CINXE.COM

Guerre de Grenade — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Guerre de Grenade — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"1c3a4e7a-3d29-41f2-9e79-75035ec4ad0f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Guerre_de_Grenade","wgTitle":"Guerre de Grenade","wgCurRevisionId":223070880,"wgRevisionId":223070880,"wgArticleId":1626090,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées","Article utilisant une Infobox","Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées","Article à référence nécessaire","Page utilisant un modèle Bases inactif","Page utilisant P1296","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Reconquista/Articles liés","Portail:Croisades/Articles liés","Portail:Al-Andalus/Articles liés","Portail:Islam/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Moyen Âge/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Andalousie/Articles liés","Portail:Espagne/Articles liés","Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés","Article de qualité en asturien","Article de qualité en espagnol","Reconquista","Histoire de l'Andalousie","Grenade (Espagne)","Guerre impliquant l'Espagne","Guerre du XVe siècle","Ferdinand le Catholique","Isabelle la Catholique"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Guerre_de_Grenade","wgRelevantArticleId":1626090,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1552718","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/1200px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="769"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/960px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="512"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="410"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Guerre de Grenade — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Guerre_de_Grenade"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_de_Grenade"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Guerre_de_Grenade rootpage-Guerre_de_Grenade skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Page d’accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil" title="Regroupements d&#039;articles par thématiques"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact" title="Qui contacter"><span>Contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter" title="Guide pour apprendre à contribuer à Wikipédia"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales" title="Outils pour contribuer à Wikipédia"><span>Pages spéciales</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Guerre+de+Grenade" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Guerre+de+Grenade" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Guerre+de+Grenade" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Guerre+de+Grenade" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Les_belligérants" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_belligérants"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Les belligérants</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Les_belligérants-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Les belligérants</span> </button> <ul id="toc-Les_belligérants-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_royaumes_chrétiens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_royaumes_chrétiens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Les royaumes chrétiens</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_royaumes_chrétiens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_royaume_de_Grenade" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_royaume_de_Grenade"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Le royaume de Grenade</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_royaume_de_Grenade-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Le_déroulement_de_la_guerre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_déroulement_de_la_guerre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Le déroulement de la guerre</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Le_déroulement_de_la_guerre-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Le déroulement de la guerre</span> </button> <ul id="toc-Le_déroulement_de_la_guerre-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Première_phase_(1482-1484)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Première_phase_(1482-1484)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Première phase (1482-1484)</span> </div> </a> <ul id="toc-Première_phase_(1482-1484)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Seconde_phase_(1485-1487)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Seconde_phase_(1485-1487)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Seconde phase (1485-1487)</span> </div> </a> <ul id="toc-Seconde_phase_(1485-1487)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Troisième_phase_(1488-1489)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Troisième_phase_(1488-1489)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Troisième phase (1488-1489)</span> </div> </a> <ul id="toc-Troisième_phase_(1488-1489)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quatrième_phase_(1490-_2_janvier_1492)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quatrième_phase_(1490-_2_janvier_1492)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Quatrième phase (1490- 2 janvier 1492)</span> </div> </a> <ul id="toc-Quatrième_phase_(1490-_2_janvier_1492)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Les_conséquences_de_la_guerre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_conséquences_de_la_guerre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Les conséquences de la guerre</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_conséquences_de_la_guerre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sources" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sources"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Sources</span> </div> </a> <ul id="toc-Sources-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Guerre de Grenade</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 32 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-32" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">32 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B7%D8%A9" title="حرب غرناطة – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حرب غرناطة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Guerra_de_Granada" title="Guerra de Granada – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Guerra de Granada" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qranada_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Qranada müharibəsi – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Qranada müharibəsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7_%D8%B3%D8%A7%D9%88%D8%A7%D8%B4%DB%8C" title="قرانادا