CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Chaosmagie - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"0f454232-a998-4f8c-898d-006f9feb6c41","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Chaosmagie","wgTitle":"Chaosmagie","wgCurRevisionId":66406384,"wgRevisionId":66406384,"wgArticleId":1155636,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken","Magie"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Chaosmagie","wgRelevantArticleId":1155636,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true, "wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":9000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1062585","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready", "user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/AnimatedChaosphere.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/AnimatedChaosphere.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Chaosmagie - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Chaosmagie"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Chaosmagie"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Chaosmagie rootpage-Chaosmagie skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/25_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Chaosmagie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Chaosmagie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Chaosmagie" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Chaosmagie" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Termen_en_praktijken_binnen_de_chaosmagie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Termen_en_praktijken_binnen_de_chaosmagie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Termen en praktijken binnen de chaosmagie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Termen_en_praktijken_binnen_de_chaosmagie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Termen en praktijken binnen de chaosmagie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Termen_en_praktijken_binnen_de_chaosmagie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Chaos,_Chaoïsme_en_de_Chaosfeer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chaos,_Chaoïsme_en_de_Chaosfeer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Chaos, Chaoïsme en de Chaosfeer</span> </div> </a> <ul id="toc-Chaos,_Chaoïsme_en_de_Chaosfeer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gnosis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gnosis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Gnosis</span> </div> </a> <ul id="toc-Gnosis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geloof_als_hulpmiddel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geloof_als_hulpmiddel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Geloof als hulpmiddel</span> </div> </a> <ul id="toc-Geloof_als_hulpmiddel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bibliografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Chaosmagie</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 16 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-16" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">16 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Magie_chaosu" title="Magie chaosu – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Magie chaosu" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Dewiniaeth_Caos" title="Dewiniaeth Caos – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Dewiniaeth Caos" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Chaosmagie" title="Chaosmagie – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Chaosmagie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Chaos_magic" title="Chaos magic – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Chaos magic" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Magia_del_caos" title="Magia del caos – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Magia del caos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Magie_du_Chaos" title="Magie du Chaos – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Magie du Chaos" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Maxia_do_caos" title="Maxia do caos – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Maxia do caos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B8%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաոսային մոգություն – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քաոսային մոգություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B1%E3%82%A4%E3%82%AA%E3%82%B9%E3%83%9E%E3%82%B8%E3%83%83%E3%82%AF" title="ケイオスマジック – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ケイオスマジック" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazda_chaosu" title="Gwiazda chaosu – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Gwiazda chaosu" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Magia_do_caos" title="Magia do caos – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Magia do caos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D0%A5%D0%B0%D0%BE%D1%81%D0%B0" title="Магия Хаоса – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Магия Хаоса" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Chaos_m%C3%A1gia" title="Chaos mágia – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Chaos mágia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kaosmagi" title="Kaosmagi – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kaosmagi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kaos_b%C3%BCy%C3%BCs%C3%BC" title="Kaos büyüsü – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kaos büyüsü" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ma_thu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%97n_mang" title="Ma thuật hỗn mang – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Ma thuật hỗn mang" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1062585#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Chaosmagie" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Chaosmagie&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Chaosmagie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Chaosmagie"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Chaosmagie" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Chaosmagie" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&oldid=66406384" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Chaosmagie&id=66406384&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FChaosmagie"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FChaosmagie"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Chaosmagie"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Chaosmagie&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chaos_Magic" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1062585" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:AnimatedChaosphere.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/AnimatedChaosphere.png" decoding="async" width="256" height="256" class="mw-file-element" data-file-width="256" data-file-height="256" /></a><figcaption>De Chaosfeer is het centrale symbool van de chaosmagie</figcaption></figure> <p><b>Chaosmagie</b> is een relatief jonge vorm van <a href="/wiki/Magie" title="Magie">magie</a>, ontstaan in <a href="/wiki/West_Yorkshire" title="West Yorkshire">West Yorkshire</a>, <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engeland</a> in de <a href="/wiki/1970-1979" title="1970-1979">jaren 70</a> van de 20e eeuw. Beïnvloed door zowel <a href="/wiki/Aleister_Crowley" title="Aleister Crowley">Aleister Crowley</a> als <a href="/w/index.php?title=Austin_Osman_Spare&action=edit&redlink=1" class="new" title="Austin Osman Spare (de pagina bestaat niet)">Austin Osman Spare</a> is chaosmagie in de eerste plaats een praktische benadering van het beoefenen van magie. Het centrale <a href="/wiki/Maxime_(filosofie)" title="Maxime (filosofie)">maxime</a> luidt dan ook "Als het werkt, gebruik het dan" <i>(If it works, use it)</i>. Chaosmagie maakt gebruik van het bereiken van hogere sferen, genoemd "<a href="/wiki/Gnosis" title="Gnosis">gnosis</a>", en omvat onder andere rituelen als <a href="/wiki/Meditatie" title="Meditatie">meditatie</a>, <a href="/wiki/Dans" title="Dans">dans</a>, het gebruik van <a href="/wiki/Psychedelica" class="mw-redirect" title="Psychedelica">psychedelica</a>, pijn of <a href="/wiki/Seks" class="mw-redirect" title="Seks">seksuele energie</a>. Chaomagiërs - ook wel Chaoten genoemd - zien hun eigen wereldbeeld als een veranderlijk stuk gereedschap waarmee de werkelijkheid gevormd kan worden. Dit wereldbeeld kan misschien het best omschreven worden als een brij van elementen uit tal van religies, culturen en scholen der magie gecombineerd met eigen creativiteit. </p><p>Hoewel er een paar technieken uniek zijn aan chaosmagie (zoals bepaalde methoden voor het vormen van magische <a href="/wiki/Zegel_(waarmerk)" title="Zegel (waarmerk)">zegels</a>), is de <a href="/wiki/Chaos_(Griekse_mythologie)" title="Chaos (Griekse mythologie)">Chaos</a> vaak hoogst individualistisch. Sommige chaomagiërs zien hun praktijk als een vorm van paradigma piraterij, aangezien iedere bron inspiratie kan bieden. Sommige gemeenschappelijke bronnen van inspiratie omvatten dergelijke diverse gebieden zoals wetenschapsfictie, wetenschappelijke theorieën, <a href="/wiki/Sjamanisme" title="Sjamanisme">sjamanisme</a>, Oostelijke <a href="/wiki/Filosofie" title="Filosofie">filosofie</a>, <a href="/wiki/Wereldgodsdienst" class="mw-redirect" title="Wereldgodsdienst">wereldgodsdiensten</a> en individuele proefneming of ervaringen. Ondanks enorme individuele variatie, werken de chaomagiërs vaak met chaotische en humoristische paradigma's. Wat dat ook maar voor een ieder mag betekenen. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Austin_Osman_Spare.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Austin_Osman_Spare.jpg/260px-Austin_Osman_Spare.jpg" decoding="async" width="260" height="373" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Austin_Osman_Spare.jpg/390px-Austin_Osman_Spare.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/52/Austin_Osman_Spare.jpg 2x" data-file-width="462" data-file-height="663" /></a><figcaption>Austin Osman Spare</figcaption></figure> <p>De kunstenaar en mysticus <a href="/w/index.php?title=Austin_Osman_Spare&action=edit&redlink=1" class="new" title="Austin Osman Spare (de pagina bestaat niet)">Austin Osman Spare</a> was kort een lid van <a href="/wiki/Aleister_Crowley" title="Aleister Crowley">Aleister Crowleys</a> <a href="/w/index.php?title=Argenteum_Astrum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Argenteum Astrum (de pagina bestaat niet)">Argenteum Astrum</a> maar brak later met hen om onafhankelijk te werken.