CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Անտիոքոս IV Եպիփանես - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"50bf6989-48e6-4e25-aba8-31ba43565870","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Անտիոքոս_IV_Եպիփանես","wgTitle":"Անտիոքոս IV Եպիփանես","wgCurRevisionId":9954021,"wgRevisionId":9954021,"wgArticleId":1143185,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig","CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","CS1 ամերիկյան անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en-us)","CS1: long volume value","Վիքիդատա։Կատեգորիայի կարիք ունեցող հոդվածներ", "Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով","Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ","Webarchive template wayback links","Մ.թ.ա. 215 ծնունդներ","Մահվան ամսաթիվը չորոշված անձինք","Անձինք այբբենական կարգով","Անտիկ դարաշրջանի մարդիկ","Իսրայելի պատմություն","Հին հույներ","Մակեդոնացի թագավորներ","Սելևկյանների կայսրություն"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Անտիոքոս_IV_Եպիփանես","wgRelevantArticleId":1143185,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick": true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3356","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/1200px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/800px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/640px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Անտիոքոս IV Եպիփանես - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Անտիոքոս_IV_Եպիփանես rootpage-Անտիոքոս_IV_Եպիփանես skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Կենսագրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Կենսագրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Կենսագրություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Կենսագրություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Կենսագրություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Կենսագրություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Իշխանության_գալը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Իշխանության_գալը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Իշխանության գալը</span> </div> </a> <ul id="toc-Իշխանության_գալը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Կառավարման_ոճ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կառավարման_ոճ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Կառավարման ոճ</span> </div> </a> <ul id="toc-Կառավարման_ոճ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատերազմներ_Եգիպտոսի_դեմ_և_հարաբերությունները_Հռոմի_հետ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատերազմներ_Եգիպտոսի_դեմ_և_հարաբերությունները_Հռոմի_հետ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Պատերազմներ Եգիպտոսի դեմ և հարաբերությունները Հռոմի հետ</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատերազմներ_Եգիպտոսի_դեմ_և_հարաբերությունները_Հռոմի_հետ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հրեաների_հալածանքը_և_Մակբայեցիների_ապստամբությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հրեաների_հալածանքը_և_Մակբայեցիների_ապստամբությունը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Հրեաների հալածանքը և Մակբայեցիների ապստամբությունը</span> </div> </a> <ul id="toc-Հրեաների_հալածանքը_և_Մակբայեցիների_ապստամբությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Վերջին_տարիները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Վերջին_տարիները"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Վերջին տարիները</span> </div> </a> <ul id="toc-Վերջին_տարիները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ժառանգություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժառանգություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ժառանգություն</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ժառանգություն-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ժառանգություն subsection</span> </button> <ul id="toc-Ժառանգություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Հրեական_ավանդույթ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հրեական_ավանդույթ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Հրեական ավանդույթ</span> </div> </a> <ul id="toc-Հրեական_ավանդույթ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Աստվածային_մակդիրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Աստվածային_մակդիրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Աստվածային մակդիրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Աստվածային_մակդիրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Պատմագրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմագրություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Պատմագրություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատմագրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Արտաքին հղումներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Անտիոքոս IV Եպիփանես</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 53 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-53" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">53 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV" title="Antiochus IV – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Antiochus IV" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8A%95%E1%8C%A5%E1%8B%AB%E1%8A%AE%E1%88%B5_%E1%8A%A0%E1%8D%8A%E1%8D%8B%E1%8A%96%E1%88%B5" title="አንጥያኮስ አፊፋኖስ – ամհարերեն" lang="am" hreflang="am" data-title="አንጥያኮስ አፊፋኖስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="ամհարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B9" title="أنطيوخوس الرابع – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أنطيوخوس الرابع" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B7%D9%8A%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B9" title="انطيوخوس الرابع – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انطيوخوس الرابع" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%A4%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%88_%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3" title="دؤردونجو آنتیوخوس – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="دؤردونجو آنتیوخوس" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_IV_%D0%95%D0%BF%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%BD" title="Антиох IV Епифан – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Антиох IV Епифан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ant%C3%ADoc_IV" title="Antíoc IV – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Antíoc IV" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Antiochos_IV._Epifan%C3%A9s" title="Antiochos IV. Epifanés – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Antiochos IV. Epifanés" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Antiochos_4._af_Seleukideriget" title="Antiochos 4. af Seleukideriget – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Antiochos 4. af Seleukideriget" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="լավ հոդված"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Antiochos_IV." title="Antiochos IV. – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Antiochos IV." data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BF%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%94%CE%84_%CE%95%CF%80%CE%B9%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%82" title="Αντίοχος Δ΄ Επιφανής – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Αντίοχος Δ΄ Επιφανής" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV_Epiphanes" title="Antiochus IV Epiphanes – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Antiochus IV Epiphanes" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Antio%C4%A5o_la_4-a_Epifano" title="Antioĥo la 4-a Epifano – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Antioĥo la 4-a Epifano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ant%C3%ADoco_IV_Ep%C3%ADfanes" title="Antíoco IV Epífanes – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Antíoco IV Epífanes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Antioko_IV.a_Epifanes" title="Antioko IV.a Epifanes – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Antioko IV.a Epifanes" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="آنتیوخوس چهارم – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آنتیوخوس چهارم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Antiokhos_IV_Epifanes" title="Antiokhos IV Epifanes – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Antiokhos IV Epifanes" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Antiochos_IV" title="Antiochos IV – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Antiochos IV" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A0%D7%98%D7%99%D7%95%D7%9B%D7%95%D7%A1_%D7%94%D7%A8%D7%91%D7%99%D7%A2%D7%99" title="אנטיוכוס הרביעי – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="אנטיוכוס הרביעי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Antioh_IV._Epifan" title="Antioh IV. Epifan – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Antioh IV. Epifan" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/IV._Antiokhosz_szeleukida_uralkod%C3%B3" title="IV. Antiokhosz szeleukida uralkodó – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="IV. Antiokhosz szeleukida uralkodó" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Antiokhos_IV_Epifanes" title="Antiokhos IV Epifanes – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Antiokhos IV Epifanes" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Antioco_IV" title="Antioco IV – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Antioco IV" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%83%86%E3%82%A3%E3%82%AA%E3%82%B3%E3%82%B94%E4%B8%96%E3%82%A8%E3%83%94%E3%83%95%E3%82%A1%E3%83%8D%E3%82%B9" title="アンティオコス4世エピファネス – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アンティオコス4世エピファネス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%94_IV_%E1%83%94%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%A4%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94" title="ანტიოქე IV ეპიფანე – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ანტიოქე IV ეპიფანე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%88%ED%8B%B0%EC%98%A4%EC%BD%94%EC%8A%A4_4%EC%84%B8_%EC%97%90%ED%94%BC%ED%8C%8C%EB%84%A4%EC%8A%A4" title="안티오코스 4세 에피파네스 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="안티오코스 4세 에피파네스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ant%C3%AEoxos_IV_Ep%C3%AEfan%C3%AAs" title="Antîoxos IV Epîfanês – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Antîoxos