CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Japonia – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"7c376e5b-723d-4f2f-bfca-bd3a79343f18","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Japonia","wgTitle":"Japonia","wgCurRevisionId":75332638,"wgRevisionId":75332638,"wgArticleId":2477,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Strony z nieaktualną propozycją przetłumaczenia (inna nazwa artykułu)","Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Japonia","Państwa w Azji","Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych","G8","Państwa obszaru Pacyfiku"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel": "wikitext","wgRelevantPageName":"Japonia","wgRelevantArticleId":2477,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75332638,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":35,"lon":136},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q17", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.imagemap.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready", "mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.imagemap","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.imagemap.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Japan_sea_map.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1288"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Japan_sea_map.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="859"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="687"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Japonia – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Japonia"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Japonia"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Japonia rootpage-Japonia skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Japonia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Japonia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Japonia" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Japonia" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Nazwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazwa"> <div class="vector-toc-text"> 1 Nazwa </div> </a> <ul id="toc-Nazwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografia"> <div class="vector-toc-text"> 2 Geografia </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Geografia </button> <ul id="toc-Geografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ukształtowanie_powierzchni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ukształtowanie_powierzchni"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Ukształtowanie powierzchni </div> </a> <ul id="toc-Ukształtowanie_powierzchni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Budowa_geologiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Budowa_geologiczna"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Budowa geologiczna </div> </a> <ul id="toc-Budowa_geologiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sejsmologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sejsmologia"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Sejsmologia </div> </a> <ul id="toc-Sejsmologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wody" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wody"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Wody </div> </a> <ul id="toc-Wody-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klimat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimat"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Klimat </div> </a> <ul id="toc-Klimat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Flora" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Flora"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 Flora </div> </a> <ul id="toc-Flora-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fauna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fauna"> <div class="vector-toc-text"> 2.7 Fauna </div> </a> <ul id="toc-Fauna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> 3 Historia </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Historia </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-VII_–_XIII_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#VII_–_XIII_wiek"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 VII – XIII wiek </div> </a> <ul id="toc-VII_–_XIII_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XVI,_XVII_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVI,_XVII_wiek"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 XVI, XVII wiek </div> </a> <ul id="toc-XVI,_XVII_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-XVIII_i_XIX_wiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#XVIII_i_XIX_wiek"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 XVIII i XIX wiek </div> </a> <ul id="toc-XVIII_i_XIX_wiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Początek_XX_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Początek_XX_wieku"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Początek XX wieku </div> </a> <ul id="toc-Początek_XX_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-II_wojna_światowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#II_wojna_światowa"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 II wojna światowa </div> </a> <ul id="toc-II_wojna_światowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Czasy_powojenne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Czasy_powojenne"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Czasy powojenne </div> </a> <ul id="toc-Czasy_powojenne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prawo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Prawo"> <div class="vector-toc-text"> 4 Prawo </div> </a> <ul id="toc-Prawo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Polityka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Polityka"> <div class="vector-toc-text"> 5 Polityka </div> </a> <button aria-controls="toc-Polityka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Polityka </button> <ul id="toc-Polityka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ustrój" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustrój"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Ustrój </div> </a> <ul id="toc-Ustrój-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Scena_polityczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scena_polityczna"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Scena polityczna </div> </a> <ul id="toc-Scena_polityczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Stosunki_międzynarodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stosunki_międzynarodowe"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Stosunki międzynarodowe </div> </a> <ul id="toc-Stosunki_międzynarodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Podział_administracyjny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_administracyjny"> <div class="vector-toc-text"> 6 Podział administracyjny </div> </a> <ul id="toc-Podział_administracyjny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Demografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografia"> <div class="vector-toc-text"> 7 Demografia </div> </a> <button aria-controls="toc-Demografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Demografia </button> <ul id="toc-Demografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Obyczaje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Obyczaje"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Obyczaje </div> </a> <ul id="toc-Obyczaje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Język" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Język"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Język </div> </a> <ul id="toc-Język-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Religia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Religia"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Religia </div> </a> <ul id="toc-Religia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Miasta"> <div class="vector-toc-text"> 8 Miasta </div> </a> <ul id="toc-Miasta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gospodarka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gospodarka"> <div class="vector-toc-text"> 9 Gospodarka </div> </a> <button aria-controls="toc-Gospodarka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Gospodarka </button> <ul id="toc-Gospodarka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rolnictwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rolnictwo"> <div class="vector-toc-text"> 9.1 Rolnictwo </div> </a> <ul id="toc-Rolnictwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rybołówstwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rybołówstwo"> <div class="vector-toc-text"> 9.2 Rybołówstwo </div> </a> <ul id="toc-Rybołówstwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przemysł" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przemysł"> <div class="vector-toc-text"> 9.3 Przemysł </div> </a> <ul id="toc-Przemysł-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Handel_zagraniczny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Handel_zagraniczny"> <div class="vector-toc-text"> 9.4 Handel zagraniczny </div> </a> <ul id="toc-Handel_zagraniczny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport"> <div class="vector-toc-text"> 9.5 Transport </div> </a> <ul id="toc-Transport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transport_drogowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_drogowy"> <div class="vector-toc-text"> 9.5.1 Transport drogowy </div> </a> <ul id="toc-Transport_drogowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_kolejowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_kolejowy"> <div class="vector-toc-text"> 9.5.2 Transport kolejowy </div> </a> <ul id="toc-Transport_kolejowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_lotniczy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_lotniczy"> <div class="vector-toc-text"> 9.5.3 Transport lotniczy </div> </a> <ul id="toc-Transport_lotniczy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transport_wodny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Transport_wodny"> <div class="vector-toc-text"> 9.5.4 Transport wodny </div> </a> <ul id="toc-Transport_wodny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Łączność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Łączność"> <div class="vector-toc-text"> 9.6 Łączność </div> </a> <ul id="toc-Łączność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> 9.7 Media </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Siły_o_charakterze_militarnym" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Siły_o_charakterze_militarnym"> <div class="vector-toc-text"> 10 Siły o charakterze militarnym </div> </a> <ul id="toc-Siły_o_charakterze_militarnym-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oświata_i_edukacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Oświata_i_edukacja"> <div class="vector-toc-text"> 11 Oświata i edukacja </div> </a> <button aria-controls="toc-Oświata_i_edukacja-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Oświata i edukacja </button> <ul id="toc-Oświata_i_edukacja-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uczelnie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uczelnie"> <div class="vector-toc-text"> 11.1 Uczelnie </div> </a> <ul id="toc-Uczelnie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ochrona_zdrowia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ochrona_zdrowia"> <div class="vector-toc-text"> 12 Ochrona zdrowia </div> </a> <button aria-controls="toc-Ochrona_zdrowia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Ochrona zdrowia </button> <ul id="toc-Ochrona_zdrowia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Toalety_w_Japonii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Toalety_w_Japonii"> <div class="vector-toc-text"> 12.1 Toalety w Japonii </div> </a> <ul id="toc-Toalety_w_Japonii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Przestępczość" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przestępczość"> <div class="vector-toc-text"> 13 Przestępczość </div> </a> <ul id="toc-Przestępczość-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nauka_i_technika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nauka_i_technika"> <div class="vector-toc-text"> 14 Nauka i technika </div> </a> <ul id="toc-Nauka_i_technika-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kultura_i_sztuka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kultura_i_sztuka"> <div class="vector-toc-text"> 15 Kultura i sztuka </div> </a> <button aria-controls="toc-Kultura_i_sztuka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Kultura i sztuka </button> <ul id="toc-Kultura_i_sztuka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kuchnia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kuchnia"> <div class="vector-toc-text"> 15.1 Kuchnia </div> </a> <ul id="toc-Kuchnia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Festiwale_i_święta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Festiwale_i_święta"> <div class="vector-toc-text"> 15.2 Festiwale i święta </div> </a> <ul id="toc-Festiwale_i_święta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> 16 Sport </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Turystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Turystyka"> <div class="vector-toc-text"> 17 Turystyka </div> </a> <ul id="toc-Turystyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> 18 Uwagi </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 19 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 20 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> 21 Linki zewnętrzne </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Japonia</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 324 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-324" aria-hidden="true" > 324 języki </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Jeupang" title="Jeupang – aceh" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Jeupang" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="aceh" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Япон – kabardyjski" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Япон" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardyjski" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Японие – adygejski" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Японие" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="adygejski" class="interlanguage-link-target">Адыгабзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Japan" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Japan" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-alt mw-list-item"><a href="https://alt.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Јопон – południowoałtajski" lang="alt" hreflang="alt" data-title="Јопон" data-language-autonym="Алтай тил" data-language-local-name="południowoałtajski" class="interlanguage-link-target">Алтай тил</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%83%E1%8D%93%E1%8A%95" title="ጃፓን – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ጃፓን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Jaapaan" title="Jaapaan – inari" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Jaapaan" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="inari" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="जापान" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Iapan" title="Iapan – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Iapan" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B0" title="Иапониа – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Иапониа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="اليابان – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اليابان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Chap%C3%B3n" title="Chapón – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Chapón" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9D%DC%A6%DC%A2" title="ܝܦܢ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܝܦܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%83%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%B6" title="Ճափոն – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ճափոն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Japonia" title="Japonia – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Japonia" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Japon" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জাপান – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="জাপান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Xap%C3%B3n" title="Xapón – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Xapón" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Japan" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikamekw" class="interlanguage-link-target">Atikamekw</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="जापान" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Hap%C3%B5" title="Hapõ – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Hapõ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – awarski" lang="av" hreflang="av" data-title="Япония" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="awarski" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Nihun" title="Nihun – ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Nihun" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target">Aymar aru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Yaponiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%88%D9%86" title="ژاپون – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژاپون" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Jepang" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Japan" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জাপান – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জাপান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Japang" title="Japang – banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Japang" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ji%CC%8Dt-p%C3%BAn" title="Ji̍t-pún – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ji̍t-pún" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Jepang" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Япония" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Японія – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Японія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Японія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Японія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="जापान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Hapon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Japan" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="bislama" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Япония" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Japan" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%89%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A7%E0%BD%BC%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BC%8D" title="ཉི་ཧོང་། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཉི་ཧོང་།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Japan" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Japan" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD_%D0%A3%D0%BB%D0%B0%D1%81" title="Япон Улас – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Япон Улас" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%B3" title="Japó – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Japó" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8" title="Япони – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Япони" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Hapon" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Japonsko" title="Japonsko – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Japonsko" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Chapan" title="Chapan – czamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Chapan" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="czamorro" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Japón" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – njandża" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Japan" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="njandża" class="interlanguage-link-target">Chi-Chewa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Japani" title="Japani – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Japani" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Japan" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Giappone" title="Giappone – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Giappone" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Japan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Japan" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target">Dagbanli</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Japan" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D9%88%D9%86" title="الجاپون – marokański arabski" lang="ary" hreflang="ary" data-title="الجاپون" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="marokański arabski" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1hpan" title="Jáhpan – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Jáhpan" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – pensylwański" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Japan" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pensylwański" class="interlanguage-link-target">Deitsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Japan" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%96%DE%A6%DE%95%DE%A7%DE%82%DE%AA" title="ޖަޕާނު – malediwski" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޖަޕާނު" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="malediwski" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Bin%C3%A1%C3%A1%CA%BC%C3%A1daa%C5%82ts%CA%BC%C3%B3z%C3%AD_Dine%CA%BC%C3%A9_Bik%C3%A9yah" title="Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyah – nawaho" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Binááʼádaałtsʼózí Dineʼé Bikéyah" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="nawaho" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Japa%C5%84ska" title="Japańska – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Japańska" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="जापान" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%87%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%B1%E0%BD%93" title="ཇ་པཱན – dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="ཇ་པཱན" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="dzongkha" class="interlanguage-link-target">ཇོང་ཁ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Jaapan" title="Jaapan – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Jaapan" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CE%B1%CF%80%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ιαπωνία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιαπωνία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Giap%C3%B2%E1%B9%85" title="Giapòṅ – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Giapòṅ" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Japan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%9C%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Япония Мастор – erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Япония Мастор" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Japón" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Japanio" title="Japanio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Japanio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Japón" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Japonia" title="Japonia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Japonia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – ewe" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Japan" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="ewe" class="interlanguage-link-target">Eʋegbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86" title="ژاپن – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژاپن" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Japan" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Japan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Japon" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Japan" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – fulani" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Japan" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="fulani" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Gjapon" title="Gjapon – friulski" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Gjapon" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulski" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_tSeap%C3%A1in" title="An tSeapáin – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An tSeapáin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Yn_%C3%87hapaan" title="Yn Çhapaan – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Yn Çhapaan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya – gagauski" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Yaponiya" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauski" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_Iapan" title="An Iapan – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An Iapan" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Xap%C3%B3n" title="Xapón – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Xapón" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8" title="Япони – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Япони" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="日本" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – kikuju" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Japan" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuju" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%D8%A4%D9%86" title="ژاپؤن – giliański" lang="glk" hreflang="glk" data-title="ژاپؤن" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="giliański" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%9C%E0%AA%BE%E0%AA%AA%E0%AA%BE%E0%AA%A8" title="જાપાન – gudżarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="જાપાન" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gudżarati" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BE%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%80%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD" title="𐌾𐌰𐍀𐌰𐌽 – gocki" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌾𐌰𐍀𐌰𐌽" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gocki" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जपान – konkani (Goa)" lang="gom" hreflang="gom" data-title="जपान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="konkani (Goa)" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Japan" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target">Gungbe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ngi%CC%8Dt-p%C3%BAn" title="Ngi̍t-pún – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngi̍t-pún" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8x%D1%83%D1%83%D0%B4%D0%B8%D0%BD_%D0%9D%D1%83%D1%82%D0%B3" title="Ниxуудин Нутг – kałmucki" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Ниxуудин Нутг" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kałmucki" class="interlanguage-link-target">Хальмг</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%BC%EB%B3%B8" title="일본 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="일본" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Japan" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/I%C4%81pana" title="Iāpana – hawajski" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Iāpana" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawajski" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ճապոնիա – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ճապոնիա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="जापान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Japanska" title="Japanska – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Japanska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Japan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Japangi" title="Japangi – gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Japangi" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="gorontalo" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Japonia" title="Japonia – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Japonia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Japan" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target">Igbo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Hapon" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জাপান – bisznuprija-manipuri" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="জাপান" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="bisznuprija-manipuri" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Jepang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Japon" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Japan" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%94%AD%E1%90%B9%E1%93%90" title="ᔭᐹᓐ – inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᔭᐹᓐ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target">ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Nippan" title="Nippan – inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Nippan" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Япон – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Япон" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IJapani" title="IJapani – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IJapani" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IJaphani" title="IJaphani – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IJaphani" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Japan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Giappone" title="Giappone – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Giappone" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%A4%D7%9F" title="יפן – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="יפן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Jepang" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Sap%C9%94%C5%8B" title="Sapɔŋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Sapɔŋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಜಪಾನ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಜಪಾನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – pampango" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Hapon" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampango" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Джапония – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Джапония" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90" title="იაპონია – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იაპონია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – kaszmirski" lang="ks" hreflang="ks" data-title="جاپان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaszmirski" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%B2%C5%84sk%C3%B4" title="Japòńskô – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Japòńskô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жапония" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Nihon" title="Nihon – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Nihon" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ubuyapani" title="Ubuyapani – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ubuyapani" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Yapon" title="Yapon – rundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Yapon" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="rundi" class="interlanguage-link-target">Ikirundi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Japani" title="Japani – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Japani" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Япония" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Japan" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kongo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Nipona" title="Nipona – kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Nipona" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="kotava" class="interlanguage-link-target">Kotava</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Japon" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Japon" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Japon" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Жапония – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жапония" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8" title="Япони – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Япони" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target">Кырык мары</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Iapan" title="Iapan – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Iapan" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Japon" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Япония" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target">Лакку</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%8D%E0%BA%B5%E0%BB%88%E0%BA%9B%E0%BA%B8%E0%BB%88%E0%BA%99" title="ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດຍີ່ປຸ່ນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Japoneja" title="Japoneja – łatgalski" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Japoneja" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="łatgalski" class="interlanguage-link-target">Latgaļu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Iaponia" title="Iaponia – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Iaponia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Jap%C4%81na" title="Japāna – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Japāna" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Japan" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – lezgijski" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Япония" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgijski" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Japonija" title="Japonija – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Japonija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Jepang" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="nias" class="interlanguage-link-target">Li Niha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Giappon" title="Giappon – liguryjski" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Giappon" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguryjski" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Japan" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Zap%C9%94%CC%81" title="Zapɔ́ – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Zapɔ́" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Nion" title="Nion – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Nion" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Japounii" title="Japounii – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Japounii" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/pongu%27e" title="pongu'e – lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="pongu'e" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Japan" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="ganda" class="interlanguage-link-target">Luganda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Giapon" title="Giapon – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Giapon" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%A1n" title="Japán – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Japán" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Jeppang" title="Jeppang – madurski" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Jeppang" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurski" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="जापान" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Јапонија – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Јапонија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%A0na" title="Japàna – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Japàna" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BB" title="ജപ്പാൻ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജപ്പാൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/%C4%A0appun" title="Ġappun – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Ġappun" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Nipono" title="Nipono – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Nipono" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जपान – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="जपान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9E%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90" title="იაპონია – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="იაპონია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="اليابان – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="اليابان" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D9%88%D9%86" title="جاپون – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="جاپون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Jepun" title="Jepun – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Jepun" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%96%EA%AF%84%EA%AF%A5%EA%AF%9F" title="ꯖꯄꯥꯟ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯖꯄꯥꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Japang" title="Japang – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Japang" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/N%C4%ADk-bu%C5%8Dng" title="Nĭk-buōng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nĭk-buōng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Japon" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Японмастор – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Японмастор" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Япон – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Япон" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ဂျပန်နိုင်ငံ – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ဂျပန်နိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – pidżyn nigeryjski" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Japan" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="pidżyn nigeryjski" class="interlanguage-link-target">Naijá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Japani" title="Japani – fidżijski" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Japani" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fidżijski" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Japan" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Japan" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cr mw-list-item"><a href="https://cr.wikipedia.org/wiki/Cap%C4%81n" title="Capān – kri" lang="cr" hreflang="cr" data-title="Capān" data-language-autonym="Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ" data-language-local-name="kri" class="interlanguage-link-target">Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="जापान" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="जापान" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="日本" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Giappone" title="Giappone – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Giappone" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%97%DF%AD%DF%8A%DF%94%DF%90%DF%B2%DF%AB" title="ߗ߭ߊߔߐ߲߫ – n’ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߗ߭ߊߔߐ߲߫" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="n’ko" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BF%D0%BD%D0%BE%D0%B9%D1%87%D0%BE%D1%8C" title="Ипнойчоь – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Ипнойчоь" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Jaapan" title="Jaapan – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Jaapan" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Japan" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Japan" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Japan" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Japon" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Japan" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Japon" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B9" title="Японий – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Японий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%9C%E0%AC%BE%E0%AC%AA%E0%AC%BE%E0%AC%A8" title="ଜାପାନ – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ଜାପାନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Jaappaan" title="Jaappaan – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Jaappaan" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Yaponiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%9C%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%A8" title="ਜਪਾਨ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਜਪਾਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जापान – palijski" lang="pi" hreflang="pi" data-title="जापान" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="palijski" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – palatynacki" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Japan" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="palatynacki" class="interlanguage-link-target">Pälzisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Hapon" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Ripon" title="Ripon – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Ripon" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="جاپان" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%99%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%91%E1%80%AE" title="ဂျပန်ခမ်းထီ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဂျပန်ခမ်းထီ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Hapon" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="جاپان" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Japan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Ниппон – komi-permiacki" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Ниппон" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="komi-permiacki" class="interlanguage-link-target">Перем коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%87%E1%9E%94%E1%9F%89%E1%9E%BB%E1%9E%93" title="ជប៉ុន – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="ជប៉ុន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Japon" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Giapon" title="Giapon – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Giapon" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/Dripun" title="Dripun – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="Dripun" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target">Pinayuanan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Siapan" title="Siapan – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Siapan" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Japan" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnt mw-list-item"><a href="https://pnt.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CE%B1%CF%80%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ιαπωνία – pontyjski" lang="pnt" hreflang="pnt" data-title="Ιαπωνία" data-language-autonym="Ποντιακά" data-language-local-name="pontyjski" class="interlanguage-link-target">Ποντιακά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jap%C3%A3o" title="Japão – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Japão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Yaponiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Yaponiya" title="Yaponiya – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Yaponiya" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/T%C4%81p%C5%8Dn%C4%93" title="Tāpōnē – tahitański" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Tāpōnē" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="tahitański" class="interlanguage-link-target">Reo tahiti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – gwara kolońska" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Japan" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="gwara kolońska" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Japonia" title="Japonia – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Japonia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Japan" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target">Romani čhib</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Giapun" title="Giapun – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Giapun" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Nihun" title="Nihun – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Nihun" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Японія – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Японія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Япония" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%8C%D0%BE%D0%BF%D0%BF%D1%83%D0%BE%D0%BD" title="Дьоппуон – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Дьоппуон" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Zipun" title="Zipun – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Zipun" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Iapani" title="Iapani – samoański" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Iapani" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoański" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D" title="जपान् – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="जपान्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Zap%C3%B6o" title="Zapöo – sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Zapöo" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="sango" class="interlanguage-link-target">Sängö</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A1%E1%B1%9F%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B1" title="ᱡᱟᱯᱟᱱ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱡᱟᱯᱟᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="جاپان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Giapone" title="Giapone – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Giapone" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Japan" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Tanah_Tunux" title="Tanah Tunux – taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Tanah Tunux" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – fryzyjski saterlandzki" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Japan" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="fryzyjski saterlandzki" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-st mw-list-item"><a href="https://st.wikipedia.org/wiki/Japane" title="Japane – sotho południowy" lang="st" hreflang="st" data-title="Japane" data-language-autonym="Sesotho" data-language-local-name="sotho południowy" class="interlanguage-link-target">Sesotho</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Japane" title="Japane – sotho północny" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Japane" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="sotho północny" class="interlanguage-link-target">Sesotho sa Leboa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tn mw-list-item"><a href="https://tn.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – setswana" lang="tn" hreflang="tn" data-title="Japan" data-language-autonym="Setswana" data-language-local-name="setswana" class="interlanguage-link-target">Setswana</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Japonia" title="Japonia – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Japonia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Giappuni" title="Giappuni – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Giappuni" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%A2%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="ජපානය – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="ජපානය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Japan" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="جاپان" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IJaphani" title="IJaphani – suazi" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IJaphani" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="suazi" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Japonsko" title="Japonsko – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Japonsko" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Japonska" title="Japonska – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Japonska" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%EA%99%96%D0%BF%D1%A1%D0%BD%D1%97%EA%99%97" title="Ꙗпѡнїꙗ – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Ꙗпѡнїꙗ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Jap%C5%AF%C5%84ijo" title="Japůńijo – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Japůńijo" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Jabaan" title="Jabaan – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Jabaan" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D8%A7%D9%BE%DB%86%D9%86" title="ژاپۆن – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ژاپۆن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – sranan tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Japan" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongo" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BD" title="Јапан – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јапан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Japan" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Jepang" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Japani" title="Japani – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Japani" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Japan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Hapon" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="யப்பான் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="யப்பான்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Yapan" title="Yapan – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Yapan" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Giappone" title="Giappone – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Giappone" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target">Tarandíne</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Япония" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%81%B5%E1%80%BB%E1%82%83%E1%82%87%E1%80%95%E1%81%A2%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%82%87" title="မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ – szan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းၵျႃႇပၢၼ်ႇ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="szan" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Gipun" title="Gipun – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Gipun" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9C%E0%B0%AA%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="జపాన్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="జపాన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Japaun" title="Japaun – tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Japaun" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="tetum" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%8D%E0%B8%B5%E0%B9%88%E0%B8%9B%E0%B8%B8%E0%B9%88%E0%B8%99" title="ประเทศญี่ปุ่น – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศญี่ปุ่น" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Japan" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="dinka" class="interlanguage-link-target">Thuɔŋjäŋ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%83%E1%8D%93%E1%8A%95" title="ጃፓን – tigrinia" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ጃፓን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrinia" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B6%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%BD" title="Ҷопон – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҷопон" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Siapani" title="Siapani – tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="Siapani" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="tonga" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%A3%E1%8F%A9%E1%8F%82%E1%8F%8F" title="ᏣᏩᏂᏏ – czirokeski" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏣᏩᏂᏏ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="czirokeski" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – czejeński" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Japan" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="czejeński" class="interlanguage-link-target">Tsetsêhestâhese</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ve mw-list-item"><a href="https://ve.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – venda" lang="ve" hreflang="ve" data-title="Japan" data-language-autonym="Tshivenda" data-language-local-name="venda" class="interlanguage-link-target">Tshivenda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9C%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಜಪಾನ್ – tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಜಪಾನ್" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="tulu" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Japonya" title="Japonya – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Japonya" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/%C3%9Daponi%C3%BDa" title="Ýaponiýa – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ýaponiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Japan" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="twi" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Ja%CC%B1pan" title="Ja̱pan – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Ja̱pan" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Япония" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Япония – udmurcki" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Япония" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurcki" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%8D%E1%A8%9B%E1%A8%84%CC%8C" title="ᨍᨛᨄ̌ – bugijski" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨍᨛᨄ̌" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="bugijski" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D1%96%D1%8F" title="Японія – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Японія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%BE%D8%A7%D9%86" title="جاپان – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جاپان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%A7%D9%BE%D9%88%D9%86%D9%89%D9%8A%DB%95" title="ياپونىيە – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ياپونىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Nyiedbonj" title="Nyiedbonj – czuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Nyiedbonj" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="czuang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Japon" title="Japon – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Japon" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Japonii" title="Japonii – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Japonii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nhật Bản" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Yap%C3%A4n" title="Yapän – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Yapän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Jaapan" title="Jaapan – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Jaapan" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Djapon" title="Djapon – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Djapon" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="日本" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Japan" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Hapon" title="Hapon – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Hapon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Sapo%C5%8B" title="Sapoŋ – wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Sapoŋ" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolof" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="日本" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Japani" title="Japani – tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Japani" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%99%D7%90%D7%A4%D7%90%D7%9F" title="יאפאן – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="יאפאן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Japan" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="日本" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Japonya" title="Japonya – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Japonya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Japan" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Japuon%C4%97j%C4%97" title="Japuonėjė – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Japuonėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" title="日本 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="日本" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Japang" title="Japang – batak toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Japang" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="batak toba" class="interlanguage-link-target">Batak Toba</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Gipun" title="Gipun – West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Gipun" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target">Bajau Sama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Jepang" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Jepang" title="Jepang – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Jepang" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Jepun" title="Jepun – dusun centralny" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Jepun" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun centralny" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jipun" title="Jipun – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jipun" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-igl mw-list-item"><a href="https://igl.wikipedia.org/wiki/Japan" title="Japan – Igala" lang="igl" hreflang="igl" data-title="Japan" data-language-autonym="Igala" data-language-local-name="Igala" class="interlanguage-link-target">Igala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Jopang" title="Jopang – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Jopang" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nr mw-list-item"><a href="https://nr.wikipedia.org/wiki/Japane" title="Japane – ndebele południowy" lang="nr" hreflang="nr" data-title="Japane" data-language-autonym="IsiNdebele seSewula" data-language-local-name="ndebele południowy" class="interlanguage-link-target">IsiNdebele seSewula</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/%E1%A5%9B%E1%A5%AB%E1%A5%92%E1%A5%B0_%E1%A5%93%E1%A5%A3%E1%A5%B1_%E1%A5%99%E1%A5%A3%E1%A5%A2%E1%A5%B1" title="ᥛᥫᥒᥰ ᥓᥣᥱ ᥙᥣᥢᥱ – Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥛᥫᥒᥰ ᥓᥣᥱ ᥙᥣᥢᥱ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target">ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Japonij%C9%99" title="Japonijə – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Japonijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%8F%E2%B5%89%E2%B4%B1%E2%B5%93%E2%B5%8F" title="ⵏⵉⴱⵓⵏ – standardowy marokański tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵏⵉⴱⵓⵏ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="standardowy marokański tamazight" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Japonia" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Japonia" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Japonia">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Japonia">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Japonia" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Japonia" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&oldid=75332638" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Japonia&id=75332638&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJaponia">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FJaponia">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Japonia">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Japonia&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japonia&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%E6%97%A5%E6%9C%AC" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Japonia" hreflang="pl">Wikinews</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Japonia" hreflang="pl">Wikicytaty</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Japonia" hreflang="pl">Wikipodróże</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output">Na mapach: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Japonia&params=35_N_136_E_type:country">35°N 136°E/35,000000 136,000000</a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Japonia</div><div class="iboxt-2">日本国 Nippon-koku / Nihon-koku</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Plik:Imperial_Seal_of_Japan.svg" class="mw-file-description"><img alt="Godło" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/100px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/150px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/200px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="990" /></a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description"><img alt="Flaga" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/100px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="100" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/150px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/200px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/God%C5%82o_Japonii" title="Godło Japonii">Godło</a> </td> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Flaga_Japonii" title="Flaga Japonii">Flaga</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="/wiki/Dewiza" title="Dewiza">Dewiza</a>: Pokój i Postęp (motto cesarza) </td></tr> <tr style="border-bottom:1px solid #aaa;"> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a href="/wiki/Hymn_pa%C5%84stwowy" title="Hymn państwowy">Hymn</a>: <a href="/wiki/Hymn_Japonii" title="Hymn Japonii">Kimi ga yo</a> (Rządy cesarza niech trwają lat tysiące) <audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="200" style="width:200px;" data-durationhint="59" data-mwtitle="Kimi_ga_Yo_instrumental.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a3/Kimi_ga_Yo_instrumental.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/a3/Kimi_ga_Yo_instrumental.ogg/Kimi_ga_Yo_instrumental.