CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ماهی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"6fe43204-638e-4a2b-9c2d-0035684f3ef4","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ماهی","wgTitle":"ماهی","wgCurRevisionId":40451170,"wgRevisionId":40451170,"wgArticleId":9606,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت","یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","CS1: مقدار volume طولانی", "نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان","خطاهای CS1: استفاده صریح از .et al","پیوندهای آرشیوایز الگوی بایگانی اینترنت","یادکردهای دارای عنوان به خط زبان‌های خارجی","یادکردهای دارای منبع به زبان کره‌ای","مقاله‌های خوب","مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»","جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ","پیوند رده انبار در ویکی‌داده است","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB", "مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC","مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA","مقاله‌های دانشنامه رشد","آرایه‌های منسوخ مهره‌داران","بوم‌شناسی آبی","جانوران در دین","شیلات","غذاهای دریایی","گروه‌های پیراتباری","ماهی‌شناسی","ماهی‌ها"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ماهی","wgRelevantArticleId":9606,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"ماهیان","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":40451170,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q152","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles": "ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit", "ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/1200px-Astronotus_ocellatus.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/800px-Astronotus_ocellatus.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/640px-Astronotus_ocellatus.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ماهی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-ماهی rootpage-ماهی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-فرگشت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#فرگشت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>فرگشت</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-فرگشت-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های فرگشت</span> </button> <ul id="toc-فرگشت-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-آرایه‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آرایه‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱.۱</span> <span>آرایه‌شناسی</span> </div> </a> <ul id="toc-آرایه‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-گوناگونی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#گوناگونی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱.۲</span> <span>گوناگونی</span> </div> </a> <ul id="toc-گوناگونی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-تنفس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#تنفس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>تنفس</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-تنفس-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های تنفس</span> </button> <ul id="toc-تنفس-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-آبشش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آبشش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱</span> <span>آبشش</span> </div> </a> <ul id="toc-آبشش-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-ماهیان_استخوانی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#ماهیان_استخوانی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱.۱</span> <span>ماهیان استخوانی</span> </div> </a> <ul id="toc-ماهیان_استخوانی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-غضروف‌ماهیان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#غضروف‌ماهیان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱.۲</span> <span>غضروف‌ماهیان</span> </div> </a> <ul id="toc-غضروف‌ماهیان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-مکنده‌ماهی_و_بی‌فک‌ماهی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#مکنده‌ماهی_و_بی‌فک‌ماهی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱.۳</span> <span>مکنده‌ماهی و بی‌فک‌ماهی</span> </div> </a> <ul id="toc-مکنده‌ماهی_و_بی‌فک‌ماهی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-دم_و_بازدم_از_هوا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دم_و_بازدم_از_هوا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۲</span> <span>دم و بازدم از هوا</span> </div> </a> <ul id="toc-دم_و_بازدم_از_هوا-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-کالبدشناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#کالبدشناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>کالبدشناسی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-کالبدشناسی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های کالبدشناسی</span> </button> <ul id="toc-کالبدشناسی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-دستگاه_گردش_خون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دستگاه_گردش_خون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۱</span> <span>دستگاه گردش خون</span> </div> </a> <ul id="toc-دستگاه_گردش_خون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-گوارش" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#گوارش"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۲</span> <span>گوارش</span> </div> </a> <ul id="toc-گوارش-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دفع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دفع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۳</span> <span>دفع</span> </div> </a> <ul id="toc-دفع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-حساسیت_و_دستگاه_عصبی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#حساسیت_و_دستگاه_عصبی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴</span> <span>حساسیت و دستگاه عصبی</span> </div> </a> <ul id="toc-حساسیت_و_دستگاه_عصبی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-احساس_درد" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#احساس_درد"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۱</span> <span>احساس درد</span> </div> </a> <ul id="toc-احساس_درد-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بینایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#بینایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۲</span> <span>بینایی</span> </div> </a> <ul id="toc-بینایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-شنوایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#شنوایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۳</span> <span>شنوایی</span> </div> </a> <ul id="toc-شنوایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بویایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#بویایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۴</span> <span>بویایی</span> </div> </a> <ul id="toc-بویایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دریافت‌کننده‌های_الکتریکی_و_مغناطیسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#دریافت‌کننده‌های_الکتریکی_و_مغناطیسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۵</span> <span>دریافت‌کننده‌های الکتریکی و مغناطیسی</span> </div> </a> <ul id="toc-دریافت‌کننده‌های_الکتریکی_و_مغناطیسی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-راهیابی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#راهیابی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۴.۶</span> <span>راهیابی</span> </div> </a> <ul id="toc-راهیابی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جابه‌جایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#جابه‌جایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۵</span> <span>جابه‌جایی</span> </div> </a> <ul id="toc-جابه‌جایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-خونسردی_و_خونگرمی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#خونسردی_و_خونگرمی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۶</span> <span>خونسردی و خونگرمی</span> </div> </a> <ul id="toc-خونسردی_و_خونگرمی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-تولید_مثل" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تولید_مثل"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳.۷</span> <span>تولید مثل</span> </div> </a> <ul id="toc-تولید_مثل-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-بیماری" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#بیماری"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>بیماری</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-بیماری-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های بیماری</span> </button> <ul id="toc-بیماری-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-دستگاه_ایمنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دستگاه_ایمنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>دستگاه ایمنی</span> </div> </a> <ul id="toc-دستگاه_ایمنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-حفاظت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#حفاظت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>حفاظت</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-حفاظت-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های حفاظت</span> </button> <ul id="toc-حفاظت-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-صید_بی‌رویه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#صید_بی‌رویه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۱</span> <span>صید بی‌رویه</span> </div> </a> <ul id="toc-صید_بی‌رویه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نابودی_زیستگاه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#نابودی_زیستگاه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۲</span> <span>نابودی زیستگاه</span> </div> </a> <ul id="toc-نابودی_زیستگاه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-گونه‌های_مهاجم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#گونه‌های_مهاجم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵.۳</span> <span>گونه‌های مهاجم</span> </div> </a> <ul id="toc-گونه‌های_مهاجم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-اهمیت_ماهی_برای_انسان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#اهمیت_ماهی_برای_انسان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>اهمیت ماهی برای انسان</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-اهمیت_ماهی_برای_انسان-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های اهمیت ماهی برای انسان</span> </button> <ul id="toc-اهمیت_ماهی_برای_انسان-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اهمیت_اقتصادی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اهمیت_اقتصادی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>اهمیت اقتصادی</span> </div> </a> <ul id="toc-اهمیت_اقتصادی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پرورش_ماهی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پرورش_ماهی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۲</span> <span>پرورش ماهی</span> </div> </a> <ul id="toc-پرورش_ماهی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آکواریوم" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آکواریوم"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۳</span> <span>آکواریوم</span> </div> </a> <ul id="toc-آکواریوم-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اهمیت_فرهنگی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اهمیت_فرهنگی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۴</span> <span>اهمیت فرهنگی</span> </div> </a> <ul id="toc-اهمیت_فرهنگی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-آشپزی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#آشپزی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۵</span> <span>آشپزی</span> </div> </a> <ul id="toc-آشپزی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ماهی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۲۷ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-227" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۲۷ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D4%A5%D1%81%D1%8B%D3%A1" title="Аԥсыӡ–آبخازی" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аԥсыӡ" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="آبخازی" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Eungk%C3%B4t" title="Eungkôt–آچئی" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Eungkôt" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="آچئی" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vis" title="Vis–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Vis" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Fische" title="Fische–آلمانی سوئیسی" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Fische" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="آلمانی سوئیسی" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA" title="Балык–آلتایی جنوبی" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Балык" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="آلتایی جنوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Алтай тил</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%93%E1%88%A3" title="ዓሣ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ዓሣ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Foting" title="Foting–Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Foting" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Pisces" title="Pisces–آراگونی" lang="an" hreflang="an" data-title="Pisces" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="آراگونی" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Fisc" title="Fisc–انگلیسی باستان" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Fisc" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="انگلیسی باستان" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%9B%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="मछली–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="मछली" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%83" title="سمك–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سمك" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%AA" title="حوت–عربی مراکشی" lang="ary" hreflang="ary" data-title="حوت" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="عربی مراکشی" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%83" title="سمك–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سمك" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9B" title="মাছ–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="মাছ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pexe" title="Pexe–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pexe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Names" title="Names–آتیکامکو" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Names" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="آتیکامکو" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Challwa" title="Challwa–آیمارایی" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Challwa" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="آیمارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Bal%C4%B1q" title="Balıq–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Balıq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%82" title="بالیق–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بالیق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%A1%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Балыҡтар–باشقیری" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Балыҡтар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشقیری" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Ulam" title="Ulam–بالیایی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Ulam" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Fiisch" title="Fiisch–باواریایی" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Fiisch" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="باواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C5%BDovis" title="Žovis–ساموگیتی" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Žovis" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="ساموگیتی" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Sira" title="Sira–Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Sira" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Diing" title="Diing–West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Diing" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target"><span>Bajau Sama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D1%8B" title="Рыбы–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Рыбы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D1%8B" title="Рыбы–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Рыбы" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B1%D0%B0" title="Риба–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Риба" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Fis" title="Fis–بیسلاما" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Fis" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="بیسلاما" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Iwak" title="Iwak–بانجاری" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Iwak" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="بانجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9B" title="মাছ–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মাছ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%89%E0%BC%8D" title="ཉ།–تبتی" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཉ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتی" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Pesk" title="Pesk–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Pesk" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ribe" title="Ribe–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Ribe" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D2%BB%D0%B0%D0%BD" title="Загаһан–Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Загаһан" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Peixos" title="Peixos–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Peixos" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ng%E1%B9%B3%CC%80" title="Ngṳ̀–چینی مین شرقی" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ngṳ̀" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="چینی مین شرقی" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Isda" title="Isda–سبویی" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Isda" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%A3%E1%8F%97" title="ᎠᏣᏗ–چروکی" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏣᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="چروکی" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ماسی–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ماسی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Bal%C4%B1q" title="Balıq–ترکی کریمه" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Balıq" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ترکی کریمه" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Rybovit%C3%AD_obratlovci" title="Rybovití obratlovci–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Rybovití obratlovci" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/R%C3%ABb%C3%AB" title="Rëbë–کاشوبی" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Rëbë" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="کاشوبی" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D0%BB%C4%83" title="Пулă–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пулă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Pysgodyn" title="Pysgodyn–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Pysgodyn" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fisk" title="Fisk–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Fisk" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Zahim" title="Zahim–Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Zahim" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Fische" title="Fische–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Fische" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mase" title="Mase–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mase" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Ryby" title="Ryby–صُربی سفلی" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Ryby" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="صُربی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Sada" title="Sada–Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Sada" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/T%C9%94mel%C3%A3wo" title="Tɔmelãwo–اوه‌ای" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Tɔmelãwo" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="اوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A8%CE%AC%CF%81%CE%B9" title="Ψάρι–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Ψάρι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fish" title="Fish–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Fish" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Fi%C5%9Doj" title="Fiŝoj–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Fiŝoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pez" title="Pez–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Pez" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kalad" title="Kalad–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Kalad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Arrain" title="Arrain–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Arrain" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Peci" title="Peci–اکسترامادورایی" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Peci" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="اکسترامادورایی" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kala" title="Kala–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kala" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Kala" title="Kala–Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Kala" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ika" title="Ika–فیجیایی" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ika" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Fiskur" title="Fiskur–فارویی" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Fiskur" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="فارویی" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Poisson" title="Poisson–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Poisson" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/P%C3%AAsson" title="Pêsson–آرپیتان" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Pêsson" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="آرپیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Fasker" title="Fasker–فریزی شمالی" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Fasker" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="فریزی شمالی" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Fisken" title="Fisken–فریسی غربی" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Fisken" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="فریسی غربی" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Iasc" title="Iasc–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Iasc" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E9%AD%9A" title="魚–گن" lang="gan" hreflang="gan" data-title="魚" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="گن" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Poson" title="Poson–Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Poson" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Iasg" title="Iasg–گیلی اسکاتلندی" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Iasg" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="گیلی اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Peixes" title="Peixes–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Peixes" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Pira" title="Pira–گوارانی" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Pira" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="گوارانی" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Tola" title="Tola–گورونتالو" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Tola" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="گورونتالو" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%86%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8C%BA%F0%90%8D%83" title="𐍆𐌹𐍃𐌺𐍃–گوتی" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍆𐌹𐍃𐌺𐍃" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="گوتی" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AA%BE%E0%AA%9B%E0%AA%B2%E0%AB%80" title="માછલી–گجراتی" lang="gu" hreflang="gu" data-title="માછલી" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="گجراتی" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Eeast" title="Eeast–مانی" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Eeast" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مانی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kifi" title="Kifi–هوسایی" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kifi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/%C7%B8g-%C3%A8" title="Ǹg-è–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ǹg-è" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%92" title="דג–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="דג" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%9B%E0%A4%B2%E0%A5%80" title="मछली–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मछली" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Machhri" title="Machhri–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Machhri" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ribe" title="Ribe–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ribe" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ryby" title="Ryby–صُربی علیا" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ryby" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="صُربی علیا" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Pwason" title="Pwason–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Pwason" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Halak" title="Halak–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Halak" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%81%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ձկներ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ձկներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%81%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%A5%D6%80" title="Ձուկեր–Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ձուկեր" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Pisce" title="Pisce–اینترلینگوا" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Pisce" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="اینترلینگوا" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Ikan" title="Ikan–ایبانی" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Ikan" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ایبانی" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ikan" title="Ikan–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Ikan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Pisc" title="Pisc–اکسیدنتال" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Pisc" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="اکسیدنتال" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Fish" title="Fish–ایگبویی" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Fish" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="ایگبویی" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Iqaluk" title="Iqaluk–اینوپیک" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Iqaluk" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="اینوپیک" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Ikan" title="Ikan–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Ikan" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BA%D1%8A%D0%B0%D1%8C%D1%80%D0%B8%D0%B9" title="Чкъаьрий–اینگوشی" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Чкъаьрий" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="اینگوشی" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Fisho" title="Fisho–ایدو" lang="io" hreflang="io" data-title="Fisho" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ایدو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Fiskur" title="Fiskur–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Fiskur" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Pesce" title="Pesce–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Pesce" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%83%E1%96%83%E1%93%97%E1%92%83" title="ᐃᖃᓗᒃ–اینوکتیتوت" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐃᖃᓗᒃ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="اینوکتیتوت" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%AD%9A%E9%A1%9E" title="魚類–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="魚類" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Fish" title="Fish–Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Fish" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/finpe" title="finpe–لوجبان" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="finpe" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="لوجبان" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Iwak" title="Iwak–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Iwak" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%94%E1%83%95%E1%83%96%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="თევზები–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თევზები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bal%C4%B1q" title="Balıq–قره‌قالپاقی" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Balıq" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="قره‌قالپاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Aslem" title="Aslem–قبایلی" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Aslem" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="قبایلی" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kpakpaya%C9%A3" title="Kpakpayaɣ–Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kpakpayaɣ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Iwak" title="Iwak–Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Iwak" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B%D1%82%D0%B0%D1%80" title="Балықтар–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Балықтар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%81" title="ಮೀನು–کانارا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೀನು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کانارا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AC%BC%EA%B3%A0%EA%B8%B0" title="물고기–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="물고기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%A7%DA%88" title="گاڈ–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="گاڈ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Fesch" title="Fesch–کولش" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Fesch" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="کولش" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mas%C3%AE" title="Masî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Masî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kus mw-list-item"><a href="https://kus.wikipedia.org/wiki/Zii%C5%8B" title="Ziiŋ–Kusaal" lang="kus" hreflang="kus" data-title="Ziiŋ" data-language-autonym="Kʋsaal" data-language-local-name="Kusaal" class="interlanguage-link-target"><span>Kʋsaal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B8" title="Чери–کومیایی" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Чери" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="کومیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Pysk" title="Pysk–کورنی" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Pysk" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="کورنی" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA" title="Балык–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Балык" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Piscis" title="Piscis–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Piscis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/F%C3%ABsch" title="Fësch–لوگزامبورگی" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Fësch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="لوگزامبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%85%D1%8A" title="Чавахъ–Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Чавахъ" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8A%D0%B5%D0%B4_(%D0%B3%D1%8C%D0%B0%D0%B9%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%80)" title="Гъед (гьайванар)–لزگی" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Гъед (гьайванар)" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="لزگی" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Pex" title="Pex–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Pex" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/V%C3%A8sse" title="Vèsse–لیمبورگی" lang="li" hreflang="li" data-title="Vèsse" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="لیمبورگی" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/P%C3%ABsc_(animal)" title="Pësc (animal)–Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Pësc (animal)" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/P%C3%A8s" title="Pès–لومبارد" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Pès" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="لومبارد" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mb%C3%ADsi" title="Mbísi–لینگالا" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mbísi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="لینگالا" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B2" title="ປາ–لائوسی" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປາ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="لائوسی" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDuvys" title="Žuvys–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žuvys" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Zivis" title="Zivis–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Zivis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Trondro" title="Trondro–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Trondro" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB" title="Кол–ماری" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Кол" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Ikan" title="Ikan–مینانگ‌کابویی" lang="min" hreflang="min" data-title="Ikan" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مینانگ‌کابویی" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B1%D0%B8" title="Риби–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Риби" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="മത്സ്യം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മത്സ്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%B0%D1%81" title="Загас–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Загас" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%89%EA%AF%A5" title="ꯉꯥ–مانیپوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯉꯥ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانیپوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE" title="मासा–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मासा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BB" title="Кол–هیل ماری" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Кол" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="هیل ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ikan" title="Ikan–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Ikan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%84%E1%80%AB%E1%80%B8_(%E1%80%90%E1%80%AD%E1%80%9B%E1%80%85%E1%80%B9%E1%80%86%E1%80%AC%E1%80%94%E1%80%BA)" title="ငါး (တိရစ္ဆာန်)–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="ငါး (တိရစ္ဆာန်)" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D1%82" title="Калт–ارزیایی" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Калт" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="ارزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ماهی–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ماهی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Pisce" title="Pisce–ناپلی" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Pisce" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="ناپلی" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Fisch" title="Fisch–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Fisch" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Visk" title="Visk–ساکسونی سفلی" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Visk" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="ساکسونی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%9B%E0%A4%BE" title="माछा–نپالی" lang="ne" hreflang="ne" data-title="माछा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نپالی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="न्या–نواریایی" lang="new" hreflang="new" data-title="न्या" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="نواریایی" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vissen_(dieren)" title="Vissen (dieren)–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Vissen (dieren)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fisk" title="Fisk–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fisk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fisk" title="Fisk–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fisk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Pa%C3%AEsson" title="Paîsson–Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Paîsson" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Peis" title="Peis–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Peis" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Qurxummiilee" title="Qurxummiilee–اورومویی" lang="om" hreflang="om" data-title="Qurxummiilee" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="اورومویی" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%9B" title="ମାଛ–اوریه‌ای" lang="or" hreflang="or" data-title="ମାଛ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوریه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%C3%A6%D1%81%C3%A6%D0%B3%D1%82%C3%A6" title="Кæсæгтæ–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Кæсæгтæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%B1%E0%A8%9B%E0%A9%80" title="ਮੱਛੀ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮੱਛੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Asan" title="Asan–پامپانگایی" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Asan" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="پامپانگایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Pichon" title="Pichon–Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Pichon" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Fesh" title="Fesh–Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Fesh" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ryby" title="Ryby–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ryby" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%86%DA%BE%DB%8C" title="مچھی–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مچھی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Peixe" title="Peixe–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Peixe" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Challwa" title="Challwa–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Challwa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Pe%C8%99te" title="Pește–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Pește" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Pescu" title="Pescu–آرومانی" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Pescu" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="آرومانی" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D1%8B" title="Рыбы–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Рыбы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D1%8B" title="Рыбы–Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Рыбы" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%83" title="मत्स्याः–سانسکریت" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मत्स्याः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سانسکریت" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA" title="Балык–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Балык" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A6%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A0%E1%B1%A9" title="ᱦᱟᱹᱠᱩ–سانتالی" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱦᱟᱹᱠᱩ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="سانتالی" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Pisci" title="Pisci–سیسیلی" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Pisci" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیسیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Fish" title="Fish–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Fish" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%87%D9%8A" title="مڇي–سندی" lang="sd" hreflang="sd" data-title="مڇي" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندی" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Riba" title="Riba–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Riba" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Aslm" title="Aslm–تاچل‌هیت" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Aslm" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="تاچل‌هیت" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%82%83" title="ပႃ–شانی" lang="shn" hreflang="shn" data-title="ပႃ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="شانی" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B7%85%E0%B7%94" title="මාළු–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="මාළු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Fish" title="Fish–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Fish" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ryby_(v_naj%C5%A1ir%C5%A1om_zmysle)" title="Ryby (v najširšom zmysle)–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ryby (v najširšom zmysle)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%86%DA%BE%DB%8C" title="مچھی–Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="مچھی" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ribe" title="Ribe–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ribe" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Kyeli" title="Kyeli–ایناری سامی" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Kyeli" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="ایناری سامی" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Hove" title="Hove–شونایی" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Hove" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="شونایی" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Malaay" title="Malaay–سومالیایی" lang="so" hreflang="so" data-title="Malaay" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Peshku" title="Peshku–آلبانیایی" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Peshku" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="آلبانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B1%D0%B5" title="Рибе–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Рибе" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Fisi" title="Fisi–زبان اسرانان" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Fisi" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="زبان اسرانان" class="interlanguage-link-target"><span>Sranantongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Lauk" title="Lauk–سوندایی" lang="su" hreflang="su" data-title="Lauk" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="مقالهٔ توصیه‌شده"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Fiskar" title="Fiskar–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Fiskar" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Samaki" title="Samaki–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Samaki" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Fisze" title="Fisze–سیلزیایی" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Fisze" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="سیلزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="மீன்–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மீன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Qulih" title="Qulih–Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Qulih" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಮೀನ್–تولو" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಮೀನ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="تولو" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/%E1%A5%99%E1%A5%A3" title="ᥙᥣ–Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥙᥣ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target"><span>ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%AA" title="చేప–تلوگویی" lang="te" hreflang="te" data-title="చేప" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تلوگویی" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D2%B3%D3%A3" title="Моҳӣ–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Моҳӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B2" title="ปลา–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ปลา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Balyk" title="Balyk–ترکمنی" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Balyk" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Isda" title="Isda–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Isda" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Pis" title="Pis–توک‌پیسینی" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Pis" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="توک‌پیسینی" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bal%C4%B1k" title="Balık–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Balık" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Балыклар–تاتاری" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Балыклар" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="تاتاری" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%BE%D1%80%D1%8B%D0%B3" title="Чорыг–اودمورتی" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Чорыг" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="اودمورتی" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B1%D0%B8" title="Риби–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Риби" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DA%86%DA%BE%D9%84%DB%8C" title="مچھلی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مچھلی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Baliqlar" title="Baliqlar–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Baliqlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Pesi" title="Pesi–Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Pesi" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Kalad" title="Kalad–وپس" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Kalad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="وپس" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%A1" title="Cá–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cá" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Visschn" title="Visschn–West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Visschn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Fit" title="Fit–ولاپوک" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Fit" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="ولاپوک" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Pexhon" title="Pexhon–والونی" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Pexhon" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="والونی" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Isda" title="Isda–وارایی" lang="war" hreflang="war" data-title="Isda" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارایی" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%B1%BC" title="鱼–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="鱼" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D2%BB%D1%81%D0%BD" title="Заһсн–قلموقی" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Заһсн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="قلموقی" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Intlanzi" title="Intlanzi–خوسایی" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Intlanzi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="خوسایی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A9%E1%83%AE%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98" title="ჩხომი–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ჩხომი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%A9" title="פיש–یدی" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פיש" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="یدی" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Duzbya" title="Duzbya–چوانگی" lang="za" hreflang="za" data-title="Duzbya" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="چوانگی" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%B1%BC" title="鱼–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="鱼" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%AD%9A" title="魚–چینی ادبی" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="魚" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="چینی ادبی" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%AE" title="Hî–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hî" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%AD%9A%E9%A1%9E" title="魚類–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="魚類" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Inhlanzi" title="Inhlanzi–زولویی" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Inhlanzi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولویی" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q152#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&oldid=40451170" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&id=40451170&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2587%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2587%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Fish" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Pisces" hreflang="en"><span>ویکی‌گونه</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q152" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-good-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A8" title="این یک مقالهٔ خوب است. برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید."><img alt="این یک مقالهٔ خوب است. برای اطلاعات بیشتر اینجا را کلیک کنید." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/19px-Symbol_star2.svg.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/29px-Symbol_star2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Symbol_star2.svg/39px-Symbol_star2.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span></div></div> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle"><span class="cdx-fr-css-icon-review--status--stable"></span><b>بررسی‌شده</b></indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(تغییرمسیر از <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86&redirect=no" class="mw-redirect" title="ماهیان">ماهیان</a>)</span><br /> <div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">وضعیت نسخهٔ صفحه</h2><p class="cdx-dialog__header__subtitle">این یک نسخهٔ بررسی‌شده از صفحه است</p></div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="بستن" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"><span class="cdx-icon cdx-icon--medium
							cdx-fr-css-icon--close"></span></button></header><div class="cdx-dialog__body">این <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%AD%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌پدیا:تغییرات در حال انتظار">نسخهٔ پایداری</a> است که در <i>۱۱ اکتبر ۲۰۲۴</i> <a class="external text" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&type=review&page=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:Badtitle/Message">بررسی شده است</a>.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><p class="mw-empty-elt"> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">برای دیگر کاربردها، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_(%D8%A7%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" class="mw-disambig" title="ماهی (ابهام‌زدایی)">ماهی (ابهام‌زدایی)</a> را ببینید.</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">«ماهیان» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای روستایی با این نام، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_(%D8%B9%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF)" title="ماهیان (علی‌آباد)">ماهیان (علی‌آباد)</a> را ببینید.</div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox biota" style="text-align: right; width: 200px; font-size: 100%"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">ماهی<br /><div style="font-size: 85%;">محدودهٔ زمانی: <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="کامبرین">کامبرین میانی</a> تا امروز</div> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Astronotus_ocellatus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/250px-Astronotus_ocellatus.jpg" decoding="async" width="250" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/375px-Astronotus_ocellatus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Astronotus_ocellatus.jpg/500px-Astronotus_ocellatus.jpg 2x" data-file-width="3457" data-file-height="2304" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center; font-size: 88%">ماهی <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D8%B1_(%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C)" class="mw-redirect" title="اسکار (ماهی)">اسکار</a> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="min-width:15em; text-align: center; background-color: transparent"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه‌شناسی (زیست‌شناسی)">رده‌بندی علمی</a> </th></tr> <tr> <td>فرمانرو: </td> <td><span class="فرمانرو"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a></span> </td></tr> <tr> <td>شاخه: </td> <td><span class="شاخه"><a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a></span> </td></tr> <tr> <td>(طبقه‌بندی‌نشده): </td> <td><span class="(طبقه‌بندی‌نشده)"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جمجمه‌داران">جمجمه‌داران</a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background-color: transparent">گروه‌های عضو </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: right"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌آروارگان">بی‌آروارگان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تخته‌پوستان">تخته‌پوستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پرتوبالگان">پرتوبالگان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گوشتی‌بالگان">گوشتی‌بالگان</a></li> <li>†<a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="خارپایگان (صفحه وجود ندارد)">خارپایگان</a></li></ul> </td></tr> </tbody></table> <p><b>ماهی</b> نام دسته‌ای از جانداران <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AF" title="خون‌سرد">خون‌سرد</a> آبزی است. آنها به کمک <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="باله ماهی">باله‌هایشان</a> در آب حرکت می‌کنند، هنگام دور زدن از باله‌های سینه‌ای و هنگام حرکت سریع از بالهٔ دُمی استفاده می‌کنند. پوست بدن ماهی‌ها از پولک پوشیده شده و لغزنده است. ماهی‌ها با <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D8%B4" class="mw-redirect" title="آب‌شش">آب‌شش‌های</a> دو طرف سر خود در آب تنفس می‌کنند. ادامهٔ نسل ماهی‌ها با تخم ریزی در آب صورت می‌گیرد که از هر تخم یک ماهی متولد می‌شود. به‌طور کلی می‌توان گفت ماهی‌ها در دستهٔ <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> جای دارند و تخم‌گذار هستند. </p><p>ماهی‌ها اعضای <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="گروه نافراگیر">گروه نافراگیری</a> از موجودات زنده‌اند که همهٔ <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4" title="آبشش">آبششدار</a> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جمجمه‌داران">جمجمه‌دار</a> که دست و پای آن‌ها <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AF%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="انگشت دست">انگشت</a> ندارد در این دسته جای می‌گیرد. دسته‌هایی مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مخاطی‌واران">مخاطی‌واران</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ماهیان استخوانی">ماهیان استخوانی</a> همگی از این جمله‌اند. بیشتر ماهی‌ها خونسردند به عبارت دیگر اجازه می‌دهند تا دمای بدنشان با دمای فضای پیرامون تغییر کند اما برخی شناگران چابک و بزرگ مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="کوسه بزرگ سفید">کوسه بزرگ سفید</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a> دمای درونی بدنشان را کمی بالاتر نگه می‌دارند.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهی‌ها در آب‌های جهان رها شده‌اند تقریباً در هر محیط آبی می‌توان ماهی پیدا کرد، از جریان‌های تند آب که از بالای کوه‌ها سرچشمه می‌گیرد (مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D9%87" title="ماهی تندابه">ماهی تندابه</a>) تا <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%85%D8%BA%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="منطقه مغاکی">منطقهٔ مغاکی</a> و حتی <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D9%87%D8%AF%D9%84" class="mw-redirect" title="ناحیه هدل">ناحیهٔ هدل</a> در عمیق‌ترین نقاط اقیانوس ماهی زندگی می‌کند (مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مارماهی‌سانان پلیکانی">مارماهی‌سانان پلیکانی</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="قلابچه‌ماهی">قلابچه‌ماهی</a>). ماهی‌ها ۳۳٬۱۰۰ گونهٔ توصیف شده دارند که در میان مهره‌داران گسترده‌ترین گونهٔ جانوری است.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> محل زندگی ماهی آب یا به‌طور دقیق‌تر و علمی‌تر آب طبیعی است. هر جایی که آب طبیعی مثل <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%87" class="mw-redirect" title="برکه">برکه</a> و رودخانه وجود داشته باشد، ماهی می‌تواند در آنجا زندگی کند به عبارت دیگر به عنوان یک اصل علمی می‌توان گفت که هر جا آب طبیعی وجود داشته باشد ماهی هم در آنجا وجود دارد. </p><p>ماهی یکی از منابع با اهمیت برای انسان‌ها است به‌ ویژه منبع <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوراکی">خوراکی</a>. ماهیگیران عمده یا افرادی که تنها برای گذران زندگی ماهی می‌گیرند این جانور را از فضای وحش صید می‌کنند (نگاه کنید به <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ماهی‌گیری">ماهی‌گیری</a> یا <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پرورش ماهی">پرورش ماهی</a>) یا از استخرها یا قفس‌هایی که در اقیانوس کار گذاشته‌اند (نگاه کنید به <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="آبزی‌پروری">آبزی‌پروری</a>) ماهی به‌دست می‌آورند. همچنین برخی ماهی را برای فروش به عنوان <a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="حیوان خانگی">حیوان خانگی</a> صید می‌کنند و در <a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88%D9%85" title="آکواریوم">آکواریوم‌ها</a> به نمایش می‌گذارند. در گذشته در میان برخی فرهنگ‌ها، ماهی نقش <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AA" title="الوهیت">ایزدی</a> داشت از این رو به عنوان نماد مذهبی یا هنری در برخی کتاب‌ها و فیلم‌ها نماد ماهی دیده می‌شود. </p><p>عبارت ماهی برای اشاره به جانوری است جدای از <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="چهاراندامان">چهاراندامان</a> (مانند <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان">خزندگان</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="پرنده">پرندگان</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a>) که همگی اجداد مشترک دارند، از این رو ماهی‌ها <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="گروه نافراگیر">گروه نافراگیر</a> دانسته می‌شوند که در <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="سامانه‌شناسی">سامانه‌شناسی</a> زیستی یک گروه کامل نیست. </p><p>نخستین جاندارانی که می‌توان گفت در دستهٔ ماهی‌ها جای گرفتند <a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابدارانی</a> نرم‌تن بودند که نخستین بار در دورهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="کامبرین">کامبرین</a> پدید آمدند. آن‌ها با اینکه یک <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">ستون فقرات</a> کامل نداشتند اما از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%87" class="mw-redirect" title="پشت‌مازه">پشت‌مازه</a> برخوردار بودند. این پشت‌مازه به آن‌ها اجازه می‌داد تا نسبت به <a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="جانداران بی‌مهره (صفحه وجود ندارد)">جانداران بی‌مهره</a> چابک‌تر باشند. ماهی‌ها در دوران <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="دیرینه‌زیستی">دیرینه‌زیستی</a> هم به تکامل خود ادامه دادند و گوناگونی آن‌ها بیشتر شد. بسیاری از ماهی‌ها در دوران دیرینه‌زیستی به یک پوستهٔ سخت که مانند یک زره بدن آن‌ها را می‌پوشاند مجهز شدند (<a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تخته‌پوستان">تخته‌پوستان</a>) این زره از آن‌ها در برابر شکارچیان نگهداری می‌کرد. نخستین ماهی با <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آرواره">آرواره</a> در دوران <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="سیلورین">سیلورین</a> پدیدار شد پس از آن بود که جانورانی مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a> به طبیعت افزوده شد. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فرگشت"><span id=".D9.81.D8.B1.DA.AF.D8.B4.D8.AA"></span>فرگشت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: فرگشت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Leedsi%26Liopl_DB.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Leedsi%26Liopl_DB.jpg/220px-Leedsi%26Liopl_DB.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Leedsi%26Liopl_DB.jpg/330px-Leedsi%26Liopl_DB.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Leedsi%26Liopl_DB.jpg/440px-Leedsi%26Liopl_DB.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="636" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AF%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="لیدزماهی">لیدزماهی</a> (چپ) بزرگ‌ترین ماهی شناخته شده در جهان؛ سنگواره‌های این ماهی بیانگر طول ۱۳٫۵ تا ۲۷٫۶ متر است<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که ۲۱ تا ۲۵ سال طول می‌کشیده تا آن‌ها به این طول برسند.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Dunkleosteus_BW.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Dunkleosteus_BW.jpg/220px-Dunkleosteus_BW.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Dunkleosteus_BW.jpg/330px-Dunkleosteus_BW.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Dunkleosteus_BW.jpg/440px-Dunkleosteus_BW.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="539" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86" title="دانکل‌استخوان">دانکل‌استخوان</a> یک ماهی غول پیکر با ۱۰ متر طول که در دوران پیش از تاریخ زندگی می‌کرد.</figcaption></figure> <p>ریشهٔ نخستین ماهی‌ها به ۵۳۰ میلیون سال پیش و دورهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%81%D8%AC%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="انفجار کامبرین">انفجار کامبرین</a> بازمی‌گردد. جد نخستین ماهی‌ها یا جانورانی که به ماهی‌ها بسیار همانند بودند، <i><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="پیکایا">پیکایا</a></i>، <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88" title="ماهی هایکو">هایکو ایکثیس</a></i> و <i>مایلوکونمینجیا</i> بوده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDawkins2004357_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDawkins2004357-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سنگواره‌های پیکایا و هایکو <a href="/wiki/%D9%81%D8%B3%DB%8C%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="فسیل انتقالی">سنگوارهٔ انتقالی</a> میان مهره‌داران و <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌مهرگان">بی‌مهرگان</a> است<sup id="cite_ref-Shu2003_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Shu2003-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEDawkins2004289_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDawkins2004289-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و می‌توان گفت آنها از نخستین طنابدارانند.<sup id="cite_ref-Morris2012_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Morris2012-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Morris1979_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Morris1979-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پیکایا یک <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%87" class="mw-redirect" title="پشت‌مازه">پشت‌مازه</a> اولیه داشت؛ اندامی که بعدها به <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ستون مهره‌ها">ستون مهره‌ها</a> تبدیل شد. برخلاف بسیاری از جانوران دورهٔ کامبرین، این سرده‌ها عناصر پایهٔ ستون مهره‌ها مانند پشت‌مازه، مهره‌های ابتدایی، سر و دم با هندسهٔ مشخص و روشنی داشتند.<sup id="cite_ref-Waggoner2011_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Waggoner2011-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اما هیچ‌کدام <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="آرواره">آرواره</a> نداشتند و خوراک آنها به‌صورت فیلتر شده از <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="بستر دریا">بستر دریا</a> به‌دست می‌آمد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEHainesChambers2005_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEHainesChambers2005-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بی‌آروارگان در شاخهٔ <a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a> و زیرشاخهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌دارانند</a>.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>نخستین <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آرواره‌داران">مهره‌داران آرواره‌دار</a> در اواخر <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اردویسین">اردویسین</a> پدید آمدند و در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="دوونین">دوونین</a> فراوان شدند. به آن دوران، اغلب «دوران ماهی‌ها» گفته می‌شود.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEEncyclopædia_Britannica1954107_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEEncyclopædia_Britannica1954107-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خانوادهٔ ماهی‌ها یک <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="گروه فراگیر">گروه فراگیر</a> نیست. از این رو فرگشت ماهی به عنوان یک «رویداد تکی و غیروابسته» مورد بررسی قرار نگرفته است.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آرایه‌شناسی"><span id=".D8.A2.D8.B1.D8.A7.DB.8C.D9.87.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>آرایه‌شناسی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: آرایه‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گروه نافراگیر ماهی‌ها عبارت است از هر <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect mw-disambig" title="کلاد">کلادی</a> شامل همهٔ ماهی‌ها و همچنین <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="چهاراندامان">چهاراندامانی</a> که ماهی نیستند. به صورت سنتی ماهی‌ها به سه <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رده (زیست‌شناسی)">رده‌ای</a> که منقرض نشده‌اند تقسیم می‌شدند و گونه‌های منقرض شده هم گاهی در میانهٔ این درخت قرار می‌گرفتند گاهی هم رده‌ای ویژهٔ خودشان به آن‌ها تعلق می‌گرفت:<sup id="cite_ref-Romer,_A_1977_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Romer,_A_1977-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در زیر علامت † برای گونه‌های منقرض شده است. </p> <ul><li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌آروارگان">بی‌آروارگان</a> <ul><li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="دهان‌گردان">دهان‌گردان</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مخاطی‌واران">مخاطی‌واران</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a>)</li> <li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="صدف‌پوستان">صدف‌پوستان</a> (ماهی بی‌آروارهٔ زرهی)†</li></ul></li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a> <ul><li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نرم‌آبشش‌داران">نرم‌آبشش‌داران</a> (<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرتوماهی">پرتوماهی</a>)</li> <li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="درست‌سران">درست‌سران</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="موش‌ماهی">موش‌ماهی</a> و خانوادهٔ منقرض شدهٔ آن)</li></ul></li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تخته‌پوستان">تخته‌پوستان</a> (ماهی زرهی)†</li> <li>ردهٔ <a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="خارپایگان (صفحه وجود ندارد)">خارپایگان</a> (گاهی کوسه‌های خاردار در ردهٔ ماهیان استخوانی جای می‌گیرند)</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ماهیان استخوانی">ماهیان استخوانی</a> <ul><li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پرتوبالگان">پرتوبالگان</a></li> <li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گوشتی‌بالگان">گوشتی‌بالگان</a> (نیای چهاراندامان)</li></ul></li></ul> <p>رده‌بندی که در بالا ارائه شد در کارهای عمومی و غیرحرفه‌ای کاربرد دارد. اما ماهی‌ها به گروه‌هایی با جزئیات دقیق تر تقسیم شده‌اند که در ادامه گروه‌های اصلی آن‌ها آورده شده‌اند: </p> <ul><li>ردهٔ Myxini (<a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مخاطی‌واران">مخاطی‌واران</a>)</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بال‌سپرریختان">بال‌سپرریختان</a> † (ماهی‌های بی آروارهٔ نخستین)</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پستانک‌دندانان">پستانک‌دندانان</a> †</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بی‌سپران">بی‌سپران</a> †</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دهان‌گردواران">دهان‌گردواران</a> <ul><li>Petromyzontidae (<a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a>)</li></ul></li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="قیف‌دندانان">قیف‌دندانان</a> †</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سرسپرریختان">سرسپرریختان</a> † (ماهی‌های بی آروارهٔ نخستین) <ul><li>(بدون رده‌بندی) <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="کلاه‌خودسپران">کلاه‌خودسپران</a> †</li> <li>(بدون رده‌بندی) <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پندارسپران">پندارسپران</a> †</li> <li>(بدون رده‌بندی) <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86" title="استخوانی‌زرهان">استخوانی‌زرهان</a> †</li></ul></li> <li>زیر شاخه <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آرواره‌داران">آرواره‌داران</a> (آرواره دار مهره دار) <ul><li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تخته‌پوستان">تخته‌پوستان</a> † (ماهی زرهی)</li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a> (ماهی غضروفی)</li> <li>ردهٔ <a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="خارپایگان (صفحه وجود ندارد)">خارپایگان</a> † (کوسهٔ خاردار)</li> <li>بالا-رده <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ماهیان استخوانی">ماهیان استخوانی</a> (ماهی استخوانی) <ul><li>ردهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پرتوبالگان">پرتوبالگان</a> <ul><li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="غضروفی‌استخوانان">غضروفی‌استخوانان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="راسته (زیست‌شناسی)">راستهٔ</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B3%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="تاس‌ماهی‌سانان">تاس‌ماهی‌سانان</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ماهیان خاویاری">ماهیان خاویاری</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="پوزه‌پارویی">پوزه‌پارویی</a>)</li> <li>راستهٔ <a href="/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اژدرسانان">اژدرسانان</a> (<a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="طناب‌ماهی">طناب‌ماهی</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اژدرسانان">اژدرسانان</a>).</li></ul></li> <li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="نوبالگان">نوبالگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="رده (زیست‌شناسی)">فرو-ردهٔ</a> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="درست‌استخوانان">درست‌استخوانان</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ماهی سرسوسماری">ماهی سرسوسماری</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87" title="کمان‌باله">کمان‌باله</a>)</li> <li>فرو-ردهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%D9%85%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تکمیل‌استخوانان">تکمیل‌استخوانان</a> (راسته‌های زیاد با ماهیان مشترک)</li></ul></li></ul></li> <li>ردهٔ <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گوشتی‌بالگان">گوشتی‌بالگان</a> <ul><li>زیرردهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پرتوتاران">پرتوتاران</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="تهی‌خار">تهی‌خارها</a>)</li> <li>زیرردهٔ Dipnoi (<a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شش‌ماهی">شش‌ماهی</a>)</li></ul></li></ul></li></ul></li></ul> <p>گروه‌های گوناگون ماهی‌ها بیش از نیمی از گونه‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a> را پوشش می‌دهد. نزدیک به ۲۸٬۰۰۰ گونهٔ شناخته شدهٔ موجود از ماهی داریم که نزدیک به ۲۷٬۰۰۰ گونه ماهی استخوانی، ۹۷۰ گونه <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a> (شامل کوسه، پرتوماهی و …) و نزدیک به ۱۰۸ گونه هم <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مخاطی‌واران">مخاطی‌واران</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a> است.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یک سوم از این گونه‌ها در نُه خانوادهٔ بزرگ تقسیم می‌شوند، از بزرگ به کوچک این خانواده‌ها عبارتند از: <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کپورماهیان">کپورماهیان</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="گاوماهیان">گاوماهیان</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیکلید</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کاراسینان">کاراسینان</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="مکنده‌دهانان">مکنده‌دهانان</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%88%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="سگ‌ماهیان جویباری">سگ‌ماهیان جویباری</a>، <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هامورماهیان">هامورماهیان</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زمردماهیان">زمردماهیان</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%B1%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="عقرب‌ماهیان">عقرب‌ماهیان</a>. نزدیک به ۶۴ خانواده <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="آرایه تک‌نمونه">آرایه تک‌نمونه</a> اند، تنها یک گونه در آن‌ها جای می‌گیرد. احتمالاً مجموع کل گونه‌های موجود ماهی (انقراض نیافته) به بیش از ۳۲٬۵۰۰ برسد.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="گوناگونی"><span id=".DA.AF.D9.88.D9.86.D8.A7.DA.AF.D9.88.D9.86.DB.8C"></span>گوناگونی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: گوناگونی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Leafydragon.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Leafydragon.jpg/220px-Leafydragon.jpg" decoding="async" width="220" height="162" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Leafydragon.jpg/330px-Leafydragon.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Leafydragon.jpg/440px-Leafydragon.jpg 2x" data-file-width="572" data-file-height="420" /></a><figcaption>ماهی‌ها در شکل و اندازه‌های گوناگون وجود دارند. این یک <a href="/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="اژدهای دریایی برگدار">اژدهای دریایی برگدار</a> است از خانواده‌ای نزدیک به <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسب دریایی">اسب دریایی</a>. باله‌های برگ‌مانند این جانور به او کمک می‌کند تا در کنار <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جلبک دریایی">جلبک دریایی</a> در آب شناور باشد و در میان برگ‌های آن از دید خارج شود.</figcaption></figure> <p>عبارت «ماهی» به صورت دقیق‌تر توصیف‌کنندهٔ هر جانور غیر<a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="چهاراندامان">چهاراندام</a> <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%AC%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جمجمه‌داران">جمجمه‌داری</a> (جانوری با جمجمه و در بیشتر موارد دارای استخوان پشت) است که در طول زندگی <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4" title="آبشش">آبشش</a> دارد و دست و پاهایش (اگر داشته باشد) همانند باله‌اند.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برخلاف گروه‌های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پرندگان">پرندگان</a>، ماهی‌ها یک <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect mw-disambig" title="کلاد">کلاد</a> تکی نیستند بلکه مجموعه‌ای <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="گروه نافراگیر">نافراگیر</a> از <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="آرایه (زیست‌شناسی)">آرایه‌های</a> زیستی‌اند. شامل: <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مخاطی‌واران">مخاطی‌واران</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پرتوبالگان">پرتوبالگان</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="تهی‌خار">تهی‌خارها</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شش‌ماهی">شُش‌ماهیان</a><sup id="cite_ref-publishing3_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-publishing3-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-treeoflife_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-treeoflife-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بسیاری از <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> که در کاربرد معلوم، به عنوان ماهی معروف شده‌اند با توجه به توضیحات بالا دیگر ماهی دانسته نمی‌شوند از آن جمله می‌توان اشاره کرد به: <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AC" title="سپیداج">سپیداج</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ستاره دریایی">ستاره دریایی</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF" title="خارچنگ">خارچنگ</a>، <a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B5%D8%AF%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="حلزون صدف‌دار">حلزون صدف‌دار</a> و <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عروس دریایی">عروس دریایی</a>. در گذشته حتی زیست‌شناسان هم تفاوتی میان انواع آبزیان نمی‌دیدند و مواردی مانند <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AD" title="تمساح">تمساح</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="اسب آبی">اسب آبی</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نهنگ">نهنگ‌ها</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوک دریایی">خوک دریایی</a> و بسیاری از بی‌مهرگان دریا را به عنوان ماهی دسته‌بندی می‌کردند.<sup id="cite_ref-integrated_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-integrated-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اما در دانش امروز همهٔ پستانداران از جمله <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="آب بازسانان">آب بازسانانی</a> همچون نهنگ و دلفین به عنوان ماهی دانسته نمی‌شوند.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>معمولاً ماهی‌ها خونسردند، و هندسهٔ بدن آن‌ها به گونه‌ای است که بتوانند به سرعت شنا کنند، آن‌ها با کمک آبشش اکسیژن را از آب بیرون می‌کشند یا اینکه از ابزاری برای تنفس هوای بیرون (جو) بهره می‌برند. ماهی‌ها دو باله دارند همچنین معمولاً یک یا دو (به ندرت سه) بالهٔ پشت دارند، یک باله در ناحیهٔ مقعد و یک دمِ باله-مانند. پوست ماهی‌ها معمولاً با <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="پولک (کالبدشناسی)">پولک</a> (فَلس) پوشانده شده است و تخم‌گذارند.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>هر کدام از مشخصاتی که دربارهٔ ماهی‌ها گفته شد، استثناهایی هم دارد، برای نمونه <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شمشیرماهی">شمشیرماهی</a> و برخی گونه‌های <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a> دیده شده که خون‌گرم اند یا مشخصاتی همانند <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1_%D8%AE%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D9%85" title="جانور خون‌گرم">جانوران خونگرم</a> پیدا کرده‌اند، آن‌ها می‌توانند بدنشان را از درون گرم کنند به گونه‌ای که از دمای آب پیرامون گرم‌تر شود.<sup id="cite_ref-publishing3_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-publishing3-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هندسهٔ بدن (گذر جریان آب از کنار بدن) و روش شنا کردن همهٔ ماهی‌ها یکسان نیست برای نمونه ماهی‌هایی مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">تُن</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">آزاد</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیش ماهیان">گیش ماهیان</a> در یک ثانیه می‌توانند ۱۰ تا ۲۰ برابر طول بدن خود را شنا کنند، در حالی که <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرتوماهی">پرتوماهی‌ها</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="مارماهی‌سانان">مارماهیان</a> در یک ثانیه نمی‌توانند بیش از نیمی از طول بدن خود را شنا کنند.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بسیاری از ماهیانی که در آب‌های شیرین زندگی می‌کنند با استفاده از ساختارهای گوناگون همان‌طور که از آب اکسیژن به‌دست می‌آورند از هوای بیرون هم اکسیژن به‌دست می‌آورند. <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شش‌ماهی">شُش‌ماهی</a> مانند چهاراندامان یک جفت شُش دارد، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="گورامی">گورامی</a> اندامی مانند ماز (<a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="هزارتو">هزارتو</a>) دارد که مانند شُش کار می‌کند و می‌تواند از هوا اکسیژن بگیرد (<a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مازماهیان">مازماهیان</a>). برخی گربه‌ماهی‌ها هم اکسیژن را از راه شکم خود دریافت می‌کنند.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> هندسهٔ بدن و باله‌های ماهی‌ها هم بسیار متغیر است به ویژه این تفاوت در میان آبزیانی که شبیه ماهی نیستند بیشتر دیده می‌شود مانند: <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسب دریایی">اسب دریایی</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="قلابچه‌ماهی">قلابچه‌ماهی</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D9%86%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بادکنک‌ماهیان">بادکنک‌ماهی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مارماهی‌سانان پلیکانی">مارماهی‌سانان پلیکانی</a>. سطح پوست ماهی می‌تواند صاف باشد (مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86" title="مارماهی رنگین">مارماهی رنگین</a>) یا با انواع گوناگون پولک پوشیده شده باشد. همچنین ماهی‌هایی وجود دارند که بیشتر روی زمین زندگی می‌کنند؛ <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84_%D8%AE%D9%88%D8%B1%DA%A9" class="mw-redirect" title="گل خورک">گل خورک</a> خوراکش را روی گل پیدا می‌کند و روی زمین با دیگر ماهی‌ها اندرکنش دارد تنها هنگامی که بخواهد پنهان شود به زیر آب می‌رود.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برخی <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="گربه‌ماهی‌سانان">گربه‌ماهی‌سانان</a> در زیر زمین، سفره‌های آب زیرزمینی و در خاک برگ‌های اشباع از آب زندگی می‌کنند.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بزرگ‌ترین ماهی‌ها، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="کوسه‌نهنگ">کوسه‌نهنگ</a> است که طول آن به ۱۸ متر می‌رسد،<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در حالی که <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%81%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="نوزادماهی فربه">نوزادماهی فربه</a> ماده، حداکثر ۸ میلی‌متر طول دارد.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>می‌توان گفت گوناگونی <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="گونه (زیست‌شناسی)">گونه‌های</a> ماهی به صورت یکسان میان ماهی‌های دریایی و ماهی‌های زیست‌بوم <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="آب شیرین">آب شیرین</a> تقسیم می‌شود. ناحیهٔ <a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="هند-آرام">هند-آرام</a> مرکز اصلی گوناگونی‌های ماهی‌های دریایی است در حالی که ماهی‌های آب‌های شیرین بیشتر در <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%D9%87%D9%94_%D8%A2%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B2" class="mw-redirect" title="حوضهٔ آبریز">حوضهٔ آبریز</a> رودخانه‌های بزرگ <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84_%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="جنگل باران‌خیز استوایی">جنگل‌های باران‌خیز استوایی</a> گوناگونی دارند به ویژه در بستر رودهای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%88%D9%86_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" class="mw-redirect" title="آمازون (رود)">آمازون</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%DA%AF%D9%88_(%D8%B1%D9%88%D8%AF)" class="mw-redirect" title="کنگو (رود)">کنگو</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%88%D9%86%DA%AF" title="مکونگ">مکونگ</a>. بیش از ۵۶۰۰ گونهٔ ماهی در آب‌های شیرین منطقهٔ گرمسیری <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="قاره آمریکا">قارهٔ آمریکا</a> و منطقهٔ معتدل آمریکای جنوبی وجود دارد (<a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%88_%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="قلمرو نوگرمسیری">قلمرو نوگرمسیری</a>). این گونه‌های ماهی نزدیک به ۱۰٪ همهٔ گونه‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a> را پوشش می‌دهند. ناحیه‌های سرشار از مواد خوراکی بستر آمازون مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%A7%D8%A6%D9%88" title="کانتائو">کانتائو</a> به تنهایی بیشتر از کل اروپا گوناگونی در ماهی‌های آب‌های شیرین دارند.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تنفس"><span id=".D8.AA.D9.86.D9.81.D8.B3"></span>تنفس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: تنفس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آبشش"><span id=".D8.A2.D8.A8.D8.B4.D8.B4"></span>آبشش</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: آبشش"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>آبشش‌ها از تارهایی تشکیل شده است که مانند شانه کنار هم جای گرفته‌اند. <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D8%BA%DA%A9_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="تیغک (کالبدشناسی)">تیغک‌های</a> آبشش باعث افزایش سطح تماس با آب و درنتیجه دریافت اکسیژنِ بیشتر می‌شود.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهیان استخوانی سه جفت، غضروف‌ماهیان پنج تا هفت جفت و بی‌آروارگان نخستین هفت جفت کمان آبشش دارند. اما بدون تردید اجداد مهره دار، کمان‌های آبششی بیشتری داشتند. برای نمونه، طنابداران بیش از ۵۰ جفت کمان آبشش داشتند.<sup id="cite_ref-VB_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>یک <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%AA%D8%B1" title="لیتر">لیتر</a> هوا، ۲۱۰ سانتیمتر مکعب اکسیژن دارد، در حالی که یک لیتر آب شیرین تنها ۸ سانتیمتر مکعب اکسیژن دارد.<sup id="cite_ref-Advanced_Biology_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Advanced_Biology-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%DA%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="چگالی">چگالی</a> آب ۷۷۷ برابر بیشتر و لزجت آن ۱۰۰ برابر هوا است.<sup id="cite_ref-Advanced_Biology_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-Advanced_Biology-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین نرخ <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%BE%D8%AE%D8%B4" class="mw-redirect" title="واپخش">واپخش</a> اکسیژن در هوا ۱۰ هزار برابر بیشتر از آب است؛<sup id="cite_ref-Advanced_Biology_36-2" class="reference"><a href="#cite_note-Advanced_Biology-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با توجه به تمام این نکات داشتن شُش‌هایی مانند کیسه برای ادامهٔ زندگی در آب به اندازهٔ کافی بازدهی ندارد و ماهی‌ها مجبور به داشتن آبششند.<sup id="cite_ref-Advanced_Biology_36-3" class="reference"><a href="#cite_note-Advanced_Biology-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="ماهیان_استخوانی"><span id=".D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C.D8.A7.D9.86_.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.AE.D9.88.D8.A7.D9.86.DB.8C"></span>ماهیان استخوانی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: ماهیان استخوانی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در ماهیان استخوانی آبشش‌ها در یک اتاقک شاخه-شاخه قرار گرفته‌اند که روی آن را یک استخوان پوشانده است. این استخوان به آنها کمک می‌کند تا فشار آب داخل آبشش را تنظیم کنند و آب بتواند در مجراها حرکت کند. به این ترتیب، ماهی مجبور نیست برای ورود آب به آبشش همواره در حال حرکت باشد. روی آبشش هم غشائی وجود دارد که مانع از فرار آب به بیرون می‌شود.<sup id="cite_ref-VB_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برخی <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="لارو">لاروها</a>، آبشش خارجی دارند<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که با بزرگ شدن جانور کارکردش کمتر می‌شود تا اینکه در بیشتر دوزیستان با شُش و در ماهی‌ها با آبشش جایگزین می‌شود.<sup id="cite_ref-Gaining_ground_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gaining_ground-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برخی دوزیستان آبشش خارجی را در بزرگسالی نگه می‌دارند اما بخش پیچیدهٔ داخلی، مانند آنچه در ماهی‌ها وجود دارد، در آغاز فرگشت <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="چهاراندامان">چهاراندامان</a> به صورت برگشت‌ناپذیر حذف می‌شود.<sup id="cite_ref-Gaining_ground_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gaining_ground-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="غضروف‌ماهیان"><span id=".D8.BA.D8.B6.D8.B1.D9.88.D9.81.E2.80.8C.D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C.D8.A7.D9.86"></span>غضروف‌ماهیان</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: غضروف‌ماهیان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>کوسه و پرتوماهی پنج جفت شیار ورودی آب به آبشش دارند که با غضروف از هم جدا شده‌اند. برخی کوسه‌های نخستین شش تا هفت ورودی آب داشتند.<sup id="cite_ref-VB_35-2" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برخلاف ماهیان استخوانی، بیشتر کوسه‌ها برای ورود آب به آبشش به جریان آب وابسته اند، یا ناچارند به سرعت به جلو شنا کنند. در حرکت‌های آهسته یا جابجایی در کف دریا به‌ویژه در میان <a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="چارگوش‌ماهی">چارگوش‌ماهی</a> و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرتوماهی">پرتوماهی</a>، آنها <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%DA%A9" title="روزنک">روزنک‌های</a> خود را گشاد می‌کنند و جانور به جای دهان با مکیدن آب از راه روزنک تنفس می‌کند.<sup id="cite_ref-VB_35-3" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="موش‌ماهی">موش‌ماهی</a>، روزنک و شیار پنجم ورود آب به آبشش را از دست داده است. باقی ماندهٔ شیارهایش هم با استخوانی پوشانده شده است. این استخوان در ادامهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%85" class="mw-redirect" title="سپتوم">سپتوم</a> کمان‌های آبشش تشکیل شده است.<sup id="cite_ref-VB_35-4" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="مکنده‌ماهی_و_بی‌فک‌ماهی"><span id=".D9.85.DA.A9.D9.86.D8.AF.D9.87.E2.80.8C.D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C_.D9.88_.D8.A8.DB.8C.E2.80.8C.D9.81.DA.A9.E2.80.8C.D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C"></span>مکنده‌ماهی و بی‌فک‌ماهی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: مکنده‌ماهی و بی‌فک‌ماهی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بی‌فک‌ماهی">بی‌فک‌ماهی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a> شیار ورودی آبشش ندارند به جای آن، آبشش در کیسه‌های مارپیچ با یک ورودی دایره‌ای جای دارد که در برخی گونه‌ها ورودی کیسه‌ها با هم یکی شده است. هر کیسه دو آبشش دارد، مکنده‌ماهی هفت کیسه و بی‌فک‌ماهی بسته به گونه، بین شش تا چهارده کیسه دارد. در بی‌فک‌ماهی کیسه‌ها با <a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82" title="حلق">حلق</a> در ارتباط است. در مکنده‌ماهی‌های بالغ، یک لولهٔ تنفسی جدا زیر حلق ایجاد شده است که غذا را از تنفس جدا می‌کند.<sup id="cite_ref-VB_35-5" class="reference"><a href="#cite_note-VB-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دم_و_بازدم_از_هوا"><span id=".D8.AF.D9.85_.D9.88_.D8.A8.D8.A7.D8.B2.D8.AF.D9.85_.D8.A7.D8.B2_.D9.87.D9.88.D8.A7"></span>دم و بازدم از هوا</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: دم و بازدم از هوا"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>برخی ماهی‌ها می‌توانند با ساز و کارهای متفاوت از هوا، اکسیژن بگیرند. پوست <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1" title="مارماهی مهاجر">مارماهی مهاجر</a> می‌تواند به صورت مستقیم اکسیژن هوا را جذب کند. <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="مارماهی الکتریکی">مارماهی الکتریکی</a> از راه حفرهٔ دهانی (بوکال) هوا را تنفس می‌کند. گربه‌ماهی‌های خانواده‌های <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="مکنده‌دهانان">مکنده‌دهانان</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="گربه‌ماهیان زره‌دار">زره‌دار</a> و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%87" title="گربه‌ماهی خاردار کوتوله">گربه‌ماهی خاردار کوتوله</a> هوا را از راه دستگاه گوارش خود جذب می‌کنند.<sup id="cite_ref-Armbruster1998_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Armbruster1998-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شش‌ماهی">شُش‌ماهی‌ها</a> به جز شُش‌ماهی استرالیایی و <a href="/wiki/%D8%A7%DA%98%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اژدرسانان">اژدرسانان</a> یک جفت شُش همانند <a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86" title="چهاراندامان">چهاراندامان</a> در بدن خود دارند. آن‌ها هوای تازه را از راه دهان خود به داخل می‌کشند و هوای مصرف شده را از راه آبشش خود بیرون می‌کنند. <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%B1%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ماهی سرسوسماری">ماهی سرسوسماری</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87" class="mw-redirect" title="کمان باله">کمان باله</a> درون بدنشان کیسه‌های هوای دارای رگ‌های خونی است که به کمک آن اکسیژن هوا را جذب می‌کنند. <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کپورماهی‌سانان">کپورماهی‌سانان</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="درنده‌ماهیان">درنده‌ماهیان</a> و بسیاری از <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="گربه‌ماهی‌سانان">گربه‌ماهی‌سانان</a> هوای عبوری را از راه شکم خود تنفس می‌کنند. <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%DA%A9" title="گل‌خورک">گل‌خورک‌ها</a> درست مانند قورباغه‌ها، هوای عبوری را از راه پوست خود جذب می‌کنند. بسیاری از ماهی‌ها ابزارهای جذب اکسیژن از هوا را دارند، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مازماهیان">مازماهیانی</a> مانند <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="گورامی">گورامی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D8%AA%D8%A7" title="ماهی بتا">ماهی بتا</a> می‌توانند با اندامی به نام هزارتو، اکسیژن را از هوا جذب کنند آنها می‌توانند در شرایطی که بیشتر ماهی‌ها از بی‌اکسیژنی می‌میرند مانند جریان‌های با سرعت کم، شالیزارها و <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%DB%8C" title="جوی">جوی‌ها</a> زنده بمانند.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اندام تنفسی هزارتوی آنها از روز تولد کاربردی نیست بلکه با گذر زمان و رشد ماهی، این اندام تنفسی هم رشد می‌کند و کاربرد پیدا می‌کند.<sup id="cite_ref-Pinter_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pinter-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از این رو ماهی‌هایی که بومی مناطق کم‌اکسیژن اند نسبت به دیگرانی که در مناطق با جریان‌های سریع اند، اندام هزارتوی بزرگتر و پیشرفته‌تری دارند.<sup id="cite_ref-Pinter_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pinter-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/220px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg" decoding="async" width="220" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/330px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg/440px-Tuna_Gills_in_Situ_01.jpg 2x" data-file-width="1103" data-file-height="954" /></a><figcaption>آبشش‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a> درون سر ماهی؛ در این نگاره سر ماهی رو به زمین قرار گرفته به عبارت دیگر اگر در طرف دیگر قرار بگیریم رو به دهان ماهی نگاه می‌کنیم.</figcaption></figure> <p>ماهی‌هایی که از هوا تنفس می‌کنند به دو دسته تقسیم می‌شوند، ماهی‌های مجبور به تنفس هوا (obligate air breathers) و ماهی‌های مختار به تنفس هوا (facultative air breathers). از جمله ماهی‌های مجبور به تنفس هوا می‌توان به <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شش‌ماهی‌های آفریقایی">شُش‌ماهی‌های آفریقایی</a> اشاره کرد که <i>مجبورند</i> هوا تنفس کنند وگرنه می‌میرند. از جمله ماهی‌های مختار به تنفس در هوا، گربه‌ماهی <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D8%AC%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="ماهی لجن‌خوار">لجن‌خوار</a> است که تنها زمانی هوا تنفس می‌کند که لازم باشد در غیر این صورت از آبشش‌هایش استفاده می‌کند. بیشتر ماهی‌هایی که از هوا اکسیژن می‌گیرند به دلخواه این کار را می‌کنند آن‌ها ترجیح می‌دهند انرژی خود را صرف سطح آب آمدن نکنند و خود را در معرض خطر شکارچیان قرار ندهند.<sup id="cite_ref-Armbruster1998_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-Armbruster1998-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کالبدشناسی"><span id=".DA.A9.D8.A7.D9.84.D8.A8.D8.AF.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>کالبدشناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: کالبدشناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Lampanyctodes_hectoris_(Hector%27s_lanternfish).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg/350px-Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg.png" decoding="async" width="350" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg/525px-Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg/700px-Lampanyctodes_hectoris_%28Hector%27s_lanternfish%29.svg.png 2x" data-file-width="747" data-file-height="288" /></a><figcaption>اندام‌های <i><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="فانوس ماهی">فانوس ماهی</a> هکتور</i>:<br />(۱) پوشش آبشش‌ها، (۲) خط جانبی، (۳) بالهٔ پشت، (۴) بالهٔ گوشتی، (۵) ساقهٔ دم، (۶) بالهٔ دم، (۷) بالهٔ مقعد، (۸) نقطه‌های <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="تابناکی">تابناک</a>، (۹) باله‌های لگنی (جفت)، (۱۰) باله‌های سینه‌ای (جفت)</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دستگاه_گردش_خون"><span id=".D8.AF.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87_.DA.AF.D8.B1.D8.AF.D8.B4_.D8.AE.D9.88.D9.86"></span>دستگاه گردش خون</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: دستگاه گردش خون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D9%86" title="دستگاه گردش خون">دستگاه گردش خون</a> ماهی‌ها به صورت یک حلقهٔ بسته است. به این معنی که <a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D8%A8" title="قلب">قلب</a> خون را در یک حلقه در سراسر بدن به گردش درمی‌آورد. در بیشتر ماهی‌ها قلب چهار بخش دارد شامل دو محفظه، یک بخش ورود و یک بخش خروج.<sup id="cite_ref-Setaro_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-Setaro-42"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بخش نخست که سینوس ونوسوس نام دارد کیسه‌ای با دیوارهٔ نازک است که خون را پیش از آنکه به بخش دوم، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%B2_(%D9%82%D9%84%D8%A8)" title="دهلیز (قلب)">دهلیز</a> برسد از <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%B1%DA%AF" title="سیاهرگ">سیاهرگ</a> می‌گیرد. دهلیز خود یک محفظهٔ ماهیچه‌ای بزرگ است که مانند یک راه یک‌طرفه خون را به بخش سوم، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B7%D9%86_(%D9%82%D9%84%D8%A8)" title="بطن (قلب)">بطن</a> می‌برد. بطن دیواره‌های ماهیچه‌ای ضخیم دارد و خون را نخست به بخش چهار (یک لولهٔ ماهیچه‌ای بزرگ) و سپس به بیرون قلب پمپ می‌کند. بخش چهار که <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="پیاز شریانی">پیاز شریانی</a> نام دارد به <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A6%D9%88%D8%B1%D8%AA" title="آئورت">آئورت</a> متصل است و از این راه خون به آبشش‌ها می‌رسد.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="گوارش"><span id=".DA.AF.D9.88.D8.A7.D8.B1.D8.B4"></span>گوارش</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: گوارش"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B4" title="گوارش">گوارش</a> غذا در ماهی، عملاً از <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86" title="دهان">دهان</a> شروع می‌شود. آنها به کمک <a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="دندان">دندان‌های</a> خود طعمه یا غذای گیاهی را می‌گیرند و به سمت <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="مری">مری</a> هدایت می‌کنند. بیشتر ماهیان شکارچی، طعمه خود را درسته قورت می‌دهند. بعضی از ماهی‌ها، مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="کوسه‌ها">کوسه‌ها</a>، از دندان خود برای کَندن یک قطعه از شکار استفاده می‌کنند. غذا پس از رسیدن به گلو، از راه مری، که یک لوله ساده با دیوار ماهیچه‌ایست، وارد <a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="معده">معده</a> می‌شود. معدهٔ ماهی‌های مختلف، متفاوت است اما در بیشتر ماهیان، معده یک کیسه یا لوله مستقیم یا خمیده است که دیوارهٔ ماهیچه‌ای و پوشش غده‌ای دارد. غذا در معده هضم می‌شود و در زمان خروج، کاملاً به صورت <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B9" title="مایع">مایع</a> در می‌آید. بین معده و روده، مجراهایی از <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="لوزالمعده">پانکراس</a> وارد لوله گوارش می‌شوند. طول روده بسته به نوع ماهی و غذایی که می‌خورد، متفاوت است. رودهٔ ماهیان گوشتخوار، کوتاه‌تر و روده گیاه‌خواران طولانی‌تر است. مواد غذایی از طریق روده جذب خون ماهی و مواد اضافی و جذب نشده، از راه مقعد، از بدن ماهی خارج می‌شود.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دفع"><span id=".D8.AF.D9.81.D8.B9"></span>دفع</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: دفع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دستگاه اصلی دفع‌کننده در ماهی‌ها، مانند سایر <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کلیه">کلیه</a> است. همچنین مقداری از دفع توسط دستگاه گوارش، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" title="پوست">پوست</a> و آبشش‌ها صورت می‌گیرد. در مقایسه با مهره‌داران خشکی، ماهیان در حفظ غلظت ثابت آب و مواد محلول مانند نمکها در بدن خود در دشواری‌هایی دارند. به‌خصوص، ماهی‌های آب شور در محیطی زندگی می‌کنند که غلظت <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%DA%A9" title="نمک">نمک</a> در آن، بیش از حدی است که آنها بتوانند در درون بدن خود تحمل کنند. این وضعیت در ماهی‌های آب شیرین، برعکس است و آب محیط غلظت کمتری از بدن ماهی دارد؛ بنابراین سازوکارهای دفع و به‌خصوص کلیه، نقش مهمی در حفظ تعادل مواد شیمیایی بدن ماهی بر عهده دارد. مخاط پوست تا حدی مانع پدیدهٔ اسمز –پدیده‌ای که تمایل دارد غلطت نمک در بدن ماهی را با غلظت آب محیط برابر کند– می‌شود. کلیه نیز نمک‌ها و آب اضافی را دفع می‌کند تا غلظت مناسب در بدن ماهی حاصل شود.<sup id="cite_ref-britannica.com_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-britannica.com-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="حساسیت_و_دستگاه_عصبی"><span id=".D8.AD.D8.B3.D8.A7.D8.B3.DB.8C.D8.AA_.D9.88_.D8.AF.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.B9.D8.B5.D8.A8.DB.8C"></span>حساسیت و دستگاه عصبی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: حساسیت و دستگاه عصبی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Fish_brain.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Fish_brain.png/170px-Fish_brain.png" decoding="async" width="170" height="297" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Fish_brain.png/255px-Fish_brain.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Fish_brain.png/340px-Fish_brain.png 2x" data-file-width="690" data-file-height="1206" /></a><figcaption>نمای مغز ماهی <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="قزل‌آلای رنگین‌کمان">قزل‌آلای رنگین‌کمان</a> از سمت کمر آن. از بالا به پایین به ترتیب، پیاز بویایی، مخ، بخش تشخیص نور و بینایی، اندام بخش شنا، تعادل و حس الکتریکی</figcaption></figure> <p>در مقایسه با دیگر مهره‌داران، ماهی‌ها معمولاً نسبت به اندامشان، مغز کوچکی دارند؛ عموماً وزن مغز یک ماهی یک-پانزدهم وزن مغز یک پرنده یا پستاندار هم‌ردیفش (از نظر بزرگی) است.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال ماهی‌هایی وجود دارند که مغز نسبتاً بزرگی دارند، از آن میان می‌توان به <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیل‌ماهیان">پیل‌ماهیان</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a> اشاره کرد. سنگینی مغز این ماهی‌ها همانند پرندگان و <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="کیسه‌داران">کیسه‌داران</a> است.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>مغز یک ماهی به چندین ناحیه تقسیم می‌شود. در پیش، <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیاز بویایی">پیاز بویایی</a> قرار دارد. یک ساختار زوج که سیگنال‌های فرستاده شده از <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AE_%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="سوراخ بینی">سوراخ‌های بینی</a> را به کمک دو <a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%A8_%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عصب بویایی">عصب بویایی</a>، دریافت و پردازش می‌کند.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای ماهی‌هایی که با کمک حس بویایی شکار می‌کنند مانند کوسه‌ها، گربه ماهی‌ها و <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بی‌فک‌ماهی">بی‌فک‌ماهی‌ها</a>، پیاز بویایی بسیار بزرگ است. در پشت پیاز بویایی، دو عضو با ساختاری همانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE" title="مخ">مخ</a>ِ <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آب‌پرده‌داران">آب‌پرده‌داران</a> پیشرفته وجود دارد. در ماهی‌ها، مخ بیشتر درگیر حس <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بویایی">بویایی</a> است.