CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Wyprawa Amundsena na biegun południowy – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"e31e9455-3571-4167-9a1f-8653577e7dec","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy","wgTitle":"Wyprawa Amundsena na biegun południowy","wgCurRevisionId":72287781,"wgRevisionId":72287781,"wgArticleId":3689155,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Wyróżnione artykuły","Szablon odn bez numeru strony","Artykuły na Medal","Antarktyda","Ekspedycje antarktyczne","Wydarzenia 1910","Wydarzenia 1911","Wydarzenia 1912","Obiekty z listy Pamięć Świata","Historia Norwegii","Historia odkryć geograficznych"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext", "wgRelevantPageName":"Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy","wgRelevantArticleId":3689155,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":72287781,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8414", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles": "ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/1200px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/800px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/640px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Wyprawa Amundsena na biegun południowy – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy rootpage-Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wyprawa+Amundsena+na+biegun+po%C5%82udniowy" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wyprawa+Amundsena+na+biegun+po%C5%82udniowy" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Wyprawa+Amundsena+na+biegun+po%C5%82udniowy" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Wyprawa+Amundsena+na+biegun+po%C5%82udniowy" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Geneza_wyprawy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geneza_wyprawy"> <div class="vector-toc-text"> 1 Geneza wyprawy </div> </a> <button aria-controls="toc-Geneza_wyprawy-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Geneza wyprawy </button> <ul id="toc-Geneza_wyprawy-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Roald_Amundsen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Roald_Amundsen"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Roald Amundsen </div> </a> <ul id="toc-Roald_Amundsen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wyprawa_statku_Belgica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wyprawa_statku_Belgica"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Wyprawa statku Belgica </div> </a> <ul id="toc-Wyprawa_statku_Belgica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przejście_Północno-Zachodnie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przejście_Północno-Zachodnie"> <div class="vector-toc-text"> 1.3 Przejście Północno-Zachodnie </div> </a> <ul id="toc-Przejście_Północno-Zachodnie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Plany_zdobycia_bieguna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Plany_zdobycia_bieguna"> <div class="vector-toc-text"> 1.4 Plany zdobycia bieguna </div> </a> <ul id="toc-Plany_zdobycia_bieguna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Konsultacje_z_Nansenem_i_wykorzystanie_statku_„Fram”" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Konsultacje_z_Nansenem_i_wykorzystanie_statku_„Fram”"> <div class="vector-toc-text"> 2 Konsultacje z Nansenem i wykorzystanie statku „Fram” </div> </a> <button aria-controls="toc-Konsultacje_z_Nansenem_i_wykorzystanie_statku_„Fram”-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Konsultacje z Nansenem i wykorzystanie statku „Fram” </button> <ul id="toc-Konsultacje_z_Nansenem_i_wykorzystanie_statku_„Fram”-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wstępne_przygotowania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wstępne_przygotowania"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Wstępne przygotowania </div> </a> <ul id="toc-Wstępne_przygotowania-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uczestnicy_wyprawy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uczestnicy_wyprawy"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Uczestnicy wyprawy </div> </a> <ul id="toc-Uczestnicy_wyprawy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zmiana_planów" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zmiana_planów"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Zmiana planów </div> </a> <ul id="toc-Zmiana_planów-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Środki_transportu,_sprzęt_i_zapasy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Środki_transportu,_sprzęt_i_zapasy"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Środki transportu, sprzęt i zapasy </div> </a> <ul id="toc-Środki_transportu,_sprzęt_i_zapasy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Przebieg" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przebieg"> <div class="vector-toc-text"> 3 Przebieg </div> </a> <button aria-controls="toc-Przebieg-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Przebieg </button> <ul id="toc-Przebieg-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podróż_na_Antarktydę" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podróż_na_Antarktydę"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Podróż na Antarktydę </div> </a> <ul id="toc-Podróż_na_Antarktydę-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Założenie_bazy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Założenie_bazy"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Założenie bazy </div> </a> <ul id="toc-Założenie_bazy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przygotowania_do_wymarszu_na_południe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przygotowania_do_wymarszu_na_południe"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Przygotowania do wymarszu na południe </div> </a> <ul id="toc-Przygotowania_do_wymarszu_na_południe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zima" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zima"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Zima </div> </a> <ul id="toc-Zima-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Falstart" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Falstart"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Falstart </div> </a> <ul id="toc-Falstart-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podróż_na_biegun_południowy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podróż_na_biegun_południowy"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Podróż na biegun południowy </div> </a> <ul id="toc-Podróż_na_biegun_południowy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Powrót" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Powrót"> <div class="vector-toc-text"> 3.7 Powrót </div> </a> <ul id="toc-Powrót-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Badania_Półwyspu_Edwarda_VII" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Badania_Półwyspu_Edwarda_VII"> <div class="vector-toc-text"> 3.8 Badania Półwyspu Edwarda VII </div> </a> <ul id="toc-Badania_Półwyspu_Edwarda_VII-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Podróż_„Frama”" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podróż_„Frama”"> <div class="vector-toc-text"> 3.9 Podróż „Frama” </div> </a> <ul id="toc-Podróż_„Frama”-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Następstwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Następstwa"> <div class="vector-toc-text"> 4 Następstwa </div> </a> <button aria-controls="toc-Następstwa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Następstwa </button> <ul id="toc-Następstwa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reakcje_po_ogłoszeniu_sukcesu_wyprawy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reakcje_po_ogłoszeniu_sukcesu_wyprawy"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Reakcje po ogłoszeniu sukcesu wyprawy </div> </a> <ul id="toc-Reakcje_po_ogłoszeniu_sukcesu_wyprawy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Śmierć_Roberta_Scotta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Śmierć_Roberta_Scotta"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Śmierć Roberta Scotta </div> </a> <ul id="toc-Śmierć_Roberta_Scotta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dalsze_losy_statku_„Fram”" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dalsze_losy_statku_„Fram”"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Dalsze losy statku „Fram” </div> </a> <ul id="toc-Dalsze_losy_statku_„Fram”-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dalsze_losy_Amundsena" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dalsze_losy_Amundsena"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Dalsze losy Amundsena </div> </a> <ul id="toc-Dalsze_losy_Amundsena-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dalsze_losy_pozostałych_członków_załogi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dalsze_losy_pozostałych_członków_załogi"> <div class="vector-toc-text"> 4.5 Dalsze losy pozostałych członków załogi </div> </a> <ul id="toc-Dalsze_losy_pozostałych_członków_załogi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dziedzictwo_i_upamiętnienie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dziedzictwo_i_upamiętnienie"> <div class="vector-toc-text"> 4.6 Dziedzictwo i upamiętnienie </div> </a> <ul id="toc-Dziedzictwo_i_upamiętnienie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> 5 Uwagi </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 6 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 7 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Wyprawa Amundsena na biegun południowy</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 36 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-36" aria-hidden="true" > 36 języków </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B9%D8%AB%D8%A9_%D8%A3%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%86" title="بعثة أمندسن – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بعثة أمندسن" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Amundsenin_C%C9%99nub_q%C3%BCtb%C3%BCn%C9%99_ekspedisiyas%C4%B1" title="Amundsenin Cənub qütbünə ekspedisiyası – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Amundsenin Cənub qütbünə ekspedisiyası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F%D2%BB%D1%8B" title="Норвегия антарктика экспедицияһы – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Норвегия антарктика экспедицияһы" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D1%8B%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%86%D1%8B%D1%8F_(1910%E2%80%941912)" title="Нарвежская антарктычная экспедыцыя (1910—1912) – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Нарвежская антарктычная экспедыцыя (1910—1912)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%B4%D0%BE_%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_%D0%BD%D0%B0_%D0%A0%D1%83%D0%B0%D0%BB_%D0%90%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%81%D0%B5%D0%BD" title="Експедиция до Южния полюс на Руал Амундсен – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Експедиция до Южния полюс на Руал Амундсен" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3_Amundsen" title="Expedició Amundsen – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Expedició Amundsen" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Amundsenova_expedice_na_ji%C5%BEn%C3%AD_p%C3%B3l" title="Amundsenova expedice na jižní pól – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Amundsenova expedice na jižní pól" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="polecany artykuł"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Fram-ekspeditionen_1910-1912" title="Fram-ekspeditionen 1910-1912 – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Fram-ekspeditionen 1910-1912" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Amundsens_Fram-Expedition" title="Amundsens Fram-Expedition – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Amundsens Fram-Expedition" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Amundsen%27s_South_Pole_expedition" title="Amundsen's South Pole expedition – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Amundsen's South Pole expedition" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3n_Amundsen" title="Expedición Amundsen – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Expedición Amundsen" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ekspedicio_de_Amundsen_al_la_Suda_Poluso" title="Ekspedicio de Amundsen al la Suda Poluso – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ekspedicio de Amundsen al la Suda Poluso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Amundsen_espedizioa" title="Amundsen espedizioa – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Amundsen espedizioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B4%D8%A7%D9%81%DB%8C_%D8%A2%D9%85%D9%88%D9%86%D8%B3%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D9%82%D8%B7%D8%A8_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8" title="سفر اکتشافی آمونسن به قطب جنوب – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="سفر اکتشافی آمونسن به قطب جنوب" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Exp%C3%A9dition_Amundsen" title="Expédition Amundsen – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Expédition Amundsen" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Expedici%C3%B3n_Amundsen" title="Expedición Amundsen – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Expedición Amundsen" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%84%EB%AC%B8%EC%84%BC%EC%9D%98_%EB%82%A8%EA%B7%B9%EC%A0%90_%EC%9B%90%EC%A0%95" title="아문센의 남극점 원정 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="아문센의 남극점 원정" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ekspedisi_Amundsen" title="Ekspedisi Amundsen – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Ekspedisi Amundsen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Spedizione_Amundsen" title="Spedizione Amundsen – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Spedizione Amundsen" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%9C%D7%97%D7%AA_%D7%94%D7%A7%D7%95%D7%98%D7%91_%D7%94%D7%93%D7%A8%D7%95%D7%9E%D7%99" title="משלחת הקוטב הדרומי – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="משלחת הקוטב הדרומי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A5%E1%83%A2%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%A5%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%93%E1%83%98%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90_(1910-1912)" title="ნორვეგიის ანტარქტიკული ექსპედიცია (1910-1912) – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ნორვეგიის ანტარქტიკული ექსპედიცია (1910-1912)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_(1910%E2%80%941912)" title="Норвешка антарктичка експедиција (1910—1912) – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Норвешка антарктичка експедиција (1910—1912)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%A0%E3%83%B3%E3%82%BB%E3%83%B3%E3%81%AE%E5%8D%97%E6%A5%B5%E7%82%B9%E9%81%A0%E5%BE%81" title="アムンセンの南極点遠征 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アムンセンの南極点遠征" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Framekspedisjonen" title="Framekspedisjonen – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Framekspedisjonen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tredje_Framferda" title="Tredje Framferda – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tredje Framferda" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Fram-Expeditschoon" title="Fram-Expeditschoon – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Fram-Expeditschoon" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Expedi%C3%A7%C3%A3o_de_Amundsen_ao_Polo_Sul" title="Expedição de Amundsen ao Polo Sul – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Expedição de Amundsen ao Polo Sul" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Expedi%C8%9Bia_lui_Amundsen_la_Polul_Sud" title="Expediția lui Amundsen la Polul Sud – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Expediția lui Amundsen la Polul Sud" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F_(1910%E2%80%941912)" title="Норвежская антарктическая экспедиция (1910—1912) – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Норвежская антарктическая экспедиция (1910—1912)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%A0%D1%83%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%90%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B4%D1%81%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%88%D1%83%D0%B6%D0%BD%D0%B8_%D0%BF%D0%BE%D0%BB" title="Експедиција Руала Амундсена на Јужни пол – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Експедиција Руала Амундсена на Јужни пол" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Roald_Amundsenin_etel%C3%A4naparetkikunta" title="Roald Amundsenin etelänaparetkikunta – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Roald Amundsenin etelänaparetkikunta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Roald_Amundsens_sydpolsexpedition" title="Roald Amundsens sydpolsexpedition – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Roald Amundsens sydpolsexpedition" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Amundsen%27in_G%C3%BCney_Kutbu_Ke%C5%9Ffi" title="Amundsen'in Güney Kutbu Keşfi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Amundsen'in Güney Kutbu Keşfi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%86%D1%96%D1%8F_(1910%E2%80%941912)" title="Норвезька антарктична експедиція (1910—1912) – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Норвезька антарктична експедиція (1910—1912)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E8%92%99%E6%A3%AE%E5%8D%97%E6%9E%81%E6%8E%A2%E9%99%A9%E9%98%9F" title="阿蒙森南极探险队 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="阿蒙森南极探险队" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%98%BF%E8%92%99%E6%A3%AE%E5%8D%97%E6%9E%81%E6%8E%A2%E9%99%A9%E9%98%9F" title="阿蒙森南极探险队 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="阿蒙森南极探险队" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8414#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy">Czytaj</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy">Czytaj</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&oldid=72287781" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&id=72287781&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWyprawa_Amundsena_na_biegun_po%25C5%2582udniowy">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FWyprawa_Amundsena_na_biegun_po%25C5%2582udniowy">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Wyprawa+Amundsena+na+biegun+po%C5%82udniowy">Utwórz książkę</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=show-download-screen">Pobierz jako PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Amundsen_Expedition" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8414" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Artykułu na Medal”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="Artykuł na Medal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/16px-Wikimedal_POL.svg.png" decoding="async" width="16" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/24px-Wikimedal_POL.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/32px-Wikimedal_POL.svg.png 2x" data-file-width="74" data-file-height="120" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/300px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/450px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg/600px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg 2x" data-file-width="4920" data-file-height="3280" /></a><figcaption>Zdjęcie wykonane 16 grudnia 1911 roku na biegunie południowym przez <a href="/wiki/Olav_Bjaaland" title="Olav Bjaaland">Olava Bjaalanda</a></figcaption></figure> Wyprawa Amundsena na biegun południowy – norweska ekspedycja kierowana przez <a href="/wiki/Roald_Amundsen" title="Roald Amundsen">Roalda Amundsena</a>, której członkowie jako pierwsi dotarli do <a href="/wiki/Biegun_po%C5%82udniowy" title="Biegun południowy">bieguna południowego</a>. Amundsen i czterej jego towarzysze zdobyli biegun w dniu 14 grudnia 1911 roku, na pięć tygodni przed przybyciem w to miejsce <a href="/wiki/Robert_Falcon_Scott" title="Robert Falcon Scott">Roberta Falcona Scotta</a> na czele ekspedycji <a href="/wiki/Ekspedycja_Terra_Nova" title="Ekspedycja Terra Nova">Terra Nova</a>. Amundsen wraz ze swym zespołem bezpiecznie powrócił do bazy położonej u wybrzeży <a href="/wiki/Antarktyda" title="Antarktyda">Antarktydy</a>. Kilkanaście miesięcy później dotarła do niego wiadomość o śmierci Scotta podczas powrotu z bieguna południowego. Początkowo Amundsen planował zorganizowanie wyprawy na <a href="/wiki/Biegun_p%C3%B3%C5%82nocny" title="Biegun północny">biegun północny</a>. Rozpoczął szeroko zakrojoną akcję zbiórki funduszy, a także uzyskał zgodę <a href="/wiki/Fridtjof_Nansen" title="Fridtjof Nansen">Fridtjofa Nansena</a> na użycie jego dawnego statku <a href="/wiki/Fram_(1892)" title="Fram (1892)">„Fram”</a>. Przygotowania do tej ekspedycji zostały zakłócone w 1909 roku przez wiadomość o dotarciu na biegun północny <a href="/wiki/Frederick_Albert_Cook" title="Frederick Albert Cook">Fredericka Cooka</a> i <a href="/wiki/Robert_Edwin_Peary" title="Robert Edwin Peary">Roberta Peary’ego</a>. Amundsen zmienił więc plany wyprawy i postanowił skierować ją na biegun południowy. Nie powiadomił o tym jednak opinii publicznej, by nie zniechęcać do siebie sponsorów. Informację o zmianie planów podał do wiadomości dopiero na krótko przed opuszczeniem <a href="/wiki/Madera" title="Madera">Madery</a> we wrześniu 1910 roku. Amundsen założył swoją bazę w <a href="/wiki/Zatoka_Wielorybia_(Antarktyda)" title="Zatoka Wielorybia (Antarktyda)">Zatoce Wielorybiej</a>, wcinającej się w <a href="/wiki/Lodowiec_Szelfowy_Rossa" title="Lodowiec Szelfowy Rossa">Lodowiec Szelfowy Rossa</a>. Po kilku miesiącach przygotowań, wyprawach przygotowawczych i jednej nieudanej próbie zdobycia bieguna Amundsen opuścił bazę wraz z czterema towarzyszami w październiku 1911 roku. Podczas wędrówki badacze odkryli <a href="/wiki/Lodowiec_Axela_Heiberga" title="Lodowiec Axela Heiberga">Lodowiec Axela Heiberga</a>, dzięki któremu przedostali się na <a href="/wiki/P%C5%82askowy%C5%BC_Polarny" title="Płaskowyż Polarny">Płaskowyż Polarny</a>. Umiejętne użycie nart i <a href="/wiki/Psi_zaprz%C4%99g" title="Psi zaprzęg">psich zaprzęgów</a> umożliwiło zespołowi szybkie i pozbawione większych problemów dotarcie do bieguna południowego. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geneza_wyprawy">Geneza wyprawy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Geneza wyprawy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Geneza wyprawy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Portrett_av_Roald_Amundsen,_1906_(6791609824).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg/220px-Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg" decoding="async" width="220" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg/330px-Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg/440px-Portrett_av_Roald_Amundsen%2C_1906_%286791609824%29.jpg 2x" data-file-width="3500" data-file-height="4600" /></a><figcaption>Roald Amundsen w 1906 roku</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Roald_Amundsen">Roald Amundsen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Roald Amundsen" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Roald Amundsen">edytuj kod</a>]</div> Amundsen urodził się w 1872 roku we <a href="/wiki/Fredrikstad" title="Fredrikstad">Fredrikstad</a>, nadmorskim mieście oddalonym o 80 km od Kristianii (dzisiejszego <a href="/wiki/Oslo" title="Oslo">Oslo</a>)<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007-1">[1]</a> . Był synem armatora statków. W 1893 roku porzucił studia medyczne na <a href="/wiki/Uniwersytet_w_Oslo" title="Uniwersytet w Oslo">Uniwersytecie w Kristianii</a> i zapisał się do załogi należącego do <a href="/w/index.php?title=Polowania_na_foki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polowania na foki (strona nie istnieje)">łowców fok</a> statku „Magdalena”, który wyruszał wówczas w podróż na <a href="/wiki/Ocean_Arktyczny" title="Ocean Arktyczny">Morze Arktyczne</a>. W następnych latach zdobył doświadczenie podczas kolejnych wypraw i uzyskał stopień drugiego oficera. Gdy nie przebywał na morzu, uprawiał <a href="/wiki/Biegi_narciarskie" title="Biegi narciarskie">narciarstwo biegowe</a> na płaskowyżu <a href="/wiki/Hardangervidda" title="Hardangervidda">Hardangervidda</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford198343–57-2">[2]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wyprawa_statku_Belgica">Wyprawa statku Belgica</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Wyprawa statku Belgica" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wyprawa statku Belgica">edytuj kod</a>]</div> Zainspirowany osiągnięciami swojego rodaka, <a href="/wiki/Fridtjof_Nansen" title="Fridtjof Nansen">Fridtjofa Nansena</a>, Amundsen dołączył w 1896 roku do uczestników <a href="/wiki/Belgijska_Wyprawa_Antarktyczna" title="Belgijska Wyprawa Antarktyczna">Belgijskiej Wyprawy Antarktycznej</a> jako <a href="/wiki/Starszy_oficer" title="Starszy oficer">starszy oficer</a> na statku „<a href="/wiki/Belgica" title="Belgica">Belgica</a>” dowodzonym przez <a href="/wiki/Adrien_de_Gerlache" title="Adrien de Gerlache">Adriena de Gerlache’a</a><a href="#cite_note-CITEREFLangner200741-3">[3]</a>. Na początku 1898 roku statek został uwięziony na niemalże rok przez <a href="/wiki/Pak_lodowy" title="Pak lodowy">pak lodowy</a> na <a href="/wiki/Morze_Bellingshausena" title="Morze Bellingshausena">Morzu Bellingshausena</a>. Członkowie ekspedycji zostali w ten sposób pierwszymi ludźmi, którzy spędzili całą zimę na wodach antarktycznych<a href="#cite_note-CITEREFCrane200574–75-4">[4]</a>. Amundsen potraktował to jako okazję do zdobycia doświadczenia i rozwoju własnych umiejętności<a href="#cite_note-CITEREFHuntford198364–74-5">[5]</a>. Wyprawa statku „Belgica” dała początek „<a href="/w/index.php?title=Heroiczna_Era_Eksploracji_Antarktydy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heroiczna Era Eksploracji Antarktydy (strona nie istnieje)">Heroicznej Erze Eksploracji Antarktydy</a>”. W kolejnych latach na wody antarktyczne wyruszyło wiele ekspedycji z Wielkiej Brytanii, Szwecji, Niemiec i Francji<a href="#cite_note-CITEREFCrane200574–75-4">[4]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przejście_Północno-Zachodnie">Przejście Północno-Zachodnie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Przejście Północno-Zachodnie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przejście Północno-Zachodnie">edytuj kod</a>]</div> Po powrocie do Norwegii w 1899 roku Amundsen zaczął jednak planować wyprawę na północ. Wierząc w swoje umiejętności dowódcze, zaplanował ekspedycję mającą na celu odnalezienie <a href="/wiki/Przej%C5%9Bcie_P%C3%B3%C5%82nocno-Zachodnie" title="Przejście Północno-Zachodnie">Przejścia Północno-Zachodniego</a>, morskiego szlaku łączącego <a href="/wiki/Ocean_Atlantycki" title="Ocean Atlantycki">Atlantyk</a> z <a href="/wiki/Ocean_Spokojny" title="Ocean Spokojny">Pacyfikiem</a> przez <a href="/wiki/Archipelag_Arktyczny" title="Archipelag Arktyczny">Archipelag Arktyczny</a><a href="#cite_note-CITEREFLangner200778–80-6">[6]</a>. Po zdobyciu stopnia <a href="/wiki/Kapitan_(%C5%BCegluga)" title="Kapitan (żegluga)">kapitana</a> zakupił niewielki <a href="/wiki/Slup" class="mw-disambig" title="Slup">slup</a> – „<a href="/wiki/Gj%C3%B8a" title="Gjøa">Gjøa</a>” – który później przystosował do podróży arktycznych. Uzyskał poparcie dla swoich planów ze strony króla <a href="/wiki/Oskar_II" title="Oskar II">Oskara II</a> oraz Fridtjofa Nansena, a także zebrał wystarczające środki finansowe, by w czerwcu 1903 roku wyruszyć w morze wraz z sześcioma członkami załogi<a href="#cite_note-CITEREFLangner200778–80-6">[6]</a>. Wyprawa trwała do 1906 roku i zakończyła się powodzeniem<a href="#cite_note-CITEREFMaxtone-Graham2000230–236-7">[7]</a>. W wieku 34 lat Amundsen został jednym z norweskich bohaterów narodowych i jednym z najbardziej szanowanych polarników<a href="#cite_note-CITEREFLangner200778–80-6">[6]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Plany_zdobycia_bieguna">Plany zdobycia bieguna</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Plany zdobycia bieguna" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Plany zdobycia bieguna">edytuj kod</a>]</div> W czasie, gdy Amundsen poszukiwał Przejścia Północno-Zachodniego, bieguny północny i południowy pozostawały celem licznych ekspedycji. W listopadzie 1906 roku z wyprawy na biegun północny powrócił Amerykanin <a href="/wiki/Robert_Edwin_Peary" title="Robert Edwin Peary">Robert Peary</a>, twierdząc, że dotarł do równoleżnika 87°6′, a więc najdalej spośród wszystkich zorganizowanych do tego momentu ekspedycji<a href="#cite_note-CITEREFHerbert1989191–201-8">[8]</a>. Szybko zebrał fundusze na organizację kolejnej wyprawy<a href="#cite_note-CITEREFFleming200238–49-9">[9]</a>. W lipcu 1907 roku <a href="/wiki/Frederick_Albert_Cook" title="Frederick Albert Cook">Frederick Albert Cook</a>, dawny towarzysz Amundsena ze statku „Belgica”, wyruszył na północ, aby – według własnych zapewnień – zapolować na foki. Wyprawa ta, według powszechnej opinii, miała być w rzeczywistości próbą zdobycia bieguna północnego<a href="#cite_note-CITEREFFleming2002351-10">[10]</a>. Miesiąc później <a href="/wiki/Ernest_Shackleton" title="Ernest Shackleton">Ernest Shackleton</a> dotarł wraz z <a href="/w/index.php?title=Ekspedycja_Nimrod&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekspedycja Nimrod (strona nie istnieje)">ekspedycją Nimrod</a> do wybrzeży Antarktydy, zaś <a href="/wiki/Robert_Falcon_Scott" title="Robert Falcon Scott">Robert Scott</a> przygotowywał kolejną wyprawę, zakładając że Shackletonowi nie uda się dotrzeć do bieguna południowego<a href="#cite_note-CITEREFBarczewski200760–62-11">[11]</a>. Amundsen rozpoczął wówczas planowanie podróży na biegun południowy, nie porzucając jednak planów zorganizowania w pierwszej kolejności podobnej wyprawy na biegun północny<a href="#cite_note-CITEREFLangner200782–83-12">[12]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konsultacje_z_Nansenem_i_wykorzystanie_statku_„Fram”">Konsultacje z Nansenem i wykorzystanie statku „Fram”</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Konsultacje z Nansenem i wykorzystanie statku „Fram”" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Konsultacje z Nansenem i wykorzystanie statku „Fram”">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Amundsen-Fram.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Amundsen-Fram.jpg/220px-Amundsen-Fram.jpg" decoding="async" width="220" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Amundsen-Fram.jpg/330px-Amundsen-Fram.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Amundsen-Fram.jpg/440px-Amundsen-Fram.jpg 2x" data-file-width="1472" data-file-height="1128" /></a><figcaption>Fram podczas ekspedycji Amundsena</figcaption></figure> W 1893 roku Fridtjof Nansen wpłynął na statku „<a href="/wiki/Fram_(1892)" title="Fram (1892)">Fram</a>” na obszar paku lodowego u północnych wybrzeży <a href="/wiki/Syberia" title="Syberia">Syberii</a> i rozpoczął <a href="/wiki/Dryf_(%C5%BCegluga)" title="Dryf (żegluga)">dryf</a> w kierunku <a href="/wiki/Grenlandia" title="Grenlandia">Grenlandii</a>, mając nadzieję na przecięcie w ten sposób bieguna północnego. Statek nie dotarł jednak do bieguna, zaś piesza wyprawa Nansena i <a href="/wiki/Hjalmar_Johansen" title="Hjalmar Johansen">Hjalmara Johansena</a> zakończyła się niepowodzeniem<a href="#cite_note-CITEREFScott1971141–197-13">[13]</a>. Z historii tej wyprawy inspirację czerpał jednak Amundsen<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983194-14">[14]</a>. Podczas planowania wyprawy na biegun północny miał on nadzieję, że wpłynięcie na Morze Arktyczne przez <a href="/wiki/Cie%C5%9Bnina_Beringa" title="Cieśnina Beringa">Cieśninę Beringa</a> na wschód od punktu, w którym skierował się na północ Nansen, pozwoli na dopłynięcie na biegun północny lub w jego pobliże<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001547–549-15">[15]</a>. Amundsen skonsultował swoje pomysły z Nansenem, który utrzymywał, że „Fram” jest jedynym statkiem, na którym powieść się może realizacja stworzonego przez Amundsena planu<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001183–186-16">[16]</a>. „Fram” został zaprojektowany i zbudowany w latach 1891–1893 przez <a href="/wiki/Colin_Archer" title="Colin Archer">Colina Archera</a>, zgodnie ze szczegółowymi wytycznymi Nansena. Jedną z jego cech charakterystycznych był zaokrąglony kadłub, mający – zgodnie ze słowami Nansena – ułatwiać żeglugę przez skute lodem wody arktyczne<a href="#cite_note-CITEREFNansen189762–68-17">[17]</a>. Ponadto do zbudowania kadłuba zostało użyte najtwardsze wówczas dostępne drewno z południowoamerykańskich drzew z rodzaju <a href="/w/index.php?title=Chlorocardium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chlorocardium (strona nie istnieje)">Chlorocardium</a>. Statek miał szerokość ok. 11 metrów, co przy długości 39 metrów, nadawało mu krępy kształt<a href="#cite_note-CITEREFNansen189762–68-17">[17]</a>. Pozwalało to na osiąganie dobrych rezultatów podczas żeglugi na wodach arktycznych, lecz utrudniało znacząco żeglugę na otwartych wodach<a href="#cite_note-Frama-18">[18]</a>. „Fram” powrócił z wyprawy Nansena po trzech latach spędzonych w trudnych arktycznych warunkach bez większych usterek. Mimo to po powrocie został wyremontowany<a href="#cite_note-Frama-18">[18]</a>. Następnie spędził ponad cztery lata pod kapitanem <a href="/wiki/Otto_Sverdrup" title="Otto Sverdrup">Otto Sverdrupem</a>, badającym bezludne tereny w Archipelagu Arktycznym o łącznej powierzchni 260 000 km²<a href="#cite_note-CITEREFFairley1959260–261-19">[19]</a>. W 1902 roku, gdy ekspedycja Sverdrupa zakończyła się, „Fram” został wycofany z eksploatacji i znajdował się w Kristianii<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001547–549-15">[15]</a>. Choć od tego czasu pozostawał on formalnie własnością państwa, w sprawach go dotyczących decydował zazwyczaj Nansen. Od powrotu z Arktyki w 1896 roku Nansen planował zorganizowanie ekspedycji do Antarktyki, podczas której po raz kolejny miał użyć „Frama”<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001547–549-15">[15]</a>. Z czasem uświadomił sobie jednak, że wyprawa ta nigdy nie dojdzie do skutku z uwagi na jego wiek i coraz większe zaangażowanie w życie polityczne<a href="#cite_note-CITEREFGalvin2014-20">[20]</a> . Pod koniec września 1907 roku zaprosił więc do swojego domu Amundsena i zaproponował mu użycie statku podczas planowanej przez niego wyprawy<a href="#cite_note-CITEREFScott1971244–245-21">[21]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wstępne_przygotowania">Wstępne przygotowania</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Wstępne przygotowania" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wstępne przygotowania">edytuj kod</a>]</div> Amundsen ogłosił swe plany 10 listopada 1908 roku podczas spotkania <a href="/w/index.php?title=Norweskie_Towarzystwo_Geograficzne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Norweskie Towarzystwo Geograficzne (strona nie istnieje)">Norweskiego Towarzystwa Geograficznego</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983197–200-22">[22]</a>. Zgodnie z przedstawioną wówczas wizją miał na statku „Fram” opłynąć <a href="/wiki/Horn_(przyl%C4%85dek)" title="Horn (przylądek)">przylądek Horn</a>, zatrzymać się w <a href="/wiki/San_Francisco" title="San Francisco">San Francisco</a> w celu uzupełnienia zapasów i sprzętu, a następnie skierować się na północ, przez Cieśninę Beringa do półwyspu <a href="/wiki/Point_Barrow" title="Point Barrow">Point Barrow</a> na północnym wybrzeżu <a href="/wiki/Alaska" title="Alaska">Alaski</a>. Stamtąd Amundsen miał skierować statek prosto na północ, w lody Arktyki, i rozpocząć trwający od czterech do pięciu lat dryf przez skute lodem Morze Arktyczne. W tym czasie miały być prowadzone badania, które miały doprowadzić do rozwiązania wielu problemów naukowych<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983197–200-22">[22]</a>. Plan został przyjęty entuzjastycznie, a kolejnego dnia król <a href="/wiki/Haakon_VII" title="Haakon VII">Haakon VII</a><a href="#cite_note-23">[a]</a> i królowa <a href="/wiki/Maud_(kr%C3%B3lowa_Norwegii)" title="Maud (królowa Norwegii)">Maud</a> jako pierwsi przekazali Amundsenowi wsparcie finansowe w wysokości 20 tysięcy <a href="/wiki/Korona_norweska" title="Korona norweska">koron norweskich</a>. 6 lutego 1909 roku <a href="/wiki/Storting" title="Storting">norweski parlament</a> zatwierdził natomiast dotację na remont „Frama” w wysokości 75 tysięcy koron<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983205-24">[23]</a>. Zadanie zebrania funduszy na sfinansowanie wyprawy zostało powierzone bratu Amundsena, Leonowi, co pozwoliło podróżnikowi skoncentrować się na pozostałych aspektach przygotowań<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983204–206-25">[24]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uczestnicy_wyprawy">Uczestnicy wyprawy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Uczestnicy wyprawy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uczestnicy wyprawy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart,_Tasmania,_mars_1912_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg/220px-%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg/330px-%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg/440px-%22Fram%22s_besetning_ved_ankomsten_til_Hobart%2C_Tasmania%2C_mars_1912_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="4747" data-file-height="3178" /></a><figcaption>Członkowie ekspedycji w Hobart, na Tasmanii</figcaption></figure> Amundsen na swoich oficerów wybrał trzech poruczników marynarki. Byli to: <a href="/wiki/Thorvald_Nilsen" title="Thorvald Nilsen">Thorvald Nilsen</a>, <a href="/wiki/Hjalmar_Fredrik_Gjertsen" title="Hjalmar Fredrik Gjertsen">Hjalmar Fredrik Gjertsen</a> oraz <a href="/wiki/Kristian_Prestrud" title="Kristian Prestrud">Kristian Prestrud</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983205–207-26">[25]</a>. Nilsen pełnił obowiązki nawigatora i zastępcy dowódcy wyprawy. Gjersten, pomimo braku medycznego wykształcenia, został mianowany lekarzem ekspedycji i wysłany na przyspieszony kurs chirurgii i stomatologii<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191272-27">[26]</a>. Artylerzysta, <a href="/wiki/Oscar_Wisting" title="Oscar Wisting">Oscar Wisting</a>, został zaakceptowany dzięki rekomendacji Prestruda<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983247–251-28">[27]</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912102-29">[28]</a>. Na początku rekrutacji Amundsen zaangażował również <a href="/wiki/Olav_Bjaaland" title="Olav Bjaaland">Olava Bjaalanda</a>, doświadczonego <a href="/wiki/Biegi_narciarskie" title="Biegi narciarskie">biegacza narciarskiego</a> oraz wykwalifikowanego <a href="/wiki/Stolarz" title="Stolarz">stolarza</a> i wytwórcę <a href="/wiki/Narty" title="Narty">nart biegowych</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912137–138-30">[29]</a>. Bjaaland pochodził z miejscowości <a href="/wiki/Morgedal" title="Morgedal">Morgedal</a> w norweskiej prowincji <a href="/wiki/Telemark_(Norwegia)" title="Telemark (Norwegia)">Telemark</a>, regionu słynącego ze znakomitych biegaczy narciarskich, wśród których najsłynniejszym był <a href="/wiki/Sondre_Norheim" title="Sondre Norheim">Sondre Norheim</a>, uznawany za ojca <a href="/wiki/Narciarstwo_klasyczne" title="Narciarstwo klasyczne">narciarstwa klasycznego</a><a href="#cite_note-31">[30]</a>. Amundsen podzielał zdanie Nansena, że narty i psie zaprzęgi stanowią w warunkach polarnych znacznie efektywniejszy środek transportu od kuców. Dlatego też wśród członków projektowanej przez niego ekspedycji znaleźli się także doświadczony w prowadzeniu psich zaprzęgów towarzysz Amundsena z podróży przez Przejście Północno-Zachodnie, <a href="/wiki/Helmer_Hanssen" title="Helmer Hanssen">Helmer Hanssen</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford198390,_248-32">[31]</a>, a także ekspert od psów i weteran podróży arktycznych <a href="/wiki/Sverre_Hassel" title="Sverre Hassel">Sverre Hassel</a>, który początkowo zamierzał płynąć z Amundsenem tylko do San Francisco<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983276–277-33">[32]</a>. Kucharzem ekspedycji został <a href="/wiki/Adolf_Lindstr%C3%B8m" title="Adolf Lindstrøm">Adolf Lindstrøm</a>, który towarzyszył Amundsenowi również podczas wyprawy z lat 1903–1906<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983205–207-26">[25]</a>. Z podróży na pokładach statków „Belgica” i „Gjøa” Amundsen wyniósł przekonanie, że doświadczona i stabilna emocjonalnie załoga jest niezbędnym elementem powodzenia polarnej ekspedycji<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983247–251-28">[27]</a>. Członkowie załogi zrekrutowani na początku, tacy jak Nilsen, Hanssen i Lindstrøm, stanowić mieli więc jej trzon. Po ich wyborze prowadzono dalszą rekrutację, w wyniku której ustalił się ostateczny skład 19-osobowej załogi. Wszyscy uczestnicy projektowanej wyprawy zostali wybrani osobiście przez Amundsena – poza Hjalmarem Johansenem<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001518–519,_542-34">[33]</a>. Ten dawny towarzysz Fridtjofa Nansena po powrocie do ojczyzny popadł w długi i alkoholizm. Nansen poprosił więc Amundsena o zabranie go na pokład „Frama” na czas kolejnej wyprawy<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001518–519,_542-34">[33]</a>. Wśród członków załogi statku „Fram” wyróżniała się także postać <a href="/wiki/Aleksandr_Kuczin" title="Aleksandr Kuczin">Aleksandra Kuczina</a>, studenta oceanografii, ucznia profesora <a href="/w/index.php?title=Bj%C3%B8rn_Helland-Hansen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bjørn Helland-Hansen (strona nie istnieje)">Bjørna Hellanda-Hansena</a><a href="#cite_note-x-35">[34]</a>. Podczas ekspedycji Kuczin został pierwszym Rosjaninem, który postawił stopy na Antarktydzie. Podczas gdy Amundsen wyruszył z częścią załogi na biegun południowy, Kuczin pozostał jednak na statku, zbierając materiały dotyczące <a href="/wiki/Ocean_Po%C5%82udniowy" title="Ocean Południowy">Oceanu Południowego</a><a href="#cite_note-x-35">[34]</a>. <table class="wikitable sortable"> <caption>Lista uczestników wyprawy na biegun południowy<a href="#cite_note-36">[35]</a> </caption> <tbody><tr> <th>Imię i nazwisko</th> <th>Narodowość</th> <th>Data urodzenia</th> <th>Funkcja </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Roald_Amundsen" title="Roald Amundsen">Roald Amundsen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>16 lipca 1872</td> <td>dowódca wyprawy </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Andreas_Beck_(polarnik)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andreas Beck (polarnik) (strona nie istnieje)">Andreas Beck</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>8 października 1864</td> <td>nawigator </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Olav_Bjaaland" title="Olav Bjaaland">Olav Bjaaland</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>5 marca 1871</td> <td>polarnik, stolarz </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Christian_Doxrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Doxrud (strona nie istnieje)">Christian Doxrud</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>10 sierpnia 1881</td> <td>kapitan, pierwszy