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ar&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ar" label="العربية ‪(ar)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=az&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="az" label="azərbaycanca ‪(az)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=bcl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="bcl" label="Bikol Central ‪(bcl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=be&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="be" label="беларуская ‪(be)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=bg&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="bg" label="български ‪(bg)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=bn&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="bn" label="বাংলা ‪(bn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=bs&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="bs" label="bosanski ‪(bs)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ca&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ca" label="català ‪(ca)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ceb&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ceb" label="Cebuano ‪(ceb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=cs&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="cs" label="čeština ‪(cs)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=cy&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="cy" label="Cymraeg ‪(cy)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=da&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="da" label="dansk ‪(da)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=el&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="el" label="Ελληνικά ‪(el)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=eo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eo" label="Esperanto ‪(eo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=et&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="et" label="eesti ‪(et)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=eu&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="eu" label="euskara ‪(eu)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=fa&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fa" label="فارسی ‪(fa)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=fi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fi" label="suomi ‪(fi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=fj&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fj" label="Na Vosa Vakaviti ‪(fj)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=fr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français ‪(fr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=fy&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fy" label="Frysk ‪(fy)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ga&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ga" label="Gaeilge ‪(ga)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=gd&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="gd" label="Gàidhlig ‪(gd)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=gl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="gl" label="galego ‪(gl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=haw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="haw" label="Hawaiʻi ‪(haw)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=he&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="he" label="עברית ‪(he)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hi" label="हिन्दी ‪(hi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hif-latn&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hif-Latn" label="Fiji Hindi ‪(hif-latn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hif&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hif" label="Fiji Hindi ‪(hif)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hr" label="hrvatski ‪(hr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hu&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hu" label="magyar ‪(hu)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=hy&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hy" label="հայերեն ‪(hy)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=it&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="it" label="italiano ‪(it)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=jv&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="jv" label="Jawa ‪(jv)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ka&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ka" label="ქართული ‪(ka)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=kk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="kk" label="қазақша ‪(kk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=km&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="km" label="ភាសាខ្មែរ ‪(km)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ky&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ky" label="кыргызча ‪(ky)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=la&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="la" label="Latina ‪(la)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=lb&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="lb" label="Lëtzebuergesch ‪(lb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=lo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="lo" label="ລາວ ‪(lo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=lt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="lt" label="lietuvių ‪(lt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=lv&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="lv" label="latviešu ‪(lv)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=lzh&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="lzh" label="文言 ‪(lzh)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=mi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mi" label="Māori ‪(mi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=mk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mk" label="македонски ‪(mk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ml&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ml" label="മലയാളം ‪(ml)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=mn&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mn" label="монгол ‪(mn)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=mnw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mnw" label="ဘာသာမန် ‪(mnw)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ms&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ms" label="Bahasa Melayu ‪(ms)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=mt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="mt" label="Malti ‪(mt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=my&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="my" label="မြန်မာဘာသာ ‪(my)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=nb&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nb" label="norsk bokmål ‪(nb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ne&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ne" label="नेपाली ‪(ne)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=nl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nl" label="Nederlands ‪(nl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=pl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pl" label="polski ‪(pl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ro&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ro" label="română ‪(ro)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ru&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=rue&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="rue" label="русиньскый ‪(rue)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sah&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sah" label="саха тыла ‪(sah)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sco&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sco" label="Scots ‪(sco)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sk" label="slovenčina ‪(sk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sl" label="slovenščina ‪(sl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sm&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sm" label="Gagana Samoa ‪(sm)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sq&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sq" label="shqip ‪(sq)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sr" label="српски / srpski ‪(sr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=sv&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="sv" label="svenska ‪(sv)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=ta&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ta" label="தமிழ் ‪(ta)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=th&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="th" label="ไทย ‪(th)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=tl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tl" label="Tagalog ‪(tl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=to&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="to" label="lea faka-Tonga ‪(to)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=tr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=tt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tt" label="татарча / tatarça ‪(tt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=uk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uk" label="українська ‪(uk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=uz&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uz" label="oʻzbekcha / ўзбекча ‪(uz)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=yue&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="yue" label="粵語 ‪(yue)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=zh-tw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-TW" label="中文（臺灣） ‪(zh-tw)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3AKimi_ga_Yo_instrumental.ogg&lang=zh&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh" label="中文 ‪(zh)‬" data-dir="ltr" /></audio> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ustr%C3%B3j_polityczny" title="Ustrój polityczny">Ustrój polityczny</a> </th> <td> <a href="/wiki/Cesarstwo_(ustr%C3%B3j)" title="Cesarstwo (ustrój)">cesarska</a> <a href="/wiki/Monarchia_parlamentarna" title="Monarchia parlamentarna">monarchia parlamentarna</a> (<a href="/wiki/System_gabinetowo-parlamentarny" title="System gabinetowo-parlamentarny">system gabinetowo-parlamentarny</a>) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Konstytucja" title="Konstytucja">Konstytucja</a> </th> <td> <a href="/wiki/Konstytucja_Japonii" title="Konstytucja Japonii">Konstytucja Japonii</a> z dnia 3 maja 1947 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Stolica" title="Stolica">Stolica</a> </th> <td> <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Monarcha" title="Monarcha">Władca</a> </th> <td> <a href="/wiki/Naruhito" title="Naruhito">Naruhito</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Premier" title="Premier">Premier</a> </th> <td> <a href="/wiki/Shigeru_Ishiba" title="Shigeru Ishiba">Shigeru Ishiba</a> </td></tr> <tr> <th>Powierzchnia </th> <td> 377 972 km² </td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0px;">Populacja (1.01.2024) • liczba ludności </th> <td style="padding-bottom:0px;"> 124 090 000<a href="#cite_note-1">[1]</a> </td></tr> <tr> <th style="padding-top:0px;">• gęstość </th> <td style="padding-top:0px;"> 333 os./km² </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/ISO_3166-1" title="ISO 3166-1">Kod ISO 3166</a> </th> <td> JP </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Waluta" title="Waluta">Waluta</a> </th> <td> <a href="/wiki/Jen" title="Jen">jen</a> (en, 円 JPY, ￥) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Telefoniczny_kod_kraju" title="Telefoniczny kod kraju">Telefoniczny nr kierunkowy</a> </th> <td> +81 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Domena_najwy%C5%BCszego_poziomu" title="Domena najwyższego poziomu">Domena internetowa</a> </th> <td> <a href="/wiki/.jp" title=".jp">.jp</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_kod_samochodowy" title="Międzynarodowy kod samochodowy">Kod samochodowy</a> </th> <td> J </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_kod_samolotowy" title="Międzynarodowy kod samolotowy">Kod samolotowy</a> </th> <td> JA </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Strefa_czasowa" title="Strefa czasowa">Strefa czasowa</a> </th> <td> <a href="/wiki/Uniwersalny_czas_koordynowany" title="Uniwersalny czas koordynowany">UTC</a> +9 (nie ma czasu letniego) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Nar%C3%B3d" title="Naród">Narody</a> i <a href="/wiki/Grupa_etniczna" title="Grupa etniczna">grupy etniczne</a> </th> <td> 97,5% <a href="/wiki/Japo%C5%84czycy" title="Japończycy">Japończycy</a> 0,4% <a href="/wiki/Korea%C5%84czycy" title="Koreańczycy">Koreańczycy</a> 0,8% <a href="/wiki/Chi%C5%84czycy_Han" title="Chińczycy Han">Chińczycy Han</a> 1,3% inne narodowości </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">Język urzędowy</a> </th> <td> de facto <a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">japoński</a> de iure brak </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Religia" title="Religia">Religia</a> dominująca </th> <td> <a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyzm</a>, <a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">shintō</a> (69,6%) </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> (2023)  • całkowite   • na osobę </th> <td> 4 409,74 mld<a href="#cite_note-IMF-2">[2]</a> <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a> 35 385<a href="#cite_note-IMF-2">[2]</a> <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">USD</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Produkt_krajowy_brutto" title="Produkt krajowy brutto">PKB</a> (<a href="/wiki/Parytet_si%C5%82y_nabywczej" title="Parytet siły nabywczej">PSN</a>) (2023)  • całkowite   • na osobę </th> <td> 6 456,53 mld<a href="#cite_note-IMF-2">[2]</a> <a href="/wiki/Dolar_mi%C4%99dzynarodowy" title="Dolar międzynarodowy">dolarów międzynar.</a> 51 809<a href="#cite_note-IMF-2">[2]</a><a href="/wiki/Dolar_mi%C4%99dzynarodowy" title="Dolar międzynarodowy">dolarów międzynar.</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:Japan_sea_map.png" class="mw-file-description"><img alt="Mapa opisywanego kraju" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Japan_sea_map.png/224px-Japan_sea_map.png" decoding="async" width="224" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Japan_sea_map.png 1.5x" data-file-width="326" data-file-height="350" /></a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2">Położenie na mapie <a href="/wiki/Plik:Japan_on_the_globe_(claimed)_(Japan_centered).svg" class="mw-file-description"><img alt="Położenie na mapie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg/240px-Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg.png" decoding="async" width="240" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg/360px-Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg/480px-Japan_on_the_globe_%28claimed%29_%28Japan_centered%29.svg.png 2x" data-file-width="1246" data-file-height="1246" /></a> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Japan" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Japan" class="extiw" title="commons:Category:Japan">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Japonia" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Japonia" class="extiw" title="n:Portal:Japonia">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Japonia" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Japonia" class="extiw" title="q:Japonia">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Japonia" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Japonia" class="extiw" title="wikt:Japonia">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Japonia" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Japonia" class="extiw" title="voy:Japonia">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japan_in_its_region_(claimed_hatched).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg/260px-Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg.png" decoding="async" width="260" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg/390px-Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg/520px-Japan_in_its_region_%28claimed_hatched%29.svg.png 2x" data-file-width="581" data-file-height="321" /></a><figcaption>Region Japonii</figcaption></figure> Japonia (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 日本 Nihon lub Nippon) – <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">państwo</a> wyspiarskie położone na wąskim łańcuchu <a href="/wiki/Wyspa" title="Wyspa">wysp</a> na zachodnim <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a>, u wschodnich wybrzeży <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azji</a>, o długości 3,3 tys. km. Z liczbą ludności wynoszącą około 124 mln osób, państwo to zajmuje 11 – pod tym względem – miejsce na świecie. Według danych <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a> i <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Zdrowia" title="Światowa Organizacja Zdrowia">WHO</a> przeciętna długość życia jest najwyższa na świecie. Japonia należy do grupy krajów wysoko rozwiniętych – jest czwartą gospodarką świata<a href="#cite_note-3">[3]</a>. Zgodnie z przyjętą w 1947 roku <a href="/wiki/Konstytucja_Japonii" title="Konstytucja Japonii">demokratyczną konstytucją</a>, Japonia jest <a href="/wiki/Monarchia_parlamentarna" title="Monarchia parlamentarna">monarchią parlamentarną</a> z <a href="/wiki/Cesarz_Japonii" title="Cesarz Japonii">cesarzem</a> jako symbolem jedności państwa i wybieranym w wyborach powszechnych dwuizbowym parlamentem. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nazwa">Nazwa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Nazwa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nazwa">edytuj kod</a>]</div> Zapisane znakami japońskimi (<a href="/wiki/Kanji" title="Kanji">kanji</a>) słowo Japonia (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 日本) ma dwa sposoby odczytywania: Nihon i Nippon. Znaki te tłumaczy się jako: Kraj Wschodzącego Słońca (日 – słońce; dzień 本 – korzeń; pochodzenie, początek). Określenie to pochodzi z <a href="/wiki/Chiny_(region)" title="Chiny (region)">Chin</a> i odnosi się do położenia geograficznego Japonii względem kontynentalnej Azji. Wcześniejszą nazwą Japonii, jeszcze sprzed nawiązania kontaktów z Chinami, nadaną przez ludność zamieszkującą jej ziemie było Yamato (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 倭) lub 大和. W Chinach natomiast ziemie te w <a href="/wiki/Epoka_Trzech_Kr%C3%B3lestw" title="Epoka Trzech Królestw">okresie Trzech Królestw</a> zwano krajem <a href="/wiki/Przekazy_o_kraju_Wa" title="Przekazy o kraju Wa">Wa</a> (倭). Przed 1946 oficjalną nazwą Japonii było Cesarstwo Wielkiej Japonii (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 大日本帝国 Dai Nippon Teikoku). Termin ten jest z reguły stosowany na określenie państwa japońskiego w okresie od <a href="/wiki/Meiji_(okres)" title="Meiji (okres)">restauracji Meiji</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 明治維新 Meiji-ishin) do końca <a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku" title="Wojna na Pacyfiku">wojny na Pacyfiku</a>, jednak oficjalnie zaczęto tej nazwy używać dopiero w 1936. Od 1946 oficjalną japońską nazwą kraju jest Nippon-koku lub Nihon-koku (日本国), co dosłownie oznacza Państwo Japońskie (国 – kraj, państwo). W językach europejskich nazwa Japonia pojawiła się dzięki podróżnikowi <a href="/wiki/Marco_Polo" title="Marco Polo">Marco Polo</a>, który zapisał wymowę mandaryńskiego określenia tych ziem: Cipangu (także Chipangu, Jipangu). Jednakże dzisiejsze słowo Japan pochodzi prawdopodobnie z <a href="/wiki/Standardowy_j%C4%99zyk_kanto%C5%84ski" title="Standardowy język kantoński">kantońskiego</a> Jatbun. W <a href="/wiki/J%C4%99zyk_malajski" title="Język malajski">języku malajskim</a> kantońskie określenie przybrało postać Japang i tak zostało zaimportowane do Europy przez portugalskich kupców. W 1577 zapisano po raz pierwszy to słowo jako Giapan. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografia">Geografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Geografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geografia">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Geografia_Japonii" title="Geografia Japonii">Geografia Japonii</a>.</div> Japonia położona jest na 14 125 wyspach<a href="#cite_note-cnn-4">[4]</a><a href="#cite_note-5">[a]</a>. Punktem wysuniętym najdalej na północ jest <a href="/wiki/Przyl%C4%85dek_S%C5%8Dya" title="Przylądek Sōya">przylądek Sōya</a> (45°31′N) na północnym krańcu wyspy <a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a>, a punktem wysuniętym najdalej na południe jest miniarchipelag trzech wysepek o nazwie <a href="/wiki/Oki-no-Tori-shima" title="Oki-no-Tori-shima">Oki-no-Tori-shima</a> (20°25′N). Natomiast w przypadku wzięcia pod uwagę wyłącznie czterech głównych wysp, najbardziej wysuniętym na północ punktem jest przylądek Sōya, a najbardziej wysuniętym na południe punktem jest <a href="/wiki/Przyl%C4%85dek_Sata" title="Przylądek Sata">przylądek Sata</a> (30°59′N) na krańcu <a href="/wiki/%C5%8Csumi_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Ōsumi (półwysep)">półwyspu Ōsumi</a> na wyspie <a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a>. Stolicą państwa jest <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a> (Tōkyō). Główne wyspy <a href="/w/index.php?title=Archipelagu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Archipelagu (strona nie istnieje)">archipelagu</a> to <a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a> (Hokkaidō), <a href="/wiki/Honsiu" title="Honsiu">Honsiu</a> (Honshū), <a href="/wiki/Sikoku" title="Sikoku">Sikoku</a> (Shikoku) i <a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> (Kyūshū), co stanowi 97% obszaru lądowego (niekiedy podaje się jako piątą <a href="/wiki/Okinawa_(wyspa)" title="Okinawa (wyspa)">Okinawę</a>). Według danych z 2021 roku, łączna powierzchnia państwa wynosi 377 975 km²<a href="#cite_note-6">[5]</a>. Większość powierzchni jest pokryta górami, a najwyższym szczytem jest wulkan <a href="/wiki/Fud%C5%BCi" title="Fudżi">Fudżi</a> (3776 m). Z tego powodu prawie połowa ludności zamieszkuje nadmorski pas nizin rozciągający się między <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>, <a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osaką</a> i <a href="/wiki/Nagoja" title="Nagoja">Nagoją</a>. Tam też rozwijały się rolnictwo i przemysł. Obszar ten stanowi 13% terytorium państwa. Japonia jest położona na styku <a href="/wiki/P%C5%82yta_tektoniczna" title="Płyta tektoniczna">płyt tektonicznych</a>, w obrębie <a href="/wiki/Pacyficzny_pier%C5%9Bcie%C5%84_ognia" title="Pacyficzny pierścień ognia">„ognistego pierścienia Pacyfiku”</a>. Stałym zagrożeniem są więc <a href="/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi" title="Trzęsienie ziemi">trzęsienia ziemi</a>, <a href="/wiki/Erupcja_wulkanu" title="Erupcja wulkanu">wybuchy wulkanów</a> i <a href="/wiki/Tsunami" title="Tsunami">fale tsunami</a>. Stąd wynikają różnice w danych podających liczbę wysp i odmienną wielkość powierzchni kraju. W sierpniu i wrześniu nad archipelagiem istnieje wzmożone ryzyko występowania <a href="/wiki/Tajfun" title="Tajfun">tajfunów</a>, powstających z reguły na zachodnim <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a>. Japonia to archipelag wysp i wysepek ciągnących się wzdłuż wschodnich wybrzeży Azji i tworzących łuk długości 2990 km (Japończycy utrzymują, że ich kraj ma kształt „trzydniowego Księżyca”). Liczne <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep" title="Półwysep">półwyspy</a> i <a href="/wiki/Zatoka_(geografia)" title="Zatoka (geografia)">zatoki</a> sprawiają, że <a href="/wiki/Linia_brzegowa" title="Linia brzegowa">linia brzegowa</a> jest bardzo dobrze rozwinięta, a jej długość wynosi 29 751 km. Na południowym zachodzie, poprzez <a href="/wiki/Morze_Wschodniochi%C5%84skie" title="Morze Wschodniochińskie">Morze Wschodniochińskie</a>, Japonia graniczy z Chinami, na zachodzie <a href="/wiki/Morze_Japo%C5%84skie" title="Morze Japońskie">Morze Japońskie</a> oddziela kraj od obu Korei oraz Rosji. Na północy <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_La_P%C3%A9rouse%E2%80%99a" title="Cieśnina La Pérouse’a">cieśnina Sōya</a> (La Perouse’a) oddziela Japonię od rosyjskiej wyspy <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalin</a>, a <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_Kunaszyrska" title="Cieśnina Kunaszyrska">cieśnina Nemuro</a> (Kunaszyrska) od <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Wysp Kurylskich</a>, których południowa część stanowi <a href="/wiki/Terytorium_sporne" title="Terytorium sporne">terytorium sporne</a> z Rosją. Od wschodu i południa kraj oblewają wody Oceanu Spokojnego. Wzdłuż wybrzeży ciągnie się głęboki <a href="/wiki/R%C3%B3w_Japo%C5%84ski" title="Rów Japoński">Rów Japoński</a> (<a href="/wiki/R%C3%B3w_tektoniczny" title="Rów tektoniczny">rów tektoniczny</a>). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ukształtowanie_powierzchni">Ukształtowanie powierzchni</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Ukształtowanie powierzchni" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ukształtowanie powierzchni">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japan_topo_en.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Japan_topo_en.jpg/260px-Japan_topo_en.jpg" decoding="async" width="260" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Japan_topo_en.jpg/390px-Japan_topo_en.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Japan_topo_en.jpg/520px-Japan_topo_en.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="1498" /></a><figcaption>Wyspy Japońskie (<a href="/wiki/Mapa_hipsometryczna" title="Mapa hipsometryczna">mapa hipsometryczna</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Series-N700a-Mt.Fuji.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Series-N700a-Mt.Fuji.jpg/220px-Series-N700a-Mt.Fuji.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Series-N700a-Mt.Fuji.jpg/330px-Series-N700a-Mt.Fuji.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Series-N700a-Mt.Fuji.jpg/440px-Series-N700a-Mt.Fuji.jpg 2x" data-file-width="5215" data-file-height="3477" /></a><figcaption>Góra <a href="/wiki/Fud%C5%BCi" title="Fudżi">Fuji</a> i superekspres linii <a href="/wiki/T%C5%8Dkaid%C5%8D_Shinkansen" title="Tōkaidō Shinkansen">Tōkaidō Shinkansen</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kitayamasaki.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Kitayamasaki.jpg/220px-Kitayamasaki.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Kitayamasaki.jpg/330px-Kitayamasaki.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Kitayamasaki.jpg/440px-Kitayamasaki.jpg 2x" data-file-width="737" data-file-height="550" /></a><figcaption>Klifowe wybrzeże <a href="/wiki/Park_Narodowy_Sanriku" title="Park Narodowy Sanriku">Rikuchū Kaigan</a>; prefektura Iwate</figcaption></figure> W krajobrazie Japonii dominują góry i wyżyny, zajmujące około 90% obszaru, w tym 10% to góry wysokie. Wyspy Japońskie stanowią bowiem nawodną część potężnego łańcucha górskiego, który wznosi się z dna oceanu na wysokość 12 000 m. W żadnej części kraju niziny stanowiące ok. 10% powierzchni nie są na tyle duże, aby sięgały po <a href="/wiki/Horyzont" title="Horyzont">horyzont</a>. Najbardziej wysunięta na północ, rozległa wyspa Hokkaido poprzecinana jest pasmami górskimi: <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kitami" title="Góry Kitami">Kitami</a> na północy, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Hidaka" title="Góry Hidaka">Hidaka</a> na południowym wschodzie i <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Teshio" title="Góry Teshio">Teshio</a> na północnym zachodzie, które mają przebieg południkowy. W centrum wyspy znajdują się wulkaniczny masyw <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Ishikari" title="Góry Ishikari">gór Ishikari</a> z najwyższym szczytem <a href="/wiki/Asahi_(szczyt)" title="Asahi (szczyt)">Asahi</a> (2291 m), a także mniejsze pasmo <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Y%C5%ABbari" title="Góry Yūbari">Yūbari</a>. Góry Teshio od pozostałych rozdziela dolina <a href="/wiki/Aluwium" title="Aluwium">aluwialna</a> rzeki <a href="/wiki/Ishikari_(rzeka)" title="Ishikari (rzeka)">Ishikari</a> (268 km) – trzeciego najdłuższego cieku Japonii. Otaczająca jej ujście nizina jest skupiskiem większości mieszkańców wyspy z największym miastem – <a href="/wiki/Sapporo" title="Sapporo">Sapporo</a>. Większe obszary nizinne zajmują ponadto zachodnią część Hokkaido, a na północnym wschodzie w głąb <a href="/wiki/Morze_Ochockie" title="Morze Ochockie">Morza Ochockiego</a> wcina się górzysty <a href="/wiki/Shiretoko_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Shiretoko (półwysep)">półwysep Shiretoko</a>. Natomiast południowo-zachodnią część stanowią półwyspy: <a href="/wiki/Shakotan_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Shakotan (półwysep)">Shakotan</a> i <a href="/wiki/Oshima_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Oshima (półwysep)">Ōshima</a>. Cieśnina <a href="/wiki/Tsugaru_(cie%C5%9Bnina)" title="Tsugaru (cieśnina)">Tsugaru</a> (szer. 19,5 km) oddziela Hokkaido od największej wyspy archipelagu – Honsiu, zajmującej 61% powierzchni kraju. W jej północnej części zwanej <a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a>, której początek wyznaczają półwyspy <a href="/wiki/Shimokita_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Shimokita (półwysep)">Shimokita</a> i <a href="/wiki/Tsugaru_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Tsugaru (półwysep)">Tsugaru</a>, przebiegają południkowo wzdłuż poszarpanego, klifowego wybrzeża wschodniego góry Kitakami, a przez środek tego regionu <a href="/wiki/G%C3%B3ry_%C5%8Cu" title="Góry Ōu">góry Ōu</a>. Oba pasma rozdzielone są nizinną doliną uchodzącej do Pacyfiku rzeki <a href="/wiki/Kitakami_(rzeka)" title="Kitakami (rzeka)">Kitakami</a>, w której południowej części znajduje się <a href="/wiki/Sendai" title="Sendai">Sendai</a>, główne miasto regionu Tōhoku. Pośród nadbrzeżnych nizin północno-zachodniego wybrzeża Honsiu, nieopodal półwyspu <a href="/wiki/Oga_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Oga (półwysep)">Oga</a>, znajduje się najniżej położony punkt Japonii, tj. <a href="/wiki/Kryptodepresja" title="Kryptodepresja">kryptodepresja</a> jeziora <a href="/wiki/Hachir%C5%8D-gata" title="Hachirō-gata">Hachirogata</a> (4 m <a href="/wiki/P.p.m." title="P.p.m.">p.p.m.</a>). Dalej na południe dolina rzeki <a href="/wiki/Mogami_(rzeka)" title="Mogami (rzeka)">Mogami</a> oddziela Ōu od biegnącego równolegle do zachodniego wybrzeża pasma górskiego <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Echigo" title="Góry Echigo">Echigo</a>, które z kolei przechodzi w zajmujące wnętrze wyspy rozległe <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Mikuni" title="Góry Mikuni">góry Mikuni</a>. Na wschód od nich wzdłuż wybrzeża Pacyfiku rozciąga się <a href="/wiki/G%C3%B3rzysty_obszar_Abukuma" title="Górzysty obszar Abukuma">górzysty obszar Abukuma</a>. Uchodząca do Morza Japońskiego na wysokości wyspy <a href="/wiki/Sado_(Japonia)" title="Sado (Japonia)">Sado</a> rzeka <a href="/wiki/Shinano_(rzeka)" title="Shinano (rzeka)">Shinano</a> (376 km) – najdłuższa w Japonii – oddziela Mikuni od położonych na zachód od nich <a href="/wiki/Alpy_Japo%C5%84skie" title="Alpy Japońskie">Alp Japońskich</a>, które zajmują centralną część Honsiu zwaną <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a>. W ich skład wchodzą trzy główne, biegnące południkowo, a równolegle względem siebie pasma: <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Hida" title="Góry Hida">Hida</a> na północy, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kiso" title="Góry Kiso">Kiso</a> w strefie środkowej oraz <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Akaishi" title="Góry Akaishi">Akaishi</a> na południu. Na wschód od tych ostatnich, a na północ od wcinającego się w Pacyfik półwyspu <a href="/wiki/Izu_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Izu (półwysep)">Izu</a> znajduje się masyw wulkanu <a href="/wiki/Fud%C5%BCi" title="Fudżi">Fudżi</a> (3776 m) – najwyższego szczytu Japonii. W południowo-wschodniej części Honsiu rozciąga się równina <a href="/wiki/Kant%C5%8D_(nizina)" title="Kantō (nizina)">Kantō</a> (13 tys. km²) – największy obszar nizinny, w którego południowej części nad <a href="/wiki/Zatoka_Tokijska" title="Zatoka Tokijska">Zatoką Tokijską</a> leży <a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a>, stolica państwa. Samą zatokę od otwartego oceanu oddzielają nizinne półwyspy: <a href="/wiki/Miura_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Miura (półwysep)">Miura</a> i <a href="/wiki/B%C5%8Ds%C5%8D_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Bōsō (półwysep)">Bōsō</a>. Na zachód od Alp Japońskich leżą pasma górskie: <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ry_Ryohaku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góry Ryohaku (strona nie istnieje)">Ryōhaku</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Ibuki" title="Góry Ibuki">Ibuki</a> oraz <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Y%C5%8Dr%C5%8D" title="Góry Yōrō">Yōrō</a>. Na północ od nich głęboko w Morze Japońskie wcina się, w przeważającej części nizinny, <a href="/wiki/Noto_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Noto (półwysep)">półwysep Noto</a>, a na południe od owych gór rozpościera się niewielka <a href="/wiki/N%C5%8Dbi_(nizina)" title="Nōbi (nizina)">nizina Nōbi</a>. W jej centralnej części, nad <a href="/wiki/Ise_(zatoka)" title="Ise (zatoka)">zatoką Ise</a>, leży główne miasto regionu Chūbu – <a href="/wiki/Nagoja" title="Nagoja">Nagoja</a>. Pomiędzy należącą do Morza Japońskiego <a href="/w/index.php?title=Zatoka_Wakasa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zatoka Wakasa (strona nie istnieje)">zatoką Wakasa</a> a wspomnianą Ise znajdują się największy zbiornik wodny Japonii – jezioro <a href="/wiki/Biwa_(jezioro)" title="Biwa (jezioro)">Biwa</a> (675 km²) – oraz niewielkie, przebiegające południkowo między nim a niziną Nōbi, pasmo <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Suzuka" title="Góry Suzuka">gór Suzuka</a>. Na południe od nich rozpościera się rozległy <a href="/wiki/Kii_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Kii (półwysep)">półwysep Kii</a>, którego większą część zajmują <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kii" title="Góry Kii">góry o tej samej nazwie</a>. U nasady tego półwyspu na niewielkiej <a href="/w/index.php?title=Nizina_Osaka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nizina Osaka (strona nie istnieje)">nizinie Osaka</a> i sąsiadującej z nią <a href="/w/index.php?title=Kotlina_Kioto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kotlina Kioto (strona nie istnieje)">kotlinie Kioto</a>, znajdują się miasta <a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osaka</a> nad <a href="/wiki/Osaka_(zatoka)" title="Osaka (zatoka)">zatoką Osaka</a> i położone w głębi lądu <a href="/wiki/Kioto" title="Kioto">Kioto</a><a href="#cite_note-7">[6]</a><a href="#cite_note-8">[7]</a>. Na północ od nich, a po zachodniej stronie jeziora Biwa leżą <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Hira" title="Góry Hira">góry Hira</a> z najwyższym szczytem Buna-ga-take (1 214 m). Zachodnią część Honsiu w przeważającej części stanowi biegnące równoleżnikowo rozległe pasmo <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Ch%C5%ABgoku" title="Góry Chūgoku">gór Chūgoku</a> (najwyższy szczyt Daisen 1729 m). Przylegające do nich od południa wąskie niziny nadbrzeżne Morza Wewnętrznego są licznie zamieszkane z największym miastem <a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszima</a> i innymi, jak: <a href="/wiki/Tokuyama" title="Tokuyama">Tokuyama</a>, <a href="/wiki/Kure" title="Kure">Kure</a>, <a href="/wiki/Fukuyama" title="Fukuyama">Fukuyama</a>, <a href="/wiki/Kurashiki" title="Kurashiki">Kurashiki</a>, <a href="/wiki/Okayama" title="Okayama">Okayama</a>. Na wybrzeżu Morza Japońskiego znajduje się <a href="/w/index.php?title=P%C3%B3%C5%82wysep_Shimane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Półwysep Shimane (strona nie istnieje)">półwysep Shimane</a>, na północ od którego leży niewielki archipelag <a href="/wiki/Wyspy_Oki" title="Wyspy Oki">wysp Oki</a>. <a href="/wiki/Kana%C5%82_Kii" title="Kanał Kii">Kanał Kii</a> oraz usiane rozlicznymi wyspami <a href="/wiki/Morze_Wewn%C4%99trzne" title="Morze Wewnętrzne">Morze Wewnętrzne</a> (Seto-naikai; dosł. Wewnętrzne Morze Cieśnin) oddzielają Honsiu od czwartej największej wyspy Japonii – Sikoku. Większą jej część zajmują <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Sikoku" title="Góry Sikoku">góry Sikoku</a> z najwyższym szczytem <a href="/w/index.php?title=Ishizuchi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ishizuchi (strona nie istnieje)">Ishizuchi</a> (1982 m). W północno-wschodniej części wyspy dolina rzeki <a href="/wiki/Yoshino_(rzeka)" title="Yoshino (rzeka)">Yoshino</a> oddziela je od niewielkiego pasma <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Sanuki" title="Góry Sanuki">Sanuki</a>. Nadbrzeżne niziny północne stanowią główny obszar osadniczy z miastem <a href="/wiki/Matsuyama" title="Matsuyama">Matsuyama</a> na czele. Na południowym zachodzie kraju położona jest trzecia pod względem wielkości wyspa Kiusiu, oddzielona od Honsiu wąską cieśniną <a href="/wiki/Kanmon_(cie%C5%9Bnina)" title="Kanmon (cieśnina)">Kanmon</a>, a od Sikoku cieśniną <a href="/wiki/Bungo_(kana%C5%82)" title="Bungo (kanał)">Bungo</a>. Znaczną część jej centralnego obszaru zajmuje pasmo gór Kiusiu (Kyūshū-sanchi) ciągnące się z północnego wschodu na południowy zachód. Na północ od niego znajdują się <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kuj%C5%AB" title="Góry Kujū">góry Kujū</a> (Kujū-renzan). Na północnym, przylegającym do Morza Japońskiego wybrzeżu znajduje się największe miasto Kiusiu – <a href="/wiki/Fukuoka" title="Fukuoka">Fukuoka</a>. Silnie rozczłonkowane wybrzeża przybrały postać licznych półwyspów: <a href="/wiki/%C5%8Csumi_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Ōsumi (półwysep)">Ōsumi</a> i <a href="/wiki/Satsuma_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Satsuma (półwysep)">Satsuma</a> na południu oraz <a href="/wiki/Shimabara_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Shimabara (półwysep)">Shimabara</a>, <a href="/wiki/Nishisonogi_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Nishisonogi (półwysep)">Nishisonogi</a> i <a href="/w/index.php?title=P%C3%B3%C5%82wysep_Nagasaki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Półwysep Nagasaki (strona nie istnieje)">Nagasaki</a> na zachodzie. Ponadto nieopodal występują liczne mniejsze wyspy i archipelagi: <a href="/wiki/Cuszima" title="Cuszima">Cuszima</a> (Tsushima), <a href="/wiki/Iki_(wyspa)" title="Iki (wyspa)">Iki</a>, <a href="/wiki/Amakusa" title="Amakusa">Amakusa</a>, czy <a href="/wiki/Got%C5%8D" title="Gotō">Gotō</a>. Południowe zwieńczenie Wysp Japońskich stanowi długa na 1000 km <a href="/wiki/Girlanda" title="Girlanda">girlanda</a> wysp <a href="/wiki/Riukiu" title="Riukiu">Riukiu</a> (Nansei Shotō), które dzielą się na położone bliżej Kiusiu <a href="/wiki/Wyspy_Satsunan" title="Wyspy Satsunan">Satsunan</a> oraz dalsze właściwe wyspy Riukiu (Ryūkyū Shotō), z <a href="/wiki/Okinawa_(wyspa)" title="Okinawa (wyspa)">Okinawą</a> (największą z nich). Do Japonii należą też inne grupy przeważnie wulkanicznych wysp, a więc leżące ok. 2000 km na południe od Tokio <a href="/wiki/Ogasawara" title="Ogasawara">Ogasawara</a> i <a href="/wiki/Wyspy_Kazan" title="Wyspy Kazan">Kazan</a> oraz położone bliżej Honsiu <a href="/wiki/Wyspy_Izu" title="Wyspy Izu">wyspy Izu</a>. Razem określane są one mianem <a href="/wiki/Wyspy_Nanp%C5%8D" title="Wyspy Nanpō">wysp Nanpō</a> i wyznaczają granicę pomiędzy Pacyfikiem a Morzem Filipińskim, na którym znajdują się jeszcze położone na wschód od Okinawy wyspy <a href="/wiki/Dait%C5%8D-shot%C5%8D" title="Daitō-shotō">Daitō</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Budowa_geologiczna">Budowa geologiczna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Budowa geologiczna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Budowa geologiczna">edytuj kod</a>]</div> Budowa geologiczna Wysp Japońskich jest bardzo skomplikowana. Występują tu fragmenty starej <a href="/wiki/Skorupa_ziemska_kontynentalna" title="Skorupa ziemska kontynentalna">skorupy kontynentalnej</a> wieku <a href="/wiki/Prekambr" title="Prekambr">prekambryjskiego</a>, obszary zbudowane ze skał <a href="/wiki/Paleozoik" title="Paleozoik">paleozoicznych</a>, <a href="/wiki/Mezozoik" title="Mezozoik">mezozoicznych</a> i <a href="/wiki/Kenozoik" title="Kenozoik">kenozoicznych</a> z dużą ilością <a href="/wiki/Ska%C5%82y_efuzywne" title="Skały efuzywne">skał wulkanicznych</a> powstałych od <a href="/wiki/Miocen" title="Miocen">miocenu</a> do dnia dzisiejszego. Od kontynentu azjatyckiego Wyspy Japońskie oddziela Morze Wschodniochińskie, którego podłoże zbudowane jest ze <a href="/wiki/Skorupa_ziemska_oceaniczna" title="Skorupa ziemska oceaniczna">skorupy oceanicznej</a> wieku mioceńskiego. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sejsmologia">Sejsmologia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Sejsmologia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sejsmologia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg/220px-Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg/330px-Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg/440px-Devastation_after_tsunami_in_Iwaki.jpg 2x" data-file-width="1728" data-file-height="1152" /></a><figcaption>Zniszczenia po uderzeniu tsunami, <a href="/wiki/Iwaki" title="Iwaki">Iwaki</a>, <a href="/wiki/Prefektura_Fukushima" title="Prefektura Fukushima">prefektura Fukushima</a> (2011)</figcaption></figure> Wyspy Japońskie leżą na styku czterech <a href="/wiki/P%C5%82yta_tektoniczna" title="Płyta tektoniczna">płyt tektonicznych</a>: wielkiej <a href="/wiki/P%C5%82yta_eurazjatycka" title="Płyta eurazjatycka">eurazjatyckiej</a>, <a href="/wiki/P%C5%82yta_p%C3%B3%C5%82nocnoameryka%C5%84ska" title="Płyta północnoamerykańska">północnoamerykańskiej</a>, przemieszczającej się w kierunku zachodnim (ok. 10 cm rocznie) <a href="/wiki/P%C5%82yta_pacyficzna" title="Płyta pacyficzna">płyty pacyficznej</a> oraz mniejszej <a href="/wiki/P%C5%82yta_filipi%C5%84ska" title="Płyta filipińska">filipińskiej</a>, z racji czego kraj nawiedzają częste trzęsienia ziemi i <a href="/wiki/Erupcja_wulkanu" title="Erupcja wulkanu">wybuchy wulkanów</a>. Na wchodzącym w skład <a href="/wiki/Pacyficzny_pier%C5%9Bcie%C5%84_ognia" title="Pacyficzny pierścień ognia">„ognistego pierścienia Pacyfiku”</a>, terytorium Japonii znajduje się około 80 <a href="/wiki/Wulkan_czynny" title="Wulkan czynny">czynnych wulkanów</a>, spośród których największą aktywność wykazują te znajdujące się na Kiusiu, zwłaszcza <a href="/wiki/Aso_(wulkan)" title="Aso (wulkan)">Aso</a>, <a href="/wiki/Unzen_(wulkan)" title="Unzen (wulkan)">Unzen</a> i <a href="/wiki/Sakurajima" title="Sakurajima">Sakurajima</a>. Występujące powszechnie wokół innych wulkanów <a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_termalne" title="Źródło termalne">gorące źródła</a> (<a href="/wiki/Onsen" title="Onsen">onseny</a>), gejzery, stawy gorącego błota oraz <a href="/wiki/Ekshalacje" title="Ekshalacje">wyziewy</a> gazów i par świadczą o tym, iż nie są one całkowicie <a href="/wiki/Wulkan_wygas%C5%82y" title="Wulkan wygasły">wygasłe</a>, a ich działalność wciąż stanowi poważne zagrożenie erupcją. Rocznie w Japonii rejestruje się od 1 do 3 tys. wstrząsów o różnym nasileniu. Zdecydowana większość z nich jest na tyle słaba, że wykrywają je tylko czułe <a href="/wiki/Sejsmograf" title="Sejsmograf">sejsmografy</a>. Niektóre z nich, powyżej 7 stopni w <a href="/wiki/Skala_Richtera" title="Skala Richtera">skali Richtera</a>, są katastrofami, jak np. wielkie <a href="/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi_w_Kant%C5%8D_(1923)" title="Trzęsienie ziemi w Kantō (1923)">trzęsienie ziemi w Kantō</a> w 1923 roku, które pochłonęło 143 tys. ofiar, czy też to, które nawiedziło <a href="/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi_w_Kobe_(1995)" title="Trzęsienie ziemi w Kobe (1995)">Kobe</a> w 1995, zadając śmierć ponad 6 tys. osób i powodując przy tym ogromne zniszczenia, mimo zastosowania nowoczesnych technologii i materiałów. Szczególnie narażona jest równina Kantō, gdzie wielkie trzęsienia ziemi zdarzają się mniej więcej co 70 lat. Natomiast podmorskie trzęsienia ziemi są przyczyną powstawania wysokich fal morskich tsunami (do 50 m), które uderzając o wybrzeże z prędkością 750 km/h są w stanie wyrzucić na brzeg pełnomorski statek i dokonać znacznych zniszczeń. Tak było w 1495 roku, kiedy tsunami zniszczyło większą część <a href="/wiki/Kamakura_(miasto)" title="Kamakura (miasto)">Kamakury</a>, a w 1993 roku wyspę <a href="/wiki/Okushiri" title="Okushiri">Okushiri</a> u wybrzeży Hokkaido. W 2011 roku, u wschodnich wybrzeży północnej Japonii wystąpiło <a href="/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi_w_T%C5%8Dhoku" title="Trzęsienie ziemi w Tōhoku">trzęsienie ziemi</a> o sile 9 stopni w skali Richtera. Spowodowało ono falę tsunami, która zalała ogromne obszary wokół miasta Sendai. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wody">Wody</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Wody" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wody">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kitakami_river01s3872.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Kitakami_river01s3872.jpg/220px-Kitakami_river01s3872.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Kitakami_river01s3872.jpg/330px-Kitakami_river01s3872.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Kitakami_river01s3872.jpg/440px-Kitakami_river01s3872.jpg 2x" data-file-width="3750" data-file-height="2500" /></a><figcaption>Rzeka <a href="/wiki/Kitakami_(rzeka)" title="Kitakami (rzeka)">Kitakami</a> (249 km) w <a href="/wiki/Prefektura_Iwate" title="Prefektura Iwate">prefekturze Iwate</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg/220px-Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg/330px-Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg/440px-Mount_nantai_and_lake_chuzenji.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Góra Nantai (2486 m) i najwyżej położone w Japonii jezioro <a href="/wiki/Ch%C5%ABzenji" title="Chūzenji">Chūzenji</a> o powierzchni 11,90 km², w <a href="/wiki/Park_Narodowy_Nikk%C5%8D" title="Park Narodowy Nikkō">Parku Narodowym Nikkō</a> (<a href="/wiki/Prefektura_Tochigi" title="Prefektura Tochigi">prefektura Tochigi</a>)</figcaption></figure> Terytorium Japonii w całości należy do <a href="/wiki/Zlewisko" title="Zlewisko">zlewiska</a> Oceanu Spokojnego. Tworzy je gęsta <a href="/wiki/Sie%C4%87_rzeczna" title="Sieć rzeczna">sieć</a> krótkich, górskich rzek z licznymi <a href="/wiki/Pr%C3%B3g_rzeczny" title="Próg rzeczny">progami</a>, a co za tym idzie <a href="/wiki/Wodospad" title="Wodospad">wodospadami</a> oraz <a href="/wiki/Bystrze" title="Bystrze">bystrzami</a>. W związku z czym tylko miejscami nadają się one do regularnej żeglugi, przede wszystkim <a href="/wiki/Sp%C5%82aw_drewna" title="Spław drewna">spławu drewna</a>. Ze względu jednak na znaczne spadki wód, owe <a href="/wiki/Ciek" title="Ciek">cieki</a> mają znaczny <a href="/wiki/Potencja%C5%82" title="Potencjał">potencjał</a> hydroenergetyczny, a także znajdują zastosowanie w nawadnianiu pól uprawnych. Wiosną, w czasie topnienia śniegów, rzeki na <a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a> i północnym <a href="/wiki/Honsiu" title="Honsiu">Honsiu</a> oraz pozostałe w czasie opadów letnich mają znaczne przybory wód, tym samym powodując często w ich dolnych <a href="/wiki/Bieg_rzeki" title="Bieg rzeki">biegach</a> katastrofalne powodzie. Do najdłuższych rzek zaliczają się płynące przez Honsiu: <a href="/wiki/Shinano_(rzeka)" title="Shinano (rzeka)">Shinano</a> (367 km) oraz <a href="/wiki/Tone_(rzeka)" title="Tone (rzeka)">Tone</a> (322 km), a także najdłuższy ciek Hokkaido – <a href="/wiki/Ishikari_(rzeka)" title="Ishikari (rzeka)">Ishikari</a> (268 km). Największe, bo liczące 16 840 km² <a href="/wiki/Dorzecze" title="Dorzecze">dorzecze</a> ma <a href="/wiki/Tone_(rzeka)" title="Tone (rzeka)">Tone</a>; następnie – Ishikari 14 330 km² i Shinano 11 900 km². Najwyższym japońskim wodospadem, pod względem wysokości, jest <a href="/wiki/Sh%C5%8Dmy%C5%8D_(wodospad)" title="Shōmyō (wodospad)">Shōmyō</a>, którego wody spadają z wysokości 349 m. Inne najsłynniejsze wodospady tego kraju to: <a href="/wiki/Nachi_(wodospad)" title="Nachi (wodospad)">Nachi</a> (133 m wysokości) w prefekturze <a href="/wiki/Prefektura_Wakayama" title="Prefektura Wakayama">Wakayama</a> oraz <a href="/wiki/Kegon" title="Kegon">Kegon</a> (96 m) w <a href="/wiki/Park_Narodowy_Nikk%C5%8D" title="Park Narodowy Nikkō">Parku Narodowym Nikkō</a>. Wśród występujących w Japonii jezior większość ma pochodzenie <a href="/wiki/Jezioro_tektoniczne" title="Jezioro tektoniczne">tektoniczne</a>, <a href="/wiki/Kaldera" title="Kaldera">kalderowe</a>, bądź <a href="/wiki/Jezioro_wulkaniczne" title="Jezioro wulkaniczne">kraterowe</a>, a w mniejszym stopniu <a href="/w/index.php?title=Jezioro_lagunowe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jezioro lagunowe (strona nie istnieje)">lagunowe</a>, czy <a href="/wiki/Jezioro_zaporowe" title="Jezioro zaporowe">sztuczne</a>. Największym <a href="/wiki/Zbiornik_wodny" title="Zbiornik wodny">zbiornikiem wodnym</a> jest położone w środkowej części Honsiu tektoniczne jezioro <a href="/wiki/Biwa_(jezioro)" title="Biwa (jezioro)">Biwa</a>, którego powierzchnia wynosi 670 km². Ponadto jeszcze trzy zajmują obszar większy niż 100 km², a są to: <a href="/wiki/Kasumigaura_(jezioro)" title="Kasumigaura (jezioro)">Kasumigaura</a> (167,6 km²) na wschód od Tokio, w prefekturze Ibaraki, <a href="/wiki/Saroma_(jezioro)" title="Saroma (jezioro)">Saroma</a> (151,9 km²) na Hokkaido oraz <a href="/wiki/Inawashiro_(jezioro)" title="Inawashiro (jezioro)">Inawashiro</a> (103,3 km²) w regionie Tōhoku. Najgłębszymi jeziorami są: <a href="/wiki/Tazawa_(jezioro)" title="Tazawa (jezioro)">Tazawa</a> (423,4 m) na północy Honsiu, <a href="/wiki/Shikotsu_(jezioro)" title="Shikotsu (jezioro)">Shikotsu</a> (360,1 m) na Hokkaido, <a href="/wiki/Towada_(jezioro)" title="Towada (jezioro)">Towada</a> (326,8 m) na północy Honsiu i <a href="/wiki/Mash%C5%AB_(jezioro)" title="Mashū (jezioro)">Mashū</a> (211,4 m) na Hokkaido. Kolejne cztery, w tym Biwa, mają <a href="/wiki/D%C5%82ugo%C5%9B%C4%87_fizyczna" title="Długość fizyczna">głębokość</a> przekraczającą 100 m. Znajdujące się na północ od Tokio, w prefekturze Tochigi jezioro <a href="/wiki/Ch%C5%ABzenji" title="Chūzenji">Chūzenji</a> jest najwyżej położonym jeziorem w Japonii (1269 m n.p.m.). Następne są położone w środkowej części Honsiu, w prefekturze Nagano, jeziora: <a href="/wiki/Kizaki" title="Kizaki">Kizaki</a> (764 m n.p.m.) oraz <a href="/wiki/Suwa_(jezioro)" title="Suwa (jezioro)">Suwa</a> (759 m n.p.m.), a także wspomniane wyżej Inawashiro (514 m n.p.m.). Za sprawą szczególnie dużej <a href="/wiki/Wulkanizm" title="Wulkanizm">aktywności wulkanicznej</a> Japonia obfituje w bogate zasoby <a href="/wiki/Wody_podziemne" title="Wody podziemne">podziemnych wód</a>, przede wszystkim <a href="/wiki/Wody_termalne" title="Wody termalne">termalnych</a>, dzięki którym licznie występują <a href="/wiki/Onsen" title="Onsen">onseny</a>, czyli japońskie <a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_termalne" title="Źródło termalne">cieplice</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimat">Klimat</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Klimat" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Klimat">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg/220px-Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg/330px-Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg/440px-Kanazawa_Kanazawa-jo_Sakura_05.jpg 2x" data-file-width="4454" data-file-height="3256" /></a><figcaption>Kwitnąca <a href="/wiki/Sakura" title="Sakura">sakura</a>, japoński symbol nadejścia wiosny, zamek <a href="/wiki/Kanazawa" title="Kanazawa">Kanazawa</a> (<a href="/wiki/Prefektura_Ishikawa" title="Prefektura Ishikawa">prefektura Ishikawa</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Daigo-ji_in_autumn,_Kyoto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg/220px-Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg/330px-Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg/440px-Daigo-ji_in_autumn%2C_Kyoto.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Świątynia <a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyjska</a> <a href="/wiki/Daigo-ji" title="Daigo-ji">Daigo-ji</a> w Kioto jesienią</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg/220px-Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg/330px-Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg/440px-Lake_Mash%C5%AB_Japan_during_wintertime_in_Akan_National_Park_Hokkaid%C5%8D.jpg 2x" data-file-width="5472" data-file-height="3648" /></a><figcaption>Jezioro Mashū w <a href="/wiki/Park_Narodowy_Akan-Mash%C5%AB" title="Park Narodowy Akan-Mashū">Parku Narodowym Akan-Mashū</a>, Hokkaido</figcaption></figure> Duża rozciągłość południkowa sprawia, że Japonia leży w zasięgu trzech <a href="/wiki/Strefa_klimatyczna" title="Strefa klimatyczna">stref klimatycznych</a>: na południu – <a href="/wiki/Klimat_zwrotnikowy" title="Klimat zwrotnikowy">zwrotnikowej</a>, w części środkowej – <a href="/wiki/Klimat_podzwrotnikowy" title="Klimat podzwrotnikowy">podzwrotnikowej</a>, a na północy – <a href="/wiki/Klimat_umiarkowany" title="Klimat umiarkowany">umiarkowanej ciepłej</a>. Na strefowość klimatyczną nakłada się klimat <a href="/wiki/Monsun" title="Monsun">monsunowy</a>, którego zasięg obejmuje wyspy i kształtuje morski charakter klimatu kraju. Poza wyspami <a href="/wiki/Riukiu" title="Riukiu">Riukiu</a> (Ryūkyū) oraz południową częścią Kiusiu w Japonii wyraźnie zaznaczają się cztery pory roku. Napływ chłodnych <a href="/wiki/Masa_powietrza" title="Masa powietrza">mas</a> powietrza z kontynentu azjatyckiego w zimie oraz ciepłych mas znad <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfiku</a> w lecie jest przyczyną znacznego zróżnicowania klimatu w poszczególnych częściach archipelagu. W górach niezależnie od pory roku, temperatura spada wraz z wysokością, średnio o 0,6 °C co 100 m. Średnia ilość opadów wzrasta z północy na południe i wynosi od 800–1500 mm na Hokkaido, do 2000–3000 mm na Kiusiu i wyspach Riukiu. Przynoszone przez północno-zachodni monsun zimowy suche i chłodne <a href="/wiki/Syberia" title="Syberia">syberyjskie</a> masy powietrza nad <a href="/wiki/Morze_Japo%C5%84skie" title="Morze Japońskie">Morzem Japońskim</a> ulegają ociepleniu i nasyceniu wilgocią. W wyniku tego zderzenia mas powietrza powstają bardzo intensywne i obfite <a href="/wiki/Opad_atmosferyczny" title="Opad atmosferyczny">opady śniegu</a> wzdłuż wybrzeża zachodniego, czyli tzw. tylnej Japonii. Temperatury w miesiącach zimowych w Japonii są bardzo zróżnicowane ze względu na znaczną południkową rozciągłość geograficzną wysp i ich różnorodność topograficzną. W najwyższych partiach <a href="/wiki/Alpy_Japo%C5%84skie" title="Alpy Japońskie">Alp Japońskich</a>, gór <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Hidaka" title="Góry Hidaka">Hidaka</a> i <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Y%C5%ABbari" title="Góry Yūbari">Yūbari</a> oraz na szczycie wulkanu <a href="/wiki/Fud%C5%BCi" title="Fudżi">Fuji</a> średnie arytmetyczne temperatury wynoszą zwykle od –20 do –15 °C. Na Hokkaido można się spodziewać od –12 do –4 °C, na północy i w środkowym Honsiu od –10 do 0 °C i 0 do +6 °C na południowych i zachodnich wybrzeżach, od +3 do +7 °C na Sikoku, ok. +5 do +10 °C na Kiusiu oraz +14 do +19 °C na najbardziej wysuniętych na południe wyspach Riukiu. W obszarach silnie zurbanizowanych temperatura jest zwykle o kilka stopni wyższa, niż w obszarach wiejskich znajdujących się w tej samej strefie klimatycznej i na podobnej wysokości nad poziomem morza. W okresie zimowym na północy i zachodzie Japonii oraz w rejonach górskich występują bardzo obfite opady śniegu, a wody Morza Ochockiego pokrywają się lodem. W tym czasie południowe wybrzeże Oceanu Spokojnego ma pogodę suchą i słoneczną. Zimą łagodząco na klimat wysp południowych wpływają ciepły <a href="/wiki/Pr%C4%85d_morski" title="Prąd morski">prąd</a> <a href="/wiki/Kuro_Siwo" title="Kuro Siwo">Kuro Siwo</a> (właśc. zapis obecnie Kuro-shio, zw. także Czarnym lub Japońskim) i jego odgałęzienie wchodzące na Morze Japońskie – Prąd Cuszimski. Pod koniec marca, gdy słabnie <a href="/wiki/Wy%C5%BC_baryczny" title="Wyż baryczny">wyż</a> azjatycki, kierunek wiatru ulega zmianie i nad Japonię zaczyna napływać wilgotne i ciepłe powietrze znad Pacyfiku. Powoduje to wyraźne zróżnicowanie warunków klimatycznych północy i południa kraju. O ile na południu kraju, na wyspie Kiusiu i na południowych wybrzeżach Sikoku, prawdziwie wiosenna pogoda rozpoczyna się już z początkiem marca, to na wyżynach wyspy Hokkaido trzeba czekać aż do końca kwietnia, aby stopniały ostatnie śniegi. Wiosną cały obszar kraju, poza Hokkaido, znajduje się w zasięgu wyżu ochockiego. Od przełomu lutego i marca na południu Kiusiu, początku kwietnia na południowym i wschodnim Honsiu oraz w połowie maja na Hokkaido trwa okres kwitnienia japońskich wiśni, śliw i czereśni. Na przełomie czerwca i lipca kształtuje się na północy kraju stacjonarny wyż z bezwietrzną pogodą, wysoką wilgotnością powietrza oraz ulewnymi opadami zwanymi „śliwkowymi” deszczami. Z chwilą odsunięcia się ochockich mas na północ, Japonia wchodzi w zasięg oddziaływania pacyficznych mas powietrza, rozpoczyna się gorące i wilgotne lato, z dużą ilością mgieł w południowo-wschodniej części kraju, tam gdzie stykają się wody prądów zimnego Oja Siwo (Oya-shio, zw. także Ochockim lub Kurylskim) i ciepłego Kuro-shio. Latem, gdy wieje ciepły i wilgotny monsun z południowego wschodu, <a href="/wiki/Amplituda" title="Amplituda">amplitudy</a> <a href="/wiki/Temperatura" title="Temperatura">temperatur</a> stają się mniejsze, od +29 °C na południu do +17 °C na północy i ok. +5 do +10 °C w rejonach gór wysokich. W wielkich aglomeracjach miejskich pora letnia jest trudna do zniesienia. Wysokie temperatury, nieprawdopodobna wilgotność powietrza i spaliny są typowe dla Tokio, Nagoi czy Osaki. Duże stężenie trujących gazów, które mieszają się z parującą wodą, sprawiają, że <a href="/wiki/Smog" title="Smog">smog</a> staje się ciężki i trudny do rozwiania przez wiatry, przez co utrzymuje się dość nisko nad powierzchnią ziemi. Stanowi swoistą barierę, przez którą promienie słoneczne łatwo się przebijają, a nagrzane powietrze zatrzymują, tworząc <a href="/wiki/Efekt_cieplarniany" title="Efekt cieplarniany">efekt cieplarniany</a>. Choć wszystkie 12 miesięcy, charakteryzuje się w całym kraju, z wyjątkiem Hokkaido, względnie dużymi opadami, to jednak ich maksimum przypada na porę deszczową od początku czerwca do połowy lipca. <a href="/wiki/Pora_deszczowa" title="Pora deszczowa">Porę deszczową</a>, zwaną tsuyu, uznaje się za drugą w kolejności po wiośnie i jedną z pięciu pór roku w Japonii. Wtedy, zalegając nad wyspami Riukiu, Kiusiu, Sikoku i Honsiu okresowy front deszczowy baiu-zensen, daje się we znaki. Deszcze padają niemal co drugi dzień. W połowie lipca, wysokociśnieniowe masy powietrza nad Pacyfikiem zaczynają dominować i deszczowy sezon kończy się, a baiu-zensen zostaje zepchnięty na południe. Sezonowe wiatry znad Oceanu Spokojnego przynoszą ciepłe, wilgotne powietrze o temperaturach sięgających od +30 do +35 °C. Wtedy też od początku sierpnia do połowy września mieszkańcy tych rejonów mogą się cieszyć pełnią słonecznego i gorącego lata. Wczesną jesienią wciąż upalne i słoneczne dni zakłócają jednak wiatry monsunowe, które zwłaszcza w połowie września przynoszą ze sobą niezwykle obfite ulewy. Towarzyszą temu częste burze i gradobicia. Zmienia się <a href="/wiki/Cyrkulacja" title="Cyrkulacja">cyrkulacja</a> powietrza i Wyspy Japońskie nawiedzają <a href="/wiki/Tajfun" title="Tajfun">tajfuny</a> (7–10 rocznie). Tajfuny powstają z dużych mas tropikalnego, niskociśnieniowego powietrza na środkowym Pacyfiku, w przybliżeniu pomiędzy 5° i 20° szerokości geograficznej północnej, i są tym samym zjawiskiem, co huragany i cyklony w innych częściach świata. Kiedy tajfuny zaczynają się kształtować, stopniowo poruszają się na północ i zachód. <a href="/wiki/Cyklon_tropikalny" title="Cyklon tropikalny">Cyklony tropikalne</a> wywołują ogromne zniszczenia, a towarzyszące im obfite opady są przyczyną licznych powodzi i osuwisk. Późną jesienią niemal w całym kraju powietrze staje się rześkie i wilgotne. Na większości wysp, zwłaszcza w obszarach u wybrzeży Pacyfiku, dni są chłodne, ale zwykle słoneczne. Natomiast w zachodniej i północnej Japonii oraz w obszarach górskich, nie dziwią gęste mgły, opady drobnego deszczu i przymrozki. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Flora">Flora</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Flora" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Flora">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jomon_Sugi_Panorama.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Jomon_Sugi_Panorama.jpg/170px-Jomon_Sugi_Panorama.jpg" decoding="async" width="170" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Jomon_Sugi_Panorama.jpg/255px-Jomon_Sugi_Panorama.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Jomon_Sugi_Panorama.jpg/340px-Jomon_Sugi_Panorama.jpg 2x" data-file-width="4544" data-file-height="4960" /></a><figcaption><a href="/wiki/J%C5%8Dmon" title="Jōmon">Jōmon</a>-sugi – największy i najstarszy przedstawiciel <a href="/wiki/Kryptomeria_japo%C5%84ska" title="Kryptomeria japońska">kryptomerii japońskiej</a> (wiek drzewa szacuje się na 2,5–3 tys. lat), na wyspie <a href="/wiki/Yaku-shima" title="Yaku-shima">Yaku-shima</a></figcaption></figure> Lasy pokrywają ponad 60% powierzchni kraju. W kilku miejscach jest to roślinność pierwotna. W całej Japonii rosną lasy <a href="/wiki/Bambus" title="Bambus">bambusowe</a>, dostarczające budulca i pożywienia (korzenie są jadalne). Podobnie w całym kraju rosną drzewa wiśni <a href="/wiki/Sakura" title="Sakura">sakura</a> oraz śliwy, których wiosenne kwitnienie przyciąga rzesze ludzi na tradycyjne <a href="/wiki/Hanami" title="Hanami">hanami</a>. Z uwagi na rozciągłość południkową na obszarze Japonii można wyróżnić strefy roślinne. Jednocześnie w górach zaznacza się piętrowy układ roślinności. Najdalej na południe, w pobliżu <a href="/wiki/R%C3%B3wnik" title="Równik">równika</a>, na wyspach Riukiu, Ogasawara, Kazan rosną wilgotne <a href="/wiki/Wilgotny_las_r%C3%B3wnikowy" title="Wilgotny las równikowy">lasy równikowe</a> z drzewiastymi <a href="/wiki/Paprocie" title="Paprocie">paprociami</a>, drzewem <a href="/wiki/Cynamonowiec_kamforowy" title="Cynamonowiec kamforowy">kamforowym</a>, <a href="/wiki/Arekowce" title="Arekowce">palmami</a> i <a href="/wiki/Morwa" title="Morwa">morwami</a>. Na południu kraju, na obszarze o średniej rocznej temperaturze powietrza od +13 do +21 °C (Kiusiu, Sikoku), występują wiecznie zielone lasy podzwrotnikowe, w których rosną 2000-letnie <a href="/wiki/Kryptomeria_japo%C5%84ska" title="Kryptomeria japońska">kryptomerie japońskie</a> (Cryptomeria japonica), dęby kashi, jodły momi oraz <a href="/wiki/So%C5%9Bnica_japo%C5%84ska" title="Sośnica japońska">sosny</a> japońskie. Na Kiusiu lasy podzwrotnikowe rosną do wysokości 1000 m n.p.m. <a href="/wiki/Las_mieszany" title="Las mieszany">Lasy mieszane</a>, z przewagą liściastych, rosną na terenach, gdzie średnia roczna temperatura powietrza wynosi od +6 do +13 °C, a więc na Kiusiu powyżej 1000 m, w środkowej części Honsiu między 1500 a 2700 m, a w części północnej na wysokości 1400 m, na Hokkaido lasy mieszane sięgają do 700 m. W lasach tych rosną <a href="/wiki/Buk" title="Buk">buki</a>, <a href="/wiki/Brzoza" title="Brzoza">brzozy</a>, <a href="/wiki/D%C4%85b" title="Dąb">dęby</a> w tym białe, <a href="/wiki/Kasztan" title="Kasztan">kasztany</a> karłowate, <a href="/wiki/Magnolia" title="Magnolia">magnolie</a> oraz różne <a href="/wiki/Gatunek_(biologia)" title="Gatunek (biologia)">gatunki</a> <a href="/wiki/Klon_(ro%C5%9Blina)" title="Klon (roślina)">klonów</a>. Na obszarach ze średnią temperaturą powietrza poniżej +6 °C rosną subarktyczne lasy mieszane lub <a href="/wiki/Las_iglasty" title="Las iglasty">iglaste</a>, ze <a href="/wiki/%C5%9Awierk_syberyjski" title="Świerk syberyjski">świerkiem syberyjskim</a>, świerkiem yesso, jodłą sakhalan, <a href="/wiki/Jod%C5%82a_syberyjska" title="Jodła syberyjska">jodłą syberyjską</a> oraz <a href="/wiki/Jod%C5%82a" title="Jodła">jodłą niebieską</a>. Ponad piętrem lasów występują <a href="/wiki/Sosna" title="Sosna">sosna karłowata</a>, <a href="/wiki/Krzew" title="Krzew">krzewy</a> i <a href="/wiki/Ro%C5%9Blinno%C5%9B%C4%87_alpejska" title="Roślinność alpejska">roślinność alpejska</a>. <a href="/wiki/R%C3%B3%C5%BCanecznik" title="Różanecznik">azalie</a>, <a href="/wiki/Hortensja_(ro%C5%9Blina)" title="Hortensja (roślina)">hortensje</a> i <a href="/wiki/Kosaciec" title="Kosaciec">irysy</a> kwitną wiosną, a <a href="/wiki/Z%C5%82ocie%C5%84" title="Złocień">chryzantemy</a> jesienią, wtedy także czerwienieją klony. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fauna">Fauna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Fauna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fauna">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Grus_japonensis_-Hokkaido,_Japan_-several-8.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg/220px-Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg/330px-Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg/440px-Grus_japonensis_-Hokkaido%2C_Japan_-several-8.