CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="kk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Уақыт — Уикипедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ymd","wgMonthNames":["","қаңтар","ақпан","наурыз","сәуір","мамыр","маусым","шілде","тамыз","қыркүйек","қазан","қараша","желтоқсан"],"wgRequestId":"a210cdb6-3042-43a5-9321-7c3604c1752a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Уақыт","wgTitle":"Уақыт","wgCurRevisionId":3127795,"wgRevisionId":3127795,"wgArticleId":9946,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction": "view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер","Pages containing cite templates with deprecated parameters","Физика","Уақыт","Физикалық шамалар"],"wgPageViewLanguage":"kk","wgPageContentLanguage":"kk","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Уақыт","wgRelevantArticleId":9946,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"kk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"kk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain": false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11471","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.gadget.FreezeTopRow":"ready","ext.gadget.VectorClassic":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready", "ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.featured-articles-links","ext.gadget.edittop","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.QuestionForm","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=kk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=ext.gadget.FreezeTopRow%2CVectorClassic&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=kk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Уақыт — Уикипедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//kk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Өңдеу" href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Уикипедия (kk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//kk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.kk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Уикипедия Atom желісі" href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Уақыт rootpage-Уақыт skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eжабу\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"kk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 100% ! important; border: solid 1px lightblue; border-radius: 10px; font-size: 120%; text-align: center;\"\u003E\n\u003Cp\u003EҚұрметті оқырман, қазақша Уикипедияның \u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/25px-Telegram_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/38px-Telegram_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Telegram_logo.svg/50px-Telegram_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"512\" data-file-height=\"512\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Ca href=\"/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram\" title=\"Уикипедия:Telegram\"\u003ETelegram арнасына\u003C/a\u003E жазыла аласыз\n\u003C/p\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Уақыт</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Уикипедия — ашық энциклопедиясынан алынған мәлімет</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Навигацияға өту</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Іздеуге өту</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="kk" dir="ltr"><table class="wikitable" style="float:right; margin: 0.5em 0 0.5em 1em; font-size:85%"> <caption>Уақыт өлшеу жалпы бірліктері </caption> <tbody><tr> <th>Бірлік</th> <th>Өлшемі</th> <th>Дерек </th></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Наносекунд (мұндай бет жоқ)">наносекунд</a></td> <td>0,000000001 секунд</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%BA%D1%80%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Микросекунд (мұндай бет жоқ)">микросекунд</a></td> <td>0,000001 секунд</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Миллисекунд (мұндай бет жоқ)">миллисекунд</a></td> <td>0,001 секунд</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4" title="Секунд">секунд</a></td> <td>SI іргелі бірлігі</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%83%D1%82" title="Минут">минут</a></td> <td>60 секунд</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Сағат">сағат</a></td> <td>60 минут</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD" class="mw-redirect" title="Күн">күн</a></td> <td>24 сағат</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D1%82%D0%B0" title="Апта">апта</a></td> <td>7 күн</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%90%D0%B9" class="mw-redirect mw-disambig" title="Ай">ай</a></td> <td>28—31күн</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тоқсан (мұндай бет жоқ)">тоқсан</a></td> <td>3 ай</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB" title="Жыл">жыл</a></td> <td>12 ай</td> <td> </td></tr> <tr> <td>жалпы <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB" title="Жыл">жыл</a></td> <td>365 күн</td> <td>52 апта + 1 күн </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%81%D0%B5_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" class="mw-redirect" title="Кібісе жыл">кібісе жыл</a></td> <td>366 күн</td> <td>52 апта + 2 күн </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Тропиктік жыл">тропиктік жыл</a></td> <td>365,24219 күн</td> <td>орта есеппен </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Григориан күнтізбесі">Грегориус жылы</a></td> <td>365,2425 күн</td> <td>орта есеппен </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D0%B0" class="mw-redirect" title="Олимпиада">олимпиада</a></td> <td>4 жылдық оралым</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%81%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B" class="mw-redirect" title="Бесжылдық">бесжылдық</a> (lustrum)</td> <td>5 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9E%D0%BD%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Онжылдық">онжылдық</a></td> <td>10 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D2%AF%D1%88%D0%B5%D0%BB" title="Мүшел">мүшел</a></td> <td>12 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Индиктион (мұндай бет жоқ)">индиктион</a> (Indiction)</td> <td>15 жылдық салық оралымы</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D0%96%D0%B8%D1%8B%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жиырмажылдық (мұндай бет жоқ)">жиырмажылдық</a> (score)</td> <td>20 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=%D2%B0%D0%BB%D1%8B_%D0%BC%D2%AF%D1%88%D0%B5%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ұлы мүшел (мұндай бет жоқ)">ұлы мүшел</a></td> <td>60 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D2%92%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Ғасыр">ғасыр</a></td> <td>100 жыл</td> <td> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D2%A3%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Мыңжылдық">мыңжылдық</a></td> <td>1000 жыл</td> <td> </td></tr></tbody></table> <p><b>Уақыт</b> (<a href="/wiki/%D0%90%D2%93%D1%8B%D0%BB%D1%88%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Ағылшын тілі">ағылш.</a> <span lang="en"><i>time</i></span>) — дүние-өмірдегі түрлі оқиғалар болмысының жалғасымды тізбегін, ілгері-кейін ретін білдіретін қайтымсыз сабақтастық болып, ол өткеннен келеді, қазірді басып өтеді, <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D1%88%D0%B0%D2%9B" title="Болашақ">болашаққа</a> бағытталады.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-DefRefs02_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-DefRefs02-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Түрлі өлшемдердің құрамдас мөлшері ретінде уақыт оқиғалардың ретін, ұзақтығын, және олар арасындағы интервалдарды сипаттауға қолданылады, әсіресе материалдық қозғалыс-өзгерістер мен саналы тәжірибенің сандық өзгеріс шамасын өлшеуде уақыт ұғымының маңызы ерекше.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-DefRefs01_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-DefRefs01-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Poidevin_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Poidevin-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Уақыт <a href="/wiki/%D2%B0%D0%B7%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Ұзындық">ұзындық</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D2%A3%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Кеңдік">кеңдік</a> және <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%96%D0%BA%D1%82%D1%96%D0%BA" title="Биіктік">биіктік</a> сынды үш өлшемді кеңістік пен қатар төртінші өлшем деп аталады.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Физика">Физика</a> мен басқа ғылымдарда уақыт іргелі өлшем болып табылады, яғни ол басқа өлшемдер арқылы өрнектелмейді, себебі басқалары — <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Жылдамдық">жылдамдық</a>, <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D1%88" title="Күш">күш</a>, <a href="/wiki/%D2%9A%D1%83%D0%B0%D1%82" title="Қуат">қуат</a> сияқты өздері іргелі өлшемдермен өрнектеледі (атап айтқанда бұл жағдайда — уақыт, әрі <i>кеңістік</i> деп аталатын келесі іргелі өлшемдермен). Ғылымда керектігі, әрі мүмкіндігі — өлшем үшін пайдаланатын және таңдалынып алынған өлшем бірлігі бар уақыт — операциялық анықтамасы қолданылады. Философтар арасында екі түрлі уақытқа деген көзқарас бар. Біріншісіне сәйкес уақыт — <a href="/wiki/%D2%92%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BC" class="mw-redirect" title="Ғалам">ғалам</a> құрылымының іргелі бөлігі, оқиғалардың қатар-қатар жүруінің өлшемі. Бұл сэр <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%B0%D0%B0%D0%BA_%D0%9D%D1%8C%D1%8E%D1%82%D0%BE%D0%BD" title="Исаак Ньютон">Исаак Ньютон</a> жататын реалистік көзқарас, сондықтан бұны Ньютондық уақыт деп те атайды. Бұған қарсы көзқарасқа сәйкес уақыт — адамзат соның көмегімен оқиғаларды реттеп, салыстыратын, интеллектуалды құрылымның (кеңістіктік пен <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD" title="Сан">сандармен</a> қатар) іргелі мүшесі. <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%82%D1%84%D1%80%D0%B8%D0%B4_%D0%9B%D0%B5%D0%B9%D0%B1%D0%BD%D0%B8%D1%86" class="mw-redirect" title="Готфрид Лейбниц">Готфрид Лейбниц</a> пен <a href="/wiki/%D0%98%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%B8%D0%BB_%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%82" title="Иммануил Кант">Иммануил Кант</a> дәстүрі болатын осы екінші көзқарасқа сәйкес уақыт «арқылы өтетін» «ағатын» затқа жатпайды, немесе оқиғаларға ыдыс бола алмайды, және өзі өлшене алмайды. </p><p>Технологтар мен ғалымдар мезгілдік <b>уақыт</b> өлшеумен айналысқан, және астрономияның негізгі зерттеу нысаны болған. Периодты оқиғалар мен периодты қозғалыстар уақыт өлшем бірлік стандарты ретінде ұзақ уақыт пайдалылып келеді. Мысалы, <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD" class="mw-redirect" title="Күн">күннің</a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Аспан">аспан</a> бойымен қозғалысы, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Маятник">маятник</a> тербелісі, айдың фазалары және жүрек дүрсілі. Уақыттың әлеуметік маңызы да зор (“уақыт – ақша”), ол адамның күнделікті уақыттың шектеулілігін сезінуі мен адам өмірінің шектеулілілігі. </p><p>«Қашан: мінсіз уақыттың ғылыми құпиялары» (When: The Scientific Secrets of Perfect Timing) кітабының авторы Дэниел Пинкпен былай дейді: "Уақыт туралы ғылымның ең маңызды түсініктерінің бірі - біздің когнитивті қабілеттеріміз күн бойы тұрақты түрде бірдей болмайды. Олар өзгереді - болжаулы түрде және кейде тіпті тосын түрде. Сондықтан дұрыс жұмысты өз уақытында жасаудың маңызы зор. Біздің көпшілігімізде әрбір күні қырағылық, терең зейін қою және алаңдататын нәрселерден арылу қабілетіміз жоғары болатын кезең болады ». </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="kk" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Мазмұны</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Әлемдік_уақыт"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Әлемдік уақыт</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Физика_ғылымдарындағы_уақыт"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Физика ғылымдарындағы уақыт</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Бүгінгі_физика_уақыт_түсінігі"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Бүгінгі физика уақыт түсінігі</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Уақытты_пайдалану"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Уақытты пайдалану</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Кешігу_уақыты"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Кешігу уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Бәсеңдеу_ұлғаю_уақыты"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Бәсеңдеу ұлғаю уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#Жүкті_тиеу-түсіру_уақыты"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Жүкті тиеу-түсіру уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Екпіндеп_қозғалу_уақыты"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Екпіндеп