oficer<a href="#cite_note-37">[b]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hjalmar_Fredrik_Gjertsen" title="Hjalmar Fredrik Gjertsen">Hjalmar Fredrik Gjertsen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>6 lipca 1885</td> <td>oficer, asystent oceanografów </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Ludvig_Hansen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ludvig Hansen (strona nie istnieje)">Ludvig Hansen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>16 kwietnia 1871</td> <td>marynarz, blacharz </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Helmer_Hanssen" title="Helmer Hanssen">Helmer Hanssen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>24 września 1870</td> <td>polarnik, opiekun psów </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Sverre_Hassel" title="Sverre Hassel">Sverre Hassel</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>30 lipca 1876</td> <td>polarnik, opiekun psów </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Hjalmar_Johansen" title="Hjalmar Johansen">Hjalmar Johansen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>15 maja 1867</td> <td>polarnik </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Halvardus_Kristensen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halvardus Kristensen (strona nie istnieje)">Halvardus Kristensen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>29 października 1879</td> <td>marynarz </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Aleksandr_Kuczin" title="Aleksandr Kuczin">Aleksandr Kuczin</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/22px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/33px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/44px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskie</a></td> <td>16 września 1888</td> <td>oceanograf </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Adolf_Lindstr%C3%B8m" title="Adolf Lindstrøm">Adolf Lindstrøm</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>17 maja 1866</td> <td>kucharz </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Thorvald_Nilsen" title="Thorvald Nilsen">Thorvald Nilsen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>6 sierpnia 1881</td> <td>kapitan, pierwszy oficer </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Jacob_N%C3%B8dtvedt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacob Nødtvedt (strona nie istnieje)">Jacob Nødtvedt</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>17 września 1857</td> <td>mechanik, kowal </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Karenius_Olsen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karenius Olsen (strona nie istnieje)">Karenius Olsen</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>1890</td> <td>kucharz </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Kristian_Prestrud" title="Kristian Prestrud">Kristian Prestrud</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>22 października 1881</td> <td>polarnik, oficer </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Martin_R%C3%B8nne" title="Martin Rønne">Martin Rønne</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>14 września 1861</td> <td>marynarz, przygotowanie żagli </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Adolf_Hermann_Schr%C3%B6er&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adolf Hermann Schröer (strona nie istnieje)">Adolf Hermann Schröer</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/22px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/33px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/44px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Cesarstwo Niemieckie</a></td> <td>31 lipca 1872</td> <td>oceanograf<a href="#cite_note-38">[c]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/J%C3%B8rgen_Stubberud" title="Jørgen Stubberud">Jørgen Stubberud</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>17 kwietnia 1883</td> <td>polarnik </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Knut_Sundbeck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Knut Sundbeck (strona nie istnieje)">Knut Sundbeck</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/22px-Flag_of_Sweden.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/33px-Flag_of_Sweden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/44px-Flag_of_Sweden.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1000" /> <a href="/wiki/Szwecja" title="Szwecja">Szwecja</a></td> <td>13 stycznia 1883</td> <td>mechanik </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Oscar_Wisting" title="Oscar Wisting">Oscar Wisting</a></td> <td><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/22px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="22" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/33px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/44px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /> <a href="/wiki/Norwegia" title="Norwegia">Norwegia</a></td> <td>6 czerwca 1871</td> <td>polarnik </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zmiana_planów">Zmiana planów</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Zmiana planów" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zmiana planów">edytuj kod</a>]</div> W marcu 1909 roku ogłoszono, że ekspedycja dowodzona przez <a href="/wiki/Ernest_Shackleton" title="Ernest Shackleton">Shackletona</a> dotarła do równoleżnika 88°23′ szerokości geograficznej południowej. Od bieguna południowego dzieliło ją więc 97 <a href="/wiki/Mila_morska" title="Mila morska">mil morskich</a> (180 kilometrów)<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191236–41-39">[36]</a>. Amundsen porównał to dokonanie z osiągnięciami wyprawy Nansena z lat 1893–1896<a href="#cite_note-CITEREFRiffenburgh2005300-40">[37]</a>. Niebawem po ogłoszeniu sukcesu Shackletona Robert Scott ogłosił plany zorganizowania wyprawy na biegun południowy<a href="#cite_note-CITEREFBarczewski200760–62-11">[11]</a>. We wrześniu 1909 roku prasa zaczęła donosić o dwukrotnym zdobyciu bieguna północnego: przez Fredericka Cooka w kwietniu 1908 roku i przez Roberta Peary’ego rok później<a href="#cite_note-41">[d]</a>. Początkowo Amundsen nie zamierzał reagować na te doniesienia utrzymując, że wciąż może dokonać wielu odkryć na obszarze Arktyki<a href="#cite_note-42">[38]</a>. Brak przełomowych sukcesów i związanej z nimi popularności mógł jednak sprawić, że po powrocie z podróży Amundsen nie byłby w stanie zarobić wystarczającej sumy pieniędzy, by spłacić wszystkie długi zaciągnięte w celu jej zorganizowania. Dlatego też postanowił zmienić cel swojej wyprawy na biegun południowy<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191242–43-43">[39]</a>. Amundsen nie ogłosił jednak od razu swoich planów. Nie miał bowiem gwarancji, że sponsorzy, oczekujący przeprowadzenia szeroko zakrojonych badań w rejonie bieguna północnego, nie wycofają swojego wsparcia<a href="#cite_note-CITEREFCrane2005425–426-44">[40]</a>. Ponadto zmiana planów mogła spowodować wycofanie przez Nansena zgody na użycie statku „Fram”<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983214-45">[41]</a>. Zgody na przeprowadzenie wyprawy badawczej na biegun południowy mógł nie wydać także norweski parlament, obawiający się konfliktu na tym tle z Wielką Brytanią, ojczyzną Scotta<a href="#cite_note-CITEREFBarczewski200762-46">[42]</a>. O zmianie planów dowiedzieli się więc tylko Leon Amundsen, brat Roalda, oraz Thorvald Nilsen<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191245–47-47">[43]</a>. Na krótko przed rozpoczęciem wyprawy nieświadomy planów norweskiego podróżnika Scott zaproponował Amundsenowi podjęcie współpracy. Wysłał swojemu przyszłemu konkurentowi aparaturę, dzięki której możliwe miało się stać przeprowadzenie takich samych pomiarów przez Scotta na biegunie południowym i Amundsena na biegunie północnym<a href="#cite_note-CITEREFCrane2005425–426-44">[40]</a>. Gdy testował zaś sanie motorowe w Norwegii, zatelefonował do Amundsena, by porozmawiać na temat koordynacji ich działań. Amundsen nie podszedł wówczas do telefonu<a href="#cite_note-CITEREFJones200378–79-48">[44]</a>. Zgodnie ze zmienionym planem podróży, „Fram” miał opuścić Norwegię w sierpniu 1910 roku i po drodze zawinąć na <a href="/wiki/Madera" title="Madera">Maderę</a>. Stamtąd statek miał skierować się prosto w kierunku <a href="/wiki/Morze_Rossa" title="Morze Rossa">Morza Rossa</a>, do <a href="/wiki/Zatoka_Wielorybia_(Antarktyda)" title="Zatoka Wielorybia (Antarktyda)">Zatoki Wielorybiej</a>, położonej w obrębie <a href="/wiki/Lodowiec_Szelfowy_Rossa" title="Lodowiec Szelfowy Rossa">Lodowca Szelfowego Rossa</a>, gdzie Amundsen planował założyć swoją bazę<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191245–47-47">[43]</a>. Zatoka Wielorybia była najdalej na południe wysuniętym punktem, do którego mógł dopłynąć statek. Położona była o ok. 60 mil morskich (ok. 110 kilometrów) bliżej bieguna południowego niż wybrana na bazę przez Scotta cieśnina <a href="/wiki/McMurdo_Sound" title="McMurdo Sound">McMurdo Sound</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191245–47-47">[43]</a>. Shackleton uznał wprawdzie Zatokę Wielorybią za obszar niestabilny, lecz Amundsen wywnioskował z jego zapisków, że lód w tamtym rejonie był osadzony na wielu <a href="/wiki/Szkier" title="Szkier">szkierach</a> i <a href="/wiki/Mielizna" title="Mielizna">mieliznach</a> i – co za tym idzie – mógł zapewnić dogodną podstawę pod budowę obozu<a href="#cite_note-49">[e]</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191245–47-47">[43]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Środki_transportu,_sprzęt_i_zapasy">Środki transportu, sprzęt i zapasy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Środki transportu, sprzęt i zapasy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Środki transportu, sprzęt i zapasy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg/220px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg" decoding="async" width="220" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg/330px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg/440px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-112.jpg 2x" data-file-width="512" data-file-height="359" /></a><figcaption>Na pokład „Frama” załoga zabrała około setki psów</figcaption></figure> Amundsen – w przeciwieństwie do brytyjskich badaczy, w tym Scotta i Shackletona – zdecydował się na zabranie ze sobą na Antarktydę psów zaprzęgowych. Zwierzęta te były znacznie bardziej wytrzymałe od preferowanych przez Scotta kuców, a także mogły posłużyć jako źródło mięsa zarówno dla uczestników wyprawy, jak i innych psów<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983210-50">[45]</a>. Na pokład „Frama” zabrano ostatecznie 97 <a href="/wiki/Pies_grenlandzki" title="Pies grenlandzki">psów grenlandzkich</a><a href="#cite_note-CITEREFRubin200853-51">[46]</a><a href="#cite_note-52">[47]</a>. Amundsen zaprojektował buty do nart, które były testowane przez dwa lata, dzięki czemu udało się je udoskonalić<a href="#cite_note-CITEREFSolomon2001163-53">[48]</a>. Ubrania polarników były wykonane ze skór fok z Grenlandii<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191266-54">[49]</a>, reniferów, uzupełnionych przez ubrania z <a href="/wiki/Gabardyna" title="Gabardyna">gabardyny</a> firmy <a href="/wiki/Burberry" title="Burberry">Burberry</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191278–81-55">[50]</a>. Sanie zostały skonstruowane z drewna z norweskiego <a href="/wiki/Jesion" title="Jesion">jesionu</a>, zaś płozy – z drewna amerykańskiego <a href="/wiki/Orzesznik" title="Orzesznik">orzesznika</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191276-56">[51]</a>. Narty, również wykonane z drewna orzesznikowego, zostały znacząco wydłużone, by zminimalizować ryzyko wpadnięcia do <a href="/wiki/Szczelina_lodowcowa" title="Szczelina lodowcowa">szczeliny lodowcowej</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191276-56">[51]</a>. Do gotowania podczas pieszej wędrówki Amundsen wybrał kuchenkę <a href="/w/index.php?title=Primus_(kuchenka)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Primus (kuchenka) (strona nie istnieje)">Primus</a> szwedzkiej produkcji<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191285–86-57">[52]</a>. Czerpiąc z doświadczeń, jakie zdobył na pokładzie statku „Belgica” w latach 1896–1899, Amundsen starał się zapobiec wystąpieniu <a href="/wiki/Szkorbut" title="Szkorbut">szkorbutu</a> u członków ekspedycji. Choć nie wiedziano wówczas jeszcze o tym, że przyczyną szkorbutu jest niedobór <a href="/wiki/Kwas_askorbinowy" title="Kwas askorbinowy">witaminy C</a>, to zdawano sobie sprawę, że rozwojowi choroby przeciwdziała jedzenie świeżego mięsa<a href="#cite_note-CITEREFPreston1999219-58">[53]</a>. Amundsen zaplanował więc regularne dodawanie do posiłków foczego mięsa<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191251-59">[54]</a>. Ponadto zamówił przed podróżą specjalny rodzaj <a href="/wiki/Pemikan" title="Pemikan">pemikanu</a> z warzywami i owsem, który miał urozmaicać dietę żeglarzy<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191255-60">[55]</a>. Na pokładzie znalazły się także duże zapasy wina i spirytusu, używanego w celach medycznych oraz do konsumpcji podczas świąt. By podtrzymać morale wśród członków załogi, Amundsen wyposażył statek w biblioteczkę liczącą ok. 3000 książek, gramofon i różnego rodzaju instrumenty muzyczne<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191268–70-61">[56]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przebieg">Przebieg</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Przebieg" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przebieg">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podróż_na_Antarktydę">Podróż na Antarktydę</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Podróż na Antarktydę" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podróż na Antarktydę">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg/220px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg/330px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg/440px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-168.jpg 2x" data-file-width="512" data-file-height="365" /></a><figcaption>Statek „Fram” u wybrzeży Antarktydy</figcaption></figure> Wraz ze zbliżaniem się daty wypłynięcia z Norwegii Amundsen napotykał na coraz większe kłopoty przy zbieraniu funduszy. Z powodu małego zainteresowania opinii publicznej umowy z redakcjami gazet zostały zawieszone, zaś parlament odmówił przekazania Amundsenowi kolejnej dotacji w wysokości 25 tysięcy koron<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983244–245-62">[57]</a>. Amundsen został zmuszony do zastawienia swojego domu, by umożliwić przeprowadzenie ekspedycji. Aby uniknąć finansowej ruiny po powrocie z Antarktydy, wyprawa musiała zakończyć się dla niego sukcesem<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983244–245-62">[57]</a>. Po trwającym miesiąc rejsie próbnym po północnym Atlantyku „Fram” zawinął w lipcu 1910 roku do portu <a href="/wiki/Kristiansand" title="Kristiansand">Kristiansand</a> w południowej Norwegii. Załadowano tam na pokład psy zaprzęgowe i przeprowadzono końcowe przygotowania do odpłynięcia<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983275-63">[58]</a>. Podczas pobytu w Kristiansand Amundsen otrzymał ofertę pomocy od Petera Christophersena, norweskiego <a href="/wiki/Ekspatriacja" title="Ekspatriacja">ekspatrianta</a>, którego brat przebywał w <a href="/wiki/Buenos_Aires" title="Buenos Aires">Buenos Aires</a>. Christophersen miał zapewnić członkom ekspedycji dostawy paliwa i prowiantu, które załoga odebrać miała w <a href="/wiki/Montevideo" title="Montevideo">Montevideo</a> lub Buenos Aires. Amundsen zaakceptował ofertę<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983244–245-62">[57]</a>. Na krótko przed odpłynięciem „Frama”, które miało miejsce 9 sierpnia, Amundsen ujawnił prawdziwy cel wyprawy swoim oficerom – Prestrudowi i Gjertsenowi. Podczas czterotygodniowej podróży do <a href="/wiki/Funchal" title="Funchal">Funchal</a> na Maderze załoga zaczęła dostrzegać czynione przez kapitana i jego zastępców przygotowania, które nie byłyby potrzebne w przypadku wyprawy na biegun północny<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983277–278-64">[59]</a>. Na pokład zabrano na przykład <a href="/wiki/Prefabrykat" title="Prefabrykat">prefabrykaty</a> do budowy chaty, której wzniesienie byłoby niemożliwe podczas wielomiesięcznego dryfowania po Morzu Arktycznym<a href="#cite_note-CITEREFBrown2012-65">[60]</a> . Rodziło to wśród uczestników wyprawy liczne podejrzenia i brak zaufania do dowódcy ekspedycji<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983277–278-64">[59]</a>. „Fram” dopłynął do Funchal 6 września<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912125–131-66">[61]</a>. Trzy dni później Amundsen przedstawił rzeczywisty cel podróży całej załodze<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007115-67">[62]</a>. Następnie zapytał każdego z uczestników wyprawy o to, czy nadal chce popłynąć wraz z nim. Wszyscy odpowiedzieli twierdząco<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912125–131-66">[61]</a>. Amundsen napisał wówczas list do Nansena, w którym tłumaczył powody zmiany celu podróży, przepraszał za oszustwo i wyrażał nadzieję na pełne powodzenie ekspedycji<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983279–280-68">[63]</a>. Przed wypłynięciem z Funchal Amundsen wysłał także telegram do Scotta, w którym informował Brytyjczyka o swojej zmianie planów. Scott wypłynął z <a href="/wiki/Cardiff" title="Cardiff">Cardiff</a> 15 czerwca i na początku października miał pojawić się w Australii. Telegram wysłano więc do <a href="/wiki/Melbourne" title="Melbourne">Melbourne</a><a href="#cite_note-CITEREFCrane2005423-69">[64]</a>. Informacja o zmianie celu podróży Amundsena na biegun południowy spotkała się z wrogim przyjęciem opinii publicznej zarówno w Wielkiej Brytanii, jak i Norwegii<a href="#cite_note-CITEREFBarczewski200765–66-70">[65]</a>. Plany Amundsena zostały jednak zaakceptowane przez Fridtjofa Nansena<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983300–301-71">[66]</a>. Załoga „Frama” podróżowała na południe w szybkim tempie. 1 stycznia 1911 roku z pokładu dostrzeżono pierwsze <a href="/wiki/G%C3%B3ra_lodowa" title="Góra lodowa">góry lodowe</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912138–168-72">[67]</a>. 11 stycznia na horyzoncie pojawił się Lodowiec Szelfowy Rossa, zaś 14 stycznia „Fram” wpłynął do Zatoki Wielorybiej<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912138–168-72">[67]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Założenie_bazy">Założenie bazy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Założenie bazy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Założenie bazy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg/220px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg" decoding="async" width="220" height="158" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg/330px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg/440px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-117.jpg 2x" data-file-width="512" data-file-height="368" /></a><figcaption>Baza Framheim</figcaption></figure> Po zakotwiczeniu „Frama” u południowych wybrzeży Zatoki Wielorybiej Amundsen wybrał lokalizację pod budowę bazy, znajdującą się ok. 2,2 mil morskich (ok. 4,1 kilometra) od statku<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979335–338-73">[68]</a>. Sprzęt i zapasy zostały przewiezione do przyszłej bazy przy pomocy sześciu psich zaprzęgów. Bjaaland i Stubberud wyrównali teren i położyli fundamenty pod budowę niewielkiej chaty z prefabrykatów. Ze względu na fakt, że na terenie tym przeważały silne, wschodnie wiatry, dłuższe ściany budynku zostały skierowane na północ i południe, zaś drzwi umieszczono w ścianie zachodniej. Dzięki temu wiatr uderzał wyłącznie w krótką i szczelną ściankę wschodnią<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912181–182-74">[69]</a>. 