CINXE.COM
Ятаган — Википедия
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="ru" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ятаган — Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ruwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","январь","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"62da6393-3584-43c2-a4b8-fcbe0cb4429b","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ятаган","wgTitle":"Ятаган","wgCurRevisionId":140180424,"wgRevisionId":140180424,"wgArticleId":69097,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction": "view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Википедия:Статьи с нераспознанным языком (ref)","Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN","Статьи со ссылками на Викисловарь","Википедия:Ссылка на Викитеку непосредственно в статье","Статьи со ссылками на Викисклад","Оружие по алфавиту","Холодное оружие по алфавиту","Клинковое оружие","Оружие Турции","Клинковое оружие Ближнего Востока"],"wgPageViewLanguage":"ru","wgPageContentLanguage":"ru","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ятаган","wgRelevantArticleId":69097,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":63351546,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ru","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ru"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":false,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q503292","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.common-site":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.logo","ext.gadget.edittop","ext.gadget.navboxDefaultGadgets","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ru&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&modules=ext.gadget.common-site&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&modules=noscript&only=styles&skin=vector"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ятаган — Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Править" href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ru)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ru.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия — Atom-лента" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ятаган rootpage-Ятаган skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ятаган</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Материал из Википедии — свободной энциклопедии</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div id="mw-fr-revision-messages"><div class="cdx-message mw-fr-message-box cdx-message--block cdx-message--notice mw-fr-basic mw-fr-draft-not-synced plainlinks noprint"><span class="cdx-message__icon"></span><div class="cdx-message__content">Текущая версия страницы пока <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B9/%D0%9F%D0%BE%D1%8F%D1%81%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%B4%D0%BB%D1%8F_%D1%87%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B9" title="Википедия:Проверка статей/Пояснение для читателей">не проверялась</a> опытными участниками и может значительно отличаться от <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&stable=1">версии, проверенной 30 мая 2014 года</a>; проверки требуют <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&oldid=63351546&diff=cur&diffonly=0">128 правок</a>.</div></div></div></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Перейти к навигации</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Перейти к поиску</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ru" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable noprint dabhide">У этого термина существуют и другие значения, см. <a href="/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F)" class="mw-disambig" title="Ятаган (значения)">Ятаган (значения)</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Ottoman_yatagan_(yataghan)_1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG/100px-Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG" decoding="async" width="100" height="534" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG/150px-Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG/200px-Ottoman_yatagan_%28yataghan%29_1.JPG 2x" data-file-width="852" data-file-height="4547" /></a><figcaption>Ятаган</figcaption></figure> <p><b>Ятага́н</b> (<a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Турецкий язык">тур.</a> <span lang="tr" style="font-style:italic;">yatağan</span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) — <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5" title="Клинковое оружие">клинковое</a> колюще-режущее и рубяще-режущее <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5" title="Холодное оружие">холодное оружие</a> с длинным однолезвийным <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BA_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Клинок (оружие)">клинком</a>, имеющим двойной изгиб; нечто среднее между <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D1%8F" title="Сабля">саблей</a> и <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%81%D0%B0%D0%BA" title="Тесак">тесаком</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Форму клинка нельзя назвать уникальной, поскольку вогнутый клинок с заточкой на вогнутой стороне имели <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Копис">махайра</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Копис">фальката</a>, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Подсаадачный нож">подсаадачный нож</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B8" title="Кукри">кукри</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%81%D0%B0%D0%BA" title="Тесак">тесак</a>, но именно у ятагана клинок не расширяется к острию, а сохраняет одинаковую ширину, однако крайне редко встречались исключения. В частности, ятаган с расширением клинка к острию хранится в музее комплекса Золотые ворота в <a href="/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_(%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4,_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F)" title="Владимир (город, Россия)">городе Владимир</a>. Небольшой вес оружия (около 800 г) и достаточно длинный клинок (около 65 см) позволяет наносить рубяще-режущие и колющие удары. Форма рукояти не даёт оружию вырваться из руки при рубящем ударе. </p><p>Дословно ятаган (yatagan) переводится с <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Турецкий язык">турецкого</a> как «укладывающий» — имеется в виду ‘укладывающий спать вечным сном’<sup id="cite_ref-:0_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="ru" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Содержание</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#История"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">История</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Ятаган_как_метательное_оружие"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Ятаган как метательное оружие</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Внешний_вид_и_конструкция_ятагана"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Внешний вид и конструкция ятагана</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Особенности_конструкции"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Особенности конструкции</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Разновидности_ятагана"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Разновидности ятагана</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Легенды_и_мифы_о_ятагане"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Легенды и мифы о ятагане</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#См._также"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">См. также</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Примечания"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Примечания</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Литература"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Литература</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="История"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F"></span>История</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=1" title="Редактировать раздел «История»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=1" title="Редактировать код раздела «История»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ятаган начал использоваться в <a href="/wiki/XVI_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XVI век">XVI веке</a>. Имеет клинок с односторонней заточкой на вогнутой стороне (так называемый обратный изгиб). <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D1%81_(%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D1%8F%D1%82%D0%BA%D0%B0)" class="mw-redirect" title="Эфес (рукоятка)">Эфес</a> ятагана лишён <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D1%81_(%D1%80%D1%83%D0%BA%D0%BE%D1%8F%D1%82%D0%BA%D0%B0)" class="mw-redirect" title="Эфес (рукоятка)">гарды</a>, рукоять у оголовья имеет расширение для упора кисти руки. Клинок турецкого ятагана вблизи эфеса отклонялся под значительным углом вниз от рукоятки, затем был прямым, вблизи острия снова изламывался, но уже вверх. Таким образом, остриё оказывалось направлено параллельно рукояти и затачивалось с двух сторон, что позволяло более эффективно наносить колющие удары. Обратный излом клинка одновременно позволял наносить режущие удары от себя и увеличивал эффективность как рубящего, так и режущего удара. Прямая же форма клинка в среднем притяжении увеличивала его устойчивость к поперечному изгибу. Кроме того, замена плавного изгиба изломом позволяла достичь большей эффективной длины оружия. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Jatagan2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jatagan2.jpg/220px-Jatagan2.jpg" decoding="async" width="220" height="77" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jatagan2.jpg/330px-Jatagan2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Jatagan2.jpg/440px-Jatagan2.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="704" /></a><figcaption>Ятаган в ножнах</figcaption></figure> <p>Ятаган, как и любое оружие, при нанесении рубящих ударов под действием центробежной силы стремится «вырваться» из руки. Поэтому, чтобы боец мог дольше наносить рубящие удары, даже в состоянии усталости, были приняты весьма изощрённые меры: рукоять полностью охватывала нижнюю часть ладони, образуя специфические расширения («уши»), а иногда продолжалась и упором под вторую руку, который располагался и вовсе перпендикулярно прямой части клинка. Клинок и рукоять имели разнообразные украшения — резьбу, насечки и гравировку. Ятаганы хранились в ножнах и носились за поясом как кинжалы. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Jatagan1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Jatagan1.jpg/220px-Jatagan1.jpg" decoding="async" width="220" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Jatagan1.jpg/330px-Jatagan1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Jatagan1.jpg/440px-Jatagan1.jpg 2x" data-file-width="2432" data-file-height="940" /></a><figcaption>Ятаган и ножны</figcaption></figure> <p>В основном ятаган известен как специфическое оружие <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Турция">турецких</a> <a href="/wiki/%D0%AF%D0%BD%D1%8B%D1%87%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Янычары">янычар</a>. По легенде, султан запретил янычарам носить в мирное время сабли. Янычары обошли этот запрет, заказывая <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Боевой нож">боевые ножи</a> длиной в руку. Так и появился турецкий ятаган. Некоторые ятаганы имеют двояковогнутый клинок (наподобие египетского <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%88" title="Хопеш">хопеша</a>) — обратный у основания клинка и сабельный у острия. Ятаган обычно имеет костяную или металлическую рукоять. Ножны ятагана деревянные, обтянуты кожей или облицованы металлом. Так как гарда отсутствует, клинок ятагана входит в ножны с частью рукояти. Общая длина ятагана — до 80 см, длина клинка около 65 см, масса без ножен — до 800 г, с ножнами — до 1200 г. Помимо <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Турция">Турции</a> ятаган применялся в армиях стран <a href="/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA" title="Ближний Восток">Ближнего Востока</a>, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%83%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%B2" title="Балканский полуостров">Балканского полуострова</a>, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5" title="Закавказье">Южного Закавказья</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%85%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Крымское ханство">Крымского Ханства</a>. </p><p>Ятаганы попадали к запорожцам, как трофеи после удачных походов. Во времена <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A1%D0%B5%D1%87%D1%8C" title="Задунайская Сечь">Задунайской Сечи</a> они получили большее распространение среди задунайских запорожцев, которые состояли на военной службе у турецких султанов. </p><p>Ятаганы использовали пехотинцы (янычары именно и были гвардейской пехотой) в ближнем бою. </p><p>В XIX веке штыки-ятаганы использовались в ряде французских ружей и винтовок, в частности — системы <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0_%D0%A8%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BF%D0%BE" title="Винтовка Шасспо">Шасспо</a> и <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%BA%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0" title="Винтовка Комблена">Комблена</a>. В примкнутом положении характерный изгиб штыка-ятагана не мешал заряжанию с дула. В отомкнутом положении оружие представляло собой полноценный ятаган. </p><p>Атакующие ударные действия ятагана выполняли преимущественно остриём и вогнутым лезвием. Конструктивные особенности этого лезвия позволяли мастеру наносить одновременно две раны во время выполнения рубяще-режущего удара. Защитные отбивы осуществляли как лезвием, так и не заострённой выпуклой стороной. При отбивании удара вогнутым лезвием обеспечивалось значительно более надёжное удержание вражеского клинка, но при этом терялась возможность за счёт скользящих отбивов, присущих сабле, наносить молниеносные контрудары. Таким образом ятаган имел как преимущества, так и недостатки. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Казачество">Казаки</a>, как и подавляющее большинство европейских воинов того периода, отдавали преимущество выгнутым или прямым клинкам. </p><p>Многие исследователи оружия фиксируют появление ятагана, как практически сформировавшегося оружия. Учёные считают его не столько боевым, сколько статусным. Ведь даже у воина он являлся личным оружием и был именным<sup id="cite_ref-:0_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Представителей эпохи «<i>начала Ятагана</i>» остались лишь единичные экземпляры. Среди <a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D1%82" class="mw-redirect" title="Музейный экспонат">музейных экспонатов</a> выделяют несколько самых ранних хорошо сохранившихся экземпляров оружия<sup id="cite_ref-:0_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li>Ятаган <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BC%D0%B0%D0%BD_I" title="Сулейман I">Сулеймана Великолепного</a>, самый ранний представитель оружия, он датирован 1525—1526 годами<sup id="cite_ref-:0_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. На его клинке имеется подпись автора оружия — Ахмеда Текелю и владельца «Ятаган Сулеймана Великолепного»<sup id="cite_ref-:0_3-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Оружие украшено рельефной резьбой, с изображением Сеймура и дракона. Растительный орнамент выполнен золотой насечкой<sup id="cite_ref-:0_3-5" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Из слоновой кости изготовлена рукоять оружия, но так называемых «ушей» не имеет. Рукоять так же украшена различной техникой с вкраплениями драгоценных камней — <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%BD" title="Рубин">рубинов</a>. Находится этот экспонат в Дворцовом комплексе <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BF%D0%BA%D0%B0%D0%BF%D1%8B" title="Топкапы">Топкапы</a> в <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D1%83%D0%BB" title="Стамбул">Стамбуле</a><sup id="cite_ref-:0_3-6" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Клинок вместе с рукоятью имеет длину 66 см, имеет лёгкий изгиб, при этом его кончик выгнут наружу. Внутренняя сторона клинка заточена<sup id="cite_ref-:0_3-7" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Второй ятаган принадлежал тоже Сулейману Великолепному, датируется оружие приблизительно тем же периодом 1526—1527 годами и принадлежит руке того же мастера — Ахмеду Текелю<sup id="cite_ref-:0_3-8" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Для его украшения также было использовано <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BE" title="Золото">золото</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%80%D0%BE" title="Серебро">серебро</a>, рубины, <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%80%D1%8E%D0%B7%D0%B0" title="Бирюза">бирюза</a>, <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BC%D1%87%D1%83%D0%B3" title="Жемчуг">жемчуг</a><sup id="cite_ref-:0_3-9" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Клинок имеет длину в 46,7 см, общая длина с рукоятию 59,3 см, вес без ножен 691 г, так же отсутствуют «уши» на рукояти из слоновой кости<sup id="cite_ref-:0_3-10" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Этот уникальный экземпляр хранится в <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%A8%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8B_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Соединённые Штаты Америки">США</a> в <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BD-%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B5%D0%B9" title="Метрополитен-музей">Metropolitan Museum of Art</a><sup id="cite_ref-:0_3-11" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Ятаган Ахмада бин Xерсек Xана. Этот экземпляр по внешним признакам и возрасту очень схож с ятаганами Сулеймана Великолепного, что даёт все основания считать этот клинок делом рук мастера Ахмеда Текелю<sup id="cite_ref-:0_3-12" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Датируется он началом XVI века, имеет богатую отделку и явно не предназначался для боя<sup id="cite_ref-:0_3-13" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Ятаган <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Султан">султана</a> <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%8F%D0%B7%D0%B8%D0%B4_II" title="Баязид II">Баязида II</a>, восьмого султана <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Османская империя">Османской империи</a>, оружие выполнено мастером Мустафой бин Камалем аль-Ашкери в конце XVI века<sup id="cite_ref-:0_3-14" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Оружие богато украшено, присутствуют надписи на арабском языке, в том числе и имя султана, на рукояти отсутствуют «Уши», но есть отверстие для <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D1%8F%D0%BA" title="Темляк">темляка</a>, препятствующего выскальзыванию клинка из руки<sup id="cite_ref-:0_3-15" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Клинок имеет небольшой изгиб, с расширением во второй трети и сужающийся к концу. На данный момент хранится в Музее искусства <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">ислама</a> в <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D1%85%D0%B0" title="Доха">Дохе</a> (<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Катар">Катар</a>)<sup id="cite_ref-:0_3-16" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <p><i>Эти клинки являются архаичными экземплярами, так как уже с <a href="/wiki/XVII_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="XVII век">XVII века</a> на рукояти всех ятаганов появляются «уши»</i><sup id="cite_ref-:0_3-17" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Дошедшие до нашего времени самые ранние ятаганы датируются концом XV — началом XVI века. Эти экземпляры сохранились по-видимому потому, что принадлежали султанам Османской империи и были преподнесены в качестве подарков и не принимали участия в боевых действиях, а являлись показателем статусности<sup id="cite_ref-:0_3-18" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ятаган_как_метательное_оружие"><span id=".D0.AF.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.B0.D0.BD_.D0.BA.D0.B0.D0.BA_.D0.BC.D0.B5.D1.82.D0.B0.D1.82.D0.B5.D0.BB.D1.8C.D0.BD.D0.BE.D0.B5_.D0.BE.D1.80.D1.83.D0.B6.D0.B8.D0.B5"></span>Ятаган как метательное оружие</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=2" title="Редактировать раздел «Ятаган как метательное оружие»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=2" title="Редактировать код раздела «Ятаган как метательное оружие»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Некоторые авторы указывают на возможность, кроме использования ятагана в ближнем бою, эффективного его применения в качестве метательного оружия, обеспечиваемую специфической формой его клинка и рукояти (оканчивающейся двумя «ушками», дополнительно стабилизирующими полёт). Детская военная энциклопедия указывает дальность метания ятагана, на которой он свободно вонзается остриём в деревянную мишень — около 30 метров<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Внешний_вид_и_конструкция_ятагана"><span id=".D0.92.D0.BD.D0.B5.D1.88.D0.BD.D0.B8.D0.B9_.D0.B2.D0.B8.D0.B4_.D0.B8_.D0.BA.D0.BE.D0.BD.D1.81.D1.82.D1.80.D1.83.D0.BA.D1.86.D0.B8.D1.8F_.D1.8F.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.B0.D0.BD.D0.B0"></span>Внешний вид и конструкция ятагана</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=3" title="Редактировать раздел «Внешний вид и конструкция ятагана»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=3" title="Редактировать код раздела «Внешний вид и конструкция ятагана»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Форма ятагана уникальной не является, некоторые элементы данной конструкции оружия прослеживаются ранее, например, в <a href="/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%82" title="Египет">египетском</a> хопеше<sup id="cite_ref-:0_3-19" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Хопеш — это оружие времён <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Новое царство">Нового Царства</a> в <a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%95%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%82" title="Древний Египет">Древнем Египте</a> около <a href="/wiki/1600_%D0%B3%D0%BE%D0%B4_%D0%B4%D0%BE_%D0%BD._%D1%8D." class="mw-redirect" title="1600 год до н. э.">1600 года до н. э.