualKeyboard.hide(); } } }); $('.svg-image').each(function () { var src = $(this).attr('src'); src = src.replace('.png', '.svg'); $(this).attr('src', src); }); var sense = function () { var count = 0; $('.banner').each(function () { if (!($(this).height() === 0 || $(this).filter(':visible') === 0)) { count = 1; return (false); } }); if (count == 0) { $.get('/sense.php', {'is': 1}); return (true); } $.get('/sense.php', {'is': 0}); return (false); }; var senseInterval = setTimeout(function () { /*sense();*/ }, 3000); }); </script> <div id="adblockoff" class="modal fade"> <div class="modal-dialog"> <div class="modal-content"> <div class="modal-header"> <button type="button" class="close" data-dismiss="modal" aria-label="Close"><span aria-hidden="true">×</span></button> <h4><img src="/img/pwn.png" alt=""/></h4> </div> <div class="modal-body"> <p class="adp">Drogi Użytkowniku AdBlocka,</p> <p class="adp">wiemy, jak cenny jest Twój czas – zajmiemy Ci tylko chwilę.</p> <p class="adp"> Czy dasz nam szansę, abyśmy mogli dalej tworzyć źródło Twojej sprawdzonej, darmowej wiedzy, z której właśnie chcesz skorzystać? Bez wpływu z reklam będzie to po prostu niemożliwe. Dlatego prosimy – <a href="abp:subscribe?location=http%3A%2F%2Fsjp.pwn.pl%2Fabplist.txt&title=sjp.pwn.pl">dodaj naszą domenę</a>, jako wyjątek lub skorzystaj z <a target="_blank" href="http://encyklopedia.pwn.pl/materialy-dodatkowe/haslo/Jak-dodac-nasze-serwisy-do-wyjatkow-w-rozszerzeniu-Adblock;5923752.html">instrukcji</a> i odblokuj wyświetlanie reklam na naszych serwisach. </p> <p class="adp">Dziękujemy!</p> <p class="adp">Redakcja serwisów PWN<br/> Wydawnictwa Naukowego PWN</p> </div> </div> </div> </div> <script type="text/javascript"> var adblock = true; </script> <script type="text/javascript" src="/adblock.js"></script><script type="text/javascript"> if (adblock) { /*$('#adblockoff').modal('show');*/ } </script> <script> function onSyneriseLoad() { SR.init( trackerKey: "61e54d4e-39d2-4e25-9165-5c69115be0a7", dataLayer: dataLayer, gaVersion: "GA_4", trackingDomain: "https://apima.sjp.pwn.pl" }); } (function(s,y,n,e,r,i,se){s["SyneriseObjectNamespace"]=r;s[r]=s[r]||[], s[r]._t=1*new Date(),s[r]._i=0,s[r]._l=i;var z=y.createElement(n), se=y.getElementsByTagName(n)[0];z.async=1;z.src=e;se.parentNode.insertBefore(z,se); z.onload=z.onreadystatechange=function(){var rdy=z.readyState; if(!rdy||/complete|loaded/.test(z.readyState)){s[i]();z.onload = null; z.onreadystatechange=null;}};})(window,document,"script", "https://apima.sjp.pwn.pl/WN4mCCN0.js", "SR", "onSyneriseLoad"); </script> <script type="text/javascript"> sas_idmnet.cmd.push(function(){sas_idmnet.layerRelease();}); </script> </body> </html>

CINXE.COM

Encyklopedia PWN: źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy