CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sasani İmparatorluğu - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"7efd63a3-3602-4393-a447-d4f6715ada61","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sasani_İmparatorluğu","wgTitle":"Sasani İmparatorluğu","wgCurRevisionId":34168604,"wgRevisionId":34168604,"wgArticleId":163975,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","Ölü dış bağlantıları olan maddeler","Tanımlanmamış parametreler içeren ülke bilgi kutusu kullanan sayfalar","Commons kategori bağlantısı yerelde tanımlı olan sayfalar","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NGV tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri", "NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","TDVİA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri","ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar","Sasani İmparatorluğu"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sasani_İmparatorluğu","wgRelevantArticleId":163975,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34168604,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false, "wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q83891","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready", "mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/1200px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/800px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/640px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sasani İmparatorluğu - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sasani_İmparatorluğu rootpage-Sasani_İmparatorluğu skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Sasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Sasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Sasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Sasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Tarihi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarihi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Tarihi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tarihi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tarihi alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Tarihi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kuruluşu_ve_Erken_Tarihi_(205-310)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kuruluşu_ve_Erken_Tarihi_(205-310)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Kuruluşu ve Erken Tarihi (205-310)</span> </div> </a> <ul id="toc-Kuruluşu_ve_Erken_Tarihi_(205-310)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İlk_Altın_Çağı_(309-379)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İlk_Altın_Çağı_(309-379)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>İlk Altın Çağı (309-379)</span> </div> </a> <ul id="toc-İlk_Altın_Çağı_(309-379)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ara_Tarihi_(379–498)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ara_Tarihi_(379–498)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Ara Tarihi (379–498)</span> </div> </a> <ul id="toc-Ara_Tarihi_(379–498)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İkinci_Altın_Çağı_(498–622)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İkinci_Altın_Çağı_(498–622)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>İkinci Altın Çağı (498–622)</span> </div> </a> <ul id="toc-İkinci_Altın_Çağı_(498–622)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Düşüşü_ve_Yıkılması_(622–651)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Düşüşü_ve_Yıkılması_(622–651)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Düşüşü ve Yıkılması (622–651)</span> </div> </a> <ul id="toc-Düşüşü_ve_Yıkılması_(622–651)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Yönetimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yönetimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Yönetimi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Yönetimi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Yönetimi alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Yönetimi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sasani_ordusu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sasani_ordusu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Sasani ordusu</span> </div> </a> <ul id="toc-Sasani_ordusu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anlaşmazlıklar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Anlaşmazlıklar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Anlaşmazlıklar</span> </div> </a> <ul id="toc-Anlaşmazlıklar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Doğulu_Devletlerle_ilişkiler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Doğulu_Devletlerle_ilişkiler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Doğulu Devletlerle ilişkiler</span> </div> </a> <ul id="toc-Doğulu_Devletlerle_ilişkiler-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Çin'le_ilişkiler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Çin'le_ilişkiler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Çin'le ilişkiler</span> </div> </a> <ul id="toc-Çin'le_ilişkiler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hindistan'a_yayılması" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hindistan'a_yayılması"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Hindistan'a yayılması</span> </div> </a> <ul id="toc-Hindistan'a_yayılması-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sasaniler_zamanında_İran_toplumu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sasaniler_zamanında_İran_toplumu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Sasaniler zamanında İran toplumu</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sasaniler_zamanında_İran_toplumu-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Sasaniler zamanında İran toplumu alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Sasaniler_zamanında_İran_toplumu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sanat,_bilim_ve_edebiyat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sanat,_bilim_ve_edebiyat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Sanat, bilim ve edebiyat</span> </div> </a> <ul id="toc-Sanat,_bilim_ve_edebiyat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Endüstri_ve_ticaret" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Endüstri_ve_ticaret"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Endüstri ve ticaret</span> </div> </a> <ul id="toc-Endüstri_ve_ticaret-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Din" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Din"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Din</span> </div> </a> <ul id="toc-Din-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mirası_ve_önemi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mirası_ve_önemi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Mirası ve önemi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Mirası_ve_önemi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mirası ve önemi alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Mirası_ve_önemi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Avrupa'da" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Avrupa'da"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Avrupa'da</span> </div> </a> <ul id="toc-Avrupa'da-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hindistan'da" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hindistan'da"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Hindistan'da</span> </div> </a> <ul id="toc-Hindistan'da-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sasani_İmparatorluğu_kronolojisi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sasani_İmparatorluğu_kronolojisi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Sasani İmparatorluğu kronolojisi</span> </div> </a> <ul id="toc-Sasani_İmparatorluğu_kronolojisi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Notlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ayrıca_bakınız" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ayrıca_bakınız"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ayrıca bakınız</span> </div> </a> <ul id="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kaynakça-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Kaynakça alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Yayınlar_(Türkçe_Literatür)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yayınlar_(Türkçe_Literatür)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Yayınlar (Türkçe Literatür)</span> </div> </a> <ul id="toc-Yayınlar_(Türkçe_Literatür)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yayınlar_(Yabancı_Literatür)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yayınlar_(Yabancı_Literatür)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Yayınlar (Yabancı Literatür)</span> </div> </a> <ul id="toc-Yayınlar_(Yabancı_Literatür)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İnternet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İnternet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>İnternet</span> </div> </a> <ul id="toc-İnternet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Sasani İmparatorluğu</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 101 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-101" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">101 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sassanidiese_Ryk" title="Sassanidiese Ryk - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Sassanidiese Ryk" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Imperio_Sasanida" title="Imperio Sasanida - Aragonca" lang="an" hreflang="an" data-title="Imperio Sasanida" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonca" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%A5%D9%85%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="الإمبراطورية الساسانية - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الإمبراطورية الساسانية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="الشاهنشاهية الساسانية - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الشاهنشاهية الساسانية" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Imperiu_sas%C3%A1nida" title="Imperiu sasánida - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Imperiu sasánida" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D1%83%D0%BB_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Сасанилазул империя - Avar dili" lang="av" hreflang="av" data-title="Сасанилазул империя" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avar dili" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Sasanil%C9%99r_imperiyas%C4%B1" title="Sasanilər imperiyası - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Sasanilər imperiyası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%84%D8%B1" title="ساسانیلر - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ساسانیلر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D3%99%D1%81%D3%99%D0%BD%D0%B8%D2%99%D3%99%D1%80_%D0%B4%D3%99%D2%AF%D0%BB%D3%99%D1%82%D0%B5" title="Сәсәниҙәр дәүләте - Başkırtça" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Сәсәниҙәр дәүләте" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Başkırtça" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%9E" title="Дзяржава Сасанідаў - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Дзяржава Сасанідаў" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B7%D1%8F%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D0%B0%D1%9E" title="Дзяржава Сасанідаў - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Дзяржава Сасанідаў" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Сасанидска империя - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Сасанидска империя" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%80%E0%A6%AF%E0%A6%BC_%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF" title="সাসানীয় সাম্রাজ্য - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাসানীয় সাম্রাজ্য" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Sasanided" title="Sasanided - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Sasanided" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sasanidsko_Carstvo" title="Sasanidsko Carstvo - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sasanidsko Carstvo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Imperi_Sass%C3%A0nida" title="Imperi Sassànida - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Imperi Sassànida" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%86%D8%B1%DB%8C%DB%95%D8%AA%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ئیمپراتۆریەتیی ساسانی - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئیمپراتۆریەتیی ساسانی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1s%C3%A1novsk%C3%A1_%C5%99%C3%AD%C5%A1e" title="Sásánovská říše - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sásánovská říše" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%B5%D0%BD_%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%88%D0%B0%D0%BB%D3%91%D1%85%D3%97" title="Сасанидсен патшалӑхӗ - Çuvaşça" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сасанидсен патшалӑхӗ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Çuvaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sassaniaid" title="Sassaniaid - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sassaniaid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="önerilen madde"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sassaniderne" title="Sassaniderne - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Sassaniderne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sassanidenreich" title="Sassanidenreich - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Sassanidenreich" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/%C4%B0mperatoriya_Sasani" title="İmperatoriya Sasani - Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="İmperatoriya Sasani" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A3%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD" title="Αυτοκρατορία των Σασσανιδών - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Αυτοκρατορία των Σασσανιδών" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sasanian_Empire" title="Sasanian Empire - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Sasanian Empire" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sasanida_Imperio" title="Sasanida Imperio - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sasanida Imperio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Imperio_sas%C3%A1nida" title="Imperio sasánida - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Imperio sasánida" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sassaniidide_riik" title="Sassaniidide riik - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Sassaniidide riik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Sasandar_Inperioa" title="Sasandar Inperioa - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Sasandar Inperioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاهنشاهی ساسانی - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شاهنشاهی ساسانی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sassanidit" title="Sassanidit - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sassanidit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sassanides" title="Sassanides - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Sassanides" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sassanidyske_Ryk" title="Sassanidyske Ryk - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sassanidyske Ryk" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Imperio_Sas%C3%A1nida" title="Imperio Sasánida - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Imperio Sasánida" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AA%BE%E0%AA%B8%E0%AA%BE%E0%AA%A8%E0%AB%80_%E0%AA%B8%E0%AA%BE%E0%AA%AE%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%BE%E0%AA%9C%E0%AB%8D%E0%AA%AF" title="સાસાની સામ્રાજ્ય - Güceratça" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સાસાની સામ્રાજ્ય" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Güceratça" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Daular_Sasanian" title="Daular Sasanian - Hausa dili" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Daular Sasanian" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%90%D7%99%D7%9E%D7%A4%D7%A8%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%A1%D7%90%D7%A1%D7%90%D7%A0%D7%99%D7%AA" title="האימפריה הסאסאנית - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="האימפריה הסאסאנית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="सासानी साम्राज्य - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सासानी साम्राज्य" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sasanidsko_Perzijsko_Carstvo" title="Sasanidsko Perzijsko Carstvo - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sasanidsko Perzijsko Carstvo" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sz%C3%A1sz%C3%A1nida_Birodalom" title="Szászánida Birodalom - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szászánida Birodalom" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Սասանյան Պարսկաստան - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սասանյան Պարսկաստան" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Սասանեան Պարսկաստան - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Սասանեան Պարսկաստան" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kekaisaran_Sasaniyah" title="Kekaisaran Sasaniyah - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Kekaisaran Sasaniyah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sassan%C3%ADdar" title="Sassanídar - İzlandaca" lang="is" hreflang="is" data-title="Sassanídar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="İzlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Impero_sasanide" title="Impero sasanide - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Impero sasanide" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%82%B5%E3%83%BC%E3%83%B3%E6%9C%9D" title="サーサーン朝 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="サーサーン朝" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%97%E1%83%90_%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="სასანიანთა იმპერია - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სასანიანთა იმპერია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D3%99%D1%83%D0%BB%D0%B5%D1%82%D1%96" title="Сасани әулеті - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сасани әулеті" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%82%AC%EC%82%B0_%EC%A0%9C%EA%B5%AD" title="사산 제국 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="사산 제국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C3%8Emperatoriya_Sasan%C3%AE" title="Împeratoriya Sasanî - Kürtçe" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Împeratoriya Sasanî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B9%D0%BB%D0%B5%D1%80_%D0%BC%D0%B0%D0%BC%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D0%B5%D1%82%D0%B8" title="Сасанийлер мамлекети - Kırgızca" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Сасанийлер мамлекети" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kırgızca" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Regnum_Sassanidarum" title="Regnum Sassanidarum - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Regnum Sassanidarum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Impero_Sasanan" title="Impero Sasanan - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Impero Sasanan" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sasanid%C5%B3_imperija" title="Sasanidų imperija - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sasanidų imperija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sasan%C4%ABdu_imp%C4%93rija" title="Sasanīdu impērija - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Sasanīdu impērija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Empira_Sasanida" title="Empira Sasanida - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Empira Sasanida" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сасанидско Царство - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Сасанидско Царство" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B5%BB_%E0%B4%B8%E0%B4%BE%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സസാനിയൻ സാമ്രാജ്യം - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സസാനിയൻ സാമ്രാജ്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%A6_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="सासानिद साम्राज्य - Marathi dili" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सासानिद साम्राज्य" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi dili" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Empayar_Sasan" title="Empayar Sasan - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Empayar Sasan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%86" title="ساسانیون - Mazenderanca" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ساسانیون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazenderanca" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sassanidenriek" title="Sassanidenriek - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sassanidenriek" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="सासानी साम्राज्य - Nepalce" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सासानी साम्राज्य" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalce" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%80_%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="सासानी साम्राज्य - Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="सासानी साम्राज्य" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sassaniden" title="Sassaniden - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sassaniden" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sasanidane" title="Sasanidane - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sasanidane" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sasanideriket" title="Sasanideriket - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sasanideriket" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Emp%C3%A8ri_Sassanida" title="Empèri Sassanida - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Empèri Sassanida" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%EF%BB%BF%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A9%80_%E0%A8%B8%E0%A8%B2%E0%A8%A4%E0%A8%A8%E0%A8%A4" title="ਸਾਸਾਨੀ ਸਲਤਨਤ - Pencapça" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਾਸਾਨੀ ਸਲਤਨਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Pencapça" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Imperium_Sasanid%C3%B3w" title="Imperium Sasanidów - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Imperium Sasanidów" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ساسانی سلطنت - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ساسانی سلطنت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A7%D9%86%D9%88_%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%86%D9%8A" title="د ساسانيانو واکمني - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د ساسانيانو واکمني" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Imp%C3%A9rio_Sass%C3%A2nida" title="Império Sassânida - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Império Sassânida" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Imperiul_Sasanid" title="Imperiul Sasanid - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Imperiul Sasanid" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2" title="Государство Сасанидов - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Государство Сасанидов" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sasanian_Empire" title="Sasanian Empire - İskoçça" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sasanian Empire" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="İskoçça" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%8A_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ساساني سلطنت - Sindhi dili" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ساساني سلطنت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi dili" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sasanidska_Monarhija" title="Sasanidska Monarhija - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sasanidska Monarhija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sassanid_Empire" title="Sassanid Empire - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sassanid Empire" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Novoperzsk%C3%A1_r%C3%AD%C5%A1a" title="Novoperzská ríša - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Novoperzská ríša" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sasanidsko_cesarstvo" title="Sasanidsko cesarstvo - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sasanidsko cesarstvo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Perandoria_Sasanide" title="Perandoria Sasanide - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Perandoria Sasanide" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Сасанидско царство - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Сасанидско царство" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sasaniderna" title="Sasaniderna - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sasaniderna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Milki_ya_Wasasani" title="Milki ya Wasasani - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Milki ya Wasasani" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%BE%E0%AE%9A%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%AA%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%87%E0%AE%B0%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AF%81" title="சாசானியப் பேரரசு - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சாசானியப் பேரரசு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D2%B3%D0%B0%D0%BD%D1%88%D0%BE%D2%B3%D0%B8%D0%B8_%D0%A1%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%BD%D3%A3" title="Шоҳаншоҳии Сосонӣ - Tacikçe" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Шоҳаншоҳии Сосонӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tacikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%8B%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%8B%E0%B9%80%E0%B8%99%E0%B8%B5%E0%B8%A2%E0%B8%99" title="จักรวรรดิซาเซเนียน - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="จักรวรรดิซาเซเนียน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Imperyong_Sasanida" title="Imperyong Sasanida - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Imperyong Sasanida" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/S%C9%99s%C9%99nijon_Imperij%C9%99" title="Səsənijon Imperijə - Talışça" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Səsənijon Imperijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talışça" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%BB%D0%B0%D1%80_%D0%B4%D3%99%D2%AF%D0%BB%D3%99%D1%82%D0%B5" title="Сасанидлар дәүләте - Tatarca" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сасанидлар дәүләте" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tatarca" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D1%96%D0%B4%D1%96%D0%B2" title="Держава Сасанідів - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Держава Сасанідів" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA" title="ساسانی سلطنت - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ساسانی سلطنت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sosoniylar_davlati" title="Sosoniylar davlati - Özbekçe" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sosoniylar davlati" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Özbekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Sasan" title="Đế quốc Sasan - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đế quốc Sasan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Imperyo_Sasanida" title="Imperyo Sasanida - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Imperyo Sasanida" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%90%A8%E7%8F%8A%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="萨珊王朝 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="萨珊王朝" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%A8_%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="სასანიანეფიშ იმპერია - Megrelce" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სასანიანეფიშ იმპერია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Megrelce" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%90%A8%E7%8F%8A%E7%8E%8B%E6%9C%9D" title="萨珊王朝 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="萨珊王朝" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sasan_T%C3%A8-kok" title="Sasan Tè-kok - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sasan Tè-kok" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%96%A9%E7%8F%8A" title="薩珊 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="薩珊" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q83891#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&oldid=34168604" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&id=34168604&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FSasani_%25C4%25B0mparatorlu%25C4%259Fu"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FSasani_%25C4%25B0mparatorlu%25C4%259Fu"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Sasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sassanid_Empire" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q83891" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28603389">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox geography vcard" style="font-size:88%;"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above adr" style="padding:0.25em 0.33em 0.33em;line-height:1.2em;font-size:1.25em;"><div style="display:inline" class="fn org country-name">Sasani İmparatorluğu</div><div style="padding-top:0.25em; font-weight:normal;">Ērān/Ērānshahr (ایران/ایرانشهر)<br />(<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Eranshahr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Eranshahr.svg/60px-Eranshahr.svg.png" decoding="async" width="60" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Eranshahr.svg/90px-Eranshahr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Eranshahr.svg/120px-Eranshahr.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="300" /></a></span>)<sup id="cite_ref-wiesehofer_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-wiesehofer-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><br /><div style="display:inline" class="fn org country-name">Sasani İmparatorluğu</div></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader text-align:center;" style="text-align:center;">224-651</td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style="text-align:center;padding:0.5em 0;"><div style="display:table; width:100%;"> <div style="display:table-cell; width:58%; vertical-align:middle; padding-left:5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg" class="mw-file-description" title="Sasani İmparatorluğu bayrağı"><img alt="Sasani İmparatorluğu bayrağı" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/125px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png" decoding="async" width="125" height="125" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/188px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg/250px-Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="2000" /></a></span></div> <div style="font-size:90%;">Bayrak</div> </div> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding: 0px 5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Senmurv.svg" class="mw-file-description" title="Sasani İmparatorluğu"><img alt="{{{arma_açıklaması}}}" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Senmurv.svg/85px-Senmurv.svg.png" decoding="async" width="85" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Senmurv.svg/128px-Senmurv.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Senmurv.svg/170px-Senmurv.svg.png 2x" data-file-width="644" data-file-height="645" /></a></span></div> <div style="font-size:90%;">Arma</div> </div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><div align="center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Dosya:The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg" class="mw-file-description" title="II. Hüsrev döneminde Sasani İmparatorluğu (620)"><img alt="II. Hüsrev döneminde Sasani İmparatorluğu (620)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg/250px-The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg.png" decoding="async" width="250" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg/375px-The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg/500px-The_Sasanian_Empire_at_its_apex_under_Khosrow_II.svg.png 2x" data-file-width="2474" data-file-height="1452" /></a></span></div><div style="position:relative;top:0.3em;font-size:x-small" align="center">II. Hüsrev döneminde Sasani İmparatorluğu (620)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Başkent</th><td class="infobox-data"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0stahr" title="İstahr">İstahr</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a></li></ul> </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Yaygın dil(ler)</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Aramca" class="mw-redirect" title="Aramca">Aramca</a> <small>(resmi ve <a href="/wiki/Ge%C3%A7er_dil" class="mw-redirect" title="Geçer dil">geçer</a>)<sup id="cite_ref-Chyet_1997_284_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chyet_1997_284-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small><br /><a href="/wiki/Koini_Yunancas%C4%B1" class="mw-redirect" title="Koini Yunancası">Yunanca</a> <small>(yönetsel)<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDaryaee200899-100_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDaryaee200899-100-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small><br /><a href="/wiki/Part%C3%A7a" title="Partça">Partça</a> <small>(yönetsel)<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDaryaee200899-100_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDaryaee200899-100-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small><br /><a href="/wiki/Orta_Fars%C3%A7a" title="Orta Farsça">Farsça</a> <small>(anadil)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></small></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Hükûmet</th><td class="infobox-data">Monarşi</td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28603389"><table class="infobox-subbox"><tbody><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 226-241 </div></th><td class="infobox-data">I. Erdeşîr</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• 632-651 </div></th><td class="infobox-data">III. Yezdicerd</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Tarihçe</th><td class="infobox-data"> </td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" class="infobox-full-data"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28603389"><table class="infobox-subbox"><tbody><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Kuruluşu </div></th><td class="infobox-data">224</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Hormizdegan_Muharebesi" title="Hormizdegan Muharebesi">Hormizdegan Muharebesi</a> </div></th><td class="infobox-data">28 Nisan 224</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Roma-Pers_Sava%C5%9Flar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Roma-Pers Savaşları">Roma-Pers Savaşları</a> </div></th><td class="infobox-data">MÖ 92–MS 629</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%C4%B0ran%27da_%C4%B0slam" title="İran'da İslam">İran'ın Araplar tarafından istilası</a> </div></th><td class="infobox-data">633–644</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Dağılışı </div></th><td class="infobox-data">651</td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:left;">Yüzölçümü</th></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row" class="infobox-label"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Toplam</div></th><td class="infobox-data">3500000 km<sup>2</sup></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"> <table style="width:95%; background: transparent; text-align:center; margin:0 auto;"> <tbody><tr> <td style="text-align:center; border:0; padding-bottom:0"><div id="before-after"></div> <b>Öncüller</b></td> <td style="text-align:center;border:0; padding-bottom:0;"><b>Ardıllar</b> </td></tr> <tr> <td style="vertical-align:top; text-align:center; border:0;"> <table style="width:100%; background: transparent; text-align:center; margin:0 auto; border:0;"> <tbody><tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Parthian_Empire_248_-_224_BC.png/20px-Parthian_Empire_248_-_224_BC.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Parthian_Empire_248_-_224_BC.png/30px-Parthian_Empire_248_-_224_BC.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Parthian_Empire_248_-_224_BC.png/40px-Parthian_Empire_248_-_224_BC.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="428" /></span></span> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:left;"><a href="/wiki/Partlar" class="mw-redirect" title="Partlar">Partlar</a> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="vertical-align:top; text-align:center;border:0;"> <table style="width:92%; background:transparent; text-align:center; margin:0 auto; border:0;"> <tbody><tr> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle; text-align:right;"><a href="/wiki/R%C3%A2%C5%9Fid%C3%AEn_Halifeli%C4%9Fi" title="Râşidîn Halifeliği">Râşidîn Halifeliği</a> </td> <td style="border:0; padding:0; vertical-align:middle;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Rashidun654wVassal.png/20px-Rashidun654wVassal.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Rashidun654wVassal.png/30px-Rashidun654wVassal.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Rashidun654wVassal.png/40px-Rashidun654wVassal.png 2x" data-file-width="1481" data-file-height="902" /></span></span> </td></tr> </tbody></table> </td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33092931">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile plainlist"><tbody><tr><th class="sidebar-title"></th> </tr><tr> <th class="vcard navbox-title" style="background: none; font-size: 145%;padding: 0.15em 0.1em;line-height: 1.2em;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi" title="İran tarihi"><span class="fn org label">İran</span> tarihi</a><br /><div style="margin: -0.2em 0; font-size:65%; font-weight:normal;"><a href="/wiki/Kategori:%C4%B0ran_tarihi" title="Kategori:İran tarihi"><b>dizisinin</b></a> bir parçası</div></th> </tr><tr><td style="padding: 0.2em; border-bottom: 1px solid #ccc;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg/200px-Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg/300px-Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg/400px-Persepolis_24.11.2009_11-12-14.jpg 2x" data-file-width="2477" data-file-height="1857" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/Pers_mitolojisi" title="Pers mitolojisi">Mitolojik tarih</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"> <ul><li><a href="/wiki/Pi%C5%9Fd%C3%A2d%C3%AE_Hanedan%C4%B1" class="mw-redirect" title="Pişdâdî Hanedanı">Pişdâdî Hanedanı</a></li> <li><a href="/wiki/Key%C3%A2n%C3%AE_Hanedan%C4%B1" class="mw-redirect" title="Keyânî Hanedanı">Keyânî Hanedanı</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi#Tarihöncesi" title="İran tarihi">Tarihöncesi</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> <i><a href="/wiki/Milat" title="Milat">MÖ</a></i> </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Tarih%C3%B6ncesi_%C4%B0ran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarihöncesi İran (sayfa mevcut değil)">Tarihöncesi İran</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> Antik Çağ-4000 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Karaz_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Karaz kültürü">Karaz kültürü</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 3400-2000 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Proto_Elaml%C4%B1lar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proto Elamlılar (sayfa mevcut değil)">Proto Elamlılar</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 3200-2700 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Ciruft_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Ciruft kültürü">Ciruft kültürü</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Circa" title="Circa">c.</a> 3100-c. 2200 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 2700-539 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 2400-2150 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Kassitler" title="Kassitler">Kassitler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Circa" title="Circa">c.</a> 1500-c. 1155 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Yeni_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Asur İmparatorluğu">Yeni Asur İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 911-609 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Urartular" title="Urartular">Urartular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 860-590 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Manna_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Manna Krallığı">Manna Krallığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 850-616 </td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi#Antik_Çağ" title="İran tarihi">İmparatorluklar devri</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Med_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Med İmparatorluğu">Med İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 678-550 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> (<a href="/wiki/%C4%B0skitler" title="İskitler">İskit Krallığı</a>) </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 652-625 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Yeni_Babil_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Babil İmparatorluğu">Yeni Babil İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 626- 539 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Ahameni%C5%9F_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Ahameniş İmparatorluğu">Ahameniş İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 550-330 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Ermenistan_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Ermenistan Krallığı">Ermenistan Krallığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 331-MS 428 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Atropatena" title="Atropatena">Atropatena</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 320'ler-MS 3. yüzyıl </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Kapadokya_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kapadokya Krallığı">Kapadokya Krallığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 320'ler-MS 17 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Selefk%C3%AE_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Selefkî İmparatorluğu">Selefkî İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 312-63 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Pontus_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Pontus Krallığı">Pontus Krallığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 281-MS 62 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Fratarakas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fratarakas (sayfa mevcut değil)">Fratarakas</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 3. yüzyıl </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Persis_krallar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Persis kralları (sayfa mevcut değil)">Persis kralları</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 3. yüzyıl-c. MS 222 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 247-MS 224 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Elamais" title="Elamais">Elamais</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 147-MS 224 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Harakini" title="Harakini">Harakini</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> MÖ 141-MS 222 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Hint-Part_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hint-Part Krallığı (sayfa mevcut değil)">Hint-Part Krallığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 19-240 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a class="mw-selflink selflink">Sasani İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 224-651 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Zermihr%C3%AEler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zermihrîler (sayfa mevcut değil)">Zermihrîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 6. yüzyıl-785 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=K%C3%A2r%C3%AEn%C3%AE_Hanedan%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kârînî Hanedanı (sayfa mevcut değil)">Kârînîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 550'ler-11. yüzyıl </td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi#Orta_Çağ" title="İran tarihi">Orta Çağ</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/R%C3%A2%C5%9Fid%C3%AEn_Halifeli%C4%9Fi" title="Râşidîn Halifeliği">Râşidîn Halifeliği</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 632-661 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Emev%C3%AEler" title="Emevîler">Emevîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 661-750 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Abb%C3%A2s%C3%AEler" title="Abbâsîler">Abbâsîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 750-1258 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/D%C3%A2b%C3%BBy%C3%AEler" title="Dâbûyîler">Dâbûyîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 642-760 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/B%C3%A2vend%C3%AEler" title="Bâvendîler">Bâvendîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 651-1349 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Dem%C3%A2vend_Masmu%C4%9Fan%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demâvend Masmuğanı (sayfa mevcut değil)">Demâvend Masmuğanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 651-760 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/B%C3%A2dusp%C3%A2n%C3%AEler" title="Bâduspânîler">Bâduspânîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 665-1598 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/C%C3%BCst%C3%A2n%C3%AEler" title="Cüstânîler">Cüstânîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 791-11. yüzyıl </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Zeyd%C3%AEler" title="Zeydîler">Zeydîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 864-14. yüzyıl </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/T%C3%A2hir%C3%AEler" title="Tâhirîler">Tâhirîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 821-873 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/S%C3%A2m%C3%A2n%C3%AEler" title="Sâmânîler">Sâmânîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 819-999 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Sefer%C3%AEler" title="Seferîler">Seferîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 861-1003 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Gurlular" title="Gurlular">Gurlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> pre-879-1215 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/S%C3%A2co%C4%9Fullar%C4%B1" title="Sâcoğulları">Sâcoğulları</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 889-929 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/M%C3%BCs%C3%A2fir%C3%AEler" title="Müsâfirîler">Müsâfirîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 919-1062 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Ziy%C3%A2r%C3%AEler" title="Ziyârîler">Ziyârîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 930-1090 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=%C4%B0ly%C3%A2s%C3%AEler&action=edit&redlink=1" class="new" title="İlyâsîler (sayfa mevcut değil)">İlyâsîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 932-968 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/B%C3%BCveyh%C3%AEler" title="Büveyhîler">Büveyhîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 934-1062 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Gazneliler" title="Gazneliler">Gazneliler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 977-1186 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/K%C3%A2k%C3%BBy%C3%AEler" title="Kâkûyîler">Kâkûyîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1008-1141 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Nasr%C3%AEler_(Sistan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nasrîler (Sistan) (sayfa mevcut değil)">Nasrîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1029-1236 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C5%9Eabankara" title="Şabankara">Şabankara</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1030-1355 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Sel%C3%A7uklu_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Büyük Selçuklu İmparatorluğu">Büyük Selçuklu İmparatorluğu</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1037-1194 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Harezm%C5%9Fahlar_Devleti" title="Harezmşahlar Devleti">Harezmşahlar Devleti</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1077-1231 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C4%B0ldenizliler" title="İldenizliler">İldenizliler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1135-1225 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Yezd_Atabegleri" title="Yezd Atabegleri">Yezd Atabegleri </a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1141-1319 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Salgurlular" title="Salgurlular">Salgurlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1148-1282 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Hez%C3%A2resb%C3%AEler" title="Hezâresbîler">Hezâresbîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1155-1424 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Pi%C5%9Ftekinliler" title="Piştekinliler">Piştekinliler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1155-1231 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Kutlu%C4%9Fhanl%C4%B1lar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kutluğhanlılar (sayfa mevcut değil)">Kutluğhanlılar</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1223-1306 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Mihrib%C3%A2n%C3%AEler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mihribânîler (sayfa mevcut değil)">Mihribânîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1236-1537 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Kert_Hanedan%C4%B1" title="Kert Hanedanı">Kert Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1244-1396 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C4%B0lhanl%C4%B1lar" title="İlhanlılar">İlhanlılar</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1256-1335 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C3%87obano%C4%9Fullar%C4%B1" title="Çobanoğulları">Çobanoğulları</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1335-1357 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Muzaffer%C3%AEler" title="Muzafferîler">Muzafferîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1335-1393 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Cel%C3%A2yir_Sultanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Celâyir Sultanlığı">Celâyir Sultanlığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1337-1376 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Serbed%C3%A2r%C3%AEler" title="Serbedârîler">Serbedârîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1337-1376 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C4%B0nc%C3%BBlular" title="İncûlular">İncûlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1335-1357 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Efr%C3%A2siy%C3%A2b_Hanedan%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efrâsiyâb Hanedanı (sayfa mevcut değil)">Efrâsiyâb Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1349-1504 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/w/index.php?title=Mara%C5%9F%C3%AEler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maraşîler (sayfa mevcut değil)">Maraşîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1359-1596 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Timurlular" class="mw-redirect" title="Timurlular">Timurlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1370-1507 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/K%C3%A2rkiy%C3%A2_Hanedan%C4%B1" title="Kârkiyâ Hanedanı">Kârkiyâ Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1370'ler-1592 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Karakoyunlular" title="Karakoyunlular">Karakoyunlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1406-1468 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Akkoyunlular" title="Akkoyunlular">Akkoyunlular</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1468-1508 </td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi#Erken_Modern_Çağ" title="İran tarihi">Erken Modern Çağ</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Safev%C3%AEler" title="Safevîler">Safevîler</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1501-1736 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> (<a href="/wiki/Hotak%C3%AEler" title="Hotakîler">Hotakîler</a>) </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1722-1729 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Af%C5%9Far_Hanedan%C4%B1" title="Afşar Hanedanı">Afşar Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1736-1796 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Tal%C4%B1%C5%9F_Hanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Talış Hanlığı">Talış Hanlığı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1747-1826 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Zend_Hanedan%C4%B1" title="Zend Hanedanı">Zend Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1751-1794 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Ka%C3%A7ar_Hanedan%C4%B1" title="Kaçar Hanedanı">Kaçar Hanedanı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1789-1925 </td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;"><a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi#Pehlevi_dönemi" title="İran tarihi">Modern Çağ</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><table style="width:100%;border-collapse:collapse;border-spacing:0px 0px;border:none"><tbody><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/Pehlev%C3%AE_%C4%B0ran%C4%B1" title="Pehlevî İranı">Pehlevî İranı</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1925-1979 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C4%B0ran_Ge%C3%A7ici_H%C3%BCk%C3%BBmeti" title="İran Geçici Hükûmeti">Geçici Hükûmet</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1979 </td></tr><tr style="vertical-align:top"><td style="text-align:left;padding-right:0.2em"> <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran İslam Cumhuriyeti</a> </td><td style="text-align:right;font-size:90%;white-space:nowrap"> 1979-günümüz </td></tr></tbody></table></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:#eee;text-align:center;">İlgili maddeler</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32637355">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0ran_isim_tart%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1" title="İran isim tartışması">Ad</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0ran_h%C3%BCk%C3%BCmdarlar%C4%B1_listesi" title="İran hükümdarları listesi">Hükümdarlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_devlet_ba%C5%9Fkanlar%C4%B1_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran devlet başkanları listesi (sayfa mevcut değil)">Devlet başkanları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_asker%C3%AE_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran askerî tarihi (sayfa mevcut değil)">Askerî tarih</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_ekonomik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran ekonomik tarihi (sayfa mevcut değil)">Ekonomik tarih</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran%27%C4%B1n_kat%C4%B1ld%C4%B1%C4%9F%C4%B1_sava%C5%9Flar_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran'ın katıldığı savaşlar listesi (sayfa mevcut değil)">Savaşlar</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below"> <a href="/w/index.php?title=%C4%B0ran_tarihinin_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İran tarihinin zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">Zaman çizelgesi</a><br /></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:%C4%B0ran_tarihi" title="Şablon:İran tarihi"><abbr title="Bu şablonu görüntüle">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:%C4%B0ran_tarihi" title="Şablon tartışma:İran tarihi"><abbr title="Bu şablonu tartış">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:%C4%B0ran_tarihi&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir">d</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Sasani İmparatorluğu</b> (<i><b>Sasani Devleti</b></i> veya <i><b>Sasaniler</b></i> ya da Üçüncü <i><a href="/wiki/Pers_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Pers İmparatorluğu">Pers İmparatorluğu</a></i>; <a href="/wiki/Orta_Fars%C3%A7a" title="Orta Farsça">Farsça</a>: <b>ساسانیان</b>, <i>Sāsānīyān</i>), dördüncü büyük İran Hanedanı ve ikinci <a href="/wiki/Pers_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Pers İmparatorluğu">Pers İmparatorluğu</a>'nun adıdır (224 - 651). Sasani İmparatorluğu, son <a href="/wiki/Partlar" class="mw-redirect" title="Partlar">Arşaklı hanedanı (Partlar)</a> kralı <a href="/wiki/IV._Erdev%C3%A2n" title="IV. Erdevân">IV. Erdevân</a>'ı yenmesinin ardından <a href="/wiki/I._Arde%C5%9Fir" class="mw-redirect" title="I. Ardeşir">I. Ardeşir</a> tarafından kurulmuş, son Sasani hükümdarı Şehinşah (Krallar kralı) <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a>'in (632-651), erken <a href="/wiki/Halifelik" class="mw-redirect" title="Halifelik">Halifelik</a>'le yani ilk <a href="/wiki/%C4%B0slam_Devleti" class="mw-redirect" title="İslam Devleti">İslam Devleti</a> ile girdiği 14 senelik mücadeleyi kaybetmesiyle sona ermiştir. İmparatorluğun sınırları bugünkü <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>, <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>, <a href="/wiki/Azerbaycan" title="Azerbaycan">Azerbaycan</a>, <a href="/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan">Ermenistan</a>, <a href="/wiki/Afganistan" title="Afganistan">Afganistan</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a>'nin doğu bölgesi (<a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_%C4%B0ran" class="mw-redirect" title="Büyük İran">Büyük İran</a> olarak bilinen bölge), <a href="/wiki/Suriye" title="Suriye">Suriye</a>'nin bir kısmı, <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a>, <a href="/wiki/Kafkaslar" class="mw-redirect" title="Kafkaslar">Kafkaslar</a>, <a href="/wiki/Orta_Asya" title="Orta Asya">Orta Asya</a> ve <a href="/wiki/Arabistan" class="mw-redirect" title="Arabistan">Arabistan</a>'ın bir kısmını kapsıyordu. <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in hükümdarlığı (590-628) sırasında <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a>, <a href="/wiki/%C3%9Crd%C3%BCn" title="Ürdün">Ürdün</a>, <a href="/wiki/Filistin" class="mw-disambig" title="Filistin">Filistin</a> ve <a href="/wiki/L%C3%BCbnan" title="Lübnan">Lübnan</a> da kısa süreli olarak imparatorluğa dahil oldu. Sasaniler, imparatorluklarını 'İranşehr' <b>ايرانشهر</b> (<i>Iranshæhr</i>) 'İranlıların (Aryanların) memleketi' diye adlandırırlardı.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sasani dönemi, Geç İlkçağ'ı kapsayarak İran Tarihi'nin en önemli ve etkili dönemlerinden biri olarak kabul edilir. Birçok yönüyle Sasani dönemi, Pers medeniyetinin en önemli başarılarına tanıklık etmiş ve İran'ın müslümanlar tarafından fethedilmesi ve İslamlaşmasından önceki son büyük İran İmparatorluğu olmuştur. İran, Roma medeniyetini Sasani döneminde fark edilir şekilde etkilemiştir.<sup id="cite_ref-ury_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-ury-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kültürel etkisi imparatorluk sınırlarının çok ötesine, <a href="/wiki/Bat%C4%B1_Avrupa" title="Batı Avrupa">Batı Avrupa</a>'ya,<sup id="cite_ref-Durant_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a>'ya,<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çin</a>'e ve <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a>'a<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kadar ulaşmıştır. Ayrıca bu kültürel etki Avrupa ve Asya Orta Çağ sanatının oluşmasında göze çarpan bir rol oynamıştır.<sup id="cite_ref-tera_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-tera-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bu etki erken dönem İslam dünyasına kadar taşındı. Hanedanın kendine has ve aristokratik kültürü, İran'ın fethini bir Pers Rönesansına dönüştürdü.<sup id="cite_ref-Durant_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonra İslami olarak adlandırılan kültürün, mimarinin, yazımın ve diğer becerilerin çoğu Sasani İranlılarından daha geniş Müslüman dünyasına aktarılmıştır.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarihi">Tarihi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Tarihi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarihi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ayrıca bakınız: <a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu%27nun_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kuruluşu_ve_Erken_Tarihi_(205-310)"><span id="Kurulu.C5.9Fu_ve_Erken_Tarihi_.28205-310.29"></span>Kuruluşu ve Erken Tarihi (205-310)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Kuruluşu ve Erken Tarihi (205-310)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kuruluşu ve Erken Tarihi (205-310)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sasani hanedanı, 3. yüzyıl başlarında bugünkü İran'ın Persis eyaletinin hükümdarlığını ele geçiren tanrıça Anahita'yı takibeden rahiplerin soyundan gelen <a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">I. Erdeşîr</a> tarafından <a href="/wiki/Pars_(Sasani_eyaleti)" title="Pars (Sasani eyaleti)">Pars Eyaleti</a>'nin <a href="/wiki/%C4%B0stahr" title="İstahr">İstahr</a> şehrinde kurulmuştur. </p><p>Babası Babak (Papag) (Papak ve Babak diye de okunur), ilk başlarda küçük bir şehir olan Kheir'in yöneticisiydi. 205'te Bazrangidler'in son kralı olan Gocihr'i tahttan indirmeyi başararak kendini yeni hükümdar olarak ilan etti. Bazrangidler, <a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part İmparatorluğu</a>'na bağlı olarak Persis'in yerel yöneticiliğini yapıyorlardı. Annesi Rodhagh, Peris eyalet valisinin kızıydı. Sasani ismi I. Erdeşîr'in baba tarafından dedesi olan Sasan (Zazan)'dan gelir. Zazan, Anahita Tapınağı'ın başrahibiydi. </p><p>Pabag'ın yerel gücü ele geçirme çabaları, o sıralar <a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Mezopotamya</a>'da kardeşi <a href="/wiki/VI._Vologases" title="VI. Vologases">VI. Vologases</a> ile hanedan mücadelesi veren Part İmparatoru <a href="/wiki/IV._Erdev%C3%A2n" title="IV. Erdevân">IV. Erdevân</a>'ın gözünden kaçtı. Pabag ve en büyük oğlu <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">Şâpûr</a>, Arşaklılar arasında çıkan bu problemlerden faydalanarak güçlerini bütün Persis'e yayabildiler. Devam eden olaylar kaynakların yetersizliği yüzünden açık değildir. Fakat, 220 civarında Pabag'ın ölmesiyle, o sırada Darabgird'in valisi olan <a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">Erdeşîr</a>'in en büyük kardeşi olan Şâpûr'la bir güç mücadelesine girdiği kesindir. Kaynaklar, Şâpûr'un 222 yılında kardeşiyle bir toplantıya giderken bir binanın çatısının üstüne düşmesi sonucu öldüğünü söylerler.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bu noktada, Erdeşîr, başkentini Persis'in daha güneyine kaydırdı ve <a href="/wiki/Firuzabad" title="Firuzabad">Firuzabad</a>'da (Ardaşir-Khwarrah, daha önce <i>Gur</i>, günümüzde Firuzabad) yeni bir başkent kurdu. Yüksek dağlarla iyi desteklenen ve dar geçitler arasında kolayca savunulabilen şehir, Erdeşîr'in daha fazla güç kazanma çabalarının merkezi oldu. Şehir, büyük ihtimalle Darabgird'den örnek alınan yüksek ve çember şeklinde bir duvarla çevrelenmişti. Kuzey tarafında günümüzde hala kalıntıları duran büyük bir saray bulunmaktaydı. </p><p>Persis'te egemenliğini kuran I. Erdeşîr, Fars'ın yerel prenslerinden feodal sadakat talep ederek ve <a href="/wiki/Kerman" class="mw-redirect" title="Kerman">Kerman</a>, <a href="/wiki/%C4%B0sfahan" title="İsfahan">İsfahan</a>, <a href="/wiki/Susa_(antik_kent)" title="Susa (antik kent)">Susa</a>, Mesene komşu eyaletlerinin de kontrolünü ele geçirerek süratle topraklarını genişletti. Bu genişleme, I. Erdeşîr'in derebeyi olan IV. Erdevân'ın gözünden kaçmadı. IV. Erdevân ilk başta Khuzestan valisine 224 yılında Erdeşîr üzerine gitmesini emretti fakat bu Erdeşîr için kesin bir zaferle sonuçlandı. <a href="/wiki/IV._Erdev%C3%A2n" title="IV. Erdevân">IV. Erdevân</a> bu sefer yine 224'te kendisi saldırdı. IV. Erdevân orduların çarpıştığı Hormizdeghan'da öldürüldü. I. Erdeşîr, sona eren <a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part İmparatorluğu</a>'nun (Arşaklılar'ın) batı vilayetlerini ele geçirmeye devam etti. 226 yılında, <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a> şehrinde İran'ın yegane hükümdarı olarak taç giydi ve <b>Şehinşah</b> (Kralların Kralı ya da Şahlar Şahı) unvanını aldı. (Yazıtlar Adhur-Anahid'ten Kraliçeler Kraliçesi olarak bahseder, fakat Erdeşîr ile ilişkisi henüz başlamamıştı.) Böylece, 400 senelik <a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part İmparatorluğu</a> sona ererek, 4 asırlık Sasani hakimiyeti başladı. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg/200px-Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg" decoding="async" width="200" height="334" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg/300px-Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg/400px-Taq-e_Bostan_-_tree_of_life.jpg 2x" data-file-width="613" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Hayat ağacı, <a href="/wiki/Tak-%C4%B1_Bostan" title="Tak-ı Bostan">Tak-ı Bostan</a>.</figcaption></figure> <p>I. Erdeşîr, ilerleyen birkaç yıl içinde, imparatorluk etrafında yerel isyancıları takibederek <a href="/wiki/Sistan" title="Sistan">Sistan</a>, Gorgan, <a href="/wiki/Horasan,_%C4%B0ran" class="mw-redirect" title="Horasan, İran">Horasan</a>, <a href="/wiki/Merv" title="Merv">Merv</a> (günümüz <a href="/wiki/T%C3%BCrkmenistan" title="Türkmenistan">Türkmenistan</a>'ında), <a href="/wiki/Belh" title="Belh">Belh</a> ve <a href="/wiki/Harezm" title="Harezm">Harezm</a> vilayetlerini de ele geçirerek imparatorluğunu doğu ve kuzeybatı yönlerinde genişletti. <a href="/wiki/Bahreyn" title="Bahreyn">Bahreyn</a>'i ve <a href="/wiki/Musul" title="Musul">Musul</a>'u da Sasani egemenliğine aldı. Sonraki Sasani yazıtları, Kuşan, <a href="/wiki/Turan" title="Turan">Turan</a> ve Mekran krallarının da Erdeşîr'e tabi olduklarını iddia etseler de, <a href="/wiki/N%C3%BCmismatik" title="Nümismatik">nümismatik</a> kanıtlar bu kralların Erdeşîr'in oğlu olan I. Şâpûr'a tabi olduklarını gösterir. Batı'da Hatra, Ermenistan Krallığı ve Adiabene'ye yapılan saldırılar daha az başarılı oldu. </p><p>I. Erdeşîr'in oğlu I. Şâpûr'un annesi bir Part kralının, büyük ihtimalle IV. Erdevân'ın ya da Suren-Pahlav klanının üyelerinden birinin kızıydı. I. Şâpûr, bu ilerlemeyi devam ettirdi. <a href="/wiki/Baktria" class="mw-redirect" title="Baktria">Baktria</a>'yı ve Kuşan'ı fethetti. Roma'ya karşı birden fazla seferi yönetti. Roma topraklarının içine kadar ilerleyen I. Şâpûr, <a href="/wiki/Antakya" title="Antakya">Antakya</a>'yı ele geçirdi ve talan etti (253 veya 256). En sonunda Roma İmparatorları <a href="/wiki/III._Gordian" class="mw-redirect" title="III. Gordian">III. Gordian</a>'ı, <a href="/wiki/Arap_Philip" class="mw-redirect" title="Arap Philip">Arap Philip</a>'i ve <a href="/wiki/Valerianus" title="Valerianus">Valerianus</a>'u mağlup etti. Sonuncusu Edessa savaşından sonra 259 yılında İran tarafından hapsedildi. Bu olay uzun süre Romalılar için çok büyük bir utanç kaynağı oldu. I. Şâpûr, zaferini <a href="/wiki/Nak%C5%9F-%C4%B1_R%C3%BCstem" title="Nakş-ı Rüstem">Nakş-ı Rüstem</a>'de etkileyici kaya kabartmaları oyarak kutladı. 260 ve 263 yılları arasında bu yeni kazanılan bölgelerden bir kısmı bir Roma müttefiki olan Odanathus'a kaptırıldı. </p><p>I. Şâpûr'un yoğun gelişme planları vardı. Birçok şehir kurdu. Bunların bir kısmına Roma topraklarından göçenler yerleşti. Bunlara Sasani yönetimi altında inançlarını özgürce yaşayan Hristiyanlar da dahildi. <a href="/wiki/Bi%C5%9Fapur" class="mw-redirect" title="Bişapur">Bişapur</a> ve <a href="/wiki/Ni%C5%9Fabur" title="Nişabur">Nişabur</a> şehirleri onun ismiyle adlandırıldı. I. Şâpûr özellikle <a href="/wiki/Maniheizm" title="Maniheizm">Maniheizm</a>'i destekledi. Mani peygamberini (<a href="/wiki/Mani_(peygamber)" title="Mani (peygamber)">Mani</a>'yi) korudu ve yurtdışına Maniheist misyonerler gönderdi. I. Şâpûr ayrıca bir Babilon hahamı olan Neherdea'lı Samuel'le arkadaşlık kurdu. Bu arkadaşlık Yahudiler için bir avantajdı ve kendilerine karşı uygulanan baskıcı kanunlardan bir mühlet rahatlamalarını sağladı. </p><p>Daha sonra gelen krallar I. Şâpûr'un dini toleransını tersine çevirdiler. I. Şâpûr'dan sonra gelen <a href="/wiki/I._Behr%C3%A2m" title="I. Behrâm">I. Behrâm</a> (273-276) Magi'nin baskısı sonucu olarak Mani'ye ve onu takip edenlere işkence uyguladı. I. Behrâm, <a href="/wiki/Mani_(peygamber)" title="Mani (peygamber)">Mani</a>'yi hapsetti ve öldürülmesini emretti. Efsaneye göre Mani, idamını beklerken öldü.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/II._Behr%C3%A2m" title="II. Behrâm">II. Behrâm</a> (276-293) babasının din politikasını devam ettirdi. Zayıf bir yöneticiydi ve birden fazla batı eyaletini Roma imparatoru <a href="/wiki/Carus" title="Carus">Carus</a>'a (282-283) kaptırdı. Hükümdarlığı esnasında, yarım asırdır İran tarafından yönetilen Ermenistan'ın büyük bir bölümü <a href="/wiki/Diocletianus" title="Diocletianus">Diocletianus</a>'a (284-305) teslim edildi.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>293 yılında kısa bir süre tahtta kalan <a href="/wiki/III._Behr%C3%A2m" title="III. Behrâm">III. Behrâm</a>'dan sonra <a href="/wiki/Nerseh" class="mw-redirect" title="Nerseh">Nerseh</a> hükümdar oldu (293-302). Nerseh, Romalılar ile yeni bir savaşa kalkıştı. Fırat'ta Calinicum yakınlarında İmparator <a href="/wiki/Galerius" title="Galerius">Galerius</a>'a (305-311) karşı kazanılan erken bir zaferden sonra, Ermenistan'da 297 yılında ani bir baskın sonucu tuzağa düşürülen Nerseh yenildi. Bunun ardından varılan anlaşmayla, Sasaniler Dicle ırmağının batısındaki bütün toprakları teslim ettiler ve Ermenistan'ın ve Gürcistan'ın iç işlerine karışmamayı kabul ettiler.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu büyük hezimetin ardından 301 yılında tahttan çekilen <a href="/wiki/Nerseh" class="mw-redirect" title="Nerseh">Nerseh</a> bir sene sonra acı ve üzüntü içinde öldü. Nerseh'in oğlu <a href="/wiki/II._H%C3%BCrm%C3%BCz" title="II. Hürmüz">II. Hürmüz</a> (302-309) tahta oturdu. Sistan ve Kuşan'daki isyanları bastırsa bile, II. Hürmüz de bir başka zayıf lider olarak asilleri kontrol etmeyi başaramadı ve bir av sırasında 309 yılında <a href="/wiki/Bedeviler" title="Bedeviler">Bedeviler</a> tarafından öldürüldü. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İlk_Altın_Çağı_(309-379)"><span id=".C4.B0lk_Alt.C4.B1n_.C3.87a.C4.9F.C4.B1_.28309-379.29"></span>İlk Altın Çağı (309-379)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: İlk Altın Çağı (309-379)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İlk Altın Çağı (309-379)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/II._H%C3%BCrm%C3%BCz" title="II. Hürmüz">II. Hürmüz</a>'ün ölümünün ardından, güneyden gelen Araplar, Sasani krallarının doğum yeri olan Fars vilayeti de dahil olmak üzere güney şehirlerini yağmalayıp harabetmeye başladılar. Bu arada, İran asilleri II. Hürmüz'den sonra tahta geçen en büyük oğlu <a href="/wiki/Ad%C3%BBr_Narseh" title="Adûr Narseh">Adûr Narseh</a>'i öldürdüler, diğer oğlunu kör ettiler ve daha sonra Roma topraklarına kaçan üçüncüsünü de hapsettiler. Taht, II. Hürmüz'ün eşlerinden birinden henüz doğmamış olan çocuğuna kalmıştı. <a href="/wiki/II._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="II. Şâpûr">II. Şâpûr</a> daha annesinin karnındayken tahta geçen ilk kral olarak bilinir. Taç, annesinin karnına konmuştu. Şâpûr ismindeki bu çocuk böylece hükümdar olarak doğdu. Gençliğinde, imparatorluk annesi ve asiller tarafında idare edildi. Büyüdüğünde ise, gücü hemen eline alan II. Şâpûr, aktif ve etkili bir hükümdar olduğunu kanıtladı. </p><p>II. Şâpûr öncelikli olarak küçük ama disiplinli ordusuyla güneydeki Araplar'ın üzerine yürüyerek onları mağlup etti ve böylece imparatorluğun güney bölgelerini güven altına aldı.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonra batıda Romalılara karşı ilk seferini başlattı. Başlangıçta başarılı olan bu saldırılar Singara Kuşatması'nın ardından doğu sınır boylarındaki göçebe baskınları yüzünden durmak zorunda kaldı. Bu baskınlar, <a href="/wiki/%C4%B0pek_Yolu" title="İpek Yolu">İpek Yolu</a>'nun kontrolü için stratejik açıdan önemli bir yer olan <a href="/wiki/Mavera%C3%BCnnehir" class="mw-redirect" title="Maveraünnehir">Maveraünnehir</a>'i tehdit etmeye başladı. Buna ilaveten, II. Şâpûr'un ordusu batıda yeni ele geçirilen yerleri tutmak için yeterli değildi. II. Şâpûr, bundan dolayı <a href="/wiki/II._Konstantin" class="mw-redirect" title="II. Konstantin">II. Konstantin</a>'le iki tarafın da belli bir süre birbirlerinin topraklarına saldırmamasını öngören bir barış anlaşması imzaladı. </p><p>II. Şâpûr daha sonra doğulu göçebelerle karşılaşmak için Transoksanya tarafına doğuya doğru ilerledi. Orta Asya kabilelerini ezerek bölgeyi yeni bir vilayet olarak istila etti. Bugün Afganistan olarak bilinen bölgenin fethini tamamladı. Bu zaferi kültürel yayılma takip etti. Böylece Sasani sanatı <a href="/wiki/T%C3%BCrkistan" title="Türkistan">Türkistan</a> içlerine ve <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çin</a>'e kadar yayıldı. II. Şâpûr, göçebe kralı Grumbates ile birlikte, 359 yılında <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romalılar</a>'a karşı ikinci seferini düzenledi. Bu sefer, ordusunun bütün gücünü ve göçebelerin desteğini de yanında götürdü. Çok başarılı geçen seferle birlikte, toplam beş Roma vilayeti İranlılar'ın eline geçmiş oldu. </p><p>II. Şâpûr, sert bir dini politika yürüttü. Hükümdarlığı sırasında, <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftilik" class="mw-redirect" title="Zerdüştilik">Zerdüştilik</a>'in kutsal metinleri olan <a href="/wiki/Avesta" title="Avesta">Avesta</a>'nın toplanması tamamlandı. Ayrıca Hristiyanlar baskı ve işkence görmüşlerdir. Bu olay, Roma İmparatorluğu'nun <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Konstantin" class="mw-redirect" title="Büyük Konstantin">Büyük Konstantin</a> (324-337) tarafından Hristiyanlaştırılmasına bir tepkiydi. I. Şâpûr gibi II. Şâpûr da nispeten özgürlük içinde yaşayan ve bu zaman diliminde önemli avantajlar yakalayan Yahudilere karşı dostane kaldı (<i>bknz. Raba (Talmud)</i>). </p><p>Şâpûr öldüğünde, İran İmparatorluğu hiç olmadığı kadar güçlenmiş, doğudaki düşmanlarla uzlaşılmış ve <a href="/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan">Ermenistan</a> İran kontrolü altına girmişti. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ara_Tarihi_(379–498)"><span id="Ara_Tarihi_.28379.E2.80.93498.29"></span>Ara Tarihi (379–498)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Ara Tarihi (379–498)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ara Tarihi (379–498)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Folio_from_a_Khamsa-c.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Folio_from_a_Khamsa-c.jpg/200px-Folio_from_a_Khamsa-c.jpg" decoding="async" width="200" height="447" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Folio_from_a_Khamsa-c.jpg/300px-Folio_from_a_Khamsa-c.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Folio_from_a_Khamsa-c.jpg/400px-Folio_from_a_Khamsa-c.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="1340" /></a><figcaption><a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">Behrâm-ı Gur</a>, Fars edebiyatında ve şiirinde önemli bir gözdedir. "Behrâm ve Hint prenses, siyah çadırda." Azeri şairi <a href="/wiki/Nizami" class="mw-redirect" title="Nizami">Nizami</a>'nin bir <a href="/wiki/Hamse" title="Hamse">Hamse</a> (<i>Beşlik</i>) tasviri. 16. yüzyıl ortası, <a href="/wiki/Safevi" class="mw-redirect" title="Safevi">Safevi</a> dönemi.</figcaption></figure> <p>İran, <a href="/wiki/II._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="II. Şâpûr">II. Şâpûr</a>'un ölümünden <a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">I. Kubâd</a>'ın (483-531) taç giymesine kadar Bizans İmparatorluğu'yla girişilen birkaç savaşın dışında nispeten durağandı. Bu zaman dilimi boyunca, Sasaniler'in din politikası kraldan krala önemli ölçüde değişiklik gösterdi. Üst üste gelen zayıf liderlere rağmen, II. Şâpûr zamanında oluşturulan yönetim sistemi kuvvetli kalarak imparatorluğun etkili şekilde işlemesini sağladı. </p><p>II. Şâpûr 370 yılında öldüğünde, üvey kardeşi <a href="/wiki/II._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="II. Erdeşîr">II. Erdeşîr</a>'e (379-383; Kuşanlı Vahram'ın oğlu) ve onun oğlu olan <a href="/wiki/III._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="III. Şâpûr">III. Şâpûr</a>'a (383-388) güçlü bir imparatorluk bırakmıştı. Fakat ikisi de II. Şâpûr'un kabiliyetlerini gösteremediler. III. Şâpûr'un yarı kardeşi olarak yetiştirilen II. Erdeşîr kardeşinin yokluğunu dolduramadı. III. Şâpûr'un ise bir şey başaramayacak kadar melankolik bir karakteri vardı. <a href="/wiki/IV._Behr%C3%A2m" title="IV. Behrâm">IV. Behrâm</a> da (388-399) babası kadar pasif olmasa da imparatorluk için önemli bir şey başaramadı. Bu zaman zarfında Ermenistan Roma ve Sasani imparatorlukları arasında anlaşma sonucu paylaşıldı. Sasaniler Büyük Ermenistan üzerindeki hakimiyetlerini yeniden kurarken, Bizans İmparatorluğu batı Ermenistan'ın küçük bir bölümünü elde tuttular. </p><p>IV. Behrâm'ın oğlu olan <a href="/wiki/I._Yezdicerd" title="I. Yezdicerd">I. Yezdicerd</a> (399-421) çoğunlukla imparator <a href="/wiki/I._Konstantin" title="I. Konstantin">I. Konstantin</a>'le karşılaştırılır. Onun gibi, hem fiziksel hem de diplomatik açıdan kuvvetliydi. Romalı muadili gibi I. Yezdicerd de fırsatçıydı. <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Konstantin" class="mw-redirect" title="Büyük Konstantin">Büyük Konstantin</a> gibi, I. Yezdicerd de dini tolerans uyguladı ve dini azınlıkların yükselmesi için onlara özgürlük sağladı. Hristiyanların eziyet görmelerine engel oldu. Üstelik bunun aksini uygulayan asilleri ve rahipleri de cezalandırdı. Onun dönemi nispeten huzurlu geçen bir zaman dilimi oldu. Romalılar'la uzun süren bir barış antlaşması imzaladı. Hatta genç <a href="/wiki/II._Theodosius" title="II. Theodosius">II. Theodosius</a>'u (408-450) koruması altına aldı. Ayrıca bir Yahudi prensesiyle evlenerek Narsi adında bir oğlu oldu. </p><p>I. Yezdicerd'in halefi, en çok bilinen Sasani krallarından biri ve birçok efsanenin de kahramanı olan oğlu <a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">V. Behrâm</a>'dır (421-438). Bu efsaneler Sasani İmparatorluğu'nun Araplar tarafından yıkılmasının ardından bile devam etti. <a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">V. Behrâm</a>, daha çok bilinen adıyla <i>Behrâm-ı Gur</i>, babası I. Yezdicerd'in bir Arap hanedanı olan Hîre tarafından yardım gören asilzadelerin muhalefetleri neticesinde aniden ölmesinin (ya da suikaste uğraması) ardından tacı ele geçirdi. V. Behrâm'ın annesi <i>Soşandukht</i>, Yahudi Eksilarçı'nın kızıdır. 427 yılında göçebe <a href="/wiki/Eftaliteler" class="mw-redirect" title="Eftaliteler">Eftalitelerin</a> doğuda başlattıkları işgali durdurdu. Böylece, <a href="/wiki/Buhara" title="Buhara">Buhara</a> (günümüz Özbekistan'ında) demir paralarında portesi yüzyıllar boyunca kalacak şekilde etkisini Orta Asya içerlerine kadar genişletti. V. Behrâm, Ermenistan'ın İran'a bağlı kralını azlederek, orayı bir eyalete çevirdi. </p><p>V. Behrâm, cesaretinin, güzelliğinin, Romalılara, Türklere, Hintlere ve Afrikalılara karşı elde ettiği zaferlerinin, avcılık ve aşk maceralarının konu alındığı hikâyelerin anlatıldığı Fars geleneğinde sevilen bir isimdir. <i>Behrâm-ı Gur</i> olarak adlandırılır. Gur, yaban eşeği anlamına gelir. Avcılığa merakına, özellikle yaban eşeği avlamayı sevmesine atıftır. Altın çağın zirvesinde bir kralı sembolize eder. Tacını erkek kardeşiyle giriştiği mücadele ve yabancı düşmanlarla savaşması sayesinde kazanmıştı; fakat kendisini avcılıkla ve saray maiyetinde meşhur kadınlar grubu ve nedimleriyle düzenlediği partilerle eğlendirirdi. Saray zenginliğini ve refahını kendinde sembolleştirmişti. Hükümdarlığı süresince, Sasani Edebiyatı'nın (Pehlevi Edebiyatı'nın) en önemli eserleri yazıldı ve Sasani Müziği'nin dikkate değer parçaları bestelendi. Polo gibi sporlar kraliyet uğraşları arasına girdi. Bu gelenek günümüzde hala bazı krallıklarda devam ettirilmektedir.<sup id="cite_ref-iranologie_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-iranologie-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">V. Behrâm</a>'ın oğlu <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a> (438-457) adaletli, ılımlı bir hükümdardı. Fakat <a href="/wiki/I._Yezdicerd" title="I. Yezdicerd">I. Yezdicerd</a>'ın aksine azınlık dinlerine özellikle Hristiyanlar'a karşı sert bir politika uyguladı.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/II._Yezdicerd" title="II. Yezdicerd">II. Yezdicerd</a>, hükümdarlığının başlarında, Hint müttefikleri de dahil olmak üzere farklı uluslardan oluşan karma bir ordu kurarak, Fars topraklarında Karrhe yakınlarında <a href="/wiki/%C4%B0stihkam" class="mw-redirect" title="İstihkam">istihkam</a> kuran (müteakip seferler için <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romalılar</a> tarafından uygulanan bir hile) <a href="/wiki/Bizans_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bizans İmparatorluğu">Doğu Roma İmparatorluğu</a>'na saldırdı. Yezdicerd ağır bir selle karşılaşmasaydı şaşkınlık geçiren Romalılar karşısında Roma içlerine kadar ilerleyebilecekti. Bizans imparatoru II. Theodosius komutanını II. Yezdicerd'in kampına göndererek barış çağrısında bulundu. 441 yılında devam eden görüşmeler neticesinde iki imparatorluk da karşılıklı olarak sınırlarına <a href="/wiki/%C4%B0stihkam" class="mw-redirect" title="İstihkam">istihkam</a> oluşturmayacaklarına dair söz verdiler. II. Yezdicerd daha kuvvetli olmasına rağmen Kidarite Krallığı'nın Parthia ve Harezmiya'daki akınları sebebiyle daha fazlasını istemedi. Kuvvetlerini 443'te Nişapur'da topladı ve Kidaritelere karşı uzun süreli bir sefer başlattı. Birçok muharebenin ardından, 450 yılında Kidariteleri mağlup ederek Amu Derya nehrinin ötesine sürdü.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Doğu seferi esnasında ordusundaki Hristiyanlar'dan şüphelenen II. Yezdicerd hepsini yönetimden ve ordudan uzaklaştırdı. Ardından Hristiyanlara ve daha az seviyede Yahudilere eziyet etti.<sup id="cite_ref-z19_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-z19-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ermenistan'da Zerdüştlüğü yeniden oluşturmak için, Ermeni Hristiyanlarının Vartanantz Savaşı'nda başkaldırışlarını 451 yılında bastırdı. Fakat Ermeniler büyük oranda Hristiyan olarak kaldılar. Son yıllarında, Kidariteler ile 457 yılındaki ölümüne kadar tekrar savaştı. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Yazdgardi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Yazdgardi.jpg/200px-Yazdgardi.jpg" decoding="async" width="200" height="99" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Yazdgardi.jpg/300px-Yazdgardi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Yazdgardi.jpg/400px-Yazdgardi.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="396" /></a><figcaption><a href="/wiki/I._Yezdicerd" title="I. Yezdicerd">I. Yezdicerd</a> döneminden madeni para.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/II._Yezdicerd" title="II. Yezdicerd">II. Yezdicerd</a>'in daha genç oğlu <a href="/wiki/III._H%C3%BCrm%C3%BCz" title="III. Hürmüz">III. Hürmüz</a> (457-459) tahta geçti. Kısa hükümdarlığı esnasında, soylular sınıfının desteğini arkasına alan büyük kardeşi <a href="/wiki/I._F%C3%AEr%C3%BBz" title="I. Fîrûz">I. Fîrûz</a> ile sürekli mücadele etti.<sup id="cite_ref-z19_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-z19-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Baktria'da <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a> ile savaştı. Fîrûz tarafından 459 yılında öldürüldü. </p><p>5. yüzyıl başlarında, <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a> diğer göçebe gruplarla birlikte İran'a saldırdı. Başlangıçta, <a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">V. Behrâm</a> ve <a href="/wiki/II._Yezdicerd" title="II. Yezdicerd">II. Yezdicerd</a>, bunlara kesin mağlubiyeti zorla kabul ettirdi ve doğu tarafına sürdü. Hunlar 5. yüzyıl sonlarında tekrar gelerek İran'lı <a href="/wiki/I._F%C3%AEr%C3%BBz" title="I. Fîrûz">I. Fîrûz</a>'u (457-484) 483 yılında yendiler. Bu zaferin ardından, İran'ın doğu bölgelerini işgal eden Hunlar buraları yağmaladılar.<sup id="cite_ref-TemBr_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-TemBr-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bu saldırılar imparatorluğa düzensizlik ve kaos getirdi. <a href="/wiki/Eftaliteler" class="mw-redirect" title="Eftaliteler">Eftaliteleri</a> yeniden uzaklaştırmayı hedef edinen I. Fîrûz, <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a>'a giderken çölde <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Hunlar</a> tarafından tuzağa düşürülerek öldürüldü ve ordusu yok edildi. Bu zaferin ardından <a href="/wiki/Herat" title="Herat">Herat</a> şehrine doğru ilerleyen <a href="/wiki/Eftaliteler" class="mw-redirect" title="Eftaliteler">Eftaliteler</a> imparatorluğu kaosun içine attılar. En sonunda, eski bir Fars ailesi olan Karen'den gelme Zarmihr (ya da Sokhra) adında bir soylu, bir derece olsun düzen sağlayabildi. <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> zamanına kadar devam edecek olan Hun tehdidine rağmen <a href="/wiki/I._F%C3%AEr%C3%BBz" title="I. Fîrûz">I. Fîrûz</a>'un kardeşlerinden biri olan <a href="/wiki/Bala%C5%9F" class="mw-redirect" title="Balaş">Balaş</a>'ı tahta hazırladı. Balaş (484-488) yumuşak başlı ve cömert bir kraldı. Hristiyanlara imtiyazlar sağladı. Yine de, imparatorluğun düşmanlarına özellikle <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a>'a karşı herhangi bir girişimde bulunmadı. Balaş dört yıllık hükümdarlığının ardından kör edildi ve tahttan indirildi (nüfuzlu zenginlere atfedilir). Yeğeni <a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">I. Kubâd</a> tahta çıktı. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg/200px-Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg" decoding="async" width="200" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg/300px-Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg/400px-Bowl_Bahram_Gur_Azadeh_MET_57-36-14.jpg 2x" data-file-width="1875" data-file-height="1760" /></a><figcaption><a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">Behrâm-ı Gur</a>'u ve arp çalan <a href="/w/index.php?title=Azada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azada (sayfa mevcut değil)">Azada</a>'yı tasvir eden kase. Geç 12- erken 13. yüzyıl.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">I. Kubâd</a> (488-531) faal ve reformist bir hükümdardı. Bamdad'ın oğlu Mazdek (Mazdak) tarafından kurulan, zenginlerin eşlerini ve servetlerini fakirlerle paylaşmasını talep eden <a href="/wiki/Kom%C3%BCnizm" title="Komünizm">komünistik</a> bir fırkaya destek verdi. Amacı açıkça, Mazdekilerin doktrinini benimseyerek zengin soyluların ve yükselen aristokrasinin giderek artan etkisini kırmaktı. Bu reformlar, I. Hüsrev döneminde Mazdek'in azledilmesine ve Susa'da Oblivyon Kalesi'nde (Lethe) hapsedilmesine neden oldu.<sup id="cite_ref-DTA101_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-DTA101-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Küçük kardeşi İranlı <a href="/wiki/C%C3%A2masb" title="Câmasb">Câmasb</a> (Zamaspes) 496 yılında tahta çıktı. Ama, 498'de kaçan I. Kubâd'a <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a> kralı tarafından sığınma verildi. </p><p><a href="/wiki/C%C3%A2masb" title="Câmasb">Câmasb</a> (496-498) <a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">I. Kubâd</a>'ın asil sınıfı tarafından azledilmesinin ardından tahta çıkartıldı. Câmasb iyi kalpli bir kraldı. Köylüleri ve fakirleri rahatlatmak için vergileri azalttı. Ayrıca, yönünü değiştirmesiyle tahtından ve özgürlüğünden olan I. Kubâd'ın aksine Mazdakizm'in iyi bir taraftarıydı. Hükümdarlığı, I. Kubâd'ın <a href="/wiki/Heftaliteler" class="mw-redirect" title="Heftaliteler">Heftalite</a> kralı tarafından kendisine verilen büyük bir orduyla imparatorluğun başkentine gelmesiyle son buldu. Câmasb bağlılık içinde tahttan indi ve tacı kardeşine bıraktı. I. Kubâd'ın tekrar dönüşünün ardından hakkında bir bilgiye rastlanılmamaktadır. Fakat, kardeşinin sarayında iyi bir şekilde muamele gördüğüne geniş ölçüde inanılır.<sup id="cite_ref-iranologie_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-iranologie-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İkinci_Altın_Çağı_(498–622)"><span id=".C4.B0kinci_Alt.C4.B1n_.C3.87a.C4.9F.C4.B1_.28498.E2.80.93622.29"></span>İkinci Altın Çağı (498–622)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: İkinci Altın Çağı (498–622)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İkinci Altın Çağı (498–622)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:ChosroesHuntingScene.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/ChosroesHuntingScene.JPG/200px-ChosroesHuntingScene.JPG" decoding="async" width="200" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/ChosroesHuntingScene.JPG/300px-ChosroesHuntingScene.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/ChosroesHuntingScene.JPG/400px-ChosroesHuntingScene.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1176" /></a><figcaption><a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> bir av esnasında.</figcaption></figure> <p>İkinci altın çağı <a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">I. Kubâd</a>'ın ikinci hükümdarlığından sonra başladı. I. Kubâd, <a href="/wiki/Eftalitler" class="mw-redirect" title="Eftalitler">Eftalitlerin</a> yardımıyla Romalılara karşı bir sefer başlattı. 502 yılında o zaman Ermenistan'da bulunan <a href="/wiki/Theodosiopolis" class="mw-redirect" title="Theodosiopolis">Theodosiopolis</a>'i (Sivas), 503 yılında ise <a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a> üzerindeki <a href="/wiki/Amida_(Mezopotamya)" title="Amida (Mezopotamya)">Amida</a> (Modern Diyarbakır) ele geçirdi. 505 yılında, Ermenistan'ın Kafkasya tarafından gelen Hunlar tarafından işgal edilmesi bir ateşkesi zorunlu kıldı. Bu esnada Romalılar İranlılara Kafkasya'daki <a href="/wiki/%C4%B0stihkam" class="mw-redirect" title="İstihkam">istihkamların</a> bakımı için para yardımında bulundu. 525 yılında <a href="/wiki/Lazika" title="Lazika">Lazika</a>'daki isyanları bastırdı ve Gürcistan'ı yeniden ele geçirdi. 530 yılında, Mirranes, Fîrûz'un emrinde bir orduyu önemli bir Roma hudut şehri olan Dara Kalesi'ne (bugünkü Nusaybin yakınlarında) saldırmak üzere gönderdi. Bu ordu, Roma generali <a href="/wiki/Belisarius" title="Belisarius">Belisarius</a> tarafından karşılandı ve üstün olmasına rağmen <a href="/wiki/Dara_Muharebesi" title="Dara Muharebesi">Dara Muharebesi</a>'nde mağlup oldu. Buna rağmen, ilerleyen süre içinde <a href="/wiki/Lahm%C3%AEler" title="Lahmîler">Lahmî</a> hükümdarının (Sasaniler' bağlı bir krallık, IV. El-Mundir ibn el-Mundir) yardımı ve seçkin Azadan şövalyelerinin <a href="/wiki/Belisarius" title="Belisarius">Belisarius</a>'un lejyonlarını karşılamak için giriştikleri taktik düzenlemeyle Roma ordularını ilki 530 yılında Nisbis Savaşı'nda ve diğeri 531 yılında Sallinicum Savaşı'nda olmak üzere iki kere mağlup etti.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/I._Kub%C3%A2d" title="I. Kubâd">Kubâd</a>, Eftalitelerin boyunduruğundan kurtulamamasına rağmen, içeride düzeni kurmayı başarıp Doğu Romalılara karşı başarı elde etti. Bazısı kendi adıyla anılan birden fazla şehir kurdu. Vergilendirmeyi ve iç yönetimi düzenlemeye başladı. </p><p>I. Kubâd'tan sonra oğlu, Anuşirvan ("ölümsüz ruhla") ismiyle de bilinen <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> (531-579) tahta çıktı. En çok övülen Sasani kralıdır. I. Hüsrev'in en çok bilinen icraatı Sasanilerin eskiyen yönetim yapısını değiştirmesi oldu. Reformları aracılığıyla, arazi sahiplerinin ellerindeki mallarının tetkikine bağlı olan akla yatkın bir vergilendirme sistemini oluşturdu. Babası bu yöntemi başlatmış ve imparatorluğunun refahını ve gelirlerini artırmak için her yolu denemişti. Bir önceki büyük feodal beyler kendi askeri teçhizatlarını, yandaşlarını ve tımar hizmetlilerini oluşturuyorlardı. I. Hüsrev maaşlı ve merkezi hükûmet tarafından teçhizatlandırılan dehkanlardan ya da 'şövalyelerden' oluşan yeni bir kuvvet ve bürokrasi kurdu.<sup id="cite_ref-Frye_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Frye-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Böylece orduyu ve bürokrasiyi yerel beylerden ziyade merkezi hükûmete yakınlaştırdı. (<i><a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'in reformları hakkında daha detaylı bilgi için <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/articles/reforms_of_anushirvan.php">buraya</a>26 Şubat 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060226063547/http://www.iranchamber.com/history/articles/reforms_of_anushirvan.php">arşivlendi</a>. bakınız</i>). </p><p>I. Hüsrev, İmparator <a href="/wiki/I._Justinianus" title="I. Justinianus">I. Justinianus</a>'un (527 - 565) kendisine rüşvet olarak 440,000 altın vermesine rağmen, 532 yılında yapılan "<a href="/wiki/S%C3%BCrekli_Bar%C4%B1%C5%9F_(532)" title="Sürekli Barış (532)">Ebedi Barış</a>" bozarak 540 yılında geçici bir süre elde tutacağı Antakya'yı işgal ve talan etti. Suriye'yi ele geçirdi. Hüsrev geri dönerken, farklı Bizans şehirlerinden para topladı. </p><p>565 yılında I. Justinianus öldü. Ardından, Arap liderlerine Suriye'deki Bizans topraklarına baskınlar düzenlemekten alıkoymak için verilen yardımları durdurma kararı alan <a href="/wiki/II._Justinus" title="II. Justinus">II. Justinus</a> (565-578) başa geçti. Bir sene önce, Suren ailesinden gelen Sasanilerin Ermenistan valisi günümüz Erivan'ının yakınlarındaki Dvin'de bir ateş tapınağı inşa etmiş ve Mamikonian ailesinin etkili bir üyesini öldürtmüştü. Bu olay 571 yılında İran valisinin ve korumasının katledilmesine yol açan bir ayaklanmaya neden olmuştu. Ermeni isyanından fırsat bulan II. Justinus, <a href="/wiki/Kafkasya" title="Kafkasya">Kafkasya</a> geçitlerinin savunması için <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'e ödediği yıllık ödemeleri durdurdu. Ermeniler müttefik olarak kabul edildi ve Sasani topraklarına <a href="/wiki/Nusaybin" title="Nusaybin">Nisibis</a>'i 572 yılında kuşatmak üzere bir ordu gönderildi. Ama, Bizans generallerinin arasında çıkan ihtilaf sadece kuşatmanın bitmesine neden olmakla kalmayıp, Daraa'da kendilerinin kuşatmaya uğramalarına yol açtı. Daraa daha sonra İranlılar tarafından ele geçirildi. Suriye harap edildi ve böylece II. Justinus barış anlaşması istemek zorunda kaldı. Ermeni isyanı I. Hüsrev'in yayınladığı bir genel afla sona erdi. Ermenistan böylece Sasani İmparatorluğuna tekrar dahil oldu.<sup id="cite_ref-Frye_27-1" class="reference"><a href="#cite_note-Frye-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>570 yılı civarında, Yemen Kralının yarı kardeşi "Ma'd-Karib" I. Hüsrev'in müdahalede bulunmasını talep etti. I. Hüsrev, <a href="/w/index.php?title=Vahriz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vahriz (sayfa mevcut değil)">Vahriz</a> isimli bir kumandan komutasında <a href="/wiki/Sasani_donanmas%C4%B1" title="Sasani donanması">donanmayı</a> ve küçük bir orduyu bugünkü Aden yakınlarındaki bölgeye gönderdi. Başkent San'a'ya yürüyen İranlılar şehri işgal etti. Bu sefere iştirak eden Ma'd-Karib'in oğlu Saif, 575 ve 577 yılları arasında hükümdar oldu. Böylece Sasaniler doğuyla yapılan deniz ticaretini kontrol etmek için Güney Arabistan'da bir üs kurmayı başardı. Daha sonraları güney Arabistan krallığının Sasani hakimiyetini tanımamaları üzerine gönderilen ikinci bir ordu bölgeyi, <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in sorunlu zamanına kadar kalacak şekilde Sasani topraklarına bir vilayet olarak kattı.<sup id="cite_ref-Frye_27-2" class="reference"><a href="#cite_note-Frye-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>I. Hüsrev'in hükümdarlık dönemi dihkanların (kelime anlamıyla köy beylerinin) yükselişine tanıklık etti. Bunlar, daha sonraları Sasani eyalet yönetiminin ve vergi toplama sisteminin iskeletini oluşturacak olan arazi sahibi küçük asillerdi.<sup id="cite_ref-Chamber_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> büyük bir imar yanlısıydı: Başkentini süsledi, yeni şehirler kurdu, yeni binalar inşa etti. Savaşlarda harap olan kanalları ve çiftlikleri tamir etti. Geçitlerde güçlü <a href="/wiki/%C4%B0stihkam" class="mw-redirect" title="İstihkam">istihkamlar</a> kurdu ve sınır boylarında dikkatlice seçilen şehirlere işgalci güçlere karşı durmak üzere krallığa bağlı kabileler yerleştirdi. Zerdüştlüğü resmi devlet dini olarak ilan etmesine rağmen bütün dinlere karşı hoşgörülüydü ve oğullarından bir tanesi <a href="/wiki/Hristiyanl%C4%B1k" title="Hristiyanlık">Hristiyan</a> olunca çok fazla rahatsız olmadı. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Sassanid_Empire_620.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Sassanid_Empire_620.png/220px-Sassanid_Empire_620.png" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9b/Sassanid_Empire_620.png 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="165" /></a><figcaption> <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> zamanında Sasaniler en geniş sınırlarına eriştiler. Yeşil: Sasani toprakları (619-629), Gölgeli: Sasani askeri kontrolü altında</figcaption></figure> <p>I. Hüsrev'den sonra, <a href="/wiki/IV._H%C3%BCrm%C3%BCz" title="IV. Hürmüz">IV. Hürmüz</a> (579 - 590) tahta geçti. IV. Hürmüz de ondan önce gelenlerin elde ettikleri başarılarını ve imparatorluğun refahını devam ettiren kuvvetli bir hükümdardı. <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a> (590 - 628) hükümdarlığı esnasında, general <a href="/wiki/Behr%C3%A2m-%C4%B1_%C3%87%C3%BBb%C3%AEn" title="Behrâm-ı Çûbîn">Behrâm-ı Çûbîn</a>'in (rakip kral VI. Behrâm) <a href="/wiki/Sasani_%C4%B0%C3%A7_Sava%C5%9F%C4%B1_(589-591)" title="Sasani İç Savaşı (589-591)">başkaldırısı</a> imparatorluğu kısa bir süre krize soksa da, bu dönem kolay atlatıldı ve II. Hüsrev devlet hakimiyetini yeniden kuvvetlendirdi. Bizans İmparatorluğu'nda yaşanan iç savaşı fırsat bilen II. Hüsrev tam anlamıyla bir <a href="/wiki/Bizans-Sasani_Sava%C5%9F%C4%B1_(602-628)" title="Bizans-Sasani Savaşı (602-628)">işgal</a> başlattı. Sasanilerin <a href="/wiki/Ahameni%C5%9F_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Ahameniş İmparatorluğu">Ahameniş</a> sınırlarını yeniden ihya etme hayalleri, <a href="/wiki/Kud%C3%BCs_Ku%C5%9Fatmas%C4%B1_(614)" title="Kudüs Kuşatması (614)">Kudüs</a> ve Şam'ın ardında da <a href="/wiki/Perslerin_M%C4%B1s%C4%B1r%27%C4%B1_fethi" title="Perslerin Mısır'ı fethi">Mısır'ın düşmesiyle</a> tamamlanma aşamasındaydı. Bu yayılmadan ötürü "<a href="/wiki/Ger%C3%A7ek_Ha%C3%A7" title="Gerçek Haç">Gerçek Haç</a>", 614'te Kudüs'ten kaçırılır.<sup id="cite_ref-DTA101_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-DTA101-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 626 yılında, <a href="/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis">Konstantinopolis</a> de İranlılar tarafından desteklenen Slav halkları ve Avrasyalı <a href="/wiki/Avarlar" title="Avarlar">Avarlar</a> tarafından <a href="/wiki/Konstantinopolis_Ku%C5%9Fatmas%C4%B1_(626)" title="Konstantinopolis Kuşatması (626)">kuşatma altındaydı</a>. Sasanilerin bu dikkat çekici yayılmasının zirve noktası aynı zamanda Fars sanatı, müziği ve mimarisinin de zenginleşmesiyle eşzamanlıydı. 622 yılında Bizans İmparatorluğu yıkılma noktasındaydı ve Sasaniler Aşamenit İmparatorluğu sınırlarına bütün cephelerde tekrar ulaşmaya yakındı. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Düşüşü_ve_Yıkılması_(622–651)"><span id="D.C3.BC.C5.9F.C3.BC.C5.9F.C3.BC_ve_Y.C4.B1k.C4.B1lmas.C4.B1_.28622.E2.80.93651.29"></span>Düşüşü ve Yıkılması (622–651)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Düşüşü ve Yıkılması (622–651)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Düşüşü ve Yıkılması (622–651)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in <a href="/wiki/Bizans-Sasani_Sava%C5%9F%C4%B1_(602-628)" title="Bizans-Sasani Savaşı (602-628)">seferi</a> ilk bakışta büyük bir zafer olarak görülse de, aslında İran ordusunu oldukça geniş bir alana yaymış ve halkı yüksek vergilerle karşı karşıya bırakmıştı. Bizans imparatoru <a href="/wiki/Herakleios" title="Herakleios">Herakleios</a> (610-641) bir taktik manevrayla misilleme yaparak kuşatma altındaki başkentinden çıktı ve Karadeniz'e gemiyle geçip İran'a arkadan saldırdı. Herakleios, <a href="/wiki/Hazarlar" title="Hazarlar">Hazarlar</a>'ın ve diğer Türk gruplarının da yardımıyla, 15 yıl süren savaş sonucu yıpranan Sasaniler'e karşı yıkıcı zaferler elde etti. Herakleios'un seferi, Hazarlar tarafından terk edilen Bizanslıların <a href="/wiki/Rhahzadh" title="Rhahzadh">Rhahzadh</a> komutasındaki Fars ordusunu <a href="/wiki/Ninova_Muharebesi_(627)" title="Ninova Muharebesi (627)">Ninova Muharebesi</a>'nda (627) mağlup etmesiyle doruk noktasında ulaştı. Herakleios, bunun ardından Mezopotamya ve Batı İran'a yürüdü. <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zerdüştlük">Zerdüşt</a> mabedi Taht-ı Süleyman'ın <a href="/wiki/Ate%C5%9Fgede" title="Ateşgede">ateşgedesini</a> ve <a href="/w/index.php?title=Adurbadagan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adurbadagan (sayfa mevcut değil)">Adurbadagan</a>'da Hüsrev'in bir konutu olan <a href="/w/index.php?title=Gayshawan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gayshawan (sayfa mevcut değil)">Gayshawan</a>'ı yağmaladı. Bu esnada II. Hüsrev'in suikast sonucu öldüğü haberi kendisine ulaştırıldı. </p><p><a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in suikastını karmaşa ve <a href="/wiki/Sasani_%C4%B0%C3%A7_Sava%C5%9F%C4%B1_(628-632)" title="Sasani İç Savaşı (628-632)">iç savaş</a> takip etti. 14 yıllık bir süreç ve II. Hüsrev'in iki kızı ve <i>Spahbed</i> <a href="/wiki/%C5%9Eehrb%C3%A2r%C3%A2z" title="Şehrbârâz">Şehrbârâz</a> da aralarında olmak üzere üst üste tahta çıkan 12 kralın ardından Sasani İmparatorluğu oldukça zayıfladı. Merkezi otoritenin gücü generallerin eline geçti. İhtilaller serisinin ardından güçlü bir kralın ortaya çıkması için birkaç yıl geçecekti. Sasaniler eski gücüne tam anlamıyla hiçbir zaman ulaşamadı.<sup id="cite_ref-Chamber_28-1" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>632 baharında, saklanmakta bulunan <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a> (<a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'in torunlarından biri) tahta çıktı. Aynı yıl, ilk Arap bölükleri İran topraklarına saldırılarda bulundu. Yıllar süren savaşlar hem İranlıları hem de Bizanslıları yormuştu. Ekonomik düşüş, ağır vergiler, dini kargaşa, katı sosyal tabakalaşma, vilayet derebeylerinin artan gücü ve hükümdarların sık sık değişmesi Sasanilerin daha fazla zayıflamasına sebebiyet verdi. Bu faktörler Arap istilasını kolaylaştırdı. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg/200px-E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg" decoding="async" width="200" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg/300px-E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg/400px-E3_7_1_2c_oriental_coins.jpg 2x" data-file-width="550" data-file-height="230" /></a><figcaption><a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in kızı Kraliçe <a href="/wiki/Purandoht" title="Purandoht">Purandoht</a>, son kadın hükümdar ve Sasani hanedanının tahta çıkan son üyelerinden biri, 630.</figcaption></figure> <p>Sasaniler ilk Arap ordularının tehditlerine karşı hiçbir zaman yeterli bir direniş oluşturamadılar. Sasaniler gibi, <a href="/wiki/Bizans_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bizans İmparatorluğu">Bizans</a> da yakın zamanlarda ortaya çıkan yayılmacı Araplar tarafından benzer bir tehditle burun burunaydı ve artık rahatsız edecek konumda değildi. Buna rağmen, <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">Yezdicerd</a> danışmanlarının kontrolü altında bulunuyordu ve küçük feodal krallıklara bölünmeye başlayan çok büyük bir ülkeyi birleştirmekten acizdi. Sasanilerle Müslüman Araplar arasındaki ilk karşılaşma 633 yılının nisan ayındaki bir savaşla başlamıştır. <a href="/wiki/Muhammed" title="Muhammed">Muhammed</a>'in seçilmiş sahabelerinden biri olan <a href="/wiki/Halid_bin_Velid" class="mw-redirect" title="Halid bin Velid">Halid bin Velid</a> komutasındaki disiplinli Arap ordularıyla Sasani orduları arasında 633 yılı sonuna dek dokuz çatışma daha gerçekleşmiş ve tümü Halid bin Velid'in zaferiyle sonuçlanmıştır. </p><p>Halife <a href="/wiki/Ebu_Bekir" class="mw-redirect" title="Ebu Bekir">Ebu Bekir</a>'in vefatı sonrasında bu bölgedeki komutanlık görevinden çekilmiştir. 634 yılının ocak ayında <a href="/wiki/Firaz_Muharebesi" title="Firaz Muharebesi">Firaz Muharebesi</a>, arap ordularının zaferiyle sonuçlanmıştır. Aynı yılın ekim ayında görece küçük ordular arasındaki <a href="/wiki/K%C3%B6pr%C3%BC_Muharebesi" title="Köprü Muharebesi">Köprü Muharebesi</a>'nde ise arap orduları ağır bir yenilgi almıştır. </p><p><a href="/wiki/%C3%96mer_bin_Hattab" class="mw-redirect" title="Ömer bin Hattab">Ömer bin Hattab</a>'ın halifeliği sırasında bir Müslüman ordusu 637 yılında Rüstem Farrokhzad komutasındaki kendinden daha büyük bir orduyu <a href="/wiki/Kadisiye_Muharebesi" title="Kadisiye Muharebesi">Kadisiye Muharebesi</a>'nde mağlup etti ve <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a>'u kuşattı. Uzun süren bir kuşatmanın ardından Tizpon düştü. <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">Yezdicerd</a> ardında imparatorluğun devasa hazinesinin çok büyük bir kısmını bırakarak doğuya kaçtı. Kısa bir süre sonra Tizpon'u ele geçiren Araplar güçlü bir finansal kaynağın sahibi oldular. Sasaniler de kaynak sıkıntısına düştü. İmparatorluk yorgun, bölünmüş ve etkili bir hükûmetten yoksun olmasa bir araya gelen ve tek bir ordu olarak hareket eden Sasani askeri kanadının özel atlı birlikleri olan Azadan (Asavaran/Asatan) kastı bir ihtimal Arapları yenebilirdi. Fakat olayların hızlı gelişmesi sonucu İmparatorlukta beliren güç boşluğunda hiçbir zaman bir araya gelemediler. Bunun sonucu İslam fethi oldu. Bir kısım Sasani valileri güçlerini birleştirerek İslam Ordularını püskürtmek isteseler de merkezi otoritenin olmaması buna engel oldu ve <a href="/wiki/Nih%C3%A2vend_Muharebesi" title="Nihâvend Muharebesi">Nihâvend Muharebesi</a>'ni kaybettiler.<sup id="cite_ref-TemBr_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-TemBr-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ordu komuta yapısı yok olan, soylular dışında kalan tımarlı birlikleri önemli ölçüde azalan, finansal kaynakları elinden giden ve azar azar yok edilen Sasani İmparatorluğu, 10 yıl boyunca Arap ordularının istilasına sahne oldu. </p><p>Nihavend Yenilgisi'nin haberini alan <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">Yezdicerd</a> yanindaki Fars soyluları ile birlikte kuzeyde <a href="/wiki/Horasan,_%C4%B0ran" class="mw-redirect" title="Horasan, İran">Horasan</a> vilayetinin iç taraflarına kadar kaçtı. 651 yılının sonlarına doğru bir değirmenci tarafından Merv'de suikast sonucu öldürüldü.<sup id="cite_ref-TemBr_24-2" class="reference"><a href="#cite_note-TemBr-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Diğer İran soyluları Orta Asya'ya yerleşerek bu bölgede İran kültürünü ve dilini yayacak olan ilk yerel Fars hanedanlığı Samanileri kurdular. Samaniler İslam'ın egemen olmasından sonra Sasani gelenek ve kültürünü yeniden diriltmeye çalıştılar. </p><p>İranlı şair <a href="/wiki/Firdevs%C3%AE" title="Firdevsî">Firdevsî</a> Sasanilerin yıkılışlarıyla ilgili olarak şöyle der: </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse;border-style:none;background-color:transparent;max-width:75em;width:85%; color:inherit;"> <tbody><tr> <td valign="top" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 0;">“ </td> <td valign="top" style="padding:0 1em; text-align: justify"> <p>کجا آن بزرگان ساسانیان<br /> زبهرامیان تا بسامانیان </p><p><i>kocā ān bozorgān-e Sāsānīyān</i> <br /> <i>ze Bahrāmīyān tā be Sāmānīyān?</i> </p><p>"Nereye gitti büyük Sasaniler?<br /> "Ne oldu Behrâm'a ve Samanilere?" </p> </td> <td valign="bottom" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 0;">„ </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding:1em 0 0 0;"> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yönetimi"><span id="Y.C3.B6netimi"></span>Yönetimi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Yönetimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yönetimi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sasaniler <a href="/wiki/Ahameni%C5%9Fler" class="mw-redirect" title="Ahamenişler">Ahamenişlerin</a> ulaştıkları sınırlara yakın bir imparatorluk kurdular. Başkentleri Khvarvaran vilayetinde bulunan <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a>'du. Bu imparatorluğu idare eden Sasani hükümdarları Şehinşah(Kralların Kralı) unvanını kullanırlardı. Merkezi idareye hükmeden bu krallar ulusal dinin simgesi olan kutsal ateşin de koruyuculuğunu üstlendiler. Bunun açık göstergesi, Sasani madeni paralarının yüz kısmında taçları ile birlikte resmedilen hükümdarların, diğer yüzlerinde net şekilde görülen kutsal ateşle adeta desteklenmeleridir.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sasani kraliçeleri Kraliçeler Kraliçesi anlamına gelen Banebshenan banebshen unvanını taşırlardı. </p><p>Daha küçük ölçekte, topraklar Sasani kraliyet ailesinden gelen, <i>Şaşhrdar</i> (شهردار) denilen küçük yöneticiler grubu tarafından da yönetilebilir. Bunlar Şehinşah tarafından denetlenir. Sasani idaresinin ayırt edici özellikleri, hatırı sayılır ölçekte merkezileştirme, hırslı bir şehir plancılığı, tarımda gelişme ve teknolojik iyileştirmelerdi.<sup id="cite_ref-Chamber_28-2" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kralın altında bulunan güçlü bir bürokrasi hükûmetin çoğu işini yerine getirirdi. Bürokrasinin başı ve yardımcı başbakan "Vuzorg (Bozorg) Farmadar" 'dı. (بزرگ فرمادار) Bürokrasi içinde Zerdüşt rahipleri son derece güçlüydü. Mecusi rahip sınıfının başı, Mobadan (موبدان), başkomutanla beraber, Iran (Eran) Spahbod (ايران سپهد), "Ho Tokhshan Bod" (هوتوخشان بد) sendikal birliğinin başkanı baştüccar ve çiftçilerin de başı olan tarım bakanı "Vastrioshansalar" (واستریوشانسالار), imparatorun altında Sasani Devleti'nin en güçlü insanlarıydı.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sasani kralı, bir devlet konseyinin de üyeleri olan bakanlarının tavsiyeleriyle hareket ederdi. Müslüman tarihçi Mesudi, Sasani krallarının mükemmel yönetimini, iyi düzenlenmiş siyasi politikalarını, tebaayı himaye edişlerini ve yönettikleri toprakların refahını övmüştür. </p><p>Normal zamanlarda kraliyet babadan oğula geçerdi. Fakat, kral tarafından daha küçük bir oğula da bırakılabilirdi. İki kere, hakimiyet kraliçelerin kontrolüne geçti. Direkt bir varis olmadığı zaman, asiller ve yüksek rütbeli rahipler bir hükümdar seçerdi. Ama bu seçim, kraliyet ailesinden birisi olmak zorundaydı.<sup id="cite_ref-Durant_10-2" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sasani asilzadeleri, eski <a href="/wiki/Partlar" class="mw-redirect" title="Partlar">Part</a> klanları, Fars aristokrasi aileleri ve hakimiyet altında bulunan toprakların asil ailelerinin bir karışımından oluşmuştu. Part hanedanının ortadan kalkmasıyla birçok yeni asil ailesi meydana çıktı. Bir zamanlar egemen olan Yedi Part klanının birkaçı önemini korumaya devam etti. <a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">I. Erdeşîr</a>'in maiyetinde, birkaç Fars ailesiyle beraber eski Arsacid ailelerinden Suren-Pahlav ve Karen-Pahlav klanları, Varazeler ve Andiganlar büyük itibara sahiplerdi. <a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">Erdeşîr</a>'den sonra gelen <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a>, annesi tarafından Suren-Pahlav ailesine ilişkisini göstermiş olabileceği Gondophar'ın tacını (hilalle çevrelenmiş bir halka) sembol olarak benimsemişti. İranlı ve İranlı olmayan bu soylu ailelerin yanında, <a href="/wiki/Merv" title="Merv">Merv</a>, <a href="/w/index.php?title=Abar%C5%9Fehr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abarşehr (sayfa mevcut değil)">Abarşehr</a>, <a href="/w/index.php?title=Karmania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karmania (sayfa mevcut değil)">Karmania</a>, <a href="/wiki/Sistan" title="Sistan">Sistan</a> (Sekistan), <a href="/wiki/%C4%B0berya" class="mw-redirect" title="İberya">İberya</a> (Azerbaycan'daki Arran) ve <a href="/wiki/Adiabene" title="Adiabene">Adiabene</a> kralları da Şehinşah'ın sarayında itibar gören diğer asiller olarak bahsedilir. Gerçekten, Surenlerin, Karenlerin ve Varazelerin uzantılı toprakları yarı bağımsız devletler olarak orijinal Sasani ülkesinin parçası oldular. Suren-Pahlavler, Sistan (Sakistan)'daki hakimiyetlerini korudular ve bir dalları da <a href="/wiki/Ni%C5%9Fabur" title="Nişabur">Nişabur</a> bölgesinin civarını kontrolleri altında tuttular. Böylece, Sasani İmparatorluğu'nun kraliyet maiyetine katılan asilzade aileleri, Şehinşah'a tabi olsalar bile kendi hakimiyet bölgelerinde egemenliklerini sürdürdüler. </p><p>Genel olarak, Fars aileleri arasında <i>Bozorgan</i>, imparatorluk yönetiminde, sınır eyaletleri Marzban'ın (مرزبان) valiliği dahil olmak üzere en önemli mevkilere sahipti. Bu pozisyonların çoğu babadan oğula geçerdi ve tek bir aile içinde nesiller boyunca intikal edilirdi. En kıdemli <i>Marzbanlar'</i>a gümüş taht izni verilirken, Kafkasya gibi en stratejik sınır vilayetlerinin Marzbanlarına altın taht hakkı tanınırdı.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Seferler esnasında, bölge Marzbanları mareşal olarak kabul görür, daha küçük <i>spahbod</i>lar sahra ordularını komuta edebilirlerdi.<sup id="cite_ref-nic_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-nic-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kültürel olarak, Sasaniler bir sosyal katmanlaştırma sistemi uyguladılar. Bu sistem, devlet dini olarak kurulan Zerdüştlük tarafından da desteklendi. Diğer dinlere büyük bir hoşgörü gösterildiği görülmektedir. (Bu iddia, aynı zamanda hararetli bir tartışmanın da kaynağıdır. Örnek olarak Wiesehöfer'in <i>Ancient Persia'</i> sına veya <i>Cambridge History of Iran</i> 'ın 3.cildine bakınız.) Sasani imparatorları bilinçli bir şekilde Pers İmparatorluğu'nun geleneklerini diriltmeye ve Yunan kültürel tesirini silmeye çalıştılar.<sup id="cite_ref-Chamber_28-3" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sasani_ordusu">Sasani ordusu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Sasani ordusu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sasani ordusu"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Knight-Iran.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Knight-Iran.JPG/200px-Knight-Iran.JPG" decoding="async" width="200" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Knight-Iran.JPG/300px-Knight-Iran.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Knight-Iran.JPG/400px-Knight-Iran.JPG 2x" data-file-width="522" data-file-height="768" /></a><figcaption>At üzerinde Fars şövalyesi, Tak-ı Bostan, İran</figcaption></figure> <p>Sasaniler zamanında Fars ordusunun (<i>Spah</i>) omurgasını iki farklı ağır süvari birliği oluşturuyordu. Bunlar, Clibanarii ve Catafraktlardır. Bu süvari gücü çocukluktan itibaren eğitilen asillerden oluşturulurdu. Bunlar hafif süvariler, piyadeler ve okçularla desteklenirdi. Sasani taktiklerinin merkezinde, düşmanı okçular, <a href="/wiki/Pers_sava%C5%9F_filleri" title="Pers savaş filleri">savaş filleri</a> ve diğer birliklerle bozup bölmek, böylece süvarilerilerin yararlanabileceği boşluklar açmak bulunurdu. </p><p>Kendilerinden önce gelen <a href="/wiki/Partlar" class="mw-redirect" title="Partlar">Partların</a> tersine Sasaniler gelişmiş muhasara kuleleri geliştirdiler. Bu özellikleri, imparatorluğun Roma'yla giriştiği, başarının şehirleri ele geçirme kabiliyetine bağlı olduğu mücadelelerde önemli derecede yardımcı oldu. Bunun yanında, Sasaniler kendi şehirlerini de saldırılara karşı korumak için birkaç teknik geliştirdiler. Sasani ordusu, bazısı sadece mızrak taşımasına rağmen, kendilerinden önce gelen Part ordusu gibi ağır süvarileri ile meşhurdu. Yunan tarihçi <a href="/wiki/Ammianus_Marcellinus" title="Ammianus Marcellinus">Ammianus Marcellinus</a>'un <a href="/wiki/II._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="II. Şâpûr">II. Şâpûr</a>'un clibanarii süvarileri hakkındaki tarifi ne kadar ağır şekilde teçhizatlandırıldıklarını ve sadece bir kısmının mızrak taşıdığını göstermektedir. </p> <blockquote> <p>Bütün birlikler demire bürünmüşlerdi. Vücutlarının bütün bölümleri kalın tabakalarla kaplıydı. Öyle teçhiz edilmişlerdi ki bükülmez eklem yerleri uzuvlarına denk geliyordu. İnsan yüzü formları öyle maharetle başlarına uydurulmuştu ki, bütün vücutları metalle kapanmış olduğu için üzerlerine gelen oklar sadece, dışarıyı azıcık görecek şekilde gözbebeklerinin tam karşısına denk gelen ya da burunlarının ucunda azıcık hava alabilecekleri kadar bırakılan küçücük bir açıklıktan girebilirlerdi. Bunlardan mızraklı olan bir kısmı öyle hareketsiz duruyorlardı ki, bronz mengene ve kelepçelerle tutturulmuş olduklarını zannederdiniz. </p> </blockquote> <p>Bizans imparatoru <a href="/wiki/Mauricius" title="Mauricius">Mauricius</a> <i><a href="/wiki/Mauricius%27un_Strategikon%27u" class="mw-redirect" title="Mauricius'un Strategikon'u">Strategikon</a></i>'unda Sasani ağır süvarilerinin mızrak taşımadıklarının ve birincil silahları olarak yaylarına güvendiklerinin altını da çizer. </p><p>Azadan (Asavaran ya da Azatan) asillerinden oluşan şövalye kastına bağlı bir askerin maliyeti küçük bir konak ya da malikaneydi. Bu meblayı kraldan alan asiller bunun karşılığında imparatorluğun savaş zamanı en dikkate değer savunucularıydı. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Anlaşmazlıklar"><span id="Anla.C5.9Fmazl.C4.B1klar"></span>Anlaşmazlıklar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Anlaşmazlıklar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Anlaşmazlıklar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg/200px-Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg/300px-Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg/400px-Cameo_Shapur_Valerianus_Bab360_CdM_Paris.jpg 2x" data-file-width="2350" data-file-height="1575" /></a><figcaption>256 yılında, <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">Şâpûr</a>'un kendi ifadesiyle göre "kendi ellerimizle" Roma İmparatoru'nun ele geçirildiği, <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a> ve <a href="/wiki/Valerian" class="mw-redirect" title="Valerian">Valerian</a> arasındaki atlı çarpışmayı gösteren ince bir işlemeli akik.</figcaption></figure> <p>Partlar gibi Sasaniler de <a href="/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Roma İmparatorluğu">Roma İmparatorluğu</a> ile sürekli bir husumet içindeydi. 395 yılında Roma İmparatorluğu'nun bölünmesinin ardından başkenti <a href="/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis">Konstantinopolis</a> olan <a href="/wiki/Bizans_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bizans İmparatorluğu">Doğu Roma İmparatorluğu</a> İran'ın birincil batılı düşmanı olarak Roma İmparatorluğu'nun yerine geçti. İki devlet arasındaki çekişmeler daha da sıklaştı.<sup id="cite_ref-Chamber_28-4" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Roma İmparatorluğu'na benzer şekilde Sasaniler de komşu krallıklar ve göçebe kavimler ile sürekli bir mücadele içindeydi. Bu kavimlerin saldırıları hiçbir zaman tamamen bitirilemediyse de, tehdit eden göçebelere karşı koordineli girişilen seferler sayesinde, Sasaniler bu meselelerle <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romalılardan</a> daha başarılı şekilde başa çıkabildiler.