CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Di truyền học – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"aeba8f5c-f61c-4564-b95b-91b0245fbd67","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Di_truyền_học","wgTitle":"Di truyền học","wgCurRevisionId":70967298,"wgRevisionId":70967298,"wgArticleId":2044,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả","Bài có liên kết hỏng","Quản lý CS1: ngày tháng và năm","Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Bài viết chứa liên kết DMOZ","Bài viết chứa nhận dạng BNF","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng NARA","Bài viết chứa nhận dạng NDL", "Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết chọn lọc","Di truyền học"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Di_truyền_học","wgRelevantArticleId":2044,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7162","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media", "site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/DNA_orbit_animated.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1974"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/DNA_orbit_animated.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1316"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1053"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Di truyền học – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Di_truyền_học rootpage-Di_truyền_học skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Lịch sử</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lịch sử</span> </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Di_truyền_học_Mendel_và_cổ_điển" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_truyền_học_Mendel_và_cổ_điển"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Di truyền học Mendel và cổ điển</span> </div> </a> <ul id="toc-Di_truyền_học_Mendel_và_cổ_điển-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Di_truyền_học_phân_tử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_truyền_học_phân_tử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Di truyền học phân tử</span> </div> </a> <ul id="toc-Di_truyền_học_phân_tử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Đặc_trưng_của_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Đặc_trưng_của_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Đặc trưng của di truyền</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Đặc_trưng_của_di_truyền-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Đặc trưng của di truyền</span> </button> <ul id="toc-Đặc_trưng_của_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Di_truyền_riêng_rẽ_và_quy_luật_Mendel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_truyền_riêng_rẽ_và_quy_luật_Mendel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Di truyền riêng rẽ và quy luật Mendel</span> </div> </a> <ul id="toc-Di_truyền_riêng_rẽ_và_quy_luật_Mendel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ký_hiệu_và_biểu_đồ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ký_hiệu_và_biểu_đồ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Ký hiệu và biểu đồ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ký_hiệu_và_biểu_đồ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tương_tác_của_nhiều_gen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tương_tác_của_nhiều_gen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Tương tác của nhiều gen</span> </div> </a> <ul id="toc-Tương_tác_của_nhiều_gen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cơ_sở_phân_tử_của_tính_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cơ_sở_phân_tử_của_tính_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Cơ sở phân tử của tính di truyền</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Cơ_sở_phân_tử_của_tính_di_truyền-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Cơ sở phân tử của tính di truyền</span> </button> <ul id="toc-Cơ_sở_phân_tử_của_tính_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-DNA_và_nhiễm_sắc_thể" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#DNA_và_nhiễm_sắc_thể"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>DNA và nhiễm sắc thể</span> </div> </a> <ul id="toc-DNA_và_nhiễm_sắc_thể-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sinh_sản" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_sản"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Sinh sản</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_sản-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tái_tổ_hợp_và_liên_kết_gen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tái_tổ_hợp_và_liên_kết_gen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Tái tổ hợp và liên kết gen</span> </div> </a> <ul id="toc-Tái_tổ_hợp_và_liên_kết_gen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Biểu_hiện_gen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Biểu_hiện_gen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Biểu hiện gen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biểu_hiện_gen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Biểu hiện gen</span> </button> <ul id="toc-Biểu_hiện_gen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mã_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mã_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Mã di truyền</span> </div> </a> <ul id="toc-Mã_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kiểu_gen,_kiểu_hình_và_môi_trường" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kiểu_gen,_kiểu_hình_và_môi_trường"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Kiểu gen, kiểu hình và môi trường</span> </div> </a> <ul id="toc-Kiểu_gen,_kiểu_hình_và_môi_trường-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Điều_hòa_gen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Điều_hòa_gen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Điều hòa gen</span> </div> </a> <ul id="toc-Điều_hòa_gen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Biến_đổi_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Biến_đổi_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Biến đổi di truyền</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biến_đổi_di_truyền-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Biến đổi di truyền</span> </button> <ul id="toc-Biến_đổi_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Đột_biến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đột_biến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Đột biến</span> </div> </a> <ul id="toc-Đột_biến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chọn_lọc_tự_nhiên_và_tiến_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chọn_lọc_tự_nhiên_và_tiến_hóa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Chọn lọc tự nhiên và tiến hóa</span> </div> </a> <ul id="toc-Chọn_lọc_tự_nhiên_và_tiến_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nghiên_cứu_và_công_nghệ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nghiên_cứu_và_công_nghệ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Nghiên cứu và công nghệ</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Nghiên_cứu_và_công_nghệ-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Nghiên cứu và công nghệ</span> </button> <ul id="toc-Nghiên_cứu_và_công_nghệ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sinh_vật_mẫu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_vật_mẫu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Sinh vật mẫu</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_vật_mẫu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Di_truyền_y_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_truyền_y_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Di truyền y học</span> </div> </a> <ul id="toc-Di_truyền_y_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kỹ_thuật_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kỹ_thuật_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Kỹ thuật di truyền</span> </div> </a> <ul id="toc-Kỹ_thuật_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xác_định_trình_tự_DNA_và_hệ_gen_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Xác_định_trình_tự_DNA_và_hệ_gen_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Xác định trình tự DNA và hệ gen học</span> </div> </a> <ul id="toc-Xác_định_trình_tự_DNA_và_hệ_gen_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Một_vài_vấn_đề_xã_hội_liên_quan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Một_vài_vấn_đề_xã_hội_liên_quan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Một vài vấn đề xã hội liên quan</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Một_vài_vấn_đề_xã_hội_liên_quan-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Một vài vấn đề xã hội liên quan</span> </button> <ul id="toc-Một_vài_vấn_đề_xã_hội_liên_quan-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sự_di_truyền_trí_thông_minh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sự_di_truyền_trí_thông_minh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Sự di truyền trí thông minh</span> </div> </a> <ul id="toc-Sự_di_truyền_trí_thông_minh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ưu_sinh_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ưu_sinh_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Ưu sinh học</span> </div> </a> <ul id="toc-Ưu_sinh_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đạo_đức_sinh_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đạo_đức_sinh_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Đạo đức sinh học</span> </div> </a> <ul id="toc-Đạo_đức_sinh_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sinh_vật_biến_đổi_di_truyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinh_vật_biến_đổi_di_truyền"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Sinh vật biến đổi di truyền</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinh_vật_biến_đổi_di_truyền-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Khoa_học_hình_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Khoa_học_hình_sự"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Khoa học hình sự</span> </div> </a> <ul id="toc-Khoa_học_hình_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tham_khảo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Tham khảo</span> </button> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thư_mục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thư_mục"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Thư mục</span> </div> </a> <ul id="toc-Thư_mục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Di truyền học</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 131 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-131" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">131 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Genetika" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Genetik" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A5%E1%8A%90_%E1%89%A3%E1%88%85%E1%88%AD%E1%8B%AD" title="ሥነ ባህርይ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ሥነ ባህርይ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%AB%D8%A9" title="علم الوراثة – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الوراثة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Chenetica" title="Chenetica – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Chenetica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xen%C3%A9tica" title="Xenética – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xenética" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="Генетика" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Tiếng Avaric" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Genetika" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ژنتیک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژنتیک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Genetika" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Tiếng Gorontalo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Genetika" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Genetik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%82%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%81%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="বংশাণুবিজ্ঞান – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বংশাণুবিজ্ঞান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/%C3%9Bi-tho%C3%A2n-ha%CC%8Dk" title="Ûi-thoân-ha̍k – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ûi-thoân-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Генетика" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Генетыка – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Генетыка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%8D%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0" title="Генэтыка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Генэтыка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Genetika" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Genetika" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Genetik" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Генетика" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Gen%C3%A8tica" title="Genètica – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Genètica" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Генетика" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Genetika" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Ruambamabari" title="Ruambamabari – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Ruambamabari" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Geneteg" title="Geneteg – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Geneteg" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Genetik" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Genetik" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Geneetika" title="Geneetika – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Geneetika" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Γενετική – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Γενετική" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Genetics" title="Genetics – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Genetics" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gen%C3%A9tica" title="Genética – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Genética" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Genetiko" title="Genetiko – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Genetiko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Gen%C3%A9tica" title="Genética – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Genética" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Genetika" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="ژنتیک – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژنتیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9n%C3%A9tique" title="Génétique – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Génétique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Erflikheidslear" title="Erflikheidslear – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Erflikheidslear" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9ineola%C3%ADocht" title="Géineolaíocht – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Géineolaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Gintinneachd" title="Gintinneachd – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Gintinneachd" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Xen%C3%A9tica" title="Xenética – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Xenética" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Ma%C5%A9th%C4%A9_(genetics)" title="Maũthĩ (genetics) – Tiếng Kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Maũthĩ (genetics)" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Tiếng Kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9C%A0%EC%A0%84%ED%95%99" title="유전학 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="유전학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Genetics" title="Genetics – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Genetics" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Գենետիկա – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գենետիկա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%86%E0%A4%A8%E0%A5%81%E0%A4%B5%E0%A4%82%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80" title="आनुवंशिकी – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="आनुवंशिकी" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Genetika" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Genetiko" title="Genetiko – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Genetiko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Genetica" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Genetica" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%C3%A6" title="Генетикæ – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Генетикæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Erf%C3%B0afr%C3%A6%C3%B0i" title="Erfðafræði – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Erfðafræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Genetica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A0%D7%98%D7%99%D7%A7%D7%94" title="גנטיקה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="גנטיקה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Genetika" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B2%B3%E0%B2%BF%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%9C%E0%B3%8D%E0%B2%9E%E0%B2%BE%E0%B2%A8" title="ತಳಿವಿಜ್ಞಾನ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ತಳಿವಿಜ್ಞಾನ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="გენეტიკა – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გენეტიკა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Генетика" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Генетика" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jenetikia" title="Jenetikia – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jenetikia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Nastopa" title="Nastopa – Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Nastopa" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Jenetik" title="Jenetik – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Jenetik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/J%C3%A9n%C3%A9tik" title="Jénétik – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Jénétik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Genet%C3%AEk" title="Genetîk – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Genetîk" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Genetica" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B1%E0%BA%99%E0%BA%97%E0%BA%B8%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%94" title="ພັນທຸສາດ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພັນທຸສາດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Genetica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%A2en%C4%93tika" title="Ģenētika – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ģenētika" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Geneetik" title="Geneetik – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Geneetik" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Genetika" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Jenetica" title="Jenetica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Jenetica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/ginske" title="ginske – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="ginske" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Essomabuzaale" title="Essomabuzaale – Tiếng Ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Essomabuzaale" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="Tiếng Ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Genetika" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Генетика" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%A4%E0%B4%95%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ജനിതകശാസ്ത്രം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജനിതകശാസ്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%90" title="გენეტიკა – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="გენეტიკა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA" title="Генетик – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Генетик" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%BB%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%97%E1%80%AE%E1%80%87%E1%80%95%E1%80%8A%E1%80%AC" title="မျိုးရိုးဗီဇပညာ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="မျိုးရိုးဗီဇပညာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Genetica" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%81%BA%E4%BC%9D%E5%AD%A6" title="遺伝学 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="遺伝学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Генетика" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Genetikk" title="Genetikk – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Genetikk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Genetikk" title="Genetikk – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Genetikk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Genetike" title="Genetike – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Genetike" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Genetica" title="Genetica – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Genetica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B5" title="Генетике – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Генетике" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Jeneetiik" title="Jeneetiik – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Jeneetiik" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Genetika" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C%D9%B9%DA%A9%D8%B3" title="جینیٹکس – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جینیٹکس" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="جنتیک – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جنتیک" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Jinetix" title="Jinetix – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Jinetix" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9E%93%E1%9F%92%E1%9E%92%E1%9E%BB%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%B6" title="ពន្ធុវិទ្យា – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ពន្ធុវិទ្យា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Genetyka" title="Genetyka – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Genetyka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gen%C3%A9tica" title="Genética – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Genética" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Genetic%C4%83" title="Genetică – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Genetică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Hinitika" title="Hinitika – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Hinitika" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Генетика" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Генетика" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Генетика" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Genetics" title="Genetics – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Genetics" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjenetika" title="Gjenetika – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjenetika" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%80%E0%B7%9A%E0%B6%AB%E0%B7%92_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ප්‍රවේණි විද්‍යාව – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="ප්‍රවේණි විද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Genetics" title="Genetics – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Genetics" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A7%D8%AA" title="جينيات – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="جينيات" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Genetika" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Genetika" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8E%D9%86%DB%95%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="جێنەتیک – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="جێنەتیک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Генетика" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Genetika" title="Genetika – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Genetika" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/G%C3%A9n%C3%A9tika" title="Génétika – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Génétika" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Perinn%C3%B6llisyystiede" title="Perinnöllisyystiede – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Perinnöllisyystiede" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Genetik" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Henetika" title="Henetika – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Henetika" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%B0%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="மரபியல் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மரபியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Генетика" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B1%81%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="జన్యుశాస్త్రం – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="జన్యుశాస్త్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%98%E0%B8%B8%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="พันธุศาสตร์ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="พันธุศาสตร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%84%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D1%88%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Офаринишшиносӣ – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Офаринишшиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A4%E1%8E%BE%E1%8F%93%E1%8F%B0%E1%8E%B6%E1%8F%92_%E1%8E%A0%E1%8E%A6%E1%8F%8E%E1%8F%8D%E1%8F%94%E1%8F%85" title="ᎤᎾᏓᏰᎶᏒ ᎠᎦᏎᏍᏔᏅ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎤᎾᏓᏰᎶᏒ ᎠᎦᏎᏍᏔᏅ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Genetik" title="Genetik – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Genetik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Tuvinian" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Генетика" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Tiếng Tuvinian" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Генетика – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Генетика" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="جینیات – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جینیات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Henetika" title="Henetika – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Henetika" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%81%97%E4%BC%A0%E5%AD%A6" title="遗传学 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="遗传学" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A2%D7%A0%D7%A2%D7%98%D7%99%D7%A7" title="גענעטיק – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גענעטיק" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8C%E1%B9%A3i%E1%B9%A3%E1%BA%B9%CC%81%C3%A0b%C3%ADnim%E1%BB%8D%CC%81" title="Ìṣiṣẹ́àbínimọ́ – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìṣiṣẹ́àbínimọ́" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%81%BA%E5%82%B3%E5%AD%B8" title="遺傳學 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="遺傳學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/C%C3%AAnetik" title="Cênetik – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Cênetik" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%81%97%E4%BC%A0%E5%AD%A6" title="遗传学 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="遗传学" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7162#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&oldid=70967298" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&id=70967298&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FDi_truy%25E1%25BB%2581n_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FDi_truy%25E1%25BB%2581n_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Genetics" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7162" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc" title="Đây là một bài viết chọn lọc. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết chọn lọc. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/19px-Symbol_star_gold.svg.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/29px-Symbol_star_gold.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/39px-Symbol_star_gold.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:DNA_orbit_animated.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/DNA_orbit_animated.gif/170px-DNA_orbit_animated.gif" decoding="async" width="170" height="280" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/DNA_orbit_animated.gif/255px-DNA_orbit_animated.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/16/DNA_orbit_animated.gif 2x" data-file-width="290" data-file-height="477" /></a><figcaption><a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a>, cơ sở phân tử của di truyền. Mỗi sợi DNA là một chuỗi các <a href="/wiki/Nucleotide" title="Nucleotide">nucleotide</a>, liên kết với nhau ở chính giữa có dạng như những nấc thang trong một chiếc thang xoắn.</figcaption></figure> <table class="vertical-navbox nowraplinks" style="float:right;clear:right;width:22.0em;margin:0 0 1.0em 1.0em;background:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border:1px solid #90db90;"><tbody><tr><td style="padding-top:0.4em;line-height:1.2em">Đây là một trong loạt bài về</td></tr><tr><th style="padding:0.2em 0.4em 0.2em;padding-top:0;font-size:145%;line-height:1.2em;background:#90db90; padding:0.2em; border-bottom:1px solid #fefefe; font-size:175%; font-weight:normal;"><a href="/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh">Hóa sinh</a></th></tr><tr><td style="padding:0.2em 0 0.4em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Myoglobin.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Myoglobin.png/220px-Myoglobin.png" decoding="async" width="220" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Myoglobin.png/330px-Myoglobin.