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-2" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ارتباط میان مغز پیشین و <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="میان‌مغز">میان‌مغز</a> با کمک <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="مغز میانجی">مغز میانجی</a> برقرار می‌شود. در نگارهٔ نشان داده شده این بخش در زیر اندام بینایی قرار دارد و در تصویر دیده نمی‌شود. مغز میانجی کارهای مرتبط با <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%86" title="هورمون">هورمون‌ها</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="هم‌ایستایی">هم‌ایستایی</a> را انجام می‌دهد.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-3" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%BA%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="غده صنوبری">غده صنوبری</a> درست در بالای مغز میانجی جای گرفته است. این بخش مسئول تشخیص نور است، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساعت زیستی">ساعت زیستی</a> بدن جانور را تنظیم می‌کند و دگرگونی‌های رنگ بدن را کنترل می‌کند.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-4" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>درون میان‌مغز دو عضو تشخیص نور قرار دارند، در ماهی‌هایی که با کمک بینایی خود به شکار می‌روند مانند <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="قزل‌آلای رنگین‌کمان">قزل‌آلای رنگین‌کمان</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیکلید</a> این اندام‌ها بزرگتر است.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-5" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>مغز پشتی یا <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D8%B2_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="مغز پیشاپسین">مغز پیشاپسین</a> ویژهٔ شنا کردن و حفظ تعادل است.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-6" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این بخش مغز دیگر اندام‌های زوج ندارد بلکه تکی است و از همهٔ بخش‌ها بزرگتر است.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-7" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این بخش از مغز در بی‌فک‌ماهی‌ها و <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهیها</a> نسبتاً کوچک است در حالی که در <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پیل‌ماهیان">پیل‌ماهیان</a> این بخش بزرگتر است و ظاهراً مسئول <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="ماهی الکتریکی">حس الکتریکی</a> ماهی نیز می‌باشد.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-8" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%82%D9%87_%D9%85%D8%BA%D8%B2" title="ساقه مغز">ساقه مغز</a>، بخش پسین مغز است که بار کنترل ماهیچه‌ها و اندام‌های بدن را بر دوش دارد در ماهی‌های استخوانی، ساقهٔ مغز، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%81%D8%B3_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C%DA%A9" title="تنفس فیزیولوژیک">تنفس فیزیولوژیک</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85_%D9%81%D8%B4%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%B2%DB%8C" title="تنظیم فشار اسمزی">تنظیم فشار اسمزی</a> را هم انجام می‌دهد.<sup id="cite_ref-Helfman_brain_46-9" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman_brain-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ماهی‌ها با کمک نشانه‌های اختصاصی که در محیط وجود دارد و نقشه‌ای که در ذهنشان از محیط دارند با در نظر گرفتن نمادها و ویژگی‌های خاص هر منطقه جهت‌یابی می‌کنند. رفتار ماهی‌ها در <a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%88" title="هزارتو">هزارتوها</a> نشان داده است که آن‌ها از حافظهٔ فضایی و توان تشخیص تفاوت‌ها با کمک حافظهٔ دیداری برخوردارند.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="احساس_درد"><span id=".D8.A7.D8.AD.D8.B3.D8.A7.D8.B3_.D8.AF.D8.B1.D8.AF"></span>احساس درد</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: احساس درد"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در آزمایش‌های انجام شده از سوی ویلیام تاولگا، نشانه‌هایی مبنی بر این که ماهی‌ها نسبت به <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%AF" title="درد">درد</a> و ترس پاسخ می‌دهند، پیدا شده است. برای نمونه <a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D8%BA%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="وزغ‌ماهیان">وزغ‌ماهیان</a> هنگامی که شوک الکتریکی بر آن‌ها وارد می‌شد، ناله و خرخر می‌کردند همچنین هنگامی که با یک الکترود روبرو می‌شدند باز همین واکنش را از خود نشان می‌دادند.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سال ۲۰۰۳ دانشمندان اسکاتلندی <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A8%D8%B1%D9%88" title="دانشگاه ادینبرو">دانشگاه ادینبرو</a> و مؤسسهٔ رازلین به این نتیجه رسیدند که قزل‌آلای رنگین‌کمان رفتاری مرتبط با درد همانند دیگر جانوران از خود نشان می‌دهد. برای این آزمایش <a href="/wiki/%D8%B2%D9%87%D8%B1" title="زهر">زهر</a> زنبور و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="استیک اسید">استیک اسید</a> درون لب‌های ماهی تزریق شد و دیده شد که ماهی در پاسخ بدنش را به این سو و آن سو می‌برد و لب‌هایش را به همدیگر و به زمین می‌مالد؛ این رفتار همانند رفتاری است که پستانداران در برابر این درد انجام می‌دادند تا از آن رهایی یابند.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-grandin183_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-grandin183-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> الگویی که نورون‌ها پیام می‌فرستادند همانند الگوی نورون‌های انسانی بود.<sup id="cite_ref-grandin183_51-1" class="reference"><a href="#cite_note-grandin183-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>جیمز. دی. رُز از <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="دانشگاه وایومینگ">دانشگاه وایومینگ</a> ادعا کرد نتیجهٔ این پژوهش‌ها ایراد دارد چون در آن اثبات نشده که ماهی هشیاری و آگاهی نسبت به درد دارد به ویژه گونه‌ای از هشیاری که در ما دیده می‌شود.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> رُز بحث می‌کند که از آنجایی که مغز ماهی‌ها با انسان بسیار متفاوت است، احتمالاً رفتار ماهی، آگاهانه و ارادی نبوده، از این رو رفتاری که ماهی در برابر درد انجام داده که همانند واکنش انسانی بوده، می‌توانسته دلیل دیگری داشته باشد. یک سال پیش از این آزمایش رُز نتایج پژوهشی را منتشر کرده بود مبنی بر این که ماهی‌ها نمی‌توانند درد را حس کنند چون در مغز آن‌ها <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%82%D8%B4%D8%B1" class="mw-redirect" title="نوقشر">نوقشر</a> وجود ندارد.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اما رفتارشناس جانوران، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D9%BE%D9%84_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="تمپل گراندین">تمپل گراندین</a> بحث می‌کند که ماهی‌ها می‌توانند هشیاری نسبت به درد داشته باشند هرچند که از نوقشر برخوردار نیستند چون گونه‌های مختلف یک رفتار یا فرایند یکسان را با بهره‌گیری از بخش‌های متفاوت مغز انجام می‌دهند.<sup id="cite_ref-grandin183_51-2" class="reference"><a href="#cite_note-grandin183-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>امروزه حامیان حقوق جانوران توجه جامعهٔ جهانی را به <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%D8%AC" title="رنج">رنج</a> و زجر احتمالی ماهی‌ها در اثر ماهی‌گیری جلب کرده‌اند از این رو در برخی کشورها مانند آلمان برخی روش‌های ماهی‌گیری ممنوع شده است؛ در بریتانیا هم افرادی که با ماهی‌ها بدرفتاری کنند را مجرم می‌داند و حکم محکومیت بر آن‌ها می‌دهد.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="بینایی"><span id=".D8.A8.DB.8C.D9.86.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>بینایی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: بینایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg/400px-Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg" decoding="async" width="400" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg/600px-Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg/800px-Horizontal_vestibulo-ocular_reflex_in_fish.jpg 2x" data-file-width="892" data-file-height="616" /></a><figcaption> <a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D9%84%DA%A9%D8%B3_%D8%AF%D9%87%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%DA%86%D8%B4%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="رفلکس دهلیزی-چشمی">رفلکس دهلیزی-چشمی</a> به ترتیب از چپ به راست: <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="ماهی قرمز">ماهی قرمز</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="کفشک‌ماهی">کفشک‌ماهی</a> و کوسه</figcaption></figure> <p>برای بیشتر ماهی‌ها، <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C_%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="فیزیولوژی دستگاه بینایی">بینایی</a> اهمیت خیلی زیادی دارد. ساختار چشم ماهی، کم‌وبیش شبیه سایر مهره‌داران است. <a href="/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85" title="چشم">چشم</a> بیشتر ماهیانی که در آب‌های عمیق و تاریک زندگی می‌کنند بزرگتر از چشم آنهاست که در آب‌های کم‌عمق و روشنند. بیشتر آنها <a href="/wiki/%D8%B9%D8%AF%D8%B3%DB%8C_(%DA%86%D8%B4%D9%85)" title="عدسی (چشم)">عدسی</a> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%87_(%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87)" title="کره (هندسه)">کروی</a> دارند و برای تنظیم کردن دیدِ خود روی اشیاء دور یا نزدیک، آن را در کرهٴچشم به حرکت درمی‌آورند. علی‌رغم غیرشفاف بودن آب و <a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="شکست نور">شکست نور</a> در آن، اغلب ماهی‌ها به‌خوبی می‌بینند. آزمایش‌های تجربی نشان می‌دهد که همه، یا بیشتر ماهی‌هایی که در آب‌های کم‌عمق زندگی می‌کنند، <a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="دید رنگی">دید رنگی</a> دارند.<sup id="cite_ref-britannica.com_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-britannica.com-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%DB%8C%D9%87" title="شبکیه">شبکیهٔ</a> چشم ماهی دارای هر دو نوع یاخته‌های <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته استوانه‌ای">استوانه‌ای</a> و <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D9%85%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B7%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته مخروطی">مخروطی</a> است (یاختهٔ مخروطی برای بینایی در نور کافی و تشخیص رنگ‌ها و سلول‌های استوانه‌ای برای بینایی در نور کم و <a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%84_%D9%85%D9%88%D8%AC" title="طول موج">طول موج</a> کوتاه‌تر). برخی ماهی‌ها پرتوهای <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D9%81%D8%B4" title="فرابنفش">فرابنفش</a> را نیز می‌بینند و برخی دیگر می‌توانند <a href="/wiki/%D9%82%D8%B7%D8%A8%D8%B4_(%D9%85%D9%88%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7)" title="قطبش (موج‌ها)">نور قطبی شده</a> را هم ببینند. در میان <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌آروارگان">بی‌آروارگان</a>، <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a> چشمان پیشرفته‌تری دارد درحالی که <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%81%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="بی‌فک‌ماهی">بی‌فک‌ماهی‌ها</a> بینایی بسیار ابتدایی دارند.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بینایی ماهی‌ها با توجه به محل زندگی آن‌ها سازگاری پیدا کرده برای نمونه ماهی‌هایی که در بخش‌های عمیق اقیانوس زندگی می‌کنند بینایی آن‌ها با تاریکی سازگاری خوبی پیدا کرده است.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="شنوایی"><span id=".D8.B4.D9.86.D9.88.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>شنوایی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: شنوایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شنوایی">شنوایی</a> یک حس مهم در بیشتر گونه‌های ماهی است اما توان شنیدن و ردیابی منبع صدا در زیر آب که سرعت حرکت صوت بیشتر از هوا است، کاهش می‌یابد. شنوایی در زیر آب با کمک <a href="/wiki/%D9%87%D8%AF%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="هدایت استخوانی">هدایت استخوانی</a> صورت می‌گیرد و ردیابی و جایابی منبع صدا به نظر از روی تفاوت‌های موجود در دامنه که به کمک هدایت استخوانی درک می‌شود، انجام می‌گیرد.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> جانوران آبزی مانند ماهی‌ها از ابزاری تواناتر در شنوایی برخوردارند که برای شرایط زیر آب بهینه است.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Sharks_Lateral_Line.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Sharks_Lateral_Line.svg/300px-Sharks_Lateral_Line.svg.png" decoding="async" width="300" height="106" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Sharks_Lateral_Line.svg/450px-Sharks_Lateral_Line.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Sharks_Lateral_Line.svg/600px-Sharks_Lateral_Line.svg.png 2x" data-file-width="1002" data-file-height="354" /></a><figcaption>دستگاه حسی خط جانبی در کوسه</figcaption></figure> <p>ماهی‌ها صدا را با کمک خط جانبی و گوش‌هایشان درک می‌کنند. برخی ماهی‌ها مانند برخی گونه‌های <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%88%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کپورماهیان">کپور</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شاه‌ماهی">شاه‌ماهی</a> صدا را از راه کیسه‌های شنای خود می‌شنوند، این کیسه‌ها به عنوان ابزاری در شنوایی به آن‌ها کمک می‌کند.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بعضی از ماهی‌ها مانند گربه‌ماهی و کپور، دارای یک سیستم تقویت شنوایی ه نام اندام وِبِری (برگرفته از نام <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D9%88%D8%A8%D8%B1" title="ارنست هاینریش وبر">ارنست هاینریش وبر</a>) هستند که متشکل از استخوان‌های کوچکی است که به <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="گوش درونی">گوش درونی</a> وصل‌اند و لرزش‌های کیسه شنا را به گوش منتقل می‌کنند.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>با اینکه آزمایش میزان شنوایی کوسه‌ها دشوار است، اما احتمالاً شنوایی آن‌ها بسیار خوب است و می‌توانند شکار را از چند کیلومتری شناسایی کنند.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> سوراخ‌های کوچکی که در هر سوی سر آن‌ها وجود دارد (منظور <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%DA%A9" title="روزنک">روزنک</a> نیست) مستقیماً از یک کانال نازک به <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="گوش درونی">گوش درونی</a> راه دارد. خط جانبی هم روشی همانند دارد و از راه یک سری سوراخ‌ها به نام روزنه‌های جانبی به فضای بیرون راه دارد. این مطلب نشان می‌دهد که سرچشمه و بنیاد این دو اندام تشخیص صدا و لرزش که با هم همکاری می‌کنند یکسان است.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>۶۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> خط جانبی در ماهی و دوزیستان آبزی یک دستگاه شناسایی جریان در آب است همچنین نسبت به لرزش‌های با بسامد پایین نیز حساس است. دریافت‌کننده‌های مکانیکی یا مکانو رسپتور، سلول‌های موییِ تأمین‌کنندهٔ تعادل و حس شنوایی‌اند این سلول‌ها اطلاعات مکانیکی محیط پیرامون مانند کشش، فشار و جابجایی را در اختیار جانور می‌گذارند و در درجهٔ نخست در ردیابی، شکار، و حرکت دسته‌جمعی ماهی‌ها کاربرد دارند. دریافت‌کننده‌های حس الکتریکی، سلول‌های مویی اصلاح شده از دستگاه خط جانبی‌اند.<sup id="cite_ref-Bleckmann_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bleckmann-63"><span class="cite-bracket">[</span>۶۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="بویایی"><span id=".D8.A8.D9.88.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>بویایی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: بویایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>دستگاه <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بویایی">بویایی</a> شامل اندام‌ها و <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D8%B2_%D8%A8%D9%88%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پیاز بویایی">پیاز بویایی</a> از اندام‌های اصلی اند که از فضای پیرامون برای ماهی اطلاعات به‌دست می‌آوردند و تأثیر مستقیم در زندگی اجتماعی، یافتن خوراک، جفت‌گیری و زنده ماندن ماهی از دست شکارچیان دارد.<sup id="cite_ref-Zebrafish_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zebrafish-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ارتباط مستقیم اندام‌های بویایی با فضای بیرون به‌ویژه آلودگی‌ها یا فلزهای سنگین و … باعث می‌شود تا این اندام‌ها به راحتی آسیب ببینند اما بدن ماهی چنان طراحی شده که پس از آسیب خیلی زود می‌تواند آن را بازسازی کند برای نمونه <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="گورخرماهی">گورخرماهی</a> می‌تواند حتی نورون‌های آسیب دیده را هم از نو بسازد.<sup id="cite_ref-Zebrafish_64-1" class="reference"><a href="#cite_note-Zebrafish-64"><span class="cite-bracket">[</span>۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در بیشتر ماهی‌ها اندام‌های بویایی بسیار پیشرفته است و این اندام‌ها در بخش بالایی سر قرار دارد اما در ماهی‌های باستانی تر مانند شش‌ماهی اندام بویایی در بخش پایینی سر قرار دارد. هر سوراخ بینی در ماهی دو بخش دارد مسیری که آب از آن وارد می‌شود با مسیری که آب از آن خارج می‌شود به این ترتیب که بخش ورودی و خروجی هر سوراخ بینی با یک لایهٔ نازک پوستی از هم جدا شده است.<sup id="cite_ref-Moscow_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-Moscow-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در بیشتر ماهی‌ها مجرای بویایی و شنوایی به هم راه ندارد به جز بی‌فک‌ماهی، موش‌ماهی و برخی <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پیوسته‌استخوانان">پیوسته‌استخوانان</a>.<sup id="cite_ref-Moscow_65-1" class="reference"><a href="#cite_note-Moscow-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بویایی در کوسه‌ها بسیار پیشرفته است. دستگاه بویایی این جانور در یک مجرای کوتاه میان پشت و جلوی سوراخ‌های بینی قرار دارد و برخلاف ماهی استخوانی با هم یکی نشده است. برخی گونه‌های کوسه می‌توانند بوی خون در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="آب دریا">آب دریا</a> را با نسبتی به کوچکی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%B4_%D8%AF%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%B4" title="بخش در یکای سنجش">یک در میلیون</a> هم تشخیص دهند.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>۶۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>همچنین کوسه‌ها می‌توانند جهت بویی که حس می‌کنند را هم تشخیص دهند آن‌ها این کار را بر اساس زمان‌بندی هر بار که هر یک از سوراخ‌های بینی، بو را حس کرده‌اند، انجام می‌دهند.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> می‌توان گفت بویایی ماهی‌ها نسبت به جانوران خاکی مانند پستانداران چیزی کم ندارد.<sup id="cite_ref-Moscow_65-2" class="reference"><a href="#cite_note-Moscow-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ماهی‌ها برای جفتگیری از خود بوی خاصی ترشح می‌کنند برای نمونه ماهی قرمز این بو را از راه ادرار خود منتشر می‌کند، ماهی‌ها با این کار هم در می‌یابند که کدام ماهی‌ها برای جفت‌گیری آماده اند و هم اینکه آمادگی غده‌های خود را می‌سنجند. بوهای جنسی را بیشتر ماهی‌های نر تولید می‌کنند. حتی ماهی‌های بسیار کوچک که بویایی ضعیف تری نسبت به ماهی‌های بزرگ دارند اما از بویایی جنسی برخوردارند.<sup id="cite_ref-Moscow_65-3" class="reference"><a href="#cite_note-Moscow-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ماهی‌ها با کمک بویایی می‌توانند جمعیت ماهی‌ها و گونه‌ها را هم تشخیص دهند و حتی ماهی‌هایی که با آنها نسبت دارند را شناسایی کنند.<sup id="cite_ref-Moscow_65-4" class="reference"><a href="#cite_note-Moscow-65"><span class="cite-bracket">[</span>۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهی‌هایی مانند سالمون با کمک حس بویایی برای تخم‌ریزی و تکمیل چرخهٔ زندگی به همان جایی بازمی‌گردند که نخستین بار در آن به دنیا آمدند.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>۶۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>۶۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="دریافت‌کننده‌های_الکتریکی_و_مغناطیسی"><span id=".D8.AF.D8.B1.DB.8C.D8.A7.D9.81.D8.AA.E2.80.8C.DA.A9.D9.86.D9.86.D8.AF.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D9.84.DA.A9.D8.AA.D8.B1.DB.8C.DA.A9.DB.8C_.D9.88_.D9.85.D8.BA.D9.86.D8.A7.D8.B7.DB.8C.D8.B3.DB.8C"></span>دریافت‌کننده‌های الکتریکی و مغناطیسی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: دریافت‌کننده‌های الکتریکی و مغناطیسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg/220px-Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg.png" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg/330px-Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg/440px-Electroreceptors_in_a_sharks_head.svg.png 2x" data-file-width="1012" data-file-height="622" /></a><figcaption>دریافت‌کننده‌های میدان الکترومغناطیسی یا آمپول لورنزینی و کانال‌های تشخیص حرکت در سر کوسه</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Active_electro.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Active_electro.png/220px-Active_electro.png" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Active_electro.png 1.5x" data-file-width="316" data-file-height="263" /></a><figcaption>مکان‌یابی الکتریکی فعال، اجسام رسانا باعث تمرکز در میدان مغناطیسی و اجسام مقاوم به جریان باعث پخش شدن میدان می‌شود.</figcaption></figure> <p>دریافت‌کننده‌های الکتریکی به ماهی این امکان را می‌دهد تا <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="میدان الکتریکی">میدان الکتریکی</a> و جریان‌های پیرامونش را احساس کند. برخی ماهی‌ها مانند گربه‌ماهی، کوسه و مارماهی اندامی دارند که به کمک آن می‌توانند پتانسیل الکتریکی ضعیف در حد میلی ولت را هم درک کنند.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>۷۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهی‌های دیگر مانند <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کاردماهی‌سانان">کاردماهی‌سانان</a> آمریکای جنوبی جریان‌های الکتریکی ضعیفی تولید می‌کنند که از آن در راه‌یابی و ارتباط با دیگران بهره می‌برند. اندام‌های دریافت‌کنندهٔ الکتریکی در کوسه‌ها، <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%BE%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%88%D8%B1%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="آمپول‌های لورنزینی">آمپول‌های لورنزینی</a> نام دارد شمار آن‌ها بیش از صدها هزار است. کوسه از این اندام‌ها در شناسایی <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="میدان الکترومغناطیسی">میدان الکترومغناطیسی</a> که همهٔ موجودات زنده تولید می‌کنند استفاده می‌کند.<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کوسه‌ها به ویژه <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87_%D8%B3%D8%B1%DA%86%DA%A9%D8%B4%DB%8C" title="کوسه سرچکشی">کوسهٔ سرچکشی</a> با کمک این اندام‌ها، شکار خود را پیدا می‌کند. دستگاه تشخیص الکتریکی کوسه در میان تمام موجودات زنده، بهترین است. کوسه می‌تواند شکاری که زیر ماسه پنهان شده است را با کمک <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="میدان الکتریکی">میدان الکتریکی</a> که تولید می‌کند شناسایی کند. حرکت <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="جریان اقیانوسی">جریان‌های اقیانوسی</a> در <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="میدان مغناطیسی زمین">میدان مغناطیسی زمین</a>، میدان‌های الکتریکی تولید می‌کند که احتمالاً کوسه‌ها با کمک این میدان‌ها راه خود را پیدا می‌کنند.<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>۷۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برخی ماهی‌ها مانند <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="گربه‌ماهی برقی">گربه‌ماهی برقی</a> با کمک دستگاهِ درک میدان‌های الکتریکی مجاور، می‌توانند در میان آب‌های گلی راه خود را پیدا کنند. این ماهی‌ها با بهره‌گیری از دگرگونی‌های طیفی و مدولاسیون دامنه، فاکتورهایی مانند شکل، بزرگی، فاصله، سرعت و رسانایی جسم را تشخیص می‌دهند. همچنین تشخیص، جنس، سن و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D8%B3%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8" title="سلسله‌مراتب">سلسله مراتب</a> در میان گونه‌ها با کمک همین میدان الکتریکی قابل تعیین است. برای ماهی‌هایی که در آب‌های شور اند، تغییرات میدان الکتریکی در حدود 5nV/cm هم قابل تشخیص است.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>۷۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ماهی <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="پوزه‌پارویی">پوزه‌پارویی</a>، پلانکتون‌ها را با کمک دریافت‌کننده‌های الکتریکیِ کنش‌پذیر (passive) که بر روی پوزهٔ برجسته‌اش وجود دارد شکار می‌کند. گروه‌های بزرگ پلانکتون، سیگنالی در حدود ۰٫۵ تا ۲۰ هرتز تولید می‌کنند که برای این ماهی قابل تشخیص است.<sup id="cite_ref-Paddlefish_74-0" class="reference"><a href="#cite_note-Paddlefish-74"><span class="cite-bracket">[</span>۷۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>دریافت‌کننده‌های مغناطیسی این توان را می‌دهند تا جانور با کمک <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="میدان مغناطیسی زمین">میدان مغناطیسی زمین</a> جهت‌ها را پیدا کند. در ۱۹۸۸ دانشمندان دریافتند که در جمجمهٔ <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">ماهی آزاد</a> قرمز، آهن مغناطیسی شده (single domain magnetite) وجود دارد که در آن در دریافت مغناطیسی کمک می‌کند.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>۷۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="راهیابی"><span id=".D8.B1.D8.A7.D9.87.DB.8C.D8.A7.D8.A8.DB.8C"></span>راهیابی</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=20" title="ویرایش بخش: راهیابی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">ماهی آزاد</a> معمولاً هزاران کیلومتر از محل تولد خود دور می‌شود و دوباره به آن بازمی‌گردد.<sup id="cite_ref-DingleDrake_76-0" class="reference"><a href="#cite_note-DingleDrake-76"><span class="cite-bracket">[</span>۷۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>ماهی آزاد، اوایل زندگی خود را در رودخانه‌ها سر می‌کنند سپس به سوی دریا شنا می‌کنند و دوران بزرگسالی خود را آنجا سپری می‌کنند پس از آن دوباره به رودخانه بازمی‌گردند تا در آنجا تخم‌ریزی کنند. آن‌ها معمولاً به همان رودخانه‌ای بازمی‌گردند که در آن زاده شده‌اند، حتی گاهی دقیقاً همان جایی که تخم شان نخستین بار گذاشته شده است را پیدا می‌کنند.<sup id="cite_ref-Moyle190_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-Moyle190-77"><span class="cite-bracket">[</span>۷۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> گمان بر این است که هنگامی که آن‌ها در اقیانوس‌اند با کمک دریافت‌کننده‌های مغناطیسی خود جای کلی رودخانه‌ای که در آن زاده شده‌اند را پیدا کنند و هنگامی که به رود نزدیک شدند از حس بویایی خود برای پیدا کردن خانهٔ اولیه‌شان استفاده می‌کنند. به عبارت دیگر با استفاده از میدان مغناطیسی زمین و دریافت‌کننده‌های شیمیایی (بویایی) راه را پیدا می‌کنند.<sup id="cite_ref-Lohmann2008_78-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lohmann2008-78"><span class="cite-bracket">[</span>۷۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="جابه‌جایی"><span id=".D8.AC.D8.A7.D8.A8.D9.87.E2.80.8C.D8.AC.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>جابه‌جایی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=21" title="ویرایش بخش: جابه‌جایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Swim_bladder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Swim_bladder.jpg/220px-Swim_bladder.jpg" decoding="async" width="220" height="65" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Swim_bladder.jpg/330px-Swim_bladder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Swim_bladder.jpg/440px-Swim_bladder.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="235" /></a><figcaption>کیسهٔ شنای یک <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C" title="سرخ‌باله معمولی">سرخ‌باله معمولی</a></figcaption></figure> <p>بیشتر ماهی‌ها با حرکت جانبی بدن و استفاده از دُم خود نیروی <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="رانش">رانش</a> برای حرکت رو به جلو را ایجاد می‌کنند و برای سرعت‌های کم و ایجاد پایداری بیشتر از باله‌های دیگر خود مانند بالهٔ مقعد، پشت و غیره استفاده می‌کنند.<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>۷۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در مقابل، گونه‌هایی از ماهی با کمک جفت بال جلویی و میانی خود شنا می‌کنند. گروه دوم معمولاً آهسته‌تر شنا می‌کنند، اما در صورت نیاز، به‌ویژه هنگامی که در میان <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌سنگ مرجانی">آب‌سنگ مرجانی</a> باشند، می‌توانند سرعت شنای خود را افزایش دهند. با این حال نسبت به ماهی‌هایی که از دم و بدن خود برای شنا استفاده می‌کنند آهسته‌ترند.<sup id="cite_ref-Breder_80-0" class="reference"><a href="#cite_note-Breder-80"><span class="cite-bracket">[</span>۸۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Sfakiotakis_81-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sfakiotakis-81"><span class="cite-bracket">[</span>۸۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>شنا با کمک دم و حرکت بدن، بازدهی بالایی دارد و سرعت بیشتری ایجاد می‌کند. پس برای شنای پیوسته و طولانی مناسب است<sup id="cite_ref-Blake_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-Blake-82"><span class="cite-bracket">[</span>۸۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و بیشتر در ماهی‌هایی دیده می‌شود که مجبورند مهاجرت‌های طولانی داشته باشند. در مقابل، شنا با کمک باله‌های کناری بدن به ماهی کمک می‌کند تا در پیچ‌ها و تغییر مسیر بهتر و سریع باشد. در نتیجه در ماهی‌های کوچک که نیاز به فرار از موقعیت‌های خطرناک دارند دیده می‌شود.<sup id="cite_ref-Weihs_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-Weihs-83"><span class="cite-bracket">[</span>۸۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برخی ماهی‌ها مانند <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="گورخرماهی">گورخرماهی</a> در جریان رشد و بسته به شرایط آب، روش شنا کردن خود را تغییر می‌دهند.<sup id="cite_ref-McHenry_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-McHenry-84"><span class="cite-bracket">[</span>۸۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بافت استخوان و ماهیچه در ماهی چگال‌تر از آب است. از این رو ماهی‌های استخوانی برای تعیین عمق شنا و <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="شناوری">شناوری</a> از کیسه‌های هوا کمک می‌گیرند. برخی ماهی‌ها در این کیسه‌ها <a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D8%AF" title="لیپید">لیپید</a> ذخیره می‌کنند. ماهی‌هایی که کیسه‌های هوا ندارند برای شناوری از <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%B1%D8%A2%D8%B1" title="نیروی برآر">نیروی برآر</a> کمک می‌گیرند. آنها برای تولید نیروی برآر از باله‌های شکمی خود استفاده می‌کنند تا در عمق خاصی بمانند. مشکل این روش این است که این ماهی برای شناوری در عمق دلخواه‌شان همواره باید در جابجایی باشند و اینکه نمی‌توانند به عقب شنا کنند یا در آب ثابت بمانند.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>۸۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>۸۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="خونسردی_و_خونگرمی"><span id=".D8.AE.D9.88.D9.86.D8.B3.D8.B1.D8.AF.DB.8C_.D9.88_.D8.AE.D9.88.D9.86.DA.AF.D8.B1.D9.85.DB.8C"></span>خونسردی و خونگرمی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=22" title="ویرایش بخش: خونسردی و خونگرمی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>با اینکه بیشتر ماهی‌ها خونسردند اما استثناهایی وجود دارد. تنها <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="استخوان‌ماهیان">ماهی‌های استخوانی</a> (زیرردهٔ <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پیوسته‌استخوانان">پیوسته‌استخوانان</a>) که خونگرم اند در زیرراستهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تن‌ماهی‌واران">تن‌ماهی‌واران</a> قرار دارند که <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="نول‌ماهی">نول‌ماهی</a>، ماهی تُن و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="ماهی تن پروانه‌ای">ماهی تن پروانه‌ای</a> را شامل می‌شود که ریشهٔ <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="تبارزایش">تبار</a> آن به <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="ماهی خال‌خالی">ماهی خال‌خالی</a> بازمی‌گردد.<sup id="cite_ref-Block1993_87-0" class="reference"><a href="#cite_note-Block1993-87"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ماه‌ماهی">ماه‌ماهی</a> نیز این گونه است، این ماهی که از جملهٔ <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="دهان‌گردماهی‌سانان">دهان‌گردماهی‌سانان</a> است در سال ۲۰۱۵ به خوبی مورد بررسی قرار گرفت و روشن شد که این ماهی با کمک ماهیچه‌های شنایش تولید حرارت می‌کند تا بدنش را هنگامی که جریان آب خلاف جهت از خود بیرون می‌دهد (هنگام تنفس) گرم می‌کند تا حداقل گرما را ازدست داده باشد.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>۸۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این ماهی برای شکار طعمه‌هایی مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8" title="ماهی مرکب">ماهی مرکب</a> می‌تواند خیلی فعال عمل کند و مسافت‌های طولانی را شنا کند چون این توان را دارد که تمام بدنش حتی قلبش را گرم نگه دارد.<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>۸۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این ویژگی بیشتر در پستانداران و پرندگان دیده می‌شود. توانایی تنظیم دمای بدن در <a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">غضروف‌ماهیان</a>، کوسه‌های خانوادهٔ <a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF%DA%A9%D9%88%D8%B3%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="سفیدکوسگان">سفیدکوسگان</a> (<a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%A8%DB%8C%DA%AF%D9%84" title="پوربیگل">پوربیگل</a>، ماهی خال‌خالی، سالمون، و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="کوسه سفید">کوسهٔ سفید</a>) و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="کوسه دم‌دراز">کوسه دم‌دراز</a> دیده می‌شود اما میزان این توانایی متفاوت است کمترین آن در نول‌ماهی است که تنها می‌تواند چشم‌ها و مغزش را گرم کند و بیشترین آن در ماهی تن باله آبی و کوسهٔ پوربیگل است که می‌تواند تا ۲۰ درجه بالاتر از دمای آب پیرامون، بدنش را گرم کند.<sup id="cite_ref-Block1993_87-1" class="reference"><a href="#cite_note-Block1993-87"><span class="cite-bracket">[</span>۸۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>توانایی بالا بردن دمای بدن در ماهی‌هایی دیده می‌شود که همگی بزرگ اند، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="ماهی لجه‌زی">ماهی لجه‌زی</a>اند و مصرف انرژی بالایی دارند تا بتوانند مسافت‌های طولانی را سفر (مهاجرت) کنند. از این رو می‌توان گفت که توان بالابردن دمای بدن با داشتن استانداردهای بالاتر در <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87" class="mw-redirect" title="میزان سوخت‌وساز پایه">میزان سوخت‌وساز پایه</a> بدن ارتباط مستقیم دارد که باعث می‌شود این ماهی‌ها ظرفیت بالاتری در انجام فعالیت‌های فیزیکی مختلف به صورت همزمان داشته باشند و سرعت سوخت و ساز بدن شان بالاتر باشد.<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>۹۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تولید_مثل"><span id=".D8.AA.D9.88.D9.84.DB.8C.D8.AF_.D9.85.D8.AB.D9.84"></span>تولید مثل</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=23" title="ویرایش بخش: تولید مثل"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Torskens_indre_organer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Torskens_indre_organer.jpg/220px-Torskens_indre_organer.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Torskens_indre_organer.jpg/330px-Torskens_indre_organer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Torskens_indre_organer.jpg/440px-Torskens_indre_organer.jpg 2x" data-file-width="1632" data-file-height="1224" /></a><figcaption>اندام‌ها به ترتیب: ۱)<a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF" title="کبد">کبد</a>، ۲)کیسهٔ شنا، ۳)<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B4%D9%BE%D9%84" title="اشپل">اشپل</a>، ۴)<a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="کورروده">رودهٔ کور</a>، ۵)<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%87" title="معده">معده</a>، ۶)روده</figcaption></figure> <p>بیش از ۹۷ درصد ماهی‌ها، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="تخم‌گذاری">تخم‌گذارند</a>؛ از جمله <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">ماهی آزاد</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="ماهی قرمز">ماهی قرمز</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیکلید</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مارماهی سانان">مارماهی سانان</a>.<sup id="cite_ref-Scott_91-0" class="reference"><a href="#cite_note-Scott-91"><span class="cite-bracket">[</span>۹۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تخم <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="ماهی لجه‌زی">ماهی لجه‌زی</a> معمولاً در آب معلق می‌ماند. بسیاری از ماهیان آب شیرین و ماهی‌هایی که در سواحل دریا زندگی می‌کنند، در کف دریا یا لابلای گیاهان دریایی تخم می‌گذارند و برخی هم تخم‌های چسبنده دارند. مرگ‌ومیر تخم‌ها و بچه‌ماهی‌ها معمولاً خیلی زیاد است و از صدها، هزاران یا حتی در مواردی میلیون‌ها تخم، تنها تعداد کمی به سن بلوغ می‌رسند.<sup id="cite_ref-ReferenceA_92-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-92"><span class="cite-bracket">[</span>۹۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اندازه تخم ماهی‌ها بسته به گونه، اندازه ماهی و شرایط محیطی متفاوت است. قطر تخم <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="مکندگان">مکندگان</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="ماهی سفید">ماهی سفید</a> برابر ۲ میلی‌متر، قزل‌آلا از ۳ تا ۴ میلی‌متر و ماهی آزاد ۸ میلی‌متر است.<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>۹۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>اندام‌های جنسی ماهی شامل <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="بیضه">بیضه‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86" title="تخمدان">تخمدان‌ها</a> است. در بیشتر گونه‌های ماهی، غده‌های جنسی به صورت جفت اند و بزرگی آن‌ها با هم برابر است اما گاهی بخشی از این غده‌ها یا همهٔ آنها در هم ادغام شده‌اند.<sup id="cite_ref-Guimaraes_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-Guimaraes-94"><span class="cite-bracket">[</span>۹۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهی <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1" class="mw-redirect" title="نر">نر</a> با استفاده از بیضه، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85" title="اسپرم">اسپرم</a> را به‌صورت یک مایع سفیدرنگ تولید می‌کند که به آن <a href="/wiki/%D9%85%D9%86%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="منی ماهی">منی ماهی</a> گفته می‌شود. <a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%DA%A9" title="تخمک">تخمک</a> در بدن ماهی ماده، در تخمدان ساخته و از طریق <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B1" title="مجرای ادرار">مجرای ادرار</a> به بیرون از بدن ماهی سرازیر می‌شود. در برخی موارد، تخمک‌ها ابتدا در داخل بدن ماهی ماده <a href="/wiki/%D9%84%D9%82%D8%A7%D8%AD" title="لقاح">بارور</a> می‌شوند. در برخی از گونه‌ها، تخم تا زمان تولد بچه‌ماهی‌ها در بدن ماهی باقی می‌ماند. به این روش تولید مثل، اصطلاحاً <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنده‌زایی">زنده‌زایی</a> گفته می‌شود. بعضی از خانواده‌های متعلق به <a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="چارگوش‌ماهی‌سانان">چارگوش‌ماهی‌ها</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرتوماهی">پرتوماهی‌ها</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه‌ماهی‌ها</a> زنده‌زا هستند.<sup id="cite_ref-ReferenceA_92-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-92"><span class="cite-bracket">[</span>۹۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین برخی گونه‌های ماهی زینتی، مانند اعضای خانوادهٔ <a href="/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="رنگین‌ماهیان">رنگین‌ماهیان</a> (<a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%BE%DB%8C" title="گوپی">گوپی</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="مولی باله‌بادبانی">مولی باله‌بادبانی</a> و…) نیز <a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنده‌زایی">زنده‌زایی</a> می‌کنند.<sup id="cite_ref-Alderton2012_95-0" class="reference"><a href="#cite_note-Alderton2012-95"><span class="cite-bracket">[</span>۹۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین گونه‌های معدودی از ماهیان، در مقطعی از طول زندگی خود، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="نرماده">نرماده</a> می‌شوند؛ یعنی هم قابلیت تولید اسپرم و هم تخمک را پیدا می‌کنند. با این حال، خودباروری در ماهیان خیلی نادر است.<sup id="cite_ref-ReferenceB_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-96"><span class="cite-bracket">[</span>۹۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p> در بحث توزیع <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%AF%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اسپرماتوگونی">اسپرماتوگونی</a>، ساختار <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%B6%D9%87" title="بیضه">بیضه‌های</a> <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پیوسته‌استخوانان">پیوسته‌استخوانان</a> بر دو گونه است: فراوان‌ترین حالت برای زمانی است که اسپرماتوگونی در سراسر <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2" title="لوله‌های منی‌ساز">لوله‌های منی‌ساز</a> ایجاد می‌شود در حالی که ماهی‌های آترینومورف تنها محدود به <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D9%86%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="بیان جهات در آناتومی">بخش انتهایی</a> این ساختاراند. ماهی‌ها بسته به وضعیت آزادسازی <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="سلول‌های جنسی">سلول‌های جنسی</a> از <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="کیست">کیست‌ها</a> تا <a href="/wiki/%D9%85%D8%AC%D8%B1%D8%A7_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="مجرا (کالبدشناسی)">مجراهای</a> لوله‌های منی‌ساز، می‌توانند <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%98%D9%86%D8%B2" title="اسپرماتوژنز">اسپرماتوژنزها</a> را به صورت یک مجموعهٔ کامل یا نیمه (<a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D8%AA" title="کیست">کیستی</a> یا نیمه کیستی) ارائه کنند.<sup id="cite_ref-Guimaraes_94-1" class="reference"><a href="#cite_note-Guimaraes-94"><span class="cite-bracket">[</span>۹۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p><div style="text-align: center;"><ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Oeufs002b,57.png" class="mw-file-description" title="تخم مکنده‌ماهی"><img alt="تخم مکنده‌ماهی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Oeufs002b%2C57.png/36px-Oeufs002b%2C57.png" decoding="async" width="36" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Oeufs002b%2C57.png/54px-Oeufs002b%2C57.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Oeufs002b%2C57.png/72px-Oeufs002b%2C57.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="2094" /></a></span></div> <div class="gallerytext">تخم <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مکنده‌ماهی">مکنده‌ماهی</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Oeufs002b,54.png" class="mw-file-description" title="تخم گربه‌کوسه (یا کیف پری دریایی)"><img alt="تخم گربه‌کوسه (یا کیف پری دریایی)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Oeufs002b%2C54.png/42px-Oeufs002b%2C54.png" decoding="async" width="42" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Oeufs002b%2C54.png/62px-Oeufs002b%2C54.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Oeufs002b%2C54.png/83px-Oeufs002b%2C54.png 2x" data-file-width="804" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">تخم <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="گربه‌کوسه">گربه‌کوسه</a> (یا کیف پری دریایی)</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Oeufs002b,55.png" class="mw-file-description" title="تخم کوسه‌های شاخدار"><img alt="تخم کوسه‌های شاخدار" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Oeufs002b%2C55.png/64px-Oeufs002b%2C55.png" decoding="async" width="64" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Oeufs002b%2C55.png/96px-Oeufs002b%2C55.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Oeufs002b%2C55.png/128px-Oeufs002b%2C55.png 2x" data-file-width="906" data-file-height="1695" /></a></span></div> <div class="gallerytext">تخم <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="کوسه‌های شاخدار">کوسه‌های شاخدار</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Oeufs002b,56.png" class="mw-file-description" title="تخم موش ماهی"><img alt="تخم موش ماهی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Oeufs002b%2C56.png/30px-Oeufs002b%2C56.png" decoding="async" width="30" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Oeufs002b%2C56.png/45px-Oeufs002b%2C56.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Oeufs002b%2C56.png/60px-Oeufs002b%2C56.png 2x" data-file-width="684" data-file-height="2708" /></a></span></div> <div class="gallerytext">تخم <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="موش ماهی">موش ماهی</a></div> </li> </ul> </div> <p>به ماهی‌هایی که از تخم خارج می‌شوند، لارو گفته می‌شود. به بدن لاروها یک <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D9%86%D8%A7%D9%81" class="mw-redirect" title="کیسه ناف">کیسه ناف</a> متصل است که از آن تغذیه می‌کنند. پس از جذب کامل کیسه ناف، ماهی باید خودش تغذیه کند.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>۹۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فرایند دگرگونی لارو به ماهی جوان که طی مدت کوتاهی رخ می‌دهد و با چشم قابل ملاحظه است، <a href="/wiki/%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="دگردیسی">دگردیسی</a> نام دارد.<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>۹۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در بسیاری از گونه‌ها، ماهی نر یا ماهی ماده یا هردو، از تخم و بچه‌ماهی‌ها مراقبت می‌کنند. <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیچلایدها</a> با کندن گودال در بستر ماسه، لانه‌ای فراهم می‌کنند، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%D9%86%D9%88%D8%B3" title="ماهی آبنوس">ماهی آبنوس</a> لانه خود را با گیاهان دریایی و رشته‌های چسبنده می‌سازد، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="گورامی">ماهی گورامی</a> برای تخم‌ها حباب‌هایی در سطح آب ایجاد می‌کند و بعضی از گونه‌های سیچلاید و <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="گربه‌ماهی">گربه‌ماهی</a>، از تخم‌ها و بچه‌ها در دهان خود نگهداری می‌کنند. بعضی از ماهی‌ها برای <a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF_%D9%85%D8%AB%D9%84" class="mw-redirect" title="تولید مثل">تولید مثل</a> مسیر بسیار درازی را از دریا به سرچشمه رودخانه (مانند ماهی آزاد) یا برعکس (مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1" title="مارماهی مهاجر">مارماهی مهاجر</a>) می‌پیمایند.<sup id="cite_ref-ReferenceB_96-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceB-96"><span class="cite-bracket">[</span>۹۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="بیماری"><span id=".D8.A8.DB.8C.D9.85.D8.A7.D8.B1.DB.8C"></span>بیماری</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=24" title="ویرایش بخش: بیماری"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG/141px-Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG" decoding="async" width="141" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG/211px-Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG/282px-Cleaner_wrasse_with_a_client.JPG 2x" data-file-width="1622" data-file-height="2162" /></a><figcaption>یک زمردماهی خط آبی (ماهی کوچک‌تر) به همراه یک <a href="/wiki/%D8%AC%D8%B1%D8%A7%D8%AD_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="جراح ماهی">جراح ماهی</a> (ماهی بزرگتر) که در حال گرفتن خدمات پاکسازی است.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بیماری‌های ماهیان">بیماری‌های ماهیان</a></div> <p>مانند دیگر جانوران، ماهی‌ها نیز ممکن است از بیماری رنج برند. عمومی‌ترین دفاع ماهی در برابر بیماری‌ها، پوست و پولک آن و یک لایه مایع مخاطی است که توسط <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="روپوست">روپوست</a> ترشح می‌شود و مانع رشد <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8" title="میکروب">میکروب‌ها</a> در بدن می‌شود. اگر عامل‌های <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7" title="بیماری‌زا">بیماری‌زا</a> در این سدهای دفاعی نفوذ کنند، بدن ماهی با <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%A8" title="التهاب">التهاب</a> به آن‌ها پاسخ می‌دهد، در اثر التهاب جریان خون در ناحیهٔ عفونی بیشتر می‌شود و آن بخش <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%84_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="گلبول سفید">گلبول سفید</a> بیشتری برای نابودی عفونت دریافت می‌کند.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>۹۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در چند سال گذشته <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D9%86" title="واکسن">واکسن‌هایی</a> برای ماهی‌های پرورشگاهی و تزئینی (آکواریومی) تهیه شده است. برای نمونه برای پیشگیری از <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DA%A9" title="کورک">کورَک</a> در <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">ماهی آزاد</a> پرورشی یا <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%84" class="mw-redirect" title="تبخال">تبخال</a> در <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%88%D8%B1_%DA%AF%D9%84%DA%AF%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="کپور گلگون">کپور گلگون</a> واکسن‌هایی تولید شده است.<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>برخی گونه‌های ماهی وظیفهٔ نظافت مواد زائد خارجی را بر عهده می‌گیرند، بهترین نمونه، زمردماهی خط آبی از خانوادهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="زمردماهیان">زمردماهیان</a> است که می‌توان آن را در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌سنگ مرجانی">آب‌سنگ مرجانی</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%86%D8%AF" title="اقیانوس هند">اقیانوس‌های هند</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85" title="اقیانوس آرام">آرام</a> پیدا کرد. این ماهی‌های کوچک به پاکسازی محل می‌پردازند از این رو ماهی‌های دیگر به گونه‌ای برخورد می‌کنند تا توجه این ماهی‌های نظافت چی را به خود جلب کنند.<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پاکسازی در میان دیگر گروه‌های ماهی هم دیده شده که جالب‌ترین مورد آن مربوط است به دو گروه <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیکلید</a> از یک <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="سرده">سَردهٔ</a> مشترک، Etroplus maculatus یا پاک‌کننده و Etroplus suratensis یا گروه ماهی‌های با اندام بزرگتر که خدمات می‌گیرد.<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دستگاه_ایمنی"><span id=".D8.AF.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87_.D8.A7.DB.8C.D9.85.D9.86.DB.8C"></span>دستگاه ایمنی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=25" title="ویرایش بخش: دستگاه ایمنی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ایمنی">دستگاه ایمنی</a> ماهی‌ها، به اندازه <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a> پیشرفته نیست. این دستگاه، از دو بخش تشکیل شده است: محافظت از تهاجم بیرونی و کنترل عوامل بیماری‌زای درونی. محافظت جسمی به صورت <a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_(%DA%A9%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AF%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="پولک (کالبدشناسی)">فلس</a> و لایه‌های <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%85_(%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA)" title="درم (پوست)">درم</a> و <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="روپوست">اپیدرم</a> ایجاد می‌شود که دفاع در برابر آسیب‌های جسمی و ارگانیسم‌های بیماری‌زای محیط را بر عهده دارد. <a href="/wiki/%D9%85%D8%AE%D8%A7%D8%B7" title="مخاط">پوشش مخاطی</a> حاوی <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4" title="باکتری‌کش">باکتری‌کش</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4" title="قارچ‌کش">قارچ‌کش</a> است به دفاع از بدن در مقابل عوامل بیرونی کمک می‌کند و می‌تواند انگل‌ها را از اتصال به ماهی منصرف نماید. ماهی‌ها دارای برخی مصونیت‌های کلی هستند که از مواد شیمیایی موجود در خون آن‌ها تأمین می‌شود: <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%88%D9%86" title="اینترفرون">اینترفرون</a> شیمیایی ضدویروس و <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4%DB%8C_%D8%B3%DB%8C" title="پروتئین واکنشی سی">پروتئین واکنشی سی</a> بلافاصله به باکتری‌ها و ویروس‌ها حمله می‌کنند. به محض اینکه بدن ماهی، یک بیماری‌زا را تشخیص دهد، اقدامات هماهنگی را برای مقاومت در برابر آن انجام می‌دهد: نخست، نقاط ورودی بدن مسدود می‌شود تا از نفوذ بیشتر عامل بیماری‌زا جلوگیری شود. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%D9%88%D9%84" title="سلول">سلول‌های</a> آسیب‌دیده، <a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86" title="هیستامین">هیستامین</a> تولید می‌کنند تا ورودی‌های بدن در نزدیکی آنها دچار <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%A8" title="التهاب">التهاب</a> شود و <a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87_%D8%AE%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="یاخته خونی">سلول‌های خونی</a> را به سمت خود نزدیک کنند. <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%DA%98%D9%86" title="فیبرینوژن">فیبرینوژن</a> و فاکتورهای لخته شدن نیز مانعی از <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="فیبرین">فیبرین</a> ایجاد می‌کنند. <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A8%D9%88%D9%84_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="گلبول سفید">گلبول‌های سفید</a> به همان ناحیه جذب می‌شوند و اجسام خارجی را می‌گیرند و آن‌ها را برای قرنطینه یا دفع به <a href="/wiki/%D8%B7%D8%AD%D8%A7%D9%84" title="طحال">طحال</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%87" title="کلیه">کلیه</a> منتقل می‌کنند. کارایی سیستم ایمنی ماهی‌ها تحت تأثیر محیط است. آب سرد، عملکرد دستگاه ایمنی را کند می‌کند و به همین دلیل، ماهی‌های آلوده تمایل دارند به مناطق گرم تر بروند.