</a><sup id="cite_ref-:0_3-20" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Также конструкция ятагана прослеживается в бронзовых кинжалах <a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Лурестан">Лурестана</a> (в настоящее время территория <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Ирана</a> 3-го — 1-го тысячелетия до н. э.) и <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Подсаадачный нож">подсаадачном русском ноже</a>, широко распространённым в XVI веке как <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5" title="Клинковое оружие">клинковое оружие</a> на Руси<sup id="cite_ref-:0_3-21" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Ятаган имел заточку на вогнутой части, хотя некоторые экземпляры могли иметь дополнительную заточку и с внешней стороны в верхней трети клинка<sup id="cite_ref-:0_3-22" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Клинок и рукоять составляли в процессе изготовления единую конструкцию, вдоль клинка располагались <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BB" title="Дол">долы</a>, их называют кровостоками, но всё намного банальнее – это рёбра жёсткости<sup id="cite_ref-:0_3-23" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Рукоять оснащали накладками, они могли быть металлическими, деревянными или костяными (из <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Слоновая кость">слоновой кости</a>), которые крепились специальными <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%BB%D1%91%D0%BF%D0%BA%D0%B0" title="Заклёпка">заклёпками</a><sup id="cite_ref-:0_3-24" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Хранили оружие в <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D1%8B" title="Ножны">ножнах</a>, обычно деревянных и обтянутых кожей или облицованных металлом. Как и все ножи ятаган носили за поясом. Его вес с ножнами составлял около 1.2 кг<sup id="cite_ref-:0_3-25" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Клинок, как и ножны принято было украшать различными геометрическими и природными <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Орнамент">орнаментами</a>. <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B7%D0%BE%D1%80" class="mw-redirect" title="Узор">Узор</a> наносился двумя способами: </p> <ul><li>узор выдалбливался и в его пустоты заливался расплавленный металл – <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%BE" title="Золото">золото</a> или <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B1%D1%80%D0%BE" title="Серебро">серебро</a>, но этот способ применялся не часто в силу своей большой стоимости<sup id="cite_ref-:0_3-26" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>узор <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Плетение">плёлся</a> отдельно из золотой или серебряной <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BA%D0%B0" title="Проволока">проволоки</a> и крепился на рукоять, клинок или ножны. Украшали не только золотом и серебром, но и драгоценными камнями<sup id="cite_ref-:0_3-27" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <p>Обычно на ятаган наносили надписи, это могли быть <a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0" title="Молитва">молитвы</a> или древние высказывания, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Пословица">пословицы</a> или <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B8%D1%85" title="Стих">стихи</a>, так же клинок мог содержать информацию о мастере, дату изготовления и имя владельца<sup id="cite_ref-:0_3-28" class="reference"><a href="#cite_note-:0-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Особенности_конструкции"><span id=".D0.9E.D1.81.D0.BE.D0.B1.D0.B5.D0.BD.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B8_.D0.BA.D0.BE.D0.BD.D1.81.D1.82.D1.80.D1.83.D0.BA.D1.86.D0.B8.D0.B8"></span>Особенности конструкции</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=4" title="Редактировать раздел «Особенности конструкции»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=4" title="Редактировать код раздела «Особенности конструкции»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Изготавливался ятаган из высококачественной стали, в частности уникальные свойства клинка придавала восточная <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C" title="Дамасская сталь">дамасская сталь</a><sup id="cite_ref-:1_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Такой клинок не ломался на морозе при неправильном использовании, небольшие зарубки на клинке не приводили к поломке оружия, настоящий дамаск не давал трещине расти даже при наличии зарубки на 1/3 ширины клинка<sup id="cite_ref-:1_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Обладая разнообразием форм, толщина ятагана всегда оставалась неизменной - всего 3 мм, что придавало лёгкость и способствовало манёвренности оружия<sup id="cite_ref-:1_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Рукоять ятагана вне зависимости от материала имела так называемые «уши»- это расширяющийся вправо и влево наконечник (<a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%B5" title="Навершие">навершие</a>)<sup id="cite_ref-:1_5-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Эти "уши", кроме эстетичного вида, не позволяли клинку выскользнуть из рук во время удара, а так же способствовали быстрому и удобному извлечению оружия из ножен<sup id="cite_ref-:1_5-4" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Особенностью конструкции ятагана считается то, что клинок сохраняет постоянную ширину до острия и не расширяется. Хотя есть и некоторые исключения – в музее <a href="/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_(%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4,_%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F)" title="Владимир (город, Россия)">города Владимир</a> хранится ятаган с расширенным клинком<sup id="cite_ref-:1_5-5" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Ятаган удобно доставать как левой, так и правой рукой.</li> <li>Оружие не имеет <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D1%81_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Эфес (оружие)">гарды</a>, так как она мешала бы в бою, а чтобы клинок не выпал, в конструкции придумана особая форма рукояти<sup id="cite_ref-:1_5-6" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Разновидности_ятагана"><span id=".D0.A0.D0.B0.D0.B7.D0.BD.D0.BE.D0.B2.D0.B8.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B8_.D1.8F.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.B0.D0.BD.D0.B0"></span>Разновидности ятагана</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=5" title="Редактировать раздел «Разновидности ятагана»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=5" title="Редактировать код раздела «Разновидности ятагана»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Ятаган стамбульский</i> – он изготавливался именно в столице <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Турция">Турции</a> - <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D1%83%D0%BB" title="Стамбул">Стамбуле</a>, отличительной особенностью является стамбульское <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BC%D0%BE_(%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BA)" title="Клеймо (знак)">клеймо</a> мастера<sup id="cite_ref-:1_5-7" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Это были как роскошные, так и простые экземпляры, лучшие мастера со всего света стремились переселиться в Стамбул, принося с собой своеобразные техники изготовления клинка, которые отличались разнообразием форм и отделки<sup id="cite_ref-:1_5-8" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Ятаган <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Анатолия">малоазийский</a></i> – ему характерен разнообразный диапазон выполнения изгиба клинка, а так же причудливые формы, это в основном крупного размера экземпляры<sup id="cite_ref-:1_5-9" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Украшали рукоять медными элементы, реже использовалось серебро, рукоять в основном изготавливалась из костного материала. Клинок так же имел причудливый орнамент<sup id="cite_ref-:1_5-10" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Ятаган балканский</i> – он изготавливался на <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Румелия">Балканском полуострове</a>, имел в основном серебряную отделку. Рукоять выполнена с применением серебряной отделкой филигранной техники. «Уши» имеют угловатую форму<sup id="cite_ref-:1_5-11" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Ятаган <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Восточная Анатолия">восточной Анатолии</a> (территория современного Кавказа)</i> – его особенность это небольшая длина и изгиб лезвия, строгость формы, простота отделки<sup id="cite_ref-:1_5-12" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Изготавливалась Рукоять чаще всего из метала, «уши» широко расставлены. Надписи сделаны с ошибками и неаккуратно<sup id="cite_ref-:1_5-13" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Легенды_и_мифы_о_ятагане"><span id=".D0.9B.D0.B5.D0.B3.D0.B5.D0.BD.D0.B4.D1.8B_.D0.B8_.D0.BC.D0.B8.D1.84.D1.8B_.D0.BE_.D1.8F.D1.82.D0.B0.D0.B3.D0.B0.D0.BD.D0.B5"></span>Легенды и мифы о ятагане</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=6" title="Редактировать раздел «Легенды и мифы о ятагане»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=6" title="Редактировать код раздела «Легенды и мифы о ятагане»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Ятаган как метательное орудие, «ушки» на рукояти якобы исполняли роль <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" class="mw-disambig" title="Стабилизатор">стабилизатора</a> в полёте. Дальность метания может достигать 30 метров<sup id="cite_ref-:1_5-14" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Сразу возникает вопрос о правдивости такого утверждения, практика показала, что метать ятаган можно не более чем на 5-6 метров<sup id="cite_ref-:1_5-15" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> .</li> <li>Ятаган как упор для <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%BA%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5" title="Гладкоствольное оружие">орудий</a>, "ушки" на рукояти применялись именно для этих целей<sup id="cite_ref-:1_5-16" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. В пользу ошибочности этого утверждения говорит то, что длина ятагана для этого явно маловата и намного проще лечь на землю и вести стрельбу из данного положения, чем стоять согнутым или на коленях<sup id="cite_ref-:1_5-17" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. На самом деле стрелкам известно, что при стрельбе в полевых условиях сильно мешает трава и прочая растительность. Поэтому в очень многих случаях для точной стрельбы с упора лучше стрелять сидя, а не лёжа. Тяжёлые дульнозарядные ружья требовали упоров для точной стрельбы.