CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mezopotamya - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"c5ffadf8-8deb-4763-a243-a01e8031c1c1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mezopotamya","wgTitle":"Mezopotamya","wgCurRevisionId":34842870,"wgRevisionId":34842870,"wgArticleId":11829,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Desteklenmeyen parametre içeren kaynak kullanan sayfalar","KB1 hataları: yazar veya editörü eksik","Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar","Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri", "NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","SELIBR tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","Mezopotamya","Antik Yakın Doğu","Antik Suriye","Antik Irak","Uygarlıklar","Doğu Akdeniz","İran coğrafyası","Irak coğrafyası","Kuveyt coğrafyası","Suriye coğrafyası","Türkiye coğrafyası","Batı Asya coğrafyası","Orta Doğu coğrafyası","Tarihî bölgeler","Batı Asya tarihi","Orta Doğu tarihi","Irak","Levant","Yakın Doğu","Basra Körfezi","Asya'daki bölgeler","Türkiye'deki antik bölgeler"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mezopotamya","wgRelevantArticleId":11829,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34842870, "wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q11767","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.14"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user": "ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init", "ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/1200px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="848"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/800px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="565"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/640px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="452"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mezopotamya - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Mezopotamya"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mezopotamya"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mezopotamya rootpage-Mezopotamya skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Ana menü" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar"><span>Özel sayfalar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Mezopotamya" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Mezopotamya" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Mezopotamya" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Mezopotamya" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Ekapat\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"tr\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv class=\"plainlinks notheme\" style=\"border: 1px solid #ddd; margin: 0 0 3px; background: white;\"\u003E\n\u003Cdiv class=\"nomobile\" style=\"float:left; margin:5px;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Turkey\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Turkey\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/81px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"81\" height=\"95\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/123px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg/163px-Wiki_Loves_Folklore_Logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"355\" data-file-height=\"414\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"color: gray; max-width:1280px; margin: 12px auto; font-family: Tahoma, \u0026#39;DejaVu Sans Condensed\u0026#39;, sans-serif; text-align: center; font-size: 16pt; position: relative;\"\u003EÖdüllü Viki Folkloru Seviyor 2025 Yarışması başladı! \u003Cbr /\u003E Katılmak için \u003Ca href=\"https://commons.wikimedia.org/wiki/Commons:Wiki_Loves_Folklore_2025_in_Turkey\" class=\"extiw\" title=\"c:Commons:Wiki Loves Folklore 2025 in Turkey\"\u003EViki Folkloru Seviyor 2025 Türkiye\u003C/a\u003E sayfasını ziyaret edin.\u003C/div\u003E\n\u003Cdiv style=\"clear: both;\"\u003E\u003C/div\u003E\n\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Etimoloji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimoloji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etimoloji</span> </div> </a> <ul id="toc-Etimoloji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Coğrafya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Coğrafya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Coğrafya</span> </div> </a> <ul id="toc-Coğrafya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tarih" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tarih"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Tarih</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tarih-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Tarih alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Tarih-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sümerler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sümerler"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Sümerler</span> </div> </a> <ul id="toc-Sümerler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Akadlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Akadlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Akadlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Akadlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Üçüncü_Ur_Hanedanı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Üçüncü_Ur_Hanedanı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Üçüncü Ur Hanedanı</span> </div> </a> <ul id="toc-Üçüncü_Ur_Hanedanı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Asur_ve_Babil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asur_ve_Babil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Asur ve Babil</span> </div> </a> <ul id="toc-Asur_ve_Babil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sonraki_dönemlerde_Mezopotamya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sonraki_dönemlerde_Mezopotamya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Sonraki dönemlerde Mezopotamya</span> </div> </a> <ul id="toc-Sonraki_dönemlerde_Mezopotamya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Eğitim_ve_bilim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eğitim_ve_bilim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Eğitim ve bilim</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Eğitim_ve_bilim-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Eğitim ve bilim alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Eğitim_ve_bilim-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Yazının_gelişimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Yazının_gelişimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Yazının gelişimi</span> </div> </a> <ul id="toc-Yazının_gelişimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Matematik,_tıp_ve_astronomi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Matematik,_tıp_ve_astronomi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Matematik, tıp ve astronomi</span> </div> </a> <ul id="toc-Matematik,_tıp_ve_astronomi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mezopotamya_dilleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mezopotamya_dilleri"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Mezopotamya dilleri</span> </div> </a> <ul id="toc-Mezopotamya_dilleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hukuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hukuk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Hukuk</span> </div> </a> <ul id="toc-Hukuk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Din_ve_mitoloji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Din_ve_mitoloji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Din ve mitoloji</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Din_ve_mitoloji-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Din ve mitoloji alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Din_ve_mitoloji-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zigguratlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zigguratlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Zigguratlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Zigguratlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ayrıca_bakınız" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ayrıca_bakınız"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ayrıca bakınız</span> </div> </a> <ul id="toc-Ayrıca_bakınız-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuyla_ilgili_yayınlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuyla_ilgili_yayınlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Konuyla ilgili yayınlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuyla_ilgili_yayınlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="İçindekiler" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mezopotamya</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 160 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-160" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">160 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%A9%D3%A1%D1%8B%D0%B1%D0%B6%D1%8C%D0%B0%D1%80%D0%B0" title="Аҩӡыбжьара - Abhazca" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аҩӡыбжьара" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Abhazca" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Mesopotamië" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - İsviçre Almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsviçre Almancası" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%98%E1%88%B5%E1%8C%B4%E1%8C%A6%E1%88%9D%E1%8B%AB" title="መስጴጦምያ - Amharca" lang="am" hreflang="am" data-title="መስጴጦምያ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharca" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Aragonca" lang="an" hreflang="an" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonca" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%AF%D9%8A%D9%86" title="بلاد الرافدين - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بلاد الرافدين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%92%DC%9D%DC%AC_%DC%A2%DC%97%DC%AA%DC%9D%DC%A2" title="ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ - Aramice" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܒܝܬ ܢܗܪܝܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramice" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D8%A9_%D8%A8%D9%8A%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%D9%8A%D9%86" title="منطقة بين النهرين - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="منطقة بين النهرين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%9A%27%E0%A6%AA%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="মেচ'পটেমিয়া - Assamca" lang="as" hreflang="as" data-title="মেচ'পটেমিয়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamca" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Avar dili" lang="av" hreflang="av" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avar dili" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Mesopotamiya" title="Mesopotamiya - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Mesopotamiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین‌النهرین - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بین‌النهرین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Başkırtça" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Başkırtça" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Bali dili" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Bali dili" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Mesopotam%C4%97j%C4%97" title="Mesopotamėjė - Samogitçe" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Mesopotamėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitçe" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Mesopotamya" title="Mesopotamya - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Mesopotamya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Месапатамія - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Месапатамія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%8D%D1%81%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Мэсапатамія - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мэсапатамія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%87%E0%A6%B8%E0%A7%8B%E0%A6%AA%E0%A6%9F%E0%A7%87%E0%A6%AE%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="মেসোপটেমিয়া - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মেসোপটেমিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Mezopotamia" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Mezopotamija" title="Mezopotamija - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mezopotamija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Месопотами - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Месопотами" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mesopot%C3%A0mia" title="Mesopotàmia - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mesopotàmia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/M%C4%AB-s%C5%AB-p%C5%8F%CC%A4-d%C3%A2i-m%C4%AB" title="Mī-sū-pŏ̤-dâi-mī - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Mī-sū-pŏ̤-dâi-mī" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Месопотами - Çeçence" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Месопотами" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Çeçence" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mesopotamya" title="Mesopotamya - Sebuano dili" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mesopotamya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Sebuano dili" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8E%D8%B2%DB%86%D9%BE%DB%86%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%A7" title="مێزۆپۆتامیا - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مێزۆپۆتامیا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mezopot%C3%A1mie" title="Mezopotámie - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mezopotámie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Месопотами - Çuvaşça" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Месопотами" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Çuvaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mezopotamya" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%89%DE%AC%DE%90%DE%AE%DE%95%DE%AE%DE%93%DE%AD%DE%89%DE%A8%DE%87%DE%A7" title="މެސޮޕޮޓޭމިއާ - Divehi dili" lang="dv" hreflang="dv" data-title="މެސޮޕޮޓޭމިއާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Divehi dili" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CE%BF%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Μεσοποταμία - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Μεσοποταμία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mezopotamio" title="Mezopotamio - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mezopotamio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Mesopotaamia" title="Mesopotaamia - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Mesopotaamia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین‌النهرین - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بین‌النهرین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9sopotamie" title="Mésopotamie - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mésopotamie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Mesopotaamien" title="Mesopotaamien - Kuzey Frizce" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Mesopotaamien" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Kuzey Frizce" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Mesopotaamje" title="Mesopotaamje - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Mesopotaamje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Mheaspat%C3%A1im" title="An Mheaspatáim - İrlandaca" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Mheaspatáim" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="İrlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%8E%E7%B4%A2%E4%B8%8D%E9%81%94%E7%B1%B3%E4%BA%9E" title="美索不達米亞 - Gan Çincesi" lang="gan" hreflang="gan" data-title="美索不達米亞" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9zopotami" title="Mézopotami - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Mézopotami" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - İskoç Gaelcesi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="İskoç Gaelcesi" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="دو روبار میانی - Gilanice" lang="glk" hreflang="glk" data-title="دو روبار میانی" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilanice" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mesopot%C3%A1mia" title="Mesopotámia - Guarani dili" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mesopotámia" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guarani dili" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AB%87%E0%AA%B8%E0%AB%8B%E0%AA%AA%E0%AB%8B%E0%AA%9F%E0%AB%87%E0%AA%AE%E0%AB%80%E0%AA%AF%E0%AA%BE" title="મેસોપોટેમીયા - Güceratça" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મેસોપોટેમીયા" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Güceratça" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Hausa dili" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa dili" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Hakka Çincesi" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A1%D7%95%D7%A4%D7%95%D7%98%D7%9E%D7%99%D7%94" title="מסופוטמיה - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="מסופוטמיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मेसोपोटामिया - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मेसोपोटामिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Fiji Hintçesi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hintçesi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mezopotamija" title="Mezopotamija - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mezopotamija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mezopotamiska" title="Mezopotamiska - Yukarı Sorbça" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mezopotamiska" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Yukarı Sorbça" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Mezopotami" title="Mezopotami - Haiti Kreyolu" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mezopotami" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haiti Kreyolu" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mezopot%C3%A1mia" title="Mezopotámia - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mezopotámia" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84" title="Միջագետք - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Միջագետք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D6%84" title="Միջագետք - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Միջագետք" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Месопотами - İnguşça" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Месопотами" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="İnguşça" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia - Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Mezopotamia" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%B3p%C3%B3tam%C3%ADa" title="Mesópótamía - İzlandaca" lang="is" hreflang="is" data-title="Mesópótamía" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="İzlandaca" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A1%E3%82%BD%E3%83%9D%E3%82%BF%E3%83%9F%E3%82%A2" title="メソポタミア - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="メソポタミア" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Mesopotiemia" title="Mesopotiemia - Jamaika Patois Dili" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Mesopotiemia" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaika Patois Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Cava