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="حفاظت"><span id=".D8.AD.D9.81.D8.A7.D8.B8.D8.AA"></span>حفاظت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=26" title="ویرایش بخش: حفاظت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg/220px-Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg" decoding="async" width="220" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg/330px-Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg/440px-Whale_shark_Georgia_aquarium.jpg 2x" data-file-width="2331" data-file-height="1074" /></a><figcaption><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="کوسه‌نهنگ">کوسه‌نهنگ</a> بزرگ‌ترین گونه از ماهی‌ها که در ردهٔ <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1" class="mw-redirect" title="گونه آسیب‌پذیر">گونه آسیب‌پذیر</a> جای گرفته است.</figcaption></figure> <p>در سال ۲۰۰۶، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA_%D8%A7%D8%B2_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA" title="اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت">اتحادیه بین‌المللی حفاظت از طبیعت</a> <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%85%D8%B9%D8%B1%D8%B6_%D8%AE%D8%B7%D8%B1" class="mw-redirect" title="فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر">فهرست قرمز گونه‌های در معرض خطر</a> را منتشر کرد در این فهرست نام ۱٬۱۷۳ گونهٔ ماهی وجود داشت که در معرض نابودی بودند<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از جمله می‌توان به <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%BA%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3%DB%8C" title="روغن‌ماهی اطلسی">روغن‌ماهی اطلسی</a>،<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87_%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" class="mw-redirect" title="کوسه سفید">کوسه سفید</a>،<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="تهی‌خار">تهی‌خار</a><sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و <a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AE_%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="کپوردندان سوراخ شیاطین">کپوردندان سوراخ شیاطین</a><sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> اشاره کرد. از آنجایی که ماهی‌ها در زیر آب زندگی می‌کنند دریافت اطلاعات کافی از جمعیت آنها به خوبی گیاهان و جانوران خاکی صورت نمی‌گیرد با این حال روشن است که ماهی‌های آب‌های شیرین به دلیل محدودیت محیط زندگی شان بیش از دیگران در خطر نابودی قرار دارند برای نمونه کپوردندان <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AE_%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="سوراخ شیاطین">سوراخ شیاطین</a> در یک فضای ۳ در ۶ متر زندگی می‌کند.<sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="صید_بی‌رویه"><span id=".D8.B5.DB.8C.D8.AF_.D8.A8.DB.8C.E2.80.8C.D8.B1.D9.88.DB.8C.D9.87"></span>صید بی‌رویه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=27" title="ویرایش بخش: صید بی‌رویه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>منظور از صید بی‌رویه، ماهی‌گیری در مقدارهای بسیار زیادی است که جمعیت ماهی‌های بالغ را آنقدر کاهش دهد که قادر به بازیابی جمعیت خود نشوند. صید بی‌رویه، معمولاً روش‌هایی برای صید انبوه را در بر می‌گیرد که در آن مقدار زیادی ماهی یا دیگر جانوران آبزی دیگر نیز به‌صورت ناخواسته صید می‌شوند. این روش‌ها، <a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D9%85" title="اکوسیستم">اکوسیستم</a> دریاها و اقیانوس‌ها را به خطر می‌اندازد و بسیاری از گونه‌های آبزی از جمله ماهیان را در خطر انقراض قرار می‌دهد.<sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یک نمونه از ریزش جمعیت در ماهی‌ها، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D8%A2%D9%85%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="ساردین آمریکای جنوبی">ساردین آمریکای جنوبی</a> است که در ساحل‌های کالیفرنیا صید می‌شد. اوج ماهیگیری این گونه در سال ۱۹۳۷، برابر با ۷۹۰ هزار <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="تن بزرگ">تن بزرگ</a> بود که در سال ۱۹۶۸ به ۲۴ هزار تن بزرگ سقوط کرد و از آن پس، ماهیگیری این گونه صرفهٔ اقتصادی خود را از دست داد.<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> صید بی‌رویه، همچنین یک خطر جدی برای ماهی‌های خوراکی مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%BA%D9%86" title="ماهی روغن">ماهی روغن</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a> است.<sup id="cite_ref-113" class="reference"><a href="#cite_note-113"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بزرگ‌ترین مشکل، اختلاف نظر میان <a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%88_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="علوم و مهندسی شیلات">علوم و مهندسی شیلات</a> و <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="صنعت ماهیگیری">صنعت ماهیگیری</a> است. این دو گروه در بحث توان ماهی‌ها در جبران جمعیت ازدست رفته‌شان در اثر ماهیگیری شدید دچار اختلاف اند. در جاهایی مانند اسکاتلند، <a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%84%D9%86%D8%AF_(%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D9%87)" title="نیوفاندلند (جزیره)">نیوفاندلند</a> و آلاسکا، صنعت ماهیگیری باعث استخدام افراد زیادی می‌شود از این رو دولت‌ها از این صنعت حمایت می‌کنند<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از سوی دیگر دانشمندان شیلات به شدت معتقدند که باید از ماهی‌ها حفاظت شود و هشدار می‌دهند که با ادامهٔ این روند تا پنجاه سال دیگر بسیاری از گونه‌های ماهی دیگر وجود نخواهند داشت.<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="نابودی_زیستگاه"><span id=".D9.86.D8.A7.D8.A8.D9.88.D8.AF.DB.8C_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87"></span>نابودی زیستگاه</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=28" title="ویرایش بخش: نابودی زیستگاه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Lates_niloticus_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lates_niloticus_2.jpg/220px-Lates_niloticus_2.jpg" decoding="async" width="220" height="476" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lates_niloticus_2.jpg/330px-Lates_niloticus_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lates_niloticus_2.jpg/440px-Lates_niloticus_2.jpg 2x" data-file-width="487" data-file-height="1054" /></a><figcaption>ماهی لوتی نیل در صورتی که امکان رشد فراهم باشد می‌تواند تا طول ۲ متر و وزن ۲۰۰ کیلوگرم رشد کند.<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>یکی از نگرانی‌های اصلی برای ادامهٔ زندگی ماهی‌ها تخریب یا آسیب به محل زندگی آنها است، عواملی مانند <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%A2%D8%A8" title="آلودگی آب">آلودگی آب</a>، ساخت سد، حذف آب برای ایجاد محل زندگی برای انسان و ورود <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85" class="mw-redirect" title="گونه‌های مهاجم">گونه‌های مهاجم</a><sup id="cite_ref-120" class="reference"><a href="#cite_note-120"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> به محل زندگی آنها از جملهٔ این موارد است.<sup id="cite_ref-121" class="reference"><a href="#cite_note-121"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="گونه‌های_مهاجم"><span id=".DA.AF.D9.88.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.85.D9.87.D8.A7.D8.AC.D9.85"></span>گونه‌های مهاجم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=29" title="ویرایش بخش: گونه‌های مهاجم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>ورود <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85" class="mw-redirect" title="گونه‌های مهاجم">گونه‌های مهاجم</a> به محل زندگی ماهی‌ها می‌تواند بسیار آسیب‌زا باشد برای نمونه می‌توان به ورود <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D9%88%D8%AA%DB%8C_%D9%86%DB%8C%D9%84" title="ماهی لوتی نیل">ماهی لوتی نیل</a> به <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87_%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="دریاچه ویکتوریا">دریاچه ویکتوریا</a> در دههٔ ۱۹۶۰ میلادی اشاره کرد. این ماهی ۵۰۰ گونه <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF" title="سیکلید">سیکلید</a> <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="بوم‌زادی">بومی</a> دریاچهٔ ویکتوریا را کاملاً نابود کرد البته برخی از آنها در برنامه‌های حفاظتی جان سالم به در بردند اما بقیه احتمالاً برای همیشه از دست رفته‌اند.<sup id="cite_ref-122" class="reference"><a href="#cite_note-122"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="ماهیان سرماری">ماهی سرماری</a>،<sup id="cite_ref-123" class="reference"><a href="#cite_note-123"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ماهی کپور، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پشه‌ماهی">پشه‌ماهی</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="قزل‌آلای خال‌سرخ">قزل‌آلای خال‌سرخ</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%86" title="قزل‌آلای رنگین‌کمان">قزل‌آلای رنگین‌کمان</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%85%D8%A8%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="تیلاپیای موزامبیکی">تیلاپیای موزامبیکی</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="خروس‌ماهی">خروس‌ماهی</a> نمونه‌هایی از گونه‌های مهاجم ماهی هستند.<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اهمیت_ماهی_برای_انسان"><span id=".D8.A7.D9.87.D9.85.DB.8C.D8.AA_.D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C_.D8.A8.D8.B1.D8.A7.DB.8C_.D8.A7.D9.86.D8.B3.D8.A7.D9.86"></span>اهمیت ماهی برای انسان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=30" title="ویرایش بخش: اهمیت ماهی برای انسان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اهمیت_اقتصادی"><span id=".D8.A7.D9.87.D9.85.DB.8C.D8.AA_.D8.A7.D9.82.D8.AA.D8.B5.D8.A7.D8.AF.DB.8C"></span>اهمیت اقتصادی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=31" title="ویرایش بخش: اهمیت اقتصادی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقاله‌های اصلی: <a href="/wiki/%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="صنعت ماهیگیری">صنعت ماهیگیری</a> و <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="آبزی‌پروری">آبزی‌پروری</a></div> <p>در طول تاریخ همواره ماهی به عنوان یک منبع خوراکی برای انسان اهمیت داشته است؛ اهمیت <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D8%A6%DB%8C%D9%86" title="پروتئین">پروتئین</a> ماهی چه به‌دست آمده از راه ماهیگیری در دریاهای آزاد یا پرورش ماهی روز به روز در میان ملت‌ها بیشتر می‌شود. گذشتهٔ پرورش ماهی به ۳۵۰۰ سال پیش از میلاد، در <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%84%D9%82_%DA%86%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="جمهوری خلق چین">چین</a> بازمی‌گردد.<sup id="cite_ref-125" class="reference"><a href="#cite_note-125"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> روی هم رفته نزدیک به یک-ششم پروتئین مصرفی در جهان از راه ماهی گرفته می‌شود.<sup id="cite_ref-Helfman_126-0" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman-126"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>گرفتن ماهی با هدف خوراکی یا ورزشی، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ماهی‌گیری">ماهی‌گیری</a> نام دارد اما تلاش سازماندهی شده از سوی انسان برای گرفتن ماهی، <a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="شیلات">شیلات</a> نام دارد. شیلات یک کار اقتصادی بزرگ است که از راه آن برای میلیون‌ها انسان درآمد ایجاد می‌شود.<sup id="cite_ref-Helfman_126-1" class="reference"><a href="#cite_note-Helfman-126"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> انسان‌ها همچنین برای به دست آوردن گوشت ماهی، اقدام به تکثیر و پرورش دادن ماهی در محوطه‌های محصور (مانند <a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%B6%DA%86%D9%87" title="حوضچه">حوضچه</a> یا <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%B1" title="استخر">استخر</a>) می‌کنند که به آن <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پرورش ماهی">پرورش ماهی</a> گفته می‌شود. پرورش ماهی، سریع‌ترین نوع <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دامداری">دامداری</a> برای تولید غذا با منشأ جانوری است که امروزه نیمی از گوشت ماهی مصرفی در جهان را تأمین می‌کند و به‌عنوان راهی برای اجتناب از ماهی‌گیری بی‌رویه محسوب می‌شود. متداول‌ترین ماهی‌های پرورشی عبارتند از <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF" title="ماهی آزاد">ماهی سالمون</a>، <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AA%D9%86" title="ماهی تن">ماهی تن</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D9%84%E2%80%8C%D8%A2%D9%84%D8%A7" title="قزل‌آلا">ماهی قزل‌آلا</a> و <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="لوزی‌ماهی">لوزی‌ماهی</a>.<sup id="cite_ref-127" class="reference"><a href="#cite_note-127"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در سال ۲۰۱۶ میلادی، ۱۷۱ میلیون تن ماهی به ارزش تخمینی ۳۶۲ میلیارد دلار صید شده که ۴۷ درصد از آن ماهی پرورشی بوده است. سرانه مصرف ماهی در جهان در دهه‌های اخیر سیر صعودی داشته و از ۹ کیلوگرم در سال ۱۹۶۱ به ۲۰٫۲ کیلوگرم در سال ۲۰۱۵ رسیده است. رشد این شاخص، به‌طور متوسط، ۱٫۵ درصد در سال بوده است. تولید فزایندهٔ ماهی پرورشی، نقش مؤثری در رشد تولید و عرضهٔ گوشت ماهی در جهان داشته است. در سال ۲۰۱۵، در حدود ۱۷ درصد از پروتئین حیوانی مورد نیاز جهان، از گوشت ماهی تأمین شد.<sup id="cite_ref-128" class="reference"><a href="#cite_note-128"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پرورش_ماهی"><span id=".D9.BE.D8.B1.D9.88.D8.B1.D8.B4_.D9.85.D8.A7.D9.87.DB.8C"></span>پرورش ماهی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=32" title="ویرایش بخش: پرورش ماهی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پرورش ماهی">پرورش ماهی</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg/200px-Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg" decoding="async" width="200" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg/300px-Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg/400px-Delta_Pride_Catfish_farm_harvest.jpg 2x" data-file-width="422" data-file-height="640" /></a><figcaption>مزرعهٔ پرورش گربه‌ماهی، <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%BE%DB%8C" title="میسیسیپی">میسیسیپی</a></figcaption></figure> <p>پرورش ماهی به حدود ۶۰۰۰ سال پیش از میلاد، بازمی‌گردد؛ بومیان گاندیجمارا در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7_(%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7)" title="ویکتوریا (استرالیا)">ویکتوریای</a> استرالیا، مارماهی پرورش می‌دادند. آنها <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%B3%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="دشت سیلابی">دشت‌های سیلابی</a> به گستردگی ۱۰۰ <a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%B9" title="کیلومتر مربع">کیلومتر مربع</a> را که در همسایگی دریاچهٔ <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7" class="mw-disambig" title="کاندا">کاندا</a> قرار داشت، به مجموعه ای از مجراها و سدها تبدیل کرده بودند و با استفاده از <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B1" title="گرگور">گرگورهای</a> بافته شده مارماهی‌ها را شکار می‌کردند و به جای مناسب هدایت می‌کردند تا از آنها نگهداری کنند تا همهٔ سال مارماهی تازه داشته باشند.<sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بوج بیم در جنوب غرب ویکتوریا که یکی از <a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3%DA%A9%D9%88" class="mw-redirect" title="میراث جهانی یونسکو">میراث جهانی یونسکو</a> است، به عنوان یکی از قدیمی‌ترین محل‌های آبزی‌پروری جهان شناخته می‌شود.<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در چین (۶۲۰۰ پیش از میلاد، قدیمی‌ترین در جهان)،<sup id="cite_ref-132" class="reference"><a href="#cite_note-132"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%85_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="روم باستان">روم باستان</a>،<sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> کره<sup id="cite_ref-Gang_134-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gang-134"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B5%D8%B1_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مصر باستان">مصر باستان</a><sup id="cite_ref-135" class="reference"><a href="#cite_note-135"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نیز آبزی‌پروری انجام می‌شد آنها به ماهی‌ها، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="کرم ابریشم">کرم ابریشم</a>، چوب بلوط، یا <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%85%D8%A8%D9%88_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" class="mw-redirect" title="بامبو (گیاه)">بامبو</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جلبک دریایی">جلبک دریایی</a> و … می‌دادند.<sup id="cite_ref-Gang_134-1" class="reference"><a href="#cite_note-Gang-134"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Global_aquaculture_production_by_country_2010.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Global_aquaculture_production_by_country_2010.png/220px-Global_aquaculture_production_by_country_2010.png" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Global_aquaculture_production_by_country_2010.png/330px-Global_aquaculture_production_by_country_2010.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Global_aquaculture_production_by_country_2010.png/440px-Global_aquaculture_production_by_country_2010.png 2x" data-file-width="786" data-file-height="583" /></a><figcaption>کشورهای مهم در آبزی‌پروری</figcaption></figure> <p>ماهیگیری بیش از اندازهٔ گونه‌های خاص از ماهی یا بازه‌های رکود در ماهیگیری به همراه تقاضای روزافزون برای پروتئین با کیفیت باعث شد تا به صورت گسترده‌تر، افراد به پرورش ماهی روی بیاورند و گونه‌هایی از ماهی‌ها را به صورت اهلی پرورش دهند.<sup id="cite_ref-136" class="reference"><a href="#cite_note-136"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-uscnews.usc.edu_137-0" class="reference"><a href="#cite_note-uscnews.usc.edu-137"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در آغاز همه بر این باور بودند که مانند <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="انقلاب سبز">انقلاب سبز</a> که در سدهٔ ۲۰ میلادی، کشاورزی و دامپروری را دگرگون کرد، قرار است یک «انقلاب آبی» در زمینهٔ ماهیگیری و آبزی‌پروری اتفاق بیفتد.<sup id="cite_ref-138" class="reference"><a href="#cite_note-138"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این تفاوت که جانوران خشکی‌زی سال‌ها بود که اهلی شده بودند و از این راه نیاز انسان به آنها تامین می‌شد اما بیشتر ماهی مورد نیاز به صورت غیراهلی و از راه دریا تامین می‌شد. در ۱۹۷۳ <a href="/wiki/%DA%98%D8%A7%DA%A9-%D8%A7%DB%8C%D9%88_%DA%A9%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%88" title="ژاک-ایو کوستو">ژاک-ایو کوستو</a>، اقیانوس‌شناس مشهور، با ابراز نگرانی از تقاضای روز افزون خوراک دریایی چنین گفت: «نیاز به سیر کردن جمعیتِ رو به رشدِ زمین، ما را بر آن می‌دارد، که با فهم تازه و فناوری تازه به دریا روی بیاوریم»<sup id="cite_ref-139" class="reference"><a href="#cite_note-139"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>آبزی‌پروری برخلاف دامپروری (جانوران خشکی) برای انسان هزینهٔ بسیار کمتری دارد چون بیشتر بیماری‌های انسان از جانوران اهلی سرچشمه می‌گیرد.<sup id="cite_ref-140" class="reference"><a href="#cite_note-140"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> با این حال آبزی‌پروری نیز به سال‌ها پژوهش و بررسی احتیاج دارد،<sup id="cite_ref-DuarteMarbaHolmer_141-0" class="reference"><a href="#cite_note-DuarteMarbaHolmer-141"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> تا محیط زندگی ماهی‌ها پاکیزه بماند و ماهی‌ها دچار انگل یا انواع بیماری‌ها نشوند؛ مانند <a href="/wiki/%D8%B4%D9%BE%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شپش دریایی">شپش دریایی</a> که انگلی است که به ماهی‌های سالمون آسیب می‌زند.<sup id="cite_ref-142" class="reference"><a href="#cite_note-142"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%A7" title="تیلاپیا">تیلاپیا</a>، ماهی آزاد و گربه‌ماهی مهم‌ترین گونه‌های ماهی پرورشی در جهان‌اند.<sup id="cite_ref-faostat_143-0" class="reference"><a href="#cite_note-faostat-143"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در مناطق مدیترانه ای، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="تن باله‌آبی شمالی">ماهی تُن باله‌آبی</a> نیز پرورش می‌یابد.<sup id="cite_ref-144" class="reference"><a href="#cite_note-144"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آکواریوم"><span id=".D8.A2.DA.A9.D9.88.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D9.88.D9.85"></span>آکواریوم</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=33" title="ویرایش بخش: آکواریوم"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>در سال ۱۳۶۹ میلادی، <a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%88%D9%88" title="هونگ‌وو">هونگ‌وو</a> از چین شرکتی تأسیس کرد که کار آن ساخت لول‌های <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%86" title="پرسلان">پرسلان</a> بزرگ بود. در این لوله‌های پرسلان، ماهی قرمز نگهداری می‌شد پس از آن کم‌کم ظرف‌های گِرد به شکل تُنگ ماهی امروزی جایگزین لوله‌های پرسلان شد.<sup id="cite_ref-145" class="reference"><a href="#cite_note-145"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> البته برخی بر این باورند که رومیان باستان نخستین کسانی بودند که آکواریوم را اختراع کردند، آنها در مخزن‌هایی از جنس سنگ مرمر، گربه‌ماهی سفید نگه می‌داشتند اما در درستی این مطلب تردید وجود دارد.<sup id="cite_ref-146" class="reference"><a href="#cite_note-146"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اهمیت_فرهنگی"><span id=".D8.A7.D9.87.D9.85.DB.8C.D8.AA_.D9.81.D8.B1.D9.87.D9.86.DA.AF.DB.8C"></span>اهمیت فرهنگی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=34" title="ویرایش بخش: اهمیت فرهنگی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Matsya_painting.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Matsya_painting.jpg/170px-Matsya_painting.jpg" decoding="async" width="170" height="237" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Matsya_painting.jpg/255px-Matsya_painting.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Matsya_painting.jpg/340px-Matsya_painting.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="977" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%A2%D9%88%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="آواتار">آواتار</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%B4%D9%86%D9%88" title="ویشنو">ویشنو</a> به شکل یک <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="ماتسیا">ماتسیا</a>.</figcaption></figure> <p>در باورهای ساکنان باستانی منطقه امروزی <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86" title="فلسطین">فلسطین</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AC%D9%88%D9%86" title="داجون">داجون</a>، خدای باروری، قدرت‌های زندگی‌بخش طبیعت، <a href="/wiki/%D8%BA%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="غلات">غله</a> و <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C" title="کشاورزی">کشاورزی</a>، بالاتنه‌ای شبیه انسان و دمی شبیه ماهی داشت. بر اساس افسانه‌های چینی، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="تاریخ چین">چین باستان</a> توسط <a href="/wiki/%D9%81%D9%88_%D9%87%D8%B3%DB%8C" title="فو هسی">فو هسی</a>، با سَرِ مرد و دم ماهی، بنیانگذاری شد. او اولین فرمانروا از سه حاکم اسطوره ای چین باستان و مخترع نوشتن، ماهیگیری و تله‌گذاری بود. بر اساس افسانه‌های یونانی، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3" title="گلائوکوس">گلائوکوس</a>، یک پیرمرد ماهی‌گیر بود که با خوردن یک گیاه جادویی، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="جاودانگی">عمر جاودان</a> یافت، اما در عوض مجبور شد همیشه در آب زندگی کند؛ چون بازوانش به باله و پاهایش به دم ماهی تبدیل شد. <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D9%88%D9%85%D9%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="نومو (صفحه وجود ندارد)">نومو</a> نیز موجودی شبیه به ماهی بود که توسط بعضی از قبیله‌های <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="مالی">مالی</a> در <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7" title="آفریقا">آفریقا</a> پرستش می‌شد.<sup id="cite_ref-147" class="reference"><a href="#cite_note-147"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> همچنین در افسانه‌های اروپایی، <a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پری دریایی">پری دریایی</a> یک موجود افسانه‌ای با بالاتنهٔ انسان و دم ماهی است که به <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%82%DB%8C" title="موسیقی">موسیقی</a> علاقه دارد.<sup id="cite_ref-148" class="reference"><a href="#cite_note-148"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> پری دریایی در داستان‌های <i><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D9%88_%DB%8C%DA%A9_%D8%B4%D8%A8" title="هزار و یک شب">هزار و یک شب</a></i> نیر آمده است.<sup id="cite_ref-149" class="reference"><a href="#cite_note-149"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در ادبیات معاصر هم پری دریایی به عنوان یک موجود خیالی مورد توجه برخی نویسندگان قرار گرفته است؛ مانند داستان «<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DA%86%D9%88%D9%84%D9%88" title="پری دریایی کوچولو">پری دریایی کوچولو</a>» از <a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3_%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D9%86" title="هانس کریستیان آندرسن">هانس کریستین آندرسن</a>.<sup id="cite_ref-150" class="reference"><a href="#cite_note-150"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86_%D8%A8%D9%88%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آیین بودایی">آیین بودایی</a>، ماهی طلایی یکی از <a href="/wiki/%D9%87%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%D8%AE%D9%86%D8%AF%D9%87" title="هشت‌فرخنده">هشت فرخنده</a> و نماد آسودگی، غرق نشدن و آزادانه حرکت‌کردن است؛ دقیقاً همان‌طور که ماهی می‌تواند آزادانه در آب حرکت کند.<sup id="cite_ref-151" class="reference"><a href="#cite_note-151"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> این نماد همچنین مفهوم خوشبختی، باروری و فراوانی را دربردارد و معمولاً به شکل ماهی کپور نمایش داده می‌شود؛ چون ماهی کپور زیباست، <a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D9%84_%D8%B9%D9%85%D8%B1" title="طول عمر">طول عمر</a> زیادی دارد و در فرهنگ‌های <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شرق آسیا">آسیای شرقی</a>، مقدس شمرده می‌شود.<sup id="cite_ref-152" class="reference"><a href="#cite_note-152"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Ichthus.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ichthus.svg/200px-Ichthus.svg.png" decoding="async" width="200" height="99" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ichthus.svg/300px-Ichthus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Ichthus.svg/400px-Ichthus.svg.png 2x" data-file-width="902" data-file-height="445" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%B3" title="ایکتیس">ایکتیس</a> یک نماد مسیحی برای ماهی است.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%B3" title="ایکتیس">ایکتیس</a> به معنی ماهی، <a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF" title="نماد">نمادی</a> شامل دو کمان متقاطع است که در تقاطع سمت راست از هم عبور می‌کنند و یادآور تصویر یک ماهی است. این نشان، در دوران <a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مسیحیت اولیه">مسیحیت اولیه</a>، به عنوان یک نماد سرّی در میان مسیحیان کاربرد داشت.<sup id="cite_ref-CT_ask_the_expert_153-0" class="reference"><a href="#cite_note-CT_ask_the_expert-153"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> امروزه به این تصویر، «نشان ماهی» یا «ماهی مسیح» می‌گویند<sup id="cite_ref-154" class="reference"><a href="#cite_note-154"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و به معنای اعتقاد به مسیحیت است.<sup id="cite_ref-155" class="reference"><a href="#cite_note-155"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="کتاب یونس">کتاب یونس</a>، یک ماهی غول پیکر، <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%B3" title="یونس">یونس</a> پیامبر را بلعید.<sup id="cite_ref-156" class="reference"><a href="#cite_note-156"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon,_Iran,_4000_BC,_National_Museum_of_Iran.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg/220px-A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg/330px-A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg/440px-A_Clay_Pot_from_Tal-e_Bakon%2C_Iran%2C_4000_BC%2C_National_Museum_of_Iran.jpg 2x" data-file-width="591" data-file-height="468" /></a><figcaption>ظرف سفالی با نقش‌مایه ماهیان چرخان؛ بازمانده از تل باکون؛ هزاره چهارم پ. م؛ موزه ملی ایران</figcaption></figure> <p>بر اساس باور زرتشتیان، هنگامی که <a href="/wiki/%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%AF%D8%A7" title="اهورامزدا">اهورامزدا</a> درخت گوکَرَن را در دریای فراخکرت آفرید، اهریمن <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9" title="مارمولک">چلپاسه‌ای</a> فرستاد تا ریشه درخت را بجود و حیات را نابود کند. اما در اطراف ریشه درخت در اعماق دریا، دو کَرماهی پیوسته به‌دور ریشه چرخیدند تا وزغ و دیگر جانوران زیان‌آور را از آن دور نگاه دارند. «ماهیان چرخان» از بن‌مایه‌های مورد استفاده در هنر ایرانند که بر روی سفالینه‌ها و ظروف فلزی تصویر شده‌اند. از نقش‌مایه‌های <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="قالی">قالی</a> ایرانی، طرح ماهی دَرهَم —معروف به هراتی— است.<sup id="cite_ref-157" class="reference"><a href="#cite_note-157"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> بسیاری از <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="مردمان ایرانی‌تبار">ایرانیان</a>، در <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="نوروز">جشن نوروز</a>، یک ظرف آب حاوی <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="ماهی قرمز">ماهی قرمز</a> را در <a href="/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="هفت‌سین">سفره هفت‌سن</a> قرار می‌دهند.<sup id="cite_ref-158" class="reference"><a href="#cite_note-158"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A8%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="اختربینی">اختربینی</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AC_%D8%AD%D9%88%D8%AA" title="برج حوت">برج حوت</a> برپایهٔ صورت فلکی <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_(%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C)" title="ماهی (صورت فلکی)">ماهی</a> است. البته یک <a href="/wiki/%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C" title="صورت فلکی">صورت فلکی</a> ماهی دیگر هم هست که <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C_(%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA_%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C)" title="ماهی جنوبی (صورت فلکی)">ماهی جنوبی</a> نام دارد.<sup id="cite_ref-159" class="reference"><a href="#cite_note-159"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>تصویر ماهی در هنر و کتاب‌ها بسیار آمده است؛ فیلم‌هایی مانند <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1_%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88%DB%8C_%D9%86%D9%85%D9%88" title="در جستجوی نمو">در جستجوی نمو</a><sup id="cite_ref-160" class="reference"><a href="#cite_note-160"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و کتاب‌هایی مانند <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%B1%D8%AF_%D9%88_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="پیرمرد و دریا">پیرمرد و دریا</a><sup id="cite_ref-161" class="reference"><a href="#cite_note-161"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> از این نمونه‌اند. ماهی‌های بزرگ به‌ویژه کوسه معمولاً موضوع <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%D8%AA%D8%B1%D8%B3%D9%86%D8%A7%DA%A9" title="فیلم ترسناک">فیلم‌های ترسناک</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%DB%8C%D8%AC_(%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87)" class="mw-redirect" title="مهیج (گونه)">مهیج</a> بوده‌اند؛ ازجمله <a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_(%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86)&action=edit&redlink=1" class="new" title="آرواره‌ها (رمان) (صفحه وجود ندارد)">رمان آرواره‌ها</a><sup id="cite_ref-162" class="reference"><a href="#cite_note-162"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> که فیلمی <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85)" class="mw-redirect" title="آرواره‌ها (فیلم)">به همین نام</a> هم از روی آن ساخته شد که خود، الهام‌بخش و تأثیرگذار بود.<sup id="cite_ref-163" class="reference"><a href="#cite_note-163"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در عالم سینما و هنر، ماهی پیرانا هم مانند کوسه، ترسناک به تصویر کشیده شده است. از جمله در فیلم <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85)" title="پیرانا (فیلم)">پیرانا</a>. البته برخلاف تصور عمومی <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%DA%A9%D9%85_%D9%82%D8%B1%D9%85%D8%B2" title="پیرانای شکم قرمز">پیرانای شکم قرمز</a>، یک ماهی بسیار خجالتی و لاشه‌خوار است که احتمال آسیب‌زدن آن به انسان بسیار کم است.<sup id="cite_ref-164" class="reference"><a href="#cite_note-164"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="آشپزی"><span id=".D8.A2.D8.B4.D9.BE.D8.B2.DB.8C"></span>آشپزی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=35" title="ویرایش بخش: آشپزی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_(%D8%BA%D8%B0%D8%A7)" title="ماهی (غذا)">ماهی (غذا)</a></div> <p>راه‌های گوناگونی برای آماده کردن ماهی برای خوراک وجود دارد، برای یک خوراک می‌توان اصلاً ماهی را نپخت (خام) مانند <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B4%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%DB%8C" title="ساشی‌می">ساشی‌می</a>؛<sup id="cite_ref-165" class="reference"><a href="#cite_note-165"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا اینکه می‌توان ماهی را به روش‌های گوناگون فرآوری کرد مانند <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86_(%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D9%BE%D8%AE%D8%AA)" title="خواباندن (روش پخت)">خواباندن</a> (<a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8C%DA%86%D9%87" title="سویچه">سویچه</a>)<sup id="cite_ref-166" class="reference"><a href="#cite_note-166"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%86" title="ترشی انداختن">ترشی انداختن</a> (<a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DB%8C_%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ترشی شاه‌ماهی (صفحه وجود ندارد)">ترشی شاه‌ماهی</a>)<sup id="cite_ref-167" class="reference"><a href="#cite_note-167"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="دودی کردن">دودی کردن</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="آزادماهی دودی">آزادماهی دودی</a>).<sup id="cite_ref-:1_168-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-168"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> علاوه بر این‌ها می‌توان مانند دیگر مواد خوراکی ماهی را پخت که این کار می‌تواند به صورت <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="تنوری کردن">تنوری کردن</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D8%B1%D8%AE_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="سرخ کردن">سرخ کردن</a> (<a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%BE%D8%B3_%D9%88_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="چیپس و ماهی">چیپس و ماهی</a>)، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کباب کردن شبکه‌ای">کباب کردن</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B2%DB%8C" title="تنگاب‌پزی">تنگاب‌پزی</a> (خوراک <a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="گربه ماهی">گربه ماهی</a> در <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D9%88_(%D8%BA%D8%B0%D8%A7)" title="روو (غذا)">روو</a>)<sup id="cite_ref-169" class="reference"><a href="#cite_note-169"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا بخارپز کردن باشد. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Aringa-marinato.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Aringa-marinato.jpg/220px-Aringa-marinato.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Aringa-marinato.jpg/330px-Aringa-marinato.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Aringa-marinato.jpg/440px-Aringa-marinato.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2592" /></a><figcaption>ترشی شاه ماهی با پیاز</figcaption></figure> <table class="wikitable" style="text–align:right; margin-top:5px;"> <tbody><tr> <th colspan="4">مقایسهٔ مواد خوراکی ۱۰۰ گرم سفیدماهی و ماهی روغنی </th></tr> <tr> <th>مواد خوراکی </th> <th>سفیدماهی<br /><a href="/wiki/%D8%B2%D8%BA%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D8%A7" title="زغال‌ماهی آلاسکا">زغال‌ماهی آلاسکا</a><sup id="cite_ref-170" class="reference"><a href="#cite_note-170"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <th>ماهی روغنی<br /><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%B3%DB%8C" title="شاه‌ماهی اطلسی">شاه‌ماهی اطلسی</a><sup id="cite_ref-171" class="reference"><a href="#cite_note-171"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <td rowspan="9"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Halibut_and_salmon_fillets.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Halibut_and_salmon_fillets.jpg/220px-Halibut_and_salmon_fillets.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Halibut_and_salmon_fillets.jpg/330px-Halibut_and_salmon_fillets.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Halibut_and_salmon_fillets.jpg/440px-Halibut_and_salmon_fillets.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>فیلهٔ <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="لوزی‌ماهی">لوزی‌ماهی</a> (یک نوع سفیدماهی) در بالا و فیلهٔ سالمون (نوعی ماهی روغنی) در پایین</figcaption></figure> </td></tr> <tr> <th>انرژی (kcal) </th> <td style="text-align:center;">۱۱۱ </td> <td style="text-align:center;">۲۰۳ </td></tr> <tr> <th>پروتئین (g) </th> <td style="text-align:center;">۲۳ </td> <td style="text-align:center;">۲۳ </td></tr> <tr> <th>چربی (g) </th> <td style="text-align:center;">۱ </td> <td style="text-align:center;">۱۲ </td></tr> <tr> <th>کلسترول (mg) </th> <td style="text-align:center;">۸۶ </td> <td style="text-align:center;">۷۷ </td></tr> <tr> <th>ویتامین B-12 برحسب (µg) </th> <td style="text-align:center;">۴ </td> <td style="text-align:center;">۱۳ </td></tr> <tr> <th>فسفر (mg) </th> <td style="text-align:center;">۲۶۷ </td> <td style="text-align:center;">۳۰۳ </td></tr> <tr> <th>سلنیم (µg) </th> <td style="text-align:center;">۴۴ </td> <td style="text-align:center;">۴۷ </td></tr> <tr> <th>امگا-3 (mg) </th> <td style="text-align:center;">۵۰۹ </td> <td style="text-align:center;">۲۰۱۴ </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=36" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست ماهی‌ها">فهرست ماهی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="فهرست تیره‌های ماهی‌ها">فهرست تیره‌های ماهی‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ماهی‌گیری">ماهی‌گیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="آبزی‌شناسی">آبزی‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="زیست‌شناسی دریا">زیست‌شناسی دریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خوراک دریایی">خوراک دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="شیلات">شیلات</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&section=37" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2 mw-content-ltr" dir="ltr"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFGoldman1997" class="citation journal cs1">Goldman, K.J. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120406114844/http://www.mendeley.com/research/temperature-and-activities-of-a-white-shark-carcharodon-carcharias/">"Regulation of body temperature in the white shark, <i>Carcharodon carcharias</i>"</a>. <i>Journal of Comparative Physiology</i>. B Biochemical Systemic and Environmental Physiology. <b>167</b> (6): 423–429. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs003600050092">10.1007/s003600050092</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0174-1578">0174-1578</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mendeley.com/research/temperature-and-activities-of-a-white-shark-carcharodon-carcharias/">the original</a> on 6 April 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">12 October</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Comparative+Physiology&rft.atitle=Regulation+of+body+temperature+in+the+white+shark%2C+Carcharodon+carcharias&rft.volume=167&rft.issue=6&rft.pages=423-429&rft.date=1997&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs003600050092&rft.issn=0174-1578&rft.aulast=Goldman&rft.aufirst=K.J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mendeley.com%2Fresearch%2Ftemperature-and-activities-of-a-white-shark-carcharodon-carcharias%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCareyLawson,_K.D.1973" class="citation journal cs1">Carey, F.G.; Lawson, K.D. (February 1973). "Temperature regulation in free-swimming bluefin tuna". <i>Comparative Biochemistry and Physiology Part A: Physiology</i>. <b>44</b> (2): 375–392. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2F0300-9629%2873%2990490-8">10.1016/0300-9629(73)90490-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Comparative+Biochemistry+and+Physiology+Part+A%3A+Physiology&rft.atitle=Temperature+regulation+in+free-swimming+bluefin+tuna&rft.volume=44&rft.issue=2&rft.pages=375-392&rft.date=1973-02&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2F0300-9629%2873%2990490-8&rft.aulast=Carey&rft.aufirst=F.G.&rft.au=Lawson%2C+K.D.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fishbase.org/search.php">"FishBase"</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پایگاه داده ماهی">FishBase</a>. April 2015<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">29 August</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=FishBase&rft.pub=FishBase&rft.date=2015-04&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fishbase.org%2Fsearch.php&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Martill, D.M. , 1988, "<i>Leedsichthys problematicus</i>, a giant filter-feeding teleost from the Jurassic of England and France", <i>Neues Jahrbuch fur Geologie und Palaontologie</i> Monatshefte <b>1988</b> (11): 670-680</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Liston, Steel & Challands, 2005</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDawkins2004357-6" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDawkins2004357_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDawkins2004">Dawkins 2004</a>, p. 357.</span> </li> <li id="cite_note-Shu2003-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Shu2003_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFShuConway_MorrisHanZhang2003" class="citation journal cs1">Shu, D. -G.; Conway Morris, S.; Han, J.; et al. (January 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v421/n6922/abs/nature01264.html">"Head and backbone of the Early Cambrian vertebrate Haikouichthys"</a>. <i>Nature</i>. <b>421</b> (6922): 526–529. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2003Natur.421..526S">2003Natur.421..526S</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature01264">10.1038/nature01264</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12556891">12556891</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">September 21,</span> 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Head+and+backbone+of+the+Early+Cambrian+vertebrate+Haikouichthys&rft.volume=421&rft.issue=6922&rft.pages=526-529&rft.date=2003-01&rft_id=info%3Apmid%2F12556891&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature01264&rft_id=info%3Abibcode%2F2003Natur.421..526S&rft.aulast=Shu&rft.aufirst=D.+-G.&rft.au=Conway+Morris%2C+S.&rft.au=Han%2C+J.&rft.au=Zhang%2C+Z.+-F.&rft.au=Yasui%2C+K.&rft.au=Janvier%2C+P.&rft.au=Chen%2C+L.&rft.au=Zhang%2C+X.+-L.&rft.au=Liu%2C+J.+-N.&rft.au=Li%2C+Y.&rft.au=Liu%2C+H.+-Q.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnature%2Fjournal%2Fv421%2Fn6922%2Fabs%2Fnature01264.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDawkins2004289-8" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEDawkins2004289_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDawkins2004">Dawkins 2004</a>, p. 289: "Obviously vertebrates must have had ancestors living in the Cambrian, but they were assumed to be invertebrate forerunners of the true vertebrates — protochordates. Pikaia has been heavily promoted as the oldest fossil protochordate."</span> </li> <li id="cite_note-Morris2012-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Morris2012_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMorrisCaron2012" class="citation journal cs1">Morris SC, Caron JB (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120527051940/http://www.artsci.utoronto.ca/main/media-releases/papers/pikaia-gracilens.pdf">"<i>Pikaia gracilens</i> Walcott, a stem-group chordate from the Middle Cambrian of British Columbia"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Biological Reviews</i>. <b>87</b> (2): 480–512. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1469-185X.2012.00220.x">10.1111/j.1469-185X.2012.00220.x</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/22385518">22385518</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.artsci.utoronto.ca/main/media-releases/papers/pikaia-gracilens.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2012-05-27<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2013-01-19</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Biological+Reviews&rft.atitle=Pikaia+gracilens+Walcott%2C+a+stem-group+chordate+from+the+Middle+Cambrian+of+British+Columbia&rft.volume=87&rft.issue=2&rft.pages=480-512&rft.date=2012&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1469-185X.2012.00220.x&rft_id=info%3Apmid%2F22385518&rft.aulast=Morris&rft.aufirst=SC&rft.au=Caron%2C+JB&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.artsci.utoronto.ca%2Fmain%2Fmedia-releases%2Fpapers%2Fpikaia-gracilens.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Morris1979-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Morris1979_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMorris_SC1979" class="citation journal cs1">Morris SC (1979). "The Burgess Shale (Middle Cambrian) fauna". <i>Annual Review of Ecology and Systematics</i>. <b>10</b>: 327–349. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1146%2Fannurev.es.10.110179.001551">10.1146/annurev.es.10.110179.001551</a>. <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="جی‌استور">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/2096795">2096795</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Review+of+Ecology+and+Systematics&rft.atitle=The+Burgess+Shale+%28Middle+Cambrian%29+fauna&rft.volume=10&rft.pages=327-349&rft.date=1979&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.es.10.110179.001551&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F2096795%23id-name%3DJSTOR&rft.au=Morris+SC&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Waggoner2011-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Waggoner2011_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWaggoner" class="citation web cs1">Waggoner, Ben. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110629070158/http://www.ucmp.berkeley.edu/vertebrates/vertfr.html">"Vertebrates: Fossil Record"</a>. UCMP. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ucmp.berkeley.edu/vertebrates/vertfr.html">the original</a> on 29 June 2011<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">15 July</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Vertebrates%3A+Fossil+Record&rft.pub=UCMP&rft.aulast=Waggoner&rft.aufirst=Ben&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ucmp.berkeley.edu%2Fvertebrates%2Fvertfr.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEHainesChambers2005-12" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEHainesChambers2005_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHainesChambers2005">Haines & Chambers 2005</a>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFReference-OED-agnathan" class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oed.com/search/dictionary/?q=agnathan">"agnathan"</a>. <i><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="فرهنگ انگلیسی آکسفورد">فرهنگ انگلیسی آکسفورد</a></i> (Online ed.). <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF" title="انتشارات دانشگاه آکسفورد">انتشارات دانشگاه آکسفورد</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=agnathan&rft.btitle=%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF+%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C+%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF&rft.edition=Online&rft.pub=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D8%AA+%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87+%D8%A2%DA%A9%D8%B3%D9%81%D9%88%D8%B1%D8%AF&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oed.com%2Fsearch%2Fdictionary%2F%3Fq%3Dagnathan&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span> <span style="font-size:0.95em; font-size:90%; color:#555">(Subscription or <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oed.com/public/login/loggingin#withyourlibrary">participating institution membership</a> required.)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEncyclopædia_Britannica1954107-14" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEncyclopædia_Britannica1954107_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFEncyclopædia_Britannica1954">Encyclopædia Britannica 1954</a>, p. 107.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">G. Lecointre & H. Le Guyader, 2007, <i>The Tree of Life: A Phylogenetic Classification</i>, Harvard University Press Reference Library</span> </li> <li id="cite_note-Romer,_A_1977-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Romer,_A_1977_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Alfred_Romer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Romer (صفحه وجود ندارد)">Romer, A.S</a>. & T.S. Parsons. 1977. <i>The Vertebrate Body.</i> 5th ed. Saunders, Philadelphia. (6th ed. 1985)</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Benton, M. J. (1998) The quality of the fossil record of vertebrates. Pp. 269–303, in Donovan, S. K. and Paul, C. R. C. (eds), The adequacy of the fossil record, Fig. 2. Wiley, New York, 312 pp.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFNelson2006">Nelson 2006</a>، صص. 4–5)</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFNelson2006">Nelson 2006</a>، ص. 3)</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFNelson2006">Nelson 2006</a>، ص. 2)</span> </li> <li id="cite_note-publishing3-21"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-publishing3_21-0">۲۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-publishing3_21-1">۲۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 3)</span> </li> <li id="cite_note-treeoflife-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-treeoflife_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Tree of life web project – <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tolweb.org/Chordata/2499">Chordates</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070224172716/http://tolweb.org/Chordata/2499">بایگانی‌شده</a> در ۲۴ فوریه ۲۰۰۷ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-integrated-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-integrated_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCleveland_P._Hickman,_Jr.Larry_S._RobertsAllan_L._Larson2001" class="citation book cs1">Cleveland P. Hickman, Jr.; Larry S. Roberts; Allan L. Larson (2001). <i>Integrated Principles of Zoology</i>. McGraw-Hill Publishing Co. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-07-290961-7" title="ویژه:منابع کتاب/0-07-290961-7"><bdi>0-07-290961-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Integrated+Principles+of+Zoology&rft.pub=McGraw-Hill+Publishing+Co&rft.date=2001&rft.isbn=0-07-290961-7&rft.au=Cleveland+P.+Hickman%2C+Jr.&rft.au=Larry+S.+Roberts&rft.au=Allan+L.+Larson&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://oceanservice.noaa.gov/facts/dolphin.html">"Are dolphins fish?"</a>. <i>National Oceanic and Atmospheric Administration</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=National+Oceanic+and+Atmospheric+Administration&rft.atitle=Are+dolphins+fish%3F&rft_id=https%3A%2F%2Foceanservice.noaa.gov%2Ffacts%2Fdolphin.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAgrawalGopal2013" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Agrawal, Anju; Gopal, Krishna (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Cf4_AAAAQBAJ&pg=PA49&lpg=PA49&dq=fish+is+ectothermic,+has+a+streamlined+body+for+rapid+swimming&source=bl&ots=4NPib7AceQ&sig=ACfU3U2cBUP8FXppLVCzX_0b_U-z-zwfSQ&hl=en&sa=X&ved=2ahUKEwi20Nufvv_kAhVRI1AKHX3QAzMQ6AEwDHoECAgQAQ#v=onepage&q=fish%20is%20ectothermic,%20has%20a%20streamlined%20body%20for%20rapid%20swimming&f=false"><i>Biomonitoring of Water and Waste Water</i></a> (به انگلیسی). India: Springer. p. 49. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-81-322-0864-8">10.1007/978-81-322-0864-8</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">3 October</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biomonitoring+of+Water+and+Waste+Water&rft.place=India&rft.pages=49&rft.pub=Springer&rft.date=2013&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-81-322-0864-8&rft.aulast=Agrawal&rft.aufirst=Anju&rft.au=Gopal%2C+Krishna&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DCf4_AAAAQBAJ%26pg%3DPA49%26lpg%3DPA49%26dq%3Dfish%2Bis%2Bectothermic%2C%2Bhas%2Ba%2Bstreamlined%2Bbody%2Bfor%2Brapid%2Bswimming%26source%3Dbl%26ots%3D4NPib7AceQ%26sig%3DACfU3U2cBUP8FXppLVCzX_0b_U-z-zwfSQ%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D2ahUKEwi20Nufvv_kAhVRI1AKHX3QAzMQ6AEwDHoECAgQAQ%23v%3Donepage%26q%3Dfish%2520is%2520ectothermic%2C%2520has%2520a%2520streamlined%2520body%2520for%2520rapid%2520swimming%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 103)</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، صص. 53–57)</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Froese, Rainer, and Daniel Pauly, eds. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fishbase.org/Summary/SpeciesSummary.php?id=12803">"<i>Periophthalmus barbarus</i>"</a> in <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پایگاه داده ماهی">FishBase</a>. November 2006 version.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Froese, Rainer, and Daniel Pauly, eds. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fishbase.org/summary/SpeciesSummary.php?genusname=Phreatobius&speciesname=cisternarum">"<i>Phreatobius cisternarum</i>"</a> in <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پایگاه داده ماهی">FishBase</a>. November 2006 version.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFPlanet_Catfish" class="citation web cs1">Planet Catfish. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061023092123/http://www.planetcatfish.com/catelog/species.php?species_id=646">"Cat-eLog: Heptapteridae: <i>Phreatobius</i>: <i>Phreatobius</i> sp. (1)"</a>. Planet Catfish. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.planetcatfish.com/catelog/species.php?species_id=646">the original</a> on 23 October 2006<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 November</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cat-eLog%3A+Heptapteridae%3A+Phreatobius%3A+Phreatobius+sp.+%281%29&rft.pub=Planet+Catfish&rft.au=Planet+Catfish&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.planetcatfish.com%2Fcatelog%2Fspecies.php%3Fspecies_id%3D646&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMcClainBalkBenfieldBranch2015" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">McClain, Craig R.; Balk, Meghan A.; Benfield, Mark C.; Branch, Trevor A.; Chen, Catherine; Cosgrove, James; Dove, Alistair D. M.; Gaskins, Lindsay C.; Helm, Rebecca R. (2015-01-13). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://peerj.com/articles/715">"Sizing ocean giants: patterns of intraspecific size variation in marine megafauna"</a>. <i>PeerJ</i> (به انگلیسی). <b>3</b>: e715. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.7717%2Fpeerj.715">10.7717/peerj.715</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/2167-8359">2167-8359</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=PeerJ&rft.atitle=Sizing+ocean+giants%3A+patterns+of+intraspecific+size+variation+in+marine+megafauna&rft.volume=3&rft.pages=e715&rft.date=2015-01-13&rft_id=info%3Adoi%2F10.7717%2Fpeerj.715&rft.issn=2167-8359&rft.aulast=McClain&rft.aufirst=Craig+R.&rft.au=Balk%2C+Meghan+A.&rft.au=Benfield%2C+Mark+C.&rft.au=Branch%2C+Trevor+A.&rft.au=Chen%2C+Catherine&rft.au=Cosgrove%2C+James&rft.au=Dove%2C+Alistair+D.+M.&rft.au=Gaskins%2C+Lindsay+C.&rft.au=Helm%2C+Rebecca+R.&rft_id=https%3A%2F%2Fpeerj.com%2Farticles%2F715&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fishbase.us/summary/Schindleria-brevipinguis.html">"Schindleria brevipinguis summary page"</a>. <i>FishBase</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-02</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=FishBase&rft.atitle=Schindleria+brevipinguis+summary+page&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.fishbase.us%2Fsummary%2FSchindleria-brevipinguis.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://central2.to.gov.br/arquivo/24/199">Estudo das Espécies Ícticas do Parque Estadual do Cantão</a>, fish species survey of Cantão (in Portuguese)</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAndrewsAdrian_ExellNeville_Carrington2003" class="citation book cs1">Andrews, Chris; Adrian Exell; Neville Carrington (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/manualoffishheal0000andr_z5q9"><i>Manual Of Fish Health</i></a>. Firefly Books.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Manual+Of+Fish+Health&rft.pub=Firefly+Books&rft.date=2003&rft.aulast=Andrews&rft.aufirst=Chris&rft.au=Adrian+Exell&rft.au=Neville+Carrington&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmanualoffishheal0000andr_z5q9&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-VB-35"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-VB_35-0">۳۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_35-1">۳۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_35-2">۳۵٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_35-3">۳۵٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_35-4">۳۵٫۴</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-VB_35-5">۳۵٫۵</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRomer,_Alfred_SherwoodParsons,_Thomas_S.1977" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Alfred_Romer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfred Romer (صفحه وجود ندارد)">Romer, Alfred Sherwood</a>; Parsons, Thomas S. (1977). <i>The Vertebrate Body</i>. Philadelphia, PA: Holt-Saunders International. pp. 316–327. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-03-910284-X" title="ویژه:منابع کتاب/0-03-910284-X"><bdi>0-03-910284-X</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Vertebrate+Body&rft.place=Philadelphia%2C+PA&rft.pages=316-327&rft.pub=Holt-Saunders+International&rft.date=1977&rft.isbn=0-03-910284-X&rft.au=Romer%2C+Alfred+Sherwood&rft.au=Parsons%2C+Thomas+S.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Advanced_Biology-36"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Advanced_Biology_36-0">۳۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Advanced_Biology_36-1">۳۶٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Advanced_Biology_36-2">۳۶٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Advanced_Biology_36-3">۳۶٫۳</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFM._b._v._RobertsMichael_ReissGrace_Monger2000" class="citation book cs1">M. b. v. Roberts; Michael Reiss; Grace Monger (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/advancedbiology0000robe"><i>Advanced Biology</i></a>. London, UK: Nelson. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/advancedbiology0000robe/page/164">164</a>–165.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Advanced+Biology&rft.place=London%2C+UK&rft.pages=164-165&rft.pub=Nelson&rft.date=2000&rft.au=M.+b.+v.+Roberts&rft.au=Michael+Reiss&rft.au=Grace+Monger&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fadvancedbiology0000robe&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation journal cs1">"The Origin of the Larva and Metamorphosis in Amphibia". <i>The American Naturalist</i>. Essex Institute. <b>91</b>: 287. 1957. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086%2F281990">10.1086/281990</a>. <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="جی‌استور">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/2458911">2458911</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+American+Naturalist&rft.atitle=The+Origin+of+the+Larva+and+Metamorphosis+in+Amphibia&rft.volume=91&rft.pages=287&rft.date=1957&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F281990&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F2458911%23id-name%3DJSTOR&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Gaining_ground-38"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Gaining_ground_38-0">۳۸٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Gaining_ground_38-1">۳۸٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Clack, J. A. (2002): Gaining ground: the origin and evolution of tetrapods. <i>Indiana University Press</i>, Bloomington, Indiana. 369 pp</span> </li> <li id="cite_note-Armbruster1998-39"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Armbruster1998_39-0">۳۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Armbruster1998_39-1">۳۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.auburn.edu/academic/science_math/res_area/loricariid/fish_key/Air.pdf">"Modifications of the Digestive Tract for Holding Air in Loricariid and Scoloplacid Catfishes"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Copeia</i> (3): 663–675. 1998. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1447796">10.2307/1447796</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">25 June</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Copeia&rft.atitle=Modifications+of+the+Digestive+Tract+for+Holding+Air+in+Loricariid+and+Scoloplacid+Catfishes&rft.issue=3&rft.pages=663-675&rft.date=1998&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1447796&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.auburn.edu%2Facademic%2Fscience_math%2Fres_area%2Floricariid%2Ffish_key%2FAir.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Marcus Song, <i>Caring for Betta Fish</i> Lulu Press, 2006. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-4116-9365-5" title="ویژه:منابع کتاب/1-4116-9365-5">‎۱−۴۱۱۶−۹۳۶۵−۵</a></span> </li> <li id="cite_note-Pinter-41"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Pinter_41-0">۴۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Pinter_41-1">۴۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Pinter, H. (1986). Labyrinth Fish. Barron's Educational Series, Inc. , <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-8120-5635-3" title="ویژه:منابع کتاب/0-8120-5635-3">‎۰−۸۱۲۰−۵۶۳۵−۳</a></span> </li> <li id="cite_note-Setaro-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Setaro_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSetaro1999" class="citation book cs1">Setaro, John F. (1999). <i>Circulatory System</i>. Microsoft Encarta 99.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Circulatory+System&rft.pub=Microsoft+Encarta+99&rft.date=1999&rft.aulast=Setaro&rft.aufirst=John+F.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200209164024/http://esi.stanford.edu/circulation/circulation5.htm">"The fish heart - the pump"</a>. <i>esi.stanford.edu</i> (به انگلیسی). Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://esi.stanford.edu/circulation/circulation5.htm">the original</a> on 9 February 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=esi.stanford.edu&rft.atitle=The+fish+heart+-+the+pump&rft_id=https%3A%2F%2Fesi.stanford.edu%2Fcirculation%2Fcirculation5.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/animal/fish">"Fish - The digestive system"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=Fish+-+The+digestive+system&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fanimal%2Ffish&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-britannica.com-45"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-britannica.com_45-0">۴۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-britannica.com_45-1">۴۵٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/animal/fish">"Fish - Excretory organs"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=Fish+-+Excretory+organs&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fanimal%2Ffish&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Helfman_brain-46"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-0">۴۶٫۰۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-1">۴۶٫۰۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-2">۴۶٫۰۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-3">۴۶٫۰۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-4">۴۶٫۰۴</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-5">۴۶٫۰۵</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-6">۴۶٫۰۶</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-7">۴۶٫۰۷</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-8">۴۶٫۰۸</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_brain_46-9">۴۶٫۰۹</a></sup></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، صص. 48–49)</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 191)</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSciences" class="citation web cs1">Sciences, Journal of Undergraduate Life. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/5hn2YJET6?url=http://juls.sa.utoronto.ca/Issues/JULS-Vol2Iss1/JULS-Vol2Iss1-Review3.pdf">"Appropriate maze methodology to study learning in fish"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://juls.sa.utoronto.ca/Issues/JULS-Vol2Iss1/JULS-Vol2Iss1-Review3.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 25 June 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">28 May</span> 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Appropriate+maze+methodology+to+study+learning+in+fish&rft.aulast=Sciences&rft.aufirst=Journal+of+Undergraduate+Life&rft_id=http%3A%2F%2Fjuls.sa.utoronto.ca%2FIssues%2FJULS-Vol2Iss1%2FJULS-Vol2Iss1-Review3.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">Dunayer, Joan, "Fish: Sensitivity Beyond the Captor's Grasp," The Animals' Agenda, July/August 1991, pp. 12–18</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKirby2003" class="citation news cs1">Kirby, Alex (30 April 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/2983045.stm">"Fish do feel pain, scientists say"</a>. <i>BBC News</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">4 January</span> 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Fish+do+feel+pain%2C+scientists+say&rft.date=2003-04-30&rft.aulast=Kirby&rft.aufirst=Alex&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fsci%2Ftech%2F2983045.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-grandin183-51"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-grandin183_51-0">۵۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-grandin183_51-1">۵۱٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-grandin183_51-2">۵۱٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGrandinJohnson,_Catherine2005" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Temple_Grandin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Temple Grandin (صفحه وجود ندارد)">Grandin, Temple</a>; Johnson, Catherine (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/animalsintransla00gran"><i>Animals in Translation</i></a>. New York, New York: Scribner. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/animalsintransla00gran/page/183">183</a>–184. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0-7432-4769-8" title="ویژه:منابع کتاب/0-7432-4769-8"><bdi>0-7432-4769-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Animals+in+Translation&rft.place=New+York%2C+New+York&rft.pages=183-184&rft.pub=Scribner&rft.date=2005&rft.isbn=0-7432-4769-8&rft.aulast=Grandin&rft.aufirst=Temple&rft.au=Johnson%2C+Catherine&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fanimalsintransla00gran&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091006114528/http://www.nal.usda.gov/awic/pubs/Fishwelfare/RoseC.pdf">"Rose, J.D. 2003. A Critique of the paper: "Do fish have nociceptors: Evidence for the evolution of a vertebrate sensory system"<span class="cs1-kern-right"></span>"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nal.usda.gov/awic/pubs/Fishwelfare/RoseC.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 6 October 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 May</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rose%2C+J.D.+2003.+A+Critique+of+the+paper%3A+%22Do+fish+have+nociceptors%3A+Evidence+for+the+evolution+of+a+vertebrate+sensory+system%22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nal.usda.gov%2Fawic%2Fpubs%2FFishwelfare%2FRoseC.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRose2002" class="citation web cs1">Rose, James D. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130120104558/http://www.coloradotu.org/do-fish-feel-pain/">"Do Fish Feel Pain?"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.coloradotu.org/do-fish-feel-pain/">the original</a> on 20 January 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">27 September</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Do+Fish+Feel+Pain%3F&rft.date=2002&rft.aulast=Rose&rft.aufirst=James+D.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.coloradotu.org%2Fdo-fish-feel-pain%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.timesonline.co.uk/newspaper/0,,176-1037515,00.html">Leake, J. "Anglers to Face RSPCA Check," The Sunday Times – Britain, 14 March 2004</a></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCampbellReece2005" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Neil_A._Campbell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neil A. Campbell (صفحه وجود ندارد)">Campbell, Neil A.</a>; <a href="/w/index.php?title=Jane_Reece&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jane Reece (صفحه وجود ندارد)">Reece, Jane B.</a> (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/biology0000camp_07ed"><i><span></span></i>Biology<i><span></span></i></a> (Seventh ed.). <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="سان فرانسیسکو">San Francisco</a>, <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%81%D8%B1%D9%86%DB%8C%D8%A7" title="کالیفرنیا">California</a>: Benjamin Cummings.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Biology&rft.place=San+Francisco%2C+California&rft.edition=Seventh&rft.pub=Benjamin+Cummings&rft.date=2005&rft.aulast=Campbell&rft.aufirst=Neil+A.&rft.au=Reece%2C+Jane+B.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbiology0000camp_07ed&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Moyle and Cech, 2004, page 585</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFShupak_A._Sharoni_Z._Yanir_Y._Keynan_Y._Alfie_Y._Halpern_P.2005" class="citation journal cs1">Shupak A. Sharoni Z. Yanir Y. Keynan Y. Alfie Y. Halpern P. (January 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://otology-neurotology.com/pt/re/otoneuroto/abstract.00129492-200501000-00023.htm;jsessionid=Hn3GlTRJcB530CTrCxLlgrJLhv6WyCvpgcBmC0FLJCLWgY5yckpm!1138671057!181195629!8091!-1?index=1&database=ppvovft&results=1&count=10&searchid=1&nav=search">"Underwater Hearing and Sound Localization with and without an Air Interface"</a>. <i>Otology & Neurotology</i>. <b>26</b> (1): 127–130. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1097%2F00129492-200501000-00023">10.1097/00129492-200501000-00023</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Otology+%26+Neurotology&rft.atitle=Underwater+Hearing+and+Sound+Localization+with+and+without+an+Air+Interface&rft.volume=26&rft.issue=1&rft.pages=127-130&rft.date=2005-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1097%2F00129492-200501000-00023&rft.au=Shupak+A.+Sharoni+Z.+Yanir+Y.+Keynan+Y.+Alfie+Y.+Halpern+P.&rft_id=http%3A%2F%2Fotology-neurotology.com%2Fpt%2Fre%2Fotoneuroto%2Fabstract.00129492-200501000-00023.htm%3Bjsessionid%3DHn3GlTRJcB530CTrCxLlgrJLhv6WyCvpgcBmC0FLJCLWgY5yckpm%211138671057%21181195629%218091%21-1%3Findex%3D1%26database%3Dppvovft%26results%3D1%26count%3D10%26searchid%3D1%26nav%3Dsearch&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGraham1941" class="citation journal cs1">Graham, Michael (1941). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v147/n3738/abs/147779b0.html">"Sense of Hearing in Fishes"</a>. <i>Nature</i>. <b>147</b>: 779. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1941Natur.147..779G">1941Natur.147..779G</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F147779b0">10.1038/147779b0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Sense+of+Hearing+in+Fishes&rft.volume=147&rft.pages=779&rft.date=1941&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F147779b0&rft_id=info%3Abibcode%2F1941Natur.147..779G&rft.aulast=Graham&rft.aufirst=Michael&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnature%2Fjournal%2Fv147%2Fn3738%2Fabs%2F147779b0.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text">B, WILLIAMS C. "Sense of Hearing in Fishes." Nature 147.3731 (n.d.): 543. Print.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/Weberian-apparatus">"Weberian apparatus | fish anatomy"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=Weberian+apparatus+%7C+fish+anatomy&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fscience%2FWeberian-apparatus&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMartin" class="citation web cs1">Martin, R. Aidan. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.elasmo-research.org/education/white_shark/hearing.htm">"Hearing and Vibration Detection"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2008-06-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hearing+and+Vibration+Detection&rft.aulast=Martin&rft.aufirst=R.+Aidan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.elasmo-research.org%2Feducation%2Fwhite_shark%2Fhearing.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.elasmo-research.org/education/white_shark/hearing.htm">"Hearing and Vibration Detection"</a>. <i>www.elasmo-research.org</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.elasmo-research.org&rft.atitle=Hearing+and+Vibration+Detection&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.elasmo-research.org%2Feducation%2Fwhite_shark%2Fhearing.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Bleckmann-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Bleckmann_63-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Bleckmann, H, and R Zelick. "Lateral line system of fish." Integrative Zoology 4 (2009): 13-25. <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D8%A1" class="mw-redirect" title="نشانگر دیجیتالی شیء">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Fj.1749-4877.2008.00131.x">10.1111/j.1749-4877.2008.00131.x</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Zebrafish-64"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Zebrafish_64-0">۶۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Zebrafish_64-1">۶۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCalvo-OchoaByrd-Jacobs2019" class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol">Calvo-Ochoa, Erika; Byrd-Jacobs, Christine A (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6480214/publication/30986990">"The Olfactory System of Zebrafish as a Model for the Study of Neurotoxicity and Injury: Implications for Neuroplasticity and Disease"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>International journal of Molecular Sciences</i>. 20(7). <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3390%2Fijms20071639">10.3390/ijms20071639</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+journal+of+Molecular+Sciences&rft.atitle=The+Olfactory+System+of+Zebrafish+as+a+Model+for+the+Study+of+Neurotoxicity+and+Injury%3A+Implications+for+Neuroplasticity+and+Disease&rft.volume=20%287%29&rft.date=2019&rft_id=info%3Adoi%2F10.3390%2Fijms20071639&rft.aulast=Calvo-Ochoa&rft.aufirst=Erika&rft.au=Byrd-Jacobs%2C+Christine+A&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6480214%2Fpublication%2F30986990&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Moscow-65"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Moscow_65-0">۶۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Moscow_65-1">۶۵٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Moscow_65-2">۶۵٫۲</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Moscow_65-3">۶۵٫۳</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Moscow_65-4">۶۵٫۴</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKasumyan-Ochoa2004" class="citation journal cs1">Kasumyan-Ochoa, A. O. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/264977119_The_Olfactory_System_in_Fish_Structure_Function_and_Role_in_Behavior/pmc/articles/PMC6480214/publication/226138605">"The Olfactory System in Fish: Structure, Function, and Role in Behavior"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal of Ichthyology</i>. <b>44</b>: S180–S223.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Ichthyology&rft.atitle=The+Olfactory+System+in+Fish%3A+Structure%2C+Function%2C+and+Role+in+Behavior&rft.volume=44&rft.pages=S180-S223&rft.date=2004&rft.aulast=Kasumyan-Ochoa&rft.aufirst=A.+O.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F264977119_The_Olfactory_System_in_Fish_Structure_Function_and_Role_in_Behavior%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6480214%2Fpublication%2F226138605&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMartin" class="citation web cs1">Martin, R. Aidan. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elasmo-research.org/education/white_shark/smell.htm">"Smell and Taste"</a>. ReefQuest Centre for Shark Research<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2009-08-21</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Smell+and+Taste&rft.pub=ReefQuest+Centre+for+Shark+Research&rft.aulast=Martin&rft.aufirst=R.+Aidan&rft_id=http%3A%2F%2Felasmo-research.org%2Feducation%2Fwhite_shark%2Fsmell.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://shell.cas.usf.edu/motta/Gardiner%20and%20Atema%202010.pdf">The Function of Bilateral Odor Arrival Time Differences in Olfactory Orientation of Sharks</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120308032620/http://shell.cas.usf.edu/motta/Gardiner%20and%20Atema%202010.pdf">بایگانی‌شده</a> در ۸ مارس ۲۰۱۲ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Jayne M. Gardiner, Jelle Atema, Current Biology - 13 July 2010 (Vol. 20, Issue 13, pp. 1187-1191)</span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFScholzHorrallCooperHasler1976" class="citation journal cs1">Scholz AT, Horrall RM, Cooper JC, Hasler AD (1976). "Imprinting to chemical cues: The basis for home stream selection in salmon". <i>Science</i>. <b>192</b> (4245): 1247–9. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1976Sci...192.1247S">1976Sci...192.1247S</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1273590">10.1126/science.1273590</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1273590">1273590</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Imprinting+to+chemical+cues%3A+The+basis+for+home+stream+selection+in+salmon&rft.volume=192&rft.issue=4245&rft.pages=1247-9&rft.date=1976&rft_id=info%3Apmid%2F1273590&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1273590&rft_id=info%3Abibcode%2F1976Sci...192.1247S&rft.aulast=Scholz&rft.aufirst=AT&rft.au=Horrall%2C+RM&rft.au=Cooper%2C+JC&rft.au=Hasler%2C+AD&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFUeda_H2011" class="citation journal cs1">Ueda H (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://eprints.lib.hokudai.ac.jp/dspace/bitstream/2115/44787/1/GCE_170.pdf">"Physiological mechanism of homing migration in Pacific salmon from behavioral to molecular biological approaches"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>General and Comparative Endocrinology</i>. <b>170</b> (2): 222–32. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.ygcen.2010.02.003">10.1016/j.ygcen.2010.02.003</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/2115%2F44787">2115/44787</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20144612">20144612</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=General+and+Comparative+Endocrinology&rft.atitle=Physiological+mechanism+of+homing+migration+in+Pacific+salmon+from+behavioral+to+molecular+biological+approaches&rft.volume=170&rft.issue=2&rft.pages=222-32&rft.date=2011&rft_id=info%3Ahdl%2F2115%2F44787&rft_id=info%3Apmid%2F20144612&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.ygcen.2010.02.003&rft.au=Ueda+H&rft_id=https%3A%2F%2Feprints.lib.hokudai.ac.jp%2Fdspace%2Fbitstream%2F2115%2F44787%2F1%2FGCE_170.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text">Albert, J.S. , and W.G.R. Crampton. 2005. Electroreception and electrogenesis. pp. 431–472 in The Physiology of Fishes, 3rd Edition. D.H. Evans and J.B. Claiborne (eds.). CRC Press.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKalmijn_AJ1982" class="citation journal cs1">Kalmijn AJ (1982). "Electric and magnetic field detection in elasmobranch fishes". <i>Science</i>. <b>218</b> (4575): 916–8. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1982Sci...218..916K">1982Sci...218..916K</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.7134985">10.1126/science.7134985</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7134985">7134985</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Electric+and+magnetic+field+detection+in+elasmobranch+fishes&rft.volume=218&rft.issue=4575&rft.pages=916-8&rft.date=1982&rft_id=info%3Apmid%2F7134985&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.7134985&rft_id=info%3Abibcode%2F1982Sci...218..916K&rft.au=Kalmijn+AJ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMeyer_CG,_Holland_KN,_Papastamatiou_YP2005" class="citation journal cs1">Meyer CG, Holland KN, Papastamatiou YP (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1578252">"Sharks can detect changes in the geomagnetic field"</a>. <i>Journal of the Royal Society, Interface</i>. <b>2</b> (2): 129–30. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1098%2Frsif.2004.0021">10.1098/rsif.2004.0021</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1578252">1578252</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16849172">16849172</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+the+Royal+Society%2C+Interface&rft.atitle=Sharks+can+detect+changes+in+the+geomagnetic+field&rft.volume=2&rft.issue=2&rft.pages=129-30&rft.date=2005&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1578252%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F16849172&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frsif.2004.0021&rft.au=Meyer+CG%2C+Holland+KN%2C+Papastamatiou+YP&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1578252&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text">Zimmerman, T. , Smith, J. , Paradiso, J. , Allport, D. , & Gershenfeld, N. (1995). Applying Electric Field Sensing to Human-Computer Interfaces. IEEE SIG.</span> </li> <li id="cite_note-Paddlefish-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Paddlefish_74-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRussell_DF,_Wilkens_LA,_Moss_F1999" class="citation journal cs1">Russell DF, Wilkens LA, Moss F (November 1999). "Use of behavioural stochastic resonance by paddle fish for feeding". <i>Nature</i>. <b>402</b> (6759): 291–4. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1999Natur.402..291R">1999Natur.402..291R</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F46279">10.1038/46279</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/10580499">10580499</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Use+of+behavioural+stochastic+resonance+by+paddle+fish+for+feeding&rft.volume=402&rft.issue=6759&rft.pages=291-4&rft.date=1999-11&rft_id=info%3Apmid%2F10580499&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F46279&rft_id=info%3Abibcode%2F1999Natur.402..291R&rft.au=Russell+DF%2C+Wilkens+LA%2C+Moss+F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text">Quinn 1988</span> </li> <li id="cite_note-DingleDrake-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DingleDrake_76-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDingle,_Hugh;_Drake,_V._Alistair2007" class="citation journal cs1">Dingle, Hugh; Drake, V. Alistair (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bioone.org/doi/abs/10.1641/B570206">"What is migration?"</a>. <i>BioScience</i>. <b>57</b>: 113–121. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1641%2FB570206">10.1641/B570206</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BioScience&rft.atitle=What+is+migration%3F&rft.volume=57&rft.pages=113-121&rft.date=2007&rft_id=info%3Adoi%2F10.1641%2FB570206&rft.au=Dingle%2C+Hugh%3B+Drake%2C+V.+Alistair&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bioone.org%2Fdoi%2Fabs%2F10.1641%2FB570206&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Moyle190-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Moyle190_77-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Moyle 2004, p.190</span> </li> <li id="cite_note-Lohmann2008-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lohmann2008_78-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lohmann 2008</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHeatwoleFulton2013" class="citation journal cs1">Heatwole, SJ; Fulton, CJ (2013). "Behavioural flexibility in coral reef fishes responding to a rapidly changing environment". <i>Marine Biology</i>. <b>160</b> (3): 677–689. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs00227-012-2123-2">10.1007/s00227-012-2123-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Marine+Biology&rft.atitle=Behavioural+flexibility+in+coral+reef+fishes+responding+to+a+rapidly+changing+environment&rft.volume=160&rft.issue=3&rft.pages=677-689&rft.date=2013&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs00227-012-2123-2&rft.aulast=Heatwole&rft.aufirst=SJ&rft.au=Fulton%2C+CJ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Breder-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Breder_80-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBreder1926" class="citation journal cs1">Breder, CM (1926). "The locomotion of fishes". <i>Zoologica</i>. <b>4</b>: 159–297.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Zoologica&rft.atitle=The+locomotion+of+fishes&rft.volume=4&rft.pages=159-297&rft.date=1926&rft.aulast=Breder&rft.aufirst=CM&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Sfakiotakis-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sfakiotakis_81-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSfakiotakis,_M.Lane,_D._M.Davies,_J._B._C.1999" class="citation journal cs1">Sfakiotakis, M.; Lane, D. M.; Davies, J. B. C. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131224091124/http://www.mor-fin.com/Science-related-links_files/http___www.ece.eps.hw.ac.uk_Research_oceans_people_Michael_Sfakiotakis_IEEEJOE_99.pdf">"Review of Fish Swimming Modes for Aquatic Locomotion"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>IEEE Journal of Oceanic Engineering</i>. <b>24</b> (2). Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mor-fin.com/Science-related-links_files/http___www.ece.eps.hw.ac.uk_Research_oceans_people_Michael_Sfakiotakis_IEEEJOE_99.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 2013-12-24.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=IEEE+Journal+of+Oceanic+Engineering&rft.atitle=Review+of+Fish+Swimming+Modes+for+Aquatic+Locomotion&rft.volume=24&rft.issue=2&rft.date=1999&rft.au=Sfakiotakis%2C+M.&rft.au=Lane%2C+D.+M.&rft.au=Davies%2C+J.+B.+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mor-fin.com%2FScience-related-links_files%2Fhttp___www.ece.eps.hw.ac.uk_Research_oceans_people_Michael_Sfakiotakis_IEEEJOE_99.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Blake-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Blake_82-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBlake,_R._W.2004" class="citation journal cs1">Blake, R. W. (2004). "Review Paper: Fish functional design and swimming performance". <i>Journal of Fish Biology</i>. <b>65</b> (5): 1193–1222. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.0022-1112.2004.00568.x">10.1111/j.0022-1112.2004.00568.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Fish+Biology&rft.atitle=Review+Paper%3A+Fish+functional+design+and+swimming+performance&rft.volume=65&rft.issue=5&rft.pages=1193-1222&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.0022-1112.2004.00568.x&rft.au=Blake%2C+R.+W.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Weihs-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Weihs_83-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWeihs2002" class="citation journal cs1">Weihs, Daniel (2002). "Stability <i>versus</i> Maneuverability in Aquatic Locomotion". <i>Integrated and Computational Biology</i>. <b>42</b> (1): 127–134. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Ficb%2F42.1.127">10.1093/icb/42.1.127</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21708701">21708701</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Integrated+and+Computational+Biology&rft.atitle=Stability+versus+Maneuverability+in+Aquatic+Locomotion&rft.volume=42&rft.issue=1&rft.pages=127-134&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Ficb%2F42.1.127&rft_id=info%3Apmid%2F21708701&rft.aulast=Weihs&rft.aufirst=Daniel&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-McHenry-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-McHenry_84-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMcHenryLauder2006" class="citation journal cs1">McHenry, Matthew J.; Lauder, George V. (2006). "Ontogeny of Form and Function: Locomotor Morphology and Drag in Zebrafish (<i>Danio rerio</i>)". <i>Journal of Morphology</i>. <b>267</b> (9): 1099–1109. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fjmor.10462">10.1002/jmor.10462</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16752407">16752407</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Morphology&rft.atitle=Ontogeny+of+Form+and+Function%3A+Locomotor+Morphology+and+Drag+in+Zebrafish+%28Danio+rerio%29&rft.volume=267&rft.issue=9&rft.pages=1099-1109&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fjmor.10462&rft_id=info%3Apmid%2F16752407&rft.aulast=McHenry&rft.aufirst=Matthew+J.&rft.au=Lauder%2C+George+V.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBennetta,_William_J.1996" class="citation web cs1">Bennetta, William J. (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070814075030/http://www.textbookleague.org/73shark.htm">"Deep Breathing"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.textbookleague.org/73shark.htm">the original</a> on 14 August 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2007-08-28</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Deep+Breathing&rft.date=1996&rft.au=Bennetta%2C+William+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.textbookleague.org%2F73shark.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100918164840/http://www.flmnh.ufl.edu/fish/education/questions/basics.html#sleep">"Do sharks sleep"</a>. Flmnh.ufl.edu. 2017-05-02. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.flmnh.ufl.edu/fish/education/questions/basics.html#sleep">the original</a> on 2010-09-18.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Do+sharks+sleep&rft.pub=Flmnh.ufl.edu&rft.date=2017-05-02&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.flmnh.ufl.edu%2Ffish%2Feducation%2Fquestions%2Fbasics.html%23sleep&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Block1993-87"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Block1993_87-0">۸۷٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Block1993_87-1">۸۷٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBlockFinnerty1993" class="citation journal cs1">Block, BA; Finnerty, JR (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/226138605">"Endothermy in fishes: a phylogenetic analysis of constraints, predispositions, and selection pressures"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Environmental Biology of Fishes</i>. <b>40</b> (3): 283–302. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2FBF00002518">10.1007/BF00002518</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Environmental+Biology+of+Fishes&rft.atitle=Endothermy+in+fishes%3A+a+phylogenetic+analysis+of+constraints%2C+predispositions%2C+and+selection+pressures&rft.volume=40&rft.issue=3&rft.pages=283-302&rft.date=1993&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2FBF00002518&rft.aulast=Block&rft.aufirst=BA&rft.au=Finnerty%2C+JR&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F226138605&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWegnerSnodgrassDewarHyde2015" class="citation journal cs1">Wegner, Nicholas C.; Snodgrass, Owyn E.; Dewar, Heidi; Hyde, John R. (2015-05-15). "Whole-body endothermy in a mesopelagic fish, the opah, Lampris guttatus". <i>Science</i>. <b>348</b> (6236): 786–789. <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%A8%DA%A9%D8%AF" title="بیبکد">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2015Sci...348..786W">2015Sci...348..786W</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.aaa8902">10.1126/science.aaa8902</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/25977549">25977549</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Whole-body+endothermy+in+a+mesopelagic+fish%2C+the+opah%2C+Lampris+guttatus&rft.volume=348&rft.issue=6236&rft.pages=786-789&rft.date=2015-05-15&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.aaa8902&rft.issn=0036-8075&rft_id=info%3Apmid%2F25977549&rft_id=info%3Abibcode%2F2015Sci...348..786W&rft.aulast=Wegner&rft.aufirst=Nicholas+C.&rft.au=Snodgrass%2C+Owyn+E.&rft.au=Dewar%2C+Heidi&rft.au=Hyde%2C+John+R.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180120000911/https://swfsc.noaa.gov/news.aspx?ParentMenuId=39&id=20466">"Warm Blood Makes Opah an Agile Predator"</a>. <i>Southwest Fisheries Science Center</i>. 2015-05-12. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://swfsc.noaa.gov/news.aspx?ParentMenuId=39&id=20466">the original</a> on 2018-01-20<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2018-03-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Southwest+Fisheries+Science+Center&rft.atitle=Warm+Blood+Makes+Opah+an+Agile+Predator&rft.date=2015-05-12&rft_id=https%3A%2F%2Fswfsc.noaa.gov%2Fnews.aspx%3FParentMenuId%3D39%26id%3D20466&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDicksonGraham2004" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Dickson, KA; Graham, JB (November–December 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15674772">"Evolution and consequences of endothermy in fishes"</a>. <i>US National Library of Medicine</i> (به انگلیسی). <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086%2F423743">10.1086/423743</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15674772">15674772</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=US+National+Library+of+Medicine&rft.atitle=Evolution+and+consequences+of+endothermy+in+fishes.&rft.date=2004-11%2F2004-12&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F423743&rft_id=info%3Apmid%2F15674772&rft.aulast=Dickson&rft.aufirst=KA&rft.au=Graham%2C+JB&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpubmed%2F15674772&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Scott-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Scott_91-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Peter Scott: <i>Livebearing Fishes</i>, p. 13. Tetra Press 1997. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-56465-193-2" title="ویژه:منابع کتاب/1-56465-193-2">1-56465-193-2</a></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-92"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_92-0">۹۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_92-1">۹۲٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/animal/fish">"Fish - Reproduction"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-03</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=Fish+-+Reproduction&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fanimal%2Ffish&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.softmilkingegg.com/Fish-egg-sizes.html">"Egg Sizes Versus Fish Species: OTTER'S Soft Milking Egg® patterns for fly fishing"</a>. <i>www.softmilkingegg.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.softmilkingegg.com&rft.atitle=Egg+Sizes+Versus+Fish+Species%3A+OTTER%27S+Soft+Milking+Egg%C2%AE+patterns+for+fly+fishing&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.softmilkingegg.com%2FFish-egg-sizes.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Guimaraes-94"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Guimaraes_94-0">۹۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Guimaraes_94-1">۹۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFGuimaraes-Cruz,_Rodrigo_J.Santos,_José_E._dosSantos,_Gilmar_B.2005" class="citation journal cs1">Guimaraes-Cruz, Rodrigo J., Rodrigo J.; Santos, José E. dos; Santos, Gilmar B. (July–September 2005). "Gonadal structure and gametogenesis of <i>Loricaria lentiginosa</i> Isbrücker (Pisces, Teleostei, Siluriformes)". <i>Rev. Bras. Zool</i>. <b>22</b> (3): 556–564. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1590%2FS0101-81752005000300005">10.1590/S0101-81752005000300005</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0101-8175">0101-8175</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Rev.+Bras.+Zool.&rft.atitle=Gonadal+structure+and+gametogenesis+of+Loricaria+lentiginosa+Isbr%C3%BCcker+%28Pisces%2C+Teleostei%2C+Siluriformes%29&rft.volume=22&rft.issue=3&rft.pages=556-564&rft.date=2005-07%2F2005-09&rft_id=info%3Adoi%2F10.1590%2FS0101-81752005000300005&rft.issn=0101-8175&rft.aulast=Guimaraes-Cruz%2C+Rodrigo+J.&rft.aufirst=Rodrigo+J.&rft.au=Santos%2C+Jos%C3%A9+E.+dos&rft.au=Santos%2C+Gilmar+B.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Alderton2012-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Alderton2012_95-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDavid_Alderton2012" class="citation book cs1">David Alderton (15 May 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=BKIKBgAAQBAJ"><i>Livebearers: Understanding Guppies, Mollies, Swordtails and Others</i></a>. CompanionHouse Books. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-62008-006-1" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-62008-006-1"><bdi>978-1-62008-006-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Livebearers%3A+Understanding+Guppies%2C+Mollies%2C+Swordtails+and+Others&rft.pub=CompanionHouse+Books&rft.date=2012-05-15&rft.isbn=978-1-62008-006-1&rft.au=David+Alderton&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DBKIKBgAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ReferenceB-96"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_96-0">۹۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceB_96-1">۹۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/animal/fish">"Fish - Reproduction"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=Fish+-+Reproduction&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fanimal%2Ffish&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.michiganseagrant.org/lessons/lessons/by-broad-concept/life-science/fish-life-cycle/">"Fish Life Cycle | Teaching Great Lakes Science"</a> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Fish+Life+Cycle+%7C+Teaching+Great+Lakes+Science&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.michiganseagrant.org%2Flessons%2Flessons%2Fby-broad-concept%2Flife-science%2Ffish-life-cycle%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLaudet2011" class="citation journal cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Laudet, Vincent (2011-09-27). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cell.com/current-biology/abstract/S0960-9822(11)00831-1">"The Origins and Evolution of Vertebrate Metamorphosis"</a>. <i>Current Biology</i> (به انگلیسی). <b>21</b> (18): R726–R737. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cub.2011.07.030">10.1016/j.cub.2011.07.030</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0960-9822">0960-9822</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21959163">21959163</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Current+Biology&rft.atitle=The+Origins+and+Evolution+of+Vertebrate+Metamorphosis&rft.volume=21&rft.issue=18&rft.pages=R726-R737&rft.date=2011-09-27&rft.issn=0960-9822&rft_id=info%3Apmid%2F21959163&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cub.2011.07.030&rft.aulast=Laudet&rft.aufirst=Vincent&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cell.com%2Fcurrent-biology%2Fabstract%2FS0960-9822%2811%2900831-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، صص. 95–96)</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text">R. C. Cipriano (2001), Furunculosis And Other Diseases Caused By <i>Aeromonas salmonicida</i>. Fish Disease Leaflet 66. U.S. Department of the Interior.<a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.lsc.usgs.gov/FHB/leaflets/FHB66.pdf">[۱]</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090507003140/http://www.lsc.usgs.gov/FHB/leaflets/FHB66.pdf">بایگانی‌شده</a> در ۷ مه ۲۰۰۹ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHartman2004" class="citation web cs1">Hartman, K H; et al. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://edis.ifas.ufl.edu/pdffiles/VM/VM11300.pdf">"Koi Herpes Virus (KHV) Disease: Fact Sheet VM-149"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. University of Florida Institute of Food and Agricultural Sciences.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Koi+Herpes+Virus+%28KHV%29+Disease%3A+Fact+Sheet+VM-149&rft.pub=University+of+Florida+Institute+of+Food+and+Agricultural+Sciences&rft.date=2004&rft.aulast=Hartman&rft.aufirst=K+H&rft_id=http%3A%2F%2Fedis.ifas.ufl.edu%2Fpdffiles%2FVM%2FVM11300.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_web" title="الگو:Cite web">cite web</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Explicit use of et al. in: <code class="cs1-code">|author2=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#explicit_et_al" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 380)</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFWymanWard1972" class="citation journal cs1">Wyman, Richard L.; Ward, Jack A. (1972). "A Cleaning Symbiosis between the Cichlid Fishes Etroplus maculatus and Etroplus suratensis. I. Description and Possible Evolution". <i>Copeia</i>. <b>1972</b> (4): 834–838. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1442742">10.2307/1442742</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Copeia&rft.atitle=A+Cleaning+Symbiosis+between+the+Cichlid+Fishes+Etroplus+maculatus+and+Etroplus+suratensis.+I.+Description+and+Possible+Evolution&rft.volume=1972&rft.issue=4&rft.pages=834-838&rft.date=1972&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1442742&rft.aulast=Wyman&rft.aufirst=Richard+L.&rft.au=Ward%2C+Jack+A.&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.petmd.com/fish/care/evr_fi_fish_immune_system">"How a Fish's Immune System Works | petMD"</a>. <i>www.petmd.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.petmd.com&rft.atitle=How+a+Fish%27s+Immune+System+Works+%7C+petMD&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.petmd.com%2Ffish%2Fcare%2Fevr_fi_fish_immune_system&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060630054235/http://www.iucnredlist.org/info/tables/table1">"Table 1: Numbers of threatened species by major groups of organisms (1996–2004)"</a>. iucnredlist.org. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iucnredlist.org/info/tables/table1">the original</a> on 30 June 2006<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Table+1%3A+Numbers+of+threatened+species+by+major+groups+of+organisms+%281996%E2%80%932004%29&rft.pub=iucnredlist.