CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Criminologie - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"e93cfbf4-aff3-4e0c-88ad-d4860a4b45ea","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Criminologie","wgTitle":"Criminologie","wgCurRevisionId":68465846,"wgRevisionId":68465846,"wgArticleId":129068,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Criminologie","Criminaliteit"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Criminologie","wgRelevantArticleId":129068,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{ "pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q161733","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns" ,"ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.6"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Criminologie - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Criminologie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Criminologie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Criminologie rootpage-Criminologie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/18_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Criminologie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Criminologie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Criminologie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Criminologie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Domeinen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Domeinen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Domeinen</span> </div> </a> <ul id="toc-Domeinen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Het_klassieke_paradigma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_klassieke_paradigma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Het klassieke paradigma</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Het_klassieke_paradigma-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Het klassieke paradigma-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Het_klassieke_paradigma-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Afschrikking" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Afschrikking"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Afschrikking</span> </div> </a> <ul id="toc-Afschrikking-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Situationele_benadering_en_gelegenheidstheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Situationele_benadering_en_gelegenheidstheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Situationele benadering en gelegenheidstheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Situationele_benadering_en_gelegenheidstheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_routineactivititeitenbenadering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_routineactivititeitenbenadering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>De routineactivititeitenbenadering</span> </div> </a> <ul id="toc-De_routineactivititeitenbenadering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rechtsrealisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rechtsrealisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Rechtsrealisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Rechtsrealisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Het_positivistisch_paradigma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_positivistisch_paradigma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Het positivistisch paradigma</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Het_positivistisch_paradigma-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Het positivistisch paradigma-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Het_positivistisch_paradigma-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-De_biologische_stroming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_biologische_stroming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>De biologische stroming</span> </div> </a> <ul id="toc-De_biologische_stroming-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vroege_biologische_theorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vroege_biologische_theorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>Vroege biologische theorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Vroege_biologische_theorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erfelijkheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Erfelijkheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.2</span> <span>Erfelijkheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Erfelijkheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Genetische_afwijkingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Genetische_afwijkingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.3</span> <span>Genetische afwijkingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Genetische_afwijkingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lichaamsbouw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Lichaamsbouw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.4</span> <span>Lichaamsbouw</span> </div> </a> <ul id="toc-Lichaamsbouw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hersenletsels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hersenletsels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.5</span> <span>Hersenletsels</span> </div> </a> <ul id="toc-Hersenletsels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Specifieke_chemische_processen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Specifieke_chemische_processen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.6</span> <span>Specifieke chemische processen</span> </div> </a> <ul id="toc-Specifieke_chemische_processen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-De_psychologische_stroming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_psychologische_stroming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>De psychologische stroming</span> </div> </a> <ul id="toc-De_psychologische_stroming-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Psychodynamische_theorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Psychodynamische_theorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.1</span> <span>Psychodynamische theorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Psychodynamische_theorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biologisch-psychologische_theorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Biologisch-psychologische_theorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.2</span> <span>Biologisch-psychologische theorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Biologisch-psychologische_theorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cognitieve_ontwikkelingstheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Cognitieve_ontwikkelingstheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.3</span> <span>Cognitieve ontwikkelingstheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Cognitieve_ontwikkelingstheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Persoonlijkheidstheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Persoonlijkheidstheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.4</span> <span>Persoonlijkheidstheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Persoonlijkheidstheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Leertheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Leertheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.5</span> <span>Leertheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Leertheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sociopsychologische_theorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociopsychologische_theorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2.6</span> <span>Sociopsychologische theorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociopsychologische_theorieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-De_sociologische_stroming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_sociologische_stroming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>De sociologische stroming</span> </div> </a> <ul id="toc-De_sociologische_stroming-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Anomie_of_spanningstheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Anomie_of_spanningstheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Anomie of spanningstheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Anomie_of_spanningstheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voorloper:_Durkheim_en_sociale_desorganisatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorloper:_Durkheim_en_sociale_desorganisatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1.1</span> <span>Voorloper: Durkheim en sociale desorganisatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorloper:_Durkheim_en_sociale_desorganisatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anomietheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Anomietheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1.2</span> <span>Anomietheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Anomietheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Subculturentheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Subculturentheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1.3</span> <span>Subculturentheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Subculturentheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Focalconcernstheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Focalconcernstheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1.4</span> <span>Focalconcernstheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Focalconcernstheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sociaal-ecologische_theorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociaal-ecologische_theorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2</span> <span>Sociaal-ecologische theorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociaal-ecologische_theorieën-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voorloper:_A._Quételet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorloper:_A._Quételet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2.1</span> <span>Voorloper: A. Quételet</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorloper:_A._Quételet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chicago_School" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Chicago_School"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2.2</span> <span>Chicago School</span> </div> </a> <ul id="toc-Chicago_School-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Humane_ecologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Humane_ecologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2.3</span> <span>Humane ecologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Humane_ecologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Concentrische_zonetheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Concentrische_zonetheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2.4</span> <span>Concentrische zonetheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Concentrische_zonetheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sociale_desorganisatietheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociale_desorganisatietheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.3</span> <span>Sociale desorganisatietheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociale_desorganisatietheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sociaal-procestheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociaal-procestheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.4</span> <span>Sociaal-procestheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociaal-procestheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Differentiële-associatietheorie_van_E._Sutherland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Differentiële-associatietheorie_van_E._Sutherland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.4.1</span> <span>Differentiële-associatietheorie van E. Sutherland</span> </div> </a> <ul id="toc-Differentiële-associatietheorie_van_E._Sutherland-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Neutraliseringstheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Neutraliseringstheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.4.2</span> <span>Neutraliseringstheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Neutraliseringstheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Controletheorieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Controletheorieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.5</span> <span>Controletheorieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Controletheorieën-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Containment-theorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Containment-theorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.5.1</span> <span>Containment-theorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Containment-theorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bindingstheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Bindingstheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.5.2</span> <span>Bindingstheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bindingstheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sociale_controletheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociale_controletheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Sociale controletheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociale_controletheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Het_kritisch_paradigma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_kritisch_paradigma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Het kritisch paradigma</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Het_kritisch_paradigma-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Het kritisch paradigma-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Het_kritisch_paradigma-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Labeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Labeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Labeling</span> </div> </a> <ul id="toc-Labeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Conflictsociologische_benadering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Conflictsociologische_benadering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Conflictsociologische benadering</span> </div> </a> <ul id="toc-Conflictsociologische_benadering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kritische_socialecontroletheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritische_socialecontroletheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Kritische socialecontroletheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritische_socialecontroletheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abolitionisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abolitionisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Abolitionisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Abolitionisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Structurele_deviantietheorie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Structurele_deviantietheorie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Structurele deviantietheorie</span> </div> </a> <ul id="toc-Structurele_deviantietheorie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kritische_victimologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritische_victimologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Kritische victimologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritische_victimologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Feminisme_en_genderbenadering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Feminisme_en_genderbenadering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.7</span> <span>Feminisme en genderbenadering</span> </div> </a> <ul id="toc-Feminisme_en_genderbenadering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Links_realisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Links_realisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.8</span> <span>Links realisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Links_realisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Preventie_van_criminaliteit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Preventie_van_criminaliteit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Preventie van criminaliteit</span> </div> </a> <ul id="toc-Preventie_van_criminaliteit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dadergerichte_preventie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Dadergerichte_preventie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Dadergerichte preventie</span> </div> </a> <ul id="toc-Dadergerichte_preventie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Slachtoffergerichte_preventie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Slachtoffergerichte_preventie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Slachtoffergerichte preventie</span> </div> </a> <ul id="toc-Slachtoffergerichte_preventie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Omgevingsgerichte_preventie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Omgevingsgerichte_preventie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Omgevingsgerichte preventie</span> </div> </a> <ul id="toc-Omgevingsgerichte_preventie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gemeenschapsgerichte_preventie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gemeenschapsgerichte_preventie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Gemeenschapsgerichte preventie</span> </div> </a> <ul id="toc-Gemeenschapsgerichte_preventie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Opleiding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Opleiding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Opleiding</span> </div> </a> <ul id="toc-Opleiding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Criminologische_bronnen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Criminologische_bronnen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Criminologische bronnen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Criminologische_bronnen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Criminologische bronnen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Criminologische_bronnen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliografieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Bibliografieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografieën_van_bibliografieën" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografieën_van_bibliografieën"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Bibliografieën van bibliografieën</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografieën_van_bibliografieën-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Criminologie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 79 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-79" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">79 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D8%A5%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="علم الإجرام – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الإجرام" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Criminolox%C3%ADa" title="Criminoloxía – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Criminoloxía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kriminologiya" title="Kriminologiya – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Kriminologiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="کریمینولوژی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کریمینولوژی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kriminolohiya" title="Kriminolohiya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kriminolohiya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Крыміналогія – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Крыміналогія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Криминология – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Криминология" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%85%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A7_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="অপরাধ বিজ্ঞান – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="অপরাধ বিজ্ঞান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Torfedouriezh" title="Torfedouriezh – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Torfedouriezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kriminologija" title="Kriminologija – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kriminologija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Criminologia" title="Criminologia – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Criminologia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="تاوانناسی – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="تاوانناسی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kriminologie" title="Kriminologie – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kriminologie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Troseddeg" title="Troseddeg – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Troseddeg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kriminologie" title="Kriminologie – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Kriminologie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%B3%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Εγκληματολογία – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Εγκληματολογία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Criminology" title="Criminology – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Criminology" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kriminologio" title="Kriminologio – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kriminologio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Criminolog%C3%ADa" title="Criminología – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Criminología" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kriminoloogia" title="Kriminoloogia – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Kriminoloogia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kriminologia" title="Kriminologia – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kriminologia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جرم‌شناسی – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جرم‌شناسی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kriminologia" title="Kriminologia – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kriminologia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Criminologie" title="Criminologie – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Criminologie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Criminolox%C3%ADa" title="Criminoloxía – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Criminoloxía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%A0%D7%95%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%99%D7%94" title="קרימינולוגיה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="קרימינולוגיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A7_%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="अपराध शास्त्र – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अपराध शास्त्र" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kriminologija" title="Kriminologija – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kriminologija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kriminol%C3%B3gia" title="Kriminológia – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kriminológia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քրեաբանություն – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քրեաբանություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Criminologia" title="Criminologia – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Criminologia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%A6" title="犯罪学 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="犯罪学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Kriminologiya" title="Kriminologiya – Karakalpaks" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Kriminologiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpaks" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Криминология – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Криминология" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%AA%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%A7-%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಅಪರಾಧ-ಶಾಸ್ತ್ರ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಅಪರಾಧ-ಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B2%94%EC%A3%84%ED%95%99" title="범죄학 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="범죄학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Tawannas%C3%AE" title="Tawannasî – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Tawannasî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Криминология – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Криминология" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Criminologia" title="Criminologia – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Criminologia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kriminologie" title="Kriminologie – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kriminologie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kriminologija" title="Kriminologija – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kriminologija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kriminolo%C4%A3ija" title="Kriminoloģija – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kriminoloģija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Криминологија – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Криминологија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%A8%E0%B5%8B%E0%B4%B3%E0%B4%9C%E0%B4%BF" title="ക്രിമിനോളജി – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ക്രിമിനോളജി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Kriminolo%C4%A1ija" title="Kriminoloġija – Maltees" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Kriminoloġija" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltees" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Criminologia" title="Criminologia – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Criminologia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%85%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A8%BE%E0%A8%A7_%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%A8" title="ਅਪਰਾਧ ਵਿਗਿਆਨ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਅਪਰਾਧ ਵਿਗਿਆਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kryminologia" title="Kryminologia – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kryminologia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D9%87" title="جرمپوهنه – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جرمپوهنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Criminologia" title="Criminologia – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Criminologia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Criminologie" title="Criminologie – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Criminologie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Криминология – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Криминология" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Криминология – Roetheens" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Криминология" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Roetheens" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%AA" title="جرميات – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="جرميات" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kriminologija" title="Kriminologija – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kriminologija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kriminol%C3%B3gia" title="Kriminológia – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kriminológia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%90%D9%85%D9%90%D9%86%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AC%DB%8C" title="کرِمِنالوجی – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="کرِمِنالوجی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kriminalistika" title="Kriminalistika – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kriminalistika" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kriminologjia" title="Kriminologjia – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kriminologjia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Криминологија – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Криминологија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kriminologi" title="Kriminologi – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kriminologi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D1%83%D1%80%D0%BC%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Ҷурмшиносӣ – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҷурмшиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B2%E0%B8%8A%E0%B8%8D%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%A2%E0%B8%B2" title="อาชญาวิทยา – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="อาชญาวิทยา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kriminoloji" title="Kriminoloji – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kriminoloji" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%80%D0%B8%D0%BC%D1%96%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%8F" title="Кримінологія – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кримінологія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B1%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="جرمیات – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جرمیات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kriminologiya" title="Kriminologiya – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kriminologiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%99i_ph%E1%BA%A1m_h%E1%BB%8Dc" title="Tội phạm học – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tội phạm học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kriminolohiya" title="Kriminolohiya – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Kriminolohiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%A6" title="犯罪学 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="犯罪学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%B8" title="犯罪學 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="犯罪學" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ho%C4%81n-ch%C5%8De-ha%CC%8Dk" title="Hoān-chōe-ha̍k – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hoān-chōe-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%8A%AF%E7%BD%AA%E5%AD%B8" title="犯罪學 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="犯罪學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q161733#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Criminologie" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Criminologie" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Criminologie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Criminologie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Criminologie" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Criminologie" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&oldid=68465846" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Criminologie&id=68465846&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlQ%C4%B1sald%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCriminologie"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrKodu&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FCriminologie"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Criminologie"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Criminologie&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Criminologie&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Criminology" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://nl.wikibooks.org/wiki/Criminologie" hreflang="nl"><span>Wikibooks</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q161733" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p><b>Criminologie</b> is een <a href="/wiki/Gedragswetenschap" title="Gedragswetenschap">gedragswetenschap</a> die als studie-object het <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">crimineel</a> gedrag heeft, en de maatschappelijke reactie hierop. </p><p>Criminologie wordt in België gedoceerd aan de <a href="/wiki/Vrije_Universiteit_Brussel" title="Vrije Universiteit Brussel">Vrije Universiteit Brussel</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/wiki/Universiteit_Gent" title="Universiteit Gent">Universiteit van Gent</a>, <a href="/wiki/Katholieke_Universiteit_Leuven" title="Katholieke Universiteit Leuven">Universiteit van Leuven</a> en de <a href="/wiki/Universiteit_van_Luik" title="Universiteit van Luik">Universiteit van Luik</a>. In Nederland zijn er opleidingen criminologie aan de <a href="/wiki/Vrije_Universiteit_Amsterdam" title="Vrije Universiteit Amsterdam">Vrije Universiteit</a> Amsterdam, de <a href="/wiki/Universiteit_Leiden" title="Universiteit Leiden">Universiteit Leiden</a> en de <a href="/wiki/Erasmus_Universiteit_Rotterdam" title="Erasmus Universiteit Rotterdam">Erasmus Universiteit Rotterdam</a>. </p><p>De <a href="/w/index.php?title=European_Society_of_Criminology&action=edit&redlink=1" class="new" title="European Society of Criminology (de pagina bestaat niet)">European Society of Criminology</a> definieert criminologie aan de hand van volgende onderdelen: </p> <ul><li>The explanation</li> <li>Prevention</li> <li>Control</li> <li>Treatment of crime, delinquency, offenders and victims.</li> <li>Measurement of crime</li> <li>Detection of crime</li> <li>The practice of criminal law, law enforcement, juridicial and correctional systems.</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Domeinen">Domeinen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Domeinen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Domeinen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Binnen de criminologie is het proces van (de)criminalisering een belangrijk onderzoeksdomein. Enkele subdomeinen zijn: </p> <ul><li>delinquentie</li> <li><a href="/wiki/Penologie" title="Penologie">penologie</a></li> <li><a href="/wiki/Victimologie" title="Victimologie">victimologie</a></li> <li>(on)veiligheid</li> <li><a href="/wiki/Preventie" title="Preventie">preventie</a></li> <li>dreiging (<a href="/wiki/Terrorisme" title="Terrorisme">terrorisme</a>, <a href="/wiki/Extremisme" title="Extremisme">extremisme</a>, georganiseerde <a href="/wiki/Misdaad" title="Misdaad">misdaad</a>, <a href="/wiki/Spionage" title="Spionage">spionage</a>, ...)</li></ul> <p><br /> In de criminologie wordt gebruikgemaakt van verschillende disciplinaire invalshoeken: </p> <ul><li><a href="/wiki/Psychologie" title="Psychologie">Psychologie</a>: criminologische psychologie en rechtspsychologie.</li> <li><a href="/wiki/Psychiatrie" title="Psychiatrie">Psychiatrie</a>: forensische psychiatrie of <a href="/wiki/Psychopathologie" title="Psychopathologie">psychopathologie</a></li> <li><a href="/wiki/Sociologie" title="Sociologie">Sociologie</a> : criminologische sociologie en rechtssociologie.</li> <li><a href="/wiki/Recht" title="Recht">Recht</a>, meer bepaald het <a href="/wiki/Strafrecht" title="Strafrecht">strafrecht</a> en <a href="/wiki/Strafprocesrecht" title="Strafprocesrecht">strafprocesrecht</a>.</li> <li><a href="/wiki/Filosofie" title="Filosofie">Filosofie</a>: <a href="/wiki/Cultuurfilosofie" title="Cultuurfilosofie">rechtsfilosofie, cultuurfilosofie</a>, ..</li> <li><a href="/wiki/Statistiek" title="Statistiek">Statistiek</a>, criminalistiek</li> <li><a href="/wiki/Polemologie" title="Polemologie">Polemologie</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zemiologie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zemiologie (de pagina bestaat niet)">Zemiologie</a></li> <li><a href="/wiki/Biologie" title="Biologie">Biologie</a></li> <li><a href="/wiki/Politicologie" title="Politicologie">Politicologie</a></li> <li><a href="/wiki/Geschiedenis" title="Geschiedenis">Geschiedenis</a></li> <li>Onderzoeksmethodologie (kwalitatief & kwantitatief onderzoek)</li> <li><a href="/wiki/Geneeskunde" title="Geneeskunde">Geneeskunde</a>: <a href="/wiki/Forensische_psychiatrie" title="Forensische psychiatrie">forensische psychiatrie</a> of <a href="/wiki/Psychopathologie" title="Psychopathologie">psychopathologie</a></li> <li><a href="/wiki/Antropologie" title="Antropologie">Antropologie</a> voor bijvoorbeeld onderzoek naar <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> bij bepaalde etnische groepen</li> <li><a href="/wiki/Economie_(wetenschap)" class="mw-redirect" title="Economie (wetenschap)">Economie</a> voor bijvoorbeeld de studie van effectiviteit van <a href="/wiki/Straf" title="Straf">straffen</a> via het economisch concept van <a href="/wiki/Elasticiteit_(economie)" title="Elasticiteit (economie)">elasticiteit</a>. Of aanpak van criminaliteit door aanpak van de economische voordelen van de delinquent.</li> <li>(Politieke) geschiedkunde</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_klassieke_paradigma">Het klassieke paradigma</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Het klassieke paradigma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Het klassieke paradigma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het klassieke paradigma gaat uit van een <a href="/wiki/Homo_oeconomicus" title="Homo oeconomicus">rationeel mensbeeld</a>. Delinquent en crimineel gedrag wordt gezien in termen van vrije wil of keuze. Dit heeft individuele verantwoordelijkheid tot gevolg waardoor er mogelijkheid is tot repressie: <i>straf</i>. Het klassieke paradigma heeft officieel zijn wortels in het '<a href="/wiki/Sociaal_contract" title="Sociaal contract">sociaal-contractdenken</a>' en het '<a href="/wiki/Utilisme" class="mw-redirect" title="Utilisme">utilitarisme</a>', hoewel de link met het christelijk denken niet moet worden onderschat of vergeten.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De volgende stromingen kunnen onderscheiden worden: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Afschrikking">Afschrikking</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Afschrikking" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Afschrikking"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Volgens het principe dat handelingen achterwege worden gelaten vanwege de negatieve gevolgen ervan. Zo komt men tot de overtuiging dat men straffen moet opleggen om mensen af te schrikken delicten te plegen, zowel individueel (de persoon, dader zelf, om te voorkomen dat deze opnieuw strafbare feiten begaat; dat heet <i>speciale preventie</i>) als algemeen (potentiële daders en de samenleving als geheel, ter voorkoming van criminaliteit, de <i>generale preventie</i>) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Situationele_benadering_en_gelegenheidstheorie">Situationele benadering en gelegenheidstheorie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Situationele benadering en gelegenheidstheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Situationele benadering en gelegenheidstheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Niet persoonsgebonden, maar omgevingsgebonden factoren liggen aan de basis van criminaliteit. Steden zijn onveilig vanwege de gelegenheid tot criminaliteit die er is. De omvang van criminaliteit wordt bepaald door drie factoren: aantallen potentiële daders, aantallen aantrekkelijke doelwitten en de mate van toezicht op en de bescherming van deze doelwitten – "de gelegenheid maakt de dief" is een bijpassend gezegde. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_routineactivititeitenbenadering">De routineactivititeitenbenadering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: De routineactivititeitenbenadering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: De routineactivititeitenbenadering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een macrosociologische verklaring die stelt dat criminaliteit functie is van toeval en van het tegelijkertijd optreden van aanwezigheid van gemotiveerde daders, een aantrekkelijk doelwit en afwezigheid van adequaat toezicht. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rechtsrealisme">Rechtsrealisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Rechtsrealisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Rechtsrealisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Rechtsrealisme" title="Rechtsrealisme">rechtsrealisme</a> legt de nadruk op de kosten/baten en daarin vooral op de kosten (kosten verhogen of baten verlagen). Men moet vooral de nadruk leggen op zekerheid van de straf en op snelheid van straf, niet op de zwaarte van de straf want dit zou tot wraak leiden. Dus de pakkans, veroordelingskans en de kans op <a href="/wiki/Gevangenisstraf" title="Gevangenisstraf">gevangenisstraf</a>. Aan de kant van de baten moet de aantrekkelijkheid van alternatieven worden verhoogd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_positivistisch_paradigma">Het positivistisch paradigma</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Het positivistisch paradigma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Het positivistisch paradigma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_biologische_stroming">De biologische stroming</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: De biologische stroming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: De biologische stroming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de biologische stroming wordt naar oorzaken en wetmatigheden van <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> gezocht in het individu waar een link wordt gelegd tussen <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> en lichamelijke factoren. De biologische stroming kan onderverdeeld worden in verschillende subgroepen: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vroege_biologische_theorieën"><span id="Vroege_biologische_theorie.C3.ABn"></span>Vroege biologische theorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Vroege biologische theorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Vroege biologische theorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:C_Lombroso.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/C_Lombroso.jpg/260px-C_Lombroso.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/C_Lombroso.jpg/390px-C_Lombroso.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/C_Lombroso.jpg/520px-C_Lombroso.jpg 2x" data-file-width="1128" data-file-height="1506" /></a><figcaption>Cesare Lombroso</figcaption></figure> <ul><li><b><a href="/wiki/Cesare_Lombroso" title="Cesare Lombroso">Lombroso</a></b>: Het idee is dat delinquentie een aangeboren afwijking is ten gevolge van degeneratieve stigmata, overgegeven van vroegere generaties <small>(asymmetrie in het gezicht, zware kaken, ongewoon grote of kleine oren, flaporen, wijkende kin, lange armen, extra vingers of tenen)</small>. Dit hangt samen met afwijkend gedrag: grote beweeglijkheid, ongevoeligheid voor pijn, luiheid, ijdelheid, gokzucht. De aanpak van criminaliteit bestaat er dan in een behandeling en gedragsverandering te bewerkstelligen in functie van re-integratie.</li> <li><b><a href="/wiki/Enrico_Ferri" title="Enrico Ferri">Ferri</a></b>: Volgens Ferri is criminaliteit functie van een aantal fysische factoren <small>(ras, temperament, ...)</small>, individuele kenmerken <small>(psyche, leeftijd, sekse, ... )</small> en sociale factoren <small>(godsdienst, populatie, cultuur, ...)</small>. Als men criminaliteit wil aanpakken moet men de levensomstandigheden <small>(sociale factoren)</small> verbeteren: subsidiëring van woningen, geboortecontrole <small>(bij groepen/mensen die veel criminaliteit plegen)</small>en zorgen voor openbare ontspanningsfaciliteiten.</li> <li><b><a href="/wiki/Raffaelle_Garofalo" class="mw-redirect" title="Raffaelle Garofalo">Garofalo</a></b>: De samenleving is een natuurlijk lichaam. Misdaad/inbreuken tegen die samenleving, zijn tegen de natuur van de samenleving. Delicten gaan in tegen het respect voor de eigendomsrechten van anderen <small>(inbreuken tegen eigendomsrechten)</small> en de afkeer die men ervaart bij het toedienen van schade/pijn aan anderen <small>(inbreuken tegen personen)</small>. Gedragsregels worden afgeleid uit logisch denken. Bij delinquenten ontbreekt het aan logisch denken en ontwikkelde altruïstische gevoelens. Wie zich niet aan de natuurlijke wetten kan houden, dient ‘uitgeschakeld’ te worden: op transport naar kolonies overzee of <a href="/wiki/Levenslange_gevangenisstraf" title="Levenslange gevangenisstraf">levenslange gevangenisstraf</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Erfelijkheid">Erfelijkheid</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Erfelijkheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Erfelijkheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Deze gedachtegang is op het einde van de 19e eeuw ontstaan en stelt dat criminaliteit een aangeboren (erfelijk) kenmerk is, zoals andere fysische kenmerken. In wetenschappelijk onderzoek zijn er drie pistes ingegaan, waar men trachtte deze stelling te staven aan de hand van bepaalde indicatoren. </p> <ul><li>Delinquente families;</li> <li>Identieke tweelingen:</li> <li>Adoptieonderzoek.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Genetische_afwijkingen"><a href="/wiki/Genetica" title="Genetica">Genetische</a> afwijkingen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Genetische afwijkingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Genetische afwijkingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mannen met een extra <a href="/wiki/Chromosoom" title="Chromosoom">Y-chromosoom</a> (mannelijk) zouden agressiever zijn, mannen met een extra X-chromosoom (vrouwelijk) zouden een gebrek aan mannelijkheid hebben. Mannen met een XYY-constellatie zouden al op lagere leeftijd reeds een veroordeling hebben, instabiel zijn, onvolwassen, zonder schuldgevoel en meerdere schijnbaar zinloze vermogensdelicten begaan (Price en Watmore, 1967). Later onderzoek toont echter aan dat een vast XYY-chromosoom niet bestaat en dat bij de grote meerderheid van XYY- en XYX-gevallen er geen sprake is van delinquentie. Al zou er een systematisch verband zijn, dan moet men nog altijd rekening houden met het effect van stigmatisering/labeling. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Lichaamsbouw">Lichaamsbouw</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Lichaamsbouw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Lichaamsbouw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De aanleg voor criminaliteit wordt weerspiegeld in de vorm van het lichaam. </p> <ul><li><u>De typologie van <a href="/wiki/Ernst_Kretschmer" title="Ernst Kretschmer">Kretschmer</a> (1921)</u> <ul><li>Asthenici: magere <a href="/wiki/Ribbenkast" title="Ribbenkast">ribbenkast</a></li> <li>Athletici: breedgeschouderd, brede borstkas, sterke <a href="/wiki/Been_(ledemaat)" title="Been (ledemaat)">benen</a>, gespierde <a href="/wiki/Buik" title="Buik">buik</a></li> <li>Pycnici: middelmatige lichaamsbouw, ‘dikkertjes’, ronde <a href="/wiki/Schouders" class="mw-redirect" title="Schouders">schouders</a>, breed <a href="/wiki/Gelaat" title="Gelaat">gezicht</a>, korte <a href="/wiki/Hand" title="Hand">handen</a></li> <li>Mengtype</li></ul></li></ul> <dl><dd>Asthenici en athletici zouden eerder een <a href="/wiki/Schizofrenie" title="Schizofrenie">schizofrene</a> persoonlijkheid vertonen, pycnici daarentegen een <a href="/wiki/Bipolaire_stoornis" title="Bipolaire stoornis">bipolaire stoornis</a>.</dd></dl> <ul><li><u>De typologie van <a href="/w/index.php?title=William_Sheldon&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Sheldon (de pagina bestaat niet)">Sheldon</a> (1949) <small>(gebaseerd op jonge mensen (15-21 jaar))</small></u> <ul><li>Endomorf: ronde dikke vormen, korte ledematen, smalle beenderen, zachte <a href="/wiki/Huid" title="Huid">huid</a></li> <li>Mesomorf: atletisch: brede borstkas, polsen en handen, <a href="/wiki/Spier_(anatomie)" title="Spier (anatomie)">gespierd</a></li> <li>Ectomorf: mager, breekbaar; smal <a href="/w/index.php?title=Beenderstelsel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beenderstelsel (de pagina bestaat niet)">beenderstelsel</a>, afhangende schouders, smal gezicht, <a href="/w/index.php?title=Scherpe_neus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scherpe neus (de pagina bestaat niet)">scherpe neus</a></li></ul></li></ul> <dl><dd><i>Samenhang tussen lichaamstype en temperament</i> <ul><li>Endomorf: gesteld op ontspanning, lekker <a href="/wiki/Eten" title="Eten">eten</a>, gezelligheid, luxe, behoefte aan affectie, traag reageren</li> <li>Mesomorf: neiging tot activiteit, dynamiek, avontuurlijkheid, moed, lawaaiigheid, assertiviteit, dominantie en agressie</li> <li>Ectomorf: introversie, sociale geremdheid, veel klachten over <a href="/w/index.php?title=Lichaamsfuncties&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lichaamsfuncties (de pagina bestaat niet)">lichaamsfuncties</a>, overgevoeligheid voor prikkels, krampachtigheid in gedrag, grote behoefte aan privacy</li></ul></dd></dl> <dl><dd>De samenhang tussen lichaamstype en criminaliteit zou er dan in bestaan dat 60% van de delinquenten eerder mesomorf is (Glueck en Glueck, 1950). Toch is het niet duidelijk of het nu lichaamsbouw is of er meer speelt, zoals een labeling-effect. Al zou er een verband zijn dan is er een derde verklaring mogelijk, zoals bv. een socioculturele verklaring (relatieve deprivatie, tot bepaalde klasse behoren).</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hersenletsels">Hersenletsels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Hersenletsels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Hersenletsels"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Deze theorieën zeggen <b>niet</b> dat criminaliteit het gevolg is van <a href="/wiki/Hersenletsel" title="Hersenletsel">hersenletsel</a>, daar is weinig bevestiging voor. Echter wijzen enkele casestudies op een mogelijk verband tussen criminaliteit en: </p> <ul><li>MBD<small>(minimal brain damage)</small>: via leermoeilijkheden, ook een verband met vergeetachtigheid, concentratieverlies en verminderde spontaniteit in het denken</li> <li>Organische psychosen <ul><li><a href="/wiki/Encefalitis" class="mw-redirect" title="Encefalitis">Encefalitis</a>: destructief, <a href="/wiki/Impulsiviteit" title="Impulsiviteit">impulsiviteit</a>, afwijkend seksueel gedrag, brandstichting</li> <li><a href="/w/index.php?title=Seniliteit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seniliteit (de pagina bestaat niet)">Seniliteit</a>: paranormale desillusies, afwijkend seksueel gedrag en brandstichting</li> <li><a href="/wiki/Ziekte_van_Huntington" title="Ziekte van Huntington">Ziekte van Huntington</a>: ongecontroleerde beweging, <a href="/wiki/Apathie" title="Apathie">apathie</a> en <a href="/wiki/Klinische_depressie" class="mw-redirect" title="Klinische depressie">depressie</a></li> <li><a href="/wiki/Tumor" title="Tumor">Hersentumor</a> <small>(temporale hersenkwab)</small>: activeren van het neurologisch systeem m.b.t. tot agressie. Dit kan leiden tot woede- en geweldsuitbarstingen</li> <li><a href="/wiki/Epilepsie" title="Epilepsie">Epilepsie</a> <small>(temporale hersenkwab)</small>: kan leiden tot uitbarsting van geweld</li></ul></li> <li><a href="/wiki/ADHD" title="ADHD">ADHD</a>: leerproblemen etc.</li></ul> <p>Verder wijst <small>(experimenteel)</small>onderzoek op een band tussen agressie en stoornissen in het <a href="/wiki/Limbische_systeem" class="mw-redirect" title="Limbische systeem">limbische systeem</a>. Soms zou er ook een band zijn tussen <a href="/wiki/Elektro-encefalografie" title="Elektro-encefalografie">EEG-stoornissen</a> en zware criminaliteit (geweld, moord). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Specifieke_chemische_processen">Specifieke chemische processen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Specifieke chemische processen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Specifieke chemische processen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij de <a href="/wiki/Neurotransmitter" class="mw-redirect" title="Neurotransmitter">neurotransmitters</a> (<a href="/wiki/Dopamine" title="Dopamine">dopamine</a>, <a href="/wiki/Serotonine" title="Serotonine">serotonine</a> en <a href="/wiki/Noradrenaline" title="Noradrenaline">noradrenaline</a>) zou er een verband zijn tussen serotonine en impulsief gewelddadig gedrag en tussen lagere serotonineconcentraties in het bloed bij antisociale groepen. </p><p>Bij geslachts<a href="/wiki/Hormoon" title="Hormoon">hormonen</a> zou <a href="/wiki/Testosteron" title="Testosteron">testosteron</a> tot meer agressie leiden, doch stelt men vooral een band met verbale agressie. Waarbij een lage testosteronspiegel op verminderde agressie en seksualiteit wijst. Ook zou er enige correlatie zijn tussen het testosteronniveau en het leeftijdsniveau waarop men criminaliteit pleegt. Anderen zeggen dat de behandeling met testosteron (verhogen, verlagen) geen impact heeft op agressie, maar wel op seksuele interesse. Ook blijkt dat er geen correlatie is tussen de zelf gerapporteerde agressie-testosteronspiegel bij normale populaties, en dat testosteron wellicht functie kan zijn van sociale factoren. Uit onderzoek is gebleken dat de testosteronspiegel van apen verhoogt of verlaagt naargelang ze stijgen of dalen in de sociale hiërarchie. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_psychologische_stroming">De psychologische stroming</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: De psychologische stroming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: De psychologische stroming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Juist zoals bij de biologische stroming wordt gezocht naar oorzaken en wetmatigheden van <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> in het individu, maar <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> wordt bekeken vanuit een specifiek psychologische invalshoek. Vanuit een vrije wil benadering zoals bij afschrikkingstheorieën of vanuit een visie waarin men de delinquente ziet als een 'zieke' of 'afwijkende'. Bij deze kan men verschillende subgroepen onderscheiden: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Psychodynamische_theorieën"><span id="Psychodynamische_theorie.C3.ABn"></span>Psychodynamische theorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Psychodynamische theorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Psychodynamische theorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hier worden de uitgangspunten van de klassieke <a href="/wiki/Psychoanalyse" title="Psychoanalyse">psychoanalyse</a> van <a href="/wiki/Sigmund_Freud" title="Sigmund Freud">Freud</a> gebruikt om naar criminaliteit te kijken. Het psychisch functioneren berust op wisselwerking van drie entiteiten : het Id (Duits: Es), Ego (Duits: Ich), Superego (Duits: Über-Ich) die als hydraulisch systeem werken </p> <ul><li>Id: egocentrisch lustprincipe en destructieve impulsen</li> <li>Ego: geleid door het realiteitsprincipe. Realiteitsgericht denken en verbeelding.(vb. uitstellen van gratificatie)</li> <li>Superego: geïnternaliseerde groepsnormen. <ul><li>Geweten: morele normen</li> <li>Ego-ideaal: ideaalbeeld van zichzelf</li></ul></li></ul> <p>Zo kunnen bv. psychopaten gezien worden als mensen met een zwak superego. Bij mensen met een sterk superego kunnen zeer sterke schuldgevoelens niet als gevolg maar als oorzaak van criminaliteit beschouwd worden. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Biologisch-psychologische_theorieën"><span id="Biologisch-psychologische_theorie.C3.ABn"></span>Biologisch-psychologische theorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Biologisch-psychologische theorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Biologisch-psychologische theorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Hans_Eysenck" title="Hans Eysenck">Hans Eysenck</a> legt via biologische substraten en leerprocessen een multifactoriële band met criminaliteit. Volgens hem hangt extraversie (personen die sociaal zijn, vrienden maken, niet graag alleen zijn, risico’s nemen (opwinding), impulsief, agressief, emoties niet goed onder controle kunnen houden) samen met het activatieniveau van de hersenen ('corticale arousal'). Extraverten hebben een lage opwinding waardoor ze meer stimulatie vereisen ('<a href="/wiki/Spanningsbehoefte" title="Spanningsbehoefte">spanningsbehoefte</a>') wat geneigdheid tot criminaliteit veroorzaakt. Andere persoonlijkheidsdimensies, zoals <a href="/wiki/Neuroticisme" title="Neuroticisme">neuroticisme</a> en <a href="/wiki/Psychoticisme" title="Psychoticisme">psychoticisme</a>, kunnen dit effect versterken. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Cognitieve_ontwikkelingstheorieën"><span id="Cognitieve_ontwikkelingstheorie.C3.ABn"></span>Cognitieve ontwikkelingstheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Cognitieve ontwikkelingstheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Cognitieve ontwikkelingstheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Stelt dat de delinquent is blijven hangen in lagere morele stadia. (<a href="/wiki/Jean_Piaget" title="Jean Piaget">Jean Piaget</a>, <a href="/wiki/Lawrence_Kohlberg" title="Lawrence Kohlberg">Lawrence Kohlberg</a>) </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Persoonlijkheidstheorieën"><span id="Persoonlijkheidstheorie.C3.ABn"></span>Persoonlijkheidstheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Persoonlijkheidstheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Persoonlijkheidstheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gebruiken bepaalde constructen om een onderscheid te maken tussen delinquenten en niet-delinquenten. Zoals <a href="/wiki/Intelligentie" title="Intelligentie">intelligentie</a>, <a href="/wiki/Zelfbeheersing" title="Zelfbeheersing">zelfbeheersing</a>, attitudes, waarden, opvattingen, zelfbeeld, denkstijlen. Zo is er een gemiddeld verschil van 7-8 IQ-punten in het nadeel van de delinquent, met de niet-delinquent. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Leertheorieën"><span id="Leertheorie.C3.ABn"></span>Leertheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Leertheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Leertheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Criminaliteit is, zoals elk ander gedrag, aangeleerd gedrag. De differentiële associatietheorie van Sutherland stelt dat crimineel gedrag het resultaat is van een leerproces waarbij meer definities worden geleerd die bevorderlijk zijn voor normoverschrijdend gedrag dan definities die niet bevorderlijk zijn voor dit gedrag. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sociopsychologische_theorieën"><span id="Sociopsychologische_theorie.C3.ABn"></span>Sociopsychologische theorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Sociopsychologische theorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociopsychologische theorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Criminaliteit wordt bekeken in een sociaalpsychologische context, met concepten als daar zijn 'groepsdruk', 'familiale invloeden', 'peers'. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_sociologische_stroming">De sociologische stroming</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: De sociologische stroming" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: De sociologische stroming"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de sociologische stroming wordt naar oorzaken en wetmatigheden van <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> gezocht in de sociale leefomgeving. Volgende subgroepen kunnen worden onderscheiden </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Anomie_of_spanningstheorieën"><span id="Anomie_of_spanningstheorie.C3.ABn"></span>Anomie of spanningstheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Anomie of spanningstheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Anomie of spanningstheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Voorloper:_Durkheim_en_sociale_desorganisatie">Voorloper: Durkheim en sociale desorganisatie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Voorloper: Durkheim en sociale desorganisatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorloper: Durkheim en sociale desorganisatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Emile_Durkheim" class="mw-redirect" title="Emile Durkheim">Durkheim</a> ziet criminaliteit in tijd en ruimte als een normaal probleem, hij heeft het over de normaliteit van de <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a>. Dit wordt dan gelinkt aan het concept van 'orde'. Orde is essentieel in elke samenleving en is het gevolg van sociale <a href="/wiki/Solidariteit_(ethiek)" class="mw-redirect" title="Solidariteit (ethiek)">solidariteit</a>. Daarin heeft er een evolutie plaatsgevonden van 'mechanische solidariteit' naar 'organische solidariteit'. 'Mechanische solidariteit' is niet afgedwongen, maar komt automatisch tot stand vanwege de verbondenheid die er bestaat tussen de leden van een samenleving: het besef dat alles wat A doet, een impact heeft op B en vice versa. Dit creëert wederzijdse afhankelijkheid en solidariteit, en komt mechanisch, uit zichzelf tot stand. Er is een groot <a href="/wiki/Collectief_bewustzijn" title="Collectief bewustzijn">collectief bewustzijn</a>: men deelt dezelfde <a href="/wiki/Waarde_(sociale_wetenschappen)" title="Waarde (sociale wetenschappen)">waarden</a> en <a href="/wiki/Norm_(sociale_wetenschappen)" title="Norm (sociale wetenschappen)">normen</a>. Ten gevolge van de <a href="/wiki/Industri%C3%ABle_revolutie" title="Industriële revolutie">industrialisering in de 19e eeuw</a> krijgt men <a href="/wiki/Arbeidsdeling" title="Arbeidsdeling">arbeidsverdeling</a>, die tot <a href="/wiki/Specialisatie" title="Specialisatie">specialisatie</a> leidt. Het collectief bewustzijn vermindert met de toename van specialisatie in arbeid. Door de onderlinge afhankelijkheid en het besef dat de verschillende functies elkaar aanvullen, ontstaat een nieuwe solidariteit, waarbij de sociale pressie afneemt. Het collectief bewustzijn wordt vervangen door recht en instituties. Bij een te snelle overgang kan echter de nieuwe ordening van functies, normen en waarden onvoldoende voltooid zijn, waardoor een bepaalde mate van <a href="/wiki/Anomie" title="Anomie">anomie</a> optreedt, een gemoedstoestand die gekenmerkt wordt door afwezigheid of afwijzen van standaarden of waarden. </p><p>Criminaliteit komt voor in beide types van samenleving, maar neemt verschillende vormen en functies aan afhankelijk van het type. Criminaliteit is dus onvermijdelijk en bovendien normaal. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Anomietheorie">Anomietheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Anomietheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Anomietheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het centrale begrip in deze theorie van Merton is '<a href="/wiki/Anomie" title="Anomie">anomie</a>', dit is een situatie veroorzaakt door spanning ('strain towards anomie') tussen de doelstelling van de samenleving en de middelen om deze te realiseren. Hierop zijn volgens Merton verschillende mogelijkheden tot aanpassing: conformiteit, innovatie, ritualisme, terugtrekken, rebellie. Vooral in het geval van innovatie kan deze spanning een voedingsbodem voor criminaliteit zijn. </p> <table class="wikitable" style="margin-right: 1em; margin-bottom: 1em; font-size: 85%;"> <tbody><tr> <th>Wijze van aanpassen </th> <th>Culturele doelen (D) </th> <th>Geïnstitutionaliseerde middelen (M) </th> <th> </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Conformisme" title="Conformisme">Conformisme</a></td> <td><center>+</center></td> <td><center>+</center> </td> <td>Aanvaarden ondanks teleurstellingen zowel de (D) als de (M) </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Innovatie" title="Innovatie">Innovatie</a></td> <td><center>+</center></td> <td><center>-</center> </td> <td>Willen (D) bereiken, maar zien normale wegen geblokkeerd en nemen hun toevlucht tot andere weg middelen<br />Kan normconform of -overschrijdend zijn </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ritualisme" title="Ritualisme">Ritualisme</a></td> <td><center>(-)</center></td> <td><center>+</center> </td> <td>Hebben hoop om ooit (D) te bereiken opgegeven, maar aanvaarden (M) nog. Hebben zich verlaagd tot het niveau dat ze denken te kunnen bereiken </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Terugtrekking" title="Terugtrekking">Terugtrekking</a></td> <td><center>-</center></td> <td><center>-</center> </td> <td>Verwerpen gedesillusioneerd de (D) en dus ook de aangeboden (M). Trekken zich (individueel) terug uit de samenleving<br />Normconform of overschrijdend </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Opstand" title="Opstand">Rebellie</a></td> <td><center>-/+ </center> </td> <td><center>-/+</center> </td> <td>Verwerpen de (D), maar willen deze vervangen door nieuwe (D), alsook met de (M)<br />Normconform of -overschrijdend: politiek of terrorisme </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Subculturentheorie">Subculturentheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Subculturentheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Subculturentheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cohen legt een relatie tussen criminaliteit en subculturen bij jongeren. De ongelijkheid tussen waarden van middenklasse en de waarden van de lagere klasse/jongeren leidt tot statusfrustratie. Middenklassewaarden zoals de ambitie iets te bereiken in het leven, succesvolle opleiding, lange termijn planning, uitgestelde gratificatie, geweldloosheid... worden niet altijd door jongeren gedeeld, waardoor ze deze waarden actief gaan verwerpen. In de reactie op deze spanning ten gevolge van statusfrustratie zijn verschillende reactiewijzen te onderscheiden. </p> <ul><li><b>College boy</b>: Zal alles doen om aan opwaartse mobiliteit te kunnen doen en zo uit het lagere milieu te komen. <small>(legitieme reactiewijze)</small></li> <li><b>Corner boy</b>: Hangt rond op de hoeken van de straat, balanceert tussen delinquentie en niet-delinquentie. Ze kunnen College boy worden of persisteren in dit gedrag en zo afglijden naar Delinquent gang.