қозғалу уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Тежеуді_саябырлату_уақыты"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Тежеуді саябырлату уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Жүргізушінің_әсерлі_серпіліс_уақыты"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Тежеуіштердің_іске_қосылу_уақыты"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Тежеуіштердің іске қосылу уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-12"><a href="#Тежелу_уақыты"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Тежелу уақыты</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#Уақыт_өлшем_бірліктері"><span class="tocnumber">13</span> <span class="toctext">Уақыт өлшем бірліктері</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-14"><a href="#Тәулік"><span class="tocnumber">13.1</span> <span class="toctext">Тәулік</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-15"><a href="#Жұлдыздық_уақыт"><span class="tocnumber">13.2</span> <span class="toctext">Жұлдыздық уақыт</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#Қазақ_дәстүрлі_уақыт_өлшемдері"><span class="tocnumber">14</span> <span class="toctext">Қазақ дәстүрлі уақыт өлшемдері</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-17"><a href="#Дереккөздер"><span class="tocnumber">15</span> <span class="toctext">Дереккөздер</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Әлемдік_уақыт"><span id=".D3.98.D0.BB.D0.B5.D0.BC.D0.B4.D1.96.D0.BA_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82"></span>Әлемдік уақыт</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=1" title="Бөлімді өңдеу: Әлемдік уақыт" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Әлемдік уақыт"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Бүгінгі қоғамдарда уақытты өлшеудің маңыздылығы сонша, ол халықаралық деңгейде қадағаланады. Ғылыми уақыт негізі ретінде Халықаралық атомдық уақыт (TAI) есіміммен белгілі, әлемдік атомдық сағатқа негізделген үзіліссіз секундтар есебі болып табылады. Бұл азаматтық уақыттар негізі - Ғаламдық уақыт бақылауды (UTC) қоса барлық басқа уақыт өлшемдердің іргелі нұсқасы болып табылады. Жер әлденеше уақыт аймақтарына бөлінеді. Бұлардың көбісінің бір-бірінен 1 сағат айырмасы бар, және шартты түрде жергілікті уақыттың ҒУБ-дан немесе Гринвич орта уақытынан айырмасын көрсетеді. Көп аймақтардың бұл айырмашылықтары жылына екі рет күндізгі уақыт үнемдеуге өтуінен себебінен өзгеріп тұрады. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Физика_ғылымдарындағы_уақыт"><span id=".D0.A4.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA.D0.B0_.D2.93.D1.8B.D0.BB.D1.8B.D0.BC.D0.B4.D0.B0.D1.80.D1.8B.D0.BD.D0.B4.D0.B0.D2.93.D1.8B_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82"></span>Физика ғылымдарындағы уақыт</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=2" title="Бөлімді өңдеу: Физика ғылымдарындағы уақыт" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Физика ғылымдарындағы уақыт"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ньютон дәуірінен <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%8C%D0%B1%D0%B5%D1%80%D1%82_%D0%AD%D0%B9%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D0%B9%D0%BD" title="Альберт Эйнштейн">Альберт Эйнштейнге</a> дейін уақыт пен кеңістікке байланысты ұғымдар терең қарастырылған, уақыт барлығына бірдей “абсолютті” және “бірқалыпты” (Ньютон сөзі) ағады деп есептелді. <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%BC%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Классикалық механика">Классикалық механика</a> ғылымы Ньютонның осы ойына негізделеді. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Бүгінгі_физика_уақыт_түсінігі"><span id=".D0.91.D2.AF.D0.B3.D1.96.D0.BD.D0.B3.D1.96_.D1.84.D0.B8.D0.B7.D0.B8.D0.BA.D0.B0_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82_.D1.82.D2.AF.D1.81.D1.96.D0.BD.D1.96.D0.B3.D1.96"></span>Бүгінгі физика уақыт түсінігі</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=3" title="Бөлімді өңдеу: Бүгінгі физика уақыт түсінігі" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Бүгінгі физика уақыт түсінігі"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>XIX ғасыр соңына қарай электризм мен магнетизмге байланысты физиктер классикалық уақыт мағынасынан қиындықтар көре бастады. Альберт Эйнштейн бұл мәселені сағаттарды тұрақты шама, белгінің ең үлкен жылдамдығы – <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D1%80%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%93%D1%8B" title="Жарық жылдамдығы">жарық жылдамдығын</a>, пайдаланып синхрондау тәсілімен шешеді. Бұл тікелей уақытты, бір-бірімен салыстырғанда қозғалмалы әр-түрлі байқаушылар үшін, әр-түрлі жылдамдықпен жүреді дегенді қорытады. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Уақытты_пайдалану"><span id=".D0.A3.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.82.D1.8B_.D0.BF.D0.B0.D0.B9.D0.B4.D0.B0.D0.BB.D0.B0.D0.BD.D1.83"></span>Уақытты пайдалану</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=4" title="Бөлімді өңдеу: Уақытты пайдалану" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Уақытты пайдалану"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Уақытты пайдаланудың адамзаттың мінез-құлқын, білім алуын, саяхатты ұйымдастыруды түсінуде маңызы зор. Уақытты пайдалануды зерттеу – жаңа дамып келе жатқан сала. Сұрақ әр-алуан іс-әрекетке (үйге уақыт бөлу, жұмысқа, саудаға, т.с.с.) қанша уақыт бөлінетіндігін қарастырады. Iс-әрекеттерге кететін уақыт мөлшері <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Технология">технология</a> дамыған сайын (мысалы, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Теледидар">теледидар</a> немесе <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%B5%D1%82" title="Интернет">Интернет</a> уақытты басқаша өткізу мүмкіндіктерін ашты) өзгеріп отырады. <b>Уақыт менеджменті</b> дегеніміз - тапсырмалар мен оқиғаларды біріншіден тапсырманың орындалуы қанша уақытты талап етеді, екіншіден, оқиғалар біткенде олардың нәтижелерін тапсырма дер кезінде бітетіндей ыңғайластыруды ұйымдастыру. Календарлар мен күнделіктер осыған мысал бола алады. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Кешігу_уақыты"><span id=".D0.9A.D0.B5.D1.88.D1.96.D0.B3.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Кешігу уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=5" title="Бөлімді өңдеу: Кешігу уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Кешігу уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Кешігу уақыты - тежеу баспасына (немесе иінге) басу уакытынан бастап тежегіш күшінің көбейе бастайтын сәтіне дейінгі <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%B7%D1%96%D0%BC" title="Мерзім">мерзім</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Бәсеңдеу_ұлғаю_уақыты"><span id=".D0.91.D3.99.D1.81.D0.B5.D2.A3.D0.B4.D0.B5.D1.83_.D2.B1.D0.BB.D2.93.D0.B0.D1.8E_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Бәсеңдеу ұлғаю уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=6" title="Бөлімді өңдеу: Бәсеңдеу ұлғаю уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Бәсеңдеу ұлғаю уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Бәсеңдеу ұлғаю уақыты - көлік құралының тежегіш тетікгерінің іске қосудан тежеу күшінің көбеюінің басталуынан аякталуына дейінгі уақыт мерзімі. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Жүкті_тиеу-түсіру_уақыты"><span id=".D0.96.D2.AF.D0.BA.D1.82.D1.96_.D1.82.D0.B8.D0.B5.D1.83-.D1.82.D2.AF.D1.81.D1.96.D1.80.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Жүкті тиеу-түсіру уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=7" title="Бөлімді өңдеу: Жүкті тиеу-түсіру уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Жүкті тиеу-түсіру уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Жүкті тиеу-түсіру уақыты- <a href="/wiki/%D0%96%D2%AF%D0%BA_%D0%B0%D0%B2%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%B1%D0%B8%D0%BB%D1%96" title="Жүк автомобилі">жүк автомобилінің</a> жүкті арту мен жүгін түсіру кезіндегі уақыт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Екпіндеп_қозғалу_уақыты"><span id=".D0.95.D0.BA.D0.BF.D1.96.D0.BD.D0.B4.D0.B5.D0.BF_.D2.9B.D0.BE.D0.B7.D2.93.D0.B0.D0.BB.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Екпіндеп қозғалу уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=8" title="Бөлімді өңдеу: Екпіндеп қозғалу уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Екпіндеп қозғалу уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Екпіндеп қозғалу уақыты- басталқы белгіден соңғы белгіге дейінгі <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Жылдамдық">жылдамдықтың</a> <a href="/wiki/%D0%95%D0%BA%D0%BF%D1%96%D0%BD" title="Екпін">екпіндеп</a> өзгеру уақыты. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тежеуді_саябырлату_уақыты"><span id=".D0.A2.D0.B5.D0.B6.D0.B5.D1.83.D0.B4.D1.96_.D1.81.D0.B0.D1.8F.D0.B1.D1.8B.D1.80.D0.BB.D0.B0.D1.82.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Тежеуді саябырлату уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=9" title="Бөлімді өңдеу: Тежеуді саябырлату уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Тежеуді саябырлату уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Тежеуді саябырлату уақыты - тежегіш тетіктерінің тежеу <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D1%88" title="Күш">күшінің</a> азаюының басталуынан аяқталуына дейінгі уақыт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Жүргізушінің_әсерлі_серпіліс_уақыты"><span id=".D0.96.D2.AF.D1.80.D0.B3.D1.96.D0.B7.D1.83.D1.88.D1.96.D0.BD.D1.96.D2.A3_.D3.99.D1.81.D0.B5.D1.80.D0.BB.D1.96_.D1.81.D0.B5.D1.80.D0.BF.D1.96.D0.BB.D1.96.D1.81_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=10" title="Бөлімді өңдеу: Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Жүргізушінің әсерлі серпіліс уақыты – жүргізушінің сигналды қабылдауынан бастап, оның басқару орғандарына басқару әсері басталғанға дейінгі уақыт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тежеуіштердің_іске_қосылу_уақыты"><span id=".D0.A2.D0.B5.D0.B6.D0.B5.D1.83.D1.96.D1.88.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B4.D1.96.D2.A3_.D1.96.D1.81.D0.BA.D0.B5_.D2.9B.D0.BE.D1.81.D1.8B.D0.BB.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Тежеуіштердің іске қосылу уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=11" title="Бөлімді өңдеу: Тежеуіштердің іске қосылу уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Тежеуіштердің іске қосылу уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Тежеуіштердің іске қосылу уақыты - тежеу баспасына (немесе иінге) басу уакытынан бастап, тежегіш күшінің көбеюінің аяқаталғаныңа дейінгі уакыт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Тежелу_уақыты"><span id=".D0.A2.D0.B5.D0.B6.D0.B5.D0.BB.D1.83_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82.D1.8B"></span>Тежелу уақыты</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=12" title="Бөлімді өңдеу: Тежелу уақыты" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Тежелу уақыты"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Тежелу уақыты - тежеубаспасына (немесе иінге) басу уакытынан бастап, тежегіш күшінің әсерінен тежегіш күшінің толығымен жойылуына немесе көлік құралының тоқталуына дейінгі уақыт. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Уақыт_өлшем_бірліктері"><span id=".D0.A3.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82_.D3.A9.D0.BB.D1.88.D0.B5.D0.BC_.D0.B1.D1.96.D1.80.D0.BB.D1.96.D0.BA.D1.82.D0.B5.D1.80.D1.96"></span>Уақыт өлшем бірліктері</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=13" title="Бөлімді өңдеу: Уақыт өлшем бірліктері" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Уақыт өлшем бірліктері"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Үлкен және кіші уақыт аралықтарын өлшеу үшін <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия">астрономиялық</a> кұбылыстармен тығыз байланысты табиғи бірліктер колданылады.<br /> Уақыттың негізгі бірліктері — астрономиялык бакылау бойынша анықталған <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Тәулік">тәулік</a>, ай және жыл. Бұлардың алғашқысы күн мен түннің алмасуына, екіншісі <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9_(%D1%81%D0%B5%D1%80%D1%96%D0%BA)" title="Ай (серік)">Ай</a> жүзінің (фазасының) өзгеруіне, ал соңғысы <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB" title="Жыл">жыл</a> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%83%D1%81%D1%8B%D0%BC" title="Маусым">маусымдарының</a> ретті түрде алмасуына байланысты. Бұлардың әрқайсысы, әрине, аспан денелерінің қозғалысына (кәрінерлік жәнө нақты) негізделген.<br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Тәулік"><span id=".D0.A2.D3.99.D1.83.D0.BB.D1.96.D0.BA"></span>Тәулік</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=14" title="Бөлімді өңдеу: Тәулік" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Тәулік"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Тәулік дегеніміз</i> — <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80_(%D2%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D1%88%D0%B0%D1%80)" class="mw-redirect" title="Жер (ғаламшар)">Жердің</a> аспандағы белгілі бір санақ денесіне қатысты өз осінен толық бір айналым жасауға кететін уақыт аралығы. Мұндай дене ретінде Күн немесе кез келген <a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7" title="Жұлдыз">жұлдыз</a> алынуы мүмкін. Олай болса, біз күн тәулігі және жұлдыз тәулігі деген ұғымдармен танысуымыз кажет болады.