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Myoglobin.png/440px-Myoglobin.png 2x" data-file-width="1159" data-file-height="1173" /></a></span></td></tr><tr><th style="padding:0.1em"> Các nét quan trọng</th></tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/wiki/Ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Phân tử sinh học">Phân tử sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Trao_%C4%91%E1%BB%95i_ch%E1%BA%A5t" title="Trao đổi chất">Trao đổi chất</a></li> <li><a href="/wiki/Hormone" class="mw-redirect" title="Hormone">Hormone</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=M%E1%BB%A5c_l%E1%BB%A5c_b%C3%A0i_h%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mục lục bài hóa sinh (trang không tồn tại)">Mục lục</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=N%C3%A9t_ch%C3%ADnh_v%E1%BB%81_h%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nét chính về hóa sinh (trang không tồn tại)">Nét chính</a></li></ul> </div></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em"> Lịch sử và chủ đề</th></tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử hóa sinh (trang không tồn tại)">Lịch sử</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Sinh học tế bào">Sinh học tế bào</a></li> <li><a href="/wiki/Tin_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tin sinh học">Tin sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Enzym" class="mw-redirect" title="Enzym">Enzyme</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a></li> <li><a href="/wiki/Mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch_h%E1%BB%8Dc" title="Miễn dịch học">Miễn dịch học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%B3a_sinh_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hóa sinh thực vật (trang không tồn tại)">Hóa sinh thực vật</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh lý học">Sinh lý học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt" title="Sinh lý học thực vật">Sinh lý học thực vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh lý học động vật (trang không tồn tại)">Sinh lý học động vật</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc" title="Sinh học cấu trúc">Sinh học cấu trúc</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Outline_of_biochemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Outline of biochemistry (trang không tồn tại)">Các nhánh hóa sinh</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_nh%C3%A0_h%C3%B3a_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các nhà hóa sinh học (trang không tồn tại)">Danh sách các nhà hóa sinh học</a></li></ul></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em"> Thuật ngữ</th></tr><tr><td class="hlist" style="padding:0 0.1em 0.4em;padding:0.2em; border-bottom:1px solid #90db90"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuật ngữ sinh học (trang không tồn tại)">Thuật ngữ sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuật ngữ hóa học (trang không tồn tại)">Thuật ngữ hóa học</a></li></ul></td> </tr><tr><td style="padding:0.3em 0.4em 0.3em;font-weight:bold;background:#e7f4e7; border-bottom:1px solid #90db90;"> Lĩnh vực: <a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Sinh học">Sinh học</a>, <a href="/w/index.php?title=Portal:Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_v%C3%A0_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Portal:Sinh học phân tử và tế bào (trang không tồn tại)">Sinh học phân tử, tế bào</a></td></tr><tr><td style="text-align:right;font-size:115%"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thanh_b%C3%AAn_H%C3%B3a_sinh" title="Bản mẫu:Thanh bên Hóa sinh"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thanh_b%C3%AAn_H%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Thanh bên Hóa sinh (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thanh_b%C3%AAn_H%C3%B3a_sinh&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Di truyền học</b> là một bộ môn <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a>, nghiên cứu về tính <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n" title="Di truyền">di truyền</a> và <a href="/wiki/Bi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8B_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Biến dị sinh học">biến dị</a> ở các <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt" title="Sinh vật">sinh vật</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thực tế, việc các sinh vật sống thừa hưởng những đặc tính từ bố mẹ đã được ứng dụng vào <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_ti%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD" title="Thời tiền sử">thời tiền sử</a> để tăng sản lượng cây trồng và vật nuôi, thông qua quá trình <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Sinh sản chọn lọc">sinh sản chọn lọc</a> hay <a href="/wiki/Ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_nh%C3%A2n_t%E1%BA%A1o" class="mw-redirect" title="Chọn lọc nhân tạo">chọn lọc nhân tạo</a>. Tuy nhiên, di truyền học hiện đại, tìm hiểu về quá trình di truyền, chỉ được ra đời vào khoảng cuối <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_19" title="Thế kỷ 19">thế kỷ 19</a> với những công trình của <a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Gregor Mendel</a><sup id="cite_ref-Weiling_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Weiling-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dù không hiểu về nền tảng vật chất của tính di truyền, Mendel vẫn nhận biết được rằng sinh vật thừa kế những tính trạng theo một cách <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_h%E1%BB%A3p_%C4%91%E1%BA%BFm_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Tập hợp đếm được">riêng rẽ</a> và tiên đoán đơn vị cơ bản của quá trình di truyền là <b>nhân tố di truyền</b> mà nay gọi là <b><a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a></b>. </p><p>Mỗi gen là một đoạn xác định của phân tử <a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a>, một <a href="/wiki/Polyme" class="mw-redirect" title="Polyme">cao phân tử</a> sinh học được cấu thành từ bốn loại đơn phân <a href="/wiki/Nucleotide" title="Nucleotide">nucleotide</a>; chuỗi nucleotide này mang thông tin di truyền ở sinh vật. DNA trong điều kiện tự nhiên có dạng chuỗi xoắn kép, trong đó nucleotide ở mỗi chuỗi liên kết <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_t%E1%BA%AFc_b%E1%BB%95_sung" title="Nguyên tắc bổ sung">bổ sung</a> với nhau. Mỗi chuỗi lại có thể hoạt động như một khuôn để <a href="/wiki/Qu%C3%A1_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_nh%C3%A2n_%C4%91%C3%B4i_DNA" class="mw-redirect" title="Quá trình tự nhân đôi DNA">tổng hợp</a> một chuỗi bổ sung mới - đó là cách thức tự nhiên tạo nên những bản sao của gen mà có thể được di truyền lại cho đời sau. Chuỗi nucleotide trong gen có thể được <a href="/wiki/Phi%C3%AAn_m%C3%A3" title="Phiên mã">phiên mã</a> và <a href="/wiki/D%E1%BB%8Bch_m%C3%A3" title="Dịch mã">dịch mã</a> trong tế bào để tạo nên chuỗi các <a href="/wiki/Amino_acid" title="Amino acid">amino acid</a>, gọi là pôlypeptit, từ đó hình thành <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a> là cơ sở vật chất trực tiếp hình thành nên tính trạng (đặc điểm) của sinh vật. Trình tự của các amino acid trong pôlypeptit của một protein tương ứng với trình tự của các nucleotide trong gen. Trình tự này được biết với tên <a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">mã di truyền</a>. Trình tự của các nucleotide xác định không chỉ xác định trình tự các amino acid trong protein bậc I, mà từ đó còn xác định cấu trúc bậc cao hơn là protein bậc II và protein bậc III và bậc IV (nếu là đa protein) gọi là <a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_gian_ba_chi%E1%BB%81u" title="Không gian ba chiều">cấu trúc ba chiều</a> của phân tử protein 3D. Bậc cấu trúc 3D này mới giúp protein có chức năng sinh học trong tế bào sống. </p><p>Protein thực hiện hầu hết các chức năng thiết yếu trong mọi hoạt động sống của tế bào. Một thay đổi nhỏ của gen thường dẫn đến thay đổi trình tự amino acid, do đó dẫn đến thay đổi cấu trúc và chức năng của protein, thường gây ra <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đột biến sinh học">đột biến</a> có thể tác động không nhỏ lên tế bào cũng như toàn bộ cơ thể sống. Tuy gen đóng một vai trò to lớn trong sự hình thành tính trạng và mọi hoạt động của sinh vật, nhưng tác động của môi trường bên ngoài và cả những gì sinh vật đã trải qua cũng có vai trò rất quan trọng, thậm chí tạo ra kết quả sau cùng của biểu hiện tính trạng. Chẳng hạn, nhiều gen cùng quy định <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BB%81u_cao_c%E1%BB%A7a_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiều cao của con người (trang không tồn tại)">chiều cao</a> của một người, nhưng chế độ dinh dưỡng, luyện tập của người đó cũng có ảnh hưởng không nhỏ. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học (trang không tồn tại)">Lịch sử di truyền học</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Gregor_Mendel_Monk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/160px-Gregor_Mendel_Monk.jpg" decoding="async" width="160" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/240px-Gregor_Mendel_Monk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/320px-Gregor_Mendel_Monk.jpg 2x" data-file-width="1447" data-file-height="1898" /></a><figcaption>Gregor Mendel, "cha đẻ của di truyền học"<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <p>Khoa học di truyền được khởi đầu với công trình ứng dụng và lý thuyết của Mendel về sinh học di truyền từ giữa thế kỷ 19, tuy nhiên trước đó vẫn tồn tại những quan điểm khác nhau về di truyền. Từ <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_5_TCN" title="Thế kỷ 5 TCN">thế kỷ V</a> trước <a href="/wiki/C%C3%B4ng_Nguy%C3%AAn" title="Công Nguyên">Công nguyên</a>, <a href="/wiki/Hippocrates" title="Hippocrates">Hippocrates</a> và <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> đã lần lượt đưa ra những lý thuyết của riêng mình, mà đã có ảnh hưởng không nhỏ đến các học thuyết khác sau đó. Nếu <a href="/wiki/Hippocrates" title="Hippocrates">Hippocrates</a> cho rằng các vật liệu sinh sản ("humor") được thu thập từ tất cả các phần của cơ thể và truyền cho thế hệ con, thì <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> lại phản bác lại ý kiến này, nêu ra rằng sự sinh sản bắt nguồn từ chất dinh dưỡng, trên con đường đi tới các bộ phận cơ thể thì bị chệch tới phần sinh sản, và bản chất các chất này vốn đã quy định cho cấu tạo các phần cơ thể khác nhau<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pth10_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-pth10-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ở thời kỳ Mendel sống, một thuyết phổ biến là quan niệm về <a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%C3%B2a_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền hòa hợp (trang không tồn tại)">di truyền hòa hợp</a> (<i>blending</i>): cho rằng các cá thể thừa kế từ bố mẹ một hỗn hợp pha trộn các tính trạng, ví dụ như lai cây hoa đỏ với hoa trắng sẽ cho ra hoa hồng<sup id="cite_ref-pth10_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-pth10-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Nghiên cứu của Mendel đã bác bỏ điều này, chỉ ra tính trạng là sự kết hợp các gen độc lập với nhau hơn là một hỗn hợp liên tục. Một thuyết khác cũng nhận sự ủng hộ thời đó là sự <a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_c%C3%A1c_t%C3%ADnh_tr%E1%BA%A1ng_t%E1%BA%ADp_nhi%E1%BB%85m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền các tính trạng tập nhiễm (trang không tồn tại)">di truyền các tính trạng tập nhiễm</a>: tin rằng sinh vật thừa kế những tính trạng đã được biến đổi do quá trình luyện tập và nhiễm ở bố mẹ. Học thuyết này, chủ yếu gắn với <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lamarck" title="Jean-Baptiste Lamarck">Jean-Baptiste Lamarck</a>, hiện nay không được di truyền học hiện đại thừa nhận<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>; khi sự tập nhiễm của cá thể thực tế không ảnh hưởng đến các gen mà chúng truyền cho con cái<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bên cạnh đó, <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> đề ra <a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_pangen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết pangen (trang không tồn tại)">thuyết pangen</a> (thuyết mầm, <i>pangenesis</i>), có sự tương đồng với quan niệm của <a href="/wiki/Hippocrates" title="Hippocrates">Hippocrates</a>, cho rằng có các <i>gemmule</i> (mầm), tập trung từ các tế bào trong cơ thể về cơ quan sinh dục để <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5_tinh" title="Thụ tinh">thụ tinh</a>, và con cái sinh ra chịu ảnh hưởng từ cả di truyền lẫn tính trạng tập nhiễm. Thí nghiệm của <a href="/wiki/Francis_Galton" title="Francis Galton">Francis Galton</a> kiểm chứng thuyết pangen của Darwin, cho thấy rằng các gemmule ít nhất không xuất hiện trong <a href="/wiki/M%C3%A1u" title="Máu">máu</a> <a href="/wiki/Th%E1%BB%8F" title="Thỏ">thỏ</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Đến tận cuối thế kỷ 19, ngay cả sau khi tác phẩm của Mendel đã công bố, hiểu biết của giới khoa học về tính di truyền vẫn còn ít ỏi và chưa thực sự đúng đắn<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Di_truyền_học_Mendel_và_cổ_điển"><span id="Di_truy.E1.BB.81n_h.E1.BB.8Dc_Mendel_v.C3.A0_c.E1.BB.95_.C4.91i.E1.BB.83n"></span>Di truyền học Mendel và cổ điển</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Di truyền học Mendel và cổ điển”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di truyền học Mendel và cổ điển"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Sexlinked_inheritance_white.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Sexlinked_inheritance_white.jpg/220px-Sexlinked_inheritance_white.jpg" decoding="async" width="220" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Sexlinked_inheritance_white.jpg/330px-Sexlinked_inheritance_white.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Sexlinked_inheritance_white.jpg 2x" data-file-width="397" data-file-height="363" /></a><figcaption>Quan sát của Morgan về sự di truyền liên kết <a href="/wiki/Gi%E1%BB%9Bi_t%C3%ADnh" title="Giới tính">giới tính</a> của đột biến mắt trắng ở <i><a href="/wiki/Drosophila" class="mw-redirect" title="Drosophila">Drosophila</a></i> cho phép ông đưa ra giả thuyết rằng gen nằm trên nhiễm sắc thể.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Gregor Johann Mendel</a>, một <a href="/wiki/Linh_m%E1%BB%A5c" title="Linh mục">linh mục</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_%C3%81o" title="Người Áo">người Áo</a> sống tại <a href="/wiki/Brno" title="Brno">Brno</a> (<a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_S%C3%A9c" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Séc">Séc</a>; tên tiếng Đức là <i>Brünn</i>), đã tiến hành thí nghiệm về tính di truyền ở 7 tính trạng trên cây <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%ADu_H%C3%A0_Lan" title="Đậu Hà Lan">đậu Hà Lan</a> từ năm <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> đến <a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a>. Các nghiên cứu của ông sau đó được công bố trong bài báo "Versuche über Pflanzenhybriden" (Các thí nghiệm lai ở thực vật) tại Hội Lịch sử Tự nhiên của Brno năm <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Cách nghiên cứu của ông là cho nhân giống theo từng tính trạng, sử dụng <a href="/wiki/To%C3%A1n_h%E1%BB%8Dc" title="Toán học">toán học</a> để đánh giá số lượng và từ đó rút ra <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_Mendel" title="Di truyền Mendel">quy luật di truyền</a><sup id="cite_ref-mendel_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-mendel-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dù các quy luật này chỉ quan sát được cho số ít tính trạng, nhưng Mendel vẫn tin rằng sự di truyền là riêng rẽ, không phải tập nhiễm, và tính di truyền của nhiều tính trạng có thể được diễn giải thông qua các quy luật và tỷ lệ đơn giản. </p><p>Tầm quan trọng của công trình Mendel không được nhận biết rộng rãi cho tới năm <a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>, tức sau khi ông mất; trong năm đó, cả ba nhà khoa học <a href="/wiki/Hugo_de_Vries" title="Hugo de Vries">Hugo de Vries</a> (<a href="/wiki/H%C3%A0_Lan" title="Hà Lan">Hà Lan</a>), <a href="/w/index.php?title=Erich_von_Tschermak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erich von Tschermak (trang không tồn tại)">Erich von Tschermak</a> (<a href="/wiki/%C3%81o" title="Áo">Áo</a>) và <a href="/wiki/Carl_Correns" title="Carl Correns">Carl Correns</a> (<a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c" title="Đức">Đức</a>) đã nghiên cứu độc lập với nhau và cùng tái phát hiện các quy luật Mendel<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm 1900 đánh dấu một mốc khởi đầu mới cho sự phát triển của di truyền học. Năm <a href="/wiki/1905" title="1905">1905</a>, <a href="/wiki/William_Bateson" title="William Bateson">William Bateson</a>, một người ủng hộ Mendel, đã đặt ra thuật ngữ <i>genetics</i> (di truyền học).<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (Tính từ <i>genetic</i>, xuất phát từ <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">tiếng Hy Lạp</a>, <i>genesis</i> - <i>γένεσις</i>, "nguồn gốc" và từ <i>genno</i> <i>γεννώ</i>, "sinh ra", có trước danh từ này và được sử dụng lần đầu trong sinh học từ năm 1860)<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bateson đã phổ biến cách dùng của từ <i>genetics</i> để miêu tả ngành khoa học nghiên cứu về di truyền trong bài phát biểu khai mạc Hội nghị Quốc tế lần thứ ba về lai giống cây trồng tại <a href="/wiki/Lu%C3%A2n_%C4%90%C3%B4n" title="Luân Đôn">London</a>, <a href="/wiki/Anh" title="Anh">Anh</a> năm <a href="/wiki/1906" title="1906">1906</a><sup id="cite_ref-bateson_genetics_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-bateson_genetics-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Riêng thuật ngữ <i>gen</i>, vốn đã được Hugo de Vries định nghĩa với tên gọi <i>pangen</i> từ năm 1889 là: "phần tử nhỏ nhất [đại diện cho] một đặc điểm di truyền"<sup id="cite_ref-pangen_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-pangen-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, được <a href="/w/index.php?title=Wilhelm_Johannsen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wilhelm Johannsen (trang không tồn tại)">Wilhelm Johannsen</a> giới thiệu lại trong các tác phẩm của ông vào hai thập niên sau đó - trong đó ông cũng nêu ra thuật ngữ <a href="/wiki/Ki%E1%BB%83u_gen" title="Kiểu gen">kiểu gen</a> (<i>genotype</i>) và <a href="/wiki/Ki%E1%BB%83u_h%C3%ACnh" title="Kiểu hình">kiểu hình</a> (<i>phenotype</i>)<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Sau sự tái phát hiện công trình của Mendel, các nhà khoa học đã cố gắng xác định những phân tử nào trong tế bào đảm nhận tính di truyền. Trước đó, <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Nhiễm sắc thể">nhiễm sắc thể</a> đã được phát hiện, và những quan điểm đầu tiên về di truyền nhiễm sắc thể đã được đưa ra<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, phải kể đến là thuyết di truyền nhiễm sắc thể của <a href="/wiki/August_Weismann" title="August Weismann">August Weismann</a> năm <a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và giả thuyết gắn các nhân tố Mendel với nhiễm sắc thể của <a href="/wiki/Walter_Sutton" title="Walter Sutton">Walter Sutton</a> năm <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a><sup id="cite_ref-100_Years_Ago_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-100_Years_Ago-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm 1910, <a href="/wiki/Thomas_Hunt_Morgan" title="Thomas Hunt Morgan">Thomas Hunt Morgan</a> khẳng định rằng gen nằm trên <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Nhiễm sắc thể">nhiễm sắc thể</a>, dựa trên sự quan sát về đột biến mắt trắng ở <a href="/wiki/Ru%E1%BB%93i_gi%E1%BA%A5m" title="Ruồi giấm">ruồi giấm</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm 1913, một sinh viên của ông, <a href="/wiki/Alfred_Sturtevant" title="Alfred Sturtevant">Alfred Sturtevant</a> đã sử dụng hiện tượng <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt" title="Di truyền liên kết">di truyền liên kết</a> để chỉ ra rằng gen được sắp đặt theo đường thẳng (tuyến tính) trên nhiễm sắc thể, và xây dựng nên <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_gen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản đồ liên kết gen (trang không tồn tại)">bản đồ liên kết gen</a> đầu tiên<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Di_truyền_học_phân_tử"><span id="Di_truy.E1.BB.81n_h.E1.BB.8Dc_ph.C3.A2n_t.E1.BB.AD"></span>Di truyền học phân tử</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Di truyền học phân tử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di truyền học phân tử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dù sự tồn tại của gen trên nhiễm sắc thể - hợp thành từ protein và DNA - đã được xác nhận, tuy nhiên người ta vẫn chưa biết đến cái gì trong hai chất đó đóng vai trò di truyền. Năm <a href="/wiki/1928" title="1928">1928</a>, <a href="/wiki/Frederick_Griffith" title="Frederick Griffith">Frederick Griffith</a> khám phá ra hiện tượng <a href="/wiki/Bi%E1%BA%BFn_n%E1%BA%A1p" title="Biến nạp">biến nạp</a>: những vi khuẩn đã chết có thể chuyển vật liệu di truyền của chúng để làm biến đổi những vi khuẩn còn sống khác<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm 1944, <a href="/w/index.php?title=Oswald_Theodore_Avery&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oswald Theodore Avery (trang không tồn tại)">Oswald Theodore Avery</a>, <a href="/w/index.php?title=Colin_McLeod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colin McLeod (trang không tồn tại)">Colin McLeod</a> và <a href="/w/index.php?title=Maclyn_McCarty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maclyn McCarty (trang không tồn tại)">Maclyn McCarty</a> đã thực hiện <a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Avery%E2%80%93MacLeod%E2%80%93McCarty" title="Thí nghiệm Avery–MacLeod–McCarty">thí nghiệm</a> trực tiếp xác định <a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a> là phân tử đảm nhận biến nạp<sup id="cite_ref-Avery_et_al_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Avery_et_al-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Tuy nhiên, đến tận năm 1952, <a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Hershey%E2%80%93Chase" title="Thí nghiệm Hershey–Chase">thí nghiệm Hershey–Chase</a> mới cho thấy DNA (chứ không phải protein) là vật liệu di truyền của <a href="/wiki/Virus" title="Virus">virus</a> xâm nhiễm vi khuẩn, cung cấp thêm bằng chứng chứng tỏ DNA là phân tử đảm nhận chức năng di truyền<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/James_D._Watson" title="James D. Watson">James D. Watson</a> và <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a> cho ra đời mô hình cấu trúc DNA năm 1953, sử dụng công trình <a href="/wiki/Tinh_th%E1%BB%83_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Tinh thể học tia X">tinh thể học tia X</a> của <a href="/wiki/Rosalind_Franklin" title="Rosalind Franklin">Rosalind Franklin</a>, chứng tỏ rằng DNA có cấu trúc xoắn kép<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-watsoncrick_1953a_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-watsoncrick_1953a-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Mô hình DNA của họ bao gồm hai chuỗi với những nucleotide phía trong, mỗi một nucleotide liên kết bổ sung với một nucleotide ở chuỗi khác tạo thành hình dạng giống như thanh ngang trên một chiếc thang xoắn<sup id="cite_ref-watsoncrick_1953b_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-watsoncrick_1953b-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Cấu trúc này chỉ ra rằng thông tin di truyền tồn tại trên dãy nucleotide ở mỗi chuỗi DNA, và cũng đưa ra gợi ý về một cách thức nhân đôi đơn giản: nếu chuỗi kép bị tách rời, chuỗi bổ sung mới có thể được tái dựng lại từ mỗi chuỗi đơn cũ. </p><p>Dù cấu trúc DNA cho thấy được cách thức di truyền, người ta vẫn chưa biết rõ ràng về cách mà DNA ảnh hưởng lên hoạt động của <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Tế bào">tế bào</a>. Trước đấy, năm <a href="/wiki/1941" title="1941">1941</a>, <a href="/wiki/George_Wells_Beadle" title="George Wells Beadle">George Wells Beadle</a> và <a href="/wiki/Edward_Lawrie_Tatum" title="Edward Lawrie Tatum">Edward Lawrie Tatum</a> đã đề ra thuyết "một gen-một enzym", chứng minh vai trò điều khiển và điều hòa của gen lên các phản ứng sinh hóa ở mốc bánh mỳ <i><a href="/w/index.php?title=Neurospora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neurospora (trang không tồn tại)">Neurospora</a></i><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, đồng thời phương pháp của họ - ứng dụng di truyền học vào sinh hóa ở <a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt" title="Vi sinh vật">vi sinh vật</a> - cũng mở ra một phạm vi nghiên cứu mới ngay sau đó<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Trong những năm sau đó, các nhà khoa học đã cố gắng tìm ra cách DNA điều khiển quá trình tổng hợp protein. Họ đã khám phá được rằng tế bào đã sử dụng DNA như một khuôn để tạo nên phân tử <a href="/wiki/RNA_th%C3%B4ng_tin" title="RNA thông tin">RNA thông tin</a> tương ứng. Dãy nucleotide trên RNA thông tin lại tiếp tục được sử dụng để tạo nên dãy <a href="/wiki/Amino_acid" title="Amino acid">amino acid</a> ở protein; trình tự của dãy nucleotide được dịch mã để tạo thành dãy amino acid được gọi là <a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">mã di truyền</a>. Nó được dựa trên sự sắp xếp những bộ ba base nitơ không chồng lấn nhau, gọi là <i>codon</i>, mỗi codon mã hóa cho một amino acid. Điều này lần đầu tiên được miêu tả trong thí nghiệm của Crick, <a href="/wiki/Sydney_Brenner" title="Sydney Brenner">Brenner</a> và các cộng sự năm 1961<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Trong những năm 1961-1966 đã ghi nhận kết quả nỗ lực của các nhà khoa học để giải mã được toàn bộ 64 codon, chủ yếu là những công trình do nhóm của <a href="/w/index.php?title=Marshall_W._Nirenberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marshall W. Nirenberg (trang không tồn tại)">M. Nirenberg</a> (<a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Nirenberg_v%C3%A0_Matthaei" title="Thí nghiệm Nirenberg và Matthaei">thí nghiệm Nirenberg và Matthaei</a>) và nhóm của <a href="/w/index.php?title=Har_Gobind_Khorana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Har Gobind Khorana (trang không tồn tại)">H. Khorana</a> thực hiện. </p><p>Những hiểu biết mới tầm phân tử về tính di truyền đã tạo nên sự bùng nổ trong nghiên cứu. Một bước phát triển quan trọng là phương pháp <a href="/wiki/X%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%8Bnh_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_DNA" class="mw-redirect" title="Xác định trình tự DNA">xác định trình tự DNA</a> <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_Dideoxy" title="Phương pháp Dideoxy">gián đoạn chuỗi</a> năm 1977 của <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Frederick Sanger</a>: công nghệ này cho phép các nhà khoa học đọc được trình tự nucleotide trên một phân tử DNA<sup id="cite_ref-sanger_et_al_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-sanger_et_al-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm 1983, <a href="/w/index.php?title=Kary_Banks_Mullis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kary Banks Mullis (trang không tồn tại)">Kary Banks Mullis</a> phát triển <a href="/wiki/PCR" class="mw-redirect" title="PCR">phản ứng chuỗi trùng hợp</a> (PCR), cung cấp một phương pháp nhanh chóng để phân lập và khuếch đại một đoạn DNA riêng biệt từ một hỗn hợp<sup id="cite_ref-saiki_et_al_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-saiki_et_al-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những cố gắng chung trong <a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_gene_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Dự án bản đồ gene người">Dự án Bản đồ gen Người</a> và nỗ lực song song của công ty tư nhân <a href="/w/index.php?title=Celera_Genomics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Celera Genomics (trang không tồn tại)">Celera Genomics</a>, cũng như các công nghệ khác, cuối cùng đã thành công trong việc xác định trình tự <a href="/wiki/B%E1%BB%99_gen" title="Bộ gen">bộ gen</a> <a href="/wiki/Lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Loài người">người</a> vào năm 2003<sup id="cite_ref-human_genome_project_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-human_genome_project-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đặc_trưng_của_di_truyền"><span id=".C4.90.E1.BA.B7c_tr.C6.B0ng_c.E1.BB.A7a_di_truy.E1.BB.81n"></span>Đặc trưng của di truyền</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Đặc trưng của di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đặc trưng của di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Di_truyền_riêng_rẽ_và_quy_luật_Mendel"><span id="Di_truy.E1.BB.81n_ri.C3.AAng_r.E1.BA.BD_v.C3.A0_quy_lu.E1.BA.ADt_Mendel"></span>Di truyền riêng rẽ và quy luật Mendel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Di truyền riêng rẽ và quy luật Mendel”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di truyền riêng rẽ và quy luật Mendel"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_Mendel" title="Di truyền Mendel">Di truyền Mendel</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg/220px-Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg/330px-Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg/440px-Punnett_square_mendel_flowers_vi.svg.png 2x" data-file-width="550" data-file-height="550" /></a><figcaption>Một <a href="/wiki/B%E1%BA%A3ng_Punnett" title="Bảng Punnett">bảng Punnett</a> mô tả sự lai hai cây đậu Hà Lan dị hợp tử ở tính trạng hoa màu tía (B) và màu trắng (b).</figcaption></figure> <p>Ở cấp độ cơ bản nhất, tính di truyền của các sinh vật xuất hiện ở các tính trạng riêng rẽ, được gọi là <a href="/wiki/Gen" title="Gen">gen</a><sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Đặc tính này lần đầu được nhận biết bởi <a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Gregor Mendel</a>, khi nghiên cứu sự phân ly các tính trạng di truyền ở đậu Hà Lan<sup id="cite_ref-mendel_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-mendel-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Trong thí nghiệm nghiên cứu về tính trạng màu hoa của mình, Mendel quan sát được rằng <a href="/wiki/Hoa" title="Hoa">hoa</a> của mỗi cây đậu Hà Lan có màu <a href="/wiki/T%C3%ADa" title="Tía">tía</a> hoặc <a href="/wiki/Tr%E1%BA%AFng" title="Trắng">trắng</a> - và không bao giờ có tính trạng trung gian giữa hai màu. Những dạng khác nhau, riêng biệt của cùng một gen được gọi là <a href="/wiki/Alen" title="Alen">allele</a>. </p><p>Ở đậu Hà Lan, mỗi gen của mỗi cá thể có hai allele, và cây đậu sẽ thừa hưởng một allele từ mỗi cây bố mẹ. Nhiều sinh vật khác, bao gồm cả con người, cũng có kiểu di truyền như vậy. Cá thể mà có hai allele giống nhau ở một gen được gọi là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%93ng_h%E1%BB%A3p_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đồng hợp tử (trang không tồn tại)">đồng hợp tử</a> ở gen đấy, còn nếu có hai allele khác nhau thì cá thể gọi là <a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%8B_h%E1%BB%A3p_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dị hợp tử (trang không tồn tại)">dị hợp tử</a>. </p><p>Tập hợp tất cả allele ở một cá thể được gọi là <a href="/wiki/Ki%E1%BB%83u_gen" title="Kiểu gen">kiểu gen</a> của cá thể đó, còn tập hợp các tính trạng quan sát được của cá thể được gọi là <a href="/wiki/Ki%E1%BB%83u_h%C3%ACnh" title="Kiểu hình">kiểu hình</a>. Với những cá thể dị hợp tử ở một gen, thường sẽ có một allele được gọi là <a href="/wiki/T%C3%ADnh_tr%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Tính trội">trội</a>, bởi đặc tính của nó trội hơn và thể hiện ra kiểu hình ở sinh vật, và allele còn lại được gọi là lặn, bởi đặc tính của nó bị lấn át và không được biểu hiện ra. Một số allele không lấn át hẳn, thay vì thế có tính <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%99i_kh%C3%B4ng_ho%C3%A0n_to%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trội không hoàn toàn (trang không tồn tại)">trội không hoàn toàn</a> tức thể hiện ra kiểu hình trung gian, hoặc <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%93ng_tr%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đồng trội (trang không tồn tại)">đồng trội</a>, tức cả hai allele đều được biểu hiện cùng lúc<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Nhìn chung, khi một cặp cá thể <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_h%E1%BB%AFu_t%C3%ADnh" title="Sinh sản hữu tính">sinh sản hữu tính</a>, con cái của chúng sẽ thừa kế ngẫu nhiên một allele từ bố và một allele từ mẹ. Những phát hiện về sự di truyền riêng rẽ và sự phân ly của các allele được phát biểu chung với tên gọi Quy luật thứ nhất của Mendel hay "<a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_Mendel" title="Di truyền Mendel">Quy luật phân ly</a>". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ký_hiệu_và_biểu_đồ"><span id="K.C3.BD_hi.E1.BB.87u_v.C3.A0_bi.E1.BB.83u_.C4.91.E1.BB.93"></span>Ký hiệu và biểu đồ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Ký hiệu và biểu đồ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ký hiệu và biểu đồ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Pedigree-chart-example_vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Pedigree-chart-example_vi.svg/220px-Pedigree-chart-example_vi.svg.png" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Pedigree-chart-example_vi.svg/330px-Pedigree-chart-example_vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Pedigree-chart-example_vi.svg/440px-Pedigree-chart-example_vi.svg.png 2x" data-file-width="769" data-file-height="589" /></a><figcaption>Một sơ đồ phả hệ giúp theo dõi được kiểu di truyền của một tính trạng đã cho.</figcaption></figure> <p>Các nhà di truyền học sử dụng các biểu đồ và biểu tượng để mô tả sự di truyền. Một gen được biểu trưng bởi một (hay vài) ký tự — trong đó ký tự viết hoa tượng trưng cho allele trội và ký tự viết thường tượng trưng cho allele lặn<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Thông thường biểu tượng "+" được sử dụng để biểu thị allele thường, không đột biến ở một gen. </p><p>Ở các thí nghiệm lai và thụ tinh (đặc biệt về các quy luật Mendel), bố mẹ được xem là thế hệ "P", con cái của chúng được gọi là thế hệ "F1" ("first filial"). Khi các cá thể F1 giao phối với nhau, con của F1 lại tiếp tục gọi là "F2". Một trong những biểu đồ thường được sử dụng để dự đoán kết quả lai là <a href="/wiki/B%E1%BA%A3ng_Punnett" title="Bảng Punnett">bảng Punnett</a> (do <a href="/wiki/Reginald_Punnett" title="Reginald Punnett">Reginald Punnett</a> sáng tạo). </p><p>Khi nghiên cứu về các bệnh di truyền ở <a href="/wiki/Lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Loài người">người</a>, các nhà di truyền học thường dùng <a href="/w/index.php?title=S%C6%A1_%C4%91%E1%BB%93_ph%E1%BA%A3_h%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sơ đồ phả hệ (trang không tồn tại)">sơ đồ phả hệ</a> để diễn tả sự di truyền ở các tính trạng<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các sơ đồ này sẽ sắp xếp sự di truyền của một tính trạng trên một <a href="/wiki/Gia_ph%E1%BA%A3" title="Gia phả">cây phả hệ</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tương_tác_của_nhiều_gen"><span id="T.C6.B0.C6.A1ng_t.C3.A1c_c.E1.BB.A7a_nhi.E1.BB.81u_gen"></span>Tương tác của nhiều gen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Tương tác của nhiều gen”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tương tác của nhiều gen"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Galton-height-regress.