</li> <li>Ятаган как с вооружением <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%80%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Верховая езда">всадника</a>. В исторических художественных произведениях ятаган ассоциируют с конным воином<sup id="cite_ref-:1_5-18" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. На самом деле при малом весе и своеобразной конструкции он является малоэффективным в конном бою<sup id="cite_ref-:1_5-19" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ятаган представляет куда более грозную опасность именно в ближнем бою <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%85%D0%BE%D1%82%D0%B0" title="Пехота">пехотинца</a><sup id="cite_ref-:1_5-20" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Ятаган как оружие турецких янычар. На самом деле этими мечами вооружались в дальневосточных и средневосточных государствах, например, в <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Северная Африка">Северной Африке</a>, в <a href="/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D1%82" title="Египет">Египте</a>, в <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">России</a> и Южном <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D0%B5" title="Закавказье">Закавказье</a>, на <a href="/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA" title="Ближний Восток">Ближнем Востоке</a> и Балканском полуострове<sup id="cite_ref-:1_5-21" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Этим оружием вооружались не только регулярные армейские части, но и иррегулярные формирования. Так, например, известные своей жестокостью и зверствами отряды <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%88%D0%B8%D0%B1%D1%83%D0%B7%D1%83%D0%BA%D0%B8" title="Башибузуки">башибузуков</a>, что в переводе с турецкого означает «неуправляемый», «больной на голову»<sup id="cite_ref-:1_5-22" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Янычар с ятаганом как коварный, жестокий, беспощадный враг. На самом деле, в процессе формирования техники владения клинком, сформировалась и особая культура — владелец ятагана, видя перед собой более слабого соперника, применял в бою тупую сторону меча<sup id="cite_ref-:1_5-23" class="reference"><a href="#cite_note-:1-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="См._также"><span id=".D0.A1.D0.BC._.D1.82.D0.B0.D0.BA.D0.B6.D0.B5"></span>См. также</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=7" title="Редактировать раздел «См. также»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=7" title="Редактировать код раздела «См. также»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD_(%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%BA)" class="mw-redirect" title="Ятаган (танк)">Ятаган (танк)</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B9%D1%80%D0%B0" class="mw-redirect" title="Махайра">Махайра</a> (Копис)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%88" title="Хопеш">Хопеш</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ruslanka.ru/hist/turk/yatagan.php">Ятаган Сулеймана Великолепного (1526-1527 г.)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://paris1814.com/gelibolu-museum">Ятаганы с мест боев Первой Мировой войны в Военном Музее Галлиполи (Gelibolu Savas Muzesi)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Примечания"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.B8.D0.BC.D0.B5.D1.87.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>Примечания</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=8" title="Редактировать раздел «Примечания»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=8" title="Редактировать код раздела «Примечания»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Существует попытка свести название к турецкому — «укладывающий спать», имеется в виду укладывающий спать вечным сном. Однако этимология данного слова более сложна, так как имеются родственные формы слова с той же корневой основой и в других языках. Анализ фонетики и структуры слов позволяет сделать вывод о том, что корневая основа не имеет отношения к глаголу «ложиться». Так татарское Чыда — «пика, вид колющего оружия», в том же значении уйгурское, чагатайское Чида, хакасское Чида, сибирско-татарское — Йыта, Йыда, старомонгольское Джида, османское (старотурецкое) Джида — «дротик». В кабардинское наречие адыгейского языка слово заимствовано в форме Джатэ — «сабля, пика».</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://libgost.ru/gost/26742-GOST_R_51215_98.html">ГОСТ Р 51215-98: «Оружие холодное. Термины и определения»</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">  <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>. Дата обращения: 1 августа 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130527191639/http://libgost.ru/gost/26742-GOST_R_51215_98.html">Архивировано</a> 27 мая 2013 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-:0-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_3-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-3"><sup><i><b>4</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-4"><sup><i><b>5</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-5"><sup><i><b>6</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-6"><sup><i><b>7</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-7"><sup><i><b>8</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-8"><sup><i><b>9</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-9"><sup><i><b>10</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-10"><sup><i><b>11</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-11"><sup><i><b>12</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-12"><sup><i><b>13</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-13"><sup><i><b>14</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-14"><sup><i><b>15</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-15"><sup><i><b>16</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-16"><sup><i><b>17</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-17"><sup><i><b>18</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-18"><sup><i><b>19</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-19"><sup><i><b>20</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-20"><sup><i><b>21</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-21"><sup><i><b>22</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-22"><sup><i><b>23</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-23"><sup><i><b>24</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-24"><sup><i><b>25</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-25"><sup><i><b>26</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-26"><sup><i><b>27</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-27"><sup><i><b>28</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_3-28"><sup><i><b>29</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="ru-RU"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://army-today.ru/oruzhie/yatagan">Ятаган 🔥 история, боевое применение, характеристики, разновидности</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">  <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на русском языке">(рус.)</small></span>. <i>Армия Сегодня</i> (23 декабря 2020). Дата обращения: 24 февраля 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220224081459/https://army-today.ru/oruzhie/yatagan">Архивировано</a> 24 февраля 2022 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141305934">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a::after,.mw-parser-output .id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration a::after,.mw-parser-output .id-lock-subscription a::after,.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{content:"";width:1.1em;height:1.1em;display:inline-block;vertical-align:middle;background-position:center;background-repeat:no-repeat;background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#085;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}</style><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Волковский Н.Л.</i> Детская военная энциклопедия. — 1-е изд. — <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%BC%D0%B0-%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81" class="mw-redirect" title="Олма-Пресс">Олма-Пресс</a>, Полигон, 2001. — Т. 1. — С. 19. — 656 с. — <span class="nowrap">20 000 экз.</span> — <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/5891731045" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-89173-104-5</a>, 5-224-02008-5.</span></span> </li> <li id="cite_note-:1-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:1_5-0"><sup><i><b>1</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-1"><sup><i><b>2</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-2"><sup><i><b>3</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-3"><sup><i><b>4</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-4"><sup><i><b>5</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-5"><sup><i><b>6</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-6"><sup><i><b>7</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-7"><sup><i><b>8</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-8"><sup><i><b>9</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-9"><sup><i><b>10</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-10"><sup><i><b>11</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-11"><sup><i><b>12</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-12"><sup><i><b>13</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-13"><sup><i><b>14</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-14"><sup><i><b>15</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-15"><sup><i><b>16</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-16"><sup><i><b>17</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-17"><sup><i><b>18</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-18"><sup><i><b>19</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-19"><sup><i><b>20</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-20"><sup><i><b>21</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-21"><sup><i><b>22</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-22"><sup><i><b>23</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-:1_5-23"><sup><i><b>24</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="ru-RU"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://army-today.ru/oruzhie/yatagan">Ятаган 🔥 история, боевое применение, характеристики, разновидности</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">  <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на русском языке">(рус.)</small></span>. <i>Армия Сегодня</i> (23 декабря 2020). Дата обращения: 3 марта 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220224081459/https://army-today.ru/oruzhie/yatagan">Архивировано</a> 24 февраля 2022 года.</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Литература"><span id=".D0.9B.D0.B8.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Литература</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit&section=9" title="Редактировать раздел «Литература»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit&section=9" title="Редактировать код раздела «Литература»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r137903846">.