IV Epîfanês" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV_Epiphanes" title="Antiochus IV Epiphanes – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Antiochus IV Epiphanes" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Anti%C3%B4k%C3%B4sy_IV_Epifanesy" title="Antiôkôsy IV Epifanesy – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Antiôkôsy IV Epifanesy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%B8%E0%B5%8D_IV_%E0%B4%8E%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BF%E0%B4%AB%E0%B4%A8%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="അന്ത്യോക്കസ് IV എപ്പിഫനസ് – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അന്ത്യോക്കസ് IV എപ്പിഫനസ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_IV_%D0%AD%D0%BF%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%81" title="Антиох IV Эпифанес – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Антиох IV Эпифанес" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV" title="Antiochus IV – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Antiochus IV" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Antiokos_IV_Epifanes" title="Antiokos IV Epifanes – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Antiokos IV Epifanes" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Anti%C3%B2c_IV" title="Antiòc IV – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Antiòc IV" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Antioch_IV_Epifanes" title="Antioch IV Epifanes – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Antioch IV Epifanes" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ant%C3%ADoco_IV_Epif%C3%A2nio" title="Antíoco IV Epifânio – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Antíoco IV Epifânio" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Antioh_al_IV-lea" title="Antioh al IV-lea – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Antioh al IV-lea" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_IV_%D0%AD%D0%BF%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%BD" title="Антиох IV Эпифан – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Антиох IV Эпифан" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Antioh_IV_Epifan" title="Antioh IV Epifan – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Antioh IV Epifan" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV_Epiphanes" title="Antiochus IV Epiphanes – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Antiochus IV Epiphanes" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Antioh_IV._Epifan" title="Antioh IV. Epifan – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Antioh IV. Epifan" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_IV_%D0%95%D0%BF%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%BD" title="Антиох IV Епифан – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Антиох IV Епифан" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Antiochos_IV" title="Antiochos IV – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Antiochos IV" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Antioko_Epifane" title="Antioko Epifane – սուահիլի" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Antioko Epifane" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="սուահիլի" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AF%8B%E0%AE%95%E0%AE%B8%E0%AF%8D_IV_%E0%AE%8E%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%87%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%B8%E0%AF%8D" title="அந்தியோகஸ் IV எபிபேன்ஸ் – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அந்தியோகஸ் IV எபிபேன்ஸ்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85%D0%B8_IV" title="Антиохи IV – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Антиохи IV" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Antioco_IV_Epipanes" title="Antioco IV Epipanes – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Antioco IV Epipanes" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/IV._Antiohos" title="IV. Antiohos – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="IV. Antiohos" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D1%96%D0%BE%D1%85_IV_%D0%95%D0%BF%D1%96%D1%84%D0%B0%D0%BD" title="Антіох IV Епіфан – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Антіох IV Епіфан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D8%AA%DB%8C%D9%88%D8%AE%D9%88%D8%B3_%DA%86%DB%81%D8%A7%D8%B1%D9%85" title="آنتیوخوس چہارم – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آنتیوخوس چہارم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Antiochos_IV_Epiphanes" title="Antiochos IV Epiphanes – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Antiochos IV Epiphanes" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Antiochus_IV_Epiphanes" title="Antiochus IV Epiphanes – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Antiochus IV Epiphanes" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E6%9D%A1%E5%85%8B%E5%9B%9B%E4%B8%96" title="安条克四世 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="安条克四世" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3356#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" rel="discussion" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&oldid=9954021" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&id=9954021&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B1%25D5%25B6%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25B8%25D6%2584%25D5%25B8%25D5%25BD_IV_%25D4%25B5%25D5%25BA%25D5%25AB%25D6%2583%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A5%25D5%25BD"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B1%25D5%25B6%25D5%25BF%25D5%25AB%25D5%25B8%25D6%2584%25D5%25B8%25D5%25BD_IV_%25D4%25B5%25D5%25BA%25D5%25AB%25D6%2583%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25A5%25D5%25BD"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Antiochus_IV" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3356" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><table align="right" class="infobox" style="border-spacing: 1px; padding: 0px 0px; width: 260px; font-size:85%; line-height:130%;" cellspacing="1px"> <tbody><tr> <td style="padding: 0.5em; background: #eaeaea; font-size: 120%; text-align: center; line-height:120%;" colspan="2"><span style="font-size:1.25em; font-weight:bold"><small>Անտիոքոս IV Եպիփանես</small></span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align: center; border-top: solid darkgray 1px;"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$CF18D3FE-9D12-48D3-B095-72323B3F60AD" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P18"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/233px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg" decoding="async" width="233" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/350px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg/466px-Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg 2x" data-file-width="2924" data-file-height="4387" /></a></span></span></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top: solid darkgray 1px; line-height:0px">  </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Մասնագիտություն՝ </th> <td><span data-wikidata-claim-id="Q3356$4F422BAC-CFC0-46EE-BBB0-F234D4C3A338" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P106"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A1" title="Արիստոկրատիա">ազնվական</a></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Ծննդյան օր </th> <td><span data-wikidata-property-id="P569" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$53E71041-F9BC-4D2A-A631-0F0291F93771" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P569"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak">մոտ <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D5%84.%D5%A9.%D5%A1._215" title="Մ.թ.ա. 215">մ. թ. ա. 215</a></span></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Վախճանի օր </th> <td><span data-wikidata-property-id="P570" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$C44C0B38-D201-41BE-A11D-157EDF7DF642" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P570">ոչ վաղ քան <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D5%84.%D5%A9.%D5%A1._161" title="Մ.թ.ա. 161">մ. թ. ա. 161</a></span> և ոչ ուշ քան <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Դեկտեմբեր">դեկտեմբեր</a> <a href="/wiki/%D5%84.%D5%A9.%D5%A1._164" title="Մ.թ.ա. 164">մ. թ. ա. 164</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Դինաստիա </th> <td><span data-wikidata-property-id="P53" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$7DCA1867-7B72-43DE-A64C-15D7043B6EAF" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P53"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q705904" class="extiw" title="d:Q705904">Սելևկյններ</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Քաղաքացիություն </th> <td><span data-wikidata-property-id="P27" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$186978C9-0862-4559-AC26-04EF9E2C8AED" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P27"><span class="country-name"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%AC%D6%87%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սելևկյան տերություն">Սելևկյանների կայսրություն</a></span></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Հայր </th> <td><span data-wikidata-property-id="P22" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="q3356$B6027369-69F5-42FE-962E-B2D9EE09B8C2" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P22"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_III_%D5%84%D5%A5%D5%AE" title="Անտիոքոս III Մեծ">Անտիոքոս III Մեծ</a></span><sup id="cite_ref-_03bad27514fc649d_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-_03bad27514fc649d-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_5c74e488e1e68fbd_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-_5c74e488e1e68fbd-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_0da2ec519e22c455_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-_0da2ec519e22c455-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Մայր </th> <td><span data-wikidata-property-id="P25" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="q3356$7E53C10E-C786-434B-A207-53B44375AA52" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P25"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q237642" class="extiw" title="d:Q237642">Լաոդիկա III</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Ամուսին </th> <td><span data-wikidata-property-id="P26" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$A0C4B3BF-FD6F-45CD-827D-A7FF8B84270E" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P26"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q451082" class="extiw" title="d:Q451082">Լաոդիկա IV</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th style="text-align: right; background:#eee; width:40%;">Զավակներ </th> <td><span data-wikidata-property-id="P40" class="no-wikidata"><span data-wikidata-claim-id="Q3356$9F6DF924-6B1E-4FC1-9CC7-342B9A8B1D14" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q298628" class="extiw" title="d:Q298628">Antiochus V</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</span></span><sup id="cite_ref-_6938839ba80940c5_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-_6938839ba80940c5-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_4fc865ef90205912_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-_4fc865ef90205912-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-_5c74e488e1e68fbd_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-_5c74e488e1e68fbd-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q3356$82D400BB-74E5-4CEA-8999-3CF50F313FE3" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q269928" class="extiw" title="d:Q269928">Լաոդիկա VI</a></span></span>, <span data-wikidata-claim-id="Q3356$E6454A7C-F6E4-465E-A369-C24CDA5E7B1F" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q297657" class="extiw" title="d:Q297657">Alexandros Balas</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</span></span></span> և <span data-wikidata-claim-id="Q3356$4137F768-A058-43DB-A89B-5C816CA28A7C" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P40"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3624266" class="extiw" title="d:Q3624266">Լաոդիկա</a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="metadata" style="text-align:center;"><div style="border: solid #a2a9b1; border-width: 1px 0px 0px 0px; width:100%; background:#eaeaea"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <span data-wikidata-claim-id="q3356$D97BCF48-BEB1-4647-A219-3DB6FF5D5672" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Antiochus_IV" title="commons:Category:Antiochus IV"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Antiochus_IV" class="extiw" title="commons:Category:Antiochus IV"> Antiochus IV</a></span></span></div> </th></tr> </tbody></table> <p><b>Անտիոքոս IV Եպիփանես</b> (մոտ. մ.թ.ա. 215 – մ.թ.ա. 164 նոյեմբեր/դեկտեմբեր)<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>՝ հույն <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%A1%D5%A4%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիադոքոսներ">հելլենիստ</a> թագավոր, որը ղեկավարել է <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%AC%D6%87%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սելևկյան տերություն">Սելևկյան կայսրությունը</a> մ.թ.ա. 175 թվականից մինչև իր մահը՝ մ.թ.ա. 164 թվականը։ Նա <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_III_%D5%84%D5%A5%D5%AE" title="Անտիոքոս III Մեծ">Անտիոքոս III Մեծ</a> թագավորի որդին էր։ Ի սկզբանե անվանվել է Միտրադատ (այլընտրանքային ձև՝ Միթրիդատ), նա գահ բարձրանալուց հետո ստացել է Անտիոքոս անունը<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Անտիոքոսի օրոք կատարված նշանակալի իրադարձություններից են <a href="/wiki/%D5%8A%D5%BF%D5%B2%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Պտղոմեոսյան Եգիպտոս">Պտղոմեոսյան Եգիպտոսի</a> գրեթե նվաճումը, Հրեաստանի և <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Սամարիա">Սամարիայի</a> <a href="/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A5%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հրեաներ">հրեաների</a> հալածանքը և հրեա Մակաբայեցիների ապստամբությունը։ </p><p>Անտիոքոսի գահ բարձրանալը վիճելի էր, և ոմանք նրան ընկալում էին որպես զավթիչ։ Իր եղբոր՝ Սելևկոս IV Փիլոպատորի մահից հետո մ.թ.ա. 175 թվականին, «իսկական» ժառանգը պետք է լիներ Սելևկոսի որդի Դեմետրիոս I-ը։ Քանի որ Դեմետրիոս I-ը դեռ անչափահաս էր և գերության մեջ էր գտնվում Հռոմում, Անտիոքոսն օգտվեց ստեղծված իրավիճակից՝ յուրացնելու գահը՝ օգտվելով մեծ թվով Անտիոքի հունական ազնվականություն աջակցությունից։ Քանի որ հաջորդ սերունդներում ավելի շատ մարդիկ փորձեցին տապալել Սելևկյան կայսրության գահը, դա նպաստեց այդ կայսրության անկայունության ձևավորմանը։ Իր մահից հետո իշխող ընտանիքի հակառակորդ ճյուղերի միջև ուժային մարտերը նշանակալի դեր խաղացին կայսրության անկման մեջ։ </p><p>Անտիոքոսի հաճախ էքսցենտրիկ պահվածքը և քմահաճ արարքները հասարակ մարդկանց հետ շփվելու ժամանակ, ինչպես օրինակ՝ հանրային բաղնիքում հայտնվելը և քաղաքապետարանի պաշտոններ զբաղեցնելու դիմումը, ստիպեցին նրա որոշ ժամանակակիցներին անվանել նրան Էպիմանես (Ἐπιμανής, Epimanḗs, «Խենթ»)։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Կենսագրություն"><span id=".D4.BF.D5.A5.D5.B6.D5.BD.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Կենսագրություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Կենսագրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Կենսագրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Իշխանության_գալը"><span id=".D4.BB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.A3.D5.A1.D5.AC.D5.A8"></span>Իշխանության գալը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Իշխանության գալը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Իշխանության գալը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Անտիոքոսը ծնվել է մ.թ.ա. մոտ 215 թվականին, Սելևկյան թագավոր Անտիոքոս III Մեծի որդին էր<sup id="cite_ref-Nelson_2014_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nelson_2014-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Samuels_1967_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Samuels_1967-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Որպես գահի պոտենցիալ իրավահաջորդ՝ նա դարձավ Հռոմեական Հանրապետության քաղաքական գերին՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80" title="Ապամեայի պայմանագիր">Ապամեայի պայմանագրի</a> դրույթներով, որը կնքվել է մ.թ.ա. 188 թվականին։ Անտիոքոսը փոխանակվել է իր եղբորորդու՝ Դեմետրիոսի՝ Սելևկոս IV Փիլոպատորի որդու և ժառանգորդի հետ, որը գահ էր բարձրացել մ.թ.ա. 187 թվականին՝ հետևելով իր ավագ եղբորը՝ Սելևկոս IV Փիլոպատորին։ Դրանից հետո Անտիոքոսը տեղափոխվեց Աթենք, որտեղ նա ներկա էր, երբ կառավարության նախարար Հելիոդորոսը սպանեց իր եղբորը մ.թ.ա. 175 թվականին։ </p><p>Դրանից հետո Հելիոդորոսն իրեն հռչակեց ժամանակավոր կառավարիչ՝ դրանով իսկ զավթելով իշխանությունը։ Այս պայմանավորվածությունը երկար չտեւեց։ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%B6" title="Պերգամոն">Պերգամոնի</a> թագավոր <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%BD_II" title="Եվմենոս II">Եվմենոս II-ի</a> օգնությամբ Անտիոքոս IV-ը Աթենքից ճանապարհորդեց Փոքր Ասիայով և հասավ Սիրիա մինչև մ.թ.ա. 175 թվականի նոյեմբերին։ Անտիոքոսը յուրացրեց գահը և իրեն հռչակեց թագավոր Սելևկոսի մեկ այլ որդու՝ Անտիոքոս անունով մանկահասակ երեխայի հետ, իսկ Դեմետրիոսը՝ Սելևկոսի փաստացի ժառանգորդը, մնաց պատանդ Հռոմում։(Անտիոքոսը՝ Սելևկոս IV-ի որդին, հետագայում մահացավ մ.թ.ա. 170 թվականին, հավանաբար սպանվել էր Անտիոքոս IV-ի կողմից)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կառավարման_ոճ"><span id=".D4.BF.D5.A1.D5.BC.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D6.80.D5.B4.D5.A1.D5.B6_.D5.B8.D5.B3"></span>Կառավարման ոճ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Կառավարման ոճ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Կառավարման ոճ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Անտիոքոս IV-ը ձեռք էր բերել շռայլ և առատաձեռն տիրակալի համբավ։ Նա փող էր բաժանում հասարակ մարդկանց Անտիոքի փողոցներում, անսպասելի բարություն էր դրսևորում անծանոթների նկատմամբ, դրամական նվիրատվություններ էր կատարում <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%BD" title="Դելոս">Դելոսի</a> զոհասեղանին և Աթենքի <a href="/wiki/%D4%B6%D6%87%D5%BD%D5%AB_%D5%BF%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80_(%D5%95%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%AB%D5%A1)" title="Զևսի տաճար (Օլիմպիա)">Զևսի տաճարին</a>, կազմակերպում էր իր արևմտյան բոլոր զորքերի մեծ շքերթը Դաֆնեում՝ Անտիոքի արվարձաններից մեկում և կազմակերպում էր շքեղ խնջույքներ ազնվականության համար, որտեղ ներկայացված էին լավագույն խոհանոցը, հագուստը և համեմունքները.<sup id="cite_ref-barkochva230_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-barkochva230-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Նա նաև վարձկաններով համալրեց Սելևկյան բանակը։ Այս ամենից շատ տուժեց Սելևկյանների գանձարանը, այնուամենայնիվ, Կայսրությունը, կարողացավ բավականաչափ հարկեր գանձել ծախսերը հոգալու համար։ Նրա էքսցենտրիկ պահվածքը և սովորական մարդկանց հետ անսպասելի շփումները, ինչպիսիք են հանրային բաղնիքում հայտնվելը և քաղաքապետարանի պաշտոններ զբաղեցնելը, ստիպեցին նրան քննադատողներին անվանել նրան Էպիմանես (Ἐπιμανής, Epimanḗs, «Խելագարը»)՝ որպես իր անվան բառախաղ<sup id="cite_ref-barkochva230_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-barkochva230-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Պատերազմներ_Եգիպտոսի_դեմ_և_հարաբերությունները_Հռոմի_հետ"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.A6.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80_.D4.B5.D5.A3.D5.AB.D5.BA.D5.BF.D5.B8.D5.BD.D5.AB_.D5.A4.D5.A5.D5.B4_.D6.87_.D5.B0.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.A2.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8_.D5.80.D5.BC.D5.B8.D5.B4.D5.AB_.D5.B0.D5.A5.D5.BF"></span>Պատերազմներ Եգիպտոսի դեմ և հարաբերությունները Հռոմի հետ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Պատերազմներ Եգիպտոսի դեմ և հարաբերությունները Հռոմի հետ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Պատերազմներ Եգիպտոսի դեմ և հարաբերությունները Հռոմի հետ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg/220px-SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg" decoding="async" width="220" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg/330px-SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg/440px-SELEUKID_KINGS_of_SYRIA._Antiochos_IV_Epiphanes._187-175_BC.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="230" /></a><figcaption>Անտիոքոս IV-ի սիդոնյան դրամը, որը պատկերում է հաղթական գալլ</figcaption></figure> <p>Իր վերելքից հետո Անտիոքոսը ջանքեր գործադրեց ջերմ կապեր պահպանել Հռոմեական Հանրապետության հետ։ Ք.ա. 173 թվականին նա դեսպանություն ուղարկեց Հռոմ՝ կրելով մ.թ.