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Galton-height-regress.png/220px-Galton-height-regress.png" decoding="async" width="220" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Galton-height-regress.png/330px-Galton-height-regress.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Galton-height-regress.png/440px-Galton-height-regress.png 2x" data-file-width="616" data-file-height="670" /></a><figcaption>Chiều cao con người là một tính trạng di truyền phức hợp. Các dữ liệu của <a href="/wiki/Francis_Galton" title="Francis Galton">Francis Galton</a> từ 1889 cho thấy: sự liên hệ tất cả <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> của con cái là một hàm trung bình của <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> cha mẹ. Trong khi mức biến đổi tương quan, còn lại trong <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> con cái biểu thị rằng môi trường cũng là một nhân tố quan trọng ở tính trạng này.</figcaption></figure> <p>Mỗi sinh vật có hàng ngàn gen và ở các sinh vật sinh sản hữu tính, sự phân ly các gen này nhìn chung độc lập với nhau. Điều này có nghĩa là sự di truyền của một allele tính trạng hạt đậu vàng hay xanh không có liên quan tới sự di truyền của cặp allele màu hoa trắng hoặc tía. Hiện tượng này, được biết đến là Quy luật thứ hai của Mendel hay "<a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_Mendel" title="Di truyền Mendel">Quy luật phân ly độc lập</a>", mang ý nghĩa: các allele của những gen khác nhau sẽ thay đổi ngẫu nhiên khi phân ly từ bố mẹ và sẽ tạo ra thế hệ con với nhiều tổ hợp gen khác nhau. Dù thế, một số gen lại không phân ly độc lập với nhau, biểu thị tính <a href="#Tái_tổ_hợp_và_liên_kết_gen">liên kết gen</a>. </p><p>Thực tế, các gen khác nhau lại có thể tương tác với nhau theo một cách nào đấy và ảnh hưởng lên một tính trạng chung. Một ví dụ là ở loài hoa <i><a href="/w/index.php?title=Omphalodes_verna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Omphalodes verna (trang không tồn tại)">Omphalodes verna</a></i>, tồn tại một gen với hai allele xác định tính trạng màu hoa: xanh lam hoặc đỏ tía. Một gen khác điều khiển khả năng có màu của hoa: có màu hoặc không màu (màu trắng). Khi một cây có hai allele hoa trắng, hoa của cây đấy luôn màu trắng - cho dù gen đầu tiên có allele hoa đỏ hay xanh. Sự tương tác được gọi là <a href="/w/index.php?title=T%C6%B0%C6%A1ng_t%C3%A1c_%C3%A1t_ch%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tương tác át chế (trang không tồn tại)">tương tác át chế</a> (<i>epistasis</i>), khi gen thứ hai át chế sự biểu hiện của gen thứ nhất<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bên cạnh tương tác át chế còn có kiểu tương tác bổ trợ, nghĩa là sự biểu hiện của hai hay nhiều allele ở các gen khác nhau sẽ tạo kiểu hình mới, khác với kiểu hình riêng được biểu hiện khi có mặt các allele ở từng gen riêng lẻ<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Có nhiều tính trạng không riêng rẽ (ví dụ hoa màu trắng/tía) mà thay vì thế lại biểu hiện liên tục (ví dụ <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> và màu da). Các <a href="/w/index.php?title=Locus_t%C3%ADnh_tr%E1%BA%A1ng_s%E1%BB%91_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Locus tính trạng số lượng (trang không tồn tại)">tính trạng phức hợp</a> này được tạo bởi tác động cộng gộp của nhiều gen<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Sự chi phối của các gen này là tương đương, có vai trò biến đổi mức độ biểu hiện, bên cạnh điều kiện môi trường của sinh vật. Tỷ lệ mà các gen của sinh vật đóng góp cho một tính trạng phức hợp được gọi là <a href="/w/index.php?title=M%E1%BB%A9c_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mức di truyền (trang không tồn tại)">mức di truyền</a> (<i>heritability</i>)<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Số đo của mức di truyền chỉ là tương đối - khi môi trường càng dễ biến đổi sẽ càng tác động lớn hơn lên toàn bộ mức thay đổi của tính trạng. Một ví dụ, <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> của con người là một tính trạng phức hợp với mức di truyền là 89% tại <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Mỹ</a>. Ở <a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a>, nơi người dân có điều kiện dinh dưỡng và y tế hay thay đổi hơn, <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_cao" title="Chiều cao">chiều cao</a> của họ có mức di truyền chỉ là 62%<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cơ_sở_phân_tử_của_tính_di_truyền"><span id="C.C6.A1_s.E1.BB.9F_ph.C3.A2n_t.E1.BB.AD_c.E1.BB.A7a_t.C3.ADnh_di_truy.E1.BB.81n"></span>Cơ sở phân tử của tính di truyền</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Cơ sở phân tử của tính di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cơ sở phân tử của tính di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="DNA_và_nhiễm_sắc_thể"><span id="DNA_v.C3.A0_nhi.E1.BB.85m_s.E1.BA.AFc_th.E1.BB.83"></span>DNA và nhiễm sắc thể</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “DNA và nhiễm sắc thể”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: DNA và nhiễm sắc thể"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a> và <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Nhiễm sắc thể">Nhiễm sắc thể</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:DNA_chemical_structure_vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/DNA_chemical_structure_vi.svg/220px-DNA_chemical_structure_vi.svg.png" decoding="async" width="220" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/DNA_chemical_structure_vi.svg/330px-DNA_chemical_structure_vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/DNA_chemical_structure_vi.svg/440px-DNA_chemical_structure_vi.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1750" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cấu trúc phân tử (trang không tồn tại)">Cấu trúc phân tử</a> của DNA. Các base ở hai chuỗi ghép cặp với nhau qua <a href="/wiki/Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_hi%C4%91r%C3%B4" class="mw-redirect" title="Liên kết hiđrô">liên kết hiđrô</a>.</figcaption></figure> <ul><li>Bản chất gen là chuỗi xoắn kép <a href="/wiki/DNA" title="DNA">axít deoxyribonucleic</a> (DNA hay DNA), trong đó mỗi mạch đơn cấu thành từ một chuỗi các <a href="/wiki/Nucleotide" title="Nucleotide">nucleotide</a> từ bốn loại chính: <a href="/wiki/Adenine" class="mw-redirect" title="Adenine">adenine</a> (A), <a href="/wiki/Cytosine" title="Cytosine">cytosine</a> (C), <a href="/wiki/Guanine" class="mw-redirect" title="Guanine">guanine</a> (G) và <a href="/wiki/Thymine" class="mw-redirect" title="Thymine">thymine</a> (T). Thông tin di truyền tồn tại dưới dạng trình tự sắp xếp liên tục các nucleotide, theo nguyên tắc <a href="/wiki/B%E1%BB%99_ba_m%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Bộ ba mã di truyền">bộ ba mã di truyền</a> <sup id="cite_ref-Pearson_2006_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pearson_2006-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Một số loài <a href="/wiki/Virus" title="Virus">virus</a> lại có bộ gen bản chất là một mạch RNA (<a href="/wiki/RNA" title="RNA">RNA</a>) làm <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_li%E1%BB%87u_di_truy%E1%BB%81n" class="mw-redirect" title="Vật liệu di truyền">vật liệu di truyền</a> là ngoại lệ.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>DNA bình thường là một phân tử chuỗi kép, cuộn với nhau tạo thành dạng <a href="/w/index.php?title=Xo%E1%BA%AFn_k%C3%A9p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xoắn kép (trang không tồn tại)">xoắn kép</a>. Mỗi nucleotide ở DNA liên kết một cách chọn lọc với nucleotide đối diện: A chỉ liên kết với T, G chỉ liên kết với C. Nguyên tắc liên kết này gọi là <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_t%E1%BA%AFc_b%E1%BB%95_sung" title="Nguyên tắc bổ sung">nguyên tắc bổ sung</a>. Nhờ đó, dù có dạng chuỗi kép, nhưng mỗi chuỗi đơn thực tế vẫn chứa tất cả các thông tin cần thiết. Cấu trúc theo nguyên tắc này của DNA chính là cơ sở vật lý và sinh hoá của tính di truyền: quá trình <a href="/wiki/Qu%C3%A1_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_nh%C3%A2n_%C4%91%C3%B4i_DNA" class="mw-redirect" title="Quá trình tự nhân đôi DNA">sao chép DNA</a> nhân đôi thông tin di truyền bằng cách chia tách hai chuỗi của DNA, sử dụng mỗi chuỗi như một khuôn để tổng hợp một chuỗi bổ sung mới<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>.</li> <li>Các gen được sắp xếp theo chiều dọc trên chuỗi dài DNA, nằm trên một bào quan gọi là <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Nhiễm sắc thể">nhiễm sắc thể</a>. Ở <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a>, mỗi tế bào vi khuẩn chỉ có một nhiễm sắc thể là phân tử DNA kép vòng nằm ở vùng nhân của nó. Còn ở các <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_chu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Sinh vật nhân chuẩn">sinh vật nhân chuẩn</a> lại có nhiều nhiễm sắc thể, mỗi nhiễm sắc thể là một phân tử DNA xoắn kép nhưng khôngh vòng như ở vi khuẩn, mà ở dạng tuyến tính. Chuỗi DNA của nhân thực thường rất dài so với tế bào chứa nó. Chẳng hạn, nhiễm sắc thể lớn nhất của con người có độ dài khoảng 247 triệu <a href="/wiki/C%E1%BA%B7p_base" title="Cặp base">cặp base</a> (bp)<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và nếu tất cả DNA của 1 tế bào người có 23 cặp nhiễm sắc thể mà "nối đuôi" nhau lại, sẽ được chuỗi dài hơn 2 m (hai mét) trong tế bào chứa chúng có đường kính nhỏ hơn nhiều triệu lần (1 micromet).</li> <li>Trong nhiễm sắc thể nhân thực, DNA luôn kết hợp với nhiều loại protein, chủ yếu là nhóm histôn, cấu trúc xoắn nhiều bậc tạo thành một loại chất gọi là sợi nhiễm sắc (<a href="/w/index.php?title=Chromatin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chromatin (trang không tồn tại)">chromatin</a>). Ở <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_chu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Sinh vật nhân chuẩn">sinh vật nhân thực</a>, chromatin là một chuỗi <a href="/wiki/Nucleosome" title="Nucleosome">nucleosome</a> (thể nhân), bao gồm chuỗi DNA quấn quanh 8 phân tử <a href="/w/index.php?title=Histon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Histon (trang không tồn tại)">histon</a> làm lõi.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tập hợp toàn bộ vật chất di truyền của một sinh vật (kể cả gen ở tất cả các nhiễm sắc thể lẫn gen ngoài nhiễm sắc thể) gọi chung là <a href="/wiki/B%E1%BB%99_gen" title="Bộ gen">bộ gen</a> (<i>genome</i>).</li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg/180px-Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg" decoding="async" width="180" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg/270px-Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/Zellsubstanz-Kern-Kerntheilung.jpg 2x" data-file-width="306" data-file-height="434" /></a><figcaption>Biểu đồ năm 1882 của <a href="/wiki/Walther_Flemming" title="Walther Flemming">Walther Flemming</a> về sự phân chia tế bào nhân chuẩn. Các nhiễm sắc thể được nhân đôi, co xoắn và tổ chức lại. Sau đó, khi tế bào phân chia, các nhiễm sắc thể tương đồng cũng phân cách vào các tế bào con.</figcaption></figure> <ul><li>Các vi khuẩn (nhân sơ) thường là <a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_b%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Đơn bội">đơn bội</a> (mức bội thể bằng 1) chỉ có duy nhất một mỗi nhiễm sắc thể. Còn tuyệt đại các sinh vật khác có bộ nhiễm sắc thể <a href="/wiki/L%C6%B0%E1%BB%A1ng_b%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Lưỡng bội">lưỡng bội</a> (mức bội thể bằng 2), trong đó mỗi nhiễm sắc thể có một nhiễm sắc thể khác giống nó về hình dạng, kích thước và trình tự <a href="/wiki/L%C3%B4-cut_gen" class="mw-redirect" title="Lô-cut gen">lô-cut gen</a> giống nó, tạo thành cặp <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Nhiễm sắc thể tương đồng">nhiễm sắc thể tương đồng</a>, do đó có hai bản sao cho mỗi gen: 1 nhận từ bố, còn 1 nhận từ mẹ <sup id="cite_ref-haploid_diploid_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-haploid_diploid-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các <a href="/wiki/Alen" title="Alen">alen</a> (allele) của cùng một gen nằm trên vị trí như nhau gọi là <a href="/wiki/Locus" class="mw-disambig" title="Locus">locus</a>.</li> <li>Ở các loài có <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83_gi%E1%BB%9Bi_t%C3%ADnh" title="Nhiễm sắc thể giới tính">nhiễm sắc thể giới tính</a>, thì cặp nhiễm sắc thể giới tính (kí hiệu là X và Y, hoặc W và Z) giữ vai trò xác định <a href="/wiki/Gi%E1%BB%9Bi_t%C3%ADnh" title="Giới tính">giới tính</a> của mỗi cá thể<sup id="cite_ref-autogenerated1_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Đối với cặp nhiễm sắc thể giới tính này, thì lúc tương đồng (như X với X), lúc không tương đồng (như X với Y), do nhiễm sắc thể Y/Z rất ngắn và có rất ít gen. Sự biến đổi bất thường về số lượng nhiễm sắc thể giới tính luôn dẫn tới những rối loạn về giới tính và về di truyền, gây bệnh khác thường.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sinh_sản"><span id="Sinh_s.E1.BA.A3n"></span>Sinh sản</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Sinh sản”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh sản"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_v%C3%B4_t%C3%ADnh" title="Sinh sản vô tính">Sinh sản vô tính</a> và <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_h%E1%BB%AFu_t%C3%ADnh" title="Sinh sản hữu tính">Sinh sản hữu tính</a></div> <p>Khi tế bào phân chia, toàn thể bộ gen đều được sao chép và mỗi tế bào con đều nhận được một bản sao bộ gen của tế bào mẹ. Quá trình này gọi là <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_ph%C3%A2n" title="Nguyên phân">nguyên phân</a>, là dạng đơn giản nhất của sinh sản và là cơ sở của sự <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_v%C3%B4_t%C3%ADnh" title="Sinh sản vô tính">sinh sản vô tính</a>. Sinh sản vô tính có thể xuất hiện ở cả các sinh vật đa bào, tạo ra thế hệ con thừa hưởng bộ gen từ chỉ duy nhất <i>một cá thể mẹ</i>. Thế hệ con mà nhìn chung giống hệt như mẹ được gọi là <a href="/w/index.php?title=D%C3%B2ng_v%C3%B4_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dòng vô tính (trang không tồn tại)">dòng vô tính</a> (<i>clone</i>). </p><p><a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_chu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Sinh vật nhân chuẩn">Sinh vật nhân chuẩn</a> thường <a href="/wiki/Sinh_s%E1%BA%A3n_h%E1%BB%AFu_t%C3%ADnh" title="Sinh sản hữu tính">sinh sản hữu tính</a> để tạo ra con cái có vật liệu di truyền lấy từ hai bộ gen khác nhau của cả hai cá thể bố mẹ. Quá trình sinh sản hữu tính luân phiên nhau giữa hai dạng <a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_b%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Đơn bội">đơn bội</a> (1n) và <a href="/wiki/L%C6%B0%E1%BB%A1ng_b%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Lưỡng bội">lưỡng bội</a> (2n)<sup id="cite_ref-autogenerated1_56-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các tế bào đơn bội kết hợp vật chất di truyền của chúng, tạo ra tế bào lưỡng bội với những nhiễm sắc thể ghép cặp. Các sinh vật lưỡng bội tạo ra thể đơn bội bằng cách phân chia, tạo ra tế bào con thừa kế ngẫu nhiên một nhiễm sắc thể trong mỗi cặp nhiễm sắc thể tương đồng. Đa phần động vật và nhiều thực vật ở thể lưỡng bội trong hầu hết vòng đời, với thể đơn bội biến đổi thành các <a href="/wiki/Giao_t%E1%BB%AD" title="Giao tử">giao tử</a> đơn bào. Một quá trình chủ yếu trong sinh sản hữu tính là <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3m_ph%C3%A2n" title="Giảm phân">giảm phân</a>, quá trình phân bào chuyên biệt diễn ra ở <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_sinh_d%E1%BB%A5c" title="Tế bào sinh dục">tế bào sinh dục</a>, trong đó bộ nhiễm sắc thể lưỡng bội được <a href="/wiki/Qu%C3%A1_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_nh%C3%A2n_%C4%91%C3%B4i_DNA" class="mw-redirect" title="Quá trình tự nhân đôi DNA">nhân đôi</a>, trải qua hai lần phân bào để tạo nên các tế bào con đơn bội có số lượng nhiễm sắc thể giảm đi một nửa so với tế bào mẹ ban đầu<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Dù không sử dụng cơ chế sinh sản hữu tính kiểu lưỡng bội/đơn bội như trên, vi khuẩn vẫn có nhiều cách để thu nhận thông tin di truyền. Một số vi khuẩn có khả năng <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFp_h%E1%BB%A3p_(vi_khu%E1%BA%A9n)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếp hợp (vi khuẩn) (trang không tồn tại)">tiếp hợp</a>, chuyển một vòng nhỏ DNA tới một vi khuẩn khác<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Vi khuẩn cũng có thể lấy những đoạn DNA thô từ môi trường và kết hợp chúng vào trong bộ gen của vi khuẩn, hiện tượng này được biết đến là sự <a href="/wiki/Bi%E1%BA%BFn_n%E1%BA%A1p" title="Biến nạp">biến nạp</a><sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Quá trình này có thể dẫn đến sự <a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_gen_ngang" title="Chuyển gen ngang">chuyển gen ngang</a>, truyền những đoạn thông tin di truyền giữa những sinh vật không có mối liên hệ với nhau. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Morgan_crossover_2_cropped.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Morgan_crossover_2_cropped.png/180px-Morgan_crossover_2_cropped.png" decoding="async" width="180" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Morgan_crossover_2_cropped.png/270px-Morgan_crossover_2_cropped.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Morgan_crossover_2_cropped.png/360px-Morgan_crossover_2_cropped.png 2x" data-file-width="452" data-file-height="654" /></a><figcaption>Minh họa năm 1916 của <a href="/wiki/Thomas_Hunt_Morgan" title="Thomas Hunt Morgan">Thomas Hunt Morgan</a> về quá trình trao đổi chéo kép giữa hai nhiễm sắc thể tương đồng.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tái_tổ_hợp_và_liên_kết_gen"><span id="T.C3.A1i_t.E1.BB.95_h.E1.BB.A3p_v.C3.A0_li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_gen"></span>Tái tổ hợp và liên kết gen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Tái tổ hợp và liên kết gen”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tái tổ hợp và liên kết gen"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Trao_%C4%91%E1%BB%95i_ch%C3%A9o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trao đổi chéo (trang không tồn tại)">Trao đổi chéo</a> và <a href="/wiki/Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_gen" class="mw-redirect" title="Liên kết gen">Liên kết gen</a></div> <p>Trạng thái lưỡng bội tự nhiên của bộ nhiễm sắc thể cho phép gen nằm trên các nhiễm sắc thể khác nhau phân ly độc lập với nhau trong quá trình sinh sản hữu tính, tái tổ hợp tạo tổ hợp gen mới. Gen trên cùng một nhiễm sắc thể về lý thuyết không bao giờ tái tổ hợp<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, tuy nhiên, thực tế vẫn diễn ra do xuất hiện quá trình <a href="/wiki/Trao_%C4%91%E1%BB%95i_ch%C3%A9o_nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Trao đổi chéo nhiễm sắc thể">trao đổi chéo nhiễm sắc thể</a>. Khi trao đổi chéo, hai nhiễm sắc thể trao đổi các đoạn DNA cho nhau, và đổi chỗ các allele giữa hai nhiễm sắc thể<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Trao đổi chéo thông thường diễn ra vào kỳ trước I (kỳ đầu của lần phân chia đầu) của quá trình <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3m_ph%C3%A2n" title="Giảm phân">giảm phân</a>. </p><p>Xác suất trao đổi chéo giữa hai điểm đã cho trên nhiễm sắc thể có liên quan đến khoảng cách giữa chúng. Ở một khoảng cách dài tùy ý, xác suất trao đổi chéo đủ cao để sự di truyền các gen diễn ra tương đối riêng rẽ. Tuy nhiên, với các gen gần nhau hơn, xác suất trao đổi chéo thấp chứng tỏ các gen có tính <a href="/wiki/Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_gen" class="mw-redirect" title="Liên kết gen">liên kết di truyền</a> - allele của hai gen này có khuynh hướng di truyền gắn liền với nhau. Các chỉ số về tính liên kết của chuỗi nhiều gen có thể được kết hợp tạo nên một <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_gene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản đồ liên kết gene (trang không tồn tại)">bản đồ liên kết</a>, giúp xác định gần đúng vị trí sắp xếp các gen trên nhiễm sắc thể<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biểu_hiện_gen"><span id="Bi.E1.BB.83u_hi.E1.BB.87n_gen"></span>Biểu hiện gen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Biểu hiện gen”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Biểu hiện gen"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mã_di_truyền"><span id="M.C3.A3_di_truy.E1.BB.81n"></span>Mã di truyền</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Mã di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Mã di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">Mã di truyền</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Genetic_code_vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Genetic_code_vi.svg/220px-Genetic_code_vi.svg.png" decoding="async" width="220" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Genetic_code_vi.svg/330px-Genetic_code_vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Genetic_code_vi.svg/440px-Genetic_code_vi.svg.png 2x" data-file-width="580" data-file-height="220" /></a><figcaption>Mã di truyền: DNA, qua một trung gian RNA thông tin, mã hóa cho protein với các bộ ba mã hóa.</figcaption></figure> <p>Gen nhìn chung <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83u_hi%E1%BB%87n_gen" title="Biểu hiện gen">biểu hiện</a> tác động của chúng thông qua việc tổng hợp <a href="/wiki/Protein" title="Protein">protein</a>, những phân tử phức hợp đảm nhận hầu hết chức năng trong tế bào. Protein là một chuỗi các <a href="/wiki/Amino_acid" title="Amino acid">amino acid</a>; trình tự DNA của một gen, thông qua trung gian RNA thông tin (mRNA), được sử dụng để tạo nên trình tự phân tử protein riêng biệt. Quá trình này khởi đầu với việc tổng hợp một phân tử mRNA với trình tự tương ứng trình tự DNA của gen giai đoạn này gọi là <a href="/wiki/Phi%C3%AAn_m%C3%A3" title="Phiên mã">phiên mã</a>. </p><p>Phân tử mRNA sau đó lại được sử dụng như một khuôn để tạo thành trình tự amino acid tương ứng thông qua một quá trình gọi là <a href="/wiki/D%E1%BB%8Bch_m%C3%A3" title="Dịch mã">dịch mã</a>. Mỗi bộ ba nucleotide (<a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">codon</a>) ở dãy này tương ứng với một trong 20 loại amino acid có mặt trong protein - sự tương ứng này gọi là <a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">mã di truyền</a><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dòng thông tin đi theo một hướng duy nhất: thông tin khi được truyền từ chuỗi nucleotide tới chuỗi amino acid của protein, nó không bao giờ được truyền ngược lại từ protein tới chuỗi DNA - hiện tượng này được <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a> gọi là "<a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADn_thuy%E1%BA%BFt_trung_t%C3%A2m" title="Luận thuyết trung tâm">luận thuyết trung tâm của sinh học phân tử</a>"<sup id="cite_ref-crick1970_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-crick1970-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Trình tự đặc hiệu của amino acid <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_cu%E1%BB%99n_g%E1%BA%A5p_c%E1%BB%A7a_protein&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự cuộn gấp của protein (trang không tồn tại)">dẫn đến</a> cấu trúc ba chiều độc nhất của protein, và điều này lại liên quan đến chức năng của protein<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Một số protein là những phân tử có cấu trúc đơn giản, ví dụ như <a href="/wiki/Collagen" title="Collagen">collagen</a> tạo nên các sợi mô. Protein cũng có thể gắn kết với nhau và với những phân tử đơn giản khác, nhiều khi hoạt động như những <a href="/wiki/Enzym" class="mw-redirect" title="Enzym">enzym</a> <a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5t_x%C3%BAc_t%C3%A1c" class="mw-redirect" title="Chất xúc tác">xúc tác</a> cho phản ứng hóa học của các phân tử gắn kết với nó (các phản ứng không làm thay đổi cấu trúc của bản thân protein). Cấu trúc của protein có tính động, ví dụ <a href="/wiki/Hemoglobin" title="Hemoglobin">hemoglobin</a> có thể chuyển đổi thành các dạng khác biệt đôi chút mỗi khi protein này thu nhận, vận chuyển và giải phóng <a href="/wiki/%C3%94xy" class="mw-redirect" title="Ôxy">oxy</a> trong máu động vật có vú. </p><p>Chỉ một thay đổi nucleotide trong DNA cũng có thể gây biến đổi trình tự amino acid trong protein. Bởi cấu trúc protein là kết quả của trình tự amino acid, nên những thay đổi trình tự có thể làm thay đổi đột ngột các đặc tính của protein, do sự mất ổn định cấu trúc hay biến đổi bề mặt protein là nguyên nhân dẫn tới thay đổi về tính tương tác của nó với những protein và phân tử khác. Một ví dụ, bệnh <a href="/w/index.php?title=Thi%E1%BA%BFu_m%C3%A1u_h%E1%BB%93ng_c%E1%BA%A7u_li%E1%BB%81m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiếu máu hồng cầu liềm (trang không tồn tại)">thiếu máu hồng cầu liềm</a> là một bệnh di truyền ở người, gây ra do khác biệt một base trong vùng mã hóa phần <a href="/w/index.php?title=%CE%92-globin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Β-globin (trang không tồn tại)">β-globin</a> của hemoglobin, khiến một amino acid ở protein này cũng biến đổi theo và làm thay đổi đặc tính vật lý của hemoglobin<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những hemoglobin này kết hợp với nhau, làm biến đổi hình dạng <a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_c%E1%BA%A7u" title="Hồng cầu">tế bào hồng cầu</a>; các tế bào hồng cầu hình liềm không còn di chuyển dễ dàng trong <a href="/wiki/M%E1%BA%A1ch_m%C3%A1u" title="Mạch máu">mạch máu</a>, chúng có xu hướng tắc nghẽn và thoái hóa, gây nên những vấn đề sức khỏe gắn liền với bệnh này. </p><p>Một vài gen được phiên mã tạo RNA, nhưng RNA lại không tiếp tục dịch mã thành sản phẩm protein - được gọi chung là <a href="/w/index.php?title=RNA_kh%C3%B4ng_m%C3%A3_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="RNA không mã hóa (trang không tồn tại)">RNA không mã hóa</a> (<i>non-coding RNA</i>). Trong một số trường hợp, RNA không mã hóa lại gập uốn hình thành những cấu trúc, tham gia các chức năng then chốt của tế bào (ví dụ <a href="/wiki/RNA_ribosome" title="RNA ribosome">RNA ribosome</a> và <a href="/wiki/RNA_v%E1%BA%ADn_chuy%E1%BB%83n" title="RNA vận chuyển">RNA vận chuyển</a>). RNA cũng có thể có tác động điều hòa thông qua tương tác lai với những phân tử RNA khác (ví dụ <a href="/w/index.php?title=MicroRNA&action=edit&redlink=1" class="new" title="MicroRNA (trang không tồn tại)">microRNA</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kiểu_gen,_kiểu_hình_và_môi_trường"><span id="Ki.E1.BB.83u_gen.2C_ki.E1.BB.83u_h.C3.ACnh_v.C3.A0_m.C3.B4i_tr.C6.B0.E1.BB.9Dng"></span>Kiểu gen, kiểu hình và môi trường</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Kiểu gen, kiểu hình và môi trường”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kiểu gen, kiểu hình và môi trường"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Neighbours_Siamese.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Neighbours_Siamese.jpg/200px-Neighbours_Siamese.jpg" decoding="async" width="200" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Neighbours_Siamese.jpg/300px-Neighbours_Siamese.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Neighbours_Siamese.jpg/400px-Neighbours_Siamese.jpg 2x" data-file-width="838" data-file-height="612" /></a><figcaption>Một con mèo Xiêm mang đột biến mẫn cảm nhiệt độ về tổng hợp sắc tố.</figcaption></figure> <p>Dù các gen chứa đựng mọi thông tin một sinh vật cần để thực hiện chức năng, môi trường vẫn đóng vai trò quan trọng trong việc xác định kiểu hình sau cùng— tính lưỡng phân trên được nói đến trong cụm từ "bản chất đối chọi môi trường" (<i>nature vs. nurture</i>). Kiểu hình của các sinh vật phụ thuộc vào sự tương tác giữa kiểu gen và môi trường. Một ví dụ cho kết luận này là trường hợp đột biến mẫn cảm với <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%99" title="Nhiệt độ">nhiệt độ</a>. Thông thường, một amino acid đơn lẻ thay đổi trong chuỗi protein không làm thay đổi hoạt động và tương tác của nó với các phân tử khác, tuy nhiên điều này lại làm mất ổn định cấu trúc. Trong môi trường nhiệt độ cao, các phân tử chuyển động nhanh hơn và va chạm vào nhau, kết quả protein <a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BA%BFn_t%C3%ADnh_(s._h%C3%B3a)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biến tính (s. hóa) (trang không tồn tại)">không còn giữ được cấu trúc</a> và mất đi chức năng. Ở môi trường nhiệt độ thấp, cấu trúc protein lại ổn định và thực hiện chức năng bình thường. Loại đột biến này có thể quan sát thấy ở màu lông những con <a href="/wiki/M%C3%A8o_Xi%C3%AAm" title="Mèo Xiêm">mèo Xiêm</a>, khi một đột biến xảy ra ở enzym phụ trách sản xuất sắc tố, khiến enzym mất ổn định và mất chức năng ở nhiệt độ cao<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Protein này sẽ duy trì chức năng ở những vùng da lạnh hơn - như chân, tai, đuôi và mặt - làm cho giống mèo này vẫn có phần lông màu đen ở những vùng nói trên. </p><p>Một ví dụ khác là ảnh hưởng sâu sắc của môi trường lên bệnh di truyền <a href="/w/index.php?title=Phenylketon_ni%E1%BB%87u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phenylketon niệu (trang không tồn tại)">phenylketon niệu</a> ở người<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Đột biến tạo nên chứng bệnh này, phá hoại khả năng phân giải amino acid <a href="/wiki/Phenylalanin" title="Phenylalanin">phenylalanine</a>, tích tụ các chất trung gian gây độc, tiếp đó gây nên những tác động rất xấu lên thần kinh. Nếu một người bị mắc đột biến phenylketon niệu đi theo một chế độ ăn uống nghiêm ngặt tránh xa loại amino acid này, anh ta vẫn duy trì được tình trạng bình thường và khỏe mạnh. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Điều_hòa_gen"><span id=".C4.90i.E1.BB.81u_h.C3.B2a_gen"></span>Điều hòa gen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Điều hòa gen”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Điều hòa gen"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C4%90i%E1%BB%81u_h%C3%B2a_bi%E1%BB%83u_hi%E1%BB%87n_gen" class="mw-redirect" title="Điều hòa biểu hiện gen">Điều hòa biểu hiện gen</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Zinc_finger_DNA_complex.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Zinc_finger_DNA_complex.png/160px-Zinc_finger_DNA_complex.png" decoding="async" width="160" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Zinc_finger_DNA_complex.png/240px-Zinc_finger_DNA_complex.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Zinc_finger_DNA_complex.png/320px-Zinc_finger_DNA_complex.png 2x" data-file-width="1606" data-file-height="1506" /></a><figcaption>Nhân tố phiên mã gắn kết với DNA, ảnh hưởng lên sự phiên mã của các gen đã liên kết.