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Batıda, Sasani sınırı büyük ve istikrarlı Roma devletiyle bitişikti. Fakat doğuya doğru en yakın komşuları <a href="/wiki/Ku%C5%9Fan_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Kuşan İmparatorluğu">Kuşan İmparatorluğu</a> ve <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a> gibi göçebe kavimlerdi. <a href="/w/index.php?title=Tus_Hisar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tus Hisarı (sayfa mevcut değil)">Tus Hisarı</a> gibi <a href="/wiki/%C4%B0stihkam" class="mw-redirect" title="İstihkam">istihkamların</a> ya da daha sonra bir eğitim ve ticaret merkezi olacak olan <a href="/wiki/Ni%C5%9Fabur" title="Nişabur">Nişabur</a> şehrinin inşa edilmesi de doğu eyaletlerinin saldırıdan korunmasında yardımcı oldu. </p><p>Güneyde, <a href="/wiki/Arabistan" class="mw-redirect" title="Arabistan">Arabistan</a>'ın ortasında <a href="/w/index.php?title=Bedayin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bedayin (sayfa mevcut değil)">Bedayin</a> Arap kabileleri, Sasani İmparatorluğu'na ara ara akınlar düzenlediler. <a href="/wiki/Lahm%C3%AEler" title="Lahmîler">Hîre Krallığı</a> (Lahmîler) imparatorluğun merkez toprakları ile Bedayin kabilelerinin arasında bir tampon ve Sasaniler'e bağlı bir devlet olarak kuruldu. Hîre Krallığı'nın <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a> tarafından 602'de sona erdirilmesi, daha sonra aynı yüzyılda Bedayin Araplarına karşı nihai Sasani yenilgilerinin en büyük sebebidir. Bu yenilgiler, Sasani İmparatorluğu'nun, İslam bayrağı altındaki Bedayin kabileleri tarafından ani şekilde ele geçirilmesiyle sonuçlandı. </p><p>Kuzeyde <a href="/wiki/Hazarlar" title="Hazarlar">Hazarlar</a> ve diğer Türk göçebe kabileleri imparatorluğun kuzey vilayetlerine sık sık saldırdılar. <a href="/wiki/Medler" title="Medler">Medlerin</a> topraklarını 634 yılında talan ettiler. Kısa bir süre sonra, İran ordusu bunları yenilgiye uğrattı ve geri püskürttü. Sasaniler bu saldırıları sona erdirmek için <a href="/wiki/Kafkasya" title="Kafkasya">Kafkasya</a> bölgesinde pek çok istihkam kurdular. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Doğulu_Devletlerle_ilişkiler"><span id="Do.C4.9Fulu_Devletlerle_ili.C5.9Fkiler"></span>Doğulu Devletlerle ilişkiler</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Doğulu Devletlerle ilişkiler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Doğulu Devletlerle ilişkiler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Çin'le_ilişkiler"><span id=".C3.87in.27le_ili.C5.9Fkiler"></span>Çin'le ilişkiler</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Çin'le ilişkiler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Çin'le ilişkiler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kendilerinden önce gelen Partlar gibi, Sasani İmparatorluğu da Çin'le aktif dış ilişki yürüttü. İran elçileri sık sık Çin'e seyahat etti. Çin belgeleri, Çin'e giden on üç adet Sasani sefareti olduğunu naklederler. Ekonomik olarak, Çin'le yapılan kara ve deniz ticareti hem Sasaniler hem de Çinliler açısından önemliydi. Güney Çin'de bulunan çok sayıda Sasani madeni parası denizden yapılan ticareti doğrular. </p><p>Sasani kralları, İran'ın en yetenekli müzisyenlerini ve dansçılarını farklı zamanlarda Çin kraliyetine gönderdi. İpek Yolu üzerinden yapılan ticaretten iki imparatorluk da faydalandı ve bunu koruyup devam ettirme noktasında benzer bir çaba içerisinde oldular. Orta Asya'dan geçen ticaret yollarının korunması için ortak hareket edip, sınır bölgelerinde karavanların göçebe kabilelerden ve eşkiyalardan korunması için karakol mevkileri oluşturdular. </p><p>Politik olarak, ortak düşman olan <a href="/wiki/Akhunlar" class="mw-redirect" title="Akhunlar">Akhunlar</a>'a karşı, Sasanilerin ve Çinlilerin birkaç defa ittifak kurma teşebbüsünde bulunduğunu görürüz. Orta Asya'da göçebe Türk devletlerinin verdikleri zarar üzerine, Türklerin ilerlemelerini durdurabilmek için Çin ve Sasani Devleti arasında işbirliği olarak adlandırılabilecek girişimleri de görürüz. Mogh dağından edinilen belgeler bir Çin generalinin Arap saldırıları esnasında Sogdiana kralının emrinde olduğunu da naklederler. </p><p>İran'ın Müslüman Araplar tarafından ele geçirilmesinin ardından, <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a>'in oğlu <a href="/w/index.php?title=III._F%C3%AEr%C3%BBz&action=edit&redlink=1" class="new" title="III. Fîrûz (sayfa mevcut değil)">Fîrûz</a> birkaç Fars asilzadesiyle beraber kaçtı ve Çin kraliyet maiyetine sığındı. Hem Fîrûz'a hem de oğlu <a href="/wiki/Nerseh" class="mw-redirect" title="Nerseh">Nerseh</a>'e (<a href="/wiki/%C3%87ince" title="Çince">Çince</a> <i>nen-şie</i>) Çin maiyetinde yüksek derecede unvanlar verildi. En azından iki defasında, sonuncusu muhtemelen 670 yılında, yanında giden Çin birlikleri Fîrûz'un Sasani tahtına yeniden yerleşebilmesi için yardımda bulundu. Çeşitli sonuçları olan bu olaya ait elimizde kalan birkaç nümismatik kanıta göre bu girişimlerin bir tanesinin neticesinde Fîrûz kısa süreliğine de olsa <a href="/wiki/Sistan" title="Sistan">Sistan</a> (Sakestan)'ın hükümdarı oldu. Daha sonraları Nerseh, Çin kraliyet muhafız alayının komutanlığına getirildi ve soyundan gelenler Çin'de saygı gören prensler olarak yaşamaya devam ettiler. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hindistan'a_yayılması"><span id="Hindistan.27a_yay.C4.B1lmas.C4.B1"></span>Hindistan'a yayılması</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Hindistan'a yayılması" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Hindistan'a yayılması"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">I. Erdeşîr</a> tarafından Sasanilerin İran'ı ve komşu bölgeleri güvence altına almalarının ardından, ikinci imparator <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a> (240-270) egemenliğini bugünkü <a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a> tarafında doğuya doğru ve kuzeybatı <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a>'a kadar genişletti. Önceden otonom olan <a href="/wiki/Ku%C5%9Fanlar" class="mw-redirect" title="Kuşanlar">Kuşanlar</a>, I. Şâpûr'un hükümdarlığını kabul etmek zorunda kaldılar. <a href="/wiki/Ku%C5%9Fanlar" class="mw-redirect" title="Kuşanlar">Kuşanlar</a>'ın 3. yüzyılın sonunda gerileyip 4. yüzyılda kuzey Hindistan'daki <a href="/wiki/Gupta_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Gupta İmparatorluğu">Gupta İmparatorluğu</a>'na yerini bırakmasına rağmen, Sasani nüfuzunun Hindistan'ın kuzeybatısında bu süreç zarfında etkin olduğu açıktır. </p><p>Bu zaman periyodunda, İran ve kuzeybatı Hindistan politik olduğu kadar kültürel de olan bir etkileşim yaşadılar. Sasani uygulamaları Kuşan sınırları içinde yayıldı. Kuşanlar, özellikle Sasani gümüş eşyaları ve tekstil ürünlerinin üzerinde gördükleri av esnasında ya da adalet dağıtırken resmedilen Sasani kraliyetinden etkilendiler. </p><p>Fakat, bu kültürel etkileşim Sasani dini uygulamalarını ve tutumlarını Kuşanlar'a yaymadı. Sasaniler resmi bir dini preselizitasyon siyasetine bağlı kalıp zaman zaman azınlık dinlerine zorla din değiştirme zulmünü uygularken, Kuşanlar dini hoşgörü siyasetini benimsediler. </p><p>Bu zaman zarfında <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a> ve <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> arasında düşük seviyede kültürel alışverişler de yaşandı. Örnek olarak, İranlılar Hindistan'dan <a href="/wiki/Satran%C3%A7" title="Satranç">satranç</a> oyununu aldılar ve oyunun ismini <i>çaturanga</i>'dan <i>çatrang</i>'a değiştirdiler. Buna karşılık olarak <a href="/wiki/%C4%B0ranl%C4%B1lar" title="İranlılar">İranlılar</a>, <a href="/wiki/Hintler" title="Hintler">Hintlere</a> tavla oyununu tanıttı. </p><p><a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'in hükümdarlığı esnasında, Hindistan'dan getirtilen çok sayıda kitap Sasani İmparatorluğu'nun dili olan <a href="/wiki/Orta_Fars%C3%A7a" title="Orta Farsça">Pehlevi</a>'ye çevrildi. Bunların bir kısmı daha sonraları İslam edebiyatına geçti. Bunun belirgin örneklerinden biri, Hüsrev'in bakanlarından biri olan Burzoe tarafından çevrilen <i>Pançatantra</i> 'dır. <i><a href="/wiki/Kelile_ve_Dimne" title="Kelile ve Dimne">Kelile ve Dimne</a></i> olarak bilinen bu çeviri daha sonra <a href="/wiki/Arabistan" class="mw-redirect" title="Arabistan">Arabistan</a>'a ve <a href="/wiki/Avrupa" title="Avrupa">Avrupa</a>'ya kadar ulaştı.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Burzoe'in Hindistan'a yaptığı efsanevi seyahatini ve Pançatantra'yı cesaret gerektiren bir şekilde kazanmasını <a href="/wiki/Firdevs%C3%AE" title="Firdevsî">Firdevsî</a>, <a href="/wiki/%C5%9Eehn%C3%A2me" title="Şehnâme">Şehnâmesi</a>'nde ayrıntılarıyla anlatır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sasaniler_zamanında_İran_toplumu"><span id="Sasaniler_zaman.C4.B1nda_.C4.B0ran_toplumu"></span>Sasaniler zamanında İran toplumu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Sasaniler zamanında İran toplumu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sasaniler zamanında İran toplumu"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Sassanid_Music_Plate_7thcentury.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Sassanid_Music_Plate_7thcentury.jpg/220px-Sassanid_Music_Plate_7thcentury.jpg" decoding="async" width="220" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e7/Sassanid_Music_Plate_7thcentury.jpg 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="296" /></a><figcaption>Kadim İranlılar günümüzde olduğu gibi müzik ve şiire büyük önem atfettiler. 7. yüzyıldan kalan bu tabak Sasani dönemi müzisyenlerini tasvir ediyor.</figcaption></figure> <p>Sasani toplumu ve medeniyetini zamanının en gelişmişlerinden biri olarak bu bölgede sadece Bizans medeniyetiyle rekabet içindeydi. İki imparatorluk arasında yaşanan bilimsel ve entelektüel etkileşimin seviyesi bu medeniyet beşiklerinin rekabetinin ve işbirliğinin tanığıdır.<sup id="cite_ref-iranologie_20-2" class="reference"><a href="#cite_note-iranologie-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Parthian ve Sasani toplumlarının en dikkat çekici farkı şöhretli ve etkileyici merkezileştirilmiş hükûmetti. Sasani teorisine göre, ideal bir toplum, kararlılığı ve adaleti sağlayandır. Bunun için gerekli enstrüman da güçlü bir kraliyetti.<sup id="cite_ref-dan57_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-dan57-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> İmparatorluk içinde çok sayıda farklı grubu yöneten birbirinden ayrı sosyal organizasyon sisteminden oluşan Sasani toplumu son derece kompleksti.<sup id="cite_ref-s11_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-s11-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tarihçiler toplumun dört sınıfa ayrıldığına inanır. Bunlar, Rahipler (<i>Atorbanan</i>, Farsçada آتروبانان), Savaşçılar (<i>Arteştaran</i>, Farsçada ارتشتاران), Sekreterler (<i>Dabiran</i>, Farsçada دبيران) ve Halk tabakası (<i>Vasteryoşan-Hootkheşan</i>, Farsçada: هوتخشان-واستريوشان). Sasani kast sisteminin merkezinde, bütün asilleri yöneten <i>Şehinşah</i> vardır.<sup id="cite_ref-z201_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-z201-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Soylu prensler, küçük hükümdarlar, büyük mal sahipleri ve rahipler birlikte ayrıcalıklı bir sınıf oluşturdular. Bunlara <i>Bozorgan</i> (بزرگان,) ya da asiller denirdi. Sosyal sistemin oldukça katı olduğu gözükmektedir.<sup id="cite_ref-Chamber_28-5" class="reference"><a href="#cite_note-Chamber-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sasani kast sistemi imparatorluktan da uzun süreli yaşayarak erken İslam döneminde de devamını sürdürdü.<sup id="cite_ref-z201_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-z201-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>İstisnai durumlarda meziyet temelinde başka bir sınıfa geçmek mümkün olsa da, bir sınıfa üye olma doğumla gelirdi. Kralın işlevi, bütün sınıfların kendi sınırları içinde kalmalarını gözetmekti. Böylece ne kuvvetli olan zayıfı ne de zayıf olan kuvvetliyi ezemeyecekti. Bu sosyal dengeyi korumak ve sürdürmek kraliyet adaletinin özüydü. Bunun da etkili bir şekilde yürütülmesi ancak kralın bütün sınıfların üstünde yüceltilmesine bağlıydı.<sup id="cite_ref-dan57_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-dan57-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Daha düşük bir seviyede, Sasani toplumu ikiye bölünmüştü. Aryan fatihlerinin soyundan gelmelerinin vermiş olduğu konumu kıskançlıkla koruyan Azatan (Azadan) asilleri (آزادان) yani hürler ve orijin olarak Aryan olmayan köylü sınıfı. Azatan, küçük konaklarda yaşayan düşük seviyeli yöneticilerden oluşan geniş bir aristokrasi kurdular. Azatan, Sasani ordusunun süvari omurgasını oluştururdu.<sup id="cite_ref-s11_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-s11-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sanat,_bilim_ve_edebiyat"><span id="Sanat.2C_bilim_ve_edebiyat"></span>Sanat, bilim ve edebiyat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Sanat, bilim ve edebiyat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sanat, bilim ve edebiyat"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG/220px-Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG" decoding="async" width="220" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG/330px-Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG/440px-Coupe_de_Chosro%C3%A8s.JPG 2x" data-file-width="1532" data-file-height="1485" /></a><figcaption>Ortasında <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'in tasviri olan bir kase.</figcaption></figure> <p>Sasani kralları edebiyatçıları ve filozofları himaye eden aydınlanmış insanlardı. <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> <a href="/wiki/Plato" class="mw-disambig" title="Plato">Plato</a>'nun ve <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristo</a>'nun eserlerini <a href="/wiki/Pehlevi_dili" class="mw-redirect" title="Pehlevi dili">Pehlevi diline</a> çevirtip <a href="/wiki/Gundi%C5%9Fapur" class="mw-redirect" title="Gundişapur">Gundişapur</a>'da öğretilmesini sağladı. Kendisi de bu kitapları okurdu. Hükümdarlığı esnasında birçok tarih yıllıkları oluşturuldu. Bunlardan elimize kalan yeganesi Karnamak-ı Artaksşir-i Papakan'dır (<i><a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">Erdeşîr</a>'in faaliyetleri</i>). Efsane ve tarih karışımı bu eser daha sonra İran'ın ulusal destanı olacak Şehnâme'nin temelini oluşturdu. I. Justinyan Atina okullarını kapattığı zaman, yedi öğretmen İran'a kaçtı ve I. Hüsrev'in sarayında himaye buldular. Vatan hasreti çekince ve Justinyan'la 533 yılında yapılan anlaşmayla, Sasani kralı Yunan bilgelerin serbestçe memleketlerine dönebilmelerini ve her türlü eziyetten uzak tutulmalarını şart koştu.<sup id="cite_ref-Durant_10-3" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>4. yüzyılda kurulan Gundişapur Üniversitesi, I. Hüsrev zamanında dünyanın her tarafından öğrencileri ve öğretmenleri kendine çekerek zamanının en büyük entelektüel merkezi haline geldi. Buraya gelen <a href="/wiki/Nasturiler" class="mw-redirect" title="Nasturiler">Nestoryan Hristiyanları</a>, tıp ve felsefe alanlarında Yunancadan Syriac diline çevrilmiş çalışmaları da yanlarında getirdiler. Daha sonraları gelen Sufizmin tohumlarını ekecek olan Neoplatonistler de Gundişapur'a geldiler. Hindistan'ın, İran'ın, Suriye'nin ve Yunanistan'ın bilgi, kültür ve inançları birbirine karışarak gelişen bir terapi okulunu ürettiler.<sup id="cite_ref-Durant_10-4" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sanatsal açıdan Sasani dönemi İran kültürünün ve medeniyetinin en önemli başarılarına tanıklık etti. Daha sonraları Müslüman kültürü olarak adlandırılacak olan birçok şey, mimari ve yazı dahil olmak üzere, orijinal olarak Fars kültüründen alındı. Zirve noktasında Sasani İmparatorluğu Suriye'den kuzeybatı Hindistan'a kadar yayılmıştı. Ama etkisi bu politik sınırların çok ötesinde de hissedildi. Sasani motifleri Orta Asya, Çin, Bizans İmparatorluğu ve hatta Merovingiyan Fransası sanatına kadar ulaştı. Fakat, Sasani sanatının konseptlerini asimile edecek ve taze bir hayat aşılayıp, onu yeni bir dinçlikle yenileyecek olan İslam sanatı Sasani sanatının birincil varisiydi.<sup id="cite_ref-tera_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-tera-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Will Durant'a göre: </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse;border-style:none;background-color:transparent;max-width:75em;width:85%; color:inherit;"> <tbody><tr> <td valign="top" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 0;">“ </td> <td valign="top" style="padding:0 1em; text-align: justify">"Sasani sanatı, formlarını ve motiflerini doğuda <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkistan" title="Türkistan">Türkistan</a> ve <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çin</a>'e, batıda <a href="/wiki/Suriye" title="Suriye">Suriye</a>, <a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_Asya" class="mw-redirect" title="Küçük Asya">Küçük Asya</a>, <a href="/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis">Konstantinopolis</a>, <a href="/wiki/Balkanlar" title="Balkanlar">Balkanlar</a>, <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a> ve <a href="/wiki/%C4%B0spanya" title="İspanya">İspanya</a>'ya ihraç etti. Belki de, bu etki, Yunan sanatında vurgulamanın klasik representasyondan Bizans tarzı süslemeye ve Latin Hristiyanlık sanatında ahşap tavanlardan tuğla ve taş kemerlere, kubbelere ve desteklemeli duvarlara kaymasına yardımcı oldu.<sup id="cite_ref-Durant_10-5" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>" </td> <td valign="bottom" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 0;">„ </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding:1em 0 0 0;"> </td></tr></tbody></table> <p><a href="/wiki/Tak-%C4%B1_Bostan" title="Tak-ı Bostan">Tak-ı Bostan</a>'daki ve <a href="/wiki/Nak%C5%9F-%C4%B1_R%C3%BCstem" title="Nakş-ı Rüstem">Nakş-ı Rüstem</a>'deki Sasani oymaları renklidir. Saray yüzleri de böyledir. Fakat bu boyamaların sadece izleri günümüze kalmıştır. Yine de yazılı kaynaklar, Sasani zamanında boyama sanatının geliştiğini açıkça göstermektedir. Peygamber Mani'nin bir ressamlık okulu kurduğu nakledilir. Firdevsî, Sasani zenginlerinin ve nüfuzlularının konaklarını ve malikanelerini İran kahramanlarının resimleriyle donattıklarını anlatır. Şair El-Buhturi <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a>'daki sarayın duvar resimlerini tasvir eder. Bir Sasani kralı öldüğünde, kraliyet hazinesinde tutulmak üzere, zamanın en iyi ressamına ölen kralın bir portresi yaptırılırdı. </p><p>Ressamlık, heykeltıraşlık, çömlekçilik ve dekorasyon sanatının diğer formları, dizaynlarını Sasani tekstil sanatıyla paylaştılar. İpekler, nakışlar, simli kumaşlar, şam kumaşları, duvar kilimleri, koltuk örtüleri, tenteler, çadırlar ve halılar, kölelere özgü bir sabırla dokunur ve açık sarı, mavi ve yeşil renkte ılık boyalarla kurutulurdu. Köylüler ve rahipler dışındaki bütün İranlılar kendilerinden üst sınıftakiler gibi giyinmeye heves ederlerdi. Hediyeler çoğunlukla görkemli elbiselerden seçilirdi. <a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asurlular</a> zamanından beri doğuda, büyük renkli halılar zenginliğin ve servetin doğal bir parçasıydı. Tarihin dişlerinden kurtulabilen iki düzine kadar Sasani tekstil ürünü, var olan en değerli dokumalar olarak kabul görür. Kendi zamanlarında bile Sasani tekstil ürünleri hayranlık uyandırır ve Mısır'dan Uzak Doğu'ya kadar taklit edilirdi. Haçlı Seferleri zamanında Hristiyan azizlerinin kalıntılarını giydirmek ve örtmek için bu pagan ürünleri seçilmişti. <a href="/wiki/Herakleios" title="Herakleios">Herakleios</a>, <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in (Hüsrev Pervez) Dastagirt'teki sarayını ele geçirdiğinde, zarif nakışlar ve devasa bir kilim en değerli ganimetleri arasındaydı. Hüsrev'in Baharı diye de bilinen <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a>'in (Hüsrev Anuşirvan) Kış Halısı (Bahar Mevsimi Halısı قالى بهارستان) meşhurdu. Bu halı, üzerindeki bahar ve yaz sahneleriyle kendisine kışı unutturması için dizayn edilmişti. Yakutlar ve elmaslardan dokunmuş çiçekler ve meyveler, ayrıca gümüşten yapılmış yürüme yolları, inciden yapılmış dereler altın zemin üzerine bu halıya nakşedilmişti. Harun El-Reşid, mücevheratla sık bir şekilde süslenmiş büyük bir Sasani halısıyla övünürdü. İranlılar halıları ve kilimleri hakkında aşk şiirleri yazardı.<sup id="cite_ref-Durant_10-6" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sasani kalıntıları üzerinde yapılan çalışmalar, Sasani kralları tarafından 100'den fazla sayıda farklı tacın giyildiğini gösterir. Bu farklı Sasani taçları, her döneme ait kültürel, ekonomik, sosyal ve tarihi durumu gösterir. Hükümdar taçları her kralın kendine has özelliklerini de yansıtır. Taçlar üzerindeki ay, yıldızlar, kartal ve avuç içi gibi farklı semboller ve işaretler tacı taşıyanın dinini ve inançlarını gösterir.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<i>Sasani taçları için bakınız:</i> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid-crowns.html">[1]</a>8 Kasım 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061108103315/http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid-crowns.html">arşivlendi</a>.) </p><p>Sasani Hanedanı Akaemenid gibi Persis (Fars) vilayetinde ortaya çıktı. Sasaniler kendilerini Hellenistik ve Parthian aradan sonra Akaemenidlerin devamı olarak gördüler. İran'ın büyüklüğünü yeniden ortaya çıkarmanın kaderleri olduğuna inandılar. </p><p>Sasaniler, Akaemenid Hanedanı geçmişlerinin görkemini yeniden canlandırırken sadece taklit ediyor değillerdi. Bu dönemin sanatı, belli açılardan İslam sanatının anahtar özelliklerinin öncülüğünü de yapacak şekilde şaşırtıcı bir güçtedir. Sasani sanatı geleneksel İran sanatının örneklerini <a href="/wiki/Hellenistik" class="mw-redirect" title="Hellenistik">Hellenistik</a> ögeler ve etkilerle birleştirdi. <a href="/wiki/Pers_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Pers İmparatorluğu">Pers İmparatorluğu</a>'nun Büyük İskender tarafından fethedilmesi, <a href="/wiki/Hellenistik" class="mw-redirect" title="Hellenistik">Hellenistik</a> sanatın Batı Asya'ya doğru yayılmasını başlattı. Doğu bu sanatın dış formunu kabul etse de ruhunu gerçekte asla asimile etmedi. Hellenistik sanat, Yakın Asya'nın insanları tarafından Partian döneminde zaten özgürce yorumlanıyordu. Sasani dönemi boyunca buna karşı bir reaksiyon vardı. Sasani sanatı İran'a özgü yerel gelenekleri ve formları yeniden canlandırdı. İslam döneminde bunlar Akdeniz sahillerine kadar ulaştı.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Fergusson'a göre: </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse;border-style:none;background-color:transparent;max-width:75em;width:85%; color:inherit;"> <tbody><tr> <td valign="top" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:left;padding:10px 0;">“ </td> <td valign="top" style="padding:0 1em; text-align: justify">İran, Sasanilerin gelmesiyle uzun süredir yabancısı olduğu güce ve istikrara yeniden kavuştu… Ülke içindeki güzel sanatlardaki gelişme, refahın ve Akaemenidlerin yıkılmasından sonra unutulan güvenliğin geri geldiğini gösterir.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td valign="bottom" style="color:silver;font-size:3.5em;font-family:serif;font-weight:bold;text-align:right;padding:10px 0;">„ </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="padding:1em 0 0 0;"> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg/220px-Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg" decoding="async" width="220" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg/330px-Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg/440px-Head_horse_Kerman_Louvre_MAO132.jpg 2x" data-file-width="1660" data-file-height="1650" /></a><figcaption>Gümüş süslü at başı, 4. yüzyıl Sasani sanatı.</figcaption></figure> <p>Ayakta kalan saraylar, Sasani krallarının nasıl bir görkem içinde yaşadığını gösterir. <a href="/wiki/Firuzabad" title="Firuzabad">Firuzabad</a>, Fars'taki Bişapur ve Irak'ta bulunan Khvarvaran'daki başkent <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a> sarayları bunun örnekleridir. Yerel geleneklerin yanında, Parthian mimarisi de Sasani mimari karakterini etkiledi. Hepsinin ayırıcı özelliği Partian döneminde ortaya çıkarılan kemer ivanlardır. Sasani döneminde, özellikle Tizpon'da olmak üzere bunlar devasa boyutlara ulaştı. <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a>'un hükümdarlığı (241-272) dönemine atfedilen bu sarayın kubbeli salonunun kemeri 24 metreden daha geniştir ve yüksekliği de 36 metreyi bulur. Bu mükemmel yapı takip eden yüzyıllardaki mimarları büyülemiş ve İran mimarisinin en önemli örneklerinden biri olarak kabul edilmiştir. <a href="/wiki/Firuzabad" title="Firuzabad">Firuzabad</a>'da olduğu gibi sarayların büyük bir kısmı, üzerinde kubbe bulunan bir iç kabul salonu barındırır. İranlılar, kare bir binanın üzerine çember şeklinde bir kubbe inşa etme problemini, payanda kemerleri (köşe kemerleri) kullanarak veya kareyi her bir köşesinden karşılıklı kemerler inşa ederek böylece üzerine bir kubbe koymaya müsait hale gelecek şekilde sekizgene çevirerek çözdüler. Firuzabad'daki sarayın kubbeli odası, payanda kemeri kullanımının ayakta kalan örneklerinden en eski olanıdır. Bu da, bu mimari tekniğinin İran'da icat edilmiş olabileceğini gösterir. </p><p>Sasani mimarisini diğerlerinden ayıran özelliği boşluğu kullanım şekliydi. Sasani mimarı binasını kütleler ve yüzeyler olarak tasarlardı. Böylece devasa tuğla duvarların kullanılması kalıp ya da oyma alçılarla dekore edilirdi. Bişapur'da alçı duvar dekorasyonları görülür. Ama, Rayy yakınlarındaki Çal Tarkhan'da (tarih olarak geç Sasani ya da erken İslam dönemi), Tizpon'da ve Mezopotamya'daki Kiş'te daha iyi örnekleri korunmuştur. Paneller üzerinde ufak kabartma dairelerde görülen hayvan figürleri, ayrıca insan büstleri ve geometrik ve çiçekli motifler bulunur. </p><p>Bişapur'da, yerlerin bir kısmı, resmi ziyafetler gibi şölenleri gösteren mozaiklerle dekore edilmiştir. Bura da Roma etkisi açıktır. Mozaikler Romalı esirler tarafından yerleştirilmiş olabilir. Binalar da duvar resimleri ile dekore edilmişti. Güzel örnekleri özellikle Kuh-i Khwaca'da (<a href="/wiki/Sistan" title="Sistan">Sistan</a>'da) bulunmuştur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Endüstri_ve_ticaret"><span id="End.C3.BCstri_ve_ticaret"></span>Endüstri ve ticaret</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: Endüstri ve ticaret" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Endüstri ve ticaret"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Khosrau_I_Textile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Khosrau_I_Textile.jpg/200px-Khosrau_I_Textile.jpg" decoding="async" width="200" height="341" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/58/Khosrau_I_Textile.jpg 1.5x" data-file-width="264" data-file-height="450" /></a><figcaption>Mısır yünlü dokuması, perde veya pantolon, Yemen'de 5.-6. yüzyıllarda Aksum Etiyopya güçleriyle savaşan kral <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a>'in freskine dayanan, Sasaniler'den ithal bir ipeğin örneği</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Indo-Sassanid.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Indo-Sassanid.jpg/180px-Indo-Sassanid.jpg" decoding="async" width="180" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Indo-Sassanid.jpg/270px-Indo-Sassanid.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Indo-Sassanid.jpg/360px-Indo-Sassanid.jpg 2x" data-file-width="762" data-file-height="545" /></a><figcaption>Sasanilerin deniz ticareti yolları</figcaption></figure><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Textile0001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Textile0001.jpg/180px-Textile0001.jpg" decoding="async" width="180" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Textile0001.jpg/270px-Textile0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Textile0001.jpg/360px-Textile0001.jpg 2x" data-file-width="452" data-file-height="297" /></a><figcaption>Sasani ipek tuvali, etrafında boncuklar olan <a href="/wiki/Simurg" title="Simurg">Simurg</a>, 6-7. yüzyıllar. Aziz Len'in kutsal emanetler sandığında kullanıldı, Paris.</figcaption></figure> <p>Sasaniler döneminde İran endüstrisi evcil formlardan kentsel formlara doğru gelişti. Sayısız lonca vardı. Hatta bazı şehirlerde devrimci proletarya da vardı. İpek dokumacılığı Çin'den geldi. Sasani ipekleri her yerde aranır oldu. Bu ipekler, Bizans'ta, Çin'de ve Japonya'da tekstil sanatına örnek oldular. Çinli tüccarlar, <a href="/wiki/Serif" class="mw-redirect" title="Serif">Serif</a> gibi gelişen İran limanlarına geldiler, ham ipek satıp kilim, mücevherat ve allıklar satın aldılar. Ermeniler, Suriyeliler ve Yahudiler İran'ı, Bizans'ı ve Roma'yı yavaş bir değiş tokuşla birbirine bağladılar. İyi şekilde korunan yollar ve köprüler devlete ait devriyelerin ve ticaret kervanlarının <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a>'u diğer vilayetlere bağlamasına yardımcı oldu. İran Körfezi'nde Hindistan'la yapılan ticareti kolaylaştırmak için limanlar inşa edildi.<sup id="cite_ref-Durant_10-7" class="reference"><a href="#cite_note-Durant-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sasani tüccarları geniş alanlara ve uzak diyarlara yayılarak Romalıları karlı Hindistan okyanus ticareti yollarından uzaklaştırdılar.<sup id="cite_ref-s06_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-s06-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yakın zamanda yapılan arkeolojik bulgular ilginç olayları gün yüzüne çıkarmıştır. Buna göre, Sasaniler, markalarını tanıtmak ve farklı kalite gruplarını belirtmek için mallarının üzerinde özel ticari etiketler kullandılar.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> zaten geniş olan ticaret ağını daha da büyüttü. Sasaniler böylece ticaret üzerinde monopolistik bir kontrole yöneldiler. Bunun nedenleri, lüks malların ticarette hiçbir zaman olmadığı kadar önemli bir rol oynamaya başlaması ve Sasanilerin liman, kervansaray, köprü inşaatı gibi aktivitelerini hızlandırmaları ve bunların ticaretle ve kentleşmeyle ilişkilendirilmesidir. İranlılar, ara sıra Bizanslılarla girişilen rekabet kızışsa da, Hüsrev zamanında hem Hint Okyanusu'nda hem de Orta Asya'da ve Güney Rusya'da uluslararası ticarete egemen oldular. Umman ve Yemen'deki Sasani yerleşkeleri Hindistan'la yapılan ticaretin önemine tanıklık eder. Fakat Çin'le yapılan ipek ticareti Sasani tebaasının ve İran'ın halkı olan Sogdianların ellerindeydi.