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Veel van zijn theorie en praktijk zou uiteindelijk chaosmagie vormen. Spare ontwikkelde meer bepaald de toepassing van zegels en het gebruik van gnosis om deze zegels van kracht te voorzien. Het meeste basiszegelwerk recapituleert de techniek van Spare, met inbegrip van het maken van een spreuk die de magische bedoeling moet voorstellen, de verwijdering van dubbele letters, en de artistieke nieuwe combinatie van de resterende letters om een zegel te vormen. Hoewel Spare stierf voordat chaosmagie ontstond, beschouwen velen hem als de vader van chaosmagie vanwege zijn verwerping van traditionele magische systemen ten gunste van een techniek die op gnosis wordt gebaseerd. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sacred-Chao.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Sacred-Chao.svg/260px-Sacred-Chao.svg.png" decoding="async" width="260" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Sacred-Chao.svg/390px-Sacred-Chao.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Sacred-Chao.svg/520px-Sacred-Chao.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Discordianisme" title="Discordianisme">Discordianisme</a> houdt zich ook met Chaos bezig</figcaption></figure> <p>Na de dood van Spare bleven de magiërs buiten traditionele magische orden experimenteren. Naast het werk van Spare was deze proefneming het resultaat van vele factoren, met inbegrip van de tegencultuur van de <a href="/wiki/1960-1969" title="1960-1969">jaren 60</a> en de vroege <a href="/wiki/1970-1979" title="1970-1979">jaren 70</a>, de brede publicatie van informatie over magie door magiërs zoals <a href="/wiki/Aleister_Crowley" title="Aleister Crowley">Aleister Crowley</a> en <a href="/w/index.php?title=Israel_Regardie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Israel Regardie (de pagina bestaat niet)">Israel Regardie</a>, de invloed van <a href="/wiki/Discordianisme" title="Discordianisme">discordianisme</a> en <a href="/wiki/Robert_Anton_Wilson" title="Robert Anton Wilson">Robert Anton Wilson</a>, en het populariseren van magie door <a href="/wiki/Wicca" title="Wicca">wicca</a>. </p><p>Een ontmoeting tussen Peter Carroll en Ray Sherwin in Deptford in 1976 is geëist als geboorte van chaosmagie,<sup id="cite_ref-website_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-website-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en in 1978 richtten Carroll en Sherwin de Illuminaten van Thanateros<sup id="cite_ref-Condensed%2520Chaos_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Condensed%252520Chaos-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> op, een chaomagische orde. Een directe inspiratiebron voor de geboorte van de chaosmagie vormde het boek <i>SSOTBME: An Essay on Magic</i> (1974) van de filosoof <a href="/wiki/Ramsey_Dukes" class="mw-redirect" title="Ramsey Dukes">Ramsey Dukes</a>.<sup id="cite_ref-Hine_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hine-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het boek <i>Liber Null</i> ( 1978) door Peter J. Carroll, ontwikkelde dit nieuwe, experimentele perspectief op magie verder door, nu gekend als chaosmagie. Dit boek en Carrolls <i>Psychonaut</i> (1981) blijven belangrijke bronnen. Nochtans is chaos een van de minst georganiseerde vormen van magie. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Termen_en_praktijken_binnen_de_chaosmagie">Termen en praktijken binnen de chaosmagie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Termen en praktijken binnen de chaosmagie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Termen en praktijken binnen de chaosmagie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chaos,_Chaoïsme_en_de_Chaosfeer"><span id="Chaos.2C_Chao.C3.AFsme_en_de_Chaosfeer"></span>Chaos, Chaoïsme en de Chaosfeer</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Chaos, Chaoïsme en de Chaosfeer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Chaos, Chaoïsme en de Chaosfeer"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Geïnspireerd op oude scheppingsverhalen, gnosticisme, moderne wiskunde en quantummechanica is het voor een Chaomagiër "duidelijk" dat Chaos álles bevat en dat óók alles Chaos bevat. Net als de <a href="/wiki/Tao_(filosofie)" title="Tao (filosofie)">Tao</a> is het een optelling van gemanifesteerde tegenpolen. Het is zowel de schepper als de schepping, niet enkel de golf, maar óók het deeltje, goed én kwaad, vrouwelijk én mannelijk, bewust én onbewust, zowel de kip als het ei. Iedere Chaoot krijgt maar een beperkt deel van deze totaliteit mee. Dat wat een mens van Chaos mee krijgt, de patronen die hij of zij erin denkt te zien en de - vervolgens subjectief logische - keuzes die gemaakt worden vormen bij elkaar het Chaoïsme van de persoon. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Memhand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/Memhand.jpg" decoding="async" width="208" height="252" class="mw-file-element" data-file-width="208" data-file-height="252" /></a><figcaption>De hand der mysteries</figcaption></figure> <p>De symbolische representatie van Chaos - en daarmee ook van chaosmagie - is de chaosfeer. Dit symbool staat omschreven in Liber Null als een bol met daaruit acht pijlen die naar de hoekpunten van een kubus wijzen.