</figcaption></figure> <p>Bộ gen của một sinh vật bao gồm hàng nghìn gen, nhưng không phải bất cứ gen nào cũng cần được hoạt động tại mọi thời điểm. Một gen chỉ có thể được <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83u_hi%E1%BB%87n_gen" title="Biểu hiện gen">biểu hiện</a> khi nó được <a href="/wiki/Phi%C3%AAn_m%C3%A3" title="Phiên mã">phiên mã</a> thành mRNA (và dịch mã thành protein); thực tế tồn tại nhiều cách thức trong tế bào để điều khiển sự biểu hiện của gen, đảm bảo cho protein nào được sản xuất chỉ khi tế bào cần. Các <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_t%E1%BB%91_phi%C3%AAn_m%C3%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân tố phiên mã (trang không tồn tại)">nhân tố phiên mã</a> là những protein điều hòa được gắn vào điểm khởi đầu của gen, có vai trò hoạt hóa hay ức chế sự phiên mã của gen đó<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ví dụ, trong bộ gen của vi khuẩn <i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">E. coli</a></i> có một dãy nhiều gen cần thiết cho việc tổng hợp amino acid <a href="/wiki/Tryptophan" title="Tryptophan">tryptophan</a>. Tuy nhiên, khi tryptophan đã sẵn có trong tế bào, những gen tổng hợp trytophan sẽ không được duy trì hoạt động. Sự có mặt của trytophan trực tiếp ảnh hưởng đến hoạt động của những gen này - những phân tử trytophan liên kết với chất ức chế trytophan (<i>trp repressor</i> - một nhân tố phiên mã), thay đổi cấu trúc của phân tử này giúp nó gắn được vào gen. <i>Trytophan repressor</i> ngăn chặn quá trình phiên mã và sự biểu hiện của các gen tổng hợp trytophan, do đó tạo nên sự điều hòa <a href="/w/index.php?title=Li%C3%AAn_h%E1%BB%87_ng%C6%B0%E1%BB%A3c_%C3%A2m_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liên hệ ngược âm tính (trang không tồn tại)">liên hệ ngược âm tính</a> của quá trình tổng hợp loại amino acid này<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Những khác biệt trong biểu hiện gen đặc biệt rõ ràng ở các <a href="/wiki/%C4%90a_b%C3%A0o" class="mw-redirect" title="Đa bào">sinh vật đa bào</a>, khi các tế bào cùng có chung bộ gen nhưng lại có cấu trúc và hoạt động rất khác nhau, dựa trên sự biểu hiện của các tập hợp gen khác nhau. Tất cả tế bào trong một cơ thể đa bào đều có nguồn gốc từ một tế bào duy nhất, được biệt hóa thành các dạng tế bào khác nhau khi phản ứng lại các tín hiệu ngoại và <a href="/wiki/T%C3%ADn_hi%E1%BB%87u_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Tín hiệu tế bào">gian bào</a>, và dần dần kiến lập các phương thức biểu hiện gen khác nhau để thực hiện các hoạt động khác nhau. Bởi không có một gen riêng lẻ nào chịu trách nhiệm cho <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_sinh_h%C3%ACnh_th%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát sinh hình thái (trang không tồn tại)">sự phát triển</a> các cấu trúc bên trong sinh vật đa bào, nên những phương thức biển hiện trên đều phát sinh từ những tương tác phức tạp giữa nhiều tế bào. </p><p>Ở <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_chu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Sinh vật nhân chuẩn">sinh vật nhân chuẩn</a>, tồn tại những đặc tính cấu trúc của <a href="/w/index.php?title=Chromatin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chromatin (trang không tồn tại)">chromatin</a> có ảnh hưởng đến sự phiên mã của gen, thường ở dạng thường biến (<i>modification</i>) trên DNA hay chromatin mà vẫn được di truyền ổn định sang các tế bào con<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những đặc tính này được gọi là "<a href="/w/index.php?title=Ngo%E1%BA%A1i_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngoại di truyền (trang không tồn tại)">ngoại di truyền</a>" (<i>epigenetic</i>) bởi chúng xuất hiện ở ngoài phạm vi trình tự DNA và vẫn được duy trì từ tế bào này sang thế hệ kế tiếp. Bởi có những đặc tính ngoại di truyền, các dạng tế bào khác nhau <a href="/wiki/Nu%C3%B4i_c%E1%BA%A5y_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Nuôi cấy tế bào">sinh trưởng</a> trong cùng một môi trường có thể giữ lại những đặc điểm riêng biệt của chúng. Dù các đặc tính ngoại di truyền nhìn chung mang tính động trong tiến trình phát triển và không được giữ lại ở thế hệ sau của thế hệ kế tiếp, nhưng một số, như hiện tượng <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cận đột biến (trang không tồn tại)">cận đột biến</a> (<i>paramutation</i>), vẫn được di truyền qua nhiều thế hệ và tồn tại như những ngoại lệ hiếm hoi nằm ngoài quy luật chung của DNA (được xem như cơ sở căn bản của tính di truyền)<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biến_đổi_di_truyền"><span id="Bi.E1.BA.BFn_.C4.91.E1.BB.95i_di_truy.E1.BB.81n"></span>Biến đổi di truyền</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Biến đổi di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Biến đổi di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đột_biến"><span id=".C4.90.E1.BB.99t_bi.E1.BA.BFn"></span>Đột biến</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Đột biến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đột biến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn" class="mw-redirect" title="Đột biến">Đột biến</a></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Gene-duplication_vi.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Gene-duplication_vi.png/160px-Gene-duplication_vi.png" decoding="async" width="160" height="245" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Gene-duplication_vi.png/240px-Gene-duplication_vi.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Gene-duplication_vi.png/320px-Gene-duplication_vi.png 2x" data-file-width="508" data-file-height="777" /></a><figcaption>Sự lặp gen (lặp đoạn nhiễm sắc thể) cho phép đa dạng hóa bằng cách cung cấp thêm nguyên liệu di truyền: một gen có thể đột biến và mất đi chức năng ban đầu mà không làm tổn hại đến sinh vật.</figcaption></figure> <p>Trong quá trình tự nhân đôi DNA, những sai sót đôi lúc diễn ra khi tổng hợp chuỗi thứ hai. Những lỗi này, gọi là <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đột biến sinh học">đột biến</a>, có thể có tác động lên kiểu hình của cá thể, đặc biệt nếu chúng xảy ra tại phần mã hóa protein của một gen. Tỷ lệ sai sót thường rất thấp - 1 lỗi trong 10-100 triệu base - nhờ khả năng "đọc sửa" của DNA polymerase<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Kunkel_75-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kunkel-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (Nếu không được đọc sửa, tỷ lệ lỗi sẽ cao hơn hàng nghìn lần, bởi nhiều virus dựa vào DNA hay RNA polymerase thiếu khả năng đọc sửa, làm tăng tỷ lệ đột biến lên cao). Quá trình làm tăng tỷ lệ biến đổi ở DNA được gọi là "<a href="/w/index.php?title=G%C3%A2y_%C4%91%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gây đột biến (trang không tồn tại)">gây đột biến</a>" (<i>mutagenic</i>): các hóa chất gây đột biến đẩy mạnh làm tăng sai sót trong tái bản DNA, gây nhiễu loạn kết cấu của sự ghép cặp base; trong khi <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_ngo%E1%BA%A1i" title="Tử ngoại">tia UV</a> tạo ra đột biến bằng cách gây tổn hại cấu trúc DNA<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các tổn thương về hóa học ở DNA cũng có thể diễn ra một cách tự nhiên, và tế bào sử dụng cơ chế <a href="/wiki/S%E1%BB%ADa_ch%E1%BB%AFa_DNA" title="Sửa chữa DNA">sửa chữa DNA</a> để sửa lại các ghép đôi không cân xứng hay đứt gãy ở DNA - tuy nhiên việc sửa chữa này thỉnh thoảng vẫn thất bại và không thể đưa DNA trở lại chuỗi ban đầu. </p><p>Với những sinh vật sử dụng <a href="/wiki/Trao_%C4%91%E1%BB%95i_ch%C3%A9o_nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Trao đổi chéo nhiễm sắc thể">trao đổi chéo nhiễm sắc thể</a> để trao đổi DNA và tái tổ hợp gen, những sai sót khi bắt cặp thẳng hàng ở <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3m_ph%C3%A2n" title="Giảm phân">giảm phân</a> cũng có thể tạo ra đột biến<sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Lỗi trong trao đổi chéo đặc biệt xảy ra khi những phần giống nhau trên các nhiễm sắc thể khiến chúng bắt cặp nhầm lẫn, làm một số vùng của bộ gen bị đột biến. Những lỗi này tạo nên sự thay đổi cấu trúc lớn trong nhiễm sắc thể và trình tự DNA - dẫn đến sự <a href="/w/index.php?title=L%E1%BA%B7p_%C4%91o%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lặp đoạn (trang không tồn tại)">lặp đoạn</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A3o_%C4%91o%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đảo đoạn (trang không tồn tại)">đảo đoạn</a> hay <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A5t_%C4%91o%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mất đoạn (trang không tồn tại)">mất đoạn</a> của tất cả các vùng trên, hoặc sự hoán đổi ngẫu nhiên các đoạn giữa các nhiễm sắc thể khác nhau (được gọi là <a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_%C4%91o%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển đoạn (trang không tồn tại)">chuyển đoạn</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chọn_lọc_tự_nhiên_và_tiến_hóa"><span id="Ch.E1.BB.8Dn_l.E1.BB.8Dc_t.E1.BB.B1_nhi.C3.AAn_v.C3.A0_ti.E1.BA.BFn_h.C3.B3a"></span>Chọn lọc tự nhiên và tiến hóa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Chọn lọc tự nhiên và tiến hóa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chọn lọc tự nhiên và tiến hóa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">Tiến hóa</a></div> <p>Đột biến tạo nên các cá thể với kiểu gen khác nhau, và những khác biệt này dẫn tới những kiểu hình khác nhau. Nhiều đột biến có tác động không lớn lên kiểu hình, sức khỏe và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99_th%C3%ADch_%E1%BB%A9ng_(s._h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Độ thích ứng (s. học) (trang không tồn tại)">sự thích ứng</a> sinh sản của sinh vật. Tác động của đột biến thường là có hại, nhưng đôi khi lại trở nên có ích. Những nghiên cứu trên ruồi giấm <i><a href="/wiki/Ru%E1%BB%93i_gi%E1%BA%A5m_th%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Ruồi giấm thường">Drosophila melanogaster</a></i> cho thấy nếu một đột biến thay đổi một protein mã hóa bởi một gen, điều này hầu như sẽ gây tác hại: 70% trong những đột biến này là có hại, số còn lại là trung tính hoặc có lợi nhưng rất thấp<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Eukaryote_tree_vi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Eukaryote_tree_vi.svg/220px-Eukaryote_tree_vi.svg.png" decoding="async" width="220" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Eukaryote_tree_vi.svg/330px-Eukaryote_tree_vi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Eukaryote_tree_vi.svg/440px-Eukaryote_tree_vi.svg.png 2x" data-file-width="540" data-file-height="468" /></a><figcaption>Một <a href="/w/index.php?title=C%C3%A2y_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cây tiến hóa (trang không tồn tại)">cây tiến hóa</a> của <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_chu%E1%BA%A9n" class="mw-redirect" title="Sinh vật nhân chuẩn">sinh vật nhân chuẩn</a>, xây dựng từ sự so sánh trình tự của một vài <a href="/w/index.php?title=Gen_tr%E1%BB%B1c_giao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gen trực giao (trang không tồn tại)">gen trực giao</a> (<i>orthologous</i>).</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83" title="Di truyền học quần thể">Di truyền học quần thể</a> nghiên cứu về sự phân bố những khác biệt di truyền trong các quần thể và những thay đổi của sự phân bố đó theo thời gian<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Thay đổi về tần số một allele trong quần thể có thể là do ảnh hưởng của <a href="/wiki/Ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Chọn lọc tự nhiên">chọn lọc tự nhiên</a>, khi tỷ lệ những cá thể mang một allele nào đấy sống sót và sinh sản được cao hơn khiến allele này xuất hiện nhiều hơn trong quần thể qua thời gian<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Sự <a href="/w/index.php?title=Bi%E1%BA%BFn_%C4%91%E1%BB%99ng_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biến động di truyền (trang không tồn tại)">biến động di truyền</a> (<i>genetic drift</i>) cũng có thể diễn ra, khi những sự kiện bất chợt làm biến đổi ngẫu nhiên tần số allele<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Trải qua nhiều thế hệ, bộ gen của các sinh vật có thể thay đổi, dẫn đến hiện tượng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">tiến hóa</a>. Đột biến và chọn lọc các đột biến có lợi giúp các loài tiến hóa và tồn tại tốt hơn trong môi trường của chúng, quá trình này gọi là <a href="/wiki/Th%C3%ADch_nghi" title="Thích nghi">thích nghi</a><sup id="cite_ref-Darwin_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-Darwin-82"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những loài mới được tạo thành thông qua quá trình <a href="/wiki/H%C3%ACnh_th%C3%A0nh_lo%C3%A0i" title="Hình thành loài">hình thành loài</a>, quá trình thường có nguyên nhân từ cách biệt địa lý dẫn đến những quần thể khác nhau trở nên cách ly về di truyền<sup id="cite_ref-Gavrilets_83-0" class="reference"><a href="#cite_note-Gavrilets-83"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Việc ứng dụng các nguyên lý di truyền vào nghiên cứu sinh học quần thể và tiến hóa được xem là <a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại (trang không tồn tại)">thuyết tiến hóa tổng hợp hiện đại</a>. </p><p>Khi các trình tự được cách ly và biến đổi trong quá trình tiến hóa, những khác biệt giữa các trình tự có thể được dùng như một <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_h%E1%BB%93_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Đồng hồ phân tử">đồng hồ phân tử</a> để tính khoảng cách tiến hóa giữa chúng<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những so sánh di truyền nhìn chung được xem như cách thức đúng đắn nhất để mô tả mối liên hệ giữa các loài - một tiến bộ so với việc so sánh các đặc tính kiểu hình vốn dễ nhầm lẫn trước đây. Khoảng cách tiến hóa giữa các loài có thể được kết hợp tạo thành <a href="/w/index.php?title=C%C3%A2y_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cây tiến hóa (trang không tồn tại)">cây tiến hóa</a> - những cây này miêu tả <a href="/w/index.php?title=Ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_chung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguồn gốc chung (trang không tồn tại)">nguồn gốc chung</a> và sự phân hướng của các loài qua thời gian, dù chúng không thể hiện được sự chuyển giao vật liệu di truyền giữa các loài không liên quan với nhau (được biết đến là sự <a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_gen_ngang" title="Chuyển gen ngang">chuyển gen ngang</a> và chủ yếu phổ biến ở <a href="/wiki/Vi_khu%E1%BA%A9n" title="Vi khuẩn">vi khuẩn</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nghiên_cứu_và_công_nghệ"><span id="Nghi.C3.AAn_c.E1.BB.A9u_v.C3.A0_c.C3.B4ng_ngh.E1.BB.87"></span>Nghiên cứu và công nghệ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Nghiên cứu và công nghệ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nghiên cứu và công nghệ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sinh_vật_mẫu"><span id="Sinh_v.E1.BA.ADt_m.E1.BA.ABu"></span>Sinh vật mẫu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Sinh vật mẫu”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh vật mẫu"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Drosophila_melanogaster_-_side_(aka).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg/220px-Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg/330px-Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg/440px-Drosophila_melanogaster_-_side_%28aka%29.jpg 2x" data-file-width="546" data-file-height="424" /></a><figcaption>Ruồi giấm thường (<i>Drosophila melanogaster</i>), một sinh vật mẫu phổ biến trong nghiên cứu di truyền học.</figcaption></figure> <p>Dù các nhà di truyền học ban đầu nghiên cứu tính di truyền ở đa dạng các loài sinh vật, nhưng sau đó họ bắt đầu nghiên cứu tập trung tính di truyền ở nhóm những sinh vật đặc biệt. Thực tế, những nghiên cứu quan trọng ở một sinh vật nhất định sẽ khuyến khích các nhà nghiên cứu kế tiếp lựa chọn sinh vật đó để phát triển nghiên cứu xa hơn, và như thế cuối cùng chỉ có một số ít <a href="/w/index.php?title=Sinh_v%E1%BA%ADt_m%E1%BA%ABu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh vật mẫu (trang không tồn tại)">sinh vật mẫu</a> đã trở thành cơ sở cho hầu hết các nghiên cứu về di truyền<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Các đề tài nghiên cứu di truyền phổ biến trên các sinh vật mẫu gồm có nghiên cứu về <a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_h%C3%B2a_gen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều hòa gen (trang không tồn tại)">điều hòa gen</a>, mối liên quan giữa gen với sự <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_h%C3%ACnh_th%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát triển hình thái (trang không tồn tại)">phát triển hình thái</a> và <a href="/wiki/Ung_th%C6%B0" title="Ung thư">ung thư</a>. </p><p>Các sinh vật được lựa chọn, một phần bởi tính thuận tiện: có vòng đời ngắn và dễ dàng thao tác di truyền. Những sinh vật mẫu được sử dụng rộng rãi bao gồm: vi khuẩn đường ruột <i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">Escherichia coli</a></i>, cải <i><a href="/wiki/Arabidopsis_thaliana" title="Arabidopsis thaliana">Arabidopsis thaliana</a></i>, men bánh mỳ <i><a href="/wiki/Saccharomyces_cerevisiae" title="Saccharomyces cerevisiae">Saccharomyces cerevisiae</a></i>, giun tròn <i><a href="/wiki/Caenorhabditis_elegans" title="Caenorhabditis elegans">Caenorhabditis elegans</a></i>, ruồi giấm (<i><a href="/wiki/Ru%E1%BB%93i_gi%E1%BA%A5m_th%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Ruồi giấm thường">Drosophila melanogaster</a></i>) và chuột nhà (<i><a href="/wiki/Chu%E1%BB%99t_nh%E1%BA%AFt_nh%C3%A0" title="Chuột nhắt nhà">Mus musculus</a></i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Di_truyền_y_học"><span id="Di_truy.E1.BB.81n_y_h.E1.BB.8Dc"></span>Di truyền y học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Di truyền y học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di truyền y học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_y_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền y học (trang không tồn tại)">Di truyền y học</a> tìm hiểu xem biến đổi di truyền liên hệ tới sức khỏe và bệnh tật của con người như thế nào<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Khi tìm kiếm một gen chưa biết mà có thể liên quan tới một căn bệnh, các nhà nghiên cứu thường sử dụng <a href="/wiki/Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_gen" class="mw-redirect" title="Liên kết gen">liên kết gen</a> và <a href="/w/index.php?title=S%C6%A1_%C4%91%E1%BB%93_ph%E1%BA%A3_h%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sơ đồ phả hệ (trang không tồn tại)">sơ đồ phả hệ</a> di truyền để tìm ra vị trí của nó trong bộ gen. Ở cấp độ <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83" class="mw-disambig" title="Quần thể">quần thể</a>, các nhà nghiên cứu lợi dụng sự <a href="/w/index.php?title=Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn_h%C3%B3a_Mendel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngẫu nhiên hóa Mendel (trang không tồn tại)">ngẫu nhiên hóa Mendel</a> (<i>Mendelian randomization</i>) để tìm ra những vị trí trong bộ gen mà liên đới với căn bệnh, một kỹ thuật đặc biệt hữu ích với những <a href="/w/index.php?title=Locus_t%C3%ADnh_tr%E1%BA%A1ng_s%E1%BB%91_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Locus tính trạng số lượng (trang không tồn tại)">tính trạng đa gen</a> không được xác định rõ ràng bởi một gen đơn lẻ<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Khi một gen tương ứng được tìm ra, những nghiên cứu xa hơn sẽ tiếp tục thực hiện với cùng gen đó (được gọi là các gen trực giao) trên những sinh vật mẫu. Bên cạnh nghiên cứu các bệnh di truyền, việc tăng tính hữu hiệu của các kỹ thuật kiểu gen đã đưa đến lĩnh vực <a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_d%C6%B0%E1%BB%A3c_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học dược lý (trang không tồn tại)">di truyền học dược lý</a>—nghiên cứu làm sao kiểu gen có thể tác động lên các phản ứng thuốc.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dù không di truyền được, <a href="/wiki/Ung_th%C6%B0" title="Ung thư">ung thư</a> vẫn được công nhận là một căn <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_di_truy%E1%BB%81n" title="Bệnh di truyền">bệnh di truyền</a><sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Quá trình phát triển ung thư của một cơ thể là sự kết hợp của nhiều sự kiện. Các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99t_bi%E1%BA%BFn_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đột biến sinh học">đột biến</a> thỉnh thoảng diễn ra trong các tế bào của cơ thể khi chúng phân chia. Trong khi những đột biến này sẽ không di truyền được sang thế hệ sau, chúng lại có thể tác động lên hoạt động của các tế bào, có khi khiến tế bào phát triển và phân chia nhanh hơn. Có những cơ chế sinh học cố gắng ngăn chặn quá trình này; những tín hiệu được chuyển đi tới những tế bào phân chia không thích hợp và khởi động quá trình <i><a href="/wiki/Ch%E1%BA%BFt_r%E1%BB%A5ng_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" class="mw-redirect" title="Chết rụng tế bào">apoptosis</a></i> (tế bào chết theo chương trình). Tuy vậy, đôi lúc những đột biến thêm tiếp tục diễn ra làm tế bào không nhận được các tín hiệu. Một quá trình <a href="/wiki/Ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Chọn lọc tự nhiên">chọn lọc tự nhiên</a> xảy ra bên trong cơ thể, và rốt cuộc, đột biến tích lũy trong các tế bào làm đẩy mạnh sự phát triển của chúng, tạo ra khối <a href="/wiki/Ung_th%C6%B0" title="Ung thư">u ung thư</a>, tiếp tục phát triển và xâm chiếm các <a href="/wiki/M%C3%B4" title="Mô">mô</a> khác nhau trong cơ thể sinh vật. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kỹ_thuật_di_truyền"><span id="K.E1.BB.B9_thu.E1.BA.ADt_di_truy.E1.BB.81n"></span>Kỹ thuật di truyền</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Kỹ thuật di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kỹ thuật di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ecoli_colonies.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Ecoli_colonies.png/220px-Ecoli_colonies.png" decoding="async" width="220" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Ecoli_colonies.png/330px-Ecoli_colonies.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Ecoli_colonies.png/440px-Ecoli_colonies.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="542" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Khu%E1%BA%A9n_l%E1%BA%A1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khuẩn lạc (trang không tồn tại)">Khuẩn lạc</a> <i><a href="/wiki/Escherichia_coli" title="Escherichia coli">E. coli</a></i> trên một đĩa <a href="/wiki/Th%E1%BA%A1ch_agar" class="mw-redirect" title="Thạch agar">thạch agar</a>, một ví dụ của <a href="/w/index.php?title=T%C3%A1ch_d%C3%B2ng_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tách dòng tế bào (trang không tồn tại)">tách dòng tế bào</a> và thường được dùng trong <a href="/w/index.php?title=T%C3%A1ch_d%C3%B2ng_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tách dòng phân tử (trang không tồn tại)">tách dòng phân tử</a>.</figcaption></figure> <p>DNA có thể được thao tác trong <a href="/wiki/Ph%C3%B2ng_th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m" title="Phòng thí nghiệm">phòng thí nghiệm</a>. Các <a href="/w/index.php?title=Enzym_c%E1%BA%AFt_gi%E1%BB%9Bi_h%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enzym cắt giới hạn (trang không tồn tại)">enzym cắt giới hạn</a> là loại enzym thường được sử dụng để cắt DNA thành những chuỗi riêng biệt, tạo ra những đoạn DNA có thể định trước được<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Việc sử dụng các <a href="/w/index.php?title=DNA_ligase&action=edit&redlink=1" class="new" title="DNA ligase (trang không tồn tại)">enzym gắn</a> cho phép các đoạn này nối lại với nhau, và nối các đoạn DNA từ các nguồn khác nhau; nhờ thế các nhà nghiên cứu có thể tạo ra <a href="/wiki/DNA_t%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p" title="DNA tái tổ hợp">DNA tái tổ hợp</a>. Thường gắn liền với các <a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_bi%E1%BA%BFn_%C4%91%E1%BB%95i_gen" title="Sinh vật biến đổi gen">sinh vật biến đổi gen</a>, DNA tái tổ hợp thông thường được tạo nên từ các <a href="/wiki/Plasmid" title="Plasmid">plasmid</a> - những đoạn DNA vòng ngắn chứa đựng một vài gen. Bằng cách chèn plasmid vào vi khuẩn và nuôi các vi khuẩn này trên đĩa thạch agar (để phân lập <a href="/w/index.php?title=T%C3%A1ch_d%C3%B2ng_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tách dòng tế bào (trang không tồn tại)">các dòng tế bào vi khuẩn</a>), những nhà nghiên cứu có thể khuếch đại vô tính các đoạn DNA đã chèn (quá trình được biết đến là <a href="/w/index.php?title=T%C3%A1ch_d%C3%B2ng_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tách dòng phân tử (trang không tồn tại)">tách dòng phân tử</a>). </p><p>DNA cũng có thể được khuếch đại nhờ sử dụng một kỹ thuật gọi là <a href="/wiki/PCR" class="mw-redirect" title="PCR">phản ứng chuỗi trùng hợp</a> (PCR).<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sử dụng những chuỗi DNA ngắn đặc hiệu, PCR có thể phân lập và khuếch đại theo hàm mũ một vùng DNA đã xác định. Bởi khả năng phóng đại kể cả những đoạn cực nhỏ của DNA, PCR thường xuyên được sử dụng để phát hiện sự có mặt của những trình tự DNA cụ thể. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Xác_định_trình_tự_DNA_và_hệ_gen_học"><span id="X.C3.A1c_.C4.91.E1.BB.8Bnh_tr.C3.ACnh_t.E1.BB.B1_DNA_v.C3.A0_h.E1.BB.87_gen_h.E1.BB.8Dc"></span>Xác định trình tự DNA và hệ gen học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Xác định trình tự DNA và hệ gen học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xác định trình tự DNA và hệ gen học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Là một trong những kỹ thuật chủ yếu được phát triển để nghiên cứu di truyền học, "<a href="/wiki/X%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%8Bnh_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_DNA" class="mw-redirect" title="Xác định trình tự DNA">xác định trình tự DNA</a>" (<i>DNA sequencing</i>) cho phép các nhà nghiên cứu xác định trình tự nucleotide trên một đoạn DNA. Phát triển năm 1977 bởi <a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Frederick Sanger</a> và các cộng sự, phương pháp <a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_Dideoxy" title="Phương pháp Dideoxy">xác định trình tự gián đoạn chuỗi</a> hiện nay là phương pháp được sử dụng thường lệ<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Với kỹ thuật này, các nhà khoa học có thể nghiên cứu được những trình tự phân tử liên quan tới nhiều bệnh di truyền ở người. </p><p>Khi xác định trình tự đã trở nên đỡ tốn kém hơn, cùng với sự trợ giúp của các công cụ tính toán, những nhà nghiên cứu đã <a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%B1_%C3%A1n_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_gen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dự án bản đồ gen (trang không tồn tại)">xác định được bộ gen</a> của nhiều sinh vật bằng cách liên kết trình tự của nhiều đoạn khác nhau (quá trình này gọi là "lắp ráp bộ gen" - <i>genome assembly</i>)<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những kỹ thuật trên được sử dụng để xác định bộ gen <a href="/wiki/Lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Loài người">người</a>, đã được hoàn thiện trong <a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_gene_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Dự án bản đồ gene người">Dự án bản đồ gen người</a> vào năm 2003<sup id="cite_ref-human_genome_project_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-human_genome_project-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Những kỹ thuật <a href="/wiki/X%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%8Bnh_tr%C3%ACnh_t%E1%BB%B1_DNA#Phương_pháp_mới" class="mw-redirect" title="Xác định trình tự DNA">xác định trình tự cao năng</a> (<i>high-throughput</i>) mới đột ngột làm giảm chi phí xác định trình tự DNA, đem tới hy vọng mới cho nhiều nhà nghiên cứu rằng có thể thực hiện được việc này với giá thành chỉ còn 1000 <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4_la_M%E1%BB%B9" title="Đô la Mỹ">đô la Mỹ</a><sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Thành tựu giải trình tự DNA ngày càng nhiều, kết hợp với các nhu cầu khác của y học, dân tộc học v.v đã thúc đẩy sự hình thành nên <a href="/wiki/H%E1%BB%87_gen_h%E1%BB%8Dc" title="Hệ gen học">hệ gen học</a> (<i>genomics</i>) - một khoa học liên ngành nghiên cứu về tất cả các gen của <a href="/wiki/B%E1%BB%99_gen" title="Bộ gen">bộ gen</a> trong cơ thể, sử dụng các công cụ tính toán để tìm kiếm và phân tích các mô hình trong bộ gen đầy đủ của sinh vật. <a href="/wiki/H%E1%BB%87_gen_h%E1%BB%8Dc" title="Hệ gen học">Hệ gen học</a> có ứng dụng và liên quan nhiều đến <a href="/wiki/Tin_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tin sinh học">tin sinh học</a>, là một bộ môn sử dụng máy tính cùng những thuật toán khác để tập hợp các dữ liệu sinh học cũng như mô phỏng các quá trình sinh học. </p> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Một_vài_vấn_đề_xã_hội_liên_quan"><span id="M.E1.BB.99t_v.C3.A0i_v.E1.BA.A5n_.C4.91.E1.BB.81_x.C3.A3_h.E1.BB.99i_li.C3.AAn_quan"></span>Một vài vấn đề xã hội liên quan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Một vài vấn đề xã hội liên quan”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Một vài vấn đề xã hội liên quan"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Có nhiều vấn đề về di truyền học liên quan đến xã hội, đang được bàn cãi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sự_di_truyền_trí_thông_minh"><span id="S.E1.BB.B1_di_truy.E1.BB.81n_tr.C3.AD_th.C3.B4ng_minh"></span>Sự di truyền trí thông minh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=25" title="Sửa đổi phần “Sự di truyền trí thông minh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sự di truyền trí thông minh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Tr%C3%AD_th%C3%B4ng_minh" title="Trí thông minh">Trí thông minh</a> loài người có mang tính di truyền hay không là một vấn đề được tranh cãi và nghiên cứu kể từ khi di truyền học ra đời cho đến nay và có thể còn tiếp tục kéo dài. Đa số các học giả đồng ý rằng tính di truyền có ảnh hưởng nhất định đến sự thông minh, tuy nhiên ở mức độ nào thì vẫn còn nhiều tranh luận. Sự phức tạp của vấn đề tăng lên khi một số độc giả đưa thêm yếu tố chủng tộc vào. Một số học giả đánh giá di truyền trí thông minh qua <a href="/wiki/IQ" class="mw-redirect" title="IQ">chỉ số thông minh</a> (IQ), một số khác cho rằng vấn đề phức tạp hơn nhiều, không thể chỉ đơn thuần căn cứ vào IQ.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thêm vào đó một số người lại cho rằng trí thông minh được di truyền theo mẹ. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ưu_sinh_học"><span id=".C6.AFu_sinh_h.E1.BB.8Dc"></span>Ưu sinh học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=26" title="Sửa đổi phần “Ưu sinh học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ưu sinh học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Thuật ngữ <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_%C6%B0u_sinh" title="Thuyết ưu sinh">ưu sinh học</a> (<i>eugenics</i>) được nêu ra lần đầu vào năm 1893, với mục tiêu phát triển lĩnh vực "cải thiện giống người". Tuy vậy, sau khi bị <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%A9c_Qu%E1%BB%91c_x%C3%A3" class="mw-redirect" title="Đức Quốc xã">Đức Quốc xã</a> lợi dụng vào những năm 1920-1930, ưu sinh học đã không được nhắc tới trong thời gian dài. Người ta phân ra hai hình thức của ưu sinh học: </p> <ul><li>Ưu sinh học âm: mục tiêu là giảm tần số các gen xấu. Chẳng hạn như có một số nước cấm những người mắc <a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_di_truy%E1%BB%81n" title="Bệnh di truyền">bệnh di truyền</a> không được sinh con.</li> <li>Ưu sinh học dương: mục tiêu là tăng tần số các gen tốt. Chẳng hạn như ở Mỹ hằng năm có khoảng 5.000-10.000 trẻ em được sinh ra từ tinh trùng của những người cha được chọn lọc.</li></ul> <p>Hiện nay, một số người cho rằng có thể dùng <a href="/wiki/Li%E1%BB%87u_ph%C3%A1p_gen" title="Liệu pháp gen">liệu pháp gen</a> để cải tạo loài người, nhưng chỉ nên tác động ở <a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_soma" title="Tế bào soma">tế bào soma</a>. Việc cải tạo con người hay tạo ra những con <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_si%C3%AAu_vi%E1%BB%87t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người siêu việt (trang không tồn tại)">người siêu việt</a> vấp phải một số vấn đề đạo đức và nhân chủng học.