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1365" /></a><figcaption>Żuraw japoński (Grus japonensis) Hokkaido</figcaption></figure> Wiele zwierząt spotykanych na Honsiu, Sikoku i Kiusiu spotyka się w innych rejonach o umiarkowanym klimacie na półkuli północnej. Należą do nich <a href="/wiki/Nied%C5%BAwied%C5%BA_brunatny" title="Niedźwiedź brunatny">niedźwiedzie brunatne</a>, <a href="/wiki/%C5%81asice_(podrodzina_ssak%C3%B3w)" title="Łasice (podrodzina ssaków)">łasice</a>, <a href="/wiki/Dzik_euroazjatycki" title="Dzik euroazjatycki">dziki</a>, <a href="/wiki/Zaj%C4%85cowate" title="Zającowate">zające</a>, <a href="/wiki/Sarna" title="Sarna">sarny</a>, <a href="/wiki/Jele%C5%84_wschodni" title="Jeleń wschodni">jelenie wschodnie</a> i ptaki, takie jak <a href="/wiki/Ba%C5%BCant" title="Bażant">bażanty</a>, <a href="/wiki/Jastrz%C4%99biowate" title="Jastrzębiowate">jastrzębie</a>, <a href="/wiki/Kaczkowate" title="Kaczkowate">kaczki</a> i <a href="/wiki/%C5%BBuraw_(zwyczajny)" title="Żuraw (zwyczajny)">żurawie</a>. Występuje tu też wiele gatunków <a href="/wiki/P%C5%82azy" title="Płazy">płazów</a> i <a href="/wiki/Gady" title="Gady">gadów</a>, a wśród nich <a href="/wiki/%C5%BB%C3%B3%C5%82wie" title="Żółwie">żółwie</a>, <a href="/wiki/Jaszczurki" title="Jaszczurki">jaszczurki</a>, <a href="/wiki/W%C4%99%C5%BCe" title="Węże">węże</a> – z gatunkami <a href="/wiki/Jad" title="Jad">jadowitymi</a> <a href="/wiki/Trimeresurus" title="Trimeresurus">habu</a> i <a href="/wiki/Gloydius_blomhoffii" title="Gloydius blomhoffii">mamushi</a>. Do unikatowych należy <a href="/wiki/Salamandra_olbrzymia_japo%C5%84ska" title="Salamandra olbrzymia japońska">salamandra olbrzymia</a> żyjąca na Honsiu i Kiusiu, osiągająca 1,5 m długości. Innym specyficznym przedstawicielem japońskiej fauny jest <a href="/wiki/Makak_japo%C5%84ski" title="Makak japoński">makak japoński</a>, przystosowany do panujących warunków. Makaki są najdalej na północ żyjącym gatunkiem <a href="/wiki/Ma%C5%82pokszta%C5%82tne" title="Małpokształtne">małp</a>. Do <a href="/wiki/Endemit" title="Endemit">endemitów</a> należą również <a href="/wiki/Kotek_wyspowy" title="Kotek wyspowy">kot z Iriomote</a> oraz <a href="/wiki/Zaj%C4%85cowate" title="Zającowate">zając</a> amami. Wśród zwierząt na subarktycznym Hokkaido spotyka się <a href="/wiki/Sob%C3%B3l_tajgowy" title="Soból tajgowy">sobole</a> i <a href="/wiki/Lis_rudy" title="Lis rudy">czerwone lisy</a> oraz wspomniane niedźwiedzie brunatne. Tutejsze niedźwiedzie są prawie dwukrotnie większe od swoich znacznie łagodniejszych <a href="/wiki/Relacja_rodzinna" title="Relacja rodzinna">kuzynów</a> z Honsiu. Na wyspach sezonowo pojawia się wiele owadów, takich jak: <a href="/wiki/Piewikowate" title="Piewikowate">cykady</a>, <a href="/wiki/Komarowate" title="Komarowate">komary</a>, <a href="/wiki/Karaluch" title="Karaluch">karaluchy</a> i robaczki świętojańskie. W Japonii występuje 150 gatunków ptaków śpiewających. Na większości wybrzeża panują <a href="/wiki/Albatrosy" title="Albatrosy">albatrosy</a> i <a href="/wiki/Kormorany" title="Kormorany">kormorany</a>. Na wschód od przylądka Inubo znajdują się bogate <a href="/wiki/%C5%81owisko_(rybo%C5%82%C3%B3wstwo)" title="Łowisko (rybołówstwo)">łowiska</a>: <a href="/wiki/Dorsz_pacyficzny" title="Dorsz pacyficzny">dorsza</a>, <a href="/wiki/%C5%81oso%C5%9B_szlachetny" title="Łosoś szlachetny">łososia</a> i licznych <a href="/wiki/Skorupiaki" title="Skorupiaki">skorupiaków</a>. Popularnym gatunkiem ozdobnej formy hodowlanej, japońskiej <a href="/wiki/Ichtiofauna" title="Ichtiofauna">ichtiofauny</a> jest <a href="/wiki/Nishiki-goi" title="Nishiki-goi">karp koi</a>. Likwidacja naturalnych <a href="/wiki/Siedlisko_(biologia)" title="Siedlisko (biologia)">siedlisk</a> wskutek <a href="/wiki/Urbanizacja" title="Urbanizacja">urbanizacji</a> powoduje stałe zmniejszanie się liczby zwierząt. <a href="/wiki/Ochrona_%C5%9Brodowiska" title="Ochrona środowiska">Ochrona</a> wprowadzona przez Ministerstwo Środowiska w latach 80. XX wieku obejmuje 136 <a href="/wiki/Gatunek_zagro%C5%BCony" title="Gatunek zagrożony">zagrożonych gatunków</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Minamoto_no_Yoritomo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Minamoto_no_Yoritomo.jpg/170px-Minamoto_no_Yoritomo.jpg" decoding="async" width="170" height="212" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Minamoto_no_Yoritomo.jpg/255px-Minamoto_no_Yoritomo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Minamoto_no_Yoritomo.jpg/340px-Minamoto_no_Yoritomo.jpg 2x" data-file-width="1584" data-file-height="1974" /></a><figcaption>Shōgun <a href="/wiki/Yoritomo_Minamoto" title="Yoritomo Minamoto">Yoritomo Minamoto</a> (1147–1199)</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Historia_Japonii" title="Historia Japonii">Historia Japonii</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="VII_–_XIII_wiek">VII – XIII wiek</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: VII – XIII wiek" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: VII – XIII wiek">edytuj kod</a>]</div> Początek japońskiego państwa wiąże się ze związkiem <a href="/wiki/Plemi%C4%99" title="Plemię">plemiennym</a>, a następnie <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_(ustr%C3%B3j)" title="Królestwo (ustrój)">królestwem</a> Yamato z centralnym ośrodkiem na wyspie Honsiu, którego początki sięgają VII w. p.n.e. Pierwszym legendarnym władcą był potomek bogini <a href="/wiki/Amaterasu" title="Amaterasu">Amaterasu</a>, <a href="/wiki/Jimmu" title="Jimmu">Jimmu</a> (panował w latach 660–585 p.n.e.). Około V w. p.n.e. królestwo Yamato obejmowało także północną część Kiusiu, jak również zajęło południowy skrawek Korei, dzięki czemu miało kontakt z wysoko rozwiniętą <a href="/wiki/Historia_Chin" title="Historia Chin">cywilizacją chińską</a>. Wówczas to <a href="/wiki/Japo%C5%84czycy" title="Japończycy">Japończycy</a> przyjęli <a href="/wiki/Pismo_chi%C5%84skie" title="Pismo chińskie">chińskie pismo</a>. <a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">Shintō</a> jest rodzimą religią Japończyków, w VI w. dotarł <a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyzm</a>. W 794 roku stolicą <a href="/wiki/Cesarstwo_(ustr%C3%B3j)" title="Cesarstwo (ustrój)">cesarstwa</a> zostało <a href="/wiki/Heian-ky%C5%8D" title="Heian-kyō">Heian-kyō</a> (ob. <a href="/wiki/Kioto" title="Kioto">Kioto</a>). Nastąpił rozwój kultury dworskiej, w znacznym stopniu ograniczono stosunki z Chinami, a kolejni cesarze byli coraz bardziej uzależnieni od wielkich <a href="/wiki/R%C3%B3d" title="Ród">rodów</a>. Jeden z nich, <a href="/wiki/R%C3%B3d_Fujiwara" title="Ród Fujiwara">Fujiwara</a>, sprawował faktyczną władzę w X i XI wieku (okres <a href="/wiki/Heian" title="Heian">Heian</a>). W tym czasie wyłoniła się <a href="/wiki/Klasa_spo%C5%82eczna" title="Klasa społeczna">klasa</a> wojowników <a href="/wiki/Feudalizm" title="Feudalizm">feudalnych</a> – <a href="/wiki/Samuraj" title="Samuraj">samurajów</a>, podległych panom feudalnym (<a href="/wiki/Daimy%C5%8D" title="Daimyō">daimyō</a>). W 1192 roku <a href="/wiki/Siogun" title="Siogun">siogun</a>, naczelny wódz, <a href="/wiki/Yoritomo_Minamoto" title="Yoritomo Minamoto">Yoritomo Minamoto</a> (1147–1199) stworzył system feudalnej administracji wojskowej, zwanej <a href="/wiki/Siogunat" title="Siogunat">bakufu</a>. Od tej pory kolejni cesarze byli odsuwani od władzy przez stojących na czele państwa siogunów. Ośrodkiem władzy Yoritomo była <a href="/wiki/Kamakura_(miasto)" title="Kamakura (miasto)">Kamakura</a>. Odtąd wszystkie następne okresy bakufu w dziejach Japonii nosiły nazwę od stolicy siogunów lub nazwy ich rodu. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg/220px-MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg" decoding="async" width="220" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg/330px-MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg/440px-MokoShuraiE-Kotoba_IV.jpg 2x" data-file-width="1597" data-file-height="740" /></a><figcaption>Mōko Shūrai E-kotoba, zwoje ilustrujące inwazje mongolskie, Samuraje szturmujący mongolski okręt (ok. 1293)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg/220px-Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg/330px-Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg/440px-Dejima_Nagasaki_Japan33n.jpg 2x" data-file-width="4800" data-file-height="3200" /></a><figcaption>Faktoria na sztucznej wyspie <a href="/wiki/Dejima" title="Dejima">Dejima</a> usytuowanej w <a href="/wiki/Nagasaki_(zatoka)" title="Nagasaki (zatoka)">zatoce Nagasaki</a></figcaption></figure> Pierwszy siogunat, <a href="/wiki/Kamakura_(okres)" title="Kamakura (okres)">Kamakura</a>, upadł w czasie <a href="/wiki/Mongolskie_inwazje_na_Japoni%C4%99" title="Mongolskie inwazje na Japonię">prób podbicia Japonii przez Mongołów</a>. Wyruszająca z Korei flota <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">mongolska</a> próbowała dwukrotnie, w latach 1274 i 1281, dokonać inwazji Japonii, ale za każdym razem została rozproszona przez tajfun, który został z tego powodu nazwany <a href="/wiki/Tajfun_Kamikaze" title="Tajfun Kamikaze">kamikaze</a> (boski wiatr). Kraj obronił się przed najeźdźcą, ale przygotowania do wojny pochłonęły ogromne środki i zrujnowały finansowo siogunów. Zdobycie Kamakury w 1333 roku przez jeden z rywalizujących ze sobą rodów rozpoczęło okres wojen feudalnych, który zakończył się ustanowieniem przez nowego cesarza siogunami przedstawicieli <a href="/wiki/R%C3%B3d_Ashikaga" title="Ród Ashikaga">rodu Ashikaga</a> ze stolicą w <a href="/wiki/Muromachi_(okres)" title="Muromachi (okres)">Muromachi</a> – dzielnicy Kioto. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVI,_XVII_wiek">XVI, XVII wiek</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: XVI, XVII wiek" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XVI, XVII wiek">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Dziedzictwo_%E2%80%9Eukrytych_chrze%C5%9Bcijan%E2%80%9D_w_regionie_Nagasaki" title="Dziedzictwo „ukrytych chrześcijan” w regionie Nagasaki">Dziedzictwo „ukrytych chrześcijan” w regionie Nagasaki</a>.</div> Pierwsi <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europejczycy</a> przybyli do Japonii w 1542 roku. Byli nimi <a href="/wiki/Kupiec" title="Kupiec">kupcy</a> <a href="/wiki/Portugalczycy" title="Portugalczycy">portugalscy</a> z <a href="/wiki/Makau" title="Makau">Makau</a> i <a href="/wiki/Misjonarz" title="Misjonarz">misjonarze</a> chrześcijańscy. Pierwszymi z nich byli <a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">hiszpański</a> <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuita</a>, <a href="/wiki/Franciszek_Ksawery" title="Franciszek Ksawery">Franciszek Ksawery</a> (1506–1552) i inni bracia z <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">Towarzystwa Jezusowego</a>. Po latach dołączyli także <a href="/wiki/Zakony_i_zgromadzenia_franciszka%C5%84skie" title="Zakony i zgromadzenia franciszkańskie">franciszkanie</a>. Brak silnego rządu i jedności sprzyjały szerzeniu się katolicyzmu na wyspie Kiusiu. Japończycy, bardziej niż katolicyzmem, byli zainteresowani wiedzą (<a href="/wiki/Rangaku" title="Rangaku">rangaku</a>) i wynalazkami Zachodu, w tym bronią palną. Nastąpił <a href="/wiki/Sengoku_(okres)" title="Sengoku (okres)">okres Sengoku</a> (1467/1493–1573). Kraj był podzielony na <a href="/wiki/Han_(Japonia)" title="Han (Japonia)">hany</a> feudalne, zwalczające się nawzajem. Próby jego zjednoczenia podjął się tolerujący chrześcijaństwo <a href="/wiki/Nobunaga_Oda" title="Nobunaga Oda">Nobunaga Oda</a> (1536–1582), który w 1573 roku objął władzę. Po jego śmierci władzę w Japonii przejął <a href="/wiki/Hideyoshi_Toyotomi" title="Hideyoshi Toyotomi">Hideyoshi Toyotomi</a> (1536–1598). Wkrótce do <a href="/wiki/Nagasaki" title="Nagasaki">Nagasaki</a> zaczęły przybywać statki kupców hiszpańskich i portugalskich, a z czasem także angielskich i <a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">holenderskich</a>. Hideyoshi zaniepokoił się jednak <a href="/wiki/Chrystianizacja" title="Chrystianizacja">chrystianizacją</a> kraju i podburzaniem przez misjonarzy chłopów i niektórych panów feudalnych przeciwko władcy japońskiemu i jego prawom. W 1587 roku wydał tzw. dekret z Hakaty, który nakazał wydalenie wszystkich chrześcijańskich misjonarzy z rządzonych przez niego ziem. W 1597 roku ukrzyżowano 26 katolików, w tym 9 europejskich misjonarzy, oskarżonych o działania na szkodę państwa. Dało to początek zmianie myślenia o chrześcijaństwie i zwalczaniu tej religii. Następcą Hideyoshiego został <a href="/wiki/Ieyasu_Tokugawa" title="Ieyasu Tokugawa">Ieyasu Tokugawa</a> (1543–1616), który kontynuował zjednoczenie kraju i założył dynastię <a href="/wiki/Siogun" title="Siogun">siogunów</a> rodu <a href="/wiki/R%C3%B3d_Tokugawa" title="Ród Tokugawa">Tokugawa</a>, sprawującą rządy w latach 1603–1867. Początkowo sprzyjał on kupcom zagranicznym i był otwarty na wpływy <a href="/wiki/Cywilizacja_zachodnia" title="Cywilizacja zachodnia">Zachodu</a>. Jeszcze na początku XVII wieku do kraju przybyli przedstawiciele kolejnych zgromadzeń: benedyktynów, dominikanów, czy też augustianów. Uwidoczniły się jednak zapędy kolonialne Hiszpanii i Portugalii i rywalizacja o wpływy z protestanckimi Anglią i Holandią. Aby nie dopuścić do podzielenia losu pozostałych krajów Azji, które stały się europejskimi koloniami, od 1639 roku wszystkie kontakty z kupcami europejskimi (z wyjątkiem Holendrów) i misjonarzami zostały zakazane. Obcokrajowcy otrzymali nakaz opuszczenia Japonii, a najbardziej opornych (głównie misjonarzy) zamordowano. Jedynym miejscem kontaktów handlowych stała się faktoria na sztucznej wyspie <a href="/wiki/Dejima" title="Dejima">Dejima</a> usytuowanej w <a href="/wiki/Nagasaki_(zatoka)" title="Nagasaki (zatoka)">zatoce Nagasaki</a>, do której wpływać mogły wyłącznie statki kompanii holenderskich. Rozpoczęła się trwająca ponad 200 lat samoizolacja (<a href="/wiki/Sakoku" title="Sakoku">sakoku</a>) Japonii od wpływów europejskich. Niemal do końca lat 50. XIX wieku Japonia pozostawała w znacznym stopniu odcięta od świata, a walka z obcymi wpływami odbijała się na wyznawcach chrześcijaństwa. Chrześcijaństwo jako obca religia zostało zakazane (<a href="/wiki/Kakure-kirishitan" title="Kakure-kirishitan">Kakure-kirishitan</a>, ukryci chrześcijanie), a chrześcijanie japońscy byli <a href="/wiki/Prze%C5%9Bladowanie_chrze%C5%9Bcijan_w_Japonii" title="Prześladowanie chrześcijan w Japonii">prześladowani</a>. Już w 1614 roku pojawił się kolejny dekret władz o wydaleniu wszystkich misjonarzy z terenu kraju. W 1619 roku w Kioto spalono na stosie 52 osoby, w 1623 roku podobny los spotkał kolejnych 50 chrześcijan w Edo (dzisiejszym Tokio), a w 1632 roku zabito 55 osób w Nagasaki<a href="#cite_note-9">[8]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="XVIII_i_XIX_wiek">XVIII i XIX wiek</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: XVIII i XIX wiek" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: XVIII i XIX wiek">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kenpohapu-chikanobu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kenpohapu-chikanobu.jpg/220px-Kenpohapu-chikanobu.jpg" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kenpohapu-chikanobu.jpg/330px-Kenpohapu-chikanobu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Kenpohapu-chikanobu.jpg/440px-Kenpohapu-chikanobu.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="900" /></a><figcaption><a href="/wiki/Chikanobu_Toyohara" title="Chikanobu Toyohara">Chikanobu Toyohara</a> (1838–1912), Ogłoszenie <a href="/wiki/Konstytucja_Meiji" title="Konstytucja Meiji">Konstytucji Meiji</a> (1889)</figcaption></figure> Coraz bardziej represyjny charakter rządów skorumpowanego <a href="/wiki/Siogunat" title="Siogunat">siogunatu</a>, naciski Zachodu wywołujące niepokoje wewnętrzne, kryzys ekonomiczny i społeczny, bunty chłopów i feudałów, doprowadziły do przełamania izolacji Japonii. W lipcu 1853 roku <a href="/wiki/Komodor" title="Komodor">komodor</a> <a href="/wiki/United_States_Navy" title="United States Navy">marynarki wojennej</a> <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stanów Zjednoczonych</a> <a href="/wiki/Matthew_Perry_(oficer)" title="Matthew Perry (oficer)">Matthew Perry</a> (1794–1858) zakotwiczył okręty, nazwane przez Japończyków „czarnymi”, w zatoce Yedo (ob. <a href="/wiki/Zatoka_Tokijska" title="Zatoka Tokijska">Zatoka Tokijska</a>). Amerykanie przybyli ponownie w lutym 1854 roku i wymusili na Japonii pierwszy <a href="/wiki/Traktat_z_Kanagawy" title="Traktat z Kanagawy">traktat</a> łamiący jej izolację. Władze Japonii wyraziły zgodę na handel oraz nawiązały stosunki dyplomatyczne ze Stanami Zjednoczonymi. Niemniej jednak Japończycy nadal bronili się przed ingerencją z zewnątrz, co doprowadziło do interwencji połączonej floty <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">brytyjsko</a>-<a href="/wiki/Francja" title="Francja">francuskiej</a> i ostrzału japońskich portów. Kulminacją tego było skierowanie przez Brytyjczyków potężnej armady, która zakotwiczyła w okolicach <a href="/wiki/Kobe" title="Kobe">Kōbe</a> w 1866 roku. W końcu młody japoński cesarz, <a href="/wiki/Mutsuhito" title="Mutsuhito">Mutsuhito</a> (1852–1912), otworzył granice Japonii. W 1867 roku zlikwidował <a href="/wiki/Siogunat" title="Siogunat">siogunat</a> Tokugawy, a w 1868 roku ogłosił <a href="/wiki/Meiji_(okres)" title="Meiji (okres)">restaurację władzy cesarskiej</a>. Okres jego władzy nazwano <a href="/wiki/Meiji_(okres)" title="Meiji (okres)">Meiji</a>, to znaczy „światłe rządy”. Japoński monarcha zniósł feudalizm, rozwiązał klasę samurajów. Rozpoczął się okres uprzemysłowienia i modernizacji. W 1889 roku cesarz zatwierdził konstytucję opartą na europejskich wzorcach. Obowiązująca do 1945 roku ustawa zasadnicza zachowała jednak boski kult cesarza i dawała mu szerokie uprawnienia. W 1894 roku wybuchła <a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1894%E2%80%931895)" title="Wojna chińsko-japońska (1894–1895)">I wojna chińsko-japońska</a> o wyspy Riukiu. Japończycy rozgromili chińską flotę, a zgodnie z traktatem <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_(polityka)" title="Pokój (polityka)">pokojowym</a> z 1895 roku pokonane <a href="/wiki/Chiny_(region)" title="Chiny (region)">Chiny</a> oddały Japonii <a href="/wiki/Tajwan_(wyspa)" title="Tajwan (wyspa)">Tajwan</a>. Niespodziewane i druzgocące zwycięstwo w <a href="/wiki/Wojna_rosyjsko-japo%C5%84ska" title="Wojna rosyjsko-japońska">wojnie rosyjsko-japońskiej</a> (1904–1905) uczyniło z Japonii pierwsze mocarstwo na <a href="/wiki/Daleki_Wsch%C3%B3d" title="Daleki Wschód">Dalekim Wschodzie</a>. W 1910 roku po zmuszeniu do <a href="/wiki/Abdykacja" title="Abdykacja">abdykacji</a> cesarza <a href="/wiki/Sunjong" title="Sunjong">Sunjonga</a> (1874–1926) Japonia <a href="/wiki/Aneksja" title="Aneksja">anektowała</a> Koreę. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Początek_XX_wieku">Początek XX wieku</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Początek XX wieku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Początek XX wieku">edytuj kod</a>]</div> W czasie <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a> <a href="/wiki/Cesarstwo_Wielkiej_Japonii" title="Cesarstwo Wielkiej Japonii">Cesarstwo Japonii</a> stanęło po stronie państw <a href="/wiki/Ententa" title="Ententa">ententy</a>, w wyniku czego otrzymało jako <a href="/wiki/Terytorium_mandatowe" title="Terytorium mandatowe">terytoria mandatowe</a> <a href="/wiki/Liga_Narod%C3%B3w" title="Liga Narodów">Ligi Narodów</a> posiadłości pacyficzne pokonanych <a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Niemiec</a>, a więc <a href="/wiki/Mariany" title="Mariany">Mariany</a>, <a href="/wiki/Karoliny" title="Karoliny">Karoliny</a> oraz <a href="/wiki/Wyspy_Marshalla" title="Wyspy Marshalla">Wyspy Marshalla</a>. W Chinach na półwyspie <a href="/wiki/Szantung_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Szantung (półwysep)">Szantung</a> Japończycy zajęli niemiecką <a href="/wiki/Kolonia_(geografia_polityczna)" title="Kolonia (geografia polityczna)">kolonię</a>, jednak wycofali się pod silnym naciskiem aliantów. W 1931 roku Japonia przejęła kontrolę nad <a href="/wiki/Mand%C5%BCuria" title="Mandżuria">Mandżurią</a>, tworząc z niej <a href="/wiki/Marionetka" title="Marionetka">marionetkowe</a> cesarstwo przemianowane na Manshū-koku (<a href="/wiki/Mand%C5%BCukuo" title="Mandżukuo">Mandżukuo</a>). Wybuch <a href="/wiki/Wojna_chi%C5%84sko-japo%C5%84ska_(1937%E2%80%931945)" title="Wojna chińsko-japońska (1937–1945)">II wojny chińsko-japońskiej</a> w 1937 roku rozpoczął podbój Chin, w czasie którego Japończycy zajęli wszystkie duże chińskie miasta portowe, a także znaczną część obszaru wewnątrz tego państwa. <a href="/wiki/Masakra_nanki%C5%84ska" title="Masakra nankińska">Masakra nankińska</a> stała się symbolem brutalnej okupacji japońskich wojsk. Wybuch <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> w Europie przyśpieszył tok wydarzeń w samej Japonii, gdzie coraz silniejsze poparcie i władzę zdobywały ugrupowania <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalistyczne</a> i <a href="/wiki/Militaryzm" title="Militaryzm">militarystyczne</a>, dążące do poszerzenia japońskiej strefy wpływów. W 1940 roku Japonia podpisała pakt z niemiecką <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszą</a> i <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_W%C5%82och_(1861%E2%80%931946)" title="Królestwo Włoch (1861–1946)">Włochami</a>, tworząc <a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_Osi" title="Państwa Osi">oś Berlin – Rzym – Tokio</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="II_wojna_światowa">II wojna światowa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: II wojna światowa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: II wojna światowa">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nagasakibomb.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Nagasakibomb.jpg/220px-Nagasakibomb.jpg" decoding="async" width="220" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Nagasakibomb.jpg/330px-Nagasakibomb.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Nagasakibomb.jpg/440px-Nagasakibomb.jpg 2x" data-file-width="3245" data-file-height="3877" /></a><figcaption>Wybuch bomby atomowej w Nagasaki 9 sierpnia 1945 r.</figcaption></figure> Niespodziewany <a href="/wiki/Atak_na_Pearl_Harbor" title="Atak na Pearl Harbor">atak</a> <a href="/wiki/Dai-Nippon_Teikoku_Kaigun" title="Dai-Nippon Teikoku Kaigun">Cesarskiej Marynarki Wojennej</a> na amerykańską <a href="/wiki/Baza_wojskowa" title="Baza wojskowa">bazę</a> marynarki wojennej <a href="/wiki/Joint_Base_Pearl_Harbor-Hickam" title="Joint Base Pearl Harbor-Hickam">Pearl Harbor</a> na <a href="/wiki/Hawaje_(archipelag)" title="Hawaje (archipelag)">Hawajach</a> w grudniu 1941 roku włączył Japonię do II wojny światowej. Niedługo potem <a href="/wiki/Cesarska_Armia_Japo%C5%84ska" title="Cesarska Armia Japońska">wojska japońskie</a> opanowały całą <a href="/wiki/Azja_Po%C5%82udniowo-Wschodnia" title="Azja Południowo-Wschodnia">Azję Południowo-Wschodnią</a> i znaczną część <a href="/wiki/Oceania" title="Oceania">Oceanii</a>, zagrażając <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indiom</a> i <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australii</a>. W czerwcu 1942 roku nastąpił przełom w <a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku" title="Wojna na Pacyfiku">wojnie na Pacyfiku</a>, kiedy w <a href="/wiki/Bitwa_pod_Midway" title="Bitwa pod Midway">bitwie pod Midway</a> Japonia poniosła druzgocącą porażkę i odtąd cesarstwo zaczęło tracić zdobyte terytoria. Z początkiem 1945 roku miasta japońskie poddawane były <a href="/wiki/Naloty_na_Japoni%C4%99" title="Naloty na Japonię">intensywnym i dotkliwym bombardowaniom</a>, ale mimo że wojna w Europie dobiegła końca, Japonia przekazała propozycję warunków zakończenia działań wojennych ZSRR, ale nie zostały one przekazane stronie amerykańskiej. 6 sierpnia 1945 roku <a href="/wiki/United_States_Air_Force" title="United States Air Force">lotnictwo amerykańskie</a> zrzuciło <a href="/wiki/Little_Boy" title="Little Boy">bombę atomową</a> na Hiroszimę, a trzy dni później na Nagasaki. Tego samego dnia <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armia Czerwona</a> wkroczyła do Mandżurii. Japonia ostatecznie <a href="/wiki/Kapitulacja" title="Kapitulacja">skapitulowała</a>, a <a href="/wiki/Amerykanie" title="Amerykanie">Amerykanie</a> rozpoczęli okupację kraju. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Czasy_powojenne">Czasy powojenne</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Czasy powojenne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Czasy powojenne">edytuj kod</a>]</div> Po kapitulacji Wielkiego Cesarstwa Japonii, na czele administracji państwowej stanął amerykański generał <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a>, który kierował nią w latach 1945–1948<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W okresie okupacji Amerykanie stosowali w Japonii tzw. „politykę 3D”: demilitaryzacji, demokratyzacji oraz decentralizacji<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W 1946 roku cesarz <a href="/wiki/Hirohito" title="Hirohito">Hirohito</a> (1901–1989) zrzekł się swojego boskiego statusu, a parlament japoński uchwalił nową, w istocie narzuconą przez Stany Zjednoczone <a href="/wiki/Demokracja" title="Demokracja">demokratyczną</a> i pacyfistyczną <a href="/wiki/Konstytucja_Japonii" title="Konstytucja Japonii">konstytucję</a><a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. Zgodnie z jej artykułem IX, naród japoński „dążąc szczerze do międzynarodowego pokoju opartego na sprawiedliwości i porządku, wyrzeka się na zawsze wojny jako suwerennego prawa narodu, jak również użycia lub groźby użycia siły jako środka rozwiązywania sporów międzynarodowych”<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. We wrześniu 1951 roku Japonia podpisała w San Francisco traktat pokojowy ze Stanami Zjednoczonymi oraz 47 innymi państwami<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. Do traktatu nie przystąpiły jednak Związek Radziecki oraz podległe mu państwa bloku komunistycznego, w tym Polska. „Układ o przywróceniu normalnych stosunków między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Japonią” został podpisany w Nowym Jorku dopiero w dniu 8 lutego 1957 roku<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a><a href="#cite_note-ustawa-11">[10]</a>. Wejście w życie traktatu pokojowego w 1952 roku formalnie zakończyło okupację Japonii, a władza w kraju została przekazana całkowicie w ręce konstytucyjnych władz<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W związku z zawartym w konstytucji zakazem posiadania sił zbrojnych przez Japonię, w 1951 roku państwo to zawarło ze Stanami Zjednoczonymi traktat o bezpieczeństwie, na mocy którego Stany Zjednoczone gwarantują bezpieczeństwo militarne Japonii za pomocą wszelkich środków – z użyciem w razie potrzeby <a href="/wiki/Bro%C5%84_j%C4%85drowa" title="Broń jądrowa">broni jądrowej</a> włącznie, posiadając w zamian prawo do utrzymywania baz wojskowych na terytorium tego państwa<a href="#cite_note-NucUmberella-12">[11]</a><a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W 1960 roku traktat o bezpieczeństwie został wzmocniony przez zawarcie kolejnego układu, „o wzajemnej współpracy i bezpieczeństwie”, który w istotny sposób równoważył prawa i obowiązki stron<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W myśl jego zapisów, atak na którąkolwiek ze stron będzie uważany za zagrożenie dla bezpieczeństwa drugiej strony<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>, co w istotny sposób zbliżało relacje między tymi państwami do relacji obowiązujących Stany Zjednoczone w stosunkach z sojusznikami europejskimi, po zawarciu 11 lat wcześniej <a href="/wiki/Traktat_p%C3%B3%C5%82nocnoatlantycki" title="Traktat północnoatlantycki">Traktatu Północnoatlantyckiego</a>. Od 1969 roku, Stany Zjednoczone domagają się jednak od Japonii rozwoju własnych sił zbrojnych i wzięcia większej odpowiedzialności za własną obronę narodową, a po zakończeniu <a href="/wiki/Zimna_wojna" title="Zimna wojna">zimnej wojny</a> domagają się od Japonii także większego zaangażowania w sprawy międzynarodowe<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. W 1956 roku Japonia stała się członkiem <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">Organizacji Narodów Zjednoczonych</a>. W kolejnych latach Japonia osiągnęła szybki wzrost gospodarczy, a od końca lat 40. XX w. była drugim państwem świata pod względem PKB nominalnego. Taki stan trwał do początku lat 90., kiedy wskutek pęknięcia <a href="/w/index.php?title=Ba%C5%84ka_spekulacyjna_w_Japonii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bańka spekulacyjna w Japonii (strona nie istnieje)">bańki spekulacyjnej</a> i otwarcia się konkurencyjnych rynków inwestycyjnych skłaniających do inwestycji przedsiębiorców za granicą, zamiast w kraju (Chiny, Europa Wschodnia, Wietnam) kraj przeżył zastój gospodarczy i dużą inflację. Od początku XXI wieku gospodarka odnotowuje wzrost i niewielkie ożywienie gospodarcze<a href="#cite_note-13">[12]</a>. Wywodzące się z Japonii firmy są uzależnione od produkcji innych państw Azji (smartfony, konsole) oraz Europy Wschodniej (AGD, Telewizory). Od lat 80. Japonia ma bardzo duży wpływ kulturowy na wiele krajów świata ze względu na sprowadzane z niej dzieła kultury (animacje, gry, komiksy, kinematografia). Większość z nich to jednak bezpłatne kopiowanie plików mp4 i dogrywanie napisów (tzw. fansub), oraz drukowanie przez lokalne drukowanie, miejscowych tłumaczeń na licencji. 11 marca 2011 roku kraj nawiedziło <a href="/wiki/Trz%C4%99sienie_ziemi_w_T%C5%8Dhoku" title="Trzęsienie ziemi w Tōhoku">najsilniejsze trzęsienie ziemi</a> w znanej historii, wywołując fale tsunami i <a href="/wiki/Katastrofa_elektrowni_j%C4%85drowej_Fukushima_Nr_1" title="Katastrofa elektrowni jądrowej Fukushima Nr 1">awarię w elektrowni jądrowej Fukushima 1</a> – jedną z największych katastrof <a href="/wiki/Energetyka_j%C4%85drowa" title="Energetyka jądrowa">energetyki jądrowej</a><a href="#cite_note-14">[13]</a>, ale także wzrost długu publicznego, który stał się najwyższy na świecie, licząc w stosunku PKB<a href="#cite_note-15">[14]</a><a href="#cite_note-16">[15]</a><a href="#cite_note-17">[16]</a><a href="#cite_note-18">[17]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prawo">Prawo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Prawo" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prawo">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Fujiwara-Fuhito.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fujiwara-Fuhito.jpg/220px-Fujiwara-Fuhito.jpg" decoding="async" width="220" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fujiwara-Fuhito.jpg/330px-Fujiwara-Fuhito.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fujiwara-Fuhito.jpg/440px-Fujiwara-Fuhito.jpg 2x" data-file-width="981" data-file-height="1136" /></a><figcaption><a href="/wiki/Fuhito_Fujiwara" title="Fuhito Fujiwara">Fuhito Fujiwara</a>, jeden z głównych twórców kodeksów Taihō i Yōrō</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Nihon_Kenpo02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Nihon_Kenpo02.jpg/220px-Nihon_Kenpo02.jpg" decoding="async" width="220" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Nihon_Kenpo02.jpg/330px-Nihon_Kenpo02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Nihon_Kenpo02.jpg/440px-Nihon_Kenpo02.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1190" /></a><figcaption>Cesarska pieczęć na Konstytucji Japonii</figcaption></figure> Historia japońskiego prawodawstwa sięga okresu klasycznego, gdy na dwór Yamato, jak wówczas nazywano Japonię zaczęły docierać z kontynentu nowe idee związane z buddyzmem i konfucjanizmem. Rządzone wtenczas przez dynastię <a href="/wiki/Dynastia_Sui" title="Dynastia Sui">Sui</a>, a następnie <a href="/wiki/Dynastia_Tang" title="Dynastia Tang">Tang</a> Chiny stanowiły obfite źródło wzorów i inspiracji dla poszukujących ich tam Japończyków. Jednym z nich okazał się być po części legendarny <a href="/wiki/Sh%C5%8Dtoku_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Shōtoku (książę)">Shōtoku</a>, <a href="/wiki/Regent" title="Regent">regent</a> sprawujący rządy w imieniu cesarzowej <a href="/wiki/Suiko" title="Suiko">Suiko</a>, który w 604 r. ogłosił zainspirowaną tymi religijno-filozoficznymi naukami <a href="/wiki/Konstytucja_siedemnastu_artyku%C5%82%C3%B3w" title="Konstytucja siedemnastu artykułów">Konstytucję Siedemnastu Artykułów</a>, będącą ogólnie rzecz ujmując gloryfikacją buddyzmu i konfucjańskich wartości etycznych, takich jak: harmonia czy posłuszeństwo nakazom władcy. Kontakty z Chinami stały się bowiem bodźcem do refleksji nad organizacją państwa i sposobem sprawowania władzy, które w przeciwieństwie do rządzonych w sposób niepodzielny przez cesarza Chin, były w przypadku zdecentralizowanej Japonii w gestii potężnych i arystokratycznych rodów <a href="/wiki/Klany_japo%C5%84skie" title="Klany japońskie">uji</a>, takich jak <a href="/wiki/R%C3%B3d_Soga" title="Ród Soga">Soga</a>. Zadość tym dążeniom uczyniła w końcu wprowadzana od 645 r. pod rządami cesarza <a href="/wiki/K%C5%8Dtoku" title="Kōtoku">Kōtoku</a> reforma <a href="/wiki/Reforma_Taika" title="Reforma Taika">Taika</a> (Wielka Reforma), która określała sposób nowego podziału i zarządzania ziemią rolną stanowiącą odtąd własność cesarza, zyskującego tym samym bezpośrednie zwierzchnictwo nad mieszkańcami państwa Yamato. Kontynuacją zmian mających na celu umocnienie centralizacji władzy cesarskiej było ustanowienie wzorowanego na chińskim <a href="/wiki/Legizm" title="Legizm">legizmie</a> systemu prawa <a href="/wiki/Prawo_administracyjne" title="Prawo administracyjne">administracyjno</a>-<a href="/wiki/Prawo_karne" title="Prawo karne">karnego</a>, znanego jako <a href="/w/index.php?title=Ritsury%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ritsuryō (strona nie istnieje)">Ritsuryō</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q742460#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q742460">(inne języki)</a>. Składały się nań cztery <a href="/wiki/Kodeks_(zbi%C3%B3r_praw)" title="Kodeks (zbiór praw)">kodeksy</a>, tj. <a href="/w/index.php?title=Kodeks_%C5%8Cmi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kodeks Ōmi (strona nie istnieje)">Ōmi</a> (669), <a href="/w/index.php?title=Kodeks_Asuka-kiyomihara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kodeks Asuka-kiyomihara (strona nie istnieje)">Asuka</a> (689), najważniejszy z nich <a href="/wiki/Taih%C5%8D_(kodeks)" title="Taihō (kodeks)">Taihō</a> (701) oraz będący poprawioną jego wersją <a href="/w/index.php?title=Kodeks_Y%C5%8Dr%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kodeks Yōrō (strona nie istnieje)">Yōrō</a> ustanowiony w 720 i wcielony w 757 roku. Owe regulacje, do powstania których przyczynili się głównie, będący w opozycji wobec klanu Soga, członkowie rodów Fujiwara, <a href="/wiki/Kamatari_Fujiwara" title="Kamatari Fujiwara">Kamatari</a> i <a href="/wiki/Fuhito_Fujiwara" title="Fuhito Fujiwara">Fuhito</a>, obowiązywały formalnie, aż do początków okresu Meiji. Faktycznie zaś uległy dezaktualizacji w przeciągu wieku od ich wprowadzenia. I choć niewątpliwie udało się dzięki nim zjednoczyć Japonię pod panowaniem cesarzy, tym niemniej już w okresie <a href="/wiki/Heian" title="Heian">Heian</a> utracili oni rzeczywistą władzę na rzecz Fujiwarów, z których jeden, <a href="/w/index.php?title=Tadahira_Fujiwara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tadahira Fujiwara (strona nie istnieje)">Tadahira</a>, opracował w 927 r. kodeks <a href="/w/index.php?title=Kodeks_Engishiki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kodeks Engishiki (strona nie istnieje)">Engishiki</a>, obejmujący 50 ksiąg przepisów dotyczących administracji państwowej. Dalsze osłabienie centralnej władzy w Kioto oraz wzrost znaczenia wielkich rodów z prowincji pod koniec okresu Heian doprowadziły w 1185 r. do ustanowienia wojskowych rządów bakufu z siogunami klanu Minamoto na czele, którzy podobnie jak wielu cesarzy w przeszłości utracili wkrótce samodzielność na rzecz rodu Hōjō. W czasie ich regencji <a href="/wiki/Yasutoki_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Yasutoki Hōjō">Yasutoki Hōjō</a> sformułował w 1232 r. będący usankcjonowaniem suwerennej władzy wojowników kodeks <a href="/wiki/Kodeks_J%C5%8Dei" title="Kodeks Jōei">Jōei</a>, który stanowił prostą kompilację zasad rządzenia oraz innych przepisów kładących podwaliny pod rysujące się stosunki feudalne, takie jak <a href="/wiki/Podda%C5%84stwo" title="Poddaństwo">poddaństwo</a> chłopów. Nowe prawo wywarło też znaczny wpływ na ukształtowanie się silnych do dnia dzisiejszego samurajskich wartości z wiernością i lojalnością na czele. Po kresie Sengoku władzę nad Japonią objął ród Tokugawa, który podobnie jak już to bywało w przeszłości legitymował swe rządy w oparciu o <a href="/wiki/Neokonfucjanizm" title="Neokonfucjanizm">neokonfucjanizm</a>, czego wyrazem był ogłoszony po raz pierwszy w 1615 i wielokrotnie potem uaktualniany kodeks <a href="/wiki/Buke-shohatto" title="Buke-shohatto">Buke-shohatto</a> traktujący o roli i postępowaniu rodów wojskowych ze szczególnym naciskiem na daimyō, tak by nie podważali oni już więcej władzy sioguna. Z kolei dwutomowy regulamin <a href="/w/index.php?title=Kujikata_Osadamegaki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kujikata Osadamegaki (strona nie istnieje)">Kujikata Osadamegaki</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2705628#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2705628">(inne języki)</a> z 1742 r. regulował sprawy związane z działalnością biurokracji państwowej. Tym razem jednak egzekwowanie owego prawa leżało w gestii rządzących w swych księstwach panów feudalnych. Przewrót z 1868 roku (<a href="/wiki/Restauracja_Meiji" title="Restauracja Meiji">restauracja Meiji</a>) doprowadził do odtworzenia realnej władzy cesarza, w imieniu którego ogłoszono <a href="/wiki/Reskrypt" title="Reskrypt">reskrypty</a>: <a href="/w/index.php?title=Przysi%C4%99ga_cesarska_w_pi%C4%99ciu_artyku%C5%82ach&action=edit&redlink=1" class="new" title="Przysięga cesarska w pięciu artykułach (strona nie istnieje)">Przysięga cesarska w pięciu artykułach</a> (Gokajō no goseimon), której treść zawierała uogólnione zasady kierowania państwem oraz zapowiedź dalszych reform m.in. z zakresu prawa, administracji i sądownictwa, a także nawiązująca do prawa z <a href="/wiki/Nara_(okres)" title="Nara (okres)">okresu Nara</a> księga struktury rządu (<a href="/wiki/Seitaisho" title="Seitaisho">Seitaisho</a>) będąca fundamentem silnej władzy centralnej. Ostateczne ramy prawne nowej Japonii nakreśliła opracowana w tajemnicy pod kierunkiem pierwszego japońskiego premiera <a href="/wiki/Hirobumi_It%C5%8D" title="Hirobumi Itō">Hirobumiego Itō</a> tzw. <a href="/wiki/Konstytucja_Meiji" title="Konstytucja Meiji">Konstytucja Meiji</a> (Dai-Nippon Teikoku Kenpō) z 1889 r. – pierwsza ustawa zasadnicza w Azji. Wzorowana na prusko-niemieckim modelu miała być darem od cesarza dla narodu, pozbawionego dotąd, wyłączając arystokrację i wojowników, jakichkolwiek praw. Wprowadziła ona bardzo ograniczone, choć przełomowe dla państwa zasady <a href="/wiki/Monarchia_konstytucyjna" title="Monarchia konstytucyjna">monarchii konstytucyjnej</a> oraz warunkowe, a więc mogące ulec uchyleniu podstawowe <a href="/wiki/Prawa_obywatelskie" title="Prawa obywatelskie">prawa obywatelskie</a>. Współczesna Japonia opiera się na stworzonej w 1946 r. w przeciągu zaledwie tygodnia oraz narzuconej odgórnie przez dowództwo alianckich sił okupacyjnych <a href="/wiki/Konstytucja_Japonii" title="Konstytucja Japonii">Konstytucji Państwa Japońskiego</a> (Nippon-koku-kenpō) obowiązującej od 3 maja 1947 r. Ów mocno liberalny, przesiąknięty anglo-amerykańską tradycją prawną, dokument wprowadził szeroko rozumiane zasady <a href="/w/index.php?title=Demokratyzm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demokratyzm (strona nie istnieje)">demokratyzmu</a>: <a href="/wiki/Podzia%C5%82_w%C5%82adz" title="Podział władz">trójpodział władzy</a>, <a href="/wiki/Laicyzm" title="Laicyzm">laicyzm</a>, niezbywalne <a href="/wiki/Prawa_cz%C5%82owieka" title="Prawa człowieka">prawa człowieka</a> i wolności jednostki oraz skrajny <a href="/wiki/Pacyfizm" title="Pacyfizm">pacyfizm</a>. Konstytucja wchodzi w skład tzw. <a href="/w/index.php?title=Sze%C5%9B%C4%87_Kodeks%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sześć Kodeksów (strona nie istnieje)">Sześciu Kodeksów</a> (Roppō Zensho) będących fundamentem prawnym państwa. Pozostałe, to pochodzące jeszcze z okresu Meiji kodeksy: Cywilny (Minpō), Handlowy (Shōhō) i Karny (Keihō) oraz powojenne kodeksy Postępowania Cywilnego (Minji-soshō-hō) oraz Karnego (Keiji-soshō-hō). Cechą charakterystyczną japońskiej <a href="/wiki/Kultura_prawna" title="Kultura prawna">kultury prawnej</a> jest istnienie silnie zakorzenionego i przekazywanego z pokolenia na pokolenie <a href="/wiki/Prawo_zwyczajowe" title="Prawo zwyczajowe">prawa zwyczajowego</a>, które przedkładane jest zazwyczaj nad przepisami <a href="/wiki/Prawo_pozytywne" title="Prawo pozytywne">prawa stanowionego</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Polityka">Polityka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Polityka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Polityka">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ustrój">Ustrój</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Ustrój" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustrój">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japanemperorbirthday.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Japanemperorbirthday.jpg/220px-Japanemperorbirthday.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Japanemperorbirthday.jpg/330px-Japanemperorbirthday.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Japanemperorbirthday.jpg/440px-Japanemperorbirthday.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="293" /></a><figcaption>Pozdrowienia społeczeństwa dla cesarza Akihito w dniu jego urodzin na placu przed pawilonem Chōwa-den na terenie <a href="/wiki/Cesarski_kompleks_pa%C5%82acowy_w_Tokio" title="Cesarski kompleks pałacowy w Tokio">cesarskiego kompleksu pałacowego w Tokio</a> (2004)</figcaption></figure> Od zarania swych dziejów Japonia jest <a href="/wiki/Monarchia" title="Monarchia">monarchią</a>, a dwór cesarza, dla którego właściwszym odpowiednikiem japońskiego tennō (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 天皇) lub bardziej oficjalnie tenshi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 天子) jest „syn niebios”, stanowi najstarszą, trwale ugruntowaną instytucję polityczną Japonii, będąc przy tym wciąż powszechnie szanowaną i popieraną. Władcy, wywodzący się z najdłużej w świecie panującej <a href="/wiki/Dynastia" title="Dynastia">dynastii</a>, niezwykle rzadko mogli sprawować suwerenne i bezpośrednie rządy. <a href="/wiki/Insygnia" title="Insygnia">Insygniami</a> władzy monarszej zasiadającego na <a href="/wiki/Chryzantemowy_Tron" title="Chryzantemowy Tron">Chryzantemowym Tronie</a> cesarza są <a href="/wiki/Lustro" title="Lustro">lustro</a>, <a href="/wiki/Kamienie_szlachetne" title="Kamienie szlachetne">klejnot</a> oraz <a href="/wiki/Miecz" title="Miecz">miecz</a> symbolizujące odpowiednio <a href="/wiki/M%C4%85dro%C5%9B%C4%87" title="Mądrość">mądrość</a>, uczynność i <a href="/wiki/M%C4%99stwo" title="Męstwo">męstwo</a>. Restauracja władzy cesarskiej w 1868 r. na powrót uczyniła władców zamkniętych dotąd w „złotej klatce” w Kioto pierwszoplanowymi postaciami państwa. W myśl ustawy zasadniczej z tego okresu, cesarz był święty i nietykalny oraz sprawował pełnię władzy cywilnej i wojskowej, nie ponosząc przy tym żadnej odpowiedzialności. Budowany na shintōistycznej mitologii autorytet cesarski miał na celu zjednoczyć naród japoński w dziele modernizacji państwa. Lecz nawet wtedy nie sprawował faktycznych rządów, a jedynie firmował działania gabinetu. II wojna światowa przyniosła temu kres, gdy w obliczu beznadziejnej sytuacji państwa cesarz podjął pomimo sprzeciwu wojskowych ostateczną i suwerenną decyzję o kapitulacji. Odtąd pozbawiony już <a href="/wiki/Nimb" title="Nimb">nimbu</a> boskości władca ostatniego cesarstwa świata jest symbolem państwa i jedności narodu, uosabiającym jego tradycję i ciągłość, pełniąc przy tym jedynie funkcje ceremonialne i reprezentacyjne. Rezydujący w <a href="/wiki/Cesarski_kompleks_pa%C5%82acowy_w_Tokio" title="Cesarski kompleks pałacowy w Tokio">Pałacu Cesarskim w Tokio</a> monarcha pozbawiony jest prawa <a href="/wiki/Weto" title="Weto">veta</a> wobec stanowionych ustaw, a wszelka inicjatywa polityczna wymaga aprobaty rady ministrów. Do zazwyczaj wykonywanych obowiązków należą: ogłaszanie wyborów powszechnych do parlamentu i jego zwoływanie, rozwiązywanie Izby Reprezentantów czy przyznawanie honorów i odznaczeń. Sprawami rodziny cesarskiej kieruje, podlegająca premierowi, <a href="/wiki/Agencja_Dworu_Cesarskiego" title="Agencja Dworu Cesarskiego">Agencja Dworu Cesarskiego</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 宮内庁 Kunaichō). Początki japońskiego <a href="/wiki/System_parlamentarny" title="System parlamentarny">parlamentaryzmu</a> sięgają okresu modernizacji kraju z drugiej połowy XIX wieku. Już na początku 1868 roku zaplanowano utworzenie tymczasowego, niewybieralnego i podlegającego władzy wykonawczej <a href="/wiki/Bikameralizm" title="Bikameralizm">dwuizbowego</a> Zgromadzenia Obradującego (Gijisho), aczkolwiek z powstałych potem i wielokrotnie modyfikowanych instytucji najdłużej, bo 15 lat, utrzymała się powołana w 1875 roku Rada Starszych – <a href="/w/index.php?title=Genr%C5%8D-in&action=edit&redlink=1" class="new" title="Genrō-in (strona nie istnieje)">Genrō-in</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1502583#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1502583">(inne języki)</a> – będąca swego rodzaju senatem cesarskim. Pierwsza japońska konstytucja powołała do życia Zgromadzenie Cesarskie (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 帝国議会 Teikoku Gikai) z dwoma równouprawnionymi izbami, tj. 500-osobową arystokratyczną Izbą <a href="/wiki/Par_(tytu%C5%82_brytyjski)" title="Par (tytuł brytyjski)">Parów</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 貴族院 Kizoku-in) oraz wybieralną liczącą 300 przedstawicieli Izbą Reprezentantów (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 衆議院 Shūgi-in). Ówczesny <a href="/wiki/Parlament" title="Parlament">parlament</a> miał jednak bardzo ograniczone kompetencje, które sprowadzały się do kwestii podatkowo-budżetowych. W innych dziedzinach stanowił <a href="/wiki/Forum_dyskusyjne" title="Forum dyskusyjne">forum dyskusyjne</a>, usankcjonowane ujście dla wymiany myśli i poglądów. Jego rola uległa dalszemu osłabieniu w latach 30. i 40., gdy władzę zdobyli <a href="/wiki/Militaryzm" title="Militaryzm">militaryści</a>. System wyborczy wymagał spełnienia wysokich <a href="/wiki/Cenzus" title="Cenzus">cenzusów</a> wiekowych i majątkowych, tak iż liczba głosujących objęła znikomy procent społeczeństwa. Liberalizacja sposobu głosowania z 1925 r. nadała prawo wyborcze wszystkim pełnoletnim mężczyznom, a od 1945 za sprawą władz okupacyjnych także kobietom. Obecne, ukształtowane podczas okupacji Japonii, dwuizbowe i całkowicie wybieralne <a href="/wiki/Zgromadzenie_Narodowe_(Japonia)" title="Zgromadzenie Narodowe (Japonia)">Zgromadzenie Narodowe</a> (Kokkai) składa się z wyższej <a href="/wiki/Izba_Radc%C3%B3w_(Japonia)" title="Izba Radców (Japonia)">Izby Radców</a> (Sangi-in) oraz niższej <a href="/wiki/Izba_Reprezentant%C3%B3w_(Japonia)" title="Izba Reprezentantów (Japonia)">Izby Reprezentantów</a> (Shūgi-in). Konstytucja głosi, iż tylko parlament może stanowić prawo, a, jako że pochodzi z wyborów powszechnych jest wyrazem demokratycznej zasady suwerenności narodu oraz najwyższym organem władzy państwowej. Zgromadzenie Narodowe spełnia trzy podstawowe funkcje: <a href="/wiki/Legislacja" title="Legislacja">legislacyjną</a>, kreatywną (wybór premiera) oraz kontrolną (gabinet odpowiada przed parlamentem). <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japanese_diet_inside.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Japanese_diet_inside.jpg/220px-Japanese_diet_inside.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Japanese_diet_inside.jpg/330px-Japanese_diet_inside.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Japanese_diet_inside.jpg/440px-Japanese_diet_inside.jpg 2x" data-file-width="1508" data-file-height="1097" /></a><figcaption>Sala posiedzeń Izby Radców w budynku <a href="/wiki/Zgromadzenie_Narodowe_(Japonia)" title="Zgromadzenie Narodowe (Japonia)">Zgromadzenia Narodowego</a> w Tokio</figcaption></figure> Kadencja składającej się z 475 <a href="/wiki/Deputowany" title="Deputowany">deputowanych</a> izby niższej trwa 4, a liczącej 242 członków izby wyższej 6 lat, z tym że połowa jej składu jest odnawiana co 3 rok. Parlament Japonii obraduje w trybie <a href="/wiki/Sesja_(obrady)" title="Sesja (obrady)">sesyjnym</a>, którego posiedzenia plenarne odbywają się w czasie sesji zwyczajnych, nadzwyczajnych i specjalnych oraz niezmiernie rzadkich sesji nagłych w przypadku Izby Radców. Pracami obu izb Zgromadzenia Narodowego kierują ich przewodniczący zwani gichō oraz ich zastępcy, a także niebędący parlamentarzystami sekretarze generalni. Ich stanowiska nie mogą być łączone z funkcjami w administracji państwowej wszelkich szczebli. Deputowani obu izb zgrupowani są w stałych bądź specjalnych <a href="/wiki/Komisja_parlamentarna" title="Komisja parlamentarna">komisjach parlamentarnych</a>. Postanowienia ZN są najczęściej podejmowane zwykłą większością głosów. Przez większość historii Japonii, władza <a href="/wiki/W%C5%82adza_wykonawcza" title="Władza wykonawcza">wykonawcza</a> sprawowana była w sposób <a href="/wiki/Autorytaryzm_(ustr%C3%B3j)" title="Autorytaryzm (ustrój)">autorytarny</a>. W okresie klasycznym reformy Taika i prawa ritsuryō pozwoliły scedować rozproszoną dotąd władzę na osobę cesarza, któremu zazwyczaj jednak nie było pisane rządzić samodzielnie, a za pośrednictwem powołanej w 689 r. <a href="/w/index.php?title=Wielka_Rada_Stanu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wielka Rada Stanu (strona nie istnieje)">Wielkiej Rady Stanu</a> (Daijō-kan lub Dajō-kan). Na jej czele znajdowało się stanowisko wielkiego ministra stanu (<a href="/w/index.php?title=Daij%C5%8D-daijin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daijō-daijin (strona nie istnieje)">daijō-daijin</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1157586#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1157586">(inne języki)</a>), które z uwagi na trudny podołaniu zaszczyt było zwykle nie obsadzone. W związku z czym główną postacią stawał się wówczas minister lewej strony (<a href="/w/index.php?title=Sadaijin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sadaijin (strona nie istnieje)">sadaijin</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q949008#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q949008">(inne języki)</a>), któremu podlegali pozostali ministrowie oraz cały rozbudowany aparat urzędniczy. W późniejszym okresie, tj. X oraz XI w. rola owego ciała zmalała na rzecz systemu określanego mianem <a href="/wiki/Sessh%C5%8D_i_kampaku" title="Sesshō i kampaku">sekkan-seiji</a>, opartego na wpływowych urzędnikach zwanych kanclerzami (kampaku) lub <a href="/wiki/Regent" title="Regent">regentami</a> (sesshō). <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg/220px-Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg.png" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg/330px-Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg/440px-Go-shichi_no_kiri_crest_2.svg.png 2x" data-file-width="231" data-file-height="154" /></a><figcaption>Kwiat <a href="/wiki/Paulownia" title="Paulownia">paulowni</a>, symbol premiera i gabinetu Japonii</figcaption></figure> Pod koniec XII w. rządy przejęła klasa wojowników ze stojącymi na ich czele dyktatorami wojskowymi – siogunami, bądź ich regentami zwanymi <a href="/wiki/Shikken" title="Shikken">shikken</a>, których w podejmowaniu decyzji wspomagała Wielka Rada Stanu grupująca liderów największych rodów samurajskich. W okresie Edo zaś sioguni rządzili wraz z kilku osobowym rządem – <a href="/w/index.php?title=R%C5%8Dj%C5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rōjū (strona nie istnieje)">Rōjū</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1196812#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1196812">(inne języki)</a>. System bakufu rychło upadł wraz z otwarciem i modernizacją kraju, a wówczas ponownie powołano starożytny Daijō-kan, który w 1885 został zastąpiony przez pierwszy nowoczesny <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Japonii" title="Rząd Japonii">gabinet (naikaku)</a> na czele z premierem. Do końca II wojny światowej istniało nieoficjalne, jednak wpływowe, stanowisko doradcy cesarza: <a href="/wiki/Genr%C5%8D" title="Genrō">genrō</a>. Gabinet składa się z wybieranego przez Zgromadzenie Narodowe, i mianowanego przez cesarza, premiera oraz powoływanych przez niego ministrów, którzy muszą być cywilami i w większości członkami parlamentu. Stoją oni na czele resortów oraz agencji, których nie może być więcej jak 20. Premierem jest zwykle przewodniczący zwycięskiej partii politycznej lub wchodzącej w jej skład <a href="/wiki/Frakcja_(polityka)" title="Frakcja (polityka)">frakcji</a>. Główne zadania Rady Ministrów to: kierowanie sprawami państwa, prowadzenie polityki zagranicznej, kontrola i nadzór administracji państwowej, wydawanie rozporządzeń wykonawczych do konstytucji i ustaw przyjętych przez parlament oraz wprowadzanie ich w życie. Tylko gabinetowi przysługuje <a href="/wiki/Prawo_inicjatywy_ustawodawczej" title="Prawo inicjatywy ustawodawczej">inicjatywa ustawodawcza</a> w kwestii <a href="/wiki/Bud%C5%BCet_pa%C5%84stwa" title="Budżet państwa">budżetu państwa</a>. Prace Rady Ministrów koordynuje Urząd Premiera. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Saikosaibansho.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Saikosaibansho.jpg/220px-Saikosaibansho.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Saikosaibansho.jpg/330px-Saikosaibansho.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Saikosaibansho.jpg/440px-Saikosaibansho.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Siedziba Sądu Najwyższego w Tokio</figcaption></figure> <a href="/wiki/Biurokracja" title="Biurokracja">Biurokracja</a> w Japonii ma długą, sięgającą jej początków tradycję, ale w przeciwieństwie do starożytności ta współczesna oparta na <a href="/wiki/Merytokracja" title="Merytokracja">merytokracji</a> i apolityczności <a href="/wiki/S%C5%82u%C5%BCba_cywilna" title="Służba cywilna">służba cywilna</a> jest urzędniczą elitą państwa gwarantującą ciągłość jego działania, powołaną do realizacji zadań stawianych przez egzekutywę. Na szczeblu centralnym pracuje ponad milion urzędników. Sądownictwo w dawnej Japonii było w gestii dzierżących władzę na centralnym bądź lokalnym szczeblu. W okresie klasycznym w skład Wielkiej Rady Stanu wchodziło Ministerstwo Sprawiedliwości (Gyōbu-shō), a w czasach pierwszych dwóch siogunatów istniały podległe im organy sprawiedliwości, takie jak ustanowiony w 1249 roku Wysoki Sąd (<a href="/w/index.php?title=Hikitsuke&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hikitsuke (strona nie istnieje)">Hikitsuke</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q73840#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q73840">(inne języki)</a>), czy istniejąca równolegle rada sądownicza Monchūjo, której kontynuacją w okresie Edo było powołane w 1634 roku <a href="/w/index.php?title=Hy%C5%8Dj%C5%8Dsho&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hyōjōsho (strona nie istnieje)">Hyōjōsho</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5962798#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q5962798">(inne języki)</a>. Upadek bakufu i wynikła z tego później modernizacja przyczyniły się do stworzenia na wzór francuski zbliżonego do współczesnego, jednak zależnego wciąż od władzy wykonawczej <a href="/wiki/Wymiar_sprawiedliwo%C5%9Bci" title="Wymiar sprawiedliwości">wymiaru sprawiedliwości</a>. W powojennym, opartym na modelu kontynentalnej Europy sądownictwie japońskim najwyższą i ostateczną <a href="/wiki/Instancja_(prawo)" title="Instancja (prawo)">instancją</a> jest powstały jeszcze w 1875 roku <a href="/wiki/S%C4%85d_Najwy%C5%BCszy_(Japonia)" title="Sąd Najwyższy (Japonia)">Sąd Najwyższy</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 最高裁判所 Saikō-saibansho), w skład którego wchodzą desygnowani przez premiera przewodniczący oraz 14 wyłanianych w wyborach na 10-letnią kadencję sędziów. Sąd ten pełni ponadto funkcję Trybunału Konstytucyjnego oraz powołuje przewodniczących sądów niższych szczebli, tj.: pełniących głównie funkcje <a href="/wiki/S%C4%85d_apelacyjny" title="Sąd apelacyjny">apelacyjne</a> 8 sądów wyższych (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 高等裁判所 kōtō-saibansho), 50 – okręgowych (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 地方裁判所 chihō-saibansho), 50 – rodzinnych (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 家庭裁判所 katei-saibansho) oraz 452 – ds. doraźnych (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 簡易裁判所 kan’i-saibansho). Sądy wyższe znajdują się w: Tokio, Osace, Nagoi, Hiroshimie, Fukuoce, Sendai, Sapporo i Takamatsu. W 2004 roku parlament przyjął ustawę, zgodnie z którą od maja 2009 roku w niektórych procesach karnych wymagana jest, oprócz sędziów zawodowych, także obecność sędziów przysięgłych, wybranych losowo spośród obywateli. Nazywają się oni saiban-in (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 裁判員 saiban-in). Wraz z sędziami zawodowymi orzekają oni zarówno o winie, jak i karze. W sprawach poważnych przestępstw orzeka zespół trzech sędziów zawodowych i sześciu przysięgłych, w sprawach mniej istotnych – jeden sędzia zawodowy i trzech przysięgłych. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scena_polityczna">Scena polityczna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Scena polityczna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Scena polityczna">edytuj kod</a>]</div> W okresie kultury <a href="/wiki/Yayoi" title="Yayoi">Yayoi</a> rozwój społeczny doprowadził do powstania na terenie archipelagu licznych, zwalczających się wzajemnie małych państw <a href="/wiki/Plemi%C4%99" title="Plemię">plemiennych</a>, na czele których stali zarówno mężczyźni, jak i kobiety pełniący funkcję władców-kapłanów. Najistotniejsza była wtenczas federacja ok. 30 z nich zwana <a href="/wiki/Yamatai" title="Yamatai">Yamatai</a>, której przewodziła <a href="/wiki/Kr%C3%B3lowa_(monarchini)" title="Królowa (monarchini)">królowa</a> <a href="/wiki/Himiko" title="Himiko">Himiko</a> (?-248). Pod koniec III wieku w centralnej części Honsiu jeden z naczelnych rodów uzyskał w wyniku walki, jak i pertraktacji, przewagę nad innymi dając początek dynastii władców państwa <a href="/wiki/Yamato_(okres)" title="Yamato (okres)">Yamato</a> – federacji plemion kultury <a href="/wiki/Kofun_(okres)" title="Kofun (okres)">kofun</a>. Jej pierwszym historycznie udokumentowanym monarchą noszącym wówczas tytuł ōkimi (wielki władca) był zmarły w 310 r. król <a href="/wiki/%C5%8Cjin" title="Ōjin">Ōjin</a>, a najpotężniejszym z nich, panujący w połowie IV w. <a href="/wiki/Nintoku" title="Nintoku">Nintoku</a> (313-99). Należeli oni do sprawującej autorytarne rządy dynastii Kawachi, która z niejasnych przyczyn upadła na przełomie V i VI w. Możni z rodów arystokratycznych sprowadzili ze wschodu nowego władcę <a href="/wiki/Keitai" title="Keitai">Keitai’a</a> (pan. 507-31), który poślubił księżniczkę z dotychczasowej linii władców i dał tym samym początek obecnie panującej dynastii. W tym okresie spośród arystokratycznych klanów (<a href="/wiki/Klany_japo%C5%84skie" title="Klany japońskie">uji</a>) mających decydujący wpływ na rządzenie oraz wybór władcy przewagę uzyskał <a href="/wiki/R%C3%B3d_Soga" title="Ród Soga">ród Soga</a>, któremu przewodził <a href="/wiki/Umako_Soga" title="Umako Soga">Umako</a> (?-626). Wygrali oni rywalizację z klanem <a href="/w/index.php?title=R%C3%B3d_Mononobe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ród Mononobe (strona nie istnieje)">Mononobe</a> i walnie przyczynili się do sprowadzenia buddyzmu w połowie VI w., w oparciu o który książę <a href="/wiki/Sh%C5%8Dtoku_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Shōtoku (książę)">Shōtoku</a> (574-622), regent i dawca prawa, rozpoczął proces centralizacji władzy monarszej. W 645 roku w wyniku <a href="/wiki/Zamach_stanu" title="Zamach stanu">zamachu stanu</a> stojący na drodze ku realizacji tych zamierzeń Soga, na czele z zamordowanym wówczas <a href="/w/index.php?title=Iruka_Soga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iruka Soga (strona nie istnieje)">Iruką</a>, zostali obaleni, a po pewnym czasie rządy przypadły zaradnemu i sprawnie władającemu państwem <a href="/wiki/Tenji" title="Tenji">Tenjiemu</a> (626-672), którego wspierał <a href="/wiki/Kamatari_Fujiwara" title="Kamatari Fujiwara">Kamatari Nakatomi</a> (614-669) <a href="/w/index.php?title=Protoplasta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protoplasta (strona nie istnieje)">protoplasta</a> potężnego rodu <a href="/wiki/R%C3%B3d_Fujiwara" title="Ród Fujiwara">Fujiwara</a>. Po śmierci Tenjiego rozgorzała walka o tron pomiędzy jego synem księciem <a href="/wiki/K%C5%8Dbun" title="Kōbun">Ōtomo</a> (648-672) i jego wujem <a href="/wiki/Tenmu" title="Tenmu">Temmu</a> (631-686), który zwyciężywszy, był pierwszym de facto noszącym tytuł cesarza władcą Japonii i podobnie jak wcześniej brat rządził suwerennie. Niebawem Fujiwarowie za sprawą <a href="/wiki/Fuhito_Fujiwara" title="Fuhito Fujiwara">Fuhito</a> (659-720) – który pokonawszy będącego doń w opozycji błyskotliwego księcia <a href="/w/index.php?title=Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99_Nagaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Książę Nagaya (strona nie istnieje)">Nagaya</a> (684-729) – zdominowali rządy do 737 r., gdy w wyniku zarazy zmarło czterech jego synów. Pełnia władzy przypadła wtenczas pobożnemu cesarzowi <a href="/wiki/Sh%C5%8Dmu" title="Shōmu">Shōmu</a> (701-756). Czas jego panowania był okresem wzrostu znaczenia buddyjskiego kleru, czego kulminację stanowiło dojście w 765 r. do najwyższych urzędów w państwie protegowanego cesarzowej <a href="/wiki/Sh%C5%8Dtoku_(cesarzowa)" title="Shōtoku (cesarzowa)">Kōken</a> (718-770) mnicha <a href="/w/index.php?title=D%C5%8Dkyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dōkyo (strona nie istnieje)">Dōkyo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1272718#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1272718">(inne języki)</a> (700-772) i jego krewnych, zagrażając tym samym odradzającej się sile Fujiwarów. W 781 cesarzem został budowniczy dwóch stolic i zaliczany do najwybitniejszych władców zjednoczonej Japonii – <a href="/wiki/Kammu" title="Kammu">Kammu</a> (737-806) – jeden z nielicznych, którego centralistyczne rządy nie były nacechowane <a href="/wiki/Monarchia_despotyczna" title="Monarchia despotyczna">despotyzmem</a>. Panujący niedługo potem cesarz <a href="/w/index.php?title=Cesarz_Saga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cesarz Saga (strona nie istnieje)">Saga</a> (786-842) zachował poprzez utworzony w 810 r. Urząd Audytorski (Kurōdo-dokoro) kontrolę nad rządem. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ageha-cho.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Ageha-cho.svg/170px-Ageha-cho.svg.png" decoding="async" width="170" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Ageha-cho.svg/255px-Ageha-cho.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Ageha-cho.svg/340px-Ageha-cho.svg.png 2x" data-file-width="256" data-file-height="243" /></a><figcaption><a href="/wiki/Herb" title="Herb">Mon</a> klanu Taira</figcaption></figure> Kolejni władcy w szybkim tempie popadali w zależność od rodu Fujiwara, których kobiety wżeniano do rodu cesarskiego, tak iż kolejni małoletni cesarze byli wnukami swych regentów, a pod wpływem których – nim osiągnęli pełnoletniość – abdykowali, stając się <a href="/wiki/Insei" title="Insei">insei</a>. Ów okres chwały Fujiwarów nastał po zdystansowaniu klanów Tomo i Ki, a następnie <a href="/wiki/R%C3%B3d_Minamoto" title="Ród Minamoto">Minamoto</a>, gdy przewodzili im <a href="/w/index.php?title=Yoshifusa_Fujiwara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yoshifusa Fujiwara (strona nie istnieje)">Yoshifusa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q960841#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q960841">(inne języki)</a> (804-872) i jego syn <a href="/w/index.php?title=Mototsune_Fujiwara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mototsune Fujiwara (strona nie istnieje)">Mototsune</a> (836-891). Szczyt ich potęgi przypadł na czas regencji <a href="/wiki/Michinaga_Fujiwara" title="Michinaga Fujiwara">Michinagi</a> (966-1028), który uprzednio wygrał z wewnętrzną opozycją na czele z <a href="/w/index.php?title=Korechika_Fujiwara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Korechika Fujiwara (strona nie istnieje)">Korechiką</a> (974-1010). Pod koniec XI wieku, z przyczyn przede wszystkim gospodarczych, centralna władza dworu w Kioto, wraz z dominującymi na nim Fujiwarami, uległa osłabieniu na rzecz regionalnych i zagrażających jedności państwa możnowładców, jak również sekt buddyjskich, z których najbardziej wpływowe znaczeniem dorównywały podobnym im <a href="/wiki/Zakon_rycerski" title="Zakon rycerski">zakonom rycerskim</a> w Europie. Na prowincji wykształciły się wówczas rody wojowników, w tym najpotężniejsze:<a href="/wiki/R%C3%B3d_Taira" title="Ród Taira">Taira</a> i Minamoto, które najpierw za aprobatą dworu, a później już samodzielnie odgrywały istotną rolę w utrzymaniu <a href="/w/index.php?title=%C5%81ad_polityczny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ład polityczny (strona nie istnieje)">politycznego ładu</a>. W latach 1156 i 1160 wybuchły spory i rebelie wokół <a href="/wiki/Sukcesja_tronu" title="Sukcesja tronu">sukcesji do tronu</a>, wynosząc do władzy Tairów, pod przewodnictwem <a href="/wiki/Kiyomori_Taira" title="Kiyomori Taira">Kiyomoriego</a> (1118-1181), którzy pokonali będących w sojuszu z Fujiwarami Minamotów, na czele z <a href="/wiki/Yoshitomo_Minamoto" title="Yoshitomo Minamoto">Yoshitomo</a> (1123-1160). Jego syn <a href="/wiki/Yoritomo_Minamoto" title="Yoritomo Minamoto">Yoritomo</a> (1147-1199) zrewanżował się Tairom w czasie wojny <a href="/wiki/Wojna_Gempei" title="Wojna Gempei">Genpei</a> (1180-1185) i w 1192 r. jako <a href="/wiki/Siogun" title="Siogun">siogun</a> zapoczątkował trwające 676 lat panowanie <a href="/wiki/Samuraj" title="Samuraj">samurajów</a>. On sam w oparciu o stare struktury administracyjne sprawował <a href="/wiki/Centralizm" title="Centralizm">centralistyczne</a>, pełne wigoru, a zarazem podejrzliwe i bezwzględne rządy, o czym przekonał się jego wielce zasłużony brat <a href="/wiki/Yoshitsune_Minamoto" title="Yoshitsune Minamoto">Yoshitsune</a> (1159-1189). <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Odanobunaga.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Odanobunaga.jpg/170px-Odanobunaga.jpg" decoding="async" width="170" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Odanobunaga.jpg/255px-Odanobunaga.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Odanobunaga.jpg/340px-Odanobunaga.