dili" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Cava dili" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%97%E1%83%98" title="შუამდინარეთი - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="შუამდინარეთი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Mesopotami" title="Mesopotami - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Mesopotami" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%BE%D1%81%D3%A9%D0%B7%D0%B5%D0%BD_(%D3%A9%D1%80%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D1%82)" title="Қосөзен (өркениет) - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қосөзен (өркениет)" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%86%E0%B2%B8%E0%B3%8A%E0%B2%AA%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%AE%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B2%BE" title="ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾ - Kannada dili" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೆಸೊಪಟ್ಯಾಮಿಯಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada dili" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A9%94%EC%86%8C%ED%8F%AC%ED%83%80%EB%AF%B8%EC%95%84" title="메소포타미아 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="메소포타미아" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Komi-Permyak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Komi-Permyak" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mezopotamya" title="Mezopotamya - Kürtçe" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mezopotamya" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kürtçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Mesopotami" title="Mesopotami - Kernevekçe" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Mesopotami" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Kernevekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Kırgızca" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kırgızca" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - Lüksemburgca" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Lüksemburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië - Limburgca" lang="li" hreflang="li" data-title="Mesopotamië" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgca" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Lombardça" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardça" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mezopotami" title="Mezopotami - Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mezopotami" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mesopotamija" title="Mesopotamija - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mesopotamija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sen%C4%81_Divupe" title="Senā Divupe - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Senā Divupe" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Mes%C3%B4p%C3%B4tamia" title="Mesôpôtamia - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Mesôpôtamia" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Месопотамија - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Месопотамија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%86%E0%B4%B8%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%8A%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%87%E0%B4%AE%E0%B4%BF%E0%B4%AF" title="മെസപ്പൊട്ടേമിയ - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മെസപ്പൊട്ടേമിയ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Месопотами - Moğolca" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Месопотами" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Moğolca" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%9F%E0%A5%87%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मेसोपोटेमिया - Marathi dili" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मेसोपोटेमिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi dili" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%86%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8" title="မက်ဆိုပိုတေးမီးယား - Birman dili" lang="my" hreflang="my" data-title="မက်ဆိုပိုတေးမီးယား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birman dili" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF%D9%88%D9%86" title="میون‌رودون - Mazenderanca" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="میون‌رودون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazenderanca" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Mesopotamie" title="Mesopotamie - Aşağı Saksonca" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Mesopotamie" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Aşağı Saksonca" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%9F%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मेसोपोटामिया - Nepalce" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मेसोपोटामिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalce" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%8B%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="मेसोपोतामिया - Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="मेसोपोतामिया" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mesopotami%C3%AB" title="Mesopotamië - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mesopotamië" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9sopotanmie" title="Mésopotanmie - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Mésopotanmie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%88%E0%A8%B8%E0%A9%8B%E0%A8%AA%E0%A9%8B%E0%A8%9F%E0%A8%BE%E0%A8%AE%E0%A9%80%E0%A8%86" title="ਮੈਸੋਪੋਟਾਮੀਆ - Pencapça" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮੈਸੋਪੋਟਾਮੀਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Pencapça" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mezopotamia" title="Mezopotamia - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mezopotamia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%86%DB%81%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین النہرین - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بین النہرین" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%86%D9%87%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین النهرین - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بین النهرین" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mesopot%C3%A2mia" title="Mesopotâmia - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mesopotâmia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B7%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Мезопотамія - Rusince" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Мезопотамія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusince" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Yakutça" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakutça" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A2%E1%B1%AE%E1%B1%A5%E1%B1%B3%E1%B1%AF%E1%B1%B3%E1%B1%B4%E1%B1%9F%E1%B1%A2%E1%B1%A4%E1%B1%AD%E1%B1%9F" title="ᱢᱮᱥᱳᱯᱳᱴᱟᱢᱤᱭᱟ - Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱢᱮᱥᱳᱯᱳᱴᱟᱢᱤᱭᱟ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Sardunya dili" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardunya dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Sicilyaca" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D8%B3%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%BD%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7" title="ميسوپوٽيميا - Sindhi dili" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ميسوپوٽيميا" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi dili" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mezopotamija" title="Mezopotamija - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mezopotamija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%99%E0%B7%83%E0%B7%9C%E0%B6%B4%E0%B7%9C%E0%B6%A7%E0%B7%9A%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="මෙසොපොටේමියාව - Sinhali dili" lang="si" hreflang="si" data-title="මෙසොපොටේමියාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhali dili" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mezopot%C3%A1mia" title="Mezopotámia - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mezopotámia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mezopotamija" title="Mezopotamija - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mezopotamija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Şona dili" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Şona dili" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Mesobotaamiya" title="Mesobotaamiya - Somalice" lang="so" hreflang="so" data-title="Mesobotaamiya" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalice" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Месопотамија - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Месопотамија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/M%C3%A9sopotamia" title="Mésopotamia - Sunda dili" lang="su" hreflang="su" data-title="Mésopotamia" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sunda dili" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mesopotamien" title="Mesopotamien - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mesopotamien" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AF%86%E0%AE%9A%E0%AF%8A%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%8A%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%87%E0%AE%AE%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE" title="மெசொப்பொத்தேமியா - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மெசொப்பொத்தேமியா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B1%86%E0%B0%B8%E0%B1%8A%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%9F%E0%B1%87%E0%B0%AE%E0%B0%BF%E0%B0%AF%E0%B0%BE_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%97%E0%B0%B0%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B0%A4" title="మెసొపొటేమియా నాగరికత - Telugu dili" lang="te" hreflang="te" data-title="మెసొపొటేమియా నాగరికత" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu dili" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D2%B3%D1%80%D0%B0%D0%B9%D0%BD" title="Байнаннаҳрайн - Tacikçe" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Байнаннаҳрайн" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tacikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B9%82%E0%B8%AA%E0%B9%82%E0%B8%9B%E0%B9%80%E0%B8%95%E0%B9%80%E0%B8%A1%E0%B8%B5%E0%B8%A2" title="เมโสโปเตเมีย - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="เมโสโปเตเมีย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Mesopotami%C3%BDa" title="Mesopotamiýa - Türkmence" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Mesopotamiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Türkmence" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Mesopotamya" title="Mesopotamya - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Mesopotamya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Месопотамия - Tatarca" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Месопотамия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tatarca" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D1%80%D1%96%D1%87%D1%87%D1%8F" title="Межиріччя - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Межиріччя" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%86%DB%81%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="بین النہرین - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بین النہرین" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Mesopotamiya" title="Mesopotamiya - Özbekçe" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Mesopotamiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Özbekçe" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Mezopot%C3%A0mia" title="Mezopotàmia - Venedikçe" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Mezopotàmia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venedikçe" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C6%B0%E1%BB%A1ng_H%C3%A0" title="Lưỡng Hà - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lưỡng Hà" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Mesopot%C3%A4n" title="Mesopotän - Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Mesopotän" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9ewum_%C3%B1aari_dex_yi" title="Réewum ñaari dex yi - Volofça" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Réewum ñaari dex yi" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Volofça" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%8E%E7%B4%A2%E4%B8%8D%E8%BE%BE%E7%B1%B3%E4%BA%9A" title="美索不达米亚 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="美索不达米亚" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%AC%E1%83%A7%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%90" title="შქაწყარმალონა - Megrelce" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="შქაწყარმალონა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Megrelce" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A2%D7%A1%D7%90%D7%A4%D7%90%D7%98%D7%90%D7%9E%D7%99%D7%A2" title="מעסאפאטאמיע - Yidiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מעסאפאטאמיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yidiş" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Zhuangca" lang="za" hreflang="za" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuangca" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%8E%E7%B4%A2%E4%B8%8D%E8%BE%BE%E7%B1%B3%E4%BA%9A" title="美索不达米亚 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="美索不达米亚" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%85%A9%E6%B2%B3%E4%B9%8B%E7%9B%82" title="兩河之盂 - Edebi Çince" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="兩河之盂" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Edebi Çince" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Mesopotamia" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%85%A9%E6%B2%B3%E6%B5%81%E5%9F%9F%E6%96%87%E6%98%8E" title="兩河流域文明 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="兩河流域文明" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11767#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mezopotamya" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Mezopotamya" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mezopotamya"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mezopotamya"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Mezopotamya" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Mezopotamya" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&oldid=34842870" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Mezopotamya&id=34842870&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMezopotamya"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMezopotamya"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Mezopotamya"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Mezopotamya&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mesopotamia" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q11767" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r34489792/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .multiimageinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box;text-align:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle .thumbcaption{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tright"><div class="thumbinner multiimageinner" style="width:boyut;max-width:292px"><div class="trow"><div class="theader" style="text-align:center"><big>Mezopotamya</big></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:boyut;max-width:290px"><div class="thumbimage" style="height:203px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/288px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png" decoding="async" width="288" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/432px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg/576px-N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg.png 2x" data-file-width="3281" data-file-height="2318" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">Mezopotamya'yı gösteren harita. Kuzeyden güneye Vaşukanni, <a href="/wiki/Ninova" title="Ninova">Nineveh</a>, <a href="/wiki/Hatra" title="Hatra">Hatra</a>, <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a>, Nuzi, <a href="/wiki/Palmira" title="Palmira">Palmira</a>, <a href="/wiki/Mari_(antik_kent)" title="Mari (antik kent)">Mari</a>, Sippar, <a href="/wiki/Babil_(antik_kent)" title="Babil (antik kent)">Babil</a>, Kiş, Nippur, Isin, Lagash, Uruk, <a href="/wiki/Charax_Spasinu" title="Charax Spasinu">Charax Spasinu</a> ve <a href="/wiki/Ur_(antik_kent)" title="Ur (antik kent)">Ur</a> gösterilmektedir.</div></div></div><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:boyut;max-width:290px"><div class="thumbimage" style="height:156px;overflow:hidden"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Mesopotamia_9_October_2020.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mesopotamia_9_October_2020.jpg/288px-Mesopotamia_9_October_2020.jpg" decoding="async" width="288" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mesopotamia_9_October_2020.jpg/432px-Mesopotamia_9_October_2020.