ա. 188 թվականի Ապամեայի պայմանագրի չմարված վճարի մի մասը։ Մեծ մասամբ պայմանավորված այն հանգամանքով, որ Անտիոքոսը իշխանություն ձեռք բերեց Եվմենես II-ի՝ Հռոմի գլխավոր դաշնակցի օգնությամբ, դեսպանատունը կարողացավ հաստատել բարեկամության և դաշինքի նոր պայմանագիր Հռոմի հետ, քանի դեռ այնտեղ էր։ </p><p>Ք.ա. 170 թվականին Պտղոմեոս VI Փիլոմետոր թագավորի խնամակալները պատերազմ հայտարարեցին Սելևկյանների դեմ՝ պնդելով, որ թագավորությունը պառակտվել է Անտիոքոսի կողմից իր եղբորորդու մահից հետո և պահանջելով վերադարձնել Կոել-Սիրիան։ Անտիոքոսը, մյուս կողմից, ավելի լավ էր պատրաստված և նախապես տեղեկացված էր հարձակման մասին։ Անտիոքոս IV-ը և նրա սելևկյան բանակը հարձակվեցին և ջախջախեցին եգիպտացի զինվորներին, հենց որ նրանք հեռանան Պելուսիումից, այն բանից հետո, երբ նա արդեն հավաքել և դիրքավորել էր իր մարդկանց։ Այնուհետև Սելևկյանները գրավեցին Պելուսիումը, ունենալով պաշարներ և մուտք դեպի ողջ Եգիպտոս։ Այնուհետև նա մտավ իրական Եգիպտոս՝ գրավելով հնազանդեցնելով բոլորին, բացի Ալեքսանդրիայից և գերելով Պտղոմեոս թագավորին։ Սա հաջողվեց, քանի որ Հռոմը (Պտղոմեոսյան Եգիպտոսի ավանդական դաշնակիցը) ներքաշված էր Մակեդոնիայի Երրորդ պատերազմի մեջ և չէր ցանկանում ներգրավվել այլ պատերզմի<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Հռոմին զայրույթիվ խուսափելու համար Անտիոքոսը թույլ տվեց Պտղոմեոս VI-ին շարունակել կառավարել որպես խամաճիկային թագավոր Մեմֆիսից։ Անտիոքոսի հեռանալուց հետո Ալեքսանդրիա քաղաքը ընտրեց նոր թագավոր՝ Պտղոմեոսի եղբայրներից մեկին, ով նույնպես կոչվում էր Պտղոմեոս (VIII Euergetes): Պտղոմեոս եղբայրները հաշտվեցին և պայմանավորվեցին համատեղ կառավարել Եգիպտոսը՝ քաղաքացիական պատերազմի փոխարեն<sup id="cite_ref-grainger-sw_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-grainger-sw-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ք.ա. 168 թվականին Անտիոքոսը գլխավորեց երկրորդ հարձակումը Եգիպտոսի վրա և նաև նավատորմ ուղարկեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BA%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Կիպրոս">Կիպրոսը</a> գրավելու համար։ Մինչ Ալեքսանդրիա հասնելը, նրա ճանապարհը փակեց միայնակ տարեց հռոմեական դեսպան Գայոս Պոպիլիուս Լաենասը, ով հռոմեական սենատից հաղորդագրություն ուղարկեց՝ Անտիոքոսին հանձնարարելով դուրս բերել իր զորքերը Եգիպտոսից և Կիպրոսից կամ իրեն համարել պատերազմական դրության մեջ Հռոմեական Հանրապետության հետ։ Այն բանից հետո, երբ Անտիոքոսը նշեց, որ այդ մասին կխոսի իր խորհրդի հետ, հռոմեացի բանագնացը ավազի վրա շրջան գծեց և ասաց. «Նախքան այս շրջանակից դուրս գալը, ինձ պատասխան տվեք, որ ես կարող եմ վերադառնալ Հռոմի Սենատ»։ Սա ենթադրում էր, որ Հռոմը պատերազմ կհայտարարեր, եթե թագավորը դուրս գա շրջանից՝ չորոշելով անհապաղ հեռանալ Եգիպտոսից։ Իր տարբերակները կշռադատելով՝ Անտիոքոսը որոշեց հետ քաշվել։ Միայն դրանից հետո Պոպիլիուսը համաձայնեց սեղմել նրա ձեռքը<sup id="cite_ref-Polybius_29.27.4_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Polybius_29.27.4-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այս «Էլեսիոսի օրը» դասական պատմագրության մեջ և հին աղբյուրներում նկարագրվում է որպես ծանր նվաստացում Անտիոքոս IV-ի համար, որը նրան ժամանակավորապես խելագարության է հասցրել։ Նկատի ունենալով, որ Անտիոքոսը պատրվակ ուներ՝ խուսափելու Ալեքսանդրիայի հնարավոր երկարատև և թանկ պաշարումից՝ հռոմեական միջամտության շնորհիվ, որոշ ավելի ժամանակակից պատմաբաններ ենթադրում են, որ Անտիոքոսը կարող էր ավելի շուտ հաշտվել դրա հետ, քան ցույց են տալիս հնագույն աղբյուրները։ Որպես այլընտրանք, նա կարող էր թուլացնել եգիպտական պետությունը փոքր վտանգի դեպքում և ավելի ցածր գնով, քան լայնածավալ ներխուժումը, և վերադառնալ ոսկով և թալանով<sup id="cite_ref-grainger-sw_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-grainger-sw-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հրեաների_հալածանքը_և_Մակբայեցիների_ապստամբությունը"><span id=".D5.80.D6.80.D5.A5.D5.A1.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.B0.D5.A1.D5.AC.D5.A1.D5.AE.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.A8_.D6.87_.D5.84.D5.A1.D5.AF.D5.A2.D5.A1.D5.B5.D5.A5.D6.81.D5.AB.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.A1.D5.BA.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B4.D5.A2.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A8"></span>Հրեաների հալածանքը և Մակբայեցիների ապստամբությունը</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Հրեաների հալածանքը և Մակբայեցիների ապստամբությունը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Հրեաների հալածանքը և Մակբայեցիների ապստամբությունը"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Antiochus_IV_Epiphanes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Antiochus_IV_Epiphanes.jpg/220px-Antiochus_IV_Epiphanes.jpg" decoding="async" width="220" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Antiochus_IV_Epiphanes.jpg/330px-Antiochus_IV_Epiphanes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Antiochus_IV_Epiphanes.jpg/440px-Antiochus_IV_Epiphanes.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="399" /></a><figcaption>Անտիոքոս IV-ին պատկերող մետաղադրամ՝ զարդարված ճառագայթող թագով, հունարեն մակագրությամբ՝ ΘΕΟΥ ΕΠΙΦΑΝΟΥΣ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ / ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΑΝΤΙΟΧΟΥ (Անտիոքոս արքա, Աստված բացահայտող, հաղթանակի կրող)</figcaption></figure> <p>Իրենցից առաջ եկած Պտղոմեոսների նման, Սելևկյանները տիրում էին Հրեաստանի վրա՝ պաշտպանելով հրեական հաստատությունները և հարգելով հրեական մշակույթը։ Այս քաղաքականությունը կտրուկ փոխվեց Անտիոքոս IV-ի կողմից, ըստ երևույթին այն բանից հետո, երբ վեճ էր Երուսաղեմի Տաճարի ղեկավարության և Քահանայապետի պաշտոնի շուրջ, կամ, հնարավոր է, ապստամբությունից հետո, որի մանրամասները անհայտ են պատմությունը։ </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Mina_Antiochus_IV.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mina_Antiochus_IV.PNG/220px-Mina_Antiochus_IV.PNG" decoding="async" width="220" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mina_Antiochus_IV.PNG/330px-Mina_Antiochus_IV.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Mina_Antiochus_IV.PNG/440px-Mina_Antiochus_IV.PNG 2x" data-file-width="447" data-file-height="402" /></a><figcaption>Անտիոքոս IV Եպիփանեսի մինան</figcaption></figure> <p>Տեղական ապստամբությունները Սելևկյան կայսրության դեմ արտասովոր չէին, բայց մեծամասնությունը հաջողություն չունեցավ։ Բայց Հրեաստանի ապստամբությունը, որը ի վերջո սկսեց Անտիոքոս IV-ը, զարմանալիորեն լավ արձանագրված և պահպանված էր։ Համաձայն 2 Մակաբայեցիների գրքի՝ ճգնաժամն իր սկիզբն է ունեցել վեցերորդ սիրիական պատերազմին նախորդող տարիներին։ Համաձայն 2 Մակաբայեցիների գրքի՝ ճգնաժամն իր սկիզբն է ունեցել վեցերորդ սիրիական պատերազմին նախորդող տարիներին։ Ք.ա. 171 թվականին Անտիոքոսը պաշտոնանկ արեց Յասոն քահանայապետին և նրա փոխարեն նշանակեց Մենելաոսը, ով Անտիոքոսին մեծ կաշառք էր առաջարկել՝ պաշտոնն ապահովելու համար։ Ք.ա. 168 թվականին, երբ Անտիոքոսը արշավում էր Եգիպտոսում, Հրեաստանում լուրեր տարածվեցին, որ նա սպանվել է։ Յասոնը հավաքեց 1000 զինվորներից բաղկացած ուժ և անսպասելի հարձակում կատարեց <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a> քաղաքի վրա։ Հետագա խռովության ժամանակ Մենելաոսը ստիպված եղավ փախչել Երուսաղեմից<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Յասոնի նպատակը կարող էր լինել բռնի ուժով իր հին պաշտոնը գրավելը և հայտարարել իր վերադարձը իշխանության՝ ենթադրելով, որ նրանք թույլ կտան նրան մնալ պաշտոնում, այլ ոչ թե ավելի շատ վեճեր հրահրել այդ զգայուն քաղաքական իրավիճակում<sup id="cite_ref-themarginaliareview.com_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-themarginaliareview.com-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այնուամենայնիվ, Անտիոքոսը դեռ ողջ էր և Եգիպտոսից վերադարձել էր կատաղած հրեաների կողմից Քահանայապետի իր նախընտրած թեկնածուի մերժումից և հռոմեացիների կողմից նրա հանդեպ դաժան վերաբերմունքից։ Նա ներխուժեց Երուսաղեմ՝ ետ բերելով Մենելաոսին, ապա կոտորեց մեծ թվով հրեաների<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>«Լսելով այս իրադարձությունների մասին՝ միապետը կարծում էր, որ Հրեաստանը ապստամբության մեջ է։ Նա առյուծի պես բարկացած թողեց Եգիպտոսը և մտավ Երուսաղեմ։ Նա իր ուժերին հրաման տվեց սպանել բոլոր նրանց, ում հետ շփվում էին, և մահապատժի ենթարկել բոլոր նրանց, ովքեր պաշտպանություն էին փնտրում տներում։ Իրականացվեց կանանց ու երեխաների, նորածինների ու կույսերի, երիտասարդների ու ծերերի կոտորած։ Երեք օր անց ութսուն հազարը զոհվեց, քառասուն հազարը մարդ նույնպես դաժան ավարտ ունեցավ, և նույնքան էլ վաճառվեց ստրկության»։ </p><p>«2 Մակբայեցիներ 5:11–14» </p><p>Մենելաուսի վերականգնումից հետո Անտիոքոս IV-ը օրենքներ հրապարակեց, որոնք կոչված էին աջակցելու Հունաստանին ամենաշատը աջակցող հրեաներին, ովքեր կոչվում էին «հելլենիզատորներ»՝ ընդդեմ ավանդապաշտների։ Նա արգելեց հրեական կրոնական ծեսերն ու ավանդույթները, և Երուսաղեմի տաճարը փոխվեց հունա-հրեական պաշտամունքի, որը ներառում էր Զևսի պաշտամունքը։ Հույն պատմիչ Դիոդորոսը գրել է, որ Անտիոքոսը «մեծ խոզ զոհաբերեց Մովսեսի պատկերի և Աստծո զոհասեղանի մոտ, որը կանգնած էր արտաքին գավիթում, և ցողեց նրանց զոհաբերության արյունով։ Նա նաև հրամայեց խոզի մսից ստեղծված ապուրը շաղ տալ գրականության վրա, որը սովորեցնում էր արհամարհել մյուս բոլոր ազգերին։ Եվ նա հանգցրեց ճրագը (որոնց կողմից կոչվում էր անմահ), որը շարունակ վառվում է տաճարում։ Վերջապես նա ստիպեց քահանայապետին և մյուս հրեաներին խոզի միս ուտել»<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Այս հրամանագրերը շեղում էին Սելևկյան տիպիկ գործելակերպից, որը չէր փորձում ճնշել տեղական կրոնները իրենց կայսրությունում<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, թեև դրանք կարող են նման լինել հելլենիստական դարաշրջանի այլ դեպքերի, երբ տեղական քաղաքականությունները պատժվեցին իրենց կայսերական սյուզերենի դեմ ապստամբության համար<sup id="cite_ref-themarginaliareview.com_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-themarginaliareview.com-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Երուսաղեմ քաղաքը անկարգությունների պատճառով կողոպտվեց երկրորդ անգամ։ Անտիոքոսը Երուսաղեմում հիմնեց հունական ռազմական միջնաբերդ, որը կոչվում էր Ակրա, որպեսզի ծառայի որպես հելլենացված հրեաների հենակետ և հունական զինվորական կայազոր։ Դա տեղի է ունեցել մ.թ.ա. 168–167 թվականներին<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Նման քայլերը նրա իշխանության դեմ ապստամբության պատճառ դարձան, որը հայտնի է որպես Մակբայեցիների ապստամբություն<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Երկրորդ տաճարային հուդայականության գիտնականները, երբեմն անվանում են Անտիոքոսի թագավորությունը որպես «Անտիոքենյան ճգնաժամեր» հրեաների համար<sup id="cite_ref-Stuckenbruck_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-Stuckenbruck-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ավանդաբար, ինչպես արտահայտված է Մակաբայեցիների Առաջին և Երկրորդ գրքերում, Մակբայեցիների ապստամբությունը նկարագրվում էր որպես ազգային դիմադրություն օտար քաղաքական և մշակութային ճնշումներին։ Այնուամենայնիվ, ժամանակակից ժամանակներում գիտնականները պնդում են, որ Անտիոքոս IV-ը ավելի շատ միջամտում էր երկրում ավանդական հրեաների և Երուսաղեմի հելլենացված հրեաների միջև քաղաքացիական պատերազմին<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Ապստամբությունը տեղ գտավ նաև Դանիելի Գրքում, որտեղ «Հյուսիսի արքա» կոչվող չարագործը, ընդհանուր առմամբ, համարվում է Անտիոքոս IV-ը<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Վերջին_տարիները"><span id=".D5.8E.D5.A5.D6.80.