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1313" /></a><figcaption>Nobunaga Oda</figcaption></figure> Po śmierci Yoritomo przedstawiciele klanu <a href="/wiki/R%C3%B3d_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Ród Hōjō">Hōjō</a>, z którego wywodziła się jego wpływowa żona <a href="/wiki/Masako_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Masako Hōjō">Masako</a> (1157-1225) sprawowali odtąd w imieniu siogunów Minamoto realną władzę jako ich regenci, a pierwszym z szesnastu był ojciec Masako – <a href="/wiki/Tokimasa_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Tokimasa Hōjō">Tokimasa</a> (1138-1216) – którego wespół z bratem i następcą <a href="/wiki/Yoshitoki_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Yoshitoki Hōjō">Yoshitokim</a> (1163-1224) zmusiła w 1208 do ustąpienia z urzędu. W 1221 r. władzy nowego regenta zagroziły siły lojalne cesarzowi <a href="/wiki/Go-Toba" title="Go-Toba">Go-Toba</a> (1180-1239), których pokonanie umocniło stojący na czele bakufu klan Hōjō. Pod wodzą <a href="/wiki/Tokimune_H%C5%8Dj%C5%8D" title="Tokimune Hōjō">Tokimune</a> (1251-1284) Japonia przetrwała dwie próby inwazji mongolskich, lecz związane z tym koszty nadwerężyły potencjał sprawnie rządzących Hōjō, których ze sceny politycznej usunęła w 1333 opozycja pod wodzą cesarza <a href="/wiki/Go-Daigo" title="Go-Daigo">Go-Daigo</a> (1288-1339). Jego despotyczne rządy w czasie <a href="/w/index.php?title=Restauracja_Kemmu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Restauracja Kemmu (strona nie istnieje)">restauracji Kemmu</a> skłoniły wspierający go podówczas ród <a href="/wiki/R%C3%B3d_Ashikaga" title="Ród Ashikaga">Ashikaga</a> do zamachu stanu, w wyniku którego w 1336 ich przywódca <a href="/wiki/Takauji_Ashikaga" title="Takauji Ashikaga">Takauji</a> (1305-1358) został pierwszym z piętnastu siogunów nowej dynastii. W okresie ich dominacji, obowiązujący wówczas system podatkowy doprowadził do umocnienia się regionalnych możnych i kleru buddyjskiego oraz buntów chłopskich, osłabiając wyraźnie bakufu, czego unaocznieniem był wybuchły w 1467 spór w łonie Ashikagów o sukcesję po siogunie, a który doprowadził do rozbicia państwa na feudalne księstwa i trwających między nimi 100 lat nieustannych walk zwanych <a href="/wiki/Sengoku_(okres)" title="Sengoku (okres)">Sengoku jidai</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tokugawa_family_crest.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tokugawa_family_crest.svg/170px-Tokugawa_family_crest.svg.png" decoding="async" width="170" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tokugawa_family_crest.svg/255px-Tokugawa_family_crest.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Tokugawa_family_crest.svg/340px-Tokugawa_family_crest.svg.png 2x" data-file-width="405" data-file-height="405" /></a><figcaption>Mon klanu Tokugawa</figcaption></figure> Nader popędliwy i niemający skrupułów <a href="/wiki/Nobunaga_Oda" title="Nobunaga Oda">Nobunaga Oda</a> (1534-1582) był pierwszym z trzech – pochodzących z centralnego Honsiu – wielkich przywódców, którzy siłą doprowadzili do zjednoczenia Japonii. Mniej niż połowę wszystkich prowincji miał pod kontrolą Oda, gdy złapany w zasadzkę popełnił seppuku. Jeden z jego generałów, pewny siebie i mający chłopskie korzenie <a href="/wiki/Hideyoshi_Toyotomi" title="Hideyoshi Toyotomi">Toyotomi Hideyoshi</a> (1536-1598) został bohaterem najbardziej spektakularnej kariery politycznej w historii Japonii i osiągnął szczyt, wieńcząc dzieło jej zjednoczenia. Jednak nie udało mu się poprzez tymczasowo rządzącą po jego śmierci <a href="/w/index.php?title=Rada_Pi%C4%99ciu_Starszych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rada Pięciu Starszych (strona nie istnieje)">Radę Pięciu</a> (go-tairō) zachować władzy dla syna, którego wspierającej koalicji przeciwstawił się lojalny dotychczas Hideyoshiemu <a href="/wiki/Ieyasu_Tokugawa" title="Ieyasu Tokugawa">Tokugawa Ieyasu</a> (1543-1616). W 1603 r. zapoczątkował on trwające 265 lat panowanie dynastii piętnastu siogunów klanu <a href="/wiki/R%C3%B3d_Tokugawa" title="Ród Tokugawa">Tokugawa</a>. Kładąc nacisk na stabilizację, zmodyfikowali oni siogunat, tak iż system <a href="/w/index.php?title=Bakuhan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bakuhan (strona nie istnieje)">bakuhan</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11243074#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q11243074">(inne języki)</a> był w istocie <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_policyjne" title="Państwo policyjne">państwem policyjnym</a>, w którym władza centralna bakufu starała się kontrolować względnie autonomiczne księstwa feudalne. Postępująca stagnacja i w końcu kryzys gospodarczy wymusiły jednak zmiany, których inicjatorami była tradycyjna wobec Tokugawów opozycja klanów <a href="/w/index.php?title=R%C3%B3d_Shimazu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ród Shimazu (strona nie istnieje)">Shimazu</a> i <a href="/wiki/R%C3%B3d_M%C5%8Dri" title="Ród Mōri">Mōri</a> z domen <a href="/wiki/Satsuma_(domena_feudalna)" title="Satsuma (domena feudalna)">Satsuma</a> i <a href="/wiki/Ch%C5%8Dsh%C5%AB_(domena_feudalna)" title="Chōshū (domena feudalna)">Chōshu</a> z zachodniej Japonii. Na jej czele stali młodzi samuraje (tzw. <a href="/wiki/Trzech_wielkich_m%C4%99%C5%BC%C3%B3w_restauracji_Meiji" title="Trzech wielkich mężów restauracji Meiji">trzej wielcy mężowie</a>), tj. <a href="/wiki/Toshimichi_%C5%8Ckubo" title="Toshimichi Ōkubo">Toshimichi Ōkubo</a> (1830–1878), <a href="/wiki/Takamori_Saig%C5%8D" title="Takamori Saigō">Takamori Saigō</a> (1828–1877) i <a href="/wiki/Takayoshi_Kido" title="Takayoshi Kido">Takayoshi Kido</a> (1833–1877), którzy sprawowali faktyczne, centralistyczne rządy wynosząc na <a href="/wiki/Piedesta%C5%82" title="Piedestał">piedestał</a> cesarza w osobie <a href="/wiki/Mutsuhito" title="Mutsuhito">Mutsuhito</a> (1852–1912). Tak zawiązana <a href="/w/index.php?title=Oligarchia_Meiji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oligarchia Meiji (strona nie istnieje)">oligarchia Meiji</a>, w której przewodzili później m.in. <a href="/wiki/Taisuke_Itagaki" title="Taisuke Itagaki">Taisuke Itagaki</a> (1837–1919), pierwszy premier <a href="/wiki/Hirobumi_It%C5%8D" title="Hirobumi Itō">Hirobumi Itō</a> (1841–1909), czy <a href="/wiki/Shigenobu_%C5%8Ckuma" title="Shigenobu Ōkuma">Shigenobu Ōkuma</a> (1838–1922) zbudowała fundamenty współczesnej Japonii. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg/170px-Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg" decoding="async" width="170" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg/255px-Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/56/Shigeru_Yoshida_smiling2.jpg 2x" data-file-width="296" data-file-height="400" /></a><figcaption>Shigeru Yoshida</figcaption></figure> Różnice poglądów doprowadziły do wyłonienia się stowarzyszeń i <a href="/wiki/Partia_polityczna" title="Partia polityczna">partii politycznych</a>, z których pierwsza to założona w 1874 (przetrwała 2 miesiące) <a href="/w/index.php?title=Publiczna_Partia_Patriotyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Publiczna Partia Patriotyczna (strona nie istnieje)">Publiczna Partia Patriotyczna</a> (Aikoku Kōtō, 1874–1875), a najważniejszymi w tym okresie były: <a href="/w/index.php?title=Partia_Liberalna_(1888)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Partia Liberalna (1888) (strona nie istnieje)">Partia Liberalna</a> (Jiyūtō), <a href="/w/index.php?title=Konstytucyjna_Partia_Reform&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konstytucyjna Partia Reform (strona nie istnieje)">Konstytucyjna Partia Reform</a> (Rikken Kaishintō, 1882–1896) oraz <a href="/w/index.php?title=Konstytucyjna_Partia_Rz%C4%85d%C3%B3w_Cesarskich&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konstytucyjna Partia Rządów Cesarskich (strona nie istnieje)">Konstytucyjna Partia Rządów Cesarskich</a> (Rikken Teiseitō, 1882–1883). Zaś w stanowiącym umiarkowany rozkwit demokracji okresie <a href="/wiki/Taish%C5%8D_(okres)" title="Taishō (okres)">Taishō</a> (1912–1926) dominującą rolę odgrywały: <a href="/w/index.php?title=Konstytucyjne_Stowarzyszenie_Przyjaci%C3%B3%C5%82_Polityki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konstytucyjne Stowarzyszenie Przyjaciół Polityki (strona nie istnieje)">Konstytucyjne Stowarzyszenie Przyjaciół Polityki</a> (Rikken Seiyūkai, 1900–1940), <a href="/w/index.php?title=Konstytucyjna_Partia_Rz%C4%85d%C3%B3w_Demokratycznych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konstytucyjna Partia Rządów Demokratycznych (strona nie istnieje)">Konstytucyjna Partia Rządów Demokratycznych</a> (Rikken Minseitō, 1927–1940) oraz <a href="/w/index.php?title=Konstytucyjne_Stowarzyszenie_Jednomy%C5%9Blnych&action=edit&redlink=1" class="new" title="Konstytucyjne Stowarzyszenie Jednomyślnych (strona nie istnieje)">Konstytucyjne Stowarzyszenie Jednomyślnych</a> (Rikken Dōshikai, 1913–1916). Objęciu tronu przez cesarza <a href="/wiki/Hirohito" title="Hirohito">Hirohito</a> (1901–1989) towarzyszyło zaostrzenie klimatu politycznego, gdy do głosu doszły operujące demagogią, <a href="/wiki/Skrajna_prawica" title="Skrajna prawica">skrajnie prawicowe</a> środowiska, wznoszące nacechowane agresją <a href="/wiki/Populizm" title="Populizm">populistyczne</a> hasła, których realizacji podjęli się wojskowi mający wówczas zastrzeżone prawo decydowania o personaliach, przy obsadzaniu zarezerwowanych dla nich stanowisk, w destabilizowanych w ten sposób gabinetach. Umocnieniu tam ich wpływów pomagały też pokłosia <a href="/wiki/Wielki_kryzys" title="Wielki kryzys">wielkiego kryzysu</a>, łapówkarstwo, zastraszanie i brutalna przemoc (np. <a href="/w/index.php?title=Incydent_26_lutego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Incydent 26 lutego (strona nie istnieje)">Incydent 26 lutego</a>, 1936) oraz poparcie <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">ultranacjonalistycznych</a> stowarzyszeń i organizacji, np. <a href="/w/index.php?title=Stowarzyszenie_Ciemnego_Oceanu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stowarzyszenie Ciemnego Oceanu (strona nie istnieje)">Gen’yōsha</a> (1881–1946), <a href="/wiki/Stowarzyszenie_Czarnego_Smoka" title="Stowarzyszenie Czarnego Smoka">Kokuryūkai</a> (1901–1946), <a href="/wiki/T%C5%8Dh%C5%8Dkai" title="Tōhōkai">Tōhōkai</a>, <a href="/wiki/K%C5%8Dd%C5%8D-ha" title="Kōdō-ha">Kōdōha</a> (1931–1936). Ster często upadających gabinetów, którym aż trzykrotnie przewodził w owym czasie książę <a href="/wiki/Fumimaro_Konoe" title="Fumimaro Konoe">Fumimaro Konoe</a> (1891–1945), przypadł w końcu generałowi <a href="/wiki/Hideki_T%C5%8Dj%C5%8D" title="Hideki Tōjō">Hideki Tōjō</a> (1884–1948), który stojąc na czele kilku resortów sprawował <a href="/wiki/Totalitaryzm" title="Totalitaryzm">totalitarystyczne</a> rządy, doprowadzając do wojny, w której unicestwienie japońskiego <a href="/wiki/Militaryzm" title="Militaryzm">militaryzmu</a> szło w parze z cywilną <a href="/wiki/Hekatomba" title="Hekatomba">hekatombą</a>. Po kapitulacji Japonii na czele sił okupacyjnych stanął amerykański generał <a href="/wiki/Douglas_MacArthur" title="Douglas MacArthur">Douglas MacArthur</a> (1880–1964). Zasadnicze kwestie polityki stanowiącej podstawę odbudowy, a następnie oszałamiającego rozwoju powojennej i demokratycznej Japonii, zawarł w swej <a href="/w/index.php?title=Doktryna_Yoshidy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doktryna Yoshidy (strona nie istnieje)">doktrynie</a> dominujący wówczas premier <a href="/wiki/Shigeru_Yoshida" title="Shigeru Yoshida">Shigeru Yoshida</a> (1878–1967). Prawicowa <a href="/wiki/Partia_Liberalno-Demokratyczna_(Japonia)" title="Partia Liberalno-Demokratyczna (Japonia)">Partia Liberalno-Demokratyczna</a> – PLD (Jiyū-Minshutō) jest najistotniejszym graczem japońskiej <a href="/wiki/Scena_polityczna" title="Scena polityczna">sceny politycznej</a>, sprawującym od czasu jej powołania w 1955 nieomal nieprzerwane i najdłuższe w uprzemysłowionym świecie rządy, poza krótkim okresem <a href="/wiki/Koalicja_rz%C4%85dowa" title="Koalicja rządowa">koalicji</a> z lat 1993–1996. Od władzy została odsunięta dopiero w 2009, po zwycięstwie w <a href="/wiki/Wybory_parlamentarne_w_Japonii_w_2009_roku" title="Wybory parlamentarne w Japonii w 2009 roku">wyborach</a> Partii Demokratycznej. Po niepełnej kadencji w roku 2012 PLD powróciła do władzy zdobywając 294 miejsca (spośród 480) w izbie niższej parlamentu (Partia Demokratyczna zmniejszyła stan posiadania z 230 do 57). Owe reprezentujące <a href="/wiki/Konserwatyzm" title="Konserwatyzm">konserwatywne</a> i <a href="/wiki/Neoliberalizm" title="Neoliberalizm">neoliberalne</a> poglądy ugrupowanie tworzy wiele składających się nań <a href="/wiki/Frakcja_(polityka)" title="Frakcja (polityka)">frakcji</a>, a do głównych jej liderów należeli m.in. premierzy <a href="/wiki/Eisaku_Sat%C5%8D" title="Eisaku Satō">Eisaku Satō</a> (1901–1975), <a href="/wiki/Yasuhiro_Nakasone" title="Yasuhiro Nakasone">Yasuhiro Nakasone</a> (1918) czy <a href="/wiki/Jun%E2%80%99ichir%C5%8D_Koizumi" title="Jun’ichirō Koizumi">Jun’ichirō Koizumi</a> (1942). Oprócz – często istotniejszej – wewnątrzpartyjnej opozycji, tę parlamentarną wobec PLD stanowią przede wszystkim: <a href="/wiki/Partia_Demokratyczna_(Japonia)" title="Partia Demokratyczna (Japonia)">Partia Demokratyczna</a> (Minshutō), <a href="/w/index.php?title=Partia_Socjaldemokratyczna_(Japonia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Partia Socjaldemokratyczna (Japonia) (strona nie istnieje)">Partia Socjaldemokratyczna</a> (Shakai Minshu-tō), <a href="/w/index.php?title=Nowa_Partia_Czystych_Rz%C4%85d%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nowa Partia Czystych Rządów (strona nie istnieje)">Nowa Partia Czystych Rządów</a> (Kōmeitō) oraz <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_Partia_Komunistyczna" title="Japońska Partia Komunistyczna">Japońska Partia Komunistyczna</a> (Nihon Kyōsan-tō). W 1989 Chryzantemowy Tron objął cesarz <a href="/wiki/Akihito_(cesarz)" title="Akihito (cesarz)">Akihito</a> (1933) rozpoczynając tym samym okres <a href="/wiki/Heisei" title="Heisei">Heisei</a>. W maju 2019 zastąpił go jego najstarszy syn, <a href="/wiki/Naruhito" title="Naruhito">Naruhito</a>, którego panowanie nazwano erą <a href="/wiki/Reiwa" title="Reiwa">Reiwa</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stosunki_międzynarodowe">Stosunki międzynarodowe</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Stosunki międzynarodowe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stosunki międzynarodowe">edytuj kod</a>]</div> Japonia jest członkiem <a href="/wiki/Organizacja_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Organizacja Narodów Zjednoczonych">ONZ</a> (od 1956 r.), <a href="/wiki/G7_(grupa)" title="G7 (grupa)">G7</a> (od 1975 r.) oraz państw <a href="/wiki/G4" title="G4">G4</a> (wraz z <a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylią</a>, <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indiami</a> i <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcami</a>). Od zakończenia <a href="/wiki/Wojna_na_Pacyfiku" title="Wojna na Pacyfiku">wojny na Pacyfiku</a> Japonia prowadzi spory terytorialne: <ul><li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a>: 3 wyspy i jeden mały archipelag, stanowiące południową część <a href="/wiki/Wyspy_Kurylskie" title="Wyspy Kurylskie">Kuryli</a> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> クリル列島 Kuriru-rettō, 千島列島 Chishima-rettō, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_rosyjski" title="Język rosyjski">ros.</a> Курильские острова) – obecnie zajmowane przez Rosję,</li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a>: <a href="/wiki/Dokdo" title="Dokdo">Dokdo</a> (jap. 竹島 Takeshima, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_korea%C5%84ski" title="Język koreański">kor.</a> 독도 Dokdo) – obecnie Korea Płd.,</li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a> i <a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Tajwan</a>: <a href="/wiki/Wyspy_Senkaku" title="Wyspy Senkaku">Wyspy Senkaku</a> (jap. 尖閣諸島 Senkaku-shotō, <a href="/wiki/Uproszczone_pismo_chi%C5%84skie" title="Uproszczone pismo chińskie">chiń. upr.</a> 钓鱼台群岛; <a href="/wiki/Tradycyjne_pismo_chi%C5%84skie" title="Tradycyjne pismo chińskie">chiń. trad.</a> 釣魚台群島; <a href="/wiki/Hanyu_pinyin" title="Hanyu pinyin">pinyin</a> Diàoyútái Qúndǎo) – obecnie Japonia.</li></ul> Do dziś Japonia nie zawarła z Rosją <a href="/wiki/Traktat_pokojowy" title="Traktat pokojowy">pokoju</a> po zakończeniu II wojny światowej<a href="#cite_note-19">[18]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Podział_administracyjny">Podział administracyjny</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Podział administracyjny" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział administracyjny">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gokishichido.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Gokishichido.svg/220px-Gokishichido.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Gokishichido.svg/330px-Gokishichido.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Gokishichido.svg/440px-Gokishichido.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="2000" /></a><figcaption>System Gokishichidō ukazujący dawne regiony i prowincje w okresie Nara po wprowadzeniu kodeksu Yōrō (720 r.) <table style="border: 1px solid #F9F9F9; background: #F9F9F9;"> <tbody><tr> <td align="center" style="background: #FFC109; width: 25%;"><a href="/wiki/Kinai" title="Kinai">Kinai</a> </td> <td align="center" style="background: #FF9D9D; width: 25%;"><a href="/wiki/T%C5%8Dkaid%C5%8D_(region)" title="Tōkaidō (region)">Tōkaidō</a> </td> <td align="center" style="background: #FFDDBB; width: 25%;"><a href="/wiki/T%C5%8Dsand%C5%8D" title="Tōsandō">Tōsandō</a> </td> <td align="center" style="background: #EAEAEA; width: 25%;"><a href="/wiki/Hokurikud%C5%8D" title="Hokurikudō">Hokurikudō</a> </td></tr> <tr> <td align="center" style="background: #DFDFFF; width: 25%;"><a href="/w/index.php?title=San%E2%80%99ind%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="San’indō (strona nie istnieje)">San’indō</a> </td> <td align="center" style="background: #F5FD95; width: 25%;"><a href="/w/index.php?title=San%E2%80%99y%C5%8Dd%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="San’yōdō (strona nie istnieje)">San’yōdō</a> </td> <td align="center" style="background: #DCE0C0; width: 25%;"><a href="/wiki/Nankaid%C5%8D" title="Nankaidō">Nankaidō</a> </td> <td align="center" style="background: #F0E1E1; width: 25%;"><a href="/wiki/Saikaid%C5%8D" title="Saikaidō">Saikaidō</a> </td></tr></tbody></table></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg/400px-Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="400" height="512" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg/600px-Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg/800px-Regions_and_Prefectures_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="2480" data-file-height="3175" /></a><figcaption>Regiony i prefektury Japonii      <a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a>      <a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a>      <a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a>      <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a>      <a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a>      <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a>      <a href="/wiki/Sikoku" title="Sikoku">Sikoku</a>      <a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a></figcaption></figure> Rozwój terytorialny i gospodarczy państwa japońskiego na przestrzeni dziejów wymuszał potrzebę stworzenia sprawnego systemu <a href="/wiki/Administracja" title="Administracja">administracji</a> i <a href="/wiki/Zarz%C4%85dzanie" title="Zarządzanie">zarządzania</a>. W 689 r. Kodeks Asuka, drugi z kilku tzw. ritsuryō, <a href="/wiki/Akt_normatywny" title="Akt normatywny">aktów normatywnych</a> klasycznej Japonii wprowadził m.in. <a href="/wiki/Gokishichid%C5%8D" title="Gokishichidō">Gokishichidō</a>, co tłumaczy się jako pięć prowincji i siedem okręgów, a określało najstarszy system <a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny" title="Podział administracyjny">podziału terytorialnego</a> Kraju Kwitnącej Wiśni. W sensie prawnym powstałe wówczas regiony funkcjonowały jedynie do okresu Muromachi, tj. ok. XVI w., niemniej jednak z geograficznego punktu widzenia istniały w świadomości Japończyków aż do XIX w. Owymi regionami, zwanymi okręgami, a w przypadku dosłownego tłumaczenia słowa dō traktami, bądź też <a href="/wiki/Droga_(transport)" title="Droga (transport)">drogami</a> były: <a href="/wiki/T%C5%8Dkaid%C5%8D_(region)" title="Tōkaidō (region)">Tōkaidō</a>, <a href="/wiki/T%C5%8Dsand%C5%8D" title="Tōsandō">Tōsandō</a>, <a href="/wiki/Hokurikud%C5%8D" title="Hokurikudō">Hokurikudō</a>, <a href="/w/index.php?title=San%E2%80%99ind%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="San’indō (strona nie istnieje)">San’indō</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1323423#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1323423">(inne języki)</a>, <a href="/w/index.php?title=San%E2%80%99y%C5%8Dd%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="San’yōdō (strona nie istnieje)">San’yōdō</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1376722#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1376722">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/Nankaid%C5%8D" title="Nankaidō">Nankaidō</a> oraz <a href="/wiki/Saikaid%C5%8D" title="Saikaidō">Saikaidō</a>. Ponadto istniał nieoficjalny centralny, stołeczny region <a href="/wiki/Kinai" title="Kinai">Kinai</a>, <a href="/w/index.php?title=Protoplasta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protoplasta (strona nie istnieje)">protoplasta</a> późniejszego <a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a>, który jako jedyny na początku składał się z pięciu pierwszych <a href="/wiki/Prowincje_Japonii" title="Prowincje Japonii">prowincji</a> (kuni), tj. <a href="/wiki/Prowincja_Yamato" title="Prowincja Yamato">Yamato</a>, <a href="/w/index.php?title=Prowincja_Yamashiro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prowincja Yamashiro (strona nie istnieje)">Yamashiro</a>, <a href="/w/index.php?title=Prowincja_Kawachi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prowincja Kawachi (strona nie istnieje)">Kawachi</a>, <a href="/w/index.php?title=Prowincja_Settsu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prowincja Settsu (strona nie istnieje)">Settsu</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Prowincja_Izumi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prowincja Izumi (strona nie istnieje)">Izumi</a>. Podział ten pomijał znajdujące się wówczas poza zasięgiem cywilizacji japońskiej Hokkaido, północną część Honsiu oraz Riukiu. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Map_of_Japan_1855.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Map_of_Japan_1855.jpg/260px-Map_of_Japan_1855.jpg" decoding="async" width="260" height="321" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Map_of_Japan_1855.jpg/390px-Map_of_Japan_1855.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Map_of_Japan_1855.jpg/520px-Map_of_Japan_1855.jpg 2x" data-file-width="1872" data-file-height="2310" /></a><figcaption>Mapa z 1855 r. ukazująca podział Japonii na prowincje</figcaption></figure> Kodeksy Taihō z 701 r. i Yōrō z 720 r. zreorganizowały istniejące i powołały w pozostałych regionach wiele nowych prowincji, które z czasem stały się podstawową jednostką podziału administracyjnego Japonii. Ich liczba ulegała zmianie, lecz w okresie Kamakura (XIV w.) ustabilizowała się i aż do 1868 r., a więc restauracji władzy cesarskiej było ich 68. Z kolei korekty granic prowincji miały miejsce w okresach Nara i Meiji, natomiast od okresu Heian do Edo pozostały niezmienne. W pierwszych wiekach swego istnienia prowincje dzieliły się na dzielnice zwane gun lub kōri. Na czele każdej prowincji stał mianowany przez cesarza <a href="/wiki/Gubernator" title="Gubernator">gubernator</a> zwany <a href="/w/index.php?title=Kokushi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kokushi (strona nie istnieje)">kokushi</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1351234#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1351234">(inne języki)</a>, a z nastaniem bakufu sioguni powoływali gubernatorów określanych mianem <a href="/w/index.php?title=Shugo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shugo (strona nie istnieje)">shugo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1141023#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1141023">(inne języki)</a>, którzy mieli większą władzę i byli odpowiedzialni często za więcej niż jedną prowincję. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Maeda_Nariyasu.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Maeda_Nariyasu.JPG/170px-Maeda_Nariyasu.JPG" decoding="async" width="170" height="265" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a7/Maeda_Nariyasu.JPG 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="389" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Noriyasu_Maeda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noriyasu Maeda (strona nie istnieje)">Noriyasu</a> z rodu <a href="/w/index.php?title=R%C3%B3d_Maeda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ród Maeda (strona nie istnieje)">Maeda</a> (1811–1884) był 12 i przedostatnim daimyō domeny Kaga</figcaption></figure> Niemniej już w okresie Muromachi – a zwłaszcza w następnym, pełnym niepokojów i wojen okresie <a href="/wiki/Azuchi-Momoyama" title="Azuchi-Momoyama">Azuchi-Momoyama</a> – ich funkcje zaczęli spełniać potężni i wpływowi, a przy tym mający osobiste oddziały samurajów, panowie feudalni zwani <a href="/wiki/Daimy%C5%8D" title="Daimyō">daimyō</a>. Ciągła rywalizacja między wielkimi rodami i związana z tym niestabilność polityczna szły w parze z ambicjami poszczególnych daimyō, którzy częstokroć dążyli do poszerzania swych włości poza obszar wyznaczony granicami przypadających im prowincji. Z upływem czasu coraz liczniejsze <a href="/wiki/Lenno" title="Lenno">lenna</a> daimyō wyparły de facto podział na 68 prowincji, co usankcjonował prawnie wielki wódz <a href="/wiki/Hideyoshi_Toyotomi" title="Hideyoshi Toyotomi">Hideyoshi Toyotomi</a>, ustanawiając <a href="/w/index.php?title=Han_(administracja)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Han (administracja) (strona nie istnieje)">han</a>, czyli domenę feudalną (lenno), jako podstawową jednostkę podziału administracyjnego. Prowincje funkcjonowały odtąd jedynie jako swego rodzaju punkt odniesienia, pozwalający lepiej orientować się w terenie oraz określać położenie danego miasta, czy też dowolnego spośród około 300 hanów. Podlegający bezpośrednio siogunowi panowie feudalni, winni byli przysięgać mu wierność i lojalność, a w okresie władzy Tokugawów dzielili się na spokrewnionych z nimi <a href="/wiki/Fudai-daimy%C5%8D" title="Fudai-daimyō">fudai-daimyō</a> oraz <a href="/wiki/Tozama-daimy%C5%8D" title="Tozama-daimyō">tozama-daimyō</a>. Niemniej jednak o pozycji danego hanu, a co za tym idzie jego władcy, decydował roczny dochód, którego miarą była jednostka <a href="/wiki/Obj%C4%99to%C5%9B%C4%87" title="Objętość">objętości</a> zwana <a href="/wiki/Koku" title="Koku">koku</a>. Najbogatszym hanem była, położona na granicy dzisiejszych prefektur Ishikawa i Toyama, domena <a href="/w/index.php?title=Domena_Kaga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Domena Kaga (strona nie istnieje)">Kaga</a>, której dochód przekraczał 1 mln koku. Domeny, w których zbiory były mniejsze od 10 tys. koku, choć nadal były nazywane hanami, to jednak stojący na ich czele władcy tracili tytuły i przywileje należne daimyō oraz nie podlegali bezpośrednio zwierzchnictwu sioguna; nie mieli też prawa budować będących podkreśleniem wysokiego statusu zamków. Ranga domeny była określana politycznie w sposób odgórny, niemniej jednak oczekiwano, że han i stojący na jego czele pan zachowają się odpowiednio do nadanej wcześniej klasy i zgromadzą wymaganą ilość koku. Podział kraju na feudalne domeny utrzymał się do 1871 r., kiedy zastąpiło je 305 <a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Japonii" title="Podział administracyjny Japonii">prefektur</a>, które następnie ulegały scalaniu. Pod koniec tego samego 1871 r. było ich 72; w 1881 – 37; w 1885 – 45, a w 1888 r., po dodaniu Hokkaido i Okinawy, ustaliła się aktualna liczba 47 prefektur. W 1907 r., po zwycięskiej wojnie z Rosją, Japończycy utworzyli obejmującą południową część wyspy <a href="/wiki/Sachalin" title="Sachalin">Sachalin</a> prefekturę <a href="/w/index.php?title=Prefektura_Karafuto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Prefektura Karafuto (strona nie istnieje)">Karafuto</a>, istniejącą do końca II wojny światowej. Określane wspólnym mianem to-dō-fu-ken jednostki administracyjne dzielą się na 43 zwykłe ken, obejmujący całe Hokkaido okręg dō, metropolię Tokio to oraz 2 prefektury miejskie (Kioto i Osaka), czyli fu. Na czele prefektury stoi gubernator, odpowiedzialny przed lokalnym parlamentem. W 1947 r. Prawo o autonomii lokalnej przyznało prefekturom większy zakres obowiązków i <a href="/wiki/Kompetencje_administracyjne" title="Kompetencje administracyjne">kompetencji</a>. W Japonii używa się także podziału na 8 regionów geograficznych: Hokkaido, <a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a>, <a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a>, <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a>, <a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> (wobec którego używa się także nazwy <a href="/wiki/Kansai" title="Kansai">Kansai</a>), <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a>, Sikoku oraz Kiusiu, który obejmuje również prefekturę Okinawa. <table class="wikitable" style="text-align:center;" width="70%"> <tbody><tr> <th style="background: #FF4500;" width="3%">lp. </th> <th style="background: #FF4500;" width="4%">flaga </th> <th style="background: #FF4500;" width="20%">prefektura </th> <th style="background: #FF4500;" width="20%">populacja </th> <th style="background: #FF4500;" width="20%">stolica </th> <th rowspan="48"><figure class="mw-halign-center noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-left" typeof="mw:File"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg/500px-Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg.png" decoding="async" width="500" height="662" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg/750px-Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg/1000px-Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg.png 2x" data-file-width="570" data-file-height="755" usemap="#ImageMap_9b37c365a75a8e71" resource="/wiki/Plik:Regions_and_Prefectures_of_Japan_2.svg" /><map name="ImageMap_9b37c365a75a8e71"><area href="/wiki/Hokkaido" shape="poly" coords="367,3,440,57,478,39,495,81,452,100,428,149,378,127,353,141,335,133,362,160,329,182,317,140,331,103,362,82,358,18" alt="Hokkaido" title="Hokkaido" /><area href="/wiki/Prefektura_Aomori" shape="poly" coords="339,193,349,193,353,208,368,207,370,191,354,194,358,179,372,181,376,210,389,224,367,233,366,225,334,230,326,223,341,195" alt="Aomori" title="Aomori" /><area href="/wiki/Prefektura_Akita" shape="poly" coords="333,232,365,225,362,267,370,287,363,290,337,285,339,250,333,257,324,253,334,244" alt="Akita" title="Akita" /><area href="/wiki/Prefektura_Iwate" shape="poly" coords="366,234,388,225,410,254,394,295,370,288,362,267" alt="Iwate" title="Iwate" /><area href="/wiki/Prefektura_Yamagata" shape="poly" coords="338,286,363,291,364,316,355,330,360,334,357,341,340,341,337,331,344,322,332,311" alt="Yamagata" title="Yamagata" /><area href="/wiki/Prefektura_Miyagi" shape="poly" coords="363,293,372,289,386,295,395,294,399,310,380,317,381,333,360,335,357,329,365,317" alt="Miyagi" title="Miyagi" /><area href="/wiki/Prefektura_Fukushima" shape="poly" coords="340,342,358,340,367,332,383,334,392,357,387,377,377,375,373,380,356,368,334,381,326,360,339,354" alt="Fukushima" title="Fukushima" /><area href="/wiki/Prefektura_Niigata" shape="poly" coords="331,313,343,323,336,332,340,342,339,354,327,360,331,377,316,390,306,381,283,392,276,386,306,358" alt="Niigata" title="Niigata" /><area href="/wiki/Prefektura_Tochigi" shape="poly" coords="336,382,355,367,367,374,368,395,350,410,339,399" alt="Tochigi" title="Tochigi" /><area href="/wiki/Prefektura_Gunma" shape="poly" coords="337,381,330,378,317,391,305,404,315,409,320,424,335,410,348,410,339,395" alt="Gunma" title="Gunma" /><area href="/wiki/Prefektura_Ibaraki" shape="poly" coords="367,377,367,395,351,410,369,421,385,415,385,377" alt="Ibaraki" title="Ibaraki" /><area href="/wiki/Prefektura_Nagano" shape="poly" coords="316,390,307,381,282,395,282,460,293,461,307,430,319,425,306,401" alt="Nagano" title="Nagano" /><area href="/wiki/Prefektura_Saitama" shape="poly" coords="320,425,334,410,352,411,359,425,334,426,331,431" alt="Saitama" title="Saitama" /><area href="/wiki/Prefektura_Chiba" shape="poly" coords="357,415,370,421,381,415,392,421,367,462,369,430,360,430" alt="Chiba" title="Chiba" /><area href="/wiki/Tokio" shape="poly" coords="333,427,336,435,353,436,361,425" alt="Tokio" title="Tokio" /><area href="/wiki/Prefektura_Kanagawa" shape="poly" coords="338,435,329,444,338,455,358,449,355,435" alt="Kanagawa" title="Kanagawa" /><area href="/wiki/Prefektura_Toyama" shape="poly" coords="277,386,280,411,256,417,254,391" alt="Toyama" title="Toyama" /><area href="/wiki/Prefektura_Ishikawa" shape="poly" coords="264,365,241,379,246,394,234,417,245,426,252,416,253,391" alt="Ishikawa" title="Ishikawa" /><area href="/wiki/Prefektura_Gifu" shape="poly" coords="248,426,279,411,282,460,258,456,247,467,234,446,252,435" alt="Gifu" title="Gifu" /><area href="/wiki/Prefektura_Fukui" shape="poly" coords="233,417,252,435,217,461,210,457,229,445,223,431" alt="Fukui" title="Fukui" /><area href="/wiki/Prefektura_Yamanashi" shape="poly" coords="305,430,321,426,339,435,331,444,316,453,307,445" alt="Yamanashi" title="Yamanashi" /><area href="/wiki/Prefektura_Shizuoka" shape="poly" coords="303,446,314,455,329,446,341,462,332,479,330,460,312,484,282,484" alt="Shizuoka" title="Shizuoka" /><area href="/wiki/Prefektura_Aichi" shape="poly" coords="296,460,259,458,252,467,255,474,268,490,282,485" alt="Aichi" title="Aichi" /><area href="/wiki/Prefektura_Shiga" shape="poly" coords="235,447,244,466,242,479,230,486,219,460" alt="Shiga" title="Shiga" /><area href="/wiki/Prefektura_Kyoto" shape="poly" coords="189,452,200,445,220,460,231,487,195,467" alt="Kyoto" title="Kyoto" /><area href="/wiki/Prefektura_Mie" shape="poly" coords="243,467,255,473,247,485,266,498,246,509,235,529,227,524,235,512,235,492,229,487,242,476" alt="Mie" title="Mie" /><area href="/wiki/Prefektura_Nara" shape="poly" coords="220,486,229,487,235,494,235,513,227,524,217,522" alt="Nara" title="Nara" /><area href="/wiki/Prefektura_Hy%C5%8Dgo" shape="poly" coords="189,453,171,453,177,463,170,474,174,490,210,493,210,478,193,467" alt="Hyōgo" title="Hyōgo" /><area href="/wiki/Prefektura_Osaka" shape="poly" coords="210,477,220,485,220,503,209,503" alt="Osaka" title="Osaka" /><area href="/wiki/Prefektura_Wakayama" shape="poly" coords="207,503,200,509,202,524,226,542,235,531,216,521,220,503" alt="Wakayama" title="Wakayama" /><area href="/wiki/Prefektura_Tottori" shape="poly" coords="172,454,174,470,160,466,132,482,135,464" alt="Tottori" title="Tottori" /><area href="/wiki/Prefektura_Okayama" shape="poly" coords="133,481,159,467,172,471,171,491,145,504" alt="Okayama" title="Okayama" /><area href="/wiki/Prefektura_Shimane" shape="poly" coords="125,458,131,481,109,495,88,514,79,502" alt="Shimane" title="Shimane" /><area href="/wiki/Prefektura_Hiroszima" shape="poly" coords="130,481,143,504,112,518,98,516,91,509" alt="Hiroszima" title="Hiroszima" /><area href="/wiki/Prefektura_Yamaguchi" shape="poly" coords="77,504,98,517,96,537,63,535,53,516" alt="Yamaguchi" title="Yamaguchi" /><area href="/wiki/Prefektura_Kagawa" shape="poly" coords="160,505,148,515,151,524,178,512" alt="Kagawa" title="Kagawa" /><area href="/wiki/Prefektura_Tokushima" shape="poly" coords="177,512,150,525,175,540,188,524" alt="Tokushima" title="Tokushima" /><area href="/wiki/Prefektura_Ehime" shape="poly" coords="148,522,133,527,125,520,97,552,112,556,114,574,124,548" alt="Ehime" title="Ehime" /><area href="/wiki/Prefektura_Kochi" shape="poly" coords="113,574,142,531,175,539,169,552,150,545,129,577" alt="Kochi" title="Kochi" /><area href="/wiki/Prefektura_Fukuoka" shape="poly" coords="57,531,25,554,43,557,37,570,54,567,54,556,64,546" alt="Fukuoka" title="Fukuoka" /><area href="/wiki/Prefektura_%C5%8Cita" shape="poly" coords="66,547,54,569,65,565,73,580,95,577,81,544" alt="Ōita" title="Ōita" /><area href="/wiki/Prefektura_Saga" shape="poly" coords="22,553,14,560,28,574,43,556" alt="Saga" title="Saga" /><area href="/wiki/Prefektura_Nagasaki" shape="poly" coords="13,560,27,574,39,581,32,591,16,594,4,562" alt="Nagasaki" title="Nagasaki" /><area href="/wiki/Prefektura_Kumamoto" shape="poly" coords="39,571,65,564,73,578,61,592,63,610,37,610,43,590" alt="Kumamoto" title="Kumamoto" /><area href="/wiki/Prefektura_Miyazaki" shape="poly" coords="70,579,93,578,76,642,53,613,65,607,61,591" alt="Miyazaki" title="Miyazaki" /><area href="/wiki/Prefektura_Kagoshima" shape="poly" coords="37,608,53,611,70,631,53,655,33,650" alt="Kagoshima" title="Kagoshima" /><area href="/wiki/Prefektura_Okinawa" shape="poly" coords="456,569,439,602,453,611,471,577" alt="Okinawa" title="Okinawa" /><area href="/wiki/Tokio" shape="rect" coords="372,471,402,484" alt="Tokio" title="Tokio" /><area href="/wiki/Prefektura_Kanagawa" shape="rect" coords="337,484,384,495" alt="Kanagawa" title="Kanagawa" /><area href="/wiki/Prefektura_Osaka" shape="rect" coords="193,538,222,550" alt="Osaka" title="Osaka" /><area href="/wiki/Prefektura_Wakayama" shape="rect" coords="201,552,249,563" alt="Wakayama" title="Wakayama" /></map><figcaption></figcaption></figure> </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Hokkaido_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1260" data-file-height="840" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a> </td> <td>5 632 133 </td> <td><a href="/wiki/Sapporo" title="Sapporo">Sapporo</a> </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Aomori_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Aomori_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Aomori_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Aomori_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Aomori_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Flag_of_Aomori_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Aomori_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="280" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Aomori" title="Prefektura Aomori">Aomori</a> </td> <td>1 436 628 </td> <td><a href="/wiki/Aomori" title="Aomori">Aomori</a> </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Iwate_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Iwate_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Iwate_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Iwate_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Iwate_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Iwate_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Iwate_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Iwate" title="Prefektura Iwate">Iwate</a> </td> <td>1 416 180 </td> <td><a href="/wiki/Morioka" title="Morioka">Morioka</a> </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Miyagi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Miyagi" title="Prefektura Miyagi">Miyagi</a> </td> <td>2 370 280 </td> <td><a href="/wiki/Sendai" title="Sendai">Sendai</a> </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Akita_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Akita_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Akita_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Akita_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Akita_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Akita_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Akita_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Akita" title="Prefektura Akita">Akita</a> </td> <td>1 174 905 </td> <td><a href="/wiki/Akita_(miasto)" title="Akita (miasto)">Akita</a> </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Yamagata_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Yamagata" title="Prefektura Yamagata">Yamagata</a> </td> <td>1 223 000 </td> <td><a href="/wiki/Yamagata_(miasto)" title="Yamagata (miasto)">Yamagata</a> </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Fukushima_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Fukushima" title="Prefektura Fukushima">Fukushima</a> </td> <td>2 119 218 </td> <td><a href="/wiki/Fukushima" title="Fukushima">Fukushima</a> </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Ibaraki_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="3000" data-file-height="2000" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Ibaraki" title="Prefektura Ibaraki">Ibaraki</a> </td> <td>2 985 424 </td> <td><a href="/wiki/Mito" title="Mito">Mito</a> </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Tochigi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Tochigi" title="Prefektura Tochigi">Tochigi</a> </td> <td>2 011 313 </td> <td><a href="/wiki/Utsunomiya" title="Utsunomiya">Utsunomiya</a> </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Gunma_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Gunma_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Gunma_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Gunma_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Gunma_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Gunma_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Gunma_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Gunma" title="Prefektura Gunma">Gunma</a> </td> <td>2 024 820 </td> <td><a href="/wiki/Maebashi" title="Maebashi">Maebashi</a> </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Saitama_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Saitama_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Saitama_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Saitama_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Saitama_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Saitama_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Saitama_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Saitama" title="Prefektura Saitama">Saitama</a> </td> <td>6 938 006 </td> <td><a href="/wiki/Saitama" title="Saitama">Saitama</a> </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Chiba_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Flag_of_Chiba_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Chiba_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Flag_of_Chiba_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Chiba_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Flag_of_Chiba_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Chiba_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Chiba" title="Prefektura Chiba">Chiba</a> </td> <td>6 062 202 </td> <td><a href="/wiki/Chiba" title="Chiba">Chiba</a> </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/25px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/38px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/50px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a> </td> <td>12 577 819 </td> <td><a href="/wiki/Shinjuku" title="Shinjuku">Shinjuku</a> </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kanagawa_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Kanagawa" title="Prefektura Kanagawa">Kanagawa</a> </td> <td>8 639 665 </td> <td><a href="/wiki/Jokohama" title="Jokohama">Jokohama</a> </td></tr> <tr> <td>15 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Niigata_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Niigata_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Niigata_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Niigata_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Niigata_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Niigata_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Niigata_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="720" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Niigata" title="Prefektura Niigata">Niigata</a> </td> <td>2 444 108 </td> <td><a href="/wiki/Niigata" title="Niigata">Niigata</a> </td></tr> <tr> <td>16 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Toyama_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_Toyama_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Toyama_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_Toyama_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Toyama_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Flag_of_Toyama_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Toyama_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Toyama" title="Prefektura Toyama">Toyama</a> </td> <td>1 120 320 </td> <td><a href="/wiki/Toyama" title="Toyama">Toyama</a> </td></tr> <tr> <td>17 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Ishikawa_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="440" data-file-height="310" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Ishikawa" title="Prefektura Ishikawa">Ishikawa</a> </td> <td>1 180 744 </td> <td><a href="/wiki/Kanazawa" title="Kanazawa">Kanazawa</a> </td></tr> <tr> <td>18 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Fukui_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Fukui_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Fukui_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Fukui_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Fukui_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Fukui_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Fukui_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Fukui" title="Prefektura Fukui">Fukui</a> </td> <td>821 589 </td> <td><a href="/wiki/Fukui" title="Fukui">Fukui</a> </td></tr> <tr> <td>19 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Yamanashi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Yamanashi" title="Prefektura Yamanashi">Yamanashi</a> </td> <td>884 531 </td> <td><a href="/wiki/K%C5%8Dfu" title="Kōfu">Kōfu</a> </td></tr> <tr> <td>20 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nagano_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Nagano_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Nagano_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Nagano_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Nagano_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Nagano_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Nagano_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Nagano" title="Prefektura Nagano">Nagano</a> </td> <td>2 206 175 </td> <td><a href="/wiki/Nagano" title="Nagano">Nagano</a> </td></tr> <tr> <td>21 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Gifu_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Gifu_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Gifu_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Gifu_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Gifu_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Gifu_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Gifu_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Gifu" title="Prefektura Gifu">Gifu</a> </td> <td>2 107 687 </td> <td><a href="/wiki/Gifu" title="Gifu">Gifu</a> </td></tr> <tr> <td>22 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Shizuoka_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Shizuoka" title="Prefektura Shizuoka">Shizuoka</a> </td> <td>3 792 457 </td> <td><a href="/wiki/Shizuoka" title="Shizuoka">Shizuoka</a> </td></tr> <tr> <td>23 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Aichi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Flag_of_Aichi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Aichi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Flag_of_Aichi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Aichi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Flag_of_Aichi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Aichi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Aichi" title="Prefektura Aichi">Aichi</a> </td> <td>7 254 432 </td> <td><a href="/wiki/Nagoja" title="Nagoja">Nagoja</a> </td></tr> <tr> <td>24 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Mie_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Mie_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Mie_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Mie_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Mie_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Mie_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Mie_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="728" data-file-height="515" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Mie" title="Prefektura Mie">Mie</a> </td> <td>1 863 815 </td> <td><a href="/wiki/Tsu" title="Tsu">Tsu</a> </td></tr> <tr> <td>25 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Shiga_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_Shiga_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Shiga_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_Shiga_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Shiga_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_Shiga_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Shiga_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Shiga" title="Prefektura Shiga">Shiga</a> </td> <td>1 337 770 </td> <td><a href="/wiki/%C5%8Ctsu" title="Ōtsu">Ōtsu</a> </td></tr> <tr> <td>26 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kyoto_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="924" data-file-height="660" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Kioto" title="Prefektura Kioto">Kioto</a> </td> <td>2 644 331 </td> <td><a href="/wiki/Kioto" title="Kioto">Kioto</a> </td></tr> <tr> <td>27 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Osaka_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_Osaka_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Osaka_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_Osaka_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Osaka_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Flag_of_Osaka_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Osaka_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Osaka" title="Prefektura Osaka">Osaka</a> </td> <td>8 815 757 </td> <td><a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osaka</a> </td></tr> <tr> <td>28 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Hyogo_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="646" data-file-height="454" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Hy%C5%8Dgo" title="Prefektura Hyōgo">Hyōgo</a> </td> <td>5 595 212 </td> <td><a href="/wiki/Kobe" title="Kobe">Kobe</a> </td></tr> <tr> <td>29 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nara_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Nara_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Nara_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Nara_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Nara_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Flag_of_Nara_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Nara_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Nara" title="Prefektura Nara">Nara</a> </td> <td>1 421 367 </td> <td><a href="/wiki/Nara_(miasto_w_Japonii)" title="Nara (miasto w Japonii)">Nara</a> </td></tr> <tr> <td>30 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Wakayama_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Wakayama" title="Prefektura Wakayama">Wakayama</a> </td> <td>1 036 061 </td> <td><a href="/wiki/Wakayama" title="Wakayama">Wakayama</a> </td></tr> <tr> <td>31 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Tottori_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Tottori_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Tottori_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Tottori_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Tottori_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Tottori_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Tottori_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1260" data-file-height="840" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Tottori" title="Prefektura Tottori">Tottori</a> </td> <td>618 727 </td> <td><a href="/wiki/Tottori" title="Tottori">Tottori</a> </td></tr> <tr> <td>32 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Shimane_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Shimane_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Shimane_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Shimane_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Shimane_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Shimane_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Shimane_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Shimane" title="Prefektura Shimane">Shimane</a> </td> <td>761 503 </td> <td><a href="/wiki/Matsue" title="Matsue">Matsue</a> </td></tr> <tr> <td>33 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Okayama_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Flag_of_Okayama_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Okayama_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Flag_of_Okayama_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Okayama_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/33/Flag_of_Okayama_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Okayama_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1350" data-file-height="900" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Okayama" title="Prefektura Okayama">Okayama</a> </td> <td>1 957 056 </td> <td><a href="/wiki/Okayama" title="Okayama">Okayama</a> </td></tr> <tr> <td>34 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Hiroshima_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Hiroszima" title="Prefektura Hiroszima">Hiroszima</a> </td> <td>2 878 915 </td> <td><a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszima</a> </td></tr> <tr> <td>35 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Yamaguchi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Yamaguchi" title="Prefektura Yamaguchi">Yamaguchi</a> </td> <td>1 492 575 </td> <td><a href="/wiki/Yamaguchi" title="Yamaguchi">Yamaguchi</a> </td></tr> <tr> <td>36 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Tokushima_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Tokushima" title="Prefektura Tokushima">Tokushima</a> </td> <td>824 108 </td> <td><a href="/wiki/Tokushima" title="Tokushima">Tokushima</a> </td></tr> <tr> <td>37 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kagawa_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Kagawa" title="Prefektura Kagawa">Kagawa</a> </td> <td>1 022 843 </td> <td><a href="/wiki/Takamatsu" title="Takamatsu">Takamatsu</a> </td></tr> <tr> <td>38 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Ehime_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_Ehime_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Ehime_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_Ehime_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Ehime_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Flag_of_Ehime_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Ehime_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="200" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Ehime" title="Prefektura Ehime">Ehime</a> </td> <td>1 493 126 </td> <td><a href="/wiki/Matsuyama" title="Matsuyama">Matsuyama</a> </td></tr> <tr> <td>39 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kochi_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Kochi_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kochi_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Kochi_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kochi_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Flag_of_Kochi_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kochi_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_K%C5%8Dchi" title="Prefektura Kōchi">Kōchi</a> </td> <td>796 196 </td> <td><a href="/wiki/K%C5%8Dchi" title="Kōchi">Kōchi</a> </td></tr> <tr> <td>40 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Fukuoka_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="915" data-file-height="640" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Fukuoka" title="Prefektura Fukuoka">Fukuoka</a> </td> <td>5 057 932 </td> <td><a href="/wiki/Fukuoka" title="Fukuoka">Fukuoka</a> </td></tr> <tr> <td>41 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Saga_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Flag_of_Saga_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Saga_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Flag_of_Saga_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Saga_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Flag_of_Saga_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Saga_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Saga" title="Prefektura Saga">Saga</a> </td> <td>866 402 </td> <td><a href="/wiki/Saga_(miasto)" title="Saga (miasto)">Saga</a> </td></tr> <tr> <td>42 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Nagasaki_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Nagasaki" title="Prefektura Nagasaki">Nagasaki</a> </td> <td>1 516 536 </td> <td><a href="/wiki/Nagasaki" title="Nagasaki">Nagasaki</a> </td></tr> <tr> <td>43 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kumamoto_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Kumamoto" title="Prefektura Kumamoto">Kumamoto</a> </td> <td>1 842 140 </td> <td><a href="/wiki/Kumamoto" title="Kumamoto">Kumamoto</a> </td></tr> <tr> <td>44 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Oita_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Oita_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Oita_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Oita_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Oita_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Oita_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Oita_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_%C5%8Cita" title="Prefektura Ōita">Ōita</a> </td> <td>1 209 587 </td> <td><a href="/wiki/%C5%8Cita" title="Ōita">Ōita</a> </td></tr> <tr> <td>45 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Miyazaki_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="1400" data-file-height="1000" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Miyazaki" title="Prefektura Miyazaki">Miyazaki</a> </td> <td>1 170 023 </td> <td><a href="/wiki/Miyazaki" title="Miyazaki">Miyazaki</a> </td></tr> <tr> <td>46 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Kagoshima_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Kagoshima" title="Prefektura Kagoshima">Kagoshima</a> </td> <td>1 786 214 </td> <td><a href="/wiki/Kagoshima" title="Kagoshima">Kagoshima</a> </td></tr> <tr> <td>47 </td> <td><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg/25px-Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg/38px-Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg/50px-Flag_of_Okinawa_Prefecture.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="533" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Prefektura_Okinawa" title="Prefektura Okinawa">Okinawa</a> </td> <td>1 365 043 </td> <td><a href="/wiki/Naha" title="Naha">Naha</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Demografia">Demografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Demografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Demografia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Shibuya_tokyo.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Shibuya_tokyo.jpg/220px-Shibuya_tokyo.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Shibuya_tokyo.jpg/330px-Shibuya_tokyo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Shibuya_tokyo.jpg/440px-Shibuya_tokyo.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Godziny szczytu w tokijskiej dzielnicy <a href="/wiki/Shibuya" title="Shibuya">Shibuya</a></figcaption></figure> Japonia, której liczba ludności w połowie 2024 r. wynosiła 123,8 mln osób, należy do państw, które odnotowują coroczny spadek ludności. W 2010 r. liczba ludności Japonii osiągnęła rekord 128 mln osób, po czym zaczęła spadać. Co istotne, z każdym rokiem ubytek ludności jest coraz większy mimo zwiększającej się liczby obcokrajowców. <a href="/wiki/G%C4%99sto%C5%9B%C4%87_zaludnienia" title="Gęstość zaludnienia">Gęstość zaludnienia</a> wynosi 330 osób na km². 90% ludności skupia się na wąskich nizinach nadbrzeżnych i w kotlinach śródgórskich, które stanowią zaledwie 1/4 powierzchni kraju, a gdzie zagęszczenie wzrasta do powyżej 1000 os./km². Ponad połowa mieszkańców zajmuje południowe wybrzeże Honsiu, a dokładniej strefę ciągnącą się od Tokio, Kawasaki i Jokohamy poprzez Nagoję do Kioto, Kobe i Osaki. Do gęsto zaludnionych obszarów zaliczają się także północne części Sikoku i Kiusiu, a do najrzadziej Hokkaido, północne Honsiu oraz południowe Kiusiu. Rozmieszczenie ludności w zasadniczy sposób rzutuje na wysoki stopień <a href="/wiki/Urbanizacja" title="Urbanizacja">urbanizacji</a>, który wynosi 89%. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Population_pyramid_of_Japan.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Population_pyramid_of_Japan.svg/220px-Population_pyramid_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Population_pyramid_of_Japan.svg/330px-Population_pyramid_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Population_pyramid_of_Japan.svg/440px-Population_pyramid_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Piramida wieku dla Japonii (2011)</figcaption></figure> Społeczeństwo tego wyspiarskiego kraju należy do najbardziej jednolitych pod względem narodowościowym. W 2023 r. około 96–96,5% mieszkańców to <a href="/wiki/Japo%C5%84czycy" title="Japończycy">Japończycy</a>. Do japońskich grup <a href="/wiki/Grupa_etniczna" title="Grupa etniczna">etnicznych</a> zalicza się: <a href="/w/index.php?title=Lud_Yamato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lud Yamato (strona nie istnieje)">Yamato</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q640605#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q640605">(inne języki)</a> (119–120 mln), <a href="/w/index.php?title=Riukiua%C5%84czycy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Riukiuańczycy (strona nie istnieje)">Riukiu</a> (1,2–1,4 mln), <a href="/wiki/Ajnowie" title="Ajnowie">Ainu</a> (25–200 tys.), a także hāfu (od ang. „half”, pół, połowa; słowo pojawiło się w latach 70. XX wieku – oznacza osoby pochodzące z małżeństw mieszanych, Japończyków z <a href="/wiki/Gaijin" title="Gaijin">obcokrajowcami</a>). Do najliczniejszych <a href="/wiki/Mniejszo%C5%9B%C4%87_narodowa" title="Mniejszość narodowa">mniejszości narodowych</a> (nie-Japończyków urodzonych poza granicami Japonii) zaliczają się: Chińczycy (0,8–0,9 mln), Wietnamczycy (0,5–0,6 mln), <a href="/wiki/Korea%C5%84czycy" title="Koreańczycy">Koreańczycy</a> (0,4–0,5 mln), <a href="/wiki/Filipi%C5%84czycy" title="Filipińczycy">Filipińczycy</a> (0,3–0,4 mln), <a href="/wiki/Brazylijczycy" title="Brazylijczycy">Brazylijczycy</a> (0,2–0,3 mln), Nepalczycy (0,2 mln) i Indonezyjczycy (0,15 mln). Cudzoziemców z Europy i Ameryki Północnej na stałe mieszkającej w Japonii jest ok. 0,1 mln. Ogółem, liczbę ludności zaliczaną do mniejszości narodowych w Japonii szacuje się na około 3,4–3,6 mln, co stanowi około 2,7–2,8% populacji kraju. <a href="/wiki/Imigracja" title="Imigracja">Imigracja</a> ze względu na bardzo surowe przepisy imigracyjne na wyspy jest wciąż niewielka, jednak z roku na rok dość znaczna liczba cudzoziemców przebywa w Japonii czasowo. Po II wojnie światowej, w latach 1947–1949, nastąpił gwałtowny, sięgający nawet 19–22‰ rocznie <a href="/wiki/Przyrost_rzeczywisty" title="Przyrost rzeczywisty">przyrost rzeczywisty</a>. Spowodowany był on repatriacją 6,5 mln Japończyków z zagranicy, a także spadkiem umieralności na skutek poprawy jakości opieki medycznej i wzrostu liczby urodzeń, które były pochodną nałożenia się na siebie urodzeń odłożonych w czasie na skutek wojny oraz nowych z pierwszych lat po wojnie. Postępująca <a href="/wiki/Industrializacja" title="Industrializacja">industrializacja</a> i modernizacja, gwałtowna migracja ze wsi do miast oraz wdrożenie polityki antynatalistycznej (w tym liberalnej <a href="/wiki/Aborcja_w_Japonii" title="Aborcja w Japonii">ustawy aborcyjnej</a> z 1948 r.) przyczyniły się do znacznego spadku urodzeń w latach 50. XX wieku. Doprowadziło to do zmiany modelu rodziny z wielopokoleniowej i wielodzietnej na <a href="/wiki/Rodzina_nuklearna" title="Rodzina nuklearna">nuklearną</a>, z ograniczoną liczbą potomstwa. Wykształcił się wówczas model rodziny składający się z rodziców i dwojga dzieci (2+2). We współczesnej Japonii przyrost naturalny jest jednym z najniższych na świecie i od 2005 r. przyjmuje wartości ujemne (w 2022 r. -6,6‰). W 2023 r. na świat przyszło nieco ponad 0,7 mln dzieci (najmniej w historii prowadzenia rejestrów), podczas gdy umarło ponad dwukrotnie więcej osób – niemal 1,6 mln. Od przełomu lat 50. i 60., z wyjątkiem lat 1967–1973 <a href="/wiki/Wsp%C3%B3%C5%82czynnik_dzietno%C5%9Bci" title="Współczynnik dzietności">współczynnik dzietności</a> nie zapewnia naturalnej zastępowalności pokoleń (2,10), aby w 2023 r. spaść do najniższego w historii Japonii poziomu 1,20 dziecka na 1 kobietę w wieku reprodukcyjnym. W <a href="/wiki/Struktura_p%C5%82ci_i_wieku" title="Struktura płci i wieku">strukturze społecznej</a> dominują osoby w <a href="/wiki/Wiek_produkcyjny" title="Wiek produkcyjny">wieku produkcyjnym</a> (18–64 lata), a na 100 mężczyzn przypada 105 kobiet. Niemniej jednak, podobnie jak w innych wysoko rozwiniętych państwach świata japońskie społeczeństwo gwałtownie się starzeje. Do połowy lat 90. liczba Japończyków do 14. roku życia wciąż przewyższała liczbę osób w wieku 65 lat i więcej. W 1996 r. liczba dzieci i liczba osób starszych zostały wyrównane, osiągając wartości po około 15% ogólnej populacji Japonii. W następnych latach liczba osób starszych zaczęła przewyższać liczbę dzieci. W połowie 2024 r. osoby powyżej 64 roku życia stanowiły 29,3% populacji Japonii, podczas gdy osoby poniżej 15 roku życia 11,2%<a href="#cite_note-20">[19]</a>. Oznacza to, że liczba seniorów jest 2,5-krotnie większa, niż liczba dzieci. Tak wyraźnej nadwyżki osób w wieku starszym w stosunku do dzieci nie ma w populacji żadnego innego państwa. Średnia długość życia w Japonii jest najwyższa na świecie i w 2020 r. wynosiła 84,7 lat, przy czym mężczyźni żyli średnio 81,64 lat, a kobiety 87,74. W latach 2021–2022 średnia długość życia spadła o 0,8 roku z uwagi na zwiększoną liczbę zgonów z powodu pandemii Covid-19. Gwałtowne starzenie się społeczeństwa jest bardzo dużym problemem dla gospodarki i systemu społecznego kraju. Przybywa osób starszych pobierających wysokie świadczenia emerytalne, na które coraz mniej ludzi pracuje. Dodatkowym utrudnieniem dla opieki społecznej i wielu rodzin nuklearnych jest wzrastająca liczba rozwodów wśród Japończyków na emeryturze. Od dawna trwają dyskusje, w jaki sposób zaradzić katastrofie demograficznej w Japonii. Z jednej strony stosuje się różnego rodzaju zachęty dla potencjalnych rodziców, z drugiej rozważa się kwestię imigracji. Polityka prorodzinna w Japonii będzie musiała ulec bardzo dużym przeobrażeniom, gdyż przybywa kobiet buntujących się przeciwko tradycyjnemu modelowi rodziny i odrzucających instytucję małżeństwa lub zwlekających z zawarciem związku małżeńskiego i rodzeniem dzieci. Współcześnie około 45% Japonek w wieku 25–39 lat to <a href="/wiki/Singel_(osoba)" title="Singel (osoba)">singielki</a>. Średnia wieku zawierania pierwszego małżeństwa w latach 1980–2021 wzrosła z 25,2 do 29,5 lat w przypadku kobiet i z 27,8 do 31 lat w przypadku mężczyzn, a średnia wieku kobiet rodzących pierwsze (i często jedyne) dziecko z 26,4 do 31 lat. Do początku lat 90. XX wieku problem <a href="/wiki/Bezrobocie" title="Bezrobocie">bezrobocia</a> właściwie nie istniał, lecz teraz po długotrwałej recesji wynosi w granicach 2–3%. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Obyczaje">Obyczaje</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Obyczaje" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Obyczaje">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tea_at_Miyako_Odori.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Tea_at_Miyako_Odori.jpg/220px-Tea_at_Miyako_Odori.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Tea_at_Miyako_Odori.jpg/330px-Tea_at_Miyako_Odori.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Tea_at_Miyako_Odori.jpg/440px-Tea_at_Miyako_Odori.jpg 2x" data-file-width="1955" data-file-height="1283" /></a><figcaption><a href="/wiki/Maiko" title="Maiko">Maiko</a> i <a href="/wiki/Gejsza" title="Gejsza">gejsza</a> – scena <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_ceremonia_picia_herbaty" title="Japońska ceremonia picia herbaty">parzenia herbaty</a> w czasie festiwalu Miyako Odori, Kioto</figcaption></figure> Na narodowy charakter oraz mentalność Japończyków ogromny wpływ wywarły i wywierają wciąż <a href="/wiki/Bushid%C5%8D" title="Bushidō">bushidō</a> oraz nauki <a href="/wiki/Konfucjusz" title="Konfucjusz">Konfucjusza</a>. To za ich sprawą takie cechy, jak dyscyplina, <a href="/wiki/Stoicyzm" title="Stoicyzm">stoicyzm</a>, powściągliwość, opanowanie, a także lojalność i szacunek wobec starszych czy zwierzchników są powszechnie respektowane i widoczne na każdym kroku – w szkole, pracy i rodzinie. Harmonia w życiu społecznym stanowi dla Japończyków najwyższą wartość, w związku z czym w relacjach międzyludzkich panują <a href="/wiki/Konformizm" title="Konformizm">konformizm</a> i dążenie do ugody niemal za wszelką cenę. Interes grupowy ma pierwszeństwo nad indywidualnym, stąd źle widziane są wyróżnianie się oraz formułowanie osobistych opinii. Ludzie wypowiadają się najczęściej niejasno oraz wymijająco, a prywatne uczucia i troski maskują nienagannym uśmiechem oraz wysoką kulturą osobistą. Honor oraz wszechobecne poczucie wdzięczności i obowiązku, a co za tym idzie obawa przed utratą twarzy skutkują istnieniem we wzajemnych relacjach specyficznych, nieformalnych układów i powiązań, takich jak <a href="/wiki/Giri" title="Giri">giri</a> (zobowiązanie moralne), które dla skrytych i zamkniętych w sobie Japończyków stanowi wzór zachowania, a także sposób polubownego rozwiązywania sporów międzyludzkich. To właśnie konfucjańskie zasady, bushidō, czyli „droga wojownika”, a także buddyzm zen stanowiły podstawę specyficznego systemu myślenia i sposobu postrzegania świata przez Japończyków. Za ich sprawą ongiś samuraj, który okrył się hańbą i stawał się <a href="/wiki/R%C5%8Dnin" title="Rōnin">rōninem</a>, zwracał jeden ze swych mieczy przeciw sobie i popełniał rytualne <a href="/wiki/Samob%C3%B3jstwo" title="Samobójstwo">samobójstwo</a> – <a href="/wiki/Seppuku" title="Seppuku">seppuku</a>. One też przed II wojną światową pomogły stworzyć kult boskiego cesarza oraz pozwoliły japońskim żołnierzom gardzić śmiercią w czasie samobójczych ataków <a href="/wiki/Kamikaze" title="Kamikaze">kamikaze</a>. Poczucie honoru nakazywało walczyć do końca, gdyż niewola czy <a href="/wiki/Kapitulacja" title="Kapitulacja">kapitulacja</a> nie wchodziły w rachubę. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Język">Język</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Język" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Język">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Katakana_origine.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Katakana_origine.png/220px-Katakana_origine.png" decoding="async" width="220" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Katakana_origine.png/330px-Katakana_origine.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Katakana_origine.png/440px-Katakana_origine.png 2x" data-file-width="456" data-file-height="410" /></a><figcaption>Sylabariusz katakana</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Główny artykuł: <a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">Język japoński</a>.</div> Ponad 99% mieszkańców Japonii posługuje się <a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">językiem japońskim</a>. Jego pochodzenie jest nieznane. Prezentowane są różne hipotezy dot. jego korzeni, m.in. pokrewieństwo z <a href="/wiki/Rodzina_j%C4%99zykowa" title="Rodzina językowa">rodzinami</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa)">języków</a> <a href="/wiki/J%C4%99zyki_uralskie" title="Języki uralskie">uralskich</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyki_a%C5%82tajskie" title="Języki ałtajskie">ałtajskich</a>, do których należą: <a href="/wiki/J%C4%99zyk_fi%C5%84ski" title="Język fiński">fiński</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_w%C4%99gierski" title="Język węgierski">węgierski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_mongolski" title="Język mongolski">mongolski</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_turecki" title="Język turecki">turecki</a>. Pod względem gramatycznym japoński podobny jest do języka <a href="/wiki/J%C4%99zyk_korea%C5%84ski" title="Język koreański">koreańskiego</a>. Do charakterystycznych cech języka japońskiego należą: duża liczba <a href="/wiki/Homofonia_(j%C4%99zykoznawstwo)" title="Homofonia (językoznawstwo)">homofonów</a>, obfitość zwrotów grzecznościowych, występowanie tylko <a href="/wiki/Sylaba" title="Sylaba">sylab</a> otwartych, a więc kończących się <a href="/wiki/Samog%C5%82oska" title="Samogłoska">samogłoską</a>, <a href="/wiki/Iloczas" title="Iloczas">iloczas</a> czy duża ilość zapożyczeń frazeologicznych, głównie z języka angielskiego. Z powodu braku możliwości jednoznacznego wyjaśnienia, język japoński jest klasyfikowany jako największy <a href="/wiki/J%C4%99zyki_izolowane" title="Języki izolowane">język izolowany</a>, gdyż jego struktury <a href="/wiki/Gramatyka" title="Gramatyka">gramatyczne</a>, <a href="/wiki/Frazeologia" title="Frazeologia">frazeologia</a> czy <a href="/wiki/Fonetyka" title="Fonetyka">fonetyka</a> są niepodobne do struktur żadnego innego języka na świecie. Jest to <a href="/wiki/Aglutynacyjno%C5%9B%C4%87" title="Aglutynacyjność">język aglutynacyjny</a>. Mieszkańcy <a href="/wiki/Riukiu" title="Riukiu">Wysp Riukiu</a>, w tym <a href="/wiki/Okinawa_(wyspa)" title="Okinawa (wyspa)">Okinawy</a>, posługują się <a href="/wiki/J%C4%99zyki_riukiua%C5%84skie" title="Języki riukiuańskie">językami riukiuańskimi</a>, należącymi do japońskiej <a href="/wiki/Rodzina_j%C4%99zykowa" title="Rodzina językowa">rodziny językowej</a>. Są one nauczane w miejscowych szkołach. <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ajnuski" title="Język ajnuski">Język ajnoski</a> jest używany przez niewielką grupę mieszkańców wyspy Hokkaido – <a href="/wiki/Ajnowie" title="Ajnowie">Ajnów</a>. Są oni zagrożeni wymarciem. Japończycy posługują się jednocześnie trzema systemami pisma. Są to: wprowadzone w V w. znaki chińskie <a href="/wiki/Kanji" title="Kanji">kanji</a> oraz dwa sylabariusze fonetyczne, <a href="/wiki/Hiragana" title="Hiragana">hiragana</a> i <a href="/wiki/Katakana" title="Katakana">katakana</a>, pochodzące z VIII wieku. W wielkim uproszczeniu, znakami kanji zapisuje się rdzenie słów, głównie <a href="/wiki/Rzeczownik" title="Rzeczownik">rzeczowniki</a> pochodzenia chińskiego i słowa utworzone w Japonii według wzoru chińskiego oraz rodzime słowa japońskie. Kanji mają trzy podstawowe właściwości: formę, dźwięk, znaczenie. Każdy znak może być wymawiany w różny sposób, a każde czytanie może mieć wiele znaczeń. Za pomocą hiragany przekształca się je w <a href="/wiki/Przymiotnik" title="Przymiotnik">przymiotniki</a> i <a href="/wiki/Czasownik" title="Czasownik">czasowniki</a>, natomiast katakanę stosuje się m.in. do zapisu słów pochodzenia obcego i wykorzystuje jako <a href="/wiki/Kursywa" title="Kursywa">kursywę</a>. Ponadto w reklamie oraz w kontaktach z cudzoziemcami, zastosowanie znajdują <a href="/wiki/R%C5%8Dmaji" title="Rōmaji">rōmaji</a>, a więc alfabet <a href="/wiki/Alfabet_%C5%82aci%C5%84ski" title="Alfabet łaciński">łaciński</a>, który jest w istocie czwartym systemem pisma. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Religia">Religia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Religia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Religia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:KyotoFushimiInariLarge.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/KyotoFushimiInariLarge.jpg/220px-KyotoFushimiInariLarge.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/KyotoFushimiInariLarge.jpg/330px-KyotoFushimiInariLarge.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/KyotoFushimiInariLarge.jpg/440px-KyotoFushimiInariLarge.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2048" /></a><figcaption>Tunel utworzony przez setki bram <a href="/wiki/Torii" title="Torii">torii</a> w chramie <a href="/wiki/Fushimi_Inari-taisha" title="Fushimi Inari-taisha">Fushimi Inari</a> w Kioto</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2,_Kyoto,_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG/220px-019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG/330px-019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG/440px-019_Chishakuin_Temple_%E6%99%BA%E7%A9%8D%E9%99%A2%2C_Kyoto%2C_Japan_-_%E6%99%BA%E5%B1%B1%E6%B4%BE.JPG 2x" data-file-width="1176" data-file-height="784" /></a><figcaption>Świątynia Chishaku-in w Kioto, główna siedziba buddyzmu ezoterycznego Shingon Chisan-ha</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Religia_w_Japonii" title="Religia w Japonii">Religia w Japonii</a>.</div> W dzisiejszych czasach coraz większa liczba Japończyków uznaje <a href="/wiki/%C5%9Awiatopogl%C4%85d" title="Światopogląd">światopogląd</a> materialistyczny, a większość określa się jako osoby niewierzące i niereligijne (w zależności od badań jest to 60–75%), jednak ponad 80% z nich praktykuje zarówno <a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">shintō</a> (obrządek narodzin i małżeństwa), jak i buddyzm, w ramach zasad którego odbywają się ceremonie pogrzebowe. Należy uwzględnić jednak, że praktyki religijne większości Japończyków nie wynikają z ich wiary i religijności, lecz ze względu na tożsamość narodową i silne przywiązanie do tradycji, bowiem dla zdecydowanej większości religia nie odgrywa ważnej roli w życiu. Shintō jest rdzennie japońską religią <a href="/wiki/Politeizm" title="Politeizm">politeistyczną</a>, a nazwę shintō tłumaczy się jako drogę bóstw. Ów powstały w czasach <a href="/wiki/Prehistoria" title="Prehistoria">prehistorycznych</a> system <a href="/wiki/Animizm" title="Animizm">animistycznych</a> <a href="/wiki/Wierzenia" title="Wierzenia">wierzeń</a> ludowych oddaje cześć zamieszkującym wszędzie bóstwom <a href="/wiki/Kami_(mitologia_japo%C5%84ska)" title="Kami (mitologia japońska)">kami</a> i nie ma żadnej <a href="/wiki/Doktryna_religijna" title="Doktryna religijna">doktryny</a> czy <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozofii</a>. Jak głosi japoński <a href="/wiki/Mit" title="Mit">mit</a> stworzenia świata, cesarz jest potomkiem bogów, a spośród różnych odmian shintō wiele głosi wiarę w pośmiertną boskość wszystkich ludzi, w związku z czym winni być czczeni przez potomnych. W okresie Meiji ideologia nacjonalistyczna uczyniła shintō religią państwową, a w szkołach dzieci uczono mitów shintō, które gloryfikowały boskie pochodzenie cesarza i narodu. W dzisiejszych czasach znikomy procent Japończyków uznaje owe wierzenia, niemniej jednak z uwagi na liczne tradycyjne festiwale i uroczystości shintō trwa do tego stopnia, że w święto powitania <a href="/wiki/Nowy_Rok" title="Nowy Rok">Nowego Roku</a> 70 milionów ludzi nawiedza sanktuaria i chramy, z których najświętszym jest <a href="/wiki/Ise-jing%C5%AB" title="Ise-jingū">Wielki Chram Ise</a>. Pochodzący z Indii <a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyzm</a> został sprowadzony do Japonii w połowie VI w. przez koreańskich misjonarzy, którzy podobnie jak chrześcijańscy mnisi w Europie, dzięki umiejętności pisania i czytania, mieli niezbędną wiedzę pozwalającą budować świątynie, drogi, miasta oraz tworzyć podwaliny kultury, sztuki, władzy i prawa. Za sprawą wielkiego reformatora, <a href="/wiki/Sh%C5%8Dtoku_(ksi%C4%85%C5%BC%C4%99)" title="Shōtoku (książę)">księcia Shōtoku</a>, w 593 r. <a href="/wiki/Mahajana" title="Mahajana">mahajana</a>, jeden z dwóch głównych odłamów buddyzmu, stał się <a href="/wiki/Religia_pa%C5%84stwowa" title="Religia państwowa">religią państwową</a>, aczkolwiek wyznawaną jedynie przez wąską <a href="/wiki/Elitaryzm" title="Elitaryzm">elitę</a>. Z biegiem wieków wpływy nowej wiary wciąż rosły, wyodrębniły się także nowe jej odłamy, takie jak: <a href="/wiki/Tendai" title="Tendai">tendai</a>, założona przez mnicha <a href="/wiki/Saich%C5%8D" title="Saichō">Saichō</a> (767-822), który dołączył do swej doktryny bóstwa kami; <a href="/wiki/Shingon" title="Shingon">shingon</a>, której twórcą był <a href="/wiki/K%C5%ABkai" title="Kūkai">Kūkai</a> (774-835), a jej podstawę stanowi skomplikowana w swej złożoności filozofia; <a href="/w/index.php?title=J%C5%8Ddo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jōdo (strona nie istnieje)">jōdo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1340278#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1340278">(inne języki)</a><a href="/wiki/J%C5%8Dd%C5%8D" title="Jōdō">Jōdō</a>, którą wprowadził <a href="/wiki/H%C5%8Dnen" title="Hōnen">Hōnen</a> (1133-1212), a także stworzone przez jego ucznia <a href="/wiki/Shinran" title="Shinran">Shinrana</a> (1173-1262) <a href="/wiki/J%C5%8Ddo-shinsh%C5%AB" title="Jōdo-shinshū">jōdo-shinshū</a> opierające się na kulcie <a href="/wiki/Amitabha" title="Amitabha">Buddy Amidy</a>, inaczej Czystej Ziemi; <a href="/w/index.php?title=Nichiren_(buddyzm)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nichiren (buddyzm) (strona nie istnieje)">nichiren</a>-shū to <a href="/wiki/Sekta" title="Sekta">sekta</a>, której twórcą był kapłan <a href="/wiki/Nichiren_Daish%C5%8Dnin" title="Nichiren Daishōnin">Nichiren</a> (1222-1282). Kontynuatorem jego idei jest m.in. świecka organizacja buddyjska o nazwie <a href="/wiki/S%C5%8Dka_Gakkai" title="Sōka Gakkai">Sōka Gakkai</a>. Zen to odłam buddyzmu (odpowiednik chińskiego <a href="/wiki/Chan_(buddyzm)" title="Chan (buddyzm)">chanu</a>), który na przełomie XII i XIII w. sprowadzili z Chin japońscy mnisi <a href="/wiki/Eisai_My%C5%8Dan" title="Eisai Myōan">Eisai</a> (1141-1215) i <a href="/wiki/D%C5%8Dgen" title="Dōgen">Dōgen</a> (1200-1253). Pierwszy z nich był twórcą sekty <a href="/wiki/Rinzai" title="Rinzai">rinzai</a> (odpowiednik chińskiej szkoły <a href="/wiki/Linji_(szko%C5%82a_chan)" title="Linji (szkoła chan)">linji</a>), a drugi <a href="/wiki/S%C5%8Dt%C5%8D" title="Sōtō">sōtō</a> (odpowiednik chińskiej szkoły <a href="/wiki/Caodong" title="Caodong">caodong</a>). Zen odrzuca doktryny oraz wiarę w moc świętych pism i głosi, że droga do <a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(religie_Wschodu)" title="Oświecenie (religie Wschodu)">oświecenia</a> wiedzie poprzez osobiste wysiłki człowieka, szczególnie zaś <a href="/wiki/Umiarkowanie" title="Umiarkowanie">wstrzemięźliwość</a> i technikę <a href="/wiki/Medytacja" title="Medytacja">medytacji</a> <a href="/wiki/Zazen" title="Zazen">zazen</a>. Wymagana od wiernych surowa dyscyplina duchowa i fizyczna, skromność oraz ciężka praca uczyniły zen popularnym wśród rządzącej Japonią przez wieki klasy samurajów, wywierając przy tym głęboki i trwały wpływ na jej kulturę i sztukę. <a href="/wiki/Konfucjanizm" title="Konfucjanizm">Konfucjanizm</a>, bardziej system filozoficzno-etyczny niż religia, został stworzony w VI w. p.n.e. przez chińskiego mędrca <a href="/wiki/Konfucjusz" title="Konfucjusz">Konfucjusza</a>. Według niego najistotniejszymi <a href="/wiki/Cnota" title="Cnota">cnotami</a> są: pokora, oszczędność, szczodrość, umiarkowanie, szacunek dla starszych i przestrzeganie tradycji. Około VII w. zasady te stały się fundamentem sprawowania władzy w Japonii, a kiedy wprowadzono siogunat w 1333 r. ich rola wzrosła jeszcze bardziej, gdyż konfucjanizm nakazywał wierność i lojalność wobec władzy, niezależnie od tego, kto w danym czasie ją sprawował. Konfucjanizm przyczynił się także do utrwalenia konformizmu, hierarchii społecznej oraz <a href="/w/index.php?title=Ie_(spo%C5%82ecze%C5%84stwo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ie (społeczeństwo) (strona nie istnieje)">ie</a>, a więc <a href="/wiki/Patriarchat_(ustr%C3%B3j)" title="Patriarchat (ustrój)">patriarchatu</a> w rodzinie. Obecnie jego złagodzona forma jest nadal nauczana w szkołach. <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a> dotarło do Japonii w XVI w. wraz z portugalskimi i hiszpańskimi zakonnikami, z których najsłynniejszym był jezuita <a href="/wiki/Franciszek_Ksawery" title="Franciszek Ksawery">Franciszek Ksawery</a>. Nowa wiara zyskała pewną liczbę wyznawców, ale obawiający się europejskiego kolonializmu sioguni zdławili ją i od 1639 do 1868 r. chrześcijaństwo było wyznawane potajemnie. Dla zdecydowanej większości Japończyków religia ta jest wciąż obca i wyznawana jest przez niewielką, 1% mniejszość. Podobnie jak w Korei i Chinach, w Japonii występuje wiele rozmaitych i powstałych niedawno sekt i nieoficjalnych odnóg większych religii określanych mianem shin-shūkyō (nowe religie). W obowiązującej od 1946 r. nowej konstytucji Japonii istnieje 20 <a href="/wiki/Artyku%C5%82_(prawo)" title="Artykuł (prawo)">artykuł</a> gwarantujący całkowitą wolność wyznania oraz <a href="/wiki/Sumienie" title="Sumienie">sumienia</a>, a ustawa rozdzielająca religię od państwa sprawia, że Japonia jest krajem <a href="/wiki/Sekularyzm" title="Sekularyzm">świeckim</a> oraz neutralnym wyznaniowo. Artykuł ten zaznacza, że państwo i jego organy nie mają prawa utożsamiać się i faworyzować żadnego z wyznań, jak również żadna organizacja o charakterze religijnym nie ma prawa pełnić władzy politycznej, ani nawet pośrednio wywierać na nią wpływu. W państwowych przedszkolach, szkołach i na uczelniach praktyki religijne, nauczanie religijne i publiczne umieszczanie symboli religijnych są zakazane. Przedstawiciele władzy ustawodawczej, sądowniczej i wykonawczej, a także oświaty, służby zdrowia i opieki społecznej mają zakaz afiszowania się ze swą religijnością, powoływać się na religię, brać udział w uroczystościach o charakterze religijnym i odwiedzać miejsca kultu podczas pełnienia czynności publicznych/urzędowych lub wykonywania obowiązków służbowych. W powyższym mogą uczestniczyć wyłącznie jako osoby prywatne. Wszelka działalność religijna, osoby duchowne oraz wznoszenie obiektów sakralnych w Japonii nie są finansowane z budżetu państwa i samorządów. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg/170px-Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg" decoding="async" width="170" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg/255px-Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg/340px-Arai_Hakuseki_-_Japanischer_Gelehrter.jpg 2x" data-file-width="1321" data-file-height="1402" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hakuseki_Arai" title="Hakuseki Arai">Hakuseki Arai</a> (1657-1725), konfucjanista japoński, uczony, pisarz i polityk okresu Edo</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg/170px-Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg" decoding="async" width="170" height="234" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg/255px-Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg/340px-Japanese_buddhist_monk_by_Arashiyama_cut.jpg 2x" data-file-width="1296" data-file-height="1784" /></a><figcaption>Buddyjski mnich zen, z sekty sōtō</figcaption></figure> Religie (2010)<a href="#cite_note-21">[20]</a>: <table class="wikitable" style="text-align:center;"> <tbody><tr> <th>Religie </th> <th>% populacji </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">Shintō</a>/<a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">Buddyzm</a> </td> <td>69,6% </td></tr> <tr> <td>Nowe religie </td> <td>23,7% </td></tr> <tr> <td>Brak religii </td> <td>5% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">Protestantyzm</a> </td> <td>0,73% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">Katolicyzm</a> </td> <td>0,4% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%C5%9Awiadkowie_Jehowy" title="Świadkowie Jehowy">Świadkowie Jehowy</a> </td> <td>0,17% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Islam" title="Islam">Islam</a> </td> <td>0,15% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Mormonizm" title="Mormonizm">Mormoni</a> </td> <td>0,1% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">Prawosławie</a> </td> <td>0,03% </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bahaizm" title="Bahaizm">Bahaizm</a> </td> <td>0,02% </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miasta">Miasta</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Miasta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miasta">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Miasta_w_Japonii" title="Miasta w Japonii">Miasta w Japonii</a>.</div> Na przestrzeni dziejów powstawanie oraz rozwój japońskich miast były uwarunkowane głównie czynnikami <a href="/wiki/Strategia_organizacji" title="Strategia organizacji">strategicznymi</a> z politycznego, jak i ekonomicznego punktu widzenia. Wiele z nich to przede wszystkim siedziby cesarzy, siogunów, daimyō, panów feudalnych oraz wielkich rodów, jak również <a href="/wiki/O%C5%9Brodek_administracyjny" title="Ośrodek administracyjny">ośrodki administracyjne</a> dawnych prowincji oraz współczesnych prefektur. Pozostałe zaś, głównie miasta portowe, swoją pozycję zawdzięczają po dziś dzień szczególnej roli okien na świat. Część miast nie przetrwała do naszych czasów, bądź uległa znacznej degradacji i marginalizacji, jak np. <a href="/wiki/Hiraizumi" title="Hiraizumi">Hiraizumi</a> w regionie <a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a>. W <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> owa licząca 100 tys. mieszkańców metropolia, stanowiła ostatni bastion potężnego ongiś rodu Fujiwara i była religijną oraz handlową stolicą północnej Japonii. Innym przykładem, tym razem gospodarczego upadku jest <a href="/w/index.php?title=Aikawa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aikawa (strona nie istnieje)">Aikawa</a>, obecnie niewielka miejscowość na wyspie Sado, która rozwinęła się jako górnicze miasto przy kopalni złota i w okresie swej największej świetności, tj. w okresie Edo liczyła 100 tys. mieszkańców. Liczące co najmniej 30 tys. mieszkańców 784 japońskie miasta (dla porównania 70 lat temu takich miast było niespełna 200), których liczba wciąż rośnie, skupiają ok. 113,6 mln mieszkańców, co stanowi 89,4% ludności Japonii. Urbanizacja tej skali to rezultat ogromnych migracji ze wsi do miast, zapoczątkowanych industrializacją kraju w okresie Meiji, a szczególnie nasilonych po II wojnie światowej, jak również jest to efekt wchłaniania terenów wiejskich przez rozrastające się miasta. Wiele z nich może poszczycić się wielosetletnią historią i znaczeniem. Inne, jak Jokohama, są stosunkowo młode i zaczęły masowo powstawać na przełomie XIX i XX stulecia, a niektóre jak np. Saitama powstały w wyniku połączenia się kilku mniejszych, w jedno większe miasto. Od czasu objęcia władzy przez <a href="/wiki/R%C3%B3d_Tokugawa" title="Ród Tokugawa">ród Tokugawa</a> największą i najważniejszą metropolią jest Tokio (do 1868 Edo). Niemniej jednak istnieją także inne wielkie i silne miasta, których rola oraz znaczenie pozwalają mówić o Japonii jako kraju <a href="/wiki/Decentralizacja" title="Decentralizacja">zdecetralizowanym</a>, bez jednego dominującego ośrodka miejskiego. Są to tzw. <a href="/wiki/Miasta_Japonii_oznaczone_rozporz%C4%85dzeniem_rz%C4%85dowym" title="Miasta Japonii oznaczone rozporządzeniem rządowym">miasta oznaczone rządowym rozporządzeniem</a>, które w największym stopniu skupiają polityczne, gospodarcze, naukowe oraz kulturalne życie kraju, jak również pełnią one rolę ważnych węzłów transportowych. Ponadto intensywna urbanizacja doprowadziła do powstania wielkich <a href="/wiki/Konurbacja" title="Konurbacja">konurbacji</a> i <a href="/wiki/Aglomeracja" title="Aglomeracja">zespołów miejskich</a> na czele z <a href="/w/index.php?title=Wielkie_Tokio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wielkie Tokio (strona nie istnieje)">Wielkim Tokio</a>, największą <a href="/wiki/Aglomeracja" title="Aglomeracja">aglomeracją</a> świata, obejmującą nieomal cały <a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">region Kantō</a> i zamieszkaną przez ponad 35 mln osób. Poza tym do największych zaliczają się: konurbacja <a href="/wiki/Keihanshin" title="Keihanshin">Keihanshin</a> w regionie Kinki, <a href="/w/index.php?title=Ch%C5%ABky%C5%8D_(aglomeracja)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chūkyō (aglomeracja) (strona nie istnieje)">Chūkyō</a>, tj. aglomeracja Nagoi oraz zespół <a href="/wiki/Fukuoka" title="Fukuoka">Fukuoka</a>-<a href="/wiki/Kitakiusiu" title="Kitakiusiu">Kitakiusiu</a>. Razem tworzą one tzw. <a href="/wiki/Pas_Taiheiy%C5%8D" title="Pas Taiheiyō">Korytarz Tokaido</a>, największe na ziemskim globie <a href="/wiki/Megalopolis" title="Megalopolis">megalopolis</a>, zamieszkane przez przeszło 2/3 Japończyków. <a href="/wiki/Restauracja_Meiji" title="Restauracja Meiji">Restauracja Meiji</a> wpłynęła nie tylko na uprzemysłowienie oraz wzrost liczby mieszkańców japońskich miast, lecz wywarła wpływ także na ich wygląd. Wtedy to pojawiła się ceglana architektura w zachodnim stylu, jakkolwiek jeszcze do II wojny światowej dominowała tradycyjna i niewysoka zabudowa drewniana. Amerykańskie bombardowania oraz gwałtowna i chaotyczna powojenna odbudowa sprawiły, że dziś miasta Japonii to pozbawione zabytków, a zarazem barwne betonowe dżungle, które emanują dynamizmem i energią. Życie w nich koncentruje się wokół stacji kolejowych, otoczonych domami towarowymi, bankami, restauracjami. Do charakterystycznych cech największych metropolii należą: nowoczesna architektura, rozległe podziemne <a href="/wiki/Pasa%C5%BC_(architektura)" title="Pasaż (architektura)">pasaże</a>, wszechobecne reklamy, wielopoziomowe skrzyżowania oraz ogromny zgiełk uliczny. Największe miasta Japonii liczące ponad 400 tys. mieszkańców w 2010: <table class="wikitable"> <tbody><tr bgcolor="#FF4500""> <th width="3%">Lp. </th> <th width="4%">Flaga </th> <th width="25%">Miasto </th> <th width="20%">Liczba mieszkańców (2010) </th> <th width="20%">Region </th></tr> <tr> <td align="center">1</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/30px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/45px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg/60px-Flag_of_Tokyo_Metropolis.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a></td> <td align="center">8 802 501</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">2</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Yokohama,_Kanagawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg/30px-Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg/45px-Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg/60px-Flag_of_Yokohama%2C_Kanagawa.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Jokohama" title="Jokohama">Jokohama</a></td> <td align="center">3 672 238</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">3</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Osaka,_Osaka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg/30px-Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg/45px-Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg/60px-Flag_of_Osaka%2C_Osaka.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osaka</a></td> <td align="center">2 662 998</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">4</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nagoya,_Aichi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg/30px-Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg/45px-Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg/60px-Flag_of_Nagoya%2C_Aichi.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Nagoja" title="Nagoja">Nagoja</a></td> <td align="center">2 258 280</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">5</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Sapporo,_Hokkaido.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg/30px-Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg/45px-Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg/60px-Flag_of_Sapporo%2C_Hokkaido.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Sapporo" title="Sapporo">Sapporo</a></td> <td align="center">1 905 777</td> <td align="left"><a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a> </td></tr> <tr> <td align="center">6</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kobe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Kobe.svg/30px-Flag_of_Kobe.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Kobe.svg/45px-Flag_of_Kobe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Flag_of_Kobe.svg/60px-Flag_of_Kobe.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kobe" title="Kobe">Kōbe</a></td> <td align="center">1 537 228</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">7</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kyoto_City.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Flag_of_Kyoto_City.svg/30px-Flag_of_Kyoto_City.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Flag_of_Kyoto_City.svg/45px-Flag_of_Kyoto_City.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Flag_of_Kyoto_City.svg/60px-Flag_of_Kyoto_City.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kioto" title="Kioto">Kioto</a></td> <td align="center">1 464 375</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">8</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Fukuoka,_Fukuoka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg/30px-Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg/45px-Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg/60px-Flag_of_Fukuoka%2C_Fukuoka.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Fukuoka" title="Fukuoka">Fukuoka</a></td> <td align="center">1 454 188</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">9</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kawasaki,_Kanagawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg/30px-Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg/45px-Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg/60px-Flag_of_Kawasaki%2C_Kanagawa.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="560" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kawasaki_(miasto)" title="Kawasaki (miasto)">Kawasaki</a></td> <td align="center">1 410 645</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">10</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Saitama,_Saitama.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg/30px-Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg/45px-Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg/60px-Flag_of_Saitama%2C_Saitama.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Saitama" title="Saitama">Saitama</a></td> <td align="center">1 214 210</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">11</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hiroshima,_Hiroshima.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg/30px-Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg/45px-Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg/60px-Flag_of_Hiroshima%2C_Hiroshima.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszima</a></td> <td align="center">1 171,640</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">12</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Sendai,_Miyagi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg/30px-Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg/45px-Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg/60px-Flag_of_Sendai%2C_Miyagi.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Sendai" title="Sendai">Sendai</a></td> <td align="center">1 034 680</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">13</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kitakyushu,_Fukuoka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg/30px-Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg/45px-Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg/60px-Flag_of_Kitakyushu%2C_Fukuoka.svg.png 2x" data-file-width="324" data-file-height="216" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kitakiusiu" title="Kitakiusiu">Kitakiusiu</a></td> <td align="center">982 665</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">14</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Chiba,_Chiba.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg/30px-Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg/45px-Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg/60px-Flag_of_Chiba%2C_Chiba.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Chiba" title="Chiba">Chiba</a></td> <td align="center">956 685</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">15</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Sakai,_Osaka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg/30px-Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg/45px-Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg/60px-Flag_of_Sakai%2C_Osaka.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Sakai_(Osaka)" title="Sakai (Osaka)">Sakai</a></td> <td align="center">838 445</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">16</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Niigata,_Niigata.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg/30px-Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg/45px-Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg/60px-Flag_of_Niigata%2C_Niigata.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Niigata" title="Niigata">Niigata</a></td> <td align="center">812 388</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">17</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hamamatsu,_Shizuoka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg/30px-Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg/45px-Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg/60px-Flag_of_Hamamatsu%2C_Shizuoka.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Hamamatsu" title="Hamamatsu">Hamamatsu</a></td> <td align="center">809 233</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">18</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Shizuoka,_Shizuoka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg/30px-Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg/45px-Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg/60px-Flag_of_Shizuoka%2C_Shizuoka.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Shizuoka" title="Shizuoka">Shizuoka</a></td> <td align="center">716 602</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">19</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kumamoto,_Kumamoto.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg/30px-Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg/45px-Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg/60px-Flag_of_Kumamoto%2C_Kumamoto.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kumamoto" title="Kumamoto">Kumamoto</a></td> <td align="center">671 444</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">20</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Okayama,_Okayama.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg/30px-Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg/45px-Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg/60px-Flag_of_Okayama%2C_Okayama.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Okayama" title="Okayama">Okayama</a></td> <td align="center">669 135</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">21</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Sagamihara,_Kanagawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg/30px-Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg/45px-Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg/60px-Flag_of_Sagamihara%2C_Kanagawa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Sagamihara" title="Sagamihara">Sagamihara</a></td> <td align="center">626 020</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">22</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kagoshima,_Kagoshima.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg/30px-Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg/45px-Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg/60px-Flag_of_Kagoshima%2C_Kagoshima.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kagoshima" title="Kagoshima">Kagoshima</a></td> <td align="center">606 079</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">23</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Funabashi,_Chiba.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg/30px-Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg/45px-Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg/60px-Flag_of_Funabashi%2C_Chiba.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Funabashi" title="Funabashi">Funabashi</a></td> <td align="center">571 644</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">24</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hachioji,_Tokyo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg/30px-Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg/45px-Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg/60px-Flag_of_Hachioji%2C_Tokyo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Hachi%C5%8Dji" title="Hachiōji">Hachioji</a></td> <td align="center">537 561</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">25</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Matsuyama,_Ehime.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg/30px-Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg/45px-Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg/60px-Flag_of_Matsuyama%2C_Ehime.svg.png 2x" data-file-width="323" data-file-height="215" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Matsuyama" title="Matsuyama">Matsuyama</a></td> <td align="center">513 113</td> <td align="left"><a href="/wiki/Sikoku" title="Sikoku">Sikoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">26</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Higashiosaka,_Osaka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg/30px-Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg/45px-Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg/60px-Flag_of_Higashiosaka%2C_Osaka.svg.png 2x" data-file-width="840" data-file-height="588" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Higashi%C5%8Dsaka" title="Higashiōsaka">Higashiōsaka</a></td> <td align="center">511 611</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">27</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kawaguchi,_Saitama.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg/30px-Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg/45px-Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg/60px-Flag_of_Kawaguchi%2C_Saitama.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kawaguchi" title="Kawaguchi">Kawaguchi</a></td> <td align="center">493 034</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">28</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Himeji,_Hyogo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg/30px-Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg/45px-Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg/60px-Flag_of_Himeji%2C_Hyogo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Himeji" title="Himeji">Himeji</a></td> <td align="center">488 956</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">29</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Matsudo,_Chiba.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg/30px-Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg/45px-Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg/60px-Flag_of_Matsudo%2C_Chiba.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Matsudo" title="Matsudo">Matsudo</a></td> <td align="center">478 328</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">30</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kurashiki,_Okayama.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg/30px-Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg/45px-Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg/60px-Flag_of_Kurashiki%2C_Okayama.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kurashiki" title="Kurashiki">Kurashiki</a></td> <td align="center">467 325</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">31</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Ichikawa,_Chiba.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg/30px-Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg/45px-Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg/60px-Flag_of_Ichikawa%2C_Chiba.svg.png 2x" data-file-width="324" data-file-height="216" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Ichikawa" title="Ichikawa">Ichikawa</a></td> <td align="center">466 320</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">32</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Oita,_Oita.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Oita%2C_Oita.svg/30px-Flag_of_Oita%2C_Oita.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Oita%2C_Oita.svg/45px-Flag_of_Oita%2C_Oita.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Oita%2C_Oita.svg/60px-Flag_of_Oita%2C_Oita.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/%C5%8Cita" title="Ōita">Ōita</a></td> <td align="center">465 467</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">33</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nishinomiya,_Hyogo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg/30px-Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg/45px-Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg/60px-Flag_of_Nishinomiya%2C_Hyogo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Nishinomiya" title="Nishinomiya">Nishinomiya</a></td> <td align="center">465 424</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">34</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Amagasaki,_Hyogo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg/30px-Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg/45px-Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg/60px-Flag_of_Amagasaki%2C_Hyogo.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Amagasaki" title="Amagasaki">Amagasaki</a></td> <td align="center">460 124</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">35</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Utsunomiya,_Tochigi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg/30px-Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg/45px-Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg/60px-Flag_of_Utsunomiya%2C_Tochigi.svg.png 2x" data-file-width="840" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Utsunomiya" title="Utsunomiya">Utsunomiya</a></td> <td align="center">455 284</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">36</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Nagasaki,_Nagasaki.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg/30px-Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg.png" decoding="async" width="30" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg/45px-Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg/60px-Flag_of_Nagasaki%2C_Nagasaki.svg.png 2x" data-file-width="430" data-file-height="313" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Nagasaki" title="Nagasaki">Nagasaki</a></td> <td align="center">455 131</td> <td align="left"><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">37</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Kanazawa,_Ishikawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg/30px-Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg/45px-Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg/60px-Flag_of_Kanazawa%2C_Ishikawa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Kanazawa" title="Kanazawa">Kanazawa</a></td> <td align="center">454 607</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">38</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Yokosuka,_Kanagawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg/30px-Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg/45px-Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg/60px-Flag_of_Yokosuka%2C_Kanagawa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Yokosuka" title="Yokosuka">Yokosuka</a></td> <td align="center">428 115</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">39</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Fukuyama,_Hiroshima.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg/30px-Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg/45px-Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg/60px-Flag_of_Fukuyama%2C_Hiroshima.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Fukuyama" title="Fukuyama">Fukuyama</a></td> <td align="center">421 810</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">40</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Takamatsu,_Kagawa.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg/30px-Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg/45px-Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg/60px-Flag_of_Takamatsu%2C_Kagawa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Takamatsu" title="Takamatsu">Takamatsu</a></td> <td align="center">420 388</td> <td align="left"><a href="/wiki/Sikoku" title="Sikoku">Sikoku</a> </td></tr> <tr> <td align="center">41</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Toyama,_Toyama.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg/30px-Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg/45px-Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg/60px-Flag_of_Toyama%2C_Toyama.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Toyama" title="Toyama">Toyama</a></td> <td align="center">418 710</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">42</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Toyota,_Aichi.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg/30px-Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg/45px-Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg/60px-Flag_of_Toyota%2C_Aichi.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Toyota_(miasto)" title="Toyota (miasto)">Toyota</a></td> <td align="center">411 441</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr> <tr> <td align="center">43</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Hirakata,_Osaka.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg/30px-Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg.png" decoding="async" width="30" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg/45px-Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg/60px-Flag_of_Hirakata%2C_Osaka.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="630" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Hirakata" title="Hirakata">Hirakata</a></td> <td align="center">408 553</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a> </td></tr> <tr> <td align="center">44</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Machida,_Tokyo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg/30px-Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg/45px-Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg/60px-Flag_of_Machida%2C_Tokyo.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Machida" title="Machida">Machida</a></td> <td align="center">406 281</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a> </td></tr> <tr> <td align="center">45</td> <td align="center"><a href="/wiki/Plik:Flag_of_Gifu,_Gifu.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg/30px-Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg/45px-Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg/60px-Flag_of_Gifu%2C_Gifu.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></td> <td align="left"><a href="/wiki/Gifu" title="Gifu">Gifu</a></td> <td align="center">401 769</td> <td align="left"><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gospodarka">Gospodarka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Gospodarka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gospodarka">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Gospodarka_Japonii" title="Gospodarka Japonii">Gospodarka Japonii</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:1000_yen_banknote_2004.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/1000_yen_banknote_2004.jpg/220px-1000_yen_banknote_2004.jpg" decoding="async" width="220" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/1000_yen_banknote_2004.jpg/330px-1000_yen_banknote_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/1000_yen_banknote_2004.jpg/440px-1000_yen_banknote_2004.jpg 2x" data-file-width="1760" data-file-height="892" /></a><figcaption>Bakteriolog <a href="/wiki/Hideyo_Noguchi" title="Hideyo Noguchi">Hideyo Noguchi</a> (1876–1928) na banknocie o nominale 1000 jenów (w 2019 roku rząd ogłosił, iż w 2024 roku ukażą się nowe banknoty o nominałach: 10 000, 5000 i 1000 jenów, wykonane w nowej technologii zapobiegającej fałszerstwom)</figcaption></figure> Połowa XIX w. stanowiła przełomowy okres w historii Japonii, kiedy to z kraju izolującego się od wszelkich kontaktów ze światem zewnętrznym wkroczyła na drogę przełomowych i zasadniczych zmian, w tym gospodarczych. Procesowi unowocześniania i uprzemysłowienia towarzyszyły wojny i próby stworzenia wielkiego <a href="/wiki/Imperium" title="Imperium">imperium</a>. Kulminacją tych dążeń była II wojna światowa, z której Japonia wyszła pokonana i zniszczona. Dzięki jednak sprawnej organizacji i wysiłkowi mieszkańców, kraj szybko odbudował swoją gospodarkę, jednocześnie rozpoczynając kolejny „podbój świata”, tym razem technologiczny i gospodarczy. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tokyo_Stock_Exchange.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tokyo_Stock_Exchange.JPG/220px-Tokyo_Stock_Exchange.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tokyo_Stock_Exchange.JPG/330px-Tokyo_Stock_Exchange.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Tokyo_Stock_Exchange.JPG/440px-Tokyo_Stock_Exchange.JPG 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tokyo_Stock_Exchange" title="Tokyo Stock Exchange">Tokijska Giełda Papierów Wartościowych</a></figcaption></figure> Tuż po wojnie rząd japoński prowadził bardzo aktywną politykę gospodarczą, Japonia wybrała gospodarkę rynkową połączoną z <a href="/wiki/Interwencjonizm" title="Interwencjonizm">interwencjonizmem</a>, czyli wsparciem ze strony państwa dla kapitałochłonnych projektów, jak budowa dróg, kolei czy badania naukowe. Japonia przeznaczała wtedy na badania 3% swojego PKB, co dawało jej jedno z pierwszych miejsc na świecie pod tym względem. Dzięki fenomenalnemu wzrostowi gospodarczemu już w 1967 stała się drugą ekonomiczną potęgą świata. <a href="/wiki/Dewaluacja" title="Dewaluacja">Dewaluacja</a> <a href="/wiki/Jen" title="Jen">jena</a>, obniżka zarobków oraz podwojenie wydajności pracy pozwoliły Japonii przezwyciężyć <a href="/wiki/Kryzys_naftowy" title="Kryzys naftowy">kryzysy naftowe</a> z 1973 i 1979, a rosnący <a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">eksport</a> i nadwyżka w handlu zagranicznym spowodowały, że w pierwszej połowie lat 80. XX w. gospodarka osiągnęła przewagę nawet nad gospodarką Stanów Zjednoczonych. Japoński cud gospodarczy stał się przyczyną powszechnego dobrobytu i bogactwa Japończyków, a towarzyszyły temu niskie <a href="/wiki/Stopa_procentowa" title="Stopa procentowa">stopy procentowe</a> oraz szalejące ceny <a href="/wiki/Nieruchomo%C5%9B%C4%87" title="Nieruchomość">nieruchomości</a>. Tzw. „mydlana bańka” gospodarcza pękła w 1991, kiedy załamaniu uległ japoński rynek <a href="/wiki/Papier_warto%C5%9Bciowy_(finanse)" title="Papier wartościowy (finanse)">papierów wartościowych</a>, tracąc połowę swojej wartości, a nękane problemami <a href="/wiki/Bank" title="Bank">banki</a> japońskie podniosły stopy procentowe. Trwająca przez całe lata 90. XX w. <a href="/wiki/Recesja_gospodarcza" title="Recesja gospodarcza">recesja</a> spowodowała wiele głośnych bankructw oraz znaczne zadłużenie społeczeństwa. Obecnie sytuacja ulega powolnej poprawie. Podatki stanowią obecnie 28% PKB Japonii. <a href="/wiki/Podatek_dochodowy" title="Podatek dochodowy">Podatek dochodowy</a> od osób fizycznych płaci się na rzecz państwa, prefektury i gminy. Stawki podatku dochodowego płaconego państwu to 5%, 10%, 20%, 23%, 33%, 40%, płaconego prefekturze 4%, płaconego gminie 6%, toteż najniższa zsumowana stawka podatku dochodowego wynosi 15%, a najwyższa 50%. Podatek dochodowy od osób prawnych (przedsiębiorstw) wynosi 40% (do 1997 49%). Podatek konsumpcyjny wynosi 8%. Występują także podatki od nieruchomości i inne. Poważnym problemem japońskiej gospodarki jest jej zadłużenie wynoszące 212% PKB. Głównym <a href="/wiki/Gaz_cieplarniany" title="Gaz cieplarniany">gazem cieplarnianym</a> emitowanym przez Japonię jest dwutlenek węgla pochodzenia kopalnego. Udział japońskich emisji w jego emisji światowej w 2018 r. wynosił 3,2%. Poziom łącznej emisji gazów cieplarnianych od lat 90. XX w. jest mało zmienny<a href="#cite_note-22">[21]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rolnictwo">Rolnictwo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Rolnictwo" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rolnictwo">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg/220px-Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg/330px-Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg/440px-Bombyx_mori_Caterpillar_30days_02.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Hodowla jedwabników, tradycyjna specjalność japońskiego rolnictwa</figcaption></figure> Eksport <a href="/wiki/P%C5%82ody_rolne" title="Płody rolne">płodów rolnych</a> stanowi znikomy procent dochodów państwa, a <a href="/wiki/Zatrudnienie" title="Zatrudnienie">zatrudnienie</a> w rolnictwie stanowi niewielki odsetek ludności zawodowo czynnej, poniżej 4%. Ponadto warunki geograficzne sprawiają, że <a href="/wiki/Powierzchnia" title="Powierzchnia">areał</a> <a href="/wiki/Grunty_orne" title="Grunty orne">gruntów ornych</a> stanowi około 12% powierzchni kraju. Uprawa <a href="/wiki/Rola_(gleba)" title="Rola (gleba)">roli</a> skupia się w kotlinach śródgórskich oraz nizinach nadbrzeżnych. Aby rozszerzyć obszar ziem uprawnych, państwo przeprowadza <a href="/wiki/Melioracja" title="Melioracja">meliorację</a> <a href="/wiki/Bagno" title="Bagno">zabagnionych</a> dolin, tarasowanie zboczy oraz tworzenie <a href="/wiki/Polder" title="Polder">polderów</a> rolniczych na osuszonych terenach. Silnie rozdrobnione <a href="/wiki/Gospodarstwo_rolne" title="Gospodarstwo rolne">gospodarstwa rolne</a> są niewielkie, a ich przeciętna wielkość wynosi około 1 <a href="/wiki/Hektar" title="Hektar">ha</a>, jedynie na Hokkaido są większe. Ponadto 60% powierzchni gruntów ornych jest <a href="/wiki/Irygacja_(rolnictwo)" title="Irygacja (rolnictwo)">nawadniane</a>. <a href="/wiki/Rolnictwo_intensywne" title="Rolnictwo intensywne">Intensywne rolnictwo</a> japońskie jest bardzo wydajne i pokrywa około 75% zapotrzebowania kraju na <a href="/wiki/%C5%BBywno%C5%9B%C4%87" title="Żywność">żywność</a>, a około 33% powierzchni pól daje 2–3 zbiory rocznie. Wysoki poziom uzyskiwany jest m.in. dzięki rozwiniętej kulturze rolnej, organizacji i powszechnej <a href="/wiki/Mechanizacja" title="Mechanizacja">mechanizacji</a>. Zużycie <a href="/wiki/Nawozy_mineralne" title="Nawozy mineralne">nawozów mineralnych</a> oraz <a href="/wiki/Pestycydy" title="Pestycydy">środków ochrony roślin</a> należy do najwyższych na świecie. Główną <a href="/wiki/Uprawa_roli" title="Uprawa roli">uprawą</a> jest <a href="/wiki/Ry%C5%BC" title="Ryż">ryż</a> – podstawowa roślina żywieniowa, której zbiory pokrywają wewnętrzne potrzeby kraju, a wysokie <a href="/wiki/Cena_(prawo)" title="Cena (prawo)">ceny</a> tego <a href="/wiki/Zbo%C5%BCa" title="Zboża">zboża</a> są utrzymywane przez państwo poprzez dotacje. Inną popularną wśród Japończyków rośliną żywieniową jest <a href="/wiki/Soja" title="Soja">soja</a>, której <a href="/wiki/Import" title="Import">import</a> piętnaście razy przewyższa rodzimą produkcję. Poza tym uprawia się: <a href="/wiki/Pszenica" title="Pszenica">pszenicę</a>, <a href="/wiki/J%C4%99czmie%C5%84" title="Jęczmień">jęczmień</a> oraz rośliny <a href="/wiki/Pasza_(rolnictwo)" title="Pasza (rolnictwo)">paszowe</a>, a także <a href="/wiki/Burak_%C4%87wik%C5%82owy" title="Burak ćwikłowy">buraki</a> w tym <a href="/wiki/Burak_cukrowy" title="Burak cukrowy">cukrowe</a>, <a href="/wiki/Kapusta_rzepak" title="Kapusta rzepak">rzepak</a>, <a href="/wiki/Cukrowiec_lekarski" title="Cukrowiec lekarski">trzcinę cukrową</a>. Japonia jest jednym z ważniejszych producentów <a href="/wiki/Herbata" title="Herbata">herbaty</a>. <a href="/wiki/Fasola" title="Fasola">Fasola</a>, <a href="/wiki/Ziemniak" title="Ziemniak">ziemniaki</a>, <a href="/wiki/Wilec_ziemniaczany" title="Wilec ziemniaczany">bataty</a> oraz większość <a href="/wiki/Warzywa" title="Warzywa">warzyw</a> pochodzą z kraju, ale połowa spożywanych <a href="/wiki/Owoc" title="Owoc">owoców</a> jest sprowadzana z zagranicy, niemniej jednak notuje się szybki rozwój <a href="/wiki/Sadownictwo" title="Sadownictwo">sadownictwa</a>, którego specjalnością jest uprawa <a href="/wiki/Mandarynka_(ro%C5%9Blina)" title="Mandarynka (roślina)">mandarynek</a> oraz <a href="/wiki/Truskawka" title="Truskawka">truskawek</a>. Ponadto wokół wielkich <a href="/wiki/Konurbacja" title="Konurbacja">konurbacji</a> rozwinęła się uprawa kwiatów. Intensywna hodowla, głównie <a href="/wiki/%C5%9Awinia_domowa" title="Świnia domowa">trzody chlewnej</a>, <a href="/wiki/Byd%C5%82o" title="Bydło">bydła</a> oraz <a href="/wiki/Dr%C3%B3b" title="Drób">drobiu</a> dostarcza około 30% wartości produkcji rolniczej, ale połowa spożywanego <a href="/wiki/Mi%C4%99so" title="Mięso">mięsa</a>, głównie <a href="/wiki/Wo%C5%82owina" title="Wołowina">wołowiny</a>, pochodzi z importu. Jedynie produkcja drobiu oraz <a href="/wiki/Jajko_(kulinaria)" title="Jajko (kulinaria)">jaj</a> zaspokaja krajową <a href="/wiki/Konsumpcja" title="Konsumpcja">konsumpcję</a>. Wciąż niewielkie jest spożycie produktów <a href="/wiki/Nabia%C5%82" title="Nabiał">mlecznych</a>, których zapotrzebowanie w 75% pokrywa krajowa produkcja. Od zakończenia II wojny światowej maleje pogłowie <a href="/wiki/Ko%C5%84_domowy" title="Koń domowy">koni</a>, <a href="/wiki/Owca_domowa" title="Owca domowa">owiec</a> i <a href="/wiki/Koza_domowa" title="Koza domowa">kóz</a>. Podobnie zmalało znaczenie hodowli <a href="/wiki/Jedwabnik_morwowy" title="Jedwabnik morwowy">jedwabników</a>, tradycyjnej gałęzi japońskiego rolnictwa. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rybołówstwo">Rybołówstwo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Rybołówstwo" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rybołówstwo">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kashira_island_in_Bizen,_Okayama,Japan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F,%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG/220px-Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG/330px-Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG/440px-Kashira_island_in_Bizen%2C_Okayama%2CJapan_%E5%B2%A1%E5%B1%B1%E7%9C%8C%E5%82%99%E5%89%8D%E5%B8%82%E6%97%A5%E7%94%9F%E7%94%BA%E6%97%A5%E7%94%9F%2C%E9%A0%AD%E5%B3%B6_058.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Wyspa Kashira na Morzu Wewnętrznym, hodowla ostryg</figcaption></figure> Na Japonię przypada ponad 10% światowych połowów ryb i <a href="/wiki/Skorupiaki" title="Skorupiaki">skorupiaków</a>, które stanowią prawie połowę diety Japończyków. Średnie roczne spożycie <a href="/wiki/Owoce_morza" title="Owoce morza">owoców morza</a> wynosi 70 kg na osobę. Poławia się głównie <a href="/wiki/Makrela_atlantycka" title="Makrela atlantycka">makrele</a>, <a href="/wiki/Tu%C5%84czyki" title="Tuńczyki">tuńczyki</a>, <a href="/wiki/Dorsz_pacyficzny" title="Dorsz pacyficzny">dorsze</a>, a wśród skorupiaków dominują <a href="/wiki/Kraby" title="Kraby">kraby</a> i <a href="/wiki/Krewetki" title="Krewetki">krewetki</a> oraz <a href="/wiki/Ostrygowate" title="Ostrygowate">ostrygi</a>. Ponadto odławiane są <a href="/wiki/G%C5%82owonogi" title="Głowonogi">głowonogi</a> oraz jadalne <a href="/wiki/Wodorosty" title="Wodorosty">wodorosty</a> morskie. Podobnie jak w <a href="/wiki/Skandynawia" title="Skandynawia">Skandynawii</a>, rybołówstwo japońskie od zawsze specjalizowało się w połowach <a href="/wiki/Wieloryb" title="Wieloryb">wielorybów</a>, jednak protesty międzynarodowych organizacji <a href="/wiki/Ekologia" title="Ekologia">ekologicznych</a> spowodowały, że decyzją władz od 1982 maleje znaczenie <a href="/wiki/Wielorybnictwo" title="Wielorybnictwo">wielorybnictwa</a>. W przybrzeżnych wodach Morza Japońskiego rozpowszechniona jest hodowla ryb, ostryg, krewetek i wodorostów kaiso. Hoduje się ponadto <a href="/wiki/Per%C5%82op%C5%82aw" title="Perłopław">perłopławy</a>, co stawia Japonię wśród potentatów dostarczających <a href="/wiki/Per%C5%82y_naturalne" title="Perły naturalne">perły</a> dla przemysłu jubilerskiego. Japońska strefa połowowa wynosi 200 <a href="/wiki/Mila_morska" title="Mila morska">mil morskich</a>. Połowami zajmują się głównie małe <a href="/wiki/Przedsi%C4%99biorstwo" title="Przedsiębiorstwo">przedsiębiorstwa</a>, a o znaczeniu morza dla gospodarki kraju świadczy liczba portów rybackich, która przekracza 3000. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przemysł">Przemysł</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Przemysł" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przemysł">edytuj kod</a>]</div> Japonia jest czołową potęgą przemysłową świata. Jednakże od początku lat 70. XX wieku zatrudnienie w przemyśle systematycznie spada. Współcześnie ten dział gospodarki wytwarza 27% dochodu narodowego brutto (około 45% na początku lat 70.) i zatrudnia 25% ludności zawodowo czynnej (około 35% w latach 70.). Początki japońskiego przemysłu sięgają końca XIX stulecia, kiedy powstały zakłady <a href="/wiki/Przemys%C5%82_w%C5%82%C3%B3kienniczy" title="Przemysł włókienniczy">przemysłu włókienniczego</a>, wykorzystujące do produkcji miejscowy surowiec – <a href="/wiki/Jedwab" title="Jedwab">jedwab</a>. W latach dwudziestych XX w. rozpoczęły swą działalność pierwsze korporacje zwane <a href="/wiki/Zaibatsu" title="Zaibatsu">zaibatsu</a>, reprezentujące przemysł ciężki. Główne ośrodki przemysłowe przedwojennej Japonii zostały zniszczone w wyniku bombardowań pod koniec II wojny światowej. Najważniejsza część produkcji przemysłowej koncentruje się w regionach: Kantō (aglomeracja Tokio), Kinki (Osaka-Kioto-Kobe), południowej części Chūbu (prefektura Aichi i Nagoja) oraz północnej Kiusiu (Fukuoka-Kitakiusiu). Rozwój japońskiego przemysłu, podobnie jak rolnictwa czy <a href="/wiki/Budownictwo" title="Budownictwo">budownictwa</a> mieszkaniowego, utrudnia brak wolnej <a href="/wiki/Przestrze%C5%84_geograficzna" title="Przestrzeń geograficzna">przestrzeni</a>. W związku z tym, aby zwiększyć ilość nowych terenów pod inwestycje, <a href="/wiki/Niwelacja" title="Niwelacja">niweluje</a> się wzgórza, a uzyskanym materiałem skalnym zasypuje się płytkie zatoki morskie. Dzięki temu powstały nowe dzielnice portowo-przemysłowe w Kōbe oraz nad Zatoką Tokijską. W Japonii występują różnorodne, aczkolwiek niewielkie, rozproszone i trudne w eksploatacji złoża <a href="/wiki/Surowiec_mineralny" title="Surowiec mineralny">surowców mineralnych</a>, do których należą: <a href="/wiki/W%C4%99giel_kamienny" title="Węgiel kamienny">węgiel kamienny</a>, <a href="/wiki/Mied%C5%BA" title="Miedź">miedź</a>, <a href="/wiki/Cyna" title="Cyna">cyna</a>, <a href="/wiki/Mangan" title="Mangan">mangan</a>, <a href="/wiki/Cynk" title="Cynk">cynk</a>, <a href="/wiki/O%C5%82%C3%B3w" title="Ołów">ołów</a> czy <a href="/wiki/Piryt" title="Piryt">piryt</a>. Równie skromne są japońskie <a href="/wiki/Zasoby_naturalne" title="Zasoby naturalne">zasoby</a> <a href="/wiki/Ropa_naftowa" title="Ropa naftowa">ropy naftowej</a>, występujące przede wszystkim w północno-zachodniej części Honsiu, a których eksploatacja pokrywa jedynie 0,3% potrzeb krajowych. W związku z tym wszystkie paliwa energetyczne oraz <a href="/wiki/Ruda" title="Ruda">rudy</a> metali (głównie żelaza i <a href="/wiki/Boksyt" title="Boksyt">boksyty</a>) Japonia musi sprowadzać do tego stopnia, że 90% produkcji przemysłowej oparte jest na surowcach importowanych. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg/220px-Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg/330px-Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg/440px-Kobe_Kawasaki_Shipbuilding_Co02ds3200.jpg 2x" data-file-width="3200" data-file-height="2142" /></a><figcaption>Należąca do Kawasaki Heavy Industries stocznia w Kobe</figcaption></figure> Japonia należy do głównych producentów <a href="/wiki/Energia_elektryczna" title="Energia elektryczna">energii elektrycznej</a>, a jej udział w produkcji wynosi 7,4%, co daje trzecie miejsce na świecie. Niemniej wciąż notuje się <a href="/w/index.php?title=Deficyt_energetyczny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deficyt energetyczny (strona nie istnieje)">deficyt</a> energii. Ta wytwarzana z ropy naftowej jest podstawą bilansu energetycznego, w którym jej udział wynosi 52%; ze spalania węgla kamiennego pochodzi 20%, a z <a href="/wiki/Gaz_ziemny" title="Gaz ziemny">gazu ziemnego</a> 10% wytwarzanej w Japonii energii. Udział <a href="/wiki/Energetyka_j%C4%85drowa" title="Energetyka jądrowa">energii jądrowej</a> wynosi 10% i stale rośnie. Natomiast <a href="/wiki/Elektrownia_wodna" title="Elektrownia wodna">elektrownie wodne</a> dostarczają zaledwie 8% wytwarzanej w kraju energii. Japonia oprócz miedzi nie ma wystarczających złóż metali, ale mimo to należy do głównych potentatów przemysłu <a href="/wiki/Metalurgia" title="Metalurgia">metalurgicznego</a>. Kraj skupia 11,7% światowej produkcji <a href="/wiki/Stal" title="Stal">stali</a> (2. miejsce na świecie), 6,2% <a href="/wiki/Glin" title="Glin">aluminium</a> (4. miejsce), 10,2% miedzi rafinowanej (3. miejsce), 6,9% ołowiu (6. miejsce) oraz zajmuje pierwsze miejsce w produkcji cynku. Hutnictwo stali oraz <a href="/wiki/Metale_nie%C5%BCelazne" title="Metale nieżelazne">metali kolorowych</a> skupione jest głównie w największych portach morskich Japonii: Jokohamie, Osace, Kōbe, Kitakiusiu. Do największych przedsiębiorstw reprezentujących metalurgię należą <a href="/wiki/Nippon_Steel" title="Nippon Steel">Nippon Steel</a>, <a href="/wiki/Kobe_Steel" title="Kobe Steel">Kobe Steel</a>, <a href="/wiki/JFE_Holdings" title="JFE Holdings">JFE Holdings</a>, <a href="/w/index.php?title=Sumitomo_Metal_Industries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sumitomo Metal Industries (strona nie istnieje)">Sumitomo Metal Industries</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1972867#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1972867">(inne języki)</a> czy <a href="/w/index.php?title=Aichi_Steel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aichi Steel (strona nie istnieje)">Aichi Steel</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q403696#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q403696">(inne języki)</a>. Podstawą japońskiego cudu gospodarczego z lat 60. i 70. XX w. były wysoko wykwalifikowana kadra specjalistów, a także znaczny <a href="/wiki/Kapita%C5%82_(ekonomia)" title="Kapitał (ekonomia)">kapitał</a> <a href="/wiki/Przemys%C5%82_elektromaszynowy" title="Przemysł elektromaszynowy">przemysłu elektromaszynowego</a>, wytwarzający obecnie prawie połowę wartości produkcji przemysłowej. Jego cechą charakterystyczną jest istnienie wielkich <a href="/wiki/Konglomerat_(ekonomia)" title="Konglomerat (ekonomia)">konglomeratów</a> zwanych <a href="/wiki/Keiretsu" title="Keiretsu">keiretsu</a>, które wzorując się na przedwojennych zaibatsu, tworzą powiązane ze sobą finansowo i biznesowo przedsiębiorstwa różnych branż, także tych niezwiązanych z przemysłem przetwórczym. Wśród nich największe znaczenie mają m.in.: <a href="/wiki/Mitsubishi" title="Mitsubishi">Mitsubishi</a>, <a href="/wiki/Mitsui" title="Mitsui">Mitsui</a>, <a href="/wiki/Grupa_Sumitomo" title="Grupa Sumitomo">Sumitomo</a>, <a href="/wiki/Subaru_Corporation" title="Subaru Corporation">Fuji</a>, <a href="/w/index.php?title=Dai-Ichi_Kangy%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dai-Ichi Kangyō (strona nie istnieje)">Dai-Ichi Kangyō</a>, <a href="/wiki/Sanwa" title="Sanwa">Sanwa</a>. Ponadto rozwój nowoczesnego przemysłu japońskiego wspierają tzw. <a href="/wiki/Technopolia" title="Technopolia">technopolie</a> – ośrodki skupiające placówki naukowo-badawcze i zakłady <a href="/wiki/Wysoka_technika" title="Wysoka technika">nowych technologii</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg/220px-Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg/330px-Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg/440px-Toyota_Fine_N_Diagonal.jpg 2x" data-file-width="1281" data-file-height="982" /></a><figcaption>Toyota Fine N</figcaption></figure> Japonia jest największym producentem i eksporterem samochodów osobowych, w produkcji których światowy sukces odniosły takie przedsiębiorstwa, jak: <a href="/wiki/Toyota" title="Toyota">Toyota</a>, <a href="/wiki/Nissan" title="Nissan">Nissan</a>, <a href="/wiki/Mitsubishi" title="Mitsubishi">Mitsubishi</a>, <a href="/wiki/Honda" title="Honda">Honda</a>, <a href="/wiki/Mazda" title="Mazda">Mazda</a>, <a href="/wiki/Suzuki" title="Suzuki">Suzuki</a> czy <a href="/wiki/Subaru" title="Subaru">Subaru</a>. Równie silną pozycję mają motocykle wielkiej czwórki, w skład której wchodzą <a href="/wiki/Kawasaki_Heavy_Industries" title="Kawasaki Heavy Industries">Kawasaki</a>, <a href="/wiki/Yamaha" title="Yamaha">Yamaha</a> oraz Suzuki i Honda. Natomiast pozostały przemysł motoryzacyjny, obejmujący produkcję autobusów i samochodów ciężarowych, jest domeną przedsiębiorstw <a href="/wiki/Isuzu" title="Isuzu">Isuzu</a>, <a href="/wiki/Hino" title="Hino">Hino</a> oraz Mitsubishi. Zaawansowany i przeznaczony na rynek japoński <a href="/wiki/Tabor_kolejowy" title="Tabor kolejowy">tabor kolejowy</a>, którego symbolem jest superszybki <a href="/wiki/Shinkansen" title="Shinkansen">Shinkansen</a>, pochodzi głównie z zakładów Kawasaki, Mitsubishi, <a href="/wiki/Nippon_Sharyo" title="Nippon Sharyo">Nippon Sharyo</a> i <a href="/wiki/Japan_Transport_Engineering_Company" title="Japan Transport Engineering Company">Tokyu Car Corporation</a>. Zdecydowanie słabszą pozycję zajmuje japoński przemysł <a href="/wiki/Lotnictwo" title="Lotnictwo">lotniczy</a>, którego liderami są <a href="/wiki/Subaru_Corporation" title="Subaru Corporation">FHI</a>, Mitsubishi, Kawasaki oraz <a href="/wiki/Nihon_Aircraft_Manufacturing_Corporation" title="Nihon Aircraft Manufacturing Corporation">NAMC</a>. Natomiast od lat Japonia dominuje w produkcji <a href="/wiki/Statek" title="Statek">statków</a>, skupiając prawie 40% wodowanych rokrocznie jednostek. Przemysł okrętowy, na czele z największą <a href="/wiki/Stocznia" title="Stocznia">stocznią</a> świata w Nagasaki, jest reprezentowany przez <a href="/w/index.php?title=Ishikawajima-Harima_Heavy_Industries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ishikawajima-Harima Heavy Industries (strona nie istnieje)">IHI</a>, Kawasaki, Mitsui oraz Mitsubishi. Z kolei do potentatów przemysłu maszynowego, wytwarzającego m.in. <a href="/wiki/Maszyny_budowlane" title="Maszyny budowlane">maszyny budowlane</a>, <a href="/wiki/Maszyna_rolnicza" title="Maszyna rolnicza">rolnicze</a>, należą firmy <a href="/wiki/Komatsu" title="Komatsu">Komatsu</a>, <a href="/wiki/Kubota" title="Kubota">Kubota</a>, <a href="/wiki/Takeuchi" title="Takeuchi">Takeuchi</a> czy wszechstronne Mitsubishi. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG/220px-Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG/330px-Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG/440px-Kurashiki_city_mizushima_industrial_area.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Mizushima – przemysłowa strefa w <a href="/wiki/Kurashiki" title="Kurashiki">Kurashiki</a>, prefektura Okayama</figcaption></figure> W latach 70. rozpoczął się dynamiczny rozwój przemysłu <a href="/wiki/Wysoka_technika" title="Wysoka technika">wysokiej technologii</a> (<a href="/wiki/Przemys%C5%82_elektrotechniczny_i_elektroniczny" title="Przemysł elektrotechniczny i elektroniczny">elektronicznego</a> i <a href="/wiki/Przemys%C5%82_precyzyjny" title="Przemysł precyzyjny">precyzyjnego</a>) wytwarzającego urządzenia optyczne, sprzęt audiowizualny, <a href="/wiki/Komputer_osobisty" title="Komputer osobisty">komputery osobiste</a>, maszyny biurowe oraz <a href="/wiki/Robot" title="Robot">roboty</a>. Japonia jest dzisiaj światowym potentatem w produkcji <a href="/wiki/Mikroprocesor" title="Mikroprocesor">mikroprocesorów</a> oraz innych <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_scalony" title="Układ scalony">układów scalonych</a>, <a href="/wiki/Kalkulator" title="Kalkulator">kalkulatorów</a>, <a href="/wiki/Technika_cyfrowa" title="Technika cyfrowa">urządzeń cyfrowych</a>, <a href="/wiki/Laser" title="Laser">laserowych</a> i <a href="/wiki/Telekomunikacja" title="Telekomunikacja">telekomunikacyjnych</a>, <a href="/wiki/Elektronika_u%C5%BCytkowa" title="Elektronika użytkowa">elektroniki użytkowej</a>, sprzętu medycznego oraz instrumentów muzycznych. Najlepszym potwierdzeniem wysokiej pozycji Japonii w tej branży jest liczba powszechnie znanych firm, jak: <a href="/wiki/Sony" title="Sony">Sony</a>, <a href="/wiki/Hitachi_(przedsi%C4%99biorstwo)" title="Hitachi (przedsiębiorstwo)">Hitachi</a>, <a href="/wiki/Sharp_Corporation" title="Sharp Corporation">Sharp</a>, <a href="/wiki/Nikon_(przedsi%C4%99biorstwo)" title="Nikon (przedsiębiorstwo)">Nikon</a>, <a href="/wiki/Konica_Minolta" title="Konica Minolta">Konica Minolta</a>, <a href="/wiki/Toshiba" title="Toshiba">Toshiba</a>, <a href="/w/index.php?title=GS_Yuasa&action=edit&redlink=1" class="new" title="GS Yuasa (strona nie istnieje)">GS Yuasa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q931156#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q931156">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/Sanyo_Electric" title="Sanyo Electric">Sanyo</a>, <a href="/wiki/Panasonic_Corporation" title="Panasonic Corporation">Matsushita</a> (<a href="/wiki/Panasonic" title="Panasonic">Panasonic</a>, <a href="/wiki/JVC" title="JVC">JVC</a>), <a href="/wiki/Ricoh" title="Ricoh">Ricoh</a>, <a href="/wiki/Funai" title="Funai">Funai</a>, <a href="/wiki/Fujitsu" title="Fujitsu">Fujitsu</a>, <a href="/wiki/Konica_Minolta" title="Konica Minolta">Minolta</a>, <a href="/wiki/NEC_Corporation" title="NEC Corporation">NEC</a>, <a href="/wiki/Olympus" title="Olympus">Olympus</a>, <a href="/wiki/Casio" title="Casio">Casio</a>, <a href="/wiki/Citizen" title="Citizen">Citizen</a>, <a href="/wiki/Canon" title="Canon">Canon</a>, <a href="/wiki/Epson" title="Epson">Epson</a>, <a href="/w/index.php?title=Onkyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Onkyo (strona nie istnieje)">Onkyo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1317270#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1317270">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/Yamaha" title="Yamaha">Yamaha</a>, <a href="/wiki/Nintendo" title="Nintendo">Nintendo</a>, <a href="/wiki/Pentax" title="Pentax">Pentax</a>, <a href="/wiki/Kyocera" title="Kyocera">Kyocera</a>, <a href="/wiki/Seiko" title="Seiko">Seiko</a>, <a href="/wiki/TDK" title="TDK">TDK</a>, <a href="/wiki/Kenwood_Corporation" title="Kenwood Corporation">Kenwood</a>, a ostatnio także Honda (<a href="/wiki/Robotyka" title="Robotyka">robotyka</a>). Podobnie jak inne wysoko rozwinięte państwa, Japonia ma wszechstronnie rozwinięty <a href="/wiki/Przemys%C5%82_chemiczny" title="Przemysł chemiczny">przemysł chemiczny</a>, przede wszystkim zaawansowaną technicznie chemię <a href="/wiki/Zwi%C4%85zki_organiczne" title="Związki organiczne">związków organicznych</a>. Należy do czołowych producentów <a href="/wiki/Kwas_siarkowy" title="Kwas siarkowy">kwasu siarkowego</a>, <a href="/wiki/Wodorotlenek_sodu" title="Wodorotlenek sodu">sody kaustycznej</a>, <a href="/wiki/Tworzywa_sztuczne" title="Tworzywa sztuczne">tworzyw sztucznych</a>, <a href="/wiki/Substancje_barwi%C4%85ce" title="Substancje barwiące">barwników syntetycznych</a>, <a href="/wiki/W%C5%82%C3%B3kno" title="Włókno">włókien sztucznych</a> oraz <a href="/wiki/Kauczuk_syntetyczny" title="Kauczuk syntetyczny">kauczuku syntetycznego</a>. Do największych <a href="/wiki/Koncern" title="Koncern">koncernów</a> tych branż należą: <a href="/w/index.php?title=Mitsubishi_Chemical_Corporation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mitsubishi Chemical Corporation (strona nie istnieje)">MCC</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q474373#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q474373">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/Grupa_Sumitomo" title="Grupa Sumitomo">Sumitomo Chemical</a>, <a href="/w/index.php?title=Asahi_Kasei&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asahi Kasei (strona nie istnieje)">Asahi Kasei</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q720489#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q720489">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/Mitsui" title="Mitsui">Mitsui Chemicals</a>, <a href="/w/index.php?title=Toray_Industries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toray Industries (strona nie istnieje)">Toray Industries</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q168115#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q168115">(inne języki)</a>, <a href="/w/index.php?title=Shin-Etsu_Chemical&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shin-Etsu Chemical (strona nie istnieje)">Shin-Etsu Chemical</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q904284#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q904284">(inne języki)</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Chisso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chisso (strona nie istnieje)">Chisso</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3487925#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3487925">(inne języki)</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Suitajyo03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Suitajyo03.jpg/220px-Suitajyo03.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Suitajyo03.jpg/330px-Suitajyo03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Suitajyo03.jpg/440px-Suitajyo03.jpg 2x" data-file-width="2401" data-file-height="1665" /></a><figcaption>Zakłady piwowarskie <a href="/w/index.php?title=Browar_Asahi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Browar Asahi (strona nie istnieje)">Asahi</a> w mieście <a href="/wiki/Suita_(miasto)" title="Suita (miasto)">Suita</a>, pref. Osaka</figcaption></figure> Japonia, aby funkcjonować jako kraj uprzemysłowiony, potrzebuje ogromnych ilości ropopochodnego paliwa. W związku z tym w głównych portach zlokalizowane są zakłady <a href="/wiki/Rafineria_ropy_naftowej" title="Rafineria ropy naftowej">rafineryjne</a>, przetwarzające importowane „czarne złoto”. Japoński <a href="/wiki/Przemys%C5%82_petrochemiczny" title="Przemysł petrochemiczny">przemysł petrochemiczny</a> jest domeną takich przedsiębiorstw, jak: <a href="/w/index.php?title=Nippon_Oil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nippon Oil (strona nie istnieje)">Nippon Oil</a>, <a href="/w/index.php?title=Inpex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inpex (strona nie istnieje)">Inpex</a>, <a href="/w/index.php?title=Japan_Energy_Corporation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japan Energy Corporation (strona nie istnieje)">JEC</a> czy <a href="/w/index.php?title=San-Ai_Oil&action=edit&redlink=1" class="new" title="San-Ai Oil (strona nie istnieje)">San-Ai Oil</a>. Wraz z przodującym przemysłem samochodowym należy do głównych producentów <a href="/wiki/Opona_pneumatyczna" title="Opona pneumatyczna">opon</a>, takich przedsiębiorstw, jak <a href="/wiki/Bridgestone" title="Bridgestone">Bridgestone</a>, <a href="/w/index.php?title=Sumitomo_Rubber_Industries&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sumitomo Rubber Industries (strona nie istnieje)">SRI</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1648148#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1648148">(inne języki)</a>, <a href="/w/index.php?title=Toyo_Tire_%26_Rubber_Company&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toyo Tire & Rubber Company (strona nie istnieje)">Toyo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q568406#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q568406">(inne języki)</a> czy <a href="/wiki/Yokohama_Rubber_Company" title="Yokohama Rubber Company">Yokohama</a>. Dobrze rozwinięty jest także przemysł środków czystości oraz <a href="/w/index.php?title=Przemys%C5%82_farmaceutyczny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Przemysł farmaceutyczny (strona nie istnieje)">farmaceutyczny</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q507443#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q507443">(inne języki)</a> reprezentowany przez: <a href="/w/index.php?title=Takeda_Pharmaceutical_Company&action=edit&redlink=1" class="new" title="Takeda Pharmaceutical Company (strona nie istnieje)">Takeda</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q899133#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q899133">(inne języki)</a>, <a href="/w/index.php?title=Astellas_Pharma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astellas Pharma (strona nie istnieje)">Astellas Pharma</a>, <a href="/w/index.php?title=Eisai_Co.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eisai Co. (strona nie istnieje)">Eisai</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q903384#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q903384">(inne języki)</a> czy <a href="/w/index.php?title=Sankyo_Co.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sankyo Co. (strona nie istnieje)">Sankyo</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11354461#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q11354461">(inne języki)</a>. Japonia jest także drugim po USA wytwórcą papieru, skupiającym ok. 11% produkcji światowej. Do potentatów przemysłu <a href="/wiki/Celuloza" title="Celuloza">celulozowego</a> należą: <a href="/w/index.php?title=Nippon_Unipac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nippon Unipac (strona nie istnieje)">Nippon Unipac</a>, <a href="/w/index.php?title=Oji_Paper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oji Paper (strona nie istnieje)">Oji Paper</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q385101#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q385101">(inne języki)</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Daio_Paper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daio Paper (strona nie istnieje)">Daio Paper</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8353441#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q8353441">(inne języki)</a>. Poza tym istotne znaczenie dla gospodarki kraju mają takie gałęzie przemysłu przetwórczego, jak: <a href="/wiki/Przemys%C5%82_mineralny" title="Przemysł mineralny">mineralny</a>, <a href="/wiki/Przemys%C5%82_spo%C5%BCywczy" title="Przemysł spożywczy">spożywczy</a> czy <a href="/wiki/Poligrafia" title="Poligrafia">poligraficzny</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Handel_zagraniczny">Handel zagraniczny</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Handel zagraniczny" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Handel zagraniczny">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg/220px-Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg/330px-Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg/440px-Hitachi_Group_Pavilion_01.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Pawilon <a href="/wiki/Hitachi_(przedsi%C4%99biorstwo)" title="Hitachi (przedsiębiorstwo)">Hitachi</a> podczas <a href="/wiki/Expo_2005" title="Expo 2005">Expo 2005</a> w Aichi</figcaption></figure> Wynoszące w 2006 ponad 1 bilion 100 miliardów <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">dolarów</a> roczne <a href="/wiki/Obr%C3%B3t_(ekonomia)" title="Obrót (ekonomia)">obroty</a> czynią z Japonii 4. potęgę <a href="/wiki/Handel" title="Handel">handlową</a> świata. Ponadto nieprzerwanie od 1969 roku cieszy się dodatnim bilansem w <a href="/wiki/Handel_zagraniczny" title="Handel zagraniczny">handlu zagranicznym</a>, czego powodem była i jest wciąż wysoka konkurencyjność produktów zaawansowanego przemysłu przetwórczego oraz nowoczesnych usług. Wysoka pozycja japońskiego <a href="/wiki/Eksport" title="Eksport">eksportu</a> wynika z silnych powiązań, jakie istnieją między producentami a wyspecjalizowanymi korporacjami handlowymi, które sprzedają towary, a poprzez <a href="/wiki/Badania_rynku" title="Badania rynku">badanie</a> światowych rynków angażują się w proces produkcyjny. Ponadto w okresie cudu gospodarczego istotną rolę odegrała <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_Organizacja_Handlu_Zagranicznego" title="Japońska Organizacja Handlu Zagranicznego">Japońska Organizacja Handlu Zagranicznego</a>, utworzona przez ówczesne <a href="/wiki/MITI" title="MITI">Ministerstwo Handlu Międzynarodowego i Przemysłu</a>. Zdominowany przez wyroby przemysłu elektromaszynowego i chemicznego japoński eksport był wart w 2006 ponad 590 miliardów dolarów (według kursu z 2006), a do głównych jego odbiorców należą: Stany Zjednoczone (22,9%), Chiny (13,4%), Korea Południowa (7,8%), Tajwan (7,3%) oraz <a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a> (6,1%). Natomiast wynoszący ponad 524 miliardy USD <a href="/wiki/Import" title="Import">import</a> pochodził głównie z Chin (21%), Stanów Zjednoczonych (12,7%), <a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabii Saudyjskiej</a> (5,5%), <a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczonych Emiratów Arabskich</a> (4,9%), Australii (4,7%), Korei Południowej (4,7%) oraz <a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezji</a> (4%). Japończycy sprowadzają głównie surowce mineralne, maszyny i urządzenia, paliwa, chemikalia, tekstylia, elektronikę (elektronika marek japońskich jest produkowana głównie za granicą) oraz żywność. Co warto zauważyć, do głównych partnerów handlowych należą państwa leżące w basenie Oceanu Spokojnego. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transport">Transport</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Transport" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Akashi_Bridge.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Akashi_Bridge.JPG/220px-Akashi_Bridge.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Akashi_Bridge.JPG/330px-Akashi_Bridge.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Akashi_Bridge.JPG/440px-Akashi_Bridge.JPG 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Najdłuższy na świecie wiszący most Akashi Kaikyō</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg/170px-Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg/255px-Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg/340px-Building_penetrated_by_an_expressway_001_OSAKA_JPN.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Autostrada śródmiejska w <a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osace</a></figcaption></figure> W Japonii każdy rodzaj transportu jest doskonale zorganizowany. Kraj przecina gęsta sieć <a href="/wiki/Linia_kolejowa" title="Linia kolejowa">linii kolejowych</a>, dróg i <a href="/wiki/Autostrada" title="Autostrada">autostrad</a>, a każdy region ma dogodne połączenia lotnicze i morskie. Mimo wzmożonej aktywności sejsmicznej, wyspiarsko-górzysty charakter terytorium zmusza Japończyków do budowania częstokroć bardzo skomplikowanych technicznie, a zarazem niezwykle wyrafinowanych konstrukcji takich jak <a href="/wiki/Tunel_(budownictwo)" title="Tunel (budownictwo)">tunele</a> czy <a href="/wiki/Most" title="Most">mosty</a>. W 1988 oddano do użytku najdłuższy na świecie podmorski tunel kolejowy <a href="/wiki/Tunel_Seikan" title="Tunel Seikan">Seikan</a>, którego długość wynosi prawie 54 km. Natomiast w latach 2002–2007 najdłuższym lądowym tunelem na kuli ziemskiej był liczący 26 km tunel <a href="/wiki/Tunel_Iwate-Ichinohe" title="Tunel Iwate-Ichinohe">Iwate-Ichinohe</a>. Imponujące pod względem wielkości i długości są również japońskie mosty. Liczący 3,9 km <a href="/wiki/Most_Akashi_Kaiky%C5%8D" title="Most Akashi Kaikyō">Akashi Kaikyō</a>, jest od 1998 najdłuższym <a href="/wiki/Most_wisz%C4%85cy" title="Most wiszący">wiszącym mostem</a> świata. Poza tym do największych przepraw globu zaliczają się: <a href="/wiki/Wielki_Most_Seto" title="Wielki Most Seto">Wielki Most Seto</a> (system mostów o dł. 12,2 km), <a href="/w/index.php?title=Most_%C5%8Cnaruto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Most Ōnaruto (strona nie istnieje)">Ōnaruto</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1292175#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1292175">(inne języki)</a> (1,6 km), czy <a href="/w/index.php?title=Most_Kurushima-Kaiky%C5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Most Kurushima-Kaikyō (strona nie istnieje)">Kurushima-Kaikyō</a> (1,5 km). Zatokę Tokijską przecina z kolei licząca 15 km przeprawa <a href="/wiki/Tokyo_Wan_Aqua-Line" title="Tokyo Wan Aqua-Line">Tokyo Wan Aqua-Line</a>, na którą składa się tunel o długości 9,5 km i most 4,4 km. Brak wolnej przestrzeni skłania do zasypywania morza i tworzenia <a href="/wiki/Sztuczna_wyspa" title="Sztuczna wyspa">sztucznych wysp</a>, na których powstały m.in. porty lotnicze w Osace, Nagoi czy Kobe. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Transport_drogowy">Transport drogowy</h4>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Transport drogowy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport drogowy">edytuj kod</a>]</div> Japonia ma doskonale utrzymaną, liczącą 1 196 999 km długości (5. miejsce na świecie, po <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a>, <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indiach</a>, <a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chinach</a> i <a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylii</a>) sieć dróg kołowych, których gęstość jest największa na świecie i wynosi 316,8 km/100 km². Szybki rozwój motoryzacji przyczynił się do rozbudowy systemu autostrad łączących wszystkie większe miasta, a których długość wynosi 6114 km. Transport samochodowy odgrywa zasadniczą rolę w przewozach pasażerów i ładunków na terenie Japonii. Natomiast wynosząca 375 liczba samochodów osobowych przypadająca na 1000 mieszkańców jest stosunkowo niska w porównaniu z innymi krajami wysokorozwiniętymi. W Japonii obowiązuje <a href="/wiki/Ruch_lewostronny" title="Ruch lewostronny">ruch lewostronny</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Transport_kolejowy">Transport kolejowy</h4>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Transport kolejowy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport kolejowy">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Transport_kolejowy_w_Japonii" title="Transport kolejowy w Japonii">Transport kolejowy w Japonii</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg/220px-JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg/330px-JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg/440px-JR_East_Shinkansen_lineup_at_Niigata_Depot_200910.jpg 2x" data-file-width="1282" data-file-height="855" /></a><figcaption>Shinkansen serii 200 ~ E5</figcaption></figure> Pierwsza japońska linia kolejowa, łącząca Tokio z Jokohamą, została uruchomiona w 1872 roku. Na początku XX w. zelektryfikowano pierwsze linie w stołecznym <a href="/wiki/W%C4%99ze%C5%82_kolejowy" title="Węzeł kolejowy">węźle kolejowym</a>, a przed wybuchem II wojny światowej oddano do użytku pierwsze odcinki metra w Tokio i Osace. Obecnie Japonia ma najnowocześniejszy oraz najbardziej wszechstronnie rozwinięty transport kolejowy na kuli ziemskiej, a długość linii kolejowych przekracza 23 000 km (w 2006 r. wynosiła 23 474 km) i wciąż rośnie. Gęstość linii kolejowych wynosi 6,21 km/100 km². W żadnym innym kraju, koleją, metrem czy tramwajami nie podróżuje i nie dojeżdża do pracy tyle osób co w Japonii. Dumą Japończyków jest <a href="/wiki/Kolej_du%C5%BCych_pr%C4%99dko%C5%9Bci" title="Kolej dużych prędkości">kolej dużych prędkości</a>, czyli osiągający prędkości ponad 300 km/h <a href="/wiki/Shinkansen" title="Shinkansen">Shinkansen</a>, którego pierwsza linia połączyła w 1964 roku Tokio z Osaką. W 2013 roku łączna długość jego linii wynosiła 2388 km. Sieć jest ustawicznie rozbudowywana. Cztery największe wyspy archipelagu mają połączenia kolejowe, na których głównym przewoźnikiem jest grupa <a href="/wiki/Japan_Railways" title="Japan Railways">JR</a>. Tokio, Jokohama, Osaka, Nagoja, Sapporo, Kōbe, Kioto, Fukuoka, a także Sendai mają metro. Ponadto transport podmiejski uzupełniają inne systemy, takie jak napowietrzna <a href="/wiki/Kolej_jednoszynowa" title="Kolej jednoszynowa">kolej jednoszynowa</a> oraz tramwaje. <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz też: <a href="/wiki/Historia_kolei_w_Japonii" title="Historia kolei w Japonii">Historia kolei w Japonii</a> i <a href="/wiki/Japan_Railways" title="Japan Railways">Japan Railways</a>.</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Transport_lotniczy">Transport lotniczy</h4>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Transport lotniczy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport lotniczy">edytuj kod</a>]</div> Japonia ma doskonale rozwinięty transport lotniczy, który z uwagi na wyspiarski charakter kraju, ma zasadnicze znaczenie w międzynarodowym ruchu pasażerskim. Po Stanach Zjednoczonych Japonia jest drugim państwem na świecie o największych przewozach ładunków i osób. Główne międzynarodowe porty lotnicze to: <a href="/wiki/Port_lotniczy_Narita" title="Port lotniczy Narita">Międzynarodowy Port Lotniczy Narita</a> obsługujący aglomerację Tokio, <a href="/wiki/Port_lotniczy_Kansai" title="Port lotniczy Kansai">Międzynarodowy Port Lotniczy Kansai</a> w Osace oraz <a href="/wiki/Port_lotniczy_Ch%C5%ABbu_(Nagoja)" title="Port lotniczy Chūbu (Nagoja)">Międzynarodowy Port Lotniczy Chūbu</a> w Nagoi. Jednak największym japońskim oraz czwartym pod względem wielkości na świecie jest <a href="/wiki/Port_lotniczy_Tokio-Haneda" title="Port lotniczy Tokio-Haneda">Tokijski Międzynarodowy Port Lotniczy (Haneda)</a> w Tokio, który swą wysoką pozycję utrzymuje, pomimo że obsługuje jedynie loty krajowe. Do głównych japońskich przewoźników lotniczych należą <a href="/wiki/Japan_Airlines" title="Japan Airlines">Japan Airlines</a> (JAL) oraz <a href="/wiki/All_Nippon_Airways" title="All Nippon Airways">All Nippon Airways</a> (ANA), ponadto w przewozach krajowych istotne znaczenie odgrywają linie lotnicze <a href="/wiki/Skymark_Airlines" title="Skymark Airlines">Skymark Airlines</a> czy <a href="/wiki/Solaseed_Air" title="Solaseed Air">Skynet Asia Airways</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Transport_wodny">Transport wodny</h4>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Transport wodny" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Transport wodny">edytuj kod</a>]</div> Licząca 702 statki o łącznym <a href="/wiki/Tona%C5%BC" title="Tonaż">tonażu</a> 12 680 544 <a href="/wiki/No%C5%9Bno%C5%9B%C4%87_statku" title="Nośność statku">DWT</a> flota handlowa Japonii należy do największych na świecie, a wśród państw wysoko rozwiniętych ustępuje tylko <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegii</a>. Flota składa się z: 160 <a href="/wiki/Zbiornikowiec" title="Zbiornikowiec">tankowców</a>, 157 <a href="/wiki/Prom" title="Prom">promów</a>, 136 <a href="/wiki/Masowiec" title="Masowiec">masowców</a>, 53 <a href="/wiki/Gazowiec" title="Gazowiec">gazowców</a>, 52 <a href="/wiki/Ro-ro" title="Ro-ro">RORO</a>, 29 <a href="/wiki/Drobnicowiec" title="Drobnicowiec">drobnicowców</a>, 23 <a href="/wiki/Chemikaliowiec" title="Chemikaliowiec">chemikaliowców</a>, 16 <a href="/wiki/Okr%C4%99t_liniowy" title="Okręt liniowy">liniowców</a>, 13 <a href="/wiki/Kontenerowiec" title="Kontenerowiec">kontenerowców</a>, 4 chłodnicowców i 59 statków innego rodzaju. Z racji wyspiarskiego położenia transport morski wykonuje największą pracę w przewozach towarów zarówno eksportowanych, jak i importowanych. Natomiast do głównych szlaków żeglugowych świata zaliczają się te, które łączą Japonię ze Stanami Zjednoczonymi, Australią, Europą oraz <a href="/wiki/Zatoka_Perska" title="Zatoka Perska">Zatoką Perską</a>. Do największych japońskich portów morskich należą: Nagoja, Chiba, Jokohama, Kitakiusiu, Osaka, Tokio i Kobe. Z kolei najważniejsi japońscy <a href="/wiki/Armator" title="Armator">armatorzy</a> to: <a href="/w/index.php?title=Mitsui_O.S.K._Lines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mitsui O.S.K. Lines (strona nie istnieje)">Mitsui O.S.K. Lines</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1778084#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1778084">(inne języki)</a>, <a href="/wiki/K_Line" title="K Line">K Line</a> oraz <a href="/wiki/Nippon_Y%C5%ABsen" title="Nippon Yūsen">Nippon Yusen</a> (NYK Line). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Łączność">Łączność</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Łączność" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Łączność">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Abutokanon.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Abutokanon.JPG/220px-Abutokanon.JPG" decoding="async" width="220" height="140" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Abutokanon.JPG/330px-Abutokanon.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Abutokanon.JPG/440px-Abutokanon.JPG 2x" data-file-width="549" data-file-height="349" /></a><figcaption>Znaczek pocztowy z 1939 r.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mailbox_sawara.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mailbox_sawara.jpg/170px-Mailbox_sawara.jpg" decoding="async" width="170" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mailbox_sawara.jpg/255px-Mailbox_sawara.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mailbox_sawara.jpg/340px-Mailbox_sawara.jpg 2x" data-file-width="1326" data-file-height="1800" /></a><figcaption>Uliczna skrzynka pocztowa w mieście Sawara, prefektura Chiba</figcaption></figure> Pierwszy japoński <a href="/wiki/Znaczek_pocztowy" title="Znaczek pocztowy">znaczek pocztowy</a> znany jako <a href="/w/index.php?title=Dragon_mon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dragon mon (strona nie istnieje)">Dragon mon</a>, ukazał się 20 kwietnia 1871 roku. Tego samego roku swą działalność rozpoczęła państwowa poczta, do czasu powstania której dostarczaniem korespondencji i <a href="/wiki/Przesy%C5%82ka_pocztowa" title="Przesyłka pocztowa">przesyłek</a> na terenie Japonii zajmowali się prywatni kurierzy, a od 1859 r. również poczty zachodnie, które używały własnych znaczków. W 2003 r. w miejsce dotychczasowej Agencji Usług Pocztowych – Yūsei Jigyōchō zostało powołane <a href="/w/index.php?title=Japan_Post&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japan Post (strona nie istnieje)">Japan Post</a> (Nippon Yūsei Kōsha), państwowe przedsiębiorstwo, które jest największym <a href="/wiki/Pracodawca" title="Pracodawca">pracodawcą</a> w Japonii. Mający ulec <a href="/wiki/Prywatyzacja" title="Prywatyzacja">prywatyzacji</a> pocztowy usługodawca ma 24,7 tys. placówek na terenie kraju, a oprócz typowych usług kurierskich oferuje także ubezpieczenia na życie oraz jest największą na świecie pocztową kasą oszczędności. Dla japońskiej łączności rok 1871 był ważny także z powodu <a href="/wiki/Telegraf" title="Telegraf">telegrafu</a>, który połączył Japonię z Europą. Obecnie Japonia szczyci się najlepiej rozwiniętym systemem <a href="/wiki/Telekomunikacja" title="Telekomunikacja">telekomunikacyjnym</a> na świecie. W 2002 r. liczba abonentów <a href="/wiki/Telefon" title="Telefon">telefonii</a> stacjonarnej wynosiła 71,1 mln, a głównymi jej operatorami są giganci japońskiej telekomunikacji: <a href="/w/index.php?title=Nippon_Telegraph_and_Telephone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nippon Telegraph and Telephone (strona nie istnieje)">NTT Group</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1054787#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1054787">(inne języki)</a> oraz <a href="/w/index.php?title=KDDI_Corporation&action=edit&redlink=1" class="new" title="KDDI Corporation (strona nie istnieje)">KDDI</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q971946#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q971946">(inne języki)</a>. W 1979 r. powstała w Japonii pierwsza na świecie sieć <a href="/wiki/Telefonia_kom%C3%B3rkowa" title="Telefonia komórkowa">telefonii komórkowej</a>, która w 2004 r. liczyła 91,5 mln użytkowników będących klientami takich operatorów, jak: <a href="/wiki/NTT_docomo" title="NTT docomo">NTT DoCoMo</a>, <a href="/w/index.php?title=Au_(operator_telefonii_kom%C3%B3rkowej)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Au (operator telefonii komórkowej) (strona nie istnieje)">au</a> czy <a href="/w/index.php?title=SoftBank_Mobile&action=edit&redlink=1" class="new" title="SoftBank Mobile (strona nie istnieje)">SoftBank Mobile</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2214105#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2214105">(inne języki)</a>. W 2005 r. <a href="/wiki/Internet" title="Internet">internet</a> liczył 86,3 mln abonentów oraz ponad 350 <a href="/wiki/Dostawca_us%C5%82ug_internetowych" title="Dostawca usług internetowych">dostawców usług internetowych</a>, spośród których największe znaczenie mają NTT, KDDI oraz <a href="/w/index.php?title=Vic_Tokai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vic Tokai (strona nie istnieje)">Vic Tokai</a>. Rolę jaką odgrywa w tym kraju internet najlepiej obrazuje <a href="/wiki/2channel" title="2channel">2channel</a> – największe na świecie <a href="/wiki/Forum_dyskusyjne" title="Forum dyskusyjne">forum internetowe</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Media">Media</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=39" title="Edytuj sekcję: Media" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=39" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Media">edytuj kod</a>]</div> W przełomowym także dla mass <a href="/wiki/%C5%9Arodki_masowego_przekazu" title="Środki masowego przekazu">mediów</a> 1871 r. ukazała się pierwsza japońska gazeta, a był nią <a href="/wiki/Dziennik_(prasa)" title="Dziennik (prasa)">dziennik</a> <a href="/w/index.php?title=Yokohama_Mainichi_Shimbun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yokohama Mainichi Shimbun (strona nie istnieje)">Yokohama Mainichi Shimbun</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11543205#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q11543205">(inne języki)</a> (1871–1940), który zawierał tylko dwie strony. Obecnie największe znaczenie mają tytuły ogólnokrajowe (wydawane także w języku angielskim): <a href="/wiki/Yomiuri_Shimbun" title="Yomiuri Shimbun">Yomiuri Shimbun</a> (1874), liberalny <a href="/wiki/Asahi_Shimbun" title="Asahi Shimbun">Asahi Shimbun</a> (1879), <a href="/wiki/Mainichi_Shimbun" title="Mainichi Shimbun">Mainichi Shimbun</a> (1873), oraz (tylko po japońsku): biznesowy <a href="/wiki/Nihon_Keizai_Shimbun" title="Nihon Keizai Shimbun">Nihon Keizai Shimbun</a> (1876) oraz konserwatywny <a href="/wiki/Sankei_Shimbun" title="Sankei Shimbun">Sankei Shimbun</a> (1933). Do cudzoziemców skierowany jest angielskojęzyczny <a href="/w/index.php?title=Japan_Times&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japan Times (strona nie istnieje)">Japan Times</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1190886#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1190886">(inne języki)</a> (1897). Przypada na nie mniej więcej połowa dziennego <a href="/wiki/Nak%C5%82ad_(poligrafia)" title="Nakład (poligrafia)">nakładu</a> wynoszącego obecnie ponad 50 mln egzemplarzy, w tym również ponad 5 mln sportowych. Interesujące jest to, iż w zaawansowanej technicznie Japonii tutejsze gazety cieszą się niezachwianą popularnością i mają najwyższe nakłady na świecie. Ponadto ukazuje się wiele, bo ponad 3000 tytułów regionalnych oraz czasopism, wydawanych przez 1200 kompanii prasowych. Dwie największe agencje prasowe to powstałe w 1945 r. <a href="/wiki/Kyodo" title="Kyodo">Kyodo</a> i <a href="/w/index.php?title=Jiji_Press&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jiji Press (strona nie istnieje)">Jiji Press</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1688974#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1688974">(inne języki)</a>. W 1970 r. zniesiono <a href="/wiki/Cenzura" title="Cenzura">cenzurę</a> prasy, która ujawnia m.in. afery korupcyjne władz. Od 1925 r. w Japonii działa radio, a od 1951 r. telewizja, która od 1960 r. jest dostępna w kolorze. Od 1969 r. działa <a href="/wiki/Telewizja_kablowa" title="Telewizja kablowa">telewizja kablowa</a>. Obecnie prawie każde gospodarstwo domowe ma telewizor i radio, na które przypada odpowiednio 90 oraz 120 mln abonentów. Głównym nadawcą medialnym jest założona w 1926 r. niekomercyjna korporacja publiczna <a href="/wiki/NHK" title="NHK">NHK</a> (Nippon Hōsō Kyōkai), która ma kilka kanałów radiowych i telewizyjnych, a utrzymuje się z wydawanych przez siebie licencji. Spośród prawie 130 komercyjnych stacji telewizyjnych największe znaczenie mają <a href="/wiki/Nihon_Terebi_H%C5%8Ds%C5%8Dm%C5%8D" title="Nihon Terebi Hōsōmō">Nippon TV</a>, <a href="/wiki/TV_Asahi" title="TV Asahi">TV Asahi</a>, <a href="/wiki/Tokyo_Broadcasting_System" title="Tokyo Broadcasting System">TBS</a> oraz <a href="/wiki/Fuji_TV" title="Fuji TV">Fuji TV</a>, a wśród prywatnych rozgłośni radiowych dominują <a href="/w/index.php?title=Japan_Radio_Network&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japan Radio Network (strona nie istnieje)">JRN</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q843133#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q843133">(inne języki)</a>, <a href="/w/index.php?title=National_Radio_Network&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Radio Network (strona nie istnieje)">NRN</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q843439#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q843439">(inne języki)</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Japan_FM_Network&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japan FM Network (strona nie istnieje)">JFN</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Siły_o_charakterze_militarnym">Siły o charakterze militarnym</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=40" title="Edytuj sekcję: Siły o charakterze militarnym" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=40" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Siły o charakterze militarnym">edytuj kod</a>]</div> Na mocy swojej konstytucji, Japonia nie utrzymuje formalnie sił zbrojnych – de facto ich rolę pełnią jednak <a href="/wiki/Japo%C5%84skie_Si%C5%82y_Samoobrony" title="Japońskie Siły Samoobrony">Japońskie Siły Samoobrony</a>, dopuszczone artykułem 9. konstytucji<a href="#cite_note-Kubiak-InternatRel-10">[9]</a>. Składają się one z wojsk lądowych (<a href="/wiki/Japo%C5%84skie_L%C4%85dowe_Si%C5%82y_Samoobrony" title="Japońskie Lądowe Siły Samoobrony">Lądowe Siły Samoobrony</a>), morskich (<a href="/wiki/Japo%C5%84skie_Morskie_Si%C5%82y_Samoobrony" title="Japońskie Morskie Siły Samoobrony">Morskie Siły Samoobrony</a>) oraz sił powietrznych (<a href="/wiki/Japo%C5%84skie_Powietrzne_Si%C5%82y_Samoobrony" title="Japońskie Powietrzne Siły Samoobrony">Powietrzne Siły Samoobrony</a>). Według rankingu <a href="/w/index.php?title=Global_Firepower&action=edit&redlink=1" class="new" title="Global Firepower (strona nie istnieje)">Global Firepower</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q65202819#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q65202819">(inne języki)</a> (2017) japońskie siły zbrojne stanowią 5. siłę militarną na świecie, z rocznym budżetem na cele obronne w wysokości 43,8 mld dolarów (USD). Personel zawodowy Japońskich Sił Samoobrony liczy 311,8 tys. pracowników, 63 tys. jest w rezerwie<a href="#cite_note-23">[22]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oświata_i_edukacja">Oświata i edukacja</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=41" title="Edytuj sekcję: Oświata i edukacja" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=41" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Oświata i edukacja">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png/220px-Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png/330px-Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png/440px-Bungaku-Bandai_no-Takara-Terakoya-School-by-Issunshi-Hanasato.png 2x" data-file-width="2594" data-file-height="1903" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Terakoya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terakoya (strona nie istnieje)">Terakoya</a> dla dziewcząt</figcaption></figure> Początki japońskiej <a href="/wiki/O%C5%9Bwiata" title="Oświata">oświaty</a> sięgają czasów feudalnych, kiedy to w <a href="/wiki/Edo_(okres)" title="Edo (okres)">okresie Edo</a> <a href="/wiki/Siogunat" title="Siogunat">siogunat</a> <a href="/wiki/R%C3%B3d_Tokugawa" title="Ród Tokugawa">Tokugawa</a> rozpoczął politykę powszechnej edukacji. Powstały wtedy dwa rodzaje szkół: hankō (dosł. szkoła w <a href="/wiki/Lenno" title="Lenno">hanie</a>), czyli szkoły w obrębie posiadłości władcy feudalnego, w których uczyły się dzieci z rodzin arystokratycznych oraz <a href="/w/index.php?title=Terakoya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terakoya (strona nie istnieje)">terakoya</a> (dosł. budynek przy świątyni), czyli <a href="/wiki/Szko%C5%82a_(o%C5%9Bwiata)" title="Szkoła (oświata)">szkoły</a> przyświątynne dla mieszczan i dla chłopów, gdzie mnisi <a href="/wiki/Buddyzm" title="Buddyzm">buddyjscy</a>, a także przedstawiciele klasy wojowników uczyli dzieci pisania, czytania oraz <a href="/wiki/Arytmetyka" title="Arytmetyka">arytmetyki</a>. Przyswajane w okresie Meiji zachodnie wzorce miały wpływ także na edukację, efektem czego był wprowadzony w 1872 roku nowy, ogólnokrajowy system oświaty składający się z państwowych szkół podstawowych i średnich. Od 1886 istnieje obowiązkowa szkoła, w której nauka początkowo trwała 3 lub 4, a od 1908 roku 6 lat. Po II wojnie światowej trwający 9 lat obowiązek nauki w koedukacyjnych szkołach, obejmuje wszystkie dzieci w wieku 6–15 lat. Na obecny pięciostopniowy system nauczania składają się: nieobowiązkowe przedszkole dla dzieci w wieku 3–6 lat, szkoła podstawowa (shō-gakkō) trwająca 6 lat, szkoła średnia niższego stopnia (chū-gakkō) trwająca 3 lata, nieobowiązkowa szkoła średnia wyższego stopnia (kōtō-gakkō) trwająca 3 lata – przy czym te ogólnokształcące skupiają ok. 75% uczniów, a pozostała ich część uczęszcza do średnich szkół zawodowych. Niemal połowa absolwentów szkół średnich wyższego stopnia kontynuuje trwającą zazwyczaj 4 lub 5 lat naukę na wyższej uczelni (daigaku), tj. uniwersytecie lub kolegium. Ponadto istnieją specjalne szkoły dla niewidomych, niesłyszących oraz <a href="/wiki/Niepe%C5%82nosprawno%C5%9B%C4%87_intelektualna" title="Niepełnosprawność intelektualna">niepełnosprawnych umysłowo</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sailor_fuku_girls.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Sailor_fuku_girls.jpg/220px-Sailor_fuku_girls.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Sailor_fuku_girls.jpg/330px-Sailor_fuku_girls.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Sailor_fuku_girls.jpg/440px-Sailor_fuku_girls.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="833" /></a><figcaption>Japońskie uczennice w szkolnych mundurkach marynarskich</figcaption></figure> Japoński system oświaty jest w znacznym stopniu oparty na szkołach i uczelniach prywatnych, do których w latach 90. uczęszczało 80% dzieci w wieku przedszkolnym, 30% uczniów szkół średnich wyższego stopnia oraz prawie 3/4 studentów uczelni. Wstęp do większości szkół średnich oraz na uczelnie wyższe poprzedza rekrutacja w postaci mającego charakter testowy – egzaminu wstępnego, którego wysoki poziom trudności skłania wielu uczniów do uczęszczania na dodatkowe zajęcia i korepetycje w specjalnych niepublicznych szkołach przygotowawczych, zwanych juku bądź yobi-kō. W Japonii nie istnieje ogólnonarodowy, sztywny program nauczania, a jedynie ramowy, w oparciu o który każda szkoła opracowuje swój własny. Tygodniowy rozkład zajęć w szkole średniej niższego szczebla obejmuje etykę, język japoński, język angielski, <a href="/wiki/Wiedza_o_spo%C5%82ecze%C5%84stwie" title="Wiedza o społeczeństwie">naukę o społeczeństwie</a>, matematykę, nauki przyrodnicze, muzykę, sztuki piękne, <a href="/wiki/Wychowanie_fizyczne" title="Wychowanie fizyczne">wychowanie fizyczne</a> oraz <a href="/wiki/Gospodarstwo_domowe" title="Gospodarstwo domowe">gospodarstwo domowe</a> i prowadzenie domu. Japoński rok szkolny rozpoczyna się w kwietniu, a kończy w marcu. W międzyczasie uczniom przysługują kilkutygodniowe wakacje letnie, dwutygodniowe ferie zimowe, a także trwająca dwa tygodnie przerwa między starym a nowym rokiem szkolnym. Jeszcze do niedawna obowiązywał 6-dniowy rozkład zajęć. Od 2002 wszystkie soboty są wolne, jednak aż 41 procent Japończyków uważa, że uczniowie powinni być w szkołach we wszystkie soboty, a 79 procent jest zdania, że przynajmniej jedna sobota w miesiącu powinna być dniem szkolnym<a href="#cite_note-24">[23]</a>. Lekcje trwają od 8:30 do ok. 15:30, a przerwa obiadowa między 12:30 a 13:25. Typowa klasa w szkołach podstawowej i średniej liczy nawet do 40 uczniów podzielonych na grupy. Jak w wielu innych wysoko rozwiniętych państwach świata, także w Japonii szkoły są nowoczesne, a przy tym bardzo dobrze wyposażone w niezbędny sprzęt i pomoce naukowe, oferując przy tym bogatą ofertę spędzania czasu poza godzinami lekcyjnymi. Stąd też wielu uczniów uczęszcza na zajęcia związane ze sportem lub innymi zainteresowaniami. Uczniowie szkół średnich zobowiązani są nosić tradycyjny <a href="/wiki/Japo%C5%84ski_mundurek_szkolny" title="Japoński mundurek szkolny">mundurek szkolny</a> zwany gaku-ran. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uczelnie">Uczelnie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=42" title="Edytuj sekcję: Uczelnie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=42" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uczelnie">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Lista_uczelni_w_Japonii" title="Lista uczelni w Japonii">Lista uczelni w Japonii</a>.</div> W Japonii funkcjonuje kilkaset uczelni. Największą wszechnicą jest założony w 1877 roku <a href="/wiki/Uniwersytet_Tokijski" title="Uniwersytet Tokijski">Uniwersytet Tokijski</a>, potocznie zwany Tōdai, który jest jedną z siedmiu założonych jeszcze przed II wojną światową uczelni cesarskich, a obecnie państwowych. Inne renomowane uczelnie to: <a href="/wiki/Uniwersytet_w_Kioto" title="Uniwersytet w Kioto">Kyoto University</a>, <a href="/wiki/Uniwersytet_Osakijski" title="Uniwersytet Osakijski">Uniwersytet Osakijski</a>, <a href="/wiki/Nagoya_University" title="Nagoya University">Nagoya University</a><a href="#cite_note-25">[b]</a>, <a href="/wiki/Uniwersytet_Hokkaido" title="Uniwersytet Hokkaido">Uniwersytet Hokkaido</a>, <a href="/wiki/Uniwersytet_Tohoku" title="Uniwersytet Tohoku">Uniwersytet Tohoku</a> oraz <a href="/wiki/Uniwersytet_Kiusiu" title="Uniwersytet Kiusiu">Uniwersytet Kiusiu</a><a href="#cite_note-incor-26">[24]</a>. Spośród uczelni prywatnych prym wiodą tokijskie uniwersytety: <a href="/wiki/Uniwersytet_Waseda" title="Uniwersytet Waseda">Waseda</a> (najstarszy w Japonii i Azji, założony w 1858), <a href="/wiki/Uniwersytet_Kei%C5%8D" title="Uniwersytet Keiō">Keio</a> oraz, założony przez <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuitów</a>, Uniwersytet Sofia. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ochrona_zdrowia">Ochrona zdrowia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=43" title="Edytuj sekcję: Ochrona zdrowia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=43" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ochrona zdrowia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg/220px-Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg" decoding="async" width="220" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg/330px-Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg/440px-Japanese_TOYOTA_HIMEDIC_3rd_ambulance.jpg 2x" data-file-width="3056" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Wyprodukowany przez Toyotę <a href="/wiki/Ambulans" title="Ambulans">ambulans</a> Himedic</figcaption></figure> Od zakończenia II wojny światowej japoński <a href="/wiki/System_opieki_zdrowotnej" title="System opieki zdrowotnej">system opieki zdrowotnej</a> ma charakter powszechnego, uniwersalnego świadczenia obejmującego wszystkich mieszkańców kraju. Fundusze z obowiązkowego <a href="/wiki/Ubezpieczenie_zdrowotne" title="Ubezpieczenie zdrowotne">ubezpieczenia zdrowotnego</a> pochodzą ze składek, które stanowią 56% wszystkich środków przeznaczanych na finansowanie służby zdrowia, kolejne 25% to rządowe subwencje z podatków, 7% subwencje władz lokalnych, a 12% wydatków pokrywane jest z bezpośredniego udziału pacjenta w kosztach leczenia. W 1985 roku nastąpiła restrukturyzacja szpitali. Obecnie w Japonii funkcjonują trzy podstawowe typy placówek opieki zdrowotnej: szpitale, kliniki (odpowiednik poradni ogólnej lub specjalistycznej z niewielką liczbą łóżek, w których pobyt trwa nie więcej niż dwie doby) i zakłady położnicze. Z ponad 150 tysięcy działających placówek tylko 10 tysięcy stanowią szpitale. Ponadto w japońskim systemie zdrowotnym istnieje wyraźna dominacja sektora prywatnego, kontrolującego ponad 80% szpitali oraz 70% wszystkich łóżek, których liczba przypadająca na tysiąc mieszkańców wynosi 16,5 i jest jednym z najwyższych wskaźników spośród państw wysokorozwiniętych; dwukrotnie przewyższając średnią <a href="/wiki/Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_i_Rozwoju" title="Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju">OECD</a>. Obecnie japońskie społeczeństwo boryka się, ze schorzeniami uchodzącymi za typowo cywilizacyjne. Spadek liczby narodzin dzieci, przepracowanie, a także choroby psychiczne, zwłaszcza <a href="/wiki/Zaburzenia_depresyjne" title="Zaburzenia depresyjne">depresje</a>. Japonia jest państwem z największym na świecie odsetkiem samobójstw wśród dzieci i młodzieży. W służbie zdrowia jest zatrudnionych około 2 mln osób, z czego 200 tys. stanowią lekarze, których większość (a mianowicie 61,5%) pracuje w szpitalach prywatnych, 26,6% w uniwersyteckich, a 11,8% w klinikach. W 1998 na tysiąc mieszkańców przypadało 1,9 lekarzy i 7,8 pielęgniarek. Niezwykle nowoczesna japońska służba zdrowia zajmuje pierwsze miejsce na świecie pod względem nasycenia zaawansowanymi technikami medycznymi, w znaczny sposób dystansując inne państwa uprzemysłowione. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Toalety_w_Japonii">Toalety w Japonii</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=44" title="Edytuj sekcję: Toalety w Japonii" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=44" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Toalety w Japonii">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Modern_japanese_toilet.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Modern_japanese_toilet.jpg/220px-Modern_japanese_toilet.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Modern_japanese_toilet.jpg/330px-Modern_japanese_toilet.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Modern_japanese_toilet.jpg/440px-Modern_japanese_toilet.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1115" /></a><figcaption>Panel sterowania współczesnej japońskiej ubikacji</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ubikacje_w_Japonii" title="Ubikacje w Japonii">Ubikacje w Japonii</a>.</div> W Japonii istnieją dwa rodzaje toalet<a href="#cite_note-links-27">[25]</a><a href="#cite_note-japanguide-28">[26]</a>: tradycyjna <a href="/wiki/Ubikacja_kucana" title="Ubikacja kucana">ubikacja kucana</a>, która nadal jest powszechna, oraz wprowadzana po II wojnie światowej toaleta typu zachodniego. Ten drugi rodzaj jest ustawicznie modernizowany poprzez łączenie nowoczesnej elektroniki ze współczesnymi stylami <a href="/wiki/Muszla_klozetowa" title="Muszla klozetowa">muszli</a> i <a href="/wiki/Pisuar" title="Pisuar">pisuarów</a>. Obecnie szczytem techniki dla urządzeń w „stylu zachodnim” jest połączenie muszli klozetowej z <a href="/wiki/Bidet" title="Bidet">bidetem</a>. Według danych z 2004 r. są one zainstalowane w ponad połowie japońskich <a href="/wiki/Gospodarstwo_domowe" title="Gospodarstwo domowe">gospodarstw domowych</a><a href="#cite_note-High-Tech_Toilets-29">[27]</a><a href="#cite_note-Toilet_Nirvana-30">[28]</a><a href="#cite_note-super-toilets_worldwide-31">[29]</a>. W Japonii ten typ ubikacji jest popularnie nazywany Washlet (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> ウォシュレット Woshuretto), od popularnego modelu firmy <a href="/w/index.php?title=Toto_Ltd.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toto Ltd. (strona nie istnieje)">Toto Ltd.</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1751566#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1751566">(inne języki)</a> Ma on zaawansowane wyposażenie, które jest rzadko spotykane poza <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azją</a>. W zależności od modelu, washlet ma różnorodne funkcje, jak np. m.in.: automatyczne podgrzewanie, podnoszenie i opuszczanie deski sedesowej, suszenie ciepłym powietrzem, samoczynne spłukiwanie. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przestępczość">Przestępczość</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=45" title="Edytuj sekcję: Przestępczość" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=45" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przestępczość">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sumiyoshi-kai.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sumiyoshi-kai.svg/170px-Sumiyoshi-kai.svg.png" decoding="async" width="170" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sumiyoshi-kai.svg/255px-Sumiyoshi-kai.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Sumiyoshi-kai.svg/340px-Sumiyoshi-kai.svg.png 2x" data-file-width="354" data-file-height="354" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kamon_(symbol)" title="Kamon (symbol)">Daimon</a> gangu Sumiyoshi-rengō (Sumiyoshi-kai) z Osaki</figcaption></figure> W Japonii występuje bardzo niski wskaźnik <a href="/wiki/Przest%C4%99pczo%C5%9B%C4%87" title="Przestępczość">przestępczości</a>, a jednymi z największych zalet Japończyków są uczciwość i szacunek dla prawa. Ulice japońskich miast należą do najbezpieczniejszych w świecie, w tym również w nocy. Morderstwa i rozboje są rzadkością, co zapewnia poczucie bezpieczeństwa. Jednak od pewnego czasu wzrasta liczba przestępstw urzędniczych, bandyckich napadów i <a href="/wiki/Wykroczenie" title="Wykroczenie">wykroczeń</a> popełnianych przez młodocianych. Uważający się za spadkobierców samurajów <a href="/wiki/Yakuza" title="Yakuza">yakuza</a>, to członkowie tradycyjnych, zhierarchizowanych japońskich grup przestępczych, które stanowią największą na świecie <a href="/wiki/Przest%C4%99pczo%C5%9B%C4%87_zorganizowana" title="Przestępczość zorganizowana">przestępczość zorganizowaną</a>. Apogeum ich działalności przypadło na pierwszą połowę lat 60. XX wieku, kiedy prawie 5120 różnych grup skupiało w swych szeregach ponad 184 tys. <a href="/wiki/Mafia" title="Mafia">mafiosów</a>. Obecnie szacunkowo funkcjonuje ponad 3300 <a href="/wiki/Gang" title="Gang">gangów</a> skupiających niemal 100 tys. członków. Do największych przestępczych rodów należą: <a href="/wiki/Yamaguchi-gumi" title="Yamaguchi-gumi">Yamaguchi-gumi</a> z Kobe, <a href="/wiki/Sumiyoshi-kai" title="Sumiyoshi-kai">Sumiyoshi-rengō</a> z Osaki oraz <a href="/wiki/Inagawa-kai" title="Inagawa-kai">Inagawa-kai</a> z Tokio i Jokohamy. Tradycyjne obszary działalności yakuzy to: nielegalny <a href="/wiki/Hazard" title="Hazard">hazard</a>, <a href="/wiki/Wymuszenie_rozb%C3%B3jnicze" title="Wymuszenie rozbójnicze">wymuszenia</a>, <a href="/wiki/Fa%C5%82szerstwo" title="Fałszerstwo">fałszerstwa</a>, <a href="/wiki/Oszustwo" title="Oszustwo">oszustwa</a>, <a href="/wiki/Handel_narkotykami" title="Handel narkotykami">handel narkotykowy</a>, <a href="/wiki/Przemyt" title="Przemyt">przemyt</a> broni, manipulowanie wyścigami motocyklowymi i konnymi, kontrola życia nocnego: kluby, dyskoteki, prostytucja. Ponadto specjalizują się również w przestępczości gospodarczej, obejmującej budownictwo, operacje finansowe, obrót nieruchomościami i gruntami. 20 marca 1995 r. założona przez <a href="/wiki/Sh%C5%8Dk%C5%8D_Asahara" title="Shōkō Asahara">Shōkō Asaharę</a> religijna <a href="/wiki/Sekta" title="Sekta">sekta</a> <a href="/wiki/Aum_Shinriky%C5%8D" title="Aum Shinrikyō">Aum Shinrikyō</a> dokonała jednego z największych aktów <a href="/wiki/Terroryzm" title="Terroryzm">terrorystycznych</a> w historii Japonii, którym był <a href="/wiki/Atak_w_metrze_w_Tokio" title="Atak w metrze w Tokio">atak w tokijskim metrze</a><a href="#cite_note-32">[30]</a>. W wyniku rozpylenia <a href="/wiki/Bro%C5%84_chemiczna" title="Broń chemiczna">bojowego środka trującego</a> – <a href="/wiki/Sarin" title="Sarin">sarinu</a>, śmierć poniosło 12 osób, a ponad 5 tys. zostało zatrutych. Struktura organizacyjna policji wyróżnia dwa szczeble: państwowy i prefekturalny. Rząd Japonii sprawuje cywilną kontrolę nad służbami poprzez Państwową Komisję ds. Bezpieczeństwa Publicznego (NPSC, Kokka Kōan Iinkai), której z kolei podlega <a href="/w/index.php?title=Agencja_Policji_Pa%C5%84stwowej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agencja Policji Państwowej (strona nie istnieje)">Agencja Policji Państwowej</a> (NPA, Keisatsu-chō). Mającej osiem biur regionalnych NPA przewodzi wyznaczony przez NPSC i mianowany przez premiera komisarz generalny. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:NSX-policecar.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/NSX-policecar.jpg/220px-NSX-policecar.jpg" decoding="async" width="220" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/NSX-policecar.jpg/330px-NSX-policecar.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/NSX-policecar.jpg/440px-NSX-policecar.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="483" /></a><figcaption>Policyjny radiowóz Honda NSX</figcaption></figure> Cechą charakterystyczną japońskiej policji jest istnienie systemu składającego się z ok. 15 tys. niewielkich posterunków ulicznych zwanych kōban (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 交番) oraz wiejskich chūzaisho (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 駐在所), w których może pracować naraz do czterech policjantów. Ponadto w ten sposób zapewniony jest bezpośredni kontakt stróżów prawa z obywatelami, których odwiedzają dwa razy w ciągu roku i pytają o codzienne problemy oraz prowadzą <a href="/wiki/Baza_danych" title="Baza danych">bazy danych</a> dotyczące mieszkańców podległego im <a href="/wiki/Rewir" title="Rewir">rewiru</a>. Zazwyczaj funkcjonariusze ci zajmują się patrolowaniem ulic, prewencją w szkołach, czy monitorowaniem ruchu drogowego. 