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iucnredlist.org%2Finfo%2Ftables%2Ftable1&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080926032707/http://oldredlist.iucnredlist.org/details/8784/0">"Gadus morhua (Atlantic Cod)"</a>. Iucnredlist.org. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oldredlist.iucnredlist.org/details/8784/0">the original</a> on 26 September 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 May</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Gadus+morhua+%28Atlantic+Cod%29&rft.pub=Iucnredlist.org&rft_id=http%3A%2F%2Foldredlist.iucnredlist.org%2Fdetails%2F8784%2F0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080914173142/http://oldredlist.iucnredlist.org/details/3855/0">"Carcharodon carcharias (Great White Shark)"</a>. Iucnredlist.org. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oldredlist.iucnredlist.org/details/3855/0">the original</a> on 14 September 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 May</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Carcharodon+carcharias+%28Great+White+Shark%29&rft.pub=Iucnredlist.org&rft_id=http%3A%2F%2Foldredlist.iucnredlist.org%2Fdetails%2F3855%2F0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080926080734/http://oldredlist.iucnredlist.org/details/11375/0">"Latimeria chalumnae (Coelacanth, Gombessa)"</a>. Iucnredlist.org. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oldredlist.iucnredlist.org/details/11375/0">the original</a> on 26 September 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 May</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Latimeria+chalumnae+%28Coelacanth%2C+Gombessa%29&rft.pub=Iucnredlist.org&rft_id=http%3A%2F%2Foldredlist.iucnredlist.org%2Fdetails%2F11375%2F0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080627171421/http://oldredlist.iucnredlist.org/details/6149/0">"Cyprinodon diabolis (Devils Hole Pupfish)"</a>. Iucnredlist.org. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oldredlist.iucnredlist.org/details/6149/0">the original</a> on 27 June 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">21 May</span> 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cyprinodon+diabolis+%28Devils+Hole+Pupfish%29&rft.pub=Iucnredlist.org&rft_id=http%3A%2F%2Foldredlist.iucnredlist.org%2Fdetails%2F6149%2F0&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، صص. 449–450)</span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.edf.org/oceans/overfishing-most-serious-threat-our-oceans">"Overfishing: The most serious threat to our oceans"</a>. <i>Environmental Defense Fund</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Environmental+Defense+Fund&rft.atitle=Overfishing%3A+The+most+serious+threat+to+our+oceans&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.edf.org%2Foceans%2Foverfishing-most-serious-threat-our-oceans&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 462)</span> </li> <li id="cite_note-113"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-113">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070117142906/http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/highlands_and_islands/6234881.stm">"Call to halt cod 'over-fishing'<span class="cs1-kern-right"></span>"</a>. <i>BBC News</i>. 5 ژانویه 2007. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/scotland/highlands_and_islands/6234881.stm">the original</a> on 17 January 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Call+to+halt+cod+%27over-fishing%27&rft.date=2007-01-05&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fscotland%2Fhighlands_and_islands%2F6234881.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090121111204/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/6301187.stm">"Tuna groups tackle overfishing"</a>. <i>BBC News</i>. 26 ژانویه 2007. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/6301187.stm">the original</a> on 21 January 2009<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=Tuna+groups+tackle+overfishing&rft.date=2007-01-26&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2Fasia-pacific%2F6301187.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061130055349/http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/6112352.stm">"UK 'must shield fishing industry'<span class="cs1-kern-right"></span>"</a>. <i>BBC News</i>. 3 نوامبر 2006. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/uk/6112352.stm">the original</a> on 30 November 2006<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=UK+%27must+shield+fishing+industry%27&rft.date=2006-11-03&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fuk%2F6112352.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061226234953/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6197433.stm">"EU fish quota deal hammered out"</a>. <i>BBC News</i>. 21 دسامبر 2006. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/europe/6197433.stm">the original</a> on 26 December 2006<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=BBC+News&rft.atitle=EU+fish+quota+deal+hammered+out&rft.date=2006-12-21&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.bbc.co.uk%2F1%2Fhi%2Fworld%2Feurope%2F6197433.stm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070315014325/http://www.physorg.com/news81778444.html">"Ocean study predicts the collapse of all seafood fisheries by 2050"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.physorg.com/news81778444.html">the original</a> on 15 March 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ocean+study+predicts+the+collapse+of+all+seafood+fisheries+by+2050&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.physorg.com%2Fnews81778444.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070430205610/http://www.panda.org/about_wwf/where_we_work/europe/what_we_do/mediterranean/about/marine/bluefin_tuna/tuna_at_risk/index.cfm">"Atlantic bluefin tuna could soon be commercially extinct"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.panda.org/about_wwf/where_we_work/europe/what_we_do/mediterranean/about/marine/bluefin_tuna/tuna_at_risk/index.cfm">the original</a> on 30 April 2007<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Atlantic+bluefin+tuna+could+soon+be+commercially+extinct&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.panda.org%2Fabout_wwf%2Fwhere_we_work%2Feurope%2Fwhat_we_do%2Fmediterranean%2Fabout%2Fmarine%2Fbluefin_tuna%2Ftuna_at_risk%2Findex.cfm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/415342/Nile-perch">"Nile perch"</a>. <i>Encyclopædia Britannica</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2011-06-27</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Nile+perch&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F415342%2FNile-perch&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-120"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-120">↑</a></span> <span class="reference-text">(<a href="#CITEREFHelfmanColletteFacey1997">Helfman، Collette و Facey 1997</a>، ص. 463)</span> </li> <li id="cite_note-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-121">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051126220804/http://www.mt.nrcs.usda.gov/news/factsheets/pallidsturgeon.html">"Threatened and Endangered Species: Pallid Sturgeon <i>Scaphirhynchus</i> Fact Sheet"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mt.nrcs.usda.gov/news/factsheets/pallidsturgeon.html">the original</a> on 26 November 2005<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 March</span> 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Threatened+and+Endangered+Species%3A+Pallid+Sturgeon+Scaphirhynchus+Fact+Sheet&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mt.nrcs.usda.gov%2Fnews%2Ffactsheets%2Fpallidsturgeon.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-122">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSpinney2005" class="citation news cs1">Spinney, Laura (4 August 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/life/feature/story/0,,1541613,00.html">"The little fish fight back"</a>. <i>The Guardian</i>. London<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">18 January</span> 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=The+little+fish+fight+back&rft.date=2005-08-04&rft.aulast=Spinney&rft.aufirst=Laura&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.theguardian.com%2Flife%2Ffeature%2Fstory%2F0%2C%2C1541613%2C00.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-123">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121103055232/http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A16439-2002Jul2.html">"Stop That Fish!"</a>. <i>The Washington Post</i>. 3 ژوئیه 2002. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.washingtonpost.com/wp-dyn/articles/A16439-2002Jul2.html">the original</a> on 3 November 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">26 August</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Washington+Post&rft.atitle=Stop+That+Fish%21&rft.date=2002-07-03&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.washingtonpost.com%2Fwp-dyn%2Farticles%2FA16439-2002Jul2.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mnn.com/earth-matters/animals/stories/10-most-invasive-fish-species-world">"10 of most invasive fish species in the world"</a>. <i>MNN - Mother Nature Network</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-05</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=MNN+-+Mother+Nature+Network&rft.atitle=10+of+most+invasive+fish+species+in+the+world&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mnn.com%2Fearth-matters%2Fanimals%2Fstories%2F10-most-invasive-fish-species-world&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSpalding2013" class="citation web cs1">Spalding, Mark (July 11, 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://voices.nationalgeographic.com/2013/07/11/sustainable-ancient-aquaculture/">"Sustainable Ancient Aquaculture"</a>. <a href="/w/index.php?title=National_Geographic_Society&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Geographic Society (صفحه وجود ندارد)">National Geographic</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 August</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Sustainable+Ancient+Aquaculture&rft.pub=National+Geographic&rft.date=2013-07-11&rft.aulast=Spalding&rft.aufirst=Mark&rft_id=http%3A%2F%2Fvoices.nationalgeographic.com%2F2013%2F07%2F11%2Fsustainable-ancient-aquaculture%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Helfman-126"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Helfman_126-0">۱۲۶٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Helfman_126-1">۱۲۶٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFHelfman2007" class="citation book cs1">Helfman, Gene S. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fishconservation00helf"><i>Fish Conservation: A Guide to Understanding and Restoring Global Aquatic Biodiversity and Fishery Resources</i></a>. Island Press. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fishconservation00helf/page/n25">11</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-59726-760-0" title="ویژه:منابع کتاب/1-59726-760-0"><bdi>1-59726-760-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fish+Conservation%3A+A+Guide+to+Understanding+and+Restoring+Global+Aquatic+Biodiversity+and+Fishery+Resources&rft.pages=11&rft.pub=Island+Press&rft.date=2007&rft.isbn=1-59726-760-0&rft.aulast=Helfman&rft.aufirst=Gene+S.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ffishconservation00helf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://awionline.org/content/fish-farming">"Fish Farming"</a>. <i>Animal Welfare Institute</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Animal+Welfare+Institute&rft.atitle=Fish+Farming&rft_id=https%3A%2F%2Fawionline.org%2Fcontent%2Ffish-farming&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-128"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-128">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/3/i9540en/i9540en.pdf"><i>world fisheries and aquaculture</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> (به انگلیسی). FAO. 2018. p. 2.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=world+fisheries+and+aquaculture&rft.pages=2&rft.pub=FAO&rft.date=2018&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fao.org%2F3%2Fi9540en%2Fi9540en.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abc.net.au/science/news/stories/s806276.htm">Aborigines may have farmed eels, built huts</a> ABC Science News, 13 March 2003.</span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lakecondah.com/budjbim.html">Lake Condah Sustainability Project</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20130103171935/http://www.lakecondah.com/budjbim.html">بایگانی‌شده</a> در ۲۰۱۳-۰۱-۰۳ توسط <a href="/wiki/Archive.today" class="mw-redirect" title="Archive.today">Archive.today</a>. Retrieved 18 February 2010.</span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFNeal" class="citation web cs1">Neal, Matt. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.abc.net.au/news/2019-07-06/indigenous-site-joins-pyramids-stonehenge-world-heritage-list/11271804">"Ancient Indigenous aquaculture site Budj Bim added to UNESCO World Heritage list"</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">14 July</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ancient+Indigenous+aquaculture+site+Budj+Bim+added+to+UNESCO+World+Heritage+list&rft.aulast=Neal&rft.aufirst=Matt&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.abc.net.au%2Fnews%2F2019-07-06%2Findigenous-site-joins-pyramids-stonehenge-world-heritage-list%2F11271804&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSmith2019" class="citation news cs1">Smith, Kiona N. (17 September 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190917164315/https://arstechnica.com/science/2019/09/fish-farming-may-be-much-older-than-we-thought/">"Aquaculture may be the future of seafood, but its past is ancient"</a>. <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%B2_%D8%AA%DA%A9%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="ارز تکنیکا">Ars Technica</a></i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://arstechnica.com/science/2019/09/fish-farming-may-be-much-older-than-we-thought/">the original</a> on 17 September 2019<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">17 September</span> 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Ars+Technica&rft.atitle=Aquaculture+may+be+the+future+of+seafood%2C+but+its+past+is+ancient&rft.date=2019-09-17&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Kiona+N.&rft_id=https%3A%2F%2Farstechnica.com%2Fscience%2F2019%2F09%2Ffish-farming-may-be-much-older-than-we-thought%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFMcCann,_Anna_Marguerite1979" class="citation journal cs1">McCann, Anna Marguerite (1979). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-field-archaeology_winter-1979_6_4/page/391">"The Harbor and Fishery Remains at Cosa, Italy, by Anna Marguerite McCann"</a>. <i>Journal of Field Archaeology</i>. <b>6</b> (4): 391–411. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1179%2F009346979791489014">10.1179/009346979791489014</a>. <a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1" title="جی‌استور">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/529424">529424</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Field+Archaeology&rft.atitle=The+Harbor+and+Fishery+Remains+at+Cosa%2C+Italy%2C+by+Anna+Marguerite+McCann&rft.volume=6&rft.issue=4&rft.pages=391-411&rft.date=1979&rft_id=info%3Adoi%2F10.1179%2F009346979791489014&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F529424%23id-name%3DJSTOR&rft.au=McCann%2C+Anna+Marguerite&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-field-archaeology_winter-1979_6_4%2Fpage%2F391&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Gang-134"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Gang_134-0">۱۳۴٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Gang_134-1">۱۳۴٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREF강" class="citation web cs1 cs1-prop-script cs1-prop-foreign-lang-source">강, 제원. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://encykorea.aks.ac.kr/Contents/Index?contents_id=E0008581">"gim" <bdi lang="ko">김</bdi></a>. <i><a href="/w/index.php?title=Encyclopedia_of_Korean_Culture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encyclopedia of Korean Culture (صفحه وجود ندارد)">Encyclopedia of Korean Culture</a></i> (به کره‌ای). <a href="/w/index.php?title=Academy_of_Korean_Studies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Academy of Korean Studies (صفحه وجود ندارد)">Academy of Korean Studies</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+of+Korean+Culture&rft.atitle=gim+%EA%B9%80&rft.aulast=%EA%B0%95&rft.aufirst=%EC%A0%9C%EC%9B%90&rft_id=http%3A%2F%2Fencykorea.aks.ac.kr%2FContents%2FIndex%3Fcontents_id%3DE0008581&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-135"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-135">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSisma-VenturaTütkenZoharPack2018" class="citation journal cs1">Sisma-Ventura, Guy; Tütken, Thomas; Zohar, Irit; Pack, Andreas; Sivan, Dorit; Lernau, Omri; Gilboa, Ayelet; Bar-Oz, Guy (2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6148281">"Tooth oxygen isotopes reveal Late Bronze Age origin of Mediterranean fish aquaculture and trade"</a>. <i>Scientific Reports</i>. <b>8</b> (1): 14086. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fs41598-018-32468-1">10.1038/s41598-018-32468-1</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6148281">6148281</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30237483">30237483</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Scientific+Reports&rft.atitle=Tooth+oxygen+isotopes+reveal+Late+Bronze+Age+origin+of+Mediterranean+fish+aquaculture+and+trade&rft.volume=8&rft.issue=1&rft.pages=14086&rft.date=2018&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6148281%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F30237483&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41598-018-32468-1&rft.aulast=Sisma-Ventura&rft.aufirst=Guy&rft.au=T%C3%BCtken%2C+Thomas&rft.au=Zohar%2C+Irit&rft.au=Pack%2C+Andreas&rft.au=Sivan%2C+Dorit&rft.au=Lernau%2C+Omri&rft.au=Gilboa%2C+Ayelet&rft.au=Bar-Oz%2C+Guy&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6148281&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-136">↑</a></span> <span class="reference-text">"'FAO: 'Fish farming is the way forward.'(Big Picture)(Food and Agriculture Administration's 'State of Fisheries and Aquaculture' report)." The Ecologist 39.4 (2009): 8-9. Gale Expanded Academic ASAP. Web. 1 October 2009. <<a rel="nofollow" class="external free" href="http://find.galegroup.com/gtx/start.do?prodId=EAIM">http://find.galegroup.com/gtx/start.do?prodId=EAIM</a>.>.</span> </li> <li id="cite_note-uscnews.usc.edu-137"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uscnews.usc.edu_137-0">↑</a></span> <span class="reference-text">"<a rel="nofollow" class="external text" href="http://uscnews.usc.edu/science_technology/all_about_fish_and_oyster_farming.html">The Case for Fish and Oyster Farming</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090512061109/http://uscnews.usc.edu/science_technology/all_about_fish_and_oyster_farming.html">بایگانی‌شده</a> در ۲۰۰۹-۰۵-۱۲ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>," Carl Marziali, University of Southern California Trojan Family Magazine, May 17, 2009.</span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a></span> <span class="reference-text">"The Economist: 'The promise of a blue revolution', Aug. 7, 2003. <<a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.economist.com/node/1974103">http://www.economist.com/node/1974103</a>></span> </li> <li id="cite_note-139"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-139">↑</a></span> <span class="reference-text">"Jacques Cousteau, <i>The Ocean World of Jacques Cousteau: The Act of life</i>, World Pub: 1973."</span> </li> <li id="cite_note-140"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-140">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Guns,_Germs,_and_Steel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guns, Germs, and Steel (صفحه وجود ندارد)"><i>Guns, Germs, and Steel</i></a>. <a href="/wiki/New_York_City" class="mw-redirect" title="New York City">New York, New York</a>: <a href="/w/index.php?title=W.W._Norton_%26_Company,_Inc.&action=edit&redlink=1" class="new" title="W.W. Norton & Company, Inc. (صفحه وجود ندارد)">W.W. Norton & Company, Inc.</a> 2005. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-393-06131-4" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-393-06131-4"><bdi>978-0-393-06131-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Guns%2C+Germs%2C+and+Steel&rft.place=New+York%2C+New+York&rft.pub=W.W.+Norton+%26+Company%2C+Inc.&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-393-06131-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-DuarteMarbaHolmer-141"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DuarteMarbaHolmer_141-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFDuarteMarbaHolmer2007" class="citation journal cs1">Duarte, C. M; Marba, N; Holmer, M (2007). "ECOLOGY: Rapid Domestication of Marine Species". <i>Science</i>. <b>316</b> (5823): 382–383. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1138042">10.1126/science.1138042</a>. <a href="/wiki/Hdl_(identifier)" class="mw-redirect" title="Hdl (identifier)">hdl</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/10261%2F89727">10261/89727</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17446380">17446380</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=ECOLOGY%3A+Rapid+Domestication+of+Marine+Species&rft.volume=316&rft.issue=5823&rft.pages=382-383&rft.date=2007&rft_id=info%3Ahdl%2F10261%2F89727&rft_id=info%3Apmid%2F17446380&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1138042&rft.aulast=Duarte&rft.aufirst=C.+M&rft.au=Marba%2C+N&rft.au=Holmer%2C+M&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-142"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-142">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFImslandReynoldsEliassenHangstad2014" class="citation journal cs1 cs1-prop-long-vol">Imsland, Albert K.; Reynolds, Patrick; Eliassen, Gerhard; Hangstad, Thor Arne; Foss, Atle; Vikingstad, Erik; Elvegård, Tor Anders (2014-03-20). "The use of lumpfish (Cyclopterus lumpus L.) to control sea lice (Lepeophtheirus salmonis Krøyer) infestations in intensively farmed Atlantic salmon (Salmo salar L.)". <i>Aquaculture</i>. 424–425: 18–23. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.aquaculture.2013.12.033">10.1016/j.aquaculture.2013.12.033</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Aquaculture&rft.atitle=The+use+of+lumpfish+%28Cyclopterus+lumpus+L.%29+to+control+sea+lice+%28Lepeophtheirus+salmonis+Kr%C3%B8yer%29+infestations+in+intensively+farmed+Atlantic+salmon+%28Salmo+salar+L.%29&rft.volume=424%E2%80%93425&rft.pages=18-23&rft.date=2014-03-20&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.aquaculture.2013.12.033&rft.aulast=Imsland&rft.aufirst=Albert+K.&rft.au=Reynolds%2C+Patrick&rft.au=Eliassen%2C+Gerhard&rft.au=Hangstad%2C+Thor+Arne&rft.au=Foss%2C+Atle&rft.au=Vikingstad%2C+Erik&rft.au=Elveg%C3%A5rd%2C+Tor+Anders&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-faostat-143"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-faostat_143-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Based on data sourced from the <a rel="nofollow" class="external text" href="http://faostat.fao.org/site/629/default.aspx">FishStat database</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121107001620/http://faostat.fao.org/site/629/default.aspx">بایگانی‌شده</a> در نوامبر ۷, ۲۰۱۲ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></span> </li> <li id="cite_note-144"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-144">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190109111409/https://www.acu-tech.com.au/hdpe-pipe-products/">"HDPE Pipe used for Aquaculture pens"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.acu-tech.com.au/hdpe-pipe-products/">the original</a> on 9 January 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=HDPE+Pipe+used+for+Aquaculture+pens.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.acu-tech.com.au%2Fhdpe-pipe-products%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-145"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-145">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFBrunner2003" class="citation book cs1">Brunner, Bernd (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/oceanathomeil00brun/page/21"><i>The Ocean at Home</i></a>. New York: Princeton Architectural Press. pp. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/oceanathomeil00brun/page/21">21–22</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/1-56898-502-9" title="ویژه:منابع کتاب/1-56898-502-9"><bdi>1-56898-502-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ocean+at+Home&rft.place=New+York&rft.pages=21-22&rft.pub=Princeton+Architectural+Press&rft.date=2003&rft.isbn=1-56898-502-9&rft.aulast=Brunner&rft.aufirst=Bernd&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foceanathomeil00brun%2Fpage%2F21&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-146"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-146">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wetwebmedia.com/MythRomanAqKlee.htm">"Myth Roman Aq Klee"</a>. <i>www.wetwebmedia.com</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2018-10-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.wetwebmedia.com&rft.atitle=Myth+Roman+Aq+Klee&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wetwebmedia.com%2FMythRomanAqKlee.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-147"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-147">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.crystalinks.com/amphibiousgods.html">"Amphibious Gods - Crystalinks"</a>. <i>www.crystalinks.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.crystalinks.com&rft.atitle=Amphibious+Gods+-+Crystalinks&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.crystalinks.com%2Famphibiousgods.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-148"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-148">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/mermaid">"mermaid | Definition, Legend, & History"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=mermaid+%7C+Definition%2C+Legend%2C+%26+History&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Ftopic%2Fmermaid&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-149"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-149">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.crystalinks.com/mermaid.html">"Mermaid - Crystalinks"</a>. <i>www.crystalinks.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.crystalinks.com&rft.atitle=Mermaid+-+Crystalinks&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.crystalinks.com%2Fmermaid.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-150"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-150">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://andersen.sdu.dk/vaerk/hersholt/TheLittleMermaid_e.html">"Hans Christian Andersen: The Little Mermaid"</a>. <i>andersen.sdu.dk</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=andersen.sdu.dk&rft.atitle=Hans+Christian+Andersen%3A+The+Little+Mermaid&rft_id=https%3A%2F%2Fandersen.sdu.dk%2Fvaerk%2Fhersholt%2FTheLittleMermaid_e.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-151"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-151">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.buddhanet.net/e-learning/history/b8symbol.htm">"Buddhist Studies: The Eight Auspicious Symbols"</a>. <i>www.buddhanet.net</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.buddhanet.net&rft.atitle=Buddhist+Studies%3A+The+Eight+Auspicious+Symbols&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.buddhanet.net%2Fe-learning%2Fhistory%2Fb8symbol.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-152"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-152">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080113213231/http://www.buddhistinformation.com/about_the_eight_auspicious_symbo.htm">"About The Eight Auspicious Symbols"</a>. <i>www.buddhistinformation.com</i> (به انگلیسی). Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.buddhistinformation.com/about_the_eight_auspicious_symbo.htm">the original</a> on 13 January 2008<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-07</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.buddhistinformation.com&rft.atitle=About+The+Eight+Auspicious+Symbols&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.buddhistinformation.com%2Fabout_the_eight_auspicious_symbo.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-CT_ask_the_expert-153"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CT_ask_the_expert_153-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFElesha_Coffman2008" class="citation web cs1">Elesha Coffman (August 8, 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.christianitytoday.com/ch/asktheexpert/oct26.html">"What is the origin of the Christian fish symbol?"</a>. <a href="/w/index.php?title=Christianity_Today&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christianity Today (صفحه وجود ندارد)">Christianity Today</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+the+origin+of+the+Christian+fish+symbol%3F&rft.pub=Christianity+Today&rft.date=2008-08-08&rft.au=Elesha+Coffman&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.christianitytoday.com%2Fch%2Fasktheexpert%2Foct26.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-154"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-154">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFLos_Angeles_Times2008" class="citation web cs1">Los Angeles Times (1 April 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.latimes.com/news/opinion/commentary/la-oe-goldberg1apr01,0,5893988.column">"Evolution of religious bigotry"</a>. <i>latimes.com</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=latimes.com&rft.atitle=Evolution+of+religious+bigotry&rft.date=2008-04-01&rft.au=Los+Angeles+Times&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.latimes.com%2Fnews%2Fopinion%2Fcommentary%2Fla-oe-goldberg1apr01%2C0%2C5893988.column&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-155"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-155">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFCoffman2008" class="citation web cs1">Coffman, Elesha (August 8, 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.christianitytoday.com/ch/asktheexpert/oct26.html">"What is the origin of the Christian fish symbol?"</a>. <a href="/w/index.php?title=Christianity_Today&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christianity Today (صفحه وجود ندارد)">Christianity Today</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">13 August</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+the+origin+of+the+Christian+fish+symbol%3F&rft.pub=Christianity+Today&rft.date=2008-08-08&rft.aulast=Coffman&rft.aufirst=Elesha&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.christianitytoday.com%2Fch%2Fasktheexpert%2Foct26.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-156"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-156">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://creation.com/jonah-and-the-great-fish">"Jonah and the great fish - creation.com"</a>. <i>creation.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=creation.com&rft.atitle=Jonah+and+the+great+fish+-+creation.com&rft_id=http%3A%2F%2Fcreation.com%2Fjonah-and-the-great-fish&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-157"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-157">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFطاهری1388" class="citation book">طاهری، صدرالدین (<bdi>۱۳۸۸</bdi>). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranboom.ir/ketab-khaneh/forozesh/forozesh-4/3919-bonmaye-mahi-haye-darham-dar-ghali-irani.html"><i>بُن‌مایهٔ ماهی‌های درهَم در قالی ایرانی</i></a>. فصل‌نامه فروزش، شماره چهارم.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%A8%D9%8F%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87%D9%94+%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C+%D8%AF%D8%B1%D9%87%D9%8E%D9%85+%D8%AF%D8%B1+%D9%82%D8%A7%D9%84%DB%8C+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C&rft.pub=%D9%81%D8%B5%D9%84%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%B4%D8%8C+%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87+%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85&rft.date=1388&rft.aulast=%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C&rft.aufirst=%D8%B5%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranboom.ir%2Fketab-khaneh%2Fforozesh%2Fforozesh-4%2F3919-bonmaye-mahi-haye-darham-dar-ghali-irani.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-158"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-158">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFAlireza_Shapur_Shahbazi2002" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B4%D8%A7%D9%BE%D9%88%D8%B1_%D8%B4%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="علیرضا شاپور شهبازی">Alireza Shapur Shahbazi</a> (December 15, 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/haft-sin">"HAFT SIN"</a>. <i>Encyclopedia Iranica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Iranica&rft.atitle=HAFT+SIN&rft.date=2002-12-15&rft.au=Alireza+Shapur+Shahbazi&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fhaft-sin&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-159"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-159">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.allthesky.com/constellations/piscisaustrinus/constell.html">"Piscis Austrinus"</a>. <i>allthesky.com</i>. The Deep Photographic Guide to the Constellations<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 November</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=allthesky.com&rft.atitle=Piscis+Austrinus&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.allthesky.com%2Fconstellations%2Fpiscisaustrinus%2Fconstell.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-160"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-160">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0266543/">"Finding Nemo (2003)"</a>. <i>IMDB</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=IMDB&rft.atitle=Finding+Nemo+%282003%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.imdb.com%2Ftitle%2Ftt0266543%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-161"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-161">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/The-Old-Man-and-the-Sea-novel-by-Hemingway">"The Old Man and the Sea | Summary, Characters, & Facts"</a>. <i>Encyclopedia Britannica</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclopedia+Britannica&rft.atitle=The+Old+Man+and+the+Sea+%7C+Summary%2C+Characters%2C+%26+Facts&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Ftopic%2FThe-Old-Man-and-the-Sea-novel-by-Hemingway&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-162"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-162">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.penguinrandomhouse.com/books/11203/jaws-by-peter-benchley/9780345544148">"Jaws by Peter Benchley: 9780345544148 | PenguinRandomHouse.com: Books"</a>. <i>PenguinRandomhouse.com</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=PenguinRandomhouse.com&rft.atitle=Jaws+by+Peter+Benchley%3A+9780345544148+%7C+PenguinRandomHouse.com%3A+Books&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.penguinrandomhouse.com%2Fbooks%2F11203%2Fjaws-by-peter-benchley%2F9780345544148&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-163"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-163">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation cs2 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://amblin.com/movie/jaws/"><i>Jaws (1975) - About the Movie | Amblin</i></a> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">, retrieved <span class="nowrap">2019-10-08</span></span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jaws+%281975%29+-+About+the+Movie+%7C+Amblin&rft_id=https%3A%2F%2Famblin.com%2Fmovie%2Fjaws%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-164"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-164">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFZollinger2009" class="citation web cs1">Zollinger, Sue Anne (3 July 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://indianapublicmedia.org/amomentofscience/piranhaferocious-fighter-scavenging-softie/">"Piranha–Ferocious Fighter or Scavenging Softie?"</a>. <i>A Moment of Science</i>. Indiana Public Media<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">1 November</span> 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=A+Moment+of+Science&rft.atitle=Piranha%E2%80%93Ferocious+Fighter+or+Scavenging+Softie%3F&rft.date=2009-07-03&rft.aulast=Zollinger&rft.aufirst=Sue+Anne&rft_id=http%3A%2F%2Findianapublicmedia.org%2Famomentofscience%2Fpiranhaferocious-fighter-scavenging-softie%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-165"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-165">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180820105620/https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/sashimi">"sashimi Meaning in the Cambridge English Dictionary"</a>. <i>dictionary.cambridge.org</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/sashimi">the original</a> on 20 August 2018<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">20 August</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=dictionary.cambridge.org&rft.atitle=sashimi+Meaning+in+the+Cambridge+English+Dictionary&rft_id=https%3A%2F%2Fdictionary.cambridge.org%2Fdictionary%2Fenglish%2Fsashimi&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-166"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-166">↑</a></span> <span class="reference-text">Benson et al. Peru p. 78</span> </li> <li id="cite_note-167"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-167">↑</a></span> <span class="reference-text">Erich Urban, Das Alphabet der Küche, Berlin 1929, Artikel <i>Rollmops</i>, S. 201</span> </li> <li id="cite_note-:1-168"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:1_168-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFSalmon" class="citation web cs1">Salmon, Verlasso. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161108001603/http://www.verlasso.com/conversation/article/the-history-of-smoked-salmon">"The History of Smoked Salmon Verlasso"</a>. <i>verlasso.com</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.verlasso.com/conversation/article/the-history-of-smoked-salmon">the original</a> on 8 November 2016<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2016-03-23</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=verlasso.com&rft.atitle=The+History+of+Smoked+Salmon+Verlasso&rft.aulast=Salmon&rft.aufirst=Verlasso&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.verlasso.com%2Fconversation%2Farticle%2Fthe-history-of-smoked-salmon&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-169"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-169">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nolacuisine.com/2005/10/29/cajun-catfish-courtbouillon-recipe/">"Cajun Catfish Courtbouillon Recipe"</a>. <i>Nola Cuisine</i><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2 December</span> 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Nola+Cuisine&rft.atitle=Cajun+Catfish+Courtbouillon+Recipe&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nolacuisine.com%2F2005%2F10%2F29%2Fcajun-catfish-courtbouillon-recipe%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-170"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-170">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFUnited_States_Department_of_Agriculture2011" class="citation web cs1">United States Department of Agriculture (سپتامبر 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140105073631/http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/4510">"Nutrient data for 15067, Fish, pollock, walleye, cooked, dry heat"</a>. <i>USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 24</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/4510">the original</a> on 5 January 2014<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">22 July</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=USDA+National+Nutrient+Database+for+Standard+Reference%2C+Release+24&rft.atitle=Nutrient+data+for+15067%2C+Fish%2C+pollock%2C+walleye%2C+cooked%2C+dry+heat&rft.date=2011-09&rft.au=United+States+Department+of+Agriculture&rft_id=http%3A%2F%2Fndb.nal.usda.gov%2Fndb%2Ffoods%2Fshow%2F4510&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-171"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-171">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFUnited_States_Department_of_Agriculture2011" class="citation web cs1">United States Department of Agriculture (سپتامبر 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121108024344/http://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/4483">"Nutrient data for 15040, Fish, herring, Atlantic, cooked, dry heat"</a>. <i>USDA National Nutrient Database for Standard Reference, Release 24</i>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ndb.nal.usda.gov/ndb/foods/show/4483">the original</a> on 8 November 2012<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">22 July</span> 2012</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=USDA+National+Nutrient+Database+for+Standard+Reference%2C+Release+24&rft.atitle=Nutrient+data+for+15040%2C+Fish%2C+herring%2C+Atlantic%2C+cooked%2C+dry+heat&rft.date=2011-09&rft.au=United+States+Department+of+Agriculture&rft_id=http%3A%2F%2Fndb.nal.usda.gov%2Fndb%2Ffoods%2Fshow%2F4483&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="extiw" title="q:ماهی">ماهی</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Fish" class="extiw" title="commons:Category:Fish">ماهی</a></span> موجود است.</div></div> </div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="فرگشت_ماهی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="الگو:فرگشت ماهی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:فرگشت ماهی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:فرگشت ماهی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="فرگشت_ماهی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="فرگشت ماهی">فرگشت ماهی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">پیشگامان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="طنابداران">طنابداران</a> (<a href="/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B2%DA%A9" title="نیزک">نیزک</a>  • <span style="white-space:nowrap;"> <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%88" title="ماهی هایکو">ماهی هایکو</a></i>)</span></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Astraspis_desiderata.png" class="mw-file-description" title="تخته‌پوست"><img alt="تخته‌پوست" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Astraspis_desiderata.png/100px-Astraspis_desiderata.png" decoding="async" width="100" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Astraspis_desiderata.png/150px-Astraspis_desiderata.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Astraspis_desiderata.png/200px-Astraspis_desiderata.png 2x" data-file-width="354" data-file-height="250" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌آروارگان">بی‌آروارگان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="قیف‌دندانان">قیف‌دندانان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>†<a href="/wiki/%D9%82%DB%8C%D9%81%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86_%D9%BE%DB%8C%DA%86%DB%8C%D8%AF%D9%87" title="قیف‌دندانان پیچیده">قیف‌دندانان پیچیده</a></li> <li>†<i><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%DA%A9%D8%B1%D9%85%DA%A9" title="پیش‌کرمک">پیش‌کرمک</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="صدف‌پوستان">صدف‌پوستان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>†<a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بال‌سپرریختان">بال‌سپرریختان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پستانک‌دندانان">پستانک‌دندانان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بی‌سپران">بی‌سپران</a></li> <li>†<a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%AF%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="کلاه‌خودسپران">کلاه‌خودسپران</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پندارسپران">پندارسپران</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%B1%D9%87%D8%A7%D9%86" title="استخوانی‌زرهان">استخوانی‌زرهان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="آرواره‌داران">آرواره‌داران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;width:auto;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="خارپایگان (صفحه وجود ندارد)">خارپایگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>†<a href="/wiki/%DA%A9%D8%AC%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کج‌ماهی‌سانان">کج‌ماهی‌سانان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%B3%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سست‌خاره‌ریختان">سست‌خاره‌ریختان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تخته‌پوستان">تخته‌پوستان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>†<a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86" title="وارونه‌سرینان">وارونه‌سرینان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%86" title="بندی‌گردنان">بندی‌گردنان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%B1" title="بریندابلاسپر">بریندابلاسپر</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B2%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="نازک‌پوش‌ماهیان">نازک‌پوش‌ماهیان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D9%84%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="برگی‌پولکان">برگی‌پولکان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="چین‌خورده‌دندانان">چین‌خورده‌دندانان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="راین‌ماهیان">راین‌ماهیان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خارسینگان">خارسینگان</a></li> <li>†<a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%B2%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شبه‌نازک‌پوش‌ماهی">شبه‌نازک‌پوش‌ماهی</a>؟</li> <li>†<a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88" title="جانورک استنسیو">جانورک استنسیو</a>؟