<sup id="cite_ref-Liber%2520Null%2520%2526amp%253B%2520Psychonaut_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Liber%252520Null%252520%252526amp%25253B%252520Psychonaut-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daarnaast staat het omschreven als een zogenoemde magische lamp voor de ervaren Chaomagiër welke de <a href="/wiki/Astrale_vlak" title="Astrale vlak">astrale</a> paden verlicht. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gnosis">Gnosis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Gnosis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Gnosis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een concept dat door Carroll wordt geïntroduceerd is de gnostische staat, die ook als <a href="/wiki/Gnosis" title="Gnosis">gnosis</a> wordt aangeduid. Dit wordt gedefinieerd als een speciale staat van bewustzijn die in zijn theorie voor het werken van de meeste vormen van magie noodzakelijk is.<sup id="cite_ref-Liber%2520Null%2520%2526amp%253B%2520Psychonaut_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Liber%252520Null%252520%252526amp%25253B%252520Psychonaut-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Deze praktisch-magische invulling van het woord 'gnosis' verschilt dus van de traditionele betekenis van gnosis als verlossende kennis. Dit is een afzondering van oudere concepten die energieën, geesten of symbolische handelingen als bron van magische bevoegdheden beschreven. Het concept heeft een voorvader in het <a href="/wiki/Boeddhisme" title="Boeddhisme">boeddhistische</a> concept <a href="/wiki/Samadhi_(boeddhisme)" title="Samadhi (boeddhisme)">samadhi</a> en in het westelijke <a href="/wiki/Occultisme" title="Occultisme">occultisme</a> dat populair werd gemaakt door Aleister Crowley en dat verder door Austin Osman Spare werd onderzocht. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:A_young_woman_meditating.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_young_woman_meditating.jpg/260px-A_young_woman_meditating.jpg" decoding="async" width="260" height="361" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_young_woman_meditating.jpg/390px-A_young_woman_meditating.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/A_young_woman_meditating.jpg/520px-A_young_woman_meditating.jpg 2x" data-file-width="1413" data-file-height="1961" /></a><figcaption><a href="/wiki/Meditatie" title="Meditatie">Mediterend</a> vult een vrouw haar muts met toverkracht</figcaption></figure> <p>De gnosis wordt bereikt wanneer de gedachten van een persoon worden geconcentreerd op slechts één punt, gedachte, of doel en alle andere gedachten verbannen zijn. De magische gebruikers van chaos ontwikkelen elk hun eigen manieren om deze staat te bereiken. Al deze manieren gaan van het geloof uit dat een eenvoudige gedachte, ervaren gedurende de gnosis, en vervolgens meteen daarna weer vergeten, verzonden wordt naar het onbewuste, in plaats van het bewuste, alwaar er kan op worden ingewerkt op een manier die het bewuste niet kan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geloof_als_hulpmiddel">Geloof als hulpmiddel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Geloof als hulpmiddel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Geloof als hulpmiddel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Psilocybe_semilanceata.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Psilocybe_semilanceata.jpg/260px-Psilocybe_semilanceata.jpg" decoding="async" width="260" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Psilocybe_semilanceata.jpg/390px-Psilocybe_semilanceata.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Psilocybe_semilanceata.jpg/520px-Psilocybe_semilanceata.jpg 2x" data-file-width="567" data-file-height="459" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Puntig_kaalkopje" title="Puntig kaalkopje">Puntig kaalkopje</a> is een magische paddenstoel</figcaption></figure> <p>De theorie van chaosmagie stelt dat geloof een actieve, sterke magische kracht kan zijn. Het benadrukt de flexibiliteit van het geloof en de mogelijkheid om bewust te kiezen voor een bepaald geloofssysteem, met het idee dit geloof toe te kunnen passen als een instrument in plaats van het te zien als een relatief onveranderlijk deel van iemands persoonlijkheid. Verschillende psychologische technieken worden ingezet om het geloof flexibeler te maken. Andere chaomagiërs zijn minder overtuigd van de noodzaak van "geloof" om magie te kunnen beoefenen. Austin Osman Spare beweert in zijn <i>Boek der Genot</i> en verscheidene andere werken dat de Wil de Behoefte formuleert, waar het Geloof uit ontstaat. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografie">Bibliografie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Bibliografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Bibliografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Chaos Magic For Skeptics</i>, 2022. <a href="/wiki/Carlos_Atanes" title="Carlos Atanes">Carlos Atanes</a>, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9781914153174" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1914153174</a></li> <li><i>Liber Null y Psiconauta</i>. Peter Carroll, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9788412183122" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-121831-2-2</a></li> <li><i>Liber Kaos</i>, 1992. Peter Carroll, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0877287422" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-87728-742-2</a></li> <li><i>PsyberMagick</i>: Advanced Ideas in Chaos Magick, 1995. Peter Carroll, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1561840920" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-56184-092-0</a></li> <li><i>Prime Chaos</i>, 1993. Phil Hine, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1561841374" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-56184-137-4</a></li> <li><i>Understanding Chaos magic</i>, 1996. Jaq D. Hawkins, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1898307938" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-898307-93-8</a></li> <li><i>Seidways</i>, 1997. Jan Fries, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/1869928369" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-869928-36-9</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Referenties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Chaosmagie&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Referenties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Knowles, George. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.controverscial.com/Austin%20Osman%20Spare.htm">Austin Osman Spare (1886-1956)</a></span> </li> <li id="cite_note-website-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-website_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lancaster University Pagan Society. <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lancs.ac.uk/socs/pagan/chaos.php">Chaos Magic: A brief introduction by Jez</a></i></span> </li> <li id="cite_note-Condensed%2520Chaos-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Condensed%252520Chaos_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Condensed Chaos</i>, 1995. <a href="/w/index.php?title=Phil_Hine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phil Hine (de pagina bestaat niet)">Phil Hine</a>, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/156184117X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-56184-117-X</a>.<i></i></span> </li> <li id="cite_note-Hine-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hine_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Phil Hine</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.wikiwix.com/cache/20040306000000/http://www.philhine.org.uk/writings/ess_dukesint.html">An Interview with Ramsey Dukes</a>. HEAD Magazine. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2004-03-05">5 maart 2004</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2009-12-26">26 december 2009</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-Liber%2520Null%2520%2526amp%253B%2520Psychonaut-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Liber%252520Null%252520%252526amp%25253B%252520Psychonaut_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Liber%252520Null%252520%252526amp%25253B%252520Psychonaut_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/LiberNullAndThePsychonaut/LiberNull#page/n99/mode/2up">Liber Null</a> & Psychonaut</i>, 1987. <a href="/w/index.php?title=Peter_Carroll&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peter Carroll (de pagina bestaat niet)">Peter Carroll</a>, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0877286396" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-87728-639-6</a></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chaosmagie&oldid=66406384">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Chaosmagie&oldid=66406384</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Magie" title="Categorie:Magie">Magie</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_ISBN_magische_links_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken">Wikipedia:Pagina's die ISBN magische links gebruiken</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 1 dec 2023 om 23:39.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Chaosmagie&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-rhzm7","wgBackendResponseTime":135,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.066","walltime":"0.191","ppvisitednodes":{"value":476,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1363,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":774,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3552,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 32.532 1 Sjabloon:References","100.00% 32.532 1 -total"," 33.06% 10.754 1 Sjabloon:Citeer_web"," 5.85% 1.903 1 Sjabloon:Aut"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625788,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c689ff746-q2kj9","timestamp":"20241102154251","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Chaosmagie","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Chaosmagie","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1062585","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1062585","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-01-07T18:46:12Z","dateModified":"2023-12-01T22:39:41Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/88\/AnimatedChaosphere.png"}</script> </body> </html>