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.BF.D5.A1.D6.80.D5.AB.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8"></span>Վերջին տարիները</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Վերջին տարիները" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Վերջին տարիները"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg/220px-151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg" decoding="async" width="220" height="277" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg/330px-151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg/440px-151.The_Punishment_of_Antiochus.jpg 2x" data-file-width="2316" data-file-height="2911" /></a><figcaption>Անտիոքոսի պատիժը, նկարազարդված Գուստավ Դորեի կողմից</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%A9%D6%87%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Պարթևստան">Պարթևստանի</a> թագավոր <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BF_%D4%B2_%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%A9%D6%87" title="Միհրդատ Բ Պարթև">Միհրդատ I-ն</a> օգտվեց Անտիոքոսի արևմտյան խնդիրներից և հարձակվեց արևելքից՝ մ.թ.ա. 167 թվականին գրավելով Հերատ քաղաքը և խաթարելով Հնդկաստան տանող ուղիղ առևտրային ճանապարհը՝ փաստորեն երկու մասի բաժանելով հունական աշխարհը<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վիքիպեդիա:Վստահելի աղբյուրներ"><span title="Այս տեղեկությունը անհրաժեշտ է հիմնավորել վստահելի աղբյուրներով։ (November 2015)">փա՞ստ</span></a></i>]</sup>։ </p><p>Անտիոքոսը գիտակցում էր արևելյան պոտենցիալ վտանգը, բայց չէր ցանկանում հրաժարվել Հրեաստանի վերահսկողությունից։ Մինչ թագավորը գլխավորում էր Սելևկյանների հիմնական բանակը պարթևների դեմ, նա հրամայեց Լյուսիաս անունով հրամանատարին գործ ունենալ Մակբայեցիներ հետ։ Անտիոքոսը սկզբնական հաջողություն ունեցավ իր արևելյան արշավում` գերելով Արտաքսիա թագավորին<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> և վերանվաճելով <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստանը</a><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Նրա արշավն անցավ Էկբատանայով, և նա հարձակվեց Պերսեպոլիսի վրա՝ սակայն հետ մղվեց ժողովրդի կողմից<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Տուն վերադառնալիս նա մահացավ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6" title="Սպահան">Սպահանում</a> մ.թ.ա. 164 թվականին<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p><p>Անտիոքոս IV-ի մահվան վերաբերյալ կան տարբեր կրոնական բացատրություններ։ Ըստ երևույթին, նա հարձակվել է Պարսկաստանում միջագետքյան Նանայա աստվածության տաճարի վրա իր մահից անմիջապես առաջ, և նրա մահը, հավանաբար, վերագրվել է Նանայայի անբարեխիղճությանը և պատժին որոշ շրջաններում<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Հրեական աղբյուրները Անտիոքոսի մահը վերագրում էին Երուսաղեմի տաճարում նրա նախկին անհավատարմությանը։ Նա մահացավ, ըստ 2 Մակբայեցիներ, Աստծո կողմից ուղարկված հիվանդությունից։ </p><p>«Բայց ամենատես Տերը՝ Իսրայելի Աստվածը, հարվածեց նրան անբուժելի ու անտեսանելի հարվածով։ Հենց որ նա դադարեց խոսել, նրան պատեց աղիների ցավը, որի համար հանգստություն չկար, և սուր ներքին տանջանքները, և դա շատ արդարացիորեն, քանի որ նա խոշտանգել էր ուրիշների աղիքները շատ ու տարօրինակ վիրավորանքներով։ Սակայն նա շարունակում էր գործել նույն լկտիությամբ ու ամբարտավանությամբ՝ հրեաների դեմ իր կատաղությամբ կրակ շնչելով և մյուսներին հրամայելով էլ ավելի արագ վարել։ Եվ այնպես եղավ, որ, երբ նրա կառքը սլանում էր, նա դուրս ընկավ դրանից, անկումն այնքան ուժեղ էր, որ պատռեց նրա մարմնի բոլոր մասերը։ Այսպիսով, այն մարդուն, ով ընդամենը մի քանի րոպե առաջ հավատում էր իր գերմարդկային ամբարտավանությանը, որ կարող է կառավարել ծովի ալիքները և կարող է հավասարակշռել բարձր լեռները, ցած իջեցրին գետնին և տարան աղբի մեջ՝ բոլորին բացահայտելով Աստծո ամենակարողությունը։ Եվ այսպես, անաստվածի մարմինը որդերով լցվեց, և մինչ նա դեռ ապրում էր տառապանքի ու ցավի մեջ, նրա մարմինը փտեց, և գարշահոտությունից ամբողջ բանակը զզվանք զգաց նրա քայքայման համար»։ </p><p>«2 Մակբայեցիներ» 9:5–9 (NRSV) </p><p>Անտիոքոսի մագաղաթում (Megillat Antiochus), որն ավելի ուշ ռաբինական թերթիկ է, ասվում է, որ Անտիոքոսը նավ նստեց և փախավ առափնյա քաղաքներ՝ իմանալով, որ իր բանակը ջախջախվել է Հրեաստանում։ Մարդիկ, ուր նա գնում էր, դեմ էին և նրան «Փախստական» պիտակ էին դնում, ուստի նա իր կյանքը վերջ տվեց ջրի մեջ։ Ի տարբերություն Պոլիբիոսի կամ «2 Մակաբայեցիների», այս պատմությունը տեղի է ունենում երկրորդ դարում, բայց այն շատ ավելի ուշ է։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ժառանգություն"><span id=".D4.BA.D5.A1.D5.BC.D5.A1.D5.B6.D5.A3.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Ժառանգություն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Ժառանգություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Ժառանգություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հրեական_ավանդույթ"><span id=".D5.80.D6.80.D5.A5.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D5.A4.D5.B8.D6.82.D5.B5.D5.A9"></span>Հրեական ավանդույթ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Հրեական ավանդույթ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Հրեական ավանդույթ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg/220px-Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg" decoding="async" width="220" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg/330px-Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg/440px-Georg_Pencz_-_Tyrants_of_the_Old_Testament-_Antiochus_-_1923.398_-_Cleveland_Museum_of_Art.jpg 2x" data-file-width="3097" data-file-height="3400" /></a><figcaption>Անտիոքոսին պատկերող փայտագրություն Գեորգ Պենսի կողմից</figcaption></figure> <p>Անտիոքոս IV-ը հիշվում է որպես գլխավոր չարագործ և հալածող Հանուկայի հետ կապված հրեական ավանդույթներում, ներառյալ Մակաբայեցիների գրքերը և «Անտիոքոսի մագաղաթը»<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Ռաբինական աղբյուրներում նա հիշատակվում է որպես הרשע harasha («չար»)։ Հրեական հանրագիտարանը եկել է այն եզրակացության, որ «քանի որ հրեական և հեթանոսական աղբյուրները համաձայն են նրան բնութագրելու հարցում, նրանց պատկերումն ակնհայտորեն ճիշտ է»՝ նկարագրելով նրան որպես խորամանկ և դաժան բռնակալի, ով փորձել է հելլենական մշակույթը պարտադրել իր տիրապետության տակ գտնվեղ բոլոր ժողովուրդներին, «որի իրական էությունը դժվար է ասել, որ նա գնահատել է»<sup id="cite_ref-je_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-je-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այնուամենայնիվ, վիճելի է, թե Անտիոքոսի քաղաքականությունը նպատակ ուներ վերացնել հուդայականությունը որպես հավատք և մշակույթ, քանի որ նա միայն հալածում էր հրեաներին Հրեաստանում և Սամարիայում. այս շրջաններից դուրս ապրող հրեաները խնայվեցին, և Անտիոքոսը ոչ մի կերպ գաղափարապես առաջնորդվող հելլենիստ չէր։ Էրիխ Ս. Գրյունը պնդում է, որ իր դրդապատճառներն ավելի գործնական էին, օրինակ՝ Հրեաստանից փող ստանալու անհրաժեշտությունը<sup id="cite_ref-gruen_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-gruen-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Աստվածային_մակդիրներ"><span id=".D4.B1.D5.BD.D5.BF.D5.BE.D5.A1.D5.AE.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.B4.D5.A1.D5.AF.D5.A4.D5.AB.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Աստվածային մակդիրներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Աստվածային մակդիրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Աստվածային մակդիրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Անտիոքոսն առաջին Սելևկյան թագավորն էր, որ աստվածային մակդիրներ օգտագործեց մետաղադրամների վրա։ Հնարավոր է, որ նա ընդլայնում էր տիրակալի պաշտամունքը, որը իր հայր Անտիոքոս Մեծը հաստատել էր Սելևկյան կայսրության ներսում, կամ էլ ազդվել էր Բակտրիական հելլենիստական թագավորների կողմից, որոնքր դա արել էին նախկինում։ Եգիպտոսը գրավելուց հետո նրան անվանում էին «հաղթանակ բերող» (ΝικηφόϽoς) և «բացահայտ աստված» (Ἐπιφανής)<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Պատմագրություն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Պատմագրություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմագրություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Պատմագրություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Թեև հնագույն աղբյուրներից շատերը, ներառյալ ոչ հրեականները, թշնամաբար են տրամադրված Անտիոքոս IV-ի նկատմամբ, որոշ ժամանակակից պատմաբաններ նույնպես թերահավատորեն են վերաբերվում դրանց։ Դեմետրիոս I-ը, ով ընդհանրապես էլիտար էր և քիչ էր սիրում իր հորեղբորը, ընկերություն էր անում պատմաբան Պոլիբիոսի հետ։ Պատմաբան Դով Գերան, ի պաշտպանություն Անտիոքոս IV-ի, գրում է, որ նա «տաղանդավոր և կայացած քաղաքական գործիչ էր», և որ «Պոլիբիոսի նկարած նրա բացասական դիմանկարը ազդվել է իր ընկերների քաղաքական նկատառումներից... և չպետք է վստահել նրան»<sup id="cite_ref-gera_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-gera-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-_03bad27514fc649d-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_03bad27514fc649d_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q13433827" data-entity-id="Q24972576"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/s:%D0%95%D0%AD%D0%91%D0%95/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_IV_%D0%95%D0%BF%D0%B8%D1%84%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="ru:s:ЕЭБЕ/Антиох IV Епифан">Антиох IV Епифан</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ռուսերեն">(ռուս.)</span> // <i><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q21096035" class="extiw" title="d:Q21096035">Еврейская энциклопедия</a></i><span class="wef_low_priority_links"> — <span title="Санкт-Петербург" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap">СПб.</span>: 1908. — Т. 2. — С. 777—780.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_5c74e488e1e68fbd-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-_5c74e488e1e68fbd_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-_5c74e488e1e68fbd_2-1">2,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q13433827" data-entity-id="Q50184348"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/s:%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D1%81:%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BD_%D0%9F%D0%BB%D1%8E%D1%88%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%A2._2.djvu" class="extiw" title="ru:s:Индекс:Энциклопедический лексикон Плюшара Т. 2.djvu">Антіохъ</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ռուսերեն">(ռուս.)