</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="غضروف‌ماهیان">ماهیان غضروفی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="نرم‌آبشش‌داران">نرم‌آبشش‌داران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="درست‌سران">درست‌سران</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ماهیان استخوانی">ماهیان استخوانی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="گوشتی‌بالگان">گوشتی‌بالگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پرتوتاران">پرتوتاران</a> (<a href="/wiki/%D8%AA%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%AE%D8%A7%D8%B1" title="تهی‌خار">تهی‌خار</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شش‌ماهی">دوتَنَفُسیان</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="چهاراندام‌ریختان">چهاراندام‌ریختان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="پرتوبالگان">پرتوبالگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B6%D8%B1%D9%88%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="غضروفی‌استخوانان">غضروفی‌استخوانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%84%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="نوبالگان">نوبالگان</a> (<a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="درست‌استخوانان">درست‌استخوانان</a>  • <span style="white-space:nowrap;"> <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="پیوسته‌استخوانان">پیوسته‌استخوانان</a>)</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><div class="navbox-styles"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="padding:3px"><table class="nowraplinks navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="برابرهای_انگلیسی↓↑" style="font-size:114%;margin:0 4em">برابرهای انگلیسی<span class="NavToggle"><span class="toggleShow">↓</span><span class="toggleHide">↑</span></span></div><div class="NavContent"></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th width="20%">فارسی </th> <th width="25%">انگلیسی </th> <th width="22%">فارسی </th> <th width="25%">انگلیسی </th> <th width="22%">فارسی </th> <th width="25%">انگلیسی </th> <th width="22%">فارسی </th> <th width="25%">انگلیسی </th> <th width="22%">فارسی </th> <th width="25%">انگلیسی </th></tr> <tr> <td>آرواره‌داران</td> <td>Gnathostomata</td> <td>پرتوتاران</td> <td>Actinistia</td> <td>چین‌خورده‌دندانان</td> <td>Ptyctodontida</td> <td>صدف‌پوستان</td> <td>Ostracoderms</td> <td>ماهیان استخوانی</td> <td>Osteichthyes </td></tr> <tr> <td>استخوانی‌زرهان</td> <td>Osteostraci</td> <td>پستانک‌دندانان</td> <td>Thelodonti</td> <td>خارپایگان</td> <td>Acanthodii</td> <td>طنابداران</td> <td>Chordata</td> <td>ماهیان غضروفی</td> <td>Chondrichthyes </td></tr> <tr> <td>بال‌سپرریختان</td> <td>Pteraspida</td> <td>تخته‌پوستان</td> <td>Placoderm</td> <td>خارسینگان</td> <td>Acanthothoraci</td> <td>غضروفی‌استخوانان</td> <td>Chondrostei</td> <td>نازک‌پوش‌ماهیان</td> <td>Petalichthyida </td></tr> <tr> <td>برگی‌پولکان</td> <td>Phyllolepida</td> <td>پندارسپران</td> <td>Pituriaspida</td> <td>درست‌استخوانان</td> <td>Holostei</td> <td>قیف‌دندانان</td> <td>Conodonts</td> <td>نرم‌آبشش‌داران</td> <td>Elasmobranchii </td></tr> <tr> <td>بریندابلاسپر</td> <td>Brindabellaspida</td> <td>پیش‌کرمک</td> <td>Promissum</td> <td>درست‌سران</td> <td>Holocephali</td> <td>قیف‌دندانان پیچیده</td> <td>Prioniodontida</td> <td>نوبالگان</td> <td>Neopterygii </td></tr> <tr> <td>بندی‌گردنان</td> <td>Arthrodira</td> <td>پیوسته‌استخوانان</td> <td>Teleostei</td> <td>دوتنفسیان</td> <td>Dipnoi</td> <td>کج‌ماهی‌سانان</td> <td>Climatiiformes</td> <td>نیزک</td> <td>Lancelet </td></tr> <tr> <td>بی‌آروارگان</td> <td>Agnatha</td> <td>تهی‌خار</td> <td>Coelacanth</td> <td>راین‌ماهیان</td> <td>Rhenanida</td> <td>کلاه‌خودسپران</td> <td>Galeaspida</td> <td>وارونه‌سرینان</td> <td>Antiarchi </td></tr> <tr> <td>بی‌سپران</td> <td>Anaspida</td> <td>جانورک استنسیو</td> <td>Stensioellida</td> <td>سست‌خاره‌ریختان</td> <td>Ischnacanthiformes</td> <td>گوشتی‌بالگان</td> <td>Sarcopterygii</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>پرتوبالگان</td> <td>Actinopterygii</td> <td>چهاراندام‌ریختان</td> <td>Tetrapodomorpha</td> <td>شبه‌نازک‌پوش‌ماهی</td> <td>Pseudopetalichthyida</td> <td>ماهی هایکو</td> <td>Haikouichthys</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> </tbody></table> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div></div></td></tr></tbody></table></div> <p><br /> </p> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="موضوعات_بوم‌سازگان_آبی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="الگو:موضوعات بوم‌سازگان آبی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:موضوعات بوم‌سازگان آبی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:موضوعات بوم‌سازگان آبی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="موضوعات_بوم‌سازگان_آبی" style="font-size:114%;margin:0 4em">موضوعات بوم‌سازگان آبی</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible uncollapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="اجزای_بوم‌سازگان_آبی_و_آب_شیرین" style="font-size:114%;margin:0 4em">اجزای <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌سازگان آبی">بوم‌سازگان آبی</a> و <a href="/w/index.php?title=Freshwater_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freshwater biology (صفحه وجود ندارد)">آب شیرین</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌سازگان آبی">بوم‌سازگان آبی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Acoustic_ecology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Acoustic ecology (صفحه وجود ندارد)">Acoustic ecology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_adaptation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic adaptation (صفحه وجود ندارد)">Adaptation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agent-based_model_in_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agent-based model in biology (صفحه وجود ندارد)">Agent-based models</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%81%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%AC%D9%84%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="شکوفایی جلبکی">شکوفایی جلبکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%DA%98%D9%86" title="آب‌های بی‌اکسیژن">آب‌های بی‌اکسیژن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> (<a href="/wiki/%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C" title="حشره آبزی">حشرات</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_mammal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic mammal (صفحه وجود ندارد)">پستان‌داران</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C" title="گیاه آبزی">گیاهان آبزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic science (صفحه وجود ندارد)">Aquatic science</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="کف‌زی">کف‌زی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_biodiversity_research&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic biodiversity research (صفحه وجود ندارد)">پژوهش تنوع زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="زیست‌تابی">زیست‌تابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87_(%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="زیست‌توده (بوم‌شناسی)">زیست‌توده</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_biomonitoring&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic biomonitoring (صفحه وجود ندارد)">Biomonitoring</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DB%8C_(%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="اثر آبشاری (بوم‌شناسی)">اثر آبشاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Colored_dissolved_organic_matter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colored dissolved organic matter (صفحه وجود ندارد)">Colored dissolved organic matter</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%B2%DB%8C%D8%B1_%D8%A2%D8%A8" title="استتار زیر آب">Camouflage and mimicry</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87_(%D8%A8%D9%88%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="مناطق مرده (بوم شناسی)">مناطق مرده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="اکوهیدرولوژی">اکوهیدرولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌سازگان آبی">بوم‌سازگان آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%B4" class="mw-redirect" title="هوپرورش">هوپرورش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D9%88_%D9%85%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="علوم و مهندسی شیلات">علوم و مهندسی شیلات</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D9%87_%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنجیره غذایی">زنجیره غذایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87_%D8%BA%D8%B0%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شبکه غذایی">شبکه غذایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=GIS_and_aquatic_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="GIS and aquatic science (صفحه وجود ندارد)">GIS and aquatic science</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="هیدروبیولوژی">هیدروبیولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C_(%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" class="mw-redirect" title="هیپوکسی (بوم‌شناسی)">هیپوکسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Isotope_analysis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isotope analysis (صفحه وجود ندارد)">Isotope analysis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%DA%A9%D8%B1%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌شناسی میکروبی">بوم‌شناسی میکروبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_food_web&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial food web (صفحه وجود ندارد)">Microbial food web</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Microbial_loop&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial loop (صفحه وجود ندارد)">Microbial loop</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%DA%AF%D8%B1_(%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="شناگر (اقیانوس‌شناسی)">شناگر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B7%D8%AD%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C" title="سطح‌آبزی">سطح‌آبزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Particle_(ecology)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Particle (ecology) (صفحه وجود ندارد)">Particle</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%AC%D9%87" class="mw-redirect" title="لجه">لجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D9%81%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="ناحیه فوتیک">ناحیه فوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%AA%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%86" title="فیتوپلانکتون">فیتوپلانکتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%86" title="پلانکتون">پلانکتون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B7%D8%AD%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C" title="سطح‌آبزی">سطح‌آبزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_predation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic predation (صفحه وجود ندارد)">Predation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_(%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="تولیدکنندگی (بوم‌شناسی)">تولیدکنندگی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%B1" title="کنوانسیون رامسر">کنوانسیون رامسر</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aquatic_respiration&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aquatic respiration (صفحه وجود ندارد)">Respiration</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%88_%D8%AA%D9%88%D8%AF%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="دسته ماهی و توده ماهی">Schooling</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sediment_trap&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sediment trap (صفحه وجود ندارد)">Sediment trap</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Siltation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siltation (صفحه وجود ندارد)">Siltation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AE%D9%85%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B2%DB%8C_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="تخم‌ریزی (زیست‌شناسی)">تخم‌ریزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C)" title="بستر (زیست‌شناسی دریایی)">بستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%AD%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="آلودگی حرارتی">آلودگی حرارتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سم‌شناسی آبزیان">سم‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B7%D8%AD_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="سطح پروردگی">سطح پروردگی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Water_column&action=edit&redlink=1" class="new" title="Water column (صفحه وجود ندارد)">Water column</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%86" title="زئوپلانکتون">زئوپلانکتون</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="رده:بوم‌شناسی آبزیان (صفحه وجود ندارد)">بوم‌شناسی آبزیان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="آب شیرین">آب شیرین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Freshwater_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freshwater biology (صفحه وجود ندارد)">Biology</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%85" title="زیست‌بوم">زیست‌بوم</a></li> <li>بوم‌سازگان <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بوم‌سازگان آب شیرین">آب شیرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%86%D9%87" title="بوم‌سازگان دریاچه">بوم‌سازگان دریاچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بوم‌سازگان رودخانه">بوم‌سازگان رودخانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="ماهی آب‌شیرین">ماهی آب‌شیرین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hyporheic_zone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyporheic zone (صفحه وجود ندارد)">Hyporheic zone</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="آبگیرشناسی">آبگیرشناسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lake_stratification&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lake stratification (صفحه وجود ندارد)">Lake stratification</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C" title="گیاه آبزی">گیاه آبزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="آبگیر">آبگیر</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="برکه ماهی">برکه ماهی</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rheotaxis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rheotaxis (صفحه وجود ندارد)">Rheotaxis</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بستر رودخانه">بستر رودخانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AC%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبگیر جریان">آبگیر جریان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C" title="نمایه وضعیت پروردگی">نمایه وضعیت پروردگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%B3%D8%AA_%D9%88_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA" title="بالادست و پایین‌دست">بالادست و پایین‌دست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="باغ آبی">باغ آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="تالاب">تالاب</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A8_%D9%84%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="مانداب لب‌شور">مانداب لب‌شور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%A8_%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="مانداب آب شیرین">مانداب آب شیرین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Freshwater_swamp_forest&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freshwater swamp forest (صفحه وجود ندارد)">swamp</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%DA%A9_%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="خاک باتلاقی">خاک باتلاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%A8" title="پوداب">پوداب</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Freshwater_environmental_quality_parameters&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freshwater environmental quality parameters (صفحه وجود ندارد)">Environmental quality</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="رده:بوم‌شناسی آب شیرین">بوم‌شناسی آب شیرین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناحیه بوم‌شناختی">بوم‌ناحیه‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناحیه بوم‌شناختی">ناحیه بوم‌شناختی</a> (<a href="/w/index.php?title=List_of_freshwater_ecoregions_(WWF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of freshwater ecoregions (WWF) (صفحه وجود ندارد)">List</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ناحیه بوم‌شناختی">ناحیه بوم‌شناختی</a> (<a href="/w/index.php?title=List_of_marine_ecoregions&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of marine ecoregions (صفحه وجود ندارد)">List</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Geography_and_ecology_of_the_Everglades&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geography and ecology of the Everglades (صفحه وجود ندارد)">The Everglades</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Freshwater_ecology_of_Maharashtra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Freshwater ecology of Maharashtra (صفحه وجود ندارد)">Maharashtra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ecosystem_of_the_North_Pacific_Subtropical_Gyre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecosystem of the North Pacific Subtropical Gyre (صفحه وجود ندارد)">The North Pacific Subtropical Gyre</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ecology_of_the_San_Francisco_Estuary&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecology of the San Francisco Estuary (صفحه وجود ندارد)">The San Francisco Estuary</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="اجزای_بوم‌سازگان_آبی_و_دریایی" style="font-size:114%;margin:0 4em">اجزای <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="بوم‌سازگان آبی">بوم‌سازگان آبی</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بوم‌سازگان دریایی">دریایی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بوم‌سازگان دریایی">بوم‌سازگان دریایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست‌شناسی دریایی">زیست‌شناسی دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C_%D8%A7%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B3" title="شیمی اقیانوس">شیمی اقیانوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B9%D9%85%D9%82%DB%8C" title="لایه پراکنش عمقی">لایه پراکنش عمقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهاجرت عمودی روزانه">مهاجرت عمودی روزانه</a></li> <li>بوم‌سازگان <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="بوم‌سازگان دریایی بزرگ">بوم‌سازگان دریایی بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بوم‌سازگان دریایی">marine</a>)</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=F-ratio&action=edit&redlink=1" class="new" title="F-ratio (صفحه وجود ندارد)"><i>f</i>-ratio</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%A2%D9%87%D9%86" title="بارآوری آهن">بارآوری آهن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%81_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="برف دریایی">برف دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ocean_fertilization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ocean fertilization (صفحه وجود ندارد)">Ocean nourishment</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oceanic_physical-biological_process&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oceanic physical-biological process (صفحه وجود ندارد)">Oceanic physical-biological process</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ocean_turbidity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ocean turbidity (صفحه وجود ندارد)">Ocean turbidity</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%B1" title="نوربر">نوربر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%AB%D9%88%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%86" title="قانون ثورسون">قانون ثورسون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%B2%D8%B4_%D8%A2%D8%A8" class="mw-redirect" title="خیزش آب">خیزش آب</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Whale_fall&action=edit&redlink=1" class="new" title="Whale fall (صفحه وجود ندارد)">Whale fall</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:زیست‌شناسی دریایی">زیست‌شناسی دریایی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Maldivesfish2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Maldivesfish2.jpg/140px-Maldivesfish2.jpg" decoding="async" width="140" height="95" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Maldivesfish2.jpg/210px-Maldivesfish2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Maldivesfish2.jpg/280px-Maldivesfish2.jpg 2x" data-file-width="1818" data-file-height="1228" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست دریایی">زندگی دریایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Marine_bacteriophage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine bacteriophage (صفحه وجود ندارد)">Bacteriophages</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Census_of_Marine_Life&action=edit&redlink=1" class="new" title="Census of Marine Life (صفحه وجود ندارد)">Census</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ماهی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Coastal_fish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coastal fish (صفحه وجود ندارد)">coastal</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Coral_reef_fish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coral reef fish (صفحه وجود ندارد)">coral reef</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deep_sea_fish&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep sea fish (صفحه وجود ندارد)">deep sea</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%DA%A9%D9%81%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="ماهی کف‌زی">ماهی کف‌زی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%84%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="ماهی لجه‌زی">ماهی لجه‌زی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%98%D8%B1%D9%81" title="جامعه دریای ژرف">جامعه دریای ژرف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%DA%98%D8%B1%D9%81" title="جامعه دریای ژرف">جامعه دریای ژرف</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deep-water_coral&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep-water coral (صفحه وجود ندارد)">Deep-water coral</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="بی‌مهرگان دریایی">بی‌مهرگان دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_larval_ecology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine larval ecology (صفحه وجود ندارد)">Larvae</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پستاندار دریایی">پستاندار دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="زیست دریایی">زیست دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ریزاندامگان دریایی">ریزاندامگان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Paradox_of_the_plankton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paradox of the plankton (صفحه وجود ندارد)">Paradox of the plankton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_reptile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine reptile (صفحه وجود ندارد)">Reptiles</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پرنده دریایی">پرندگان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%88%D8%AD%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="حیات وحش کرانه دریا">حیات وحش کرانه دریا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_vertebrate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine vertebrate (صفحه وجود ندارد)">Vertebrates</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA" title="ماهیگیری در طبیعت">ماهیگیری در طبیعت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em"><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیستگاه‌های دریایی">زیست‌گاه‌های دریایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bay_mud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bay mud (صفحه وجود ندارد)">Bay mud</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Coastal_biogeomorphology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coastal biogeomorphology (صفحه وجود ندارد)">Coastal biogeomorphology</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B4%D8%B1%D8%A8_%D8%B3%D8%B1%D8%AF" class="mw-redirect" title="مشرب سرد">مشرب سرد</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌سنگ مرجانی">آب‌سنگ‌های مرجانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Davidson_Seamount&action=edit&redlink=1" class="new" title="Davidson Seamount (صفحه وجود ندارد)">Davidson Seamount</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="پای‌رود">پای‌رود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="بوم‌شناسی میان‌کشندی">بوم‌شناسی میان‌کشندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="تالاب میان‌کشندی">تالاب میان‌کشندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%D9%84_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AC%DA%A9" title="جنگل کتانجک">جنگل کتانجک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D9%87_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="چاه گرمابی">چاه‌های گرمابی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%A8_(%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7)" title="کولاب (جغرافیا)">کولاب‌ها</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%86%D8%A7_(%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87)" class="mw-redirect" title="کرنا (گیاه)">کرناها</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%85" title="زیست‌بوم">زیست‌بوم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زیستگاه‌های دریایی">زیستگاه‌های دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%87%D9%86%D9%87_%DA%AF%D9%84%DB%8C" title="پهنه گلی">پهنه گلی</a>s</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%B3%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="کرانه سنگی">کرانه سنگی</a>s</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="شوره‌زار ساحلی">شوره‌زارهای ساحلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Salt_pannes_and_pools&action=edit&redlink=1" class="new" title="Salt pannes and pools (صفحه وجود ندارد)">Salt pannes and pools</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%81_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علف دریایی">علف‌های دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sponge_ground&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sponge ground (صفحه وجود ندارد)">Sponge ground</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sponge_reef&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sponge reef (صفحه وجود ندارد)">Sponge reef</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%AE%D8%B1_%DA%A9%D8%B4%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="استخر کشندی">استخر کشندی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:5.5em">مسائل</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ecological_values_of_mangroves&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ecological values of mangroves (صفحه وجود ندارد)">Ecological values of mangroves</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fisheries_and_climate_change&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fisheries and climate change (صفحه وجود ندارد)">Fisheries and climate change</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hotspot_Ecosystem_Research_and_Man%27s_Impact_On_European_Seas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hotspot Ecosystem Research and Man's Impact On European Seas (صفحه وجود ندارد)">HERMIONE</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="حفاظت دریایی">حفاظت دریایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_conservation_activism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine conservation activism (صفحه وجود ندارد)">Marine conservation activism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="آلودگی دریایی">آلودگی دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%AD%D9%81%D8%A7%D8%B8%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="منطقه حفاظت‌شده دریایی">منطقه حفاظت‌شده دریایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="جانوران_زنده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible uncollapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="الگو:جانوران"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:جانوران"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:جانوران"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="جانوران_زنده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a> زنده</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="مهره‌داران" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="پستانداران">پستانداران</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%88" title="آرمادیلو">آرمادیلو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="آلپاکا">آلپاکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%87%D9%88" title="آهو">آهو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8" title="اسب">اسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="انسان">انسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA" title="باندیکوت">باندیکوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A8%D8%B1" title="ببر">ببر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B2_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="بز کوهی (سرده)">بز کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84_%D9%88_%D8%A8%D8%B2" title="کل و بز">بز وحشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%88" title="بونوبو">بونوبو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%DB%8C_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" class="mw-redirect" title="کپی (جانور)">بوزینه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بید حلزونی (صفحه وجود ندارد)">بید حلزونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="پلنگ">پلنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="جبیر">جبیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DA%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="جگوار">جگوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%DB%8C%D8%BA%DB%8C" title="جوجه‌تیغی">جوجه‌تیغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%AF%D9%86%DA%AF" title="خدنگ">خدنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3_%D8%AA%D9%86%D8%A8%D9%84" title="خرس تنبل">خرس تنبل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%B3" title="خرس">خرس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1" title="خر">خر</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%81%D8%A7%D8%B4" title="خفاش">خفاش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوک خاکی">خوک خاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88" title="راسو">راسو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="راسوی کیسه‌دار">راسوی کیسه‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86" title="راکون">راکون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87_%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="روباه پرنده">روباه پرنده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87" title="روباه">روباه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="رودک (جانور)">رودک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D8%AF" class="mw-redirect" title="زباد">زباد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سگ آبی">سگ آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF" title="سگ">سگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سگ وحشی آسیایی">سگ وحشی آسیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سمور آبی">سمور آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%88%D8%B1" title="سمور">سمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8" title="سنجاب">سنجاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D9%88%D8%B4" class="mw-disambig" title="سیاه‌گوش">سیاه‌گوش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%A7%D9%86%D8%B2%D9%87" title="شامپانزه">شامپانزه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D9%87" title="شاه‌روباه">شاه‌روباه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87" title="شتر دوکوهانه">شتر دوکوهانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1_%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%A7%D9%86%D9%87" title="شتر یک‌کوهانه">شتر یک‌کوهانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DA%86%D9%87" title="شترچه">شترچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84" title="شغال">شغال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%DA%A9%D8%A7" title="شوکا">شوکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%A8%D8%A8%D8%B1" title="شیببر">شیببر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شیر دریایی">شیر دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="شیر کوهی">شیر کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1_(%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D9%86)" title="شیر (گربه‌سان)">شیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B7%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شیطان تاسمانی">شیطان تاسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%BA" title="صاریغ">صاریغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%BA_%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="صاریغ ویرجینیایی">صاریغ ویرجینیایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="عنتر دم‌کوتاه">عنتر دم‌کوتاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%B1%D9%85_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="غرم (جانور)">غُرم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%88" title="غژگاو">غژگاو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="خوک دریایی">فک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%B3%D8%A7" title="فوسا">فوسا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84" title="فیل">فیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B7%D8%B1" title="قاطر">قاطر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF" title="گوسفند">قوچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88" title="کانگورو">کانگورو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="کانگوروی درختی">کانگوروی درختی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%AF%D8%AF%D9%86" title="کرگدن">کرگدن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1" title="کفتار">کفتار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84_%D9%88_%D8%A8%D8%B2" title="کل و بز">کل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A2%D9%84%D8%A7" title="کوآلا">کوآلا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%B4" title="گاومیش">گاومیش</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گراز دریایی">گراز دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="گراز">گراز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D8%B4%D9%86%DB%8C" title="گربه شنی">گربه شنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1" title="گربه ماهیگیر">گربه ماهیگیر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87_%D9%88%D8%AD%D8%B4%DB%8C" title="گربه وحشی">گربه وحشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87" title="گربه">گربه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF_%D8%AA%D8%A7%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گرگ تاسمانی">گرگ تاسمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="گرگ">گرگ خاکستری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%DA%AF" title="گرگ">گرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88" title="گندراسو">گندراسو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7%DA%A9%D9%88" title="گواناکو">گواناکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%AE%D8%B1" title="گورخر">گورخر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%86" title="گورکن">گورکن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="گوریل">گوریل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B2%D9%86_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="گوزن شمالی">گوزن شمالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7" title="لاما">لاما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B1" title="لمور">لمور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="مرال">مرال</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%86" title="میمون">میمون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%AA" title="نامبت">نامبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%87%D9%86%DA%AF" title="نهنگ">نهنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="نوک‌اردکی">نوک‌اردکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="والابی">والابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%AA" title="وامبت">وامبت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%84" title="ول">ول</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B2%D9%BE%D9%84%D9%86%DA%AF" title="یوزپلنگ">یوزپلنگ</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="جوندگان">جوندگان</a></b>: <a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D9%88%DA%86%DB%8C" title="آکوچی">آکوچی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%AF%D9%88%D8%AA%DB%8C" title="آگوتی">آگوتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="بیدستر کوهی">بیدستر کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="بیدستران">بیدستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%87%D8%A7" title="پاکاراناها">پاکاراناها</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%A7" title="پاکا">پاکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B4%DB%8C" title="تشی">تشی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DB%8C%D9%86%DA%86%DB%8C%D9%84%D8%A7" title="چینچیلا">چینچیلا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خرگوش صحرایی">خرگوش صحرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4" title="خرگوش">خرگوش</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خرگوش آفریقایی">خرگوش آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AE%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="خرگوش صخره‌ای">خرگوش صخره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AE%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%A6%D9%88%D8%B3" title="موش صخره‌ای لائوس">موش صخره‌ای لائوس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%DA%A9%DA%86%D9%87_%D9%87%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="خوکچه هندی">خوکچه هندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دندان‌هشتی‌ها">دندان‌هشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D9%88%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84%DB%8C" title="راسوی اهلی">راسوی اهلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="سگ دشتی">سگ دشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D9%84%DA%A9%DB%8C" title="سنجاب‌های دم‌پولکی">سنجاب دم‌پولکی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="سنجابک درختی شرقی (صفحه وجود ندارد)">سنجابک درختی شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D9%88%D8%B4" title="شانه‌موش">شانه‌موش</a></li> <li>گوندی</li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4" title="موش">موش</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%D8%AE%D8%AA%DB%8C" title="موش زمستان‌خواب درختی">موش زمستان‌خواب درختی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87" title="موش ستاره‌پوزه">موش ستاره‌پوزه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B4%D8%A8%DA%AF%D8%B1%D8%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="موش شبگرد (صفحه وجود ندارد)">موش شبگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="موش کور">موش کور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="موش بیور">موش بیور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="موش خاردار شرقی">موش خاردار شرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D8%B5%D8%AD%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="موش صحرایی">موش صحرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="موش کور آفریقایی">موش کور آفریقایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%D9%86%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D8%B1" title="موش نیزار">موش نیزار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%88%D9%BE%D8%A7" title="موش‌های دوپا">موش‌های دوپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="موش کور">موش‌های کور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="موش‌های کیسه‌دار">موش‌های کیسه‌دار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1" title="همستر">همستر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="هامستر دم‌دراز">هامستر دم‌دراز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%87" title="همسترهای دم‌کوتاه">همسترهای دم‌کوتاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7" title="هوتیا">هوتیا</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87" title="پرنده">پرندگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%DA%86%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="آبچلیک">آبچلیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D9%81" title="آب‌شکاف">آب‌شکاف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7" title="ابیا">ابیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="مرغابی">اردک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="اسکوا (صفحه وجود ندارد)">اسکوا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D9%82%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="آق‌ناز (صفحه وجود ندارد)">آق‌ناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D8%B3" title="اکراس">اکراس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="آلباتروس">آلباتروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1%DA%A9" class="mw-redirect" title="آلوچه‌خورک">آلوچه‌خورک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="الیکایی (پرنده)">الیکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%82%D9%88%D8%AA" title="آنقوت">آنقوت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="باز (پرنده)">باز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="باسترک">باسترک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DA%A9_%D8%AF%D8%B4%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="باسترک دشتی">باسترک دشتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="بالابان (پرنده)">بالابان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="بال‌لاکی">بال‌لاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="بحری">بحری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A8%D9%84_%D8%AE%D8%B1%D9%85%D8%A7" title="بلبل خرما">بلبل خرما</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A8%D9%84_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="بلبل هزاردستان">بلبل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%AF%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86" title="بلدرچین">بلدرچین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="بوتیمار">بوتیمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AC%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="بوجانگاییان">بوجانگا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%82%D9%84%D9%85%D9%88%D9%86" title="بوقلمون">بوقلمون</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B4%D9%84%DA%A9" title="پاشلک">پاشلک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AA_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="پی‌پت (پرنده)">پی‌پت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88" title="پرستو">پرستو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="پرستوی دریایی">پرستوک دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D8%AE" class="mw-redirect" title="پری‌شاهرخ">پری‌شاهرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="پشه‌خوار">پشه‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%A6%D9%86" title="پنگوئن">پنگوئن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%BA%D9%88" class="mw-redirect" title="پیغو">پیغو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="ترمتای">ترمتای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%84%DB%8C%D9%84%D9%87" title="تلیله">تلیله</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%86%D8%AC%D9%87" title="تنجه">تنجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86" title="توکان">توکان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%87%D9%88" title="تیهو">تیهو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%AF" title="جغد">جغد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%BA%D8%AF_%D9%82%D9%87%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="جغد قهوه‌ای">جغد قهوه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%82_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="جیجاق اوراسیایی">جیجاق</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D9%81%D8%AA%DB%8C" title="مرغ جیرفتی">جیرفتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%AE%E2%80%8C%D9%84%D9%82" class="mw-redirect" title="چاخ‌لق">چاخ‌لق</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D9%88" class="mw-redirect" title="چارخو">چارخو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%E2%80%8C%D8%B1%DB%8C%D8%B3%DA%A9" title="چرخ‌ریسک">چرخ‌ریسک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="چک (پرنده)">چک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9%D8%A7%D9%88%DA%A9" title="چکاوک">چکاوک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%DA%A9%DA%86%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="چکچک (پرنده)">چکچک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="چلچله بیابانی">چلچله بیابانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%AF%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D9%81%DB%8C%D8%AF" title="چلچله دمگاه‌سفید">چلچله دمگاه‌سفید</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%D8%B4%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="چلچله شنی">چلچله شنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87_%DA%A9%D9%88%D9%87%DB%8C" title="چلچله کوهی">چلچله کوهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%DA%AF%D8%B1" title="چنگر">چنگر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%88%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7" title="چوب‌پا">چوب‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84" title="حواصیل">حواصیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="خروس">خروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="خروس کولی">خروس کولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%AA%DA%A9%D8%A7" class="mw-redirect" title="خوتکا">خوتکا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%B2%DA%A9" title="دارخزک">دارخزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%A8" title="دارکوب">دارکوب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%88%D9%85%DA%A9" title="دیدومک">دبدومک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%AC" title="دراج">دراج</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%D9%86%D8%A7" title="درنا">درنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%DB%8C%D8%AC%D9%87" title="دلیجه">دلیجه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="دم‌جنبانک">دم‌جنبانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%AC%D9%86%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9_%D8%B2%D8%B1%D8%AF_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="دم‌جنبانک زرد غربی">دم‌جنبانک زرد غربی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%DA%86%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="دم‌چتری">دم‌چتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="دم‌سرخ">دم‌سرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%88" title="دودو">دودو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AE%D8%B2%DA%A9" title="دیوارخزک">دیوارخزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%BA" title="زاغ">زاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%BA%DB%8C" title="زاغی">زاغی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%B1%D9%87" title="زردپره">زردپره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="زنبورخوار">زنبورخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84" title="زنگوله‌بال">زنگوله‌بال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%DB%8C%D8%B1%D8%A2%D8%A8%D8%B1%D9%88%DA%A9" title="زیرآبروک">زیرآبروک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1" title="سار">سار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%BE%D9%87" class="mw-redirect" title="سارگپه">سارگپه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%82%D8%A8%D8%A7" title="سبزقبا">سبزقبا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9_%D8%B3%D8%B1%D8%AD%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اردک سرحنایی">اردک سرحنایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%B3%DA%A9_%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="سسک معمولی">سسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85" title="سلیم">سلیم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85_%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="سلیم خرچنگ‌خوار">سلیم خرچنگ‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D9%82%D8%B1" title="سنقر">سنقر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DA%86%D8%B4%D9%85" title="سنگ‌چشم">سنگ‌چشم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%DA%86%D8%B4%D9%85_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="سنگ‌چشم خاکستری بزرگ">سنگ‌چشم خاکستری بزرگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87" title="سهره">سهره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D8%B1%D9%88%D8%B3" title="سیاه‌خروس">سیاه‌خروس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87_%D8%B3%DB%8C%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%B1%D8%AE" title="سهره سینه‌سرخ">سهره سینه‌سرخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%88%D9%81" class="mw-redirect" title="شاه‌بوف">شاه‌بوف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D9%86" title="شاهین">شاهین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%A8" class="mw-redirect" title="شبان‌فریب">شبان‌فریب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%DA%AF%D8%B1%D8%AF_%D9%85%D8%B5%D8%B1%DB%8C" title="شبگرد مصری">شبگرد مصری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="شب‌زی">شبگرد</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="شترمرغ">شترمرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="شهباز">شهباز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="شهدخوار">شهدخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1" title="صدف‌خوار">صدف‌خوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3" title="طاووس">طاووس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D9%88%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="طاووسک">طاووسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D9%82%D9%87" class="mw-redirect" title="طرقه">طرقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="باز (پرنده)">باز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D9%88%D8%B7%DB%8C" title="طوطی">طوطی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D9%87%D9%84%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="عروس هلندی">عروس هلندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%A7%D8%A8" title="عقاب">عقاب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D8%A7%D8%B2" title="غاز">غاز</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA" title="کلاغ">کلاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%BA%D9%88%D8%A7%D8%B5_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="غواص (پرنده)">غواص</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%87" title="فاخته">فاخته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%88" title="فلامینگو">فلامینگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%87%D8%B1%D9%87" title="سهره">فنچ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%D8%AF%D9%82%E2%80%8C%D8%B4%DA%A9%D9%86" title="فندق‌شکن">فندق‌شکن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="قار (سرده)">قار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%84" class="mw-redirect" title="قرقاول">قرقاول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="قرقی">قرقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D8%B2" title="قره‌ناز">قره‌ناز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="قمری (پرنده)">قمری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="قناری">قناری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88" title="قو">قو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%DA%A9%D9%88" title="کاسکو">کاسکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کاکایی (پرنده)">کاکایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%DA%A9%D9%84" title="اردک سیاه‌کاکل">اردک سیاه‌کاکل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%DA%A9_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کبک (پرنده)">کبک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%B1" title="کبوتر">کبوتر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="کبوتر تاجدار">کبوتر تاجدار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DA%A9%D8%B3" title="کرکس">کرکس</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%DB%8C%D9%85" title="کشیم">کشیم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%81%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DA%A9" title="کفچه‌نوک">کفچه‌نوک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%BA" title="کلاغ">کلاغ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B1%DA%A9%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="کمرکولی">کمرکولی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AF%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" class="mw-redirect" title="کودن (پرنده)">کودن‌</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B1" title="کورکور">کورکور</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%B1" title="کوکر">کوکر</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D9%88_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کوکو (پرنده)">کوکو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%88%DB%8C_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="کیوی (پرنده)">کیوی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%DA%86%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="گاوچرانک">گاوچرانک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%84%DA%86%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="چلچله‌بیابانیان">گلاریول</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="گلوآبی">گلوآبی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AC%D8%B4%DA%A9" title="گنجشک">گنجشک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="گیلار">گیلار</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%87" class="mw-redirect" title="گیلان‌شاه">گیلانشاه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%86%DB%8C%D9%86_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="لاچین (پرنده)">لاچین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%DA%A9_%D9%86%DB%8C%D9%84" title="لک‌لک نیل">لک‌لک نیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%DA%A9" title="لک‌لک">لک‌لک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%84%DB%8C" title="لیکوی معمولی">لیکوی معمولی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%84_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="لیل (پرنده)">لیل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="مارگردن">مارگردن</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="مرغ">مرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%B1" title="مرغ دبیر">مرغ دبیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B1%DB%8C%DA%AF" class="mw-redirect" title="مرغ ریگ">مرغ ریگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B3%D9%82%D8%A7" class="mw-redirect" title="مرغ سقا">مرغ سقا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B7%D9%88%D9%81%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مرغ طوفان">مرغ طوفان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="مرغ عشق">مرغ عشق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%B5%DB%8C%D9%84" title="حواصیل">مرغ ماهیخوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA" class="mw-redirect" title="مگس‌مرغ">مرغ مگس</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="مرغ مینا">مرغ مینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="مرغ نوروزی">مرغ نوروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B2_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="مرغ نی‌نواز مردابی">مرغ نی‌نواز مردابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="مرغابی">مرغابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1" title="مگس‌گیر خال‌دار">مگس‌گیر خالدار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE" title="نوک‌شاخ">نوک‌شاخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%B1%D8%BA" title="میش‌مرغ">میش‌مرغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%BA_%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7" title="مرغ مینا">مرغ مینا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%AE%D9%88%D8%B1" title="میوه‌خور">میوه‌خور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%A9%E2%80%8C%D8%AE%D9%86%D8%AC%D8%B1%DB%8C" title="نوک‌خنجری">نوک‌خنجری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%AF%D9%87%D8%AF" title="هدهد">هدهد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%A7_(%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87)" title="هما (پرنده)">هما</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A8%D8%B1%D9%87" title="هوبره">هوبره</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85" class="mw-redirect" title="یاکریم">یاکریم</a></li> <li><a href="/wiki/%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="یلوه‌ایان">یلوه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان">خزندگان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="آفتاب‌پرست">آفتاب‌پرست</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ایگوانا">ایگوآنا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AD" title="تمساح">تمساح</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AD_%D9%BE%D9%88%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C%DA%A9_%DA%AF%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="تمساح پوزه‌باریک گنگی">تمساح پوزه‏‌باریک گنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="سوسمار">سوسمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%D9%84%E2%80%8C%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%BA%DB%8C" title="سوسمار پل‌دماغی">سوسمار پل‌دماغی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%88" title="گاندو">گاندو</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D8%B4%D8%AA_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="لاک‌پشت آبی">لاک‌پشت آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%DA%A9%E2%80%8C%D9%BE%D8%B4%D8%AA" title="لاک‌پشت">لاک‌پشت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="مار">مار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D9%84%DA%A9" title="مارمولک">مارمولک</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%B2%D8%BA" title="وزغ">وزغ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D9%87" title="قورباغه">قورباغه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="سمندر">سمندر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="سمندر آبی">سمندر آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%85%DB%8C" class="mw-redirect" title="سمندرهای کرمی">سمندر کرمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="آبزیان">آبزیان</a> مهره‌دار</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%DA%A9%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="اردک‌ماهی">اردک‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسب دریایی">اسب دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="پرنده‌ماهی">پرنده‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سفره‌ماهی">سفره‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%AF%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="سگ‌ماهی">سگ‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="شیرماهی">شیرماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="کوسه">کوسه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B3%D9%87" title="گاوکوسه">گاوکوسه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="گربه‌ماهی">گربه‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="مارماهی">مارماهی</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="دهان‌گردماهی">دهان‌گردماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گراز دریایی">گراز دریایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="بی‌مهرگان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌مهرگان">بی‌مهرگان</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="بندپایان">بندپایان</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>زیرشاخهٔ <b><a href="/wiki/%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شش‌پایان">شش‌پایان</a></b>: <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AF%D9%86%D8%A8%DB%8C" title="دودنبی">دم‌چنگال</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%E2%80%8C%D9%81%D9%86%D8%B1%DB%8C" title="دم‌فنری">پادُم</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AE%DA%A9%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بی‌شاخکان (صفحه وجود ندارد)">بی‌شاخک</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D8%A7%D8%AA" class="mw-redirect" title="حشرات">حشرات</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DA%A9" title="آبدزدک">آبدزدک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AE%D9%88%D9%86%D8%AF%DA%A9" title="آخوندک">آخوندک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%A8%DA%A9" title="آسیابک">آسیابک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AF_(%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87)" class="mw-redirect" title="بند (حشره)">بند</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%D9%84%D8%A8%D8%A7%D8%B3" title="بید لباس">بید لباس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D8%BA%D8%B0" title="بید کاغذ">بید کاغذ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87" title="پروانه">پروانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D9%87" title="پشه">پشه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%DB%8C%D8%B1%D8%AC%DB%8C%D8%B1%DA%A9" title="جیرجیرک">جیرجیرک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1_%D8%AE%D8%A7%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خر خاکی">خر خاکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%85%DA%AF%D8%B3" title="خرمگس">خرمگس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1" class="mw-redirect" title="زنبور">زنبور</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%B1%D9%87" title="زنجره">زنجره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3" title="ساس">ساس</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%82%DA%A9" title="سنجاقک">سنجاقک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="سوسک">سوسری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B3%DA%A9" class="mw-redirect" title="سوسک">سوسک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%BE%D8%B4" title="شپش">شپش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%BE%D8%B4%DA%A9" title="شپشک">شپشک</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B4%D9%BE%D8%B4%DA%A9_%D8%B2%D9%87%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="شپشک زهار (صفحه وجود ندارد)">شپشک زهار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="شته">شته</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%DA%A9_(%D8%AD%D8%B4%D8%B1%D9%87)" title="کک (حشره)">کک</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D8%AE%DB%8C%D8%B2%DA%A9" title="گوش‌خیزک">گوشخیزک</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DA%AF%D8%B3" title="مگس">مگس</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%AF%D8%B3_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%AE%D9%88%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="مگس بادخور (صفحه وجود ندارد)">مگس بادخور</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%84%D8%AE" title="ملخ">ملخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%DA%86%D9%87" title="مورچه">مورچه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="موریانه">موریانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7" title="هزارپا">هزارپا</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="سخت‌پوستان">سخت‌پوستان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B1%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="آرتمیا">آرتمیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="پاروپایان">پاروپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF_%D8%A2%D8%A8_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="خرچنگ آب شیرین">خرچنگ آب شیرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="شاه‌میگو">شاه‌میگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF" title="خرچنگ">خرچنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%81%D9%86%DB%8C" title="دافنی">دافنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="سپرمیگو">سپرمیگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="شاه‌میگو">شاه‌میگو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%D8%B4%D8%B4%E2%80%8C%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86" title="آبشش‌دمان">شپشک‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="کریل">کریل</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%DA%86%D8%B3%D8%A8" title="کشتی‌چسب">کشتی‌چسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%AF%D9%88" title="میگو">میگو</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="گیره‌داران">گیره‌داران</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عنکبوت دریایی">عنکبوت دریایی</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%DA%86%D9%86%DA%AF_%D9%86%D8%B9%D9%84%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A8%DB%8C" title="خرچنگ نعل‌اسبی">خرچنگ نعل‌اسبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="عنکبوتیان">عنکبوتیان</a>: <a href="/wiki/%DA%A9%DA%98%D8%AF%D9%85" title="کژدم">عقرب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D8%B2" title="عنکبوت پادراز">عنکبوت پادراز</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="عنکبوت">عنکبوت</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%86%D9%87" title="کنه">کنه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%B1%D9%87" title="هیره">هیره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="عنکبوت‌های شتری">عنکبوت‌ شتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA_%D8%B4%D9%84%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="عنکبوت شلاقی">عنکبوت شلاقی</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بسیارپایان (صفحه وجود ندارد)">بسیارپایان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="خردپایان">خردپا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="کوتوله‌پایان">کوتوله‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="صدپایان">صدپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="هزارپاییان">هزارپایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">دیگر بی‌مهرگان</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87_(%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="شاخه (زیست‌شناسی)">شاخهٔ</a> <b><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="کیسه‌تنان">کیسه‌تنان</a> (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="مرجانیان">مرجانیان</a>):</b></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایروکانجی دریا (صفحه وجود ندارد)">ایروکانجی دریا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%AA%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="چتر دریایی">چتر دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خز دریایی">خز دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنبور دریایی">زنبور دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%82%D8%A7%DB%8C%D9%82_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="شقایق دریایی">شقایق دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="عروس دریایی">عروس دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B1%D9%88%D8%B3_%D8%B3%D8%A7%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="عروس ساقدار دریایی">عروس ساقدار دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="فیزالیا">فیزالیا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="قلم دریایی">قلم دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B1%D9%85" title="مرجان نرم">مرجان بادبزنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="مرجان">مرجان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D8%AF%D8%B1%D8%A7_(%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D9%87)" title="هیدرا (سرده)">هیدر</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="خارپوستان">خارپوستان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آفتاب‌گردان دریایی">آفتاب‌گردان دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="توتیای دریایی">توتیای دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="خارپوست دریایی">خارپوست دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%DB%8C%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خیار دریایی">خیار دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%86%D8%A8%D9%82_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زنبق دریایی">زنبق دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ستاره دریایی">ستاره دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B4%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%D9%87" title="ستاره شکننده">ستاره شکننده</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B3%D8%A8%D8%AF%DB%8C" title="ستاره سبدی">ستاره سبدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DA%A9%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="سکه دریایی">سکه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%86%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="مینای دریایی">مینای دریایی</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نرم‌تنان">نرم‌تنان</a>:</b> <a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گهواره دریایی">بس‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="بی‌لاکه‌ای‌ها">بی‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پروانه دریایی">پروانه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D9%84%D8%A7%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تک‌لاکه‌ای‌ها">تک‌پاره‌صدفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="صدف دوکفه‌ای">حلزون دوکفه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%A8" title="حلزون سیب">حلزون سیب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%DA%86%D8%B3%D8%A8" title="خاره‌چسب">خاره‌چسب</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%DA%A9%D9%81%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="دوکفه‌ای‌ها">دوکفه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%B1%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سپرپایان">سپرپا</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%A8" title="ماهی مرکب">سرپاور</a> (<a href="/wiki/%D9%87%D8%B4%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7" title="هشت‌پا">هشت‌پا</a>، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ده‌پایان">ده‌پا</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%DA%A9%D9%85%E2%80%8C%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="شکم‌پایان">شکم‌پا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%DA%86%D8%B1%D9%88%DA%A9" title="صدف چروک">صدف چروک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B5%D8%AF%D9%81_%D9%85%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="صدف مروارید">صدف مروارید</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B4%E2%80%8C%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="گوش‌ماهی">گوش‌ماهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گهواره دریایی">گهواره دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%87_(%D8%AD%D9%84%D8%B2%D9%88%D9%86)" class="mw-redirect" title="لیسه (حلزون)">لیسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="لیسه دریایی">لیسه دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="ناوپایان">ناوپا</a></li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_(%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1)" title="کرم (جانور)">کرم‌ها</a>:</b> <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D9%87%D9%86" title="کرم‌های پهن">کرم پهن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85_%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%88%DB%8C" title="کرم حلقوی">کرم حلقوی</a> (از جمله: <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D9%84%D9%88" title="زالو">زالو</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D9%88%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کرم‌های لوله‌ای">کرم لوله‌ای</a> (از جمله: <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%B3" title="آسکاریس">آسکاریس</a>)</li></ul> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%DB%8C%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="اسفنجیان">اسفنجیان</a>:</b> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%87%DA%A9%DB%8C" title="اسفنج‌های آهکی">اسفنج آهکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اسفنج دریایی">اسفنج دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="چنداسفنجی">چنداسفنجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AC" title="سخت‌اسفنج">سخت‌اسفنج</a></li></ul> <ul><li><b>طنابداران دریایی:</b> <a href="/wiki/%D8%A2%D8%A8%E2%80%8C%D8%AF%D8%B2%D8%AF%DA%A9_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="آب‌دزدک دریایی">آب‌دزدک دریایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D8%AA%D8%B4%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="آتش‌تنان">آتش‌تن</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84%D9%BE" title="سالپ">سالپ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D9%84%D9%87_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="لاله دریایی">لاله دریایی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="*_توکسین‌ها_**_انتروتوکسین_**_نوروتوکسین_**_هموتوکسین_**_کاردیوتوکسین_**_فوتوتوکسین" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:توکسین‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:توکسین‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:توکسین‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="*_توکسین‌ها_**_انتروتوکسین_**_نوروتوکسین_**_هموتوکسین_**_کاردیوتوکسین_**_فوتوتوکسین" style="font-size:114%;margin:0 4em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="توکسین">توکسین‌ها</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="انتروتوکسین">انتروتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="نوروتوکسین">نوروتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="هموتوکسین">هموتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%DB%8C%D8%AA_%D9%82%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="سمیت قلبی">کاردیوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phototoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phototoxin (صفحه وجود ندارد)">فوتوتوکسین</a></li></ul></li></ul> </div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Microbial_toxins&action=edit&redlink=1" class="new" title="Microbial toxins (صفحه وجود ندارد)">توکسین‌های<br />باکتریایی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="باکتری_گرم-مثبت" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%AB%D8%A8%D8%AA" title="باکتری گرم-مثبت">باکتری گرم-مثبت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="باسیل">باسیل</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85" title="کلوستریدیوم">کلوستریدیوم</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%AA%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کلوستریدیوم تتانی">کلوستریدیوم تتانی</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tetanospasmin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tetanospasmin (صفحه وجود ندارد)">Tetanospasmin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tetanolysin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tetanolysin (صفحه وجود ندارد)">Tetanolysin</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85_%D9%BE%D8%B1%D9%81%D8%B1%D9%86%DA%98%D9%86%D8%B3" title="کلوستریدیوم پرفرنژنس">کلوستریدیوم پرفرنژنس</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Clostridium_perfringens_alpha_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clostridium perfringens alpha toxin (صفحه وجود ندارد)">Alpha toxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Clostridium_enterotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clostridium enterotoxin (صفحه وجود ندارد)">Enterotoxin</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%81%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%84" title="کلستریدیوم دیفیسیل">کلستریدیوم دیفیسیل</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Clostridium_difficile_toxin_A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clostridium difficile toxin A (صفحه وجود ندارد)">A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Clostridium_difficile_toxin_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clostridium difficile toxin B (صفحه وجود ندارد)">B</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%88%D9%85_%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85" title="کلوستریدیوم بوتولینوم">کلوستریدیوم بوتولینوم</a></i> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%85_%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%85" title="سم بوتولینوم">سم بوتولینوم</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold">سایرین:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Anthrax_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anthrax toxin (صفحه وجود ندارد)">Anthrax toxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Listeriolysin_O&action=edit&redlink=1" class="new" title="Listeriolysin O (صفحه وجود ندارد)">Listeriolysin O</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C" title="کوکسی">کوکسی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%BE%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="استرپتولیزین">استرپتولیزین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DA%A9%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="لکوسیدین">لکوسیدین</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Panton-Valentine_leukocidin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Panton-Valentine leukocidin (صفحه وجود ندارد)">Panton-Valentine leukocidin</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%88%DA%A9%D9%88%DA%A9" title="استافیلوکوک">استافیلوکوک</a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Staphylococcus_aureus_alpha_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Staphylococcus aureus alpha toxin (صفحه وجود ندارد)">Staphylococcus aureus alpha</a>/<a href="/w/index.php?title=Staphylococcus_aureus_beta_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Staphylococcus aureus beta toxin (صفحه وجود ندارد)">beta</a>/<a href="/w/index.php?title=Staphylococcus_aureus_delta_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Staphylococcus aureus delta toxin (صفحه وجود ندارد)">delta</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Exfoliatin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Exfoliatin (صفحه وجود ندارد)">Exfoliatin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Toxic_shock_syndrome_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toxic shock syndrome toxin (صفحه وجود ندارد)">Toxic shock syndrome toxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enterotoxin_type_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enterotoxin type B (صفحه وجود ندارد)">Staphylococcal Enterotoxin B (SEB)</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1" title="اکتینوباکتر">اکتینوباکتر</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cord_factor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cord factor (صفحه وجود ندارد)">Cord factor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Diphtheria_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diphtheria toxin (صفحه وجود ندارد)">Diphtheria toxin</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85-%D9%85%D9%86%D9%81%DB%8C" title="باکتری گرم-منفی">باکتری گرم-منفی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Shiga_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shiga toxin (صفحه وجود ندارد)">Shiga toxin</a>/Verotoxin</li> <li><a href="/w/index.php?title=Heat-stable_enterotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heat-stable enterotoxin (صفحه وجود ندارد)"><i>E. coli</i> heat-stable enterotoxin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86_%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="توکسین وبا">توکسین وبا</a>/<a href="/w/index.php?title=Heat-labile_enterotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heat-labile enterotoxin (صفحه وجود ندارد)">Heat-labile enterotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pertussis_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pertussis toxin (صفحه وجود ندارد)">Pertussis toxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudomonas_exotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudomonas exotoxin (صفحه وجود ندارد)">Pseudomonas exotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Extracellular_adenylate_cyclase&action=edit&redlink=1" class="new" title="Extracellular adenylate cyclase (صفحه وجود ندارد)">Extracellular adenylate cyclase</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></i> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%BE%D8%B1%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%DA%98%D9%86" title="سوپرآنتی‌ژن">سوپرآنتی‌ژن</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pore-forming_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pore-forming toxin (صفحه وجود ندارد)">Pore-forming toxin</a></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D8%B2%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اگزوتوکسین">اگزوتوکسین</a></i> <ul><li><a href="/w/index.php?title=AB_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="AB toxin (صفحه وجود ندارد)">AB toxin</a>/<a href="/w/index.php?title=AB5_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="AB5 toxin (صفحه وجود ندارد)">AB5</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="لیپوپلی‌ساکارید">لیپوپلی‌ساکارید</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%BE%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF" title="لیپوپلی‌ساکارید">لیپوپلی‌ساکارید</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lipid_A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lipid A (صفحه وجود ندارد)">Lipid A</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Delta_endotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Delta endotoxin (صفحه وجود ندارد)"><i>Bacillus thuringiensis</i> delta endotoxin</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cry1Ac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cry1Ac (صفحه وجود ندارد)">Cry1Ac</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cry3Bb1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cry3Bb1 (صفحه وجود ندارد)">Cry3Bb1</a></li></ul></li> <li>Other <i>B. thuringiensis</i> toxins <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cry6Aa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cry6Aa (صفحه وجود ندارد)">Cry6Aa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cry34Ab1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cry34Ab1 (صفحه وجود ندارد)">Cry34Ab1</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Virulence_factor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Virulence factor (صفحه وجود ندارد)">Virulence<br />factor</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Clumping_factor_A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clumping factor A (صفحه وجود ندارد)">Clumping factor A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fibronectin_binding_protein_A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibronectin binding protein A (صفحه وجود ندارد)">Fibronectin binding protein A</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="میکوتوکسین">مایکوتوکسین‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%81%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="آفلاتوکسین">آفلاتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Amatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amatoxin (صفحه وجود ندارد)">Amatoxin</a> (<a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%A7-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آلفا-آمانیتین">آلفا-آمانیتین</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AA%D8%A7-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="بتا-آمانیتین">بتا-آمانیتین</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="گاما-آمانیتین">گاما-آمانیتین</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%84%D9%88%D9%86-%D8%A2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="اپسیلون-آمانیتین">اپسیلون-آمانیتین</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Beta-Nitropropionic_acid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beta-Nitropropionic acid (صفحه وجود ندارد)">beta-Nitropropionic acid</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سیترینین">سیترینین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cytochalasin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cytochalasin (صفحه وجود ندارد)">Cytochalasin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86" title="ارگوتامین">ارگوتامین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fumonisin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fumonisin (صفحه وجود ندارد)">Fumonisin</a> (<a href="/w/index.php?title=Fumonisin_B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fumonisin B1 (صفحه وجود ندارد)">Fumonisin B1</a>, <a href="/w/index.php?title=Fumonisin_B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fumonisin B2 (صفحه وجود ندارد)">Fumonisin B2</a>, Fumonisin B3, <a href="/w/index.php?title=Fumonisin_B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fumonisin B4 (صفحه وجود ندارد)">Fumonisin B4</a>)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="گلیوتوکسین">گلیوتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%A8%D9%88%D8%AA%D9%86%DB%8C%DA%A9_%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%AF" title="ایبوتنیک اسید">ایبوتنیک اسید</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lolitrem_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lolitrem B (صفحه وجود ندارد)">Lolitrem B</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B3%DA%A9%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%84" title="موسکیمول">موسکیمول</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ochratoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ochratoxin (صفحه وجود ندارد)">Ochratoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Patulin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patulin (صفحه وجود ندارد)">Patulin</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="فالویدین">فالویدین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="استریگماتوستین">استریگماتوستین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trichothecene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trichothecene (صفحه وجود ندارد)">Trichothecene</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%85%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="ومیتوکسین">ومیتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%84" title="زرانول">زرانول</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%88%D9%86" title="زآرالنون">زآرالنون</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">توکسین‌های <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="گیاه">گیاهی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%DB%8C%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="آمیگدالین">آمیگدالین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anisatin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anisatin (صفحه وجود ندارد)">Anisatin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%E2%80%8C%D8%A2%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="آنتی‌آرین">آنتی‌آرین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="بروسین">بروسین</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="چاکونین">چاکونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="سیکوتوکسین">سیکوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Daphnin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daphnin (صفحه وجود ندارد)">Daphnin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%84%D9%81%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%86" title="دلفینین">دلفینین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="دیویسین">دیویسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Djenkolic_acid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Djenkolic acid (صفحه وجود ندارد)">Djenkolic acid</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%D9%84" title="فال‌کارینول">فال‌کارینول</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%84" title="گوسیپول">گوسیپول</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%84%D9%86%D8%A7%D9%84%DB%8C%D9%86" title="هلنالین">هلنالین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ledol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ledol (صفحه وجود ندارد)">Ledol</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="لینامارین">لینامارین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lotaustralin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lotaustralin (صفحه وجود ندارد)">Lotaustralin</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%88%D8%B2%DB%8C%D9%86" title="میموزین">میموزین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%A6%D9%86%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اوئنانتوتوکسین">اوئنانتوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Oleandrin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oleandrin (صفحه وجود ندارد)">Oleandrin</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="پرسین">پرسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%AA%D9%88_%D8%A2%D9%86%D9%85%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="پروتو آنمونین">پروتو آنمونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AF_%D8%A7%DA%A9%D9%88%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="سود اکونیتین">سود اکونیتین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Retronecine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Retronecine (صفحه وجود ندارد)">Retronecine</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="رزینیفراتوکسین">رزینیفراتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%DB%8C%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="هیوسین">هیوسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%DA%98%DB%8C%D9%86" title="سولامارژین">سولامارژین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solanidine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solanidine (صفحه وجود ندارد)">Solanidine</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سولانین">سولانین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سولاسونین">سولاسونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="سولاسودین">سولاسودین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سولاسونین">سولاسونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سولاسونین">سولاسونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سولاسونین">سولاسونین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%86" title="استریکنین">استریکنین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%DB%8C%D9%86%D8%B3%D9%88%D9%86%DB%8C%D9%86" title="سوینسونین">سوینسونین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tagetitoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tagetitoxin (صفحه وجود ندارد)">Tagetitoxin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="تینیاتوکسین">تینیاتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tomatine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tomatine (صفحه وجود ندارد)">Tomatine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Toxalbumin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toxalbumin (صفحه وجود ندارد)">Toxalbumin</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Abrin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abrin (صفحه وجود ندارد)">Abrin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="رایسین">رایسین</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tutin_(toxin)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tutin (toxin) (صفحه وجود ندارد)">Tutin</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">توکسین‌های <a href="/wiki/%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%85%D9%87%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="بی‌مهرگان">بی‌مهرگان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%DA%A9%DA%98%D8%AF%D9%85" title="کژدم">کژدم</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Androctonus_australis_hector_insect_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Androctonus australis hector insect toxin (صفحه وجود ندارد)">Androctonus australis hector insect toxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Charybdotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charybdotoxin (صفحه وجود ندارد)">Charybdotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Maurotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maurotoxin (صفحه وجود ندارد)">Maurotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agitoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agitoxin (صفحه وجود ندارد)">Agitoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Margatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Margatoxin (صفحه وجود ندارد)">Margatoxin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="اسلوتوکسین">اسلوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scyllatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scyllatoxin (صفحه وجود ندارد)">Scyllatoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hefutoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hefutoxin (صفحه وجود ندارد)">Hefutoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HgeTx1&action=edit&redlink=1" class="new" title="HgeTx1 (صفحه وجود ندارد)">HgeTx1</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=HsTx1&action=edit&redlink=1" class="new" title="HsTx1 (صفحه وجود ندارد)">HsTx1</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lq2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lq2 (صفحه وجود ندارد)">Lq2</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Birtoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Birtoxin (صفحه وجود ندارد)">Birtoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bestoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bestoxin (صفحه وجود ندارد)">Bestoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=BmKAEP&action=edit&redlink=1" class="new" title="BmKAEP (صفحه وجود ندارد)">BmKAEP</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phaiodotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phaiodotoxin (صفحه وجود ندارد)">Phaiodotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Imperatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Imperatoxin (صفحه وجود ندارد)">Imperatoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pandinus_imperator_(Pi3)_toxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pandinus imperator (Pi3) toxin (صفحه وجود ندارد)">Pi3</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%B9%D9%86%DA%A9%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="عنکبوت">عنکبوت</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Latrotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Latrotoxin (صفحه وجود ندارد)">Latrotoxin</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alpha-Latrotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alpha-Latrotoxin (صفحه وجود ندارد)">Alpha-Latrotoxin</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=CSTX&action=edit&redlink=1" class="new" title="CSTX (صفحه وجود ندارد)">CSTX</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cupiennin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cupiennin (صفحه وجود ندارد)">Cupiennin</a>s</li> <li><a href="/w/index.php?title=Phoneutria_nigriventer_toxin-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phoneutria nigriventer toxin-3 (صفحه وجود ندارد)">PhTx3</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stromatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stromatoxin (صفحه وجود ندارد)">Stromatoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vanillotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vanillotoxin (صفحه وجود ندارد)">Vanillotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Huwentoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Huwentoxin (صفحه وجود ندارد)">Huwentoxin</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%86" title="نرم‌تنان">نرم‌تنان</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Conotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conotoxin (صفحه وجود ندارد)">Conotoxin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="الدویسین">الدویسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Onchidal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onchidal (صفحه وجود ندارد)">Onchidal</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="ساکسیتوکسین">ساکسیتوکسین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="تترودوتوکسین">تترودوتوکسین</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">توکسین‌های <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="مهره‌داران">مهره‌داران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a class="mw-selflink selflink">ماهی</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ciguatera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ciguatera (صفحه وجود ندارد)">Ciguatera</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="تترودوتوکسین">تترودوتوکسین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="دوزیستان">دوزیستان</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Allopumiliotoxin_267A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allopumiliotoxin 267A (صفحه وجود ندارد)">(+)-Allopumiliotoxin 267A</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="باتراکوتوکسین">باتراکوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bufotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bufotoxin (صفحه وجود ندارد)">Bufotoxin</a>s <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arenobufagin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arenobufagin (صفحه وجود ندارد)">Arenobufagin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bufotalin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bufotalin (صفحه وجود ندارد)">Bufotalin</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%86%DB%8C%D9%86" title="بوفوتنین">بوفوتنین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cinobufagin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cinobufagin (صفحه وجود ندارد)">Cinobufagin</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86%D9%88%D8%A8%D9%88%D9%81%D8%A7%DA%98%D9%86%DB%8C%D9%86" title="مارینوبوفاژنین">مارینوبوفاژنین</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Epibatidine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Epibatidine (صفحه وجود ندارد)">Epibatidine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Histrionicotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Histrionicotoxin (صفحه وجود ندارد)">Histrionicotoxin</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86_%DB%B2%DB%B5%DB%B1%D8%AF%DB%8C" title="پومیلیوتوکسین ۲۵۱دی">پومیلیوتوکسین ۲۵۱دی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="ساماندارین">ساماندارین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="سامانداریدین">سامانداریدین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%88%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="تترودوتوکسین">تترودوتوکسین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zetekitoxin_AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zetekitoxin AB (صفحه وجود ندارد)">Zetekitoxin AB</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><span class="nobold"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="خزندگان">خزندگان</a>/<a href="/wiki/%D8%B2%D9%87%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="زهر مار">زهر مار</a>:</span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bungarotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bungarotoxin (صفحه وجود ندارد)">Bungarotoxin</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Alpha-Bungarotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alpha-Bungarotoxin (صفحه وجود ندارد)">Alpha-Bungarotoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Beta-Bungarotoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beta-Bungarotoxin (صفحه وجود ندارد)">Beta-Bungarotoxin</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Calciseptine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calciseptine (صفحه وجود ندارد)">Calciseptine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Taicatoxin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taicatoxin (صفحه وجود ندارد)">Taicatoxin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Calcicludine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calcicludine (صفحه وجود ندارد)">Calcicludine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cardiotoxin_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cardiotoxin III (صفحه وجود ندارد)">Cardiotoxin III</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i>توجه: برخی از توکسین‌ها توسط گونه‌های پایین‌تر تولید شده و از میان گونه‌های میانی عبور می‌کنند</i></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:سم‌شناسی">رده:سم‌شناسی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q152#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="داده‌های_کتابخانه‌ای_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=ویرایش_در_ویکی‌داده&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q152#identifiers&#124;class=noprint&#124;ویرایش_در_ویکی‌داده" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="راهنما:داده‌های کتابخانه‌ای">داده‌های کتابخانه‌ای</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q152#identifiers" title="ویرایش در ویکی‌داده"><img alt="ویرایش در ویکی‌داده" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-rtl-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتابخانه‌های ملی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11933179r">فرانسه</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11933179r">(داده‌ها)</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4017269-7">آلمان</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007533781005171">اسرائیل</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85048726">ایالات متحده آمریکا</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000051343&P_CON_LNG=ENG">لتونی</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00574027">ژاپن</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph116093&CON_LNG=ENG">جمهوری چک</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10638092">بایگانی ملی (ایالات متحده)</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ماهی&oldid=40451170">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=ماهی&oldid=40451170</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B3%D9%88%D8%AE_%D9%85%D9%87%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رده:آرایه‌های منسوخ مهره‌داران">آرایه‌های منسوخ مهره‌داران</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="رده:بوم‌شناسی آبی">بوم‌شناسی آبی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D8%AF%DB%8C%D9%86" title="رده:جانوران در دین">جانوران در دین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AA" title="رده:شیلات">شیلات</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%BA%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:غذاهای دریایی">غذاهای دریایی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="رده:گروه‌های پیراتباری">گروه‌های پیراتباری</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:ماهی‌شناسی">ماهی‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:ماهی‌ها">ماهی‌ها</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%AF%D8%AF%DB%8C" title="رده:صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی">صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:CS1:_%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%A7%D8%B1_volume_%D8%B7%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="رده:CS1: مقدار volume طولانی">CS1: مقدار volume طولانی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%86%DA%AF%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF:%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%AA%D8%B9%D8%AF%D8%AF:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86" title="رده:نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان">نگهداری یادکرد:نام‌های متعدد:فهرست نویسندگان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%B5%D8%B1%DB%8C%D8%AD_%D8%A7%D8%B2_.et_al" title="رده:خطاهای CS1: استفاده صریح از .et al">خطاهای CS1: استفاده صریح از .et al</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B2_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای آرشیوایز الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای آرشیوایز الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%AE%D8%B7_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%AC%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای عنوان به خط زبان‌های خارجی">یادکردهای دارای عنوان به خط زبان‌های خارجی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان کره‌ای">یادکردهای دارای منبع به زبان کره‌ای</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%A8" title="رده:مقاله‌های خوب">مقاله‌های خوب</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%A7_%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%82%D8%A7%D9%84%D8%A8_%C2%AB%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87%C2%BB" title="رده:مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»">مقاله‌ها با ریزقالب «گونه»</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_%D8%B1%D9%86%DA%AF" title="رده:جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ">جعبه آرایه زیستی فاقد رنگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" title="رده:پیوند رده انبار در ویکی‌داده است">پیوند رده انبار در ویکی‌داده است</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_BNF" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های BNF</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_GND" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های GND</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_J9U" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های J9U</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LCCN" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_LNB" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های LNB</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NDL" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NDL</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NKC" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NKC</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_NARA" title="رده:مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA">مقاله‌های ویکی‌پدیا همراه شناسه‌های NARA</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%B1%D8%B4%D8%AF" title="رده:مقاله‌های دانشنامه رشد">مقاله‌های دانشنامه رشد</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۱ اکتبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۸:۴۲ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-65496f48b4-dpjh2","wgBackendResponseTime":184,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.398","walltime":"2.913","ppvisitednodes":{"value":15501,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":539283,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":18104,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":460620,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2406.321 1 -total"," 73.12% 1759.607 1 الگو:پانویس"," 25.04% 602.509 33 الگو:Cite_journal"," 13.58% 326.873 35 الگو:Cite_web"," 11.79% 283.638 27 الگو:یادکرد_وب"," 9.45% 227.303 16 الگو:Navbox"," 5.42% 130.418 1 الگو:جعبه_اطلاعات_آرایه_زیستی"," 5.17% 124.413 1 الگو:جعبه_آرایه_زیستی/هسته"," 5.06% 121.864 1 الگو:فرگشت_ماهی"," 4.54% 109.305 11 الگو:Cite_book"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.555","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9048470,"limit":52428800},"limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","460","29.5"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","340","21.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","160","10.3"],["?","140","9.0"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","40","2.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","40","2.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::plain","40","2.6"],["citation0 \u003Cپودمان:Citation/CS1/en:2407\u003E","40","2.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::lc","40","2.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getSiteLinkPageName","40","2.6"],["[others]","220","14.1"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.canary-687bc74f68-nw6cz","timestamp":"20241122121542","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0645\u0627\u0647\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q152","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q152","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-22T09:05:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/08\/Astronotus_ocellatus.jpg","headline":"\u062c\u0627\u0646\u0648\u0631\u06cc \u0645\u0647\u0631\u0647\u200c\u062f\u0627\u0631 \u0648 \u0622\u0628\u0632\u06cc"}</script> </body> </html>