<br /> Нақты және орташа күн тәулігі. Күн шарығының (дискісінің) орталық нүктесінің жоғарғы шарықтау сөті нақты тал тус деп, ал төменгі шарықтауы нақты т ортасы деп аталады. <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD_(%D0%B6%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7)" title="Күн (жұлдыз)">Күннің</a> екі аттас шарықтау аралығы нақты күн тәулігі деп аталады. Бірақ мұндай тәуліктің ұзақтығы жыл бойы тұрақты болмайды. Бұл Күннің кәрінерлік қозғалысы экватор емес, эклиптика бойымен болуынан әрі біркелкі еместігінен туындайды. Сондықтан күнделікті өмірде ұзақтығы тұрақты 24 сағ болатын орташа тәулігі пайдаланылады.<br /> <i>Орташа күн тәулігі ретінде аспан <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Экватор">экваторы</a> бойымен бірқалыпты қозғала отырып, бір жылда толық айналым жасайтың жорамал нүктенің (бұл нүкте орташа Күн деп аталады) аттас екі рет шарықтауға қажет уақыт аралығы қабылданады.</i> Күн тәулігінің басы <a href="/wiki/%D0%A2%D2%AF%D0%BD" title="Түн">түн</a> ортасынан, яғни Күннің төменгі шарықтауынан басталады.<i></i> Жергілікті, белдеулік және бүкіләлемдік уақыт. Күннің <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%8B" title="Аспан меридианы">аспан меридианы</a> арқылы өту сәті, әрине, бақылаушы орнының <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B1%D0%BE%D0%B9%D0%BB%D1%8B%D2%9B" title="Географиялық бойлық">географиялық бойлығына</a> төуелді. Бақылаушы шығысқа карай жылжыған сайын Күннің меридианнан өтуі батыстағымен салыстырғанда ертерек болады. Демек, Күннің меридиан аркылы ету сәті бізге жергілікті орынның күн уақытың береді. Жоғарыдағы тәсілмен анықталған уақыт тек берілген географиялық меридианда ғана колданылатындықтан, күнделікті өмірде белдеулік уақытты колдану ыңғайлы. Бұл үшін <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D1%80" title="Жер">Жер</a> беті <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%88%D0%B5%D2%A3%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Полюстік шеңберлер">полюстерді</a> қосатын сызықтар кемегімен 24 сағаттық белдеулерге бөлінген. Әр сағаттык белдеу бойлық бойымен 15°-қа созылады. Әр белдеудің ішінде оның орталық меридианындағы орташа күн уақыты осы аймақтың белдеулік уақыты ретінде алынады.<br /> Гринвич обсерваториясы (<a href="/wiki/%D2%B0%D0%BB%D1%8B%D0%B1%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Ұлыбритания">Ұлыбританияда</a>) орналасқан меридиан нөлінші меридиан ретінде кабылданған және ол белдеу нөлінші сағаттық белдеу болып табылады. <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%9C%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Гринвич Меридианы">Гринвич меридианындағы</a> жергілікті орташа күн уақыты бүкіләлемдік уақыт ретінде кабылданган. 1-сағаттық белдеудің (п = 1) орталык меридианы Гринвич меридианынан 15° шығысқа карай орналаскан. Басқа сағат белдеулерінің де бастапқы меридиандары осылай аныкталады. Ал олардың екі жақ шекаралары мемлекеттік және әкімшілік шекаралары бойынша немесе табиғи аймақтармен (<a href="/wiki/%D3%A8%D0%B7%D0%B5%D0%BD" title="Өзен">өзен</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%83" title="Тау">тау</a> жоталары) бөлінген. <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%81%D1%8B" class="mw-redirect" title="Қазақстан Республикасы">Қазақстан Республикасының</a> аумағы аркылы 4- және 5-сағаттық белдеу әтеді. 156 Бүкіләлемдік уақытты (Т<sub>0</sub>) және берілген орынның белдеуінің реттік санын (п) біле отырып белдеулік уакытты табу оңай: </p> <center><b>Т<sub>n</sub> = Т<sub>0</sub> + n</b></center> <p>1930 жылы <a href="/wiki/%D0%9A%D3%A9%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BC" title="Көктем">көктемде</a> үкімет декреті бойынша КСРО аумағында <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Декреттік уақыт">декреттік уақыт</a> ендірілді: барлык сағаттық белдеулерде сағат тілі түрақты түрде бір сағатқа ілгері жылжытылды. Кейбір елдерде декреттік уақытты жаз айларында тағы 1 сағ ілгері жылжыту қабылданған. <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Алматы">Алматы</a> және <a href="/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Астана">Астана</a> уакыты (5 сағаттық белдеу) бүкіләлемдік уақыттан 6 caғат алда. </p> <center><b>Т<sub>5</sub> = Т<sub>0</sub> + (n + 1) = Т<sub>0</sub> + 6 caғат</b></center> <p>Географиялық бойлығы X болатын орындағы Т. жергілікті орташа күн уақыты бүкіләлемдік уақытқа сол бойлыктың уақыт бірлігіндегі мәнін косу арқылы анықталады: Т. = Т<sub>0</sub> + X. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Жұлдыздық_уақыт"><span id=".D0.96.D2.B1.D0.BB.D0.B4.D1.8B.D0.B7.D0.B4.D1.8B.D2.9B_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82"></span><a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7" title="Жұлдыз">Жұлдыздық</a> уақыт</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=15" title="Бөлімді өңдеу: Жұлдыздық уақыт" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Жұлдыздық уақыт"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Кез келген жұлдызды таңдап алып, оның аспандағы орнын Жердегі козғалмайтын бір нәрсе (үй бұрышы, бағана) көмегімен белгілеп алайык. Сол жұлдыз нақ сол орынға 23 сағ 56 мин өткенде қайтып оралады. Осылайша жұлдыздарға қатысты өлшенетін тәулік жұлдыздың <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Тәулік">тәулік</a> деп аталады. Дәл айтсақ, жұлдыздың тәулік—күн. мен түннің теңелу 1 нүктесінің қатарынан екі рет жоғары шарықтауына қажет уақыт мөлшері. Ал 4 мин қайда кетті? Жердің Күнді айнала қозғалуы себебі күннің аспандағы орны Жер бетіндегі бақылаушыға Жұлдыздарға катысты тәулігіне аспан сферасының айналу бағытына карама-карсы бағытта 1°-қа ығысып отырады. Оны "қуып жету" үшін Жерге осы 4 мин қажет. Сонымен, Жердің өз осінен айналып шығуына 23 car 56 мин уақыт кетеді. Ал 24 car осы айналыстың Күнге қатысты уақыты. <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%B0%D0%BC" title="Адам">Адам</a> <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD" class="mw-redirect" title="Күн">Күн</a> сағаты бойынша өмір сүреді, жұмыс жасайды. Ал астрономдар өз бақылау жұмыстарын ұйымдастыруда Жұлдыз уақытын қолданады.<br /> </p><p> Жергілікті Жұлдыз уакыты (S) мен Жұлдыздардың <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BA%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Экватор">экваторлық</a> координатасы тура көтерілу мәні арасында карапайым байланыс бар. Егер Жұлдыз жоғарғы шарықтауда болса, онда </p><center><b>S = α</b></center> <p><i>Демек, кез келген мезетте берілген орындағы жұлдыздың уақыттың мәні осы кезде жоғарғы шарықтауда ориаласқан.</i> жұлдыздың тура көтерілу координатасының мәніне тең.<i></i> Жер бетіндегі X бойлықтағы Жұлдыздық уақыт (S) пен Гринвич меридианындағы Жұлдыздық уақыт (S<sub>0</sub>) арасындағы байланыс мына өрнекпен анықталады: </p> <center><b>S = S<sub>0</sub> + X</b></center> <p>Осыдан біз берілген орынның Жұлдыздық уақытын анықтау арқылы осы орынның географиялық бойлығының мәнін де анықтауға болатынына кез жеткіздік.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Қазақ_дәстүрлі_уақыт_өлшемдері"><span id=".D2.9A.D0.B0.D0.B7.D0.B0.D2.9B_.D0.B4.D3.99.D1.81.D1.82.D2.AF.D1.80.D0.BB.D1.96_.D1.83.D0.B0.D2.9B.D1.8B.D1.82_.D3.A9.D0.BB.D1.88.D0.B5.D0.BC.D0.B4.D0.B5.D1.80.D1.96"></span>Қазақ дәстүрлі уақыт өлшемдері</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=16" title="Бөлімді өңдеу: Қазақ дәстүрлі уақыт өлшемдері" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Қазақ дәстүрлі уақыт өлшемдері"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Уақыт өлшемдері. Қас пен көздің арасы-халықтық өлшем. Лезде, тез, жылдам, көзді ашып жұмғанша деген мағынаын білдіреді. Қас-қағым (көзді ашып-жұмғанша) - жарықтың жылт етуі, көзді ашып-жұмғанша кететін уақыт, шамамен 0,7-1 сек. аралығы. Сүт пісірім-халықтық өлшем, ширек сағат шамасы, шамамен 15 минут. Бие сауымдай уақыт-биенің екі сауымының арасы, бір сағат шамасындағы мезгіл. Таң сәрі-шолпан жұлдызының туған мезгілі. Бозала таң-күн шапағының белгісі, таңның ағара бастауы. Таң ата-күннің ұясынан шығар алдындағы мезгіл. Сәске-күн шығып, арқан бойы көтерілген кез. Ұлы сәске-тал түске жақындаған мезгіл. Тал түс-күннің тас төбеге келуі, яғни, мысалы, қазақтың көлеңкесі оның дәл түбіне түсуі. Сәске түс-шаңқай түс мезгілі немесе күннің қиғаш 45 градуспен түсуі, яғни, мысалы, қазақтың өзінің биіктігі мен көлеңкесінің ұзындығы теңескен кез. Кешқұрым-күн батқан кез. Түн ортасы- түнгі сағат 12. Түн жарым-түнгі сағат 3. Ат адым-ақпан айындағы күннің ұзаруы, ол 38 минутқа тең. Елік адым-қаңтардың басынан ақпанның аяғына дейінгі аралықтағы күннің ұзаруы, ол 74 минутқа тең келеді. Қарға адым-қаңтар айындағы күннің ұзаруы, ол 36 минутқа тең, </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Дереккөздер"><span id=".D0.94.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BA.D0.BA.D3.A9.D0.B7.D0.B4.D0.B5.D1.80"></span>Дереккөздер</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit&section=17" title="Бөлімді өңдеу: Дереккөздер" class="mw-editsection-visualeditor"><span>өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Дереккөздер"><span>қайнарын өңдеу</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://oxforddictionaries.com/definition/time">Oxford Dictionaries:Time</a>.  Oxford University Press (2011). — «Өткен, қазір және болашақтағы болмыс пен оқиғалардың шексіз үздіксіз ілгерілеуін тұтас қамтиды. / The indefinite continued progress of existence and events in the past, present, and future regarded as a whole»</span></span> </li> <li id="cite_note-DefRefs02-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DefRefs02_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">* <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.yourdictionary.com/time">Webster's New World College Dictionary</a> (2010). — «1.indefinite, unlimited duration in which things are considered as happening in the past, present, or future; every moment there has ever been or ever will be… a system of measuring duration 2.the period between two events or during which something exists, happens, or acts; measured or measurable interval»</span> <ul><li><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/time?r=66">The American Heritage Stedman's Medical Dictionary</a> (2002). — «A duration or relation of events expressed in terms of past, present, and future, and measured in units such as minutes, hours, days, months, or years.»</span></li> <li><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.collinslanguage.com/results.aspx?context=3&reversed=False&action=define&homonym=-1&text=time">Collins Language.com</a>.  HarperCollins (2011). — «1. The continuous passage of existence in which events pass from a state of potentiality in the future, through the present, to a state of finality in the past. 2. <i>physics</i> a quantity measuring duration, usually with reference to a periodic process such as the rotation of the earth or the frequency of electromagnetic radiation emitted from certain atoms. In classical mechanics, time is absolute in the sense that the time of an event is independent of the observer. According to the theory of relativity it depends on the observer's frame of reference. Time is considered as a fourth coordinate required, along with three spatial coordinates, to specify an event.»</span></li> <li><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/time?r=66">The American Heritage Science Dictionary @dictionary.com</a> (2002). — «1. A continuous, measurable quantity in which events occur in a sequence proceeding from the past through the present to the future. 2a. An interval separating two points of this quantity; a duration. 2b. A system or reference frame in which such intervals are measured or such quantities are calculated.»</span></li> <li><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://scienceworld.wolfram.com/physics/Time.html">Eric Weisstein's World of Science</a> (2007). — «A quantity used to specify the order in which events occurred and measure the amount by which one event preceded or followed another. In special relativity, ct (where c is the speed of light and t is time), plays the role of a fourth dimension.»</span></li></ul> </span></li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="citation Journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ahdictionary.com/word/search.html?q=time">"Time"</a>. <i>The American Heritage Dictionary of the English Language</i>. 2011<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://ahdictionary.com/word/search.html?q=time">http://ahdictionary.com/word/search.html?q=time</a></span>. "A nonspatial continuum in which events occur in apparently irreversible succession from the past through the present to the future.".