21 stycznia ukończono budowę dachu, zaś 27 stycznia baza była gotowa do użytkowania<a href="#cite_note-CITEREFTurley193573–74-75">[70]</a>. Do tego czasu do bazy przetransportowano zapasy mięsa, na które składało się między innymi około dwustu fok<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007124-76">[71]</a>. Bazie nadano nazwę <a href="/wiki/Framheim" title="Framheim">Framheim</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912174-77">[72]</a>. Rankiem 3 lutego do Zatoki Wielorybiej wpłynął nieoczekiwanie statek „Terra Nova” z członkami ekspedycji Scotta na pokładzie. Statek ten wyruszył z Nowej Zelandii 29 listopada 1910 roku i dopłynął do Antarktydy na początku stycznia 1911 roku. Po wysadzeniu Scotta i większości załogi w cieśninie McMurdo Sound, sześcioro badaczy dowodzonych przez <a href="/w/index.php?title=Victor_Campbell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Victor Campbell (strona nie istnieje)">Victora Campbella</a>, skierowało statek w kierunku <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Edwarda_VII" title="Półwysep Edwarda VII">Półwyspu Edwarda VII</a><a href="#cite_note-CITEREFMacPhee201087-78">[73]</a>. Pokrywa lodowa uniemożliwiła jednak załodze „Terra Novy” wyjście na brzeg, więc Campbell zdecydował się płynąć w poszukiwaniu miejsca dogodnego do lądowania dalej na zachód, wzdłuż Lodowca Szelfowego Rossa. Wówczas załoga dostrzegła kotwiczącego w Zatoce Wielorybiej „Frama”<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee201087-78">[73]</a>. Polarnicy dowiedzieli się więc, że Amundsen będzie rozpoczynał marsz w kierunku bieguna południowego z przewagą około 60 mil morskich nad Scottem<a href="#cite_note-CITEREFSolomon200193-79">[74]</a>. Podczas spotkania obu ekspedycji nie doszło jednak do żadnych incydentów. Campbell wraz ze swoimi oficerami, <a href="/w/index.php?title=Harry_Pennell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harry Pennell (strona nie istnieje)">Harrym Pennellem</a> oraz <a href="/w/index.php?title=George_Murray_Levick&action=edit&redlink=1" class="new" title="George Murray Levick (strona nie istnieje)">George’em Murrayem Levickiem</a>, zostali zaproszeni na śniadanie na pokład „Frama”<a href="#cite_note-CITEREFCherry-Garrard2004135-80">[75]</a>. Następnie zaś Amundsen wszedł na pokład „Terry Novy”<a href="#cite_note-CITEREFCherry-Garrard2004135-80">[75]</a>. Norweg zaoferował Campbellowi użyczenie okolic Framheimu pod budowę brytyjskiej bazy dla eksploracji Półwyspu Edwarda VII. Campbell nie przystał jednak na tę propozycję i wyruszył z powrotem do cieśniny McMurdo Sound, by poinformować Scotta o postępach ekspedycji Amundsena<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979344–345-81">[76]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przygotowania_do_wymarszu_na_południe">Przygotowania do wymarszu na południe</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Przygotowania do wymarszu na południe" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przygotowania do wymarszu na południe">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg/220px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg" decoding="async" width="220" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg/330px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c6/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-124.jpg 2x" data-file-width="438" data-file-height="512" /></a><figcaption>Baza główna ekspedycji Amundsena</figcaption></figure> Na początku lutego Amundsen rozpoczął organizację wypraw mających na celu zakładanie kolejnych obozów ze sprzętem i zapasami. Rozmieszczenie magazynów w regularnych odstępach minimalizowało ilość pożywienia i paliwa, które grupa podróżująca później na biegun południowy musiała ze sobą przewozić<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007144–145-82">[77]</a>. Podróże przygotowawcze były pierwszym testem sprawności sprzętu i psich zaprzęgów, a także wytrzymałości uczestników podróży. W pierwszą wyprawę, która rozpoczęła się 10 lutego, Amundsen zabrał ze sobą Prestruda, Hanssena i Johansena, a także trzy zaprzęgi liczące w sumie 18 psów<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007144–145-82">[77]</a>. Przed opuszczeniem obozu Amundsen pozostawił Nilsenowi instrukcje dotyczące „Frama”. Statek miał wypłynąć do Buenos Aires po zaopatrzenie, następnie rozpocząć badania Oceanu Południowego i na początku 1912 roku powrócić po tych członków ekspedycji, którzy zostaną na Antarktydzie<a href="#cite_note-83">[f]</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979346-84">[78]</a>. Amundsen wraz ze swoimi trzema towarzyszami pokonywali Lodowiec Szelfowy Rossa w szybkim tempie. Pierwszego dnia przebyli 15 mil morskich (ok. 28 kilometrów)<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979347-85">[79]</a>. W swoich zapiskach Amundsen stwierdził, że było to w dużej mierze zasługą psich zaprzęgów<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007145-86">[80]</a>. Zespół dotarł do równoleżnika 80°S 14 lutego i po założeniu tam obozu rozpoczął drogę powrotną. Do Framheimu badacze powrócili 16 lutego<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010105-87">[81]</a>. Druga wyprawa przygotowawcza opuściła Framheim 22 lutego. Liczyła ośmiu członków załogi, siedem zaprzęgów i 42 psy<a href="#cite_note-CITEREFTurley193579-88">[82]</a>. Warunki na lodowcu szelfowym znacznie się jednak pogorszyły. Średnia dzienna temperatura spadła do 9 °C<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979350-89">[83]</a>, zaczął wiać silny wiatr, który przenosił nisko nad ziemią drobiny sypkiego śniegu<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979352-90">[84]</a>. W temperaturach dochodzących do –40 °C zespół dotarł do równoleżnika 81°S 3 marca. Założono tam drugi obóz. Następnie Amundsen, Hanssen, Prestrud, Johansen i Wisting wraz z najsilniejszymi psami podjęli próbę dotarcia do równoleżnika 83°S, lecz w trudnych warunkach osiągnęli jedynie równoleżnik 82°S<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979352-90">[84]</a>. 8 marca rozpoczęli powrót w kierunku Framheimu, a 22 marca dotarli do bazy<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010106-91">[85]</a>. Amundsen chciał przetransportować do założonych obozów więcej pożywienia nim zapadnie <a href="/wiki/Noc_polarna" title="Noc polarna">noc polarna</a>, więc 31 marca rozpoczęła się kolejna wyprawa. Amundsen zachorował i nie mógł wziąć udziału w tej podróży, więc na dowódcę wyznaczył najbardziej doświadczonego Johansena<a href="#cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011102-92">[86]</a>. Do pierwszego obozu zostało wówczas przewiezionych sześć fok o łącznej wadze ok. 1100 kilogramów<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912254-93">[87]</a>. Zespół w drodze powrotnej zabłądził na polu szczelin lodowcowych i powrócił do bazy 11 kwietnia – trzy dni później niż pierwotnie zakładano<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979357–358-94">[88]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zima">Zima</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Zima" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zima">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg/220px-Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg/330px-Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg/440px-Fuel_depot_at_Framheim_-_Amundsen_Expedition.jpg 2x" data-file-width="1659" data-file-height="1232" /></a><figcaption>Magazyn z paliwem w bazie Framheim</figcaption></figure> Nad Framheimem noc polarna zapadła 21 kwietnia<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979379-95">[89]</a>. Aby podtrzymać morale załogi podczas wielomiesięcznego braku światła słonecznego, Amundsen starał się zapewnić swoim towarzyszom dużo zajęć<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007159-96">[90]</a>. Jednym z nich była konieczność wyremontowania sań i zaadaptowania ich do trudnych, antarktycznych warunków. Sanie zakupione przed wyprawą okazały się nieefektywne podczas wypraw przygotowawczych, więc Amundsen planował użycie starych sań, użytkowanych jeszcze przez Sverdrupa podczas ekspedycji z lat 1898–1902<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979382–383-97">[91]</a>. Bjaaland zmniejszył ich wagę przy pomocy <a href="/wiki/Strug" title="Strug">struga</a>, a także wykonał własnoręcznie trzy nowe sanie z przechowywanego w magazynie zapasowego drewna z orzeszników. Sanie pozostałe po ekspedycjach Sverdrupa miały zostać użyte na początku wyprawy na biegun, zaś te wykonane przez Bjaalanda – na krótko przed dotarciem do celu, podczas podróży przez <a href="/wiki/P%C5%82askowy%C5%BC_Polarny" title="Płaskowyż Polarny">Płaskowyż Polarny</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979382–383-97">[91]</a>. Podczas gdy Bjaaland pracował nad saniami, Johansen zajął się przygotowaniem prowiantu. Z bazy wraz z badaczami miało wyruszyć ok. 42 tysiące biszkoptów, 1320 kawałków pemikanu i ok. 100 kilogramów czekolady<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979390-98">[92]</a>. Pozostali członkowie załogi przygotowywali do użycia buty, sprzęt kuchenny, gogle, narty i namioty<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007160-99">[93]</a>. By zapobiec wystąpieniu szkorbutu wszyscy polarnicy jedli co drugi dzień focze mięso, a także przywiezione przez Lindstrøma <a href="/wiki/Malina_moroszka" title="Malina moroszka">maliny</a> i <a href="/wiki/Jagoda_(botanika)" title="Jagoda (botanika)">jagody</a>. Dietę wzbogacał także chleb pieczony na świeżych <a href="/wiki/Dro%C5%BCd%C5%BCe" title="Drożdże">drożdżach</a><a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010120–121-100">[94]</a><a href="#cite_note-CITEREFLangner2007160–161-101">[95]</a>. Pobyt w bazie Framheim był urozmaicany także przez liczne uroczystości i okazje do zabawy. 7 czerwca obchodzono <a href="/wiki/Norweski_dzie%C5%84_konstytucji" title="Norweski dzień konstytucji">norweski dzień niepodległości</a>, 17 maja – urodziny Lindstrøma, a 23 czerwca otwarto prezenty z okazji <a href="/wiki/Wigilia" title="Wigilia">wigilii</a> <a href="/wiki/Przesilenie_letnie" title="Przesilenie letnie">przesilenia letniego</a><a href="#cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011101-102">[96]</a>. Amundsen był przekonany o niezawodności przygotowanego przez siebie sprzętu i wysokich kwalifikacjach podwładnych. Obawiał się jednak, że sanie motorowe, które posiadał Scott pozwolą mu na osiągnięcie bieguna południowego znacznie szybciej od ekspedycji norweskiej<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007161-103">[97]</a>. Dlatego też, mimo przestróg Johansena, zaplanował wymarsz natychmiast po zakończeniu nocy polarnej. 24 sierpnia siedem sań było gotowych do drogi<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007170-104">[98]</a>. Obawy Johansena okazały się jednak słuszne i ekipa musiała zrezygnować z opuszczenia bazy z powodu temperatur sięgających –58 °C<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010123-105">[99]</a>. 8 września, kiedy temperatury wzrosły do –27 °C, Amundsen uznał, że nie może już dłużej czekać i zarządził wymarsz. Na południe wyruszyło ośmiu z dziewięciu przebywających w bazie polarników. We Framheimie pozostał tylko Lindstrøm<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007170-104">[98]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Falstart">Falstart</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Falstart" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Falstart">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif/220px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif" decoding="async" width="220" height="306" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif/330px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif/440px-Aan_de_Zuidpool_-_p1913-108.gif 2x" data-file-width="760" data-file-height="1058" /></a><figcaption>Mapa przedstawiająca trasę podróży grupy Amundsena i szlak, którym kilka lat wcześniej przemieszczał się Shackleton</figcaption></figure> Początkowo zespół robił szybkie postępy, przebywając średnio 15 mil morskich (28 kilometrów) dziennie<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979407-106">[100]</a>. Z czasem jednak coraz większym problemem zaczęły się stawać ekstremalnie niskie temperatury. Dzięki ubraniom ze skór wilków i reniferów, polarnicy byli w stanie wytrzymać mróz podczas poruszania się, lecz w czasie postojów zimno stawało się ciężkie do zniesienia. Odmrożeniom ulegały także łapy psów zaprzęgowych<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007170-104">[98]</a>. 12 września, gdy temperatury sięgnęły –56 °C, zespół zatrzymał się po przebyciu 4 mil morskich (7,4 kilometra) i przystąpił do budowy <a href="/wiki/Igloo" title="Igloo">igloo</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979407-106">[100]</a>. Amundsen uznał, że decyzja o wymarszu została podjęta zbyt wcześnie i nakazał powrót do Framheimu<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007172-107">[101]</a>. 14 września, podczas powrotu do bazy, zespół pozostawił większość zapasów w magazynie na równoleżniku 80°S, co miało służyć odciążeniu sań. 15 września, przy bardzo niskiej temperaturze i silnym wietrze, zdechło kilka psów, zaś kilka innych zostało umieszczonych na saniach, gdyż nie było w stanie biec dalej<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007172–173-108">[102]</a>. 16 września, 40 mil morskich (ok. 57 kilometrów) od Framheimu, Amundsen nakazał towarzyszom jak najszybszy powrót do bazy. Na jednych saniach z Wistingiem i Hanssenem wyruszył przodem i dotarł do bazy po dziewięciu godzinach. Dwie godziny później na miejsce przybyli Stubberud i Bjaaland, a krótko po nich Hassel<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979409-109">[103]</a>. Johansen i Prestrud dotarli do bazy po kilku kolejnych godzinach. Prestrud miał odmrożone pięty<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007174–175-110">[104]</a>. Następnego dnia doszło do ostrej wymiany zdań pomiędzy Amundsenem a Johansenem, który uznał, że został podczas powrotu opuszczony przez dowódcę<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007175-111">[105]</a>. Grupa, która miała dotrzeć do bieguna południowego, została wówczas ograniczona do pięciu osób<a href="#cite_note-CITEREFHuntford2001571-112">[106]</a>. Johansen został oddany pod komendę znacznie młodszego Prestruda – razem z nim i Stubberudem miał za zadanie przeprowadzić eksplorację Półwyspu Edwarda VII<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010131-113">[107]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podróż_na_biegun_południowy">Podróż na biegun południowy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Podróż na biegun południowy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podróż na biegun południowy">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG/220px-Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG" decoding="async" width="220" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG/330px-Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG/440px-Axel_Heiberg_Glacier_-_Antarctica.JPG 2x" data-file-width="2353" data-file-height="2273" /></a><figcaption>Lodowiec Axela Heiberga w lecie 1956 roku</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg/220px-%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg/330px-%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg/440px-%D0%AE%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%81_1911.jpg 2x" data-file-width="1882" data-file-height="1331" /></a><figcaption>Umieszczenie norweskiej flagi na biegunie południowym</figcaption></figure> Amundsen poczekał z kolejną próbą wymarszu do połowy października. Początkowo zamierzał wyruszyć na południe 15 października, ale został powstrzymany na kilka kolejnych dni przez złe warunki pogodowe<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983386-114">[108]</a>. 19 października wyruszył z bazy wraz z czterema towarzyszami, czterema zaprzęgami i 52 psami<a href="#cite_note-CITEREFTurley193586-115">[109]</a>. Pogoda szybko się pogorszyła. W gęstej mgle zespół zabłądził i wkroczył na pole szczelin lodowcowych, które odkrył jesienią Johansen<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007178-116">[110]</a>. Zgodnie z późniejszymi relacjami Wistinga, podczas podróży przez obszar pokryty licznymi szczelinami, Amundsen niemalże wpadł do jednej z nich<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007178-116">[110]</a>. Pomimo początkowych trudności, zespół badawczy podróżował ze średnią prędkością 15 mil morskich (28 kilometrów) na dzień i 5 listopada dotarł do magazynu na równoleżniku 82°S. Polarnicy oznaczali drogę swej podróży przy pomocy zbudowanych ze śniegu kopców, usypywanych co 3 mile morskie<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007179-117">[111]</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979430–437-118">[112]</a>. 17 listopada dotarli do krańca lodowca szelfowego i wkroczyli w <a href="/wiki/G%C3%B3ry_Transantarktyczne" title="Góry Transantarktyczne">Góry Transantarktyczne</a>. W przeciwieństwie do Scotta, który podróżował wytyczonym przez Shackletona szlakiem przez <a href="/wiki/Lodowiec_Beardmore%E2%80%99a" title="Lodowiec Beardmore’a">Lodowiec Beardmore’a</a>, Amundsen musiał znaleźć własną trasę przecinającą pasmo górskie<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010143-119">[113]</a>. Po wielokrotnych próbach wspięcia się na okoliczne szczyty, członkowie ekspedycji znaleźli lodowiec o długości ok. 30 mil morskich (ok. 56 kilometrów), prowadzący prosto na Płaskowyż Polarny. Amundsen nazwał go <a href="/wiki/Lodowiec_Axela_Heiberga" title="Lodowiec Axela Heiberga">Lodowcem Axela Heiberga</a> na cześć jednego z jego głównych sponsorów<a href="#cite_note-120">[g]</a><a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010143-119">[113]</a>. Wspinaczka w górę lodowca była trudniejsza, niż Amundsen początkowo zakładał. Postępy utrudniała konieczność częstego zmieniania kierunku i obecność grubej warstwy sypkiego śniegu. 19 listopada, podczas wspinaczki, doszło natomiast do kłótni pomiędzy Amundsenem a Bjaalandem. W jej wyniku Bjaaland otrzymał rozkaz powrotu do bazy wraz z Hasselem. Później jednak Amundsen zmienił zdanie pod wpływem przeprosin stolarza<a href="#cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011107-121">[114]</a>. Bez dalszych incydentów, po trzech dniach wspinaczki, badacze dotarli na szczyt lodowca, położony na wysokości 3200 m n.p.m., na równoleżniku 85°36′S<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010143-119">[113]</a>. Po dotarciu na szczyt lodowca, Amundsen i jego towarzysze rozpoczęli przygotowania do ostatniego etapu podróży. Spośród 45 psów, które przeżyły kilkudniową wspinaczkę, podróż kontynuować miało tylko 18. Pozostałe zostały zabite przez polarników. Następnie je oprawiono, a mięso podzielono na dwie części, z których jedna miała stanowić pożywienie polarników, a druga – pożywienie innych psów<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191263–66-122">[115]</a>. Na sanie załadowano prowiant na 60 dni. Niesprzyjające warunki pogodowe powstrzymały dalszy marsz do 25 listopada. Wymarsz odbywał się zaś pod osłoną gęstej mgły<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen191267–73-123">[116]</a>. Postępy były spowalniane także przez gęstą sieć szczelin lodowcowych. 4 grudnia badacze wkroczyli na obszar szczelin lodowcowych ukrytych pod cienką warstwą lodu i śniegu, zaś kilka dni później dotarli na obszar stabilnego podłoża. Przekroczyli już wówczas równoleżnik 87°S<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912105–107-124">[117]</a>. 8 grudnia członkowie ekspedycji dotarli do równoleżnika 88°23′S i pobili tym samym rekord w odległości dzielącej człowieka od bieguna południowego, ustanowiony w 1909 roku przez Ernesta Shackletona<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979459-125">[118]</a>. Wraz ze zbliżaniem się do bieguna, badacze zaczęli szukać śladów obecności innej ekspedycji, która mogła dotrzeć tam przed nimi. 12 grudnia dostrzegli na horyzoncie czarny obiekt, który okazał się jednak być ich własnymi psami zaprzęgowymi śpiącymi w oddali, powiększonymi dodatkowo przez złudzenie optyczne<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983451–452-126">[119]</a>. 13 grudnia polarnicy obozowali na równoleżniku 89°45′S, a więc 15 mil morskich (28 kilometrów) od bieguna południowego<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007193-127">[120]</a>. Kolejnego dnia Amundsen przy aprobacie swoich towarzyszy wyruszył na czele wyprawy i około godziny 15:00 dotarł w okolice bieguna południowego<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979487-128">[121]</a>. Następnie wraz ze swymi towarzyszami umieścił w lodzie norweską flagę i nadał Płaskowyżowi Polarnemu nazwę „Płaskowyżu Króla Haakona VII”<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912122-129">[122]</a>. Przez kolejne trzy dni badacze dokonywali pomiarów w celu ustalenia dokładnej pozycji bieguna południowego. Amundsen chciał bowiem dać Scottowi jasny sygnał, że go wyprzedził, by nie powtórzyła się sytuacja sprzed kilku lat, kiedy Cook i Peary walczyli o tytuł zdobywcy bieguna północnego<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979491-130">[123]</a>. Po dokonaniu przy pomocy <a href="/wiki/Sekstant" title="Sekstant">sekstantu</a> wielu pomiarów o różnych porach dnia, Bjaaland, Wisting i Hassel wyruszyli na nartach w trzech różnych kierunkach. Amundsen liczył na to, że przynajmniej jeden z nich przekroczy biegun południowy<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010155-131">[124]</a>. Ostatecznie polarnicy rozbili namiot w miejscu, w którym według ich obliczeń powinien znajdować się biegun. Namiot ten otrzymał nazwę <a href="/wiki/Polheim" title="Polheim">Polheim</a>, zaś w jego środku umieszczono sprzęt dla Scotta i list, który – zgodnie z prośbą Amundsena – Scott miał dostarczyć królowi Haakonowi<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010155-131">[124]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Powrót">Powrót</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Powrót" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powrót">edytuj kod</a>]</div> 18 grudnia zespół rozpoczął powrót do bazy Framheim<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979494–495-132">[125]</a>. Amundsen chciał dotrzeć na wybrzeże nim uczyni to Scott, by jako pierwszy podać opinii publicznej wiadomość o dotarciu do bieguna<a href="#cite_note-CITEREFMacPhee2010169-133">[126]</a>. Pomimo to ograniczył dystans pokonywany dziennie do 15 mil morskich (ok. 28 kilometrów). Podczas podróży powrotnej trwał już <a href="/wiki/Dzie%C5%84_polarny" title="Dzień polarny">dzień polarny</a>, więc polarnicy podróżowali, gdy słońce znajdowało się za ich plecami, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia u nich <a href="/wiki/%C5%9Alepota_%C5%9Bnie%C5%BCna" title="Ślepota śnieżna">ślepoty śnieżnej</a>. Wędrując wzdłuż szlaku z usypanych przez siebie śnieżnych kopców, zespół dotarł 4 stycznia do szczytu Lodowca Axela Heiberga i rozpoczął schodzenie w kierunku Lodowca Szelfowego Rossa<a href="#cite_note-CITEREFTurley1935118–119-134">[127]</a>. 