<sup id="cite_ref-96" class="reference"><a href="#cite_note-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đạo_đức_sinh_học"><span id=".C4.90.E1.BA.A1o_.C4.91.E1.BB.A9c_sinh_h.E1.BB.8Dc"></span>Đạo đức sinh học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=27" title="Sửa đổi phần “Đạo đức sinh học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đạo đức sinh học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Việc phát triển của ngành sinh học nói chung và di truyền học nói riêng đã tạo ra không ít vấn đề về <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_%C4%91%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đạo đức sinh học">đạo đức sinh học</a>. Một số nhà khoa học đã đề nghị tiến hành <a href="/wiki/Tr%C6%B0ng_c%E1%BA%A7u_d%C3%A2n_%C3%BD" title="Trưng cầu dân ý">trưng cầu dân ý</a> để cấm việc nghiên cứu về di truyền học. Một số khác thì đề nghị cần có những luật lệ rõ ràng để bảo vệ <a href="/wiki/B%E1%BB%99_gen_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Bộ gen người">bộ gen người</a>, phù hợp với các quy chuẩn đạo đức của con người. Nhiều vấn đề tâm lý xã hội nảy sinh khi biết rõ bộ gen một người nào đó: nếu họ là những người bình thường nhưng có mang gen bệnh thì vấn đề hôn nhân, sinh đẻ hay xin việc làm của họ sẽ như thế nào. </p><p>Sau khi thí nghiệm về <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_b%E1%BA%A3n_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Nhân bản người">nhân bản người</a> được tiến hành tại Mỹ năm 1993, một số nước thuộc Cộng đồng châu Âu đã đưa ra các luật lệ cấm các thí nghiệm dạng này. Một số nhà bảo vệ môi sinh kịch liệt phản đối việc nhân bản người và sinh vật bằng các kỹ thuật di truyền.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>UNESCO đã lập ra <a href="/w/index.php?title=%E1%BB%A6y_ban_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_v%E1%BB%81_%C4%90%E1%BA%A1o_%C4%91%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ủy ban quốc tế về Đạo đức sinh học (trang không tồn tại)">Ủy ban quốc tế về Đạo đức sinh học</a> nhằm thu nhập các ý kiến xây dựng nên các luật lệ về đạo đức sinh học liên quan đến bộ gen người. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sinh_vật_biến_đổi_di_truyền"><span id="Sinh_v.E1.BA.ADt_bi.E1.BA.BFn_.C4.91.E1.BB.95i_di_truy.E1.BB.81n"></span>Sinh vật biến đổi di truyền</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=28" title="Sửa đổi phần “Sinh vật biến đổi di truyền”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sinh vật biến đổi di truyền"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kỹ thuật di truyền tạo ra các <a href="/wiki/GMO" class="mw-redirect" title="GMO">sinh vật biến đổi về mặt di truyền</a> (GMO) đã khiến nhiều người quan ngại: liệu các sinh vật này có lấn át, ảnh hưởng xấu tới các dạng sinh vật tự nhiên khác hay tạo ra các dạng bệnh mới do tái tổ hợp với các dạng tự nhiên? Liệu các gen của các sinh vật biến đổi di truyền có gây nguy hiểm cho cơ thể con người hay không? Liệu các thực vật kháng chất diệt cỏ chẳng hạn có khả năng chuyển gen cho cỏ dại hay không. v.v. Trước các lo ngại này, nhiều nước đã xây dựng luật lệ chặt chẽ để kiểm soát các sinh vật GMO.<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Khoa_học_hình_sự"><span id="Khoa_h.E1.BB.8Dc_h.C3.ACnh_s.E1.BB.B1"></span>Khoa học hình sự</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=29" title="Sửa đổi phần “Khoa học hình sự”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khoa học hình sự"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do mọi mô trong cơ thể đều chứa cấu trúc DNA nguyên vẹn của một cá thể nên <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1p_y" title="Khoa học pháp y">khoa học pháp y</a> có thể dựa vào các mẫu sinh học tìm thấy ở hiện trường để xây dựng được hồ sơ di truyền học của cơ thể đó, từ đó giúp xác định thủ phạm hay loại bỏ nghi can vô tội trong một vụ án. Ngoài ra, các phép phân tích di truyền cũng cho phép khẳng định hay loại trừ một nghi vấn về <a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_huy%E1%BA%BFt_th%E1%BB%91ng" title="Quan hệ huyết thống">quan hệ huyết thống</a> nào đó, chẳng hạn như trong trường hợp xác định cha mẹ của một đứa trẻ bị thất lạc.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>99<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=30" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=30" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.60">Chapter 1 (Genetics and the Organism): Introduction</a>. Truy cập <a href="/wiki/22_th%C3%A1ng_1" title="22 tháng 1">22 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ, tr. 6.</span> </li> <li id="cite_note-Weiling-3"><b><a href="#cite_ref-Weiling_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFWeiling_F1991" class="citation journal cs1">Weiling F (1991). “Historical study: Johann Gregor Mendel 1822–1884”. <i>American Journal of Medical Genetics</i>. <b>40</b> (1): 1–25, discussion 26. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1002%2Fajmg.1320400103">10.1002/ajmg.1320400103</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1887835">1887835</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Medical+Genetics&rft.atitle=Historical+study%3A+Johann+Gregor+Mendel+1822%E2%80%931884&rft.volume=40&rft.issue=1&rft.pages=1-25%2C+discussion+26&rft.date=1991&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Fajmg.1320400103&rft_id=info%3Apmid%2F1887835&rft.au=Weiling+F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHenig2000" class="citation book cs1">Henig, Robin M. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/monkingardenlost00heni"><i>The Monk in the Garden: The Lost and Found Genius of Gregor Mendel, the Father of Genetics</i></a>. Houghton Mifflin Harcourt. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0618127410" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0618127410"><bdi>0618127410</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Monk+in+the+Garden%3A+The+Lost+and+Found+Genius+of+Gregor+Mendel%2C+the+Father+of+Genetics&rft.pub=Houghton+Mifflin+Harcourt&rft.date=2000&rft.isbn=0618127410&rft.aulast=Henig&rft.aufirst=Robin+M.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmonkingardenlost00heni&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDye2000" class="citation book cs1">Dye, Frank (2000). <i>Human Life Before Birth</i>. CRC Press. tr. 23–25. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9057026082" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9057026082"><bdi>9057026082</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Human+Life+Before+Birth&rft.pages=23-25&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2000&rft.isbn=9057026082&rft.aulast=Dye&rft.aufirst=Frank&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.usask.ca/biology/genetics/mendel/mendel.html">“Mendelism”</a>. <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Saskatchewan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Saskatchewan (trang không tồn tại)">Đại học Saskatchewan</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mendelism&rft.pub=%C4%90%E1%BA%A1i+h%E1%BB%8Dc+Saskatchewan&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.usask.ca%2Fbiology%2Fgenetics%2Fmendel%2Fmendel.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-pth10-7">^ <a href="#cite_ref-pth10_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-pth10_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ (2004), tr. 10.</span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFClifford2004" class="citation web cs1">Clifford, David (ngày 14 tháng 9 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scholars.nus.sg/victorian/science/lamarck1.html">“Jean-Baptiste Lamarck (1744-1829)”</a>. The Victorian Web. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070306122907/http://www.scholars.nus.sg/victorian/science/lamarck1.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 6 tháng 3 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Jean-Baptiste+Lamarck+%281744-1829%29&rft.pub=The+Victorian+Web&rft.date=2004-09-14&rft.aulast=Clifford&rft.aufirst=David&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scholars.nus.sg%2Fvictorian%2Fscience%2Flamarck1.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1">Eva Jablonka & Lamb., Marion J. “Why Lamarck Won't Go Away: Epigenetic Inheritance and Evolution: The Lamarckian Dimension”. <i>Annals of Human Genetics</i>. <b>60</b> (1): 81–84. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1469-1809.1996.tb01176.x">10.1111/j.1469-1809.1996.tb01176.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annals+of+Human+Genetics&rft.atitle=Why+Lamarck+Won%27t+Go+Away%3A+Epigenetic+Inheritance+and+Evolution%3A+The+Lamarckian+Dimension&rft.volume=60&rft.issue=1&rft.pages=81-84&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1469-1809.1996.tb01176.x&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBulmer2003" class="citation book cs1">Bulmer, Michael (2003). <i>Francis Galton: Pioneer of Heredity and Biometry</i>. <a href="/w/index.php?title=Johns_Hopkins_University_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="Johns Hopkins University Press (trang không tồn tại)">Johns Hopkins University Press</a>. tr. 116–118. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8018-7403-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8018-7403-3"><bdi>0-8018-7403-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Francis+Galton%3A+Pioneer+of+Heredity+and+Biometry&rft.pages=116-118&rft.pub=Johns+Hopkins+University+Press&rft.date=2003&rft.isbn=0-8018-7403-3&rft.aulast=Bulmer&rft.aufirst=Michael&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ (2004), tr. 11.</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJay2001" class="citation journal cs1">Jay, Venita (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://arpa.allenpress.com/arpaonline/?request=get-document&doi=10.1043%2F0003-9985(2001)125%3C0320:GJM%3E2.0.CO%3B2">“Gregor Johann Mendel”</a>. <i>Archives of Pathology and Laboratory Medicine</i>. <b>125</b> (3): 320–321. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11231475">11231475</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Archives+of+Pathology+and+Laboratory+Medicine&rft.atitle=Gregor+Johann+Mendel&rft.volume=125&rft.issue=3&rft.pages=320-321&rft.date=2001&rft_id=info%3Apmid%2F11231475&rft.aulast=Jay&rft.aufirst=Venita&rft_id=http%3A%2F%2Farpa.allenpress.com%2Farpaonline%2F%3Frequest%3Dget-document%26doi%3D10.1043%252F0003-9985%282001%29125%253C0320%3AGJM%253E2.0.CO%253B2&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng"><span title=" kể từ 2023-12-13">liên kết hỏng</span></a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-mendel-13">^ <a href="#cite_ref-mendel_13-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-mendel_13-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMendel,_GJ1866" class="citation journal cs1">Mendel, GJ (1866). “<a href="/w/index.php?title=Experiments_on_Plant_Hybridization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Experiments on Plant Hybridization (trang không tồn tại)">Versuche über Pflanzen-Hybriden</a>”. <i>Verhandlungen des naturforschenden Vereins Brünn</i>. <b>4</b>: 3–47.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Verhandlungen+des+naturforschenden+Vereins+Br%C3%BCnn&rft.atitle=Versuche+%C3%BCber+Pflanzen-Hybriden&rft.volume=4&rft.pages=3-47&rft.date=1866&rft.au=Mendel%2C+GJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span> (xuất bản tiếng Anh năm 1901, J. R. Hortic. Soc. 26: 1–32). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mendelweb.org/Mendel.html">Bản tiếng Anh trực tuyến</a> truy cập ngày <a href="/wiki/23_th%C3%A1ng_1" title="23 tháng 1">23 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMagner2002" class="citation book cs1">Magner, Lois N. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historylifescien00magn"><i>A History of the Life Sciences</i></a>. CRC Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historylifescien00magn/page/n399">387</a>-390. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0824708245" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0824708245"><bdi>0824708245</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+the+Life+Sciences&rft.pages=387-390&rft.pub=CRC+Press&rft.date=2002&rft.isbn=0824708245&rft.aulast=Magner&rft.aufirst=Lois+N.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistorylifescien00magn&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text">genetics, <i>n.</i>, Oxford English Dictionary, 3rd ed.</span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBateson" class="citation web cs1">Bateson, William. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071013020831/http://www.jic.ac.uk/corporate/about/bateson.htm">“Letter from William Bateson to Alan Sedgwick in 1905”</a>. The John Innes Centre. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jic.ac.uk/corporate/about/bateson.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 10 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Letter+from+William+Bateson+to+Alan+Sedgwick+in+1905&rft.pub=The+John+Innes+Centre&rft.aulast=Bateson&rft.aufirst=William&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jic.ac.uk%2Fcorporate%2Fabout%2Fbateson.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span> Lưu ý lá thư này gửi cho <a href="/w/index.php?title=Adam_Sedgwick_(nh%C3%A0_%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adam Sedgwick (nhà động vật học) (trang không tồn tại)">Adam Sedgwick</a>, nhà động vật học ở <a href="/w/index.php?title=Cao_%C4%91%E1%BA%B3ng_Trinity,_Cambridge&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cao đẳng Trinity, Cambridge (trang không tồn tại)">Cao đẳng Trinity, Cambridge</a>, không phải "Alan", và cũng không phải là nhà địa chất học nổi tiếng người Anh Adam Sedgwick đã mất trước đó.</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text">genetic, <i>adj.</i>, Oxford English Dictionary, 3rd ed.</span> </li> <li id="cite_note-bateson_genetics-18"><b><a href="#cite_ref-bateson_genetics_18-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBateson1907" class="citation conference cs1">Bateson, W. (1907). “The Progress of Genetic Research”. Trong Wilks, W (biên tập). <i>Report of the Third 1906 International Conference on Genetics: Hybridization (the cross-breeding of genera or species), the cross-breeding of varieties, and general plant breeding</i>. London: Royal Horticultural Society.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=conference&rft.atitle=The+Progress+of+Genetic+Research&rft.btitle=Report+of+the+Third+1906+International+Conference+on+Genetics%3A+Hybridization+%28the+cross-breeding+of+genera+or+species%29%2C+the+cross-breeding+of+varieties%2C+and+general+plant+breeding&rft.place=London&rft.pub=Royal+Horticultural+Society&rft.date=1907&rft.aulast=Bateson&rft.aufirst=W.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-pangen-19"><b><a href="#cite_ref-pangen_19-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFVries1910" class="citation book cs1"><a href="/wiki/Hugo_de_Vries" title="Hugo de Vries">Vries, H. de</a> (1910) [1889]. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esp.org/books/devries/pangenesis/facsimile/"><i>Intracellular Pangenesis</i></a>. Charles Stuart Gager. Chicago: Open Court Pub. Co. tr. 7, 40<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 23 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Intracellular+Pangenesis&rft.place=Chicago&rft.pages=7%2C+40&rft.pub=Open+Court+Pub.+Co.&rft.date=1910&rft.aulast=Vries&rft.aufirst=H.+de&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esp.org%2Fbooks%2Fdevries%2Fpangenesis%2Ffacsimile%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJohannsen1903" class="citation journal cs1">Johannsen, Wilhelm L. (1903). “Om arvelighed i samfund og i rene linier”. <i>Oversigt over det <a href="/w/index.php?title=Kongelige_Danske_Videnskabernes_Selskab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kongelige Danske Videnskabernes Selskab (trang không tồn tại)">Kongelige Danske Videnskabernes Selskabs</a> Forhandlinger</i>. <b>3</b>: 247–270.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Oversigt+over+det+Kongelige+Danske+Videnskabernes+Selskabs+Forhandlinger&rft.atitle=Om+arvelighed+i+samfund+og+i+rene+linier&rft.volume=3&rft.pages=247-270&rft.date=1903&rft.aulast=Johannsen&rft.aufirst=Wilhelm+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJohannsen1905" class="citation book cs1">Johannsen, Wilhelm L. (1905). <i>Arvelighedslærens elementer</i>. Copenhagen: Gyldendal.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Arvelighedsl%C3%A6rens+elementer&rft.place=Copenhagen&rft.pub=Gyldendal&rft.date=1905&rft.aulast=Johannsen&rft.aufirst=Wilhelm+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ, tr. 13.</span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1">Lindley Darden & Ruse M (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/reasoningbiologi00dard"><i>Reasoning in Biological Discoveries: Essays on Mechanisms, Interfield Relations, and Anomaly Resolution</i></a>. Cambridge University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/reasoningbiologi00dard/page/n161">136</a>-137. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0521858879" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0521858879"><bdi>0521858879</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Reasoning+in+Biological+Discoveries%3A+Essays+on+Mechanisms%2C+Interfield+Relations%2C+and+Anomaly+Resolution&rft.pages=136-137&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2006&rft.isbn=0521858879&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Freasoningbiologi00dard&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-100_Years_Ago-24"><b><a href="#cite_ref-100_Years_Ago_24-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1">Ernest W. Crow & James F. Crow (ngày 1 tháng 1 năm 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.genetics.org/cgi/content/full/160/1/1">“100 Years Ago: Walter Sutton and the Chromosome Theory of Heredity”</a>. <i>Genetics</i>. <b>160</b> (1): 1–4. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11805039">11805039</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Genetics&rft.atitle=100+Years+Ago%3A+Walter+Sutton+and+the+Chromosome+Theory+of+Heredity&rft.volume=160&rft.issue=1&rft.pages=1-4&rft.date=2002-01-01&rft_id=info%3Apmid%2F11805039&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.genetics.org%2Fcgi%2Fcontent%2Ffull%2F160%2F1%2F1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>) Quản lý CS1: ngày tháng và năm (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_ng%C3%A0y_th%C3%A1ng_v%C3%A0_n%C4%83m" title="Thể loại:Quản lý CS1: ngày tháng và năm">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMoore_JA1983" class="citation journal cs1">Moore JA (1983). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://icb.oxfordjournals.org/cgi/content/abstract/23/4/855">“Thomas Hunt Morgan—The Geneticist”</a>. <i>American Zoologist</i>. <b>23</b> (4): 855–865. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Ficb%2F23.4.855">10.1093/icb/23.4.855</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Zoologist&rft.atitle=Thomas+Hunt+Morgan%E2%80%94The+Geneticist&rft.volume=23&rft.issue=4&rft.pages=855-865&rft.date=1983&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Ficb%2F23.4.855&rft.au=Moore+JA&rft_id=http%3A%2F%2Ficb.oxfordjournals.org%2Fcgi%2Fcontent%2Fabstract%2F23%2F4%2F855&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSturtevant_AH1913" class="citation journal cs1">Sturtevant AH (1913). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esp.org/foundations/genetics/classical/holdings/s/ahs-13.pdf">“The linear arrangement of six sex-linked factors in Drosophila, as shown by their mode of association”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Journal of Experimental Biology</i>. <b>14</b>: 43–59<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Experimental+Biology&rft.atitle=The+linear+arrangement+of+six+sex-linked+factors+in+Drosophila%2C+as+shown+by+their+mode+of+association&rft.volume=14&rft.pages=43-59&rft.date=1913&rft.au=Sturtevant+AH&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esp.org%2Ffoundations%2Fgenetics%2Fclassical%2Fholdings%2Fs%2Fahs-13.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLorenz_MG,_Wackernagel_W1994" class="citation journal cs1">Lorenz MG, Wackernagel W (1994). “Bacterial gene transfer by natural genetic transformation in the environment”. <i>Microbiol. Rev</i>. <b>58</b> (3): 563–602. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/7968924">7968924</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Microbiol.+Rev.&rft.atitle=Bacterial+gene+transfer+by+natural+genetic+transformation+in+the+environment&rft.volume=58&rft.issue=3&rft.pages=563-602&rft.date=1994&rft_id=info%3Apmid%2F7968924&rft.au=Lorenz+MG%2C+Wackernagel+W&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Avery_et_al-28"><b><a href="#cite_ref-Avery_et_al_28-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAvery,_O._T.;_MacLeod,_C._M.;_và_McCarty,_M.1944" class="citation journal cs1">Avery, O. T.; MacLeod, C. M.; và McCarty, M. (1944). “Studies on the Chemical Nature of the Substance Inducing Transformation of Pneumococcal Types: Induction of Transformation by a Desoxyribonucleic Acid Fraction Isolated from Pneumococcus Type III”. <i>Journal of Experimental Medicine</i>. <b>79</b> (1): 137–158. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1084%2Fjem.79.2.137">10.1084/jem.79.2.137</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Experimental+Medicine&rft.atitle=Studies+on+the+Chemical+Nature+of+the+Substance+Inducing+Transformation+of+Pneumococcal+Types%3A+Induction+of+Transformation+by+a+Desoxyribonucleic+Acid+Fraction+Isolated+from+Pneumococcus+Type+III&rft.volume=79&rft.issue=1&rft.pages=137-158&rft.date=1944&rft_id=info%3Adoi%2F10.1084%2Fjem.79.2.137&rft.au=Avery%2C+O.+T.%3B+MacLeod%2C+C.+M.%3B+v%C3%A0+McCarty%2C+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-29"><b><a href="#cite_ref-29">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHershey,_A._D._&_Chase,_M.1952" class="citation journal cs1">Hershey, A. D. & Chase, M. (1952). “Independent functions of viral protein and nucleic acid in growth of bacteriophage”. <i>The Journal of General Physiology</i>. <b>36</b>: 39–56. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1085%2Fjgp.36.1.39">10.1085/jgp.36.1.39</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12981234">12981234</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Journal+of+General+Physiology&rft.atitle=Independent+functions+of+viral+protein+and+nucleic+acid+in+growth+of+bacteriophage&rft.volume=36&rft.pages=39-56&rft.date=1952&rft_id=info%3Adoi%2F10.1085%2Fjgp.36.1.39&rft_id=info%3Apmid%2F12981234&rft.au=Hershey%2C+A.+D.+%26+Chase%2C+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-30"><b><a href="#cite_ref-30">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFreeland_Judson1979" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Horace_Freeland_Judson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Horace Freeland Judson (trang không tồn tại)">Freeland Judson, Horace</a> (1979). <i>The Eighth Day of Creation: Makers of the Revolution in Biology</i>. Cold Spring Harbor Laboratory Press. tr. 51–169. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-87969-477-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-87969-477-7"><bdi>0-87969-477-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Eighth+Day+of+Creation%3A+Makers+of+the+Revolution+in+Biology&rft.pages=51-169&rft.pub=Cold+Spring+Harbor+Laboratory+Press&rft.date=1979&rft.isbn=0-87969-477-7&rft.aulast=Freeland+Judson&rft.aufirst=Horace&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-watsoncrick_1953a-31"><b><a href="#cite_ref-watsoncrick_1953a_31-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWatson,_J._D.;_Crick_F._H._C.1953" class="citation journal cs1">Watson, J. D.; Crick F. H. C. (1953). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/dna50/watsoncrick.pdf">“Molecular structure of Nucleic Acids: A Structure for Deoxyribose Nucleic Acid”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Nature</i>. <b>171</b> (4356): 737–738. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F171737a0">10.1038/171737a0</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Molecular+structure+of+Nucleic+Acids%3A+A+Structure+for+Deoxyribose+Nucleic+Acid&rft.volume=171&rft.issue=4356&rft.pages=737-738&rft.date=1953&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F171737a0&rft.au=Watson%2C+J.+D.%3B+Crick+F.+H.+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnature%2Fdna50%2Fwatsoncrick.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-watsoncrick_1953b-32"><b><a href="#cite_ref-watsoncrick_1953b_32-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWatson,_J._D.;_Crick,_F._H._C.1953" class="citation journal cs1">Watson, J. D.; Crick, F. H. C. (1953). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/dna50/watsoncrick2.pdf">“Genetical Implications of the Structure of Deoxyribonucleic Acid”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Nature</i>. <b>171</b> (4361): 964–967. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F171964b0">10.1038/171964b0</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Genetical+Implications+of+the+Structure+of+Deoxyribonucleic+Acid&rft.volume=171&rft.issue=4361&rft.pages=964-967&rft.date=1953&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F171964b0&rft.au=Watson%2C+J.+D.%3B+Crick%2C+F.+H.+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnature%2Fdna50%2Fwatsoncrick2.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFYanofsky2005" class="citation journal cs1">Yanofsky, Charles (ngày 1 tháng 2 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.genetics.org/cgi/content/full/169/2/511?maxtoshow=&HITS=20&hits=20&RESULTFORMAT=&searchid=1&FIRSTINDEX=40&displaysectionid=Perspectives&resourcetype=HWCIT#FN1">“The Favorable Features of Tryptophan Synthase for Proving Beadle and Tatum's One Gene–One Enzyme Hypothesis”</a>. <i>Genetics</i>. <b>169</b> (2): 511–516<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Genetics&rft.atitle=The+Favorable+Features+of+Tryptophan+Synthase+for+Proving+Beadle+and+Tatum%27s+One+Gene%E2%80%93One+Enzyme+Hypothesis&rft.volume=169&rft.issue=2&rft.pages=511-516&rft.date=2005-02-01&rft.aulast=Yanofsky&rft.aufirst=Charles&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.genetics.org%2Fcgi%2Fcontent%2Ffull%2F169%2F2%2F511%3Fmaxtoshow%3D%26HITS%3D20%26hits%3D20%26RESULTFORMAT%3D%26searchid%3D1%26FIRSTINDEX%3D40%26displaysectionid%3DPerspectives%26resourcetype%3DHWCIT%23FN1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTatum,_E._L.;_Beadle,_G._W.1941" class="citation journal cs1">Tatum, E. L.; Beadle, G. W. (1941). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/27/11/499.full.pdf+html?ijkey=0e0a21327119a08f43c92cee1a455d5f98da7aca&keytype2=tf_ipsecsha">“Genetic control of biochemical reactions in Neurospora”</a>. <i>Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America</i>. <b>27</b> (11): 499–506<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences+of+the+United+States+of+America&rft.atitle=Genetic+control+of+biochemical+reactions+in+Neurospora&rft.volume=27&rft.issue=11&rft.pages=499-506&rft.date=1941&rft.au=Tatum%2C+E.+L.%3B+Beadle%2C+G.+W.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F27%2F11%2F499.full.pdf%2Bhtml%3Fijkey%3D0e0a21327119a08f43c92cee1a455d5f98da7aca%26keytype2%3Dtf_ipsecsha&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/57146/George-Wells-Beadle#ref872417">“George Wells Beadle”</a>. <i>Encyclopædia Britannica</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 27 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.atitle=George+Wells+Beadle&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2FEBchecked%2Ftopic%2F57146%2FGeorge-Wells-Beadle%23ref872417&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><b><a href="#cite_ref-36">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCrick,_F._H.;_Barnett,_L.;_Brenner,_S.;_Watts-Tobin,_R._J.1961" class="citation journal cs1">Crick, F. H.; Barnett, L.; Brenner, S.; Watts-Tobin, R. J. (ngày 30 tháng 12 năm 1961). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://profiles.nlm.nih.gov/SC/B/C/B/J/_/scbcbj.pdf">“General Nature of the Genetic Code for Proteins”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Nature</i>. <b>192</b>: 1227–1232. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F1921227a0">10.1038/1921227a0</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=General+Nature+of+the+Genetic+Code+for+Proteins&rft.volume=192&rft.pages=1227-1232&rft.date=1961-12-30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F1921227a0&rft.au=Crick%2C+F.+H.%3B+Barnett%2C+L.%3B+Brenner%2C+S.%3B+Watts-Tobin%2C+R.+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fprofiles.nlm.nih.gov%2FSC%2FB%2FC%2FB%2FJ%2F_%2Fscbcbj.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-sanger_et_al-37"><b><a href="#cite_ref-sanger_et_al_37-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSanger_F,_Nicklen_S_và_Coulson_AR1977" class="citation journal cs1">Sanger F, Nicklen S và Coulson AR (1977). “DNA sequencing with chain-terminating inhibitors”. <i>Nature</i>. <b>74</b> (12): 5463–5467. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.74.12.5463">10.1073/pnas.74.12.5463</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/271968">271968</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=DNA+sequencing+with+chain-terminating+inhibitors&rft.volume=74&rft.issue=12&rft.pages=5463-5467&rft.date=1977&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.74.12.5463&rft_id=info%3Apmid%2F271968&rft.au=Sanger+F%2C+Nicklen+S+v%C3%A0+Coulson+AR&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-saiki_et_al-38"><b><a href="#cite_ref-saiki_et_al_38-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSaiki_RK,_Scharf_S,_Faloona_F,_Mullis_KB,_Horn_GT,_Erlich_HA,_Arnheim_N1985" class="citation journal cs1">Saiki RK, Scharf S, Faloona F, Mullis KB, Horn GT, Erlich HA, Arnheim N (1985). “Enzymatic Amplification of β-Globin Genomic Sequences and Restriction Site Analysis for Diagnosis of Sickle Cell Anemia”. <i>Science</i>. <b>230</b> (4732): 1350–1354. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.2999980">10.1126/science.2999980</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2999980">2999980</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Enzymatic+Amplification+of+%CE%B2-Globin+Genomic+Sequences+and+Restriction+Site+Analysis+for+Diagnosis+of+Sickle+Cell+Anemia&rft.volume=230&rft.issue=4732&rft.pages=1350-1354&rft.date=1985&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.2999980&rft_id=info%3Apmid%2F2999980&rft.au=Saiki+RK%2C+Scharf+S%2C+Faloona+F%2C+Mullis+KB%2C+Horn+GT%2C+Erlich+HA%2C+Arnheim+N&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-human_genome_project-39">^ <a href="#cite_ref-human_genome_project_39-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-human_genome_project_39-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ornl.gov/sci/techresources/Human_Genome/home.shtml">“Human Genome Project Information”</a>. Human Genome Project<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Human+Genome+Project+Information&rft.pub=Human+Genome+Project&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ornl.gov%2Fsci%2Ftechresources%2FHuman_Genome%2Fhome.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><b><a href="#cite_ref-40">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.199">Chapter 2 (Patterns of Inheritance): Introduction</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><b><a href="#cite_ref-41">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.200">Chapter 2 (Patterns of Inheritance): Mendel's experiments</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.630">Chapter 4 (Gene Interaction): Interactions between the alleles of one gene</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCheney" class="citation web cs1">Cheney, Richard W. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060908110754/http://faculty.users.cnu.edu/rcheney/Genetic%20Notation.htm">“Genetic Notation”</a>. Christopher Newport University. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://faculty.users.cnu.edu/rcheney/Genetic%20Notation.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 9 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập 30 tháng 1 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Genetic+Notation&rft.pub=Christopher+Newport+University&rft.aulast=Cheney&rft.aufirst=Richard+W.&rft_id=http%3A%2F%2Ffaculty.users.cnu.edu%2Frcheney%2FGenetic%2520Notation.