CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Atomo - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"23018c90-8432-4134-9c5d-c0a72fdf83a9","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Atomo","wgTitle":"Atomo","wgCurRevisionId":9946279,"wgRevisionId":9946279,"wgArticleId":3814,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak","Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak","Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak","Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak","Hezkuntza Programako artikuluak","Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika","Artikulu nabarmenduak","Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak","Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from abuztua 2024","Jakindunen bideoak dituzten artikuluak","Atomoa","Kimika","Partikulen fisika"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Atomo","wgRelevantArticleId":3814,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9121","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab","ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.math.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.24"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/1200px-Helium_atom_QM.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1204"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/800px-Helium_atom_QM.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="802"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/640px-Helium_atom_QM.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="642"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Atomo - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Atomo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Atomo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Atomo rootpage-Atomo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu nagusia" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu nagusia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z">Azala</a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala">Txikipedia</a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela">Ikusgela</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna">Txokoa</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r">Aldaketa berriak</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x">Ausazko orria</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua.">Laguntza</a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak">Orri bereziak</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"> Bilatu </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Itxura </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu" class="">Dohaintza egin</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Atomo" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class="">Sortu kontua</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Atomo" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class="">Hasi saioa</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Tresna pertsonalak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=eu.wikipedia.org&uselang=eu">Dohaintza egin</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Atomo" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."> Sortu kontua</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Atomo" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"> Hasi saioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi">gehiago ikasi</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y">Ekarpenak</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eⓧ\u003C/a\u003E\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"eu\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"width: 100%; background-color: #f9f9f9; border-top: 2px solid #000; border-bottom: 2px solid #000; padding: 6px; font-size: 1.2em; text-align: center;\"\u003EParte hartu zabalik ditugun lehiaketetan: \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik_Gipuzkoara\" title=\"Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Ipuscuatik Gipuzkoara\"\u003EIpuscuatik Gipuzkoara\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u0026#160;\u0026#8226;\u0026#32; \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Estonia\" title=\"Atari:Hezkuntza/Lehiaketak/Estonia\"\u003EEstonia\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Teoria_atomikoaren_historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Teoria_atomikoaren_historia"> <div class="vector-toc-text"> 1 Teoria atomikoaren historia </div> </a> <button aria-controls="toc-Teoria_atomikoaren_historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Teoria atomikoaren historia azpiatal </button> <ul id="toc-Teoria_atomikoaren_historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Atomoak_filosofian" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atomoak_filosofian"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Atomoak filosofian </div> </a> <ul id="toc-Atomoak_filosofian-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Daltonen_eredua_(1803),_ebidentzietan_oinarritutako_lehen_teoria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Daltonen_eredua_(1803),_ebidentzietan_oinarritutako_lehen_teoria"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Daltonen eredua (1803), ebidentzietan oinarritutako lehen teoria </div> </a> <ul id="toc-Daltonen_eredua_(1803),_ebidentzietan_oinarritutako_lehen_teoria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Browndar_higidura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Browndar_higidura"> <div class="vector-toc-text"> 1.3 Browndar higidura </div> </a> <ul id="toc-Browndar_higidura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Taula_periodikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taula_periodikoa"> <div class="vector-toc-text"> 1.4 Taula periodikoa </div> </a> <ul id="toc-Taula_periodikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Elektroiaren_aurkikuntza_eta_Thomsonen_eredua_(1897)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Elektroiaren_aurkikuntza_eta_Thomsonen_eredua_(1897)"> <div class="vector-toc-text"> 1.5 Elektroiaren aurkikuntza eta Thomsonen eredua (1897) </div> </a> <ul id="toc-Elektroiaren_aurkikuntza_eta_Thomsonen_eredua_(1897)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nagaokaren_eredua_(1904)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nagaokaren_eredua_(1904)"> <div class="vector-toc-text"> 1.6 Nagaokaren eredua (1904) </div> </a> <ul id="toc-Nagaokaren_eredua_(1904)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nukleoaren_aurkikuntza_eta_Rutherforden_eredua_(1911)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nukleoaren_aurkikuntza_eta_Rutherforden_eredua_(1911)"> <div class="vector-toc-text"> 1.7 Nukleoaren aurkikuntza eta Rutherforden eredua (1911) </div> </a> <ul id="toc-Nukleoaren_aurkikuntza_eta_Rutherforden_eredua_(1911)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Isotopoen_aurkikuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Isotopoen_aurkikuntza"> <div class="vector-toc-text"> 1.8 Isotopoen aurkikuntza </div> </a> <ul id="toc-Isotopoen_aurkikuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bohrren_eredua_(1913)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bohrren_eredua_(1913)"> <div class="vector-toc-text"> 1.9 Bohrren eredua (1913) </div> </a> <ul id="toc-Bohrren_eredua_(1913)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sommerfelden_eredua_(1916)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sommerfelden_eredua_(1916)"> <div class="vector-toc-text"> 1.10 Sommerfelden eredua (1916) </div> </a> <ul id="toc-Sommerfelden_eredua_(1916)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Schrödingerren_eredua_(1926)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrödingerren_eredua_(1926)"> <div class="vector-toc-text"> 1.11 Schrödingerren eredua (1926) </div> </a> <ul id="toc-Schrödingerren_eredua_(1926)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Neutroiaren_aurkikuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Neutroiaren_aurkikuntza"> <div class="vector-toc-text"> 1.12 Neutroiaren aurkikuntza </div> </a> <ul id="toc-Neutroiaren_aurkikuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fisioa,_energia-altuko_fisika_eta_materia_kondentsatua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fisioa,_energia-altuko_fisika_eta_materia_kondentsatua"> <div class="vector-toc-text"> 1.13 Fisioa, energia-altuko fisika eta materia kondentsatua </div> </a> <ul id="toc-Fisioa,_energia-altuko_fisika_eta_materia_kondentsatua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Egitura_atomikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Egitura_atomikoa"> <div class="vector-toc-text"> 2 Egitura atomikoa </div> </a> <button aria-controls="toc-Egitura_atomikoa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Egitura atomikoa azpiatal </button> <ul id="toc-Egitura_atomikoa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Partikula_subatomikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Partikula_subatomikoak"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Partikula subatomikoak </div> </a> <ul id="toc-Partikula_subatomikoak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Atomoaren_nukleoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atomoaren_nukleoa"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Atomoaren nukleoa </div> </a> <ul id="toc-Atomoaren_nukleoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Elektroi-hodeia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Elektroi-hodeia"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Elektroi-hodeia </div> </a> <ul id="toc-Elektroi-hodeia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Propietate_atomikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Propietate_atomikoak"> <div class="vector-toc-text"> 3 Propietate atomikoak </div> </a> <button aria-controls="toc-Propietate_atomikoak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Propietate atomikoak azpiatal </button> <ul id="toc-Propietate_atomikoak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nukleoaren_propietateak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nukleoaren_propietateak"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Nukleoaren propietateak </div> </a> <ul id="toc-Nukleoaren_propietateak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Masa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Masa"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Masa </div> </a> <ul id="toc-Masa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Karga" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Karga"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Karga </div> </a> <ul id="toc-Karga-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forma_eta_tamaina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Forma_eta_tamaina"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Forma eta tamaina </div> </a> <ul id="toc-Forma_eta_tamaina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Desintegrazio_erradioaktiboa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Desintegrazio_erradioaktiboa"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Desintegrazio erradioaktiboa </div> </a> <ul id="toc-Desintegrazio_erradioaktiboa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Momentu_magnetikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Momentu_magnetikoa"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Momentu magnetikoa </div> </a> <ul id="toc-Momentu_magnetikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Energia-mailak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Energia-mailak"> <div class="vector-toc-text"> 3.7 Energia-mailak </div> </a> <ul id="toc-Energia-mailak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Balentzia_eta_loturak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Balentzia_eta_loturak"> <div class="vector-toc-text"> 3.8 Balentzia eta loturak </div> </a> <ul id="toc-Balentzia_eta_loturak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Egoerak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Egoerak"> <div class="vector-toc-text"> 3.9 Egoerak </div> </a> <ul id="toc-Egoerak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Identifikazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Identifikazioa"> <div class="vector-toc-text"> 4 Identifikazioa </div> </a> <ul id="toc-Identifikazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Jatorria_eta_gaur_egungo_egoera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Jatorria_eta_gaur_egungo_egoera"> <div class="vector-toc-text"> 5 Jatorria eta gaur egungo egoera </div> </a> <button aria-controls="toc-Jatorria_eta_gaur_egungo_egoera-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Jatorria eta gaur egungo egoera azpiatal </button> <ul id="toc-Jatorria_eta_gaur_egungo_egoera-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Formazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Formazioa"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Formazioa </div> </a> <ul id="toc-Formazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lurreko_atomoen_jatorria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lurreko_atomoen_jatorria"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Lurreko atomoen jatorria </div> </a> <ul id="toc-Lurreko_atomoen_jatorria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Forma_arraroak_eta_teorikoak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Forma_arraroak_eta_teorikoak"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Forma arraroak eta teorikoak </div> </a> <ul id="toc-Forma_arraroak_eta_teorikoak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Elementu_super-astunak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Elementu_super-astunak"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.1 Elementu super-astunak </div> </a> <ul id="toc-Elementu_super-astunak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Materia_exotikoa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Materia_exotikoa"> <div class="vector-toc-text"> 5.3.2 Materia exotikoa </div> </a> <ul id="toc-Materia_exotikoa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Oharrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Oharrak"> <div class="vector-toc-text"> 6 Oharrak </div> </a> <ul id="toc-Oharrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> 7 Erreferentziak </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikus,_gainera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikus,_gainera"> <div class="vector-toc-text"> 8 Ikus, gainera </div> </a> <ul id="toc-Ikus,_gainera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> 9 Kanpo estekak </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Eduki-taula" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Atomo</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 220 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-220" aria-hidden="true" > 220 hizkuntza </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Atoom" title="Atoom – afrikaansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Atoom" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaansa" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Suitzako alemana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Atom" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Suitzako alemana" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%89%B6%E1%88%9D" title="አቶም – amharera" lang="am" hreflang="am" data-title="አቶም" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharera" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Atomo" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Mot" title="Mot – Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Mot" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/At%E1%BB%8Dm" title="Atọm – oboloera" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Atọm" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="oboloera" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – angikera" lang="anp" hreflang="anp" data-title="परमाणु" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angikera" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A9" title="ذرة – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ذرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%B1%D8%A9" title="درة – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="درة" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D8%B1%D9%87" title="ذره – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ذره" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%81" title="পৰমাণু – assamera" lang="as" hreflang="as" data-title="পৰমাণু" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamera" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomu" title="Átomu – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Átomu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – awadhiera" lang="awa" hreflang="awa" data-title="परमाणु" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhiera" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – azerbaijanera" lang="az" hreflang="az" data-title="Atom" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijanera" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AA%D9%88%D9%85" title="آتوم – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آتوم" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – baxkirera" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Атом" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baxkirera" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – baliera" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Atom" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="baliera" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Atom" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Atuoms" title="Atuoms – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Atuoms" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Atomo" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BC" title="Атам – bielorrusiera" lang="be" hreflang="be" data-title="Атам" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusiera" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BC" title="Атам – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Атам" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – bulgariera" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Атом" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgariera" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="परमाणु" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%B2%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%BA" title="အဲစ်တမ် – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="အဲစ်တမ်" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target">ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%B0%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%81" title="পরমাণু – bengalera" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পরমাণু" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalera" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Atom" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – bosniera" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Atom" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniera" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/Atong" title="Atong – buginera" lang="bug" hreflang="bug" data-title="Atong" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="buginera" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Атом" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/%C3%80tom" title="Àtom – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Àtom" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Átomo" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ngu%C3%B2ng-c%E1%B9%B3%CC%84" title="Nguòng-cṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Nguòng-cṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – txetxenera" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Атом" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="txetxenera" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – cebuanoera" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Atom" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuanoera" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%93%E1%8E%BB" title="ᎠᏓᎻ – txerokiera" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏓᎻ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="txerokiera" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%95%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%95" title="گەردیلە – erdialdeko kurduera" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گەردیلە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="erdialdeko kurduera" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Atomu" title="Atomu – korsikera" lang="co" hreflang="co" data-title="Atomu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsikera" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – txekiera" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Atom" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="txekiera" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%8A" title="Атомъ – elizako eslaviera" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Атомъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="elizako eslaviera" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – txuvaxera" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Атом" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="txuvaxera" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – galesa" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Atom" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galesa" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – daniera" lang="da" hreflang="da" data-title="Atom" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="daniera" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – alemana" lang="de" hreflang="de" data-title="Atom" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemana" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Atom" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – behe-sorabiera" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Atom" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="behe-sorabiera" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Atom" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%BF" title="Άτομο – greziera" lang="el" hreflang="el" data-title="Άτομο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greziera" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/%C3%80tum" title="Àtum – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Àtum" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Atom" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Atomo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Átomo" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Aatom" title="Aatom – estoniera" lang="et" hreflang="et" data-title="Aatom" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniera" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomu" title="Átomu – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Átomu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%D9%85" title="اتم – persiera" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اتم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiera" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Atomi" title="Atomi – finlandiera" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Atomi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandiera" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Aadom" title="Aadom – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Aadom" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – faroera" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Atom" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="faroera" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Atome" title="Atome – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Atome" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Atoom" title="Atoom – iparraldeko frisiera" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Atoom" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="iparraldeko frisiera" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Atoom" title="Atoom – mendebaldeko frisiera" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Atoom" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="mendebaldeko frisiera" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Adamh" title="Adamh – irlandera" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Adamh" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandera" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – Gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="原子" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Atomm" title="Atomm – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Atomm" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Atam" title="Atam – Eskoziako gaelikoa" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Atam" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Eskoziako gaelikoa" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Átomo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tumingue%27a" title="Tumingue'a – guaraniera" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tumingue'a" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraniera" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – gorontaloera" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Atom" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="gorontaloera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%85%E0%AA%A3%E0%AB%81" title="અણુ – gujaratera" lang="gu" hreflang="gu" data-title="અણુ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujaratera" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Breneen" title="Breneen – manxera" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Breneen" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manxera" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kwayar_Zarra" title="Kwayar Zarra – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kwayar Zarra" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ngi%C3%A8n-ch%E1%B9%B3%CC%81" title="Ngièn-chṳ́ – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ngièn-chṳ́" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C4%80toma" title="ʻĀtoma – hawaiiera" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻĀtoma" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaiiera" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%98%D7%95%D7%9D" title="אטום – hebreera" lang="he" hreflang="he" data-title="אטום" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreera" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – hindia" lang="hi" hreflang="hi" data-title="परमाणु" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindia" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Parmaanu" title="Parmaanu – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Parmaanu" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – kroaziera" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Atom" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroaziera" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – goi-sorabiera" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Atom" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="goi-sorabiera" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/At%C3%B2m" title="Atòm – Haitiko kreolera" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Atòm" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haitiko kreolera" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – hungariera" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Atom" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungariera" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4" title="Ատոմ – armeniera" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ատոմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeniera" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%AB%D6%82%D5%AC%D5%A7" title="Հիւլէ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հիւլէ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Atomo" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Atom" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – interlinguea" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Atom" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlinguea" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – ilocanoera" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Atomo" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocanoera" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – idoa" lang="io" hreflang="io" data-title="Atomo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="idoa" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Frumeind" title="Frumeind – islandiera" lang="is" hreflang="is" data-title="Frumeind" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandiera" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – italiera" lang="it" hreflang="it" data-title="Atomo" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiera" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – japoniera" lang="ja" hreflang="ja" data-title="原子" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoniera" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Atam" title="Atam – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Atam" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/ratni" title="ratni – lojbana" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="ratni" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="lojbana" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – javera" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Atom" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javera" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98" title="ატომი – georgiera" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ატომი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiera" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Atom" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Abelkim" title="Abelkim – kabiliera" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Abelkim" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabiliera" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Sisi%C5%8B_t%CA%8B" title="Sisiŋ tʋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Sisiŋ tʋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Atom" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Atomu" title="Atomu – kikuyuera" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Atomu" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="kikuyuera" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – kazakhera" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Атом" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakhera" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9E%9A%E1%9E%98%E1%9E%B6%E1%9E%8E%E1%9E%BC" title="បរមាណូ – khemerera" lang="km" hreflang="km" data-title="បរមាណូ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khemerera" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B2%B0%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A3%E0%B3%81" title="ಪರಮಾಣು – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪರಮಾಣು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9B%90%EC%9E%90" title="원자 – koreera" lang="ko" hreflang="ko" data-title="원자" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreera" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%DB%81%D9%95" title="کنہٕ – kaxmirera" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کنہٕ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaxmirera" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – kurduera" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Atom" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurduera" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – kornubiera" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Atom" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornubiera" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – kirgizera" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Атом" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizera" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Atomus" title="Atomus – latina" lang="la" hreflang="la" data-title="Atomus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latina" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – luxenburgera" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Atom" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxenburgera" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – lezginera" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Атом" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezginera" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Atom" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Atoeam" title="Atoeam – limburgera" lang="li" hreflang="li" data-title="Atoeam" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburgera" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – liguriera" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Atomo" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguriera" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Atum" title="Atum – lombardiera" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Atum" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardiera" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Atome" title="Atome – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Atome" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BA%A5%E0%BA%B0%E0%BA%A1%E0%BA%B2%E0%BA%99%E0%BA%B9" title="ປະລະມານູ – laosera" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະລະມານູ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laosera" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Atomas" title="Atomas – lituaniera" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Atomas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituaniera" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Atoms" title="Atoms – letoniera" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Atoms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letoniera" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – madurera" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Atom" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="madurera" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – maithilia" lang="mai" hreflang="mai" data-title="परमाणु" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithilia" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Atom" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%81%D1%8C" title="Атомсь – mokxera" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Атомсь" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokxera" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/At%C3%B4ma" title="Atôma – malgaxea" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Atôma" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxea" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Атом" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – minangkabauera" lang="min" hreflang="min" data-title="Atom" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabauera" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – mazedoniera" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Атом" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="mazedoniera" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%A3%E0%B5%81" title="അണു – malabarera" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അണു" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabarera" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – mongoliera" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Атом" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongoliera" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A3%E0%A5%82" title="अणू – marathera" lang="mr" hreflang="mr" data-title="अणू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathera" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – malaysiera" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Atom" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaysiera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Atomu" title="Atomu – maltera" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Atomu" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltera" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo – mirandesa" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Átomo" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandesa" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%99%E1%80%BA" title="အက်တမ် – birmaniera" lang="my" hreflang="my" data-title="အက်တမ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmaniera" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Nantzintetl" title="Nantzintetl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Nantzintetl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target">Nāhuatl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – napoliera" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Atomo" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoliera" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – behe-alemana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Atom" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="behe-alemana" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="परमाणु – nepalera" lang="ne" hreflang="ne" data-title="परमाणु" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalera" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%A3%E0%A5%81" title="अणु – newarera" lang="new" hreflang="new" data-title="अणु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarera" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Atoom" title="Atoom – nederlandera" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Atoom" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlandera" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – nynorsk (norvegiera)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Atom" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nynorsk (norvegiera)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – bokmål (norvegiera)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Atom" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmål (norvegiera)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Atome" title="Atome – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Atome" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/At%C3%B4me" title="Atôme – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Atôme" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/At%C3%B2m" title="Atòm – okzitaniera" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Atòm" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okzitaniera" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Atomu" title="Atomu – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Atomu" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Buxusa" title="Buxusa – oromoera" lang="om" hreflang="om" data-title="Buxusa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromoera" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AA%E0%AC%B0%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%A3%E0%AD%81" title="ପରମାଣୁ – oriya" lang="or" hreflang="or" data-title="ପରମାଣୁ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="oriya" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – osetiera" lang="os" hreflang="os" data-title="Атом" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetiera" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A8%B0%E0%A8%AE%E0%A8%BE%E0%A8%A3%E0%A9%82" title="ਪਰਮਾਣੂ – punjabera" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪਰਮਾਣੂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punjabera" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomu" title="Átomu – pampangera" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Átomu" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangera" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Nigeriako pidgina" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Atom" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="Nigeriako pidgina" class="interlanguage-link-target">Naijá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Atom" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/%C3%80tom" title="Àtom – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Àtom" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%B9%D9%85" title="ایٹم – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ایٹم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%BC%D9%88%D9%85" title="اټوم – paxtunera" lang="ps" hreflang="ps" data-title="اټوم" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paxtunera" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/%C3%81tomo" title="Átomo – portugesa" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Átomo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugesa" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/I%C3%B1uku" title="Iñuku – kitxua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Iñuku" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="kitxua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – errumaniera" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Atom" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="errumaniera" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Атом" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Атом" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%81%E0%A4%83" title="परमाणुः – sanskritoa" lang="sa" hreflang="sa" data-title="परमाणुः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskritoa" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – sakhera" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Атом" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakhera" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/%C3%80tomu" title="Àtomu – sardiniera" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Àtomu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardiniera" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/%C3%80tumu" title="Àtumu – siziliera" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Àtumu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siziliera" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – eskoziera" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Atom" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="eskoziera" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A6%D9%BD%D9%85" title="ائٽم – sindhia" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ائٽم" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhia" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Atoma" title="Atoma – iparraldeko samiera" lang="se" hreflang="se" data-title="Atoma" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="iparraldeko samiera" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – serbokroaziera" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Atom" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbokroaziera" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Ablkim" title="Ablkim – tachelhita" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Ablkim" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tachelhita" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B6%BB%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%AB%E0%B7%94" title="පරමාණු – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="පරමාණු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Atom" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/At%C3%B3m" title="Atóm – eslovakiera" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Atóm" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovakiera" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%B9%D9%85" title="ایٹم – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="ایٹم" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – esloveniera" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Atom" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveniera" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – somaliera" lang="so" hreflang="so" data-title="Atom" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somaliera" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Atomi" title="Atomi – albaniera" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Atomi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albaniera" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – serbiera" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Атом" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbiera" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Atomi" title="Atomi – sranan tongoa" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Atomi" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="sranan tongoa" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Atom" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – sundanera" lang="su" hreflang="su" data-title="Atom" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanera" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – suediera" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Atom" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suediera" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Atomu" title="Atomu – swahilia" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Atomu" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahilia" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/At%C5%AFm" title="Atům – silesiera" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Atům" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silesiera" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%A3%E0%AF%81" title="அணு – tamilera" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அணு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilera" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A3%E0%B1%81%E0%B0%B5%E0%B1%81" title="పరమాణువు – telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="పరమాణువు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – tajikera" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Атом" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajikera" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%AD%E0%B8%A1" title="อะตอม – thailandiera" lang="th" hreflang="th" data-title="อะตอม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandiera" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A3%E1%89%B6%E1%88%9B%E1%89%B5" title="ኣቶማት – tigrinyera" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ኣቶማት" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tigrinyera" class="interlanguage-link-target">ትግርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – tagaloa" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Atomo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloa" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – turkiera" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Atom" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turkiera" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Athomu" title="Athomu – tsongera" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Athomu" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsongera" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – tatarera" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Атом" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarera" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Vimenyu" title="Vimenyu – tumbukera" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Vimenyu" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbukera" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – tuvera" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Атом" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuvera" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – udmurtera" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Атом" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurtera" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%85" title="ئاتوم – uigurrera" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئاتوم" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uigurrera" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artikulu onak"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Атом" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%DB%81%D8%B1" title="جوہر – urdua" lang="ur" hreflang="ur" data-title="جوہر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdua" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – uzbekera" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Atom" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekera" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C3%80tomo" title="Àtomo – veneziera" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Àtomo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="veneziera" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Atom" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artikulu nabarmenduak"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nguy%C3%AAn_t%E1%BB%AD" title="Nguyên tử – vietnamera" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nguyên tử" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamera" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Atoom" title="Atoom – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Atoom" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Taum" title="Taum – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Taum" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/At%C3%B4me" title="Atôme – valoniera" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Atôme" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valoniera" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Atomo" title="Atomo – warayera" lang="war" hreflang="war" data-title="Atomo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="warayera" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Xarefulwoon" title="Xarefulwoon – wolofera" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Xarefulwoon" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="wolofera" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – wu txinera" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="原子" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu txinera" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BE%D0%BC" title="Атом – kalmykera" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Атом" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmykera" class="interlanguage-link-target">Хальмг</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – xhosera" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Atom" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosera" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98" title="ატომი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ატომი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%98%D7%90%D7%9D" title="אטאם – yiddisha" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אטאם" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddisha" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Atom" title="Atom – jorubera" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Atom" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="jorubera" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Yenzswj" title="Yenzswj – zhuangera" lang="za" hreflang="za" data-title="Yenzswj" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuangera" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B4%B0%E2%B4%B1%E2%B5%8D%E2%B4%BD%E2%B5%89%E2%B5%8E" title="ⴰⴱⵍⴽⵉⵎ – amazigera estandarra" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⴰⴱⵍⴽⵉⵎ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="amazigera estandarra" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – txinera" lang="zh" hreflang="zh" data-title="原子" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="txinera" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="原子" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Go%C3%A2n-ch%C3%BA" title="Goân-chú – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Goân-chú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8E%9F%E5%AD%90" title="原子 – kantonera" lang="yue" hreflang="yue" data-title="原子" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonera" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/IChwe" title="IChwe – zuluera" lang="zu" hreflang="zu" data-title="IChwe" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zuluera" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9121#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Atomo" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c">Artikulua</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Atomo" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >euskara </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Atomo">Irakurri</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tresnak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Atomo">Irakurri</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&action=history">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Atomo" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j">Honanzko esteka duten orriak</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Atomo" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k">Lotutako orrietako aldaketak</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u">Fitxategia igo</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&oldid=9946279" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra">Lotura iraunkorra</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago">Orri honen datuak</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Atomo&id=9946279&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa">Artikulu hau aipatu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FAtomo">URL laburra lortu</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FAtomo">QR kodea jaitsi</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Atomo">Liburu bat sortu</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Atomo&action=show-download-screen">Deskargatu PDF formatuan</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Atomo&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p">Inprimatzeko bertsioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atom" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9121" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g">Wikidata itema</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1-Wikipedia10000" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluen_zerrenda/3._maila" title="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da"><img alt="Artikulu hau Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluen zerrendaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/20px-Wikipedia-1000.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Wikipedia-1000.png/40px-Wikipedia-1000.png 1.5x" data-file-width="1122" data-file-height="1024" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-2-HezkuntzaPrograma" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza" title="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da"><img alt="Artikulu hau "Kalitatezko 2.000 artikulu 12-16 urteko ikasleentzat" proiektuaren parte da" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/20px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png" decoding="async" width="19" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png/40px-Hezkuntza_Programa_12-16_ikonoa.png 1.5x" data-file-width="747" data-file-height="794" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-3-featured-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikulu_nabarmenduak" title="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen."><img alt="Artikulu hau nabarmendua da. Informazio gehiago nahi baduzu, egin klik hemen." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/20px-Cscr-featured.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Cscr-featured.svg/40px-Cscr-featured.svg.png 1.5x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Helium_atom_QM.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/250px-Helium_atom_QM.svg.png" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/330px-Helium_atom_QM.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Helium_atom_QM.svg/500px-Helium_atom_QM.svg.png 2x" data-file-width="665" data-file-height="667" /></a><figcaption>Helio-4 atomo baten irudia. Erdian nukleoa dago (arroxa), bi protoi eta bi neutroi dituelarik, nahiz eta errealitatean nolabaiteko hodei esferiko bat izan. Inguruneko hodei elektronikoak (beltzez), bi elektroi ditu.</figcaption></figure> Atomoa (<a href="/wiki/Greziera" title="Greziera">grezieratik</a>: ἄτομος, atomos, «zatiezina») <a href="/wiki/Protoi" title="Protoi">protoi</a> eta <a href="/wiki/Neutroi" title="Neutroi">neutroi</a> <a href="/wiki/Atomo_nukleo" title="Atomo nukleo">nukleo</a> batez osatutako partikula bat da, <a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">elektroi</a> hodei batez inguratua.<a href="#cite_note-ZTH:_atomo-1">[1]</a> Atomoa <a href="/wiki/Elementu_kimiko" title="Elementu kimiko">elementu kimikoen</a> oinarrizko partikula da, eta elementu kimikoak euren atomoetan dagoen protoi kopuruaren arabera bereizten dira. Adibidez, 11 protoi dituen edozein atomo <a href="/wiki/Sodio" title="Sodio">sodioa</a> da, eta 29 protoi dituen edozein atomo <a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">kobrea</a> da. Neutroi kopuruak elementuaren <a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">isotopoa</a> definitzen du. Atomoak oso txikiak dira, 100 bat <a href="/wiki/Pikometro" title="Pikometro">pikometroko</a> diametrokoak normalean. Giza ile batek milioi bat <a href="/wiki/Karbono" title="Karbono">karbono</a> atomo inguru neurtzen ditu. Hau txikiagoa da ikusten den <a href="/wiki/Argi" title="Argi">argiaren</a> <a href="/wiki/Uhin_luzera" class="mw-redirect" title="Uhin luzera">uhin luzerarik</a> laburrena baino, eta horrek esan nahi du gizakiek ezin dituztela atomoak <a href="/wiki/Mikroskopio" title="Mikroskopio">mikroskopio</a> konbentzionalekin ikusi. Atomoak hain dira txikiak, ezen ezin baita zehatz aurreikusi haien portaera <a href="/wiki/Fisika_klasiko" title="Fisika klasiko">fisika klasikoa</a> erabiliz, <a href="/wiki/Mekanika_kuantiko" title="Mekanika kuantiko">efektu kuantikoak</a> direla eta. Atomo baten <a href="/wiki/Masa" title="Masa">masaren</a> % 99,94 baino gehiago nukleoan dago. Protoiek <a href="/wiki/Karga_elektriko" title="Karga elektriko">karga elektriko</a> positiboa dute, elektroiek karga elektriko negatiboa eta neutroiek ez dute karga elektrikorik. Protoi eta elektroi kopurua berdina bada, atomoa elektrikoki neutroa da. Atomo batek protoiak baino elektroi gehiago edo gutxiago baditu, orduan karga negatiboa edo positiboa du, hurrenez hurren, atomo horiei <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">ioi</a> deitzen zaie. Atomo baten elektroiek eta nukleo atomikoaren protoiek <a href="/wiki/Indar_elektromagnetiko" class="mw-redirect" title="Indar elektromagnetiko">indar elektromagnetikoaren</a> bidez elkar erakartzen dute. Nukleoaren protoiek eta neutroiek ere elkar erakartzen dute <a href="/wiki/Indar_nuklear" title="Indar nuklear">indar nuklearrak</a> direla eta. Indar hau indar elektromagnetikoa baino indartsuagoa izaten da, elkarren artean positiboki kargatutako protoiak uxatzen dituena. Egoera jakin batzuetan, aldaratzeko indar elektromagnetikoa indar nuklearra baino handiagoa da. Kasu honetan, <a href="/wiki/Fisio_nuklear" title="Fisio nuklear">nukleoa zatitu</a> egiten da eta atzean <a href="/w/index.php?title=Transmutazio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transmutazio (sortu gabe)">hainbat elementu uzten ditu</a>. <a href="/wiki/Desintegrazio_erradioaktibo" title="Desintegrazio erradioaktibo">Desintegrazio nuklearreko</a> modu bat da. Atomoak beste atomo batekin edo batzuekin lot daitezke <a href="/wiki/Lotura_kimiko" title="Lotura kimiko">lotura kimikoen</a> bidez, <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">molekulak</a> edo <a href="/wiki/Kristal" title="Kristal">kristalak</a> bezalako <a href="/wiki/Konposatu_kimiko" title="Konposatu kimiko">konposatu kimikoak</a> sortzeko. Atomoek elkartzeko eta bereizteko duten gaitasuna da naturan ikusitako aldaketa fisiko gehienen erantzulea. <a href="/wiki/Kimika" title="Kimika">Kimika</a> da aldaketa horiek aztertzen dituen diziplina. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Teoria_atomikoaren_historia">Teoria atomikoaren historia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Teoria atomikoaren historia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Teoria atomikoaren historia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atomoak_filosofian">Atomoak filosofian</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Atomoak filosofian»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Atomoak filosofian">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Atomismo" title="Atomismo">Atomismo</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/220px-seek%3D71-Eredu_atomikoak.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="283" data-mwtitle="Eredu_atomikoak.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Eredu_atomikoak.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Eredu_atomikoak.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="3840" data-height="2160" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Eredu_atomikoak.webm/Eredu_atomikoak.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Eredu atomikoak ulertzeko bideoa.<hr /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.jakindun.com/" rel="nofollow"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/33px-Jakindun_logoa.png" decoding="async" width="33" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/50px-Jakindun_logoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/66px-Jakindun_logoa.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="225" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jakindun.com/">euren gunean</a>. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu <a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">hemen</a>.</figcaption></figure> Atomoaren kontzeptua <a href="/wiki/Antzinako_Grezia" title="Antzinako Grezia">Antzinako Greziatik</a> dator, <a href="/wiki/Demokrito" title="Demokrito">Demokrito</a>, <a href="/wiki/Leuzipo" title="Leuzipo">Leuzipo</a> eta <a href="/wiki/Epikuro" title="Epikuro">Epikuroren</a> eskutik. Hala ere, <a href="/wiki/Materia" title="Materia">materia</a> partikula zatiezin txikiz osatuta dagoela dioen oinarrizko ideia antzinako kultura askotan ageri zen antzinatean. <a href="/wiki/Kanada_(filosofoa)" title="Kanada (filosofoa)">Kanada</a> filosofo indiarrak ikuspegi atomista baten oinarriak garatu zituen, <a href="/w/index.php?title=Vai%C5%9Be%E1%B9%A3ika_S%C5%ABtra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaiśeṣika Sūtra (sortu gabe)">Vaiśeṣika Sūtra</a> testu sanskritoan<a href="#cite_note-2">[2]</a>. Atomo hitza <a href="/wiki/Antzinako_greziera" title="Antzinako greziera">antzinako grezierazko</a> atomos hitzetik dator, "zatiezina" esan nahi duena. Antzinako ideia hau arrazoiketa filosofikoetan oinarritzen zen, zientifikoetan baino gehiago. Teoria atomiko modernoa ez da antzinako kontzeptu horietan oinarritzen<a href="#cite_note-3">[3]</a><a href="#cite_note-Melsen-4">[4]</a>. XIX. mendearen hasieran, <a href="/wiki/John_Dalton" title="John Dalton">John Dalton</a> zientzialariak ikusi zuen elementu kimikoak pisuzko unitate diskretuen bidez konbinatzen zirela, eta "atomo" hitza erabiltzea erabaki zuen unitate horiek aipatzeko, materiaren funtsezko unitateak zirela uste baitzuen<a href="#cite_note-5">[5]</a>. Mende bat geroago, gutxi gorabehera, Daltonen atomoak benetan zatiezinak ez direla aurkitu zen, baina terminoa mantendu egin zen. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Daltonen_eredua_(1803),_ebidentzietan_oinarritutako_lehen_teoria">Daltonen eredua (1803), ebidentzietan oinarritutako lehen teoria</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Daltonen eredua (1803), ebidentzietan oinarritutako lehen teoria»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Daltonen eredua (1803), ebidentzietan oinarritutako lehen teoria">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Daltonen_eredu_atomikoa" title="Daltonen eredu atomikoa">Daltonen eredu atomikoa</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Daltons_symbols.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/250px-Daltons_symbols.gif" decoding="async" width="220" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/330px-Daltons_symbols.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Daltons_symbols.gif/500px-Daltons_symbols.gif 2x" data-file-width="1067" data-file-height="928" /></a><figcaption><a href="/wiki/John_Dalton" title="John Dalton">John Daltonen</a> A New System of Chemical Philosophy liburuan azaltzen diren zeinbait atomo eta molekulen irudiak.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/220px-seek%3D71-Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="133" data-mwtitle="Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="3840" data-height="2160" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9a/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm/Atomoaren_egitura_eta_daltonen_eredu_atomikoaren_azalpenak.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Daltonen ereduaren azalpen bideoa.<hr /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.jakindun.com/" rel="nofollow"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/33px-Jakindun_logoa.png" decoding="async" width="33" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/50px-Jakindun_logoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/66px-Jakindun_logoa.