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:right;float:right;width:19em;box-sizing:border-box;margin:0 0 .5em 1em;padding:.4em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);font-size:90%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-header{margin-bottom:.2em;padding:.2em .6em;font-size:110%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-item{display:flex;padding:.2em .6em}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image{min-width:24px;display:inline-block;margin-right:.4em;flex:none;vertical-align:top;text-align:center}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image img{vertical-align:middle}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-label{align-self:center}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:none;float:none;width:auto;margin-left:0;margin-right:0}}</style><div class="ts-Родственные_проекты ruwikiWikimediaNavigation metadata plainlinks plainlist noprint" role="navigation" aria-labelledby="В_родственных_проектах"><div class="ts-Родственные_проекты-header" id="В_родственных_проектах"><b>В родственных проектах</b></div><ul><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/24px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/36px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Notification-icon-Wiktionary-logo.svg/48px-Notification-icon-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label wiktionary-ref"><a href="https://ru.wiktionary.org/wiki/%D1%8F%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="wikt:ятаган">Значения в Викисловаре</a></span></li><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikisource-logo.svg/24px-Notification-icon-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikisource-logo.svg/36px-Notification-icon-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikisource-logo.svg/48px-Notification-icon-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label wikisource-ref"><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:Ятаган">Тексты в Викитеке</a></span></li><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label commons-ref"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Yatagans" class="extiw" title="commons:Category:Yatagans">Медиафайлы на Викискладе</a></span></li></ul></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343" id="CITEREFЛыкошин_А._С.1890—1907"><i><a href="/wiki/%D0%9B%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D1%88%D0%B8%D0%BD,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Лыкошин, Александр Сергеевич">Лыкошин А. С.</a></i> <span data-wikidata-qualifier-id="P248"><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Ятаган">Ятаган</a></span> // <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0_%D0%B8_%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона">Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона</a> : в 86 т. (82 т. и 4 доп.). — <abbr title="Санкт-Петербург">СПб.</abbr>, 1890—1907.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>George Cameron Stone/Donald J. LaRocca.</i> A Glossary of the Construction, Decoration and Use of Arms and Armor : in All Countries and in All Times. — Courier Dover Publications, 1999. — 676 с. — <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/0486407268" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-486-40726-8</a>.</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r141305934"><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><i>Emil Alexandrov/Dimitar Safirov.</i> История на българите в осъм тома - том 5 - военна история. — Sofia: Znanie und Trud, 2007. — 177 с. — <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9789545287527" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-954-528752-7</a>.</span></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Ссылки_на_внешние_ресурсы" data-name="External links" style="padding-top:1px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2" style="display:none"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:External_links" title="Перейти к шаблону «External links»"><img alt="Перейти к шаблону «External links»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Ссылки_на_внешние_ресурсы" style="font-size:114%;margin:0 5em">Ссылки на внешние ресурсы</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0 35px 0 0; width: 100%;"><div class="skin-invert-image" style="float: left;"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%92%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8" title="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»"><img alt="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q503292#identifiers" title="Перейти к элементу Викиданных"><img alt="Перейти к элементу Викиданных" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/14px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/21px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/28px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div>  Словари и энциклопедии</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0151963.xml">Большая каталанская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/jatagan">Большая норвежская</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4920862">Большая российская (старая версия)</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%91%D0%A1%D0%AD1/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:БСЭ1/Ятаган">Большая советская (1 изд.)</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%91%D0%AD%D0%AE/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:БЭЮ/Ятаган">Большая Южакова</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Ятаган">Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:МЭСБЕ/Ятаган">Малый Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Yataghan" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Yataghan">Britannica (11-th)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3917287.html">PWN</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/yatagan">Treccani</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%AD%D0%A1%D0%93/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:НЭСГ/Ятаган">Настольный</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div style="margin-top:0.5em"></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Ножи_и_кинжалы" data-name="Ножи и кинжалы"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%9D%D0%BE%D0%B6%D0%B8_%D0%B8_%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Перейти к шаблону «Ножи и кинжалы»"><img alt="Перейти к шаблону «Ножи и кинжалы»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Ножи_и_кинжалы" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6" title="Нож">Ножи</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB" title="Кинжал">кинжалы</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Типы ножей</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%85%D0%B0%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Абхазский нож">Абхазский</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B9%D0%B4%D0%B0-%D0%BA%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Айда-катти (страница отсутствует)">Айда-катти</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Атам (страница отсутствует)">Атам</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B3" title="Балисонг">Балисонг</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Баллистический нож">Баллистический</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B3_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Баронг (оружие)">Баронг</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%B9%D1%8F" class="mw-redirect" title="Батыйя">Батыйя</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%8E%D0%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бельдюк (страница отсутствует)">Бельдюк</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Боевой нож">Боевой</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Болин (нож)">Болин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%BE_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Боло (нож)">Боло</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D0%91%D0%BE%D1%83%D0%B8" title="Нож Боуи">Боуи</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Автоматический складной нож">Выкидной</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D0%B2%D1%8B%D0%B6%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Нож выживания">Выживания</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Гинсу (страница отсутствует)">Гинсу</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Гравитационный нож">Гравитационный</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%B3%D0%B0_(%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB)" title="Дага (кинжал)">Дага</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Засапожный нож">Засапожный</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BA%D0%B0_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Заточка (оружие)">Заточка</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Канадский нож (страница отсутствует)">Канадский</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" class="mw-redirect" title="Канцелярский нож">Канцелярский</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D1%82" title="Керамбит">Керамбит</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D1%88%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Киридаши (страница отсутствует)">Киридаши</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%80%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Кирпан">Кирпан</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%BE_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Корво (нож)">Корво</a></li> <li>Корд <small>(<a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B4_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6,_%D1%82%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9)" title="Корд (нож, таджикский)">таджикский</a> и <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B4_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6,_%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE-%D0%B5%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9)" title="Корд (нож, восточно-европейский)">европейский</a>)</small></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0%D1%80%D1%8C_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Косарь (нож)">Косарь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81" title="Крис">Крис</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BA%D1%80%D0%B8" title="Кукри">Кукри</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BB%D1%8C_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Лайоль (нож)">Лайоль</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%BF%D0%BF%D0%B0_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Леппа (оружие)">Леппа</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0_%D0%98%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лестница Иакова (нож) (страница отсутствует)">Лестница Иакова</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Макири (страница отсутствует)">Макири</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%85%D0%B8%D0%BD" title="Мастихин">Мастихин</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%87%D0%B5%D1%82%D0%B5" title="Мачете">Мачете</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Метательный нож">Метательный</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D1%8F_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Мизерикордия (оружие)">Мизерикордия</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D0%BB" class="mw-redirect" title="Мультитул">Мультитул</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D0%B0" title="Наваха">Наваха</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%85%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Охотничий