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Mesopotamia_9_October_2020.jpg/576px-Mesopotamia_9_October_2020.jpg 2x" data-file-width="4096" data-file-height="2221" /></a></span></div><div class="thumbcaption text-align-center">Mezopotamya'nın modern bir uydu görüntüsü (Ekim 2020)</div></div></div></div></div> <table class="infobox" style="width:15.0em; margin:0 0 1em 1em; text-align:center; font-size:11px; line-height:1.2em;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <th style="padding:0.3em 0; background:#F6E6AE; font-size:135%; line-height:95%;"><b><a class="mw-selflink selflink">Mezopotamya</a></b></th></tr> <tr><td style="padding:0.6em 0 0.3em;"></td></tr> <tr><th style="padding:0.3em 0 0.6em;"><a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a> </th></tr> <tr> <th style="padding:0.3em 0 0.6em;"><a href="/wiki/Asuroloji" title="Asuroloji">Asuroloji</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/S%C3%BCmeroloji" class="mw-redirect" title="Sümeroloji">Sümeroloji</a> </th></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0.45em;"><div style="padding:0.3em 0; background:#F6E6AE; font-size:110%;">İmparatorluklar / Şehirler</div></th></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerler</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.6em;"><a href="/wiki/Eridu" title="Eridu">Eridu</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Ki%C5%9F_(S%C3%BCmer)" class="mw-redirect" title="Kiş (Sümer)">Kiş</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Ur_(antik_kent)" title="Ur (antik kent)">Ur</a><br /><a href="/wiki/Laga%C5%9F" title="Lagaş">Lagaş</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Nippur" title="Nippur">Nippur</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Girsu" title="Girsu">Girsu</a> </td></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad İmparatorluğu</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.6em;"><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Mari_(antik_kent)" title="Mari (antik kent)">Mari</a> </td></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Amoriler" title="Amoriler">Amoriler</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.6em;"><a href="/wiki/%C4%B0sin_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="İsin Krallığı">İsin</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Larsa" title="Larsa">Larsa</a> </td></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil İmparatorluğu</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.6em;"><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Kalde" class="mw-redirect" title="Kalde">Kalde</a> </td></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asur İmparatorluğu</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.4em;"><a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Nemrut_Da%C4%9F%C4%B1" title="Nemrut Dağı">Nemrut</a><br /><a href="/wiki/Horsabad" class="mw-redirect" title="Horsabad">Horsabad</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Ninova" title="Ninova">Ninova/Nineveh</a> </td></tr> <tr> <th style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a></th></tr> <tr><td style="padding:0.2em 0 0.6em;"><a href="/wiki/Susa,_%C4%B0ran" class="mw-redirect" title="Susa, İran">Susa</a> </td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:1.0em;"><div style="padding:0.2em 0; background:antiquewhite;"><a href="/wiki/Kassitler" title="Kassitler">Kassitler</a><br /><a href="/wiki/Hurriler" title="Hurriler">Hurriler</a> / <a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a></div></th></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0.2em;"><div style="padding:0.3em 0; background:#F6E6AE; font-size:110%;"><a href="/wiki/Antik_tarih" class="mw-redirect" title="Antik tarih">Kronoloji</a></div></th></tr> <tr><td><a class="mw-selflink selflink">Mezopotamya tarihi</a></td></tr> <tr><td><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümer</a> (<a href="/wiki/S%C3%BCmer_krallar%C4%B1_listesi" class="mw-redirect" title="Sümer kralları listesi">kral listesi</a>)</td></tr> <tr><td style="padding-bottom:0.6em;"><a href="/wiki/Asur_krallar%C4%B1_listesi" title="Asur kralları listesi">Asur kralları listesi</a><br /><a href="/wiki/Babil_krallar%C4%B1_listesi" title="Babil kralları listesi">Babil kralları listesi</a><br /><a href="/wiki/Hitit_krallar%C4%B1_listesi" title="Hitit kralları listesi">Hitit kralları listesi</a></td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0.2em;"><div style="padding:0.3em 0; background:#F6E6AE; font-size:110%;"><a href="/wiki/Asuroloji" title="Asuroloji">Dil</a></div></th></tr> <tr><td><a href="/wiki/S%C3%BCmerce" title="Sümerce">Sümerce</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a></td></tr> <tr><td><a href="/wiki/Elam_dili" class="mw-redirect" title="Elam dili">Elam dili</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a></td></tr> <tr><td style="padding-bottom:0.6em;"><a href="/wiki/Hurrice" title="Hurrice">Hurrice</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Hitit%C3%A7e" title="Hititçe">Hititçe</a></td></tr> <tr> <th style="padding-bottom:0.2em;"><div style="padding:0.3em 0; background:#F6E6AE; font-size:110%;"><a href="/wiki/Mezopotamya_mitolojisi" title="Mezopotamya mitolojisi">Mitoloji</a></div></th></tr> <tr><td><a href="/wiki/Enuma_Eli%C5%9F" class="mw-redirect" title="Enuma Eliş">Enuma Eliş</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/G%C4%B1lgam%C4%B1%C5%9F" title="Gılgamış">Gılgamış</a></td></tr> <tr><td><a href="/wiki/Ziggurat" title="Ziggurat">Ziggurat</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Nibiru" title="Nibiru">Nibiru</a></td></tr> <tr><td><a href="/wiki/Marduk" title="Marduk">Marduk</a> <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=Asur-Babil_dinleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asur-Babil dinleri (sayfa mevcut değil)">Asur-Babil dinleri</a></td></tr> </tbody></table> <p><b>Mezopotamya</b> (<a href="/wiki/Antik_Yunanca" class="mw-redirect" title="Antik Yunanca">Antik Yunanca</a>: Μεσοποταμία <i>Mesopotamia</i>: iki ırmak arasındaki bölge, <a href="/wiki/S%C3%BCryanice" title="Süryanice">Süryanice</a>: ܒܹܝܬܼ ܢܲܗܪ̈ܝܼܢ <i>Beyt Nahrin</i>: nehirler ülkesi), <a href="/wiki/Orta_Do%C4%9Fu" title="Orta Doğu">Orta Doğu</a>'da, <a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a> ve <a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a> nehirleri arasında kalan bölge. Mezopotamya günümüzde <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>, kuzeydoğu <a href="/wiki/Suriye" title="Suriye">Suriye</a>, <a href="/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi" title="Güneydoğu Anadolu Bölgesi">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</a> ve güneybatı <a href="/wiki/%C4%B0ran" title="İran">İran</a> topraklarından oluşmaktadır. Büyük bölümü bugünkü <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>'ın sınırları içinde kalan bölge, tarihte birçok medeniyetin beşiği olmuştur.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mezopotamya'da yer alan şehirler günümüzde sürekli gelişmektedir.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ayrıca bu bölgede bol miktarda <a href="/wiki/Petrol" title="Petrol">petrol</a> bulunmaktadır. </p><p>Mezopotamya, bazı kaynaklarda <i>medeniyetlerin beşiği</i> olarak adlandırılır. Verimli toprakları ve uygun <a href="/wiki/%C4%B0klim" title="İklim">iklim</a> şartları nedeniyle çok eski zamanlardan beri yerleşmeye sahne olmuş ve birçok istilaya uğramıştır. Bilinen ilk <a href="/wiki/Okuryazarl%C4%B1k" title="Okuryazarlık">okur-yazar</a> toplulukların yaşadığı bölgede birçok medeniyet gelişmiştir. Mezopotamya <a href="/wiki/S%C3%BCmer" class="mw-redirect" title="Sümer">Sümer</a>, <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>, <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a>, <a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a>, <a href="/wiki/Kaldea" title="Kaldea">Kaldea</a> ve <a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a> gibi en eski ve büyük medeniyetlerin doğduğu ve geliştiği yerdir. </p><p>Hiçbir zaman Mezopotamya olarak anılan belirli bir siyasi mevcudiyet olmadığı gibi sınırları belirli bir idari bölge de değildir. Basit anlamda <a href="/wiki/Yunanlar" title="Yunanlar">Yunan</a> tarihçileri bu bölgeyi anmak için bu ismi kullanmışlardır. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimoloji">Etimoloji</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Etimoloji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Etimoloji"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İki nehir arasındaki bölgeyi ifade eden "Mezopotamya" teriminin kökleri <a href="/wiki/Grek%C3%A7e" title="Grekçe">eski Yunanca</a> kelimelere dayanmaktadır. 'Orta' anlamına gelen "mesos" ve 'nehir' anlamına gelen "potamos" kelimelerinden türetilmiştir. Bu isim muhtemelen daha eski bir Aramice terimden kaynaklanmış ve <a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a> "birit narim" teriminden etkilenmiş olabilir. MÖ 250'lere tarihlenen Yunanca <a href="/wiki/Septuaginta" title="Septuaginta">Septuagint</a>, İbranice ve Aramice "Naharaim" terimini çevirmek için "Mezopotamya" terimini kullanmıştır. MS 2. yüzyılın sonlarında yazılan ancak Büyük İskender'in zamanındaki kaynaklara atıfta bulunan <a href="/wiki/%C4%B0skender" title="İskender">İskender</a>'in <a href="/wiki/Anabasis" title="Anabasis">Anabasis</a>'inde, "Mezopotamya" kuzey Suriye'de Fırat'ın doğusundaki toprakları tanımlamak için kullanılmıştır.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Akad dilindeki <span title="Aramice harf çevirisi" class="Unicode" style="white-space:normal; text-decoration: none">biritum/birit narim</span> terimi de benzer bir coğrafi kavrama karşılık geliyordu.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonra, "Mezopotamya" terimi daha genel olarak <a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a> ve <a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a> arasındaki tüm topraklara uygulandı, böylece sadece Suriye'nin bazı kısımlarını değil, aynı zamanda neredeyse tüm <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a> ve güneydoğu <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a>'yi de içeriyordu.<sup id="cite_ref-fosterpolingerfoster_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-fosterpolingerfoster-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Fırat'ın batısındaki komşu <a href="/wiki/Bozk%C4%B1r" title="Bozkır">bozkırlar</a> ve <a href="/wiki/Zagros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Zagros Dağları">Zagros Dağları</a>'nın batı kısmı da genellikle büyük Mezopotamya bölgesinin bir parçası olarak kabul edilir.<sup id="cite_ref-matthews2003_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-matthews2003-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Genellikle <i>Kuzey</i> veya <i><a href="/wiki/Yukar%C4%B1_Mezopotamya" title="Yukarı Mezopotamya">Yukarı Mezopotamya</a></i> ile <i>Güney</i> veya <i><a href="/w/index.php?title=A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_Mezopotamya_(b%C3%B6lge)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aşağı Mezopotamya (bölge) (sayfa mevcut değil)">Aşağı Mezopotamya</a></i> arasında bir ayrım daha yapılır.<sup id="cite_ref-miqueletal_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-miqueletal-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yukarı Mezopotamya, "Cezire" olarak da bilinen bölge, Fırat ve Dicle nehirlerinin kaynaklarından <a href="/wiki/Ba%C4%9Fdat" title="Bağdat">Bağdat</a>'a kadar olan bölgedir. Aşağı Mezopotamya, Bağdat'tan <a href="/wiki/Basra_K%C3%B6rfezi" title="Basra Körfezi">Basra Körfezi</a>'ne kadar olan bölgedir ve Kuveyt ile batı İran'ın bazı bölgelerini içerir.<sup id="cite_ref-miqueletal_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-miqueletal-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Modern akademik kullanımda, <i>Mezopotamya</i> terimi genellikle kronolojik bir çağrışıma da sahiptir. Genellikle <a href="/w/index.php?title=Erken_M%C3%BCsl%C3%BCman_fetihleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erken Müslüman fetihleri (sayfa mevcut değil)">Müslüman fetihleri</a>'ne kadar olan bölgeyi belirtmek için kullanılır, bu tarihten sonra bölgeyi tanımlamak için <i>Suriye</i>, <i>Cezire</i> ve <i>Irak</i> gibi isimler kullanılır.<sup id="cite_ref-bahrani_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-bahrani-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu sonraki örtmecelerin<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="(September 2021)">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup> 19. yüzyıldaki çeşitli Batı tecavüzlerinin ortasında bölgeye atfedilen <a href="/wiki/Avrupamerkezcilik" title="Avrupamerkezcilik">Avrupamerkezci</a> terimler olduğu iddia edilmiştir.<sup id="cite_ref-bahrani_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-bahrani-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Coğrafya"><span id="Co.C4.9Frafya"></span>Coğrafya</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Coğrafya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Coğrafya"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mezopotamya <a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a> ve <a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a> nehirleri arasında yer alır. Bu isim geniş anlamda, Dicle ve Fırat nehirlerinin vadileri ile bu iki nehrin arasında kalan topraklar için kullanılmaktadır. Mezopotamya, güneyde <a href="/wiki/Basra_K%C3%B6rfezi" title="Basra Körfezi">Basra Körfezi</a>, kuzeyde <a href="/w/index.php?title=G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Toros_Da%C4%9Flar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güneydoğu Toros Dağları (sayfa mevcut değil)">Güneydoğu Toros Dağları</a>, doğuda <a href="/wiki/Za%C4%9Fros_Da%C4%9Flar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Zağros Dağları">Zagros Dağları</a>, batıda <a href="/wiki/Suriye_%C3%87%C3%B6l%C3%BC" title="Suriye Çölü">Suriye Çölü</a> ve <a href="/wiki/Arabistan_%C3%87%C3%B6l%C3%BC" title="Arabistan Çölü">Arabistan Çölü</a> ile çevrilidir. <a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi" title="Doğu Anadolu Bölgesi">Doğu Anadolu Bölgesi</a>'ndeki karlı dağlardan doğan ve <a href="/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Toroslar" class="mw-redirect" title="Güneydoğu Toroslar">Güneydoğu Toroslardaki</a> kar ve yağmur sularıyla kabaran Dicle ve Fırat, Bağdat yakınlarında birbirlerine çok yaklaşır ve <a href="/wiki/Kurne,_Irak" class="mw-redirect" title="Kurne, Irak">Kurne</a>'de birleşirler. Birleştikten sonra <a href="/wiki/%C5%9Eatt%C3%BC%27l_Arap" class="mw-redirect" title="Şattü'l Arap">Şattü'l Arap</a> ismini alan nehir, Basra Körfezi'nden denize dökülür. Nehirlerin oluşturduğu dar toprak şeridinin iki yanı çöldür. Dicle ve Fırat'ın sürükleyip getirdiği topraklar Mezopotamya'nın güneyinin çok verimli olmasına sebebiyet vermiştir. Dümdüz uzanan ova, Mezopotamya'nın kuzeyinde oldukça bereketli ve daha ılıman iklimli bir yaylaya dönüşür. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tarih">Tarih</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Tarih" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tarih"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mesopotamia.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mesopotamia.PNG/260px-Mesopotamia.PNG" decoding="async" width="260" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mesopotamia.PNG/390px-Mesopotamia.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9a/Mesopotamia.PNG 2x" data-file-width="450" data-file-height="364" /></a><figcaption>Antik Mezopotamya haritası.</figcaption></figure> <p>Mezopotamya tarih boyunca farklı kavimlerin bir arada yaşadığı bir bölge olmuştur. Bölgeye uzun süre devam eden sürekli göçler, hem siyasi iktidarın belirli bir çizgi izlemesini engellemiş hem de kültürel ve teknolojik anlamda kent ve toplumların gelişimini körüklemiştir. Mezopotamya bölgesi dünyanın en tanınmış ve köklü medeniyetlerinden birkaçına ev sahipliği yapmıştır; <a href="/wiki/S%C3%BCmer" class="mw-redirect" title="Sümer">Sümer</a>, <a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a>, <a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a>, <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>, <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> ve <a href="/wiki/Arami" class="mw-redirect" title="Arami">Aram</a> gibi. Bunların dışında daha birçok kavim Mezopotamya'da yaşamıştır. Verimli toprakları ve uygun iklim şartları nedeniyle çok eski zamanlardan beri yoğun göçe sahne olmuş Mezopotamya, birçok farklı kültür ve halkın karıştığı bir bölge olmuştur ve bu nedenle de medeni gelişime sahne olmuştur. Bilinen ilk okur yazar topluluklara ev sahipliği yapmış bölgede birçok medeniyet gelişmiştir ve bu sebeplerden Medeniyetler Beşiği olarak da anılmıştır. Hiçbir zaman Mezopotamya olarak anılan belirli bir siyasi mevcudiyet olmadığı gibi sınırları belirli bir bölge değildir. </p><p>Son <a href="/wiki/Buz_devri" class="mw-redirect" title="Buz devri">buz devrinin</a> sonlarına doğru, hâlâ hüküm süren buzul veya buzul arası iklim koşullarından kaçmak için insanlar topluluklar halinde güneye doğru göç etmişlerdir. Bu dönemlere dair kuzey <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>'ta ve çevre bölgelerde çeşitli yerleşim alanları göze çarpar. Daha sonra iklimin tarım için uygun hale gelmesiyle kuru tarım başladığı gibi yerleşim birimleri de oluşmaya başlamıştır. </p><p><a href="/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Anadolu_B%C3%B6lgesi" title="Güneydoğu Anadolu Bölgesi">Güneydoğu Anadolu Bölgesi</a>'nde <a href="/wiki/%C3%87ay%C3%B6n%C3%BC" title="Çayönü">Çayönü</a> (<a href="/wiki/Diyarbak%C4%B1r" title="Diyarbakır">Diyarbakır</a>, <a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a>) ve <a href="/wiki/G%C3%B6bekli_Tepe" class="mw-redirect" title="Göbekli Tepe">Göbekli Tepe</a> (<a href="/wiki/%C5%9Eanl%C4%B1urfa" title="Şanlıurfa">Şanlıurfa</a>, Türkiye) gibi yerleşim yerleri <a href="/wiki/Neolitik_d%C3%B6nem" class="mw-redirect" title="Neolitik dönem">Neolitik dönemde</a> <b>Mezopotamya'</b>daki göze çarpan yerleşim bölgeleridir. Bunlara kuzey <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>'taki <a href="/w/index.php?title=Cermo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cermo (sayfa mevcut değil)">Cermo</a> da eklenebilir. Bu yerleşimler dönemin kültürel ve teknolojik gelişimini anlamak için önemlidirler. </p><p>Tarım gelişimi ve köy yaşamının başlangıcından yazının ortaya çıkışına kadarki dönemin ünlü yerleşim bölgelerine örnek olarak <a href="/wiki/Samarra" title="Samarra">Samarra</a>, <a href="/wiki/Tell_Halaf" title="Tell Halaf">Tell Halaf</a> ve <a href="/w/index.php?title=Hasuna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hasuna (sayfa mevcut değil)">Hasuna</a> verilebilir. Bu dönemde her kent aynı zamanda ayrı bir kültürel tarz ortaya sunmaktaydı. Bu kentlerin ortak yönü konutların ortaya çıkışıdır. Yine de konutların mimari tarzı kentten kente değişiklik gösterir. MÖ 5500-MÖ 5000 dolaylarında Mezopotamya'da öne çıkan iki kültür kuzeyde <a href="/wiki/Halaf_K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" class="mw-redirect" title="Halaf Kültürü">Halaf Kültürü</a> ve güneyde <a href="/wiki/Ubaid" class="mw-redirect" title="Ubaid">Ubaid</a> (Obeyd) kültürleridir. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg/150px-Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg" decoding="async" width="150" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg/225px-Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg/300px-Bearded_man_Uruk_Louvre_AO5718.jpg 2x" data-file-width="1030" data-file-height="2070" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk döneminden</a> bir heykelcik.</figcaption></figure> <p>Bölgenin bir sonraki evresi <i><a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk dönemi</a></i> (MÖ 4000-MÖ 3100) olarak anılabilir. Bu dönemde güneydeki kentler büyük oranda gelişmiştir. Bu gelişmeler sadece kültürel planda değil aynı zamanda teknolojik plandadır da. <a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a> kenti, dönemi karakterize eden kent olarak, çok önemli bir konumdadır. Sulu tarımın geliştiği bu dönemde, madencilik ve teknoloji dallarında da ortaya çıkan gelişmeler kentlerin genel durumunu yükseltmiştir. Uruk kentinin ünlü Mezopotamya kahramanı <a href="/wiki/G%C4%B1lgam%C4%B1%C5%9F" title="Gılgamış">Gılgamış</a>'ın evi olduğu da söylencelerde yer alır. Bu dönemde ticaret büyük oranda gelişmiştir ve Mezopotamya'nın o dönemde bilinen sınırları içeresinde yoğun bir ticaret ağı oluşmuştur. Ayrıca Anadolu ile yapılan ticaret, Anadolu halklarının kültürünü de Mezopotamya'ya, sınırlı anlamda da olsa taşımıştır. Bu dönemin sonlarında yazı geliştirilmiş ve kayıt tutumu da başlamıştır. Bu dönemlerde ve daha sonra bir süre güneydeki gelişimlerin kuzeye geçmesi uzun zaman almıştır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sümerler"><span id="S.C3.BCmerler"></span><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerler</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Sümerler" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sümerler"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mezopotamya'da yaşayan birçok farklı kavimden ilk öne çıkan ve daha sonraki medeni oluşumların temelini atan <a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerlerdir</a>. Yazı, dil, tıp, astronomi, matematik; din, fal, büyü ve mitoloji gibi alanlarda ilk öne çıkan ve bilinen toplum Sümerlerdir. "Yaratılış" ve "<a href="/wiki/Tufan" title="Tufan">Tufan</a>"a ilk kez Sümerlerde rastlanır. Sümer döneminde Mezopotamya'da 18'i büyük; <a href="/wiki/Ki%C5%9F" title="Kiş">Kiş</a>, <a href="/wiki/Nippur" title="Nippur">Nippur</a>, <a href="/w/index.php?title=Zabalam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zabalam (sayfa mevcut değil)">Zabalam</a>, <a href="/wiki/Umma" title="Umma">Umma</a>, <a href="/wiki/Laga%C5%9F" title="Lagaş">Lagaş</a>, <a href="/wiki/Eridu" title="Eridu">Eridu</a>, <a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a> ve <a href="/wiki/Ur" class="mw-disambig" title="Ur">Ur</a> gibi yaklaşık 35 şehir ve kasaba vardı. </p><p><a href="/wiki/Laga%C5%9F" title="Lagaş">Lagaş</a>'ta iktidara gelen <a href="/w/index.php?title=Ur-Nan%C5%9Fe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ur-Nanşe (sayfa mevcut değil)">Ur-Nanşe</a> yaptırdığı inşaatlarla öne çıkmıştır. <a href="/wiki/Urukagina" title="Urukagina">Urukagina</a> da ilk yazılı reformları sayesinde tanınmıştır. Son dönemlerde Sümerlerin baş tanrısı konumundaki <a href="/wiki/Enlil" title="Enlil">Enlil</a>'in tapınağı <a href="/wiki/Nippur" title="Nippur">Nippur</a>'da idi bu nedenle Nippur Sümerlerin dini başkenti sayılırdı. </p><p>MÖ 2400-2350 yıllarında Sümerler düşüşe geçerken, <a href="/wiki/Akadlar" class="mw-redirect" title="Akadlar">Akadlar</a> yükselişe geçmiştir. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg/170px-Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg" decoding="async" width="170" height="259" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg/255px-Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg/340px-Akkadian_victory_stele_Louvre_Sb2.jpg 2x" data-file-width="1820" data-file-height="2770" /></a><figcaption>Bir Akkad kralının zafer anıtının parçası, MÖ 2300 dolaylarına ait.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Akadlar"><a href="/wiki/Akadlar" class="mw-redirect" title="Akadlar">Akadlar</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Akadlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Akadlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Akadlar" class="mw-redirect" title="Akadlar">Akadlar</a> <a href="/wiki/Sami" class="mw-disambig" title="Sami">Sami</a> kökenli bir topluluktur. <a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerler</a> döneminde Mezopotamya'ya göçen bu topluluk Sümer kültürünü benimsemiştir. Sümerler sonrasında Mezopotamya'nın lideri konumuna gelen halk, Mezopotamya'daki medeni gelişimin öncüsü olmuştur. Ayrıca Akadlar daha sonra Mezopotamya'da güçlü konuma ulaşarak yine Sami kökenli Asur ve Babil halklarına da öncülük etmişlerdir. Zafer Anıtı'nı inşa etmişlerdir. Çok tanrılı dinlere inanmışlardır. Akadlar, Sümerlerden farklı olarak kent krallıklarından ziyade <i>Evren</i> veya <i>Dünya</i> krallığı kavramını Mezopotamya'ya getirmiştir. Bölgenin merkezi bir idare eline geçmesi de ilk kez Akadlar döneminde olmuştur. MÖ 2150'de güçlenen Sümerliler bu devleti yıkmışlardır. </p><p>Akad hanedanının kurucusu kral <a href="/wiki/Sargon" class="mw-disambig" title="Sargon">Sargon</a>'dur. <a href="/w/index.php?title=Agade&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agade (sayfa mevcut değil)">Agade</a> isimli bir başkent kuran <a href="/wiki/Sargon" class="mw-disambig" title="Sargon">Sargon</a> kayıtlara göre 34 savaş yapmıştır. Yine de Sargon'a dair bilgilerde mitoloji ile gerçeklik karışıktır. Sargon'un torunu olan Akad kralı <a href="/wiki/Naram-Sin" title="Naram-Sin">Naram-Sin</a> de dedesinin yolundan gitmiş birçok sefer yapmıştır. Fakat <a href="/wiki/Naram-Sin" title="Naram-Sin">Naram-Sin</a>'den sonra bölgedeki güç dengeleri değişmiş ve Akadlar düşüşe geçmiştir. Kısa bir süre içinde <a href="/wiki/Zagros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Zagros Dağları">Zagros Dağları</a>'ndan inen ve işgale başlayan Gutiler yönetimi ellerine geçirmişlerdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Üçüncü_Ur_Hanedanı"><span id=".C3.9C.C3.A7.C3.BCnc.C3.BC_Ur_Hanedan.C4.B1"></span><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Ur_Hanedan%C4%B1" title="Üçüncü Ur Hanedanı">Üçüncü Ur Hanedanı</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Üçüncü Ur Hanedanı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Üçüncü Ur Hanedanı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Akadların yönetimindeki zayıflıklar nedeniyle, birçok kentin yönetici hanedanı yönetimi tekrar ellerine geçirmişlerdir. Bu kentlerden öne çıkanı Ur kenti ve yöneticisi 3. Ur Hanedanıdır. Hanedan Akadların izinden giderek bütün bölgeyi kontrol altına almak istemiştir. Yaklaşık 100 yıl kadar (MÖ 2100-MÖ 2000) süren bir dönemde <a href="/w/index.php?title=Ur_(kent)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ur (kent) (sayfa mevcut değil)">Ur</a> kenti Mezopotamya'nın en büyük siyasi gücü olmuştur. Dönemlerinin sonu yoğun göçler ve çevre toplulukların saldırıları ile gelmiş ve yönetimleri zayıflamıştır. Ur Sülalesinin yönetiminin sonu aynı zamanda Sümerlerin Mezopotamya'daki yönetimlerinin sonu demektir. Daha sonra <a href="/wiki/S%C3%BCmer" class="mw-redirect" title="Sümer">Sümer</a> kökenli olmayan kavim ve sülaleler egemen olmuşlardır. Yine de bu dönem kültürel, dini ve mimari açıdan medeni gelişimi büyük oranda etkilemiştir. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Code-de-Hammurabi-1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Code-de-Hammurabi-1.jpg/150px-Code-de-Hammurabi-1.jpg" decoding="async" width="150" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Code-de-Hammurabi-1.jpg/225px-Code-de-Hammurabi-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/58/Code-de-Hammurabi-1.jpg/300px-Code-de-Hammurabi-1.jpg 2x" data-file-width="1188" data-file-height="1752" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Hammurabi" title="Hammurabi">Hammurabi</a> kanunnamesi. <a href="/wiki/Louvre_M%C3%BCzesi" title="Louvre Müzesi">Louvre Müzesi</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asur_ve_Babil"><a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> ve <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Asur ve Babil" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Asur ve Babil"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/w/index.php?title=3._Ur_salamanasar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="3. Ur salamanasarı (sayfa mevcut değil)">3. Ur salamanasarının</a> çöküşünden sonra kuzeyde büyük bir siyasi güç olarak <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a>, güneyde ise din ve kültür merkezi olarak <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> öne çıkmıştır. Aynı zamanda 2. binyılın erken dönemlerinde bölgeye gelen <a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurri</a> ve <a href="/w/index.php?title=Amurru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amurru (sayfa mevcut değil)">Amurrular</a> (veya <i>Amoritler</i>) bölgenin gerek nüfus gerekse kültürel yapısını büyük oranda etkilemiş, daha sonraki siyasi olaylara da etki etmiştirler. </p><p>2. binyılın başlarında yükselen kavimlerden biri <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asurlardır</a>. Özellikle oluşturdukları geniş ticaret ağı onların Mezopotamya kültürünü farklı bölgelere yaymasına ve farklı kültürleri de Mezopotamya'ya taşımasına neden olmuştur. <a href="/wiki/Anadolu" title="Anadolu">Anadolu</a>'ya yazının gelmesi de yine bu dönemdeki <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asurlu</a> tüccarlar sayesinde olmuştur. </p><p>Diğer yükselen kavim ise güneyli <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>'dir. <a href="/w/index.php?title=Amurru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amurru (sayfa mevcut değil)">Amurru</a> kökenli olan Eski Babil sülalesi, 5. kral <a href="/wiki/Hammurabi" title="Hammurabi">Hammurabi</a> ile dönemin diğer krallıkları üzerinde egemenlik kurmuştur. Bu sıralarda Anadolu'da <a href="/w/index.php?title=Eski_Hitit_Devleti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eski Hitit Devleti (sayfa mevcut değil)">Eski Hitit Devleti</a> fetihlere başlamış ve sonunda Hitit Kralı <a href="/wiki/I._Mur%C5%9Fili" title="I. Murşili">I. Murşili</a> MÖ 1595 yılında <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>'i alarak Babilin egemenliğine son vermiştir. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg/150px-Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg" decoding="async" width="150" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg/225px-Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg/300px-Tiglath-Pileser_III_Nimrud_Louvre_AO19853.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="1510" /></a><figcaption><a href="/wiki/III._Tiglat-Pileser" title="III. Tiglat-Pileser">III. Tukultī-Apil-Ešarra <i>(III. Tiglat-Pileser)</i></a>'i gösteren rölyef. MÖ 8. yüzyılın üçüncü çeyreğinden, <a href="/wiki/Louvre_M%C3%BCzesi" title="Louvre Müzesi">Louvre Müzesi</a>.</figcaption></figure> <p>Daha sonraki dönemlerde <a href="/w/index.php?title=Kassit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kassit (sayfa mevcut değil)">Kassitler</a> öne çıkmış, <a href="/wiki/Anadolu" title="Anadolu">Anadolu</a>'daki <a href="/wiki/Hititler" title="Hititler">Hititler</a> güçlenmiş, <a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurriler</a> <a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitannilerin</a> önderliğinde yeni bir siyasi güç oluşturmuşlardır. Yaklaşık iki yüzyıl süren <a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a>-<a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurri</a> egemenliğinin zayıflaması <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asurların</a> yükselmesine olanak vermiş ve MÖ 13. yüzyılda Asur kralı <a href="/wiki/I._%C5%9Ealmaneser" class="mw-redirect" title="I. Şalmaneser">I. Şalmaneser</a> <a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a> - <a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurri</a> devletini sonlandırmış ve Asur egemenliğini kesin olarak başlatmıştır. Fakat bu Asur egemenliği de yoğun göç dalgaları sebebiyle zayıflamıştır. MÖ 9. yüzyılın başında kuzeyde Asur'un tekrar yükselmesine kadar bölge karışık bir dönem geçirmiştir. Bu zamana kadar Mezopotamya ve çevresinde birçok yeni devlet ve kavim ortaya çıkmıştı. MÖ 9. yüzyıldan yaklaşık MÖ 5. yüzyıla kadar süren Asur yönetimine <a href="/wiki/Yeni_Asur_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yeni Asur Krallığı">Yeni Asur Krallığı</a> denmiştir. Bu dönemde yoğun bir yayılma politikası benimsenmiş, her kral sayısız sefer yapmıştır. Yine de güney Mezopotamya'da <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> egemenliğini korumuştur. Babil dışında <a href="/wiki/Urartular" title="Urartular">Urartular</a> ve <a href="/wiki/Medler" title="Medler">Medler</a> de bağımsız birer güç olarak konumlarını korumuşlardır. Bir dönem Asur zayıflasa da <a href="/wiki/III._Tiglat-Pileser" title="III. Tiglat-Pileser">III. Tukultī-Apil-Ešarra <i>(III. Tiglat-Pileser)</i></a> ile tekrar yükselmeye başlamış Urartu kralını yenmiş ve yayılma politikasıyla diğer önemli güçleri, Babil ve Medleri, rahatsız etmiştir. <a href="/wiki/II._Sargon" title="II. Sargon">II. Sargon</a> ve sonrasında Asur'un konumu daha da yükselmiş; Asur birçok krallığı egemenliği altına aldığı gibi <a href="/wiki/M%C4%B1s%C4%B1r" title="Mısır">Mısır</a>'a yapılan büyük seferlerle Mısır'ı da yağmalamıştır. <a href="/wiki/Yeni_Asur_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="Yeni Asur Krallığı">Yeni Asur Krallığı</a>'nın en geniş olduğu dönemde Medler ve Babilliler, <a href="/wiki/%C4%B0skitler" title="İskitler">İskitlerle</a> birleşerek <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a>'a savaş açmış ve sonunda Asur'un yıkılmasına neden olmuştur. </p><p>Yeni Asur Krallığı sonrası dönemde Babil yükselişe geçmiş ve <a href="/w/index.php?title=Yeni_Babil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yeni Babil (sayfa mevcut değil)">Yeni Babil</a> olarak anılan bir dönem başlamıştır. Yeni Babil, Asur'un bütün topraklarına egemen olduğu gibi çevre krallıklara birçok sefer düzenlemiştir. Bu sıralarda <a href="/wiki/Medler" title="Medler">Medler</a> <a href="/wiki/Urartu" class="mw-redirect" title="Urartu">Urartu</a> devletine son vermiştir. <a href="/wiki/M%C3%96_539" title="MÖ 539">MÖ 539</a> yılında <a href="/wiki/Pers" class="mw-redirect" title="Pers">Perslerin</a> <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>'i ele geçirmesiyle <a href="/w/index.php?title=Yeni_Babil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yeni Babil (sayfa mevcut değil)">Yeni Babil</a> son bulmuştur. Bu dönem ve sonrasında Persler tüm Mezopotamya'yı egemenlikleri altına almışlardır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sonraki_dönemlerde_Mezopotamya"><span id="Sonraki_d.C3.B6nemlerde_Mezopotamya"></span>Sonraki dönemlerde Mezopotamya</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Sonraki dönemlerde Mezopotamya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sonraki dönemlerde Mezopotamya"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mezopotamya <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_%C4%B0skender" class="mw-redirect" title="Büyük İskender">Büyük İskender</a>'in Persleri egemenliği altına alışına kadar Perslerin egemenliği altında olmuştur. Daha sonra bir süre Pers imparatorluklarının egemenliği altında kalmış, daha sonra <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romalılar</a> kuzeybatı bölümünü egemenlikleri altına almışlardır. Pers <a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Sasani İmparatorluğu">Sasani</a> İmparatorluğu döneminde egemenlikleri altındaki Mezopotamya'nın büyük kısmı <i>Del-i Iranşahr</i> yani "İran'ın Kalbi" olarak anılmaya başlanır ve başkent Mezopotamya'da yer alır. M.S. <a href="/wiki/7._y%C3%BCzy%C4%B1l" title="7. yüzyıl">7. yüzyılın</a> erken dönemlerinde <a href="/w/index.php?title=Arap_halifeleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arap halifeleri (sayfa mevcut değil)">Arap halifeleri</a> <a href="/wiki/%C5%9Eam" title="Şam">Şam</a>'ı kontrol altına alır ve zaman içinde Mezopotamya Arapların egemenliği altında tekrar birleşir. Yine de bu dönemde iki vilayet şeklinde idare edilir: kuzeyde <a href="/wiki/Musul" title="Musul">Musul</a> başkent, güneyde <a href="/wiki/Ba%C4%9Fdat" title="Bağdat">Bağdat</a> başkenttir ki Bağdat daha sonra <a href="/wiki/Hil%C3%A2fet" title="Hilâfet">hilafetin</a> de başkenti olur ve 1258 yılına kadar böyle kalır. 1508-1534 arasında Safaviler kısa bir dönem için Mezopotamya'yı kontrolleri altına alsalar da 1535'te Osmanlılar (Türkler) Bağdat'ı egemenlikleri altına alırlar. <a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Osmanlı İmparatorluğu">Osmanlı Devleti</a>'nin egemenliği sırasında Mezopotamya üç vilayete ayrılarak idare edilir: Musul, Bağdat ve Basra. <a href="/wiki/I._D%C3%BCnya_Sava%C5%9F%C4%B1" title="I. Dünya Savaşı">I. Dünya Savaşı</a>'nın sonunda Mezopotamya kısa bir süre için <a href="/wiki/%C4%B0ngiltere" title="İngiltere">İngilizlerin</a> yönetimine geçer ve İngilizler bugünkü <a href="/wiki/Suriye" title="Suriye">Suriye</a> ve <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a>'ı bir Haşimi yöneticiye bağlı bir devlet olarak kurar. 1920'de İngilizler tarafından Irak ulus devleti kurulur ki bugünkü Irak sınırlarının yanı sıra bugünkü <a href="/wiki/Kuveyt" title="Kuveyt">Kuveyt</a>, Irak sınırlarına dahildir. Daha sonra 1961 yılında Kuveyt bağımsızlığını ilan eder. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eğitim_ve_bilim"><span id="E.C4.9Fitim_ve_bilim"></span>Eğitim ve bilim</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Eğitim ve bilim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Eğitim ve bilim"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Yazının_gelişimi"><span id="Yaz.C4.B1n.C4.B1n_geli.C5.9Fimi"></span>Yazının gelişimi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Yazının gelişimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yazının gelişimi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İlk yazı denemeleri <a href="/wiki/Piktogram" title="Piktogram">piktogramlardan</a> geliştirilmiştir. Bunlar hikâyeleri, tarihi ve bazı olayları anlatan tabletlere çizilmiş resimlerdir. Daha sonraları farklı harfler için farklı işaretler geliştirmeye başlarlar ki buna <a href="/wiki/%C3%87ivi_yaz%C4%B1s%C4%B1" title="Çivi yazısı">çivi yazısı</a> denilmiştir. Bu yeni yazı türü kısa sürede yaygınlaşır ve <a href="/wiki/Piktogram" title="Piktogram">piktogramlardan</a> daha fazla kullanılmaya başlar. Harfler, <a href="/wiki/Kil_tablet" title="Kil tablet">kil tabletler</a> üzerine çizilir ve pişirilirdi. arkeologlar tarafından C Tapınağı olarak tanımlanan ve tanrıça <a href="/wiki/%C4%B0nanna" title="İnanna">İnanna</a>'ya adanmış <a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a>'taki É tapınağında yedi arkaik tablet de dahil olmak üzere en eski çivi yazılı metinler keşfedilmiştir.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Erken dönem <a href="/wiki/Logografik" class="mw-redirect" title="Logografik">logografik</a> çivi yazısını öğrenmek zorlu bir görevdi ve uzun yıllar süren bir eğitim gerektiriyordu. Sonuç olarak, sadece sınırlı sayıda kişi kâtip olmak ve bu eğitimden geçmek için seçilmiştir. Mezopotamya nüfusunun daha büyük bir kısmı Sargon'un yönetimi sırasında daha erişilebilir bir hece yazısının benimsenmesine kadar okuryazar hale gelmedi. Okuryazarlığın yayılmasında çok önemli bir rol oynayan Eski Babil yazıcı okullarının arkeolojik kalıntılarında geniş metin koleksiyonları bulunmuştur.<sup id="cite_ref-woods2_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-woods2-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kesin zamanlaması hâlâ tartışılsa da, MÖ 3. binyıldan 2. binyıla geçişte Mezopotamya'da konuşulan dil olarak Sümercenin yerini yavaş yavaş <a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a> almıştır. Bu değişime rağmen Sümerce Mezopotamya'da MS 1. yüzyıla kadar kutsal, törensel, edebi ve bilimsel amaçlarla kullanılmaya devam etmiştir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Matematik,_tıp_ve_astronomi"><span id="Matematik.2C_t.C4.B1p_ve_astronomi"></span>Matematik, tıp ve astronomi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Matematik, tıp ve astronomi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Matematik, tıp ve astronomi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mezopotamyalılar iki <a href="/wiki/Say%C4%B1_sistemi" class="mw-redirect" title="Sayı sistemi">sayı sistemine</a> sahipti. <a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerler</a>, zamanı altmış dakikalık saatlerde ölçen ilk insanlardır ve haftada yedi günlük bir <a href="/wiki/Takvim" title="Takvim">takvim</a> de oluşturmuşlardır. <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babilli</a> astronomlar gün dönümü ve tutulmaları hesaplayabiliyorlardı. <a href="/wiki/Astronomi" title="Astronomi">Astronominin</a> gelişimi din ve mitoloji ile iç içedir zira insanlar astronominin bir amacı olduğuna inanıyorlar ve ona bazı dini veya mistik unsurlar yüklüyorlardı. Örneğin tutulmalar kötüye işaretti. Her ne kadar <a href="/wiki/Anatomi" title="Anatomi">anatomi</a> ve <a href="/wiki/T%C4%B1p" title="Tıp">tıp</a> konusunda bilgileri olmasa da tıbbi tanı listeleri oluşturmuşlar, hastalıkları gözlemlemişlerdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mezopotamya_dilleri">Mezopotamya dilleri</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Mezopotamya dilleri" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Mezopotamya dilleri"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mezopotamya büyük oranda göç almış, birçok kavime ev sahipliği yapmıştır. Fakat göç eden toplulukların çoğu var olan Mezopotamya kültürünü benimsemiş, ayrı bir kültür veya dil olarak barınamamıştır. Bu nedenle Mezopotamya'da var olmuş çoğu halkın, yazılı kayıtlar sayesinde, sadece isimleri bilinmektedir. </p><p>Bugüne ulaşan çivi yazılı kayıtlar, tabletler sayesinde Mezopotamya'nın en yaygın dillerinin <a href="/wiki/S%C3%BCmerce" title="Sümerce">Sümerce</a> ve <a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a> olduğu söylenebilir. Bu dillerden Sümerce <a href="/wiki/%C4%B0zole_Dil" class="mw-redirect" title="İzole Dil">izole dil</a> olarak sınıflandırılırken, Akadca'nın <a href="/wiki/Sami_dilleri" title="Sami dilleri">Sami dillere</a> ait olduğu görüşü hakimdir. Bu iki dil <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> ve <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a>'da da Sümer ve Akadlar'ın yıkılmasından sonra varlıklarını sürdürmüş; ancak ilerleyen zamanlarda, ilk Sümerce, daha sonra da Akadca yerini <a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a> gibi dillere bırakmıştır.