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><b><a href="#cite_ref-44">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.229">Chapter 2 (Patterns of Inheritance): Human Genetics</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.644">Chapter 4 (Gene Interaction): Gene interaction and modified dihybrid ratios</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ, tr. 57-58</span> </li> <li id="cite_note-47"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMayeux_R2005" class="citation journal cs1">Mayeux R (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_journal-of-clinical-investigation_2005-06_115_6/page/1404">“Mapping the new frontier: complex genetic disorders”</a>. <i>The Journal of Clinical Investigation</i>. <b>115</b> (6): 1404–1407. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1172%2FJCI25421">10.1172/JCI25421</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/15931374">15931374</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Journal+of+Clinical+Investigation&rft.atitle=Mapping+the+new+frontier%3A+complex+genetic+disorders&rft.volume=115&rft.issue=6&rft.pages=1404-1407&rft.date=2005&rft_id=info%3Adoi%2F10.1172%2FJCI25421&rft_id=info%3Apmid%2F15931374&rft.au=Mayeux+R&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_journal-of-clinical-investigation_2005-06_115_6%2Fpage%2F1404&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.4009">Chapter 25 (Quantitative Genetics): Quantifying heritability</a>. Truy cập <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_1" title="30 tháng 1">30 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-49"><b><a href="#cite_ref-49">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLuke_A,_Guo_X,_Adeyemo_AA,_Wilks_R,_Forrester_T,_Lowe_W_Jr,_Comuzzie_AG,_Martin_LJ,_Zhu_X,_Rotimi_CN,_Cooper_RS2001" class="citation journal cs1">Luke A, Guo X, Adeyemo AA, Wilks R, Forrester T, Lowe W Jr, Comuzzie AG, Martin LJ, Zhu X, Rotimi CN, Cooper RS (2001). “Heritability of obesity-related traits among Nigerians, Jamaicans and US black people”. <i>Int J Obes Relat Metab Disord</i>. <b>25</b> (7): 1034–1041. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fsj.ijo.0801650">10.1038/sj.ijo.0801650</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Int+J+Obes+Relat+Metab+Disord&rft.atitle=Heritability+of+obesity-related+traits+among+Nigerians%2C+Jamaicans+and+US+black+people&rft.volume=25&rft.issue=7&rft.pages=1034-1041&rft.date=2001&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fsj.ijo.0801650&rft.au=Luke+A%2C+Guo+X%2C+Adeyemo+AA%2C+Wilks+R%2C+Forrester+T%2C+Lowe+W+Jr%2C+Comuzzie+AG%2C+Martin+LJ%2C+Zhu+X%2C+Rotimi+CN%2C+Cooper+RS&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Pearson_2006-50"><b><a href="#cite_ref-Pearson_2006_50-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPearson_H2006" class="citation journal cs1">Pearson H (2006). “Genetics: what is a gene?”. <i>Nature</i>. <b>441</b> (7092): 398–401. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F441398a">10.1038/441398a</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16724031">16724031</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Genetics%3A+what+is+a+gene%3F&rft.volume=441&rft.issue=7092&rft.pages=398-401&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F441398a&rft_id=info%3Apmid%2F16724031&rft.au=Pearson+H&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPrescott1993" class="citation book cs1">Prescott, L. (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/microbiology0001pres"><i>Microbiology</i></a>. Wm. C. Brown Publishers. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0697013723" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0697013723"><bdi>0697013723</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Microbiology&rft.pub=Wm.+C.+Brown+Publishers&rft.date=1993&rft.isbn=0697013723&rft.aulast=Prescott&rft.aufirst=L.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmicrobiology0001pres&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.1523">Chapter 8 (The Structure and Replication of DNA): Mechanism of DNA Replication</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGregory_SG2006" class="citation journal cs1">Gregory SG (2006). “The DNA sequence and biological annotation of human chromosome 1”. <i>Nature</i>. <b>441</b>: 315–321. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature04727">10.1038/nature04727</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=The+DNA+sequence+and+biological+annotation+of+human+chromosome+1&rft.volume=441&rft.pages=315-321&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature04727&rft.au=Gregory+SG&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text">Alberts (2002), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.section.608">II.4. DNA and chromosomes: Chromosomal DNA and Its Packaging in the Chromatin Fiber</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-haploid_diploid-55"><b><a href="#cite_ref-haploid_diploid_55-0">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.484">Chapter 3 (Chromosomal Basis of Heredity): Mendelian genetics in eukaryotic life cycles</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-56">^ <a href="#cite_ref-autogenerated1_56-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_56-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.222">Chapter 2 (Patterns of Inheritance): Sex chromosomes and sex-linked inheritance</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><b><a href="#cite_ref-57">^</a></b> <span class="reference-text">Phạm Thành Hổ, tr. 92-95.</span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.1304">Chapter 7 (Gene Transfer in Bacteria and Their Viruses): Bacterial conjugation</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.1343">Chapter 7 (Gene Transfer in Bacteria and Their Viruses): Bacterial transformation</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-60"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b> <span class="reference-text">Trong nhiều tài liệu, <i>tái tổ hợp di truyền</i> (<i>genetic recombination</i>) hay <i>tái tổ hợp</i> được định nghĩa là sự đứt rời và tái nhập các chuỗi DNA để tạo nên một tổ hợp gen mới, và vì thế thường gắn liền tái tổ hợp với sự trao đổi chéo nhiễm sắc thể. Ở đây, <i>tái tổ hợp</i> được xem là sự tạo nên tổ hợp gen mới thông qua trao đổi chéo hoặc phân ly độc lập. Trên thực tế, khi <a href="/w/index.php?title=Lai_ph%C3%A2n_t%C3%ADch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lai phân tích (trang không tồn tại)">lai phân tích</a>, những gen phân ly độc lập sẽ có <a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A7n_s%E1%BB%91_t%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tần số tái tổ hợp (trang không tồn tại)">tần số tái tổ hợp</a> (<i>recombination frequency</i>) luôn đạt 50% (các gen liên kết với nhau, dù xảy ra trao đổi chéo, vẫn có tần số tái tổ hợp thấp hơn 50%.)</span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.929">Chapter 5 (Basic Eukaryotic Chromosome Mapping): Nature of crossing-over</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.899">Chapter 5 (Basic Eukaryotic Chromosome Mapping): Linkage maps</a>. Truy cập <a href="/wiki/31_th%C3%A1ng_1" title="31 tháng 1">31 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBerg_JM,_Tymoczko_JL,_Stryer_L,_Clarke_ND2002" class="citation book cs1">Berg JM, Tymoczko JL, Stryer L, Clarke ND (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=stryer.section.685">“I. 5. DNA, RNA, and the Flow of Genetic Information: Amino Acids Are Encoded by Groups of Three Bases Starting from a Fixed Point”</a>. <i>Biochemistry</i> (ấn bản thứ 5). New York: W. H. Freeman and Company<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=I.+5.+DNA%2C+RNA%2C+and+the+Flow+of+Genetic+Information%3A+Amino+Acids+Are+Encoded+by+Groups+of+Three+Bases+Starting+from+a+Fixed+Point&rft.btitle=Biochemistry&rft.place=New+York&rft.edition=5&rft.pub=W.+H.+Freeman+and+Company&rft.date=2002&rft.au=Berg+JM%2C+Tymoczko+JL%2C+Stryer+L%2C+Clarke+ND&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2Fbv.fcgi%3Frid%3Dstryer.section.685&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-crick1970-64"><b><a href="#cite_ref-crick1970_64-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCrick1970" class="citation journal cs1"><a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Crick, F.</a> (ngày 8 tháng 8 năm 1970). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://profiles.nlm.nih.gov/SC/B/C/C/H/_/scbcch.pdf">“Central Dogma of Molecular Biology”</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. <i>Nature</i>. <b>227</b>: 561–563. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/4913914">4913914</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=Central+Dogma+of+Molecular+Biology&rft.volume=227&rft.pages=561-563&rft.date=1970-08-08&rft_id=info%3Apmid%2F4913914&rft.aulast=Crick&rft.aufirst=F.&rft_id=http%3A%2F%2Fprofiles.nlm.nih.gov%2FSC%2FB%2FC%2FC%2FH%2F_%2Fscbcch.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-65"><b><a href="#cite_ref-65">^</a></b> <span class="reference-text">Alberts (2002), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.section.388">I.3. Proteins: The Shape and Structure of Proteins</a>. Truy cập <a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_2" title="1 tháng 2">1 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-66"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b> <span class="reference-text">Alberts (2002), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.section.452">I.3. Proteins: Protein Function</a>. Truy cập <a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_2" title="1 tháng 2">1 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-67"><b><a href="#cite_ref-67">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sickle.bwh.harvard.edu/scd_background.html">“How Does Sickle Cell Cause Disease?”</a>. Brigham and Women's Hospital: Information Center for Sickle Cell and Thalassemic Disorders. ngày 11 tháng 4 năm 2002<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=How+Does+Sickle+Cell+Cause+Disease%3F&rft.pub=Brigham+and+Women%27s+Hospital%3A+Information+Center+for+Sickle+Cell+and+Thalassemic+Disorders&rft.date=2002-04-11&rft_id=http%3A%2F%2Fsickle.bwh.harvard.edu%2Fscd_background.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-68"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFImes_DL,_Geary_LA,_Grahn_RA,_Lyons_LA2006" class="citation journal cs1">Imes DL, Geary LA, Grahn RA, Lyons LA (2006). “Albinism in the domestic cat (<i>Felis catus</i>) is associated with a <i>tyrosinase</i> (<i>TYR</i>) mutation”. <i>Animal Genetics</i>. <b>37</b> (2): 175. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1365-2052.2005.01409.x">10.1111/j.1365-2052.2005.01409.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Animal+Genetics&rft.atitle=Albinism+in+the+domestic+cat+%28Felis+catus%29+is+associated+with+a+tyrosinase+%28TYR%29+mutation&rft.volume=37&rft.issue=2&rft.pages=175&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1365-2052.2005.01409.x&rft.au=Imes+DL%2C+Geary+LA%2C+Grahn+RA%2C+Lyons+LA&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-69"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/phenylketonuria.html">“MedlinePlus: Phenylketonuria”</a>. NIH: National Library of Medicine<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 3 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=MedlinePlus%3A+Phenylketonuria&rft.pub=NIH%3A+National+Library+of+Medicine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nlm.nih.gov%2Fmedlineplus%2Fphenylketonuria.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBrivanlou_AH,_Darnell_JE_Jr2002" class="citation journal cs1">Brivanlou AH, Darnell JE Jr (2002). “Signal transduction and the control of gene expression”. <i>Science</i>. <b>295</b> (5556): 813–818. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1066355">10.1126/science.1066355</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11823631">11823631</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Signal+transduction+and+the+control+of+gene+expression&rft.volume=295&rft.issue=5556&rft.pages=813-818&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1066355&rft_id=info%3Apmid%2F11823631&rft.au=Brivanlou+AH%2C+Darnell+JE+Jr&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-71"><b><a href="#cite_ref-71">^</a></b> <span class="reference-text">Alberts (2002), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mboc4.section.1269#1270">II.3. Control of Gene Expression – The Tryptophan Repressor Is a Simple Switch That Turns Genes On and Off in Bacteria</a>. Truy cập <a href="/wiki/3_th%C3%A1ng_2" title="3 tháng 2">3 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-72"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJaenisch_R,_Bird_A" class="citation journal cs1">Jaenisch R, Bird A. “Epigenetic regulation of gene expression: how the genome integrates intrinsic and environmental signals”. <i>Nature Genetics</i>. <b>33</b> (3s): 245–254. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fng1089">10.1038/ng1089</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature+Genetics&rft.atitle=Epigenetic+regulation+of+gene+expression%3A+how+the+genome+integrates+intrinsic+and+environmental+signals&rft.volume=33&rft.issue=3s&rft.pages=245-254&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fng1089&rft.au=Jaenisch+R%2C+Bird+A&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-73"><b><a href="#cite_ref-73">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChandler_VL2007" class="citation journal cs1">Chandler VL (2007). “Paramutation: From Maize to Mice”. <i>Cell</i>. <b>128</b>: 641–645. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2Fj.cell.2007.02.007">10.1016/j.cell.2007.02.007</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Cell&rft.atitle=Paramutation%3A+From+Maize+to+Mice&rft.volume=128&rft.pages=641-645&rft.date=2007&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cell.2007.02.007&rft.au=Chandler+VL&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-74"><b><a href="#cite_ref-74">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.2706">Chapter 16 (Mechanisms of Gene Mutation): Spontaneous mutations</a>. Truy cập <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Kunkel-75"><b><a href="#cite_ref-Kunkel_75-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKunkel_TA2004" class="citation journal cs1">Kunkel TA (2004). “DNA Replication Fidelity”. <i><a href="/w/index.php?title=Journal_of_Biological_Chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Journal of Biological Chemistry (trang không tồn tại)">Journal of Biological Chemistry</a></i>. <b>279</b> (17): 16895–16898. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fsj.emboj.7600158">10.1038/sj.emboj.7600158</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Biological+Chemistry&rft.atitle=DNA+Replication+Fidelity&rft.volume=279&rft.issue=17&rft.pages=16895-16898&rft.date=2004&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fsj.emboj.7600158&rft.au=Kunkel+TA&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-76"><b><a href="#cite_ref-76">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.2727">Chapter 16 (Mechanisms of Gene Mutation): Induced mutations</a>. Truy cập <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-77"><b><a href="#cite_ref-77">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.2844">Chapter 17 (Chromosome Mutation I: Changes in Chromosome Structure): Introduction</a></span> </li> <li id="cite_note-78"><b><a href="#cite_ref-78">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSawyer_SA,_Parsch_J,_Zhang_Z,_Hartl_DL2007" class="citation journal cs1">Sawyer SA, Parsch J, Zhang Z, Hartl DL (2007). “Prevalence of positive selection among nearly neutral amino acid replacements in Drosophila”. <i>Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A</i>. <b>104</b> (16): 6504–10. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1073%2Fpnas.0701572104">10.1073/pnas.0701572104</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17409186">17409186</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Proc.+Natl.+Acad.+Sci.+U.S.A.&rft.atitle=Prevalence+of+positive+selection+among+nearly+neutral+amino+acid+replacements+in+Drosophila&rft.volume=104&rft.issue=16&rft.pages=6504-10&rft.date=2007&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0701572104&rft_id=info%3Apmid%2F17409186&rft.au=Sawyer+SA%2C+Parsch+J%2C+Zhang+Z%2C+Hartl+DL&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-79"><b><a href="#cite_ref-79">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK22048/">Chapter 24 (Population Genetics): Variation and its modulation</a>. Truy cập <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-80"><b><a href="#cite_ref-80">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.3886">Chapter 24 (Population Genetics): Selection</a>. Truy cập <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-81"><b><a href="#cite_ref-81">^</a></b> <span class="reference-text">Griffiths (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=iga.section.3906">Chapter 24 (Population Genetics): Random events</a>. Truy cập <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Darwin-82"><b><a href="#cite_ref-Darwin_82-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDarwin1859" class="citation book cs1"><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Darwin, Charles</a> (1859). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F373&viewtype=text&pageseq=16"><i>On the Origin of Species</i></a> (ấn bản thứ 1). London: John Murray. tr. 1.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=On+the+Origin+of+Species&rft.place=London&rft.pages=1&rft.edition=1&rft.pub=John+Murray&rft.date=1859&rft.aulast=Darwin&rft.aufirst=Charles&rft_id=http%3A%2F%2Fdarwin-online.org.uk%2Fcontent%2Fframeset%3FitemID%3DF373%26viewtype%3Dtext%26pageseq%3D16&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span> Những ý kiến liên quan tiếp sau được trình bày tại <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDarwin1861" class="citation book cs1"><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Darwin, Charles</a> (1861). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://darwin-online.org.uk/content/frameset?itemID=F381&viewtype=text&pageseq=20"><i>On the Origin of Species</i></a> (ấn bản thứ 3). London: John Murray. xiii.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=On+the+Origin+of+Species&rft.place=London&rft.pages=xiii&rft.edition=3&rft.pub=John+Murray&rft.date=1861&rft.aulast=Darwin&rft.aufirst=Charles&rft_id=http%3A%2F%2Fdarwin-online.org.uk%2Fcontent%2Fframeset%3FitemID%3DF381%26viewtype%3Dtext%26pageseq%3D20&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Gavrilets-83"><b><a href="#cite_ref-Gavrilets_83-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGavrilets_S2003" class="citation journal cs1">Gavrilets S (2003). “Perspective: models of speciation: what have we learned in 40 years?”. <i>Evolution</i>. <b>57</b> (10): 2197–2215. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1554%2F02-727">10.1554/02-727</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/14628909">14628909</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Evolution&rft.atitle=Perspective%3A+models+of+speciation%3A+what+have+we+learned+in+40+years%3F&rft.volume=57&rft.issue=10&rft.pages=2197-2215&rft.date=2003&rft_id=info%3Adoi%2F10.1554%2F02-727&rft_id=info%3Apmid%2F14628909&rft.au=Gavrilets+S&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-84"><b><a href="#cite_ref-84">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWolf_YI,_Rogozin_IB,_Grishin_NV,_Koonin_EV2002" class="citation journal cs1">Wolf YI, Rogozin IB, Grishin NV, Koonin EV (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_trends-in-genetics_2002-09_18_9/page/472">“Genome trees and the tree of life”</a>. <i>Trends Genet</i>. <b>18</b> (9): 472–479. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016%2FS0168-9525%2802%2902744-0">10.1016/S0168-9525(02)02744-0</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12175808">12175808</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Trends+Genet.&rft.atitle=Genome+trees+and+the+tree+of+life&rft.volume=18&rft.issue=9&rft.pages=472-479&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0168-9525%2802%2902744-0&rft_id=info%3Apmid%2F12175808&rft.au=Wolf+YI%2C+Rogozin+IB%2C+Grishin+NV%2C+Koonin+EV&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_trends-in-genetics_2002-09_18_9%2Fpage%2F472&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-85"><b><a href="#cite_ref-85">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080313023531/http://www.loci.wisc.edu/outreach/text/model.html">“The Use of Model Organisms in Instruction”</a>. University of Wisconsin: Wisconsin Outreach Research Modules. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.loci.wisc.edu/outreach/text/model.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 3 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 5 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Use+of+Model+Organisms+in+Instruction&rft.pub=University+of+Wisconsin%3A+Wisconsin+Outreach+Research+Modules&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.loci.wisc.edu%2Foutreach%2Ftext%2Fmodel.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-86"><b><a href="#cite_ref-86">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=gnd&ref=sidebar">“NCBI: Genes and Disease”</a>. NIH: National Center for Biotechnology Information<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NCBI%3A+Genes+and+Disease&rft.pub=NIH%3A+National+Center+for+Biotechnology+Information&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2Fbv.fcgi%3Frid%3Dgnd%26ref%3Dsidebar&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-87"><b><a href="#cite_ref-87">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDavey_Smith,_G2003" class="citation journal cs1">Davey Smith, G (2003). Ebrahim, S. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ije.oxfordjournals.org/content/32/1/1.full">“<span class="cs1-kern-left">'</span>Mendelian randomization': can genetic epidemiology contribute to understanding environmental determinants of disease?”</a>. <i>International Journal of Epidemiology</i>. <b>32</b>: 1–22. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Fije%2Fdyg070">10.1093/ije/dyg070</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/12689998">12689998</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=International+Journal+of+Epidemiology&rft.atitle=%E2%80%98Mendelian+randomization%E2%80%99%3A+can+genetic+epidemiology+contribute+to+understanding+environmental+determinants+of+disease%3F&rft.volume=32&rft.pages=1-22&rft.date=2003&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fije%2Fdyg070&rft_id=info%3Apmid%2F12689998&rft.au=Davey+Smith%2C+G&rft_id=http%3A%2F%2Fije.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F32%2F1%2F1.full&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-88"><b><a href="#cite_ref-88">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080512012316/http://www.nigms.nih.gov/Initiatives/PGRN/Background/FactSheet.htm">“Pharmacogenetics Fact Sheet”</a>. NIH: National Institute of General Medical Sciences. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nigms.nih.gov/Initiatives/PGRN/Background/FactSheet.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 12 tháng 5 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Pharmacogenetics+Fact+Sheet&rft.pub=NIH%3A+National+Institute+of+General+Medical+Sciences&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nigms.nih.gov%2FInitiatives%2FPGRN%2FBackground%2FFactSheet.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-89"><b><a href="#cite_ref-89">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFStrachan_T,_Read_AP1999" class="citation book cs1">Strachan T, Read AP (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=hmg.chapter.2342">“Chapter 18: Cancer Genetics”</a>. <i>Human Molecular Genetics 2</i> . John Wiley & Sons Inc. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0471330612" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0471330612"><bdi>0471330612</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+18%3A+Cancer+Genetics&rft.btitle=Human+Molecular+Genetics+2&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+2&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons+Inc.&rft.date=1999&rft.isbn=0471330612&rft.au=Strachan+T%2C+Read+AP&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2Fbv.fcgi%3Frid%3Dhmg.chapter.2342&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-90"><b><a href="#cite_ref-90">^</a></b> <span class="reference-text">Lodish (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=mcb.section.1582">Chapter 7: 7.1. DNA Cloning with Plasmid Vectors</a>. Truy cập <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_2" title="7 tháng 2">7 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-91"><b><a href="#cite_ref-91">^</a></b> <span class="reference-text">Lodish (2000), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?highlight=PCR&rid=mcb.section.1718">Chapter 7: 7.7. Polymerase Chain Reaction: An Alternative to Cloning</a>. Truy cập <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_2" title="7 tháng 2">7 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-92"><b><a href="#cite_ref-92">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBrown_TA2002" class="citation book cs1">Brown TA (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=genomes.section.6452">“Section 2, Chapter 6: 6.1. The Methodology for DNA Sequencing”</a>. <i>Genomes 2</i> . Wiley-Liss. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0471250465" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0471250465"><bdi>0471250465</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Section+2%2C+Chapter+6%3A+6.1.+The+Methodology+for+DNA+Sequencing&rft.btitle=Genomes+2&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+2&rft.pub=Wiley-Liss&rft.date=2002&rft.isbn=0471250465&rft.au=Brown+TA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2Fbv.fcgi%3Frid%3Dgenomes.section.6452&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-93"><b><a href="#cite_ref-93">^</a></b> <span class="reference-text">Brown (2002), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?rid=genomes.section.6481">Section 2, Chapter 6: 6.2. Assembly of a Contiguous DNA Sequence</a>. Truy cập <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_2" title="7 tháng 2">7 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a>.</span> </li> <li id="cite_note-94"><b><a href="#cite_ref-94">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFService_RF2006" class="citation journal cs1">Service RF (2006). “The Race for the $1000 Genome”. <i>Science</i>. <b>311</b> (5767): 1544–1546. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.311.5767.1544">10.1126/science.311.5767.1544</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/16543431">16543431</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=The+Race+for+the+%241000+Genome&rft.volume=311&rft.issue=5767&rft.pages=1544-1546&rft.date=2006&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.311.5767.1544&rft_id=info%3Apmid%2F16543431&rft.au=Service+RF&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-95"><b><a href="#cite_ref-95">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Thành_Hổ2008" class="citation book cs1">Phạm Thành Hổ (2008). <i>Di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 600.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.pages=600&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+9&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2008&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+Th%C3%A0nh+H%E1%BB%95&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-96"><b><a href="#cite_ref-96">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Thành_Hổ2008" class="citation book cs1">Phạm Thành Hổ (2008). <i>Di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 601.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.pages=601&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+9&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2008&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+Th%C3%A0nh+H%E1%BB%95&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-97"><b><a href="#cite_ref-97">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Thành_Hổ2008" class="citation book cs1">Phạm Thành Hổ (2008). <i>Di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 601-602.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.pages=601-602&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+9&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2008&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+Th%C3%A0nh+H%E1%BB%95&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-98"><b><a href="#cite_ref-98">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Thành_Hổ2008" class="citation book cs1">Phạm Thành Hổ (2008). <i>Di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 602-603.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.pages=602-603&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+9&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2008&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+Th%C3%A0nh+H%E1%BB%95&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-99"><b><a href="#cite_ref-99">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFĐỗ_Lê_Thăng2007" class="citation book cs1">Đỗ Lê Thăng (2007). <i>Chú giải di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục. tr. 257-264.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ch%C3%BA+gi%E1%BA%A3i+di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.pages=257-264&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+1&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2007&rft.au=%C4%90%E1%BB%97+L%C3%AA+Th%C4%83ng&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thư_mục"><span id="Th.C6.B0_m.E1.BB.A5c"></span>Thư mục</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=31" title="Sửa đổi phần “Thư mục”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=31" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thư mục"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="plainlinks" style="font-size: 93%"> <p><b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Việt)</b> </p> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Thành_Hổ2004" class="citation book cs1">Phạm Thành Hổ (2004). <i>Di truyền học</i> . <a href="/wiki/Nh%C3%A0_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam">Nhà xuất bản Giáo dục</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+6&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2004&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+Th%C3%A0nh+H%E1%BB%95&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFĐỗ_Lê_Thăng2007" class="citation book cs1">Đỗ Lê Thăng (2007). <i>Giáo trình di truyền học</i> . Nhà xuất bản Giáo dục.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gi%C3%A1o+tr%C3%ACnh+di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+1&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2007&rft.au=%C4%90%E1%BB%97+L%C3%AA+Th%C4%83ng&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFĐỗ_Lê_Thăng2007" class="citation book cs1">Đỗ Lê Thăng (2007). <i>Chú giải di truyền học</i>. Đinh Đoàn Long . Nhà xuất bản Giáo dục.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ch%C3%BA+gi%E1%BA%A3i+di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+1&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2007&rft.au=%C4%90%E1%BB%97+L%C3%AA+Th%C4%83ng&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLê_Đình_Lương2007" class="citation book cs1">Lê Đình Lương (2007). <i>Cơ sở di truyền học</i>. Phan Cự Nhân . Nhà xuất bản Giáo dục.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=C%C6%A1+s%E1%BB%9F+di+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc&rft.edition=t%C3%A1i+b%E1%BA%A3n+l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+7&rft.pub=Nh%C3%A0+xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c&rft.date=2007&rft.au=L%C3%AA+%C4%90%C3%ACnh+L%C6%B0%C6%A1ng&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></li></ul> <p><b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Anh)</b> </p> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAlberts,_B.;_Johnson,_A.;_Lewis,_J.;_Raff,_M.;_Roberts,_K.;_và_Walter,_P.2002" class="citation book cs1">Alberts, B.; Johnson, A.; Lewis, J.; Raff, M.; Roberts, K.; và Walter, P. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21054/"><i>Molecular Biology of the Cell</i></a> . Garland Science. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8153-3218-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8153-3218-1"><bdi>0-8153-3218-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Molecular+Biology+of+the+Cell&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+4&rft.pub=Garland+Science&rft.date=2002&rft.isbn=0-8153-3218-1&rft.au=Alberts%2C+B.