нож">Охотничий</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Паранг">Паранг</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Паренский нож">Паренский</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%BE%D1%87%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" class="mw-redirect" title="Перочинный нож">Перочинный</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B8_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пенни (нож) (страница отсутствует)">Пенни</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_(%D0%B4%D0%B0%D0%B9%D0%B2%D0%B8%D0%BD%D0%B3)" title="Нож (дайвинг)">Подводный</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%83%D0%BA%D0%BA%D0%BE" title="Пуукко">Пуукко</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%85%D1%83%D1%80%D0%B1%D0%B0" title="Пхурба">Пхурба</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D1%87%D0%B0%D0%BA" title="Пчак">Пчак</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%BF%D1%83%D1%80%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рампури (страница отсутствует)">Рампури</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D1%83%D0%BA%D1%83" title="Леуку">Саамский</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сабатье (нож) (страница отсутствует)">Сабатье</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BA%D1%81_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Сакс (нож)">Сакс</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Сапожный нож">Сапожный</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B8%D0%BD-%D0%B4%D1%83" title="Скин-ду">Скин ду</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%87" title="Секач">Секач</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BF%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Скальпель">Скальпель</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Складной нож">Складной</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%87%D0%B5%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сматчет (страница отсутствует)">Сматчет</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%BD_(%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8F%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Хамелеон (стреляющий нож)">Стреляющий</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B7" title="Стропорез">Стропорез</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Такелажный нож">Такелажный</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Телескопический нож (страница отсутствует)">Телескопический</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%81%D0%B0%D0%BA" title="Тесак">Тесак</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%88%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Траншейный нож">Траншейный</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тростниковый нож (страница отсутствует)">Тростниковый</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%BC%D0%B8_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Туми (нож)">Туми</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BB%D1%83_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Улу (нож)">Улу</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Финский нож">Финский</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B2%D0%B5%D0%B9%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Швейцарский армейский нож">Швейцарский армейский</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шейный нож (страница отсутствует)">Шейный нож</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D1%82%D1%8B%D0%BA" title="Штык">Штык-нож</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Электрический нож (страница отсутствует)">Электрический нож</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B8_%D0%B1%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Янаги ба (страница отсутствует)">Янаги ба</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AF%D0%BA%D1%83%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Якутский нож">Якутский</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Ятаган</a></li></ul> <dl><dt><a href="/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%85%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Кухонный нож">Кухонные</a></dt> <dd><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D0%B4%D0%BB%D1%8F_%D0%B3%D1%80%D0%B5%D0%B9%D0%BF%D1%84%D1%80%D1%83%D1%82%D0%B0" title="Нож для грейпфрута">Нож для грейпфрута</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%94%D1%8D%D0%B1%D0%B0_%D0%B1%D0%BE%D1%82%D1%91" title="Дэба ботё">Дэба ботё</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%86%D1%86%D0%B0%D0%BB%D1%83%D0%BD%D0%B0" title="Меццалуна">Меццалуна</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D1%80%D0%B8_%D0%B1%D0%BE%D1%87%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Накири бочо (страница отсутствует)">Накири бочо</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BA%D1%83" title="Сантоку">Сантоку</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%A1%D1%8B%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Сырный нож">Сырный</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D0%B4%D0%BB%D1%8F_%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%B2" title="Нож для томатов">Нож для томатов</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%A3%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" class="mw-redirect" title="Устричный нож">Устричный</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%A5%D0%BB%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Хлебный нож">Хлебный нож</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=%D0%A6%D0%B0%D0%B9-%D0%B4%D0%B0%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Цай-дао (страница отсутствует)">Цай-дао</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D1%88%D0%B5%D1%84-%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B0" class="mw-redirect" title="Нож шеф-повара">Нож шеф-повара</a></dd> <dd><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B9%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Филейный нож">Филейный нож</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Модели ножей</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Aircrew_Survival_Egress_Knife" title="Aircrew Survival Egress Knife">Нож ASEK</a></li> <li><a href="/wiki/Ka-Bar" title="Ka-Bar">Ka-Bar</a></li> <li><a href="/wiki/OKC-3S" title="OKC-3S">OKC-3S</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Коммандер (нож) (страница отсутствует)">Коммандер</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mora_2000&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mora 2000 (страница отсутствует)">Mora 2000</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%A0%D0%A1-2" title="НРС-2">НРС-2</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%BC%D1%83%D0%BA_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Нессмук (нож) (страница отсутствует)">Нессмук</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B6_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D1%87%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Нож разведчика">НР-40</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%88%D0%BD%D1%8F_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Вишня (нож)">НР-43</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%98%D0%B3%D0%BB%D0%B0_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Игла (нож)">Игла</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Paratrooper_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paratrooper (нож) (страница отсутствует)">Paratrooper</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SARK&action=edit&redlink=1" class="new" title="SARK (страница отсутствует)">SARK</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SOG&action=edit&redlink=1" class="new" title="SOG (страница отсутствует)">SOG</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Strider_SMF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Strider SMF (страница отсутствует)">Strider SMF</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=X-Acto&action=edit&redlink=1" class="new" title="X-Acto (страница отсутствует)">X-Acto</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A3%D0%BC%D0%BD%D1%83%D0%BC%D0%B7%D0%B0%D0%B0%D0%BD" title="Умнумзаан">Умнумзаан</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Типы кинжалов</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D0%B3_%D0%BD%D0%B0%D1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Баг нах (страница отсутствует)">Баг нах</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%BE%D0%BA_(%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB)" title="Баллок (кинжал)">Баллок</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D1%80%D0%B4" title="Баселард">Баселард</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%B1%D1%83%D1%82" title="Бебут">Бебут</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Биллао (страница отсутствует)">Биллао</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D1%87%D0%B0%D0%B2%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Бичава (страница отсутствует)">Бичава</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D0%B1%D0%B8%D1%8F" title="Джамбия">Джамбия</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%80%D0%BA_(%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB)" title="Дирк (кинжал)">Дирк</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%99%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B8-%D0%B4%D0%BE%D1%81%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Йорои-доси (страница отсутствует)">Йорои-доси</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D1%8D%D0%BD" title="Кайкэн">Кайкэн</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81_(%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Калис (кинжал) (страница отсутствует)">Калис</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B4_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Кард (нож)">Кард</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D1%80_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Катар (оружие)">Катар</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BA" title="Кортик">Кортик</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D1%81" title="Крис">Крис</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8D%D0%BD-%D0%B3%D0%BE%D1%88" class="mw-redirect" title="Мэн-гош">Мэн-гош</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BD%D1%8C%D1%8F%D1%80%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Поньярд (страница отсутствует)">Поньярд</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%8B%D1%87%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%B6" title="Тычковый нож">Тычковый</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D0%BA%D0%B0_(%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5)" title="Сика (оружие)">Сика</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%82" title="Стилет">Стилет</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE" title="Танто">Танто</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD_(%D0%BD%D0%BE%D0%B6)" title="Факон (нож)">Факон</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%83%D0%B7%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B3%D0%B2%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D1%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="Французский