7 stycznia badacze dotarli do pierwszego z magazynów zlokalizowanych na lodowcu szelfowym<a href="#cite_note-CITEREFLangner2007206-135">[128]</a>. Wówczas Amundsen zarządził zwiększenie tempa. Od tego czasu grupa pokonywała 15 mil morskich w ciągu sześciu godzin, potem odpoczywała przez kolejne sześć godzin i znów ruszała w drogę<a href="#cite_note-CITEREFTurley1935120-136">[129]</a>. Pokonywała w ten sposób 30 mil morskich (56 kilometrów) w ciągu dnia i 25 stycznia, około 4:00 nad ranem, dotarła do bazy. Spośród 52 psów, które wyruszyły z bazy w październiku, przetrwało 11. Wyprawa na biegun południowy trwała 99 dni (o 10 mniej od wcześniejszych założeń). Amundsen i jego towarzysze pokonali w tym czasie 1860 mil morskich (ok. 3440 kilometrów)<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912173–174-137">[130]</a>. Po dotarciu do bazy i spożyciu obiadu, zespół załadował na „Frama” ocalałe psy i najcenniejsze elementy sprzętu i wyposażenia. 30 stycznia „Fram” wypłynął z Zatoki Wielorybiej. Celem podróży było <a href="/wiki/Hobart" title="Hobart">Hobart</a> na <a href="/wiki/Tasmania" title="Tasmania">Tasmanii</a>. Podczas trwającej pięć tygodni podróży Amundsen przygotował telegramy do swego brata, Leona, Nansena i króla Haakona, w których informował adresatów o odniesionym sukcesie, a także przygotował szkic komunikatu, który zamierzał wysłać do prasy<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983493–497-138">[131]</a>. 7 marca „Fram” dotarł do Hobart, skąd Amundsen wysłał telegramy, a także przesłał pierwszą relację z podróży redakcji <a href="/w/index.php?title=Daily_Chronicle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daily Chronicle (strona nie istnieje)">Daily Chronicle</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983510–511-139">[132]</a>. „Fram” pozostał w Hobart przez dwa tygodnie. W tym czasie do portu zawinął także statek „<a href="/w/index.php?title=Aurora_(statek)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aurora (statek) (strona nie istnieje)">Aurora</a>”, na którym na południe podróżowała <a href="/w/index.php?title=Australijska_Ekspedycja_Antarktyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Australijska Ekspedycja Antarktyczna (strona nie istnieje)">Australijska Ekspedycja Antarktyczna</a> pod dowództwem <a href="/wiki/Douglas_Mawson" title="Douglas Mawson">Douglasa Mawsona</a>. Amundsen podarował Mawsonowi ocalałe z własnej ekspedycji psy<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912352-140">[133]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Badania_Półwyspu_Edwarda_VII">Badania Półwyspu Edwarda VII</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Badania Półwyspu Edwarda VII" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Badania Półwyspu Edwarda VII">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:AN_-Edward_VII_peninsula.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/AN_-Edward_VII_peninsula.png/220px-AN_-Edward_VII_peninsula.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/AN_-Edward_VII_peninsula.png/330px-AN_-Edward_VII_peninsula.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/AN_-Edward_VII_peninsula.png/440px-AN_-Edward_VII_peninsula.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a><figcaption>Mapa przedstawiająca Półwysep Edwarda VII</figcaption></figure> Poza wyprawą na biegun południowy, członkowie ekspedycji prowadzili eksplorację Półwyspu Edwarda VII i wybrzeży Zatoki Wielorybiej<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912216-141">[134]</a>. Po wyruszeniu na południe grupy dowodzonej przez Amundsena, Kristian Prestrud, Jørgen Stubberud i Hjalmar Johansen przez kilka dni prowadzili badania topograficzne w okolicy bazy. Były one utrudniane przez złą pogodę<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912207–208-142">[135]</a>. Badacze przygotowywali się w międzyczasie do wyruszenia na Półwysep Edwarda VII. Zamierzali powrócić do bazy przed Świętami Bożego Narodzenia, co oznaczało, że musieli opuścić Framheim w pierwszej połowie listopada<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912209-143">[136]</a>. Na 8 listopada zaplanowano wymarsz. Odbył się on bez przeszkód<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912216-141">[134]</a>. Początkowo polarnicy skierowali się na południe, w kierunku pierwszego z magazynów założonych latem poprzedniego roku. Mieli tam uzupełnić zapasy i zabrać ze sobą sprzęt niezbędny do wykonania istotnych pomiarów<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912209-143">[136]</a>. Podróżnicy utrzymywali wysokie tempo. W ciągu każdego dnia pokonywali 19 mil morskich (ok. 35 kilometrów)<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912219-144">[137]</a>. Stubberud i Johansen kierowali dwoma psimi zaprzęgami, z których każdy liczył po siedem psów<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912215-145">[138]</a>. 12 listopada polarnicy dotarli do magazynu. Zabrali z niego cztery skrzynie pemikanu, ok. 10 kilogramów <a href="/wiki/Mleko_w_proszku" title="Mleko w proszku">mleka w proszku</a>, ok. 25 kilogramów biszkoptów oraz około 25 litrów <a href="/wiki/Parafina" title="Parafina">parafiny</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912224–225-146">[139]</a>. Uzupełnili wówczas także swój sprzęt o <a href="/wiki/Teodolit" title="Teodolit">teodolit</a>, <a href="/wiki/Aneroid" title="Aneroid">aneroid</a>, <a href="/wiki/Hipsometr" title="Hipsometr">hipsometr</a>, dwa <a href="/wiki/Termometr" title="Termometr">termometry</a> i aparat fotograficzny<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912224–225-146">[139]</a>. 13 listopada, we mgle, wyruszyli z magazynu i skierowali się na wschód<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912227-147">[140]</a>. Po kilku dniach podróży w tym kierunku polarnicy znaleźli się na południku 158°W<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912228-148">[141]</a>. Jako że nadal nie byli w stanie dostrzec granicy Lodowca Szelfowego Rossa, skierowali się wtedy na północ<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912231–233-149">[142]</a>. 23 listopada, po siedmiu dniach wędrówki, dotarli na wybrzeże. Uzupełnili tam swoje zapasy zabijając cztery foki<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912231–233-149">[142]</a>. Wraz z przybyciem na wybrzeże badacze zbliżyli się do granicy Lodowca Szelfowego Rossa. Byli stamtąd w stanie dostrzec szczyty położone na Półwyspie Edwarda VII<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912235–236-150">[143]</a>. Po przeprowadzeniu kolejnych pomiarów wyruszyli w ich kierunku. Teren zaczął się wówczas wznosić. 26 listopada postępy ekspedycji zostały powstrzymane przez śnieżycę<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912235–236-150">[143]</a>. Prestrud, Johansen i Stubberud rozbili więc obóz i – w celu utrzymania dobrych nastrojów – uczcili przypadające w tym dniu urodziny królowej <a href="/wiki/Maud_(kr%C3%B3lowa_Norwegii)" title="Maud (królowa Norwegii)">Maud</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912235–236-150">[143]</a>. 28 listopada podjęli dalszą wędrówkę. Tego samego dnia znaleźli się na wysokości ok. 300 m n.p.m. Po przebyciu kolejnych kilku kilometrów zorientowali się, że pokrywa lodowa, po której się poruszają, jest osadzona na podstawie lądowej<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912240–241-151">[144]</a>. Zostali w ten sposób pierwszymi ludźmi, którzy postawili stopy na Półwyspie Edwarda VII<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983493-152">[145]</a>. 1 grudnia uczestnicy ekspedycji dostrzegli <a href="/wiki/Nunatak" title="Nunatak">nunataki</a> wzmiankowane już wcześniej przez Roberta Scotta<a href="#cite_note-153">[h]</a>. Tego samego dnia dotarli w ich okolice<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912240–241-151">[144]</a>. Próbę wspięcia się na nie powstrzymał jednak silny wiatr. 3 grudnia badacze pozostawili psy w obozie i wyruszyli w kierunku szczytów<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912244–245-154">[146]</a>. Gdy dotarli na jeden z nich, dostrzegli fragment odkrytego zbocza. Pobrali z niego próbki skał i mchu. Przy pomocy kompasu ustalili, że w skałach tych znajdowała się <a href="/wiki/%C5%BBelazo" title="Żelazo">ruda żelaza</a><a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912248-155">[147]</a>. 7 grudnia, po przeczekaniu w obozie kolejnej zamieci, trzej polarnicy powrócili na szczyt, by zatknąć na nim norweską flagę<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912257–259-156">[148]</a>. 9 grudnia rozpoczęli zaś powrót do Framheimu. Podczas podróży na zachód utrzymywali wysokie tempo, pokonując średnio 20 mil morskich (ok. 37 kilometrów) dziennie. Do bazy powrócili 16 grudnia<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912260–262-157">[149]</a>. Prestrud, Johansen i Stubberud spędzili w bazie dwa dni. 18 grudnia wyruszyli na trwającą do 23 grudnia wyprawę mającą na celu zbadanie wybrzeży Zatoki Wielorybiej. We Framheimie spędzili Święta Bożego Narodzenia, zaś w dniach 1–11 stycznia odbyli wyprawę na południowy zachód<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912264–266-158">[150]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podróż_„Frama”">Podróż „Frama”</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Podróż „Frama”" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podróż „Frama”">edytuj kod</a>]</div> Po opuszczeniu Zatoki Wielorybiej 15 lutego 1911 roku, „Fram” skierował się na Buenos Aires. Do argentyńskiego miasta dotarł 17 kwietnia<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912316-159">[151]</a>. Na miejscu Nilsen zorientował się, że fundusze, którymi dysponowała ekspedycja, nie wystarczą na zgromadzenie odpowiednich ilości sprzętu i zaopatrzenia oraz na dokonanie wszystkich koniecznych napraw na statku. W Buenos Aires przebywał jednak Peter Christopherson, który wywiązał się z zawartego rok wcześniej zobowiązania i dostarczył załodze statku żywność i paliwo<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912328–331-160">[152]</a>. Następnie „Fram” wypłynął w trzymiesięczny rejs po Oceanie Atlantyckim i Oceanie Południowym, podczas którego jego załoga przeprowadziła badania oceanograficzne<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912314–328-161">[153]</a>. We wrześniu statek powrócił do Buenos Aires by dokonać kolejnych napraw i uzupełnić braki w zaopatrzeniu. 5 października wypłynął w kierunku Antarktydy. Silny sztorm wydłużył czas trwania rejsu, lecz 9 stycznia 1912 roku statek dotarł do Zatoki Wielorybiej<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912331–346-162">[154]</a>. 17 stycznia w jego pobliżu pojawił się statek „Kainan Maru” należący do <a href="/w/index.php?title=Japo%C5%84ska_Ekspedycja_Antarktyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Japońska Ekspedycja Antarktyczna (strona nie istnieje)">Japońskiej Ekspedycji Antarktycznej</a> pod dowództwem <a href="/wiki/Nobu_Shirase" title="Nobu Shirase">Nobu Shirase</a><a href="#cite_note-CITEREFHamre1933417-163">[155]</a>. Komunikacja pomiędzy załogami obu statków była ograniczona przez barierę językową, lecz Norwegowie zrozumieli, że Japończycy zamierzają wylądować na Półwyspie Edwarda VII<a href="#cite_note-CITEREFAmundsen1912271–272-164">[156]</a>. 18 stycznia „Kainan Maru” opuścił Zatokę Wielorybią, a 26 stycznia jako pierwszy w historii przybił do brzegów półwyspu<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979527-165">[157]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Następstwa">Następstwa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Następstwa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Następstwa">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Sydpolmedaljen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Sydpolmedaljen.jpg/220px-Sydpolmedaljen.jpg" decoding="async" width="220" height="308" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Sydpolmedaljen.jpg/330px-Sydpolmedaljen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Sydpolmedaljen.jpg/440px-Sydpolmedaljen.jpg 2x" data-file-width="715" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Norweski Medal Bieguna Północnego</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reakcje_po_ogłoszeniu_sukcesu_wyprawy">Reakcje po ogłoszeniu sukcesu wyprawy</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Reakcje po ogłoszeniu sukcesu wyprawy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Reakcje po ogłoszeniu sukcesu wyprawy">edytuj kod</a>]</div> Podczas pobytu w Hobart, Amundsen otrzymał telegramy z gratulacjami między innymi od Prezydenta Stanów Zjednoczonych <a href="/wiki/Theodore_Roosevelt" title="Theodore Roosevelt">Theodora Roosevelta</a> i króla Wielkiej Brytanii <a href="/wiki/Jerzy_V" title="Jerzy V">Jerzego V</a>. Ten ostatni wyraził także radość z faktu, że pierwszy port, do którego przybił Amundsen po swoim sukcesie znajdował się na ziemi podporządkowanej koronie brytyjskiej<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983511–516-166">[158]</a>. W Norwegii, która sześć lat wcześniej uzyskała niezależność od Szwecji, wiadomość o zdobyciu bieguna południowego odbiła się szerokim echem. Wiele instytucji państwowych wywiesiło z tej okazji norweską flagę przed swoją siedzibą<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983511–516-166">[158]</a>. Wszyscy członkowie ekspedycji zostali nagrodzeni Norweskim Medalem Bieguna Południowego (<a href="/wiki/Nynorsk" title="Nynorsk">norw. nynorsk</a> Sydpolsmedaljen), ustanowionym przez króla Haakona w celu uczczenia sukcesu Amundsena<a href="#cite_note-167">[159]</a>. Dokumentacja wyprawy została wpisana w 2005 roku na listę <a href="/wiki/Pami%C4%99%C4%87_%C5%9Awiata" title="Pamięć Świata">Pamięć Świata</a><a href="#cite_note-168">[160]</a>. Reakcje brytyjskiej prasy były powściągliwe, lecz pozytywne. Sukces Amundsena entuzjastycznie przyjęły czasopisma Daily Chronicle oraz Illustrated London News. Miały one jednak znaczny wkład finansowy w norweską ekspedycję. Pozytywne opinie wystawiły także redakcje gazety <a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Manchester Guardian</a> oraz magazynu <a href="/w/index.php?title=Young_England_(magazyn)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Young England (magazyn) (strona nie istnieje)">Young England</a><a href="#cite_note-CITEREFJones200389–90-169">[161]</a>. <a href="/wiki/The_Times" title="The Times">The Times</a> upomniał natomiast Amundsena za brak powiadomienia Scotta o rzeczywistym celu jego ekspedycji<a href="#cite_note-CITEREFJones200389–90-169">[161]</a>. Odmiennie wiadomość o osiągnięciu Amundsena przyjęli członkowie <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewskie_Towarzystwo_Geograficzne" title="Królewskie Towarzystwo Geograficzne">Królewskiego Towarzystwa Geograficznego</a>. Uznali oni, że zdobycie bieguna było rezultatem „nieczystego zagrania” ze strony Amundsena. Geograf Clements Markham uznał natomiast, że wiadomość o zdobyciu przez Amundsena bieguna południowego może być kłamstwem<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983511–516-166">[158]</a>. Dokonania Amundsena docenili jednak Ernest Shackleton i <a href="/wiki/Kathleen_Scott" title="Kathleen Scott">Kathleen Scott</a>, żona Roberta Scotta<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1985344-170">[162]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Śmierć_Roberta_Scotta">Śmierć Roberta Scotta</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Śmierć Roberta Scotta" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Śmierć Roberta Scotta">edytuj kod</a>]</div> Amundsen opuścił Hobart by rozpocząć cykl wykładów w Australii i Nowej Zelandii. Następnie popłynął do Buenos Aires, gdzie ukończył pisanie relacji z podróży. W Norwegii nadzorował publikację swojej książki poświęconej wyprawie, nim wyjechał do Stanów Zjednoczonych, by tam przeprowadzić kolejny cykl wykładów<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983525-171">[163]</a>. W lutym 1913, gdy przebywał w <a href="/wiki/Madison" title="Madison">Madison</a>, w stanie <a href="/wiki/Wisconsin" title="Wisconsin">Wisconsin</a>, dotarła do niego wiadomość, że Robert Scott dotarł 17 stycznia 1912 roku na biegun południowy, lecz zmarł wraz ze swymi towarzyszami w drodze powrotnej, przed 29 marca<a href="#cite_note-CITEREFPreston1999242-172">[164]</a>. Ciała Scotta, <a href="/w/index.php?title=Edward_Adrian_Wilson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edward Adrian Wilson (strona nie istnieje)">Edwarda Adriana Wilsona</a> i <a href="/w/index.php?title=Henry_Robertson_Bowers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Robertson Bowers (strona nie istnieje)">Henry’ego Robertsona Bowersa</a> znaleziono w listopadzie 1912 roku, po zakończeniu antarktycznej zimy<a href="#cite_note-CITEREFPreston1999242-172">[164]</a>. Wiadomość o śmierci Scotta – zgodnie z tezą brytyjskiego historyka <a href="/w/index.php?title=Roland_Huntford&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roland Huntford (strona nie istnieje)">Rolanda Huntforda</a> – zmieniła sposób, w jaki Brytyjczycy postrzegali osiągnięcia Amundsena. Scott był od tego czasu uznawany za uczciwego człowieka o dobrych manierach, który przegrał wyścig o zdobycie bieguna południowego przez niehonorowego i żądnego sławy Amundsena<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983525–526-173">[165]</a>. W późniejszych relacjach zwracano również uwagę na fakt, że do podróży na biegun Amundsen użył psów, które później wraz ze swymi towarzyszami zabił i zjadł. Motyw ten był wykorzystywany do przedstawiania Amundsena w negatywnym świetle<a href="#cite_note-CITEREFBarczewski20071–2-174">[166]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dalsze_losy_statku_„Fram”">Dalsze losy statku „Fram”</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Dalsze losy statku „Fram”" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dalsze losy statku „Fram”">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Fram_museum.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Fram_museum.jpg/220px-Fram_museum.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Fram_museum.jpg/330px-Fram_museum.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Fram_museum.jpg/440px-Fram_museum.jpg 2x" data-file-width="1968" data-file-height="1305" /></a><figcaption>Muzeum, w którym przechowywany jest statek Fram</figcaption></figure> Po opuszczeniu Hobart załoga statku „Fram” skierowała się do Buenos Aires, skąd większość uczestników ekspedycji odpłynęła do Norwegii na innym statku. „Fram” pozostał zaś w Argentynie pod nadzorem Thorvalda Nilsena<a href="#cite_note-Nilsena-175">[167]</a>. Dotychczasowy kapitan miał kontrolować przygotowania do kolejnej wyprawy, tym razem na biegun północny. Amundsen zrezygnował jednak z projektowanej wyprawy, więc Nilsen powrócił do Norwegii. Jego obowiązki jako kapitana przejął na kilka miesięcy <a href="/w/index.php?title=Christian_Doxrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Christian Doxrud (strona nie istnieje)">Christian Doxrud</a><a href="#cite_note-Nilsena-175">[167]</a>. „Fram” został wówczas przetransportowany do <a href="/wiki/Col%C3%B3n_(miasto_w_Panamie)" title="Colón (miasto w Panamie)">Colón</a>, co miało związek z planowanym na 1913 rok otwarciem <a href="/wiki/Kana%C5%82_Panamski" title="Kanał Panamski">Kanału Panamskiego</a>. „Fram” miał być pierwszym statkiem, który przepłynął nowy szlak wodny. Latem 1913 roku do Colón przybyła część starej załogi statku z Nilsenem na czele, lecz otwarcie Kanału Panamskiego opóźniło się<a href="#cite_note-Nilsena-175">[167]</a>. W tej sytuacji „Fram” miał opłynąć całą Amerykę Południową i w ten sposób dostać się na Ocean Spokojny. 25 marca 1914 roku załoga dopłynęła do <a href="/wiki/Montevideo" title="Montevideo">Montevideo</a><a href="#cite_note-Nilsena-175">[167]</a>. Kilka dni wcześniej, prawdopodobnie z powodu choroby tropikalnej, zmarł nawigator <a href="/w/index.php?title=Andreas_Beck_(odkrywca)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andreas Beck (odkrywca) (strona nie istnieje)">Andreas Beck</a><a href="#cite_note-176">[168]</a>. Wraz z plagą szczurów, która pojawiła się na pokładzie, doprowadziło to do porzucenia dotychczasowych planów i skierowania się załogi do Norwegii<a href="#cite_note-Nilsena-175">[167]</a>. W międzyczasie Amundsen planował użycie „Frama” do przeprowadzenia kolejnej ekspedycji w rejonie Archipelagu Arktycznego. Plany te zostały jednak pokrzyżowane przez wybuch <a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojny światowej</a><a href="#cite_note-CITEREFReedCannon200985-177">[169]</a>. Przez kolejne lata „Fram” przebywał w porcie w Oslo, niszczejąc z powodu warunków atmosferycznych i <a href="/wiki/Wandalizm" title="Wandalizm">wandali</a><a href="#cite_note-Frama-18">[18]</a>. Na początku lat 20. XX wieku podejmowano wiele prób przywrócenia statku do stanu używalności, lecz wszystkie kończyły się niepowodzeniem. W 1929 roku, dzięki zabiegom <a href="/wiki/Otto_Sverdrup" title="Otto Sverdrup">Otto Sverdrupa</a>, statek został przetransportowany do <a href="/wiki/Sandefjord" title="Sandefjord">Sandefjord</a>, gdzie przy wsparciu finansowym armatora <a href="/wiki/Lars_Christensen" title="Lars Christensen">Larsa Christensena</a> został odremontowany<a href="#cite_note-Frama-18">[18]</a>. W 1935 roku ponownie przetransportowano go do Oslo i przekształcono w muzeum<a href="#cite_note-Frama-18">[18]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dalsze_losy_Amundsena">Dalsze losy Amundsena</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Dalsze losy Amundsena" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dalsze losy Amundsena">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg/220px-Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg/330px-Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg/440px-Amundsen_Maud_1998-06-28.jpg 2x" data-file-width="3856" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Wrak statku „Maud”, ostatniego statku Amundsena</figcaption></figure> Wybuch I wojny światowej przeszkodził Amundsenowi w organizacji ekspedycji na biegun północny. W 1918 roku wypłynął jednak na północ w specjalnie na ten cel skonstruowanym statku „<a href="/wiki/Maud_(statek)" title="Maud (statek)">Maud</a>”, który pozostał na wodach arktycznych przez kolejne siedem lat. Statek nie dopłynął do bieguna północnego, lecz jako drugi w historii przepłynął przez <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82nocna_Droga_Morska" title="Północna Droga Morska">Przejście Północno-Wschodnie</a><a href="#cite_note-CITEREFHuntford1983532–533-178">[170]</a>. W 1923 roku Amundsen opuścił ekspedycję, a ostatnie lata życia poświęcił na eksplorację obszarów arktycznych z powietrza. 