<sup id="cite_ref-woods_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-woods-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bunların dışında <a href="/wiki/Hurriler" title="Hurriler">Hurrilerin</a> Mezopotamya'ya girişi ve daha sonra <a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitannilerin</a> liderliğinde önemli bir siyasi konuma gelmeleriyle <a href="/wiki/Hurrice" title="Hurrice">Hurrice</a> de, en azından bir dönem için, Mezopotamya'nın önemli dillerinden biri sayılmıştır. Mezopotamya dilleri içinde Sümerce gibi <a href="/wiki/Elamca" title="Elamca">Elamca</a> da bir <a href="/wiki/%C4%B0zole_dil" title="İzole dil">izole dildir</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hukuk">Hukuk</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Hukuk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Hukuk"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Hammurabi" title="Hammurabi">Hammurabi</a> kendi yasaları ile ünlü kraldır, <a href="/wiki/Hammurabi_Kanunlar%C4%B1" title="Hammurabi Kanunları">Hammurabi Kanunları</a> (M.Ö 1780) bulunmuş en eski kanunlar olup eski Mezopotamya'dan günümüze en iyi korunarak gelebilmiş eserdir. Kanunlar 282 adet yasa içerir. Hukukun temeli atılan Mezopotamya'da Hammurabi Kanunlarında yer alan, evlilik ile ilgili kurallar da <a href="/wiki/Medeni_hukuk" title="Medeni hukuk">medeni hukukun</a> temeli olmuştur.<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Din_ve_mitoloji">Din ve mitoloji</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Din ve mitoloji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Din ve mitoloji"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Antik_Mezopotamya_dini" title="Antik Mezopotamya dini">Antik Mezopotamya dini</a></div> <p><a href="/wiki/Antik_Mezopotamya_dini" title="Antik Mezopotamya dini">Antik Mezopotamya dini</a>, kayıtları bilinen en eski dindir. Antik Mezopotamya dininin temelleri <a href="/w/index.php?title=Erken_S%C3%BCmer_Hanedanlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erken Sümer Hanedanları (sayfa mevcut değil)">Erken Sümer Hanedanları</a> tarafından atılmış, daha sonra oluşan uygarlıklar ve bölgeye yerleşen kavimler bu dini yapıyı benimsemiştirler. Her ne kadar bölgenin bölümleri arasında farklılık gözlense de temel dini figürler, destanlar ve inanışlar aynı kalmıştır. </p><p>Sümerce "evren" sözcüğü <i>an-ki</i>'dir. Bu tanrı <a href="/wiki/An" class="mw-redirect" title="An">An</a> (veya <i>Anu</i>) ve tanrıça <a href="/wiki/Ki" class="mw-redirect" title="Ki">Ki</a>'yi işaret eder. Bu çiftin çocuğu Enlil, hava tanrısıdır ve zamanla Sümerlerin ve daha sonraki kavimlerin baş tanrısı olmuştur. </p><p>Destanlar çoğu zaman hem tarihi, hem de dini/mitolojik öğeler taşımaktaydı. Yine tarihi kayıtlarda da dini ve mitolojik unsurlara rastlanır; örneğin kral listelerinde mitolojik unsurlarla gerçekler karışık biçimdedir. Daha sonraları ortaya çıkan birçok dinde de geçen ve araştırmacılarca Mezopotamya kaynaklı olduğu düşünülen anlatılara "Tufan" ve "Yaratılış" örnek olarak verilebilir. </p><p><a href="/wiki/Mezopotamya_mitolojisi" title="Mezopotamya mitolojisi">Mezopotamya mitolojisi</a> <a href="/wiki/S%C3%BCmer" class="mw-redirect" title="Sümer">Sümer</a>, <a href="/wiki/Akad" title="Akad">Akad</a>, <a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> ve <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> odaklı olmakla beraber bölgeyi etkilemiş sayısız halkın mitolojilerinden yoğun biçimde etkilenmiştir. Politeistik bir din olan Mezopotamya dininin tanrı ve tanrıçaları zaman içinde isim değiştirse de özellikleri genelde aynı kalmıştır. Bazı önemli tanrı ve tanrıçalar şunlardır: </p> <ul><li><a href="/wiki/An" class="mw-redirect" title="An">An</a>, Sümer gök tanrısı daha sonraları <i>Anu</i> olarak anılmaya başlanır. <a href="/wiki/Ki" class="mw-redirect" title="Ki">Ki</a> ile evlidir fakat diğer Mezopotamya dinlerinde <a href="/w/index.php?title=Ura%C5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uraš (sayfa mevcut değil)">Uraš</a> olarak anılan bir eşi vardır.</li> <li><a href="/wiki/Marduk" title="Marduk">Marduk</a>, <a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a>'in baş tanrısı.</li> <li><a href="/wiki/Gula" class="mw-redirect" title="Gula">Gula</a> veya diğer bölgelerde <i>Ninişina</i>, <a href="/wiki/%C5%9Eifa" class="mw-redirect" title="Şifa">şifa</a> tanrıçasıydı. Birisi hastalandığında şifa için ona dua edilirdi.</li> <li><a href="/wiki/Nanna" class="mw-redirect" title="Nanna">Nanna</a> (bazı bölgelerde <i>Suen</i>, <i>Nanna-Suen</i> veya <i>Sin</i>), ay tanrısı. <a href="/wiki/Enlil" title="Enlil">Enlil</a>'in çocuklarındandı.</li> <li><a href="/wiki/Utu" title="Utu">Utu</a> (<i>Šamaš</i> veya <i>Sahamaş</i>), güneş tanrısı.</li> <li><a href="/wiki/%C4%B0%C5%9FTar" class="mw-redirect" title="İşTar">İşTar</a>, Asurlu aşk ve cinsellik tanrıçası. Sümer tanrıçası <a href="/wiki/%C4%B0nanna" title="İnanna">İnanna</a>'dan köken aldığı düşünülür.</li> <li><a href="/wiki/Enlil" title="Enlil">Enlil</a>, Mezopotamya dininin en güçlü tanrısı olarak görülürdü. Karısı <a href="/wiki/Ninlil" title="Ninlil">Ninlil</a> çocukları ise: <a href="/wiki/%C4%B0nanna" title="İnanna">İnanna</a>, <a href="/w/index.php?title=I%C5%A1kur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iškur (sayfa mevcut değil)">Iškur</a>, <a href="/w/index.php?title=Nanna-Suen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanna-Suen (sayfa mevcut değil)">Nanna-Suen</a>, <a href="/wiki/Nergal" title="Nergal">Nergal</a>, <a href="/wiki/Ninurta" title="Ninurta">Ninurta</a>, <a href="/wiki/Pabilsag" class="mw-redirect" title="Pabilsag">Pabilsag</a>, <a href="/w/index.php?title=Nu%C5%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nuşu (sayfa mevcut değil)">Nuşu</a>, <a href="/wiki/Utu" title="Utu">Utu</a>, <a href="/w/index.php?title=Ura%C5%A1_Zababa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uraš Zababa (sayfa mevcut değil)">Uraš Zababa</a> ve <a href="/w/index.php?title=Ennungi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ennungi (sayfa mevcut değil)">Ennungi</a>.</li> <li><a href="/wiki/Nabu" title="Nabu">Nabu</a>, yazı ve bilgelik tanrısı.</li> <li><a href="/wiki/Ninurta" title="Ninurta">Ninurta</a>, Sümer savaş tanrısı.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zigguratlar"><a href="/wiki/Ziggurat" title="Ziggurat">Zigguratlar</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: Zigguratlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Zigguratlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Ziggurat" title="Ziggurat">Zigguratlar</a> Mezopotamya'da <a href="/wiki/Kil" title="Kil">kil</a> ve <a href="/wiki/Bal%C3%A7%C4%B1k" title="Balçık">balçıktan</a> yapılan tapınaklardır. Zigguratlar 7 katlı olup 3 ana bölümden oluşur. İlk katlar erzak deposu, orta katlar okul ve tapınak, son (yani en yüksek) katlar ise <a href="/wiki/Rasathane" class="mw-redirect" title="Rasathane">rasathane</a> olarak kullanılmıştır. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ayrıca_bakınız"><span id="Ayr.C4.B1ca_bak.C4.B1n.C4.B1z"></span>Ayrıca bakınız</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: Ayrıca bakınız" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Ayrıca bakınız"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Mavera%C3%BCnnehir" class="mw-redirect" title="Maveraünnehir">Maveraünnehir</a></li> <li><a href="/wiki/Neolitik" class="mw-redirect" title="Neolitik">Neolitik</a> <a href="/w/index.php?title=Cermo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cermo (sayfa mevcut değil)">Çermo</a> (<a href="/wiki/Jarmo" title="Jarmo">Jarmo</a>), <a href="/w/index.php?title=Tell_Ebu_Hureyre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tell Ebu Hureyre (sayfa mevcut değil)">Tell Ebu Hureyre</a>.</li> <li><a href="/wiki/Halaf_K%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" class="mw-redirect" title="Halaf Kültürü">Halaf Dönemi</a></li> <li><a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk dönemi</a></li></ul> <p>Bölgedeki erken dönem kentleri: </p> <ul><li>Aşağı Mezopotamya/<a href="/wiki/S%C3%BCmer" class="mw-redirect" title="Sümer">Sümer</a> <ul><li><a href="/wiki/Uruk" title="Uruk">Uruk</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0sin_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" class="mw-redirect" title="İsin Krallığı">İsin</a></li> <li><a href="/wiki/Laga%C5%9F" title="Lagaş">Lagaş</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Akkad" class="mw-redirect" title="Akkad">Akkad</a> <ul><li><ul><li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ki%C5%9F" title="Kiş">Kiş</a></li> <li><a href="/wiki/Nippur" title="Nippur">Nippur</a></li></ul></li> <li>Yukarı Mezopotamya/<a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> <ul><li><a href="/wiki/Asur" title="Asur">Asur</a> veya <i>Assur</i></li> <li><a href="/wiki/Nineveh" class="mw-redirect" title="Nineveh">Nineveh</a></li> <li><a href="/wiki/Mari_(antik_kent)" title="Mari (antik kent)">Mari</a></li> <li><a href="/wiki/Halep" title="Halep">Halep</a></li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konuyla_ilgili_yayınlar"><span id="Konuyla_ilgili_yay.C4.B1nlar"></span>Konuyla ilgili yayınlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Konuyla ilgili yayınlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuyla ilgili yayınlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070506070651/http://www.iletisim.com.tr/iletisim/book.aspx?bid=964">Michael Roaf, <i>Mezopotamya ve Eski Yakındoğu</i>, İletişim Yayınları</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060519003922/http://www.iletisim.com.tr/iletisim/book.aspx?bid=1209">Kemalettin Köroğlu, <i>Eski Mezopotamya Tarihi</i>, İletişim Yayınları</a></li> <li>Hand J. Nissen, <i>Ana Hatlarıyla Mezopotamya</i>, <a href="/w/index.php?title=Arkeoloji_ve_Sanat_Yay%C4%B1nlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arkeoloji ve Sanat Yayınları (sayfa mevcut değil)">Arkeoloji ve Sanat Yayınları</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/">A Dweller in Mesopotamia</a> 25 Mayıs 2005 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050525231213/http://fax.libs.uga.edu/ds49x2xm465d/">arşivlendi</a>., being the adventures of an official artist in the Garden of Eden, by Donald Maxwell, 1921 <i>(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; <a href="/wiki/DjVu" title="DjVu">DjVu</a> & <a rel="nofollow" class="external text" href="http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/1f/dweller_in_mesopotamia.pdf">layered PDF</a> 6 Eylül 2005 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050906055955/http://fax.libs.uga.edu/DS49x2xM465D/1f/dweller_in_mesopotamia.pdf">arşivlendi</a>. format)</i></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/">Mesopotamian Archaeology</a> 15 Şubat 2005 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050215054649/http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/">arşivlendi</a>., by Percy S. P. Handcock, 1912 <i>(a searchable facsimile at the University of Georgia Libraries; <a href="/wiki/DjVu" title="DjVu">DjVu</a> & <a rel="nofollow" class="external text" href="http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/1f/mesopotamian_archaeology.pdf">layered PDF</a> 7 Ekim 2005 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051007220405/http://fax.libs.uga.edu/DS69x5xH236M/1f/mesopotamian_archaeology.pdf">arşivlendi</a>. format)</i></li> <li>A Companion to the Ancient Middle East, edited by Daniel Snell (Malden 2004)</li> <li><a href="/wiki/Dholavira" title="Dholavira">Dholavira</a> Ancient Metropolitan City.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560057">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560105">@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sistersitebox{display:none!important}}</style><div class="side-box side-box-right"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33560075">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons'ta <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mesopotamia" class="extiw" title="commons:Mesopotamia">Mezopotamya</a></b></i> ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/dersler/projeler/bto102_bahar04/polat.html">Mezopotamya Uygarlıkları, Vahap Polat, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi</a> 13 Ocak 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060113152217/http://yunus.hacettepe.edu.tr/~sadi/dersler/projeler/bto102_bahar04/polat.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060513104623/http://fef.marmara.edu.tr/tarih/koroglu/mezopotamya.htm">Mezopotamya Bibliyografyası</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&veaction=edit&section=19" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya&action=edit&section=19" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text">Britannica</span> </li> <li id="cite_note-2"><strong><a href="#cite_ref-2">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150518071445/http://haberdesin.com/ekonomi/erbil-dubaiye-rakip-oldu">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 18 Mayıs 2015 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://haberdesin.com/ekonomi/erbil-dubaiye-rakip-oldu">kaynağından</a> arşivlendi<span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2015</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fhaberdesin.com%2Fekonomi%2Ferbil-dubaiye-rakip-oldu&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><strong><a href="#cite_ref-3">^</a></strong> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <cite class="kaynak ansiklopedi">Hogg, Hope Waddell (1911). "<a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Mesopotamia" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Mesopotamia">Mesopotamia</a>". Chisholm, Hugh (Ed.). <i><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica%27n%C4%B1n_on_birinci_bask%C4%B1s%C4%B1" title="Encyclopædia Britannica'nın on birinci baskısı">Encyclopædia Britannica</a></i>. <b>18</b> (11. bas.). Cambridge University Press. ss. 179–187.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Mesopotamia&rft.btitle=Encyclop%C3%A6dia+Britannica&rft.pages=179-187&rft.edition=11.&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1911&rft.aulast=Hogg&rft.aufirst=Hope+Waddell&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><strong><a href="#cite_ref-4">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFFinkelstein1962" class="kaynak">Finkelstein, J.J. (1962), "Mesopotamia", <i>Journal of Near Eastern Studies</i>, <b>21</b> (2), ss. 73-92, <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086/371676">10.1086/371676</a>, <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0022-2968">0022-2968</a>, <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/543884">543884</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Near+Eastern+Studies&rft.atitle=Mesopotamia&rft.volume=21&rft.issue=2&rft.pages=73-92&rft.date=1962&rft.issn=0022-2968&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F543884&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F371676&rft.aulast=Finkelstein&rft.aufirst=J.J.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-fosterpolingerfoster-5"><strong><a href="#cite_ref-fosterpolingerfoster_5-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFFosterPolinger_Foster2009" class="kaynak">Foster, Benjamin R.; Polinger Foster, Karen (2009), <i>Civilizations of ancient Iraq</i>, Princeton: Princeton University Press, <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-691-13722-3" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-691-13722-3">978-0-691-13722-3</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Civilizations+of+ancient+Iraq&rft.place=Princeton&rft.pub=Princeton+University+Press&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-691-13722-3&rft.aulast=Foster&rft.aufirst=Benjamin+R.&rft.au=Polinger+Foster%2C+Karen&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-matthews2003-6"><strong><a href="#cite_ref-matthews2003_6-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMatthews2003" class="kaynak">Matthews, Roger (2003), <i>The archaeology of Mesopotamia. Theories and approaches</i>, Approaching the past, Milton Square: Routledge, <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-415-25317-8" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-415-25317-8">978-0-415-25317-8</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+archaeology+of+Mesopotamia.+Theories+and+approaches&rft.place=Milton+Square&rft.series=Approaching+the+past&rft.pub=Routledge&rft.date=2003&rft.isbn=978-0-415-25317-8&rft.aulast=Matthews&rft.aufirst=Roger&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-miqueletal-7"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-miqueletal_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-miqueletal_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMiquelBriceSourdelAubin2011" class="kaynak">Miquel, A.; Brice, W.C.; Sourdel, D.; Aubin, J.; Holt, P.M.; Kelidar, A.; Blanc, H.; MacKenzie, D.N.; Pellat, Ch. (2011), "ʿIrāḳ", Bearman, P.; van Donzel; Heinrichs, W.P. (Ed.), <i>Encyclopaedia of Islam, Second Edition</i>, Leiden: Brill Online, <a href="/wiki/OCLC" title="OCLC">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/624382576">624382576</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%CA%BFIr%C4%81%E1%B8%B3&rft.btitle=Encyclopaedia+of+Islam%2C+Second+Edition&rft.place=Leiden&rft.pub=Brill+Online&rft.date=2011&rft_id=info%3Aoclcnum%2F624382576&rft.aulast=Miquel&rft.aufirst=A.&rft.au=Brice%2C+W.C.&rft.au=Sourdel%2C+D.&rft.au=Aubin%2C+J.&rft.au=Holt%2C+P.M.&rft.au=Kelidar%2C+A.&rft.au=Blanc%2C+H.&rft.au=MacKenzie%2C+D.N.&rft.au=Pellat%2C+Ch.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Bilinmeyen parametre <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|Editör3-ilk=</code> görmezden gelindi (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|editör3-ilk=</code> kullanımı öneriliyor) (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#parameter_ignored_suggest" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>); </span><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Bilinmeyen parametre <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|Editör4-ilk=</code> görmezden gelindi (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|editör4-ilk=</code> kullanımı öneriliyor) (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#parameter_ignored_suggest" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>); </span><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Bilinmeyen parametre <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|Editör3-son=</code> görmezden gelindi (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|editör3-son=</code> kullanımı öneriliyor) (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#parameter_ignored_suggest" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>); </span><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">Bilinmeyen parametre <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|Editör2-son=</code> görmezden gelindi (<code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|editör2-son=</code> kullanımı öneriliyor) (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#parameter_ignored_suggest" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>); </span><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">r <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|ad2=</code> eksik <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|soyadı2=</code> (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#first_missing_last" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>); </span><span style="font-size:100%" class="error citation-comment">r eksik <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|soyadı3=</code> (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#missing_name" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-bahrani-8"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-bahrani_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-bahrani_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFBahrani1998" class="kaynak">Bahrani, Z. (1998), "Conjuring Mesopotamia: imaginative geography a world past", Meskell, L. (Ed.), <i>Arkeoloji ateş altında: Nationalism, politics and heritage in the Eastern Mediterranean and Middle East</i>, Londra: Routledge, ss. 159-174, <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-415-19655-0" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-415-19655-0">978-0-415-19655-0</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Conjuring+Mesopotamia%3A+imaginative+geography+a+world+past&rft.btitle=Arkeoloji+ate%C5%9F+alt%C4%B1nda%3A+Nationalism%2C+politics+and+heritage+in+the+Eastern+Mediterranean+and+Middle+East&rft.place=Londra&rft.pages=159-174&rft.pub=Routledge&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-415-19655-0&rft.aulast=Bahrani&rft.aufirst=Z.