CINXE.COM

Yr wyddor Gymraeg - Wicipedia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="cy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Yr wyddor Gymraeg - Wicipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )cywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ionawr","Chwefror","Mawrth","Ebrill","Mai","Mehefin","Gorffennaf","Awst","Medi","Hydref","Tachwedd","Rhagfyr"],"wgRequestId":"d95f78c8-8b05-46bb-982c-229e44128b91","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Yr_wyddor_Gymraeg","wgTitle":"Yr wyddor Gymraeg","wgCurRevisionId":13254446,"wgRevisionId":13254446,"wgArticleId":5535,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Yr wyddor Gymraeg","Cymraeg","Gwyddorau"],"wgPageViewLanguage":"cy","wgPageContentLanguage":"cy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Yr_wyddor_Gymraeg","wgRelevantArticleId":5535,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"cy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"cy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1058862","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=cy&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=cy&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=cy&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2d/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1568"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2d/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1045"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="836"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Yr wyddor Gymraeg - Wicipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//cy.m.wikipedia.org/wiki/Yr_wyddor_Gymraeg"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Golygu" href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wicipedia (cy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//cy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_wyddor_Gymraeg"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.cy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Ffrwd Atom Wicipedia" href="/w/index.php?title=Arbennig:RecentChanges&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Yr_wyddor_Gymraeg rootpage-Yr_wyddor_Gymraeg skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Neidio i&#039;r cynnwys</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Safle"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Prif ddewislen" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Prif ddewislen" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Prif ddewislen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Prif ddewislen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">symud i&#039;r bar ochr</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">cuddio</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Llywio </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hafan" title="Ymweld â&#039;r Hafan [z]" accesskey="z"><span>Hafan</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wicipedia:Porth_y_Gymuned" title="Pethau i&#039;w gwneud, adnoddau a thudalennau&#039;r gymuned"><span>Porth y Gymuned</span></a></li><li id="n-cafe" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wicipedia:Y_Caffi"><span>Y Caffi</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categori:Materion_cyfoes" title="Gwybodaeth yn gysylltiedig â materion cyfoes"><span>Materion cyfoes</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:RecentChanges" title="Rhestr y newidiadau diweddar ar y wici. [r]" accesskey="r"><span>Newidiadau diweddar</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:Random" title="Llwytho tudalen ar hap [x]" accesskey="x"><span>Erthygl ar hap</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wicipedia:Cymorth" title="Tudalennau cymorth"><span>Cymorth</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:SpecialPages"><span>Tudalennau arbennig</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hafan" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wicipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-cy.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-cy.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Arbennig:Search" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Chwilio Wicipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Chwilio</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Chwilio Wicipedia" aria-label="Chwilio Wicipedia" autocapitalize="sentences" title="Chwilio Wicipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Arbennig:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Chwilio</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Offer personol"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Gwedd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Newidiwch ymddangosiad maint ffont, lled a lliw y dudalen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Gwedd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Gwedd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=cy.wikipedia.org&amp;uselang=cy" class=""><span>Rhoi</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Arbennig:CreateAccount&amp;returnto=Yr+wyddor+Gymraeg" title="Rydym