12 maja 1926 roku wspólnie z <a href="/wiki/Lincoln_Ellsworth" title="Lincoln Ellsworth">Lincolnem Ellsworthem</a>, <a href="/wiki/Umberto_Nobile" title="Umberto Nobile">Umberto Nobile</a> i towarzyszem z wyprawy na biegun południowy, Oscarem Wistingiem, przeleciał na pokładzie sterowca <a href="/wiki/Norge_(sterowiec)" title="Norge (sterowiec)">Norge</a> nad biegunem północnym<a href="#cite_note-CITEREFFleming2002411–414-179">[171]</a>. On i Wisting byli pierwszymi ludźmi, którzy widzieli oba bieguny Ziemi. Amundsen zaginął wraz ze swym samolotem pomiędzy Norwegią a <a href="/wiki/Spitsbergen" title="Spitsbergen">Spitsbergenem</a> w 1928 roku, gdy próbował uratować późniejszą ekspedycję Umberto Nobile<a href="#cite_note-CITEREFFleming2002420-180">[172]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dalsze_losy_pozostałych_członków_załogi">Dalsze losy pozostałych członków załogi</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Dalsze losy pozostałych członków załogi" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dalsze losy pozostałych członków załogi">edytuj kod</a>]</div> Czterej towarzysze Amundsena z wyprawy na biegun południowy zostali przez niego zaproszeni do uczestnictwa w ekspedycji statku „Maud”. Bjaaland i Hassel odmówili i nigdy już nie wzięli udziału w żadnej wyprawie polarnej<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979496-181">[173]</a>. Hanssen i Wisting przyjęli propozycję. Wisting został dowódcą „Maud”, gdy Amundsen opuścił ekspedycję, zaś w 1935 roku został kapitanem statku „Fram” na czas jego ostatniej podróży do <a href="/wiki/Oslo" title="Oslo">Oslo</a>, gdzie został przekształcony w muzeum<a href="#cite_note-182">[174]</a>. Johansen napotkał trudności z powrotem do normalnego życia po powrocie z Antarktydy i popadł w depresję. 4 stycznia 1913 roku popełnił samobójstwo w swoim mieszkaniu w Oslo<a href="#cite_note-CITEREFHuntford1979529-183">[175]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dziedzictwo_i_upamiętnienie">Dziedzictwo i upamiętnienie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Dziedzictwo i upamiętnienie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dziedzictwo i upamiętnienie">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Antarctica_South_Pole_Station.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Antarctica_South_Pole_Station.jpg/220px-Antarctica_South_Pole_Station.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Antarctica_South_Pole_Station.jpg/330px-Antarctica_South_Pole_Station.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Antarctica_South_Pole_Station.jpg/440px-Antarctica_South_Pole_Station.jpg 2x" data-file-width="4752" data-file-height="3168" /></a><figcaption>Stacja Amundsen-Scott w 2011 roku</figcaption></figure> Ekspedycja Amundsena na biegun południowy stała się tematem wielu filmów i seriali dokumentalnych. W 1985 roku nakręcono natomiast serial fabularny opowiadający o rywalizacji Amundsena i Scotta w latach 1910–1912<a href="#cite_note-IMDb-184">[176]</a>. Nadano mu tytuł <a href="/w/index.php?title=The_Last_Place_on_Earth&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Last Place on Earth (strona nie istnieje)">The Last Place on Earth</a> (z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_angielski" title="Język angielski">ang.</a> Ostatnie Miejsce na Ziemi), zaś jego reżyserem został <a href="/w/index.php?title=Ferdinand_Fairfax&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ferdinand Fairfax (strona nie istnieje)">Ferdinand Fairfax</a>. W postać Roalda Amundsena wcielił się norweski aktor <a href="/w/index.php?title=Sverre_Anker_Ousdal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sverre Anker Ousdal (strona nie istnieje)">Sverre Anker Ousdal</a>, zaś Roberta Scotta zagrał <a href="/wiki/Martin_Shaw" title="Martin Shaw">Martin Shaw</a><a href="#cite_note-IMDb-184">[176]</a>. Serial liczył 7 odcinków. Wszystkie zostały wyemitowane na antenie brytyjskiej stacji <a href="/w/index.php?title=ITV_Central&action=edit&redlink=1" class="new" title="ITV Central (strona nie istnieje)">Central Independent Television</a><a href="#cite_note-185">[177]</a>. W 1957 roku na biegunie południowym została wybudowana amerykańska stacja badawcza<a href="#cite_note-NSF-186">[178]</a>. Została ona nazwana Amundsen-Scott w celu upamiętnienia dwóch ekspedycji zorganizowanych w ten rejon na przełomie lat 1910–1912. Stacja powstała w ramach <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_Rok_Geofizyczny" title="Międzynarodowy Rok Geofizyczny">Międzynarodowego Roku Geofizycznego</a><a href="#cite_note-NSF-186">[178]</a>. Funkcjonuje przez cały rok. Prowadzone są na niej badania z zakresu <a href="/wiki/Astronomia" title="Astronomia">astronomii</a>, <a href="/wiki/Sejsmologia" title="Sejsmologia">sejsmologii</a> oraz <a href="/wiki/Klimatologia" title="Klimatologia">klimatologii</a><a href="#cite_note-187">[179]</a>. 14 grudnia 2011 roku odbyły się obchody 100. rocznicy zdobycia bieguna południowego przez ekspedycję Amundsena<a href="#cite_note-CBS-188">[180]</a>. Na miejsce, w którym w 1911 roku pięcioosobowa grupa polarników zatknęła norweską flagę, przybyli między innymi premier Norwegii <a href="/wiki/Jens_Stoltenberg" title="Jens Stoltenberg">Jens Stoltenberg</a>, dyrektor <a href="/wiki/Norweski_Instytut_Polarny" title="Norweski Instytut Polarny">Norweskiego Instytutu Polarnego</a> Jan-Gunnar Winther oraz reprezentant Antarktycznego Programu Stanów Zjednoczonych, Simon Stephenson<a href="#cite_note-CBS-188">[180]</a>. Jens Stoltenberg dokonał wówczas odsłonięcia wykonanego z lodu pomnika Roalda Amundsena<a href="#cite_note-CBS-188">[180]</a>. W Norwegii główne obchody odbyły się w mieście <a href="/wiki/Troms%C3%B8" title="Tromsø">Tromsø</a>, w północnej Norwegii<a href="#cite_note-NA-189">[181]</a>. Otwarto wówczas wystawę poświęconą norweskim i rosyjskim ekspedycjom antarktycznym, a także odsłonięto przed akwarium <a href="/wiki/Polaria" title="Polaria">Polaria</a> pomnik Helmera Hanssena, jednego z uczestników wyprawy<a href="#cite_note-NA-189">[181]</a>. Rok 2011 został w Norwegii uznany rokiem Amundsena i Nansena<a href="#cite_note-190">[182]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> W 1905 roku Norwegia uniezależniła się od Szwecji. Król szwedzki Oskar ustąpił wówczas z tronu norweskiego, na który wstąpił Haakon VII. </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> Christian Doxrud dołączył do ekspedycji w 1912 roku, po przybyciu „Frama” do Buenos Aires. Został wówczas kapitanem statku na czas jego pobytu w Ameryce Południowej. Podczas powrotu statku do Norwegii był pierwszym oficerem. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Uczestniczył w rejsie próbnym „Frama” w sierpniu 1910. </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> Peary po powrocie z Arktyki podał w wątpliwość zapewnienia Cooka o dotarciu do bieguna północnego. Z czasem słowa Cooka utraciły wiarygodność. Do końca życia polarnik utrzymywał jednak, że to on jako pierwszy dotarł do bieguna północnego. </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> Teoria Amundsena o lodzie osadzonym na szkierach i mieliznach okazała się nieprawdziwa. Lód pod założoną na Antarktydzie bazą nie zarwał się jednak aż do roku 1987. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> Amundsen podzielił członków swojej ekspedycji na dwie grupy: dziewięcioosobową, pozostającą Antarktydzie oraz dziesięcioosobową, wyruszającą do Buenos Aires. W skład pierwszej grupy wchodzili oprócz niego Prestrud, Johansen, Hanssen, Hassel, Bjaaland, Stubberud, Wisting i Lindstrøm. </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> Nazwy nadane odkrytym przez Amundsena i jego towarzyszy obiektom zazwyczaj były związane z uczestnikami ekspedycji i jej sponsorami. Były to między innymi: <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ry_Ksi%C4%99cia_Olafa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góry Księcia Olafa (strona nie istnieje)">Góry Księcia Olafa</a>, <a href="/wiki/G%C3%B3ra_Fridtjofa_Nansena" title="Góra Fridtjofa Nansena">Góra Fridtjofa Nansena</a>, <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Don_Pedro_Christophersena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Don Pedro Christophersena (strona nie istnieje)">Góra Don Pedro Christophersena</a>, <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Hanssena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Hanssena (strona nie istnieje)">Góra Hanssena</a>, <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Wistinga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Wistinga (strona nie istnieje)">Góra Wistinga</a>, <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Bjaalanda&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Bjaalanda (strona nie istnieje)">Góra Bjaalanda</a> i <a href="/w/index.php?title=P%C5%82askowy%C5%BC_Nilsena&action=edit&redlink=1" class="new" title="Płaskowyż Nilsena (strona nie istnieje)">Płaskowyż Nilsena</a>. </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">↑</a> Robert Scott dostrzegł szczyt ze statku „<a href="/wiki/RRS_Discovery" title="RRS Discovery">RRS Discovery</a>” podczas jego <a href="/wiki/Ekspedycja_Discovery" title="Ekspedycja Discovery">ekspedycji</a> z lat 1901–1903. </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007-1"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007_1-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford198343–57-2"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford198343–57_2-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 43–57. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner200741-3"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner200741_3-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 41. </li> <li id="cite_note-CITEREFCrane200574–75-4">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFCrane200574–75_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFCrane200574–75_4-1">b</a> <a href="#CITEREFCrane2005">Crane 2005 ↓</a>, s. 74–75. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford198364–74-5"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford198364–74_5-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 64–74. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner200778–80-6">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLangner200778–80_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner200778–80_6-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner200778–80_6-2">c</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 78–80. </li> <li id="cite_note-CITEREFMaxtone-Graham2000230–236-7"><a href="#cite_ref-CITEREFMaxtone-Graham2000230–236_7-0">↑</a> <a href="#CITEREFMaxtone-Graham2000">Maxtone-Graham 2000 ↓</a>, s. 230–236. </li> <li id="cite_note-CITEREFHerbert1989191–201-8"><a href="#cite_ref-CITEREFHerbert1989191–201_8-0">↑</a> <a href="#CITEREFHerbert1989">Herbert 1989 ↓</a>, s. 191–201. </li> <li id="cite_note-CITEREFFleming200238–49-9"><a href="#cite_ref-CITEREFFleming200238–49_9-0">↑</a> <a href="#CITEREFFleming2002">Fleming 2002 ↓</a>, s. 38–49. </li> <li id="cite_note-CITEREFFleming2002351-10"><a href="#cite_ref-CITEREFFleming2002351_10-0">↑</a> <a href="#CITEREFFleming2002">Fleming 2002 ↓</a>, s. 351. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarczewski200760–62-11">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBarczewski200760–62_11-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarczewski200760–62_11-1">b</a> <a href="#CITEREFBarczewski2007">Barczewski 2007 ↓</a>, s. 60–62. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner200782–83-12"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner200782–83_12-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 82–83. </li> <li id="cite_note-CITEREFScott1971141–197-13"><a href="#cite_ref-CITEREFScott1971141–197_13-0">↑</a> <a href="#CITEREFScott1971">Scott 1971 ↓</a>, s. 141–197. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983194-14"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983194_14-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 194. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford2001547–549-15">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001547–549_15-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001547–549_15-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001547–549_15-2">c</a> <a href="#CITEREFHuntford2001">Huntford 2001 ↓</a>, s. 547–549. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford2001183–186-16"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001183–186_16-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford2001">Huntford 2001 ↓</a>, s. 183–186. </li> <li id="cite_note-CITEREFNansen189762–68-17">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFNansen189762–68_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFNansen189762–68_17-1">b</a> <a href="#CITEREFNansen1897">Nansen 1897 ↓</a>, s. 62–68. </li> <li id="cite_note-Frama-18">↑ <a href="#cite_ref-Frama_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-Frama_18-1">b</a> <a href="#cite_ref-Frama_18-2">c</a> <a href="#cite_ref-Frama_18-3">d</a> <a href="#cite_ref-Frama_18-4">e</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110318150113/http://www.frammuseum.no/Visit-the-Museum/Fram.aspx">The Polar Ship Fram</a>. The Fram Museum. [dostęp 2016-05-18]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frammuseum.no/Visit-the-Museum/Fram.aspx">tego adresu</a> (2011-03-18)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFFairley1959260–261-19"><a href="#cite_ref-CITEREFFairley1959260–261_19-0">↑</a> <a href="#CITEREFFairley1959">Fairley 1959 ↓</a>, s. 260–261. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalvin2014-20"><a href="#cite_ref-CITEREFGalvin2014_20-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalvin2014">Galvin 2014 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFScott1971244–245-21"><a href="#cite_ref-CITEREFScott1971244–245_21-0">↑</a> <a href="#CITEREFScott1971">Scott 1971 ↓</a>, s. 244–245. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983197–200-22">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983197–200_22-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983197–200_22-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 197–200. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983205-24"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983205_24-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 205. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983204–206-25"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983204–206_25-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 204–206. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983205–207-26">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983205–207_26-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983205–207_26-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 205–207. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191272-27"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191272_27-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 72. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983247–251-28">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983247–251_28-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983247–251_28-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 247–251. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912102-29"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912102_29-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 102. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912137–138-30"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912137–138_30-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 137–138. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <cite class="citation web">John Weinstock: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200412170113/http://www.naha.stolaf.edu/pubs/nas/volume29/vol29_12.htm">Sondre Norheim: Folk Hero to Immigrant</a>. NAHA online. [dostęp 2016-04-27]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.naha.stolaf.edu/pubs/nas/volume29/vol29_12.htm">tego adresu</a> (2020-04-12)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford198390,_248-32"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford198390,_248_32-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 90, 248. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983276–277-33"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983276–277_33-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 276–277. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford2001518–519,_542-34">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001518–519,_542_34-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001518–519,_542_34-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford2001">Huntford 2001 ↓</a>, s. 518–519, 542. </li> <li id="cite_note-x-35">↑ <a href="#cite_ref-x_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-x_35-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://journals.cambridge.org/action/displayAbstract;jsessionid=33A3EA1974FD87520CC20C7C5F6B91C8.journals?fromPage=online&aid=5399980">Aleksandr Stepanovich Kuchin: the Russian who went south with Amundsen</a>. Polar Record. [dostęp 2016-04-27]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110910160516/http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Heroes-Expeditions/The-Third-Fram-Expedition-(1910-1914).aspx">Polar Explorers</a>. The Fram Museum. [dostęp 2016-05-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Heroes-Expeditions/The-Third-Fram-Expedition-%281910-1914%29.aspx">tego adresu</a> (2011-09-10)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191236–41-39"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191236–41_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 36–41. </li> <li id="cite_note-CITEREFRiffenburgh2005300-40"><a href="#cite_ref-CITEREFRiffenburgh2005300_40-0">↑</a> <a href="#CITEREFRiffenburgh2005">Riffenburgh 2005 ↓</a>, s. 300. </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/1909/09/08/archives/amundsen-would-compare-geographical-conditions-at-the-pole-are-most.html">Amundsen Would Compare</a>, wyd. 8 września 1909, The New York Times<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Amundsen+Would+Compare&rft.pub=The+New+York+Times&rft.edition=8+wrze%C5%9Bnia+1909&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F1909%2F09%2F08%2Farchives%2Famundsen-would-compare-geographical-conditions-at-the-pole-are-most.html" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> Brak numerów stron w książce </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191242–43-43"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191242–43_43-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 42–43. </li> <li id="cite_note-CITEREFCrane2005425–426-44">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFCrane2005425–426_44-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFCrane2005425–426_44-1">b</a> <a href="#CITEREFCrane2005">Crane 2005 ↓</a>, s. 425–426. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983214-45"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983214_45-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 214. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarczewski200762-46"><a href="#cite_ref-CITEREFBarczewski200762_46-0">↑</a> <a href="#CITEREFBarczewski2007">Barczewski 2007 ↓</a>, s. 62. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191245–47-47">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191245–47_47-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191245–47_47-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191245–47_47-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191245–47_47-3">d</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 45–47. </li> <li id="cite_note-CITEREFJones200378–79-48"><a href="#cite_ref-CITEREFJones200378–79_48-0">↑</a> <a href="#CITEREFJones2003">Jones 2003 ↓</a>, s. 78–79. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983210-50"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983210_50-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 210. </li> <li id="cite_note-CITEREFRubin200853-51"><a href="#cite_ref-CITEREFRubin200853_51-0">↑</a> <a href="#CITEREFRubin2008">Rubin 2008 ↓</a>, s. 53. </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.greenlanddogclub.co.uk/The-Greenland-Dog.php">The Greenland Dog – The original husky, formerly known as the Eskimo Dog</a>. The Greenland Dog Club of Great Britain. [dostęp 2016-09-13]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFSolomon2001163-53"><a href="#cite_ref-CITEREFSolomon2001163_53-0">↑</a> <a href="#CITEREFSolomon2001">Solomon 2001 ↓</a>, s. 163. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191266-54"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191266_54-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 66. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191278–81-55"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191278–81_55-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 78–81. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191276-56">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191276_56-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191276_56-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 76. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191285–86-57"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191285–86_57-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 85–86. </li> <li id="cite_note-CITEREFPreston1999219-58"><a href="#cite_ref-CITEREFPreston1999219_58-0">↑</a> <a href="#CITEREFPreston1999">Preston 1999 ↓</a>, s. 219. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191251-59"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191251_59-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 51. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191255-60"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191255_60-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 55. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191268–70-61"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191268–70_61-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 68–70. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983244–245-62">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983244–245_62-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983244–245_62-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983244–245_62-2">c</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 244–245. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983275-63"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983275_63-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 275. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983277–278-64">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983277–278_64-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983277–278_64-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 277–278. </li> <li id="cite_note-CITEREFBrown2012-65"><a href="#cite_ref-CITEREFBrown2012_65-0">↑</a> <a href="#CITEREFBrown2012">Brown 2012 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912125–131-66">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912125–131_66-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912125–131_66-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 125–131. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007115-67"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007115_67-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 115. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983279–280-68"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983279–280_68-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 279–280. </li> <li id="cite_note-CITEREFCrane2005423-69"><a href="#cite_ref-CITEREFCrane2005423_69-0">↑</a> <a href="#CITEREFCrane2005">Crane 2005 ↓</a>, s. 423. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarczewski200765–66-70"><a href="#cite_ref-CITEREFBarczewski200765–66_70-0">↑</a> <a href="#CITEREFBarczewski2007">Barczewski 2007 ↓</a>, s. 65–66. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983300–301-71"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983300–301_71-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 300–301. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912138–168-72">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912138–168_72-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912138–168_72-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 138–168. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979335–338-73"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979335–338_73-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 335–338. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912181–182-74"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912181–182_74-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 181–182. </li> <li id="cite_note-CITEREFTurley193573–74-75"><a href="#cite_ref-CITEREFTurley193573–74_75-0">↑</a> <a href="#CITEREFTurley1935">Turley 1935 ↓</a>, s. 73–74. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007124-76"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007124_76-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 124. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912174-77"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912174_77-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 174. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee201087-78">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee201087_78-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee201087_78-1">b</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 87. </li> <li id="cite_note-CITEREFSolomon200193-79"><a href="#cite_ref-CITEREFSolomon200193_79-0">↑</a> <a href="#CITEREFSolomon2001">Solomon 2001 ↓</a>, s. 93. </li> <li id="cite_note-CITEREFCherry-Garrard2004135-80">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFCherry-Garrard2004135_80-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFCherry-Garrard2004135_80-1">b</a> <a href="#CITEREFCherry-Garrard2004">Cherry-Garrard 2004 ↓</a>, s. 135. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979344–345-81"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979344–345_81-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 344–345. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007144–145-82">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007144–145_82-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007144–145_82-1">b</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 144–145. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979346-84"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979346_84-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 346. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979347-85"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979347_85-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 347. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007145-86"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007145_86-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 145. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010105-87"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010105_87-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 105. </li> <li id="cite_note-CITEREFTurley193579-88"><a href="#cite_ref-CITEREFTurley193579_88-0">↑</a> <a href="#CITEREFTurley1935">Turley 1935 ↓</a>, s. 79. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979350-89"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979350_89-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 350. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979352-90">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979352_90-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979352_90-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 352. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010106-91"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010106_91-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 106. </li> <li id="cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011102-92"><a href="#cite_ref-CITEREFBomann-Larsen2011102_92-0">↑</a> <a href="#CITEREFBomann-Larsen2011">Bomann-Larsen 2011 ↓</a>, s. 102. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912254-93"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912254_93-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 254. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979357–358-94"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979357–358_94-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 357–358. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979379-95"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979379_95-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 379. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007159-96"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007159_96-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 159. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979382–383-97">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979382–383_97-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979382–383_97-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 382–383. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979390-98"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979390_98-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 390. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007160-99"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007160_99-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 160. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010120–121-100"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010120–121_100-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 120–121. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007160–161-101"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007160–161_101-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 160–161. </li> <li id="cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011101-102"><a href="#cite_ref-CITEREFBomann-Larsen2011101_102-0">↑</a> <a href="#CITEREFBomann-Larsen2011">Bomann-Larsen 2011 ↓</a>, s. 101. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007161-103"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007161_103-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 161. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007170-104">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007170_104-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007170_104-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007170_104-2">c</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 170. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010123-105"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010123_105-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 123. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979407-106">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979407_106-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979407_106-1">b</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 407. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007172-107"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007172_107-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 172. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007172–173-108"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007172–173_108-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 172–173. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979409-109"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979409_109-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 409. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007174–175-110"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007174–175_110-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 174–175. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007175-111"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007175_111-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 175. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford2001571-112"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford2001571_112-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford2001">Huntford 2001 ↓</a>, s. 571. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010131-113"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010131_113-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 131. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983386-114"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983386_114-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 386. </li> <li id="cite_note-CITEREFTurley193586-115"><a href="#cite_ref-CITEREFTurley193586_115-0">↑</a> <a href="#CITEREFTurley1935">Turley 1935 ↓</a>, s. 86. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007178-116">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007178_116-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007178_116-1">b</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 178. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007179-117"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007179_117-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 179. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979430–437-118"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979430–437_118-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 430–437. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010143-119">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010143_119-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010143_119-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010143_119-2">c</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 143. </li> <li id="cite_note-CITEREFBomann-Larsen2011107-121"><a href="#cite_ref-CITEREFBomann-Larsen2011107_121-0">↑</a> <a href="#CITEREFBomann-Larsen2011">Bomann-Larsen 2011 ↓</a>, s. 107. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191263–66-122"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191263–66_122-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 63–66. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen191267–73-123"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen191267–73_123-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 67–73. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912105–107-124"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912105–107_124-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 105–107. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979459-125"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979459_125-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 459. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983451–452-126"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983451–452_126-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 451–452. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007193-127"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007193_127-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 193. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979487-128"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979487_128-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 487. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912122-129"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912122_129-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 122. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979491-130"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979491_130-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 491. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010155-131">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010155_131-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010155_131-1">b</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 155. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979494–495-132"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979494–495_132-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 494–495. </li> <li id="cite_note-CITEREFMacPhee2010169-133"><a href="#cite_ref-CITEREFMacPhee2010169_133-0">↑</a> <a href="#CITEREFMacPhee2010">MacPhee 2010 ↓</a>, s. 169. </li> <li id="cite_note-CITEREFTurley1935118–119-134"><a href="#cite_ref-CITEREFTurley1935118–119_134-0">↑</a> <a href="#CITEREFTurley1935">Turley 1935 ↓</a>, s. 118–119. </li> <li id="cite_note-CITEREFLangner2007206-135"><a href="#cite_ref-CITEREFLangner2007206_135-0">↑</a> <a href="#CITEREFLangner2007">Langner 2007 ↓</a>, s. 206. </li> <li id="cite_note-CITEREFTurley1935120-136"><a href="#cite_ref-CITEREFTurley1935120_136-0">↑</a> <a href="#CITEREFTurley1935">Turley 1935 ↓</a>, s. 120. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912173–174-137"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912173–174_137-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 173–174. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983493–497-138"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983493–497_138-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 493–497. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983510–511-139"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983510–511_139-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 510–511. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912352-140"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912352_140-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 352. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912216-141">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912216_141-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912216_141-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 216. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912207–208-142"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912207–208_142-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 207–208. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912209-143">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912209_143-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912209_143-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 209. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912219-144"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912219_144-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 219. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912215-145"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912215_145-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 215. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912224–225-146">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912224–225_146-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912224–225_146-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 224–225. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912227-147"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912227_147-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 227. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912228-148"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912228_148-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 228. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912231–233-149">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912231–233_149-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912231–233_149-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 231–233. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912235–236-150">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912235–236_150-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912235–236_150-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912235–236_150-2">c</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 235–236. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912240–241-151">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912240–241_151-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912240–241_151-1">b</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 240–241. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983493-152"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983493_152-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 493. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912244–245-154"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912244–245_154-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 244–245. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912248-155"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912248_155-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 248. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912257–259-156"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912257–259_156-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 257–259. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912260–262-157"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912260–262_157-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 260–262. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912264–266-158"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912264–266_158-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 264–266. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912316-159"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912316_159-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 316. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912328–331-160"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912328–331_160-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 328–331. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912314–328-161"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912314–328_161-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 314–328. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912331–346-162"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912331–346_162-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 331–346. </li> <li id="cite_note-CITEREFHamre1933417-163"><a href="#cite_ref-CITEREFHamre1933417_163-0">↑</a> <a href="#CITEREFHamre1933">Hamre 1933 ↓</a>, s. 417. </li> <li id="cite_note-CITEREFAmundsen1912271–272-164"><a href="#cite_ref-CITEREFAmundsen1912271–272_164-0">↑</a> <a href="#CITEREFAmundsen1912">Amundsen 1912 ↓</a>, s. 271–272. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979527-165"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979527_165-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 527. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983511–516-166">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983511–516_166-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983511–516_166-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983511–516_166-2">c</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 511–516. </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Sydpolsmedaljen">Sydpolsmedaljen</a>. Store Norske Leksikon. [dostęp 2016-04-28]. (<abbr title="Treść w języku norweskim nynorsk (norsk nynorsk)">norw. nynorsk</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unesco.org/new/en/communication-and-information/flagship-project-activities/memory-of-the-world/register/full-list-of-registered-heritage/registered-heritage-page-7/roald-amundsens-south-pole-expedition-1910-1912/#c190339">Roald Amundsen’s South Pole Expedition (1910-1912)</a>. UNESCO. [dostęp 2016-04-28]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFJones200389–90-169">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFJones200389–90_169-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFJones200389–90_169-1">b</a> <a href="#CITEREFJones2003">Jones 2003 ↓</a>, s. 89–90. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1985344-170"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1985344_170-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1985">Huntford 1985 ↓</a>, s. 344. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983525-171"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983525_171-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 525. </li> <li id="cite_note-CITEREFPreston1999242-172">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPreston1999242_172-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPreston1999242_172-1">b</a> <a href="#CITEREFPreston1999">Preston 1999 ↓</a>, s. 242. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983525–526-173"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983525–526_173-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 525–526. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarczewski20071–2-174"><a href="#cite_ref-CITEREFBarczewski20071–2_174-0">↑</a> <a href="#CITEREFBarczewski2007">Barczewski 2007 ↓</a>, s. 1–2. </li> <li id="cite_note-Nilsena-175">↑ <a href="#cite_ref-Nilsena_175-0">a</a> <a href="#cite_ref-Nilsena_175-1">b</a> <a href="#cite_ref-Nilsena_175-2">c</a> <a href="#cite_ref-Nilsena_175-3">d</a> <a href="#cite_ref-Nilsena_175-4">e</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160318084929/http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Thorvald-Nilsen.aspx">Thorvald Nilsen</a>. The Fram Museum. [dostęp 2016-05-18]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Thorvald-Nilsen.aspx">tego adresu</a> (2016-03-18)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161202041328/http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Andreas-Beck-(1).aspx">Andreas Beck</a>. The Fram Museum. [dostęp 2016-05-18]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Andreas-Beck-%281%29.aspx">tego adresu</a> (2016-12-02)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFReedCannon200985-177"><a href="#cite_ref-CITEREFReedCannon200985_177-0">↑</a> <a href="#CITEREFReedCannon2009">Reed i Cannon 2009 ↓</a>, s. 85. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1983532–533-178"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1983532–533_178-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1983">Huntford 1983 ↓</a>, s. 532–533. </li> <li id="cite_note-CITEREFFleming2002411–414-179"><a href="#cite_ref-CITEREFFleming2002411–414_179-0">↑</a> <a href="#CITEREFFleming2002">Fleming 2002 ↓</a>, s. 411–414. </li> <li id="cite_note-CITEREFFleming2002420-180"><a href="#cite_ref-CITEREFFleming2002420_180-0">↑</a> <a href="#CITEREFFleming2002">Fleming 2002 ↓</a>, s. 420. </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979496-181"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979496_181-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 496. </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110916011724/http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Oscar-Wisting.aspx">Polar Explorers. Oscar Wisting</a>. The Fram Museum. [dostęp 2016-04-28]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.frammuseum.no/Polar-Heroes/Crew-Heroes/Oscar-Wisting.aspx">tego adresu</a> (2011-09-16)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFHuntford1979529-183"><a href="#cite_ref-CITEREFHuntford1979529_183-0">↑</a> <a href="#CITEREFHuntford1979">Huntford 1979 ↓</a>, s. 529. </li> <li id="cite_note-IMDb-184">↑ <a href="#cite_ref-IMDb_184-0">a</a> <a href="#cite_ref-IMDb_184-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0088551/">The Last Place on Earth</a>. IMDb. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-185"><a href="#cite_ref-185">↑</a> <cite class="citation web">John J. O’Connor: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/1985/10/20/arts/tv-view-the-last-place-on-earth-not-just-about-the-antarctic.html">TV VIEW; 'THE LAST PLACE ON EARTH’ – NOT JUST ABOUT THE ANTARCTIC</a>. The New York Times, 20 października 1985. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-NSF-186">↑ <a href="#cite_ref-NSF_186-0">a</a> <a href="#cite_ref-NSF_186-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nsf.gov/geo/plr/support/southp.jsp">Amundsen-Scott South Pole Station</a>. National Science Foundation. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-187"><a href="#cite_ref-187">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.usap.gov/videoclipsandmaps/spwebcam.cfm">South Pole Station Webcams</a>. United States Antarctic Program. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CBS-188">↑ <a href="#cite_ref-CBS_188-0">a</a> <a href="#cite_ref-CBS_188-1">b</a> <a href="#cite_ref-CBS_188-2">c</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cbsnews.com/news/100th-anniversary-of-first-human-to-reach-south-pole/">100th anniversary of first human to reach South Pole</a>. CBSNews, 14 grudnia 2011. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-NA-189">↑ <a href="#cite_ref-NA_189-0">a</a> <a href="#cite_ref-NA_189-1">b</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nansenamundsen.no/en/events/des/national-anniversary-amundsen.html">National Anniversary of Roald Amundsen and the South Pole</a>. 2011. Nansen-Amundsen. [dostęp 2016-05-18]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170602195111/http://www.nansenamundsen.no/en/">The Nansen-Amundsen-Year</a>. 2011. Amundsen-Nansen. [dostęp 2016-05-18]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nansenamundsen.no/en/">tego adresu</a> (2017-06-02)]. (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Amundsen_Expedition?uselang=pl">Zobacz multimedia związane z tematem: Wyprawa Amundsena na biegun południowy</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFAmundsen1912">Roald Amundsen: The South Pole: An Account of the Norwegian Antarctic Expedition in the „Fram”, 1910-1912, Tom 1. C. Hurst, Limited, 1912. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780903983471" title="Specjalna:Książki/9780903983471">ISBN 978-0-903983-47-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+South+Pole%3A+An+Account+of+the+Norwegian+Antarctic+Expedition+in+the+%E2%80%9EFram%E2%80%9D%2C+1910-1912%2C+Tom+1&rft.aulast=Amundsen&rft.aufirst=Roald&rft.date=1912&rft.pub=C.+Hurst%2C+Limited&rft.isbn=9780903983471"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBarczewski2007">Stephanie Barczewski: Antarctic destinies: Scott, Shackleton and the changing face of heroism. Hambledon Continuum, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781847251923" title="Specjalna:Książki/9781847251923">ISBN 978-1-84725-192-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Antarctic+destinies%3A+Scott%2C+Shackleton+and+the+changing+face+of+heroism&rft.aulast=Barczewski&rft.aufirst=Stephanie&rft.date=2007&rft.pub=Hambledon+Continuum&rft.isbn=9781847251923"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBomann-Larsen2011">Tor Bomann-Larsen: Roald Amundsen. The History Press, 2011. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780752466828" title="Specjalna:Książki/9780752466828">ISBN 978-0-7524-6682-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Roald+Amundsen&rft.aulast=Bomann-Larsen&rft.aufirst=Tor&rft.date=2011&rft.pub=The+History+Press&rft.isbn=9780752466828"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBrown2012">Stephen R. Brown: The Last Viking: The Life of Roald Amundsen. De Capo Press, 2012. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780306821622" title="Specjalna:Książki/9780306821622">ISBN 978-0-306-82162-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Last+Viking%3A+The+Life+of+Roald+Amundsen&rft.aulast=Brown&rft.aufirst=Stephen+R.&rft.date=2012&rft.pub=De+Capo+Press&rft.isbn=9780306821622"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCherry-Garrard2004">Aspley Cherry-Garrard: The Worst Journey in the World. Barnes & Noble Publishing, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780760757598" title="Specjalna:Książki/9780760757598">ISBN 978-0-7607-5759-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Worst+Journey+in+the+World&rft.aulast=Cherry-Garrard&rft.aufirst=Aspley&rft.date=2004&rft.pub=Barnes+%26+Noble+Publishing&rft.isbn=9780760757598"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFCrane2005">David Crane: Scott of the Antarctic. HarperCollins, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780007150687" title="Specjalna:Książki/9780007150687">ISBN 978-0-00-715068-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Scott+of+the+Antarctic&rft.aulast=Crane&rft.aufirst=David&rft.date=2005&rft.pub=HarperCollins&rft.isbn=9780007150687"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFairley1959">T.C. Fairley: Arctic Adventures: Adapted from New Land: Four Years in the Arctic Regions. Longmans, 1959.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Arctic+Adventures%3A+Adapted+from+New+Land%3A+Four+Years+in+the+Arctic+Regions&rft.aulast=Fairley&rft.aufirst=T.C.&rft.date=1959&rft.pub=Longmans"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFleming2002">Fergus Fleming: Ninety Degrees North: The Quest for the North Pole. Granta Books, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781862075351" title="Specjalna:Książki/9781862075351">ISBN 978-1-86207-535-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ninety+Degrees+North%3A+The+Quest+for+the+North+Pole&rft.aulast=Fleming&rft.aufirst=Fergus&rft.date=2002&rft.pub=Granta+Books&rft.isbn=9781862075351"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGalvin2014">Anthony Galvin: The Great Polar Fraud: Cook, Peary, and ByrdÑHow Three American Heroes Duped the World into Thinking They Had Reached the North Pole. Skyhorse Publishing, 2014. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781629149684" title="Specjalna:Książki/9781629149684">ISBN 978-1-62914-968-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Great+Polar+Fraud%3A+Cook%2C+Peary%2C+and+Byrd%C3%91How+Three+American+Heroes+Duped+the+World+into+Thinking+They+Had+Reached+the+North+Pole&rft.aulast=Galvin&rft.aufirst=Anthony&rft.date=2014&rft.pub=Skyhorse+Publishing&rft.isbn=9781629149684"></cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFHamre1933">IvarI. Hamre IvarI., The Japanese South Polar Expedition of 1911–1912: A Little-Known Episode in Antarctic Exploration, wyd. 82 (5), The Geographical Journal, 1933, s. 411–413<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Ivar&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=The+Japanese+South+Polar+Expedition+of+1911%E2%80%931912%3A+A+Little-Known+Episode+in+Antarctic+Exploration&rft.pub=The+Geographical+Journal&rft.aulast=Hamre&rft.date=1933&rft.edition=82+%285%29" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHerbert1989">Wally Herbert: The Noose of Laurels. Hodder & Stoughton, 1989. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0340412763" title="Specjalna:Książki/0340412763">ISBN 0-340-41276-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Noose+of+Laurels&rft.aulast=Herbert&rft.aufirst=Wally&rft.date=1989&rft.pub=Hodder+%26+Stoughton&rft.isbn=0340412763"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHuntford1979">Roland Huntford: Scott and Amundsen. Hodder and Stroughton, 1979. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780340195659" title="Specjalna:Książki/9780340195659">ISBN 978-0-340-19565-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Scott+and+Amundsen&rft.aulast=Huntford&rft.aufirst=Roland&rft.date=1979&rft.pub=Hodder+and+Stroughton&rft.isbn=9780340195659"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHuntford1983">Roland Huntford: The Last Place on Earth. Pan Books, 1983. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780330288163" title="Specjalna:Książki/9780330288163">ISBN 978-0-330-28816-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Last+Place+on+Earth&rft.aulast=Huntford&rft.aufirst=Roland&rft.date=1983&rft.pub=Pan+Books&rft.isbn=9780330288163"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHuntford1985">Roland Huntford: Shackleton. Hodder and Stoughton, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780340250075" title="Specjalna:Książki/9780340250075">ISBN 978-0-340-25007-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Shackleton&rft.aulast=Huntford&rft.aufirst=Roland&rft.date=1985&rft.pub=Hodder+and+Stoughton&rft.isbn=9780340250075"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFHuntford2001">Roland Huntford: Nansen. Little, Brown, 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780349114927" title="Specjalna:Książki/9780349114927">ISBN 978-0-349-11492-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nansen&rft.aulast=Huntford&rft.aufirst=Roland&rft.date=2001&rft.pub=Little%2C+Brown&rft.isbn=9780349114927"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJones2003">Max Jones: The Last Great Quest: Captain Scott’s Antarctic Sacrifice. Oxford University Press, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780192804839" title="Specjalna:Książki/9780192804839">ISBN 978-0-19-280483-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Last+Great+Quest%3A+Captain+Scott%E2%80%99s+Antarctic+Sacrifice&rft.aulast=Jones&rft.aufirst=Max&rft.date=2003&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.isbn=9780192804839"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFLangner2007">Rainer-K. Langner: Scott and Amundsen: Duel in the Ice. Haus, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781905791088" title="Specjalna:Książki/9781905791088">ISBN 978-1-905791-08-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Scott+and+Amundsen%3A+Duel+in+the+Ice&rft.aulast=Langner&rft.aufirst=Rainer-K.&rft.date=2007&rft.pub=Haus&rft.isbn=9781905791088"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMacPhee2010">R.D.E. MacPhee: Race to the End: Amundsen, Scott, and the Attainment of the South Pole. Sterling Innovation, 2010. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781402770296" title="Specjalna:Książki/9781402770296">ISBN 978-1-4027-7029-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Race+to+the+End%3A+Amundsen%2C+Scott%2C+and+the+Attainment+of+the+South+Pole&rft.aulast=MacPhee&rft.aufirst=R.D.E.&rft.date=2010&rft.pub=Sterling+Innovation&rft.isbn=9781402770296"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMaxtone-Graham2000">John Maxtone-Graham: Safe Return Doubtful: The Heroic Age of Polar Exploration. Constable, 2000. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780094803305" title="Specjalna:Książki/9780094803305">ISBN 978-0-09-480330-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Safe+Return+Doubtful%3A+The+Heroic+Age+of+Polar+Exploration&rft.aulast=Maxtone-Graham&rft.aufirst=John&rft.date=2000&rft.pub=Constable&rft.isbn=9780094803305"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFNansen1897">Fridtjof Nansen: Farthest North. Archibald Constable & Co., 1897.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Farthest+North&rft.aulast=Nansen&rft.aufirst=Fridtjof&rft.date=1897&rft.pub=Archibald+Constable+%26+Co."></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPreston1999">Diana Preston: A First Rate Tragedy: Captain Scott’s Antarctic Expeditions. Constable, 1999. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780094795303" title="Specjalna:Książki/9780094795303">ISBN 978-0-09-479530-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+First+Rate+Tragedy%3A+Captain+Scott%E2%80%99s+Antarctic+Expeditions&rft.aulast=Preston&rft.aufirst=Diana&rft.date=1999&rft.pub=Constable&rft.isbn=9780094795303"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFReedCannon2009">Christina Reed, William J. Cannon: Marine Science: Decade by Decade. Infobase Publishing, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780816055340" title="Specjalna:Książki/9780816055340">ISBN 978-0-8160-5534-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Marine+Science%3A+Decade+by+Decade&rft.aulast=Reed&rft.aufirst=Christina&rft.date=2009&rft.pub=Infobase+Publishing&rft.isbn=9780816055340"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFRiffenburgh2005">Beau Riffenburgh: Nimrod: Ernest Shackleton and the Extraordinary Story of the 1907-09 British Antarctic Expedition. Bloomsbury, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780747572534" title="Specjalna:Książki/9780747572534">ISBN 978-0-7475-7253-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Nimrod%3A+Ernest+Shackleton+and+the+Extraordinary+Story+of+the+1907-09+British+Antarctic+Expedition&rft.aulast=Riffenburgh&rft.aufirst=Beau&rft.date=2005&rft.pub=Bloomsbury&rft.isbn=9780747572534"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFRubin2008">Jeff Rubin: Antarctica. Lonely Planet, 2008. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781741045499" title="Specjalna:Książki/9781741045499">ISBN 978-1-74104-549-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Antarctica&rft.aulast=Rubin&rft.aufirst=Jeff&rft.date=2008&rft.pub=Lonely+Planet&rft.isbn=9781741045499"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFScott1971">J.M. Scott: Fridtjof Nansen. Sheridan, 1971.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSolomon2001">Susan Solomon: The Coldest March: Scott’s Fatal Antarctic Expedition. Yale University Press, 2001. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780300099218" title="Specjalna:Książki/9780300099218">ISBN 978-0-300-09921-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Coldest+March%3A+Scott%E2%80%99s+Fatal+Antarctic+Expedition&rft.aulast=Solomon&rft.aufirst=Susan&rft.date=2001&rft.pub=Yale+University+Press&rft.isbn=9780300099218"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFTurley1935">Charles Turley: Roald Amundsen, explorer. Methuen, 1935.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Roald+Amundsen%2C+explorer&rft.aulast=Turley&rft.aufirst=Charles&rft.date=1935&rft.pub=Methuen"></cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a> (<a href="/wiki/Ekspedycja_naukowa" title="Ekspedycja naukowa">ekspedycja naukowa</a>):</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Norwegian-Antarctic-Expedition">topic/Norwegian-Antarctic-Expedition</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy&oldid=72287781">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_południowy&oldid=72287781</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Kategoria:Artykuły na Medal">Artykuły na Medal</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Antarktyda" title="Kategoria:Antarktyda">Antarktyda</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ekspedycje_antarktyczne" title="Kategoria:Ekspedycje antarktyczne">Ekspedycje antarktyczne</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wydarzenia_1910" title="Kategoria:Wydarzenia 1910">Wydarzenia 1910</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wydarzenia_1911" title="Kategoria:Wydarzenia 1911">Wydarzenia 1911</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wydarzenia_1912" title="Kategoria:Wydarzenia 1912">Wydarzenia 1912</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Obiekty_z_listy_Pami%C4%99%C4%87_%C5%9Awiata" title="Kategoria:Obiekty z listy Pamięć Świata">Obiekty z listy Pamięć Świata</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_Norwegii" title="Kategoria:Historia Norwegii">Historia Norwegii</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Historia_odkry%C4%87_geograficznych" title="Kategoria:Historia odkryć geograficznych">Historia odkryć geograficznych</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 21 gru 2023, 17:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rhzm7","wgBackendResponseTime":190,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.335","walltime":"1.522","ppvisitednodes":{"value":59161,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":151342,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":46948,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":22,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":114483,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1339.744 1 -total"," 38.82% 520.112 208 Szablon:Odn"," 20.01% 268.040 26 Szablon:Cytuj_książkę"," 17.07% 228.688 1 Szablon:Przypisy"," 12.31% 164.985 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 11.72% 156.975 17 Szablon:Cytuj_stronę"," 8.75% 117.264 208 Szablon:Odn/tekst"," 6.12% 81.994 442 Szablon:Odn/id"," 2.63% 35.191 21 Szablon:Państwo"," 2.26% 30.305 1 Szablon:Wyróżnienie"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.410","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4077456,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8f644c877-hwkh7","timestamp":"20241106054334","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Wyprawa Amundsena na biegun po\u0142udniowy","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Wyprawa_Amundsena_na_biegun_po%C5%82udniowy","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8414","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8414","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2016-04-28T18:44:13Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/44\/Aan_de_Zuidpool_-_p1913-160.jpg"}</script> </body> </html>