ساواشی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قرانادا ساواشی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Гранадская вайна – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Гранадская вайна" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Гранадска война – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Гранадска война" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%A1%E0%A6%BE_%E0%A6%AF%E0%A7%81%E0%A6%A6%E0%A7%8D%E0%A6%A7" title="গ্রানাডা যুদ্ধ – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="গ্রানাডা যুদ্ধ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Brezel_Granada" title="Brezel Granada – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Brezel Granada" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Guerra_de_Granada" title="Guerra de Granada – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Guerra de Granada" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Eroberung_des_K%C3%B6nigreiches_Granada" title="Eroberung des Königreiches Granada – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Eroberung des Königreiches Granada" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Πόλεμος της Γρανάδας – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Πόλεμος της Γρανάδας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Granada_War" title="Granada War – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Granada War" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Granada_Milito" title="Granada Milito – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Granada Milito" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guerra_de_Granada" title="Guerra de Granada – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Guerra de Granada" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Granadako_Gerra" title="Granadako Gerra – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Granadako Gerra" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7" title="جنگ گرانادا – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگ گرانادا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Guerra_de_Granada" title="Guerra de Granada – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Guerra de Granada" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Գրանադայի պատերազմ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գրանադայի պատերազմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perang_Granada" title="Perang Granada – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Perang Granada" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Guerra_di_Granada" title="Guerra di Granada – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Guerra di Granada" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B7%B8%EB%9D%BC%EB%82%98%EB%8B%A4_%EC%A0%84%EC%9F%81" title="그라나다 전쟁 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="그라나다 전쟁" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Perang_Granada" title="Perang Granada – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Perang Granada" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Oorlog_van_Granada" title="Oorlog van Granada – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Oorlog van Granada" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Granadakrigen" title="Granadakrigen – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Granadakrigen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%82%D9%88%D8%B7_%D8%BA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%81" title="سقوط غرناطہ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سقوط غرناطہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Guerra_de_Granada" title="Guerra de Granada – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Guerra de Granada" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0" title="Гранадская война – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гранадская война" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%82%D9%88%D8%B7%D9%90_%D8%BA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%81" title="سقوطِ غرناطہ – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="سقوطِ غرناطہ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Lufta_n%C3%AB_Granada" title="Lufta në Granada – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Lufta në Granada" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Granada_Sava%C5%9F%C4%B1" title="Granada Savaşı – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Granada Savaşı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%82%D9%88%D8%B7_%D8%BA%D8%B1%D9%86%D8%A7%D8%B7%DB%81" title="سقوط غرناطہ – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سقوط غرناطہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A0%BC%E6%8B%89%E7%BA%B3%E8%BE%BE%E6%88%98%E4%BA%89" title="格拉纳达战争 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="格拉纳达战争" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1552718#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_de_Grenade" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Guerre_de_Grenade" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_de_Grenade"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_de_Grenade"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Guerre_de_Grenade" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Guerre_de_Grenade" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;oldid=223070880" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Guerre_de_Grenade&amp;id=223070880&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FGuerre_de_Grenade"><span>Obtenir l&#039;URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FGuerre_de_Grenade"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Guerre+de+Grenade"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Guerre_de_Grenade&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Granada_War" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1552718" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r193229805">.mw-parser-output .infobox_v3.infobox_conflit_militaire_4_combattants{width:35em;max-width:35em}.mw-parser-output .infobox_v3.infobox_conflit_militaire_3_combattants{width:30em;max-width:30em}</style><div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive"> <div class="entete icon defaut" style="background-color: #b0c4de;"> <div>Guerre de Grenade</div> </div> <div class="images"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Description de cette image, également commentée ci-après" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/330px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg" decoding="async" width="260" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/500px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/960px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg 2x" data-file-width="8133" data-file-height="5210" /></a></span> </div> <div class="legend"><i>La capitulation de Grenade</i>, par <a href="/wiki/Francisco_Pradilla_y_Ortiz" title="Francisco Pradilla y Ortiz">Francisco Pradilla y Ortiz</a>&#160;: <a href="/wiki/Boabdil" title="Boabdil">Boabdil</a> remettant les clès de Grenade à <a href="/wiki/Ferdinand_II_d%27Aragon" class="mw-redirect" title="Ferdinand II d&#39;Aragon">Ferdinand II d'Aragon</a>, et <a href="/wiki/Isabelle_Ire_de_Castille" class="mw-redirect" title="Isabelle Ire de Castille">Isabelle <abbr class="abbr" title="première">I<sup>re</sup></abbr> de Castille</a>.