</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Time&rft.jtitle=The+American+Heritage+Dictionary+of+the+English+Language&rft.date=2011&rft.edition=Fourth&rft_id=http%3A%2F%2Fahdictionary.com%2Fword%2Fsearch.html%3Fq%3Dtime&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merriam-webster.com/dictionary/time">Merriam-Webster Dictionary</a> <small><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120508031242/http://www.merriam-webster.com/dictionary/time">Мұрағатталған</a> 8 мамырдың 2012 жылы.</small> the measured or measurable period during which an action, process, or condition exists or continues : duration; a nonspatial continuum which is measured in terms of events that succeed one another from past through present to future</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"> Compact <a href="/w/index.php?title=Oxford_English_Dictionary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oxford English Dictionary (мұндай бет жоқ)">Oxford English Dictionary</a> A limited stretch or space of continued existence, as the interval between two successive events or acts, or the period through which an action, condition, or state continues. (1971).</span> </li> <li id="cite_note-DefRefs01-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DefRefs01_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">* <span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iep.utm.edu/time/">Internet Encyclopedia of Philosophy</a> (2010). — «Time is what clocks measure. We use time to place events in sequence one after the other, and we use time to compare how long events last... Among philosophers of physics, the most popular short answer to the question "What is physical time?" is that it is not a substance or object but rather a special system of relations among instantaneous events. This working definition is offered by Adolf Grünbaum who applies the contemporary mathematical theory of continuity to physical processes, and he says time is a linear continuum of instants and is a distinguished one-dimensional sub-space of four-dimensional spacetime.»</span> <ul><li><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dictionary.reference.com/browse/time?r=66">Dictionary.com Unabridged, based on Random House Dictionary</a> (2010). — «1. the system of those sequential relations that any event has to any other, as past, present, or future; indefinite and continuous duration regarded as that in which events succeed one another.... 3. (sometimes initial capital letter) a system or method of measuring or reckoning the passage of time: mean time; apparent time; Greenwich Time. 4. a limited period or interval, as between two successive events: a long time.... 14. a particular or definite point in time, as indicated by a clock: What time is it? ... 18. an indefinite, frequently prolonged period or duration in the future: Time will tell if what we have done here today was right.»</span></li> <li><cite><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=HrHvAAAAMAAJ&q=%22time+is+what+clocks+measure%22">Physics</a> —  Ronald Press. — Vol. 1. — P. 65.</span></cite></li></ul> </span></li> <li id="cite_note-Poidevin-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Poidevin_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Le Poidevin, Robin (Winter 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/archives/win2004/entries/time-experience">"The Experience and Perception of Time"</a>. In Edward N. Zalta. <i>The Stanford Encyclopedia of Philosophy</i><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://plato.stanford.edu/archives/win2004/entries/time-experience">http://plato.stanford.edu/archives/win2004/entries/time-experience</a></span><span class="reference-accessdate">. Retrieved 9 April 2011</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=The+Experience+and+Perception+of+Time&rft.atitle=The+Stanford+Encyclopedia+of+Philosophy&rft.aulast=Le+Poidevin&rft.aufirst=Robin&rft.au=Le+Poidevin%2C%26%2332%3BRobin&rft.date=Winter+2004&rft_id=http%3A%2F%2Fplato.stanford.edu%2Farchives%2Fwin2004%2Fentries%2Ftime-experience&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">"Ньютонның уақытты түсінуі грек геометрлерінің ғарышты түсінгені секілді, ол уақытты дәл өлшенетін өлшемге айналдырды." <i>About Time: Einstein's Unfinished Revolution</i>, Paul Davies, p. 31, Simon & Schuster, 1996, isbn 978-0-684-81822-1</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Физика және астрономия: Жалпы білім беретін мектептің 9-сыныбына арналған оқулық. Өңд., толыкт. 2-бас. / Р. Башарұлы, Д. Қазақбаева, У. Токбергенова, Н. Бекбасар. — Алматы: "Мектеп" баспасы, 2009. — 240 бет, суретті. <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BF_%D2%9B%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%80%D1%8B/9965367000" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9965-36-700-0</a></span> </li> </ol> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><span style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%82%D1%8B_%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D1%83_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Бұл үлгіні қарау"><img alt="Бұл үлгіні қарау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/14px-Magnifying_glass_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/21px-Magnifying_glass_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Magnifying_glass_icon.svg/28px-Magnifying_glass_icon.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96_%D1%82%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%82%D1%8B_%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D1%83_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B" title="Бұл үлгіні талқылау"><img alt="Бұл үлгіні талқылау" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/14px-Comment_alt_font_awesome.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/21px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Comment_alt_font_awesome.svg/28px-Comment_alt_font_awesome.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <span typeof="mw:File"><a href="//kk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D2%AE%D0%BB%D0%B3%D1%96:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%82%D1%8B_%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D1%83_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%8B&action=edit" title="Бұл үлгіні өңдеу"><img alt="Бұл үлгіні өңдеу" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/16px-Template_alt_full_black_22.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/24px-Template_alt_full_black_22.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Template_alt_full_black_22.svg/32px-Template_alt_full_black_22.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></span><div style="font-size:114%">Уақытты өлшеу және уақыт стандарттары</div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Халықаралық стандарттар</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%94%D2%AF%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B6%D2%AF%D0%B7%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D2%AF%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%96%D1%80%D1%96%D0%BB%D0%B3%D0%B5%D0%BD_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт">Дүниежүзілік үйлестірілген уақыт</a> (UTC) • <a href="/wiki/%D0%94%D2%AF%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%B6%D2%AF%D0%B7%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Дүниежүзілік уақыт">Дүниежүзілік уақыт</a> (UT) • <a href="/w/index.php?title=DUT1&action=edit&redlink=1" class="new" title="DUT1 (мұндай бет жоқ)">DUT1</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%BE%D1%81%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B_%D1%81%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қосалқы секунд (мұндай бет жоқ)">Қосалқы секунд</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Халықаралық атомдық уақыт (мұндай бет жоқ)">Халықаралық атомдық уақыт</a> (TAI) • <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%83_%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Халықаралық Жердің айналу қызметі">Халықаралық Жердің айналу қызметі</a> (IERS) • <a href="/w/index.php?title=%D0%96%D0%B5%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жерлік уақыт (мұндай бет жоқ)">Жерлік уақыт</a> (ТТ) • <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Геоцентрлік координаттық уақыт (мұндай бет жоқ)">Геоцентрлік координаттық уақыт</a> (TCG) • <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%BE%D0%BE%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Барицентрлік координаттық уақыт (мұндай бет жоқ)">Барицентрлік координаттық уақыт</a> (TCB) • <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Азаматтық уақыт (мұндай бет жоқ)">Азаматтық уақыт</a> • 12-сағаттық пішім • 24-сағаттық пішім • <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%B0%D1%83%D1%8B%D1%81%D1%83_%D1%81%D1%8B%D0%B7%D1%8B%D2%93%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Даталар ауысу сызығы (мұндай бет жоқ)">Даталар ауысу сызығы</a> • <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Уақыт белдеуі">Уақыт белдеуі</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B7%D2%93%D1%8B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Жазғы уақыт">Жазғы уақыт</a> • <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%88%D0%B0_%D0%BA%D2%AF%D0%BD_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%8B" title="Орташа күн уақыты">Орташа күн уақыты</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Ескірген стандарттар</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%AD%D1%84%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Эфемеридтік уақыт">Эфемеридтік уақыт</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Динамикалық уақыт (мұндай бет жоқ)">Барицентрлік динамикалық уақыт</a> (TDB) • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%8B" title="Гринвич уақыты">Гринвич уақыты</a> (GMT) • <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BF%D2%9B%D1%8B_%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%B8%D0%B0%D0%BD" title="Бастапқы меридиан">Бастапқы меридиан</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a class="mw-selflink selflink">Уақыт</a> физикасы</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82-%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D1%96%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA" title="Уақыт-кеңістік">Уақыт-кеңістік</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хронон (мұндай бет жоқ)">Хронон</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Планк уақыты (мұндай бет жоқ)">Планк уақыты</a> • <a href="/w/index.php?title=T-%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="T-симметрия (мұндай бет жоқ)">T-симметрия</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D1%81%D1%82%D1%8B%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%82%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F%D1%81%D1%8B" title="Салыстырмалылық теориясы">Салыстырмалылық теориясы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%82%D1%8B%D2%A3_%D0%B1%D0%B0%D1%8F%D1%83%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уақыттың баяулауы (мұндай бет жоқ)">Уақыттың баяулауы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D2%9B_%D0%B6%D2%AF%D0%B9%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82%D1%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Санақ жүйесінің уақыты (мұндай бет жоқ)">Санақ жүйесінің уақыты</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%96%D0%BA%D1%82%D1%96_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Меншікті уақыт">Меншікті уақыт</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%82%D1%96_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D2%AF%D0%B7%D0%B4%D1%96%D0%BA%D1%81%D1%96%D0%B7_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Дискретті және үздіксіз уақыт (мұндай бет жоқ)">Дискретті және үздіксіз уақыт</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%81%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%BA%D0%B5%D2%A3%D1%96%D1%81%D1%82%D1%96%D0%BA" title="Абсолюттік кеңістік">Абсолюттік кеңістік</a> пен <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%81%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%82%D1%82%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Абсолюттік уақыт">уақыт</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Уақыт теңдеуі (мұндай бет жоқ)">Уақыт теңдеуі</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Сағат">Сағат</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%83%D0%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Астрариум (мұндай бет жоқ)">Астрариум</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Атом сағаты">Атом сағаты</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Күн сағаты">Күн сағаты</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D2%B1%D0%BC_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Құм сағаты">Құм сағаты</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%85%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Механикалық сағат">Механикалық сағат</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82%D1%8B" title="Су