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sasanilerin en önemli ihraç malları, ipek, yünlü ve altın tekstil ürünleri, halılar ve kilimler, deri ve İran Körfezi'nden gelen incilerdi. Bunların yanında, <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çin</a>'den gelen kâğıt ve ipek, <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a>'dan gelen baharatlar, Sasani gümrüklerinde vergiye tabi olduktan sonra imparatorluk üzerinden <a href="/wiki/Avrupa" title="Avrupa">Avrupa</a>'ya yeniden ihraç edilirdi.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bu devir aynı zamanda metalürjik üretimde bir artışa da tanıklık etti. Böylece İran "Asya'nın silah deposu" namını da kazandı. Sasani maden merkezlerinin çoğu imparatorluğu saçakları olan <a href="/wiki/Ermenistan" title="Ermenistan">Ermenistan</a>, <a href="/wiki/Kafkaslar" class="mw-redirect" title="Kafkaslar">Kafkaslar</a> ve hepsinden önce Transoksanya'dadaydı. Sasani İmparatorluğu'nun doğu sınırında yer alan Pamir Dağları'nın olağanüstü derecedeki mineral zenginliği, bir İranlı kavim olan Tacikler arasında bir efsanenin doğmasına sebep olmuştur. Buna göre, denilir ki, Tanrı dünyayı yaratırken, Pamirler üzerinde tökezledi ve mineral kavanozlarını düşürerek bölgeye yaymış oldu.<sup id="cite_ref-s06_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-s06-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Din">Din</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: Din" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Din"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zerdüştlük">Zerdüştlük</a></div> <p>Sasani Devleti'nin dini Zerdüştlük'tü (Zoroastrianizm). Fakat bunun, Zerdüştlük'ün kutsal kitapları olan <a href="/wiki/Avesta" title="Avesta">Avesta</a>'da ortaya koyulan uygulamalarla arasında gözle görülür oranda farkları vardı. Sasani Zerdüşti ruhban sınıfı, dini kendilerine uygun gelecek şekilde değiştirmiş bu da önemli derecede dini huzursuzluğa sebep olmuştu. Sasani dini politikaları çok sayıda dini reform hareketlerinin ortaya çıkmasına yol açtı. Bunların en önemlileri <a href="/wiki/Mani" class="mw-disambig" title="Mani">Mani</a> ve <a href="/w/index.php?title=Mazdak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mazdak (sayfa mevcut değil)">Mazdak</a> dinleridir. </p><p>Aşırı ve keskin bir dualizm <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zerdüştlük">Zerdüştlük</a>'ün en göze çarpan özelliğini oluşturdu. <a href="/wiki/Ahura_Mazda" title="Ahura Mazda">Ahura Mazda</a>'nın ve <a href="/wiki/Ehrimen" title="Ehrimen">Ehrimen</a>'in, iyiliğin ve kötülüğün ana kaynaklarının, ikiz oldukları ve "başlangıçta yaşamı ve ölümü yaratmak ve dünyanın nasıl olacağını karara vermek için bir aray geldikleri" açık şekilde deklare edilirdi. Birinin varlığının diğerine karşı bir önceliği ve kararlaştırılmış üstünlüğü yoktu. İkisi yaşıt olarak zamanın başlangıcından beri birbiriyle mücadele ederlerdi. Bunun da sonsuza kadar süreceği kesindi. Herhangi biri de diğerini mağlup edemeyecekti. </p><p>Bu iki ana kaynak, şahıslar olarak gösterilirdi. Ormazd, "hayatın yaratıcısı, dünyevi ve manevi, semavi gökcisimlerini, yeryüzünü, suyu ve ağaçları yapan"dı. Aynı zamanda "iyi", "kutsal", "saf", "gerçek", "Kutsal İlah", "Mukaddes", "Hakikatin Özü", "bütün gerçeğin babası", "her şeyin en iyisi", "saflığın efendisi"ydi. "Sağlık, zenginlik, erdem, bilgelik, ölümsüzlük" gibi bütün nimetlere sahip olduğu için alabildiğine "mutlu"ydu. İnsan tarafından sahip olunan bütün iyilikler ondan gelirdi. Erdem sahiplerine ve dindarlara sadece dünyevi kazanç değil, kıymetli ruhani hediyeler, hakikat, adanmışlık, "salim bir kafa", sonsuza kadar sürecek mutluluk da bağışlardı. İyiyi ödüllendirdiği gibi kötüyü de cezalandırırdı. Fakat cezalandırıcı oluşu nadiren gösterilen bir özelliğiydi.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Zerdüştlük ibadeti, ateş tapınakları ve sunaklarıyla yakından ilintiliydi. İmparatorluğun her tarafında bütün önemli şehirlerde bir ateş tapınağı mutlaka bulunurdu. Bunların içinde, semadan yakıldığına ve asla söndürülemez olduğuna inanılan bir ateş, rahipler tarafından aralıksız sürdürülürdü. Ateş sunakları da büyük ihtimalle tapınaklardan bağımsız olarak var oldular. Müstakil duran bir ateş sunağına, Sasani tarihi boyuncu tedavüldeki paraların diğer yüzünde olacak kadar önem verildi. İçinden bir ateş yükselirken, bazense alevin içinde bir kafa şeklinde resmedildi. Gövdesi, kurdele çelenkiyle süslü olurdu. Diğer yüzünde, koruyucu ya da kulluk edenler olarak, bazen alevi seyreden, bazense ondan dönük vaziyette görünüşe göre dış düşmanlara karşı onu koruyor şekilde iki kişi gösterilirdi.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Zerdüştlüğün yanında diğer dinler özellikle Yahudilik, Hristiyanlık ve Budizm Sasani toplumunda yer edindiler. Büyük oranda, özgürce uygulanmalarına ve inançlarını vaaz etmelerine izin verildi. <a href="/wiki/%C4%B0sfahan" title="İsfahan">İsfahan</a>, <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> ve <a href="/wiki/Horasan,_%C4%B0ran" class="mw-redirect" title="Horasan, İran">Horasan</a> gibi şehirlerde yükselen merkezleriyle ve yarı-otonom <i>Exilarchate</i> liderliği ile <a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Mezopotamya</a>'da, çok büyük bir Yahudi cemaati Sasani egemenliği altında gelişti. Bu cemaat, Siyonizm'in ortaya çıkışına kadar gelişmeye devam etti.<sup id="cite_ref-nic_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-nic-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yahudiler sadece nadiren eziyet gördüler. Nispeten dini bir özgürlük yaşadılar. Diğer dini azınlıklara verilmeyen ayrıcalıklardan faydalandılar.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a> (<a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a>'de Şabur Malka) Yahudilerin özellikle bir dostuydu. Şmuel'le olan arkadaşlığı Yahudi cemaati için çok sayıda avantaj sağladı.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hatta, bir eşeğe ya da katıra bineceği düşünülen, gelmesi beklenen Mesih için onlara iyi bir Nisaen atı da sundu.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Annesi Yahudi olan <a href="/wiki/II._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="II. Şâpûr">II. Şâpûr</a>'un Raba isimli Babilli bir hahamla benzer bir arkadaşlığı vardı. Raba'nın II. Şâpûr'la olan bu arkadaşlığı, İran İmparatorluğu içinde Yahudilere karşı uygulanan baskıcı kanunlardan bir rahatlama sağlamasına imkân verdi. Bundan başka, imparatorluğun doğu parçasında, Budizmin bölgede yavaş yavaş daha popüler olmasıyla beraber, Budistlere ait farklı ibadet yerleri, özellikle <a href="/wiki/Bamyan" class="mw-redirect" title="Bamyan">Bamyan</a> Şehri'nde (Bamiyan) aktif olarak yer aldı. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Yazd_fire_temple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Yazd_fire_temple.jpg/200px-Yazd_fire_temple.jpg" decoding="async" width="200" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Yazd_fire_temple.jpg/300px-Yazd_fire_temple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Yazd_fire_temple.jpg/400px-Yazd_fire_temple.jpg 2x" data-file-width="2011" data-file-height="1501" /></a><figcaption>Zerdüştçü ateş tapınağı, <a href="/wiki/Yezd" class="mw-disambig" title="Yezd">Yezd</a>, <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a>.</figcaption></figure> <p>Tarihinin bu noktasında İran'da yaşayan Hristiyanlar, Hristiyanlığın <a href="/wiki/Nasturiler" class="mw-redirect" title="Nasturiler">Nestoryan</a> ve Yakobit Ortodoks Kilisesi dallarına aittiler. Bu mezhepler, aynı sırayla, Doğu Assirian Kilisesi ve Syriak Ortodoks Kilisesi olarak da bilinirler. Bu kiliseler orijinal olarak Roma İmparatorluğu'ndaki Hristiyan kiliseleriyle bağıntılı olmalarına rağmen, aslında onlardan oldukça farklıydılar. Bunun en önemli nedenlerinden biri, <a href="/wiki/Nasturi" class="mw-redirect" title="Nasturi">Nasturilerin</a> ve Yakobitlerin kilise dilinin <a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a> olmasıdır. İsa zamanında <a href="/wiki/Yahudiye" title="Yahudiye">Yahudiye</a> ve <a href="/wiki/Celile" title="Celile">Celile</a>'deki Yahudilerin dilleri de Aramiceydi. Bu dil Roma İmparatorluğunda yaşayan Hristiyanların büyük çoğunluğu tarafından kullanılmazdı. Onlar çoğunlukla <a href="/wiki/Latince" title="Latince">Latince</a>, <a href="/w/index.php?title=Koine_Yunancas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koine Yunancası (sayfa mevcut değil)">Koine Yunancası</a> ve <a href="/w/index.php?title=K%C4%B1pti_dili&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kıpti dili (sayfa mevcut değil)">Kıpti</a> dillerini konuşuyorlardı. </p><p>Pers İmparatorluğu'ndaki kiliselerin Roma İmparatorluğu'ndaki muadilleri ile bu tür yakın bağlar kurmamasının bir nedeni de bu iki büyük imparatorluk arasında sürekli devam eden bir rekabetin yaşanmasıydı; ve sık sık, İran Hristiyanları (çoğunlukla yanlış yere), Romalılara karşı yakınlık göstermekle suçlanırdı. Bu, özellikle Roma İmparatoru I. Theodosius'un Hristiyanlık'ı Romalıların devlet dini olarak deklare etmesinin ardından yaşandı. </p><p>431 yılındaki <a href="/w/index.php?title=Efes_Konsul%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Efes Konsulü (sayfa mevcut değil)">Efes Konsulü</a>'nin ardından, İran'daki Hristiyanların büyük çoğunluğu Roma İmparatorluğu'ndaki kiliselerle bağlarını tamamen kopardı. Bu konseyde, Suriye/Assirian kökenli bir ilahiyatçı ve <a href="/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis">Konstantinopolis</a>'un patriği olan <a href="/wiki/Nestorius" title="Nestorius">Nestorius</a>, Hristoloji'den farklı bir bakış açısı ortaya koydu. Bu yeni bakış açısı, Rum, Romalı ve Koptik Hristiyanların çoğu tarafından reddedildi ve dinden çıkmaya sebep sayıldı. Nestorius'un öğretisindeki farklılıklardan bir tanesi, Meryem'i İsa Mesih'in "Theotoks" annesi ya da Tanrı'nın Annesi olarak kabul etmeyi reddetmesiydi. Assirian Kilisesi, yine de, diğer kiliselerle görüş ayrılığına düştü ve Nestorius'un öğretilerini kınamayı reddetti. </p><p>Nestorius en sonunda tartışmayı kaybetti ve patriklikten azledildi. Takipçilerinden bir kısmıyla Sasani İran Krallığı'na kaçmaya zorlandı. Burada İran topraklarına yerleşmesine izin verildi. Kendisi ve takipçileri Mezopotamya'daki Assirian Kilisesi'ne kabul edildiler. Birkaç İran imparatoru, İran'daki katoliklik yanlısı ruhban sınıfının en önemlilerini elimine ederek ve yerlerine Nestoryanların geçmesini sağlayarak Nestorius'un Assirian Kilisesi içindeki pozisyonunu ki Fars İmparatorluğu'ndaki Hristiyanların büyük çoğunluğu bu kiliseye aitti, kuvvetlendirip bu fırsatı değerlendi. Bu, bu Hristiyanların yegane bağlılıklarını İran İmparatoru'na göstermelerini temin etmek içindi. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Faravahar.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Faravahar.png/200px-Faravahar.png" decoding="async" width="200" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Faravahar.png/300px-Faravahar.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/Faravahar.png 2x" data-file-width="386" data-file-height="243" /></a><figcaption><a href="/wiki/Faravahar" title="Faravahar">Faravahar</a>, <a href="/wiki/Frava%C5%9Fi" title="Fravaşi">Fravaşi</a>'nin tasviri olduğuna inanılır, <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zerdüştlük">Zerdüştlüğün</a> en önemli sembolüdür.</figcaption></figure> <p>Sasani İmparatorluğu'nun Hristiyanlarının büyük çoğunluğu özellikle Mezopotamya olmak üzere imparatorluğun batı sınırlarında yaşıyordu. Fakat, <a href="/w/index.php?title=Tylos_Adas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tylos Adası (sayfa mevcut değil)">Tylos Adası</a>'nda (günümüz <a href="/wiki/Bahreyn" title="Bahreyn">Bahreyn</a>'i), <a href="/wiki/%C4%B0ran_K%C3%B6rfezi" class="mw-redirect" title="İran Körfezi">İran Körfezi</a>'nin güney sahili, Arap krallığı olan Lahmîlerin bölgesi ve Ermenistan'ın İran'a dahil olan kısmında da önemli topluluklar vardı. Bu bölgelerin bazısı en önce Hristiyanlaşacak olanlardı. 301 yılında, Ermenistan dünyadaki ilk bağımsız Hristiyan devleti oldu. Aslında Assirian topraklarının bir kısmı daha önce 3. yüzyıl süresince Hristiyanlaşmıştı fakat hiçbir zaman bağımsız ulus olmadılar.<sup id="cite_ref-iranologie_20-3" class="reference"><a href="#cite_note-iranologie-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Pers İmparatorluğu'nda yaşayan Hristiyanların büyük bir kısmı, çoğunluğu oluşturan Hristiyan etnik gruplarının birkaçına aittiler. Bu gruplardan bazıları, Assirianlar, güney Mezopotamya'nın Arapları, Ermeniler ve ek olarak Monofisite Syriakları gibi daha küçük bazı etnik gruplardı. Bu sonuncu grup, Roma İmparatorluğu ile girişilen çok sayıda mücadele neticesinde İran'a savaş esirleri olarak getirildiler. Etnik Farslılar ve imparatorlukta ikamet eden diğer etnisiteler arasında din değiştirmeler da yaşandı. Bunlardan bir kısmı, Hristiyanlığa dönen bazı küçük Kafkas kabileleridir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mirası_ve_önemi"><span id="Miras.C4.B1_ve_.C3.B6nemi"></span>Mirası ve önemi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Mirası ve önemi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Mirası ve önemi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sasanilerin etkisi yok olmalarından çok sonraları bile devam etmektedir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Avrupa'da"><span id="Avrupa.27da"></span>Avrupa'da</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Avrupa'da" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Avrupa'da"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Derbent_summer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Derbent_summer.jpg/200px-Derbent_summer.jpg" decoding="async" width="200" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Derbent_summer.jpg/300px-Derbent_summer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Derbent_summer.jpg/400px-Derbent_summer.jpg 2x" data-file-width="574" data-file-height="400" /></a><figcaption><a href="/wiki/Derbent" class="mw-disambig" title="Derbent">Derbent</a>, Dağıstan Cumhuriyeti'nde bulunan bir Sasani kalesi, İslender Geçitleri.</figcaption></figure> <p>Sasaniler Roma medeniyetini gözle görülür bir şekilde etkilemiştir. Roma ordusunun karakteri İran ordusunun metodlarından etkilenmiştir. Sasanilerin <a href="/wiki/Tizpon" title="Tizpon">Tizpon</a>'da hükümdar sarayında uyguladıkları krallık törenleri Roma İmparatorluk otokrasisi tarafından değiştirilerek taklit edilmiş, Romalıların törenlerinin de modern Avrupa'nın saraylarındaki tören geleneklerine etkisi olmuştur. Avrupa diplomasisinin resmi adetlerinin kaynağı, İran hükûmetleriyle Roma İmparatorluğu arasındaki diplomatik ilişkilere atfedilir.<sup id="cite_ref-ury_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-ury-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F" title="Orta Çağ">Orta Çağ</a>'daki Avrupa şövalyeliğinin prensipleri (ağır zırhlı süvari sınıfı) birçok benzerliğe sahip Sasani süvari sınıfına (<a href="/w/index.php?title=Azadan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azadan (sayfa mevcut değil)">Azadan</a>/Asavaran soylular sınıfına) kadar götürülebilir.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hindistan'da"><span id="Hindistan.27da"></span>Hindistan'da</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=19" title="Değiştirilen bölüm: Hindistan'da" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=19" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Hindistan'da"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sasani İmparatorluğu'nun yıkılmasının ardından, <a href="/wiki/%C4%B0slam" title="İslam">İslam</a>'ın <a href="/wiki/Zerd%C3%BC%C5%9Ftl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Zerdüştlük">Zerdüştlüğün</a> yerine geçmesiyle birlikte, Zerdüştler artarak baskı altına alınan bir azınlık haline geldi ve bir kısım Zerdüşt göç etmeyi tercih ettiler. <a href="/w/index.php?title=K%C4%B1ssa-y%C4%B1_Sencen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kıssa-yı Sencen (sayfa mevcut değil)">Kıssa-yı Sencen</a>'e göre bu mültecilerin bir grubu şu an <a href="/wiki/Gucerat" class="mw-redirect" title="Gucerat">Gucerat</a>, <a href="/wiki/Hindistan" title="Hindistan">Hindistan</a> diye bilinen yere yerleştiler. Burada onlara eski geleneklerini devam ettirme ve inançlarını koruma hakkı tanındı. Bu Zerdüştlerin soyundan gelenler şu an <a href="/wiki/Parsiler" title="Parsiler">Parsiler</a> olarak bilinmektedir ve Hindistan'ın gelişmesinde önemli rol oynamışlardır. Günümüzde Hindistan'da 70,000 civarında <a href="/wiki/Parsiler" title="Parsiler">Parsi</a> vardır.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Parsiler" title="Parsiler">Parsiler</a>, Zerdüşt olarak Sasaniler zamanında oluşturulan dini takvimin bir çeşidini kullanmaktadırlar. Bu takvim hala 632 yılında olduğu gibi yılları <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a>'in tahta çıkmasından itibaren sayar. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sasani_İmparatorluğu_kronolojisi"><span id="Sasani_.C4.B0mparatorlu.C4.9Fu_kronolojisi"></span>Sasani İmparatorluğu kronolojisi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=20" title="Değiştirilen bölüm: Sasani İmparatorluğu kronolojisi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=20" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sasani İmparatorluğu kronolojisi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>226–241: <a href="/wiki/I._Erde%C5%9F%C3%AEr" title="I. Erdeşîr">I. Erdeşîr</a>'in hükümdarlığı: </p> <ul><li>224–226: Part İmparatorluğu'nun yıkılması.</li> <li>229–232: Roma'yla savaş</li> <li><a href="/wiki/Mecusilik" class="mw-redirect" title="Mecusilik">Mecusilik</a>'in resmi din olarak yeniden canlandırılması.</li> <li>Zend <a href="/wiki/Avesta" title="Avesta">Avesta</a> olarak bilinen yazılar toplanıp birleştirildi.</li></ul> <p>241–271: <a href="/wiki/I._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="I. Şâpûr">I. Şâpûr</a> hükümdarlığı: </p> <ul><li>241–244: Roma ile ilk savaş.</li> <li>258–260: Roma ile ikinci savaş. Roma imparatoru Valerian'ın Edessa Savaşı'nda ele geçirilmesi.</li> <li>215–271: <a href="/wiki/Mani_(peygamber)" title="Mani (peygamber)">Mani</a>, <a href="/wiki/Maniheizm" title="Maniheizm">Maniheizm</a>'in kurucusu.</li></ul> <p>271–301: Hanedan mücadelesiyle geçen bir dönem. </p><p>309–379: "Büyük" <a href="/wiki/II._%C5%9E%C3%A2p%C3%BBr" title="II. Şâpûr">II. Şâpûr</a> hükümdarlığı: </p> <ul><li>337–350: Nispeten az başarı getiren Roma'yla ilk savaş.</li> <li>358–363: Roma'yla ikinci savaş. Büyük galibiyetler, imparatorluğun doğu ve batı sınırlarını genişletti.</li></ul> <p>399–420: "Günahkar" <a href="/wiki/I._Yezdicerd" title="I. Yezdicerd">I. Yezdicerd</a> hükümdarlığı: </p> <ul><li>409: Hristiyanlara açıkça ibadet etme ve kilise inşa etme izni verilir.</li> <li>416–420: Yezdicerd'in eski kararını feshetmesi ve Hristiyanların zulme uğraması.</li></ul> <p>420–438: <a href="/wiki/V._Behr%C3%A2m" title="V. Behrâm">V. Behrâm</a>'ın hükümdarlığı: </p> <ul><li>420–422: Roma ile savaş.</li> <li>424: Dad-İşu Konseyi, Doğu Kilisesi'nin <a href="/wiki/Konstantinopolis" title="Konstantinopolis">Konstantinopolis</a>'ten bağımsız olduğunu ilan etti.</li></ul> <p>438–457: <a href="/wiki/II._Yezdicerd" title="II. Yezdicerd">II. Yezdicerd</a> hükümdarlığı: </p> <ul><li>441: Roma'yla savaşta başarı.</li> <li>451: Ermeni başkaldırısı <a href="/wiki/Avarayr_Muharebesi" title="Avarayr Muharebesi">Avarayr Muharebesi</a>'nde bastırıldı.</li></ul> <p>483: Hristiyanlara Hoşgörü Fermanı verildi. </p><p>491: Ermeni Kilisesi <a href="/wiki/Kalsedon_Konsili" class="mw-redirect" title="Kalsedon Konsili">Kalkedon (Kadıköy) Konsulünü</a> tanımadı: </p> <ul><li><a href="/wiki/Nasturiler" class="mw-redirect" title="Nasturiler">Nestoryan Hristiyanlığı</a> Sasani Devleti'nde egemen Hristiyan mezhebi oldu</li></ul> <p>531–579: <a href="/wiki/I._H%C3%BCsrev" title="I. Hüsrev">I. Hüsrev</a> hükümdarlığı, "ölümsüz ruhla" (Anuşirvan) </p><p>533: <a href="/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Roma İmparatorluğu">Roma İmparatorluğu</a> ile "Sonsuz Barış Antlaşması". </p><p>540–562: Roma İmparatorluğu ile savaş. </p><p>590–628: <a href="/wiki/II._H%C3%BCsrev" title="II. Hüsrev">II. Hüsrev</a> hükümdarlığı </p><p>603–628: <a href="/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Roma İmparatorluğu">Roma İmparatorluğu</a> ile savaş. </p> <ul><li><a href="/wiki/Ronikanes" title="Ronikanes">Ronikanes</a>'in yaşadığı dönem</li> <li>Suriye, Filistin, Mısır ve Anadolu'da fetihler</li> <li>İran Romalılar tarafından yenilmeden önceki <a href="/wiki/Ahameni%C5%9F_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Ahameniş İmparatorluğu">Ahameniş Hanedanı</a> sınırlarına hemen hemen geri döndü.</li></ul> <p>610: Araplar Sasani ordusunu Thi Qar (Dhu-Qar) Savaşı'nda yendi. </p><p>626: <a href="/wiki/Avarlar" title="Avarlar">Avarlar</a> ve İranlılar tarafından başarısız <a href="/wiki/Konstantinopolis_Ku%C5%9Fatmas%C4%B1_(626)" title="Konstantinopolis Kuşatması (626)">Konstantinopolis kuşatması</a>. </p><p>627: Roma İmparatoru Herakleios Assyria ve Mezopotamya'yı işgal etti. </p> <ul><li>İranlıların Nineveh Savaşı'nda birleşik Bizans güçleri tarafından kesin mağlubiyet edilmesi.</li></ul> <p>628–632: Birden fazla hükümdarın kaotik dönemi. </p><p>632–642: <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a> hükümdarlığı. </p><p>636: İran'ın Müslümanlar tarafından fethi sırasında <a href="/wiki/Kadisiye_Sava%C5%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Kadisiye Savaşı">Kadisiye Savaşı</a>'nda Sasanilerin kesin mağlubiyeti. </p><p>642: İran ordusunun <a href="/wiki/Nihavend" title="Nihavend">Nihavend</a>'de yok edilmesiyle Arapların son zaferi. </p><p>651: Son Sasani hükümdarı <a href="/wiki/III._Yezdicerd" title="III. Yezdicerd">III. Yezdicerd</a>, <a href="/wiki/Merv" title="Merv">Merv</a>'de (bugünkü <a href="/wiki/T%C3%BCrkmenistan" title="Türkmenistan">Türkmenistan</a>) öldürüldü, hanedan sona erdi. Oğlu <a href="/w/index.php?title=III._F%C3%AEr%C3%BBz&action=edit&redlink=1" class="new" title="III. Fîrûz (sayfa mevcut değil)">Fîrûz</a> ve diğerleri <a href="/wiki/%C3%87in" title="Çin">Çin</a>'e sürgüne gitti. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notlar">Notlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=21" title="Değiştirilen bölüm: Notlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=21" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Notlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-3"> <ol class="references"> <li id="cite_note-wiesehofer-1"><strong><a href="#cite_ref-wiesehofer_1-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWiesehofer1996">Wiesehofer 1996</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranicaonline.org/articles/ctesiphon">"CTESIPHON – Encyclopaedia Iranica"</a>. Iranicaonline.org. 17 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160517024048/http://www.iranicaonline.org/articles/ctesiphon">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 16 Aralık 2013</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=CTESIPHON+%E2%80%93+Encyclopaedia+Iranica&rft.pub=Iranicaonline.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranicaonline.org%2Farticles%2Fctesiphon&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Chyet_1997_284-3"><strong><a href="#cite_ref-Chyet_1997_284_3-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Chyet, Michael L. (1997). <a href="/wiki/Asma_Afsaruddin" title="Asma Afsaruddin">Afsaruddin, Asma</a>; Krotkoff, Georg; Zahniser, A. H. Mathias (Ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/humanismculturel0000unse"><i>Humanism, Culture, and Language in the Near East: Studies in Honor of Georg Krotkoff</i></a>. Eisenbrauns. s. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/humanismculturel0000unse/page/284">284</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-1-57506-020-0" title="Özel:KitapKaynakları/978-1-57506-020-0">978-1-57506-020-0</a>. <q>In the Middle Persian period (Sassanid Empire), Aramaic was the medium of everyday writing, and it provided scripts for writing Middle Persian, Parthian, Sogdian, and Khwarezmian.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Humanism%2C+Culture%2C+and+Language+in+the+Near+East%3A+Studies+in+Honor+of+Georg+Krotkoff&rft.pages=284&rft.pub=Eisenbrauns&rft.date=1997&rft.isbn=978-1-57506-020-0&rft.aulast=Chyet&rft.aufirst=Michael+L.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhumanismculturel0000unse&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDaryaee200899-100-4"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEDaryaee200899-100_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEDaryaee200899-100_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDaryaee2008">Daryaee 2008</a>, ss. 99-100.</span> </li> <li id="cite_note-5"><strong><a href="#cite_ref-5">^</a></strong> <span class="reference-text"><i>Encyclopedia of the Peoples of Africa and the Middle East</i>, Vol.1, Ed. Jamie Stokes, (Infobase Publishing, 2009), 601.</span> </li> <li id="cite_note-6"><strong><a href="#cite_ref-6">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Turchin, Peter; Adams, Jonathan M.; Hall, Thomas D (December 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381">"East-West Orientation of Historical Empires"</a>. <i>Journal of World-Systems Research</i>. <b>12</b> (2): 223. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1076-156X">1076-156X</a>. 20 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190520161830/http://jwsr.pitt.edu/ojs/index.php/jwsr/article/view/369/381">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 11 Eylül 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=East-West+Orientation+of+Historical+Empires&rft.pages=223&rft.date=2006-12&rft.issn=1076-156X&rft.aulast=Turchin&rft.aufirst=Peter&rft.au=Adams%2C+Jonathan+M.&rft.au=Hall%2C+Thomas+D&rft_id=http%3A%2F%2Fjwsr.pitt.edu%2Fojs%2Findex.php%2Fjwsr%2Farticle%2Fview%2F369%2F381&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><strong><a href="#cite_ref-7">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Taagepera, Rein (1979). "Size and Duration of Empires: Growth-Decline Curves, 600 B.C. to 600 A.D.". <i>Social Science History</i>. p. 122. <b>3</b> (3/4). <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307/1170959">10.2307/1170959</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0145-5532">0145-5532</a>. <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1170959">1170959</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Size+and+Duration+of+Empires%3A+Growth-Decline+Curves%2C+600+B.C.+to+600+A.D.&rft.place=p.+122&rft.date=1979&rft.issn=0145-5532&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1170959&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1170959&rft.aulast=Taagepera&rft.aufirst=Rein&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><strong><a href="#cite_ref-8">^</a></strong> <span class="reference-text">Garthwaite, Gene R., <i>The Persians</i>, p. 2</span> </li> <li id="cite_note-ury-9"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-ury_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-ury_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">J. B. Bury, p. 109.</span> </li> <li id="cite_note-Durant-10"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-Durant_10-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Durant_10-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Durant.</span> </li> <li id="cite_note-11"><strong><a href="#cite_ref-11">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html">"Transoxiana 04: Sasanians in Africa"</a>. 28 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080528203821/http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Transoxiana+04%3A+Sasanians+in+Africa&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.transoxiana.com.ar%2F0104%2Fsasanians.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><strong><a href="#cite_ref-12">^</a></strong> <span class="reference-text">Sarfaraz, pp. 329–330</span> </li> <li id="cite_note-tera-13"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-tera_13-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-tera_13-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.artarena.force9.co.uk/sass2.htm">"Iransaga: The art of Sassanians"</a>. 15 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080515204345/http://www.artarena.force9.co.uk/sass2.htm">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iransaga%3A+The+art+of+Sassanians&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.artarena.force9.co.uk%2Fsass2.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><strong><a href="#cite_ref-14">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 305.</span> </li> <li id="cite_note-15"><strong><a href="#cite_ref-15">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 194-198.</span> </li> <li id="cite_note-16"><strong><a href="#cite_ref-16">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 197.</span> </li> <li id="cite_note-17"><strong><a href="#cite_ref-17">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 199.</span> </li> <li id="cite_note-18"><strong><a href="#cite_ref-18">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 200.</span> </li> <li id="cite_note-19"><strong><a href="#cite_ref-19">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 206.</span> </li> <li id="cite_note-iranologie-20"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-iranologie_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-iranologie_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-iranologie_20-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-iranologie_20-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090715080555/http://www.iranologie.com/history/history5.html">"Iranologie History of Iran Chapter V: Sasanians"</a>. 15 Temmuz 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranologie.com/history/history5.html">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iranologie+History+of+Iran+Chapter+V%3A+Sasanians&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranologie.com%2Fhistory%2Fhistory5.