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><strong><a href="#cite_ref-9">^</a></strong> <span class="reference-text">Scheffler, Thomas; 2003. "'Fertile crescent', 'Orient', 'Middle East': the changing mental maps of Southeast Asia", <i>European Review of History</i> 10/2: 253-272.</span> </li> <li id="cite_note-10"><strong><a href="#cite_ref-10">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Guo, Rongxing (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Nz8UDgAAQBAJ&pg=PA23"><i>An Economic Inquiry into the Nonlinear Behaviors of Nations: Dynamic Developments and the Origins of Civilizations</i></a>. Palgrave Macmillan. s. 23. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9783319487724" title="Özel:KitapKaynakları/9783319487724">9783319487724</a>. 14 Nisan 2021 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210414130750/https://books.google.com/books?id=Nz8UDgAAQBAJ&pg=PA23">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">8 Temmuz</span> 2019</span>. <q>It was not until the widespread use of a syllabic script was adopted under Sargon's rule that significant portions of Sumerian population became literate.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+Economic+Inquiry+into+the+Nonlinear+Behaviors+of+Nations%3A+Dynamic+Developments+and+the+Origins+of+Civilizations&rft.pages=23&rft.pub=Palgrave+Macmillan&rft.date=2017&rft.isbn=9783319487724&rft.aulast=Guo&rft.aufirst=Rongxing&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DNz8UDgAAQBAJ%26pg%3DPA23&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMezopotamya" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-woods2-11"><strong><a href="#cite_ref-woods2_11-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Woods C. 2006 "Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian". In S.L. Sanders (ed) <i>Margins of Writing, Origins of Culture</i>: 91–120 Chicago <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://oi.uchicago.edu/pdf/OIS2.pdf">[1]</a> 29 Nisan 2013 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130429121058/http://oi.uchicago.edu/pdf/OIS2.pdf">arşivlendi</a>.</span> </li> <li id="cite_note-woods-12"><strong><a href="#cite_ref-woods_12-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Woods C. 2006 "Bilingualism, Scribal Learning, and the Death of Sumerian". In S.L. Sanders (ed) <i>Margins of Writing, Origins of Culture</i>: 91–120 Chicago <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://oi.uchicago.edu/pdf/OIS2.pdf">[2]</a> 29 Nisan 2013 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130429121058/http://oi.uchicago.edu/pdf/OIS2.pdf">arşivlendi</a>.</span> </li> </ol></div> <ul><li><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Mesopotamia&oldid=52521795">10 Mayıs 2006 tarihli İngilizce Vikipedi Mezopotamya maddesinden alıntı içerir.</a></li> <li>Kemalettin Köroğlu, <i>Eski Mezopotamya Tarihi</i>, İletişim Yayınları</li> <li>Kemalettin Köroğlu, <i>Tarih Öncesinden Perslere Kadar Mezopotamya</i>, s.16-s.27, Toplumsal Tarih, Aylık Tarih Dergisi, Sayı:149, Mayıs 2006.</li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Antik_Mezopotamya" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1" title="Şablon:Antik Mezopotamya konuları"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1" title="Şablon tartışma:Antik Mezopotamya konuları"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Antik_Mezopotamya_konular%C4%B1&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Antik_Mezopotamya" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Antik Mezopotamya</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_co%C4%9Frafyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya coğrafyası (sayfa mevcut değil)">Coğrafya</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Modern</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Basra_K%C3%B6rfezi" title="Basra Körfezi">Basra Körfezi</a></li> <li><a href="/wiki/Yukar%C4%B1_Mezopotamya" title="Yukarı Mezopotamya">Yukarı Mezopotamya</a></li> <li><a href="/wiki/Dicle-F%C4%B1rat_havzas%C4%B1" title="Dicle-Fırat havzası">Dicle-Fırat havzası</a> <ul><li><a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle</a></li> <li><a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_Batakl%C4%B1klar%C4%B1" title="Mezopotamya Bataklıkları">Mezopotamya Bataklıkları</a></li> <li><a href="/wiki/Suriye_%C3%87%C3%B6l%C3%BC" title="Suriye Çölü">Suriye Çölü</a></li> <li><a href="/wiki/Toros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Toros Dağları">Toros Dağları</a></li> <li><a href="/wiki/Zagros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Zagros Dağları">Zagros Dağları</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Antik</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a></li> <li><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asur</a></li> <li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></li> <li><a href="/wiki/Chaldea" class="mw-redirect" title="Chaldea">Keldan</a></li> <li><a href="/wiki/Elam" title="Elam">Elam</a></li> <li><a href="/wiki/Hattiler" title="Hattiler">Hatti</a></li> <li><a href="/wiki/Med_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Med İmparatorluğu">Med</a></li> <li><a href="/wiki/Hurri" class="mw-redirect" title="Hurri">Hurri</a></li> <li><a href="/wiki/Mitanni" title="Mitanni">Mitanni</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümer</a></li> <li><a href="/wiki/Urartular" title="Urartular">Urartu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Antik_Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu_%C5%9Fehirleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antik Yakın Doğu şehirleri (sayfa mevcut değil)">Şehirler</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg" class="mw-file-description" title="Antik Mezopotamya silindir mühürü"><img alt="Antik Mezopotamya silindir mühürü" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/150px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg" decoding="async" width="150" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/225px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg/300px-Cylinder_seal_lions_Louvre_MNB1167_n2.jpg 2x" data-file-width="1550" data-file-height="1900" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya tarihi (sayfa mevcut değil)">Tarih</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tarih öncesi</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/A%C5%9F%C3%B6lyen" title="Aşölyen">Aşölyen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mousteryan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mousteryan (sayfa mevcut değil)">Mousteryan</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zarziyan_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zarziyan kültürü (sayfa mevcut değil)">Zarziyan</a></li> <li><a href="/wiki/Natufyan_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Natufyan kültürü">Natufyan</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87anak_%C3%87%C3%B6mlek_%C3%96ncesi_Neolitik_A" title="Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A">Çanak Çömlek Öncesi Neolitik A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%87anak_%C3%87%C3%B6mlek_%C3%96ncesi_Neolitik_B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çanak Çömlek Öncesi Neolitik B (sayfa mevcut değil)">Çanak Çömlek Öncesi Neolitik B</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hassuna_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hassuna kültürü (sayfa mevcut değil)">Hassuna</a>/<a href="/w/index.php?title=Samarra_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samarra kültürü (sayfa mevcut değil)">Samarra</a></li> <li><a href="/wiki/Halaf_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Halaf kültürü">Halaf</a></li> <li><a href="/wiki/Obeyd_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Obeyd kültürü">Obeyd</a></li> <li><a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cemdet_Nasr_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cemdet Nasr dönemi (sayfa mevcut değil)">Cemdet Nasr</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tarih</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=S%C3%BCmer_Erken_Hanedanl%C4%B1k_D%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sümer Erken Hanedanlık Dönemi (sayfa mevcut değil)">Erken Hanedanlık</a></li> <li><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad</a></li> <li><a href="/wiki/Simurrum" title="Simurrum">Simurrum</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Ur_Hanedan%C4%B1" title="Üçüncü Ur Hanedanı">III. Ur</a></li> <li><a href="/wiki/Birinci_Babil_Hanedan%C4%B1" title="Birinci Babil Hanedanı">Eski Babil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kasitler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kasitler (sayfa mevcut değil)">Kasit</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Asur İmparatorluğu">Yeni Asur</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Babil_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Babil İmparatorluğu">Yeni Babil</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ahameni%C5%9F_Asur&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahameniş Asur (sayfa mevcut değil)">Ahameniş</a></li> <li><a href="/wiki/Seleukos_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Seleukos İmparatorluğu">Selevkos</a></li> <li><a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_(Roma_eyaleti)" class="mw-redirect" title="Mezopotamya (Roma eyaleti)">Roma</a></li> <li><a href="/wiki/Sasani_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Sasani İmparatorluğu">Sasani</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0ran%27da_%C4%B0slam" title="İran'da İslam">Müslüman fethi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Asuroloji" title="Asuroloji">Diller</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akadca" title="Akadca">Akadca</a></li> <li><a href="/wiki/Amorice" title="Amorice">Amorice</a></li> <li><a href="/wiki/Aramice" title="Aramice">Aramice</a></li> <li><a href="/wiki/Ebla_dili" title="Ebla dili">Eblaca</a></li> <li><a href="/wiki/Elam_dili" class="mw-redirect" title="Elam dili">Elamca</a></li> <li><a href="/wiki/Kut_dili" title="Kut dili">Kutça</a></li> <li><a href="/wiki/Hitit%C3%A7e" title="Hititçe">Hititçe</a></li> <li><a href="/wiki/Hurrice" title="Hurrice">Hurrice</a></li> <li><a href="/wiki/Luvi_dili" class="mw-redirect" title="Luvi dili">Luvice</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_Fars%C3%A7a" title="Orta Farsça">Orta Farsça</a></li> <li><a href="/wiki/Eski_Fars%C3%A7a" title="Eski Farsça">Eski Farsça</a></li> <li><a href="/wiki/Palaca" title="Palaca">Palaca</a></li> <li><a href="/wiki/Part%C3%A7a" title="Partça">Partça</a></li> <li><a href="/wiki/Proto-Ermenice" class="mw-redirect" title="Proto-Ermenice">Proto-Ermenice</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerce" title="Sümerce">Sümerce</a></li> <li><a href="/wiki/Urartuca" title="Urartuca">Urartuca</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kültür/Toplum</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Mezopotamya_mimarisi" title="Mezopotamya mimarisi">Mimarisi</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_sanat%C4%B1" title="Mezopotamya sanatı">Sanat</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87ivi_yaz%C4%B1s%C4%B1" title="Çivi yazısı">Çivi yazısı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Akad_edebiyat%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akad edebiyatı (sayfa mevcut değil)">Akad edebiyatı</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmer_edebiyat%C4%B1" title="Sümer edebiyatı">Sümer edebiyatı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mezopotamya_m%C3%BCzi%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mezopotamya müziği (sayfa mevcut değil)">Müzik</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_mitolojisi" title="Mezopotamya mitolojisi">Mitoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Antik_Mezopotamya_dini" title="Antik Mezopotamya dini">Din</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Arkeoloji</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak_Ulusal_M%C3%BCzesi" title="Irak Ulusal Müzesi">Irak Ulusal Müzesi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_arkeolojik_ya%C4%9Fma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta arkeolojik yağma (sayfa mevcut değil)">Yağma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tell (sayfa mevcut değil)">Tell</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Dünyanın_bölgeleri" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:D%C3%BCnyan%C4%B1n_b%C3%B6lgeleri" title="Şablon:Dünyanın bölgeleri"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:D%C3%BCnyan%C4%B1n_b%C3%B6lgeleri" title="Şablon tartışma:Dünyanın bölgeleri"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:D%C3%BCnyan%C4%B1n_b%C3%B6lgeleri&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Dünyanın_bölgeleri" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünyanın</a> bölgeleri</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><table style="width:100%; background:transparent;" cellspacing="0" cellpadding="3"> <tbody><tr> <td style="width:60px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Location_of_Africa.svg" class="mw-file-description" title="Afrika'nın konumu"><img alt="Afrika'nın konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Location_of_Africa.svg/60px-Location_of_Africa.svg.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Location_of_Africa.svg/90px-Location_of_Africa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Location_of_Africa.svg/120px-Location_of_Africa.svg.png 2x" data-file-width="585" data-file-height="299" /></a></span> </td><td style="width:5.5em;"><b><a href="/wiki/Afrika" title="Afrika">Afrika</a></b> </td><td style="width:30%; line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kuzey_Afrika" title="Kuzey Afrika">Kuzey</a> <small>(<a href="/wiki/Ma%C4%9Frip" title="Mağrip">Mağrip</a>)</small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Sahra_Alt%C4%B1_Afrika" title="Sahra Altı Afrika">Sahra Altı Afrika</a> <small>(<a href="/wiki/Orta_Afrika" title="Orta Afrika">Orta</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/G%C3%BCney_Afrika" title="Güney Afrika">Güney</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Bat%C4%B1_Afrika" title="Batı Afrika">Batı</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Afrika" title="Doğu Afrika">Doğu</a>)</small> </span> </td><td style="width:1%;">  </td><td style="width:60px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:WorldMap-MiddleEast.svg" class="mw-file-description" title="Orta Doğu'nun konumu"><img alt="Orta Doğu'nun konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/WorldMap-MiddleEast.svg/60px-WorldMap-MiddleEast.svg.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/WorldMap-MiddleEast.svg/90px-WorldMap-MiddleEast.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/WorldMap-MiddleEast.svg/120px-WorldMap-MiddleEast.svg.png 2x" data-file-width="863" data-file-height="443" /></a></span> </td><td style="width:6.0em;"><b><a href="/wiki/Orta_Do%C4%9Fu" title="Orta Doğu">Orta Doğu</a></b> </td><td style="width:28%; line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anadolu" title="Anadolu">Anadolu</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kafkasya" title="Kafkasya">Kafkasya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Levant" title="Levant">Levant</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Me%C5%9Frik" title="Meşrik">Meşrik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a class="mw-selflink selflink">Mezopotamya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0ran_platosu" title="İran platosu">İran platosu</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Arap_Yar%C4%B1madas%C4%B1" title="Arap Yarımadası">Arap Yarımadası</a> </span> </td></tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Location_of_America.svg" class="mw-file-description" title="Amerika'nın konumu"><img alt="Amerika'nın konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Location_of_America.svg/60px-Location_of_America.svg.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Location_of_America.svg/90px-Location_of_America.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Location_of_America.svg/120px-Location_of_America.svg.png 2x" data-file-width="585" data-file-height="299" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Amerika" title="Amerika">Amerika</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kuzey_Amerika" title="Kuzey Amerika">Kuzey</a> <small>(<a href="/wiki/Kuzey_Amerika" title="Kuzey Amerika">Kuzey</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Orta_Amerika" title="Orta Amerika">Orta</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Karayipler" title="Karayipler">Karayipler</a>)</small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCney_Amerika" title="Güney Amerika">Güney</a> <small>(<a href="/wiki/Patagonya" title="Patagonya">Patagonya</a>)</small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anglo-Amerika" title="Anglo-Amerika">Anglo</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Latin_Amerika" title="Latin Amerika">Latin</a> <small>(<a href="/wiki/Hispanik_Amerika" title="Hispanik Amerika">Hispanik</a>)</small></span> </td><td> </td><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:LocationAU2.svg" class="mw-file-description" title="Okyanusya'nın konumu"><img alt="Okyanusya'nın konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/LocationAU2.svg/60px-LocationAU2.svg.png" decoding="async" width="60" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/LocationAU2.svg/90px-LocationAU2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/LocationAU2.svg/120px-LocationAU2.