yn argymell eich bod yn creu cyfri ac yn menwgofnodi. Fodd bynnag, dydy hyn ddim yn orfodol" class=""><span>Creu cyfrif</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Arbennig:UserLogin&amp;returnto=Yr+wyddor+Gymraeg" title="Fe&#039;ch anogir i fewngofnodi, er nad oes rhaid gwneud. [o]" accesskey="o" class=""><span>Mewngofnodi</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Rhagor o opsiynau" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Offer personol" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Offer personol</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Dewislen defnyddiwr" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=cy.wikipedia.org&amp;uselang=cy"><span>Rhoi</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Cyfrannu</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:CreateAccount&amp;returnto=Yr+wyddor+Gymraeg" title="Rydym yn argymell eich bod yn creu cyfri ac yn menwgofnodi. Fodd bynnag, dydy hyn ddim yn orfodol"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Creu cyfrif</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:UserLogin&amp;returnto=Yr+wyddor+Gymraeg" title="Fe&#039;ch anogir i fewngofnodi, er nad oes rhaid gwneud. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Mewngofnodi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Tudalennau ar gyfer golygyddion allgofnodedig <a href="/wiki/Cymorth:Cyflwyniad" aria-label="Dysgu mwy am olygu"><span>dysgu mwy</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:MyTalk" title="Sgwrs ynglŷn â golygiadau o&#039;r cyfeiriad IP hwn [n]" accesskey="n"><span>Sgwrs</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Safle"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Cynnwys" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Cynnwys</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">symud i&#039;r bar ochr</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">cuddio</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Y dechrau</div> </a> </li> <li id="toc-Ynganiad" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ynganiad"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ynganiad</span> </div> </a> <ul id="toc-Ynganiad-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gweler_hefyd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gweler_hefyd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Gweler hefyd</span> </div> </a> <ul id="toc-Gweler_hefyd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Llyfryddiaeth" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Llyfryddiaeth"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Llyfryddiaeth</span> </div> </a> <ul id="toc-Llyfryddiaeth-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cyfeiriadau" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cyfeiriadau"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Cyfeiriadau</span> </div> </a> <ul id="toc-Cyfeiriadau-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Cynnwys" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabl Cynnwys" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toglo&#039;r tabl cynnwys" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toglo&#039;r tabl cynnwys</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Yr wyddor Gymraeg</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ewch i erthygl mewn iaith arall. Ar gael mewn 7 iaith" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-7" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">7 iaith</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Walisisches_Alphabet" title="Walisisches Alphabet - Almaeneg" lang="de" hreflang="de" data-title="Walisisches Alphabet" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almaeneg" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Alphabet_gallois" title="Alphabet gallois - Ffrangeg" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Alphabet gallois" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Ffrangeg" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Walesi_%C3%A1b%C3%A9c%C3%A9" title="Walesi ábécé - Hwngareg" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Walesi ábécé" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hwngareg" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Alphabetum_Cambricum" title="Alphabetum Cambricum - Lladin" lang="la" hreflang="la" data-title="Alphabetum Cambricum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Lladin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B5%D0%BB%D1%88%D0%BA%D0%B0_%D0%B0%D0%B7%D0%B1%D1%83%D0%BA%D0%B0" title="Велшка азбука - Macedoneg" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Велшка азбука" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedoneg" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Alfabet_walijski" title="Alfabet walijski - Pwyleg" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Alfabet walijski" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pwyleg" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B1%D0%BE%D0%B8_%D1%83%D1%8D%D0%BB%D1%81%D3%A3" title="Алифбои уэлсӣ - Tajiceg" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Алифбои уэлсӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tajiceg" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1058862#sitelinks-wikipedia" title="Golygu dolenni rhyngwici" class="wbc-editpage">Golygu dolenni</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Parthau"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Yr_wyddor_Gymraeg" title="Gweld y dudalen bwnc [c]" accesskey="c"><span>Erthygl</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sgwrs:Yr_wyddor_Gymraeg" rel="discussion" title="Sgwrsio am y dudalen [t]" accesskey="t"><span>Sgwrs</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Newid amrywiad iaith" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Cymraeg</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Golygon"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Yr_wyddor_Gymraeg"><span>Darllen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit" title="Golygu&#039;r dudalen hon [v]" accesskey="v"><span>Golygu</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit" title="Golygu cod ffynhonnell y dudalen hon [e]" accesskey="e"><span>Golygu cod</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=history" title="Fersiynau cynt o&#039;r dudalen hon. [h]" accesskey="h"><span>Gweld hanes</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Offer tudalen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Blwch offer" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Blwch offer</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Blwch offer</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">symud i&#039;r bar ochr</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">cuddio</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Rhagor o opsiynau" > <div class="vector-menu-heading"> Gweithredoedd </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Yr_wyddor_Gymraeg"><span>Darllen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit" title="Golygu&#039;r dudalen hon [v]" accesskey="v"><span>Golygu</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit" title="Golygu cod ffynhonnell y dudalen hon [e]" accesskey="e"><span>Golygu cod</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=history"><span>Gweld hanes</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Cyffredinol </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:WhatLinksHere/Yr_wyddor_Gymraeg" title="Rhestr o bob tudalen sy&#039;n cysylltu â hon [j]" accesskey="j"><span>Beth sy&#039;n cysylltu yma</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Arbennig:RecentChangesLinked/Yr_wyddor_Gymraeg" rel="nofollow" title="Newidiadau diweddar i dudalennau sydd yn cysylltu â hon [k]" accesskey="k"><span>Newidiadau perthnasol</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;oldid=13254446" title="Dolen barhaol i&#039;r fersiwn hwn y dudalen hon"><span>Dolen barhaol</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=info" title="Mwy o wybodaeth am y dudalen hon"><span>Gwybodaeth am y dudalen</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:CiteThisPage&amp;page=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;id=13254446&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Gwybodaeth ar sut i gyfeirio at y dudalen hon"><span>Cyfeirio at y dudalen hon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fcy.wikipedia.org%2Fwiki%2FYr_wyddor_Gymraeg"><span>Cael URL byr</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fcy.wikipedia.org%2Fwiki%2FYr_wyddor_Gymraeg"><span>Lawrlwytho cod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Argraffu / allforio </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:Book&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Yr+wyddor+Gymraeg"><span>Llunio llyfr</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Arbennig:DownloadAsPdf&amp;page=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=show-download-screen"><span>Lawrlwytho fel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;printable=yes" title="Cynhyrchwch fersiwn o&#039;r dudalen yn barod at ei hargraffu [p]" accesskey="p"><span>Fersiwn argraffu</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Mewn prosiectau eraill </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1058862" title="Cysylltu i eitem ystorfa gysylltiedig [g]" accesskey="g"><span>Eitem Wicidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Offer tudalen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Gwedd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Gwedd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">symud i&#039;r bar ochr</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">cuddio</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Oddi ar Wicipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="cy" dir="ltr"><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner" style="width:408px;max-width:408px"><div class="tsingle" style="float:left;margin:1px;width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Delwedd:Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg/200px-Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg" decoding="async" width="200" height="261" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg/300px-Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg/400px-Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg 2x" data-file-width="558" data-file-height="729" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="clear:left">Cerdyn yr wyddor Gymraeg o'r 19g, sy'n dangos y priflythrennau.</div></div><div class="tsingle" style="float:left;margin:1px;width:202px;max-width:202px"><div class="thumbimage"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Delwedd:Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg/200px-Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg" decoding="async" width="200" height="255" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg/300px-Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg/400px-Welsh_alphabet_card_italic_C19th.jpg 2x" data-file-width="481" data-file-height="613" /></a></span></div><div class="thumbcaption" style="clear:left">Cerdyn sy'n dangos y llythrennau bychain, y <a href="/w/index.php?title=Llythrennau_italaidd&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Llythrennau italaidd (nid yw&#39;r dudalen yn bodoli)">llythrennau italaidd</a>, yr wyddor blith-draphlith, y llafariaid, a'r cytseiniaid.</div></div><div style="clear:left"></div></div></div> <p>Ffurf ar <a href="/wiki/Yr_wyddor_Ladin" title="Yr wyddor Ladin">yr wyddor Ladin</a> a ddefnyddir i ysgrifennu'r iaith <a href="/wiki/Cymraeg" title="Cymraeg">Gymraeg</a> yw'r <b>wyddor Gymraeg</b>. Mae ganddi 28 o <a href="/wiki/Llythyren" title="Llythyren">lythrennau</a>, fel a ganlyn: </p> <table class="wikitable" style="text-align: center"> <tbody><tr> <th colspan="28">Priflythrennau </th></tr> <tr> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/A" title="A">A</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/B" title="B">B</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/C" title="C">C</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Ch" title="Ch">Ch</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/D" title="D">D</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Dd" title="Dd">Dd</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/E" title="E">E</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/F" title="F">F</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Ff" title="Ff">Ff</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/G" title="G">G</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Ng" title="Ng">Ng</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/H" title="H">H</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/I" title="I">I</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/L" title="L">L</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Ll" title="Ll">Ll</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/M" title="M">M</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/N" title="N">N</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/O" title="O">O</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/P" title="P">P</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Ph" title="Ph">Ph</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/R" title="R">R</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Rh" title="Rh">Rh</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/S" title="S">S</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/T" title="T">T</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Th" title="Th">Th</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/U" title="U">U</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/W" title="W">W</a> </td> <td style="width: 24px; height: 24px"><a href="/wiki/Y" title="Y">Y</a> </td></tr> <tr> <th colspan="28">Llythrennau bychain </th></tr> <tr> <td style="width: 24px; height: 24px">a </td> <td style="width: 24px; height: 24px">b </td> <td style="width: 24px; height: 24px">c </td> <td style="width: 24px; height: 24px">ch </td> <td style="width: 24px; height: 24px">d </td> <td style="width: 24px; height: 24px">dd </td> <td style="width: 24px; height: 24px">e </td> <td style="width: 24px; height: 24px">f </td> <td style="width: 24px; height: 24px">ff </td> <td style="width: 24px; height: 24px">g </td> <td style="width: 24px; height: 24px">ng </td> <td style="width: 24px; height: 24px">h </td> <td style="width: 24px; height: 24px">i </td> <td style="width: 24px; height: 24px">l </td> <td style="width: 24px; height: 24px">ll </td> <td style="width: 24px; height: 24px">m </td> <td style="width: 24px; height: 24px">n </td> <td style="width: 24px; height: 