</span> // <i><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q21282453" class="extiw" title="d:Q21282453">Энциклопедический лексикон</a></i><span class="wef_low_priority_links"> — <span title="Санкт-Петербург" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap">СПб.</span>: 1835. — Т. 2. — С. 373—374.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_0da2ec519e22c455-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_0da2ec519e22c455_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q1580166" data-entity-id="Q45275871"><i class="wef_low_priority_links"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8E%D0%B1%D0%BA%D0%B5%D1%80,_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85" class="extiw" title="ru:Любкер, Фридрих">Любкер Ф.</a></i> <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/s:%D0%A0%D0%A1%D0%9A%D0%94/Antiochus" class="extiw" title="ru:s:РСКД/Antiochus">Antiochus</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ռուսերեն">(ռուս.)</span> // <i><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q30059240" class="extiw" title="d:Q30059240">Реальный словарь классических древностей по Любкеру</a></i><span class="wef_low_priority_links"> / под ред. <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%A4%D0%B0%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D0%B9_%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Зелинский, Фаддей Францевич">Ф. Ф. Зелинский</a>, <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Георгиевский, Александр Иванович">А. И. Георгиевский</a>, <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%B0,_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Куторга, Михаил Семёнович">М. С. Куторга</a>, <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%B1%D0%BA%D0%B5,_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85" class="extiw" title="ru:Гельбке, Фридрих">Ф. Гельбке</a>, <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BD,_%D0%9F%D1%91%D1%82%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Никитин, Пётр Васильевич">П. В. Никитин</a>, <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" class="extiw" title="ru:Канский, Василий Антонович">В. А. Канский</a> — <span title="Санкт-Петербург" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap">СПб.</span>: <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="extiw" title="ru:Филологическое общество">Общество классической филологии и педагогики</a>, 1885. — С. 98—100.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_6938839ba80940c5-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_6938839ba80940c5_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q13433827" data-entity-id="Q25934941"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/s:%D0%9F%D0%91%D0%AD/%D0%92%D0%A2/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_(%D1%86%D0%B0%D1%80%D0%B8_%D0%A1%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%B8)" class="extiw" title="ru:s:ПБЭ/ВТ/Антиох (цари Сирии)">Антиох</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ռուսերեն">(ռուս.)</span> // <i><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43197170" class="extiw" title="d:Q43197170">Православная богословская энциклопедия</a></i>: <i>А — Архелая</i><span class="wef_low_priority_links"> — <span title="Санкт-Петербург" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap">СПб.</span>: 1900. — Т. 1. — С. 847—851.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-_4fc865ef90205912-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-_4fc865ef90205912_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="wikidata_cite citetype_Q13433827" data-entity-id="Q24972594"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/s:%D0%95%D0%AD%D0%91%D0%95/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BE%D1%85_V_%D0%95%D0%B2%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" class="extiw" title="ru:s:ЕЭБЕ/Антиох V Евпатор">Антиох V Евпатор</a> <span class="ref-info" style="cursor:help;" title="на языке ռուսերեն">(ռուս.)</span> // <i><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q21096035" class="extiw" title="d:Q21096035">Еврейская энциклопедия</a></i><span class="wef_low_priority_links"> — <span title="Санкт-Петербург" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap">СПб.</span>: 1908. — Т. 2. — С. 780—781.</span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.livius.org/articles/person/antiochus-iv-epiphanes/?">«Antiochus IV Epiphanes»</a>. <i>Livius.org</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Livius.org&rft.atitle=Antiochus+IV+Epiphanes&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.livius.org%2Farticles%2Fperson%2Fantiochus-iv-epiphanes%2F%3F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHojte" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hojte, Jakob Munk (2009 թ․ հունիսի 22). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=OuqmDwAAQBAJ"><i>Mithridates VI and the Pontic Kingdom</i></a> (անգլերեն). ISD LLC. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-87-7934-655-0" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-87-7934-655-0"><bdi>978-87-7934-655-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mithridates+VI+and+the+Pontic+Kingdom&rft.pub=ISD+LLC&rft.isbn=978-87-7934-655-0&rft.aulast=Hojte&rft.aufirst=Jakob+Munk&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DOuqmDwAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Nelson_2014-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Nelson_2014_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFNelson2014" class="citation book cs1">Nelson, Thomas (2014). <i>NIV, The Chronological Study Bible, eBook</i>. Thomas Nelson Incorporated. էջ 1078. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9781401680138" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9781401680138"><bdi>9781401680138</bdi></a>. «Antiochus IV—Epiphanes or Epimanes? (da 11:21–31) Thirteen kings of the Greek Seleucid dynasty from Syria bore the name of Antiochus. Antiochus III (223–187 B.C.), the great conqueror …»</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=NIV%2C+The+Chronological+Study+Bible%2C+eBook&rft.pages=1078&rft.pub=Thomas+Nelson+Incorporated&rft.date=2014&rft.isbn=9781401680138&rft.aulast=Nelson&rft.aufirst=Thomas&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Samuels_1967-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Samuels_1967_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFSamuels1967" class="citation book cs1">Samuels, Ruth (1967). <i>Pathways through Jewish history</i>. Ktav Pub. House. էջ 98. <a href="/w/index.php?title=OCLC_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="OCLC (identifier) (դեռ գրված չէ)">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/899113">899113</a>. «Antiochus IV spared no pains to defend his empire against the growing power of Rome. Proud of his Greek ancestry and determined to unite all the peoples of the ancient world under his rule, he had sought to force his subjects to follow the Greek way of life to the exclusion of all others.»</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pathways+through+Jewish+history&rft.pages=98&rft.pub=Ktav+Pub.+House&rft.date=1967&rft_id=info%3Aoclcnum%2F899113&rft.aulast=Samuels&rft.aufirst=Ruth&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">M. Zambelli, "L'ascesa al trono di Antioco IV Epifane di Siria," <i>Rivista di Filologia e di Istruzione Classica</i> 38 (1960), pp. 363–389</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGrainger2010" class="citation book cs1">Grainger, John D. (2010). <i>The Syrian Wars</i>. Brill. էջեր 292–293. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9789004180505" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9789004180505"><bdi>9789004180505</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Syrian+Wars&rft.pages=292-293&rft.pub=Brill&rft.date=2010&rft.isbn=9789004180505&rft.aulast=Grainger&rft.aufirst=John+D.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span> The claim that Antiochus was murdered by his uncle Antiochus IV is from the Babylonian astronomical diaries, although should be taken with some skepticism.</span> </li> <li id="cite_note-barkochva230-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-barkochva230_12-0">12,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-barkochva230_12-1">12,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFBar-Kochva1989" class="citation book cs1">Bar-Kochva, Bezalel (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/judasmaccabaeusj0000bark"><i>Judas Maccabaeus: The Jewish Struggle Against the Seleucids</i></a>. Cambridge University Press. էջեր <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/judasmaccabaeusj0000bark/page/230">230</a>–231. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0521323525" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0521323525"><bdi>0521323525</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Judas+Maccabaeus%3A+The+Jewish+Struggle+Against+the+Seleucids&rft.pages=230-231&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1989&rft.isbn=0521323525&rft.aulast=Bar-Kochva&rft.aufirst=Bezalel&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fjudasmaccabaeusj0000bark&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Polybius/26*.html">Polybius 26.1a</a>. See also Polybius 30.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Grainger, "The Fall of the Seleucid Empire," pp. 20–23.</span> </li> <li id="cite_note-grainger-sw-15"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-grainger-sw_15-0">15,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-grainger-sw_15-1">15,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGrainger2010" class="citation book cs1">Grainger, John D. (2010). <i>The Syrian Wars</i>. Brill. էջեր 297–308. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9789004180505" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9789004180505"><bdi>9789004180505</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Syrian+Wars&rft.pages=297-308&rft.pub=Brill&rft.date=2010&rft.isbn=9789004180505&rft.aulast=Grainger&rft.aufirst=John+D.