CINXE.COM
„Nicht einfach den PC anschalten“ | DHd-Blog
<!doctype html> <html lang="de"> <head><script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/bundle-playback.js?v=7YQSqjSh" charset="utf-8"></script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/wombat.js?v=txqj7nKC" charset="utf-8"></script> <script>window.RufflePlayer=window.RufflePlayer||{};window.RufflePlayer.config={"autoplay":"on","unmuteOverlay":"hidden"};</script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/ruffle/ruffle.js"></script> <script type="text/javascript"> __wm.init("https://web.archive.org/web"); __wm.wombat("https://dhd-blog.org/?p=6415","20210115150844","https://web.archive.org/","web","https://web-static.archive.org/_static/", "1610723324"); </script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/banner-styles.css?v=p7PEIJWi" /> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/iconochive.css?v=3PDvdIFv" /> <!-- End Wayback Rewrite JS Include --> <!-- set the encoding of your site --> <meta charset="utf-8"> <title>„Nicht einfach den PC anschalten“ | DHd-Blog</title> <!-- include the site stylesheet --> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210115150844cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/all.css"> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210115150844cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/font-awesome.min.css"> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="all" href="https://web.archive.org/web/20210115150844cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/style.css"/> <link rel="dns-prefetch" href="//web.archive.org/web/20210115150844/https://s.w.org/"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Feed" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » „Nicht einfach den PC anschalten“ Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?feed=rss2&p=6415"/> <script type="text/javascript"> window._wpemojiSettings = {"baseUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210115150844\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/72x72\/","ext":".png","svgUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210115150844\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/svg\/","svgExt":".svg","source":{"concatemoji":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210115150844\/https:\/\/dhd-blog.org\/wp\/wp-includes\/js\/wp-emoji-release.min.js?ver=5.4.1"}}; /*! This file is auto-generated */ !function(e,a,t){var r,n,o,i,p=a.createElement("canvas"),s=p.getContext&&p.getContext("2d");function c(e,t){var a=String.fromCharCode;s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,e),0,0);var r=p.toDataURL();return s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,t),0,0),r===p.toDataURL()}function l(e){if(!s||!s.fillText)return!1;switch(s.textBaseline="top",s.font="600 32px Arial",e){case"flag":return!c([127987,65039,8205,9895,65039],[127987,65039,8203,9895,65039])&&(!c([55356,56826,55356,56819],[55356,56826,8203,55356,56819])&&!c([55356,57332,56128,56423,56128,56418,56128,56421,56128,56430,56128,56423,56128,56447],[55356,57332,8203,56128,56423,8203,56128,56418,8203,56128,56421,8203,56128,56430,8203,56128,56423,8203,56128,56447]));case"emoji":return!c([55357,56424,55356,57342,8205,55358,56605,8205,55357,56424,55356,57340],[55357,56424,55356,57342,8203,55358,56605,8203,55357,56424,55356,57340])}return!1}function d(e){var t=a.createElement("script");t.src=e,t.defer=t.type="text/javascript",a.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(t)}for(i=Array("flag","emoji"),t.supports={everything:!0,everythingExceptFlag:!0},o=0;o<i.length;o++)t.supports[i[o]]=l(i[o]),t.supports.everything=t.supports.everything&&t.supports[i[o]],"flag"!==i[o]&&(t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&t.supports[i[o]]);t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&!t.supports.flag,t.DOMReady=!1,t.readyCallback=function(){t.DOMReady=!0},t.supports.everything||(n=function(){t.readyCallback()},a.addEventListener?(a.addEventListener("DOMContentLoaded",n,!1),e.addEventListener("load",n,!1)):(e.attachEvent("onload",n),a.attachEvent("onreadystatechange",function(){"complete"===a.readyState&&t.readyCallback()})),(r=t.source||{}).concatemoji?d(r.concatemoji):r.wpemoji&&r.twemoji&&(d(r.twemoji),d(r.wpemoji)))}(window,document,window._wpemojiSettings); </script> <style type="text/css"> img.wp-smiley, img.emoji { display: inline !important; border: none !important; box-shadow: none !important; height: 1em !important; width: 1em !important; margin: 0 .07em !important; vertical-align: -0.1em !important; background: none !important; padding: 0 !important; } </style> <link rel="stylesheet" id="wp-block-library-css" href="https://web.archive.org/web/20210115150844cs_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/css/dist/block-library/style.min.css?ver=5.4.1" type="text/css" media="all"/> <link