</li> <li><b>Delinquent gang</b>: Verwerpen bewust de middenklassewaarden en trachten deze te vervangen door de eigen waarden van de <i>gang</i>. Het is een subcultuur met een eigen dynamiek en eigen waarden</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Focalconcernstheorie">Focalconcernstheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Focalconcernstheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Focalconcernstheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Geïnspireerd door de subculturen theorie van Cohen en de differentiële associatie theorie van Sutherland, stelt Miller dat delinquent gedrag gepleegd door jongeren niet vanuit een negatieve houding is, de verwerping van de middeklassewaarden zoals bij Cohen, maar een reflectie is van de <b>focal concerns</b> in de cultuur van de lagere sociale klasse. Met andere woorden: delinquent gedrag is een affirmatie, bevestiging van de eigen waarden. Zo heerst de waarde <b>Toughness</b>(stoer overkomen) in subculturen van jongeren, het plegen van criminaliteit kan dan bijdragen tot het stoer overkomen. Deze subculturen vertegenwoordigen een patroon van transmissie of aanleren van waarden die in de lagere sociale klasse voorkomen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sociaal-ecologische_theorieën"><span id="Sociaal-ecologische_theorie.C3.ABn"></span>Sociaal-ecologische theorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Sociaal-ecologische theorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociaal-ecologische theorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Voorloper:_A._Quételet"><span id="Voorloper:_A._Qu.C3.A9telet"></span>Voorloper: A. Quételet</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Voorloper: A. Quételet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorloper: A. Quételet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Quételet wordt gezien als de vader van de sociale statistiek en cartografie. Hij gebruikte als eerste sociale statistiek en cartografie om criminaliteit te verklaren. Hij kwam tot de conclusie dat niet de vrije wil belangrijk is voor het plegen van criminaliteit, maar de impact van sociale factoren: de ecologie, de leefomgeving, de leefomstandigheden, het milieu in de brede zin. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Chicago_School">Chicago School</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Chicago School" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Chicago School"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Criminaliteit wordt veroorzaakt door twee factoren: de demografische en geografische aspecten van een wijk enerzijds (vb. verschillende bevolkingsgroepen, de inplanting in de stad). Zij zagen criminaliteit niet langer als een biologisch, maar als een sociologisch proces. Ze legden verbanden met de organisatie van buurten en wijken, ze namen het als een soort indicator voor het risico op criminaliteit. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Humane_ecologie">Humane ecologie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Humane ecologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Humane ecologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Park transponeerde de theorie van Darwin naar het sociologische aspect. In de stad (Chicago) zijn er vele verschillen, zoals waarden, taal, afkomst, ... en dit leidt vaak tot competitie omwille van status en ruimte. Daar waar de competitie het hoogst is, is ook de meeste criminaliteit en deze wijken noemt hij dan ook <i>gedesorganiseerd</i>. De wijken die stabiel zijn, noemt hij <i>georganiseerd</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Concentrische_zonetheorie">Concentrische zonetheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Concentrische zonetheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Concentrische zonetheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Burgess deelde het Chicago van de jaren 20 op in 5 concentrische zones en zet zo de theorie van E. Park kracht bij. </p> <ol><li>Zakelijke, economische zone.</li> <li>Transitiezone; zone met arme, veelal verlaten fabriekswijken. Is aan veel verandering onderhevig en wordt bevolkt door een groot percentage migranten.</li> <li>Zone van de lagere middenklassen, gewone arbeiderswijk met gemiddelde huizen en inrichting.</li> <li>Zone van de hogere middenklassen, vrijstaande huizen en luxueuzere appartementen.</li> <li>Zone buiten de stad die bevolkt wordt door de forenzen.</li></ol> <p>In Zone 1 en 2 zijn het meeste criminaliteit. Zone 1 is aantrekkelijk voor criminelen omwille van de aanwezigheid van winkels, grote rijkdom, daarbovenop is deze zone 's nachts verlaten. Zone 2 daarentegen is door de stad opgegeven waardoor daar geen controle heerst. Van Zone 3 naar Zone 5 daalt de criminaliteit, parallel met de stijging van de woonfunctie. Hoewel statistieken doorheen de jaren kunnen fluctueren blijft de onderlinge verhoudingen tussen de verschillende zones behouden. Dus niet wie je bent, wel de zone waarin je leeft bepaalt de kans op criminaliteit. Elke zone is onderhevig aan processen van invasie, dominantie en succes. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sociale_desorganisatietheorie">Sociale desorganisatietheorie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Sociale desorganisatietheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociale desorganisatietheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Shaw en McKay hebben onderzoek gedaan naar delinquentie onder de mannelijke jeugd. Hun bevindingen waren dat de meeste criminaliteit zich voordoet in de eerste twee zones (op basis van de kaart van Burgess). In zone 2 omdat dit de transitzone is en men hier zo snel mogelijk weg wil, wie hier echter niet weg komt, raakt gefrustreerd en wendt zich tot delinquentie. Wat leidt tot de criminaliteit in zone 1, die geïmporteerd wordt uit zone 2, namelijk diefstallen gepleegd door jongeren. </p><p>Zij zien de relatie tussen jeugdcriminaliteit en (des)organisatie van stadsbuurten als volgt: </p> <ol><li>criminaliteit als gevolg van sociale desorganisatie;</li> <li>criminele attitudes worden cultureel overgedragen (men groeit erin).</li></ol> <p>Shaw en Mckay hebben dus wel cijfers genoeg en duiden wel de correlatie aan tussen organisatie en criminaliteit, maar de causaliteit is moeilijk te bepalen. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sociaal-procestheorieën"><span id="Sociaal-procestheorie.C3.ABn"></span>Sociaal-procestheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Sociaal-procestheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociaal-procestheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sociaal-procestheorieën zijn een variant op sociaal-ecologische theorieën, maar gaan over het eigenlijke proces waardoor criminele attitudes worden overgedragen. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Differentiële-associatietheorie_van_E._Sutherland"><span id="Differenti.C3.ABle-associatietheorie_van_E._Sutherland"></span>Differentiële-associatietheorie van E. Sutherland</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Differentiële-associatietheorie van E. Sutherland" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Differentiële-associatietheorie van E. Sutherland"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De associatie met mensen die crimineel gedrag goedkeuren en isolatie van mensen die crimineel gedrag afkeuren. Criminaliteit komt niet tot stand tenzij er een culture overdracht is van criminele attitudes. Dat proces van overdracht gebeurt op een differentiële geassocieerde manier, vandaar “differential association”: Criminaliteit is een leerproces waarbij een overdracht is van criminele attitudes die het gevolg zijn van een overwicht van definities die gunstig zijn voor wetsovertredingen in vergelijking met het aantal definities ongunstig voor wetsovertredingen. Deze associatie kan variëren (differentiëren) qua frequentie, duurtijd, prioriteit en intensiteit. Het probleem met deze theorie is dat ze vertrekt van de veronderstelling dat delinquent gedrag nu eenmaal bestaat, de theorie verklaart niet hoe het gedrag ontstaat, noch waar het zijn oorsprong vindt. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Neutraliseringstheorie">Neutraliseringstheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Neutraliseringstheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Neutraliseringstheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Deze theorie is een uitbreiding van de differentiële-associatietheorie van Sutherland. Sykes en Matza nemen als uitgangspunt dat delinquenten niet altijd de dominante waarden verwerpen: af en toe zetten ze deze tussen haakjes, af en toe wijkt men er selectief van af. Dit doen ze door gebruik te maken van rationaliseringen (techniques of neutralization) die geleerd worden in een proces van differentiële associatie. Er zijn 5 technieken van neutralisatie, rationaliseringen. </p> <ol><li>Ontkenning van de verantwoordelijkheid</li> <li>Ontkenning van schade</li> <li>Ontkenning(/erkenning) van het slachtoffer</li> <li>Veroordelen van de veroordelaars <small>(de veroordelaar in diskrediet brengen om zijn legitimiteit weg te nemen iets te doen met het crimineel feit)</small></li> <li>Beroep op hogere plichten/morele principes</li></ol> <p>Delinquent gedrag is dus slechts een andere uitdrukking van dezelfde ondergrondse waarden (“subterranean values”) in een samenleving. De keuze (in de wijze van uitdrukking) vindt plaats in een situatie van ‘drift’ tussen criminele actie/gedrag en normale actie/gedrag en wordt vergemakkelijkt door neutraliseringstechnieken. De meeste volgen dus de waarden van de samenleving, het is slechts een andere uitdrukking. Assertiviteit wordt zeer gewaardeerd in de samenleving, zo kan assertiviteit tot uitdrukking komen in het beoefenen van sport of politiek. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Controletheorieën"><span id="Controletheorie.C3.ABn"></span>Controletheorieën</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Controletheorieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Controletheorieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Waar bij voorgaande theorieën de centrale vraag was waarom mensen criminaliteit begaan wordt bij controletheorieën de vraag omgekeerd: waarom zijn mensen normconform? Waarom volgen ze de norm, de wetten? </p><p>Vanuit de controlebenadering wordt crimineel gedrag verklaard vanuit mechanismen die het menselijk gedrag controleren. Bij de delinquent is er dan een defect in deze mechanismen. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Containment-theorie">Containment-theorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=38" title="Bewerk dit kopje: Containment-theorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=38" title="De broncode bewerken van de sectie: Containment-theorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vanuit een aandacht voor normconform gedrag ziet Reckless criminaliteit als het gevolg van sociale druk om <a href="/wiki/Deviant_gedrag" title="Deviant gedrag">deviant gedrag</a> te vertonen en de faling van de controlemechanismen om deze druk te weerstaan (“containment”). Iedere mens heeft controlemechanismen: wanneer deze afbrokkelen, pleegt men crimineel gedrag. Deze controlemechanisme zijn deels intern: nl. de interne kracht om aan prikkels te weerstaan (temperament, eigenheid) en deels extern: de ‘holding power’, de kracht van de omgeving om het individu in haar greep te houden. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Bindingstheorie">Bindingstheorie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=39" title="Bewerk dit kopje: Bindingstheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=39" title="De broncode bewerken van de sectie: Bindingstheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Travis Hirschi heeft aandacht voor de mate waarin een individu bindingen heeft met zijn directe omgeving en met de samenleving als geheel. Criminaliteit is het gevolg van een zwakke of gebroken sociale band tussen individu en groep. Deze band bestaat uit 4 componenten die verband houden met het niveau. Hoe groter de investeringen die men doet op deze niveaus hoe minder waarschijnlijk men overgaat tot het stellen van crimineel gedrag. Crimineel gedrag gaat namelijk ten koste van deze bindingen, waardoor de gedane investeringen voor niets geweest zijn. </p> <table class="wikitable" style="margin-right: 1em; margin-bottom: 1em; font-size: 85%;"> <tbody><tr> <th>Niveau </th> <th>Element/ Component </th> <th>Uitleg </th></tr> <tr> <td>Affectief </td> <td><i>Gehechtheid</i> </td> <td>De emotionele band met de familie, de <i>naasten</i>. </td></tr> <tr> <td>Cognitief </td> <td><i>Inzet</i> </td> <td>Investering van tijd en energie in de samenleving en activiteiten. Hoe groter deze investering, hoe groter het verlies bij crimineel gedrag. Dus cognitief wordt een rationele afweging (kosten-baten analyse) gemaakt. </td></tr> <tr> <td>Gedragsmatig </td> <td><i>Betrokkenheid</i> </td> <td>De betrokkenheid bij conventionele activiteiten, bijvoorbeeld huiswerk. Hoe meer conventionele activiteiten men bedrijft, hoe minder ruimte er is voor criminele activiteiten. </td></tr> <tr> <td>Evaluatief </td> <td><i>Geloof</i> </td> <td>Het geloof in de samenleving: de regels, de inhoud, de wetten, de instituties van de samenleving. Hoe sterker dit geloof hoe minder waarschijnlijk het plegen van crimineel gedrag. </td></tr></tbody></table> <p>Hoe sterker elk niveau, hoe sterker de band in het algemeen, die een drempel vormt tegen criminaliteit. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sociale_controletheorie">Sociale controletheorie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=40" title="Bewerk dit kopje: Sociale controletheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=40" title="De broncode bewerken van de sectie: Sociale controletheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In aansluiting op de bindingstheorie van Hirschi, stellen Sampson en Laub dat niet de bindingen zelf, maar de sociale controle die voortvloeit uit de bindingen de kans op criminaliteit verlaagt. Omdat de informele sociale verbanden, bijvoorbeeld het gezin, het dichtst bij potentiële delinquenten staan, werkt informele sociale controle het best om delinquentie tegen te gaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_kritisch_paradigma">Het kritisch paradigma</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=41" title="Bewerk dit kopje: Het kritisch paradigma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=41" title="De broncode bewerken van de sectie: Het kritisch paradigma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het kritisch paradigma stelt dat de productie van kennis (het onderzoeksproces) op een moreel en sociaal verantwoorde manier dient te verlopen. Waarbij moreel en sociaal verwijzen naar machtsstructuren in de samenleving en naar de ongelijke aanwending van deze kennis, die immers gelinkt is aan de machtsstructuren en de ongelijke verdeling van materiële goederen in de samenleving. Zo wordt <a href="/wiki/Criminaliteit" title="Criminaliteit">criminaliteit</a> gezien als verzet van de onderdrukte tegen machtsstructuren en het <a href="/wiki/Strafrecht" title="Strafrecht">strafrecht</a> als middel van de machtigen om de ‘verzetters’ te onderdrukken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Labeling">Labeling</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=42" title="Bewerk dit kopje: Labeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=42" title="De broncode bewerken van de sectie: Labeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bij 'Labeling' is er een omkering van de causaliteit. Crimineel gedrag leidt niet tot maatschappelijke reactie, maar maatschappelijke reactie leidt tot crimineel gedrag waardoor er een ’<a href="/wiki/Selffulfilling_prophecy" title="Selffulfilling prophecy">selffulfilling prophecy</a>’ is. Het individu krijgt een bepaald label toegeschreven en gaat na verloop van tijd zich werkelijk naar dit, al dan niet juist toegeschreven, label gedragen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Conflictsociologische_benadering">Conflictsociologische benadering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=43" title="Bewerk dit kopje: Conflictsociologische benadering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=43" title="De broncode bewerken van de sectie: Conflictsociologische benadering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In deze benadering gaat men ervan uit dat samenlevingen weinig consensueel zijn inzake waarden en normen, maar het tegenovergestelde: conflictueus. Criminaliteit vloeit dan namelijk voort uit de ongelijke verdeling van macht/invloed of verwerving van macht/invloed. Deze die de macht verworven hebben zullen deze die zich hiertegen afzetten als crimineel beschouwen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kritische_socialecontroletheorie">Kritische socialecontroletheorie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=44" title="Bewerk dit kopje: Kritische socialecontroletheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=44" title="De broncode bewerken van de sectie: Kritische socialecontroletheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het centrale begrip is hier 'maatschappijbeheersing', dit is een mechanisme waarmee de maatschappij in evenwicht wordt gehouden en waarmee afwijkingen van het gangbare patroon worden gecorrigeerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abolitionisme">Abolitionisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=45" title="Bewerk dit kopje: Abolitionisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=45" title="De broncode bewerken van de sectie: Abolitionisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Abolitionisme_(strafrecht)" title="Abolitionisme (strafrecht)">abolitionisme</a> wil het dadergerichte strafrecht afschaffen en vervangen door een rechtssysteem dat slachtoffers meer soelaas biedt en delinquenten niet langer meer van het maatschappelijk leven uitsluit. Dus niet-punitief. Het trekt de criminologisch-politieke conclusies die voortvloeien uit labeling benadering. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Structurele_deviantietheorie">Structurele deviantietheorie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=46" title="Bewerk dit kopje: Structurele deviantietheorie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=46" title="De broncode bewerken van de sectie: Structurele deviantietheorie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gaat ervan uit dat criminaliteit of deviantie actief gekozen gedrag is en vooral van politieke aard. Criminaliteit wordt gezien als het noodzakelijk resultaat van ongelijkheden in de structuren van de kapitalistische samenleving (‘survival crime’) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kritische_victimologie">Kritische victimologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=47" title="Bewerk dit kopje: Kritische victimologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=47" title="De broncode bewerken van de sectie: Kritische victimologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hier ligt de focus op slachtoffers die vanuit maatschappelijk opzicht in een kwetsbare positie ten opzichte van ‘hun’ daders bevinden. Met name ‘Victims of the powerful’ (overheidsgeweld, <a href="/wiki/Seksueel_misbruik" title="Seksueel misbruik">seksueel geweld</a>, werknemers in onveilige arbeidsomstandigheden) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Feminisme_en_genderbenadering">Feminisme en genderbenadering</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=48" title="Bewerk dit kopje: Feminisme en genderbenadering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=48" title="De broncode bewerken van de sectie: Feminisme en genderbenadering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het <a href="/wiki/Feminisme" title="Feminisme">feminisme</a> is een combinatie en wisselwerking tussen theorie en praktijk, waarbij een vrouwen- of genderperspectief vooropgesteld wordt, meestal met aandacht voor andere uitsluitingsmechanismen. Het fundamentele is de zoektocht naar en de erkenning van de complexe en diepgaande invloed van gender op de sociale realiteit, waarbij macht een centraal concept is. Men heeft een emancipatorisch engagement om de scheve machtsverhoudingen te analyseren, bekritiseren, te veranderen en uit de wereld te helpen. </p><p>Met het concept '<a href="/wiki/Gender_(sekse)" title="Gender (sekse)">Gender</a>' wordt bedoeld dat mannelijkheid en vrouwelijkheid slechts sociale discursieve constructies zijn, toegeschreven aan het lichaam van de man en de vrouw. In de praktijk zit men dus met arbitraire ideaaltypes van 'de man' en 'de vrouw' toegeschreven aan de biologische dualiteit tussen man en vrouw waardoor deze als natuurlijke, evident, onveranderlijk en vast worden beschouwd. Een fenomeen bekeken via een gender-bril leidt tot een complexe analyse van de gevolgen van dit toegeschreven 'gender'. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Links_realisme">Links realisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=49" title="Bewerk dit kopje: Links realisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=49" title="De broncode bewerken van de sectie: Links realisme"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het links realisme wil een <a href="/wiki/Heuristiek" title="Heuristiek">heuristisch model</a> uitwerken gebaseerd op interactie tussen 4 factoren: </p> <ol><li><a href="/wiki/Overheid" title="Overheid">Staat</a></li> <li><a href="/wiki/Samenleving" title="Samenleving">Samenleving</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dader&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dader (de pagina bestaat niet)">Dader</a></li> <li><a href="/wiki/Slachtoffer" title="Slachtoffer">Slachtoffer</a></li></ol> <p>Het heeft niet als doel een ‘grote theorie’ uit te werken maar pragmatische studies uit te voeren omtrent criminaliteit in het alledaagse leven. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Preventie_van_criminaliteit">Preventie van criminaliteit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=50" title="Bewerk dit kopje: Preventie van criminaliteit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=50" title="De broncode bewerken van de sectie: Preventie van criminaliteit"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de criminologie bestaat een stroming die zich bezighoudt met de preventie (het voorkomen) van criminaliteit; </p><p>Er zijn verschillende vormen van preventie (<i>tussen deze drie sectoren is geen duidelijk onderscheid, ze kunnen elkaar overlappen</i>): </p> <ol><li>Primaire preventie: Het voorkomen van problemen. Maatregelen zijn vaak heel algemeen, maar zullen bij voorkeur gericht zijn op groepen met een verhoogd risico. Het selecteren van deze risicogroepen is dan noodzakelijk en een zeer problematisch proces.</li> <li>Secundaire preventie: Het voorkomen dat problemen voortduren of verergeren. Voorbeeld hiervan is het vroegtijdig signalering van delinquent gedrag, om zo het verergeren van problematisch gedrag te voorkomen en te beëindigen.</li> <li>Tertiaire preventie: Het ondervangen of reduceren van de negatieve gevolgen van aanwezige problemen. Voorbeeld hierbij is het voorkomen van <a href="/wiki/Recidive" title="Recidive">recidive</a>.</li></ol> <p>Verder valt er een onderscheid te maken tussen collectieve preventie of individuele preventie, kan het gericht zijn op persoon of de omgeving en is er onderscheid tussen directe preventie (<i>direct het probleem aanpakken</i>) of indirecte preventie (<i>de omstandigheden aanpakken</i>). </p><p>Het laatste verschil zit in op wie de preventie gericht is. Zo kan deze gericht zijn op de dader, het slachtoffer of de situatie waarin het probleem optreedt. </p><p>Preventie van criminaliteit is vooral gebaseerd op het voorkomen van criminaliteit. Men gaat zaken aanduiden als oorzaak voor de criminaliteit en zal er vervolgens beleidsmatig ingrijpen doen. </p><p>Binnen de criminologie kent men verschillende vormen van criminaliteit. Als eerste heeft men psyche. Hier legt men vooral de nadruk op het belang van afschrikking en ontkrachting. Ten tweede heeft men de opportuniteit, waar men de nadruk legt op het belang van de sociale en fysieke setting van criminaliteit. ten slot is er nog structuur, waar het belang van sociale en <a href="/wiki/Economische_ongelijkheid" title="Economische ongelijkheid">economische ongelijkheid</a> wordt benadrukt. De oorzaken van criminaliteit worden dus toegeschreven aan </p> <ol><li>het individu</li> <li>de mogelijkheid</li> <li>de maatschappelijkheid</li></ol> <p>Met de hierboven meegegeven wetenschap heeft men vier preventiemodellen opgesteld: </p> <ol><li>dadergerichte preventie</li> <li>slachtoffergerichte preventie</li> <li>omgevingsgerichte preventie</li> <li>gemeenschapsgerichte preventie</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dadergerichte_preventie">Dadergerichte preventie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=51" title="Bewerk dit kopje: Dadergerichte preventie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=51" title="De broncode bewerken van de sectie: Dadergerichte preventie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dadergerichte preventie is vooral gericht ten aanzien van daders van criminaliteit en men baseert zich hier dan vooral op <i>Prison works</i>. Dit impliceert dat de <a href="/wiki/Gevangenis" title="Gevangenis">gevangenis</a> niet geldt als een bestraffing, het is een afschrikking. De gevangenis betekent quarantaine, maar ook rehabilitatie. De rehabilitatie houdt twee elementen in: 1 resocialisatie en het mogelijk maken voor de dader om terug te keren in de maatschappij 2 een beschermende en heropvoedende maatregelen onder begeleiding </p><p>Jongeren worden (in België) van een aparte behandeling voorzien die georganiseerd in het Belgisch jeugdrecht. </p> <ol><li>sociaal werk</li> <li>resocialisatie en re-integratie</li> <li>early intervention (= meest doordreven vorm van daderpreventie, men probeert in te grijpen voor het misdrijf plaatsvindt. Het richt zich op kleuters (die agressief gedrag vertonen) en/of op elementen waardoor ze kunnen voorspellen dat die in de toekomst criminaliteit zal plegen)</li></ol> <p>De voornaamste kritieken op deze vorm van preventie zijn; </p> <ol><li>Men kan niet weten of dat een kind een misdrijf in de toekomst zal plegen (?voorspelling?)</li> <li>Labeling en stigmatisering</li> <li>preventie = vrijheidsbeperking</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Slachtoffergerichte_preventie">Slachtoffergerichte preventie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=52" title="Bewerk dit kopje: Slachtoffergerichte preventie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=52" title="De broncode bewerken van de sectie: Slachtoffergerichte preventie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Slachtoffergerichte preventie kent een geringe ontwikkeling. De preventie beperkt zicht tot het verlenen van advies ter voorkoming van criminaliteit. Voorbeelden hiervan zijn niets in je auto laten liggen en niet 's nachts alleen over straat lopen. </p><p>Men kan dus concluderen dat deze vorm van preventie eerder een responsabiliseringstendens is. De verantwoordelijkheid komt bij deze preventie volledig bij het slachtoffer te liggen. Indien je de gegeven adviezen niet volgt, geef je aanzet tot criminaliteit. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Omgevingsgerichte_preventie">Omgevingsgerichte preventie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=53" title="Bewerk dit kopje: Omgevingsgerichte preventie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=53" title="De broncode bewerken van de sectie: Omgevingsgerichte preventie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De omgevingsgerichte preventie is waarschijnlijk de meest ontwikkelde preventie vorm, omdat ze het meest winstgevend is. Het richt zich op misdrijven zelf. </p> <ul><li>Target hardening: het plaatsen van sloten, invoering van een cijfercode,..</li> <li>Designing out crime: ruimtelijke aanpassing, controle en surveillance, cameratoezicht (vb. Closed Circuit TV (CCTV) in Londen)</li></ul> <p>Het gevaar dat deze preventievorm met zich meebrengt is dat, doordat je de barrière versterkt, ook de andere kant zich ontwikkelt (de daders worden bijvoorbeeld agressiever ). Een ander gevaar dat deze preventie met zich kan meebrengen is het verplaatsingseffect. Dit impliceert dat het voorkomen van misdrijven zich verplaatst en dit op verschillende domeinen (tijd, ruimtelijk, tactisch, wijze, object, andere criminaliteit, ...). Uit onderzoek blijkt dat verplaatsing niet of slechts ten dele plaatsvindt (zie bv. Eck, 1993). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gemeenschapsgerichte_preventie">Gemeenschapsgerichte preventie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=54" title="Bewerk dit kopje: Gemeenschapsgerichte preventie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=54" title="De broncode bewerken van de sectie: Gemeenschapsgerichte preventie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Gemeenschappelijke preventie is beter bekend onder de noemer <i>social crime prevention</i>. Het streefdoel van deze vorm van preventie is de veiligheid van de buurt/gemeenschap. Het zijn voornamelijk burgerinitiatieven zoals de burgerwachten. Deze burgerwachten staan in verbinding met de politie, maar blijven wel gewone burgers. De gemeenschapsgerichte preventie is zeer gekenmerkt door 'Multi agency' en 'Partnership'. </p><p>Enkele plaatsen waar men deze vorm van preventie zeer duidelijk tot op de voorgrond laat komen: </p> <ul><li>St. Martens Latem</li> <li>USA, Brazilië, Zuid-Afrika</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Opleiding">Opleiding</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=55" title="Bewerk dit kopje: Opleiding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=55" title="De broncode bewerken van de sectie: Opleiding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De opleiding criminologie is een <a href="/wiki/Universiteit" title="Universiteit">universitaire</a> studie. Nederlandstalige <a href="/wiki/Bachelor" title="Bachelor">bachelors</a> en <a href="/wiki/Master_(academische_graad)" class="mw-redirect" title="Master (academische graad)">masters</a> en schakelprogramma's worden aangeboden in Amsterdam, <a href="/wiki/Vrije_Universiteit_Brussel" title="Vrije Universiteit Brussel">Brussel</a>, Leiden, <a href="/wiki/Katholieke_Universiteit_Leuven" title="Katholieke Universiteit Leuven">Leuven</a>, <a href="/wiki/Universiteit_Gent" title="Universiteit Gent">Gent</a>, <a href="/wiki/Erasmus_Universiteit_Rotterdam" title="Erasmus Universiteit Rotterdam">Rotterdam</a> en Utrecht. In Utrecht bestaat er een master die gevolgd kan worden na een bachelor rechten, psychologie, sociologie, culturele antropologie of economie, met daarin de minor criminologie. Aan <a href="/wiki/Transnationale_Universiteit_Limburg" title="Transnationale Universiteit Limburg">transnationale Universiteit Limburg</a> kan men terecht voor een <i>master Forensica, Criminologie en Rechtspleging</i>. </p><p>Men kan ook criminologie studeren na een <a href="/wiki/Universiteit" title="Universiteit">universitaire</a> basisopleiding in de rechten, sociologie, geneeskunde of psychologie. </p><p>Op professioneel bachelorniveau bestaat er ook een soortgelijke opleiding. Aan de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen (departement IPSOC) te Kortrijk (België) bestaat namelijk de studierichting <a href="/wiki/Maatschappelijke_veiligheid_(opleiding)" title="Maatschappelijke veiligheid (opleiding)">'Maatschappelijke Veiligheid'</a>. Deze studie richt zich in het bijzonder op de sociale veiligheid in ruime zin van het woord. Onder andere de vakken 'Criminologie' en 'Bijzondere Vraagstukken Criminologie' worden er gedoceerd. Na het behalen van deze professionele bachelor bestaat de mogelijkheid om via een schakelprogramma een bijkomende master in de Criminologie te behalen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Criminologische_bronnen">Criminologische bronnen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=56" title="Bewerk dit kopje: Criminologische bronnen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=56" title="De broncode bewerken van de sectie: Criminologische bronnen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografieën"><span id="Bibliografie.C3.ABn"></span>Bibliografieën</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=57" title="Bewerk dit kopje: Bibliografieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=57" title="De broncode bewerken van de sectie: Bibliografieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>A bibliography of Selected Rand Publications</i>, Rand, Santa Monica, CA, 1984.</li> <li>BERENS, J.F., <i>Criminal Justice Documents. A Selective, Annotated Bibliography to U.S. Government Publications since 1975</i>, London, Greenwood Press, 1987.</li> <li>CARUS-CIESLIK, E.M. en ROSS, G., <i>Gewalt. Ursachen, Erscheinungsformen und Auswerkungen aggressiven Verhaltens. Eine Dokumentation vor Forschungsarbeiten und Literatur der Jahre 1982-84</i>, Bonn, Informationscentrum Sozialwissenschaften, 1996.</li> <li>CHARNY, I.W., <i>Genocide. A Critical Bibliographic Review</i>, London, Mansell. Publ. Lim., 1998.</li> <li>CORDASCO, F. en ALLOWAY, D.N., <i>Crime in America: Historical Patterns and Contemporary Realities</i>, New York, Garland, 1985.</li> <li>DOLESCHAL, E., NEWTON, A. en HICKEY, W., <i>A Guide to the literature on Organised Crime: An Annoted Bibliography Covering the Years 1967-1981</i>, NJ, Hachensack, NCCD, 1981.</li> <li>EDELHEIT, A.J. en EDELHEIT, H., <i>Bibliography on Holocaust Literature</i>, London, Westview Press, 1986.</li> <li>JERATH, B.K., LARSON, P. en LEWIS, J., <i>Homicide: A Bibliography of over 4500 Items</i>, Augusta, GA, Pine tree Publ., 1982.</li> <li>LAKOS, A., <i>International Terrorism: a Bibliography</i>, London, Mansell Publ. Lim., 1986.</li> <li>LE CLERE, M., <i>Bibliographie critique de la police</i>, Parijs, Ed. Yzer, 1980.</li> <li>MELVIN, D.S. en - A.S., <i>Crime, Detective, Espionage, Mystery and Thriller. Fiction & Film. A Comprehensive Bibliography of Critical Writing through 1979</i>, London, Greewond Press, 1980.</li> <li>REGOLI, R.M., HEWITT, J.D., POOLE, E.D., <i>Criminal Justice in America 1960-1984: An Annotated Bibliography</i>, NY, Garland, 1985.</li> <li>VOM ENDE, R., <i>Criminology and Forensic Sciences: An International Bibliography</i>, 1950-80, 3 volumes, München, Saur, 1981.</li> <li>Walklate, S.,<i>Criminologie: the basics</i>, Londen, New York, Routledge, 2005.</li> <li>WHITEHOUSE, J.E., <i>A Police Bibliography</i>, NY, Ams PRess, 1975.</li> <li>WILSON, C.F., <i>Violence against Women: An Annotated Bibliography</i>, Boston Ma, G.K. Hall, 1981.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografieën_van_bibliografieën"><span id="Bibliografie.C3.ABn_van_bibliografie.C3.ABn"></span>Bibliografieën van bibliografieën</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=58" title="Bewerk dit kopje: Bibliografieën van bibliografieën" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=58" title="De broncode bewerken van de sectie: Bibliografieën van bibliografieën"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>DAVIS, B.L., <i>Criminological Bibliographies: Uniform Citations to Bibliographies; Indexes, and Review Articles of the Literature of the Crime Study in the United States</i>, Westport, CT, Greenwood Press, 1978. <ul><li><small>Meer dan 1400 bibliografieën, indexen, catalogi, overzichtsartikelen, ingedeeld in zeven afdelingen. Ook zeer waardevol voor historisch onderzoek, gezien er veem publicaties uit de 19e eeuw zijn in opgenomen.</small></li></ul></li> <li>KLEIN, C. en HORTON, D.M., <i>Bibliographies in Criminal Justice: A selected Bibliography</i>, Washington, D.C., US Dept of Justice, NJCJS, 1979. <ul><li><small>222 bibliografieën opgesteld door of in het bezit van de National Crime Justice Reference Survice (NCJRS).</small></li></ul></li> <li>MARCUS, M., <i>Criminal Justice Bibliography</i>, 2de uitgave, Atlanta, GA, Georgia State University, 1976. <ul><li><small>Meer dan 6000 bibliografieën ingedeeld in 184 categorieën, met auteurs- en subjectindexen.</small></li></ul></li> <li>ROSS, J., <i>National Criminal justice Reference Services Bibliographies: A Bibliography of Bibliographies</i>, CPL Bibliography <abbr class="abbr" style="text-decoration: none;" title="numéro" lang="fr">n<sup>o</sup> 103</abbr>, Chicago, CPL Bibliographies, 1983. <ul><li><small>Bibliografie opgesteld door de NCJRS staff, en dus gedeeltelijk overlappend met de bibliografie van KLEIN en HORTON.</small></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&veaction=edit&section=59" title="Bewerk dit kopje: Referenties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Criminologie&action=edit&section=59" title="De broncode bewerken van de sectie: Referenties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>ECK, J., (1993). "The Threat of Crime Displacement". Criminal Justice Abstracts 25:527-546</li> <li>GOETHALS, J., <i>Bronnen van het criminologisch onderzoek</i>, Leuven, Acco, 2005, 130-142.</li> <li>GOETHALS, J., <i>Inleiding in het criminologisch onderzoek, hoofdstuk 1, 8 en 9</i>.</li> <li>KLEEMANS, E., “Rationele keuzebenaderingen”, in E. LISSENBERG (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 153-170.</li> <li>MIEDENA, S., “Subculturele benaderingen”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 207-224.</li> <li>NIJBOER, J., “Spanningsbenaderingen”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 191-204.</li> <li>VAN KOPPEN, P. e.a., “Psychologische benaderingen”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 93-118.</li> <li>VAN RULLER S., “Biologische, biopsychologische en biosociale benaderingen”, in E. LISSENBERG (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 81-92.</li> <li>VAN SWAANINGEN, R., “Sociale reactiebenaderingen”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 229-248.</li> <li>VAN SWAANINGEN, R., “Kritische criminologie”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 251-272.</li> <li>WEERMAN, F.M., “Controlebenaderingen”, in E. LISSENBERG e.a. (ed.), <i>Tegen de Regels IV</i>, 2001, 135-151.</li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vub.be/opleiding/criminologische-wetenschappen">Criminologische Wetenschappen</a>. <i>www.vub.be</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210301230544/https://www.vub.be/opleiding/criminologische-wetenschappen">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-03-01">1 maart 2021</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2021-02-27">27 februari 2021</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Onfray, M. (2005). <i>Atheologie</i>. Amsterdam: Mets & Schilt uitgevers. (P.68)</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Criminologie&oldid=68465846">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Criminologie&oldid=68465846</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Criminologie" title="Categorie:Criminologie">Criminologie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Criminaliteit" title="Categorie:Criminaliteit">Criminaliteit</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 2 dec 2024 om 16:49.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Criminologie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-55db797859-4pd8s","wgBackendResponseTime":202,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.086","walltime":"0.105","ppvisitednodes":{"value":703,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1893,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":756,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1248,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 33.288 1 -total"," 87.47% 29.118 1 Sjabloon:Appendix"," 81.20% 27.030 1 Sjabloon:References"," 28.33% 9.432 1 Sjabloon:Citeer_web"," 11.76% 3.916 1 Sjabloon:N°"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":623499,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7fdb48975d-6mnm2","timestamp":"20241211110315","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Criminologie","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Criminologie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q161733","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q161733","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-01-26T22:47:55Z","dateModified":"2024-12-02T15:49:37Z","headline":"gedragswetenschap, die crimineel gedrag bestudeert"}</script> </body> </html>