</div> <table><caption style="background-color:#b0c4de;">Informations générales</caption> <tbody><tr> <th scope="row"> Date </th> <td> <a href="/wiki/1482" title="1482">1482</a> – <a href="/wiki/1492" title="1492">1492</a></td> </tr> <tr> <th scope="row"> Lieu </th> <td> <a href="/wiki/Andalousie" title="Andalousie">Andalousie</a></td> </tr> <tr> <th scope="row"> Issue </th> <td> Victoire décisive des <a href="/wiki/Rois_catholiques" class="mw-redirect" title="Rois catholiques">Rois catholiques</a>. Fin de la <a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquista</a></td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Belligérants</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Arms_of_the_Catholic_Monarchs_(1474-1492).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Arms_of_the_Catholic_Monarchs_%281474-1492%29.svg/20px-Arms_of_the_Catholic_Monarchs_%281474-1492%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Arms_of_the_Catholic_Monarchs_%281474-1492%29.svg/40px-Arms_of_the_Catholic_Monarchs_%281474-1492%29.svg.png 1.5x" data-file-width="779" data-file-height="935" /></a></span> <a href="/wiki/Monarchie_catholique_espagnole" title="Monarchie catholique espagnole">Monarchie catholique espagnole</a></td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg/20px-Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg.png" decoding="async" width="20" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg/40px-Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="222" /></a></span> <a href="/wiki/Royaume_de_Grenade#.C3.89mirat_de_Grenade_1238-1492" title="Royaume de Grenade">Émirat de Grenade</a></td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Commandants</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Royal_Banner_of_Arag%C3%B3n.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Royal_Banner_of_Arag%C3%B3n.svg/20px-Royal_Banner_of_Arag%C3%B3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Royal_Banner_of_Arag%C3%B3n.svg/40px-Royal_Banner_of_Arag%C3%B3n.svg.png 1.5x" data-file-width="1130" data-file-height="906" /></a></span> <a href="/wiki/Ferdinand_II_d%27Aragon" class="mw-redirect" title="Ferdinand II d&#39;Aragon">Ferdinand II d'Aragon</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg/20px-Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg/30px-Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg/40px-Banner_of_arms_crown_of_Castille_Habsbourg_style.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Isabelle_Ire_de_Castille" class="mw-redirect" title="Isabelle Ire de Castille">Isabelle Ire de Castille</a></td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg/20px-Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg.png" decoding="async" width="20" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg/40px-Royal_Standard_of_Nasrid_Dynasty_Kingdom_of_Grenade.svg.png 1.5x" data-file-width="512" data-file-height="222" /></a></span> <a href="/wiki/Boabdil" title="Boabdil">Muhammad XII az-Zughbî (Boabdil)</a></td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Forces en présence</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data">10&#160;000 cavaliers, 50&#160;000 fantassins et 30&#160;000 «&#160;ouvriers&#160;»</td> <td class="data">Inconnues</td> </tr> </tbody></table> <p class="bloc" style="background-color:#b0c4de;">Guerre de Grenade</p><p class="bloc" style="background-color:#b0c4de;">Batailles</p> <div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bataille_de_Covadonga" title="Bataille de Covadonga">Covadonga <small>(722)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Burbia" title="Bataille de Burbia">Burbia <small>(791)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Lutos" title="Bataille de Lutos">Lutos <small>(794)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Barcelone_(801)" title="Siège de Barcelone (801)">Barcelone <small> (801) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Clavijo" title="Bataille de Clavijo">Clavijo <small>(844)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_San_Esteban_de_Gormaz_(917)" title="Bataille de San Esteban de Gormaz (917)">San Esteban de Gormaz <small> (917) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Simancas" title="Bataille de Simancas">Simancas <small>(939)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Sac_de_Barcelone_(985)" title="Sac de Barcelone (985)">Barcelone <small>(985)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Tor%C3%A0" title="Bataille de Torà">Torà <small>(1006)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Croisade_de_Barbastro" title="Croisade de Barbastro">Barbastro <small>(1064)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Sagrajas" title="Bataille de Sagrajas">Sagrajas <small>(1086)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Alcoraz" title="Bataille d&#39;Alcoraz">Alcoraz <small>(1096)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Bair%C3%A9n" title="Bataille de Bairén">Bairén <small>(1097)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Consuegra" title="Bataille de Consuegra">Consuegra <small>(1097)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Ucl%C3%A8s_(1108)" title="Bataille d&#39;Uclès (1108)">Uclès <small>(1108)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Croisade_norv%C3%A9gienne" title="Croisade norvégienne">Croisade norvégienne <small>(1108-1109)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Valtierra" title="Bataille de Valtierra">Valtierra <small>(1110)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Congost_de_Martorell" title="Bataille de Congost de Martorell">Congost de Martorell <small>(1114)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Cutanda" title="Bataille de Cutanda">Cutanda <small>(1120)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Fraga" title="Bataille de Fraga">Fraga <small>(1134)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Oreja" title="Siège de Oreja">Oreja <small>(1139)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Ourique" title="Bataille d&#39;Ourique">Ourique <small>(1139)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Coria_(1142)" title="Siège de Coria (1142)">Coria <small> (1142) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Santar%C3%A9m_(1147)" title="Siège