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Polybius_29.27.4-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Polybius_29.27.4_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Polybius/29*.html">Polybius 29.27.4</a>, Livy 45.12.4ff.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFPortier-Young2011" class="citation book cs1">Portier-Young, Anathea (2011). <i>Apocalypse Against Empire: Theologies of Resistance in Early Judaism</i>. Grand Rapids, Michigan: William B. Eerdmans Publishing Company. էջեր 130–134. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780802870834" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780802870834"><bdi>9780802870834</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Apocalypse+Against+Empire%3A+Theologies+of+Resistance+in+Early+Judaism&rft.place=Grand+Rapids%2C+Michigan&rft.pages=130-134&rft.pub=William+B.+Eerdmans+Publishing+Company&rft.date=2011&rft.isbn=9780802870834&rft.aulast=Portier-Young&rft.aufirst=Anathea&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://bibref.hebtools.com/?book=2%20Maccabees&verse=5:5&src=NRSV">2 Maccabees 5:5</a></span> </li> <li id="cite_note-themarginaliareview.com-19"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-themarginaliareview.com_19-0">19,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-themarginaliareview.com_19-1">19,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFMa" class="citation web cs1">Ma, John (2013 թ․ հուլիսի 9). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://themarginaliareview.com/re-examining-hanukkah/">«Re-Examining Hanukkah»</a>. <i>Marginalia</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Marginalia&rft.atitle=Re-Examining+Hanukkah&rft.aulast=Ma&rft.aufirst=John&rft_id=https%3A%2F%2Fthemarginaliareview.com%2Fre-examining-hanukkah%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Josephus, <i>The Jewish War</i> 1:1:1–2</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Diodorus 34:1(4)</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Tchrikover, Victor. <i>Hellenistic Civilization and the Jews</i>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFNewsomBreed" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Newsom, Carol Ann; Breed, Brennan W. (2014 թ․ հունվարի 1). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=XZK7BwAAQBAJ&q=%22Did+antiochus+IV+begin+his+persecution+of+Judaism+in+168+or+167&pg=PA26"><i>Daniel: A Commentary</i></a> (ամերիկյան անգլերեն). Presbyterian Publishing Corp. էջ 26. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-664-22080-8" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-664-22080-8"><bdi>978-0-664-22080-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Daniel%3A+A+Commentary&rft.pages=26&rft.pub=Presbyterian+Publishing+Corp&rft.isbn=978-0-664-22080-8&rft.aulast=Newsom&rft.aufirst=Carol+Ann&rft.au=Breed%2C+Brennan+W.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DXZK7BwAAQBAJ%26q%3D%2522Did%2Bantiochus%2BIV%2Bbegin%2Bhis%2Bpersecution%2Bof%2BJudaism%2Bin%2B168%2Bor%2B167%26pg%3DPA26&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHengel1974" class="citation book cs1">Hengel, Martin (1974) [1973]. <i>Judaism and Hellenism : Studies in Their Encounter in Palestine During the Early Hellenistic Period</i> (1st English ed.). London: SCM Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0334007887" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0334007887"><bdi>0334007887</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Judaism+and+Hellenism+%3A+Studies+in+Their+Encounter+in+Palestine+During+the+Early+Hellenistic+Period&rft.place=London&rft.edition=1st+English&rft.pub=SCM+Press&rft.date=1974&rft.isbn=0334007887&rft.aulast=Hengel&rft.aufirst=Martin&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Stuckenbruck-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Stuckenbruck_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFStuckenbruckGurtner2019" class="citation book cs1">Stuckenbruck, Loren T.; Gurtner, Daniel M. (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=1E6_DwAAQBAJ"><i>T&T Clark Encyclopedia of Second Temple Judaism Volume One</i></a>. Bloomsbury Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9780567658135" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/9780567658135"><bdi>9780567658135</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2021 թ․ հունվարի 5-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=T%26T+Clark+Encyclopedia+of+Second+Temple+Judaism+Volume+One&rft.pub=Bloomsbury+Publishing&rft.date=2019&rft.isbn=9780567658135&rft.aulast=Stuckenbruck&rft.aufirst=Loren+T.&rft.au=Gurtner%2C+Daniel+M.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D1E6_DwAAQBAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFTelushkin1991" class="citation book cs1">Telushkin, Joseph (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/jewishliteracy00telu/page/114"><i>Jewish Literacy: The Most Important Things to Know about the Jewish Religion, Its People, and Its History</i></a>. W. Morrow. էջ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/jewishliteracy00telu/page/114">114</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0-688-08506-7" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0-688-08506-7"><bdi>0-688-08506-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jewish+Literacy%3A+The+Most+Important+Things+to+Know+about+the+Jewish+Religion%2C+Its+People%2C+and+Its+History&rft.pages=114&rft.pub=W.+Morrow&rft.date=1991&rft.isbn=0-688-08506-7&rft.aulast=Telushkin&rft.aufirst=Joseph&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fjewishliteracy00telu%2Fpage%2F114&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFSchultz1981" class="citation book cs1">Schultz, Joseph P. (1981). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/judaismgentilefa0000schu_o9m5"><i>Judaism and the Gentile Faiths: Comparative Studies in Religion</i></a>. Fairleigh Dickinson Univ Press. էջ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/judaismgentilefa0000schu_o9m5/page/155">155</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/0-8386-1707-7" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/0-8386-1707-7"><bdi>0-8386-1707-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Judaism+and+the+Gentile+Faiths%3A+Comparative+Studies+in+Religion&rft.pages=155&rft.pub=Fairleigh+Dickinson+Univ+Press&rft.date=1981&rft.isbn=0-8386-1707-7&rft.aulast=Schultz&rft.aufirst=Joseph+P.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fjudaismgentilefa0000schu_o9m5&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGrabbe2008" class="citation book cs1">Grabbe, Lester L. (2008). <i>A History of the Jews and Judaism in the Second Temple Period: The Coming of the Greeks: The Early Hellenistic Period (335–175 BCE)</i>. Library of Second Temple Studies. Vol. 68. T&T Clark. էջեր 103–107. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-567-03396-3" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-567-03396-3"><bdi>978-0-567-03396-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+the+Jews+and+Judaism+in+the+Second+Temple+Period%3A+The+Coming+of+the+Greeks%3A+The+Early+Hellenistic+Period+%28335%26ndash%3B175+BCE%29&rft.series=Library+of+Second+Temple+Studies&rft.pages=103-107&rft.pub=T%26T+Clark&rft.date=2008&rft.isbn=978-0-567-03396-3&rft.aulast=Grabbe&rft.aufirst=Lester+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFDebevoise1938" class="citation book cs1">Debevoise, Neilson C. (1938). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937"><i>A Political History of Parthia</i></a>. University of Chicago Press. էջ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937/page/n64">20</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Political+History+of+Parthia&rft.pages=20&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1938&rft.aulast=Debevoise&rft.aufirst=Neilson+C.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fin.ernet.dli.2015.529937&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKosmin2014" class="citation book cs1">Kosmin, Paul J. (2014). <i>The Land of the Elephant Kings: Space, Territory, and Ideology in the Seleucid Empire</i>. Harvard University Press. էջ 21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Land+of+the+Elephant+Kings%3A+Space%2C+Territory%2C+and+Ideology+in+the+Seleucid+Empire&rft.pages=21&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=2014&rft.aulast=Kosmin&rft.aufirst=Paul+J.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFDebevoise1938" class="citation book cs1">Debevoise, Neilson C. (1938). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937"><i>A Political History of Parthia</i></a>. University of Chicago Press. էջեր <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937/page/n64">20</a>–21.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Political+History+of+Parthia&rft.pages=20-21&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1938&rft.aulast=Debevoise&rft.aufirst=Neilson+C.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fin.ernet.dli.2015.529937&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFDebevoise1938" class="citation book cs1">Debevoise, Neilson C. (1938). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937"><i>A Political History of Parthia</i></a>. University of Chicago Press. էջ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.529937/page/n65">21</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Political+History+of+Parthia&rft.pages=21&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1938&rft.aulast=Debevoise&rft.aufirst=Neilson+C.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fin.ernet.dli.2015.529937&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFKosmin2016" class="citation journal cs1">Kosmin, Paul (2016). «Indigenous Revolts in 2 Maccabees: The Persian Version». <i>Classical Philology</i>. <b>111</b> (1): 32–53. <a href="/wiki/Doi_(identifier)" class="mw-redirect" title="Doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086%2F684818">10.1086/684818</a>. <a href="/w/index.php?title=S2CID_(identifier)&action=edit&redlink=1" class="new" title="S2CID (identifier) (դեռ գրված չէ)">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:162983934">162983934</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Classical+Philology&rft.atitle=Indigenous+Revolts+in+2+Maccabees%3A+The+Persian+Version&rft.volume=111&rft.issue=1&rft.pages=32-53&rft.date=2016&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F684818&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A162983934%23id-name%3DS2CID&rft.aulast=Kosmin&rft.aufirst=Paul&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080201162529/http://www.sichosinenglish.org/books/vedibarta-bam/155.htm">«Vedibarta Bam – And You Shall Speak of Them: Megilat Antiochus The Scroll of the Hasmoneans»</a>. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sichosinenglish.org/books/vedibarta-bam/155.htm">օրիգինալից</a> 2008 թ․ փետրվարի 1-ին<span class="reference-accessdate">. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 4-ին</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Vedibarta+Bam+%E2%80%93+And+You+Shall+Speak+of+Them%3A+Megilat+Antiochus+The+Scroll+of+the+Hasmoneans&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sichosinenglish.org%2Fbooks%2Fvedibarta-bam%2F155.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-je-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-je_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation encyclopaedia cs1 cs1-prop-long-vol"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=mdp.49015002282318;view=1up;seq=690">«Antiochus IV., Epiphanes»</a>. <i>Jewish Encyclopedia</i>. Vol. I: Aach–Apocalyptic literature. Funk and Wagnalls. 1925. էջեր 634–635.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Antiochus+IV.%2C+Epiphanes&rft.btitle=Jewish+Encyclopedia&rft.pages=634-635&rft.pub=Funk+and+Wagnalls&rft.date=1925&rft_id=http%3A%2F%2Fbabel.hathitrust.org%2Fcgi%2Fpt%3Fid%3Dmdp.49015002282318%3Bview%3D1up%3Bseq%3D690&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-gruen-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gruen_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGruen1993" class="citation encyclopaedia cs1">Gruen, Erich S. (1993). «Hellenism and Persecution: Antiochus IV and the Jews». In Green, Peter (ed.). <i>Hellenistic History and Culture</i>. University of California Press. էջեր 250–252.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Hellenism+and+Persecution%3A+Antiochus+IV+and+the+Jews&rft.btitle=Hellenistic+History+and+Culture&rft.pages=250-252&rft.pub=University+of+California+Press&rft.date=1993&rft.aulast=Gruen&rft.aufirst=Erich+S.&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">C. Habicht, "The Seleucids and their rivals", in A. E. Astin, <i>et al.</i>, <i>Rome and the Mediterranean to 133 B.C.</i>, <i>The Cambridge Ancient History</i>, volume 8, p. 341</span> </li> <li id="cite_note-gera-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gera_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFGera1998" class="citation book cs1">Gera, Dov (1998). <i>Judaea and Mediterranean Politics 219 to 161 B.C.E</i>. Leiden: Brill. էջ 320. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/90-04-09441-5" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/90-04-09441-5"><bdi>90-04-09441-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Judaea+and+Mediterranean+Politics+219+to+161+B.C.E.&rft.place=Leiden&rft.pages=320&rft.pub=Brill&rft.date=1998&rft.isbn=90-04-09441-5&rft.aulast=Gera&rft.aufirst=Dov&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD+IV+%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ"><span id=".D4.B1.D6.80.D5.BF.D5.A1.D6.84.D5.AB.D5.B6_.D5.B0.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Արտաքին հղումներ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&veaction=edit&section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://virtualreligion.net/iho/antiochus_4.html">Անտիոքոս IV Եփիփանեսի գրառումը</a> Մահլոն Հ. Սմիթի գրառումը պատմական սկզբնաղբյուրում</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.livius.org/am-ao/antiochus/antiochus_iv_epiphanes.html">Antiochus IV Epiphanes at <i>livius.org</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160718075435/http://www.livius.org/am-ao/antiochus/antiochus_iv_epiphanes.html">Արխիվացված</a> 18 Հուլիս 2016 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seleucid-genealogy.com/Antiochus_IV.html">Antiochus IV entry in 'Seleucid Genealogy'</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160313233445/http://seleucid-genealogy.com/Antiochus_IV.html">Արխիվացված</a> 2016-03-13 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անտիոքոս_IV_Եպիփանես&oldid=9954021">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Անտիոքոս_IV_Եպիփանես&oldid=9954021</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84.%D5%A9.%D5%A1._215_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Մ.թ.ա. 215 ծնունդներ">Մ.թ.ա. 215 ծնունդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84%D5%A1%D5%B0%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B4%D5%BD%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%BE%D5%A8_%D5%B9%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%A1%D5%B6%D5%B1%D5%AB%D5%B6%D6%84" title="Կատեգորիա:Մահվան ամսաթիվը չորոշված անձինք">Մահվան ամսաթիվը չորոշված անձինք</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%B1%D5%AB%D5%B6%D6%84_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Անձինք այբբենական կարգով">Անձինք այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%AB%D5%AF" title="Կատեգորիա:Անտիկ դարաշրջանի մարդիկ">Անտիկ դարաշրջանի մարդիկ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%BB%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Իսրայելի պատմություն">Իսրայելի պատմություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Հին հույներ">Հին հույներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Մակեդոնացի թագավորներ">Մակեդոնացի թագավորներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8D%D5%A5%D5%AC%D6%87%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Սելևկյանների կայսրություն">Սելևկյանների կայսրություն</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%BB%D5%A5%D6%80,_%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D6%84_%D6%85%D5%A3%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A5%D5%B6_JsonConfig" title="Կատեգորիա:Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig">Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en-us)" title="Կատեգորիա:CS1 ամերիկյան անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en-us)">CS1 ամերիկյան անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en-us)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1:_long_volume_value" title="Կատեգորիա:CS1: long volume value">CS1: long volume value</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%A4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%89%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D6%84_%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D6%81%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիդատա։Կատեգորիայի կարիք ունեցող հոդվածներ">Վիքիդատա։Կատեգորիայի կարիք ունեցող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով">Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%A4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%B9%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A5%D6%80_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 16 Մայիսի 2024-ի ժամը 16:03-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5f58cd8b6-pj96z","wgBackendResponseTime":155,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.712","walltime":"1.227","ppvisitednodes":{"value":5280,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":102794,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":19995,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":28,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":83523,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":32,"limit":400},"timingprofile":["111.02% 1168.073 38 Կաղապար:Wikidata","100.00% 1052.122 1 -total"," 74.14% 780.052 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Պետական_գործիչ"," 51.03% 536.902 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Պետական_գործիչ/Անձնական_տվյալներ"," 18.40% 193.578 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 6.91% 72.690 3 Կաղապար:Cite_web"," 6.48% 68.126 18 Կաղապար:Cite_book"," 2.87% 30.235 2 Կաղապար:Webarchive"," 2.74% 28.837 1 Կաղապար:Citation_needed"," 2.10% 22.133 1 Կաղապար:Fix"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.492","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":11335919,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype wikibase-item of P172 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P172 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q101490 from label: «Фридрих Любкер»\ntokenizeName: «Фридрих Любкер»: have «Im (x1) Fa» match\nGot person name of Q694826 from label: «Фаддей Францевич Зелинский»\ntokenizeName: «Фаддей Францевич Зелинский»: have «Im (x2) Fa» match\nGot person name of Q4135787 from label: «Александр Иванович Георгиевский»\ntokenizeName: «Александр Иванович Георгиевский»: have «Im (x2) Fa» match\nGot person name of Q4249594 from label: «Михаил Семёнович Куторга»\ntokenizeName: «Михаил Семёнович Куторга»: have «Im (x2) Fa» match\nGot person name of Q1459210 from label: «Фридрих Гельбке»\ntokenizeName: «Фридрих Гельбке»: have «Im (x1) Fa» match\nGot person name of Q4319762 from label: «Пётр Васильевич Никитин»\ntokenizeName: «Пётр Васильевич Никитин»: have «Im (x2) Fa» match\nGot person name of Q45319014 from label: «Василий Антонович Канский»\ntokenizeName: «Василий Антонович Канский»: have «Im (x2) Fa» match\nGot title of Q24933120 from label: «Общество классической филологии и педагогики»\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-79d9bc49cc-zjbq6","timestamp":"20241203010329","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0531\u0576\u057f\u056b\u0578\u0584\u0578\u057d IV \u0535\u057a\u056b\u0583\u0561\u0576\u0565\u057d","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_IV_%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%BD","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3356","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3356","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2024-01-25T17:06:13Z","dateModified":"2024-05-16T16:03:58Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8b\/Antiochus_IV_Epiphanes_-_Altes_Museum_-_Berlin_-_Germany_2017.jpg","headline":"\u054d\u0565\u056c\u0587\u056f\u0575\u0561\u0576 \u0561\u0580\u0584\u0561"}</script> </body> </html>