сағаты">Су сағаты</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%80" title="Хронометр">Хронометр</a> • <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D1%8B_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Электронды сағат">Электронды сағат</a> • <a href="/w/index.php?title=%D2%9A%D0%BE%D0%BB_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Қол сағат (мұндай бет жоқ)">Қол сағат</a> (<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D1%80" title="Секундөлшер">Секундөлшер</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ақылды сағат (мұндай бет жоқ)">Ақылды сағат</a>)</div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5" title="Күнтізбе">Күнтізбе</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D0%BD%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Астрономиялық жылдық нумерация (мұндай бет жоқ)">Астрономиялық</a> • <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%8F_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Византия күнтізбесі">Византия күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Григориан күнтізбесі">Григориан күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%B9_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Еврей күнтізбесі">Еврей күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Ислам күнтізбесі">Ислам күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D2%9B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Қазақ күнтізбесі">Қазақ күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D1%81%D1%8B%D1%80_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Мысыр күнтізбесі">Мысыр күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D2%AE%D0%BD%D0%B4%D1%96-%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Үнді-Парсы күнтізбесі">Үнді-Парсы күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%AE%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Юлиан күнтізбесі">Юлиан күнтізбесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B9_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ай күнтізбесі (мұндай бет жоқ)">Ай күнтізбесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B9-%D0%BA%D2%AF%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ай-күн күнтізбесі (мұндай бет жоқ)">Ай-күн күнтізбесі</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D2%AF%D0%BD_%D0%BA%D2%AF%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D1%81%D1%96" title="Күн күнтізбесі">Күн күнтізбесі</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%95%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Епакта (мұндай бет жоқ)">Епакта</a> • <a href="/wiki/%D0%9A%D1%96%D0%B1%D1%96%D1%81%D0%B5_%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D1%8B" title="Кібісе жылы">Кібісе жылы</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D0%BA%D1%82%D1%96%D0%BA_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Тропиктік жыл">Тропиктік жыл</a> • <a href="/wiki/%D2%9A%D1%8B%D1%81%D2%9B%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD_%D1%82%D0%BE%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Қысқы күн тоқырауы">Қысқы</a> мен <a href="/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%B7%D2%93%D1%8B_%D0%BA%D2%AF%D0%BD_%D1%82%D0%BE%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%B0%D1%83%D1%8B" title="Жазғы күн тоқырауы">жазғы күн тоқырауы</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D2%AF%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D0%BD_%D1%82%D2%AF%D0%BD%D0%BD%D1%96%D2%A3_%D1%82%D0%B5%D2%A3%D0%B5%D1%81%D1%83%D1%96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Күн мен түннің теңесуі (мұндай бет жоқ)">Күн мен түннің теңесуі</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Астрономиялық хронология</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D0%B6%D1%8B%D0%BB" title="Галактикалық жыл">Галактикалық жыл</a> • <a href="/wiki/%D0%AF%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Ядролық уақыт">Ядролық уақыт</a> • <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F_%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5_%D0%BD%D1%83%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Прецессия және нутация">Прецессия</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D2%9B_%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Жұлдыздық уақыт">Жұлдыздық уақыт</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D0%BC_%D0%B1%D1%96%D1%80%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96" title="Санат:Уақыт өлшем бірліктері">Уақыт өлшем бірліктері</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%BD%D0%B4" title="Секунд">Секунд</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D1%83%D1%82" title="Минут">Минут</a> • <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Сағат">Сағат</a> • <a href="/wiki/%D0%A2%D3%99%D1%83%D0%BB%D1%96%D0%BA" title="Тәулік">Тәулік</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BF%D1%82%D0%B0" title="Апта">Апта</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%B9_(%D1%83%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82_%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%93%D1%8B)" title="Ай (уақыт аралығы)">Ай</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%BE%D2%9B%D1%81%D0%B0%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Тоқсан (мұндай бет жоқ)">Тоқсан</a> • <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB" title="Жыл">Жыл</a> • <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D1%8E%D1%81%D1%82%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Люстр (мұндай бет жоқ)">Люстр</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D2%AF%D1%88%D0%B5%D0%BB_%D0%B6%D0%B0%D1%81" title="Мүшел жас">Мүшел жас</a> • <a href="/wiki/%D2%92%D0%B0%D1%81%D1%8B%D1%80" title="Ғасыр">Ғасыр</a> • <a href="/wiki/%D0%9C%D1%8B%D2%A3%D0%B6%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Мыңжылдық">Мыңжылдық</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Қосымша</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB_%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%83" title="Жыл санау">Жыл санау</a> (Хронология) • <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Геохронология">Геохронология</a> • <a href="/w/index.php?title=System_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="System time (мұндай бет жоқ)">System time</a> • <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%81%D0%B0%D2%93%D0%B0%D1%82" title="Академиялық сағат">Академиялық сағат</a> • <a href="/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BF" title="Хроноскоп">Хроноскоп</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">«<a dir="ltr" href="https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Уақыт&oldid=3127795">https://kk.wikipedia.org/w/index.php?title=Уақыт&oldid=3127795</a>» бетінен алынған</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Арнайы:Санаттар">Санаттар</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:Pages_containing_cite_templates_with_deprecated_parameters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Санат:Pages containing cite templates with deprecated parameters (мұндай бет жоқ)">Pages containing cite templates with deprecated parameters</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Санат:Физика">Физика</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Санат:Уақыт">Уақыт</a></li><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%88%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Санат:Физикалық шамалар">Физикалық шамалар</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Жасырын санат: <ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82:ISBN_%D1%81%D0%B8%D2%9B%D1%8B%D1%80%D0%BB%D1%8B_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80%D1%96_%D2%9B%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D0%BB%D2%93%D0%B0%D0%BD_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Санат:ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер">ISBN сиқырлы сілтемелері қолданылған беттер</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация мәзірі</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Жеке құралдар</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Бұл IP мекенжайдың жеке беті">Кірмегенсіз</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC" title="Бұл IP мекенжай өңдемелерін талқылау [n]" accesskey="n"><span>Талқылау</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%AE%D0%BB%D0%B5%D1%81%D1%96%D0%BC" title="Бұл IP мекенжаймен жасаған өңдемелер тізімі [y]" accesskey="y"><span>Үлесім</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D1%82%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%B3%D1%96&returnto=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Біз сізге есептік жазба бастауды және кіруді ұсынамыз,ол міндетті емес."><span>Тіркелу</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D2%9A%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%81%D1%83%D1%88%D1%8B_%D0%BA%D1%96%D1%80%D1%83%D1%96&returnto=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Кіруіңізді ұсынамыз, ол міндетті емес. [o]" accesskey="o"><span>Кіру</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ат кеңістіктері</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Мазмұн бетін көру [c]" accesskey="c"><span>Бет</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83:%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" rel="discussion" title="Мағлұмат бетті талқылау [t]" accesskey="t"><span>Талқылау</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">kk</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Көріністер</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82"><span>Оқу</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&veaction=edit" title="Бұл бетті өңдеу [v]" accesskey="v"><span>Өңдеу</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=edit" title="Бұл беттің қайнар мәтінін өңдеу [e]" accesskey="e"><span>Қайнарын өңдеу</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=history" title="Бұл беттін соңғы нұсқалары. [h]" accesskey="h"><span>Өңделу тарихы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="More options" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Тағы</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Іздеу</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Уикипедия жобасынан іздеу" aria-label="Уикипедия жобасынан іздеу" autocapitalize="sentences" title="Уикипедия жобасында іздеу [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Арнайы:Іздеу"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Осы мәтіні бар бетті іздеу" value="Іздеу"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Егер дәл осы атауымен болса бетке өтіп кету" value="Өту"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Шарлау</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82" title="Басты бетті көру [z]" accesskey="z"><span>Басты бет</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D2%9A%D0%B0%D1%83%D1%8B%D0%BC_%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Жоба туралы, мұнда немен айналысуға болатыны туралы, қай жерде не бары туралы"><span>Қауымдастық порталы</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D1%83%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D2%93%D1%8B_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Осы уикидегі жуықтағы өзгерістер тізімі. [r]" accesskey="r"><span>Жуықтағы өзгерістер</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%96%D0%B0%D2%A3%D0%B0_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Соңғы бір айдағы басталған беттер тізімі, есім кеңістігі бойынша сүзгілеп көре аласыз."><span>Жаңа беттер</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9A%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BE%D2%9B" title="Кездейсоқ бет жүктеу [x]" accesskey="x"><span>Кездейсоқ бет</span></a></li><li id="n-videolesson" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%B4%D0%B5%D0%BE_%D1%81%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Уикипедияны үйренуге қатысты YouTube-тағы видео сабақтар"><span>Видео сабақтар</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%BD%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="Анықтама табу орны."><span>Анықтама</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Уикипедия қатысушыларының форумы."