de Santarém (1147)">Santarém <small> (1147) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Lisbonne_(1147)" title="Siège de Lisbonne (1147)">Lisbonne <small> (1147) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Santar%C3%A9m_(1184)" title="Siège de Santarém (1184)">Santarém <small> (1184) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27Alarcos" title="Bataille d&#39;Alarcos">Alarcos <small>(1195)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_d%27Al-Damus" title="Siège d&#39;Al-Damus">Al-Damus <small> (1210) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Las_Navas_de_Tolosa" title="Bataille de Las Navas de Tolosa">Las Navas de Tolosa <small>(1212)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Conqu%C3%AAte_de_Majorque" title="Conquête de Majorque">Majorque <small> (1229) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Jerez_(1231)" title="Bataille de Jerez (1231)">Jerez <small>(1231)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_du_Puig_de_Cebolla" title="Bataille du Puig de Cebolla">Puig de Cebolla <small>(1237)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_S%C3%A9ville" title="Siège de Séville">Séville <small>(1247-1248)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Sal%C3%A9_(1260)" class="mw-redirect" title="Siège de Salé (1260)">Salé <small>(1260)</small></a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volte_mud%C3%A9jar_de_1264-1266" title="Révolte mudéjar de 1264-1266">Révolte mudéjar <small> (1264-1266) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_d%27%C3%89cija_(1275)" title="Bataille d&#39;Écija (1275)">Écija <small>(1275)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_d%27Alg%C3%A9siras_(1278-1279)" title="Siège d&#39;Algésiras (1278-1279)">Algésiras <small> (1278-1279) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Mocl%C3%ADn" title="Bataille de Moclín">Moclín <small> (1280) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Gibraltar_(1309)" title="Siège de Gibraltar (1309)">Gibraltar <small> (1309) </small></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Si%C3%A8ge_de_Gibraltar_(1315)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Siège de Gibraltar (1315) (page inexistante)">Gibraltar <small> (1315) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Gibraltar_(juin-ao%C3%BBt_1333)" title="Siège de Gibraltar (juin-août 1333)">Gibraltar <small> (1333) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_du_R%C3%ADo_Salado" title="Bataille du Río Salado">Tarifa / Río Salado <small>(1340)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_d%27Alg%C3%A9siras_(1342-1344)" title="Siège d&#39;Algésiras (1342-1344)">Algésiras <small> (1342-1344) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Gibraltar_(1349-1350)" title="Siège de Gibraltar (1349-1350)">Gibraltar <small> (1349-1350) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_Gibraltar_(1411)" title="Siège de Gibraltar (1411)">Gibraltar <small> (1411) </small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Ceuta_(1415)" class="mw-redirect" title="Bataille de Ceuta (1415)">Ceuta <small>(1415)</small></a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_La_Higueruela" title="Bataille de La Higueruela">La Higueruela <small>(1431)</small></a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Campagne de Grenade <small>(1482-1492)</small></a> <small>: <a href="/wiki/Bataille_de_Lucena" title="Bataille de Lucena">Lucena</a> - <a href="/wiki/Prise_de_Grenade" title="Prise de Grenade">Grenade</a></small></li></ul> </div> <table><caption class="hidden" style="">Données clés</caption> </table> <p class="mw-empty-elt"> </p> <p class="navbar bordered noprint" style="border-color:#b0c4de;"><span class="plainlinks navigation-not-searchable"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit">modifier</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Conflit_militaire" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></p></div> <p>La <b>guerre de Grenade</b> est un conflit, en plusieurs phases, qui opposa de <a href="/wiki/1482" title="1482">1482</a> à la fin de l'année <a href="/wiki/1491" title="1491">1491</a> les <a href="/wiki/Royaume_d%27Aragon" title="Royaume d&#39;Aragon">royaumes d'Aragon</a> et <a href="/wiki/Royaume_de_Castille" title="Royaume de Castille">de Castille</a> à <a href="/wiki/Royaume_de_Grenade" title="Royaume de Grenade">celui de Grenade</a>. Cette guerre mit fin à la <a href="/wiki/Al-Andalus" title="Al-Andalus">présence musulmane (en tant qu'entité politique indépendante) en Espagne</a>, l'<a href="/wiki/Ann%C3%A9e_cruciale" title="Année cruciale">année cruciale</a> pour les <a href="/wiki/Rois_catholiques" class="mw-redirect" title="Rois catholiques">Rois catholiques</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Les_belligérants"><span id="Les_bellig.C3.A9rants"></span>Les belligérants</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Les belligérants" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Les belligérants"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ferdinand_of_Aragon,_Isabella_of_Castile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg/220px-Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg" decoding="async" width="220" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg/330px-Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg/440px-Ferdinand_of_Aragon%2C_Isabella_of_Castile.jpg 2x" data-file-width="1540" data-file-height="847" /></a><figcaption>Portrait du roi Ferdinand d'Aragon et de la reine Isabelle de Castille - XVe siècle</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_royaumes_chrétiens"><span id="Les_royaumes_chr.C3.A9tiens"></span>Les royaumes chrétiens</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Les royaumes chrétiens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Les royaumes chrétiens"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Ces deux royaumes sont gouvernés par Isabella de Castilla et Ferdinand d’Aragon, futurs <a href="/wiki/Rois_catholiques" class="mw-redirect" title="Rois catholiques">Rois catholiques</a> (ce titre ne leur est attribué qu'en 1496). Ils se marient en 1469. En 1475, le roi Henri IV de Castille, frère d’Isabelle, meurt en laissant une fille soupçonnée d’illégitimité. Un conflit de succession s’ensuit, dont Isabelle sort victorieuse en 1479&#160;; mais la noblesse, tant parmi les anciens partisans de la fille d’Henri IV que parmi les partisans d’Isabelle, est mécontente d’être laissée à l’écart du pouvoir et reste agitée. Entretemps, Ferdinand a succédé à son père en 1479.