%3B+Johnson%2C+A.%3B+Lewis%2C+J.%3B+Raff%2C+M.%3B+Roberts%2C+K.%3B+v%C3%A0+Walter%2C+P.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2FNBK21054%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGriffiths,_A.J.F.;_Miller,_J.H.;_Suzuki,_D.T.;_Lewontin,_R.C.;_và_Gelbart,_W.M.2000" class="citation book cs1">Griffiths, A.J.F.; Miller, J.H.; Suzuki, D.T.; Lewontin, R.C.; và Gelbart, W.M. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21766/"><i>An Introduction to Genetic Analysis</i></a>. New York: W.H. Freeman and Company. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7167-3520-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7167-3520-2"><bdi>0-7167-3520-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Introduction+to+Genetic+Analysis&rft.place=New+York&rft.pub=W.H.+Freeman+and+Company&rft.date=2000&rft.isbn=0-7167-3520-2&rft.au=Griffiths%2C+A.J.F.%3B+Miller%2C+J.H.%3B+Suzuki%2C+D.T.%3B+Lewontin%2C+R.C.%3B+v%C3%A0+Gelbart%2C+W.M.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2FNBK21766%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHartl,_D.;_Jones,_E.2005" class="citation book cs1">Hartl, D.; Jones, E. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/genetics00dani"><i>Genetics: Analysis of Genes and Genomes</i></a> . Jones & Bartlett. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7637-1511-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7637-1511-5"><bdi>0-7637-1511-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Genetics%3A+Analysis+of+Genes+and+Genomes&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+6&rft.pub=Jones+%26+Bartlett&rft.date=2005&rft.isbn=0-7637-1511-5&rft.au=Hartl%2C+D.%3B+Jones%2C+E.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgenetics00dani&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLodish,_H.;_Berk,_A.;_Zipursky,_L.S.;_Matsudaira,_P.;_Baltimore,_D.;_và_Darnell,_J.2000" class="citation book cs1">Lodish, H.; Berk, A.; Zipursky, L.S.; Matsudaira, P.; Baltimore, D.; và Darnell, J. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK21475/"><i>Molecular Cell Biology</i></a> . W.H. Freeman. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7167-3136-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7167-3136-3"><bdi>0-7167-3136-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Molecular+Cell+Biology&rft.edition=l%E1%BA%A7n+th%E1%BB%A9+4&rft.pub=W.H.+Freeman&rft.date=2000&rft.isbn=0-7167-3136-3&rft.au=Lodish%2C+H.%3B+Berk%2C+A.%3B+Zipursky%2C+L.S.%3B+Matsudaira%2C+P.%3B+Baltimore%2C+D.%3B+v%C3%A0+Darnell%2C+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fbooks%2FNBK21475%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ADi+truy%E1%BB%81n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=32" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=32" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikibooks-logo-en-noslogan.svg/40px-Wikibooks-logo-en-noslogan.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikibooks-logo-en-noslogan.svg/60px-Wikibooks-logo-en-noslogan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikibooks-logo-en-noslogan.svg/80px-Wikibooks-logo-en-noslogan.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikibooks" title="Wikibooks">Wikibooks</a> tiếng Anh có chủ đề về <i><b><a href="https://en.wikibooks.org/wiki/Genetics/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" class="extiw" title="wikibooks:Genetics/Di truyền học">Di truyền học</a></b></i></div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Genetics?uselang=vi">Di truyền học</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/228936">Genetics</a> tại <i><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">Encyclopædia Britannica</a></i> <b style="font-size: 0.95em; color:var(--color-subtle,#555);">(tiếng Anh)</b></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/programmes/p00547md">Genetics</a> trên chương trình <a href="/w/index.php?title=In_Our_Time_(BBC_Radio_4)&action=edit&redlink=1" class="new" title="In Our Time (BBC Radio 4) (trang không tồn tại)"><i>In Our Time</i></a> của <a href="/wiki/BBC" title="BBC">BBC</a>. (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/iplayer/console/p00547md/In_Our_Time_Genetics">Nghe tại đây</a>)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dmoztools.net/Science/Biology/Genetics/">Di truyền học</a> trên <a href="/wiki/DMOZ" title="DMOZ">DMOZ</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://bachkhoatoanthu.vass.gov.vn/noidung/tudien/Lists/GiaiNghia/View_Detail.aspx?ItemID=32917">Di truyền học</a> tại <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%91i%E1%BB%83n_b%C3%A1ch_khoa_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Từ điển bách khoa Việt Nam">Từ điển bách khoa Việt Nam</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q7162#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q7162#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7162#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11939046z">cb11939046z</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11939046z">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4071711-2">4071711-2</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85053877">sh85053877</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NARA_(identifier)" class="extiw" title="en:NARA (identifier)">NARA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10639210">10639210</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NDL_(identifier)" class="extiw" title="en:NDL (identifier)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00563884">00563884</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114609&CON_LNG=ENG">ph114609</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Phân_ngành_sinh_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Phân ngành sinh học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Thảo luận Bản mẫu:Phân ngành sinh học"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ph%C3%A2n_ng%C3%A0nh_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Phân_ngành_sinh_học" style="font-size:114%;margin:0 4em">Phân ngành <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">sinh học</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa chất sinh học (trang không tồn tại)">Địa chất sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Địa lý sinh học">Địa lý sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%87nh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Bệnh lý học">Bệnh lý học</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Cổ sinh vật học">Cổ sinh vật học</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Công nghệ sinh học">Công nghệ sinh học</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a> (<a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83u_sinh" title="Di truyền học biểu sinh">Di truyền học biểu sinh</a>, <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Di truyền học tế bào">Di truyền học tế bào</a>. <a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_sinh_th%C3%A1i" title="Di truyền học sinh thái">Di truyền học sinh thái</a>)</li> <li><a href="/wiki/D%E1%BB%8Bch_t%E1%BB%85_h%E1%BB%8Dc" title="Dịch tễ học">Dịch tễ học</a></li> <li><a href="/wiki/Dinh_d%C6%B0%E1%BB%A1ng" title="Dinh dưỡng">Dinh dưỡng</a></li> <li><a href="/wiki/D%C6%B0%E1%BB%A3c_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Dược lý học">Dược lý học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Độc chất học">Độc chất học</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Động vật học">Động vật học</a> (<a href="/wiki/B%C3%B2_s%C3%A1t-l%C6%B0%E1%BB%A1ng_c%C6%B0_h%E1%BB%8Dc" title="Bò sát-lưỡng cư học">Bò sát-lưỡng cư học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_ph%E1%BA%ABu_h%E1%BB%8Dc" title="Giải phẫu học">Giải phẫu học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_gen_h%E1%BB%8Dc" title="Hệ gen học">Hệ gen học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_h%C3%B3a_(sinh_h%E1%BB%8Dc)" title="Hệ thống hóa (sinh học)">Hệ thống sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87n_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiện sinh vật học (trang không tồn tại)">Hiện sinh vật học</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BA%A7n_kinh" title="Khoa học thần kinh">Khoa học thần kinh</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BD_sinh_tr%C3%B9ng_h%E1%BB%8Dc" title="Ký sinh trùng học">Ký sinh trùng học</a></li> <li><a href="/wiki/K%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Kỹ thuật sinh học">Kỹ thuật sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử sinh học">Lịch sử sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lý sinh học">Lý sinh học</a> (<a href="/wiki/C%C6%A1_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Cơ sinh học">Cơ sinh học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch_h%E1%BB%8Dc" title="Miễn dịch học">Miễn dịch học</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B4_h%E1%BB%8Dc" title="Mô học">Mô học</a></li> <li><a href="/wiki/N%E1%BA%A5m_h%E1%BB%8Dc" title="Nấm học">Nấm học</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%B4i_thai_h%E1%BB%8Dc" title="Phôi thai học">Phôi thai học</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%A1i_thai_h%E1%BB%8Dc" title="Quái thai học">Quái thai học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_%C4%91%E1%BB%8Ba_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh địa học (trang không tồn tại)">Sinh địa học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_b%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n" title="Sinh học bảo tồn">Sinh học bảo tồn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_b%C4%83ng_quy%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học băng quyển (trang không tồn tại)">Sinh học băng quyển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83n" title="Sinh học biển">Sinh học biển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc" title="Sinh học cấu trúc">Sinh học cấu trúc</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng" title="Sinh học hệ thống">Sinh học hệ thống</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học hóa học (trang không tồn tại)">Sinh học hóa học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_kh%C3%B4ng_kh%C3%AD" title="Sinh học không khí">Sinh học không khí</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD" title="Sinh học lượng tử">Sinh học lượng tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_ngo%E1%BA%A1i_vi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học ngoại vi (trang không tồn tại)">Sinh học ngoại vi</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Sinh học người">Sinh học người</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_ng%E1%BB%8Dt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học nước ngọt (trang không tồn tại)">Sinh học nước ngọt</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Sinh học phát triển">Sinh học phát triển</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Sinh học tế bào">Sinh học tế bào</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_th%E1%BB%9Di_gian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học thời gian (trang không tồn tại)">Sinh học thời gian</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Sinh học tiến hóa">Sinh học tiến hóa</a> (<a href="/wiki/C%E1%BB%99i_ngu%E1%BB%93n_s%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng" title="Cội nguồn sự sống">Cội nguồn sự sống</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A1t_sinh_ch%E1%BB%A7ng_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Phát sinh chủng loại học">Phát sinh chủng loại học</a>, <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Phân loại sinh học">Phân loại sinh học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%C3%ADnh_to%C3%A1n" title="Sinh học tính toán">Sinh học tính toán</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p" title="Sinh học tổng hợp">Sinh học tổng hợp</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Sinh học vũ trụ">Sinh học vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Sinh học xã hội">Sinh học xã hội</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh lý học">Sinh lý học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">Sinh thái học</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BA%A3o_h%E1%BB%8Dc" title="Tảo học">Tảo học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%91ng_k%C3%AA_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thống kê sinh học (trang không tồn tại)">Thống kê sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Thực vật học">Thực vật học</a></li> <li><a href="/wiki/Tin_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tin sinh học">Tin sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/To%C3%A1n_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Toán sinh học">Toán sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">Vi sinh vật học</a> (<a href="/w/index.php?title=Vi_sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vi sinh học tế bào (trang không tồn tại)">Vi sinh học tế bào</a>)</li> <li><a href="/wiki/Virus_h%E1%BB%8Dc" title="Virus học">Virus học</a> (<a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_virus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vật lý virus (trang không tồn tại)">Vật lý virus</a>)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Sinh_học_phân_tử" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Bản mẫu:Sinh học phân tử"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Sinh học phân tử (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Sinh_học_phân_tử" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học phân tử</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%C3%ADnh_to%C3%A1n" title="Sinh học tính toán">Sinh học tính toán</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Sinh học phát triển">Sinh học phát triển</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Y_h%E1%BB%8Dc_ch%E1%BB%A9c_n%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y học chức năng (trang không tồn tại)">Y học chức năng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tổng quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADn_thuy%E1%BA%BFt_trung_t%C3%A2m" title="Luận thuyết trung tâm">Luận thuyết <br />trung tâm</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh học phân tử (trang không tồn tại)">Lịch sử sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%A1_tr%C3%ACnh_nh%C3%A2n_%C4%91%C3%B4i_DNA" title="Quá trình nhân đôi DNA">Quá trình nhân đôi DNA</a> (<a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a>)</li> <li><a href="/wiki/Phi%C3%AAn_m%C3%A3" title="Phiên mã">Phiên mã</a> (<a href="/wiki/RNA" title="RNA">RNA</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%8Bch_(sinh_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dịch (sinh học) (trang không tồn tại)">Dịch (sinh học)</a> (<a href="/wiki/Protein" title="Protein">Protein</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Yếu tố</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li> <ul><li><span style="font-size:85%;">Genetic</span></li> <li><span style="font-size:85%;">Heredity</span></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/V%C3%B9ng_gen_kh%E1%BB%9Fi_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Vùng gen khởi động">Vùng gen khởi động</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pribnow_box&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pribnow box (trang không tồn tại)">Pribnow box</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%99p_TATA" title="Hộp TATA">Hộp TATA</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Operon" title="Operon">Operon</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Gal_operon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gal operon (trang không tồn tại)">Gal operon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lac_operon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lac operon (trang không tồn tại)">Lac operon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trp_operon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trp operon (trang không tồn tại)">Trp operon</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Intron" title="Intron">Intron</a></li> <li><a href="/wiki/Exon" title="Exon">Exon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Terminator_(genetics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terminator (genetics) (trang không tồn tại)">Terminator (genetics)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Enhancer_(genetics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enhancer (genetics) (trang không tồn tại)">Enhancer (genetics)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Repressor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Repressor (trang không tồn tại)">Repressor</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lac_repressor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lac repressor (trang không tồn tại)">Lac repressor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tryptophan_repressor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tryptophan repressor (trang không tồn tại)">Tryptophan repressor</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Silencer_(genetics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Silencer (genetics) (trang không tồn tại)">Silencer (genetics)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Histone_methylation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Histone methylation (trang không tồn tại)">Histone methylation</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Sự sống liên kết</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%BF_b%C3%A0o" title="Sinh học tế bào">Sinh học tế bào</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_sinh" title="Hóa sinh">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_t%C3%ADnh_to%C3%A1n" title="Sinh học tính toán">Sinh học tính toán</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="2" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:DNA_Repair.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/DNA_Repair.jpg/200px-DNA_Repair.jpg" decoding="async" width="200" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/DNA_Repair.jpg/300px-DNA_Repair.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/DNA_Repair.jpg/400px-DNA_Repair.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="642" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:WPP_domain_alignment.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/WPP_domain_alignment.PNG/200px-WPP_domain_alignment.PNG" decoding="async" width="200" height="46" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/WPP_domain_alignment.PNG/300px-WPP_domain_alignment.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/WPP_domain_alignment.PNG/400px-WPP_domain_alignment.PNG 2x" data-file-width="921" data-file-height="214" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg/200px-De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg" decoding="async" width="200" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg/300px-De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg/400px-De_Lisle_Psalter_Rad_des_Lebens_stages_of_life_British_Library.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="760" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kỹ thuật</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Khái niệm</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_ph%C3%A2n" title="Nguyên phân">Nguyên phân</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cell_signaling&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cell signaling (trang không tồn tại)">Cell signaling</a></li> <li><a href="/wiki/X%E1%BB%AD_l%C3%BD_ARN" class="mw-redirect" title="Xử lý ARN">Xử lý ARN</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Post-translational_modification&action=edit&redlink=1" class="new" title="Post-translational modification (trang không tồn tại)">Post-translational modification</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dry_lab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dry lab (trang không tồn tại)">Dry lab</a> / <a href="/w/index.php?title=Wet_laboratory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wet laboratory (trang không tồn tại)">Wet laboratory</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Phương pháp</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Cell_culture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cell culture (trang không tồn tại)">Cell culture</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_m%C3%B4_h%C3%ACnh" title="Sinh vật mô hình">Sinh vật mô hình</a> (such as <a href="/wiki/C57BL/6" title="C57BL/6">C57BL/6</a>)</li> <li>Phương pháp <ul><li><a href="/w/index.php?title=Nucleic_acid_methods&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nucleic acid methods (trang không tồn tại)">Nucleic acid methods</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Protein_methods&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protein methods (trang không tồn tại)">Protein methods</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fluorescence_in_the_life_sciences&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fluorescence in the life sciences (trang không tồn tại)">Fluorescence in the life sciences</a>, <a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5t_m%C3%A0u" class="mw-redirect" title="Chất màu">Chất màu</a> & <a href="/w/index.php?title=Radioactivity_in_the_life_sciences&action=edit&redlink=1" class="new" title="Radioactivity in the life sciences (trang không tồn tại)">Radioactivity in the life sciences</a></li></ul> <dl><dt><span class="nobold">High-throughput technique ("<a href="/w/index.php?title=Omics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Omics (trang không tồn tại)">Omics</a>")</span></dt> <dd><a href="/wiki/DNA_microarray" title="DNA microarray">DNA microarray</a></dd> <dd><a href="/wiki/Ph%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_kh%E1%BB%91i_ph%E1%BB%95" title="Phương pháp khối phổ">Phương pháp khối phổ</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Lab-on-a-chip&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lab-on-a-chip (trang không tồn tại)">Lab-on-a-chip</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh_v%E1%BB%81_bi%E1%BB%83u_hi%E1%BB%87n_gen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy định về biểu hiện gen (trang không tồn tại)">Quy định về <br />biểu hiện gen</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83u_sinh" title="Di truyền học biểu sinh">Di truyền học biểu sinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Regulation_of_gene_expression&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regulation of gene expression (trang không tồn tại)">Regulation of gene expression</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Post-transcriptional_regulation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Post-transcriptional regulation (trang không tồn tại)">Post-transcriptional regulation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Post-translational_regulation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Post-translational regulation (trang không tồn tại)">Post-translational regulation</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span><b><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Thể loại:Sinh học phân tử">Thể loại</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Lịch_sử_sinh_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Lịch sử sinh học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Lịch sử sinh học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Lịch_sử_sinh_học" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử sinh học">Lịch sử sinh học</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lĩnh vực<br />và ngành</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_khoa_h%E1%BB%8Dc_n%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử khoa học nông nghiệp (trang không tồn tại)">Khoa học nông nghiệp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_gi%E1%BA%A3i_ph%E1%BA%ABu_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử giải phẫu học (trang không tồn tại)">Giải phẫu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%C3%B3a_sinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử hóa sinh (trang không tồn tại)">Hóa sinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_sinh_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử công nghệ sinh học (trang không tồn tại)">Công nghệ sinh học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử thực vật học">Thực vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh thái học (trang không tồn tại)">Sinh thái học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học (trang không tồn tại)">Di truyền</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử địa chất học">Địa chất học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử miễn dịch học (trang không tồn tại)">Miễn dịch</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_y_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử y học">Y học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_m%C3%B4_h%C3%ACnh_sinh_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử mô hình sinh vật (trang không tồn tại)">Mô hình sinh vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh học phân tử (trang không tồn tại)">Sinh học phân tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%E1%BB%95_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử cổ sinh vật học (trang không tồn tại)">Cổ sinh vật học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_t%E1%BA%A3o_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử tảo học (trang không tồn tại)">Nghiên cứu tảo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_th%E1%BB%B1c_v%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử hệ thống phân loại thực vật (trang không tồn tại)">Hệ thống phân loại thực vật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc_RNA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử sinh học RNA (trang không tồn tại)">Sinh học RNA</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_%C4%91%E1%BB%99ng_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử động vật học (trang không tồn tại)">Động vật học</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Học viện</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Rothamsted_Experimental_Station&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rothamsted Experimental Station (trang không tồn tại)">Rothamsted Experimental Station</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_Pasteur" title="Viện Pasteur">Viện Pasteur</a></li> <li><a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_Max_Planck" title="Hiệp hội Max Planck">Hiệp hội Max Planck</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B2ng_th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Cold_Spring_Harbor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor (trang không tồn tại)">Phòng thí nghiệm Cold Spring Harbor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Stazione_Zoologica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stazione Zoologica (trang không tồn tại)">Stazione Zoologica</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_Biological_Laboratory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine Biological Laboratory (trang không tồn tại)">Marine Biological Laboratory</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rockefeller_University&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rockefeller University (trang không tồn tại)">Rockefeller University</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Woods_Hole_Oceanographic_Institution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Woods Hole Oceanographic Institution (trang không tồn tại)">Woods Hole Oceanographic Institution</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Laboratory_of_Molecular_Biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laboratory of Molecular Biology (trang không tồn tại)">Laboratory of Molecular Biology</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lý thuyết,<br /> khái niệm</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BA%A7m_b%E1%BB%87nh" title="Lý thuyết mầm bệnh">Mầm bệnh</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADn_thuy%E1%BA%BFt_trung_t%C3%A2m" title="Luận thuyết trung tâm">Luận thuyết trung tâm</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%8Dc_thuy%E1%BA%BFt_Darwin" title="Học thuyết Darwin">Học thuyết Darwin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Great_chain_of_being&action=edit&redlink=1" class="new" title="Great chain of being (trang không tồn tại)">Great chain of being</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Tổ chức sinh học">Tổ chức sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lamarckism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lamarckism (trang không tồn tại)">Lamarckism</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_m%E1%BB%99t_gen_-_m%E1%BB%99t_enzym" title="Giả thuyết một gen - một enzym">Một gen - một enzym</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BA%BF_b%C3%A0o_s%C6%A1_khai" title="Tế bào sơ khai">Tế bào sơ khai</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_ARN" class="mw-redirect" title="Thế giới ARN">Thế giới ARN</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sequence_hypothesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sequence hypothesis (trang không tồn tại)">Sequence hypothesis</a></li> <li><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_sinh" title="Thuyết tự sinh">Thuyết tự sinh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Lịch sử</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/C%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i_Hy-La" title="Cổ đại Hy-La">Cổ đại<br />Hy-La</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristoteles</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_Aristoteles" class="mw-redirect" title="Thuyết sinh vật học của Aristoteles">Thuyết sinh vật học của Aristoteles</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=On_Generation_and_Corruption&action=edit&redlink=1" class="new" title="On Generation and Corruption (trang không tồn tại)">On Generation and Corruption</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=History_of_Animals&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of Animals (trang không tồn tại)">History of Animals</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Theophrastos" title="Theophrastos">Theophrastos</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Historia_Plantarum_(Theophrastus)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia Plantarum (Theophrastus) (trang không tồn tại)">Historia Plantarum</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pedanius_Dioscorides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pedanius Dioscorides (trang không tồn tại)">Dioscorides</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=De_Materia_Medica&action=edit&redlink=1" class="new" title="De Materia Medica (trang không tồn tại)">De Materia Medica</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Galenus" title="Galenus">Galenus</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5c_H%C6%B0ng" title="Phục Hưng">Phục Hưng</a>,<br /><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_c%E1%BA%ADn_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Thời kỳ cận đại">Cận đại</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Conrad_Gessner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Conrad Gessner (trang không tồn tại)">Conrad Gessner</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Historia_animalium_(Gessner)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia animalium (Gessner) (trang không tồn tại)"><i>Historia animalium</i></a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Andreas_Vesalius" title="Andreas Vesalius">Andreas Vesalius</a> <ul><li><i><a href="/wiki/De_humani_corporis_fabrica" title="De humani corporis fabrica">De humani corporis fabrica</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/William_Harvey" title="William Harvey">William Harvey</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Exercitatio_Anatomica_de_Motu_Cordis_et_Sanguinis_in_Animalibus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Exercitatio Anatomica de Motu Cordis et Sanguinis in Animalibus (trang không tồn tại)">De Motu Cordis</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Antonie_van_Leeuwenhoek" title="Antonie