47 komend prefekturalnych zatrudnia 250 tys. osób, z czego policjantów jest 220 tys. Policja państwowa liczy 7,6 tys. osób, z czego 1,2 tys. to <a href="/wiki/Oficer_(policja)" title="Oficer (policja)">oficerowie</a>, a 900 strażnicy cesarscy. Specjalną formacją policji japońskiej jest licząca 300 antyterrorystów <a href="/w/index.php?title=Specjalna_Grupa_Szturmowa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Specjalna Grupa Szturmowa (strona nie istnieje)">Specjalna Grupa Szturmowa</a> (SAT, Tokushu Kyūshū Butai), która powstała w 1996, a do rutynowych jej zadań należy ochrona lotnisk i budynków rządowych. Policja japońska ma blisko 26 tys. pojazdów, w tym 5 tys. <a href="/wiki/Radiow%C3%B3z" title="Radiowóz">radiowozów</a>, 3 tys. motocykli, 5 tys. pojazdów nieoznakowanych, 2,5 tys. wozów transportowych, 200 <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3d%C5%BA_(jednostka_p%C5%82ywaj%C4%85ca)" title="Łódź (jednostka pływająca)">łodzi</a> i 80 <a href="/wiki/%C5%9Amig%C5%82owiec" title="Śmigłowiec">helikopterów</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nauka_i_technika">Nauka i technika</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=46" title="Edytuj sekcję: Nauka i technika" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=46" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nauka i technika">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg/220px-Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg/330px-Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg/440px-Kibo_PM_and_ELM-PS.jpg 2x" data-file-width="3072" data-file-height="2039" /></a><figcaption>Wchodzące w skład <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Stacja_Kosmiczna" title="Międzynarodowa Stacja Kosmiczna">Międzynarodowej Stacji Kosmicznej</a> laboratorium <a href="/wiki/Kib%C5%8D" title="Kibō">Kibō</a></figcaption></figure> Restauracja władzy cesarskiej w połowie XIX w. zapoczątkowała okres wzmożonej modernizacji i industrializacji, który nie byłyby możliwy bez poznania i przyjęcia zachodnich osiągnięć w nauce i technice. Aby temu sprostać, w 1966 r. Japonia przyjęła oficjalnie (jako 71 państwo na świecie) <a href="/wiki/Uk%C5%82ad_SI" title="Układ SI">metryczny system miar i wag</a><a href="#cite_note-33">[31]</a>. Był to główny czynnik „cudu gospodarczego” z lat 60. i 70. XX wieku. Od tego czasu Japonia zaczęła zdobywać wysoką światową pozycję w produkcji zaawansowanych technicznie wyrobów elektronicznych i motoryzacyjnych. Obecnie, aby sprostać kolejnym wyzwaniom, rola nauki jest tym większa, im bardziej sukces ekonomiczny oparty jest na wiedzy, innowacyjności oraz nowoczesnej myśli technicznej. W coraz większym stopniu przemysł wywiera znaczący wpływ na jakość życia ludzi oraz stan środowiska naturalnego, czego współczesna Japonia jest przykładem. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Honda_ASIMO_(ver._2011)_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg/170px-Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg/255px-Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg/340px-Honda_ASIMO_%28ver._2011%29_2013_Tokyo_Motor_Show.jpg 2x" data-file-width="1707" data-file-height="2560" /></a><figcaption>Stworzony przez <a href="/wiki/Honda" title="Honda">Hondę</a> <a href="/wiki/Humanoid" title="Humanoid">humanoid</a> <a href="/wiki/ASIMO" title="ASIMO">ASIMO</a></figcaption></figure> Będący podstawą powojennego cudu gospodarczego intensywny rozwój rozmaitych gałęzi przemysłu wymagał kooperacji z placówkami naukowo-badawczymi, z których najbardziej zaawansowane i rozwinięte są określane mianem <a href="/wiki/Technopolia" title="Technopolia">technopolii</a>. Współpraca i wzajemna zależność przyczyniły się do tego, że Japonia jest w czołówce państw prowadzących <a href="/wiki/Badania_naukowe" title="Badania naukowe">badania</a> i rozwijających <a href="/wiki/Technologia" title="Technologia">technologie</a>, dysponując przy tym trzecim po USA i UE największym na świecie budżetem w wysokości 130 mld dolarów oraz mając kadrę liczącą ok. 677 tys. naukowców i pracowników naukowych. Szeroko zakrojony rozwój jest obserwowany w dziedzinach <a href="/wiki/Nauki_przyrodnicze" title="Nauki przyrodnicze">nauk przyrodniczych</a> oraz <a href="/wiki/Nauki_techniczne" title="Nauki techniczne">technicznych</a>, gdzie pole intensywnej działalności naukowej obejmuje m.in. najbardziej zaawansowane dyscypliny, takie jak: <a href="/wiki/Elektronika" title="Elektronika">elektronika</a>, <a href="/wiki/Telekomunikacja" title="Telekomunikacja">telekomunikacja</a>, <a href="/wiki/Informatyka" title="Informatyka">informatyka</a>, <a href="/wiki/Chemia" title="Chemia">chemia</a>, <a href="/wiki/Medycyna" title="Medycyna">medycyna</a>, <a href="/wiki/Genetyka" title="Genetyka">genetyka</a>, a ostatnio również <a href="/wiki/Nanotechnologia" title="Nanotechnologia">nanotechnologia</a>, <a href="/wiki/Biotechnologia" title="Biotechnologia">biotechnologia</a> czy <a href="/wiki/Cybernetyka" title="Cybernetyka">cybernetyka</a>. Z Japonii wywodzi się <a href="/wiki/Mechatronika" title="Mechatronika">mechatronika</a>. Kraj ten od lat dominuje w <a href="/wiki/Robotyka" title="Robotyka">robotyce</a> skupiając na swoim terytorium ponad połowę robotów przemysłowych świata. Stale zwiększający się <a href="/wiki/Popyt" title="Popyt">popyt</a> na energię, przy zmniejszających się rezerwach surowców sprawia, że pozbawiony ich Kraj Kwitnącej Wiśni poszukuje alternatywnych jej źródeł. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Tomonaga.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Tomonaga.jpg/170px-Tomonaga.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Tomonaga.jpg/255px-Tomonaga.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Tomonaga.jpg/340px-Tomonaga.jpg 2x" data-file-width="496" data-file-height="744" /></a><figcaption><a href="/wiki/Shin%E2%80%99ichir%C5%8D_Tomonaga" title="Shin’ichirō Tomonaga">Shin’ichirō Tomonaga</a></figcaption></figure> Dlatego m.in., zainicjowano w 1954 roku japoński program badań nuklearnych. W 1963 roku zaczął pracę pierwszy doświadczalny, a trzy lata potem komercyjny <a href="/wiki/Reaktor_j%C4%85drowy" title="Reaktor jądrowy">reaktor jądrowy</a>. W 2004 roku pracowały 54 reaktory o łącznej mocy 45 521 MW. Ponadto Japonia uczestniczy w międzynarodowym programie <a href="/wiki/ITER" title="ITER">ITER</a>, mającym na celu zbadanie możliwości produkowania na wielką skalę energii w wyniku <a href="/wiki/Reakcja_termoj%C4%85drowa" title="Reakcja termojądrowa">fuzji jądrowej</a>. Nie mniej intensywnie rozwija się <a href="/wiki/Astronautyka" title="Astronautyka">astronautyka</a>, której początki sięgają 1955 roku. Od tego czasu Japończycy zbudowali rakiety, za pomocą których wyprowadzili w <a href="/wiki/Przestrze%C5%84_kosmiczna" title="Przestrzeń kosmiczna">przestrzeń kosmiczną</a> szereg <a href="/wiki/Sztuczny_satelita" title="Sztuczny satelita">satelitów</a> i <a href="/wiki/Sonda_kosmiczna" title="Sonda kosmiczna">sond</a>. Powstała w 2003 roku w wyniku reorganizacji <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_Agencja_Eksploracji_Aerokosmicznej" title="Japońska Agencja Eksploracji Aerokosmicznej">Japońska Agencja Kosmiczna</a> (JAXA) jest na etapie realizacji kilku projektów, takich jak Japoński Moduł Eksperymentalny – <a href="/wiki/Kib%C5%8D" title="Kibō">Kibō</a> będący częścią <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Stacja_Kosmiczna" title="Międzynarodowa Stacja Kosmiczna">MSK</a>, czy powstająca we współpracy z koncernami lotniczymi <a href="/w/index.php?title=GX&action=edit&redlink=1" class="new" title="GX (strona nie istnieje)">GX</a> – pierwsza na świecie rakieta z <a href="/wiki/Silnik_rakietowy" title="Silnik rakietowy">napędem</a> wykorzystującym <a href="/wiki/LNG" title="LNG">LNG</a>. Japoński program kosmiczny planuje załogowe misje na Księżyc, których ukoronowaniem ma być założenie załogowej bazy do ok. 2030 roku. Japonia użytkuje dwa usytuowane nieopodal Kiusiu <a href="/wiki/Kosmodrom" title="Kosmodrom">kosmodromy</a>: <a href="/wiki/Centrum_Lot%C3%B3w_Kosmicznych_Tanegashima" title="Centrum Lotów Kosmicznych Tanegashima">Tanegashima</a> oraz <a href="/wiki/Centrum_Kosmiczne_Uchinoura" title="Centrum Kosmiczne Uchinoura">Uchinoura</a>. Z uwagi na specyficzne położenie geograficzne dobrze rozwinęły się dziedziny wiedzy <a href="/wiki/Nauki_o_Ziemi" title="Nauki o Ziemi">nauk o Ziemi</a>, a więc <a href="/wiki/Geologia" title="Geologia">geologia</a>, <a href="/wiki/Geofizyka" title="Geofizyka">geofizyka</a> oraz <a href="/wiki/Oceanografia" title="Oceanografia">oceanologia</a>. Związane z tym są również badania polarne, których pionierem w Japonii był <a href="/wiki/Nobu_Shirase" title="Nobu Shirase">Nobu Shirase</a> (1867–1946). W 1957 r. na <a href="/wiki/Antarktyda" title="Antarktyda">Antarktydzie</a> rozpoczęła swą działalność pierwsza japońska stacja polarna – <a href="/w/index.php?title=Syowa_(stacja_polarna)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syowa (stacja polarna) (strona nie istnieje)">Syowa</a> (Shōwa), a pozostałe to <a href="/w/index.php?title=Mizuho_(stacja_polarna)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mizuho (stacja polarna) (strona nie istnieje)">Mizuho</a>, <a href="/w/index.php?title=Asuka_(stacja_polarna)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asuka (stacja polarna) (strona nie istnieje)">Asuka</a> oraz <a href="/wiki/Dome_Fuji" title="Dome Fuji">Dome Fuji</a>. Ze względu na ciągłe zagrożenie sejsmiczne i tragiczne doświadczenia z tym związane, Japonia jest jednym z przodujących państw w dziedzinie inżynierii budowlanej lądowej i morskiej. Dobrym przykładem są tutaj specjalne konstrukcje domów odporne na trzęsienia ziemi, mosty, wiadukty oraz sztuczne wyspy. Po II wojnie światowej japońscy uczeni zyskali światowe uznanie. Są wśród nich laureaci <a href="/wiki/Nagroda_Nobla" title="Nagroda Nobla">Nagrody Nobla</a>. W <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_fizyki" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki">dziedzinie fizyki</a>: <a href="/wiki/Hideki_Yukawa" title="Hideki Yukawa">Hideki Yukawa</a>, <a href="/wiki/Shin%E2%80%99ichir%C5%8D_Tomonaga" title="Shin’ichirō Tomonaga">Shin’ichirō Tomonaga</a>, <a href="/wiki/Leo_Esaki" title="Leo Esaki">Leo Esaki</a>, <a href="/wiki/Masatoshi_Koshiba" title="Masatoshi Koshiba">Masatoshi Koshiba</a>, <a href="/wiki/Yoichiro_Nambu" title="Yoichiro Nambu">Yoichiro Nambu</a>, <a href="/wiki/Makoto_Kobayashi" title="Makoto Kobayashi">Makoto Kobayashi</a>, <a href="/wiki/Toshihide_Masukawa" title="Toshihide Masukawa">Toshihide Masukawa</a> (także pisownia Masukawa); <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_chemii" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie chemii">dziedzinie chemii</a>: <a href="/wiki/Ken%E2%80%99ichi_Fukui" title="Ken’ichi Fukui">Ken’ichi Fukui</a>, <a href="/wiki/Hideki_Shirakawa" title="Hideki Shirakawa">Hideki Shirakawa</a>, <a href="/wiki/Ry%C5%8Dji_Noyori" title="Ryōji Noyori">Ryōji Noyori</a>, <a href="/wiki/K%C5%8Dichi_Tanaka" title="Kōichi Tanaka">Kōichi Tanaka</a>, <a href="/wiki/Osamu_Shimomura" title="Osamu Shimomura">Osamu Shimomura</a>, <a href="/wiki/Eiichi_Negishi" title="Eiichi Negishi">Eiichi Negishi</a>, <a href="/wiki/Akira_Suzuki" title="Akira Suzuki">Akira Suzuki</a>; w <a href="/wiki/Laureaci_Nagrody_Nobla_w_dziedzinie_fizjologii_lub_medycyny" title="Laureaci Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii lub medycyny">dziedzinie fizjologii i medycyny</a>: <a href="/wiki/Susumu_Tonegawa" title="Susumu Tonegawa">Susumu Tonegawa</a> i <a href="/wiki/Tasuku_Honjo" title="Tasuku Honjo">Tasuku Honjo</a>. Należy wymienić także zdobywców <a href="/wiki/Medal_Fieldsa" title="Medal Fieldsa">Medalu Fieldsa</a>, najbardziej prestiżowej nagrody przyznawanej w dziedzinie matematyki, a są to: <a href="/wiki/Kunihiko_Kodaira" title="Kunihiko Kodaira">Kunihiko Kodaira</a>, <a href="/wiki/Heisuke_Hironaka" title="Heisuke Hironaka">Heisuke Hironaka</a> i <a href="/wiki/Shigefumi_Mori" title="Shigefumi Mori">Shigefumi Mori</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kultura_i_sztuka">Kultura i sztuka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=47" title="Edytuj sekcję: Kultura i sztuka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=47" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kultura i sztuka">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Origami-crane.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Origami-crane.jpg/220px-Origami-crane.jpg" decoding="async" width="220" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Origami-crane.jpg/330px-Origami-crane.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Origami-crane.jpg/440px-Origami-crane.jpg 2x" data-file-width="2080" data-file-height="1672" /></a><figcaption>Origami – sztuka składania papieru</figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sztuka_japo%C5%84ska" title="Sztuka japońska">Sztuka japońska</a>.</div> Na kulturę Japonii zasadniczy wpływ wywarły wielka cywilizacja chińska, oraz położona bliżej Korea. W Państwie Środka narodziły się charakterystyczne dla Japonii dziedziny <a href="/wiki/Sztuka" title="Sztuka">sztuki</a>, takie jak <a href="/wiki/Origami" title="Origami">origami</a>, <a href="/wiki/Suiseki" title="Suiseki">suiseki</a>, czy pielęgnowanie drzewek <a href="/wiki/Bonsai" title="Bonsai">bonsai</a>. To stamtąd też w XIII wieku dotarł do Kraju Kwitnącej Wiśni buddyzm <a href="/wiki/Zen" title="Zen">zen</a>, będący inspiracją dla rozwoju nowych nurtów i form w <a href="/wiki/Malarstwo" title="Malarstwo">malarstwie</a>, <a href="/wiki/Kaligrafia" title="Kaligrafia">kaligrafii</a> czy <a href="/wiki/Poezja" title="Poezja">poezji</a>. Niemniej jednak już znacznie wcześniej japońscy mistrzowie odeszli od wiernego naśladowania chińskich wzorów, z ich przywiązaniem do <a href="/wiki/Symetria_figury" title="Symetria figury">symetrii</a>. Stąd też w sztukach <a href="/wiki/Sztuki_plastyczne" title="Sztuki plastyczne">plastycznych</a> główny plan znajduje się poza środkiem dzieła, a w mowie, słowie pisanym oraz w sztuce domysł często przeważa nad jednoznacznością. Wraz z zen do Kraju Wschodzącego Słońca dotarł również <a href="/wiki/Rytua%C5%82" title="Rytuał">rytuał</a> picia herbaty, który przekształcił się następnie w <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_ceremonia_picia_herbaty" title="Japońska ceremonia picia herbaty">ceremonię</a> o dużych walorach <a href="/wiki/Estetyka" title="Estetyka">estetycznych</a> i <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozoficznych</a>. To za jej sprawą narodziły się nowe charakterystyczne dziedziny oraz formy sztuki, takie jak <a href="/wiki/Ikebana" title="Ikebana">ikebana</a> – sposób układania kwiatów, czy poezja <a href="/wiki/Haiku" title="Haiku">haiku</a>. Ceremonia parzenia herbaty wywarła też istotny wpływ na wygląd wnętrza japońskiego domu oraz <a href="/wiki/Styl_(sztuka)" title="Styl (sztuka)">styl</a> <a href="/wiki/Ogr%C3%B3d" title="Ogród">ogrodów</a>, z których najsłynniejsze to <a href="/wiki/Karesansui" title="Karesansui">karesansui</a> – pełne surowości i prostoty kamienne ogrody zen, obrazujące wodę i góry, odzwierciedlające tym samym filozoficzne idee. <a href="/wiki/Japo%C5%84ska_ceremonia_picia_herbaty" title="Japońska ceremonia picia herbaty">Chanoyu</a>, a więc „droga herbaty” i współgrające ze sobą różne formy sztuki reprezentują tak charakterystyczne dla estetyki japońskiej pojęcia, jak wabi (piękno ubóstwa) i sabi (patyny czasu), które razem z kryteriami shibui, a więc „spokojnej wytworności” składają się na najważniejszą zasadę japońskiego smaku, zgodnie z którą mniej znaczy więcej. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kuchnia">Kuchnia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=48" title="Edytuj sekcję: Kuchnia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=48" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kuchnia">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sashimi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Sashimi.jpg/220px-Sashimi.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Sashimi.jpg/330px-Sashimi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Sashimi.jpg/440px-Sashimi.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption><a href="/wiki/Sashimi" title="Sashimi">Sashimi</a></figcaption></figure> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Kuchnia_japo%C5%84ska" title="Kuchnia japońska">Kuchnia japońska</a>.</div> W Japonii <a href="/wiki/Sztuka_kulinarna" title="Sztuka kulinarna">jedzenie</a> i jego przygotowanie jest niemal rytuałem, a spożywanie posiłków poza domem należy do największych przyjemności czasu wolnego. W przygotowanie z pozoru prostych potraw tradycyjnej <a href="/wiki/Kuchnia_japo%C5%84ska" title="Kuchnia japońska">japońskiej kuchni</a> wkłada się wiele serca i pracy. Ogromną wagę przywiązuje się do świeżości produktów, sposobu ułożenia, a także koloru potraw. Podstawą tej kuchni jest ryż, którego znaczenie jest tak wielkie, że słowo gohan, a więc gotowany ryż znaczy tyle samo co posiłek. Pod wpływem buddyzmu od X do niemal końca XIX wieku obowiązywał zakaz spożywania mięsa, stąd też kwintesencję tutejszych dań stanowią przyrządzane na różne sposoby ryby i owoce morza. Z ich udziałem, często w surowej postaci powstają tak charakterystyczne potrawy, jak: <a href="/wiki/Sushi" title="Sushi">sushi</a>, <a href="/wiki/Sashimi" title="Sashimi">sashimi</a>, czy mająca portugalskie pochodzenie <a href="/wiki/Tempura" title="Tempura">tempura</a>. Do kulinarnych rarytasów zalicza się rybę <a href="/wiki/Takifugu" title="Takifugu">fugu</a>. Niektóre jej organy wewnętrzne są silnie toksyczne. Do codziennego menu zalicza się <a href="/w/index.php?title=Zupa_miso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zupa miso (strona nie istnieje)">zupę miso</a>, a więc sojowy <a href="/wiki/Wywar" title="Wywar">wywar</a> z dodatkami, którymi mogą być owoce morza, czy też inna sojowa specjalność – <a href="/wiki/Twar%C3%B3g" title="Twaróg">twaróg</a> <a href="/wiki/Tofu" title="Tofu">tofu</a>. Równie dużą popularnością wśród Japończyków cieszą się <a href="/wiki/Makaron" title="Makaron">makarony</a>: gruby <a href="/wiki/Udon" title="Udon">udon</a>, cienki <a href="/wiki/S%C5%8Dmen" title="Sōmen">sōmen</a>, <a href="/wiki/R%C4%81men" title="Rāmen">rāmen</a> (wszystkie z mąki pszennej) i <a href="/wiki/Soba_(makaron)" title="Soba (makaron)">soba</a> (z <a href="/wiki/Gryka" title="Gryka">gryczanej</a>). Ważną część japońskiej <a href="/wiki/Dieta" title="Dieta">diety</a> oraz istotny składnik potraw stanowią warzywa, w tym tak osobliwe jak <a href="/wiki/Lepi%C4%99%C5%BCnik_japo%C5%84ski" title="Lepiężnik japoński">fuki</a>, a także grzyby (np. <a href="/wiki/Twardnik_japo%C5%84ski" title="Twardnik japoński">shiitake</a>) oraz morskie wodorosty i <a href="/wiki/Glony" title="Glony">glony</a>, z których powstaje będący podstawą wielu zup bulion <a href="/wiki/Dashi" title="Dashi">dashi</a>. Jako przypraw używa się w japońskiej kuchni m.in.: <a href="/wiki/Sos_sojowy" title="Sos sojowy">sosu sojowego</a> shōyu, ostrego chrzanu o zielonym kolorze <a href="/wiki/Chrzan_japo%C5%84ski" title="Chrzan japoński">wasabi</a>, czy octu ryżowego <a href="/wiki/Ocet_ry%C5%BCowy" title="Ocet ryżowy">su</a>. Spośród dań mięsnych popularne są <a href="/wiki/Yakitori" title="Yakitori">yakitori</a>, <a href="/wiki/Tonkatsu" title="Tonkatsu">tonkatsu</a> oraz <a href="/wiki/Sukiyaki" title="Sukiyaki">sukiyaki</a>. Do posiłków pite są przeważnie o-cha, czyli zielona <a href="/wiki/Herbata" title="Herbata">herbata</a> lub jej odmiany <a href="/wiki/Sencha" title="Sencha">sencha</a>, czy też <a href="/wiki/Genmaicha" title="Genmaicha">genmaicha</a>. Wytwarzana z ryżu <a href="/wiki/Sake" title="Sake">sake</a> to najsłynniejszy japoński <a href="/wiki/Nap%C3%B3j_alkoholowy" title="Napój alkoholowy">napój alkoholowy</a>, który podawany jest także na ciepło. Jednak podobnie, jak gdzie indziej na świecie, także w Japonii największym wzięciem cieszy się <a href="/wiki/Piwo" title="Piwo">piwo</a>, które pojawiło się tutaj w XIX wieku. Wśród japońskich <a href="/wiki/Browar" title="Browar">browarów</a> prym wiodą: <a href="/w/index.php?title=Browar_Asahi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Browar Asahi (strona nie istnieje)">Asahi</a>, <a href="/wiki/Kirin_B%C4%ABru" title="Kirin Bīru">Kirin</a>, <a href="/w/index.php?title=Browar_Ebisu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Browar Ebisu (strona nie istnieje)">Ebisu</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Browar_Sapporo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Browar Sapporo (strona nie istnieje)">Sapporo</a>. Japończycy produkują również <a href="/wiki/Whisky" title="Whisky">whisky</a>, którą wytwarza m.in. <a href="/wiki/Gorzelnia" title="Gorzelnia">gorzelnia</a> <a href="/w/index.php?title=Suntory_(alkohol)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suntory (alkohol) (strona nie istnieje)">Suntory</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1345267#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1345267">(inne języki)</a>. Wytwarza się także <a href="/wiki/Wino" title="Wino">wino</a>, a najbardziej polecane jest białe z prefektury Yamanashi. Z kolei coraz większą popularność zdobywa <a href="/wiki/Sh%C5%8Dch%C5%AB_(alkohol)" title="Shōchū (alkohol)">shōchū</a> – rodzaj taniego <a href="/wiki/Destylacja" title="Destylacja">destylowanego</a> alkoholu zbożowego. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Festiwale_i_święta">Festiwale i święta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=49" title="Edytuj sekcję: Festiwale i święta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=49" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Festiwale i święta">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG/220px-Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG/330px-Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG/440px-Asakusa_Matsuri_Senso-ji_May06.JPG 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Sanja Matsuri w <a href="/wiki/Sens%C5%8D-ji" title="Sensō-ji">Asakusa</a>, w Tokio</figcaption></figure> W licznych, odbywających się w ciągu całego roku, barwnych <a href="/wiki/Matsuri" title="Matsuri">matsuri</a>, a więc tradycyjnych świętach, festynach i festiwalach, Japończycy biorą aktywny udział, a dla turystów są one wyjątkową atrakcją pozwalającą na poznanie wielusetletniej, bogatej kultury i zwyczajów regionalnych. Na uroczystości te składają się religijne obrzędy, kuchnia, tradycyjne rzemiosło i sztuka, stroje, muzyka, śpiew i tańce, które prezentują narodową tożsamość Japończyków, ukształtowaną na długo przed przybyciem pierwszych Europejczyków. Liczne są festiwale, festyny i ceremonie związane z <a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">shintō</a>, poświęcone opiekuńczym <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">bóstwom</a> <a href="/wiki/Kami_(mitologia_japo%C5%84ska)" title="Kami (mitologia japońska)">kami</a>. Ich charakterystycznym elementem są m.in. <a href="/wiki/Procesja" title="Procesja">procesje</a> z obnoszonymi przez dziesiątki ludzi pięknie zdobionymi, często ogromnymi, <a href="/wiki/Palankin" title="Palankin">palankinami</a> <a href="/wiki/Mikoshi" title="Mikoshi">mikoshi</a>, które są pojazdami bogów. W wielu paradach uczestnicy są przebrani za postacie historyczne, gejsze, samurajów. Odtwarzają dawne obyczaje i obrzędy. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg/170px-Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg/255px-Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg/340px-Hakata_gion_yamakasa_2005_01.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1800" /></a><figcaption>Hakata Gion Yamakasa w Fukuoce</figcaption></figure> Do ważniejszych, ogólnokrajowych festiwali i świąt zalicza się: <a href="/wiki/Seijin-shiki" title="Seijin-shiki">Seijin-no Hi</a> – Dzień Pełnoletniości, będący jednocześnie <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99to_pa%C5%84stwowe" title="Święto państwowe">narodowym świętem</a>; <a href="/wiki/Hina-matsuri" title="Hina-matsuri">Hina Matsuri</a> – Święto Lalek, zwane także Świętem Dziewczynek lub Świętem Brzoskwiń; <a href="/wiki/Hanami" title="Hanami">Hanami</a> – zwyczaj oglądania kwitnących wiśni (sakury), o charakterze pikniku; <a href="/w/index.php?title=Hana_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hana Matsuri (strona nie istnieje)">Hana Matsuri</a> – rocznica narodzin Buddy; <a href="/wiki/O-bon" title="O-bon">O-bon</a> – Święto Zmarłych, zwane także Uroczystością Latarni; <a href="/wiki/Shichi-go-san" title="Shichi-go-san">Shichi-go-san</a> – święto dzieci w wieku siedmiu, pięciu i trzech lat. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Koinobori4797.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Koinobori4797.jpg/170px-Koinobori4797.jpg" decoding="async" width="170" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Koinobori4797.jpg/255px-Koinobori4797.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Koinobori4797.jpg/340px-Koinobori4797.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Powiewające z okazji Dnia Dziecka <a href="/wiki/Koi-nobori" title="Koi-nobori">Koi-nobori</a></figcaption></figure> Wśród najsłynniejszych matsuri są również te mające zasięg regionalny. W Kantō wyróżniają się: tokijskie <a href="/wiki/Sens%C5%8D-ji" title="Sensō-ji">Sanja Matsuri</a> – święto ku czci rybaków, którzy wyłowili posążek bogini <a href="/wiki/Bosatsu_Kannon" title="Bosatsu Kannon">Bosatsu Kannon</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Tori-no-Ichi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tori-no-Ichi (strona nie istnieje)">Tori-no-Ichi</a> – Koguci Targ, a także <a href="/w/index.php?title=Kamakura_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kamakura Matsuri (strona nie istnieje)">Kamakura Matsuri</a> – święto samurajów w Kamakurze. Hokkaido słynie z odbywającego się w Sapporo <a href="/wiki/Festiwal_%C5%9Aniegu_w_Sapporo" title="Festiwal Śniegu w Sapporo">Yuki Matsuri</a> – Festiwalu Śniegu. W Tōhoku wyróżniają się: odbywający się w Aomori <a href="/w/index.php?title=Nebuta&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nebuta (strona nie istnieje)">Nebuta</a> – pochód olbrzymich, pięknie malowanych i zdobionych latarni oraz <a href="/w/index.php?title=Kant%C5%8D_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kantō Matsuri (strona nie istnieje)">Kantō Matsuri</a> – pochód mężczyzn z latarniami uczepionymi do wielkich bambusowych tyczek w mieście Akita. W regionie Chūbu mają miejsce m.in. <a href="/w/index.php?title=Tagata_H%C5%8Dnen_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tagata Hōnen Matsuri (strona nie istnieje)">Tagata Hōnen Matsuri</a> – <a href="/wiki/Fallicyzm" title="Fallicyzm">falliczne</a> Święto Obfitych Zbiorów nieopodal <a href="/wiki/Inuyama" title="Inuyama">Inuyamy</a> oraz <a href="/w/index.php?title=Takayama_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Takayama Matsuri (strona nie istnieje)">Takayama Matsuri</a> – parada wspaniale ozdobionych ruchomych platform yatai<a href="#cite_note-34">[c]</a> w <a href="/wiki/Takayama" title="Takayama">Takayamie</a>. Region Kansai obfituje w barwne festiwale i święta, spośród których najsłynniejsze to: odbywające się w <a href="/wiki/Nara_(miasto_w_Japonii)" title="Nara (miasto w Japonii)">Narze</a> <a href="/wiki/Montoro" title="Montoro">Montoro</a> – Festiwal Zapalania Latarń oraz <a href="/w/index.php?title=O-mizutori&action=edit&redlink=1" class="new" title="O-mizutori (strona nie istnieje)">O-mizutori</a> – buddyjski Festiwal Czerpania Wody, a także mające miejsce w Kioto <a href="/w/index.php?title=Aoi_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aoi Matsuri (strona nie istnieje)">Aoi Matsuri</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q773085#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q773085">(inne języki)</a> – shintōistyczny Festiwal Malwy; <a href="/w/index.php?title=Mifune_Matsuri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mifune Matsuri (strona nie istnieje)">Mifune Matsuri</a> – Festiwal Łodzi z udziałem cesarza i jego dworu oraz <a href="/wiki/Festiwal_Gion" title="Festiwal Gion">Gion Matsuri</a> – buddyjski festiwal upamiętniający odejście epidemii <a href="/wiki/D%C5%BCuma" title="Dżuma">dżumy</a> w IX wieku. W regionie Chūgoku odbywa się <a href="/w/index.php?title=Eyo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eyo (strona nie istnieje)">Eyo</a> w Okayamie, będący najsłynniejszym w Japonii <a href="/wiki/Hadaka_Matsuri" title="Hadaka Matsuri">Hadaka Matsuri</a>, czyli tzw. „nagim” festiwalem. W Hiroszimie ma miejsce pełne zadumy Święto Pokoju dla upamiętnienia ofiar bomby atomowej. Region Sikoku to przede wszystkim <a href="/w/index.php?title=Awa_odori&action=edit&redlink=1" class="new" title="Awa odori (strona nie istnieje)">Awa odori</a>, a więc festiwal tradycyjnych tańców z wyspy <a href="/wiki/Awaji_(wyspa)" title="Awaji (wyspa)">Awaji</a>. Z kolei w rejonie Kiusiu mają miejsce m.in.: <a href="/w/index.php?title=Hakata_Gion_Yamakasa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hakata Gion Yamakasa (strona nie istnieje)">Hakata Gion Yamakasa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1749262#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1749262">(inne języki)</a> – parada, a właściwie wyścig olbrzymich platform na kołach ulicami Fukuoki oraz <a href="/w/index.php?title=O-Kunchi&action=edit&redlink=1" class="new" title="O-Kunchi (strona nie istnieje)">O-Kunchi</a> w Nagasaki, festiwal z licznymi wpływami chińskimi, takimi jak tańce smoka. Ze względu na występowanie kilku dni świątecznych, następujących bezpośrednio po sobie, okres na przełomie kwietnia i maja jest nazywany w Japonii „złotym tygodniem”. Używa się zarówno nazwy angielskiej „Golden Week” (w skrócie GW), jak i japońskich: ōgon-shūkan (złoty tydzień), ōgata-renkyū (długie święto). W latach 1998–2001 władze Japonii, porządkując układ dni świątecznych, wprowadziły „system szczęśliwego poniedziałku”, czyli happī-mandē-seido polegający na przesunięciu niektórych świąt narodowych na poniedziałki, tworząc trzydniowe weekendy. Wprowadzono także wolne dni pomiędzy świętami. Nazywają się one kokumin-no kyūjitsu, czyli „święta obywatelskie”. W przeszłości Japończycy wykorzystywali takie okazje na urlopy, biorąc dni wolne pomiędzy świętami. „Skaczące” święta nazwano tobi-ishi-renkyū od skojarzenia z kamieniami do przeskoczenia płytkiej rzeki lub ułożonych w japońskim ogrodzie. <table class="wikitable"> <caption>Święta Narodowe </caption> <tbody><tr> <th>Data </th> <th>Nazwa polska </th> <th>Nazwa japońska </th></tr> <tr> <td>1 stycznia </td> <td>Dzień Nowego Roku </td> <td>Ganjitsu (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 元日), także O-shōgatsu (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> お正月) w znaczeniu samego Dnia Nowego Roku, jak i świątecznego okresu noworocznego </td></tr> <tr> <td>drugi poniedziałek stycznia </td> <td><a href="/wiki/Seijin-shiki" title="Seijin-shiki">Święto Pełnoletniości</a> (ukończenie 20 lat) </td> <td>Seijin no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 成人の日) </td></tr> <tr> <td>11 lutego </td> <td>Dzień Pamięci Założenia Państwa (w 660 r. p.n.e.) </td> <td>Kenkoku Kinen no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 建国記念の日) </td></tr> <tr> <td>23 lutego </td> <td>Urodziny Cesarza </td> <td>Tennō Tanjōbi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 天皇誕生日) </td></tr> <tr> <td>20 lub 21 marca </td> <td>Wiosenne Zrównanie Dnia z Nocą </td> <td>Shunbun no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 春分の日) </td></tr> <tr> <td>29 kwietnia </td> <td>Dzień Ery Shōwa </td> <td>Shōwa no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 昭和の日) </td></tr> <tr> <td>3 maja </td> <td>Dzień Konstytucji </td> <td>Kenpō Kinenbi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 憲法記念日) </td></tr> <tr> <td>4 maja </td> <td>Dzień Zieleni </td> <td>Midori no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 緑の日); formalny zapis kaną: みどりの日 </td></tr> <tr> <td>5 maja </td> <td><a href="/wiki/Tango_no_Sekku" title="Tango no Sekku">Dzień Dziecka</a> </td> <td>Kodomo no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 子供の日); formalny zapis kaną: こどもの日 </td></tr> <tr> <td>trzeci poniedziałek lipca </td> <td>Dzień Morza </td> <td>Umi no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 海の日) </td></tr> <tr> <td>trzeci poniedziałek września </td> <td>Dzień Szacunku dla Starszych </td> <td>Keirō no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 敬老の日) </td></tr> <tr> <td>22 lub 23 września </td> <td>Jesienne Zrównanie Dnia z Nocą </td> <td>Shūbun no Hi (秋分の日) </td></tr> <tr> <td>drugi poniedziałek października </td> <td><a href="/wiki/Taiiku_no_hi" title="Taiiku no hi">Dzień Sportu i Zdrowia</a> </td> <td>Taiiku no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 体育の日) </td></tr> <tr> <td>3 listopada </td> <td>Dzień Kultury </td> <td>Bunka no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 文化の日) </td></tr> <tr> <td>23 listopada </td> <td>Dzień Święta Pracy </td> <td>Kinrō Kansha no Hi (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_japo%C5%84ski" title="Język japoński">jap.</a> 勤労感謝の日) </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sport">Sport</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=50" title="Edytuj sekcję: Sport" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=50" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Sport">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kendo_EM_2005_-_kote.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Kendo_EM_2005_-_kote.jpg/220px-Kendo_EM_2005_-_kote.jpg" decoding="async" width="220" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Kendo_EM_2005_-_kote.jpg/330px-Kendo_EM_2005_-_kote.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Kendo_EM_2005_-_kote.jpg/440px-Kendo_EM_2005_-_kote.jpg 2x" data-file-width="2136" data-file-height="1736" /></a><figcaption>Kendo</figcaption></figure> Wymagające zwinności, skupienia oraz poświęcenia <a href="/wiki/Sztuki_walki" title="Sztuki walki">sztuki walki</a> (jap. <a href="/wiki/Bujutsu" title="Bujutsu">bujutsu</a>) przywędrowały do Japonii z Chin wraz z buddyzmem i należą do najbardziej rozpowszechnionych, tradycyjnych dyscyplin sportowych. Ich elementarne zasady zostały opracowane m.in. przez wędrownych mnichów, którzy z biegiem czasu udoskonalali metody walki w taki sposób, aby móc skutecznie stawić opór podczas podróży, kiedy byli napadani przez rozbójników. W sztukach walki kładziony jest nacisk na dyscyplinę fizyczną i <a href="/wiki/Duchowo%C5%9B%C4%87" title="Duchowość">duchową</a>. Spośród ich rodzajów, najstarsze są: <a href="/wiki/Kenjutsu" title="Kenjutsu">kenjutsu</a>, a więc wywodząca się od samurajów umiejętność walki mieczem; mająca średniowieczny rodowód walka wręcz – <a href="/wiki/Ju-jitsu" title="Ju-jitsu">jūjutsu</a>, a także starodawne <a href="/wiki/%C5%81ucznictwo" title="Łucznictwo">łucznictwo</a> <a href="/w/index.php?title=Ky%C5%ABjutsu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kyūjutsu (strona nie istnieje)">kyūjutsu</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11687476#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q11687476">(inne języki)</a>, którego zasady spisano w okresie Kamakura. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_(restoration).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg/170px-Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg" decoding="async" width="170" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg/255px-Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg/340px-Jigoro_Kano_and_Kyuzo_Mifune_%28restoration%29.jpg 2x" data-file-width="867" data-file-height="1120" /></a><figcaption>Ojcowie judo, <a href="/w/index.php?title=Ky%C5%ABz%C5%8D_Mifune&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kyūzō Mifune (strona nie istnieje)">Kyūzō Mifune</a> i <a href="/wiki/Jigor%C5%8D_Kan%C5%8D" title="Jigorō Kanō">Jigorō Kanō</a></figcaption></figure> Wprowadzone w XIX w. do sportu <a href="/wiki/Kendo" title="Kendo">kendo</a>, czyli walka na bambusowe miecze jest dyscypliną po dziś dzień uprawianą w szkołach i na uczelniach wyższych. Podobnie, choć w mniejszym stopniu rzecz się ma z łucznictwem <a href="/wiki/Ky%C5%ABd%C5%8D" title="Kyūdō">kyūdō</a>, którego zasady ukształtował w ogromnej mierze wyznawany przez samurajów zen. Stworzone na początku XX w. przez <a href="/wiki/Jigor%C5%8D_Kan%C5%8D" title="Jigorō Kanō">Jigorō Kanō</a> <a href="/wiki/Judo" title="Judo">judo</a>, które łączy w sobie stare sztuki walki, takie jak jujutsu oraz ćwiczenia ducha stało się w niedługim czasie japońskim sportem narodowym, a jego istota sprowadza się do stosowania rozmaitych rzutów i chwytów. Obecnie judo jest popularne na całym świecie. <a href="/wiki/Karate" title="Karate">Karate</a>, co oznacza dosłownie pustą rękę jest blisko spokrewnione z chińskim <a href="/wiki/Wushu" title="Wushu">wushu</a>. Od XIV w. było ono powszechnie uprawiane na wyspach Riukiu (prefektura Okinawa), skąd dotarło do głównych Wysp Japońskich dopiero na początku XX wieku. Ów kładący większy nacisk na atak niźli obronę sposób walki obejmuje rozmaite ciosy np. dłonią czy stopą. W latach 20. XX w. <a href="/wiki/Morihei_Ueshiba" title="Morihei Ueshiba">Morihei Ueshiba</a> wprowadził <a href="/wiki/Aikido" title="Aikido">aikido</a>, które bazuje na starych sztukach walki i kładzie nacisk wyłącznie na obronę poprzez rzuty zręcznie wykorzystujące impet przeciwnika. Ów sposób walki nawiązuje w ruchach do klasycznego tańca japońskiego i w największym stopniu przywiązuje wagę do wartości duchowych. Po zakończeniu II wojny światowej sztuki walki zostały zakazane przez władze okupacyjne, a ponownie zalegalizowane w 1950 roku. Uczą ich mistrzowie w szkołach zwanych <a href="/wiki/Dojo" title="Dojo">dojo</a>, a miarą opanowania większości z nich jest sześciostopniowy system rang zwanych <a href="/wiki/Dan_(stopie%C5%84)" title="Dan (stopień)">dan</a>. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Asashoryu_fight_Jan08.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Asashoryu_fight_Jan08.JPG/220px-Asashoryu_fight_Jan08.JPG" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Asashoryu_fight_Jan08.JPG/330px-Asashoryu_fight_Jan08.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Asashoryu_fight_Jan08.JPG/440px-Asashoryu_fight_Jan08.JPG 2x" data-file-width="1046" data-file-height="861" /></a><figcaption>Zapasy sumo</figcaption></figure> Obwarowane skomplikowanym ceremoniałem zapasy <a href="/wiki/Sumo" title="Sumo">sumo</a>, to japoński <a href="/wiki/Sport_narodowy" title="Sport narodowy">sport narodowy</a> znany od początku VIII w. Celem zawodników o nienaturalnych, jak na japońskie standardy rozmiarach i wadze, jest wypchnięcie przeciwnika poza obręb maty, bądź też przewrócenie go za pomocą odpowiednich rzutów, pchnięć i uderzeń ciałem. Inne, niekiedy już zapomniane gry i dyscypliny to np. <a href="/wiki/Kemari" title="Kemari">kemari</a>, <a href="/w/index.php?title=Gitcho&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gitcho (strona nie istnieje)">gitcho</a> czy <a href="/wiki/Hanetsuki" title="Hanetsuki">hanetsuki</a>. W Japonii dużą popularnością cieszą się gry planszowe, popularne w całej Azji Wschodniej: <a href="/wiki/Sh%C5%8Dgi" title="Shōgi">shōgi</a>, <a href="/wiki/Go" title="Go">go</a>, <a href="/wiki/Mad%C5%BCong" title="Madżong">mājan</a>, <a href="/w/index.php?title=Sugoroku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sugoroku (strona nie istnieje)">sugoroku</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1472906#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1472906">(inne języki)</a>. Dotychczas na <a href="/wiki/Letnie_igrzyska_olimpijskie" title="Letnie igrzyska olimpijskie">letnich igrzyskach olimpijskich</a> Japończycy wywalczyli 360 medali, w tym 123 złote, 112 srebrnych oraz 125 <a href="/wiki/Br%C4%85zy" title="Brązy">brązowych</a>, zajmując tym samym 12. pozycję w <a href="/wiki/Klasyfikacja_medalowa_wszech_czas%C3%B3w_igrzysk_olimpijskich" title="Klasyfikacja medalowa wszech czasów igrzysk olimpijskich">klasyfikacji medalowej wszech czasów</a>. Na ów dorobek złożyły się przede wszystkim medale w takich dyscyplinach jak dżudo, <a href="/wiki/Gimnastyka" title="Gimnastyka">gimnastyka</a>, <a href="/wiki/Zapasy" title="Zapasy">zapasy</a>, <a href="/wiki/P%C5%82ywanie_(sport)" title="Pływanie (sport)">pływanie</a> czy <a href="/wiki/Lekkoatletyka" title="Lekkoatletyka">lekkoatletyka</a>. Z kolei na <a href="/wiki/Zimowe_igrzyska_olimpijskie" title="Zimowe igrzyska olimpijskie">zimowych igrzyskach olimpijskich</a> <a href="/wiki/Sportowiec" title="Sportowiec">sportowcy</a> japońscy zdobyli dotąd 32 medale: 9 złotych, 10 srebrnych i 13 brązowych, plasując tym samym swoje państwo na 14. miejscu w <a href="/wiki/Klasyfikacja_medalowa_wszech_czas%C3%B3w_igrzysk_olimpijskich" title="Klasyfikacja medalowa wszech czasów igrzysk olimpijskich">klasyfikacji wszech czasów</a>. Były to głównie medale zdobyte w takich dyscyplinach jak <a href="/wiki/Skoki_narciarskie" title="Skoki narciarskie">skoki narciarskie</a> czy <a href="/wiki/%C5%81y%C5%BCwiarstwo_szybkie" title="Łyżwiarstwo szybkie">łyżwiarstwo szybkie</a>. Do najpopularniejszych gier zespołowych zaliczają się przybyłe w latach 70. XIX w. <a href="/wiki/Baseball" title="Baseball">baseball</a>, <a href="/wiki/Pi%C5%82ka_no%C5%BCna" title="Piłka nożna">piłka nożna</a>, a także znacznie później <a href="/wiki/Pi%C5%82ka_siatkowa" title="Piłka siatkowa">siatkówka</a>, w której Japonia święciła wielkie tryumfy: olimpijskie złoto z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1972" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972">1972</a>, srebro z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1968" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968">1968</a> czy brąz z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1964" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1964">1964</a> wywalczone przez <a href="/wiki/Reprezentacja_Japonii_w_pi%C5%82ce_siatkowej_m%C4%99%C5%BCczyzn" title="Reprezentacja Japonii w piłce siatkowej mężczyzn">reprezentację mężczyzn</a>, a także olimpijskie medale <a href="/wiki/Reprezentacja_Japonii_w_pi%C5%82ce_siatkowej_kobiet" title="Reprezentacja Japonii w piłce siatkowej kobiet">kobiet</a>, w tym złote z tokijskich igrzysk w 1964 oraz tych z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1976" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1976">1976</a>, srebrne z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1968" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1968">Meksyku w 1968</a> i <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1972" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1972">Monachium w 1972</a> oraz brąz z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1984" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1984">1984</a>. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg/220px-Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg/330px-Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg/440px-Kimi_ga_Yo_at_volleyball_tournament.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption>Reprezentacja Japonii w siatkówce kobiet</figcaption></figure> Na <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Bwiata_w_pi%C5%82ce_siatkowej_m%C4%99%C5%BCczyzn" title="Mistrzostwa świata w piłce siatkowej mężczyzn">mistrzostwach świata</a> siatkarze japońscy dwukrotnie, tj. w <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_M%C4%99%C5%BCczyzn_1970" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 1970">1970</a> oraz <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_M%C4%99%C5%BCczyzn_1974" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Mężczyzn 1974">1974</a> stawali na najniższym stopniu <a href="/wiki/Podium" title="Podium">podium</a>. Natomiast o wiele bardziej imponujące są <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Bwiata_w_pi%C5%82ce_siatkowej_kobiet" title="Mistrzostwa świata w piłce siatkowej kobiet">mundialowe</a> osiągnięcia Japonek, które trzykrotnie zdobyły medale z najcenniejszego kruszcu, tj. w <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1962" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1962">1962</a>, <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1967" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1967">1967</a> oraz <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1974" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1974">1974</a>, a także 3 srebrne w <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1960" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1960">1960</a>, <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1970" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1970">1970</a> i <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_Siatkowej_Kobiet_1978" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Siatkowej Kobiet 1978">1978</a>. Siatkarze japońscy są najbardziej utytułowaną drużyną rozgrywanych początkowo co cztery, a obecnie co dwa lata <a href="/wiki/Mistrzostwa_Azji_w_pi%C5%82ce_siatkowej" title="Mistrzostwa Azji w piłce siatkowej">mistrzostw Azji</a>. Sześciokrotnie stawali na najwyższym stopniu podium, tj. w latach: 1975, 1983, 1987, 1991 oraz 2005. Poza tym w 1989 i 1997 roku zajmowali drugie miejsca, a w 1979, 1993 oraz 2001 roku zdobywali medale brązowe. Reprezentacja kobiet trzykrotnie, tj. w latach 1975, 1983 i 2007 okazała się być najlepsza na kontynencie. Pięciokrotnie, a więc w latach: 1979, 1987, 1989, 1991 oraz 1993 zajmowały drugie miejsce na podium. Były czterokrotnie trzecie (1995, 1997, 1999, 2005). Zaszczepiony przez Amerykanów baseball był przez długi czas najpopularniejszą grą zespołową w Japonii, w efekcie czego wielu tamtejszych baseballistów grało z powodzeniem w najlepszej na świecie lidze <a href="/wiki/Major_League_Baseball" title="Major League Baseball">MLB</a>. Natomiast stosunkowo niewiele sukcesów odniosła reprezentacja kraju: zdobyła olimpijskie srebro z <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1996" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1996">1996</a> oraz dwukrotnie trzecie miejsce w <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1992" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1992">1992</a> i <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_2004" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 2004">2004</a>. Japończycy wywalczyli także drugie miejsce w 1982 roku na rozgrywanych zazwyczaj co dwa lata mistrzostwach świata, a także pięciokrotnie stawali na najniższym stopniu podium, tj. w 1976, 1980, 1994, 2003 oraz 2007. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_(030902).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg/220px-Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg/330px-Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg/440px-Stadion_Yokahoma_-_Yokohama_-_Japonia_%28030902%29.jpg 2x" data-file-width="975" data-file-height="803" /></a><figcaption>Finałowa arena Mundialu 2002 – Stadion Międzynarodowy w Jokohamie</figcaption></figure> Chociaż już na olimpiadzie w Meksyku w 1968 roku Japończycy zdobyli brązowy medal, to jednak dopiero od początku lat 90. XX w. można mówić o intensywnym rozwoju piłki nożnej w Japonii, która podobnie jak na całym świecie staje się powoli najważniejszą grą zespołową. Od tamtej pory <a href="/wiki/Reprezentacja_Japonii_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_m%C4%99%C5%BCczyzn" title="Reprezentacja Japonii w piłce nożnej mężczyzn">reprezentacja</a> Kraju Wschodzącego Słońca czterokrotnie tryumfowała w <a href="/wiki/Puchar_Azji_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej" title="Puchar Azji w piłce nożnej">Pucharze Azji</a>, tj. w <a href="/wiki/Puchar_Azji_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_1992" title="Puchar Azji w Piłce Nożnej 1992">1992</a>, <a href="/wiki/Puchar_Azji_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2000" title="Puchar Azji w Piłce Nożnej 2000">2000</a>, <a href="/wiki/Puchar_Azji_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2004" title="Puchar Azji w Piłce Nożnej 2004">2004</a> oraz <a href="/wiki/Puchar_Azji_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2011" title="Puchar Azji w Piłce Nożnej 2011">2011</a>. W <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_1998" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 1998">1998</a> <a href="/wiki/Debiut" title="Debiut">zadebiutowali</a> w najważniejszej piłkarskiej imprezie świata, a więc <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Bwiata_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_m%C4%99%C5%BCczyzn" title="Mistrzostwa świata w piłce nożnej mężczyzn">Mundialu</a>, na którym wystąpili także w 2002 jako współgospodarz, gdzie podobnie jak później w <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2010" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2010">RPA</a> dotarli do drugiej rundy. Istotnym osiągnięciem było wywalczone na własnych <a href="/wiki/Boisko" title="Boisko">boiskach</a> drugie miejsce w <a href="/wiki/Puchar_Konfederacji_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej" title="Puchar Konfederacji w piłce nożnej">Pucharze Konfederacji</a> w <a href="/wiki/Puchar_Konfederacji_w_pi%C5%82ce_no%C5%BCnej_2001" title="Puchar Konfederacji w piłce nożnej 2001">2001</a>. W 1993 zainaugurowała swe rozgrywki najlepsza obecnie w Azji zawodowa <a href="/wiki/Rozgrywki_ligowe" title="Rozgrywki ligowe">liga piłkarska</a> <a href="/wiki/J1_League" title="J1 League">J-Rigu</a>. Podobnie jak inne wysoko rozwinięte państwa świata, także Japonia była gospodarzem wielu imprez o zasięgu globalnym, spośród których wymienić trzeba olimpiady, tj. <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_1964" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 1964">Letnie IO 1964 w Tokio</a>, Zimowe <a href="/wiki/Zimowe_Igrzyska_Olimpijskie_1972" title="Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1972">IO 1972 w Sapporo</a>, <a href="/wiki/Zimowe_Igrzyska_Olimpijskie_1998" title="Zimowe Igrzyska Olimpijskie 1998">IO 1998 w Nagano</a> i <a href="/wiki/Letnie_Igrzyska_Olimpijskie_2020" title="Letnie Igrzyska Olimpijskie 2020">Igrzyska Olimpijskie Tokio 2020</a><a href="#cite_note-35">[32]</a>, oraz organizowane wspólnie z Koreą Południową piłkarskie <a href="/wiki/Mistrzostwa_%C5%9Awiata_w_Pi%C5%82ce_No%C5%BCnej_2002" title="Mistrzostwa Świata w Piłce Nożnej 2002">MŚ 2002</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Turystyka">Turystyka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=51" title="Edytuj sekcję: Turystyka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=51" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Turystyka">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg/170px-Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg/255px-Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg/340px-Rokko_arima_ropeway05s2048.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2048" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kolej_linowa" title="Kolej linowa">Kolej linowa</a> <a href="/w/index.php?title=Kolej_linowa_Rokko_Arima&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kolej linowa Rokko Arima (strona nie istnieje)">Rokko Arima</a> w Kobe</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:CapsuleHotel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/CapsuleHotel.jpg/170px-CapsuleHotel.jpg" decoding="async" width="170" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/CapsuleHotel.jpg/255px-CapsuleHotel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/CapsuleHotel.jpg/340px-CapsuleHotel.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="752" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hotel_kapsu%C5%82owy" title="Hotel kapsułowy">Hotel kapsułowy</a> w Osace</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg/220px-HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg/330px-HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg/440px-HiroshimaCenotaphMuseum6989.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Muzeum_Pokoju_w_Hiroszimie" title="Muzeum Pokoju w Hiroszimie">Muzeum Pokoju w Hiroszimie</a></figcaption></figure> Japonia jest atrakcyjnym celem turystycznym i świetnie do tego przygotowanym. W 2015 roku kraj ten odwiedziło 19,737 mln turystów (47,1% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 24,983 mld <a href="/wiki/Dolar_ameryka%C5%84ski" title="Dolar amerykański">dolarów</a><a href="#cite_note-36">[33]</a>. Z uwagi na urozmaicony krajobraz, bogactwo przyrody oraz zróżnicowany niezależnie od pory roku klimat, Kraj Wschodzącego Słońca stwarza doskonałe warunki do uprawiania wszelkich form czynnego wypoczynku. W 29 <a href="/wiki/Lista_park%C3%B3w_narodowych_Japonii" title="Lista parków narodowych Japonii">parkach narodowych</a> objęte ochroną są najcenniejsze pod względem krajobrazowym i przyrodniczym tereny Japonii. Dla turystów i miłośników przyrody są liczne szlaki i atrakcyjne miejsca, tereny obfite w gorące źródła, góry porośnięte lasami i znajdujące się tam chramy i świątynie, <a href="/wiki/Klif" title="Klif">klifowe</a>, skaliste oraz <a href="/w/index.php?title=Wybrze%C5%BCe_niskie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wybrzeże niskie (strona nie istnieje)">niskie</a>, piaszczyste wybrzeża, malownicze zatoki, jeziora. Dostępne są także niezliczone i niejednokrotnie otoczone <a href="/wiki/Rafa" title="Rafa">rafą koralową</a> wyspy, a nawet całe archipelagi. Niektóre obszary, takie jak półwysep <a href="/wiki/Shiretoko_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Shiretoko (półwysep)">Shiretoko</a>, pasmo górskie <a href="/w/index.php?title=Shirakami&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shirakami (strona nie istnieje)">Shirakami</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Kii" title="Góry Kii">góry Kii</a> oraz wyspa <a href="/wiki/Yaku-shima" title="Yaku-shima">Yakushima</a> zostały uznane za część światowego dziedzictwa przyrodniczego <a href="/wiki/UNESCO" title="UNESCO">UNESCO</a>. Niemniej jednak tradycyjnie do tzw. <a href="/wiki/Trzy_japo%C5%84skie_pejza%C5%BCe" title="Trzy japońskie pejzaże">„trzech wspaniałych widoków Japonii”</a> zaliczają się: położona nieopodal Sendai zatoka <a href="/wiki/Matsushima" title="Matsushima">Matsushima</a>, znajdująca się na północ od Kioto mierzeja <a href="/wiki/Ama-no-hashidate" title="Ama-no-hashidate">Ama-no-hashidate</a> oraz leżąca koło Hiroszimy wyspa <a href="/wiki/Itsukushima" title="Itsukushima">Miyajima</a>, znana też jako Itsukushima. Dobrze rozwinięta <a href="/wiki/Infrastruktura_turystyczna" title="Infrastruktura turystyczna">infrastruktura turystyczna</a> oraz wyspiarsko-górzysto-wulkaniczny charakter terytorium Japonii sprawiają, iż w każdym jej zakątku można wypoczywać zarówno nad morzem, w górach, jak i występujących powszechnie uzdrowiskach <a href="/wiki/%C5%B9r%C3%B3d%C5%82o_termalne" title="Źródło termalne">termalnych</a>, czyli <a href="/wiki/Onsen" title="Onsen">onsenach</a>, z których najsłynniejsze to: <a href="/wiki/Noboribetsu" title="Noboribetsu">Noboribetsu</a>, <a href="/wiki/Hakone" title="Hakone">Hakone</a>, <a href="/wiki/Kusatsu_(Gunma)" title="Kusatsu (Gunma)">Kusatsu</a>, <a href="/w/index.php?title=Dogo_Onsen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dogo Onsen (strona nie istnieje)">Dogo Onsen</a> oraz <a href="/wiki/Beppu" title="Beppu">Beppu</a>. Miłośnicy sportów wodnych i plażowania wypoczywają najczęściej na wyspach Riukiu, południowym wybrzeżu Sikoku, Kiusiu, półwyspach <a href="/wiki/Kii_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Kii (półwysep)">Kii</a>, <a href="/wiki/Izu_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Izu (półwysep)">Izu</a>. Z kolei Hokkaido oraz zajmujące wnętrze Honsiu Alpy Japońskie stanowią najpopularniejszy cel wakacji wśród zwolenników górskich wędrówek i sportów zimowych. Ponadto liczne bystre, górskie rzeki jak np. <a href="/w/index.php?title=Kuma_(rzeka_w_Japonii)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuma (rzeka w Japonii) (strona nie istnieje)">Kuma</a> stwarzają doskonałe warunki dla kajakarstwa oraz <a href="/wiki/Sp%C5%82yw_(turystyka)" title="Spływ (turystyka)">spływów</a>. Pozostałością po bogatych, a zarazem burzliwych, dziejach są pochodzące z różnych okresów historycznych zabytki architektury i sztuki, z których kilka wpisanych zostało na <a href="/wiki/Lista_%C5%9Bwiatowego_dziedzictwa_UNESCO" title="Lista światowego dziedzictwa UNESCO">listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO</a>; inne zaś stanowią japoński <a href="/w/index.php?title=Skarby_Narodowe_Japonii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Skarby Narodowe Japonii (strona nie istnieje)">Skarb Narodowy</a>. Najcenniejszym i najliczniejszym ich skupiskiem jest dawna stolica cesarska Kioto, w której starych dzielnicach odnaleźć można setki buddyjskich świątyń, shintōistycznych chramów, liczne pałace i ogrody<a href="#cite_note-37">[34]</a>. Inne obfitujące w stare budowle miasta to: Nara, Kanazawa, <a href="/wiki/Nikk%C5%8D" title="Nikkō">Nikkō</a>, <a href="/wiki/Kamakura_(miasto)" title="Kamakura (miasto)">Kamakura</a> czy <a href="/wiki/Takayama" title="Takayama">Takayama</a>. W odległych, mniej zurbanizowanych i uprzemysłowionych obszarach Japonii zachowały się małe miasteczka i wsie, w których czas jakby się zatrzymał, dając tym samym wgląd w przeszłość kraju. Są to np. pocztowe miasta <a href="/wiki/Kiso" title="Kiso">doliny Kiso</a>, jak: <a href="/w/index.php?title=Tsumago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsumago (strona nie istnieje)">Tsumago</a>, <a href="/w/index.php?title=Magome&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magome (strona nie istnieje)">Magome</a> czy <a href="/w/index.php?title=Kiso_Fukushima&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kiso Fukushima (strona nie istnieje)">Kiso Fukushima</a>; rzemieślnicze <a href="/wiki/Uchiko" title="Uchiko">Uchiko</a> na Sikoku; położone w północnym <a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chugoku</a> samurajskie <a href="/wiki/Tsuwano" title="Tsuwano">Tsuwano</a>, <a href="/wiki/Hagi" title="Hagi">Hagi</a>, czy też znajdujące się w zachodnim <a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a> <a href="/w/index.php?title=Kakunodate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kakunodate (strona nie istnieje)">Kakunodate</a>, a także zabytkowe wsie <a href="/w/index.php?title=Shirakawa_(wie%C5%9B)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shirakawa (wieś) (strona nie istnieje)">Shirakawa</a>, <a href="/w/index.php?title=Gokayama&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gokayama (strona nie istnieje)">Gokayama</a> czy <a href="/w/index.php?title=Wie%C5%9B_Folklorystyczna_Hida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wieś Folklorystyczna Hida (strona nie istnieje)">Hida</a>. Charakterystyczne dla Kraju Wschodzącego Słońca są liczne, częstokroć odbudowane i przypominające czasy siogunów <a href="/wiki/Lista_zamk%C3%B3w_w_Japonii" title="Lista zamków w Japonii">zamki</a>, z których najsłynniejsze to <a href="/wiki/Zamek_Himeji" title="Zamek Himeji">Himeji</a>, <a href="/wiki/Zamek_Matsumoto" title="Zamek Matsumoto">Matsumoto</a> oraz <a href="/wiki/Zamek_Kumamoto" title="Zamek Kumamoto">Kumamoto</a>. W odludnych i trudno dostępnych terenach górskich znajdują się buddyjskie <a href="/wiki/Klasztor" title="Klasztor">klasztory</a> oraz <a href="/wiki/Jinja" title="Jinja">chramy</a> <a href="/wiki/Shint%C5%8D" title="Shintō">shintō</a>. Do szczególnie ważnych zaliczają się: klasztor położony na górze <a href="/wiki/K%C5%8Dya-san" title="Kōya-san">Koya</a> w regionie Kinki, <a href="/w/index.php?title=Yamadera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yamadera (strona nie istnieje)">Yamadera</a> w południowym Tōhoku oraz najświętszy dla shintō <a href="/wiki/Ise-jing%C5%AB" title="Ise-jingū">Wielki Chram Ise</a>. Z kolei dookoła Sikoku przebiega najpopularniejszy w Japonii, składający się z 88 świątyń <a href="/w/index.php?title=Szlak_pielgrzymkowy_na_Sikoku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Szlak pielgrzymkowy na Sikoku (strona nie istnieje)">szlak pielgrzymkowy</a>. Japonia szczyci się bogatym i wielowiekowym zarówno <a href="/wiki/Kultura_materialna" title="Kultura materialna">materialnym</a>, jak i <a href="/wiki/Kultura_symboliczna" title="Kultura symboliczna">duchowym</a> dziedzictwem kulturowym. W licznych muzeach zgromadzono istotne dla tożsamości japońskiej oraz ważne pod względem artystycznym zabytki: piśmiennictwa, rzeźby, malarstwa, sztuki użytkowej i rzemiosła. Niezapomnianych wrażeń dostarczyć mogą tradycyjne spektakle teatralne, jak również pełne skomplikowanego rytuału walki <a href="/wiki/Sumo" title="Sumo">sumo</a>. Doskonałą sposobnością dla zgłębienia tej kultury są niezliczone festiwale i święta, a znajdujące się na każdym kroku restauracje i bary pozwalają nie tylko nabrać sił, ale także zapoznać się z egzotyczną kuchnią. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=52" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=52" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> W 1987 r. zarejestrowano 6852 wyspy, natomiast analiza Geospatial Information Authority of Japan z 2023 r. ujawniła kolejnych ponad 7000 wysp. Stało się tak dzięki nowocześniejszym metodom pomiarów, natomiast powierzchnia kraju nie została zmieniona<a href="#cite_note-cnn-4">[4]</a>. </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> W dniu 17 maja 2019 r. japoński parlament przyjął „Ustawę o częściowej zmianie ustawy o edukacji szkolnej” („Law for the Partial Revision of the School Education Act”). Umożliwia ona integrację dwóch państwowych korporacji uniwersyteckich: Uniwersytetu Gifu i Uniwersytetu Nagoya w jedną państwową korporację uniwersytecką o nazwie: „Tokai National Higher Education and Research System (THERS)”. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> Yatai → jedna z nazw platform, które różnią się w zależności od regionu i symboliki np.: dashi, sansha, hikiyama. </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=53" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=53" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.stat.go.jp/english/">Japonia liczba ludności</a>. populationof.net. [dostęp 2020-03-04]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-IMF-2">↑ <a href="#cite_ref-IMF_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-IMF_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-IMF_2-2">c</a> <a href="#cite_ref-IMF_2-3">d</a> Dane dotyczące PKB na podstawie szacunków <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Fundusz_Walutowy" title="Międzynarodowy Fundusz Walutowy">Międzynarodowego Funduszu Walutowego</a> na rok 2023: <cite class="citation web">International Monetary Fund: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2018/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=87&pr.y=6&sy=2016&ey=2023&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=914&s=NGDPD%2CPPPGDP%2CNGDPDPC%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=">World Economic Outlook Database, April 2023</a>. [dostęp 2023-05-21]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://tradingeconomics.com/country-list/gdp">PKB – lista G20</a>. Trading Economics. [dostęp 2023-06-26].</cite> </li> <li id="cite_note-cnn-4">↑ <a href="#cite_ref-cnn_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-cnn_4-1">b</a> <cite class="citation web">TaraT. Subramaniam TaraT., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://edition.cnn.com/2023/03/02/asia/japan-islands-double-report-intl-hnk/index.html">Japan just found 7,000 islands it didn’t know it had</a> [online], CNN, 2 marca 2023 [dostęp 2024-11-04]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Tara&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Japan+just+found+7%2C000+islands+it+didn%E2%80%99t+know+it+had&rft.date=2023-03-02&rft.aulast=Subramaniam&rft_id=https%3A%2F%2Fedition.cnn.com%2F2023%2F03%2F02%2Fasia%2Fjapan-islands-double-report-intl-hnk%2Findex.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200505021054/https://www.gsi.go.jp/KOKUJYOHO/OLD-MENCHO-title.htm">これまでに公表した面積調 (昭和63年以降) | 国土地理院</a> [online], web.archive.org, 5 maja 2020 [dostęp 2021-11-06] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gsi.go.jp/KOKUJYOHO/OLD-MENCHO-title.htm">adresu</a> 2020-05-05]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-05-05&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%E3%81%93%E3%82%8C%E3%81%BE%E3%81%A7%E3%81%AB%E5%85%AC%E8%A1%A8%E3%81%97%E3%81%9F%E9%9D%A2%E7%A9%8D%E8%AA%BF+%28%E6%98%AD%E5%92%8C63%E5%B9%B4%E4%BB%A5%E9%99%8D%29+%7C+%E5%9B%BD%E5%9C%9F%E5%9C%B0%E7%90%86%E9%99%A2&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.gsi.go.jp%2FKOKUJYOHO%2FOLD-MENCHO-title.htm" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <cite class="citation web">Kyuuei Morino: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nilim.go.jp/lab/bcg/siryou/tnn/tnn0264pdf/ks0264023.pdf">Wastewater Management in the Lake Biwa Basin</a>. Department of Lake Biwa and the Environment. [dostęp 2017-04-20]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <cite class="citation book">Rajmund Mydel, Hiroshi Ishihara: Kioto. Japońskie miasto historyczne. Kraków: IGiGP UJ, 2002, s. 16. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388424122" title="Specjalna:Książki/8388424122">ISBN 83-88424-12-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kioto.+Japo%C5%84skie+miasto+historyczne&rft.aulast=Mydel&rft.aufirst=Rajmund&rft.date=2002&rft.pub=IGiGP+UJ&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.pages=16&rft.isbn=83-88424-12-2"></cite> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <cite class="citation journal">Paweł Czechowski. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://histmag.org/chrzescijanstwo-w-Japonii-Cicha-modlitwa-ukryty-krzyz-14847">Chrześcijaństwo w Japonii: cicha modlitwa, ukryty krzyż</a>. „Histmag.org”, luty 2017. [dostęp 2019-08-08].