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Afin de consolider leur pouvoir et l’unification des royaumes, les Rois catholiques décident de lancer leur noblesse et de fédérer leurs peuples dans une entreprise destinée à mettre un terme final à la <i><a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquista</a></i>. Les <a href="/wiki/Noblesse" title="Noblesse">nobles</a> y voient une occasion de se distinguer et de se faire attribuer des nouvelles terres et des <a href="/wiki/Honneur_de_bataille" title="Honneur de bataille">honneurs.</a></span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_royaume_de_Grenade">Le royaume de Grenade</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Le royaume de Grenade" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Le royaume de Grenade"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">L'<a href="/wiki/%C3%89mirat_de_Grenade" class="mw-redirect" title="Émirat de Grenade">émirat de Grenade</a> se maintient depuis deux siècles et ne survit qu’en raison de l’hostilité existant entre les royaumes chrétiens d’Espagne.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Il verse en outre d’importants tributs au royaume de Castille en garantie de la paix, ce qui n’exclut pas de nombreuses escarmouches frontalières.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Les États musulmans d’Afrique du Nord ne disposent alors pas des moyens militaires pour maintenir l'indépendance de l’émirat de Grenade, à l’exception de l’<a href="/wiki/Mamelouks" class="mw-redirect" title="Mamelouks">Égypte mamelouk</a>, dont les dirigeants sont plus préoccupés par l’expansion de l’<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Empire ottoman</a>.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">La démographie du <a href="/wiki/Royaume_de_Grenade" title="Royaume de Grenade">royaume</a> ne permet également pas d'importantes levées de troupes, contrairement à l’Aragon et à la Castille, et son artillerie, élément déterminant pendant cette guerre, est nettement moins développée que celle de ses ennemis.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Depuis les années 1410, l’émirat est en proie aux luttes intestines.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Le_déroulement_de_la_guerre"><span id="Le_d.C3.A9roulement_de_la_guerre"></span>Le déroulement de la guerre</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Le déroulement de la guerre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Le déroulement de la guerre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Archer_%C3%A0_cheval_nasride.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Archer_%C3%A0_cheval_nasride.jpg/250px-Archer_%C3%A0_cheval_nasride.jpg" decoding="async" width="162" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Archer_%C3%A0_cheval_nasride.jpg/330px-Archer_%C3%A0_cheval_nasride.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="2560" /></a><figcaption>Archer à cheval <a href="/wiki/Nasrides" title="Nasrides">nasride</a> de la guerre de Grenade.</figcaption></figure> <p class="mw-empty-elt"> </p> <div style="position:relative; display:table; margin-top:0.8em;"><div class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help; overflow:hidden; padding-bottom:0;;color:var(--color-base, #202122);background:var(--background-color-base, #fff)">Il n’y eut quasiment pas de grandes batailles durant cette guerre. Il y eut principalement des campagnes annuelles dont le but était de ruiner le royaume de Grenade, et des sièges où l’artillerie sera déterminante. <p>On peut décomposer la guerre de Grenade en quatre phases&#160;: </p> </div><div class="need_ref_tag" style="position:absolute; top:-0.6em; left:1em; padding:0 0.5em; font-size:80%; line-height:1em;;color:var(--color-base, #202122);background:var(--background-color-base, #fff)"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Première_phase_(1482-1484)"><span id="Premi.C3.A8re_phase_.281482-1484.29"></span>Première phase (1482-1484)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Première phase (1482-1484)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Première phase (1482-1484)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Cette première phase se fait sous le signe de l'improvisation. Mal préparée, sans tactique réellement mise au point et ayant sous-évalué les difficultés, l'armée chrétienne subit plusieurs revers et des échecs. Le point fort de cette phase est le siège de <a href="/wiki/Loja_(Grenade)" title="Loja (Grenade)">Loja</a> en <a href="/wiki/1482" title="1482">1482</a>. Trop bien défendue, la ville résiste aux assauts et les pertes sont nombreuses, si bien que Ferdinand doit abandonner le siège au bout de quatre jours. La barre n'est redressée qu'à l'automne <a href="/wiki/1483" title="1483">1483</a>, avec la prise de <a href="/wiki/Zahara_de_la_Sierra" title="Zahara de la Sierra">Zahara</a> et le maintien des chrétiens à <a href="/wiki/Alhama" title="Alhama">Alhama</a>.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Seconde_phase_(1485-1487)"><span id="Seconde_phase_.281485-1487.29"></span>Seconde phase (1485-1487)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Seconde phase (1485-1487)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Seconde phase (1485-1487)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Mieux préparée et équipée, l'armée catholique remporte plus de succès. Elle prend <a href="/wiki/Ronda_(Ville_d%27Espagne)" class="mw-redirect" title="Ronda (Ville d&#39;Espagne)">Ronda</a> au bout d'un siège de quinze jours, la <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite des précisions supplémentaires." style="cursor:help;">Vega de Grenade</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">[Quoi&#160;?]</a></sup>, <a href="/wiki/Loja_(Grenade)" title="Loja (Grenade)">Loja</a> et <a href="/wiki/Malaga" title="Malaga">Malaga</a>. Les moyens utilisés pour les prises des villes sont l'artillerie, mais aussi la trahison par un certain nombre de Maures. À la fin de cette phase, toute la partie occidentale du royaume est conquise. La chute du port de Malaga coupe les relations du royaume avec l'Afrique du Nord.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Troisième_phase_(1488-1489)"><span id="Troisi.C3.A8me_phase_.281488-1489.29"></span>Troisième phase (1488-1489)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Troisième phase (1488-1489)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Troisième phase (1488-1489)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Cette troisième phase voit la conquête de la majeure partie du royaume. La campagne de 1489 est la plus dure de la guerre, avec le siège de <a href="/wiki/Baza" title="Baza">Baza</a> qui dure six mois. <a href="/wiki/Mohammed_XIII_az-Zaghall" title="Mohammed XIII az-Zaghall">Zagal</a>, l'oncle de <a href="/wiki/Boabdil" title="Boabdil">Boabdil</a> et son compétiteur, vaincu, quitte l'Espagne et se réfugie près du roi de <a href="/wiki/F%C3%A8s" title="Fès">Fez</a>.