24px">o </td> <td style="width: 24px; height: 24px">p </td> <td style="width: 24px; height: 24px">ph </td> <td style="width: 24px; height: 24px">r </td> <td style="width: 24px; height: 24px">rh </td> <td style="width: 24px; height: 24px">s </td> <td style="width: 24px; height: 24px">t </td> <td style="width: 24px; height: 24px">th </td> <td style="width: 24px; height: 24px">u </td> <td style="width: 24px; height: 24px">w </td> <td style="width: 24px; height: 24px">y </td></tr></tbody></table> <p>Erbyn heddiw cydnabyddir <b><a href="/wiki/J" title="J">j</a></b> hefyd yn llythyren yr wyddor gan lawer o ramadegwyr. Fe'i defnyddir mewn <a href="/wiki/Benthyg_geiriau_i%27r_Gymraeg" title="Benthyg geiriau i&#39;r Gymraeg">geiriau benthyg</a>. </p><p>Defnyddir <b>k</b> a <b>z</b> mewn geiriau megis <i>Kantaidd</i> a <i>Zwinglïaidd</i> sy'n seiliedig ar enw person<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>, ond ni chânt eu cyfri fel rhan o'r wyddor Gymraeg fel arfer. </p><p>Mae <b>a</b>, <b>e</b>, <b>i</b>, <b>o</b>, <b>u</b>, <b>w</b>, <b>y</b> yn <a href="/wiki/Llafariad" title="Llafariad">llafariaid</a>. Gall <b>i</b> ac <b>w</b> fod yn <a href="/wiki/Cytsain" title="Cytsain">gytseiniaid</a> hefyd megis yn <i>iâ</i> neu <i>galwad</i>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ynganiad">Ynganiad</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Golygu&#39;r adran: Ynganiad" class="mw-editsection-visualeditor"><span>golygu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#39;s source code: Ynganiad"><span>golygu cod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Llythyren </th> <th>Enw'r llythyren </th> <th>Seiniau cyfatebol (<a href="/wiki/IPA" class="mw-redirect" title="IPA">IPA</a>) </th></tr> <tr> <td>a </td> <td><i>a</i> </td> <td>/a, ɑː/ </td></tr> <tr> <td>b </td> <td><i>bi</i> </td> <td>/b/ </td></tr> <tr> <td>c </td> <td><i>èc</i> </td> <td>/k/ </td></tr> <tr> <td>ch </td> <td><i>èch</i> </td> <td>/x/ </td></tr> <tr> <td>d </td> <td><i>di</i> </td> <td>/d/ </td></tr> <tr> <td>dd </td> <td><i>èdd</i> </td> <td>/ð/ </td></tr> <tr> <td>e </td> <td><i>e</i> </td> <td>/ɛ, ɛː/ </td></tr> <tr> <td>f </td> <td><i>èf</i> </td> <td>/v/ </td></tr> <tr> <td>ff </td> <td><i>èff</i> </td> <td>/f/ </td></tr> <tr> <td>g </td> <td><i>èg</i> </td> <td>/g/ </td></tr> <tr> <td>ng </td> <td><i>èng</i> </td> <td>/ŋ/ </td></tr> <tr> <td>h </td> <td><i>âets</i>, <i>hâ</i> </td> <td>/h/ </td></tr> <tr> <td>i </td> <td><i>i</i> </td> <td>/ɪ, iː, j/ </td></tr> <tr> <td>l </td> <td><i>èl</i> </td> <td>/l/ </td></tr> <tr> <td>ll </td> <td><i>ell</i> </td> <td>/ɬ/ </td></tr> <tr> <td>m </td> <td><i>èm</i> </td> <td>/m/ </td></tr> <tr> <td>n </td> <td><i>en</i> </td> <td>/n/ </td></tr> <tr> <td>o </td> <td><i>o</i> </td> <td>/ɔ, oː/ </td></tr> <tr> <td>p </td> <td><i>pi</i> </td> <td>/p/ </td></tr> <tr> <td>ph </td> <td><i>ffi</i> </td> <td>/f/ </td></tr> <tr> <td>r </td> <td><i>èr</i> </td> <td>/r/ </td></tr> <tr> <td>rh </td> <td><i>rhi</i>, <i>rho</i> </td> <td>/r̥/ </td></tr> <tr> <td>s </td> <td><i>ès</i> </td> <td>/s/ </td></tr> <tr> <td>t </td> <td><i>ti</i> </td> <td>/t/ </td></tr> <tr> <td>th </td> <td><i>èth</i> </td> <td>/θ/ </td></tr> <tr> <td>u </td> <td><i>u</i> </td> <td>/ɨ̞, ɨː/ (Gogledd), /ɪ, iː/ (De) </td></tr> <tr> <td>w </td> <td><i>w</i> </td> <td>/ʊ, uː, w/ </td></tr> <tr> <td>y </td> <td><i>y</i> </td> <td>/ə, ɨ̞, ɨː/ (Gogledd), /ə, ɪ, iː/ (De) </td></tr></tbody></table> <p>Mae llawer erbyn hyn yn galw'r cytseiniaid yn "bỳ," "cỳ," "ch," ac yn y blaen yn hytrach na defnyddio'r enwau traddodiadol. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gweler_hefyd">Gweler hefyd</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Golygu&#39;r adran: Gweler hefyd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>golygu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#39;s source code: Gweler hefyd"><span>golygu cod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Orgraff_y_Gymraeg" title="Orgraff y Gymraeg">Orgraff y Gymraeg</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Llyfryddiaeth">Llyfryddiaeth</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Golygu&#39;r adran: Llyfryddiaeth" class="mw-editsection-visualeditor"><span>golygu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#39;s source code: Llyfryddiaeth"><span>golygu cod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Am ragarweiniad i hanes yr wyddor Gymraeg yn y cyfnod modern, o oes y <a href="/wiki/Dadeni" class="mw-redirect" title="Dadeni">Dadeni</a> ymlaen, ynghyd â'r rheolau sillafu safonol a dderbynir heddiw, gweler, </p> <ul><li><a href="/wiki/John_Morris-Jones" title="John Morris-Jones">John Morris-Jones</a> <i>et al.</i>, <i>Orgraff yr Iaith Gymraeg</i> (Adroddiad Pwyllgor Llên Bwrdd Gwybodau Celtaidd Prifysgol Cymru) (Caerdydd, 1928)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cyfeiriadau">Cyfeiriadau</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Golygu&#39;r adran: Cyfeiriadau" class="mw-editsection-visualeditor"><span>golygu</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#39;s source code: Cyfeiriadau"><span>golygu cod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html?k">k</a>.