van Leeuwenhoek">Antonie van Leeuwenhoek</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Micrographia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Micrographia (trang không tồn tại)">Micrographia</a></i></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Francesco_Redi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francesco Redi (trang không tồn tại)">Francesco Redi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Tiến hóa">Tiến hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thế kỷ<br />19</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Carl_Linnaeus" title="Carl Linnaeus">Linnaeus</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Systema_Naturae" title="Systema Naturae">Systema Naturae</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Georges_Louis_Leclerc,_B%C3%A1_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_x%E1%BB%A9_Buffon" title="Georges Louis Leclerc, Bá tước xứ Buffon">Buffon</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Histoire_Naturelle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Histoire Naturelle (trang không tồn tại)">Histoire Naturelle</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Jean-Baptiste_Lamarck" title="Jean-Baptiste Lamarck">Lamarck</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Philosophie_Zoologique&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophie Zoologique (trang không tồn tại)">Philosophie Zoologique</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Alexander_von_Humboldt" title="Alexander von Humboldt">Humboldt</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_Lyell" title="Charles Lyell">Charles Lyell</a> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Principles_of_Geology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Principles of Geology (trang không tồn tại)">Principles of Geology</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> <ul><li><i><a href="/wiki/On_the_Origin_of_Species" class="mw-redirect" title="On the Origin of Species">On the Origin of Species</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Descent_of_Man&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Descent of Man (trang không tồn tại)">The Descent of Man</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Gregor Mendel</a></li> <li><a href="/wiki/Alfred_Russel_Wallace" title="Alfred Russel Wallace">Alfred Russel Wallace</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Henry_Walter_Bates&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Walter Bates (trang không tồn tại)">Henry Walter Bates</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_hi%E1%BB%87n_%C4%91%E1%BA%A1i_(th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_20)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết tổng hợp hiện đại (thế kỷ 20) (trang không tồn tại)">Tổng hợp<br />hiện đại</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/William_Bateson" title="William Bateson">William Bateson</a></li> <li><a href="/wiki/Theodosius_Dobzhansky" title="Theodosius Dobzhansky">Theodosius Dobzhansky</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_c%C3%A1c_lo%C3%A0i" title="Di truyền học và nguồn gốc các loài">Di truyền học và nguồn gốc các loài</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ronald_Fisher" title="Ronald Fisher">R. A. Fisher</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=E._B._Ford&action=edit&redlink=1" class="new" title="E. B. Ford (trang không tồn tại)">E. B. Ford</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=J._B._S._Haldane&action=edit&redlink=1" class="new" title="J. B. S. Haldane (trang không tồn tại)">J. B. S. Haldane</a></li> <li><a href="/wiki/Ernst_Mayr" title="Ernst Mayr">Ernst Mayr</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Hunt_Morgan" title="Thomas Hunt Morgan">Thomas Hunt Morgan</a></li> <li><a href="/wiki/George_Gaylord_Simpson" title="George Gaylord Simpson">George Gaylord Simpson</a></li> <li><a href="/wiki/Hugo_de_Vries" title="Hugo de Vries">Hugo de Vries</a></li> <li><a href="/wiki/Sewall_Wright" title="Sewall Wright">Sewall Wright</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Gần đây</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Jay_Gould&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Jay Gould (trang không tồn tại)">Stephen Jay Gould</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=W._D._Hamilton&action=edit&redlink=1" class="new" title="W. D. Hamilton (trang không tồn tại)">W. D. Hamilton</a></li> <li><a href="/wiki/Lynn_Margulis" title="Lynn Margulis">Lynn Margulis</a></li> <li><a href="/wiki/Alexander_Oparin" class="mw-redirect" title="Alexander Oparin">Aleksandr Oparin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=George_C._Williams_(biologist)&action=edit&redlink=1" class="new" title="George C. Williams (biologist) (trang không tồn tại)">George C. Williams</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Carl_Woese&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Woese (trang không tồn tại)">Carl Woese</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Vi_sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Vi sinh vật học">Vi sinh<br />vật học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ferdinand_Cohn" title="Ferdinand Cohn">Ferdinand Cohn</a></li> <li><a href="/wiki/Alexander_Fleming" title="Alexander Fleming">Alexander Fleming</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Felix_d%27Herelle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Felix d'Herelle (trang không tồn tại)">Felix d'Herelle</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Koch" title="Robert Koch">Robert Koch</a></li> <li><a href="/wiki/Louis_Pasteur" title="Louis Pasteur">Louis Pasteur</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lazzaro_Spallanzani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lazzaro Spallanzani (trang không tồn tại)">Lazzaro Spallanzani</a></li> <li><a href="/wiki/Sergei_Winogradsky" title="Sergei Winogradsky">Sergei Winogradsky</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Sinh học phát triển">SH phát triển</a>,<br /><a href="/w/index.php?title=Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh học phát triển tiến hóa (trang không tồn tại)">PT tiến hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Karl_Ernst_von_Baer" title="Karl Ernst von Baer">Karl Ernst von Baer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gavin_de_Beer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gavin de Beer (trang không tồn tại)">Gavin de Beer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sean_B._Carroll&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sean B. Carroll (trang không tồn tại)">Sean B. Carroll</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Scott_F._Gilbert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scott F. Gilbert (trang không tồn tại)">Scott F. Gilbert</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Walter_Gehring&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walter Gehring (trang không tồn tại)">Walter Gehring</a></li> <li><a href="/wiki/Ernst_Haeckel" title="Ernst Haeckel">Ernst Haeckel</a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Jacob" title="François Jacob">François Jacob</a></li> <li><a href="/wiki/Edward_B._Lewis" title="Edward B. Lewis">Edward B. Lewis</a></li> <li><a href="/wiki/Jacques_Monod" title="Jacques Monod">Jacques Monod</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Christiane_N%C3%BCsslein-Volhard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christiane Nüsslein-Volhard (trang không tồn tại)">Christiane Nüsslein-Volhard</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eric_Wieschaus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eric Wieschaus (trang không tồn tại)">Eric Wieschaus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Edmund_Beecher_Wilson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edmund Beecher Wilson (trang không tồn tại)">E. B. Wilson</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a>,<br /><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Sinh học phân tử">Sinh học<br />phân tử</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thí nghiệm</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Griffith" title="Thí nghiệm Griffith">Griffith</a> (1928)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Luria%E2%80%93Delbr%C3%BCck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Luria–Delbrück (trang không tồn tại)">Luria–Delbrück</a> (1943)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Avery%E2%80%93MacLeod%E2%80%93McCarty" title="Thí nghiệm Avery–MacLeod–McCarty">Avery–MacLeod–McCarty</a> (1944)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Urey-Miller" title="Thí nghiệm Urey-Miller">Miller–Urey</a> (1952)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Hershey%E2%80%93Chase" title="Thí nghiệm Hershey–Chase">Hershey–Chase</a> (1952)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Meselson%E2%80%93Stahl" title="Thí nghiệm Meselson–Stahl">Meselson–Stahl</a> (1958)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Crick,_Brenner_et_al.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Crick, Brenner et al. (trang không tồn tại)">Crick, Brenner et al.</a> (1961)</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Nirenberg_v%C3%A0_Matthaei" title="Thí nghiệm Nirenberg và Matthaei">Nirenberg–Matthaei</a> (1961)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%AD_nghi%E1%BB%87m_Nirenberg_v%C3%A0_Leder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thí nghiệm Nirenberg và Leder (trang không tồn tại)">Nirenberg–Leder</a> (1964)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Con người</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Barbara_McClintock" title="Barbara McClintock">Barbara McClintock</a></li> <li><a href="/wiki/George_Wells_Beadle" title="George Wells Beadle">George Beadle</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seymour_Benzer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seymour Benzer (trang không tồn tại)">Seymour Benzer</a></li> <li><a href="/wiki/Rosalind_Franklin" title="Rosalind Franklin">Rosalind Franklin</a> <ul><li><i><a href="/wiki/Photo_51" title="Photo 51">Photo 51</a></i></li></ul></li> <li><a href="/wiki/James_D._Watson" title="James D. Watson">James D. Watson</a> and <a href="/wiki/Francis_Crick" title="Francis Crick">Francis Crick</a> <ul><li>"<a href="/wiki/C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_c%E1%BB%A7a_axit_nucleic:_C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_c%E1%BB%A7a_axit_deoxyribonucleic" class="mw-redirect" title="Cấu trúc phân tử của axit nucleic: Cấu trúc của axit deoxyribonucleic">Molecular structure of Nucleic Acids</a>"</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Linus_Pauling" title="Linus Pauling">Linus Pauling</a> <ul><li>"<a href="/w/index.php?title=Sickle_Cell_Anemia,_a_Molecular_Disease&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease (trang không tồn tại)">Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease</a>"</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Frederick_Sanger" title="Frederick Sanger">Fred Sanger</a></li> <li><a href="/wiki/Max_Perutz" title="Max Perutz">Max Perutz</a></li> <li><a href="/wiki/John_Kendrew" title="John Kendrew">John Kendrew</a></li> <li><a href="/wiki/Sydney_Brenner" title="Sydney Brenner">Sydney Brenner</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Joshua_Lederberg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joshua Lederberg (trang không tồn tại)">Joshua Lederberg</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Gilbert" title="Walter Gilbert">Walter Gilbert</a></li> <li><a href="/wiki/Kary_Mullis" title="Kary Mullis">Kary Mullis</a></li> <li><a href="/wiki/Emmanuelle_Charpentier" title="Emmanuelle Charpentier">Emmanuelle Charpentier</a></li> <li><a href="/wiki/Jennifer_Doudna" title="Jennifer Doudna">Jennifer Doudna</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh thái học">Sinh thái học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Rachel_Carson" title="Rachel Carson">Rachel Carson</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Frederic_Clements&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederic Clements (trang không tồn tại)">Frederic Clements</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Charles_Sutherland_Elton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles Sutherland Elton (trang không tồn tại)">Charles Elton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Henry_Gleason&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Gleason (trang không tồn tại)">Henry Gleason</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Arthur_Tansley&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthur Tansley (trang không tồn tại)">Arthur Tansley</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eugenius_Warming&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eugenius Warming (trang không tồn tại)">Eugenius Warming</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_t%C3%ADnh_h%E1%BB%8Dc" title="Tập tính học">Tập tính học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Karl_von_Frisch" title="Karl von Frisch">Karl von Frisch</a></li> <li><a href="/wiki/Jane_Goodall" title="Jane Goodall">Jane Goodall</a></li> <li><a href="/wiki/Konrad_Lorenz" title="Konrad Lorenz">Konrad Lorenz</a></li> <li><a href="/wiki/Ivan_Pavlov" class="mw-redirect" title="Ivan Pavlov">Ivan Pavlov</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Niko_Tinbergen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niko Tinbergen (trang không tồn tại)">Niko Tinbergen</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ đề<br />liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử khoa học">Lịch sử khoa học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_medicine&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of medicine (trang không tồn tại)">History of medicine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Philosophy_of_biology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philosophy of biology (trang không tồn tại)">Philosophy of biology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Timeline_of_biology_and_organic_chemistry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Timeline of biology and organic chemistry (trang không tồn tại)">Timeline of biology and organic chemistry</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_philosophy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural philosophy (trang không tồn tại)">Natural philosophy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Natural_theology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Natural theology (trang không tồn tại)">Natural theology</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Humboldtian_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Humboldtian science (trang không tồn tại)">Humboldtian science</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Relationship_between_religion_and_science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Relationship between religion and science (trang không tồn tại)">Relationship between religion and science</a></li> <li><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_%C6%B0u_sinh" title="Thuyết ưu sinh">Thuyết ưu sinh</a></li> <li><a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%93_gene_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Dự án bản đồ gene người">Dự án bản đồ gene người</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_creationism&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of creationism (trang không tồn tại)">History of creationism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=History_of_the_creation%E2%80%93evolution_controversy&action=edit&redlink=1" class="new" title="History of the creation–evolution controversy (trang không tồn tại)">History of the creation–evolution controversy</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Lịch sử tự nhiên">Lịch sử tự nhiên</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Triết học tự nhiên">Triết học tự nhiên</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Lịch sử sinh học">Thể loại</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Di_truyền_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Di truyền học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Di truyền học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Di_truyền_học" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giới thiệu di truyền học (trang không tồn tại)">Giới thiệu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học (trang không tồn tại)">Lịch sử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_c%C6%B0%C6%A1ng_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại cương di truyền học (trang không tồn tại)">Đại cương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%89_m%E1%BB%A5c_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chỉ mục bài viết di truyền học (trang không tồn tại)">Chỉ mục</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thành phần then chốt</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Nhiễm sắc thể">Nhiễm sắc thể</a></li> <li><a href="/wiki/DNA" title="DNA">DNA</a></li> <li><a href="/wiki/RNA" title="RNA">RNA</a></li> <li><a href="/wiki/Nucleotide" title="Nucleotide">Nucleotide</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%99_gene" class="mw-redirect" title="Bộ gene">Bộ gene</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ đề chính</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n" title="Di truyền học cổ điển">Di truyền học cổ điển</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_b%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n" title="Di truyền học bảo tồn">Di truyền học bảo tồn</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_sinh_th%C3%A1i" title="Di truyền học sinh thái">Di truyền học sinh thái</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_mi%E1%BB%85n_d%E1%BB%8Bch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học miễn dịch (trang không tồn tại)">Di truyền học miễn dịch</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học phân tử (trang không tồn tại)">Di truyền học phân tử</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83" title="Di truyền học quần thể">Di truyền học quần thể</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_%C4%91%E1%BB%8Bnh_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học định lượng (trang không tồn tại)">Di truyền học định lượng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khảo cổ học di truyền (trang không tồn tại)">Khảo cổ học di truyền</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_b%E1%BA%A3n_%C4%91%E1%BB%8Ba_Ch%C3%A2u_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học của người bản địa Châu Mỹ (trang không tồn tại)">Châu Mỹ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học của Quần đảo Anh (trang không tồn tại)">Quần đảo Anh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_Ch%C3%A2u_%C3%82u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học của Châu Âu (trang không tồn tại)">Châu Âu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%A7a_%C3%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử di truyền học của Ý (trang không tồn tại)">Ý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc_di_truy%E1%BB%81n_c%E1%BB%A7a_C%E1%BA%ADn_%C4%90%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khảo cổ học di truyền của Cận Đông (trang không tồn tại)">Cận Đông</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc_di_truy%E1%BB%81n_c%E1%BB%A7a_Nam_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học và khảo cổ học di truyền của Nam Á (trang không tồn tại)">Nam Á</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ đề liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BA%ADp_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học tập tính (trang không tồn tại)">Di truyền học tập tính</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_bi%E1%BB%83u_sinh" title="Di truyền học biểu sinh">Di truyền học biểu sinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà di truyền học (trang không tồn tại)">Nhà di truyền học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_gene_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ gene học (trang không tồn tại)">Hệ gene học</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A3_di_truy%E1%BB%81n" title="Mã di truyền">Mã di truyền</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_y_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền y học (trang không tồn tại)">Di truyền y học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiến hóa phân tử (trang không tồn tại)">Tiến hóa phân tử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_%C4%91%E1%BA%A3o_ng%C6%B0%E1%BB%A3c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học đảo ngược (trang không tồn tại)">Di truyền học đảo ngược</a></li> <li><a href="/wiki/K%E1%BB%B9_thu%E1%BA%ADt_di_truy%E1%BB%81n" class="mw-redirect" title="Kỹ thuật di truyền">Kỹ thuật di truyền</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90a_d%E1%BA%A1ng_di_truy%E1%BB%81n" title="Đa dạng di truyền">Đa dạng di truyền</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n" title="Di truyền">Tính di truyền</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1m_ki%E1%BB%83m_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giám kiểm di truyền (trang không tồn tại)">Giám kiểm di truyền</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BA%A3_h%E1%BB%87_h%E1%BB%8Dc_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phả hệ học di truyền (trang không tồn tại)">Phả hệ học di truyền</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%E1%BB%AFng_t%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách những tổ chức nghiên cứu di truyền học (trang không tồn tại)">Danh sách những tổ chức nghiên cứu di truyền học</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Di truyền học">Di truyền học</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Di_truyền_học:_Di_truyền_học_định_lượng" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qg" title="Bản mẫu:Qg"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qg&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Qg (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qg&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Di_truyền_học:_Di_truyền_học_định_lượng" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a>: <a href="/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc_%C4%91%E1%BB%8Bnh_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di truyền học định lượng (trang không tồn tại)">Di truyền học định lượng</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Khái niệm trong Di truyền học định lượng</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Heritability&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heritability (trang không tồn tại)">Heritability</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quantitative_trait_locus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quantitative trait locus (trang không tồn tại)">Quantitative trait locus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Candidate_gene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Candidate gene (trang không tồn tại)">Candidate gene</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Effective_population_size&action=edit&redlink=1" class="new" title="Effective population size (trang không tồn tại)">Effective population size</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ đề liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Population_genetics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Population genetics (trang không tồn tại)">Population genetics</a></li> <li><a href="/wiki/Genomics" class="mw-redirect" title="Genomics">Genomics</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a" title="Sinh học tiến hóa">Sinh học tiến hóa</a></li> <li><a href="/wiki/Di_truy%E1%BB%81n" title="Di truyền">Di truyền</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Di_truyền_học:_Tái_tổ_hợp_tương_đồng_/_yếu_tố_di_truyền_di_động" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p_di_truy%E1%BB%81n" title="Bản mẫu:Tái tổ hợp di truyền"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p_di_truy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Tái tổ hợp di truyền (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:T%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p_di_truy%E1%BB%81n&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Di_truyền_học:_Tái_tổ_hợp_tương_đồng_/_yếu_tố_di_truyền_di_động" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Di truyền học</a>: <a href="/wiki/T%C3%A1i_t%E1%BB%95_h%E1%BB%A3p_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Tái tổ hợp tương đồng">Tái tổ hợp tương đồng</a> / <a href="/w/index.php?title=Y%E1%BA%BFu_t%E1%BB%91_di_truy%E1%BB%81n_di_%C4%91%E1%BB%99ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yếu tố di truyền di động (trang không tồn tại)">yếu tố di truyền di động</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chủ yếu ở<br /><a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_s%C6%A1" title="Sinh vật nhân sơ">sinh vật nhân sơ</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFp_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếp hợp (trang không tồn tại)">Tiếp hợp</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BA%A3i_n%E1%BA%A1p" title="Tải nạp">Tải nạp</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BA%BFn_n%E1%BA%A1p" title="Biến nạp">Biến nạp</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Xảy ra ở <br /><a href="/wiki/Sinh_v%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_th%E1%BB%B1c" title="Sinh vật nhân thực">sinh vật nhân thực</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_n%E1%BA%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển nạp (trang không tồn tại)">Chuyển nạp</a></li> <li><a href="/wiki/Trao_%C4%91%E1%BB%95i_ch%C3%A9o_nhi%E1%BB%85m_s%E1%BA%AFc_th%E1%BB%83" title="Trao đổi chéo nhiễm sắc thể">Trao đổi chéo nhiễm sắc thể</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gene_conversion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gene conversion (trang không tồn tại)">Gene conversion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fusion_gene&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusion gene (trang không tồn tại)">Fusion gene</a></li> <li><a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_gen_ngang" title="Chuyển gen ngang">Chuyển gen ngang</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sister_chromatid_exchange&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sister chromatid exchange (trang không tồn tại)">Sister chromatid exchange</a></li> <li><a href="/wiki/Gen_nh%E1%BA%A3y" title="Gen nhảy">Gen nhảy</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Virus" title="Virus">Virus</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%22Thay_%C4%91%E1%BB%95i%22_kh%C3%A1ng_nguy%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title=""Thay đổi" kháng nguyên (trang không tồn tại)">"Thay đổi" kháng nguyên</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A1i_s%E1%BA%AFp_x%E1%BA%BFp" title="Tái sắp xếp">Tái sắp xếp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%22Tr%C3%B4i%22_kh%C3%A1ng_nguy%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title=""Trôi" kháng nguyên (trang không tồn tại)">"Trôi" kháng nguyên</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Issoria_lathonia.jpg" class="mw-file-description"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/21px-Issoria_lathonia.jpg" decoding="async" width="21" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/32px-Issoria_lathonia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Issoria_lathonia.jpg/42px-Issoria_lathonia.jpg 2x" data-file-width="629" data-file-height="445" /></a></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Sinh học">Sinh học</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/WHO_Rod.svg/8px-WHO_Rod.svg.png" decoding="async" width="8" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/WHO_Rod.svg/12px-WHO_Rod.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/WHO_Rod.svg/16px-WHO_Rod.svg.png 2x" data-file-width="107" data-file-height="250" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Y_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Y học">Y học</a></li></ul></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="noprint plainlinks" width="100%" cellspacing="2" cellpadding="2" style="margin-top: 3px; background: #F9F9F9; border: 1px solid #A9A9A9;"> <tbody><tr> <td valign="middle" style="padding: 8px"><span typeof="mw:File"><span title="Bài viết chọn lọc"><img alt="Bài viết chọn lọc" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/60px-Symbol_star_gold.svg.png" decoding="async" width="60" height="62" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/90px-Symbol_star_gold.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Symbol_star_gold.svg/120px-Symbol_star_gold.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> </td> <td valign="middle" style="text-align: center; padding-right: 76px">"<b>Di truyền học</b>" là một <a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc" title="Wikipedia:Bài viết chọn lọc">bài viết chọn lọc</a> của Wikipedia tiếng Việt.<br />Mời bạn xem <a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&oldid=1799379">phiên bản đã được bình chọn</a> vào ngày 9 tháng 3 năm 2009 và so sánh <a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&oldid=1799379&diff=cur">sự khác biệt</a> với phiên bản hiện tại. </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_truyền_học&oldid=70967298">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_truyền_học&oldid=70967298</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Di truyền học">Di truyền học</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_ng%C3%A0y_th%C3%A1ng_v%C3%A0_n%C4%83m" title="Thể loại:Quản lý CS1: ngày tháng và năm">Quản lý CS1: ngày tháng và năm</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_DMOZ" title="Thể loại:Bài viết chứa liên kết DMOZ">Bài viết chứa liên kết DMOZ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNF">Bài viết chứa nhận dạng BNF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NARA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NARA">Bài viết chứa nhận dạng NARA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NDL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NDL">Bài viết chứa nhận dạng NDL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Bài viết chọn lọc">Bài viết chọn lọc</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 13 tháng 12 năm 2023, 22:23.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-565f7699fc-fjpvx","wgBackendResponseTime":184,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.166","walltime":"1.365","ppvisitednodes":{"value":4753,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":268447,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1533,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":280834,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1072.142 1 -total"," 48.81% 523.267 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 24.85% 266.455 33 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 13.19% 141.418 27 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 11.10% 119.037 1 Bản_mẫu:Kiểm_soát_tính_nhất_quán"," 7.83% 83.997 11 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 5.26% 56.359 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 5.26% 56.357 1 Bản_mẫu:Thanh_chủ_đề"," 4.73% 50.697 11 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 4.67% 50.100 1 Bản_mẫu:If_then_show"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.652","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5382691,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-lsrvg","timestamp":"20241125064535","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Di truy\u1ec1n h\u1ecdc","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Di_truy%E1%BB%81n_h%E1%BB%8Dc","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7162","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7162","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-01-25T19:32:06Z","dateModified":"2023-12-13T22:23:13Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/16\/DNA_orbit_animated.gif","headline":"B\u1ed9 m\u00f4n sinh h\u1ecdc, nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ec1 t\u00ednh di truy\u1ec1n v\u00e0 bi\u1ebfn d\u1ecb \u1edf c\u00e1c sinh v\u1eadt"}</script> </body> </html>