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quatrième_phase_(1490-_2_janvier_1492)"><span id="Quatri.C3.A8me_phase_.281490-_2_janvier_1492.29"></span>Quatrième phase (1490- 2 janvier 1492)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Quatrième phase (1490- 2 janvier 1492)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Quatrième phase (1490- 2 janvier 1492)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Prise_de_Grenade" title="Prise de Grenade">Prise de Grenade</a>.</div></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/250px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg" decoding="async" width="250" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg/500px-La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg 1.5x" data-file-width="8133" data-file-height="5210" /></a><figcaption>Le départ de Boabdil.</figcaption></figure> <p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Au début de 1490, seule la ville et les alentours immédiats de Grenade restent aux mains des musulmans. <a href="/wiki/Boabdil" title="Boabdil">Boabdil</a> s'est engagé personnellement après la défaite de Zagal à la livrer aux Rois catholiques, mais, redoutant les réactions des habitants, il fait traîner les choses.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Après de vaines discussions au cours de l'année 1490, un armée part de Séville le <time class="nowrap" datetime="1491-04-20" data-sort-value="1491-04-20">11 avril 1491</time>. Le siège commence le <time class="nowrap" datetime="06-09" data-sort-value="06-09">9 juin</time>, en même temps qu'est construit le camp de <a href="/wiki/Santa_Fe_(Grenade)" title="Santa Fe (Grenade)">Santa Fe</a>.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">Grenade tient bon, mais des conciliabules entre souverains ont lieu en secret. Les accords signés le <time class="nowrap" datetime="1491-12-04" data-sort-value="1491-12-04">25 novembre 1491</time> laissent à Boabdil et à ses soldats jusqu'au <time class="nowrap" datetime="1492-01-11" data-sort-value="1492-01-11">2 janvier 1492</time> pour évacuer Grenade.</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png/250px-P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png/330px-P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png/500px-P%C3%A9ninsule_ib%C3%A9rique_en_1516.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption>La fin de la Reconquista en 1492</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Les_conséquences_de_la_guerre"><span id="Les_cons.C3.A9quences_de_la_guerre"></span>Les conséquences de la guerre</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Les conséquences de la guerre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Les conséquences de la guerre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg/250px-Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg.png" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg/330px-Flag_of_Cross_of_Burgundy.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><figcaption>Bannière des Tercios.</figcaption></figure> <p class="mw-empty-elt"> </p> <div style="position:relative; display:table; margin-top:0.8em;"><div class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help; overflow:hidden; padding-bottom:0;;color:var(--color-base, #202122);background:var(--background-color-base, #fff)">Avec la <a href="/wiki/Prise_de_Grenade" title="Prise de Grenade">prise de Grenade</a>, l'Espagne a achevé sa réunification, qui ne sera définitive qu'à la mort de Ferdinand le Catholique. En effet, après la mort d'Isabelle (1504), il s'est remarié. Les difficultés de la guerre de Grenade ont obligé la modernisation de l'armée, aussi bien en termes d'artillerie qu'en termes d'organisation (<a href="/wiki/Tercios" class="mw-redirect" title="Tercios">tercios</a>), permettant à une armée espagnole rénovée de dominer les champs de bataille européens jusqu'à la <a href="/wiki/Bataille_de_Rocroi" title="Bataille de Rocroi">bataille de Rocroi</a>. <p>Cette guerre marque la fin de la présence musulmane en Espagne en tant que puissance étatique. Malgré les traités garantissant les droits des musulmans, ceux-ci sont expulsés des villes dès 1498. Boabdil, qui avait eu le droit de conserver un fief en Espagne, doit le quitter et se réfugier en Afrique. Des opérations de conversions forcées suivent dans les campagnes (1526). Des révoltes (1568 pour la plus importante) rythment la vie de ces populations, et un édit de 1609 ordonne à tous les Maures d'Espagne de quitter le pays sous peine de mort. </p><p>Les Rois catholiques amorcent ensuite une expansion sur la rive africaine du détroit de Gibraltar&#160;: sont ainsi prises les villes de <a href="/wiki/Melilla" title="Melilla">Melilla</a> (1497), <a href="/wiki/Mers_el-K%C3%A9bir" title="Mers el-Kébir">Mers el-Kébir</a> (1505) et <a href="/wiki/Oran" title="Oran">Oran</a> (1509). Mais l'expansion s'y arrête rapidement, car autant la noblesse adhère au projet de protéger l'Espagne en contrôlant le Nord du Maghreb, autant elle se montre réticente à s'engager dans la conquête du Maghreb pour rejoindre le royaume de Sicile. </p><p>Enfin, <a href="/wiki/Christophe_Colomb" title="Christophe Colomb">Christophe Colomb</a> participe au siège de Grenade. Son projet d'expédition maritime avait déjà été refusé par la Couronne. Dans l'euphorie de la victoire, l'autorisation et le financement de l'expédition lui sont accordés. </p> </div><div class="need_ref_tag" style="position:absolute; top:-0.6em; left:1em; padding:0 0.5em; font-size:80%; line-height:1em;;color:var(--color-base, #202122);background:var(--background-color-base, #fff)"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sources">Sources</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Sources" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Sources"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span class="ouvrage" id="Pérez1988"><span class="ouvrage" id="Joseph_Pérez1988"><a href="/wiki/Joseph_P%C3%A9rez" title="Joseph Pérez">Joseph Pérez</a>, <cite class="italique">Isabelle et Ferdinand, Rois Catholiques d'Espagne</cite>, Paris, Librairie Arthème Fayard, <time>1988</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr>&#160;1988), 486&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-213-02110-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-213-02110-4"><span class="nowrap">2-213-02110-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Isabelle+et+Ferdinand%2C+Rois+Catholiques+d%27Espagne&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Librairie+Arth%C3%A8me+Fayard&amp;rft.aulast=P%C3%A9rez&amp;rft.aufirst=Joseph&amp;rft.date=1988&amp;rft.tpages=486&amp;rft.isbn=2-213-02110-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+de+Grenade"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Clot1999"><span class="ouvrage" id="André_Clot1999"><a