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><strong><a href="#cite_ref-21">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 218</span> </li> <li id="cite_note-22"><strong><a href="#cite_ref-22">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 217</span> </li> <li id="cite_note-z19-23"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-z19_23-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-z19_23-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 219</span> </li> <li id="cite_note-TemBr-24"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-TemBr_24-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-TemBr_24-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-TemBr_24-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak ansiklopedi">"Sasaniler". <i>Temel Britannica Ansiklopedisi</i>. 15. Cilt. İstanbul: Ana Yayıncılık. 1993. ss. sf. 70.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Sasaniler&rft.btitle=Temel+Britannica+Ansiklopedisi&rft.place=%C4%B0stanbul&rft.pages=sf.+70&rft.pub=Ana+Yay%C4%B1nc%C4%B1l%C4%B1k&rft.date=1993&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-DTA101-25"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-DTA101_25-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-DTA101_25-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Kinder & Hilgemann, s. 101</span> </li> <li id="cite_note-26"><strong><a href="#cite_ref-26">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 229.</span> </li> <li id="cite_note-Frye-27"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-Frye_27-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Frye_27-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Frye_27-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html">"Richard Frye "The History of Ancient Iran<span style="padding-right:0.2em;">"</span>"</a>. 2 Eylül 2006 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060902025020/http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Richard+Frye+%22The+History+of+Ancient+Iran%22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fordham.edu%2Fhalsall%2Fmed%2Ffryehst.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Chamber-28"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-Chamber_28-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Chamber_28-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Chamber_28-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Chamber_28-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Chamber_28-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Chamber_28-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php">"Iran Chamber Society: The Sassanid Empire, 224 - 642 CE"</a>. 10 Kasım 2006 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061110131804/http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iran+Chamber+Society%3A+The+Sassanid+Empire%2C+224+-+642+CE&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iranchamber.com%2Fhistory%2Fhistoric_periods.php&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><strong><a href="#cite_ref-29">^</a></strong> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ecai.org/sasanianweb/">"The Near East in Late Antiquity The Sasanian Empire"</a> 14 Aralık 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061214083059/http://www.ecai.org/sasanianweb/">arşivlendi</a>., Guitty Azarpay</span> </li> <li id="cite_note-30"><strong><a href="#cite_ref-30">^</a></strong> <span class="reference-text">Sarfaraz, p. 344</span> </li> <li id="cite_note-31"><strong><a href="#cite_ref-31">^</a></strong> <span class="reference-text">Nicolle, p. 10</span> </li> <li id="cite_note-nic-32"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-nic_32-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-nic_32-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Nicolle, p. 14</span> </li> <li id="cite_note-33"><strong><a href="#cite_ref-33">^</a></strong> <span class="reference-text">Nicolle, pp. 15-18</span> </li> <li id="cite_note-34"><strong><a href="#cite_ref-34">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 239</span> </li> <li id="cite_note-dan57-35"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-dan57_35-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-dan57_35-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Daniel, p. 57</span> </li> <li id="cite_note-s11-36"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-s11_36-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-s11_36-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Nicolle, p. 11</span> </li> <li id="cite_note-z201-37"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-z201_37-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-z201_37-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 201</span> </li> <li id="cite_note-38"><strong><a href="#cite_ref-38">^</a></strong> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chn.ir/en/news/?section=2&id=4471">Iranian cultrual heritage news agency (CHN)</a><sup class="noprint Inline-Template"><span title="tarihinden beri ölü bağlantı" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-39"><strong><a href="#cite_ref-39">^</a></strong> <span class="reference-text">Parviz Marzban, p.36</span> </li> <li id="cite_note-40"><strong><a href="#cite_ref-40">^</a></strong> <span class="reference-text">Fergusson, <i>History of Architecture</i>, cilt. i, 3. edisyon, s. 381−3.</span> </li> <li id="cite_note-s06-41"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-s06_41-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-s06_41-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Nicolle, p. 6</span> </li> <li id="cite_note-42"><strong><a href="#cite_ref-42">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.payvand.com/news/04/aug/1199.html">"Iranian Cultural Heritage News Agency"</a>. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070929120428/http://www.payvand.com/news/04/aug/1199.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">24 Mart</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Iranian+Cultural+Heritage+News+Agency&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.payvand.com%2Fnews%2F04%2Faug%2F1199.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><strong><a href="#cite_ref-43">^</a></strong> <span class="reference-text">Frye, p. 325</span> </li> <li id="cite_note-44"><strong><a href="#cite_ref-44">^</a></strong> <span class="reference-text">Sarfaraz, p. 353</span> </li> <li id="cite_note-45"><strong><a href="#cite_ref-45">^</a></strong> <span class="reference-text">Rawlinson, p. 176</span> </li> <li id="cite_note-46"><strong><a href="#cite_ref-46">^</a></strong> <span class="reference-text">Rawlinson, p. 177</span> </li> <li id="cite_note-47"><strong><a href="#cite_ref-47">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 272</span> </li> <li id="cite_note-48"><strong><a href="#cite_ref-48">^</a></strong> <span class="reference-text">Zarinkoob, p. 207</span> </li> <li id="cite_note-49"><strong><a href="#cite_ref-49">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livius.org/ne-nn/nisaia/nisaia.html">"Livius article on Sassanid Empire"</a>. 11 Şubat 2013 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130211030112/http://www.livius.org/ne-nn/nisaia/nisaia.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">24 Mart</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Livius+article+on+Sassanid+Empire&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.livius.org%2Fne-nn%2Fnisaia%2Fnisaia.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><strong><a href="#cite_ref-50">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120903070113/http://www.ghandchi.com/iranscope/Anthology/KavehFarrokh/Khoupenia/index.html">"<span style="padding-left:0.2em;">"</span>Sassanian Elite Cavalry" Book review by Dr. David Khoupenia"</a>. 3 Eylül 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ghandchi.com/iranscope/Anthology/KavehFarrokh/Khoupenia/index.html">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 13 Kasım 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%22Sassanian+Elite+Cavalry%22+Book+review+by+Dr.+David+Khoupenia&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ghandchi.com%2Firanscope%2FAnthology%2FKavehFarrokh%2FKhoupenia%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><strong><a href="#cite_ref-51">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070216232217/http://www.payvand.com/news/04/sep/1055.html">"Parsi population in India declines"</a>. <i>payvand.com</i> (İngilizce). 16 Şubat 2007 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.payvand.com/news/04/sep/1055.html">kaynağından</a> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=payvand.com&rft.atitle=Parsi+population+in+India+declines&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.payvand.com%2Fnews%2F04%2Fsep%2F1055.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3ASasani+%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ayrıca_bakınız"><span id="Ayr.C4.B1ca_bak.C4.B1n.C4.B1z"></span>Ayrıca bakınız</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=22" title="Değiştirilen bölüm: Ayrıca bakınız" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=22" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ayrıca bakınız"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0ran_H%C3%BCk%C3%BCmdarlar%C4%B1_listesi#Sasani_İmparatorluğu_(224–670)" class="mw-redirect" title="İran Hükümdarları listesi">Sasani İmparatorluğu Hükümdarları</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=23" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=23" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Bu makale, büyük ölçüde İngilizce Wikipedia'da yer alan <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sassanid_Empire" class="extiw" title="en:Sassanid Empire">muadil makalenin</a> 13 Kasım 2006 tarihli sürümünün (<a class="external autonumber" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sassanid_Empire&oldid=81291024">[2]</a>1 Eylül 2020 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200901231045/https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sassanid_empire">arşivlendi</a>.) çevirisidir.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yayınlar_(Türkçe_Literatür)"><span id="Yay.C4.B1nlar_.28T.C3.BCrk.C3.A7e_Literat.C3.BCr.29"></span>Yayınlar (Türkçe Literatür)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=24" title="Değiştirilen bölüm: Yayınlar (Türkçe Literatür)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=24" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yayınlar (Türkçe Literatür)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Aday, Kamile İnci. <i>Khuzistan Kroniği Sunumu, Tercümesi, Tahlili</i>, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Mardin, 2019.</li> <li>Alıcı, Mehmet. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/2003/20908.pdf">"Sāsānī İmparatorluğu’nun Erken Döneminde Hristiyanların Konumu ve İlk Sinodlar"</a>2 Haziran 2018 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180602061912/http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/37/2003/20908.pdf">arşivlendi</a>., Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: 56, Sayı:1 (Haziran 2015), s. 33-75.</li> <li>Aydın, Gazi. <i>Süryani Kroniklerine Göre Bizans-Sasani Savaşlarının Mezopotamya Şehirlerine Etkisi: Nusaybin Örneği (IV-VII. Yüzyıllar)</i>, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Mardin Artuklu Üniversitesi, Mardin 2017.</li> <li>Altungök, Ahmet. <i>(IV. ve VIII. yüzyıllar arası) Sasaniler dönemi Türk-Fars ilişkileri.</i> Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ 2007.</li> <li>Altungök, Ahmet. "MS 616-619 Sasani-Bizans Savaşlarında Üsküdar'ın Konumu ve Önemi", <i>Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VIII, 21-23 Kasım 2014, Bildiriler</i>, Cilt: I, İstanbul, 2015, 67-79.</li> <li>Altungök, Ahmet. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://static.dergipark.org.tr:8080/article-download/imported/5000135992/5000124881.pdf">Sâsânî Kültür ve Medeniyetinin İslâm Kültür ve Medeniyetine Etkileri</a><sup class="noprint Inline-Template"><span title="tarihinden beri ölü bağlantı" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a></i>]</span></sup></i>, <i>Tarih İncelemeleri Dergisi</i>, Cilt: XXIX, Sayı: 2, 2014, s. 445-487.</li> <li>Altungök, Ahmet. <i>Siyasi, İdari, İktisadi, Sosyal ve Kültürel Açıdan Sâsânî Devleti</i>, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Fırat Üniversitesi, Elazığ 2012.</li> <li>Aydın, Şadi. "Sasani Kültürü ve İslam'ın Çatışma Alanı: İran, <i>Journal of Awareness</i>, Vol. III/4 (2018), pp. 65-76.</li> <li>Bahadır, Gürhan. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.turkishstudies.net/Makaleler/561776263_bahad%C4%B1rg%C3%BCrhan.pdf">Anadolu'da Bizans-Sasani Etkileşimi (IV.-VII. Yüzyıllar)</a>5 Mart 2016 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305014213/http://www.turkishstudies.net/Makaleler/561776263_bahad%C4%B1rg%C3%BCrhan.pdf">arşivlendi</a>.</i>, Turkish Studies, Vol. VI, No. 1 (2011), pp. 685-703.</li> <li>Bilgiç, Emine. <i>Geç Roma İmparatorluk çağında Roma - Sasani ihtilafları: Roma'nın Doğu Sınırları</i>. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya 2012.</li> <li>Bilgiç, Emine. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://proje.akdeniz.edu.tr/mcri/mjh/2-2/MJH-3-Emine_Bilgic_M_S_%20III_Yuzyil_Roma_Sasani_Ihtilaflarina_Iliskin_Bir_Degerlendirme_Pers_Krali_I_Sapurun_Roma_Imparatoru_Valerianusu_Esir_Almasi.pdf">"M.S. III. Yüzyıl Roma-Sasani İhtilaflarına İlişkin Bir Değerlendirme: Pers Kralı I. Şâpûr’un Roma İmparatoru Valerianus’u Esir Alması"</a>9 Ağustos 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170809085949/http://proje.akdeniz.edu.tr/mcri/mjh/2-2/MJH-3-Emine_Bilgic_M_S_%20III_Yuzyil_Roma_Sasani_Ihtilaflarina_Iliskin_Bir_Degerlendirme_Pers_Krali_I_Sapurun_Roma_Imparatoru_Valerianusu_Esir_Almasi.pdf">arşivlendi</a>., Akdeniz İnsani Bilimler Dergisi/Mediterranean Journal of Humanities, C. II, S. 2 (2012), s.25-34.</li> <li>Bilgiç Kavak, Emine. <i>Doğu Roma İmparatoru Iustinianus ve Sasani İmparatoru Hüsrev Anuşirvan'ın Doğu Akdeniz Politikalarının Karşılaştırılması</i>, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, 2018.</li> <li>Canpolat, Yusuf. <i>Sâsânîlerin kuruluşundan Hz. Muhammed döneminin sonuna kadar Arap-Sâsâni ilişkileri</i>, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kafkas Üniversitesi, Kars 2019.</li> <li>Çelebi, Furkan. "Mekke’nin Ticarî Bir Merkeze Dönüşmesinde Bizans-Sasanî Mücadelesinin Rolü", <i>Siyer Araştırmaları Dergisi</i>, Sayı: 16 (2024), s., 69 - 89.</li> <li>Daryaee, Touraj, "Sasani Döneminde Bid’atçılığa Genel Bir Bakış", çev. M. Yücel, <i>Anemon: Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi</i>, C. V, S. 1 (2017), s. 217-222.</li> <li>Demir, Sena. <i>İmparator Herakleios (610-641) dönemi Bizans Sâsânî ilişkileri</i>, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Kocaeli 2014.</li> <li>Dönmez, Belma "Eftalit-Sasan Münasebetleri Üzerine", <i>İtil Suwi Aka Turur: EÜ TDAE Türk Tarihi Anabilim Dalı 25. Yıl Armağanı</i>, İzmir, 2017, s. 157-167.</li> <li>Ersoy, Tolga. "Antik İran Medeniyetinin Hukukî Temelleri: Mâtîkân ê Hazâr Dâtastân ve Sâsânî Yasama Faaliyeti", <i>Tarih ve Uygarlık İstanbul Dergisi</i>, Sayı: 7 (Eylül 2015), s.43-57.</li> <li>Ersoy, Tolga. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151025095022/http://www.historystudies.net/Makaleler/1983397620_3%20-%20Ersoy,%20Tolga.pdf">"Bizans ve Sâsânî İmparatorlukları Arasında Akdedilen Dara Antlaşması’ndaki İktisadî Hükümlerin Değerlendirilmesi"</a>, <i>Journal of History Studies, Bizans Özel Sayısı</i>, Cilt: VII, Sayı: 2, Haziran 2015, s. 33-45.</li> <li>Ersoy, Tolga. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://drive.google.com/file/d/1UjYrC97H3o1o28yW9XRZLwaFLpi8cKUo/view">"Bizans-Sâsâni Savaşları Bağlamında Prokopios’un Akhunları Tasviri"</a>, <i>XVII. Türk Tarih Kongresi, Ankara: 15-17 Eylül 2014, Kongreye Sunulan Bildiriler</i>, II. Cilt - I. Kısım: <i>Orta Asya ve Kafkasya Tarihi</i>. Ankara: TTK, 2018, s. 89-106.</li> <li>Ersoy, Tolga. <i>Prokopios'un Yapıtlarında Perslerin Temsili</i>. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul 2009.</li> <li>Ersoy, Tolga. "Sâsânî İmparatorluğu’nda Köleliğe Dair Hukukî Düzenlemeler: Mâtîkân ê Hazâr Dâtastân Temelinde Bir İnceleme", <i>Arkeoloji, Tarih ve Epigrafi'nin Arasında: Prof. Dr. Vedat Çelgin'in 68. Doğum Günü Onuruna Makaleler</i>, Haz. M. Arslan, F. Baz, İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları, 2018, s. 383-400.</li> <li>Kaçar, Turhan. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143523/http://www.journals.istanbul.edu.tr/iutarih/article/view/1023016924/1023016133">"Anadolu'da Sasaniler ve Romalılar, M.S. 226-363: Emperyal İdeoloji ve Kriz"</a>, <i>Tarih Dergisi</i>, Sayı 47 (2008), s.1-22.</li> <li>Kaçar, Turhan. "Dünyaya İki Işık: Geç Antikçağ'da İran ve Roma", <i>Doğu Batı: Düşünce Dergisi</i>, S. 61, 2012, s. 153-180.</li> <li>Kaçar, Turhan. "Üsküdar'da Sasaniler, MS. 615 ve 626", <i>Uluslararası Üsküdar Sempozyumu VIII, 21-23 Kasım 2014, Bildiriler</i>, Cilt: I, İstanbul, 2015, s.99-107.</li> <li>Kaçar, Turhan. "Sasani Tarih Yazımında Paradigma Meselesi, Yeni Veriler ve Yeni Ufuklar", <i>Dîvân</i>, 2019/1, s. 227-244.</li> <li>Karadeniz, Yılmaz. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt4/sayi16_pdf/karadeniz_yilmaz.pdf">I. Hüsrev Döneminde İpek Yolu Üzerinde Sasani-Göktürk Mücadelesi (531- 579)</a>24 Eylül 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924104013/http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt4/sayi16_pdf/karadeniz_yilmaz.pdf">arşivlendi</a>.</i>, <i>Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi</i>, Cilt: IV, Sayı: 16 (2011), s. 207-214.</li> <li>Karadeniz, Yılmaz. "IV. Hürmüz ve II. Hüsrev Dönemlerinde Göktürk-Sasani İlişkileri (576-628)", Akademik Araştırma ve Dayanışma Derneği Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, Sayı: 19 (Mart 2012), s. 27-41.</li> <li>Kaya, Mehmet Ali. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143436/http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XX-1_2005/TIDXX-1_2005-07.pdf">III. Gordianus'un Pers (= Sasani) Seferi: Güzergah, Savaşlar ve İmparatorun Ölümü</a></i>, Tarih İncelemeleri Dergisi, 2005,20(1):157-167</li> <li>Konuk, Süha. <i>VI. yüzyıl Bizans-Sasani mücadelesinde Yukarı Dicle havzası</i>. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Muğla Üniversitesi, Muğla 2012.</li> <li>Konuk, Süha. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131023203733/http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/XXVIII-1_2013/TIDXXVIII-1-2013-09.pdf">Güneydoğu Anadolu Bölgesinin III.-VII. Yüzyıllardaki Tarihi Coğrafyasına İlişkin Erken Ortaçağ Kaynakları</a></i>, <i>Tarih İncelemeleri Dergisi, </i>Cilt: XXVIII, Sayı:1 (2003), s. 175-192.</li> <li>Kütük, Ahmet. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.johschool.com/Makaleler/355568357_7.%20ahmet_kutuk.pdf">İmparator I. Justinianos’un İlk Yıllarında Bizans İmparatorluğu’nun Mezopotamya Sınırı (527-532)</a>27 Nisan 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143653/http://www.johschool.com/Makaleler/355568357_7.%20ahmet_kutuk.pdf">arşivlendi</a>.</i>, Tarih Okulu Dergisi, Yıl 7, Sayı XVIII (Haziran 2014), s.141-164.</li> <li>Niray, Nasır, “Sâsâni İmparatorluğu’nun Devlet Yapısı Üzerine Bir İnceleme”, Muğla Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, C. V, (Güz 2001), Muğla 2001, s. 67-86.</li> <li>Naskali, Esko. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c36/c360123.pdf">"Sâsâniler"</a>27 Nisan 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427124928/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c36/c360123.pdf">arşivlendi</a>., <i>TDV İslam Ansiklopedisi</i>, Cilt: 36, İstanbul 2009, s. 174-176.</li> <li>Özmenli, Mehmet. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://static.dergipark.org.tr:8080/article-download/imported/5000001318/5000002009.pdf">"V. ve VI. Yüzyıllarda Bizans Devleti-Sasani Devleti-Ermeni Derebeylerinin Mücadeleleri ve Türkler"</a><sup class="noprint Inline-Template"><span title="tarihinden beri ölü bağlantı" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a></i>]</span></sup>, <i>Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi</i>, Cilt:17, Sayı:3, 2008, 323-332</li> <li>Sivrioğlu, Ulaş Töre. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.turkishstudies.net/Makaleler/718998406_22Sivrio%C4%9FluUla%C5%9FT%C3%B6re-trh-389-428.pdf">"İlk İslam Fetihleri ve Sāsāni Devleti'nin Çöküşü"</a>5 Mart 2016 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160305154254/http://www.turkishstudies.net/Makaleler/718998406_22Sivrio%C4%9FluUla%C5%9FT%C3%B6re-trh-389-428.pdf">arşivlendi</a>., <i>Turkish Studies</i>, Vol. 10/9 (2015), p. 398-428.</li> <li>Sivrioğlu, Ulaş Töre. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427142830/http://www.historystudies.net/Makaleler/1154815197_12-Ula%C5%9F%20T%C3%B6re%20Sivrio%C4%9Flu.pdf">"İslâm Kaynaklarına Göre Nuşirevân-ı Âdil"</a>, <i>History Studies</i>, Volume 5, Issue 5 (2013), s. 225 -252.</li> <li>Sivrioğlu, Ulaş Töre. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.akademiktarihvedusunce.org/atdd/index.php/atdd/article/view/102">"Pehlevice (Orta Farsça) Bir Tarihî Coğrafya Metni: Šahrestānīhā ī Ērānšahr"</a>27 Nisan 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143527/http://www.akademiktarihvedusunce.org/atdd/index.php/atdd/article/view/102">arşivlendi</a>., <i>Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi</i>, Cilt 1, Sayı 3 (2014), s. 20-47.</li> <li>Sivrioğlu, Ulaş Töre. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1036029026_39Sivrio%C4%9FluUla%C5%9FT%C3%B6re-trh-675-703.pdf">"Sāsānilerde Askeri Teşkilat, Silah Teknolojisi Ve Savaş Stratejileri"</a>27 Nisan 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143448/http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1036029026_39Sivrio%C4%9FluUla%C5%9FT%C3%B6re-trh-675-703.pdf">arşivlendi</a>., Turkish Studies, Volume 8/5 (2013), p. 675-703.</li> <li>Tezcan, Mehmet. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1122895438_12.%20V.%20Y%C3%9CZYILDA%20ERMEN%C4%B0.pdf">"V. Yüzyılda Ermeni-Sasani Savaşları ve Ermenilere Hun Desteği"</a>31 Ekim 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171031184902/http://www.turkiyatjournal.com/Makaleler/1122895438_12.%20V.%20Y%C3%9CZYILDA%20ERMEN%C4%B0.pdf">arşivlendi</a>., A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, Sayı: 32, Erzurum 2007, s. 183-202.</li> <li>Tezcan, Mehmet. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tekedergisi.com/Makaleler/1621417040_6tezcan.pdf">"İpek Yolu’nun İran Güzergâhı Ve İpek Yolu Ticaretine İran Engellemesi"</a>27 Nisan 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150427143545/http://www.tekedergisi.com/Makaleler/1621417040_6tezcan.pdf">arşivlendi</a>., <i>Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi,</i> Sayı: 3/1, 2014, s. 96-123.</li> <li>Toğay, Ali Hüseyin. "Sasani-Bizans ilişkileri (VI. ve VII. yüzyıllar)", Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi, Nevşehir, 2016.</li> <li>Yalbaz, İsmail Safa. <i>Bizans Mimari Bezemesinde Sasani Sanatının Etkisi</i> Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul 2015.</li> <li>Yücel, Muhammet. <i>Erken Dönem Sasani Tarihi ve Sikkeleri.</i> Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2013.</li> <li>Yücel, Muhammet. <i>Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da Pers varlığı (M.S. 224-651)</i>, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul 2018.</li> <li>Öztürk, Engin. Bizans Döneminde Anadolu'da Yaşayan Ermeniler, İstanbul: Urzeni, 2020.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yayınlar_(Yabancı_Literatür)"><span id="Yay.C4.B1nlar_.28Yabanc.C4.B1_Literat.C3.BCr.29"></span>Yayınlar (Yabancı Literatür)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=25" title="Değiştirilen bölüm: Yayınlar (Yabancı Literatür)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=25" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yayınlar (Yabancı Literatür)"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Klaus Schippman, Grundzüge der Geschichte des sasanidischen Reiches (1990 Darmstadt)</li> <li>Bury, J. B. "History Of The Later Roman Empire", Macmillan & Co., 1923.</li> <li>Christensen, A., "Sassanid Persia", <i>The Cambridge Ancient History, Volume XII: The Imperial Crisis and Recovery (A.D. 193-324)</i>, Cook, S.A. et al, eds, Cambridge: University Press.</li> <li>Daniel, Elton L., <i>The History of Iran</i>, Greenwood Press, 2001. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0313307318" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-313-30731-8</a></li> <li>Durant, Will, "The Age Of Faith", <i>The Story of Civilization</i>, Vol. 4</li> <li>Kinder, Hermann & Hilgemann, Werner, <i>Dünya Tarihi Atlası</i>, 1. Cilt, ODTÜ Yayıncılık, Ankara, 2007. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9944344001" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9944-344-00-1</a></li> <li>Nicolle, David, <i>Sassanian Armies: the Iranian empire early 3rd to mid-7th centuries AD</i>, Montvert, 1996. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/1874101086" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-874101-08-6</a></li> <li>Oranskij, I. M., <i>Les Langues Iraniennes</i>, Librairie C. Klincksieck, Paris, 1977, pp 71–76. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/2252019913" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 2-252-01991-3</a>.</li> <li>Parviz Marzban, <i>Kholaseh Tarikhe Honar</i>, Elmiv Farhangi, 2001. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9644451775" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 964-445-177-5</a></li> <li>Rawlinson, George, <i>The Seven Great Monarchies of the Ancient Eastern World: The Seventh Monarchy: History of the Sassanian or New Persian Empire</i>, IndyPublish.com, 2005. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/1421957345" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-4219-5734-5</a></li> <li>Sarfaraz, Ali Akbar, and Bahman Firuzmandi, <i>Mad, Hakhamanishi, Ashkani, Sasani</i>, Marlik, 1996. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9649049517" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 964-90495-1-7</a></li> <li>Wiesehöfer, Josef, <i>Ancient Persia</i>, New York: I.B. Taurus, 1996.</li> <li>Wiesehöfer, Josef, <i>The Late Sasanian Near East</i>. In: Chase Robinson (ed.), <i>The New Cambridge History of Islam</i> Vol. 1. Cambridge 2010, pp. 98–152.</li> <li>Yarshater, Ehsan (ed.): <i>The Cambridge History of Iran</i>, vol. 3 p. 1 Cambridge 1983, pp. 568–592.</li> <li>Zarinkoob, Abdolhossein, <i>Ruzgaran: tarikh-i Iran az aghz ta saqut saltnat Pahlvi</i>, Sukhan, 1999. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9646961118" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 964-6961-11-8</a></li> <li>Bu makalenin orijinali, şu anda Kamu Malı olan (Public Domain) Encyclopædia Britannica Eleventh Edition adlı eserden metin parçaları içerir.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İnternet"><span id=".C4.B0nternet"></span>İnternet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=26" title="Değiştirilen bölüm: İnternet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=26" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İnternet"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090715080555/http://www.iranologie.com/history/history5.html">Iranologie History of Iran Chapter V: Sasanians</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php">Iran Chamber Society (History of Iran)</a>10 Kasım 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061110131804/http://www.iranchamber.com/history/historic_periods.php">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livius.org/persia.html">Livius articles on ancient Persia</a>13 Mayıs 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110513141529/http://www.livius.org/persia.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html">Richard Frye "The History of Ancient Iran"</a>2 Eylül 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060902025020/http://www.fordham.edu/halsall/med/fryehst.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.artarena.force9.co.uk/hpart.html">Iransaga: Persian arts through the centuries</a>9 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061009002235/http://www.artarena.force9.co.uk/hpart.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/religions/articles/aba_church_persia.php">Christianity in Ancient Iran: Aba & The Church in Persia</a>25 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061025231830/http://www.iranchamber.com/religions/articles/aba_church_persia.php">arşivlendi</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&veaction=edit&section=27" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&section=27" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560057">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560105">@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sistersitebox{display:none!important}}</style><div class="side-box side-box-right"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560075">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons'ta <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sassanids" class="extiw" title="commons:Category:Sassanids"><span style="">Sasani İmparatorluğu</span></a></b></i> ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_sasanian_dyn_20050301.html">iranica.com</a>9 Ocak 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100109191214/http://www.iranica.com/newsite/articles/ot_grp7/ot_sasanian_dyn_20050301.html">arşivlendi</a>. <a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Iranica" title="Encyclopædia Iranica">Encyclopædia Iranica</a>'daki Sasani Hanedanı makalesi</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ecai.org/sasanianweb/">ECAI.org <i>Geç İlkçağ'da Yakın Doğu: Sasani İmparatorluğu</i></a>14 Aralık 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061214083059/http://www.ecai.org/sasanianweb/">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/art/articles/art_of_sassanians.php">Sasanilerde Sanat</a>26 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061026095827/http://www.iranchamber.com/art/articles/art_of_sassanians.php">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid-crowns.html">Sasani taçları</a>8 Kasım 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061108103315/http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid-crowns.