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Okyanusya" title="Okyanusya">Okyanusya</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Avustralasya" title="Avustralasya">Avustralasya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Melanezya" title="Melanezya">Melanezya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Mikronezya" title="Mikronezya">Mikronezya</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Polinezya" title="Polinezya">Polinezya</a> </span> </td></tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Location_of_Asia.svg" class="mw-file-description" title="Asya'nın konumu"><img alt="Asya'nın konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Location_of_Asia.svg/60px-Location_of_Asia.svg.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Location_of_Asia.svg/90px-Location_of_Asia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Location_of_Asia.svg/120px-Location_of_Asia.svg.png 2x" data-file-width="585" data-file-height="299" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Asya" title="Asya">Asya</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bat%C4%B1_Asya" title="Batı Asya">Batı</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Asya" title="Doğu Asya">Doğu</a> <small>(<a href="/wiki/Uzak_Do%C4%9Fu" title="Uzak Doğu">Uzak Doğu</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Asya-Pasifik" title="Asya-Pasifik">Asya-Pasifik</a>)</small>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCneydo%C4%9Fu_Asya" title="Güneydoğu Asya">Güneydoğu</a> <small>(<a href="/wiki/Hindi%C3%A7in" title="Hindiçin">Hindiçin</a></small> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <small><a href="/wiki/Malay_Tak%C4%B1madalar%C4%B1" title="Malay Takımadaları">Malay Takımadaları</a>)</small>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCney_Asya" title="Güney Asya">Güney</a>  <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Orta_Asya" title="Orta Asya">Orta</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kuzey_Asya" title="Kuzey Asya">Kuzey</a> <small>(<a href="/wiki/Sibirya" title="Sibirya">Sibirya</a>)</small> </span> </td><td> </td><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:LocationPolarRegions.png" class="mw-file-description" title="Kutup bölgeleri'nin konumu"><img alt="Kutup bölgeleri'nin konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/LocationPolarRegions.png/60px-LocationPolarRegions.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/LocationPolarRegions.png/90px-LocationPolarRegions.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/LocationPolarRegions.png/120px-LocationPolarRegions.png 2x" data-file-width="2759" data-file-height="1404" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Kutuplar" class="mw-redirect" title="Kutuplar">Kutuplar</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><a href="/wiki/Arktika" title="Arktika">Arktika</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Antarktika" title="Antarktika">Antarktika</a> </td></tr><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Location_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Avrupa'nın konumu"><img alt="Avrupa'nın konumu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Location_of_Europe.svg/60px-Location_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="60" height="31" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Location_of_Europe.svg/90px-Location_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Location_of_Europe.svg/120px-Location_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="585" data-file-height="299" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Avrupa" title="Avrupa">Avrupa</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bat%C4%B1_Avrupa" title="Batı Avrupa">Batı</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Orta_Avrupa" title="Orta Avrupa">Orta</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Do%C4%9Fu_Avrupa" title="Doğu Avrupa">Doğu</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kuzey_Avrupa" title="Kuzey Avrupa">Kuzey</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCney_Avrupa" title="Güney Avrupa">Güney</a> </span> </td><td> </td><td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Location_Australia.svg" class="mw-file-description" title="Dünyadaki okyanuslar"><img alt="Dünyadaki okyanuslar" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Location_Australia.svg/60px-Location_Australia.svg.png" decoding="async" width="60" height="30" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Location_Australia.svg/90px-Location_Australia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Location_Australia.svg/120px-Location_Australia.svg.png 2x" data-file-width="940" data-file-height="477" /></a></span> </td><td><b><a href="/wiki/Okyanus" title="Okyanus">Okyanuslar</a></b> </td><td style="line-height:1.3em; text-align:left;"><span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Okyanus" title="Okyanus">Okyanus</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Arktik_Okyanusu" class="mw-redirect" title="Arktik Okyanusu">Arktik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Atlas_Okyanusu" title="Atlas Okyanusu">Atlas</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Hint_Okyanusu" title="Hint Okyanusu">Hint</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Okyanus" title="Büyük Okyanus">Pasifik</a> <b>·</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/G%C3%BCney_Okyanusu" title="Güney Okyanusu">Güney</a> </span> </td></tr> </tbody></table></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="22x20px&#124;border_&#124;alt=Irak&#124;link=Irak_Irak_konuları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Irak_konular%C4%B1" title="Şablon:Irak konuları"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Irak_konular%C4%B1" title="Şablon tartışma:Irak konuları"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Irak_konular%C4%B1&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="22x20px&#124;border_&#124;alt=Irak&#124;link=Irak_Irak_konuları" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span style="position:relative; bottom:1px;"><span class="bayraksimge"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Irak" title="Irak"><img alt="Irak" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/22px-Flag_of_Iraq.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/33px-Flag_of_Iraq.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Flag_of_Iraq.svg/44px-Flag_of_Iraq.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span></span> <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a> konuları</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Tarih" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Irak_tarihi" title="Irak tarihi">Tarih</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0.5em;padding-right:0.5em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/Irak_tarihi" title="Irak tarihi">Kronoloji</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Obeyd_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Obeyd kültürü">Obeyd kültürü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hassuna_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hassuna kültürü (sayfa mevcut değil)">Hassuna kültürü</a></li> <li><a href="/wiki/Halaf_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Halaf kültürü">Halaf kültürü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Halaf-Obeyd_Ge%C3%A7i%C5%9F_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halaf-Obeyd Geçiş dönemi (sayfa mevcut değil)">Halaf-Obeyd Geçiş dönemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Samarra_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samarra kültürü (sayfa mevcut değil)">Samarra kültürü</a></li> <li><a href="/wiki/Uruk_d%C3%B6nemi" title="Uruk dönemi">Uruk dönemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cemdet_Nasr_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cemdet Nasr dönemi (sayfa mevcut değil)">Cemdet Nasr dönemi</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmerler" title="Sümerler">Sümerler</a></li> <li><a href="/wiki/Subartu" title="Subartu">Subartu</a></li> <li><a href="/wiki/Akad_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Akad İmparatorluğu">Akad İmparatorluğu</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCmer_Guti_Hanedan%C4%B1" title="Sümer Guti Hanedanı">Sümer Guti Hanedanı</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9C%C3%A7%C3%BCnc%C3%BC_Ur_Hanedan%C4%B1" title="Üçüncü Ur Hanedanı">Neo-Sümer İmparatorluğu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Isin-Larsa_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isin-Larsa dönemi (sayfa mevcut değil)">Isin-Larsa dönemi</a></li> <li><a href="/wiki/Birinci_Babil_Hanedan%C4%B1" title="Birinci Babil Hanedanı">Birinci Babil Hanedanı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Erken_Asur_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erken Asur dönemi (sayfa mevcut değil)">Erken Asur dönemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eski_Asur_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eski Asur dönemi (sayfa mevcut değil)">Eski Asur dönemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Orta_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orta Asur İmparatorluğu (sayfa mevcut değil)">Orta Asur İmparatorluğu</a></li> <li><a href="/wiki/Kassitler" title="Kassitler">Kassitler</a></li> <li><a href="/wiki/Simurrum" title="Simurrum">Simurrum kültürü</a></li> <li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a></li> <li><a href="/wiki/Asurlular" title="Asurlular">Asurlular</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Asur_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Asur İmparatorluğu">Yeni Asur İmparatorluğu</a></li> <li><a href="/wiki/Yeni_Babil_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Yeni Babil İmparatorluğu">Yeni Babil İmparatorluğu</a></li> <li><a href="/wiki/Babil%27in_D%C3%BC%C5%9F%C3%BC%C5%9F%C3%BC" title="Babil'in Düşüşü">Babil'in Düşüşü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ahameni%C5%9F_Asuru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ahameniş Asuru (sayfa mevcut değil)">Ahameniş Asuru</a></li> <li><a href="/wiki/Selefk%C3%AE_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Selefkî İmparatorluğu">Selefkî Babili</a></li> <li><a href="/wiki/Part_%C4%B0mparatorlu%C4%9Fu" title="Part İmparatorluğu">Part Babili</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Asoristan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asoristan (sayfa mevcut değil)">Sassani Asoristanı</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0.5em;padding-right:0.5em;font-weight:normal;">638-1958</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%BCsl%C3%BCmanlar%C4%B1n_%C4%B0ran%27%C4%B1_fethi" title="Müslümanların İran'ı fethi">Müslümanların Mezopotamya'yı fethi</a></li> <li><a href="/wiki/Emev%C3%AEler" title="Emevîler">Emevîler</a></li> <li><a href="/wiki/Abb%C3%A2s%C3%AEler" title="Abbâsîler">Abbâsîler</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%BCveyh%C3%AEler" title="Büveyhîler">Büveyhîler</a></li> <li><a href="/wiki/Karakoyunlular" title="Karakoyunlular">Karakoyunlular</a></li> <li><a href="/wiki/Akkoyunlular" title="Akkoyunlular">Akkoyunlular</a></li> <li><a href="/wiki/Safev%C3%AEler" title="Safevîler">Safevîler</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Meml%C3%BBk_Hanedan%C4%B1_(Irak)" title="Memlûk Hanedanı (Irak)">Mezopotamya Memlûk Hanedanı</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Osmanl%C4%B1_Irak%27%C4%B1" title="Osmanlı Irak'ı">Osmanlı Irak'ı</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_Mandas%C4%B1" title="Mezopotamya Mandası">Mezopotamya Mandası</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Mandas%C4%B1" title="Irak Mandası">Irak Mandası</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Krall%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Irak Krallığı">Irak Krallığı</a> <ul><li><a href="/wiki/Irak_h%C3%BCk%C3%BCmdarlar%C4%B1_listesi" title="Irak hükümdarları listesi">Krallar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Arap_Federasyonu" title="Arap Federasyonu">Arap Federasyonu</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0.5em;padding-right:0.5em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/Irak" title="Irak">Cumhuriyet</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak_Cumhuriyeti_(1958-1968)" title="Irak Cumhuriyeti (1958-1968)">1958-1968</a></li> <li><a href="/wiki/Baas_d%C3%B6neminde_Irak" class="mw-redirect" title="Baas döneminde Irak">1968-2003</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27%C4%B1n_i%C5%9Fgali_(2003-2011)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ın işgali (2003-2011) (sayfa mevcut değil)">2003-2011</a></li> <li><a href="/wiki/Irak" title="Irak">2011-<span style="font-size:85%;">günümüz</span></a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Arap_Sosyalist_Baas_Partisi_-_Irak_B%C3%B6lgesi" title="Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi">Arap Sosyalist Baas Partisi - Irak Bölgesi</a> <ul><li><a href="/wiki/Baas_Partisi_(Irak_a%C4%9F%C4%B1rl%C4%B1kl%C4%B1_hizip)" title="Baas Partisi (Irak ağırlıklı hizip)">Ulusal Komutanlık</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Saddam_H%C3%BCseyin" title="Saddam Hüseyin">Saddam Hüseyin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak-K%C3%BCrt_%C3%A7at%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak-Kürt çatışması (sayfa mevcut değil)">Irak-Kürt çatışması</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1974-75_%C5%9Eatt%C3%BClarap_%C3%A7at%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1974-75 Şattülarap çatışması (sayfa mevcut değil)">1974-75 Şattülarap çatışması</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1977_Irak%27ta_%C5%9Eii_ayaklanmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1977 Irak'ta Şii ayaklanması (sayfa mevcut değil)">1977 Irak'ta Şii ayaklanması</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=1979-1980_Irak%27ta_%C5%9Eii_ayaklanmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1979-1980 Irak'ta Şii ayaklanması (sayfa mevcut değil)">1979-1980 Irak'ta Şii ayaklanması</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_ve_kitle_imha_silahlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak ve kitle imha silahları (sayfa mevcut değil)">Kitle imha silahları</a></li> <li><a href="/wiki/Irak-%C4%B0ran_Sava%C5%9F%C4%B1" title="Irak-İran Savaşı">Irak-İran Savaşı</a></li> <li><a href="/wiki/Opera_Operasyonu" title="Opera Operasyonu">Opera Operasyonu</a></li> <li><a href="/wiki/Kuveyt%27in_%C4%B0%C5%9Fgali" title="Kuveyt'in İşgali">Kuveyt'in İşgali</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%B6rfez_Sava%C5%9F%C4%B1" title="Körfez Savaşı">Körfez Savaşı</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=1991_Irak_ayaklanmalar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="1991 Irak ayaklanmaları (sayfa mevcut değil)">1991 ayaklanmaları</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Irak_ambargosu" title="Irak ambargosu">Irak ambargosu</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Sava%C5%9F%C4%B1" title="Irak Savaşı">Irak Savaşı</a> <ul><li><a href="/wiki/2003_Irak_asker%C3%AE_m%C3%BCdahalesi" title="2003 Irak askerî müdahalesi">ABD istilası</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Direni%C5%9Fi" title="Irak Direnişi">Irak Direnişi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=ABD_askerlerinin_Irak%27tan_%C3%A7ekilmesi_(2007-2011)&action=edit&redlink=1" class="new" title="ABD askerlerinin Irak'tan çekilmesi (2007-2011) (sayfa mevcut değil)">ABD askerlerinin çekilmesi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Irak_%C4%B0syan%C4%B1_(2011-2013)" title="Irak İsyanı (2011-2013)">İsyan (2011-2013)</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_%C4%B0%C3%A7_Sava%C5%9F%C4%B1_(2013-2017)" title="Irak İç Savaşı (2013-2017)">İç Savaş (2014-2017)</a> <ul><li><a href="/wiki/Musul_Muharebesi_(2016-17)" title="Musul Muharebesi (2016-17)">Musul Muharebesi</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_I%C5%9E%C4%B0D_isyan%C4%B1_(2017-g%C3%BCn%C3%BCm%C3%BCz)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta IŞİD isyanı (2017-günümüz) (sayfa mevcut değil)">İsyan</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=2019-2021_Irak_protestolar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="2019-2021 Irak protestoları (sayfa mevcut değil)">2019-2021 protestoları</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=2021-2022_Irak_siyasi_krizi&action=edit&redlink=1" class="new" title="2021-2022 Irak siyasi krizi (sayfa mevcut değil)">2021-2022 Irak siyasi krizi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Coğrafya" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Irak_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Irak coğrafyası">Coğrafya</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=El-Fav_yar%C4%B1madas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="El-Fav yarımadası (sayfa mevcut değil)">Fav yarımadası</a></li> <li><a href="/wiki/Yukar%C4%B1_Mezopotamya" title="Yukarı Mezopotamya">Yukarı Mezopotamya</a></li> <li><a href="/wiki/A%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_Mezopotamya" title="Aşağı Mezopotamya">Aşağı Mezopotamya</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Irak_s%C4%B1n%C4%B1rlar%C4%B1" title="Şablon:Irak sınırları">Sınırlar</a></li> <li><a href="/wiki/F%C4%B1rat" title="Fırat">Fırat Nehri</a></li> <li><a href="/wiki/Hemrin_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Hemrin Dağları">Hemrin Dağları</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27taki_g%C3%B6ller_listesi" title="Irak'taki göller listesi">Göller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_adalar_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki adalar listesi (sayfa mevcut değil)">Adalar</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mezopotamya</a></li> <li><a href="/wiki/Mezopotamya_Batakl%C4%B1klar%C4%B1" title="Mezopotamya Bataklıkları">Mezopotamya Bataklıkları</a></li> <li><a href="/wiki/Basra_K%C3%B6rfezi" title="Basra Körfezi">Basra Körfezi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_yerler_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki yerler listesi (sayfa mevcut değil)">Yerler</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Eatt%C3%BClarap" title="Şattülarap">Şattülarap</a></li> <li><a href="/wiki/Suriye_%C3%87%C3%B6l%C3%BC" title="Suriye Çölü">Suriye Çölü</a></li> <li><a href="/wiki/Dicle" title="Dicle">Dicle Nehri</a></li> <li><a href="/wiki/Um_Kasr" title="Um Kasr">Um Kasr</a></li> <li><a href="/wiki/Zagros_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Zagros Dağları">Zagros Dağları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_canl%C4%B1_t%C3%BCrleri_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki canlı türleri listesi (sayfa mevcut değil)">Canlı türleri</a></li> <li><a href="/wiki/Sincar_Da%C4%9Flar%C4%B1" title="Sincar Dağları">Sincar Dağları</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Siyaset" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Irak%27ta_siyaset" title="Irak'ta siyaset">Siyaset</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak%27%C4%B1n_illeri" title="Irak'ın illeri">İdari bölgeler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_Anayasas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak Anayasası (sayfa mevcut değil)">Anayasa</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Temsilciler_Meclisi" title="Irak Temsilciler Meclisi">Temsilciler Meclisi <span style="font-size:85%;">(yasama organı)</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_se%C3%A7imler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta seçimler (sayfa mevcut değil)">Seçimler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27a_d%C4%B1%C5%9F_yard%C4%B1m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'a