гвоздь (страница отсутствует)">Французский гвоздь</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%80_(%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9)" title="Ханджар (оманский)">Ханджар</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хативара (страница отсутствует)">Хативара</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%A7%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D1%83%D1%8D%D0%B4%D0%B0" title="Чинкуэда">Чинкуэда</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%BE%D0%B1%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Шобо (страница отсутствует)">Шобо</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%80%D0%B0%D1%80%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ярара (страница отсутствует)">Ярара</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Модели кинжалов</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=BC-41&action=edit&redlink=1" class="new" title="BC-41 (страница отсутствует)">BC-41</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%82_%D0%BC%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BF%D0%B5%D1%85%D0%BE%D1%82%D1%8B_%D0%A1%D0%A8%D0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="Стилет морской пехоты США (страница отсутствует)">Стилет морской пехоты США</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B6%D0%B0%D0%BB_%D0%A4%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B0-%D0%A1%D0%B0%D0%B9%D0%BA%D1%81%D0%B0" title="Боевой кинжал Ферберна-Сайкса">Боевой кинжал Ферберна-Сайкса</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BF%D0%BF%D0%BB%D0%B3%D0%B5%D0%B9%D1%82-%D0%A4%D1%8D%D1%80%D0%B1%D1%8D%D1%80%D0%BD_%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%B1%D0%B0%D1%82_II" title="Эпплгейт-Фэрбэрн Комбат II">Эпплгейт-Фэрбэрн Комбат II</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐b766959bd‐w8nmp Cached time: 20250214064509 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.418 seconds Real time usage: 0.528 seconds Preprocessor visited node count: 2491/1000000 Post‐expand include size: 41324/2097152 bytes Template argument size: 3583/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 2/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 28904/5000000 bytes Lua time usage: 0.167/10.000 seconds Lua memory usage: 3500433/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 404.826 1 -total 27.91% 112.967 1 Шаблон:Примечания 24.07% 97.437 1 Шаблон:Библиоинформация 19.17% 77.585 1 Шаблон:Навигация 18.71% 75.748 4 Шаблон:Книга 11.11% 44.957 3 Шаблон:Cite_web 11.08% 44.875 1 Шаблон:Значения 9.93% 40.190 1 Шаблон:Другое_значение 3.80% 15.371 1 Шаблон:ВТ-ЭСБЕ 2.05% 8.281 3 Шаблон:Без_уточнения --> <!-- Saved in parser cache with key ruwiki:pcache:69097:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214064509 and revision id 140180424. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Источник — <a dir="ltr" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Ятаган&oldid=140180424">https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Ятаган&oldid=140180424</a></div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Служебная:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BE_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%83" title="Категория:Оружие по алфавиту">Оружие по алфавиту</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BE_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%83" title="Категория:Холодное оружие по алфавиту">Холодное оружие по алфавиту</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5" title="Категория:Клинковое оружие">Клинковое оружие</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D0%B8" title="Категория:Оружие Турции">Оружие Турции</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9A%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%91%D0%BB%D0%B8%D0%B6%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%B0" title="Категория:Клинковое оружие Ближнего Востока">Клинковое оружие Ближнего Востока</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скрытые категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%BC_(ref)" title="Категория:Википедия:Статьи с нераспознанным языком (ref)">Википедия:Статьи с нераспознанным языком (ref)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B,_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%88%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_ISBN" title="Категория:Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN">Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C" title="Категория:Статьи со ссылками на Викисловарь">Статьи со ссылками на Викисловарь</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%83_%D0%BD%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE_%D0%B2_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B5" title="Категория:Википедия:Ссылка на Викитеку непосредственно в статье">Википедия:Ссылка на Викитеку непосредственно в статье</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Категория:Статьи со ссылками на Викисклад">Статьи со ссылками на Викисклад</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Персональные инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Страница участника для моего IP">Вы не представились системе</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D1%91_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Страница обсуждений для моего IP [n]" accesskey="n"><span>Обсуждение</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D0%B9_%D0%B2%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Список правок, сделанных с этого IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Вклад</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D1%83%D1%87%D1%91%D1%82%D0%BD%D1%83%D1%8E_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C&returnto=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Мы предлагаем вам создать учётную запись и войти в систему, хотя это и не обязательно."><span>Создать учётную запись</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%92%D1%85%D0%BE%D0%B4&returnto=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Здесь можно зарегистрироваться в системе, но это необязательно. [o]" accesskey="o"><span>Войти</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Пространства имён</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Просмотреть контентную страницу [c]" accesskey="c"><span>Статья</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5:%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" rel="discussion" title="Обсуждение основной страницы [t]" accesskey="t"><span>Обсуждение</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">русский</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Просмотры</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&stable=1"><span>Читать</span></a></li><li id="ca-current" class="collapsible selected mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&stable=0&redirect=no" title="Показать текущую версию этой страницы [v]" accesskey="v"><span>Текущая версия</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&veaction=edit" title="Редактировать данную страницу [v]" accesskey="v"><span>Править</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=edit" title="Править исходный текст этой страницы [e]" accesskey="e"><span>Править код</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=history" title="Журнал изменений страницы [h]" accesskey="h"><span>История</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Больше возможностей" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ещё</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Поиск</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Искать в Википедии" aria-label="Искать в Википедии" autocapitalize="sentences" title="Искать в Википедии [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Служебная:Поиск"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Найти страницы, содержащие указанный текст" value="Найти"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Перейти к странице, имеющей в точности такое название" value="Перейти"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Навигация</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу [z]" accesskey="z"><span>Заглавная страница</span></a></li><li id="n-content" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Содержание</span></a></li><li id="n-featured" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8" title="Статьи, считающиеся лучшими статьями проекта"><span>Избранные статьи</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посмотреть случайно выбранную страницу [x]" accesskey="x"><span>Случайная статья</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%83%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Статьи о текущих событиях в мире"><span>Текущие события</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ru.wikipedia.org&uselang=ru" title="Поддержите нас"><span>Пожертвовать</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-participation" class="mw-portlet mw-portlet-participation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-participation-label" > <h3 id="p-participation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Участие</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B1_%D0%BE%D1%88%D0%B8%D0%B1%D0%BA%D0%B0%D1%85" title="Сообщить об ошибке в этой статье"><span>Сообщить об ошибке</span></a></li><li id="n-introduction" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Как править статьи</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="О проекте, о том, чем здесь можно заниматься, а также — где что находится"><span>Сообщество</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Форум участников Википедии"><span>Форум</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0" title="Место расположения Справки"><span>Справка</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8" title="Список последних изменений [r]" accesskey="r"><span>Свежие правки</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B" title="Список недавно созданных страниц"><span>Новые страницы</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B"><span>Служебные страницы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D1%81%D1%8E%D0%B4%D0%B0/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Список всех страниц, ссылающихся на данную [j]" accesskey="j"><span>Ссылки сюда</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" rel="nofollow" title="Последние изменения в страницах, на которые ссылается эта страница [k]" accesskey="k"><span>Связанные правки</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&oldid=140180424" title="Постоянная ссылка на эту версию страницы"><span>Постоянная ссылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=info" title="Подробнее об этой странице"><span>Сведения о странице</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A6%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0&page=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&id=140180424&wpFormIdentifier=titleform" title="Информация о том, как цитировать эту страницу"><span>Цитировать страницу</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25AF%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B3%25D0%25B0%25D0%25BD"><span>Получить