</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo+w+Japonii%3A+cicha+modlitwa%2C+ukryty+krzy%C5%BC&rft.jtitle=Histmag.org&rft.date=luty+2017&rft.au=Pawe%C5%82+Czechowski&rft_id=https%3A%2F%2Fhistmag.org%2Fchrzescijanstwo-w-Japonii-Cicha-modlitwa-ukryty-krzyz-14847"> brak numeru strony </li> <li id="cite_note-Kubiak-InternatRel-10">↑ <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-1">b</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-2">c</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-3">d</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-4">e</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-5">f</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-6">g</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-7">h</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-8">i</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-9">j</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-10">k</a> <a href="#cite_ref-Kubiak-InternatRel_10-11">l</a> Krzysztof Kubiak: Marynarka Wojenna, s. 207–210. </li> <li id="cite_note-ustawa-11"><a href="#cite_ref-ustawa_11-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19570490233">Układ o przywróceniu normalnych stosunków między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Japonią</a>. Kancelaria Sejmu RP, 1957-04-18. [dostęp 2020-03-06]. (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-NucUmberella-12"><a href="#cite_ref-NucUmberella_12-0">↑</a> Nikkei Asian Review: US to reaffirm nuclear umbrella over Japan, [on line]. </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/business/5178822.stm">Japan scraps zero interest rates</a>. bbc.co.uk. [dostęp 2011-07-23]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iaea.org/newscenter/news/2011/fukushimafull.html">Fukushima Nuclear Accident Update Log</a>. iaea.org. [dostęp 2011-07-23]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <cite class="citation web">SunnyS. Oh SunnyS., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marketwatch.com/story/heres-a-lesson-from-japan-about-the-threat-of-a-us-debt-crisis-2018-05-14">Here’s a lesson from Japan about the threat of a U.S. debt crisis</a> [online], MarketWatch [dostęp 2020-02-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Sunny&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Here%E2%80%99s+a+lesson+from+Japan+about+the+threat+of+a+U.S.+debt+crisis&rft.aulast=Oh&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.marketwatch.com%2Fstory%2Fheres-a-lesson-from-japan-about-the-threat-of-a-us-debt-crisis-2018-05-14" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.insideover.com/economy/is-japans-debt-to-gdp-ratio-unsustainable-in-the-long-term.html">Is Japan’s Debt to GDP Ratio Unsustainable in the Long-Term?</a> [online], InsideOver, 1 września 2019 [dostęp 2020-02-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2019-09-01&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Is+Japan%E2%80%99s+Debt+to+GDP+Ratio+Unsustainable+in+the+Long-Term%3F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.insideover.com%2Feconomy%2Fis-japans-debt-to-gdp-ratio-unsustainable-in-the-long-term.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.macrotrends.net/countries/JPN/japan/debt-to-gdp-ratio">Japan Debt to GDP Ratio 1990-2020</a> [online], macrotrends.net [dostęp 2020-02-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Japan+Debt+to+GDP+Ratio+1990-2020&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.macrotrends.net%2Fcountries%2FJPN%2Fjapan%2Fdebt-to-gdp-ratio" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <cite class="citation web">PeterP. Pham PeterP., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/sites/peterpham/2017/12/11/when-will-japans-debt-crisis-implode/">When Will Japan’s Debt Crisis Implode?</a> [online], Forbes [dostęp 2020-02-20]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Peter&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=When+Will+Japan%E2%80%99s+Debt+Crisis+Implode%3F&rft.aulast=Pham&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.forbes.com%2Fsites%2Fpeterpham%2F2017%2F12%2F11%2Fwhen-will-japans-debt-crisis-implode%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rmf24.pl/fakty/swiat/news-rosja-i-japonia-wznowia-rozmowy-pokojowe-prawie-70-lat-po-wo,nId,961984">Rosja i Japonia wznowią rozmowy pokojowe. Prawie 70 lat po wojnie.</a> 19 października 1956 roku w Moskwie podpisano wspólną deklarację mówiącą o zakończeniu <a href="/wiki/Stan_wojny" title="Stan wojny">stanu wojny</a> i przywróceniu <a href="/wiki/Stosunki_dyplomatyczne" title="Stosunki dyplomatyczne">stosunków dyplomatycznych</a> (<cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140411043220/http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/kraj,Japonia,stosunki_dwustronne,Rosja">Stosunki dwustronne Japonia-Rosja</a>. [dostęp 2015-08-24]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stosunkimiedzynarodowe.info/kraj,Japonia,stosunki_dwustronne,Rosja">tego adresu</a> (2014-04-11)].</cite>). </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.htm">Population Estimates Monthly Report</a>. Statistics Bureau. [dostęp 2017-04-21]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.pl/books?id=6EOsBQAAQBAJ&pg=PA478&lpg=PA478&dq=messianic+assemblies+i+160+6000+12000&source=bl&ots=gn8PjnoRiC&sig=eJwGsdXw_h8Kls-9jovBMNZyD5Y&hl=pl&sa=X&ei=NHOaVZrIKouaygOw0qWYCQ&ved=0CCAQ6AEwAA#v=onepage&q=messianic%20assemblies%20i%20160%206000%2012000&f=false">Dane statystyczne zaczerpnięto z książki Patricka Johnstona i Jasona Mandryka pt. „Operation World”.</a> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <cite class="citation book doi">Japan, [w:] F.F. Monforti-Ferrario F.F. i inni, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://op.europa.eu/en/publication-detail/-/publication/9d09ccd1-e0dd-11e9-9c4e-01aa75ed71a1/language-en">Fossil CO2 and GHG emissions of all world countries. 2019 report – Study</a> [pdf], Luksemburg: Publications Office of the European Union, 2019, s. 12, 135, <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2760%2F687800">10.2760/687800</a>, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9789276111009" title="Specjalna:Książki/9789276111009">ISBN 978-92-76-11100-9</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Luksemburg&rft.atitle=Japan&rft.aufirst=F.&rft.aulast=Monforti-Ferrario&rft.date=2019&rft.isbn=978-92-76-11100-9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Fossil+CO2+and+GHG+emissions+of+all+world+countries.+2019+report+%E2%80%93+Study&rft.pub=Publications+Office+of+the+European+Union&rft_id=info%3Adoi%2F10.2760%2F687800&rft_id=https%3A%2F%2Fop.europa.eu%2Fen%2Fpublication-detail%2F-%2Fpublication%2F9d09ccd1-e0dd-11e9-9c4e-01aa75ed71a1%2Flanguage-en" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.globalfirepower.com/country-military-strength-detail.asp?country_id=Japan">Japan</a>. Global Firepower. [dostęp 2017-09-20]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thefactsource.com/six-day-school-week-was-a-standard-in-japan-until-2002/">Six day school week was a standard in Japan until 2002</a>. 2020-05-18. s. The Fact Source. [dostęp 2020-06-19].</cite> </li> <li id="cite_note-incor-26"><a href="#cite_ref-incor_26-0">↑</a> <cite class="citation web">Jun Oba: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://home.hiroshima-u.ac.jp/oba/docs/incorporation2006.pdf">Incorporation of National Universities in Japan and its Impact upon Institutional Governance</a>. Hiroshima University, Research Institute for Higher Education, 2006. [dostęp 2019-04-29]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-links-27"><a href="#cite_ref-links_27-0">↑</a> <cite class="citation web">Justin Hall: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.links.net/vita/trip/japan/toilets/">Japan: Toilets</a>. [dostęp 2006-10-30]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-japanguide-28"><a href="#cite_ref-japanguide_28-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.japan-guide.com/e/e2003.html">Japanese toilets</a>. Japan-Guide.com. [dostęp 2006-10-30]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-High-Tech_Toilets-29"><a href="#cite_ref-High-Tech_Toilets_29-0">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070101044850/http://web-japan.org/kidsweb/techno/toilet/index.html">High-Tech Toilets</a>. web-japan.org. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web-japan.org/kidsweb/techno/toilet/index.html">tego adresu</a> (2007-01-01)].</cite> </li> <li id="cite_note-Toilet_Nirvana-30"><a href="#cite_ref-Toilet_Nirvana_30-0">↑</a> <cite class="citation web">James Brooke: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20160303172022/http://www.globalaging.org/health/world/toilet.htm">Japanese Masters Get Closer to the Toilet Nirvana</a>. [w:] The New York Times [on-line]. 8 października 2002. [dostęp 2006-11-05]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-super-toilets_worldwide-31"><a href="#cite_ref-super-toilets_worldwide_31-0">↑</a> <cite class="citation web">Reuters, Tokyo: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.taipeitimes.com/News/biz/archives/2003/09/28/2003069604">US, Europe unready for super-toilets, but Japan is patient</a>. [w:] Taipei Times [on-line]. 28 września 2003. [dostęp 2006-11-08]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <cite class="citation book">Alexsander Yonath: Superterroryzm Biologiczny, Chemiczny i Nuklearny. Warszawa: Bellona, 2001, s. 6. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8311094489" title="Specjalna:Książki/8311094489">ISBN 83-11-09448-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Superterroryzm+Biologiczny%2C+Chemiczny+i+Nuklearny&rft.aulast=Yonath&rft.aufirst=Alexsander&rft.date=2001&rft.pub=Bellona&rft.place=Warszawa&rft.pages=6&rft.isbn=83-11-09448-9"></cite> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> Krynicki M.: Aktualności geograficzne w jednym zdaniu, w: „Poznaj świat” R. XIV, nr 6 (163), czerwiec 1966, s. 2. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> Odbyły się w 2021 z powodu <a href="/wiki/Pandemia_COVID-19" title="Pandemia COVID-19">pandemii COVID-19</a>. </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.unwto.org/archive/global/publication/unwto-tourism-highlights-2016-edition">UNWTO Tourism Highlights, 2016 Edition</a>. <a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Turystyki" title="Światowa Organizacja Turystyki">UNWTO</a>, 2016. s. 9. [dostęp 2016-10-04]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://arrestedworld.com/places-in-japan/">49 Best Places to Visit in Japan</a> [online], ArrestedWorld, 3 sierpnia 2020 [dostęp 2020-08-13]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-08-03&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=49+Best+Places+to+Visit+in+Japan&rft_id=https%3A%2F%2Farrestedworld.com%2Fplaces-in-japan%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=54" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=54" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach tekst <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Kategoria:Japonia" class="extiw" title="s:Kategoria:Japonia">Kategoria:Japonia</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><cite class="citation book">Hanna Samaryna: Deflacja w Japonii. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2010, s. 156. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788320819021" title="Specjalna:Książki/9788320819021">ISBN 978-83-208-1902-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Deflacja+w+Japonii&rft.aulast=Samaryna&rft.aufirst=Hanna&rft.date=2010&rft.pub=Polskie+Wydawnictwo+Ekonomiczne&rft.place=Warszawa&rft.pages=156&rft.isbn=978-83-208-1902-1"></cite></li> <li><cite class="citation book">Louis Frédéric, Eligia Bąkowska: Życie codzienne w Japonii w epoce samurajów. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1971.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBycie+codzienne+w+Japonii+w+epoce+samuraj%C3%B3w&rft.aulast=Fr%C3%A9d%C3%A9ric&rft.aufirst=Louis&rft.date=1971&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy&rft.place=Warszawa"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book">Louis Frédéric, Eligia Bąkowska: Życie codzienne w Japonii u progu nowoczesności (1868–1912). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, 1988. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8306016890" title="Specjalna:Książki/8306016890">ISBN 83-06-01689-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBycie+codzienne+w+Japonii+u+progu+nowoczesno%C5%9Bci+%281868%E2%80%931912%29&rft.aulast=Fr%C3%A9d%C3%A9ric&rft.aufirst=Louis&rft.date=1988&rft.pub=Pa%C5%84stwowy+Instytut+Wydawniczy&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-06-01689-0"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book"><a href="/wiki/Jolanta_Tubielewicz" title="Jolanta Tubielewicz">Jolanta Tubielewicz</a>: Historia Japonii. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304014866" title="Specjalna:Książki/8304014866">ISBN 83-04-01486-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Japonii&rft.aulast=Tubielewicz&rft.aufirst=Jolanta&rft.date=1984&rft.pub=Zak%C5%82ad+Narodowy+im.+Ossoli%C5%84skich&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.isbn=83-04-01486-6"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><a href="/wiki/Lucjan_Wolanowski" title="Lucjan Wolanowski">Lucjan Wolanowski</a>, Zwierciadło bogini. Reporter w kraju tranzystorów i gejsz</li> <li>Rajmund Mydel, Japonia (jest to opracowanie geografii kraju)</li> <li><a href="/wiki/Zofia_Alberowa" title="Zofia Alberowa">Zofia Alberowa</a>, O sztuce Japonii</li> <li>Krzysztof Karolczak, System konstytucyjny Japonii</li> <li><cite class="citation book">Krzysztof Karolczak: Kokkai – parlament Japonii. Warszawa: Wyd. Sejmowe, 1995. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370591922" title="Specjalna:Książki/8370591922">ISBN 83-7059-192-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kokkai+%E2%80%93+parlament+Japonii&rft.aulast=Karolczak&rft.aufirst=Krzysztof&rft.date=1995&rft.pub=Wyd.+Sejmowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-7059-192-2"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Leszek Leszczyński, Japonia – kontynuacje i negacje, Wyd. Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin 1994</li> <li>Stefan Wilanowski Japonia – społeczeństwo, ekonomia, polityka Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1974</li> <li><cite class="citation book">Janina Rubach-Kuczewska: Życie po japońsku. Warszawa: Iskry, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8320708311" title="Specjalna:Książki/8320708311">ISBN 83-207-0831-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%BBycie+po+japo%C5%84sku&rft.aulast=Rubach-Kuczewska&rft.aufirst=Janina&rft.date=1985&rft.pub=Iskry&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-207-0831-1"></cite> Brak numerów stron w książce</li> <li><cite class="citation book nourl">EwaE. Pałasz-Rutkowska EwaE., KatarzynaK. Starecka KatarzynaK., Japonia, Warszawa: Wydawnictwo TRIO, 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8388542842" title="Specjalna:Książki/8388542842">ISBN 83-88542-84-2</a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/749335839">749335839</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Warszawa&rft.aufirst=Ewa&rft.aulast=Pa%C5%82asz-Rutkowska&rft.date=2004&rft.isbn=83-88542-84-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Japonia&rft.pub=Wydawnictwo+TRIO&rft_id=info%3Aoclcnum%2F749335839" style="display:none"> .</cite> Brak numerów stron w książce</li> <li>Rosella Menegazzo, Japonia, Wydawnictwo „Arkady”, Warszawa 2008, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788321345789" title="Specjalna:Książki/9788321345789">ISBN 978-83-213-4578-9</a>.</li> <li>Jack Halpern, New Japanese-English Character Dictionary, Kenkyusha Limited, Tokyo 1990, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/4767490405" title="Specjalna:Książki/4767490405">ISBN 4-7674-9040-5</a>.</li> <li><cite class="citation journal">Krzysztof Kubiak. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190421100059/http://www.wdiom.amw.gdynia.pl/wp-content/uploads/2017/12/RBM_2010_cz_4.pdf">Marynarka Wojenna W Systemie Bezpieczeństwa Cesarstwa Japonii</a>. „Rocznik Bezpieczeństwa Morskiego”. AMW.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Marynarka+Wojenna+W+Systemie+Bezpiecze%C5%84stwa+Cesarstwa+Japonii&rft.jtitle=Rocznik+Bezpiecze%C5%84stwa+Morskiego&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.aulast=Kubiak&rft.aufirst=Krzysztof&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20190421100059%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.wdiom.amw.gdynia.pl%2Fwp-content%2Fuploads%2F2017%2F12%2FRBM_2010_cz_4.pdf"> brak numeru strony</li> <li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://asia.nikkei.com/Politics-Economy/International-Relations/US-to-reaffirm-nuclear-umbrella-over-Japan">US to reaffirm nuclear umbrella over Japan</a>. Nikkei Asian Review, 14 sierpnia 2017. [dostęp 2019-04-21]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne">Linki zewnętrzne</h2>[<a href="/w/index.php?title=Japonia&veaction=edit&section=55" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Japonia&action=edit&section=55" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><img alt="Wikiatlas" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/16px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/24px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/32px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Japan" class="extiw" title="commons:Atlas of Japan">Wikimedia Atlas: Japonia</a> – wikiatlas z mapami w <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></div>(EN)</li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Japonia" title="Szablon:Japonia">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Japonia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Japonia (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Japonia&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Regiony_Japonii" title="Regiony Japonii">Regiony</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a></li> <li><a href="/wiki/Region_T%C5%8Dhoku" title="Region Tōhoku">Tōhoku</a></li> <li><a href="/wiki/Region_Kant%C5%8D" title="Region Kantō">Kantō</a></li> <li><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABbu" title="Region Chūbu">Chūbu</a> <ul><li><a href="/wiki/Region_Hokuriku" title="Region Hokuriku">Hokuriku</a></li> <li><a href="/wiki/Region_K%C5%8Dshin%E2%80%99etsu" title="Region Kōshin’etsu">Kōshin’etsu</a></li> <li><a href="/wiki/Region_T%C5%8Dkai" title="Region Tōkai">Tōkai</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Region_Kinki" title="Region Kinki">Kinki</a></li> <li><a href="/wiki/Region_Ch%C5%ABgoku" title="Region Chūgoku">Chūgoku</a> <ul><li><a href="/wiki/Region_San%E2%80%99in" title="Region San’in">San’in</a></li> <li><a href="/wiki/Region_San%E2%80%99y%C5%8D" title="Region San’yō">San’yō</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Sikoku" title="Sikoku">Sikoku</a></li> <li><a href="/wiki/Kiusiu" title="Kiusiu">Kiusiu</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Japonii" title="Podział administracyjny Japonii">Prefektury</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Prefektura_Aichi" title="Prefektura Aichi">Aichi</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Akita" title="Prefektura Akita">Akita</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Aomori" title="Prefektura Aomori">Aomori</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Chiba" title="Prefektura Chiba">Chiba</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Ehime" title="Prefektura Ehime">Ehime</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Fukui" title="Prefektura Fukui">Fukui</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Fukuoka" title="Prefektura Fukuoka">Fukuoka</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Fukushima" title="Prefektura Fukushima">Fukushima</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Gifu" title="Prefektura Gifu">Gifu</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Gunma" title="Prefektura Gunma">Gunma</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Hiroszima" title="Prefektura Hiroszima">Hiroszima</a></li> <li><a href="/wiki/Hokkaido" title="Hokkaido">Hokkaido</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Hy%C5%8Dgo" title="Prefektura Hyōgo">Hyōgo</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Ibaraki" title="Prefektura Ibaraki">Ibaraki</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Ishikawa" title="Prefektura Ishikawa">Ishikawa</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Iwate" title="Prefektura Iwate">Iwate</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Kagawa" title="Prefektura Kagawa">Kagawa</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Kagoshima" title="Prefektura Kagoshima">Kagoshima</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Kanagawa" title="Prefektura Kanagawa">Kanagawa</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_K%C5%8Dchi" title="Prefektura Kōchi">Kōchi</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Kumamoto" title="Prefektura Kumamoto">Kumamoto</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Kioto" title="Prefektura Kioto">Kioto</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Mie" title="Prefektura Mie">Mie</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Miyagi" title="Prefektura Miyagi">Miyagi</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Miyazaki" title="Prefektura Miyazaki">Miyazaki</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Nagano" title="Prefektura Nagano">Nagano</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Nagasaki" title="Prefektura Nagasaki">Nagasaki</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Nara" title="Prefektura Nara">Nara</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Niigata" title="Prefektura Niigata">Niigata</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_%C5%8Cita" title="Prefektura Ōita">Ōita</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Okayama" title="Prefektura Okayama">Okayama</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Okinawa" title="Prefektura Okinawa">Okinawa</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Osaka" title="Prefektura Osaka">Osaka</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Saga" title="Prefektura Saga">Saga</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Saitama" title="Prefektura Saitama">Saitama</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Shiga" title="Prefektura Shiga">Shiga</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Shimane" title="Prefektura Shimane">Shimane</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Shizuoka" title="Prefektura Shizuoka">Shizuoka</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Tochigi" title="Prefektura Tochigi">Tochigi</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Tokushima" title="Prefektura Tokushima">Tokushima</a></li> <li><a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Tottori" title="Prefektura Tottori">Tottori</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Toyama" title="Prefektura Toyama">Toyama</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Wakayama" title="Prefektura Wakayama">Wakayama</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Yamagata" title="Prefektura Yamagata">Yamagata</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Yamaguchi" title="Prefektura Yamaguchi">Yamaguchi</a></li> <li><a href="/wiki/Prefektura_Yamanashi" title="Prefektura Yamanashi">Yamanashi</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miasta_w_Japonii" title="Miasta w Japonii">Główne miasta</a> </th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Tokio" title="Tokio">Tokio</a></li> <li><a href="/wiki/Chiba" title="Chiba">Chiba</a></li> <li><a href="/wiki/Fukuoka" title="Fukuoka">Fukuoka</a></li> <li><a href="/wiki/Hamamatsu" title="Hamamatsu">Hamamatsu</a></li> <li><a href="/wiki/Hiroszima" title="Hiroszima">Hiroszima</a></li> <li><a href="/wiki/Jokohama" title="Jokohama">Jokohama</a></li> <li><a href="/wiki/Kawasaki_(miasto)" title="Kawasaki (miasto)">Kawasaki</a></li> <li><a href="/wiki/Kitakiusiu" title="Kitakiusiu">Kitakiusiu</a></li> <li><a href="/wiki/Kobe" title="Kobe">Kobe</a></li> <li><a href="/wiki/Kioto" title="Kioto">Kioto</a></li> <li><a href="/wiki/Nagoja" title="Nagoja">Nagoja</a></li> <li><a href="/wiki/Niigata" title="Niigata">Niigata</a></li> <li><a href="/wiki/Osaka" title="Osaka">Osaka</a></li> <li><a href="/wiki/Saitama" title="Saitama">Saitama</a></li> <li><a href="/wiki/Sakai_(Osaka)" title="Sakai (Osaka)">Sakai</a></li> <li><a href="/wiki/Sapporo" title="Sapporo">Sapporo</a></li> <li><a href="/wiki/Sendai" title="Sendai">Sendai</a></li> <li><a href="/wiki/Shizuoka" title="Shizuoka">Shizuoka</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:Imperial_Seal_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Herb Japonii"><img alt="Herb Japonii" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/70px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="70" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/105px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Imperial_Seal_of_Japan.svg/140px-Imperial_Seal_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="990" /></a> <a href="/wiki/Plik:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Flaga Japonii"><img alt="Flaga Japonii" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/80px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/120px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/160px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Plik:JapanKanji.svg" class="mw-file-description" title="Zapisane znakami kanji słowo Nihon/Nippon (Japonia)"><img alt="Zapisane znakami kanji słowo Nihon/Nippon (Japonia)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/JapanKanji.svg/80px-JapanKanji.svg.png" decoding="async" width="80" height="46" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/JapanKanji.svg/120px-JapanKanji.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/JapanKanji.svg/160px-JapanKanji.svg.png 2x" data-file-width="304" data-file-height="175" /></a> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Wikiprojekt:Japonia" title="Wikiprojekt:Japonia">Wikiprojekt</a></li> <li><a href="/wiki/Kategoria:Japonia" title="Kategoria:Japonia">Kategoria</a></li></ul> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Pa%C5%84stwa_Azji" title="Szablon:Państwa Azji">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Pa%C5%84stwa_Azji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Państwa Azji (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Pa%C5%84stwa_Azji&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_Azji" title="Lista państw Azji">Państwa Azji</a></div><div class="mw-collapsible-content"><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Lista_pa%C5%84stw_%C5%9Bwiata" title="Lista państw świata">Państwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistan</a></li> <li><a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrajn" title="Bahrajn">Bahrajn</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesz" title="Bangladesz">Bangladesz</a></li> <li><a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a></li> <li><a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jemen" title="Jemen">Jemen</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Katar" title="Katar">Katar</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Korea Północna">Korea Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwejt" title="Kuwejt">Kuwejt</a></li> <li><a href="/wiki/Laos" title="Laos">Laos</a></li> <li><a href="/wiki/Liban" title="Liban">Liban</a></li> <li><a href="/wiki/Malediwy" title="Malediwy">Malediwy</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Mjanma" title="Mjanma">Mjanma</a></li> <li><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a></li> <li><a href="/wiki/Tad%C5%BCykistan" title="Tadżykistan">Tadżykistan</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Timor_Wschodni" title="Timor Wschodni">Timor Wschodni</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li><a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Terytorium_zale%C5%BCne" title="Terytorium zależne">Terytoria zależne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Akrotiri_(baza_wojskowa)" title="Akrotiri (baza wojskowa)">Akrotiri</a></li> <li><a href="/wiki/Brytyjskie_Terytorium_Oceanu_Indyjskiego" title="Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego">Brytyjskie Terytorium Oceanu Indyjskiego</a></li> <li><a href="/wiki/Dhekelia" title="Dhekelia">Dhekelia</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspa_Bo%C5%BCego_Narodzenia" title="Wyspa Bożego Narodzenia">Wyspa Bożego Narodzenia</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Kokosowe" title="Wyspy Kokosowe">Wyspy Kokosowe</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pa%C5%84stwa_nieuznawane" class="mw-redirect" title="Państwa nieuznawane">Podmioty o ograniczonym uznaniu międzynarodowym</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Abchazja" title="Abchazja">Abchazja</a><a href="#cite_note-38">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr_P%C3%B3%C5%82nocny" title="Cypr Północny">Cypr Północny</a><a href="#cite_note-39">[B]</a></li> <li><a href="/wiki/Osetia_Po%C5%82udniowa" title="Osetia Południowa">Osetia Południowa</a><a href="#cite_note-40">[C]</a></li> <li><a href="/wiki/Palestyna_(pa%C5%84stwo)" title="Palestyna (państwo)">Palestyna</a> (<a href="/wiki/Autonomia_Palesty%C5%84ska" title="Autonomia Palestyńska">Autonomia Palestyńska</a>)<a href="#cite_note-41">[D]</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Republika Chińska (Tajwan)</a><a href="#cite_note-42">[E]</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Integralne części państw położonych poza Azją</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Jednostka_regionalna_Chios" title="Jednostka regionalna Chios">Chios</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Jednostka_regionalna_Lesbos" title="Jednostka regionalna Lesbos">Lesbos</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Synaj_(p%C3%B3%C5%82wysep)" title="Synaj (półwysep)">Półwysep Synaj</a> (część <a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egiptu</a>)</li> <li><a href="/wiki/Sporady_Po%C5%82udniowe" title="Sporady Południowe">Sporady Południowe</a> (część <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a>)</li> <li><a href="/wiki/Tuz%C5%82a_(wyspa)" title="Tuzła (wyspa)">Tuzła</a> (część <a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukrainy</a>)<a href="#cite_note-43">[F]</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Azja" title="Azja"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Uznawana przez 5 państw </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> Uznawany przez 1 państwo </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> Uznawana przez 5 państw </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> Państwo <a href="/wiki/In_statu_nascendi_(prawo)" title="In statu nascendi (prawo)">in statu nascendi</a>; <a href="/wiki/Autonomia_Palesty%C5%84ska" title="Autonomia Palestyńska">Palestyńskie Władze Narodowe</a> to tymczasowa struktura zarządzająca obszarem Strefy Gazy i częścią Zachodniego Brzegu do czasu uzyskania niepodległości przez Palestynę </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> Uznawana przez 12 państw </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> Obecnie okupowana przez <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosję</a>. </li> </ol></div></div> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Monarchie" title="Szablon:Monarchie">p</a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Monarchie" title="Dyskusja szablonu:Monarchie">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Monarchie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Lista_istniej%C4%85cych_monarchii" title="Lista istniejących monarchii">Monarchie na świecie</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Monarchia_absolutna" title="Monarchia absolutna">Absolutne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/Eswatini" title="Eswatini">Eswatini</a></li> <li><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Monarchia_konstytucyjna" title="Monarchia konstytucyjna">Konstytucyjne</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a2_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Andora" title="Andora">Andora</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrajn" title="Bahrajn">Bahrajn</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Katar" title="Katar">Katar</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwejt" title="Kuwejt">Kuwejt</a></li> <li><a href="/wiki/Lesotho" title="Lesotho">Lesotho</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroko</a></li> <li><a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Tonga" title="Tonga">Tonga</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Commonwealth_realm" title="Commonwealth realm">Commonwealth realms</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Antigua_i_Barbuda" title="Antigua i Barbuda">Antigua i Barbuda</a></li> <li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Bahamy" title="Bahamy">Bahamy</a></li> <li><a href="/wiki/Belize" title="Belize">Belize</a></li> <li><a href="/wiki/Grenada" title="Grenada">Grenada</a></li> <li><a href="/wiki/Jamajka" title="Jamajka">Jamajka</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Papua-Nowa_Gwinea" title="Papua-Nowa Gwinea">Papua-Nowa Gwinea</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Kitts_i_Nevis" title="Saint Kitts i Nevis">Saint Kitts i Nevis</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Lucia" title="Saint Lucia">Saint Lucia</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Vincent_i_Grenadyny" title="Saint Vincent i Grenadyny">Saint Vincent i Grenadyny</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Tuvalu" title="Tuvalu">Tuvalu</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Salomona" title="Wyspy Salomona">Wyspy Salomona</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Monarchia_elekcyjna" title="Monarchia elekcyjna">Elekcyjne</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistan</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Samoa" title="Samoa">Samoa</a></li> <li><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a></li> <li><a href="/wiki/Zakon_Malta%C5%84ski" title="Zakon Maltański">Zakon Maltański</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/w/index.php?title=Monarchia_plemienna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Monarchia plemienna (strona nie istnieje)">Plemienne</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a4_1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ghana" title="Ghana">Ghana</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Aszanti" title="Aszanti">Aszanti</a></li> <li><a href="/wiki/Dagomba_(pa%C5%84stwo)" title="Dagomba (państwo)">Dagomba</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Benin" title="Królestwo Benin">Benin</a></li> <li><a href="/wiki/Oyo_(pa%C5%84stwo)" title="Oyo (państwo)">Oyo</a></li> <li><a href="/wiki/Kalifat_Sokoto" title="Kalifat Sokoto">Sokoto</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Uganda" title="Uganda">Uganda</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ankole" title="Ankole">Ankole</a></li> <li><a href="/wiki/Buganda" title="Buganda">Buganda</a></li> <li><a href="/wiki/Bunyoro" title="Bunyoro">Bunyoro</a></li> <li><a href="/wiki/Busoga" title="Busoga">Busoga</a></li> <li><a href="/wiki/Rwenzururu" title="Rwenzururu">Rwenzururu</a></li> <li><a href="/wiki/Toro_(Uganda)" title="Toro (Uganda)">Toro</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wallis_i_Futuna" title="Wallis i Futuna">Wallis i Futuna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Alo" title="Alo">Alo</a></li> <li><a href="/wiki/Sigave" title="Sigave">Sigave</a></li> <li><a href="/wiki/Uvea" title="Uvea">Uvea</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4_5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Inne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Maorysi" title="Maorysi">Maorysi</a> (<a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a>)</li> <li><a href="/wiki/Yogyakarta_(okr%C4%99g)" title="Yogyakarta (okręg)">Jogjakarta</a> (<a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a>)</li> <li><a href="/wiki/Zululand" title="Zululand">Zululand</a> (<a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">RPA</a>)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Crown_of_Saint_Edward.svg" class="mw-file-description" title="Korona Św. Edwarda"><img alt="Korona Św. Edwarda" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Crown_of_Saint_Edward.svg/80px-Crown_of_Saint_Edward.svg.png" decoding="async" width="80" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Crown_of_Saint_Edward.svg/120px-Crown_of_Saint_Edward.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Crown_of_Saint_Edward.svg/160px-Crown_of_Saint_Edward.svg.png 2x" data-file-width="252" data-file-height="222" /></a><figcaption>Korona Św. Edwarda</figcaption></figure> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller grupa-szablonów mw-collapsible autocollapse" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"> <ul class="tnavbar hlist" style="visibility:hidden;"><li>p</li><li>d</li><li>e</li></ul> <div class="caption">Członkostwo w organizacjach międzynarodowych</div> <div class="mw-collapsible-content grupa-szablonów-nawigacyjnych"> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:G8" title="Szablon:G8">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:G8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:G8 (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:G8&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/G7_(grupa)" title="G7 (grupa)">Państwa G7</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a> (dodatkowa reprezentacja)</li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:G20" title="Szablon:G20">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:G20&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:G20 (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:G20&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/G20" title="G20">Grupa 20 najważniejszych gospodarek światowych</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/22px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/33px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Flag_of_Saudi_Arabia.svg/44px-Flag_of_Saudi_Arabia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/22px-Flag_of_Argentina.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/33px-Flag_of_Argentina.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Flag_of_Argentina.svg/44px-Flag_of_Argentina.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /> <a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyna</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/22px-Flag_of_Australia.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/33px-Flag_of_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Flag_of_Australia.svg/44px-Flag_of_Australia.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="640" /> <a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/22px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/33px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/44px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /> <a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/22px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/33px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/44px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/22px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/44px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/22px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/33px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/44px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/22px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/33px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/44px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/22px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/33px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/44px-Flag_of_Japan.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/22px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/33px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg/44px-Flag_of_Canada_%28Pantone%29.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/22px-Flag_of_South_Korea.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/33px-Flag_of_South_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/44px-Flag_of_South_Korea.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/22px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/33px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/44px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /> <a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/22px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/33px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/44px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/22px-Flag_of_South_Africa.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/33px-Flag_of_South_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Flag_of_South_Africa.svg/44px-Flag_of_South_Africa.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">Południowa Afryka</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/22px-Flag_of_Russia.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/33px-Flag_of_Russia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Flag_of_Russia.svg/44px-Flag_of_Russia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/22px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="22" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/33px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/44px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /> <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/22px-Flag_of_Turkey.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/33px-Flag_of_Turkey.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Flag_of_Turkey.svg/44px-Flag_of_Turkey.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /> <a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/22px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/33px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/44px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /> <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/22px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/33px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg/44px-Flag_of_the_United_Kingdom_%283-5%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/22px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/44px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /> <a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Rada_Europy" title="Szablon:Rada Europy">p</a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Rada_Europy" title="Dyskusja szablonu:Rada Europy">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Rada_Europy&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Rada_Europy" title="Rada Europy">Rada Europy</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwa członkowskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Andora" title="Andora">Andora</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbejd%C5%BCan" title="Azerbejdżan">Azerbejdżan</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C5%9Bnia_i_Hercegowina" title="Bośnia i Hercegowina">Bośnia i Hercegowina</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Monako" title="Monako">Monako</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/San_Marino" title="San Marino">San Marino</a></li> <li><a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kandydaci</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białoruś</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kosowo" title="Kosowo">Kosowo</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Stolica_Apostolska" title="Stolica Apostolska">Stolica Apostolska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Byli członkowie Rady Europy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Flaga Rady Europy"><img alt="Flaga Rady Europy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/80px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/120px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/160px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a> <a href="/wiki/Plik:Council_of_Europe.png" class="mw-file-description" title="Mapa Rady Europy"><img alt="Mapa Rady Europy" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/80px-Council_of_Europe.png" decoding="async" width="80" height="53" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/120px-Council_of_Europe.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Council_of_Europe.png/160px-Council_of_Europe.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="200" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:WTO" title="Szablon:WTO">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:WTO&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:WTO (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:WTO&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/%C5%9Awiatowa_Organizacja_Handlu" title="Światowa Organizacja Handlu">Światowa Organizacja Handlu</a> (WTO)</div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Albania" title="Albania">Albania</a></li> <li><a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Antigua_i_Barbuda" title="Antigua i Barbuda">Antigua i Barbuda</a></li> <li><a href="/wiki/Arabia_Saudyjska" title="Arabia Saudyjska">Arabia Saudyjska</a></li> <li><a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyna</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrajn" title="Bahrajn">Bahrajn</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesz" title="Bangladesz">Bangladesz</a></li> <li><a href="/wiki/Barbados" title="Barbados">Barbados</a></li> <li><a href="/wiki/Belize" title="Belize">Belize</a></li> <li><a href="/wiki/Benin" title="Benin">Benin</a></li> <li><a href="/wiki/Boliwia" title="Boliwia">Boliwia</a></li> <li><a href="/wiki/Botswana" title="Botswana">Botswana</a></li> <li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/Burkina_Faso" title="Burkina Faso">Burkina Faso</a></li> <li><a href="/wiki/Burundi" title="Burundi">Burundi</a></li> <li><a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><a href="/wiki/Czad" title="Czad">Czad</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C3%B3ra" title="Czarnogóra">Czarnogóra</a></li> <li><a href="/wiki/Demokratyczna_Republika_Konga" title="Demokratyczna Republika Konga">Demokratyczna Republika Konga</a></li> <li><a href="/wiki/Dominika" title="Dominika">Dominika</a></li> <li><a href="/wiki/Dominikana" title="Dominikana">Dominikana</a></li> <li><a href="/wiki/D%C5%BCibuti" title="Dżibuti">Dżibuti</a></li> <li><a href="/wiki/Egipt" title="Egipt">Egipt</a></li> <li><a href="/wiki/Ekwador" title="Ekwador">Ekwador</a></li> <li><a href="/wiki/Eswatini" title="Eswatini">Eswatini</a></li> <li><a href="/wiki/Fid%C5%BCi" title="Fidżi">Fidżi</a></li> <li><a href="/wiki/Filipiny" title="Filipiny">Filipiny</a></li> <li><a href="/wiki/Gabon" title="Gabon">Gabon</a></li> <li><a href="/wiki/Gambia" title="Gambia">Gambia</a></li> <li><a href="/wiki/Ghana" title="Ghana">Ghana</a></li> <li><a href="/wiki/Grenada" title="Grenada">Grenada</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzja" title="Gruzja">Gruzja</a></li> <li><a href="/wiki/Gujana" title="Gujana">Gujana</a></li> <li><a href="/wiki/Gwatemala" title="Gwatemala">Gwatemala</a></li> <li><a href="/wiki/Gwinea" title="Gwinea">Gwinea</a></li> <li><a href="/wiki/Gwinea_Bissau" title="Gwinea Bissau">Gwinea Bissau</a></li> <li><a href="/wiki/Haiti" title="Haiti">Haiti</a></li> <li><a href="/wiki/Honduras" title="Honduras">Honduras</a></li> <li><a href="/wiki/Hongkong" title="Hongkong">Hongkong</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a href="/wiki/Jamajka" title="Jamajka">Jamajka</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Jordania" title="Jordania">Jordania</a></li> <li><a href="/wiki/Kambod%C5%BCa" title="Kambodża">Kambodża</a></li> <li><a href="/wiki/Kamerun" title="Kamerun">Kamerun</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Katar" title="Katar">Katar</a></li> <li><a href="/wiki/Kazachstan" title="Kazachstan">Kazachstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kenia" title="Kenia">Kenia</a></li> <li><a href="/wiki/Kirgistan" title="Kirgistan">Kirgistan</a></li> <li><a href="/wiki/Kolumbia" title="Kolumbia">Kolumbia</a></li> <li><a href="/wiki/Kongo" title="Kongo">Kongo</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kostaryka" title="Kostaryka">Kostaryka</a></li> <li><a href="/wiki/Kuba" title="Kuba">Kuba</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwejt" title="Kuwejt">Kuwejt</a></li> <li><a href="/wiki/Lesotho" title="Lesotho">Lesotho</a></li> <li><a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></li> <li><a href="/wiki/Macedonia_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Macedonia Północna">Macedonia Północna</a></li> <li><a href="/wiki/Madagaskar" title="Madagaskar">Madagaskar</a></li> <li><a href="/wiki/Makau" title="Makau">Makau</a></li> <li><a href="/wiki/Malawi" title="Malawi">Malawi</a></li> <li><a href="/wiki/Malediwy" title="Malediwy">Malediwy</a></li> <li><a href="/wiki/Malezja" title="Malezja">Malezja</a></li> <li><a href="/wiki/Mali" title="Mali">Mali</a></li> <li><a href="/wiki/Maroko" title="Maroko">Maroko</a></li> <li><a href="/wiki/Mauretania" title="Mauretania">Mauretania</a></li> <li><a href="/wiki/Mauritius" title="Mauritius">Mauritius</a></li> <li><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Mjanma" title="Mjanma">Mjanma</a></li> <li><a href="/wiki/Mo%C5%82dawia" title="Mołdawia">Mołdawia</a></li> <li><a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongolia</a></li> <li><a href="/wiki/Mozambik" title="Mozambik">Mozambik</a></li> <li><a href="/wiki/Namibia" title="Namibia">Namibia</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Niger" title="Niger">Niger</a></li> <li><a href="/wiki/Nigeria" title="Nigeria">Nigeria</a></li> <li><a href="/wiki/Nikaragua" title="Nikaragua">Nikaragua</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a href="/wiki/Panama" title="Panama">Panama</a></li> <li><a href="/wiki/Papua-Nowa_Gwinea" title="Papua-Nowa Gwinea">Papua-Nowa Gwinea</a></li> <li><a href="/wiki/Paragwaj" title="Paragwaj">Paragwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peru</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">Południowa Afryka</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_%C5%9Arodkowoafryka%C5%84ska" title="Republika Środkowoafrykańska">Republika Środkowoafrykańska</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Zielonego_Przyl%C4%85dka" title="Republika Zielonego Przylądka">Republika Zielonego Przylądka</a></li> <li><a href="/wiki/Rwanda" title="Rwanda">Rwanda</a></li> <li><a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosja</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Kitts_i_Nevis" title="Saint Kitts i Nevis">Saint Kitts i Nevis</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Lucia" title="Saint Lucia">Saint Lucia</a></li> <li><a href="/wiki/Saint_Vincent_i_Grenadyny" title="Saint Vincent i Grenadyny">Saint Vincent i Grenadyny</a></li> <li><a href="/wiki/Salwador" title="Salwador">Salwador</a></li> <li><a href="/wiki/Senegal" title="Senegal">Senegal</a></li> <li><a href="/wiki/Sierra_Leone" title="Sierra Leone">Sierra Leone</a></li> <li><a href="/wiki/Singapur" title="Singapur">Singapur</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Surinam" title="Surinam">Surinam</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Tanzania" title="Tanzania">Tanzania</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Tajwan</a></li> <li><a href="/wiki/Togo" title="Togo">Togo</a></li> <li><a href="/wiki/Tonga" title="Tonga">Tonga</a></li> <li><a href="/wiki/Trynidad_i_Tobago" title="Trynidad i Tobago">Trynidad i Tobago</a></li> <li><a href="/wiki/Tunezja" title="Tunezja">Tunezja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/Uganda" title="Uganda">Uganda</a></li> <li><a href="/wiki/Ukraina" title="Ukraina">Ukraina</a></li> <li><a href="/wiki/Urugwaj" title="Urugwaj">Urugwaj</a></li> <li><a href="/wiki/Wenezuela" title="Wenezuela">Wenezuela</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/Wietnam" title="Wietnam">Wietnam</a></li> <li><a href="/wiki/Wybrze%C5%BCe_Ko%C5%9Bci_S%C5%82oniowej" title="Wybrzeże Kości Słoniowej">Wybrzeże Kości Słoniowej</a></li> <li><a href="/wiki/Wyspy_Salomona" title="Wyspy Salomona">Wyspy Salomona</a></li> <li><a href="/wiki/Zambia" title="Zambia">Zambia</a></li> <li><a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabwe</a></li> <li><a href="/wiki/Zjednoczone_Emiraty_Arabskie" title="Zjednoczone Emiraty Arabskie">Zjednoczone Emiraty Arabskie</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a>, w tym poszczególne państwa członkowskie: <a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Cypr" title="Cypr">Cypr</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Malta" title="Malta">Malta</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:WTO_members_and_observers.svg" class="mw-file-description" title="Mapa członków WTO"><img alt="Mapa członków WTO" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/80px-WTO_members_and_observers.svg.png" decoding="async" width="80" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/120px-WTO_members_and_observers.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/WTO_members_and_observers.svg/160px-WTO_members_and_observers.svg.png 2x" data-file-width="2754" data-file-height="1398" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:OECD" title="Szablon:OECD">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:OECD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:OECD (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:OECD&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju <a href="/wiki/Organizacja_Wsp%C3%B3%C5%82pracy_Gospodarczej_i_Rozwoju" title="Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju">(OECD)</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Państwa członkowskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Australia" title="Australia">Australia</a></li> <li><a href="/wiki/Austria" title="Austria">Austria</a></li> <li><a href="/wiki/Belgia" title="Belgia">Belgia</a></li> <li><a href="/wiki/Chile" title="Chile">Chile</a></li> <li><a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechy</a></li> <li><a href="/wiki/Dania" title="Dania">Dania</a></li> <li><a href="/wiki/Estonia" title="Estonia">Estonia</a></li> <li><a href="/wiki/Finlandia" title="Finlandia">Finlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francja</a></li> <li><a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecja</a></li> <li><a href="/wiki/Hiszpania" title="Hiszpania">Hiszpania</a></li> <li><a href="/wiki/Holandia" title="Holandia">Holandia</a></li> <li><a href="/wiki/Irlandia" title="Irlandia">Irlandia</a></li> <li><a href="/wiki/Islandia" title="Islandia">Islandia</a></li> <li><a href="/wiki/Izrael" title="Izrael">Izrael</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li> <li><a href="/wiki/Kanada" title="Kanada">Kanada</a></li> <li><a href="/wiki/Kolumbia" title="Kolumbia">Kolumbia</a></li> <li><a href="/wiki/Korea_Po%C5%82udniowa" title="Korea Południowa">Korea Południowa</a></li> <li><a href="/wiki/Kostaryka" title="Kostaryka">Kostaryka</a></li> <li><a href="/wiki/Litwa" title="Litwa">Litwa</a></li> <li><a href="/wiki/Luksemburg" title="Luksemburg">Luksemburg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81otwa" title="Łotwa">Łotwa</a></li> <li><a href="/wiki/Meksyk" title="Meksyk">Meksyk</a></li> <li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></li> <li><a href="/wiki/Nowa_Zelandia" title="Nowa Zelandia">Nowa Zelandia</a></li> <li><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a></li> <li><a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owacja" title="Słowacja">Słowacja</a></li> <li><a href="/wiki/S%C5%82owenia" title="Słowenia">Słowenia</a></li> <li><a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">Stany Zjednoczone</a></li> <li><a href="/wiki/Szwajcaria" title="Szwajcaria">Szwajcaria</a></li> <li><a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></li> <li><a href="/wiki/Turcja" title="Turcja">Turcja</a></li> <li><a href="/wiki/W%C4%99gry" title="Węgry">Węgry</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Brytania" title="Wielka Brytania">Wielka Brytania</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82ochy" title="Włochy">Włochy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Byłe państwa członkowskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Wolne_Terytorium_Triestu" title="Wolne Terytorium Triestu">Wolne Terytorium Triestu</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Kandydaci</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Argentyna" title="Argentyna">Argentyna</a></li> <li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgaria</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacja" title="Chorwacja">Chorwacja</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Peru" title="Peru">Peru</a></li> <li><a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunia</a></li> <li><a href="/wiki/Tajlandia" title="Tajlandia">Tajlandia</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obserwatorzy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Republika_Chi%C5%84ska" title="Republika Chińska">Tajwan</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row">Współpracujący</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C5%84ska_Republika_Ludowa" title="Chińska Republika Ludowa">Chiny</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a href="/wiki/Indonezja" title="Indonezja">Indonezja</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%82udniowa_Afryka" title="Południowa Afryka">Południowa Afryka</a></li> <li><a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unia Europejska</a> (<a href="/wiki/Komisja_Europejska" title="Komisja Europejska">Komisja Europejska</a> bierze udział w pracach OECD)</li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Organizacje afiliowane</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowa_Agencja_Energetyczna" title="Międzynarodowa Agencja Energetyczna">Międzynarodowa Agencja Energetyczna</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Agencja_Energii_Nuklearnej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agencja Energii Nuklearnej (strona nie istnieje)">Agencja Energii Nuklearnej</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Europejska_Konferencja_Ministr%C3%B3w_Transportu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Europejska Konferencja Ministrów Transportu (strona nie istnieje)">Europejska Konferencja Ministrów Transportu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Klub_Sahelu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klub Sahelu (strona nie istnieje)">Klub Sahelu</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:OECD_member_states_map.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/OECD_member_states_map.svg/80px-OECD_member_states_map.svg.png" decoding="async" width="80" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/OECD_member_states_map.svg/120px-OECD_member_states_map.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/OECD_member_states_map.svg/160px-OECD_member_states_map.svg.png 2x" data-file-width="863" data-file-height="443" /></a> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:G4" title="Szablon:G4">p</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:G4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:G4 (strona nie istnieje)">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:G4&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Państwa <a href="/wiki/G4" title="G4">G4</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemcy</a></li> <li><a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylia</a></li> <li><a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indie</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Japonia</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:Flag_of_the_United_Nations.svg" class="mw-file-description" title="Flaga ONZ"><img alt="Flaga ONZ" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/60px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png" decoding="async" width="60" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/90px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Flag_of_the_United_Nations.svg/120px-Flag_of_the_United_Nations.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> </div></div></div> </div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_niepodleg%C5%82e" class="mw-redirect" title="Państwo niepodległe">państwo niepodległe</a>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000123649740">0000000123649740</a></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/159367111">159367111</a></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n78089021">n78089021</a></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4028495-5">4028495-5</a></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00568158">00568158</a></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/53hkj6mp5hgzjd3">53hkj6mp5hgzjd3</a></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb152384465">152384465</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11934253k">11934253k</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11872797r">11872797r</a></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/02648918X">02648918X</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35242950">35242950</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ge129425">ge129425</a></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX450954">XX450954</a></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90706615">90706615</a></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA04877014">DA04877014</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007550240205171">987007550240205171</a></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Korei" title="Biblioteka Narodowa Korei">KRNLK</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://librarian.nl.go.kr/LI/contents/L20101000000.do?id=KSH2000014336">KSH2000014336</a></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;4169061.html">4169061</a></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Japan">place/Japan</a></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/giappone">giappone</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4919294">4919294</a></li> <li><a href="/wiki/Nationalencyklopedin" title="Nationalencyklopedin">NE.se</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/japan">japan</a></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Japan">Japan</a></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0034339.xml">0034339</a></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Japan">Japan</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Japonia&oldid=75332638">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Japonia&oldid=75332638</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Japonia" title="Kategoria:Japonia">Japonia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pa%C5%84stwa_w_Azji" title="Kategoria:Państwa w Azji">Państwa w Azji</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Cz%C5%82onkowie_Organizacji_Narod%C3%B3w_Zjednoczonych" title="Kategoria:Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych">Członkowie Organizacji Narodów Zjednoczonych</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:G8" title="Kategoria:G8">G8</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Pa%C5%84stwa_obszaru_Pacyfiku" title="Kategoria:Państwa obszaru Pacyfiku">Państwa obszaru Pacyfiku</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Strony_z_nieaktualn%C4%85_propozycj%C4%85_przet%C5%82umaczenia_(inna_nazwa_artyku%C5%82u)" title="Kategoria:Strony z nieaktualną propozycją przetłumaczenia (inna nazwa artykułu)">Strony z nieaktualną propozycją przetłumaczenia (inna nazwa artykułu)</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 23 lis 2024, 12:48.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Japonia&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-vp9pw","wgBackendResponseTime":223,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.060","walltime":"2.862","ppvisitednodes":{"value":26323,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":267103,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":58527,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":76,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":139825,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":14,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1838.860 1 -total"," 20.35% 374.234 1 Szablon:Państwo_infobox"," 18.54% 340.889 51 Szablon:Link-interwiki"," 14.19% 260.848 11 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 10.57% 194.347 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 10.08% 185.330 19 Szablon:Cytuj_stronę"," 7.97% 146.635 1 Szablon:Japonia"," 6.36% 116.949 1 Szablon:Grupa_szablonów"," 5.70% 104.744 1 Szablon:Infobox_mapa_lokalizacyjna"," 5.44% 99.978 1 Szablon:Infobox_dwie_grafiki"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.806","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":15198426,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Państwo infobox\",\n [\"precision\"] = \"min\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-sf2cc","timestamp":"20241123134934","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Japonia","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Japonia","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q17","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-08-03T22:08:01Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2c\/Japan_sea_map.png","headline":"pa\u0144stwo wyspiarskie w Azji"}</script> </body> </html>