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid_kings.html">Sasani paraları</a>7 Kasım 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061107051131/http://www.livius.org/sao-sd/sassanids/sassanid_kings.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hp.uab.edu/image_archive/ugp/">Sasanilerde tekstil</a>22 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061022075330/http://www.hp.uab.edu/image_archive/ugp/">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.islamicarchitecture.org/art/islamic-metalwork.html">Islamic Metalwork</a> 12 Ocak 2022 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220112175249/https://www.freeswfgames.com/">arşivlendi</a>. <i>Sasani Sanatı'nın sürmesi</i></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/sassanids/sassanid_images_inscriptions1.php">Sasani Resimleri ve Yazıtlarına dair bir inceleme</a>25 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061025233710/http://www.iranchamber.com/history/sassanids/sassanid_images_inscriptions1.php">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html">Afrika'da Maveraünnehir'de Sasaniler 4</a>28 Mayıs 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080528203821/http://www.transoxiana.com.ar/0104/sasanians.html">arşivlendi</a>..</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/ctesiphon/ctesiphon.php">Ctesiphon ; Parth ve Sasani imparatorluklarının başkenti, Jona Lendering tarafından</a>16 Ekim 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061016155947/http://www.iranchamber.com/history/ctesiphon/ctesiphon.php">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranchamber.com/history/islamic_conquest/islamic_conquest.php">İran'in Müslümanlar tarafından Fethi</a>5 Ekim 2019 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191005023220/http://www.iranchamber.com/history/islamic_conquest/islamic_conquest.php">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iranian.com/History/2000/August/China/">Çin'de Pirooz, Frank Wong tarafından</a>11 Şubat 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070211160356/http://www.iranian.com/History/2000/August/China/">arşivlendi</a>.</li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Antik_Mezopotamya" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1" title="Şablon:Antik Mezopotamya konuları"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1" title="Şablon tartışma:Antik Mezopotamya konuları"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Antik_Mezopotamya" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Antik Mezopotamya</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_co%C4%9Frafyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya coğrafyası (sayfa mevcut değil)">Coğrafya</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Modern</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Basra_K%C3%B6rfezi" title="Basra Körfezi">Basra Körfezi</a></li> <li><a href="/wiki/Yukar%C4%B1_Mezopotamya" title="Yukarı Mezopotamya">Yukarı Mezopotamya</a></li> <li><a href="/wiki/Dicle-F%C4%B1rat_havzas%C4%B1" title="Dicle-Fırat havzası">Dicle-Fırat havzası</a> <ul><li><a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a></li> <li><a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_Batakl%C4%B1klar%C4%B1" title="Mezopotamya Bataklıkları">Mezopotamya Bataklıkları</a></li> <li><a href="/wiki/Suriye_%C3%87%C3%B6l%C3%BC" title="Suriye Çölü">Suriye Çölü</a></li> <li><a href="/wiki/Toros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Toros Dağları">Toros Dağları</a></li> <li><a href="/wiki/Zagros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Zagros Dağları">Zagros Dağları</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Antik</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a></li> <li><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asur</a></li> <li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></li> <li><a href="/wiki/Chaldea" class="mw-redirect" title="Chaldea">Keldan</a></li> <li><a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a></li> <li><a href="/wiki/Hattiler" title="Hattiler">Hatti</a></li> <li><a href="/wiki/Med_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Med İmparatorluğu">Med</a></li> <li><a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurri</a></li> <li><a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümer</a></li> <li><a href="/wiki/Urartular" title="Urartular">Urartu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antik_Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu_%C5%9Fehirleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antik Yakın Doğu şehirleri (sayfa mevcut değil)">Şehirler</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg" class="mw-file-description" title="Antik Mezopotamya silindir mühürü"><img alt="Antik Mezopotamya silindir mühürü" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/150px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg" decoding="async" width="150" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/225px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/300px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg 2x" data-file-width="1550" data-file-height="1900" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya tarihi (sayfa mevcut değil)">Tarih</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tarih öncesi</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/A%C5%9F%C3%B6lyen" title="Aşölyen">Aşölyen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mousteryan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mousteryan (sayfa mevcut değil)">Mousteryan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zarziyan_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zarziyan kültürü (sayfa mevcut değil)">Zarziyan</a></li> <li><a href="/wiki/Natufyan_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Natufyan kültürü">Natufyan</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87anak_%C3%87%C3%B6mlek_%C3%96ncesi_Neolitik_A" title="Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A">Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87anak_%C3%87%C3%B6mlek_%C3%96ncesi_Neolitik_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çanak Çömlek Öncesi Neolitik B (sayfa mevcut değil)">Çanak Çömlek Öncesi Neolitik B</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hassuna_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hassuna kültürü (sayfa mevcut değil)">Hassuna</a>/<a href="/w/index.php?title=Samarra_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samarra kültürü (sayfa mevcut değil)">Samarra</a></li> <li><a href="/wiki/Halaf_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Halaf kültürü">Halaf</a></li> <li><a href="/wiki/Obeyd_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Obeyd kültürü">Obeyd</a></li> <li><a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cemdet_Nasr_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cemdet Nasr dönemi (sayfa mevcut değil)">Cemdet Nasr</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tarih</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=S%C3%BCmer_Erken_Hanedanl%C4%B1k_D%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sümer Erken Hanedanlık Dönemi (sayfa mevcut değil)">Erken Hanedanlık</a></li> <li><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a></li> <li><a href="/wiki/Simurrum" title="Simurrum">Simurrum</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Ur_Hanedan%C4%B1" title="Üçüncü Ur Hanedanı">III. Ur</a></li> <li><a href="/wiki/Birinci_Babil_Hanedan%C4%B1" title="Birinci Babil Hanedanı">Eski Babil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kasitler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kasitler (sayfa mevcut değil)">Kasit</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Asur İmparatorluğu">Yeni Asur</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Babil_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Babil İmparatorluğu">Yeni Babil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ahameni%C5%9F_Asur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahameniş Asur (sayfa mevcut değil)">Ahameniş</a></li> <li><a href="/wiki/Seleukos_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Seleukos İmparatorluğu">Selevkos</a></li> <li><a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_(Roma_eyaleti)" class="mw-redirect" title="Mezopotamya (Roma eyaleti)">Roma</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Sasani</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0ran%27da_%C4%B0slam" title="İran'da İslam">Müslüman fethi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Asuroloji" title="Asuroloji">Diller</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a></li> <li><a href="/wiki/Amorice" title="Amorice">Amorice</a></li> <li><a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a></li> <li><a href="/wiki/Ebla_dili" title="Ebla dili">Eblaca</a></li> <li><a href="/wiki/Elam_dili" class="mw-redirect" title="Elam dili">Elamca</a></li> <li><a href="/wiki/Kut_dili" title="Kut dili">Kutça</a></li> <li><a href="/wiki/Hitit%C3%A7e" title="Hititçe">Hititçe</a></li> <li><a href="/wiki/Hurrice" title="Hurrice">Hurrice</a></li> <li><a href="/wiki/Luvi_dili" class="mw-redirect" title="Luvi dili">Luvice</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_Fars%C3%A7a" title="Orta Farsça">Orta Farsça</a></li> <li><a href="/wiki/Eski_Fars%C3%A7a" title="Eski Farsça">Eski Farsça</a></li> <li><a href="/wiki/Palaca" title="Palaca">Palaca</a></li> <li><a href="/wiki/Part%C3%A7a" title="Partça">Partça</a></li> <li><a href="/wiki/Proto-Ermenice" class="mw-redirect" title="Proto-Ermenice">Proto-Ermenice</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerce" title="Sümerce">Sümerce</a></li> <li><a href="/wiki/Urartuca" title="Urartuca">Urartuca</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kültür/Toplum</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Mezopotamya_mimarisi" title="Mezopotamya mimarisi">Mimarisi</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_sanat%C4%B1" title="Mezopotamya sanatı">Sanat</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87ivi_yaz%C4%B1s%C4%B1" title="Çivi yazısı">Çivi yazısı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Akad_edebiyat%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akad edebiyatı (sayfa mevcut değil)">Akad edebiyatı</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmer_edebiyat%C4%B1" title="Sümer edebiyatı">Sümer edebiyatı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_m%C3%BCzi%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya müziği (sayfa mevcut değil)">Müzik</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_mitolojisi" title="Mezopotamya mitolojisi">Mitoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Antik_Mezopotamya_dini" title="Antik Mezopotamya dini">Din</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Arkeoloji</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak_Ulusal_M%C3%BCzesi" title="Irak Ulusal Müzesi">Irak Ulusal Müzesi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_arkeolojik_ya%C4%9Fma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta arkeolojik yağma (sayfa mevcut değil)">Yağma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tell (sayfa mevcut değil)">Tell</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <table class="collapsible collapsed" style="width:100%; margin-top:1em; margin-bottom:-7px; text-align:center; border:1px solid #aaa; background-color:#f8f8f8;" cellspacing="0"> <tbody><tr> <th colspan="10" style="width:100%; font-size:87%; padding-bottom:2px; text-align:center; background-color:LightSteelBlue; color:black;"><a href="/wiki/Suriye_tarihi" title="Suriye tarihi">Antik Suriye</a> ve <a href="/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya">Mezopotamya</a> </th></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;"> </th> <td colspan="3" bgcolor="white"><b>Suriye</b> </td> <td colspan="3" bgcolor="white"><b>Kuzey Mezopotamya</b> </td> <td colspan="3" bgcolor="white"><b>Güney Mezopotamya</b> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 3500-2350 </th> <td colspan="3" bgcolor="white"><i><a href="/wiki/Amoriler" title="Amoriler">Martu</a></i> </td> <td colspan="3" bgcolor="white"><i><a href="/wiki/Subartu" title="Subartu">Subartu</a></i> </td> <td colspan="3" bgcolor="orange"><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümer şehir devletleri</a> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 2350-2200 </th> <td colspan="9" bgcolor="FF6000"><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad İmparatorluğu</a> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 2200-2100 </th> <td colspan="9" bgcolor="khaki"><i><a href="/wiki/Gutiler" title="Gutiler">Gutiler</a></i> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 2100-2000 </th> <td colspan="9" bgcolor="orangered"><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Ur_Hanedan%C4%B1" title="Üçüncü Ur Hanedanı">Üçüncü Ur Hanedanı</a> <small>(<i>Sümer Rönesansı</i>)</small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 2000-1800 </th> <td colspan="3" bgcolor="lightsalmon"><a href="/wiki/Mari_(antik_kent)" title="Mari (antik kent)">Mari</a> <small><i>ve diğer <a href="/wiki/Amoriler" title="Amoriler">Amori</a> şehir devletleri</i></small> </td> <td colspan="3" bgcolor="yellow"><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asur İmparatorluğu</a> <small>(<i>Kuzey Asurlular</i>)</small> </td> <td colspan="3" bgcolor="palegoldenrod"><a href="/w/index.php?title=Isin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isin (sayfa mevcut değil)">Isin</a>/<a href="/wiki/Larsa" title="Larsa">Larsa</a> <small><i>ve diğer <a href="/wiki/Amoriler" title="Amoriler">Amori</a> şehir devletleri</i></small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 1800-1600 </th> <td colspan="2" bgcolor="violet"><a href="/wiki/Hititler" title="Hititler">Eski Hitit Krallığı</a> </td> <td colspan="7" bgcolor="cornflowerblue"><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil İmparatorluğu</a> <small>(<i>Güney Akadlılar</i>)</small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 1600-1400 </th> <td colspan="6" bgcolor="peru"><a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a> <small>(<i><a href="/wiki/Hurriler" title="Hurriler">Hurriler</a></i>)</small> </td> <td colspan="3" rowspan="3" bgcolor="#10A095"><a href="/w/index.php?title=Kardunia%C5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karduniaš (sayfa mevcut değil)">Karduniaš</a> <small>(<i><a href="/wiki/Kassitler" title="Kassitler">Kassitler</a></i>)</small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 1400-1200 </th> <td colspan="2" bgcolor="hotpink"><a href="/wiki/Hititler" title="Hititler">Yeni Hitit Krallığı</a> </td> <td bgcolor="peru"> </td> <td colspan="3" rowspan="2" bgcolor="gold"><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Orta Asur İmparatorluğu</a> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 1200-1150 </th> <td colspan="2" bgcolor="red"><i><a href="/wiki/Bronz_%C3%87a%C4%9F%C4%B1_%C3%87%C3%B6k%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Bronz Çağı Çöküşü">Bronz Çağı Çöküşü</a></i> <small>(<i>"<a href="/wiki/Deniz_Kavimleri" title="Deniz Kavimleri">Deniz Kavimleri</a>"</i>)</small> </td> <td bgcolor="moccasin"><i><a href="/wiki/Aramiler" title="Aramiler">Aramiler</a></i> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ y. 1150-911 </th> <td rowspan="2" bgcolor="8B218B"><a href="/wiki/Fenike" class="mw-redirect" title="Fenike">Fenike</a> </td> <td rowspan="2" bgcolor="deeppink"><a href="/wiki/Ge%C3%A7_Hititler" title="Geç Hititler">Geç Hititler</a> </td> <td rowspan="2" bgcolor="peachpuff"><a href="/w/index.php?title=Aram-Damascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aram-Damascus (sayfa mevcut değil)">Aram-</a><br /><a href="/w/index.php?title=Aram-Damascus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aram-Damascus (sayfa mevcut değil)">Damascus</a> </td> <td colspan="3" bgcolor="moccasin"><i><a href="/wiki/Aramiler" title="Aramiler">Aramiler</a></i> </td> <td colspan="2" rowspan="2" bgcolor="royalblue"><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Orta Babil</a> <small>(<i>II. Isin</i>)</small> </td> <td rowspan="3" bgcolor="lightblue"><i><a href="/wiki/Keldaniler" title="Keldaniler">Kel-</a></i><br /><i><a href="/wiki/Keldaniler" title="Keldaniler">da-</a></i><br /><i><a href="/wiki/Keldaniler" title="Keldaniler">niler</a></i> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ 911-729 </th> <td colspan="3" rowspan="2" bgcolor="ECB610"><a href="/wiki/Yeni_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Asur İmparatorluğu">Yeni Asur İmparatorluğu</a> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ 729-609 </th> <td colspan="3" bgcolor="ECB610"> </td> <td colspan="2" bgcolor="ECB610"> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ 626-539 </th> <td colspan="9" bgcolor="dodgerblue"><a href="/wiki/Yeni_Babil_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Babil İmparatorluğu">Yeni Babil İmparatorluğu</a> <small>(<i><a href="/wiki/Keldaniler" title="Keldaniler">Keldaniler</a></i>)</small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ 539-331 </th> <td colspan="9" bgcolor="mediumspringgreen"><a href="/wiki/Ahameni%C5%9F_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Ahameniş İmparatorluğu">Ahameniş İmparatorluğu</a> <small>(<i><a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">Farslar</a></i>)</small> </td></tr> <tr> <th bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%;">MÖ 336-301 </th> <td colspan="9" bgcolor="lawngreen"><a href="/wiki/Makedonya_(antik_krall%C4%B1k)" title="Makedonya (antik krallık)">Makedon İmparatorluğu</a> <small>(<i><a href="/wiki/Antik_Yunanistan" title="Antik Yunanistan">Antik Yunanistan</a> ve <a href="/wiki/Antik_Makedonlar" title="Antik Makedonlar">Makedonlar</a>)</i></small> </td></tr> <tr> <th colspan="1" bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%">MÖ 311-129 </th> <td colspan="9" bgcolor="limegreen"><a href="/wiki/Seleukos_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Seleukos İmparatorluğu">Seleukos İmparatorluğu</a> </td></tr> <tr> <th colspan="1" bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%">MÖ 129-63 </th> <td colspan="3" bgcolor="limegreen"><a href="/wiki/Seleukos_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Seleukos İmparatorluğu">Seleukos İmparatorluğu</a> </td> <td colspan="6" rowspan="2" bgcolor="teal"><a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part İmparatorluğu</a> </td></tr> <tr> <th colspan="1" bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%">MÖ 63-MS 243 </th> <td colspan="3" rowspan="4" bgcolor="brown"><a href="/wiki/Roma_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Roma İmparatorluğu">Roma İmparatorluğu</a>/<a href="/wiki/Bizans_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Bizans İmparatorluğu">Bizans İmparatorluğu</a> <small>(<i><a href="/wiki/Suriye_(Roma_eyaleti)" class="mw-redirect" title="Suriye (Roma eyaleti)">Suriye</a></i>)</small> </td></tr> <tr> <th colspan="1" bgcolor="#EEEEEE" style="font-size:87%">MS 243-636 </th> <td colspan="6" rowspan="3" bgcolor="lightseagreen"><a class="mw-selflink selflink">Sasani İmparatorluğu</a> </td></tr> </tbody></table> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Sasani_İmparatorluğu" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Şablon:Sasani İmparatorluğu"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Şablon tartışma:Sasani İmparatorluğu"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Sasani_İmparatorluğu" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Sasani İmparatorluğu</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Hanedan</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sasani_Hanedan%C4%B1" title="Sasani Hanedanı">Sasani Hanedanı</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_%C5%9Fehin%C5%9Fahlar%C4%B1_listesi" title="Sasani şehinşahları listesi">Şehinşahlar</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_Hanedan%C4%B1_soya%C4%9Fac%C4%B1" title="Sasani Hanedanı soyağacı">Sasani Hanedanı soyağacı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seven_Great_Houses_of_Iran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seven Great Houses of Iran (sayfa mevcut değil)">Seven Great Houses of Iran</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Zaman çizelgesi</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu%27nun_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi">Sasani İmparatorluğu'nun zaman çizelgesi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kültür</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Sasani_mimarisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasani mimarisi (sayfa mevcut değil)">Mimari</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_sanat%C4%B1" title="Sasani sanatı">Sanat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sasani_para_sistemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasani para sistemi (sayfa mevcut değil)">Para sistemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sasani_k%C4%B1yafetleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasani kıyafetleri (sayfa mevcut değil)">Kıyafet</a></li> <li><a href="/wiki/Gunde%C5%9Fapur_Akademisi" class="mw-redirect" title="Gundeşapur Akademisi">Eğitim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sasanian_glass&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasanian glass (sayfa mevcut değil)">Glassware</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=List_of_Parthian_and_Sasanian_inscriptions&action=edit&redlink=1" class="new" title="List of Parthian and Sasanian inscriptions (sayfa mevcut değil)">Inscriptions</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Middle_Persian_literature&action=edit&redlink=1" class="new" title="Middle Persian literature (sayfa mevcut değil)">Literature</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sasanian_music&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasanian music (sayfa mevcut değil)">Music</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Punishment_in_Sasanian_culture&action=edit&redlink=1" class="new" title="Punishment in Sasanian culture (sayfa mevcut değil)">Punishment</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Women_in_the_Sasanian_Empire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Women in the Sasanian Empire (sayfa mevcut değil)">Women</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Askeriye ve savaşlar</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sasani_ordusu" title="Sasani ordusu">Sasani ordusu</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_donanmas%C4%B1" title="Sasani donanması">Sasani donanması</a></li> <li><a href="/wiki/Pers-Roma_sava%C5%9Flar%C4%B1" title="Pers-Roma savaşları">Pers-Roma savaşları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Shapur_II%27s_Arab_campaign&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shapur II's Arab campaign (sayfa mevcut değil)">Arab tribes</a></li> <li><a href="/wiki/Ak_Hunlar-Pers_sava%C5%9Flar%C4%B1" title="Ak Hunlar-Pers savaşları">Ak Hunlar-Pers savaşları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%B6kt%C3%BCrk-Pers_sava%C5%9Flar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Göktürk-Pers savaşları (sayfa mevcut değil)">Göktürk-Pers savaşları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Abyssinian%E2%80%93Persian_wars&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abyssinian–Persian wars (sayfa mevcut değil)">Abyssinian–Persian wars</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_isyan_ve_i%C3%A7_sava%C5%9Flar%C4%B1_listesi" title="Sasani isyan ve iç savaşları listesi">İsyan ve iç savaşlar</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BCsl%C3%BCmanlar%C4%B1n_%C4%B0ran%27%C4%B1_fethi" title="Müslümanların İran'ı fethi">Müslümanların İran'ı fethi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ardılları</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/D%C3%A2b%C3%BBy%C3%AEler" title="Dâbûyîler">Dâbûyîler</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A2vend%C3%AEler" title="Bâvendîler">Bâvendîler</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A2dusp%C3%A2n%C3%AEler" title="Bâduspânîler">Bâduspânîler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Banu_al-Munajjim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Banu al-Munajjim (sayfa mevcut değil)">Banu al-Munajjim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mikalids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikalids (sayfa mevcut değil)">Mikalids</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Qarinvand_dynasty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qarinvand dynasty (sayfa mevcut değil)">Qarinids</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Diğer ilgili başlıklar</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Sasani_ekonomisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sasani ekonomisi (sayfa mevcut değil)">Ekonomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Roman%E2%80%93Iranian_relations&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roman–Iranian relations (sayfa mevcut değil)">Roman–Iranian relations</a></li> <li><a href="/wiki/Ku%C5%9Fan-Sasani_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Kuşan-Sasani Krallığı">Kuşan-Sasani Krallığı</a></li> <li><i><a href="/wiki/%C4%B0ran_kelimesinin_etimolojisi" class="mw-redirect" title="İran kelimesinin etimolojisi">ērān</a></i> ve <i><a href="/w/index.php?title=Aniran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aniran (sayfa mevcut değil)">anērān</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q83891&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q83891&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q83891" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4072922-9">4072922-9</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/no2023022830">no2023022830</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/w/index.php?title=National_Gallery_of_Victoria&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Gallery of Victoria (sayfa mevcut değil)">NGV</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ngv.vic.gov.au/explore/collection/artist/16259/">16259</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge369476&CON_LNG=ENG">ge369476</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987012449467105171">987012449467105171</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/TDV_%C4%B0sl%C3%A2m_Ansiklopedisi" title="TDV İslâm Ansiklopedisi">TDVİA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/sasaniler">sasaniler</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"> <a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a> (LCCN): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/lccn-no2023-022830">no2023-022830</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sasani_İmparatorluğu&oldid=34168604">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Sasani_İmparatorluğu&oldid=34168604</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Kategori:Sasani İmparatorluğu">Sasani İmparatorluğu</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:%C3%96l%C3%BC_d%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1_olan_maddeler" title="Kategori:Ölü dış bağlantıları olan maddeler">Ölü dış bağlantıları olan maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Tan%C4%B1mlanmam%C4%B1%C5%9F_parametreler_i%C3%A7eren_%C3%BClke_bilgi_kutusu_kullanan_sayfalar" title="Kategori:Tanımlanmamış parametreler içeren ülke bilgi kutusu kullanan sayfalar">Tanımlanmamış parametreler içeren ülke bilgi kutusu kullanan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Commons_kategori_ba%C4%9Flant%C4%B1s%C4%B1_yerelde_tan%C4%B1ml%C4%B1_olan_sayfalar" title="Kategori:Commons kategori bağlantısı yerelde tanımlı olan sayfalar">Commons kategori bağlantısı yerelde tanımlı olan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NGV_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NGV tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NGV tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:TDV%C4%B0A_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:TDVİA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">TDVİA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:WorldCat-LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_i%C3%A7eren_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri">WorldCat-LCCN tanımlayıcısı içeren Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:ISBN_sihirli_ba%C4%9Flant%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1_kullanan_sayfalar" title="Kategori:ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar">ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 21.07, 3 Kasım 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rhzm7","wgBackendResponseTime":267,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.754","walltime":"1.022","ppvisitednodes":{"value":7738,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":216715,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5902,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":47592,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 761.358 1 -total"," 24.17% 184.042 1 Şablon:Ülke_bilgi_kutusu"," 23.66% 180.165 3 Şablon:Bilgi_kutusu"," 21.90% 166.755 1 Şablon:Kaynakça"," 14.74% 112.246 1 Şablon:Commons_kategori"," 14.41% 109.722 1 Şablon:İran_tarihi"," 13.82% 105.228 1 Şablon:Açılır_menülü_kenar_çubuğu"," 9.03% 68.754 10 Şablon:Web_kaynağı"," 6.32% 48.103 1 Şablon:Antik_Mezopotamya_konuları"," 5.85% 44.506 4 Şablon:Dolaşım"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.283","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4812353,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7c54859c9b-7tr26","timestamp":"20241111150531","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sasani \u0130mparatorlu\u011fu","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q83891","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q83891","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-11-13T14:55:42Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/fc\/Derafsh_Kaviani_flag_of_the_late_Sassanid_Empire.svg","headline":"\u0130slam'\u0131n geli\u015finden \u00f6nceki son Fars imparatorlu\u011fu, d\u00f6rd\u00fcnc\u00fc b\u00fcy\u00fck \u0130ran hanedan\u0131 (224\u2013651)"}</script> </body> </html>