><span>Форум</span></a></li><li id="n-general-discussion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A2%D0%B0%D0%BB%D2%9B%D1%8B%D0%BB%D0%B0%D1%83_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96" title="Flow жұмыс легінде жұмыс істейтін Уикипедияның негізгі талқылау беті [4]" accesskey="4"><span>Талқылау легі</span></a></li><li id="n-telegram" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Telegram" title="Қазақша Уикипедияға қатысты ең маңызды жаңалықтар мен мақалалар"><span>Телеграм арна</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC/%D2%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B_%D1%85%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D1%83" title="Бұл беттегі қатені хабарлау"><span>Қателер туралы хабарлау</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_kk.wikipedia.org&uselang=kk" title="Демеу беріңіз"><span>Демеу беру</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Құралдар</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%9C%D1%8B%D0%BD%D0%B4%D0%B0_%D1%81%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" title="Мұнда сілтейтін барлық бет тізімі [j]" accesskey="j"><span>Мұнда сілтейтін беттер</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%A1%D1%96%D0%BB%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B4%D1%96%D2%A3_%D3%A9%D0%B7%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%96%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%80%D1%96/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82" rel="nofollow" title="Осы жерден сілтенген беттердің жуықтағы өзгерістері [k]" accesskey="k"><span>Қатысты өзгерістер</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B_%D0%B1%D0%B5%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Барлық арнайы беттер тізімі [q]" accesskey="q"><span>Арнайы беттер</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&oldid=3127795" title="Мына беттің осы нұсқасының тұрақты сілтемесі"><span>Тұрақты сілтеме</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=info" title="Бұл бет туралы көбірек мәлімет"><span>Бет ақпараты</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:CiteThisPage&page=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&id=3127795&wpFormIdentifier=titleform" title="Бұл беттен қалай дәйексөз алуға болатыны туралы мәлімет"><span>Беттен дәйексөз алу</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25B0%25D2%259B%25D1%258B%25D1%2582"><span>URL мекенжайын қысқарту</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:QrCode&url=https%3A%2F%2Fkk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A3%25D0%25B0%25D2%259B%25D1%258B%25D1%2582"><span>QR код жүктеу</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading" class="mw-portlet mw-portlet-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" > <h3 id="p-electronpdfservice-sidebar-portlet-heading-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Баспа/экспорт</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="electron-print_pdf" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%B9%D1%8B:DownloadAsPdf&page=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&action=show-download-screen"><span>PDF ретінде жүктеп алу</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="javascript:print();" rel="alternate" title="Бұл беттің басып шығаруға арналған нұсқасы [p]" accesskey="p"><span>Басып шығару нұсқасы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Басқа жобаларда</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Time" hreflang="en"><span>Ортаққор</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11471" title="Сілтеме дерек қойма данасымен байланысқан [g]" accesskey="g"><span>Уикидерек элементі</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Басқа тілдерде</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B0%D0%BC%D2%AD%D0%B0" title="Аамҭа – абхаз тілі" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аамҭа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="абхаз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tyd" title="Tyd – африкаанс тілі" lang="af" hreflang="af" data-title="Tyd" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Zeit" title="Zeit – неміс тілі (Швейцария)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Zeit" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="неміс тілі (Швейцария)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8A%E1%8B%9C" title="ጊዜ – амхар тілі" lang="am" hreflang="am" data-title="ጊዜ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="амхар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Tiempo" title="Tiempo – арагон тілі" lang="an" hreflang="an" data-title="Tiempo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%AF" title="समय – ангика тілі" lang="anp" hreflang="anp" data-title="समय" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="ангика тілі" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D9%86" title="زمن – араб тілі" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زمن" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="араб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="زمان" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%AF%E0%A6%BC" title="সময় – ассам тілі" lang="as" hreflang="as" data-title="সময়" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tiempu" title="Tiempu – астурия тілі" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tiempu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Tipahikanicic" title="Tipahikanicic – атикамек тілі" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Tipahikanicic" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="атикамек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%85" title="Мех – авар тілі" lang="av" hreflang="av" data-title="Мех" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="авар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Zaman" title="Zaman – әзірбайжан тілі" lang="az" hreflang="az" data-title="Zaman" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="әзірбайжан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زامان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="زامان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D2%A1%D1%8B%D1%82" title="Ваҡыт – башқұрт тілі" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ваҡыт" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башқұрт тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Zeid" title="Zeid – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Zeid" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C4%8Ciesos" title="Čiesos – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Čiesos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Oras" title="Oras – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Oras" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81" title="Час – беларусь тілі" lang="be" hreflang="be" data-title="Час" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="беларусь тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81" title="Час – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Час" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Време – болгар тілі" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Време" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%AF" title="समय – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="समय" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%AF%E0%A6%BC" title="সময় – бенгал тілі" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সময়" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%91%E0%BD%B4%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%9A%E0%BD%BC%E0%BD%91%E0%BC%8D" title="དུས་ཚོད། – тибет тілі" lang="bo" hreflang="bo" data-title="དུས་ཚོད།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="тибет тілі" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Amzer" title="Amzer – бретон тілі" lang="br" hreflang="br" data-title="Amzer" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vrijeme_(fizika)" title="Vrijeme (fizika) – босния тілі" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vrijeme (fizika)" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босния тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%B3_%D1%85%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%B0" title="Саг хугасаа – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Саг хугасаа" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Temps" title="Temps – каталан тілі" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Temps" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/S%C3%AC-g%C4%83ng" title="Sì-găng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Sì-găng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Panahon" title="Panahon – себуано тілі" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Panahon" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуано тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A2%E1%8F%B3%E1%8F%A9%E1%8E%AA%E1%8F%97" title="ᎢᏳᏩᎪᏗ – чероки тілі" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎢᏳᏩᎪᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="чероки тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA" title="کات – сорани тілі" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کات" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="сорани тілі" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cas" title="Čas – чех тілі" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Čas" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чех тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%80%D1%A3%D0%BC%D1%A7" title="Врѣмѧ – шіркеулік славян тілі" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Врѣмѧ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="шіркеулік славян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%C4%83%D1%85%C4%83%D1%82" title="Вăхăт – чуваш тілі" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Вăхăт" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чуваш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Amser" title="Amser – валлий тілі" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Amser" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлий тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tid" title="Tid – дат тілі" lang="da" hreflang="da" data-title="Tid" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дат тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Zeit" title="Zeit – неміс тілі" lang="de" hreflang="de" data-title="Zeit" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="неміс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Zeman" title="Zeman – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Zeman" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Χρόνος – грек тілі" lang="el" hreflang="el" data-title="Χρόνος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/T%C3%A8imp" title="Tèimp – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Tèimp" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Time" title="Time – ағылшын тілі" lang="en" hreflang="en" data-title="Time" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ағылшын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – эсперанто тілі" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tempo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tiempo" title="Tiempo – испан тілі" lang="es" hreflang="es" data-title="Tiempo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aeg" title="Aeg – эстон тілі" lang="et" hreflang="et" data-title="Aeg" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Denbora" title="Denbora – баск тілі" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Denbora" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Tiempu" title="Tiempu – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Tiempu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان – парсы тілі" lang="fa" hreflang="fa" data-title="زمان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="парсы тілі" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Aika" title="Aika – фин тілі" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Aika" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Aig" title="Aig – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Aig" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Gauna" title="Gauna – фиджи тілі" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Gauna" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="фиджи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Temps" title="Temps – француз тілі" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Temps" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Tidj" title="Tidj – солтүстік фриз тілі" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Tidj" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="солтүстік фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Timp" title="Timp – фриуль тілі" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Timp" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="фриуль тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tiid" title="Tiid – батыс фриз тілі" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tiid" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="батыс фриз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Am" title="Am – ирланд тілі" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Am" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ирланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Tan" title="Tan – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Tan" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – галисия тілі" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tempo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/%C3%81ra" title="Ára – гуарани тілі" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ára" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="гуарани тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="recommended article"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Lokaci" title="Lokaci – хауса тілі" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Lokaci" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="хауса тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%E1%B9%B3%CC%80-ki%C3%AAn" title="Sṳ̀-kiên – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sṳ̀-kiên" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%D7%9E%D7%9F" title="זמן – иврит тілі" lang="he" hreflang="he" data-title="זמן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит тілі" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%AF" title="समय – хинди тілі" lang="hi" hreflang="hi" data-title="समय" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди тілі" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Samay" title="Samay – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Samay" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vrijeme_(fizika)" title="Vrijeme (fizika) – хорват тілі" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vrijeme (fizika)" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Tan" title="Tan – гаити тілі" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Tan" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="гаити тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Id%C5%91" title="Idő – венгр тілі" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Idő" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгр тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF" title="Ժամանակ – армян тілі" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժամանակ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Tempore" title="Tempore – интерлингва тілі" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Tempore" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="интерлингва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Waktu" title="Waktu – индонезия тілі" lang="id" hreflang="id" data-title="Waktu" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0" title="Ха – ингуш тілі" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Ха" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингуш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – идо тілі" lang="io" hreflang="io" data-title="Tempo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="идо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/T%C3%ADmi" title="Tími – исланд тілі" lang="is" hreflang="is" data-title="Tími" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – итальян тілі" lang="it" hreflang="it" data-title="Tempo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальян тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%99%82%E9%96%93" title="時間 – жапон тілі" lang="ja" hreflang="ja" data-title="時間" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="жапон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Taim" title="Taim – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Taim" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wektu" title="Wektu – ява тілі" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wektu" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="ява тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%93%E1%83%A0%E1%83%9D" title="დრო – грузин тілі" lang="ka" hreflang="ka" data-title="დრო" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Waq%C4%B1t" title="Waqıt – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Waqıt" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Akud" title="Akud – кабил тілі" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Akud" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="кабил тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Al%C9%A9waat%CA%8B" title="Alɩwaatʋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Alɩwaatʋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Jen" title="Jen – тьяп тілі" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Jen" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="тьяп тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%B2" title="ಕಾಲ – каннада тілі" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಾಲ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="каннада тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8B%9C%EA%B0%84" title="시간 – корей тілі" lang="ko" hreflang="ko" data-title="시간" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корей тілі" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Wext" title="Wext – күрд тілі" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Wext" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="күрд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Termyn" title="Termyn – корн тілі" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Termyn" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корн тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D1%8B%D1%82" title="Убакыт – қырғыз тілі" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Убакыт" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="қырғыз тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="таңдаулы мақалалар"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Tempus" title="Tempus – латын тілі" lang="la" hreflang="la" data-title="Tempus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A4it" title="Zäit – люксембург тілі" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Zäit" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="люксембург тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Tempo" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Tied" title="Tied – лимбург тілі" lang="li" hreflang="li" data-title="Tied" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="лимбург тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – лигур тілі" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Tempo" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="лигур тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Temp" title="Temp – Ломбард" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Temp" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Ломбард" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BA%8D%E0%BA%8A%E0%BA%B7%E0%BB%88%E0%BB%9C%E0%BB%88%E0%BA%A7%E0%BA%8D%E0%BA%99%E0%BA%B1%E0%BA%9A%E0%BB%80%E0%BA%A7%E0%BA%A5%E0%BA%B2" title="ລາຍຊື່ໜ່ວຍນັບເວລາ – лаос тілі" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ລາຍຊື່ໜ່ວຍນັບເວລາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="лаос тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Laikas" title="Laikas – литва тілі" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Laikas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литва тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Laiks" title="Laiks – латыш тілі" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Laiks" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латыш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%AF" title="समय – майтхили тілі" lang="mai" hreflang="mai" data-title="समय" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="майтхили тілі" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Wektu" title="Wektu – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Wektu" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fotoana" title="Fotoana – малагаси тілі" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fotoana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="малагаси тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Време – македон тілі" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Време" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="македон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B2%E0%B4%82" title="കാലം – малаялам тілі" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കാലം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%B3%D0%B0%D1%86%D0%B0%D0%B0" title="Хугацаа – моңғол тілі" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хугацаа" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="моңғол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%83%EA%AF%87%EA%AF%9D" title="ꯃꯇꯝ – манипури тілі" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯃꯇꯝ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="манипури тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B3" title="काळ – маратхи тілі" lang="mr" hreflang="mr" data-title="काळ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="маратхи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Masa" title="Masa – малай тілі" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Masa" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%94%E1%80%BA" title="အချိန် – бирма тілі" lang="my" hreflang="my" data-title="အချိန်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бирма тілі" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BA%D0%B0" title="Шка – эрзя тілі" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Шка" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="эрзя тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85" title="توم – мазандеран тілі" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="توم" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандеран тілі" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Cahuitl" title="Cahuitl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Cahuitl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Tiet" title="Tiet – төменгі неміс тілі" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Tiet" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="төменгі неміс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Tied" title="Tied – төменгі саксон тілі" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Tied" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="төменгі саксон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A4%AF" title="समय – непал тілі" lang="ne" hreflang="ne" data-title="समय" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%88_(%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B2)" title="ई (काल) – невар тілі" lang="new" hreflang="new" data-title="ई (काल)" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="невар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tijd" title="Tijd – нидерланд тілі" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tijd" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tid" title="Tid – норвегиялық нюнорск тілі" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tid" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвегиялық нюнорск тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tid" title="Tid – норвегиялық букмол тілі" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tid" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвегиялық букмол тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Tempe" title="Tempe – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Tempe" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Nako" title="Nako – солтүстік сото тілі" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Nako" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="солтүстік сото тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Nthawi" title="Nthawi – ньянджа тілі" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Nthawi" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="ньянджа тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Temps" title="Temps – окситан тілі" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Temps" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Aigu" title="Aigu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Aigu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Yeroo" title="Yeroo – оромо тілі" lang="om" hreflang="om" data-title="Yeroo" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="оромо тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B8%E0%AC%AE%E0%AD%9F_(%E0%AC%95%E0%AC%BE%E0%AC%B3)" title="ସମୟ (କାଳ) – ория тілі" lang="or" hreflang="or" data-title="ସମୟ (କାଳ)" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ория тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%82" title="ਸਮਾਂ – пенджаб тілі" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਮਾਂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пенджаб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Tans" title="Tans – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Tans" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Tiem" title="Tiem – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Tiem" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Czas" title="Czas – поляк тілі" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Czas" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="поляк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Temp" title="Temp – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Temp" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="ویلا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ویلا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%AE%D8%AA" title="وخت – пушту тілі" lang="ps" hreflang="ps" data-title="وخت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту тілі" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tempo" title="Tempo – португал тілі" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tempo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Mit%27awi" title="Mit'awi – кечуа тілі" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Mit'awi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="кечуа тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Timp" title="Timp – румын тілі" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Timp" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румын тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F" title="Время – орыс тілі" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Время" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="орыс тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81" title="Час – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Час" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8D%D0%BC" title="Кэм – саха тілі" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Кэм" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="саха тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9A%E1%B1%A0%E1%B1%9B%E1%B1%9A" title="ᱚᱠᱛᱚ – сантали тілі" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱚᱠᱛᱚ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="сантали тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Tempu" title="Tempu – сицилия тілі" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Tempu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="сицилия тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Time" title="Time – шотланд тілі" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Time" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шотланд тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%82%D8%AA" title="وقت – синдхи тілі" lang="sd" hreflang="sd" data-title="وقت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синдхи тілі" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vreme" title="Vreme – серб-хорват тілі" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vreme" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="серб-хорват тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%8F%E0%B6%BD%E0%B6%BA" title="කාලය – сингал тілі" lang="si" hreflang="si" data-title="කාලය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="сингал тілі" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Time" title="Time – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Time" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cas_(fyzika)" title="Čas (fyzika) – словак тілі" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Čas (fyzika)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="словак тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/%C4%8Cas" title="Čas – словен тілі" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Čas" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/%C3%84igi" title="Äigi – инари саам тілі" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Äigi" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="инари саам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Nguva" title="Nguva – шона тілі" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Nguva" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="шона тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Wakhti" title="Wakhti – сомали тілі" lang="so" hreflang="so" data-title="Wakhti" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="сомали тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Koha" title="Koha – албан тілі" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Koha" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5" title="Време – серб тілі" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Време" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="серб тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Tied" title="Tied – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Tied" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Waktu" title="Waktu – сундан тілі" lang="su" hreflang="su" data-title="Waktu" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="сундан тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tid" title="Tid – швед тілі" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tid" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="швед тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Wakati" title="Wakati – суахили тілі" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Wakati" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Czas" title="Czas – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Czas" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AF%87%E0%AE%B0%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="நேரம் – тамил тілі" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நேரம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамил тілі" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B8%E0%B0%AE%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="సమయం – телугу тілі" lang="te" hreflang="te" data-title="సమయం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу тілі" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BD" title="Замон – тәжік тілі" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Замон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="тәжік тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A7%E0%B8%A5%E0%B8%B2" title="เวลา – тай тілі" lang="th" hreflang="th" data-title="เวลา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Wagt" title="Wagt – түрікмен тілі" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Wagt" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="түрікмен тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Panahon" title="Panahon – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Panahon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zaman" title="Zaman – түрік тілі" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Zaman" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="түрік тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BA%D1%8B%D1%82" title="Вакыт – татар тілі" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Вакыт" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татар тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8B%D1%80" title="Дыр – удмурт тілі" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Дыр" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="удмурт тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%81" title="Час – украин тілі" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Час" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украин тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%82%D8%AA" title="وقت – урду тілі" lang="ur" hreflang="ur" data-title="وقت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду тілі" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Vaqt" title="Vaqt – өзбек тілі" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Vaqt" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="өзбек тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Tenpo" title="Tenpo – венеция тілі" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Tenpo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="венеция тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Aig" title="Aig – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Aig" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Th%E1%BB%9Di_gian" title="Thời gian – вьетнам тілі" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Thời gian" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнам тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Tyd" title="Tyd – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Tyd" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Tim" title="Tim – волапюк тілі" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Tim" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="волапюк тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Oras_(pisika)" title="Oras (pisika) – варай тілі" lang="war" hreflang="war" data-title="Oras (pisika)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%BE%B0%E5%85%89" title="辰光 – қытай тілі (У)" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="辰光" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="қытай тілі (У)" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B0%D0%B3" title="Цаг – қалмақ тілі" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Цаг" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="қалмақ тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%AF%E1%83%98" title="ბორჯი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბორჯი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A6%D7%99%D7%99%D7%98" title="צייט – идиш тілі" lang="yi" hreflang="yi" data-title="צייט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш тілі" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80s%C3%ACk%C3%B2" title="Àsìkò – йоруба тілі" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àsìkò" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="йоруба тілі" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Seizgan" title="Seizgan – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Seizgan" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%97%B6%E9%97%B4" title="时间 – қытай тілі" lang="zh" hreflang="zh" data-title="时间" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="қытай тілі" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%99%82" title="時 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="時" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/S%C3%AE-kan" title="Sî-kan – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sî-kan" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%99%82%E9%96%93" title="時間 – кантон тілі" lang="yue" hreflang="yue" data-title="時間" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантон тілі" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Isikhathi" title="Isikhathi – зулу тілі" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Isikhathi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="зулу тілі" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11471#sitelinks-wikipedia" title="Тіларалық сілтемелерді өңдеу" class="wbc-editpage">Сілтемелерді өңдеу</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Бұл беттің соңғы рет өзгертілген кезі: 2023 ж. ақпанның 9, 21:06.</li> <li id="footer-info-copyright">Мәтін <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike лицензиясы</a> аясында қолжетімді; қосымша шарттар қолданылуы мүмкін. Бұл сайтты қолдану арқылы <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Қолдану шарты</a> және <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясатымен</a> келісесіз. Wikipedia® <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> коммерциялық емес ұйымының тіркелген сауда маркасы.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Құпиялық саясаты</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%8B">Уикипедия туралы</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%A3%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%96%D0%B0%D1%83%D0%B0%D0%BF%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%88%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BA%D1%82%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D0%B0%D1%81_%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%83">Жауапкершіліктен бас тарту</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Тәртіп кодексі</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Әзірлеушілер</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/kk.wikipedia.org">Статистикалар</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie мәлімдемесі</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//kk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильді көрініс</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7c5987fdcc-vvrsg","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.146","walltime":"0.195","ppvisitednodes":{"value":3175,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":40577,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":13349,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11982,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 123.216 1 -total"," 26.21% 32.293 1 Үлгі:Уақытты_өлшеу_және_уақыт_стандарттары"," 22.55% 27.780 1 Үлгі:Навигациялық_кесте"," 20.91% 25.760 8 Үлгі:Cite_web"," 16.46% 20.279 2 Үлгі:Citation/core"," 15.86% 19.539 1 Үлгі:Cite_journal"," 11.95% 14.724 8 Үлгі:HumanizeDate"," 8.12% 10.002 1 Үлгі:Cite_encyclopedia"," 7.18% 8.846 1 Үлгі:Cite_book"," 6.65% 8.196 1 Үлгі:Lang-en"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.008","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":648150,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-8dkhh","timestamp":"20241123084443","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0423\u0430\u049b\u044b\u0442","url":"https:\/\/kk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A3%D0%B0%D2%9B%D1%8B%D1%82","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11471","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11471","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-01-29T03:23:00Z","dateModified":"2023-02-09T16:06:56Z"}</script> </body> </html>