&#32;<i><a href="/wiki/Geiriadur_Prifysgol_Cymru" title="Geiriadur Prifysgol Cymru">Geiriadur Prifysgol Cymru</a></i>.&#32;Adalwyd ar 22 Hydref 2024.</span> </li> </ol></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5886496d‐896rf Cached time: 20250315064315 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.053 seconds Real time usage: 0.075 seconds Preprocessor visited node count: 241/1000000 Post‐expand include size: 2291/2097152 bytes Template argument size: 297/2097152 bytes Highest expansion depth: 10/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 509/5000000 bytes Lua time usage: 0.003/10.000 seconds Lua memory usage: 620533/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 30.305 1 -total 50.85% 15.409 1 Nodyn:Multiple_image 43.22% 13.098 1 Nodyn:Cyfeiriadau 15.94% 4.831 1 Nodyn:Dyf_GPC 9.46% 2.866 1 Nodyn:Dyf_gwe 4.91% 1.487 1 Nodyn:Main_other --> <!-- Saved in parser cache with key cywiki:pcache:5535:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250315064315 and revision id 13254446. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Wedi dod o "<a dir="ltr" href="https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;oldid=13254446">https://cy.wikipedia.org/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;oldid=13254446</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Arbennig:Categories" title="Arbennig:Categories">Categorïau</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categori:Yr_wyddor_Gymraeg" title="Categori:Yr wyddor Gymraeg">Yr wyddor Gymraeg</a></li><li><a href="/wiki/Categori:Cymraeg" title="Categori:Cymraeg">Cymraeg</a></li><li><a href="/wiki/Categori:Gwyddorau" title="Categori:Gwyddorau">Gwyddorau</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Golygwyd y dudalen hon ddiwethaf ar 22 Hydref 2024, am 14:26.</li> <li id="footer-info-copyright">Mae'r testun ar gael o dan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>; gall telerau ychwanegol fod yn berthnasol. Gweler y <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Telerau Gwasanaeth</a> am fanylion.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polisi preifatrwydd</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wicipedia:Yngl%C5%B7n_%C3%A2_Wicipedia">Ynglŷn â Wicipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wicipedia:Gwadiad_Cyffredinol">Gwadiadau</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Cod Ymddygiad</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Datblygwyr</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/cy.wikipedia.org">Ystadegau</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Datganiad cwcis</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//cy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Yr_wyddor_Gymraeg&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Golwg symudol</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Chwilio</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Chwilio Wicipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Arbennig:Search"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Chwilio</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Cynnwys" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toglo&#039;r tabl cynnwys" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toglo&#039;r tabl cynnwys</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Yr wyddor Gymraeg</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>7 iaith</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ychwanegu adran</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-65585cc8dc-5z4zz","wgBackendResponseTime":100,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.053","walltime":"0.075","ppvisitednodes":{"value":241,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":2291,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":297,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":509,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 30.305 1 -total"," 50.85% 15.409 1 Nodyn:Multiple_image"," 43.22% 13.098 1 Nodyn:Cyfeiriadau"," 15.94% 4.831 1 Nodyn:Dyf_GPC"," 9.46% 2.866 1 Nodyn:Dyf_gwe"," 4.91% 1.487 1 Nodyn:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":620533,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5886496d-896rf","timestamp":"20250315064315","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Yr wyddor Gymraeg","url":"https:\/\/cy.wikipedia.org\/wiki\/Yr_wyddor_Gymraeg","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1058862","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1058862","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-10-23T23:03:03Z","dateModified":"2024-10-22T14:26:44Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2d\/Welsh_Alphabet_Card_C19th.jpg"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10