короткий URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:QrCode&url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25AF%25D1%2582%25D0%25B0%25D0%25B3%25D0%25B0%25D0%25BD"><span>Скачать QR-код</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Печать/экспорт</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:DownloadAsPdf&page=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&action=show-download-screen" title="Скачать эту страницу как файл PDF"><span>Скачать как PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&printable=yes" title="Версия этой страницы для печати [p]" accesskey="p"><span>Версия для печати</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">В других проектах</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Yatagans" hreflang="en"><span>Викисклад</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q503292" title="Ссылка на связанный элемент репозитория данных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Викиданных</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">На других языках</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%B7%D9%82%D8%A7%D9%86" title="يطقان — арабский" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يطقان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабский" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%BA%D8%A7%D9%86_(%D9%82%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%AC)" title="یاتاغان (قیلینج) — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="یاتاغان (قیلینج)" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Ятаган — белорусский" lang="be" hreflang="be" data-title="Ятаган" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белорусский" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Ятаган — болгарский" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ятаган" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарский" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jatagan" title="Jatagan — боснийский" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jatagan" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — каталанский" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Yatagan" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанский" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — немецкий" lang="de" hreflang="de" data-title="Yatagan" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%AC%CE%BD%CE%B9" title="Γιαταγάνι — греческий" lang="el" hreflang="el" data-title="Γιαταγάνι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="греческий" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — английский" lang="en" hreflang="en" data-title="Yatagan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="английский" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Jatagano" title="Jatagano — эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Jatagano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Yatag%C3%A1n" title="Yatagán — испанский" lang="es" hreflang="es" data-title="Yatagán" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанский" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Jatagan" title="Jatagan — финский" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Jatagan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финский" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — французский" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Yatagan" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французский" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Jatagan" title="Jatagan — хорватский" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Jatagan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jatag%C3%A1n" title="Jatagán — венгерский" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jatagán" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерский" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%85%D5%A1%D5%A9%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B6" title="Յաթաղան — армянский" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Յաթաղան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянский" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Yatagano" title="Yatagano — идо" lang="io" hreflang="io" data-title="Yatagano" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — итальянский" lang="it" hreflang="it" data-title="Yatagan" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальянский" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A4%E3%82%BF%E3%82%AC%E3%83%B3" title="ヤタガン — японский" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヤタガン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японский" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="იატაგანი — грузинский" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იატაგანი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинский" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%BC%ED%83%80%EA%B0%84" title="야타간 — корейский" lang="ko" hreflang="ko" data-title="야타간" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейский" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C5%9E%C3%BBr%C3%AA_romiyan" title="Şûrê romiyan — курдский" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Şûrê romiyan" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдский" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Jataganas" title="Jataganas — литовский" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Jataganas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовский" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Јатаган — македонский" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јатаган" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македонский" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Yatagan_(Turks_zwaard)" title="Yatagan (Turks zwaard) — нидерландский" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Yatagan (Turks zwaard)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерландский" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Iatagan" title="Iatagan — окситанский" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Iatagan" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанский" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jatagan" title="Jatagan — польский" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jatagan" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польский" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Iatag%C3%A3" title="Iatagã — португальский" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Iatagã" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португальский" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Iatagan" title="Iatagan — румынский" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Iatagan" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынский" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Jatagan" title="Jatagan — сербскохорватский" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Jatagan" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскохорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Jatagani" title="Jatagani — албанский" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Jatagani" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанский" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Јатаган — сербский" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јатаган" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербский" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Yatagan" title="Yatagan — шведский" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Yatagan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведский" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yata%C4%9Fan_(k%C4%B1l%C4%B1%C3%A7)" title="Yatağan (kılıç) — турецкий" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yatağan (kılıç)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD" title="Ятаган — украинский" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ятаган" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинский" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q503292#sitelinks-wikipedia" title="Править ссылки на другие языки" class="wbc-editpage">Править ссылки</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Эта страница в последний раз была отредактирована 14 сентября 2024 в 07:43.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст доступен по <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru">лицензии Creative Commons «С указанием авторства — С сохранением условий» (CC BY-SA)</a>; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия. <span class="noprint">Подробнее см. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/ru">Условия использования</a>.</span><br /> Wikipedia® — зарегистрированный товарный знак некоммерческой организации <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/ru/">«Фонд Викимедиа» (Wikimedia Foundation, Inc.)</a></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ru">Политика конфиденциальности</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5">Описание Википедии</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%B7_%D0%BE%D1%82_%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8">Отказ от ответственности</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//ru.wikipedia.org/wiki/Википедия:Контакты">Свяжитесь с нами</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Universal_Code_of_Conduct/ru">Кодекс поведения</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Разработчики</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ru.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заявление о куки</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ru.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильная версия</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-mqjfl","wgBackendResponseTime":144,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.418","walltime":"0.528","ppvisitednodes":{"value":2491,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":41324,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3583,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":28904,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 404.826 1 -total"," 27.91% 112.967 1 Шаблон:Примечания"," 24.07% 97.437 1 Шаблон:Библиоинформация"," 19.17% 77.585 1 Шаблон:Навигация"," 18.71% 75.748 4 Шаблон:Книга"," 11.11% 44.957 3 Шаблон:Cite_web"," 11.08% 44.875 1 Шаблон:Значения"," 9.93% 40.190 1 Шаблон:Другое_значение"," 3.80% 15.371 1 Шаблон:ВТ-ЭСБЕ"," 2.05% 8.281 3 Шаблон:Без_уточнения"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.167","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3500433,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-w8nmp","timestamp":"20250214064509","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u042f\u0442\u0430\u0433\u0430\u043d","url":"https:\/\/ru.wikipedia.org\/wiki\/%D0%AF%D1%82%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D0%BD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q503292","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q503292","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-08-05T21:59:29Z","dateModified":"2024-09-14T07:43:02Z","headline":"\u0442\u0438\u043f \u0445\u043e\u043b\u043e\u0434\u043d\u043e\u0433\u043e \u043e\u0440\u0443\u0436\u0438\u044f"}</script> </body> </html>