href="/wiki/Andr%C3%A9_Clot" title="André Clot">André <span class="nom_auteur">Clot</span></a>, <cite class="italique">L’Espagne musulmane (<abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>~<abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle)</cite>, Paris, Perrin, <time>1999</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr>&#160;1999), 429&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small>&#91;<a href="/wiki/R%C3%A9f%C3%A9rence:L%27Espagne_musulmane_(Andr%C3%A9_Clot)" title="Référence:L&#39;Espagne musulmane (André Clot)">détail des éditions</a>&#93;</small> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-262-01425-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-262-01425-6"><span class="nowrap">2-262-01425-6</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%E2%80%99Espagne+musulmane+%28VIIIe~XVe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle%29&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Perrin&amp;rft.aulast=Clot&amp;rft.aufirst=Andr%C3%A9&amp;rft.date=1999&amp;rft.tpages=429&amp;rft.isbn=2-262-01425-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+de+Grenade"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notice dans un dictionnaire ou une encyclopédie généraliste<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1552718?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0030793.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1552718?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85056365">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007601994005171">Israël</a></span></li> </ul></div></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_d%27al-Andalus" title="Modèle:Palette Histoire d&#39;al-Andalus"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_d%27al-Andalus&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Histoire_d%27al-Andalus" title="Histoire d&#39;al-Andalus">Histoire d'al-Andalus</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Conqu%C3%AAte_musulmane_de_l%27Hispanie" title="Conquête musulmane de l&#39;Hispanie">La Conquête</a><br />(711 – 756)</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bataille_du_Guadalete" title="Bataille du Guadalete">Bataille du Guadalete</a> (711)</li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Toulouse_(721)" title="Bataille de Toulouse (721)">Bataille de Toulouse</a> (721)</li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Poitiers_(732)" title="Bataille de Poitiers (732)">Bataille de Poitiers</a> (732)</li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_la_Berre" title="Bataille de la Berre">Bataille de la Berre</a> (737)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Omeyyades_de_Cordoue" title="Omeyyades de Cordoue">Omeyyades de Cordoue</a><br />(756 – 1031)</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89mirat_de_Cordoue" title="Émirat de Cordoue">Émirat de Cordoue</a> (755 – 929)</li> <li><a href="/wiki/Califat_de_Cordoue" title="Califat de Cordoue">Califat de Cordoue</a> (929 – 1031)</li> <li><a href="/wiki/Almanzor" title="Almanzor">Almanzor</a> (chef emblématique) (976 – 1002)</li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_en_al-Andalus" title="Guerre civile en al-Andalus">Guerre civile</a> (1002 – 1030)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Morcellement<br />(1031 – 1212)</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Premi%C3%A8re_p%C3%A9riode_de_ta%C3%AFfas" title="Première période de taïfas">Première période de taïfas</a> (1009 – 1110)</li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Sagrajas" title="Bataille de Sagrajas">Bataille de Sagrajas</a> (1086)</li> <li><a href="/wiki/Conqu%C3%AAte_almoravide_d%27al-Andalus" title="Conquête almoravide d&#39;al-Andalus">Conquête almoravide</a> (1086 – 1142)</li> <li><a href="/wiki/Almoravides" title="Almoravides">Almoravides</a> (1086 – 1147)</li> <li><a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_p%C3%A9riode_de_ta%C3%AFfas" title="Deuxième période de taïfas">Deuxième période de taïfas</a> (1145 – 1200)</li> <li><a href="/wiki/Almohades" title="Almohades">Almohades</a> (1147 – 1238)</li> <li><a href="/wiki/Conqu%C3%AAte_almohade_d%27al-Andalus" title="Conquête almohade d&#39;al-Andalus">Conquête almohade</a> (1147 – 1212)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Déclin et <a href="/wiki/Reconquista" title="Reconquista">Reconquista</a> (1212 – 1481)</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bataille_de_Las_Navas_de_Tolosa" title="Bataille de Las Navas de Tolosa">Bataille de Las Navas de Tolosa</a> (1212)</li> <li><a href="/wiki/Troisi%C3%A8me_p%C3%A9riode_de_ta%C3%AFfas" title="Troisième période de taïfas">Troisième période de taïfas</a> (1224 – 1266)</li> <li><a href="/wiki/Royaume_de_Grenade" title="Royaume de Grenade">Royaume de Grenade</a> (1238 – 1492)</li> <li><a href="/wiki/Nasrides" title="Nasrides">Dynastie des Nasrides</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Guerre de Grenade</a></li> <li>«&#160;<a href="/wiki/Ann%C3%A9e_cruciale" title="Année cruciale">Année cruciale</a>&#160;»</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Sciences_et_techniques_en_al-Andalus" title="Sciences et techniques en al-Andalus">Sciences et techniques</a></li> <li><a href="/wiki/Gharb_al-%C3%82ndalus" title="Gharb al-Ândalus">Gharb al-Ândalus</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Reconquista" title="Portail de la Reconquista"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Cross_Alcantara.svg/24px-Cross_Alcantara.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Cross_Alcantara.svg/36px-Cross_Alcantara.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Cross_Alcantara.svg/48px-Cross_Alcantara.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="750" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Reconquista" title="Portail:Reconquista">Portail de la Reconquista</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Al-Andalus" title="Portail d’al-Andalus"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Portal_Al_Andalus_icon.svg/40px-Portal_Al_Andalus_icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Portal_Al_Andalus_icon.svg/60px-Portal_Al_Andalus_icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Al-Andalus" title="Portail:Al-Andalus">Portail d’al-Andalus</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Andalousie" title="Portail de l’Andalousie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bandera_de_Andalucia.svg/33px-Bandera_de_Andalucia.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bandera_de_Andalucia.svg/50px-Bandera_de_Andalucia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Bandera_de_Andalucia.svg/66px-Bandera_de_Andalucia.