dış yardım (sayfa mevcut değil)">Dış yardım</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27%C4%B1n_d%C4%B1%C5%9F_ili%C5%9Fkileri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ın dış ilişkileri (sayfa mevcut değil)">Dış ilişkiler</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Federal_h%C3%BCk%C3%BBmeti" class="mw-redirect" title="Irak Federal hükûmeti">Hükûmet</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Bakanlar_Kurulu_(Irak)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bakanlar Kurulu (Irak) (sayfa mevcut değil)">Bakanlar Kurulu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_Cumhurba%C5%9Fkanl%C4%B1%C4%9F%C4%B1_Konseyi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak Cumhurbaşkanlığı Konseyi (sayfa mevcut değil)">Cumhurbaşkanlığı Konseyi</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_cumhurba%C5%9Fkan%C4%B1" title="Irak cumhurbaşkanı">Cumhurbaşkanı</a> <ul><li><a href="/wiki/Irak_cumhurba%C5%9Fkanlar%C4%B1_listesi" title="Irak cumhurbaşkanları listesi">Liste</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Irak_ba%C5%9Fbakan%C4%B1" title="Irak başbakanı">Başbakan</a> <ul><li><a href="/wiki/Irak_ba%C5%9Fbakanlar%C4%B1_listesi" title="Irak başbakanları listesi">Liste</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_insan_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta insan hakları (sayfa mevcut değil)">İnsan hakları</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Saddam_%C3%B6ncesi_Irak%27ta_insan_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saddam öncesi Irak'ta insan hakları (sayfa mevcut değil)">Saddam öncesi Irak'ta</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Saddam_H%C3%BCseyin_d%C3%B6nemi_Irak%27ta_insan_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saddam Hüseyin dönemi Irak'ta insan hakları (sayfa mevcut değil)">Saddam dönemi Irak'ta</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0stila_sonras%C4%B1_Irak%27ta_insan_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İstila sonrası Irak'ta insan hakları (sayfa mevcut değil)">İstila sonrası Irak'ta</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0%C5%9E%C4%B0D_kontrol%C3%BCndeki_b%C3%B6lgede_insan_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İŞİD kontrolündeki bölgede insan hakları (sayfa mevcut değil)">IŞİD kontrolündeki bölgede</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Irak%27ta_LGBT_haklar%C4%B1" title="Irak'ta LGBT hakları">LGBT</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_din_%C3%B6zg%C3%BCrl%C3%BC%C4%9F%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta din özgürlüğü (sayfa mevcut değil)">Din özgürlüğü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_kad%C4%B1n_haklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta kadın hakları (sayfa mevcut değil)">Kadın hakları</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_hukuku&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak hukuku (sayfa mevcut değil)">Hukuk</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Silahl%C4%B1_Kuvvetleri" title="Irak Silahlı Kuvvetleri">Askeriye</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Polisi" title="Irak Polisi">Polis</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27taki_siyasi_partiler_listesi" title="Irak'taki siyasi partiler listesi">Siyasi partiler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_yarg%C4%B1_sistemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak yargı sistemi (sayfa mevcut değil)">Yargı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27%C4%B1n_kat%C4%B1ld%C4%B1%C4%9F%C4%B1_sava%C5%9Flar_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ın katıldığı savaşlar listesi (sayfa mevcut değil)">Savaşlar ve çatışmalar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Ekonomi" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Irak_ekonomisi" title="Irak ekonomisi">Ekonomi</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak%27taki_bankalar_listesi" title="Irak'taki bankalar listesi">Bankalar</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_Merkez_Bankas%C4%B1" title="Irak Merkez Bankası">Merkez Bankası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_merkezli_%C5%9Firketler_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak merkezli şirketler listesi (sayfa mevcut değil)">Şirketler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_yolsuzluk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta yolsuzluk (sayfa mevcut değil)">Yolsuzluk</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_dinar%C4%B1" title="Irak dinarı">Dinar <span style="font-size:85%;">(para birimi)</span></a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27%C4%B1n_altyap%C4%B1s%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ın altyapısı (sayfa mevcut değil)">Altyapı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0stila_sonras%C4%B1_Irak%27a_yat%C4%B1r%C4%B1m&action=edit&redlink=1" class="new" title="İstila sonrası Irak'a yatırım (sayfa mevcut değil)">Yabancı yatırım</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_petrol_end%C3%BCstrisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta petrol endüstrisi (sayfa mevcut değil)">Petrol endüstrisi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_petrol_rezervleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki petrol rezervleri (sayfa mevcut değil)">Petrol rezervleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_Menkul_K%C4%B1ymetler_Borsas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak Menkul Kıymetler Borsası (sayfa mevcut değil)">Menkul Kıymetler Borsası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_telekom%C3%BCnikasyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta telekomünikasyon (sayfa mevcut değil)">Telekomünikasyon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_ula%C5%9F%C4%B1m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta ulaşım (sayfa mevcut değil)">Ulaşım</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_merkezli_havayolu_%C5%9Firketleri_listesi" title="Irak merkezli havayolu şirketleri listesi">Havayolları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_Cumhuriyeti_Demiryollar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak Cumhuriyeti Demiryolları (sayfa mevcut değil)">Demiryolları</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27ta_turizm" title="Irak'ta turizm">Turizm</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Toplum" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Kategori:Irak%27ta_toplum" title="Kategori:Irak'ta toplum">Toplum</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Irak_demografisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak demografisi (sayfa mevcut değil)">Demografi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irakl%C4%B1lar" title="Iraklılar">Iraklılar</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27ta_konu%C5%9Fulan_diller" title="Irak'ta konuşulan diller">Diller</a> <ul><li><a href="/wiki/Mezopotamya_Arap%C3%A7as%C4%B1" title="Mezopotamya Arapçası">Mezopotamya Arapçası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Neo-Aramice_diller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neo-Aramice diller (sayfa mevcut değil)">Aramice</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BCrt_dilleri" title="Kürt dilleri">Kürtçe</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_T%C3%BCrkmenleri#Dil" title="Irak Türkmenleri">Irak Türkmencesi</a></li> <li><a href="/wiki/Fars%C3%A7a" title="Farsça">Farsça</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_az%C4%B1nl%C4%B1klar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki azınlıklar (sayfa mevcut değil)">Azınlıklar</a> <ul><li><a href="/wiki/Irak_Ermenileri" title="Irak Ermenileri">Ermeniler</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCryaniler" title="Süryaniler">Süryaniler</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27taki_Kuzey_Kafkasyal%C4%B1lar" title="Irak'taki Kuzey Kafkasyalılar">Çerkesler</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_K%C3%BCrtleri" title="Irak Kürtleri">Kürtler</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A2bi%C3%AEler" title="Sâbiîler">Sâbiîler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Batakl%C4%B1k_Araplar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bataklık Arapları (sayfa mevcut değil)">Bataklık Arapları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27taki_%C4%B0ranl%C4%B1lar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'taki İranlılar (sayfa mevcut değil)">Farslar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solluba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solluba (sayfa mevcut değil)">Solluba</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_T%C3%BCrkmenleri" title="Irak Türkmenleri">Irak Türkmenleri</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27taki_Yahudilerin_tarihi" title="Irak'taki Yahudilerin tarihi">Yahudiler</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Irak%27ta_din" title="Irak'ta din">Din</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_%C4%B0slam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta İslam (sayfa mevcut değil)">İslam</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_Hristiyanl%C4%B1k&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta Hristiyanlık (sayfa mevcut değil)">Hristiyanlık</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A2bi%C3%AElik" title="Sâbiîlik">Sâbiîlik</a></li> <li><a href="/wiki/Yez%C3%AEd%C3%AEler" title="Yezîdîler">Yezîdîler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_dinsizlik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta dinsizlik (sayfa mevcut değil)">Dinsizlik</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Genel</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Irak%27ta_sanat" title="Irak'ta sanat">Sanat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_sinemas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak sineması (sayfa mevcut değil)">Sinema</a></li> <li><a href="/wiki/Irak_mutfa%C4%9F%C4%B1" title="Irak mutfağı">Mutfak</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak kültürü (sayfa mevcut değil)">Kültür</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_edebiyat%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak edebiyatı (sayfa mevcut değil)">Edebiyat</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_e%C4%9Fitim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta eğitim (sayfa mevcut değil)">Eğitim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_sa%C4%9Fl%C4%B1k&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta sağlık (sayfa mevcut değil)">Sağlık</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_medya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta medya (sayfa mevcut değil)">Medya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_televizyon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta televizyon (sayfa mevcut değil)">Televizyon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak_m%C3%BCzi%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak müziği (sayfa mevcut değil)">Müzik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_sigara&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta sigara (sayfa mevcut değil)">Sigara</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27ta_spor" title="Irak'ta spor">Spor</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Irak%27ta_i%C5%9Fgal_evi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irak'ta işgal evi (sayfa mevcut değil)">İşgal evi</a></li> <li><a href="/wiki/Irak%27taki_resm%C3%AE_tatiller" title="Irak'taki resmî tatiller">Resmi tatiller</a> <ul><li><a href="/wiki/Akitu" title="Akitu">Mezopotamya bahar şenliği (Akitu)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dehva_Rabba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dehva Rabba (sayfa mevcut değil)">Sâbiî Yeni Yılı</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Irak" title="Kategori:Irak">Kategori</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Commons sayfası"><img alt="Commons sayfası" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Iraq" class="extiw" title="commons:Category:Iraq">Commons</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11767&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q11767&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11767" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4038788-4">4038788-4</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh97001366">sh97001366</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Letonya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Letonya Millî Kütüphanesi">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000123325&P_CON_LNG=ENG">000123325</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Ulusal_Ar%C5%9Fivler_ve_Kay%C4%B1tlar_%C4%B0daresi" title="Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi">NARA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10044410">10044410</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge138159&CON_LNG=ENG">ge138159</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007554050805171">987007554050805171</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">SELIBR</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/153929">153929</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Sanal_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Uluslararası Sanal Otorite Dosyası">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/234579587">234579587</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mezopotamya&oldid=34842870">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mezopotamya&oldid=34842870</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Mezopotamya" title="Kategori:Mezopotamya">Mezopotamya</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Antik_Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu" title="Kategori:Antik Yakın Doğu">Antik Yakın Doğu</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Antik_Suriye" title="Kategori:Antik Suriye">Antik Suriye</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Antik_Irak" title="Kategori:Antik Irak">Antik Irak</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Uygarl%C4%B1klar" title="Kategori:Uygarlıklar">Uygarlıklar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Do%C4%9Fu_Akdeniz" title="Kategori:Doğu Akdeniz">Doğu Akdeniz</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:%C4%B0ran_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:İran coğrafyası">İran coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Irak_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Irak coğrafyası">Irak coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kuveyt_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Kuveyt coğrafyası">Kuveyt coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Suriye_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Suriye coğrafyası">Suriye coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:T%C3%BCrkiye_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Türkiye coğrafyası">Türkiye coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Bat%C4%B1_Asya_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Batı Asya coğrafyası">Batı Asya coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Orta_Do%C4%9Fu_co%C4%9Frafyas%C4%B1" title="Kategori:Orta Doğu coğrafyası">Orta Doğu coğrafyası</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Tarih%C3%AE_b%C3%B6lgeler" title="Kategori:Tarihî bölgeler">Tarihî bölgeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Bat%C4%B1_Asya_tarihi" title="Kategori:Batı Asya tarihi">Batı Asya tarihi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Orta_Do%C4%9Fu_tarihi" title="Kategori:Orta Doğu tarihi">Orta Doğu tarihi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Irak" title="Kategori:Irak">Irak</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Levant" title="Kategori:Levant">Levant</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Yak%C4%B1n_Do%C4%9Fu" title="Kategori:Yakın Doğu">Yakın Doğu</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Basra_K%C3%B6rfezi" title="Kategori:Basra Körfezi">Basra Körfezi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Asya%27daki_b%C3%B6lgeler" title="Kategori:Asya'daki bölgeler">Asya'daki bölgeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:T%C3%BCrkiye%27deki_antik_b%C3%B6lgeler" title="Kategori:Türkiye'deki antik bölgeler">Türkiye'deki antik bölgeler</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Desteklenmeyen_parametre_i%C3%A7eren_kaynak_kullanan_sayfalar" title="Kategori:Desteklenmeyen parametre içeren kaynak kullanan sayfalar">Desteklenmeyen parametre içeren kaynak kullanan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:KB1_hatalar%C4%B1:_yazar_veya_edit%C3%B6r%C3%BC_eksik" title="Kategori:KB1 hataları: yazar veya editörü eksik">KB1 hataları: yazar veya editörü eksik</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Otomatik_boyutland%C4%B1r%C4%B1lan_%C3%A7oklu_resim_kullan%C4%B1lan_sayfalar" title="Kategori:Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar">Otomatik boyutlandırılan çoklu resim kullanılan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kaynaks%C4%B1z_anlat%C4%B1mlar_i%C3%A7eren_maddeler" title="Kategori:Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler">Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LNB_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NARA_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:SELIBR_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:SELIBR tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">SELIBR tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:VIAF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 17.27, 25 Şubat 2025 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mezopotamya&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Mezopotamya</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>160 dil</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Konu ekle</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694c756cf9-xhwfq","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.392","walltime":"0.631","ppvisitednodes":{"value":2398,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":138342,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1164,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":11,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":21740,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 464.169 1 -total"," 25.92% 120.296 1 Şablon:Kaynakça"," 16.55% 76.827 6 Şablon:Dolaşım"," 11.72% 54.405 1 Şablon:Clarify"," 10.86% 50.411 1 Şablon:Antik_Mezopotamya_konuları"," 10.44% 48.476 1 Şablon:Otorite_kontrolü"," 9.99% 46.352 2 Şablon:Fix"," 9.48% 43.992 1 Şablon:Irak_konuları"," 8.90% 41.310 2 Şablon:Category_handler"," 8.58% 39.845 1 Şablon:Daraltılabilir_gruplu_dolaşım"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.155","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3792664,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5bbf56b59b-sndss","timestamp":"20250225172717","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mezopotamya","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Mezopotamya","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11767","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q11767","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-14T20:35:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/ed\/N-Mesopotamia_and_Syria_english.svg","headline":"Dicle ve F\u0131rat nehirleri aras\u0131nda kalan tarih\u00ee b\u00f6lge"}</script> </body> </html>