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="225" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jakindun.com/">euren gunean</a>. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu <a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">hemen</a>.</figcaption></figure> <a href="/wiki/XIX._mende" class="mw-redirect" title="XIX. mende">XIX. mendearen</a> hasieran, <a href="/wiki/John_Dalton" title="John Dalton">John Dalton</a> kimikari ingelesak bere eta beste zientzialari batzuen datu esperimentalak bildu zituen eta gaur egun "<a href="/w/index.php?title=Proportzio_anitzen_legea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proportzio anitzen legea (sortu gabe)">proportzio anitzen legea</a>" bezala ezagutzen den patroi bat aurkitu zuen. Elementu kimiko jakin bat duten konposatu kimikoetan, osagai horren edukia, pisuari dagokionez, zenbaki oso txikien proportzioetan desberdina dela ikusi zuen. Eredu horrek iradokitzen zuen elementu kimiko bakoitza beste elementu batzuekin konbinatzen zela oinarrizko pisu-unitate baten bidez, eta Daltonek unitate horiei "atomo" deitzea erabaki zuen<a href="#cite_note-6">[6]</a>. Adibidez, bi <a href="/w/index.php?title=Eztainu_oxido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eztainu oxido (sortu gabe)">eztainu oxido</a> mota daude: bat hauts grisa da, % 88,1 <a href="/wiki/Eztainu" title="Eztainu">eztainua</a> eta % 11,9 <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">oxigenoa</a> dituena, eta bestea hauts zuria, % 78,7 eztainua eta % 21,3 oxigenoa dituena. Kopuru horiek doituz gero, hauts grisean 13,5 g oxigeno daude 100 g eztainu bakoitzeko, eta hauts zurian 27 g oxigeno daude 100 g eztainu bakoitzeko. 13,5 eta 27k 1:2ko proportzioa osatzen dute. Daltonek ondorioztatu zuen <a href="/wiki/Oxido" title="Oxido">oxido</a> horietan eztainuzko atomo bakoitzeko oxigeno atomo bat edo bi daudela, hurrenez hurren (<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {SnO}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>SnO</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {SnO}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c94677b8cf3a97ac8b54e103d03050f719c8cfdb" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:4.393ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle {\ce {SnO}}}" /> eta <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {SnO2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>SnO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {SnO2}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5237d2e00c92f284e524b0c4e72e2b3aa533bc38" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:5.447ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {SnO2}}}" />)<a href="#cite_note-Melsen-4">[4]</a><a href="#cite_note-Dalton-7">[7]</a> Daltonek <a href="/wiki/Burdin_oxido" title="Burdin oxido">burdin oxidoak</a> ere aztertu zituen. Burdin oxido mota bat dago, hauts beltza, % 78,1 <a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">burdina</a> eta % 21,9 oxigenoa dituena; eta beste burdin oxido bat dago, % 70,4 burdina eta % 29,6 oxigenoa duen hauts gorria. Zifra horiek doituta, hauts beltzean 28 g oxigeno daude 100 g burdinako, eta hauts gorrian 42 g oxigeno daude 100 g burdinako. 28 eta 42k 2:3ko proportzioa osatzen dute. Daltonek ondorioztatu zuen oxido horietan, bi burdin atomo bakoitzeko, bi edo hiru oxigeno atomo daudela, hurrenez hurren (<math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>Fe</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a3a99292da200457e2ea4a5a85fdf0a9118b7946" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:6.467ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}" /><a href="#cite_note-8">[oh 1]</a> eta <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {Fe2O3}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>Fe</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {Fe2O3}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/67387a48fd62de5da7e938c251a11ca99738e18f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:6.467ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {Fe2O3}}}" />)<a href="#cite_note-9">[8]</a><a href="#cite_note-Dalton-7">[7]</a>. Azken adibide gisa: <a href="/wiki/Oxido_nitroso" title="Oxido nitroso">oxido nitrosoa</a> % 63,3 <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">nitrogenoa</a> eta % 36,7 oxigenoa da, <a href="/wiki/Oxido_nitriko" title="Oxido nitriko">oxido nitrikoa</a> % 44,05 nitrogenoa eta % 55,95 oxigenoa, eta <a href="/wiki/Nitrogeno_dioxido" title="Nitrogeno dioxido">nitrogeno dioxidoa</a> % 29,5 nitrogenoa eta % 70,5 oxigenoa. Kopuru horiek doituta, oxido nitrosoan 80 g oxigeno dago 140 g nitrogeno bakoitzeko, oxido nitrikoan 160 g oxigeno dago 140 g nitrogeno bakoitzeko, eta nitrogeno dioxidoan 320 g oxigeno dago 140 g nitrogeno bakoitzeko. 80, 160 eta 320k 1:2:4ko proportzioa osatzen dute. Oxido horien formulak <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {N2O}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>N</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {N2O}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b1fd51c033addce285a33203f5b932656b5af841" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:4.605ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {N2O}}}" />, <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {NO}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>NO</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {NO}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ce2b9ce4dd2888f2752f52c205dd212297bde28d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:3.551ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle {\ce {NO}}}" /> eta <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {NO2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>NO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {NO2}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/949ddff76b789c36d0a12edaa49e08377ffbf8e9" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:4.605ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {NO2}}}" /> dira<a href="#cite_note-10">[9]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Browndar_higidura">Browndar higidura</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Browndar higidura»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Browndar higidura">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Browndar_higidura" title="Browndar higidura">Browndar higidura</a>»</div> 1827an, <a href="/w/index.php?title=Robert_Brown&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Brown (sortu gabe)">Robert Brown</a> britainiar botanikariak ikusi zuen uretan flotatzen zuten <a href="/wiki/Polen" title="Polen">polen</a>-aleen barruko hauts-partikulak etengabe mugitzen zirela ageriko arrazoirik gabe. 1905ean, <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einsteinek</a> teorizatu zuen <a href="/wiki/Mugimendu_browndar" class="mw-redirect" title="Mugimendu browndar">mugimendu browndar</a> hori aleak etengabe kolpatzen zituzten ur molekulek eragiten zutela, eta hura deskribatzeko eredu matematiko bat garatu zuen. Einsteinek matematikoki kalkulatu zituen atomoen neurria eta atomo kopurua <a href="/wiki/Mol" title="Mol">mol</a> batean<a href="#cite_note-11">[10]</a>. Eredu hau 1908an <a href="/wiki/Jean_Perrin" title="Jean Perrin">Jean Perrin</a> fisikari frantziarrak esperimentalki balioztatu zuen<a href="#cite_note-12">[11]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taula_periodikoa">Taula periodikoa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Taula periodikoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Taula periodikoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Taula_periodikoa" title="Taula periodikoa">Taula periodikoa</a>» eta «<a href="/wiki/Elementu_kimiko" title="Elementu kimiko">Elementu kimiko</a>»</div> <a href="/wiki/Dmitri_Mendeleiev" title="Dmitri Mendeleiev">Dmitri Mendeleiev</a> kimikariak 1869an argitaratu zuen lehenengo <a href="/wiki/Taula_periodiko" class="mw-redirect" title="Taula periodiko">taula periodikoa</a>, eta ia aldi berean <a href="/w/index.php?title=Julius_Lothar_Meyer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Julius Lothar Meyer (sortu gabe)">Julius Lothar Meyerrek</a> antzera egin zuen 1870ean. Mendeleieven taula izenaz argitaratu zen lehen bertsioa. Biek ala biek proposatu zuten taula periodikoa antzeko moduan, elementuak zutabetan eta errenkadetan sailkaturik <a href="/wiki/Masa_atomiko" title="Masa atomiko">masa atomikoen</a> arabera. Errenkada edo zutabe berriak egin zituzten, elementuen ezaugarriak errepikakorrak suertatzen zirenean. Handik gutxira, 1871an, Mendeleievek beste taula periodiko bat argitaratu zuen, baina oraingoan antzekoak ziren elementuen multzoak errenkadatan sailkatuta egon ordez, zutabetan zeuden banaturik. Gainera, oraindik aurkitu gabe zeuden elementuen deskribapen zehatza eskaini zuen. Hutsune haiek gerora beteko zirela iradoki zuen, kimikariek elementu natural berriak aurkitzean. Gauzak horrela, Mendeleieven lanaren onarpena bi arrazoi nagusiengatik gertatu zen: batetik, Mendeleievek hutsuneak utzi zituelako taulan aurkitu gabeko zeuden elementuentzat, eta, bestetik, alde batera utzi zuelako ordura arte erabiltzen zen sailkatze-ordena, taula pisu atomikoen arabera antolatuz. Dena den, 1913. urtean, <a href="/wiki/Henry_Moseley" title="Henry Moseley">Henry Moseleyk</a>, elementu bakoitzari zenbaki atomiko bat esleitu zien, eta horren ondorioz, zuzenketa bat egin behar izan zen taulan; izan ere, Mendeleievek pisu atomikoa erabili zuen elementuen sailkapena egiteko, eta horrek arazoak sortzen zituen. Hortaz, Moseleyren zehaztapenaren ondoren, arazo horiek konpontzeko, zenbaki atomikoaren arabera berrantolatu zen taula. Gaur egun, eredu sinpleenean itxura hau du taula periodikoak: <table style="width: 80%" align="center"> <tbody><tr bgcolor="eeeeff" align="center"> <td><a href="/wiki/Taula_periodikoko_talde" title="Taula periodikoko talde">Taldea →</a> <a href="/wiki/Taula_periodikoko_periodo" title="Taula periodikoko periodo">↓ Periodoa</a> </td> <td><a href="/wiki/1._taldeko_elementu" class="mw-redirect" title="1. taldeko elementu">1</a> </td> <td><a href="/wiki/2._taldeko_elementu" class="mw-redirect" title="2. taldeko elementu">2</a> </td> <td>  </td> <td><a href="/wiki/3._taldeko_elementu" title="3. taldeko elementu">3</a> </td> <td><a href="/wiki/4._taldeko_elementu" title="4. taldeko elementu">4</a> </td> <td><a href="/wiki/5._taldeko_elementu" title="5. taldeko elementu">5</a> </td> <td><a href="/wiki/6._taldeko_elementu" title="6. taldeko elementu">6</a> </td> <td><a href="/wiki/7._taldeko_elementu" title="7. taldeko elementu">7</a> </td> <td><a href="/wiki/8._taldeko_elementu" title="8. taldeko elementu">8</a> </td> <td><a href="/wiki/9._taldeko_elementu" title="9. taldeko elementu">9</a> </td> <td><a href="/wiki/10._taldeko_elementu" title="10. taldeko elementu">10</a> </td> <td><a href="/wiki/11._taldeko_elementu" title="11. taldeko elementu">11</a> </td> <td><a href="/wiki/12._taldeko_elementu" title="12. taldeko elementu">12</a> </td> <td><a href="/wiki/13._taldeko_elementu" title="13. taldeko elementu">13</a> </td> <td><a href="/wiki/14._taldeko_elementu" title="14. taldeko elementu">14</a> </td> <td><a href="/wiki/15._taldeko_elementu" title="15. taldeko elementu">15</a> </td> <td><a href="/wiki/16._taldeko_elementu" class="mw-redirect" title="16. taldeko elementu">16</a> </td> <td><a href="/wiki/17._taldeko_elementu" class="mw-redirect" title="17. taldeko elementu">17</a> </td> <td><a href="/wiki/18._taldeko_elementu" class="mw-redirect" title="18. taldeko elementu">18</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/1._periodoko_elementu" title="1. periodoko elementu">1</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:red;border:2px solid black;">1 <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">H</a> </td> <td colspan="3"> </td> <td align="left" colspan="8"> </td> <td colspan="6"> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffff;color:red;border:2px solid black;">2 <a href="/wiki/Helio" title="Helio">He</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/2._periodoko_elementu" title="2. periodoko elementu">2</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px solid black;">3 <a href="/wiki/Litio" title="Litio">Li</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px solid black;">4 <a href="/wiki/Berilio" title="Berilio">Be</a> </td> <td colspan="11">  </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">5 <a href="/wiki/Boro" title="Boro">B</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffcc;color:black;border:2px solid black;">6 <a href="/wiki/Karbono" title="Karbono">C</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:red;border:2px solid black;">7 <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">N</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:red;border:2px solid black;">8 <a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">O</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:red;border:2px solid black;">9 <a href="/wiki/Fluor" title="Fluor">F</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffff;color:red;border:2px solid black;">10 <a href="/wiki/Neon" title="Neon">Ne</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/3._periodoko_elementu" title="3. periodoko elementu">3</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px solid black;">11 <a href="/wiki/Sodio" title="Sodio">Na</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px solid black;">12 <a href="/wiki/Magnesio" title="Magnesio">Mg</a> </td> <td bgcolor="white" colspan="11"> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">13 <a href="/wiki/Aluminio" title="Aluminio">Al</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">14 <a href="/wiki/Silizio" title="Silizio">Si</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffcc;color:black;border:2px solid black;">15 <a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">P</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffcc;color:black;border:2px solid black;">16 <a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">S</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:red;border:2px solid black;">17 <a href="/wiki/Kloro" title="Kloro">Cl</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffff;color:red;border:2px solid black;">18 <a href="/wiki/Argon" title="Argon">Ar</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/4._periodoko_elementu" title="4. periodoko elementu">4</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px solid black;">19 <a href="/wiki/Potasio" title="Potasio">K</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px solid black;">20 <a href="/wiki/Kaltzio" title="Kaltzio">Ca</a> </td> <td> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">21 <a href="/wiki/Eskandio" title="Eskandio">Sc</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">22 <a href="/wiki/Titanio" title="Titanio">Ti</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">23 <a href="/wiki/Banadio" title="Banadio">V</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">24 <a href="/wiki/Kromo" title="Kromo">Cr</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">25 <a href="/wiki/Manganeso" title="Manganeso">Mn</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">26 <a href="/wiki/Burdin" class="mw-redirect" title="Burdin">Fe</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">27 <a href="/wiki/Kobalto" title="Kobalto">Co</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">28 <a href="/wiki/Nikel" title="Nikel">Ni</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">29 <a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">Cu</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">30 <a href="/wiki/Zink" title="Zink">Zn</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">31 <a href="/wiki/Galio" title="Galio">Ga</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">32 <a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Ge</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">33 <a href="/wiki/Artseniko" title="Artseniko">As</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffcc;color:black;border:2px solid black;">34 <a href="/wiki/Selenio" title="Selenio">Se</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:blue;border:2px solid black;">35 <a href="/wiki/Bromo" title="Bromo">Br</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffff;color:red;border:2px solid black;">36 <a href="/wiki/Kripton" title="Kripton">Kr</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/5._periodoko_elementu" title="5. periodoko elementu">5</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px solid black;">37 <a href="/wiki/Rubidio" title="Rubidio">Rb</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px solid black;">38 <a href="/wiki/Estrontzio" title="Estrontzio">Sr</a> </td> <td> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">39 <a href="/wiki/Itrio" title="Itrio">Y</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">40 <a href="/wiki/Zirkonio" title="Zirkonio">Zr</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">41 <a href="/wiki/Niobio" title="Niobio">Nb</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">42 <a href="/wiki/Molibdeno" title="Molibdeno">Mo</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dashed brown;">43 <a href="/wiki/Teknezio" title="Teknezio">Tc</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">44 <a href="/wiki/Rutenio" title="Rutenio">Ru</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">45 <a href="/wiki/Rodio" title="Rodio">Rh</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">46 <a href="/wiki/Paladio" title="Paladio">Pd</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">47 <a href="/wiki/Zilar" title="Zilar">Ag</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">48 <a href="/wiki/Kadmio" title="Kadmio">Cd</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">49 <a href="/wiki/Indio" title="Indio">In</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">50 <a href="/wiki/Eztainu" title="Eztainu">Sn</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">51 <a href="/wiki/Antimonio" title="Antimonio">Sb</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px solid black;">52 <a href="/wiki/Telurio" title="Telurio">Te</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:black;border:2px solid black;">53 <a href="/wiki/Iodo" title="Iodo">I</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ccffff;color:red;border:2px solid black;">54 <a href="/wiki/Xenon" title="Xenon">Xe</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/6._periodoko_elementu" title="6. periodoko elementu">6</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px solid black;">55 <a href="/wiki/Zesio" title="Zesio">Cs</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px solid black;">56 <a href="/wiki/Bario" title="Bario">Ba</a> </td> <td bgcolor="#ffccff">* </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">71 <a href="/wiki/Lutezio" title="Lutezio">Lu</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">72 <a href="/wiki/Hafnio" title="Hafnio">Hf</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">73 <a href="/wiki/Tantalo" title="Tantalo">Ta</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">74 <a href="/wiki/Wolframio" class="mw-redirect" title="Wolframio">W</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">75 <a href="/wiki/Renio" title="Renio">Re</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">76 <a href="/wiki/Osmio" title="Osmio">Os</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">77 <a href="/wiki/Iridio" title="Iridio">Ir</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">78 <a href="/wiki/Platino" title="Platino">Pt</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px solid black;">79 <a href="/wiki/Urre" title="Urre">Au</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:blue;border:2px solid black;">80 <a href="/wiki/Merkurio_(elementua)" title="Merkurio (elementua)">Hg</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">81 <a href="/wiki/Talio" title="Talio">Tl</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">82 <a href="/wiki/Berun" title="Berun">Pb</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px solid black;">83 <a href="/wiki/Bismuto" title="Bismuto">Bi</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#cccc99;color:black;border:2px dashed brown;">84 <a href="/wiki/Polonio" title="Polonio">Po</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffffcc;color:black;border:2px dashed brown;">85 <a href="/wiki/Astato" title="Astato">At</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#c0ffff;color:red;border:2px dashed brown;">86 <a href="/wiki/Radon" title="Radon">Rn</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td bgcolor="eeeeff"><a href="/wiki/7._periodoko_elementu" title="7. periodoko elementu">7</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff9999;color:black;border:2px dashed brown;">87 <a href="/wiki/Frantzio" title="Frantzio">Fr</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffdead;color:black;border:2px dashed brown;">88 <a href="/wiki/Radio" title="Radio">Ra</a> </td> <td bgcolor="#ff99cc">** </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">103 <a href="/wiki/Lawrentzio" title="Lawrentzio">Lr</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dotted green;">104 <a href="/wiki/Rutherfordio" title="Rutherfordio">Rf</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dotted green;">105 <a href="/wiki/Dubnio" title="Dubnio">Db</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dotted green;">106 <a href="/wiki/Seaborgio" title="Seaborgio">Sg</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dotted green;">107 <a href="/wiki/Bohrio" title="Bohrio">Bh</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:black;border:2px dotted green;">108 <a href="/wiki/Hassio" title="Hassio">Hs</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">109 <a href="/wiki/Meitnerio" title="Meitnerio">Mt</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">110 <a href="/wiki/Darmstadtio" title="Darmstadtio">Ds</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">111 <a href="/wiki/Roentgenio" title="Roentgenio">Rg</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffc0c0;color:blue;border:2px dotted green;">112 <a href="/wiki/Kopernizio" title="Kopernizio">Cn</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">113 <a href="/wiki/Nihonio" title="Nihonio">Nh</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px dotted green;">114 <a href="/wiki/Flerovio" title="Flerovio">Fl</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#dddddd;color:black;border:2px dotted green;">115 <a href="/wiki/Moskovio" title="Moskovio">Mc</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">116 <a href="/wiki/Livermorio" title="Livermorio">Lv</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">117 <a href="/wiki/Teneso" title="Teneso">Ts</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#e8e8e8;color:black;border:2px dotted green;">118 <a href="/wiki/Oganeson" title="Oganeson">Og</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td colspan="20"> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td colspan="4" bgcolor="eeeeff" align="right">* Lantanoideak </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">57 <a href="/wiki/Lantano" title="Lantano">La</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">58 <a href="/wiki/Zerio_(elementua)" title="Zerio (elementua)">Ce</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">59 <a href="/wiki/Praseodimio" title="Praseodimio">Pr</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">60 <a href="/wiki/Neodimio" title="Neodimio">Nd</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px dashed brown;">61 <a href="/wiki/Prometio" title="Prometio">Pm</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">62 <a href="/wiki/Samario" title="Samario">Sm</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">63 <a href="/wiki/Europio" title="Europio">Eu</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">64 <a href="/wiki/Gadolinio" title="Gadolinio">Gd</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">65 <a href="/wiki/Terbio" title="Terbio">Tb</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">66 <a href="/wiki/Disprosio" title="Disprosio">Dy</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">67 <a href="/wiki/Holmio" title="Holmio">Ho</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">68 <a href="/wiki/Erbio" title="Erbio">Er</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">69 <a href="/wiki/Tulio" title="Tulio">Tm</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ffccff;color:black;border:2px solid black;">70 <a href="/wiki/Iterbio" title="Iterbio">Yb</a> </td></tr> <tr align="CENTER"> <td colspan="4" bgcolor="eeeeff" align="right">** Aktinidoak </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dashed brown;">89 <a href="/wiki/Aktinio" title="Aktinio">Ac</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px solid black;">90 <a href="/wiki/Torio" title="Torio">Th</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dashed brown;">91 <a href="/wiki/Protoaktinio" class="mw-redirect" title="Protoaktinio">Pa</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px solid black;">92 <a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">U</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dashed brown;">93 <a href="/wiki/Neptunio" title="Neptunio">Np</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px solid black;">94 <a href="/wiki/Plutonio" title="Plutonio">Pu</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">95 <a href="/wiki/Amerizio" title="Amerizio">Am</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">96 <a href="/wiki/Kurio" title="Kurio">Cm</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">97 <a href="/wiki/Berkelio" title="Berkelio">Bk</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">98 <a href="/wiki/Kalifornio" title="Kalifornio">Cf</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">99 <a href="/wiki/Einstenio" class="mw-redirect" title="Einstenio">Es</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">100 <a href="/wiki/Fermio" title="Fermio">Fm</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">101 <a href="/wiki/Mendelevio" title="Mendelevio">Md</a> </td> <td style="text-align:center;background-color:#ff99cc;color:black;border:2px dotted green;">102 <a href="/wiki/Nobelio" title="Nobelio">No</a> </td></tr></tbody></table> <table width="75%" align="center"> <tbody><tr align="center"> <td colspan="5"><a href="/wiki/Serie_kimiko" title="Serie kimiko">Serie kimikoak</a> (hondo kolorea): </td></tr> <tr> <td bgcolor="#ff9999"><a href="/wiki/Metal_alkalino" title="Metal alkalino">Metal alkalinoak</a> </td> <td bgcolor="#ffdead"><a href="/wiki/Metal_lurralkalino" title="Metal lurralkalino">Metal lurralkalinoak</a> </td> <td bgcolor="#ffccff"><a href="/wiki/Lantanoide" title="Lantanoide">Lantanoideak</a> </td> <td bgcolor="#ff99cc"><a href="/wiki/Aktinido" title="Aktinido">Aktinidoak</a> </td> <td bgcolor="#ffc0c0"><a href="/wiki/Trantsizio-metal" title="Trantsizio-metal">Trantsizio-metalak</a> </td></tr> <tr> <td bgcolor="#dddddd"><a href="/wiki/Metal" title="Metal">Metalak</a> </td> <td bgcolor="#CCCC99"><a href="/wiki/Metaloide" title="Metaloide">Metaloideak</a> </td> <td bgcolor="#ccffcc"><a href="/wiki/Ez-metal" title="Ez-metal">Ez-metalak</a> </td> <td bgcolor="#ffffcc"><a href="/wiki/Halogeno" title="Halogeno">Halogenoak</a> </td> <td bgcolor="#ccffff"><a href="/wiki/Gas_noble" title="Gas noble">Gas nobleak</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Elektroiaren_aurkikuntza_eta_Thomsonen_eredua_(1897)">Elektroiaren aurkikuntza eta Thomsonen eredua (1897)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Elektroiaren aurkikuntza eta Thomsonen eredua (1897)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Elektroiaren aurkikuntza eta Thomsonen eredua (1897)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">Elektroi</a>» eta «<a href="/wiki/Thomsonen_eredu_atomikoa" title="Thomsonen eredu atomikoa">Thomsonen eredu atomikoa</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Plum_pudding_atom.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Plum_pudding_atom.svg/250px-Plum_pudding_atom.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Plum_pudding_atom.svg/330px-Plum_pudding_atom.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Plum_pudding_atom.svg/440px-Plum_pudding_atom.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a><figcaption>Thomsonen eredu atomikoa</figcaption></figure> <a href="/wiki/1897" title="1897">1897an</a>, <a href="/wiki/Joseph_John_Thomson" title="Joseph John Thomson">Joseph John Thomsonek</a> aurkitu zuen <a href="/wiki/Izpi_katodiko" title="Izpi katodiko">izpi katodikoak</a> ez direla <a href="/wiki/Uhin_elektromagnetiko" class="mw-redirect" title="Uhin elektromagnetiko">uhin elektromagnetikoak</a>, partikulak baizik, <a href="/wiki/Eremu_elektriko" title="Eremu elektriko">eremu elektriko</a> eta <a href="/wiki/Eremu_magnetiko" title="Eremu magnetiko">magnetikoetatik</a> desbidera daitezkeelako. Partikula horiek <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogenoa</a> (atomo arinena) baino 1.800 aldiz arinagoak zirela neurtu zuen. Thomsonek ondorioztatu zuen partikula horiek <a href="/wiki/Katodo" title="Katodo">katodoaren</a> atomoetatik zetozela: partikula subatomikoak ziren. Partikula berri hauei korpuskulu deitu zien, baina geroago <a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">elektroi</a> bezala bataiatu ziren. Thomsonek ere elektroiak material <a href="/w/index.php?title=Fotoelektriko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fotoelektriko (sortu gabe)">fotoelektriko</a> eta erradioaktiboek jaulkitako partikulen berdinak zirela frogatu zuen<a href="#cite_note-13">[12]</a>. Berehala onartu zen elektroiak direla <a href="/wiki/Korronte_elektriko" title="Korronte elektriko">korronte elektrikoa</a> hari metalikoetan garraiatzen duten partikulak. Thomsonek ondorioztatu zuen elektroi horiek beren instrumentuen katodoaren atomoetatik sortzen zirela, eta horrek esan nahi zuen atomoak ez direla zatiezinak, Daltonek uste zuen bezala. Aurkikuntza horri esker, materia bi zatitan banatua zegoela zehaztu zen, bata negatiboa eta bestea positiboa zena. Zati negatiboa elektroiez osatutakoa zen eta Thomsonen arabera, elektroi horiek karga positibodun masa batean murgildurik zeuden, mahaspasak bizkotxo batean egongo balira bezala<a href="#cite_note-14">[13]</a><a href="#cite_note-15">[14]</a>. Beranduago, <a href="/wiki/Jean_Perrin" title="Jean Perrin">Jean Perrinek</a> Thomsonen eredua eraldatu zuen, esanez, mahaspasak (elektroiak) bizkotxoan (zati positiboan) murgilduta egon ordez, kanpoaldean bakarrik zeudela. Eredu honetan, ioi positibo zein negatiboak nola sortzen ziren azaldu zuen Thomsonek. Haren arabera, karga negatibodun partikulak nahikoak zirenean atomoaren karga positiboa konpentsatzeko, atomoa neutroa zen. Ondorioz, atomoak elektroi bat galtzen zuenean, atomoa positiboki kargatuta geratuko zela zioen eta aldiz, elektroi bat irabaztean negatiboki. Modu honetan, ioiak nola sortzen ziren azaldu zuen. Aitzitik, azaldu gabe utzi zituen bestelako erradiazioen existentzia<a href="#cite_note-16">[15]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nagaokaren_eredua_(1904)">Nagaokaren eredua (1904)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Nagaokaren eredua (1904)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Nagaokaren eredua (1904)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png/250px-Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png" decoding="async" width="220" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png/330px-Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ae/Modelo_At%C3%B4mico_Saturniano.png 2x" data-file-width="408" data-file-height="373" /></a><figcaption>Saturno planetari analogia egiten dion Nagaokaren eredu atomikoa</figcaption></figure> <a href="/w/index.php?title=Hantar%C5%8D_Nagaoka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hantarō Nagaoka (sortu gabe)">Nagaoka</a> fisikariak, Thomsonen eredua deuseztatu zuen. Izan ere, Nagaokak arrazoitu zuen, karga bat ezin zela aurkako karga elektriko batez zeharkatua izan. Desadostasun horren aurrean, Nagaokak bere eredu alternatiboa proposatu zuen, non, atomoaren zentroan karga positibo bat zegoen eta bere inguruan elektroiak zebiltzan biraka. Hain zuzen ere, Saturno eta bere eraztunak erabili zituen antzekotasun gisa. Gauzak horrela, Nagaokak atomoaren lehen eredu planetarioa garatu zuen <a href="/wiki/1904" title="1904">1904</a>. an, Rutherfordenaren antzekoa. Lehen esan bezala, Nagaokaren eredua, <a href="/wiki/Saturno" title="Saturno">Saturno</a> planeta masiboaren eta bere inguruko eraztunen arteko egonkortasunean, eta erlazio grabitatorioen analogian oinarritua zegoen. Izan ere, Nagaokaren ustez, Saturnoren eraztunak oso egonkorrak ziren Saturno planeta masiboaren inguruan biratzen zutelako. Horrek atomora itzuliz bi aurreikuspen zekartzan: <ol><li>nukleo masibo baten existentzia (planetaren analogian);</li> <li><a href="/w/index.php?title=Indar_elektrostatiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indar elektrostatiko (sortu gabe)">indar elektrostatiko</a> baten ondorioz nukleo atomiko horri lotuta, nukleoaren inguruan biraka ibiliko ziren elektroiak egongo zirela (saturnoren eraztunei analogia eginez).