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Andalousie" title="Portail:Andalousie">Portail de l’Andalousie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Espagne" title="Portail de l’Espagne"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/60px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/120px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Espagne" title="Portail:Espagne">Portail de l’Espagne</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail du Moyen Âge tardif"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/40px-John_duke_of_burgundy.jpg" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/John_duke_of_burgundy.jpg/60px-John_duke_of_burgundy.jpg 2x" data-file-width="445" data-file-height="489" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif" title="Portail:Moyen Âge tardif">Portail du Moyen Âge tardif</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐c7r2q Cached time: 20250331055933 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.264 seconds Real time usage: 0.434 seconds Preprocessor visited node count: 3021/1000000 Post‐expand include size: 113452/2097152 bytes Template argument size: 28402/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 297/5000000 bytes Lua time usage: 0.103/10.000 seconds Lua memory usage: 5574943/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 354.410 1 -total 29.25% 103.656 1 Modèle:Infobox_conflit_militaire 24.24% 85.911 1 Modèle:Liens 14.45% 51.202 1 Modèle:Portail 12.62% 44.710 2 Modèle:Ouvrage 10.46% 37.081 1 Modèle:Ref-Perez-Rois-catholiques 9.19% 32.577 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle 9.05% 32.069 15 Modèle:Refnec 8.50% 30.121 16 Modèle:Fix 8.12% 28.785 1 Modèle:Portail_croisades/Reconquista --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:1626090:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250331055933 and revision id 223070880. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;oldid=223070880">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;oldid=223070880</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Reconquista" title="Catégorie:Reconquista">Reconquista</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Histoire_de_l%27Andalousie" title="Catégorie:Histoire de l&#039;Andalousie">Histoire de l&#039;Andalousie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Grenade_(Espagne)" title="Catégorie:Grenade (Espagne)">Grenade (Espagne)</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Guerre_impliquant_l%27Espagne" title="Catégorie:Guerre impliquant l&#039;Espagne">Guerre impliquant l&#039;Espagne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Guerre_du_XVe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Guerre du XVe siècle">Guerre du XVe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ferdinand_le_Catholique" title="Catégorie:Ferdinand le Catholique">Ferdinand le Catholique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Isabelle_la_Catholique" title="Catégorie:Isabelle la Catholique">Isabelle la Catholique</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_g%C3%A9olocalisable_sans_coordonn%C3%A9es_param%C3%A9tr%C3%A9es" title="Catégorie:Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées">Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Conflit_militaire_g%C3%A9olocalisable_sans_coordonn%C3%A9es_param%C3%A9tr%C3%A9es" title="Catégorie:Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées">Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Reconquista/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Reconquista/Articles liés">Portail:Reconquista/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Croisades/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Croisades/Articles liés">Portail:Croisades/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Al-Andalus/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Al-Andalus/Articles liés">Portail:Al-Andalus/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Islam/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Islam/Articles liés">Portail:Islam/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge/Articles liés">Portail:Moyen Âge/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Andalousie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Andalousie/Articles liés">Portail:Andalousie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Espagne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Espagne/Articles liés">Portail:Espagne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Moyen_%C3%82ge_tardif/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés">Portail:Moyen Âge tardif/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_asturien" title="Catégorie:Article de qualité en asturien">Article de qualité en asturien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_espagnol" title="Catégorie:Article de qualité en espagnol">Article de qualité en espagnol</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 16 février 2025 à 18:37.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Guerre_de_Grenade" title="Spécial:Citer/Guerre de Grenade">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_de_Grenade&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Guerre de Grenade</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>32 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-c7r2q","wgBackendResponseTime":594,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.264","walltime":"0.434","ppvisitednodes":{"value":3021,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":113452,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":28402,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":297,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 354.410 1 -total"," 29.25% 103.656 1 Modèle:Infobox_conflit_militaire"," 24.24% 85.911 1 Modèle:Liens"," 14.45% 51.202 1 Modèle:Portail"," 12.62% 44.710 2 Modèle:Ouvrage"," 10.46% 37.081 1 Modèle:Ref-Perez-Rois-catholiques"," 9.19% 32.577 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle"," 9.05% 32.069 15 Modèle:Refnec"," 8.50% 30.121 16 Modèle:Fix"," 8.12% 28.785 1 Modèle:Portail_croisades/Reconquista"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.103","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5574943,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-c7r2q","timestamp":"20250331055933","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Guerre de Grenade","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Guerre_de_Grenade","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1552718","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1552718","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-05-28T20:40:29Z","dateModified":"2025-02-16T16:37:01Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/31\/La_Rendici%C3%B3n_de_Granada_-_Pradilla.jpg","headline":"guerre en Andalousie entre 1482 et 1491"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10