</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nukleoaren_aurkikuntza_eta_Rutherforden_eredua_(1911)">Nukleoaren aurkikuntza eta Rutherforden eredua (1911)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Nukleoaren aurkikuntza eta Rutherforden eredua (1911)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Nukleoaren aurkikuntza eta Rutherforden eredua (1911)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Rutherforden_eredu_atomikoa" title="Rutherforden eredu atomikoa">Rutherforden eredu atomikoa</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Rutherforden_eredu_atomikoa.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Rutherforden_eredu_atomikoa.png/220px-Rutherforden_eredu_atomikoa.png" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Rutherforden_eredu_atomikoa.png/330px-Rutherforden_eredu_atomikoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Rutherforden_eredu_atomikoa.png/440px-Rutherforden_eredu_atomikoa.png 2x" data-file-width="3520" data-file-height="2493" /></a><figcaption><a href="/wiki/Rutherforden_eredu_atomikoa" title="Rutherforden eredu atomikoa">Rutherforden eredu atomikoa</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Ernest Rutherfordek</a>, <a href="/wiki/Hans_Geiger" title="Hans Geiger">Hans Geiger</a> eta <a href="/w/index.php?title=Ernest_Marsden&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ernest Marsden (sortu gabe)">Ernest Marsden</a> lankideek Thomsonen eredua zalantzan jarri zuten zailtasunak aurkitu ondoren, <a href="/wiki/Alfa_partikula" title="Alfa partikula">alfa partikulen</a> karga-masa erlazioa neurtzeko tresna bat eraikitzen saiatu zirenean. Detekzio-ganberako aireak alfa partikulak sakabanatzen zituen, eta, beraz, neurketak ez ziren fidagarriak. Thomsonek antzeko arazo bat aurkitu zuen izpi katodikoei buruzko bere lanean, bere instrumentuetan hutsune ia perfektua sortuz konpondu zuena. Rutherfordek ez zuen uste arazo bera izango zuenik, alfa partikulak elektroiak baino askoz astunagoak direlako. Thomsonen atomoaren ereduaren arabera, atomoaren karga positiboa ez dago nahikoa kontzentratuta alfa partikula bat desbideratzeko bezain indartsua den eremu elektriko bat sortzeko, eta elektroiak hain dira arinak, ezen alfa partikulek esfortzurik gabe zeharkatu beharko lituzkete, askoz ere astunagoak baitira. Dispertsioa zegoen, ordea, eta Rutherfordek eta lankideek arretaz ikertzea erabaki zuten<a href="#cite_note-:0-17">[16]</a>. 1908 eta 1913 artean, Rutherfordek eta lankideek alfa partikulak zituzten metalezko xafla finak bonbardatu zituzten esperimentu batzuk egin zituzten. Alfa partikulak 90º-tik gorako angeluetan desbideratzen zirela ikusi zuten. Hori azaltzeko, Rutherfordek proposatu zuen atomoaren karga positiboa ez dagoela bere bolumen osoan banatuta, Thomsonek uste zuen bezala, baizik eta erdian dagoen <a href="/wiki/Atomo_nukleo" title="Atomo nukleo">nukleo</a> ñimiño batean kontzentratzen dela. Hain karga handiko kontzentrazio batek bakarrik sor lezake alfa partikulak desbideratzeko bezain indartsua den eremu elektriko bat, ikusi den bezala. Esperimentuari <a href="/w/index.php?title=Rutherforden_esperimentu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rutherforden esperimentu (sortu gabe)">Rutherforden esperimentu</a> izena ematen zaio<a href="#cite_note-:0-17">[16]</a>. Thomson bezalaxe, Rutherford ere bat zetorren atomoa zati positibo eta negatibo batez osatua zegoelako ideiarekin. Bestalde, Thomsonekiko desberdinduz, aldarrikatu zuen zati positibo guztia nukleoan kontzentraturik zegoela eta bera zela “birtualki” atomoaren masa guztiaren jabe. Horrez gain, nukleoaren gainazalaren inguruan elektroiak orbita eliptiko edo zirkularretan orbitatzen zutela zioen, eta haien arteko espazioa hutsa zegoela. <a href="/wiki/1920" title="1920">1920.</a> urtean, Rutherfordek <a href="/wiki/Neutroi" title="Neutroi">neutroiaren</a> existentzia iragarri zuen. Zoritxarrez, eredu atomiko honek ere zenbait ideien artean koherentzia falta zuen. Batetik, <a href="/wiki/James_Clerk_Maxwell" title="James Clerk Maxwell">James Clerk Maxwellen</a> <a href="/wiki/Elektromagnetismo" title="Elektromagnetismo">elektromagnetismoaren</a> arauarekin kontraesanak zituen eta azken haiek, datu esperimentalen bidez egiaztatuta zeuden. Bestetik, Rutherfordek ez zituen <a href="/w/index.php?title=Espektro_atomikoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espektro atomikoa (sortu gabe)">espektro atomikoak</a> azaldu. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Isotopoen_aurkikuntza">Isotopoen aurkikuntza</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Isotopoen aurkikuntza»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Isotopoen aurkikuntza">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">Isotopo</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_2" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/220px--Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="178" data-mwtitle="Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="3840" data-height="2160" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm/Isotopoak_Azalpena_3_DBH.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Zer dira isotopoak? <hr /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.jakindun.com/" rel="nofollow"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/33px-Jakindun_logoa.png" decoding="async" width="33" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/50px-Jakindun_logoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/66px-Jakindun_logoa.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="225" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jakindun.com/">euren gunean</a>. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu <a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">hemen</a>.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Desintegrazio_erradioaktibo" title="Desintegrazio erradioaktibo">Desintegrazio erradioaktiboaren</a> produktuekin esperimentatzen ari zela, 1913an, <a href="/wiki/Frederick_Soddy" title="Frederick Soddy">Frederick Soddy</a> erradiokimikariak <a href="/wiki/Taula_periodiko" class="mw-redirect" title="Taula periodiko">taula periodikoaren</a> posizio bakoitzean atomo mota bat baino gehiago zegoela ikusi zuen<a href="#cite_note-18">[17]</a>. Isotopo terminoa <a href="/w/index.php?title=Margaret_Todd&action=edit&redlink=1" class="new" title="Margaret Todd (sortu gabe)">Margaret Toddek</a> sortu zuen, elementu berekoak diren atomo ezberdinentzako izen egoki gisa. J. J. Thomsonek isotopoak bereizteko teknika bat sortu zuen, <a href="/w/index.php?title=Gas_ionizat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gas ionizat (sortu gabe)">gas ionizatuei</a> buruz egindako lanei esker, eta, ondoren, isotopo egonkorrak aurkitu zituzten<a href="#cite_note-19">[18]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bohrren_eredua_(1913)">Bohrren eredua (1913)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Bohrren eredua (1913)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Bohrren eredua (1913)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Bohrren_eredu_atomikoa" title="Bohrren eredu atomikoa">Bohrren eredu atomikoa</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Bohr_atom_animation_2.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Bohr_atom_animation_2.gif/220px-Bohr_atom_animation_2.gif" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/17/Bohr_atom_animation_2.gif 1.5x" data-file-width="275" data-file-height="200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bohrren_eredu_atomikoa" title="Bohrren eredu atomikoa">Bohrren eredu atomikoa</a></figcaption></figure> 1913an, <a href="/wiki/Niels_Bohr" title="Niels Bohr">Niels Bohr</a> fisikariak atomo bateko elektroiek nukleoaren inguruan orbitatzen zutela uste zen eredu bat proposatu zuen, baina orbita-multzo mugatu batean bakarrik egin zezaketen, eta orbita horien artean <a href="/wiki/Fotoi" title="Fotoi">fotoi</a> baten xurgapenari edo erradiazioari zegozkion energia-aldaketa diskretuak baino ezin zituzten egin. Kuantizazio hori elektroien orbitak egonkorrak zergatik diren azaltzeko erabili zen (normalean azelerazio-kargek, mugimendu zirkularra barne, erradiazio elektromagnetiko gisa igortzen den energia zinetikoa galtzen baitute, ikus <a href="/wiki/Sinkrotroi-erradiazio" title="Sinkrotroi-erradiazio">sinkrotroi-erradiazioa</a>) eta elementuek zergatik xurgatzen eta igortzen duten erradiazio elektromagnetikoa espektro diskretuetan<a href="#cite_note-20">[19]</a>. Urte berean, <a href="/wiki/Henry_Moseley" title="Henry Moseley">Henry Moseleyk</a> Niels Bohrren teoriaren aldeko froga esperimental gehigarriak aurkeztu zituen. Emaitza horiek <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Ernest Rutherford</a> eta <a href="/w/index.php?title=Antonius_van_den_Broek&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antonius van den Broek (sortu gabe)">Antonius van den Broeken</a> eredua findu zuten. Eredu horren arabera, atomoak karga nuklear positiboen kopurua du nukleoan, taula periodikoan duen <a href="/wiki/Zenbaki_atomiko" class="mw-redirect" title="Zenbaki atomiko">zenbaki atomikoaren</a> parekoa. Esperimentu hauek egin arte, ez zegoen jakiterik zenbaki atomikoa magnitude fisiko eta esperimentala zenik. Karga nuklear atomikoaren berdina izatea da gaur egun onartzen den eredu atomikoa<a href="#cite_note-21">[20]</a>. Atomoen arteko <a href="/wiki/Lotura_kimiko" title="Lotura kimiko">lotura kimikoak</a> <a href="/wiki/Gilbert_Newton_Lewis" class="mw-redirect" title="Gilbert Newton Lewis">Gilbert Newton Lewisek</a> azaldu zituen 1916an, bere elektroi osagaien arteko interakzioak bezala<a href="#cite_note-22">[21]</a>. Elementuen <a href="/w/index.php?title=Propietate_kimiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Propietate kimiko (sortu gabe)">propietate kimikoak</a> <a href="/w/index.php?title=Lege_periodiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lege periodiko (sortu gabe)">lege periodikoaren</a> arabera neurri handi batean errepikatzen zirela jakina zenez<a href="#cite_note-23">[22]</a>, 1919an <a href="/wiki/Irving_Langmuir" title="Irving Langmuir">Irving Langmuir</a> kimikari estatubatuarrak iradoki zuen hori azal zitekeela atomo baten elektroiak nolabait konektatuta edo multzokatuta baleude. Elektroi multzoek nukleoaren inguruan elektroi geruza multzo bat hartzen zutela pentsatu zen<a href="#cite_note-24">[23]</a>. Bohrren eredua atomoaren lehen modelo fisiko osoa izan zen. Atomoaren egitura orokorra deskribatzen zuen, atomoak elkarrekin nola lotzen diren eta hidrogenoaren <a href="/w/index.php?title=Espektro-lerro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espektro-lerro (sortu gabe)">espektro-lerroak</a> aurreikusten zituen. Bohrren eredua ez zen perfektua, eta laster Schrödingerren ereduak ordezkatu zuen, zehatzagoa, baina nahikoa izan zen materiaren konposizio atomikoari buruzko edozein zalantza uxatzeko. Kimikarientzat, atomoaren ideia tresna heuristiko erabilgarria izan zen, baina fisikariek zalantzak zituzten materia benetan atomoz osatuta ote zegoen, inork ez baitzuen oraindik atomoaren eredu fisiko osoa garatu. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sommerfelden_eredua_(1916)">Sommerfelden eredua (1916)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Sommerfelden eredua (1916)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Sommerfelden eredua (1916)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Sommerfelden_eredu_atomikoa" title="Sommerfelden eredu atomikoa">Sommerfelden eredu atomikoa</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Sommerfeld_ellipses.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sommerfeld_ellipses.svg/250px-Sommerfeld_ellipses.svg.png" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sommerfeld_ellipses.svg/330px-Sommerfeld_ellipses.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sommerfeld_ellipses.svg/500px-Sommerfeld_ellipses.svg.png 2x" data-file-width="650" data-file-height="460" /></a><figcaption>Sommerfeld ereduaren orbita eliptikoak</figcaption></figure> Sommerfeldek zioen <a href="/wiki/Niels_Bohr" title="Niels Bohr">Bohrren</a> eredu atomikoa oso egokia zela <a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">hidrogeno</a> atomoaren kasurako. Aldiz, beste elementu batzuen atomoen espektroak osatzerakoan aztertu zuen maila energetiko bereko elektroiek energia desberdina zutela. Honela, Bohrren ereduak erroreren bat zuela aitortu zuen. Beraz, Arnold Sommerfelden ondorioa zera izan zen, maila energetiko beraren barruan azpimailak egon behar zirela, energia arinki desberdinarekin. Fisikari alemaniarrak, <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einsteinen</a> <a href="/wiki/Erlatibitatearen_teoria" title="Erlatibitatearen teoria">erlatibitatearen teoriaren</a> laguntzarekin, honako aldaketak egin zizkion Bohrren ereduari <a href="/wiki/1916" title="1916">1916</a>. urtean: <ol><li>elektroiak nukleoaren inguruan dabiltza orbita zirkular edota eliptikoetan;</li> <li>bigarren maila energetikotik aurrera bi azpimaila energetiko edo gehiago existitzen dira;</li> <li>elektroia korronte elektriko ñimiño bat da.</li></ol> Hortaz, Sommerfelden eredu atomikoa Bohrrenaren orokorketa bat da ikuspuntu erlatibista batetik. Bestalde, orbitak zirkularrak izan beharrean eliptikoak zirela aldarrikatu bazuen ere, ez zen gai izan orbita eliptikoetan emisioa nola gertatzen zen azaltzeko. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Schrödingerren_eredua_(1926)">Schrödingerren eredua (1926)</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Schrödingerren eredua (1926)»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Schrödingerren eredua (1926)">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Schr%C3%B6dingerren_eredu_atomikoa" class="mw-redirect" title="Schrödingerren eredu atomikoa">Schrödingerren eredu atomikoa</a>»</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:HAtomOrbitals.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/HAtomOrbitals.png/192px-HAtomOrbitals.png" decoding="async" width="192" height="192" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/HAtomOrbitals.png/288px-HAtomOrbitals.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/HAtomOrbitals.png 2x" data-file-width="316" data-file-height="316" /></a><figcaption>Lehen energia-mailatan elektroi bat espazioko eskualde zehatz batean egoteko probabilitatea</figcaption></figure> 1922ko <a href="/w/index.php?title=Stern-Gerlachen_esperimentua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stern-Gerlachen esperimentua (sortu gabe)">Stern-Gerlachen esperimentuak</a> propietate atomikoen izaera kuantikoa frogatu zuen. <a href="/wiki/Eremu_magnetiko" title="Eremu magnetiko">Eremu magnetiko</a> batetik <a href="/wiki/Zilar" title="Zilar">zilarrezko</a> atomo sorta bat modu berezian pasaraztean, sorta <a href="/wiki/Momentu_angeluar" title="Momentu angeluar">momentu angeluarraren</a> edo atomo baten <a href="/wiki/Spin" title="Spin">spinaren</a> norabidearekin korrelazioan desbideratu zen. Spinaren norabidea hori hasieran ausazkoa denez, izpia ausazko norabide batean desbideratzea espero liteke. Horren ordez, izpia bi norabide-osagaitan banatu zen, eremu magnetikoarekiko gorantz edo beherantz orientatutako spin atomikoari zegozkionak<a href="#cite_note-25">[24]</a>. 1925ean, <a href="/wiki/Werner_Heisenberg" title="Werner Heisenberg">Werner Heisenbergek</a> <a href="/wiki/Mekanika_kuantiko" title="Mekanika kuantiko">mekanika kuantikoaren</a> (matrize-mekanika) lehen formulazio matematiko koherentea argitaratu zuen. Urtebete lehenago, <a href="/wiki/Louis_de_Broglie" title="Louis de Broglie">Louis de Brogliek</a> <a href="/wiki/De_Broglie_hipotesia" title="De Broglie hipotesia">Broglieren hipotesia</a> proposatu zuen: partikula guztiek neurri bateraino uhin gisa jokatzen dutela<a href="#cite_note-26">[25]</a>, eta 1926an <a href="/wiki/Erwin_Schr%C3%B6dinger" title="Erwin Schrödinger">Erwin Schrödingerrek</a> ideia hori erabili zuen <a href="/wiki/Schr%C3%B6dingerren_ekuazioa" title="Schrödingerren ekuazioa">Schrödingerren ekuazioa</a> garatzeko, atomoaren eredu matematikoa (mekanika ondulatorioa), elektroiak partikula puntualen ordez uhin tridimentsionaleko forma gisa deskribatzen zituena. Partikulak deskribatzeko <a href="/w/index.php?title=Uhin-forma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uhin-forma (sortu gabe)">uhin-formak</a> erabiltzearen ondorio bat da matematikoki ezinezkoa dela une jakin batean partikula baten posizioaren eta unearen balio zehatzak lortzea. Hau <a href="/wiki/Heisenbergen_ziurgabetasunaren_printzipioa" title="Heisenbergen ziurgabetasunaren printzipioa">ziurgabetasun printzipioa</a> bezala ezagutzen da, <a href="/wiki/Werner_Heisenberg" title="Werner Heisenberg">Werner Heisenbergek</a> 1927an formulatua. Kontzeptu honen arabera, posizio baten neurketan zehaztasun zehatz baterako momenturako eta alderantziz probabilitate maila bakarra lor zitekeen<a href="#cite_note-27">[26]</a>. Eredu hau aurreko ereduek azaldu ezin zituzten portaera atomikoaren behaketak azaltzeko gai zen, hidrogenoa baino handiagoak ziren atomoen zenbait egitura-patroi eta espektro, esate baterako. Horrela, atomoaren eredu planetarioa baztertu egin zen nukleoaren inguruko gune <a href="/wiki/Orbital_atomiko" title="Orbital atomiko">orbital atomikoak</a> deskribatzen zituen beste baten mesedetan, non elektroi jakin bat behatzeko aukera handiagoa dagoen<a href="#cite_note-28">[27]</a><a href="#cite_note-29">[28]</a>. <a href="/wiki/Paul_Dirac" title="Paul Dirac">Dirac</a>-en <a href="/wiki/1928" title="1928">1928</a>. urteko ereduan Schrödingerren antzeko suposizioak erabiltzen dira, nahiz eta abiapuntua desberdina izan. Dirac-en abiapuntua uhin-funtzioaren ekuazio erlatibista da, Dirac-en ekuazio deitua. Eredu honek, elektroiaren <a href="/wiki/Spin" title="Spin">spin-a</a> modu naturalago batean gehitzea ahalbidetzen du. Dirac-ek Schrödingerren maila energetiko antzekoak aurreikusten ditu, baina zuzenketa erlatibista batzuk eginda. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Neutroiaren_aurkikuntza">Neutroiaren aurkikuntza</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Neutroiaren aurkikuntza»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Neutroiaren aurkikuntza">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Masa_espektrometro" class="mw-redirect" title="Masa espektrometro">Masa espektrometroaren</a> garapenak atomoen masa zehaztasun handiagoz neurtzea ahalbidetu zuen. Aparatuak <a href="/wiki/Iman" title="Iman">iman</a> bat erabiltzen du ioi-sorta baten ibilbidea desbideratzeko, eta desbideratze-kantitatea atomo baten masaren eta kargaren arteko erlazioak zehazten du. Tresna hau erabili zuen <a href="/wiki/Francis_William_Aston" title="Francis William Aston">Francis William Aston</a> kimikariak isotopoek masa desberdinak zituztela frogatzeko. Isotopo hauen masa atomikoa <a href="/wiki/Kopuru_oso" class="mw-redirect" title="Kopuru oso">kopuru osotan</a> aldatzen zen, zenbaki osoen erregela izenaz ezagutzen dena<a href="#cite_note-30">[29]</a>. 1932an argitu zen isotopo ezberdinen existentzia, <a href="/wiki/James_Chadwick" title="James Chadwick">James Chadwick</a> fisikariak neutroia aurkitzean, protoiaren antzeko masa duen kargarik gabeko partikula. Orduan, protoi kopuru bera baina nukleo barruko neutroi kopuru ezberdina zuten elementu gisa azaldu ziren isotopoak<a href="#cite_note-31">[30]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fisioa,_energia-altuko_fisika_eta_materia_kondentsatua">Fisioa, energia-altuko fisika eta materia kondentsatua</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Fisioa, energia-altuko fisika eta materia kondentsatua»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Fisioa, energia-altuko fisika eta materia kondentsatua">aldatu iturburu kodea</a>]</div> 1938an, <a href="/wiki/Otto_Hahn" title="Otto Hahn">Otto Hahn</a> kimikari alemaniarrak, Rutherforden ikasleak, neutroiak <a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">uranio</a>-atomoetara zuzendu zituen, <a href="/w/index.php?title=Elementu_transuraniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elementu transuraniko (sortu gabe)">elementu transuranikoak</a> lortuko zituelakoan. Horren ordez, haren esperimentu kimikoaren emaitza <a href="/wiki/Bario" title="Bario">barioa</a> izan zen<a href="#cite_note-32">[31]</a><a href="#cite_note-33">[32]</a>. Urtebete geroago, <a href="/wiki/Lise_Meitner" title="Lise Meitner">Lise Meitnerrek</a> eta bere iloba <a href="/w/index.php?title=Otto_Frisch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Otto Frisch (sortu gabe)">Otto Frischek</a> egiaztatu zuten Hahnen emaitza lehen <a href="/wiki/Fisio_nuklear" title="Fisio nuklear">fisio nuklear</a> esperimentala izan zela<a href="#cite_note-34">[33]</a><a href="#cite_note-35">[34]</a>. 1944an, Hahnek <a href="/wiki/Kimikako_Nobel_Saria" title="Kimikako Nobel Saria">Kimikako Nobel Saria</a> jaso zuen. Hahnen ahaleginak gorabehera, Meitner eta Frischen ekarpenak ez ziren onartu<a href="#cite_note-36">[35]</a>. <a href="/wiki/1950eko_hamarkada" title="1950eko hamarkada">1950eko hamarkadan</a>, <a href="/wiki/Partikula-azeleragailu" title="Partikula-azeleragailu">partikula-azeleragailuen</a> eta <a href="/w/index.php?title=Partikula-detektagailu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Partikula-detektagailu (sortu gabe)">partikula-detektagailu</a> hobetuen garapenak energia handietan mugitzen diren atomoen inpaktuak aztertzeko aukera eman zien zientzialariei. Neutroiak eta protoiak <a href="/wiki/Hadroi" title="Hadroi">hadroiak</a> edo <a href="/wiki/Quark" title="Quark">quarkak</a> izeneko partikula txikiagoen konposatuak zirela aurkitu zen. <a href="/wiki/Partikulen_fisika" title="Partikulen fisika">Partikulen fisikaren</a> <a href="/wiki/Eredu_estandarra" class="mw-redirect" title="Eredu estandarra">eredu estandarra</a> garatu zen, orain arte nukleoaren propietateak <a href="/wiki/Partikula_subatomiko" title="Partikula subatomiko">partikula subatomiko</a> horien terminoetan arrakastaz azaldu dituena, baita haien elkarrekintzak gobernatzen dituzten indarrak ere<a href="#cite_note-37">[36]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Egitura_atomikoa">Egitura atomikoa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Egitura atomikoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Egitura atomikoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Partikula_subatomikoak">Partikula subatomikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Partikula subatomikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Partikula subatomikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Partikula_subatomiko" title="Partikula subatomiko">Partikula subatomiko</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_3" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/220px-seek%3D71-Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="207" data-mwtitle="Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="3840" data-height="2160" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/14/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm/Partikula_azpiatomikoak_azalpena.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Partikula subatomikoak ulertzeko bideoa.<hr /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.jakindun.com/" rel="nofollow"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/33px-Jakindun_logoa.png" decoding="async" width="33" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/50px-Jakindun_logoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/66px-Jakindun_logoa.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="225" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jakindun.com/">euren gunean</a>. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu <a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">hemen</a>.</figcaption></figure> Jatorrian atomo hitzak beste partikula txikiago batzuetan banatu ezin zitekeen partikula bat izendatzen zuen arren, erabilera zientifiko modernoan atomoa <a href="/wiki/Partikula_subatomiko" title="Partikula subatomiko">partikula subatomiko</a> ezberdinez osatuta dago. Atomo bat osatzen duten partikulak <a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">elektroia</a>, <a href="/wiki/Protoi" title="Protoi">protoia</a> eta <a href="/wiki/Neutroi" title="Neutroi">neutroia</a> dira. Elektroia da, alde handiarekin, partikula horien artean masa gutxien duena, 9,11 × 10-31 kg-rekin, <a href="/wiki/Karga_elektriko" title="Karga elektriko">karga elektriko</a> negatiboarekin eta tamaina txikiegiarekin eskura dauden teknikekin neurtzeko<a href="#cite_note-38">[37]</a>. <a href="/wiki/Neutrino" title="Neutrino">Neutrinoaren</a> masa aurkitu arte neurtutako partikula arinena zen, atseden masa positiboa zutenen artean. Baldintza normaletan, elektroiek bat egiten dute kontrako karga elektrikoek sortutako erakarpenak positiboki kargatutako nukleoarekin. Atomo batek bere zenbaki atomikoak baino elektroi gehiago edo gutxiago baditu, orduan negatiboki edo positiboki kargatzen da bere osotasunean; kargatutako atomo bati <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">ioi</a> deitzen zaio. Elektroiak XIX. mendearen amaieratik ezagutzen dira, batez ere J.J. Thomsoni esker. Protoiek karga positiboa eta elektroiarena halako 1.836 masa dute, 1,6726 × 10-27 kg<a href="#cite_note-39">[38]</a>. Atomo baten protoi kopuruari <a href="/wiki/Zenbaki_atomiko" class="mw-redirect" title="Zenbaki atomiko">zenbaki atomikoa</a> deitzen zaio. <a href="/wiki/Ernest_Rutherford" title="Ernest Rutherford">Ernest Rutherfordek</a> (1919) ikusi zuen <a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">nitrogenoak</a>, <a href="/wiki/Alfa_partikula" title="Alfa partikula">alfa partikulen</a> bonbardaketapean, hidrogeno nukleoak ziruditena kanporatzen zuela. 1920an onartu zuen hidrogeno-nukleoa atomoaren barruko partikula desberdin bat dela, eta protoi deitu zion. Neutroiek ez dute karga elektrikorik eta elektroiaren masa 1.839 aldiz masa librea dute, hau da, 1,6749 × 10-27 kg. Neutroiak hiru partikula elementaletatik pisutsuenak dira, baina horien masa murriztu daiteke <a href="/w/index.php?title=Lotura_nuklearreko_energia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lotura nuklearreko energia (sortu gabe)">lotura nuklearreko energiari</a> esker. Neutroiek eta protoiek (nukleoi gisa ezagutzen direnak) neurri konparagarriak dituzte, 2,5 × 10-15 m ingurukoak, nahiz eta partikula horien "azalera" ez dagoen argi zehaztuta<a href="#cite_note-40">[39]</a>. Neutroia 1932an aurkitu zuen <a href="/wiki/James_Chadwick" title="James Chadwick">James Chadwick</a> ingeles fisikariak. <a href="/w/index.php?title=Fisikaren_Eredu_Estandar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fisikaren Eredu Estandar (sortu gabe)">Fisikaren Eredu Estandarrean</a>, elektroiak barne-egiturarik gabeko benetako partikula elementalak dira; protoiak eta neutroiak, berriz, <a href="/wiki/Quark" title="Quark">quark</a> izeneko partikula elementalez osatutako partikula konposatuak dira. Atomoetan bi quark mota daude, bakoitzak karga elektriko zatikatua duelarik. Protoiak bi <a href="/wiki/Goi_quark" class="mw-redirect" title="Goi quark">goi quarkek</a> (bakoitzak 2/3 karga) eta <a href="/wiki/Behe_quark" class="mw-redirect" title="Behe quark">behe quark</a> batek (-1/3 kargarekin) osatzen dituzte. Neutroiak goi quark batez eta bi behe quarkez osatuta daude. Bereizketa horrek bi partikulen arteko masa eta karga diferentzia azaltzen du<a href="#cite_note-41">[40]</a><a href="#cite_note-42">[41]</a>. Quarkak <a href="/wiki/Elkarrekintza_nuklear_bortitz" title="Elkarrekintza nuklear bortitz">elkarrekintza bortitzaren</a> (edo indartsuaren) bidez elkartuta mantentzen dira, <a href="/wiki/Gluoi" title="Gluoi">gluoien</a> bitartez. Protoiak eta neutroiak, aldi berean, nukleoan batuta mantentzen dira indar nuklearraren bidez. Indar bortitzaren hondakin bat da, eta propietate desberdinak ditu. Gluoia <a href="/wiki/Gauge_bosoi" title="Gauge bosoi">gauge bosoien</a> familiako kide bat da, indar fisikoen bitarteko oinarrizko partikulak direnak. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atomoaren_nukleoa">Atomoaren nukleoa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Atomoaren nukleoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Atomoaren nukleoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Atomo_nukleo" title="Atomo nukleo">Atomo nukleo</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_4" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/220px-seek%3D71-Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="173" data-mwtitle="Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-width="3840" data-height="2160" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9c/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm/Zenbaki_atomikoa_eta_masa_zenbakia_azalpena.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Atomo-zenbakia azaltzen duen bideoa.<hr /><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.jakindun.com/" rel="nofollow"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/33px-Jakindun_logoa.png" decoding="async" width="33" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/50px-Jakindun_logoa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Jakindun_logoa.png/66px-Jakindun_logoa.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="225" /></a><figcaption></figcaption></figure>Bideo hau Jakindun elkarteak egin du. Gehiago dituzu eskuragarri <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jakindun.com/">euren gunean</a>. Bideoak dituzten artikulu guztiak ikus ditzakezu <a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">hemen</a>.</figcaption></figure> Atomo baten protoi eta neutroi batu guztiek <a href="/wiki/Atomo_nukleo" title="Atomo nukleo">atomo nukleo</a> ñimiño bat osatzen dute. Partikula horiei <a href="/wiki/Nukleoi" title="Nukleoi">nukleoi</a> deitzen zaie kolektiboki. Nukleo baten erradioa gutxi gorabehera <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle 1.07{\sqrt[{3}]{A}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mn>1.07</mn> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mroot> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </mroot> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle 1.07{\sqrt[{3}]{A}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a74a6ca6998768195969eef75ca046e8431c29d3" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:7.813ex; height:3.009ex;" alt="{\displaystyle 1.07{\sqrt[{3}]{A}}}" /> <a href="/wiki/Femtometro" title="Femtometro">femtometro</a> da, non <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7daff47fa58cdfd29dc333def748ff5fa4c923e3" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.743ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle A}" /> nukleoi kopuru osoa den<a href="#cite_note-43">[42]</a>. Atomoaren erradioa baino askoz txikiagoa da, 105 fm ingurukoa dena. Nukleoiak <a href="/wiki/Indar_nuklear" title="Indar nuklear">indar nuklear</a> izeneko irismen laburreko potentzial erakargarri batek lotzen ditu. 2,5 fm-tik beherako distantzietan, indar hau <a href="/w/index.php?title=Indar_elektrostatiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indar elektrostatiko (sortu gabe)">indar elektrostatikoa</a> baino askoz indartsuagoa da, positiboki kargatutako protoiak elkarrengandik aldentzen dituena. Elementu bereko atomoek protoi kopuru bera dute, <a href="/wiki/Zenbaki_atomikoa" class="mw-redirect" title="Zenbaki atomikoa">zenbaki atomikoa</a> deritzona (Z sinboloa). Elementu beraren barruan neutroi kopurua alda daiteke, eta horrek elementu horren <a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">isotopoa</a> zehazten du. Protoi eta neutroi kopuru osoak nukleoa zehazten du. Protoiekiko neutroi kopuruak nukleoaren egonkortasuna baldintzatzen du, isotopo batzuek <a href="/wiki/Desintegrazio_erradioaktibo" title="Desintegrazio erradioaktibo">desintegrazio erradioaktiboa</a> jasaten baitute<a href="#cite_note-44">[43]</a>. Protoia, elektroia eta neutroia <a href="/wiki/Fermioi" title="Fermioi">fermioi</a> gisa sailkatzen dira. Fermioiek <a href="/wiki/Pauliren_bazterketa_printzipioa" class="mw-redirect" title="Pauliren bazterketa printzipioa">Pauliren bazterketa printzipioari</a> jarraitzen diote, zeinak debekatzen baitu fermioi <a href="/w/index.php?title=Partikula_identiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Partikula identiko (sortu gabe)">identikoek</a>, adibidez protoiak, aldi berean <a href="/wiki/Egoera_kuantiko" title="Egoera kuantiko">egoera kuantiko</a> bera hartzea. Horrela, nukleoko protoi bakoitzak beste protoi guztien egoera kuantiko desberdina izan behar du, eta gauza bera aplikatzen zaie nukleoko neutroi guztiei eta <a href="/w/index.php?title=Hodei_elektroniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hodei elektroniko (sortu gabe)">hodei elektronikoko</a> elektroi guztiei<a href="#cite_note-45">[44]</a>. Nukleo batek protoi eta neutroi kopuru desberdina badu, energia gutxiagoko egoera batera jaits daiteke desintegrazio erradiaktibo baten bidez, protoi eta neutroi kopurua estuago bat etor dadin. Ondorioz, protoi eta neutroi zenbaki berdinak dituzten atomoak egonkorragoak dira desintegrazioaren aldean, baina atomo kopurua handitzean, protoien elkarrekiko aldaratzeak gero eta neutroi proportzio handiagoa eskatzen du nukleoaren egonkortasunari eusteko. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg/250px-Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg.png" decoding="async" width="220" height="256" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg/330px-Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg/440px-Wpdms_physics_proton_proton_chain_1.svg.png 2x" data-file-width="416" data-file-height="484" /></a><figcaption>Bi protoietatik abiatuta, protoi batez eta neutroi batez osatutako <a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterio</a>-nukleoa osatzen duen <a href="/wiki/Fusio_nuklear" title="Fusio nuklear">fusio nuklearreko</a> prozesu baten irudia. Positroi bat (e+) – <a href="/wiki/Antimateria" title="Antimateria">antimateria</a>-elektroi bat – eta <a href="/wiki/Neutrino" title="Neutrino">neutrino</a> elektroniko bat igortzen dira.</figcaption></figure> Nukleo atomikoaren protoi eta neutroi kopurua alda daiteke, baina horrek energia oso altuak eska ditzake indar indartsuaren ondorioz. <a href="/wiki/Fusio_nuklear" title="Fusio nuklear">Fusio nuklearra</a> partikula atomiko batzuk batzen direnean gertatzen da, nukleo astunago bat sortzeko, adibidez, bi nukleoren talka energetikoaren bidez. Adibidez, <a href="/wiki/Eguzkia" title="Eguzkia">Eguzkiaren</a> nukleoan, protoiek 3 eta 10 keV arteko energiak behar dituzte elkarrekiko urruntzea gainditzeko (<a href="/w/index.php?title=Coulomben_hesia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coulomben hesia (sortu gabe)">Coulomben hesia</a>) eta nukleo bakar batean fusionatzeko<a href="#cite_note-46">[45]</a>. <a href="/wiki/Fisio_nuklear" title="Fisio nuklear">Fisio nuklearra</a> kontrako prozesua da, non nukleo bat bi nukleo txikiagotan banatzen den, normalean desintegrazio erradioaktiboaren bidez. Nukleoa partikula subatomikoak edo energia handiko <a href="/wiki/Fotoi" title="Fotoi">fotoiak</a> bonbardatuz ere alda daiteke. Horrek nukleo baten protoi kopurua aldatzen badu, atomoa elementu kimiko desberdin batera aldatzen da<a href="#cite_note-47">[46]</a>. Fusio-erreakzio baten ondoren nukleoaren masa partikula bereizien masen batura baino txikiagoa bada, orduan bi balio horien arteko diferentzia energia erabilgarri mota gisa isur daiteke (<a href="/wiki/Gamma_izpi" title="Gamma izpi">gamma izpi</a> bat edo <a href="/wiki/Beta_partikula" title="Beta partikula">beta partikula</a> baten <a href="/wiki/Energia_zinetiko" title="Energia zinetiko">energia zinetikoa</a> bezala), <a href="/wiki/Albert_Einstein" title="Albert Einstein">Albert Einsteinen</a> masa-energia baliokidetasun formulak deskribatzen duen bezala, <a href="/wiki/E%3Dmc%C2%B2" title="E=mc²"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle E=mc^{2}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>E</mi> <mo>=</mo> <mi>m</mi> <msup> <mi>c</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle E=mc^{2}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9f73dbd37a0cac34406ee89057fa1b36a1e6a18e" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:8.976ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle E=mc^{2}}" /></a> non <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>m</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/0a07d98bb302f3856cbabc47b2b9016692e3f7bc" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.04ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle m}" /> masa galtzea da, eta <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle c}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>c</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle c}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/86a67b81c2de995bd608d5b2df50cd8cd7d92455" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.007ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle c}" /> <a href="/wiki/Argiaren_abiadura" title="Argiaren abiadura">argiaren abiadura</a> da. Defizit hori nukleo berriaren lotura-energiaren parte da, eta energiaren galera berreskuraezina da fusionatutako partikulak elkarrekin geratzea eragiten duena, banatzeko energia hori behar duen egoera batean<a href="#cite_note-48">[47]</a>. <a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">Burdinak</a> eta <a href="/wiki/Nikel" title="Nikel">nikelak</a> (guztira 60 nukleoi inguru) baino zenbaki atomiko txikiagoak dituzten nukleo handiagoak sortzen dituzten bi nukleoren fusioa <a href="/wiki/Prozesu_exotermiko" class="mw-redirect" title="Prozesu exotermiko">prozesu exotermikoa</a> izan ohi da, eta horiek batzeko behar den energia baino gehiago askatzen du<a href="#cite_note-49">[48]</a>. Energia askatzeko prozesu horrek eragiten du <a href="/wiki/Izarren_nukleosintesi" title="Izarren nukleosintesi">izarren fusio nuklearra</a> erreakzioa berez mantentzeko gai izatea. Nukleo astunenen kasuan, nukleoi bakoitzeko lotura-energia gutxitzen hasten da nukleoan. Horrek esan nahi du 26tik gorako zenbaki atomikoak eta 60tik gorako masa atomikoak dituzten nukleoak sortzen dituzten fusio-prozesuak <a href="/wiki/Prozesu_endotermiko" class="mw-redirect" title="Prozesu endotermiko">prozesu endotermikoak</a> direla. Nukleo masiboagoek ezin dute jasan izar baten <a href="/wiki/Oreka_hidrostatiko" title="Oreka hidrostatiko">oreka hidrostatikoari</a> eutsi diezaiokeen energia-fusio ekoizlearen erreakziorik. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Elektroi-hodeia">Elektroi-hodeia</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Elektroi-hodeia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Elektroi-hodeia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Elektroi_hodeia" class="mw-redirect" title="Elektroi hodeia">Elektroi hodeia</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png/250px-Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png/330px-Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png/500px-Atomic-orbital-clouds_spdf_m0.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Hidrogenoaren antzeko orbital atomiko batzuen 3D bistak, probabilitate-dentsitatea eta fasea erakusten dutenak (g eta goiko orbitalak ez dira erakusten).</figcaption></figure> <a href="/wiki/Indar_elektromagnetiko" class="mw-redirect" title="Indar elektromagnetiko">Indar elektromagnetikoak</a> atomoaren <a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">elektroiak</a> nukleoaren protoietara erakartzen ditu. Indar horrek elektroiak batzen ditu nukleo txikiena inguratzen duen <a href="/w/index.php?title=Potentzial-putzu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Potentzial-putzu (sortu gabe)">potentzial-putzu</a> elektrostatikoko baten barruan, eta horrek esan nahi du kanpoko energia-iturri bat behar dela elektroiak ihes egin ahal izateko. Elektroi bat nukleotik zenbat eta gertuago egon, orduan eta erakarpen-indar handiagoa izango du. Horregatik, potentzial-putzuaren erdigunetik gertu lotutako elektroiek energia gehiago behar dute ihes egiteko, gehien bereizten direnek baino. Elektroiek, beste partikula batzuek bezala, partikula eta uhin propietateak dituzte. <a href="/wiki/Elektroi-hodei" title="Elektroi-hodei">Elektroi-hodeia</a> potentzial-putzuaren barruko eskualde bat da, eta elektroi bakoitzak hiru dimentsioko uhin geldikor mota bat osatzen du, nukleoarekiko mugitzen ez den uhin-forma bat. Portaera hau <a href="/wiki/Orbital" class="mw-redirect" title="Orbital">orbital</a> atomiko batek definitzen du, elektroi bat bere posizioa neurtzen denean leku jakin batean egoteko probabilitatea ezaugarritzen duen <a href="/wiki/Funtzio_matematiko" class="mw-redirect" title="Funtzio matematiko">funtzio matematiko</a> batek<a href="#cite_note-50">[49]</a>. Nukleoaren inguruan orbital horien multzo diskretu (edo kuantizatu) bakarra dago, izan ere, beste uhin-eredu posible batzuk azkar jaisten dira forma egonkorrago baterantz<a href="#cite_note-51">[50]</a>. Orbitalek eraztun edo nodo egitura bat edo gehiago izan ditzakete, eta desberdinak dira tamainari, formari eta orientazioari dagokienez<a href="#cite_note-52">[51]</a>. Orbital atomiko bakoitza elektroiaren energia-maila partikular bati dagokio. Elektroiak energia-maila altuago batera alda dezake bere egoera, <a href="/wiki/Egoera_kuantiko" title="Egoera kuantiko">egoera kuantiko</a> berrira bultzatzeko energia nahikoa duen <a href="/wiki/Fotoi" title="Fotoi">fotoi</a> bat xurgatuz. Era berean, berezko igorpenaren bidez, energia-egoera altuagoan dagoen elektroi bat beheragoko energia-egoerara jaitsi daiteke, fotoi moduan soberan dagoen energia irradiatuz. Energia-balio bereizgarri horiek, egoera kuantikoen energien arteko desberdintasunek definitzen dituztenak, <a href="/w/index.php?title=Espektro-lerro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espektro-lerro (sortu gabe)">espektro-lerro</a> atomikoen arduradunak dira. Elektroi bat ezabatzeko edo gehitzeko behar den energia kopurua –elektroiaren lotura-energia– nukleoien lotura-energia baino askoz txikiagoa da. Adibidez, soilik 13,6 eV behar dira hidrogeno atomo baten oinarrizko egoeratik elektroi bat ateratzeko<a href="#cite_note-53">[52]</a>, eta <a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterio</a> nukleo bat zatitzeko, berriz, 2,23 milioi eV behar dira<a href="#cite_note-54">[53]</a>. Atomoak elektrikoki neutroak dira protoi eta elektroi kopuru bera badute. Elektroi gutxiegi edo gehiegi dituzten atomoei ioi esaten zaie. Nukleotik urrunen dauden elektroiak hurbileko beste atomo batzuetara transferi daitezke edo atomoen artean parteka daitezke. Mekanismo horri esker, atomoak molekuletan eta beste konposatu kimiko batzuetan batu daitezke, hala nola sare <a href="/w/index.php?title=Kristal_ioniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kristal ioniko (sortu gabe)">ionikoko</a> kristaletan eta <a href="/wiki/Lotura_kobalente" title="Lotura kobalente">kobalenteetan</a><a href="#cite_note-55">[54]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Propietate_atomikoak">Propietate atomikoak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Propietate atomikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Propietate atomikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nukleoaren_propietateak">Nukleoaren propietateak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Nukleoaren propietateak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Nukleoaren propietateak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">Isotopo</a>» eta «<a href="/wiki/Isotopo_taula_(osoa)" title="Isotopo taula (osoa)">Isotopo taula (osoa)</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Hidrogeno_isotopoak_3.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Hidrogeno_isotopoak_3.svg/220px-Hidrogeno_isotopoak_3.svg.png" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Hidrogeno_isotopoak_3.svg/330px-Hidrogeno_isotopoak_3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Hidrogeno_isotopoak_3.svg/440px-Hidrogeno_isotopoak_3.svg.png 2x" data-file-width="1210" data-file-height="794" /></a><figcaption>Hidrogeno isotopoen zenbakiak, egitura, izenak eta sinboloak. Tritioa baino astunagoak diren isotopoak badauden arren, ezengonkorregiak dira mikrosegundo batez existitzeko ere.</figcaption></figure> Definizioz, nukleoan protoi kopuru bera duten bi atomo elementu kimiko berekoak dira. Protoi kopuru berdina baina neutroi kopuru desberdina duten atomoak elementu beraren <a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">isotopo</a> desberdinak dira. Adibidez, hidrogeno atomo guztiek protoi bat onartzen dute zehazki, baina neutroirik gabeko isotopoak daude (<a href="/wiki/Hidrogenoa-1" class="mw-redirect" title="Hidrogenoa-1">hidrogenoa-1</a>, forma arruntena alde handiarekin, <a href="/wiki/Protio" title="Protio">protio</a> ere deitua), neutroi batekin (<a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterio</a>), bi neutroirekin (<a href="/wiki/Tritio" title="Tritio">tritio</a>) eta bi neutroi baino gehiagorekin. Elementu ezagunek zenbaki atomikoen multzo bat osatzen dute, protoi bakarreko elementutik, hidrogenotik, 118 protoiko elementuraino, <a href="/wiki/Oganeson" title="Oganeson">oganesoneraino</a><a href="#cite_note-56">[55]</a>. 82tik gorako zenbaki atomikoak dituzten elementuen isotopo ezagun guztiak <a href="/wiki/Erradioaktibo" class="mw-redirect" title="Erradioaktibo">erradioaktiboak</a> dira, nahiz eta 83. elementuaren erradioaktibitatea (<a href="/wiki/Bismuto" title="Bismuto">bismutoa</a>) hain urria izan, ia arbuiagarria dela<a href="#cite_note-57">[56]</a>. Lurrean 339 nuklido inguru daude modu naturalean<a href="#cite_note-58">[57]</a>, eta horietatik 251ek (% 74 inguru) ez dute desintegraziorik jasan, eta "<a href="/w/index.php?title=Isotopo_egonkor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isotopo egonkor (sortu gabe)">isotopo egonkorrak</a>" deitzen zaie. Soilik 90 nuklido dira teorikoki egonkorrak, eta ez da ikusi beste 161en desintegrazioa (251 guztira), teorian energetikoki posible den arren. Horiek ere "egonkor" gisa sailkatzen dira formalki. Beste 35 nuklido erradioaktibok 100 milioi urtetik gorako <a href="/wiki/Batez_besteko_bizitza_(fisika)" title="Batez besteko bizitza (fisika)">batez besteko bizitzak</a> dituzte, eta <a href="/wiki/Eguzki_Sistema" class="mw-redirect" title="Eguzki Sistema">Eguzki Sistema</a> sortu zenetik bertan egoteko bezainbeste biziraun dute. 286 nukleoko multzo horiei <a href="/w/index.php?title=Funtsezko_nuklido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funtsezko nuklido (sortu gabe)">funtsezko nuklido</a> esaten zaie. Azkenik, jakina da bizitza laburreko beste 53 nuklido modu naturalean agertzen direla, funtsezko nuklidoen desintegrazioaren ondoriozko produktu gisa (<a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">uranioa</a> edo <a href="/wiki/Radio" title="Radio">radioa</a>, adibidez), edo Lurreko energia-prozesu naturalen produktu gisa, hala nola <a href="/wiki/Izpi_kosmiko" class="mw-redirect" title="Izpi kosmiko">izpi kosmikoen</a> bonbardaketa (adibidez, <a href="/wiki/Karbono-14" title="Karbono-14">karbono-14</a>)<a href="#cite_note-59">[58]</a>. Elementu kimikoetako 80rentzat isotopo egonkor bat dago gutxienez. Oro har, isotopo egonkor sorta bat baino ez dago elementu horietako bakoitzerako, eta batez bestekoa 3,1 isotopo egonkor daude elementu bakoitzeko. Hogeita sei "elementu monoisotopikok" isotopo egonkor bakarra dute, eta elementu batek hamar isotopo egonkor ditu, <a href="/wiki/Eztainu" title="Eztainu">eztainuak</a>. <a href="/wiki/Teknezio" title="Teknezio">43</a>., <a href="/wiki/Prometio" title="Prometio">61</a>. eta <a href="/wiki/Bismuto" title="Bismuto">83</a> zenbakidun edo goragoko elementu guztiek ez dute isotopo egonkorrik. Protoien eta neutroien arteko proportzioak eragina du isotopoen egonkortasunean, baita bilgarri kuantiko itxi eta beteak irudikatzen dituzten neutroi edo protoien "zenbaki magiko" batzuen presentziak ere. Bilgarri kuantiko horiek nukleoaren bilgarri-ereduaren barruko energia-mailen multzo bati dagozkio; bilgarri beteek, eztainuaren 50 protoiz betetako bilgarriak bezala, nukleoari ezohiko egonkortasuna ematen diote. Ezagutzen diren 251 nukleo egonkorretatik, lauk bakarrik dute protoi-kopuru bakoitia eta neutroi-kopuru bakoitia: hidrogeno-2 (deuterio), litio-6, boro-10 eta nitrogeno-14. (<a href="/wiki/Tantalio" class="mw-redirect" title="Tantalio">Tantalio</a>-180m bakoitia-bakoitia da eta behaketan egonkorra da, baina batez besteko bizitza oso luzearekin gainbehera izango duela aurreikusten da). Gainera, lau nukleo bakoiti erradioaktibo naturalek bakarrik dute mila milioi urtetik gorako batez besteko bizitza: <a href="/w/index.php?title=Potasio-40&action=edit&redlink=1" class="new" title="Potasio-40 (sortu gabe)">potasio-40k</a>, <a href="/w/index.php?title=Banadio-50&action=edit&redlink=1" class="new" title="Banadio-50 (sortu gabe)">banadio-50ek</a>, <a href="/w/index.php?title=Lantano-138&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lantano-138 (sortu gabe)">lantano-138k</a> eta <a href="/w/index.php?title=Lutezio-176&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lutezio-176 (sortu gabe)">lutezio-176k</a>. Nukleo bakoiti gehienak oso ezegonkorrak dira <a href="/wiki/Beta_desintegrazio" title="Beta desintegrazio">beta desintegrazioari</a> dagokionez, desintegrazio-produktuak bikoiti-bakoitiak direlako eta, beraz, lotura handiagoa dutelako, parekatze nuklearraren ondorioz<a href="#cite_note-60">[59]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Masa">Masa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Masa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Masa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Masa_atomiko" title="Masa atomiko">Masa atomiko</a>» eta «<a href="/wiki/Masa-zenbaki" title="Masa-zenbaki">Masa-zenbaki</a>»</div> Atomo baten masa gehiena protoietatik eta neutroietatik dator. Atomo jakin batean partikula horien ("nukleoi" izenekoak) guztizko kopuruari <a href="/wiki/Masa-zenbaki" title="Masa-zenbaki">masa-zenbakia</a> esaten zaio. <a href="/wiki/Zenbaki_oso" title="Zenbaki oso">Zenbaki oso</a> positiboa eta adimentsionala da (masa-dimentsioa izan beharrean), zenbaketa bat adierazten duelako. Masa-zenbaki baten erabileraren adibide bat "karbono-12" da, 12 nukleoi dituena (sei protoi eta sei neutroi). <a href="/w/index.php?title=Atseden_masa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atseden masa (sortu gabe)">Atsedenean dagoen atomo baten masa</a> erreala <a href="/wiki/Dalton_(unitatea)" class="mw-redirect" title="Dalton (unitatea)">daltonetan</a> (Da) adierazi ohi da, masa atomiko bateratuaren unitatea ere deitua (u). Unitate hau honela definitzen da: karbono-12 libre eta neutro baten masaren hamabirena, gutxi gorabehera 1,66 × 10-27 kg<a href="#cite_note-61">[60]</a>. Hidrogeno-1ak (hidrogenoaren isotopo arinena, masa txikieneko nukleoa ere badena) 1,007825 Da-ko pisu atomikoa du<a href="#cite_note-62">[61]</a>. Zenbaki honen balioa <a href="/wiki/Masa_atomiko" title="Masa atomiko">masa atomikoa</a> deitzen da. Atomo batek masa atomiko bat du masa-zenbaki unitatearekin biderkatuta, %1eko aldearekin gehienez (adibidez, nitrogeno-14 atomo baten masa 14 Da da gutxi gorabehera), baina zenbaki hori ez da zehazki zenbaki oso bat izango, karbono-12aren kasuan izan ezik (definizioz)<a href="#cite_note-63">[62]</a>. Atomo egonkor astunena beruna-208 da, 207,9766521 Da-ko masarekin<a href="#cite_note-64">[63]</a>. Atomo masiboenak ere arinegiak direnez haiekin zuzenean lan egiteko, kimikariek <a href="/wiki/Mol" title="Mol">mol</a> unitatea erabiltzen dute. Edozein elementuren mol batek beti atomo kopuru bera du (gutxi gorabehera <a href="/wiki/Avogadroren_konstantea" title="Avogadroren konstantea">6,022 × 1023</a>). Zenbaki hori aukeratu zen elementu batek 1 u-ko masa atomikoa badu, elementu horren atomo-mol batek gramo baten inguruko masa izan dezan. Masa atomiko bateratuaren unitatearen definizioa dela eta, karbono-12 atomo bakoitzak zehazki 12 Da-ko masa atomikoa du, eta, beraz, karbono-12 atomoen mol batek 0,012 kg-ko pisua du, definizioz. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Karga">Karga</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Karga»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Karga">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Hurrengo taulan, partikula bakoitzaren ezaugarriak ematen dira: izena, karga eta masa. <table> <tbody><tr> <td> </td> <td><a href="/wiki/Karga_elektriko" title="Karga elektriko">Karga</a> </td> <td><a href="/wiki/Masa" title="Masa">Masa</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Protoi" title="Protoi">Protoia</a> </td> <td>Positiboa (1,6 × 10−19 C) </td> <td>1,67 × 10−27 kg </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Neutroi" title="Neutroi">Neutroia</a> </td> <td>Neutroa (0 C) </td> <td>1,67 × 10−27 kg </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Elektroi" title="Elektroi">Elektroia</a> </td> <td>Negatiboa (−1,6 × 10−19 C) </td> <td>9,11 × 10−31 kg </td></tr></tbody></table> Protoien karga elektrikoa, positiboa da, elektroiena berriz, negatiboa. Bestalde neutroiak bi karga motak dituztenez, elkar konpentsatzen dira partikula neutroak osatuz. Atomo batean protoi eta elektroi kopurua berdina bada, atomoa neutroa izango da. Aldiz, atomo batek elektroi gehiago edo gutxiago baditu protoiak baino, atomoa kargatua geratuko da. Kargatutako atomoei <a href="/wiki/Ioi" title="Ioi">ioi</a> deritze. Ioien artean bi mota bereizten dira: <a href="/wiki/Katioi" title="Katioi">katioia</a> eta <a href="/wiki/Anioi" title="Anioi">anioia.</a> Elektroiak galtzen dituzten atomoak positiboki kargatuak geratzen dira eta katioi izena hartzen dute. Aldiz, anioiei alderantzizkoa gertatzen zaie, elektroiak irabazten dituztenez, negatiboki kargatuak geratzen dira. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Forma_eta_tamaina">Forma eta tamaina</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Forma eta tamaina»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Forma eta tamaina">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Erradio_atomiko" title="Erradio atomiko">Erradio atomiko</a>»</div> Atomoek ez dute ongi zehaztutako kanpo-mugarik, eta, beraz, haien dimentsioak <a href="/wiki/Erradio_atomiko" title="Erradio atomiko">erradio atomikoaren</a> terminoetan deskribatu ohi dira. Elektroien hodeia nukleotik zabaltzen den distantziaren neurketa bat da<a href="#cite_note-65">[64]</a>. Horrek esan nahi du atomoak forma esferikoa duela, eta hori hutsean edo espazio librean dauden atomoentzat bakarrik betetzen dela. Erradio atomikoak bi nukleoren arteko distantzietatik erator daitezke, bi atomoak <a href="/wiki/Lotura_kimiko" title="Lotura kimiko">lotura kimiko</a> batean elkartuta daudenean. Erradioa aldatu egiten da atomo bat taula periodikoan duen kokapenarekin, lotura kimiko motarekin, inguruko atomo kopuruarekin (<a href="/w/index.php?title=Koordinazio_zenbaki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koordinazio zenbaki (sortu gabe)">koordinazio zenbakia</a>) eta <a href="/wiki/Spin" title="Spin">spin</a> bezala ezagutzen den propietate <a href="/wiki/Mekanika_kuantiko" title="Mekanika kuantiko">mekaniko kuantiko</a> batekin<a href="#cite_note-66">[65]</a>. <a href="/wiki/Taula_periodiko" class="mw-redirect" title="Taula periodiko">Taula periodikoan</a>, atomoaren tamaina handitu egiten da zutabeetan beherantz desplazatzen denean, baina murriztu egiten da errenkadetan zehar desplazatzen denean (ezkerretik eskuinera)<a href="#cite_note-67">[66]</a>. Atomo txikiena <a href="/wiki/Helio" title="Helio">helioa</a> da, 32 <a href="/wiki/Pikometro" title="Pikometro">pikometroko</a> erradioarekin, eta handienetakoa, berriz, <a href="/wiki/Zesio" title="Zesio">zesioa</a>, 225 pm-ko erradioarekin. Honen azalpena da taulako errenkada batean eskumarantz protoi kopurua handitzen dela, eta horrek lotzen ditu estuago bere inguruko elektroiak<a href="#cite_note-68">[67]</a>. Kanpoko indarren mende jartzen denean, hala nola <a href="/wiki/Eremu_elektriko" title="Eremu elektriko">eremu elektrikoen</a> pean, atomo baten forma <a href="/w/index.php?title=Simetria_zirkular&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simetria zirkular (sortu gabe)">simetria esferikotik</a> desbidera daiteke. Deformazioa eremuaren magnitudearen eta kanpoko geruzako elektroien orbital motaren araberakoa da, taldeen kontsiderazio teorikoek erakusten duten bezala. Desbideratze esferikoak, adibidez, <a href="/wiki/Kristal" title="Kristal">kristaletan</a> gerta daitezke, non eremu elektriko kristalino handiak ager daitezkeen sarearen simetria txikiko puntuetan<a href="#cite_note-69">[68]</a><a href="#cite_note-70">[69]</a>. Frogatu da deformazio elipsoidal handiak gertatzen direla <a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">sufre</a>-ioietarako<a href="#cite_note-71">[70]</a> eta <a href="/wiki/Kalkogeno" title="Kalkogeno">kalkogeno</a>-ioietarako<a href="#cite_note-72">[71]</a>, <a href="/wiki/Pirita" title="Pirita">pirita</a> motako konposatuetan. Dimentsio atomikoak argiaren <a href="/wiki/Uhin-luzera" title="Uhin-luzera">uhin-luzerak</a> (400-700 <a href="/wiki/Nanometro" title="Nanometro">nm</a>) baino milaka aldiz txikiagoak dira; beraz, ezin dira <a href="/w/index.php?title=Mikroskopio_optiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikroskopio optiko (sortu gabe)">mikroskopio optiko</a> batekin bistaratu, baina <a href="/w/index.php?title=Tunel_efektuko_mikroskopio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tunel efektuko mikroskopio (sortu gabe)">tunel efektuko mikroskopio</a> batekin atomo indibidualak ikus daitezke. Atomoaren zehaztasuna ikusteko, kontuan hartu giza <a href="/wiki/Ile" title="Ile">ile</a> tipiko batek milioi bat karbono-atomo inguru dituela zabaleran<a href="#cite_note-73">[72]</a>. Ur-tanta bakar batek oxigeno-atomoen 2.000 trilioi (2 × 1021) eta hidrogeno-atomoen bikoitza ditu<a href="#cite_note-74">[73]</a>. 2 × 10-4 kg-ko masa duen <a href="/wiki/Kilate" class="mw-redirect" title="Kilate">kilate</a> bakarreko diamante batek 10.000 trilioi (1022) karbono-atomo ditu. <a href="/wiki/Sagar" title="Sagar">Sagar</a> bat <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurraren</a> neurriraino handituko balitz, sagarraren atomoak jatorrizko sagarraren tamainakoak izango lirateke gutxi gorabehera<a href="#cite_note-75">[74]</a>. Honako taulak <a href="/w/index.php?title=John_Clark_Slater&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Clark Slater (sortu gabe)">J. C. Slaterrek</a> 1964an neurtutako erradio kobalenteak ematen ditu, pikometrotan<a href="#cite_note-76">[75]</a>. <table width="80%" style="text-align:center"> <tbody><tr> <td><a href="/wiki/Taula_periodikoko_talde" title="Taula periodikoko talde">Taldea</a> (zutabeak) </td> <td><a href="/wiki/Metal_alkalino" title="Metal alkalino">1</a> </td> <td><a href="/wiki/Metal_lurralkalino" title="Metal lurralkalino">2</a> </td> <td> </td> <td><a href="/w/index.php?title=3._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="3. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">3</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=4._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="4. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">4</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=5._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="5. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">5</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=6._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="6. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">6</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=7._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="7. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">7</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=8_taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="8 taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">8</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=9_taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="9 taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">9</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=10._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="10. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">10</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=11._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="11. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">11</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=12._taldeko._periodoko_elementuu&action=edit&redlink=1" class="new" title="12. taldeko. periodoko elementuu (sortu gabe)">12</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Boroaren_taldea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boroaren taldea (sortu gabe)">13</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Karbonoaren_taldea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbonoaren taldea (sortu gabe)">14</a> </td> <td><a href="/wiki/Pniktogeno" class="mw-redirect" title="Pniktogeno">15</a> </td> <td><a href="/wiki/Kalkogeno" title="Kalkogeno">16</a> </td> <td><a href="/wiki/Halogeno" title="Halogeno">17</a> </td> <td><a href="/wiki/Gas_noble" title="Gas noble">18</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Taula_periodikoko_periodo" title="Taula periodikoko periodo">Periodoak</a> (errenkadak) </td> <td colspan="21"> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/1._periodoko_elementu" title="1. periodoko elementu">1</a> </td> <td bgcolor="#ff1900"><a href="/wiki/Hidrogeno" title="Hidrogeno">H</a> 25 </td> <td colspan="17"> </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Helio" title="Helio">He</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/2._periodoko_elementu" title="2. periodoko elementu">2</a> </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Litio" title="Litio">Li</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff6900"><a href="/wiki/Berilo" title="Berilo">Be</a> 105 </td> <td colspan="11"> </td> <td bgcolor="#ff5500"><a href="/wiki/Boro" title="Boro">B</a> 85 </td> <td bgcolor="#ff4600"><a href="/wiki/Karbono" title="Karbono">C</a> 70 </td> <td bgcolor="#ff4100"><a href="/wiki/Nitrogeno" title="Nitrogeno">N</a> 65 </td> <td bgcolor="#ff3c00"><a href="/wiki/Oxigeno" title="Oxigeno">O</a> 60 </td> <td bgcolor="#ff3200"><a href="/wiki/Fluor" title="Fluor">F</a> 50 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Neon" title="Neon">Ne</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/3._periodoko_elementu" title="3. periodoko elementu">3</a> </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Sodio" title="Sodio">Na</a> 180 </td> <td bgcolor="#ff9600"><a href="/wiki/Magnesio" title="Magnesio">Mg</a> 150 </td> <td colspan="11"> </td> <td bgcolor="#ff7d00"><a href="/wiki/Aluminio" title="Aluminio">Al</a> 125 </td> <td bgcolor="#ff6e00"><a href="/wiki/Silizio" title="Silizio">Si</a> 110 </td> <td bgcolor="#ff6400"><a href="/wiki/Fosforo" title="Fosforo">P</a> 100 </td> <td bgcolor="#ff6400"><a href="/wiki/Sufre" title="Sufre">S</a> 100 </td> <td bgcolor="#ff6400"><a href="/wiki/Kloro" title="Kloro">Cl</a> 100 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Argon" title="Argon">Ar</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/4._periodoko_elementu" title="4. periodoko elementu">4</a> </td> <td bgcolor="#ffdc00"><a href="/wiki/Potasio" title="Potasio">K</a> 220 </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Kaltzio" title="Kaltzio">Ca</a> 180 </td> <td> </td> <td bgcolor="#ffa000"><a href="/wiki/Eskandio" title="Eskandio">Sc</a> 160 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Titanio" title="Titanio">Ti</a> 140 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Vanadio" class="mw-redirect" title="Vanadio">V</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Kromo" title="Kromo">Cr</a> 140 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Manganeso" title="Manganeso">Mn</a> 140 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">Fe</a> 140 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Kobalto" title="Kobalto">Co</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Nikel" title="Nikel">Ni</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">Cu</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Zink" title="Zink">Zn</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Galio" title="Galio">Ga</a> 130 </td> <td bgcolor="#ff7d00"><a href="/wiki/Germanio" title="Germanio">Ge</a> 125 </td> <td bgcolor="#ff7300"><a href="/wiki/Artseniko" title="Artseniko">As</a> 115 </td> <td bgcolor="#ff7300"><a href="/wiki/Selenio" title="Selenio">Se</a> 115 </td> <td bgcolor="#ff7300"><a href="/wiki/Bromo" title="Bromo">Br</a> 115 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Kripton" title="Kripton">Kr</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/5._periodoko_elementu" title="5. periodoko elementu">5</a> </td> <td bgcolor="#ffeb00"><a href="/wiki/Rubidio" title="Rubidio">Rb</a> 235 </td> <td bgcolor="#ffc800"><a href="/wiki/Estrontzio" title="Estrontzio">Sr</a> 200 </td> <td> </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Itrio" title="Itrio">Y</a> 180 </td> <td bgcolor="#ff9b00"><a href="/wiki/Zirkonio" title="Zirkonio">Zr</a> 155 </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Niobio" title="Niobio">Nb</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Molibdeno" title="Molibdeno">Mo</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Teknezio" title="Teknezio">Tc</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8200"><a href="/wiki/Rutenio" title="Rutenio">Ru</a> 130 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Rodio" title="Rodio">Rh</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Paladio" title="Paladio">Pd</a> 140 </td> <td bgcolor="#ffa000"><a href="/wiki/Zilar" title="Zilar">Ag</a> 160 </td> <td bgcolor="#ff9b00"><a href="/wiki/Kadmio" title="Kadmio">Cd</a> 155 </td> <td bgcolor="#ff9b00"><a href="/wiki/Indio" title="Indio">In</a> 155 </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Eztainu" title="Eztainu">Sn</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Antimonio" title="Antimonio">Sb</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Telurio" title="Telurio">Te</a> 140 </td> <td bgcolor="#ff8c00"><a href="/wiki/Iodo" title="Iodo">I</a> 140 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Xenon" title="Xenon">Xe</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/6._periodoko_elementu" title="6. periodoko elementu">6</a> </td> <td bgcolor="#ffff00"><a href="/wiki/Zesio" title="Zesio">Cs</a> 260 </td> <td bgcolor="#ffd700"><a href="/wiki/Bario" title="Bario">Ba</a> 215 </td> <td>*   </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Lutezio" title="Lutezio">Lu</a> 175 </td> <td bgcolor="#ff9b00"><a href="/wiki/Hafnio" title="Hafnio">Hf</a> 155 </td> <td bgcolor="#ff9100"><a href="/wiki/Tantalo" title="Tantalo">Ta</a> 145 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Wolframio" class="mw-redirect" title="Wolframio">W</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Renio" title="Renio">Re</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8200"><a href="/wiki/Osmio" title="Osmio">Os</a> 130 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Iridio" title="Iridio">Ir</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Platino" title="Platino">Pt</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff8700"><a href="/wiki/Urre" title="Urre">Au</a> 135 </td> <td bgcolor="#ff9600"><a href="/wiki/Merkurio_(elementua)" title="Merkurio (elementua)">Hg</a> 150 </td> <td bgcolor="#ffbe00"><a href="/wiki/Talio" title="Talio">Tl</a> 190 </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Berun" title="Berun">Pb</a> 180 </td> <td bgcolor="#ffa000"><a href="/wiki/Bismuto" title="Bismuto">Bi</a> 160 </td> <td bgcolor="#ffbe00"><a href="/wiki/Polonio" title="Polonio">Po</a> 190 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Astato" title="Astato">At</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Radon" title="Radon">Rn</a>   </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/7._periodoko_elementu" title="7. periodoko elementu">7</a> </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Frantzio" title="Frantzio">Fr</a>   </td> <td bgcolor="#ffd700"><a href="/wiki/Radio" title="Radio">Ra</a> 215 </td> <td>**   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Lawrentzio" title="Lawrentzio">Lr</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Rutherfordio" title="Rutherfordio">Rf</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Dubnio" title="Dubnio">Db</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Seaborgio" title="Seaborgio">Sg</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Bohrio" title="Bohrio">Bh</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Hassio" title="Hassio">Hs</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Meitnerio" title="Meitnerio">Mt</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Darmstadtio" title="Darmstadtio">Ds</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Roentgenio" title="Roentgenio">Rg</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Kopernizio" title="Kopernizio">Cn</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Nihonio" title="Nihonio">Nh</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Flerovio" title="Flerovio">Fl</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Moskovio" title="Moskovio">Mc</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Livermorio" title="Livermorio">Lv</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Teneso" title="Teneso">Ts</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Oganeson" title="Oganeson">Og</a>   </td></tr> <tr> <td> </td></tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>*   </td> <td bgcolor="#ffc300"><a href="/wiki/Lantano" title="Lantano">La</a> 195 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/w/index.php?title=Cerio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerio (sortu gabe)">Ce</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/wiki/Praseodimio" title="Praseodimio">Pr</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/wiki/Neodimio" title="Neodimio">Nd</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/wiki/Prometio" title="Prometio">Pm</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/wiki/Samario" title="Samario">Sm</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb900"><a href="/wiki/Europio" title="Europio">Eu</a> 185 </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Gadolinio" title="Gadolinio">Gd</a> 180 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Terbio" title="Terbio">Tb</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Disprosio" title="Disprosio">Dy</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Holmio" title="Holmio">Ho</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Erbio" title="Erbio">Er</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Tulio" title="Tulio">Tm</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Iterbio" title="Iterbio">Yb</a> 175 </td></tr> <tr> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td>**   </td> <td bgcolor="#ffc300"><a href="/wiki/Aktinio" title="Aktinio">Ac</a> 195 </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Torio" title="Torio">Th</a> 180 </td> <td bgcolor="#ffb400"><a href="/wiki/Protaktinio" title="Protaktinio">Pa</a> 180 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">U</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Neptunio" title="Neptunio">Np</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Plutonio" title="Plutonio">Pu</a> 175 </td> <td bgcolor="#ffaf00"><a href="/wiki/Amerizio" title="Amerizio">Am</a> 175 </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Curio" title="Curio">Cm</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Berkelio" title="Berkelio">Bk</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Californio" title="Californio">Cf</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Einsteinio" title="Einsteinio">Es</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Fermio" title="Fermio">Fm</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Mendelevio" title="Mendelevio">Md</a>   </td> <td bgcolor="#bbbbbb"><a href="/wiki/Nobelio" title="Nobelio">No</a>   </td></tr> <tr> <td colspan="21"> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Desintegrazio_erradioaktiboa">Desintegrazio erradioaktiboa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Desintegrazio erradioaktiboa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Desintegrazio erradioaktiboa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Desintegrazio_erradioaktibo" title="Desintegrazio erradioaktibo">Desintegrazio erradioaktibo</a>»</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Isotopes_and_half-life.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Isotopes_and_half-life.svg/220px-Isotopes_and_half-life.svg.png" decoding="async" width="220" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Isotopes_and_half-life.svg/330px-Isotopes_and_half-life.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Isotopes_and_half-life.svg/440px-Isotopes_and_half-life.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="768" /></a><figcaption>Diagrama honek Z protoi eta N neutroi dituzten hainbat isotoporen <a href="/wiki/Bizi-erdi" class="mw-redirect" title="Bizi-erdi">bizi-erdia</a> (T1⁄2) zein den erakusten du.</figcaption></figure> Elementu bakoitzak <a href="/wiki/Isotopo" title="Isotopo">isotopo</a> bat edo batzuk ditu, <a href="/wiki/Desintegrazio_erradioaktibo" title="Desintegrazio erradioaktibo">desintegrazio erradioaktiboaren</a> eraginpean dauden nukleo ezegonkorrak dituztenak, eta, horren ondorioz, nukleoak partikulak edo <a href="/wiki/Erradiazio_elektromagnetiko" class="mw-redirect" title="Erradiazio elektromagnetiko">erradiazio elektromagnetikoa</a> igortzen ditu. Erradioaktibitatea gerta daiteke nukleo baten erradioa handia denean <a href="/wiki/Elkarrekintza_nuklear_bortitz" title="Elkarrekintza nuklear bortitz">elkarrekintza bortitzaren</a> erradioarekin alderatuta, zeinak 1 <a href="/wiki/Femtometro" title="Femtometro">fm</a> inguruko distantzietan baino ez baitu eragiten<a href="#cite_note-:1-77">[76]</a>. Desintegrazio erradioaktiboaren modurik ohikoenak hauek dira<a href="#cite_note-78">[77]</a><a href="#cite_note-79">[78]</a>: <ul><li><a href="/wiki/Alfa_desintegrazio" title="Alfa desintegrazio">Alfa desintegrazioa</a>: prozesu hau nukleoak <a href="/wiki/Alfa_partikula" title="Alfa partikula">alfa partikula</a> bat igortzen duenean gertatzen da, bi protoik eta bi neutroik osatzen duten heliozko nukleoa dena. Emisioaren emaitza zenbaki atomiko baxuagoa duen elementu berri bat da.</li> <li><a href="/wiki/Beta_desintegrazio" title="Beta desintegrazio">Beta desintegrazioa</a> (eta elektroiak harrapatzea): prozesu horiek <a href="/wiki/Elkarrekintza_nuklear_ahul" title="Elkarrekintza nuklear ahul">elkarrekintza nuklear ahulak</a> erregulatzen ditu, eta neutroi bat protoi bihurtzearen edo protoi bat neutroi bihurtzearen ondorio dira. Neutroitik protoirako trantsizioarekin batera elektroi bat eta <a href="/wiki/Antineutrino" title="Antineutrino">antineutrino</a> bat isurtzen dira, eta protoitik neutroira igarotzeak (elektroien harrapaketan izan ezik) <a href="/wiki/Positroi" title="Positroi">positroi</a> bat eta neutrino bat igortzen ditu. Elektroien edo positroien emisioei <a href="/wiki/Beta_partikula" title="Beta partikula">beta partikulak</a> esaten zaie. Beta desintegrazioak nukleoaren zenbaki atomikoa handitzen edo gutxitzen du. Elektroien atzipena positroien emisioa baino ohikoagoa da, energia gutxiago behar baitu. Desintegrazio mota horretan, nukleoak elektroi bat xurgatzen du, positroi bat isuri beharrean. Prozesu horretan neutrino bat igortzen jarraitzen da eta protoia neutroi bihurtzen da.</li> <li><a href="/wiki/Gamma_desintegrazioa" class="mw-redirect" title="Gamma desintegrazioa">Gamma desintegrazioa</a>: prozesu hau nukleoaren energia-maila beheragoko egoera batera aldatzearen emaitza da, eta, horren ondorioz, erradiazio elektromagnetikoa igortzen da. Gamma igortzea eragiten duen nukleo baten eszitazio-egoera alfa edo beta partikula bat jaulki ondoren gertatzen da. Horrela, gamma desintegrazioak alfa edo beta desintegrazioarekin jarraitu ohi du.</li></ul> Desintegrazio erradioaktiboaren beste mota arraroago batzuk neutroien edo protoien eiekzioa edo nukleo bateko nukleoi-multzoak edo beta partikula bat baino gehiago dira. Nukleo kitzikatuei energia modu ezberdin batean galtzea ahalbidetzen dien gamma emisioaren analogo bat barne bihurketa da, beta izpiak ez diren abiadura handiko elektroiak sortzen dituen prozesu bat, ondoren <a href="/wiki/Gamma_izpi" title="Gamma izpi">gamma izpiak</a> ez diren energia handiko <a href="/wiki/Fotoi" title="Fotoi">fotoien</a> ekoizpena. Nukleo handi gutxi batzuek masa aldakorrez eta neutroiz betetako bi zati edo gehiagotan ustiatzen dute, berezko <a href="/wiki/Fisio_nuklear" title="Fisio nuklear">fisio nuklearra</a> izeneko desintegrazioan. Isotopo erradioaktibo bakoitzak desintegrazio-aldi bereizgarri bat du, <a href="/wiki/Semidesintegrazio-periodo" title="Semidesintegrazio-periodo">semidesintegrazio-periodo</a> edo bizi-erdi deitua, lagin baten erdia desintegratzeko behar den denborak zehazten duena. <a href="/w/index.php?title=Desintegrazio_esponentzial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Desintegrazio esponentzial (sortu gabe)">Desintegrazio esponentzialeko</a> prozesu bat da, eta etengabe murrizten du gainerako isotopoaren proportzioa: % 50, bizi-erdiko. Hots, bi bizi-erdiren ondoren, isotopoaren % 25 baino ez da geratzen, eta horrela hurrenez hurren<a href="#cite_note-:1-77">[76]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Momentu_magnetikoa">Momentu magnetikoa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=25" title="Aldatu atal hau: «Momentu magnetikoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Momentu magnetikoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Oinarrizko partikulek propietate mekaniko kuantiko intrintsekoa dute, <a href="/wiki/Spin" title="Spin">spin</a> bezala ezagutzen dena. Bere <a href="/wiki/Masa-zentro" title="Masa-zentro">masa-zentroaren</a> inguruan biratzen duen objektu baten <a href="/wiki/Momentu_angeluar" title="Momentu angeluar">momentu angeluarraren</a> antzekoa da, baina zentzu hertsian partikula horiek puntualak direla uste da, eta ezin da esan biratzen dutenik. Spina <a href="/wiki/Plancken_konstante" class="mw-redirect" title="Plancken konstante">Plancken konstante</a> (ħ) murriztuaren unitateetan neurtzen da, eta elektroiek, protoiek eta neutroiek 1⁄2 ħ spin duate, edo "spin-1⁄2". Atomo batean, nukleoaren inguruan mugimenduan dauden elektroiek momentu angeluar orbitala dute, spinaz gain; nukleoak berak, berriz, momentu angeluarra du, bere espin nuklearra dela eta<a href="#cite_note-80">[79]</a>. Atomo batek sortutako <a href="/wiki/Eremu_magnetiko" title="Eremu magnetiko">eremu magnetikoa</a> -bere momentu magnetikoa- momentu angeluarreko forma ezberdinek zehazten dute, biraketan kargatutako objektu batek eremu magnetiko bat sortzen duen bezala, baina kontribuziorik nagusiena elektroien spinetik dator. Elektroiek <a href="/wiki/Pauliren_bazterketa_printzipioa" class="mw-redirect" title="Pauliren bazterketa printzipioa">Pauliren baztertze-printzipioa</a> betetzen dutenez, zeinaren arabera ezin baitira bi elektroi egon egoera kuantiko berean, elektroi lotuak elkarren artean parekatzen dira, bikote bakoitzeko kide batekin spin egoera batean gorantz eta bestea kontrako egoeran, espin batean beherantz. Horrela, spin horiek elkar deuseztatzen dute, elektroi kopuru bikoitia duten atomo batzuetan erabateko dipolar magnetikoa zerora murriztuz<a href="#cite_note-81">[80]</a>. Burdina, kobaltoa eta nikela bezalako elementu <a href="/wiki/Ferromagnetiko" class="mw-redirect" title="Ferromagnetiko">ferromagnetikoetan</a>, elektroi kopuru bakoiti batek aparkatu gabeko elektroi bat eta momentu magnetiko global garbi bat sortzen ditu. Inguruko atomoen orbitalak gainjarri egiten dira eta energia gutxiagoko egoera lortzen da, elektroi aparkatu gabeen spinak elkarren artean lerrokatzen direnean, <a href="/w/index.php?title=Truke-interakzio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Truke-interakzio (sortu gabe)">truke-interakzio</a> gisa ezagutzen den prozesu espontaneoa. Atomo ferromagnetikoen momentu magnetikoak lerrokatzen direnean, materialak eremu makroskopiko neurgarria sor dezake. <a href="/w/index.php?title=Material_paramagnetiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Material paramagnetiko (sortu gabe)">Material paramagnetikoek</a> momentu magnetikoak dituzten atomoak dituzte, eremu magnetikorik ez dagoenean ausazko norabideetan lerrokatzen direnak, baina atomo indibidualen momentu magnetikoak eremu baten aurrean lerrokatzen dira<a href="#cite_note-82">[81]</a>. Atomo baten nukleoak ez du spinik izango neutroi eta protoi zenbaki bikoitiak dituenean, baina zenbaki bakoitien beste kasu batzuetan, nukleoak spina izan dezake. Normalean, spindun nukleoak ausazko norabideetan lerrokatzen dira <a href="/w/index.php?title=Oreka_termiko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oreka termiko (sortu gabe)">oreka termikoaren</a> ondorioz, baina zenbait elementuren kasuan (adibidez, <a href="/wiki/Xenon" title="Xenon">xenon</a>-129), spin nuklearreko egoeren proportzio esanguratsu bat polarizatu daiteke norabide berean lerrokatzeko, <a href="/w/index.php?title=Hiperpolarizazio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiperpolarizazio (sortu gabe)">hiperpolarizazio</a> izeneko baldintza bat. Horrek aplikazio garrantzitsuak ditu <a href="/wiki/Erresonantzia_magnetiko_bidezko_irudigintza" title="Erresonantzia magnetiko bidezko irudigintza">erresonantzia magnetiko bidezko irudiak</a> lortzeko<a href="#cite_note-83">[82]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Energia-mailak">Energia-mailak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=26" title="Aldatu atal hau: «Energia-mailak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Energia-mailak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Atomo batean elektroi baten <a href="/wiki/Energia_potentzial" title="Energia potentzial">energia potentziala</a> negatiboa da nukleoarekiko distantzia <a href="/w/index.php?title=Funtzio_baten_limite&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funtzio baten limite (sortu gabe)">infinitura iristen denean</a>; elektroiaren posizioarekiko mendekotasuna nukleoaren barruko minimora iristen da, distantziaren alderantzizko <a href="/wiki/Proportzionaltasun_(matematika)" title="Proportzionaltasun (matematika)">proportzioan</a> gutxi gorabehera. Eredu kuantiko-mekanikoan, elektroi lotu batek nukleoan zentratutako egoera-multzo bat baino ezin du hartu, eta egoera bakoitza energia-maila espezifiko bati dagokio; ikus <a href="/wiki/Schr%C3%B6dingerren_ekuazioa" title="Schrödingerren ekuazioa">Schrödingerren ekuazioa</a>, denborarekiko independentea den azalpen teoriko baterako. Energia maila bat elektroia atomotik desligatzeko behar den energia kantitatearen arabera neur daiteke, eta <a href="/wiki/Elektronvolt" title="Elektronvolt">elektronvolteko</a> unitateetan (eV) ematen da. Elektroi lotu baten egoera energetiko baxuenari <a href="/w/index.php?title=Funtsezko_egoera&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funtsezko egoera (sortu gabe)">funtsezko egoera</a> deitzen zaio, hau da, atsedenean duen egoera; aldiz, elektroia goragoko maila batera igarotzeak kitzikatutako egoera bat sortzen du<a href="#cite_note-84">[83]</a>. Elektroiaren energia <a href="/wiki/Zenbaki_kuantiko_nagusi" title="Zenbaki kuantiko nagusi">n</a> bidez handitzen da, nukleoarekiko distantzia (batez bestekoa) handitzen delako. <a href="/w/index.php?title=Zenbaki_kuantiko_azimutal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zenbaki kuantiko azimutal (sortu gabe)">ℓ</a> neergiarekiko mendekotasuna ez dago nukleoaren <a href="/wiki/Potentzial_elektrostatiko" class="mw-redirect" title="Potentzial elektrostatiko">potentzial elektrostatikoak</a> eraginda, elektroien arteko elkarrekintzak baizik. Elektroi bat bi egoera ezberdinen artean ibil dadin, adibidez, funtsezko egoeratik lehen egoera kitzikatura, fotoi bat xurgatu edo igorri behar dio maila horietako energia potentzialaren diferentziarekin bat datorren energia bati, Niels <a href="/wiki/Bohrren_eredu_atomikoa" title="Bohrren eredu atomikoa">Bohren ereduaren</a> arabera, eta hori zehaztasunez kalkula daiteke Schrödingeren ekuazioaren bidez. Elektroiek orbitalen artean salto egiten dute partikulen antzera. Adibidez, fotoi bakar batek elektroien gainean eragiten badu, elektroi batek bakarrik aldatzen du egoera fotoiari erantzunez. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png/220px-Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png" decoding="async" width="220" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png/330px-Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png/440px-Periodic_Table_of_Photos_of_Element_Spectra.png 2x" data-file-width="1248" data-file-height="1008" /></a><figcaption>Elementu bakoitzaren espektro elektromagnetikoa erakusten duen irudia.</figcaption></figure> Fotoi baten energia bere <a href="/wiki/Maiztasun" title="Maiztasun">maiztasunarekiko</a> proportzionala da, eta, beraz, energia-maila espezifiko horiek banda desberdin gisa agertzen dira <a href="/wiki/Espektro_elektromagnetiko" title="Espektro elektromagnetiko">espektro elektromagnetikoan</a><a href="#cite_note-Izenik_gabekoa-20230526110604-85">[84]</a>. Elementu bakoitzak espektro bereizgarri bat du, karga nuklearraren, elektroiek hartutako orbitalen, elektroien arteko interakzio elektromagnetikoen eta beste faktore batzuen araberakoa izan daitekeena<a href="#cite_note-Izenik_gabekoa-20230526110604-85">[84]</a>. Energia-espektro jarraitu bat <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gas</a> edo <a href="/wiki/Plasma_(fisika)" title="Plasma (fisika)">plasma</a> batetik igarotzen denean, fotoi batzuk atomoek xurgatzen dituzte, elektroiek energia-maila alda dezaten. Beren atomoari lotuta dauden elektroi kitzikatuek energia hori fotoi gisa isurtzen dute berez, ausazko norabide batean bidaiatuz, eta, horrela, energia maila baxuagoetara itzultzen dira. Horrela, atomoek energia-irteeran xurgapen-banda ilun batzuk osatzen dituzten iragazki gisa jokatzen dute. (Atomoak hondoaren espektro jarraitua barne hartzen ez duen ikuspuntu batetik begiratzen dituen behatzaile batek atomoek igorritako fotoien emisio-lerro batzuk ikusiko ditu horien ordez). Espektro-lerro atomikoen intentsitatearen eta zabaleraren neurketa <a href="/wiki/Espektroskopia" title="Espektroskopia">espektroskopikoek</a> substantzia baten konposizioa eta propietate fisikoak zehaztea ahalbidetzen dute<a href="#cite_note-86">[85]</a>. Espektro lerroen azterketa zehatz batek erakusten du batzuek <a href="/w/index.php?title=Egitura_fin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Egitura fin (sortu gabe)">egitura finaren</a> bikoizketa erakusten dutela. <a href="/w/index.php?title=Spin-orbita_gainjartze&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spin-orbita gainjartze (sortu gabe)">Spin-orbita gainjartzeagatik</a> gertatzen da hori, spinaren eta elektroi kanpokoenaren mugimenduaren arteko elkarreragina baita<a href="#cite_note-87">[86]</a>. Atomo bat kanpoko eremu magnetiko batean dagoenean, espektro lerroak hiru osagai edo gehiagotan banatzen dira, <a href="/w/index.php?title=Zeeman_efektua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zeeman efektua (sortu gabe)">Zeeman efektua</a> izeneko fenomenoa. Eremu magnetikoak atomoaren eta bere elektroien momentu magnetikoarekin duen elkarreraginaren ondorio da hori. Atomo batzuek energia maila bereko elektroi konfigurazio ugari izan ditzakete, espektro lerro bakar bat bezala agertzen direnak. Eremu magnetikoak atomoarekin duen elkarreraginak konfigurazio elektroniko horiek energia-maila apur bat desberdinetara lekualdatzen ditu, espektro-lerro ugari sortuz. Kanpoko eremu elektriko bat egoteak espektro-lerroen banaketa eta desplazamendu konparagarriak eragin ditzake elektroien energia-mailak aldatzean, <a href="/w/index.php?title=Stark_efektua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stark efektua (sortu gabe)">Stark efektua</a> izeneko fenomenoa<a href="#cite_note-88">[87]</a>. Elektroi lotu bat kitzikatuta badago, energia egokiarekin elkar-eragiten duen fotoi batek energia maila baliokidea duen fotoi baten emisio estimulatua eragin dezake. Hori gertatzeko, elektroia energia egoera baxuagora erori behar da, elkar-eragiten duen fotoiaren energiaren adinako energia diferentzia duena. Jarraian, igorritako fotoia eta elkar-eragiten duen fotoia paraleloan desplazatzen dira, bat datozen faseekin. Hau da, bi fotoien uhin-patroiak sinkronizatuta daude. Propietate fisiko hori <a href="/wiki/Laser" title="Laser">laserrak</a> egiteko erabiltzen da, maiztasun-banda estu batean argi-energiaren sorta koherente bat jaulki dezaketenak<a href="#cite_note-89">[88]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Balentzia_eta_loturak">Balentzia eta loturak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=27" title="Aldatu atal hau: «Balentzia eta loturak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Balentzia eta loturak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Balentzia" title="Balentzia">Balentzia</a>» eta «<a href="/wiki/Lotura_kimiko" title="Lotura kimiko">Lotura kimiko</a>»</div> <a href="/wiki/Balentzia" title="Balentzia">Balentzia</a> elementu baten konbinazio-ahalmena da. Beste atomo edo talde batzuekin osa dezakeen lotura kopuruaren araberakoa da<a href="#cite_note-90">[89]</a>. Atomo batek bere egoera ez-konbinatuan duen elektroi-geruzarik kanpokoenari balentzia-geruza esaten zaio, eta geruza horretako elektroiei <a href="/wiki/Balentzia-elektroi" title="Balentzia-elektroi">balentzia-elektroiak</a> esaten zaie. Balentzia-elektroi kopuruak beste atomo batzuekiko lotura-portaera zehazten du. Atomoek kimikoki erreakzionatzeko joera dute, kanpoko balentzia-geruzak betetzeko (edo husteko)<a href="#cite_note-91">[90]</a>. Adibidez, atomoen arteko elektroi bakar baten transferentzia hurbilketa erabilgarria da elektroi bat baino gehiago duten atomoen eta bilgarri bete bat izateko elektroi bat falta zaien beste batzuen arteko loturetarako, <a href="/wiki/Sodio_kloruro" title="Sodio kloruro">sodio kloruro</a> konposatuan eta beste <a href="/wiki/Gatz_(kimika)" title="Gatz (kimika)">gatz ioniko</a> kimiko batzuetan gertatzen den bezala. Elementu askok balio desberdinak dituzte, edo konposatu desberdinetan elektroien zenbaki desberdinak partekatzeko joerak. Horrela, elementu horien arteko <a href="/wiki/Lotura_kimiko" title="Lotura kimiko">lotura kimikoak</a> elektroiak trukatzeko modu asko hartzen ditu, elektroien transferentzia soilak baino gehiago direnak. Adibide batzuk karbono-elementua eta <a href="/wiki/Konposatu_organiko" title="Konposatu organiko">konposatu organikoak</a> dira<a href="#cite_note-92">[91]</a>. Elementu kimikoak propietate kimiko errepikariak erakusteko jartzen den taula periodiko batean agertzen dira askotan, eta balentzia-elektroi kopuru bera duten elementuek taularen zutabe berean lerrokatzen den talde bat osatzen dute. (Lerro horizontalak elektroien azal kuantiko bat betetzeari dagozkio). Taularen eskuineko muturrean dauden elementuek elektroiz beteta dute kanpoko geruza, eta, ondorioz, kimikoki bizigabeak diren elementuak sortzen dira, <a href="/wiki/Gas_noble" title="Gas noble">gas noble</a> gisa ezagutzen direnak<a href="#cite_note-93">[92]</a><a href="#cite_note-94">[93]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Egoerak">Egoerak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=28" title="Aldatu atal hau: «Egoerak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Egoerak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Materiaren_egoera" title="Materiaren egoera">Materiaren egoera</a>» eta «<a href="/wiki/Fase_(termodinamika)" title="Fase (termodinamika)">Fase (termodinamika)</a>»</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Bose_Einstein_condensate.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Bose_Einstein_condensate.png/250px-Bose_Einstein_condensate.png" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Bose_Einstein_condensate.png/330px-Bose_Einstein_condensate.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Bose_Einstein_condensate.png/500px-Bose_Einstein_condensate.png 2x" data-file-width="651" data-file-height="428" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bose-Einsteinen_kondentsatu" class="mw-redirect" title="Bose-Einsteinen kondentsatu">Bose-Einsteinen kondentsatu</a> baten formazioa.</figcaption></figure> Atomo kopuruak materiaren egoera desberdinetan daude, eta egoera horiek baldintza fisikoen araberakoak dira, hala nola <a href="/wiki/Tenperatura" title="Tenperatura">tenperatura</a> eta <a href="/wiki/Presio" title="Presio">presioa</a>. Baldintzak aldatuz gero, materialak <a href="/wiki/Solido" title="Solido">solidoen</a>, <a href="/wiki/Likido" title="Likido">likidoen</a>, <a href="/wiki/Gas" title="Gas">gasen</a> eta <a href="/wiki/Plasma_(fisika)" title="Plasma (fisika)">plasmen</a> artean ibil daitezke<a href="#cite_note-95">[94]</a>. Egoera beraren barruan, material bat hainbat <a href="/wiki/Alotropo" class="mw-redirect" title="Alotropo">alotropotan</a> ere egon daiteke. Adibide bat karbono solidoa da, <a href="/wiki/Grafito" title="Grafito">grafito</a> edo <a href="/wiki/Diamante" title="Diamante">diamante</a> gisa existitu daitekeena<a href="#cite_note-96">[95]</a>. Badaude, halaber, gas-alotropo batzuk, hala nola <a href="/w/index.php?title=Dioxigeno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dioxigeno (sortu gabe)">dioxigeno</a> eta <a href="/wiki/Ozono" title="Ozono">ozonoa</a>. <a href="/wiki/Zero_absolutu" title="Zero absolutu">Zero absolututik</a> hurbil dauden tenperaturetan, atomoek <a href="/wiki/Bose-Einsteinen_kondentsatu" class="mw-redirect" title="Bose-Einsteinen kondentsatu">Bose-Einsteinen kondentsatu</a> bat osa dezakete, eta une horretan mekanika kuantikoaren efektuak, normalean eskala atomikoan soilik behatzen direnak, eskala makroskopikoan agertzen dira<a href="#cite_note-97">[96]</a><a href="#cite_note-98">[97]</a>. Orduan, atomo superhoztuen multzo horrek <a href="/w/index.php?title=Super_atomo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Super atomo (sortu gabe)">super atomo</a> bakar gisa jokatzen du, eta horrek portaera mekaniko kuantikoaren funtsezko egiaztapenak ahalbide ditzake<a href="#cite_note-99">[98]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Identifikazioa">Identifikazioa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=29" title="Aldatu atal hau: «Identifikazioa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Identifikazioa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Atomic_resolution_Au100.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Atomic_resolution_Au100.JPG/250px-Atomic_resolution_Au100.JPG" decoding="async" width="220" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Atomic_resolution_Au100.JPG/330px-Atomic_resolution_Au100.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Atomic_resolution_Au100.JPG/500px-Atomic_resolution_Au100.JPG 2x" data-file-width="500" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Tunel_efektuko_mikroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tunel efektuko mikroskopia (sortu gabe)">Tunel efektuko mikroskopia</a> bidez egindako irudia, urre-100 atomozko gainazal hori osatzen duten atomo indibidualak erakusten dituena. Gainazaleko atomoak <a href="/wiki/Egitura_kristalino" class="mw-redirect" title="Egitura kristalino">egitura kristalinotik</a> desbideratzen dira eta zabalerako atomo batzuen zutabeetan jartzen dira, haien artean zuloak dituztela.</figcaption></figure> Atomoak ikusteko txikiegiak diren arren, <a href="/w/index.php?title=Tunel_efektuko_mikroskopio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tunel efektuko mikroskopio (sortu gabe)">tunel efektuko mikroskopioa</a> (STM) bezalako gailuek solidoen gainazalean bistaratzeko aukera ematen dute. Mikroskopioak <a href="/wiki/Tunel-efektua" title="Tunel-efektua">tunel-efektuaren</a> fenomenoa erabiltzen du, partikulei ikuspegi klasikotik gaindiezina izango litzatekeen hesi bat zeharkatzea ahalbidetzen diena. Elektroiek bi <a href="/wiki/Elektrodo" title="Elektrodo">elektrodo</a> polarizaturen arteko hutsunea zeharkatzen dute, esponentzialki bereiztearen mende dagoen tunel korronte bat sortuz. Elektrodoetako bat punta zorrotz bat da, idealki atomo bakar batean amaitzen dena. Gainazalaren miaketaren puntu bakoitzean, puntaren altuera egokitu egiten da tunelaren korrontea balio jakin batean mantentzeko. Punta lurrazalerantz eta azaletik mugitzen den neurria altueraren profila dela interpretatzen da. Alborapen baxu baterako, mikroskopioak elektroien orbitalen irudiak lortzen ditu, estuki paketatutako energia-mailen bidez: egoera elektronikoen <a href="/w/index.php?title=Dentsitate-maila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dentsitate-maila (sortu gabe)">dentsitate-maila</a> <a href="/w/index.php?title=Fermiren_maila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fermiren maila (sortu gabe)">Fermiren mailatik</a> gertu<a href="#cite_note-100">[99]</a><a href="#cite_note-101">[100]</a>. Tartean dauden distantziak direla eta, bi elektrodoek oso egonkorrak izan behar dute; orduan bakarrik ikus daitezke atomo indibidualei dagozkien aldizkakotasunak. Metodoa, berez, ez da kimikoki espezifikoa, eta ezin ditu identifikatu gainazalean dauden espezie atomikoak. Atomoak erraz identifika daitezke masaren arabera. Atomo bat ionizatzen bada bere elektroietako bat kenduz, eremu magnetiko batetik igarotzean bere ibilbidea okertu egingo da. Mugimenduan dagoen ioi baten ibilbidea eremu magnetikoak desbideratzen duen erradioa atomoaren masak zehazten du. <a href="/wiki/Masen_espektrometro" class="mw-redirect" title="Masen espektrometro">Masen espektrometroak</a> printzipio hori erabiltzen du ioien masa-karga erlazioa neurtzeko. Lagin batek hainbat isotopo baditu, masen espektrometroak isotopo bakoitzaren proportzioa zehaztu dezake laginean, ioi-sorten intentsitatea neurtuz. Atomoak lurruntzeko tekniken artean daude <a href="/w/index.php?title=Induktiboki_akoplatutako_plasma_bidezko_emisio_atomikoaren_espektroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Induktiboki akoplatutako plasma bidezko emisio atomikoaren espektroskopia (sortu gabe)">induktiboki akoplatutako plasma bidezko emisio atomikoaren espektroskopia</a> eta <a href="/w/index.php?title=Induktiboki_akoplatutako_plasma_bidezko_masen_espektrometria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Induktiboki akoplatutako plasma bidezko masen espektrometria (sortu gabe)">induktiboki akoplatutako plasma bidezko masen espektrometria</a>. Horiek plasma bat erabiltzen dute laginak lurruntzeko, analizatzeko<a href="#cite_note-102">[101]</a>. <a href="/w/index.php?title=Zunda_atomikoaren_tomografo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zunda atomikoaren tomografo (sortu gabe)">Zunda atomikoaren tomografoak</a> bereizmen subnanometrikoa du 3-Dn, eta atomo indibidualak identifikatu ditzake kimikoki, hegaldi-denboraren masen espektrometriaren bidez<a href="#cite_note-103">[102]</a>. Elektroiak igortzeko teknikak, hala nola <a href="/w/index.php?title=X_izpien_fotoelektroien_espektroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="X izpien fotoelektroien espektroskopia (sortu gabe)">X izpien fotoelektroien espektroskopia</a> (XPS) eta <a href="/w/index.php?title=Auger_elektroien_espektroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Auger elektroien espektroskopia (sortu gabe)">Auger elektroien espektroskopia</a> (AES), nukleoko elektroien lotura-energiak neurtzen dituztenak, lagin batean modu ez-suntsitzailean dauden espezie atomikoak identifikatzeko erabiltzen dira. Ikuspegi egokiarekin, bi metodoak eremu bateko espezifikoak egin daitezke. Mota honetako beste metodo bat <a href="/w/index.php?title=Elektroien_energia-galeraren_espektroskopia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektroien energia-galeraren espektroskopia (sortu gabe)">elektroien energia-galeraren espektroskopia</a> da (EELS), <a href="/w/index.php?title=Transmisioko_mikroskopio_elektroniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transmisioko mikroskopio elektroniko (sortu gabe)">transmisioko mikroskopio elektroniko</a> baten barruan elektroi-sorta baten energia-galera neurtzen duena lagin baten zati batekin elkar-eragiten duenean. Eszitatutako egoeren espektroak urruneko izarren konposizio atomikoa aztertzeko erabil daitezke. Izarren behatutako argian dauden uhin-luzera espezifikoak banandu egin daitezke eta gas-atomo libreetan kuantizatutako trantsizioekin erlazionatu. Kolore horiek elementu bera duen gasa deskargatzeko lanpara bat erabiliz erreproduzitu daitezke<a href="#cite_note-104">[103]</a>. Honela, helioa Eguzkiaren espektroan aurkitu zen Lurrean aurkitu baino 23 urte lehenago<a href="#cite_note-105">[104]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Jatorria_eta_gaur_egungo_egoera">Jatorria eta gaur egungo egoera</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=30" title="Aldatu atal hau: «Jatorria eta gaur egungo egoera»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Jatorria eta gaur egungo egoera">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Materia <a href="/wiki/Barioi" title="Barioi">barionikoa</a> <a href="/wiki/Unibertso_behagarria" class="mw-redirect" title="Unibertso behagarria">unibertso behagarriaren</a> guztizko dentsitate energetikoaren % 4 inguru da, 0,25 partikula/m3-ko batez besteko dentsitatearekin (gehienak protoiak eta elektroiak)<a href="#cite_note-106">[105]</a>. <a href="/wiki/Esne_Bidea" title="Esne Bidea">Esne Bidea</a> bezalako galaxia baten barruan, partikulen kontzentrazioa askoz handiagoa da, <a href="/wiki/Izarrarteko_ingurune" title="Izarrarteko ingurune">izarrarteko ingurunean</a> (ISM) materia-dentsitatea 105 eta 109 atomo/m3 artekoa baita<a href="#cite_note-107">[106]</a>. Uste da <a href="/wiki/Eguzkia" title="Eguzkia">Eguzkia</a> <a href="/wiki/Burbuila_Lokala" title="Burbuila Lokala">Burbuila Lokalaren</a> barruan dagoela, eta, beraz, eguzki-inguruneko dentsitatea 103 atomo/m3 ingurukoa baino ez da<a href="#cite_note-108">[107]</a>. Izarrak ISMko hodei trinkoetatik abiatuta sortzen dira, eta <a href="/wiki/Izar_eboluzio" title="Izar eboluzio">izarren eboluzio-prozesuek</a> ISMa etengabe aberasten dute hidrogenoa eta helioa baino elementu masiboagoekin. Esne Bidearen materia barionikoaren % 95 izarren barruan kontzentratzen da, eta bertan baldintzak kaltegarriak dira materia atomikoarentzat. Masa barioniko osoa galaxiaren masaren % 10 inguru da<a href="#cite_note-109">[108]</a>; gainerako masa <a href="/wiki/Materia_ilun" title="Materia ilun">materia ilun</a> ezezaguna da. Izarren barruko tenperatura altuaren ondorioz, "atomo" gehienak erabat ionizatuta daude, hau da, elektroi guztiak nukleoetatik bereizten ditu. Izar-hondarretan, azaleko geruzetan izan ezik, presio handi batek ezinezkoa egiten du elektroien bilgarriak sortzea. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Formazioa">Formazioa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=31" title="Aldatu atal hau: «Formazioa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Formazioa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="font-style: italic; padding-left: 2em; margin-bottom: 0.5em;">Sakontzeko, irakurri: «<a href="/wiki/Nukleogenesi" title="Nukleogenesi">Nukleogenesi</a>» eta «<a href="/wiki/Izarren_nukleosintesi" title="Izarren nukleosintesi">Izarren nukleosintesi</a>»</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg/400px-Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg.png" decoding="async" width="400" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg/600px-Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg/800px-Nucleosynthesis_periodic_table-eu.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="256" /></a><figcaption>Elementu bakoitzaren ehunekoaren jatorria.</figcaption></figure> Uste da elektroiak Unibertsoan existitzen direla <a href="/wiki/Big_Bang" title="Big Bang">Big Bangaren</a> lehen etapetatik. Nukleo atomikoak <a href="/wiki/Nukleosintesi" class="mw-redirect" title="Nukleosintesi">nukleosintesi</a>-erreakzioetan sortzen dira. Unibertsoaren lehenengo hiru minututan, <a href="/w/index.php?title=Big_Bangeko_nukleosintesia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Big Bangeko nukleosintesia (sortu gabe)">Big Bangeko nukleosintesiak</a> Unibertsoko <a href="/wiki/Helio" title="Helio">helio</a>, <a href="/wiki/Litio" title="Litio">litio</a> eta <a href="/wiki/Deuterio" title="Deuterio">deuterio</a> gehiena sortu zuen, eta agian <a href="/wiki/Berilio" title="Berilio">berilioaren</a> eta <a href="/wiki/Boro" title="Boro">boroaren</a> zati bat. Atomoen nonahikotasuna eta egonkortasuna lotura-energiaren mende daude, eta horrek esan nahi du atomo batek nukleoz eta elektroiz lotutako sistema batek baino energia txikiagoa duela. Tenperatura ionizazio-potentziala baino askoz handiagoa denean, materia plasma, positiboki kargatutako ioi-gas (beharbada, nukleo biluziak) eta elektroi moduan existitzen da. Tenperatura ionizazio-potentzialetik behera jaisten denean, atomoak estatistikoki aldeko bihurtzen dira. Atomoak (elektroi lotuekin) kargatutako partikulak menderatzera pasa ziren Big Banga baino 380.000 urte geroago, <a href="/w/index.php?title=Birkonbinazio_(kosmologia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Birkonbinazio (kosmologia) (sortu gabe)">birkonbinazioa</a> deritzon garai bat, hedatzen ari zen unibertsoa elektroiek nukleoekin bat egitea ahalbidetzeko adina hoztu zenean. Big Bangetik, zeinek karbonorik eta <a href="/w/index.php?title=Elementu_astun&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elementu astun (sortu gabe)">elementu astunagorik</a> sortu ez baitu, nukleo atomikoak konbinatu egin dira izarretan fusio nuklearreko prozesuaren bidez helio gehiago sortzeko eta (<a href="/w/index.php?title=Alfa_hirukoitz_prozesua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alfa hirukoitz prozesua (sortu gabe)">alfa hirukoitz prozesuaren</a> bidez) karbonotik burdinarainoko elementuen sekuentzia sortzeko; ikus <a href="/wiki/Izarren_nukleosintesi" title="Izarren nukleosintesi">izar-nukleosintesia</a> xehetasun gehiagorako. Litio-6 bezalako isotopoak, berilioa eta boroa <a href="/w/index.php?title=Espalazio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espalazio (sortu gabe)">espalazio</a> bidez sortzen dira espazioan <a href="/wiki/Izpi_kosmiko" class="mw-redirect" title="Izpi kosmiko">izpi kosmikoen</a> bidez. Hori gertatzen da energia handiko protoi batek nukleo atomiko baten aurka talka egiten duenean, nukleoi kopuru handi baten eiekzioa eraginez. Burdina baino elementu astunagoak <a href="/wiki/Supernoba" title="Supernoba">supernobetan</a> eta <a href="/wiki/Neutroi-izar" title="Neutroi-izar">neutroi-izarretan</a> gertatu ziren, <a href="/w/index.php?title=R_prozesua&action=edit&redlink=1" class="new" title="R prozesua (sortu gabe)">r prozesuaren</a> bidez talka eginez, eta <a href="/w/index.php?title=AGB_izar&action=edit&redlink=1" class="new" title="AGB izar (sortu gabe)">AGB izarretan</a>, <a href="/w/index.php?title=S_prozesua&action=edit&redlink=1" class="new" title="S prozesua (sortu gabe)">s prozesuaren</a> bidez, eta horrek esan nahi du neutroiak nukleo atomikoen bidez harrapatu behar direla. Beruna bezalako elementuak, neurri handi batean, elementu astunagoen desintegrazio erradioaktiboaren ondorioz sortu ziren. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lurreko_atomoen_jatorria">Lurreko atomoen jatorria</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=32" title="Aldatu atal hau: «Lurreko atomoen jatorria»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Lurreko atomoen jatorria">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Lurra" title="Lurra">Lurra</a> osatzen duten atomo gehienak eta bertan dauden <a href="/wiki/Izaki_bizidun" class="mw-redirect" title="Izaki bizidun">izaki bizidun</a> guztienak <a href="/wiki/Eguzki-sistemaren_sorrera_eta_garapena" title="Eguzki-sistemaren sorrera eta garapena">Eguzki Sistema eratzeko</a> <a href="/wiki/Hodei_molekular" class="mw-redirect" title="Hodei molekular">hodei molekular</a> batetik kolapsatu zen <a href="/wiki/Nebulosa" title="Nebulosa">nebulosan</a> zeuden gaur egun. Gainerakoa desintegrazio erradioaktiboaren emaitza da, eta bere proportzio erlatiboa <a href="/w/index.php?title=Datazio_erradiometriko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Datazio erradiometriko (sortu gabe)">datazio erradiometrikoaren</a> bidez <a href="/wiki/Lurraren_adina" title="Lurraren adina">Lurraren adina</a> zehazteko erabil daiteke<a href="#cite_note-110">[109]</a><a href="#cite_note-111">[110]</a>. Lurrazaleko helio gehiena (gas-putzuetako helioaren % 99 inguru, <a href="/w/index.php?title=Helio-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helio-3 (sortu gabe)">helio-3</a> gutxiago duela frogatzen duen bezala) <a href="/wiki/Alfa_desintegrazio" title="Alfa desintegrazio">alfa desintegrazioaren</a> emaitza da<a href="#cite_note-112">[111]</a>. Lurrean badira hasieran agertzen ez ziren traza atomo batzuk (hau da, ez dira "funtsezkoak"), eta ez dira desintegrazio erradiaktiboaren ondorio. <a href="/wiki/Karbono-14" title="Karbono-14">Karbono-14a</a> etengabe sortzen dute <a href="/wiki/Izpi_kosmiko" class="mw-redirect" title="Izpi kosmiko">izpi kosmikoek</a> atmosferan. Lurraren atomo batzuk artifizialki sortu dira nahita edo <a href="/wiki/Erreaktore_nuklear" title="Erreaktore nuklear">erreaktore nuklearren</a> edo <a href="/wiki/Arma_nuklear" title="Arma nuklear">leherketen</a> azpiproduktu gisa<a href="#cite_note-113">[112]</a><a href="#cite_note-114">[113]</a>. <a href="/w/index.php?title=Elementu_transuraniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elementu transuraniko (sortu gabe)">Elementu transuranikoetatik</a> -92tik gorako zenbaki atomikoa dutenak- <a href="/wiki/Plutonio" title="Plutonio">plutonioa</a> eta <a href="/wiki/Neptunio" title="Neptunio">neptunioa</a> bakarrik daude modu naturalean Lurrean<a href="#cite_note-115">[114]</a><a href="#cite_note-116">[115]</a>. Elementu transuranikoek Lurraren gaur egungo adina baino bizitza erradioaktibo laburragoak dituzte, eta, beraz, elementu horien kopuru identifikagarriak aspaldi jaitsi dira, <a href="/wiki/Hauts_kosmiko" title="Hauts kosmiko">hauts kosmikoak</a> utzitako plutonio-244 hondakinak izan ezik. Plutonio eta neptuniozko mea naturalak <a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">uranio</a>-mineralean neutroiak harrapatuz sortzen dira<a href="#cite_note-117">[116]</a>. Lurrak 1,33 × 1050 atomo inguru ditu<a href="#cite_note-118">[117]</a>. <a href="/wiki/Argon" title="Argon">Argona</a>, <a href="/wiki/Neon" title="Neon">neona</a> eta helioa bezalako <a href="/wiki/Gas_noble" title="Gas noble">gas nobleen</a> atomo independenteen kopuru txiki bat dagoen arren, atmosferaren % 99 molekula moduan lotuta dago, <a href="/wiki/Karbono_dioxido" title="Karbono dioxido">karbono dioxidoa</a> eta oxigenoa eta nitrogeno diatomikoa kasu. Lurraren azalean, atomoen gehiengo handi bat konbinatzen da hainbat konposatu osatzeko, hala nola <a href="/wiki/Ur" title="Ur">ura</a>, <a href="/wiki/Gatz_(kimika)" title="Gatz (kimika)">gatza</a>, <a href="/wiki/Silikato" title="Silikato">silikatoak</a> eta <a href="/wiki/Oxido" title="Oxido">oxidoak</a>. Atomoak <a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">molekula</a> diskretuak ez diren materialak sortzeko ere konbina daitezke, hala nola <a href="/wiki/Kristal" title="Kristal">kristalak</a> eta <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metal</a> likidoak edo solidoak<a href="#cite_note-119">[118]</a><a href="#cite_note-120">[119]</a>. Materia atomiko honek materia molekularrari lotutako eskala txikian etendako ordena mota partikularrik ez duten sareko konponketak osatzen ditu<a href="#cite_note-121">[120]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Forma_arraroak_eta_teorikoak">Forma arraroak eta teorikoak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=33" title="Aldatu atal hau: «Forma arraroak eta teorikoak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Forma arraroak eta teorikoak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Elementu_super-astunak">Elementu super-astunak</h4>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=34" title="Aldatu atal hau: «Elementu super-astunak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Elementu super-astunak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Jakina da 82 (<a href="/wiki/Berun" title="Berun">beruna</a>) baino zenbaki atomiko handiagoak dituzten nukleido guztiak erradioaktiboak direla. 92 baino kopuru atomiko handiagoa duen nukleidorik (<a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">uranioa</a>) ez da existitzen Lurrean funtsezko nukleo gisa, eta elementu astunenek batez besteko bizitza laburragoak izaten dituzte. Hala ere, baliteke "<a href="/wiki/Egonkortasun_uhartea" title="Egonkortasun uhartea">egonkortasun-uharte</a>" bat egotea<a href="#cite_note-122">[121]</a>, 110 eta 114 arteko zenbaki atomikoak dituzten elementu superastunen isotopo luze samarrak hartzen dituena<a href="#cite_note-123">[122]</a>. Uharteko nukleido egonkorrenaren batez besteko bizitzari buruzko iragarpenak minutu eta milioika urte artekoak dira<a href="#cite_note-124">[123]</a>. Nolanahi ere, elementu super-astunak (Z > 104 dutenak) ez lirateke existituko, Coulomben gaitzespen gero eta handiagoaren ondorioz (<a href="/w/index.php?title=Fisio_espontaneo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fisio espontaneo (sortu gabe)">fisio espontaneoa</a> eragiten du, bizitza ertain gero eta laburragoekin), inolako efektu egonkortzailerik ez dagoelako<a href="#cite_note-125">[124]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Materia_exotikoa">Materia exotikoa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=35" title="Aldatu atal hau: «Materia exotikoa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Materia exotikoa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Materia-partikula bakoitzari <a href="/wiki/Antimateria" title="Antimateria">antimateria</a>-partikula bat dagokio, kontrako karga elektrikoarekin. <a href="/wiki/Positroi" title="Positroi">Positroia</a> positiboki kargatutako antielektroia da, eta <a href="/wiki/Antiprotoi" title="Antiprotoi">antiprotoia</a>, berriz, negatiboki kargatutako protoiaren baliokidea. Materia-partikula bat eta antimateriari dagokiona aurkitzen direnean, elkar suntsitzen dute. Horregatik, materiaren partikula kopuruaren eta antimateriaren arteko desorekarekin batera, azken horiek urriak dira unibertsoan. Desoreka honen lehen kausak oraindik ez dira erabat ulertzen, nahiz eta <a href="/w/index.php?title=Bariogenesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bariogenesi (sortu gabe)">bariogenesiaren</a> teoriek azalpen bat eman lezaketen. Horregatik, naturan ez da aurkitu antimateria-atomorik<a href="#cite_note-126">[125]</a>. 1996an, hidrogeno atomoaren (<a href="/wiki/Antihidrogeno" title="Antihidrogeno">antihidrogenoa</a>) antimateria homologoa sintetizatu zen Genevako <a href="/wiki/Ikerketa_Nuklearrerako_Europako_Kontseilua" title="Ikerketa Nuklearrerako Europako Kontseilua">CERN laborategian</a><a href="#cite_note-127">[126]</a>. Beste atomo exotiko batzuk sortu dira, protoi, neutroi edo elektroietako baten ordez karga bera duten beste partikula batzuk jarriz. Adibidez, elektroi bat <a href="/wiki/Muoi" title="Muoi">muoi</a> masiboago batekin ordezka daiteke, <a href="/w/index.php?title=Atomo_muoniko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atomo muoniko (sortu gabe)">atomo muoniko</a> bat eratuz. Atomo mota hauek fisikaren oinarrizko iragarpenak probatzeko erabil daitezke<a href="#cite_note-128">[127]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oharrak">Oharrak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=36" title="Aldatu atal hau: «Oharrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Oharrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> Burdin (II) oxidoaren formula ohikoa <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {FeO}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>FeO</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {FeO}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12ec360ca73d6c1c6cdd547c087c164b0aae6e56" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:4.358ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle {\ce {FeO}}}" /> da, baina azalpena hobeto ulertzeko, <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>Fe</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a3a99292da200457e2ea4a5a85fdf0a9118b7946" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:6.467ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {Fe2O2}}}" /> agertzen da hemen. </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=37" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Erreferentziak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ZTH:_atomo-1"><a href="#cite_ref-ZTH:_atomo_1-0">↑</a> <a href="/wiki/Antton_Gurrutxaga" title="Antton Gurrutxaga">Gurrutxaga, Antton</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://zthiztegia.elhuyar.eus/terminoa/eu/atomo">«atomo»</a> Zientzia eta Teknologien Hiztegi Entziklopedikoa (Elhuyar Fundazioa) (Noiz kontsultatua: 2019-01-30). </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> Kanada; Sankara Misra; Chandrakanta Tarakalankara; Jayanarayana Tarkapanchanana. (1923). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/thevaiasesikasut00kanauoft">The Vaisesika sutras of Kanada. Translated by Nandalal Sinha. </a> Allahabad Panini Office (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> Pullman, Bernard. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/48236844">The atom in the history of human thought. </a> (1st Oxford University Press pbk. argitaraldia) Oxford University Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-19-515040-6" title="Berezi:BookSources/0-19-515040-6">0-19-515040-6</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=48236844">48236844</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-Melsen-4">↑ <a href="#cite_ref-Melsen_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-Melsen_4-1">b</a> Melsen, A. G. M. van. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/54758815">From atomos to atom : the history of the concept atom. </a> Dover Publications <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-486-49584-1" title="Berezi:BookSources/0-486-49584-1">0-486-49584-1</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=54758815">54758815</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> Pullman, Bernard. (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/37499918">The atom in the history of human thought. </a> Oxford University Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-19-511447-7" title="Berezi:BookSources/0-19-511447-7">0-19-511447-7</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=37499918">37499918</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> Petrucci, Ralph H.. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/46872308">General chemistry : principles and modern applications.. </a> (8th ed.. argitaraldia) Prentice Hall <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-13-014329-4" title="Berezi:BookSources/0-13-014329-4">0-13-014329-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=46872308">46872308</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-Dalton-7">↑ <a href="#cite_ref-Dalton_7-0">a</a> <a href="#cite_ref-Dalton_7-1">b</a> Dalton, John. (1808). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://library.si.edu/digital-library/book/newsystemofchemi21dalt">«A new system of chemical philosophy v. 2; pt. 1»</a> library.si.edu (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> Millington, J. P.. (1906). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archive.org/details/in.ernet.dli.2015.30924">John Dalton. </a> (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/676697607">Modern introductory physics. </a> (2nd ed. argitaraldia) Springer 2010 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-387-79080-0" title="Berezi:BookSources/978-0-387-79080-0">978-0-387-79080-0</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=676697607">676697607</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-04). </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> (Alemanez) Einstein, A.. (1905). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/andp.19053220806">«Über die von der molekularkinetischen Theorie der Wärme geforderte Bewegung von in ruhenden Flüssigkeiten suspendierten Teilchen»</a> Annalen der Physik 322 (8): 549–560.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19053220806">10.1002/andp.19053220806</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1926/perrin/lecture/">«The Nobel Prize in Physics 1926»</a> NobelPrize.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> (Ingelesez) Corporation, Bonnier. (1901-08). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=3CMDAAAAMBAJ&pg=PA323">Popular Science. </a> Bonnier Corporation (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> (Ingelesez) Williams, Matt. (2016-01-19). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universetoday.com/38326/plum-pudding-model/">«What Is The Plum Pudding Atomic Model?»</a> Universe Today (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> (Ingelesez) Hon, Giora; Goldstein, Bernard R.. (2013-09). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/andp.201300732">«J. J. Thomson's plum-pudding atomic model: The making of a scientific myth: J. J. Thomson's plum-pudding atomic model: The making of a scientific myth»</a> Annalen der Physik 525 (8-9): A129–A133.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.201300732">10.1002/andp.201300732</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.khanacademy.org/science/chemistry/electronic-structure-of-atoms/history-of-atomic-structure/a/discovery-of-the-electron-and-nucleus">«Discovery of the electron and nucleus (article)»</a> Khan Academy (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-:0-17">↑ <a href="#cite_ref-:0_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_17-1">b</a> Heilbron, J. L.. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/942664916">Ernest Rutherford : And the Explosion of Atoms (Oxford portraits in science).. </a> Great Neck Publishing <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-1-280-56415-4" title="Berezi:BookSources/978-1-280-56415-4">978-1-280-56415-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=942664916">942664916</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080409210519/http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1921/soddy-bio.html">«Frederick Soddy - Biography»</a> web.archive.org 2008-04-09 (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspa.1913.0057">«Bakerian Lecture :—Rays of positive electricity»</a> Proceedings of the Royal Society of London. Series A, Containing Papers of a Mathematical and Physical Character 89 (607): 1–20. 1913-08  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1098%2Frspa.1913.0057">10.1098/rspa.1913.0057</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0950-1207">0950-1207</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-05). </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1922/bohr/lecture/">«The Nobel Prize in Physics 1922»</a> NobelPrize.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> Pais, Abraham. (1986). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/12581763">Inward bound : of matter and forces in the physical world. </a> <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-19-851971-0" title="Berezi:BookSources/0-19-851971-0">0-19-851971-0</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=12581763">12581763</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> (Ingelesez) Lewis, Gilbert N.. (1916-04). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja02261a002">«THE ATOM AND THE MOLECULE.»</a> Journal of the American Chemical Society 38 (4): 762–785.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1021%2Fja02261a002">10.1021/ja02261a002</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0002-7863">0002-7863</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> Scerri, Eric R.. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/122340314">The periodic table : its story and its significance. </a> Oxford University Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-19-534567-4" title="Berezi:BookSources/978-0-19-534567-4">978-0-19-534567-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=122340314">122340314</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> (Ingelesez) Langmuir, Irving. (1919-06). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ja02227a002">«THE ARRANGEMENT OF ELECTRONS IN ATOMS AND MOLECULES.»</a> Journal of the American Chemical Society 41 (6): 868–934.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1021%2Fja02227a002">10.1021/ja02227a002</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0002-7863">0002-7863</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> (Ingelesez) Scully, Marlan O.; Lamb, Willis E.; Barut, Asim. (1987-06-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/BF01882788">«On the theory of the Stern-Gerlach apparatus»</a> Foundations of Physics 17 (6): 575–583.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2FBF01882788">10.1007/BF01882788</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1572-9516">1572-9516</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> McEvoy, J. P.. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/56619488">Introducing quantum theory. </a> Icon/Totem Books <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/1-84046-577-8" title="Berezi:BookSources/1-84046-577-8">1-84046-577-8</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=56619488">56619488</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=TQKELOE9eY4">What is the Heisenberg Uncertainty Principle? - Chad Orzel. </a> (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071225095938/http://www.upscale.utoronto.ca/GeneralInterest/Harrison/DevelQM/DevelQM.html">«Development of Quantum Mechanics»</a> web.archive.org 2007-12-25 (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mathpages.com/home/kmath538/kmath538.htm">«The Hydrogen Atom»</a> www.mathpages.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> Aston, F.W.. (1920-04-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080/14786440408636058">«XLIV. The constitution of atmospheric neon»</a> The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science 39 (232): 449–455.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F14786440408636058">10.1080/14786440408636058</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1941-5982">1941-5982</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1935/chadwick/lecture/">«The Nobel Prize in Physics 1935»</a> NobelPrize.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> Bowden, Mary Ellen. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/36292941">Chemical achievers : the human face of the chemical sciences. </a> Chemical Heritage Foundation <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-941901-13-0" title="Berezi:BookSources/0-941901-13-0">0-941901-13-0</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=36292941">36292941</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencehistory.org/historical-profile/otto-hahn-lise-meitner-and-fritz-strassmann">«Otto Hahn, Lise Meitner, and Fritz Strassmann»</a> Science History Institute 2016-06-01 (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> (Ingelesez) Meitner, Lise; Frisch, O. R.. (1939-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/143239a0">«Disintegration of Uranium by Neutrons: a New Type of Nuclear Reaction»</a> Nature 143 (3615): 239–240.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2F143239a0">10.1038/143239a0</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110719034227/http://www.physik3.gwdg.de/~mrs/Vortraege/Lise_Meitner-Vortrag-20031106/">«Lise Meitner»</a> web.archive.org 2011-07-19 (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> Crawford, Elisabeth; Sime, Ruth Lewin; Walker, Mark. (1997-09-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://physicstoday.scitation.org/doi/10.1063/1.881933">«A Nobel Tale of Postwar Injustice»</a> Physics Today 50 (9): 26–32.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063%2F1.881933">10.1063/1.881933</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0031-9228">0031-9228</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nobelprize.org/nobel_prizes/physics/laureates/1990/press.html">«The Nobel Prize in Physics 1990»</a> NobelPrize.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-07). </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Demtröder, W.. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/262692011">Atoms, molecules and photons : an introduction to atomic-, molecular-, and quantum-physics. </a> Springer <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-3-540-32346-4" title="Berezi:BookSources/978-3-540-32346-4">978-3-540-32346-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=262692011">262692011</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> Woan, Graham. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/772459008">The Cambridge handbook of physics formulas. </a> (2003 edition. argitaraldia) Cambridge University Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-511-07746-3" title="Berezi:BookSources/978-0-511-07746-3">978-0-511-07746-3</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=772459008">772459008</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/51722919">Astronomy encyclopedia. </a> (Fully rev. and expanded ed. argitaraldia) Oxford University Press 2002 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-19-521833-7" title="Berezi:BookSources/0-19-521833-7">0-19-521833-7</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=51722919">51722919</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://particleadventure.org/">«The Particle Adventure»</a> particleadventure.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://abyss.uoregon.edu/~js/ast123/lectures/lec07.html">«elementary particles»</a> abyss.uoregon.edu (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> Jevremovic, Tatjana. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/74826957">Nuclear principles in engineering. </a> Springer <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-387-23284-2" title="Berezi:BookSources/0-387-23284-2">0-387-23284-2</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=74826957">74826957</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://serc.carleton.edu/quantskills/methods/quantlit/RadDecay.html">«Radioactive Decay»</a> Teaching Quantitative Literacy (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20021201030437/http://physics.nmt.edu/~raymond/classes/ph13xbook/node216.html">«Nuclear Fusion and Fission»</a> web.archive.org 2002-12-01 (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://burro.cwru.edu/Academics/Astr221/StarPhys/coulomb.html">«Overcoming the Coulomb Barrier»</a> burro.cwru.edu (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ieer.org/resource/factsheets/basics-nuclear-physics-fission/">Basics of Nuclear Physics and Fission - Institute for Energy and Environmental Research. </a> (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> Shultis, J. Kenneth. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/49936213">Fundamentals of nuclear science and engineering. </a> Marcel Dekker <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-8247-0834-2" title="Berezi:BookSources/0-8247-0834-2">0-8247-0834-2</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=49936213">49936213</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> Fewell, M. P.. (1995-07-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aapt.scitation.org/doi/10.1119/1.17828">«The atomic nuclide with the highest mean binding energy»</a> American Journal of Physics 63 (7): 653–658.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1119%2F1.17828">10.1119/1.17828</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0002-9505">0002-9505</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> (Ingelesez) Mulliken, Robert S.. (1967-07-07). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.science.org/doi/10.1126/science.157.3784.13">«Spectroscopy, Molecular Orbitals, and Chemical Bonding»</a> Science 157 (3784): 13–24.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.157.3784.13">10.1126/science.157.3784.13</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061207032136/http://www.chem.ufl.edu/~itl/2045/lectures/lec_10.html">«The Quantum Atom»</a> web.archive.org 2006-12-07 (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.orbitals.com/orb/">«Atomic Orbitals»</a> www.orbitals.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120222062433/http://astrosun2.astro.cornell.edu/academics/courses/astro101/herter/lectures/lec08.htm">«Lecture 8: The Hydrogen Atom»</a> web.archive.org 2012-02-22 (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> Bell, R. E.; Elliott, L. G.. (1950-07-15). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRev.79.282">«Gamma-Rays from the Reaction ${\mathrm{H}}^{1}(n,\ensuremath{\gamma}){D}^{2}$ and the Binding Energy of the Deuteron»</a> Physical Review 79 (2): 282–285.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1103%2FPhysRev.79.282">10.1103/PhysRev.79.282</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> Smirnov, B. M.. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/56068595">Physics of atoms and ions. </a> Springer <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-387-21730-4" title="Berezi:BookSources/0-387-21730-4">0-387-21730-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=56068595">56068595</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> (Ingelesez) Weiss, Rick. (2006-10-17). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.washingtonpost.com/wp-dyn/content/article/2006/10/16/AR2006101601083.html">Scientists Announce Creation of Atomic Element, the Heaviest Yet. </a> <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0190-8286">0190-8286</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> Sills, Alan D.. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/51543743">Earth science the easy way. </a> Barron's <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-7641-2146-4" title="Berezi:BookSources/0-7641-2146-4">0-7641-2146-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=51543743">51543743</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.don-lindsay-archive.org/creation/isotope_list.html">«Radioactives Missing From The Earth»</a> www.don-lindsay-archive.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-09).[<a href="/wiki/Wikipedia:Esteka_hautsia" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Esteka hautsia">Betiko hautsitako esteka</a>] </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nucleus.iaea.org/SitePages/Catalogue.aspx">«Catalogue»</a> nucleus.iaea.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> Krane, Kenneth S.. (1988). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/15628946">Introductory nuclear physics. </a> Wiley <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-471-80553-X" title="Berezi:BookSources/0-471-80553-X">0-471-80553-X</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=15628946">15628946</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-09). </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/27011505">Quantities, units, and symbols in physical chemistry. </a> (2nd ed. argitaraldia) Blackwell Scientific Publications 1993 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-632-03583-8" title="Berezi:BookSources/0-632-03583-8">0-632-03583-8</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=27011505">27011505</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070830110015/http://www.science.uwaterloo.ca/~cchieh/cact/nuctek/nuclideunstable.html">«Mass and Nuclide Stability»</a> web.archive.org 2007-08-30 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://physics.nist.gov/cgi-bin/Compositions/stand_alone.pl?ele=&ascii=html&isotype=some">«Atomic Weights and Isotopic Compositions for All Elements»</a> physics.nist.gov (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> Audi, G.; Wapstra, A. H.; Thibault, C.. (2003-12-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2003NuPhA.729..337A">«The AME2003 atomic mass evaluation . (II). Tables, graphs and references»</a> Nuclear Physics A 729: 337–676.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.nuclphysa.2003.11.003">10.1016/j.nuclphysa.2003.11.003</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0375-9474">0375-9474</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> (Ingelesez) Ghosh, Dulal C.; Biswas, Raka. (2002-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mdpi.com/1422-0067/3/2/87">«Theoretical Calculation of Absolute Radii of Atoms and Ions. Part 1. The Atomic Radii»</a> International Journal of Molecular Sciences 3 (2): 87–113.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3390%2Fi3020087">10.3390/i3020087</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1422-0067">1422-0067</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> Shannon, R. D.. (1976-09-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1976AcCrA..32..751S">«Revised effective ionic radii and systematic studies of interatomic distances in halides and chalcogenides»</a> Acta Crystallographica Section A 32: 751–767.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1107%2FS0567739476001551">10.1107/S0567739476001551</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0108-7673">0108-7673</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071104160920/http://hypertextbook.com/facts/MichaelPhillip.shtml">«Diameter of an Atom»</a> web.archive.org 2007-11-04 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> Zumdahl, Steven S.. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/807321010">Introductory chemistry : a foundation. </a> (5th ed. argitaraldia) Houghton Mifflin <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-618-30499-1" title="Berezi:BookSources/0-618-30499-1">0-618-30499-1</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=807321010">807321010</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> (Alemanez) Bethe, H.. (1929). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/andp.19293950202">«Termaufspaltung in Kristallen»</a> Annalen der Physik 395 (2): 133–208.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fandp.19293950202">10.1002/andp.19293950202</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> (Ingelesez) Birkholz, Mario. (1995-09-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/BF01313054">«Crystal-field induced dipoles in heteropolar crystals I: Concept»</a> Zeitschrift für Physik B Condensed Matter 96 (3): 325–332.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2FBF01313054">10.1007/BF01313054</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1431-584X">1431-584X</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> (Ingelesez) Birkholz, M.; Rudert, R.. (2008-09). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/pssb.200879532">«Interatomic distances in pyrite-structure disulfides - a case for ellipsoidal modeling of sulfur ions»</a> physica status solidi (b) 245 (9): 1858–1864.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Fpssb.200879532">10.1002/pssb.200879532</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> (Ingelesez) Birkholz, Mario. (2014-09). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mdpi.com/2073-4352/4/3/390">«Modeling the Shape of Ions in Pyrite-Type Crystals»</a> Crystals 4 (3): 390–403.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3390%2Fcryst4030390">10.3390/cryst4030390</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2073-4352">2073-4352</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110521145107/http://oregonstate.edu/terra/2007/02/small-miracles/">«Small Miracles « Terra Magazine»</a> web.archive.org 2011-05-21 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> Padilla, Michael J.. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/48010875">Chemical building blocks. </a> Prentice Hall <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-13-054091-9" title="Berezi:BookSources/0-13-054091-9">0-13-054091-9</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=48010875">48010875</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.feynmanlectures.caltech.edu/I_01.html">«The Feynman Lectures on Physics Vol. I Ch. 1: Atoms in Motion»</a> www.feynmanlectures.caltech.edu (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> Slater, J. C.. (1964-11-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1964JChPh..41.3199S">«Atomic Radii in Crystals»</a> Journal of Chemical Physics 41: 3199–3204.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063%2F1.1725697">10.1063/1.1725697</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0021-9606">0021-9606</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-:1-77">↑ <a href="#cite_ref-:1_77-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_77-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.splung.com/content/sid/5/page/radioactivity">«Radioactivity, Radioactive Decay»</a> www.splung.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/54817342">Handbook of radioactivity analysis. </a> (2nd ed. argitaraldia) Academic Press 2003 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-12-436603-1" title="Berezi:BookSources/0-12-436603-1">0-12-436603-1</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=54817342">54817342</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060929111801/http://isotopes.lbl.gov/education/decmode.html">«Decay Mode Table»</a> web.archive.org 2006-09-29 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070203044312/http://www.cis.rit.edu/htbooks/nmr/chap-3/chap-3.htm">«CHAPTER-3»</a> web.archive.org 2007-02-03 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070429150216/http://www.gly.uga.edu/schroeder/geol3010/magnetics.html">«Magnetic Properties»</a> web.archive.org 2007-04-29 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110629143026/http://www.vectorsite.net/tpqm_04.html">«4.0 Quantum Chemistry»</a> web.archive.org 2011-06-29 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/39961750">Wiley encyclopedia of electrical and electronics engineering. </a> John Wiley 1999 <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-471-13946-7" title="Berezi:BookSources/0-471-13946-7">0-471-13946-7</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=39961750">39961750</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050115030639/http://physics.ship.edu/~mrc/pfs/308/semicon_book/eband2.htm">«2.2.2 Energy levels»</a> web.archive.org 2005-01-15 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-Izenik_gabekoa-20230526110604-85">↑ <a href="#cite_ref-Izenik_gabekoa-20230526110604_85-0">a</a> <a href="#cite_ref-Izenik_gabekoa-20230526110604_85-1">b</a> Fowles, Grant R.. (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/18834711">Introduction to modern optics. </a> (2nd ed., Dover ed. argitaraldia) Dover Publications <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-486-65957-7" title="Berezi:BookSources/0-486-65957-7">0-486-65957-7</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=18834711">18834711</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060228231025/http://www.avogadro.co.uk/light/bohr/spectra.htm">«Atomic Emission Spectra - the Origin of Spectral Lines»</a> web.archive.org 2006-02-28 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://farside.ph.utexas.edu/teaching/qm/lectures/node55.html">«Introduction»</a> farside.ph.utexas.edu (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> Beyer, H. F.. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/53967601">Introduction to the physics of highly charged ions. </a> IOP Pub <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-585-48584-4" title="Berezi:BookSources/0-585-48584-4">0-585-48584-4</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=53967601">53967601</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080112234014/http://www.sjsu.edu/faculty/watkins/stimem.htm">«Coherence in Stimulated Emission»</a> web.archive.org 2008-01-12 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> Chemistry (IUPAC), The International Union of Pure and Applied. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://goldbook.iupac.org/terms/view/V06588">«IUPAC - valence (V06588)»</a> goldbook.iupac.org  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1351%2Fgoldbook.v06588">10.1351/goldbook.v06588</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071029211245/http://www.cem.msu.edu/~reusch/VirtualText/intro1.htm">«Table of Contents»</a> web.archive.org 2007-10-29 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.chemguide.co.uk/atoms/bonding/covalent.html">«covalent bonding - single bonds»</a> www.chemguide.co.uk (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080110103232/http://periodic.lanl.gov/default.htm">«A Periodic Table of the Elements at Los Alamos National Laboratory»</a> web.archive.org 2008-01-10 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110406121140/http://pubs.acs.org/cen/80th/elements.html">«C&EN: IT'S ELEMENTAL: THE PERIODIC TABLE - INTRODUCTION»</a> web.archive.org 2011-04-06 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> Goodstein, David L.. (1975). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/1348695">States of matter. </a> Prentice-Hall <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-13-843557-X" title="Berezi:BookSources/0-13-843557-X">0-13-843557-X</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=1348695">1348695</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> Brazhkin, Vadim V.. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1070/PU2006v049n07ABEH006013">«Physics-Uspekhi. Links for 10.1070/PU2006v049n07ABEH006013»</a> Physics-Uspekhi 49 (7): 719.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1070%2Fpu2006v049n07abeh006013">10.1070/pu2006v049n07abeh006013</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1063-7869">1063-7869</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> Myers, Richard L.. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/70158101">The basics of chemistry. </a> Greenwood Press <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-313-05818-0" title="Berezi:BookSources/0-313-05818-0">0-313-05818-0</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=70158101">70158101</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nist.gov/news-events/news/2001/10/bose-einstein-condensate-new-form-matter">«Bose-Einstein Condensate: A New Form of Matter»</a> NIST 2001-10-09 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070829200820/http://www.ph.unimelb.edu.au/~ywong/poster/articles/bec.html">«Condensed Matter: Super Atoms from Bose-Einstein Condensation»</a> web.archive.org 2007-08-29 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nist.gov/pml/scanning-tunneling-microscope">«Scanning Tunneling Microscope»</a> NIST 2009-07-13 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1986/summary/">«The Nobel Prize in Physics 1986»</a> NobelPrize.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> (Ingelesez) Jakubowski, Norbert; Moens, Luc; Vanhaecke, Frank. (1998-11-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0584854798002225">«Sector field mass spectrometers in ICP-MS»</a> Spectrochimica Acta Part B: Atomic Spectroscopy 53 (13): 1739–1763.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0584-8547%2898%2900222-5">10.1016/S0584-8547(98)00222-5</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0584-8547">0584-8547</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> Müller, Erwin W.; Panitz, John A.; McLane, S. Brooks. (1968-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1968RScI...39...83M">«The Atom-Probe Field Ion Microscope»</a> Review of Scientific Instruments 39: 83–86.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1063%2F1.1683116">10.1063/1.1683116</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0034-6748">0034-6748</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://imagine.gsfc.nasa.gov/science/index.html">«Science»</a> imagine.gsfc.nasa.gov (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webelements.com/helium/">«WebElements Periodic Table » Helium » the essentials»</a> www.webelements.com (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://map.gsfc.nasa.gov/m_uni/uni_101matter.html">«WMAP Cosmology 101: Matter in the Universe»</a> map.gsfc.nasa.gov (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> Choppin, Gregory R.. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/182729523">Radiochemistry and nuclear chemistry. </a> (3rd ed. argitaraldia) Butterworth-Heinemann <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/978-0-08-051566-3" title="Berezi:BookSources/978-0-08-051566-3">978-0-08-051566-3</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=182729523">182729523</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> (Ingelesez) Davidsen, Arthur F.. (1993-01-15). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.science.org/doi/10.1126/science.259.5093.327">«Far-Ultraviolet Astronomy on the Astro-1 Space Shuttle Mission»</a> Science 259 (5093): 327–334.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.259.5093.327">10.1126/science.259.5093.327</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0036-8075">0036-8075</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> Lequeux, James. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/62708393">The interstellar medium. </a> Springer <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/3-540-21326-0" title="Berezi:BookSources/3-540-21326-0">3-540-21326-0</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=62708393">62708393</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> (Ingelesez) <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Atom&oldid=1143768818">Atom. </a> 2023-03-09 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> Dalrymple, G. Brent. (2001-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1144/GSL.SP.2001.190.01.14">«The age of the Earth in the twentieth century: a problem (mostly) solved»</a> Geological Society, London, Special Publications 190 (1): 205–221.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1144%2Fgsl.sp.2001.190.01.14">10.1144/gsl.sp.2001.190.01.14</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0305-8719">0305-8719</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mantleplumes.org/HeliumFundamentals.html">«Helium Fundamentals»</a> www.mantleplumes.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080109103538/http://enews.lbl.gov/Science-Articles/Archive/elements-116-118.html">«Elements 116 and 118 Discovered at Berkeley Lab»</a> web.archive.org 2008-01-09 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> Diamond, H.; Fields, P. R.; Stevens, C. S.; Studier, M. H.; Fried, S. M.; Inghram, M. G.; Hess, D. C.; Pyle, G. L. et al.. (1960-09-15). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRev.119.2000">«Heavy Isotope Abundances in Mike Thermonuclear Device»</a> Physical Review 119 (6): 2000–2004.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1103%2FPhysRev.119.2000">10.1103/PhysRev.119.2000</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.scientificamerican.com/article/do-transuranic-elements-s/">«Do transuranic elements such as plutonium ever occur naturally?»</a> Scientific American (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> (Ingelesez) Keller, C.. (Mon Oct 01 00:00:00 EDT 1973). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.osti.gov/biblio/4353086">«Natural occurrence of lanthanides, actinides, and superheavy elements»</a> Chem. Ztg., v. 97, no. 10, pp. 522-530 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071218194159/http://www.oklo.curtin.edu.au/index.cfm">«Oklo Fossil Reactors»</a> web.archive.org 2007-12-18 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://education.jlab.org/qa/mathatom_05.html">«Questions and Answers - How many atoms are there in the world?»</a> education.jlab.org (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.physicalgeography.net/fundamentals/contents.html">«The FUNDAMENTALS OF PHYSICAL GEOGRAPHY»</a> www.physicalgeography.net (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> (Ingelesez) Anderson, Don L.. (2002-10-29). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pnas.org/doi/full/10.1073/pnas.232565899">«The inner inner core of Earth»</a> Proceedings of the National Academy of Sciences 99 (22): 13966–13968.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.232565899">10.1073/pnas.232565899</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0027-8424">0027-8424</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12391308">12391308</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=PMC137819">PMC137819</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> Pauling, Linus. (1960). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/oclc/545520">The nature of the chemical bond and the structure of molecules and crystals : an introduction to modern structural chemistry. </a> (Third edition. argitaraldia) <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Berezi:BookSources/0-8014-0333-2" title="Berezi:BookSources/0-8014-0333-2">0-8014-0333-2</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" class="mw-redirect" title="PubMed Central">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pubmedcentral.nih.gov/articlerender.fcgi?tool=pmcentrez&artid=545520">545520</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080203031237/http://cerncourier.com/cws/article/cern/28509">«Second postcard from the island of stability - CERN Courier»</a> web.archive.org 2008-02-03 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> Karpov, A. V.; Zagrebaev, V. I.; Martinez Palenzuela, Y.; Felipe Ruiz, L.; Greiner, Walter. (2012-02-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldscientific.com/doi/abs/10.1142/S0218301312500139">«Decay properties and stability of heaviest elements»</a> International Journal of Modern Physics E 21 (02): 1250013.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1142%2FS0218301312500139">10.1142/S0218301312500139</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0218-3013">0218-3013</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190720200414/https://newscenter.lbl.gov/2009/09/24/114-confirmed/">«Superheavy Element 114 Confirmed: A Stepping Stone to the Island of Stability | Berkeley Lab»</a> web.archive.org 2019-07-20 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> (Ingelesez) Möller, Peter. (2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.epj-conferences.org/articles/epjconf/abs/2016/26/epjconf-NS160-03002/epjconf-NS160-03002.html">«The limits of the nuclear chart set by fission and alpha decay»</a> EPJ Web of Conferences 131: 03002.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1051%2Fepjconf%2F201613103002">10.1051/epjconf/201613103002</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2100-014X">2100-014X</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080719211849/http://www-news.uchicago.edu/releases/99/990301.ktev.shtml">«Fermilab Physicists Find New Matter-Antimatter Asymmetry»</a> web.archive.org 2008-07-19 (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> (Ingelesez) Hijmans, Tom W.. (2002-10). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/419439a">«Cold antihydrogen»</a> Nature 419 (6906): 439–440.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2F419439a">10.1038/419439a</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> (Ingelesez) Indelicato, Paul. (2004-01-01). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://iopscience.iop.org/article/10.1238/Physica.Topical.112a00020/meta">«Exotic Atoms»</a> Physica Scripta 2004 (T112): 20.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1238%2FPhysica.Topical.112a00020">10.1238/Physica.Topical.112a00020</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1402-4896">1402-4896</a>. (Noiz kontsultatua: 2023-03-10). </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ikus,_gainera">Ikus, gainera</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=38" title="Aldatu atal hau: «Ikus, gainera»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Ikus, gainera">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Elementu_kimiko" title="Elementu kimiko">Elementu kimiko</a></li> <li><a href="/wiki/Molekula" title="Molekula">Molekula</a></li> <li><a href="/wiki/Teoria_atomiko" title="Teoria atomiko">Teoria atomiko</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Atomo&veaction=edit&section=39" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Atomo&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Kanpo estekak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Wikimedia proiektuak</li> <li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9121" class="extiw" title="wikidata:Q9121">Q9121</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Atoms">Atoms</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q9121%22">Q9121</a></li></ul> <hr /> <ul><li>Identifikadoreak</li> <li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11930986h">11930986h</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11930986h">(data)</a></li> <li><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4003412-4">4003412-4</a></li> <li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85009333">sh85009333</a></li> <li><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562368">00562368</a></li> <li><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph170602">ph170602</a></li> <li><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300264242">300264242</a></li> <li>Kimikako identifikadoreak</li> <li><a href="/w/index.php?title=ChEBI&action=edit&redlink=1" class="new" title="ChEBI (sortu gabe)">ChEBI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chebi/searchId.do?chebiId=CHEBI:33250">33250</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9121" class="extiw" title="wikidata:Q9121">Q9121</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Atoms">Atoms</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q9121%22">Q9121</a></li></ul> </div></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Atomo&oldid=9946279">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Atomo&oldid=9946279</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orriak_from_abuztua_2024&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from abuztua 2024 (sortu gabe)">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orriak from abuztua 2024</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Jakindunen_bideoak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Jakindunen bideoak dituzten artikuluak">Jakindunen bideoak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Atomoa" title="Kategoria:Atomoa">Atomoa</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Kimika" title="Kategoria:Kimika">Kimika</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Partikulen_fisika" title="Kategoria:Partikulen fisika">Partikulen fisika</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoriak: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:Kanpo_esteka_hautsiak_dituzten_orri_guztiak" title="Kategoria:Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak">Wikipedia:Kanpo esteka hautsiak dituzten orri guztiak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi_batean_data_parametro_ez-egokia_duten_artikuluak" title="Kategoria:Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak">Txantiloi batean data parametro ez-egokia duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Betiko_hautsitako_kanpo_estekak_dituzten_artikuluak" title="Kategoria:Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak">Betiko hautsitako kanpo estekak dituzten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia_guztiek_izan_beharreko_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak">Wikipedia guztiek izan beharreko artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programako_artikuluak" title="Kategoria:Hezkuntza Programako artikuluak">Hezkuntza Programako artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Hezkuntza_Programa/Fisika_eta_Kimika" title="Kategoria:Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika">Hezkuntza Programa/Fisika eta Kimika</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artikulu_nabarmenduak" title="Kategoria:Artikulu nabarmenduak">Artikulu nabarmenduak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:BNF_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:BNF identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:GND_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:GND identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:LCCN_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:LCCN identifikatzailea duten artikuluak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wikipedia:AAT_identifikatzailea_duten_artikuluak" title="Kategoria:Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak">Wikipedia:AAT identifikatzailea duten artikuluak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 21 urria 2024, 15:12.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Atomo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"> Bilatu </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu"> </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Atomo</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"> 220 hizkuntza </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"> Gehitu atala </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-658b85fd8d-hgfwl","wgBackendResponseTime":253,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.368","walltime":"1.604","ppvisitednodes":{"value":72332,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":369494,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":113581,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":124427,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1209.779 1 -total"," 60.56% 732.596 2 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 51.88% 627.635 127 Txantiloi:Erreferentzia"," 48.62% 588.151 254 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 26.54% 321.031 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 5.01% 60.574 3 Txantiloi:Top_icon"," 4.91% 59.392 5 Txantiloi:Category_handler"," 4.18% 50.580 1 Txantiloi:Wikipedia1000"," 2.74% 33.144 127 Txantiloi:Erreferentzia/loturak"," 2.74% 33.124 5 Txantiloi:Category_handler/numbered"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.244","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3677087,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.eqiad.canary-565b4dd4c9-xnxck","timestamp":"20250403171140","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Atomo","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Atomo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9121","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9121","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-02-01T14:54:29Z","dateModified":"2024-10-21T13:12:02Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/23\/Helium_atom_QM.svg"}</script> </body> </html>