rel="stylesheet" id="wp-pagenavi-css" href="https://web.archive.org/web/20210115150844cs_/https://dhd-blog.org/app/plugins/wp-pagenavi/pagenavi-css.css?ver=2.70" type="text/css" media="all"/> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210115150844js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/comment-reply.js?ver=5.4.1"></script> <link rel="https://api.w.org/" href="https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=/"/> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" title="RSD" href="https://dhd-blog.org/wp/xmlrpc.php?rsd"/> <link rel="wlwmanifest" type="application/wlwmanifest+xml" href="https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/wlwmanifest.xml"/> <link rel="prev" title="Stellenausschreibung nebenberufliche Professur Digital Humanities (W2) an der Fachhochschule Potsdam" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=6403"/> <link rel="next" title="Das TextGrid Repository in neuem Glanz: Umzug in die DARIAH-DE Infrastruktur" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=6389"/> <link rel="canonical" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=6415"/> <link rel="shortlink" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=6415"/> <link rel="alternate" type="application/json+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D6415"/> <link rel="alternate" type="text/xml+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D6415&format=xml"/> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210115150844js_/https://ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/1.8.3/jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript">window.jQuery || document.write('<script src="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery-1.8.3.min.js"><\/script>')</script> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210115150844js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery.main.js"></script> <!-- include custom JavaScript --> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/ie.js"></script><![endif]--> </head> <body> <div id="wrapper"> <header id="header"> <div class="header-holder"> <strong class="logo" itemtype="http://schema.org/Organization" itemscope=""><a itemprop="url" href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/">Digital Humanities im deutschsprachigen Raum</a></strong> <div class="header-panel"> <ul class="top-links"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/wp/wp-login.php"><i class="fa fa-sign-in"></i>Login</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?page_id=6685"><i class="fa fa-pencil"></i>Registrierung</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Beiträge</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Kommentare</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://twitter.com/DARIAHde"><i class="fa fa-twitter"></i>DARIAH-DE</a></li> </ul> <div class="nav-area"> <form action="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/" id="searchform" class="search" method="get"> <fieldset> <div class="row"> <input type="search" value="" name="s"> <input type="submit" value="Suchen"> </div> </fieldset> </form> <nav id="nav"> <ul> <li class=""> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/">Blog</a> </li> <li id="menu-item-60" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-60"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?page_id=7">Über uns</a></li> <li id="menu-item-13509" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-13509"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?page_id=13428">Redaktion</a></li> <li id="menu-item-141" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-141"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.adwmainz.de/impressum.html">Impressum</a></li> </ul></nav> </div> </div> </div> </header> <div id="main" class="single-post"> <div id="content"> <article class="article"> <header class="heading-holder"> <h1><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=6415">„Nicht einfach den PC anschalten“</a></h1> <div class="meta"> <span class="counter "><a href="#comments" title="Zu den Kommentaren">0</a></span> <span>Veröffentlicht von <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?author=112">Nicole Alexander</a> am <time datetime="2016-02-15">15. Februar 2016</time></span> </div> </header> <div id="attachment_6421" style="width: 522px" class="wp-caption alignnone"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2016/02/Plachta_II.jpg"><img aria-describedby="caption-attachment-6421" class=" wp-image-6421" src="https://web.archive.org/web/20210115150844im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2016/02/Plachta_II.jpg" alt="Der Editionswissenschaftler Bodo Plachta vor dem Lessinghaus in Wolfenbüttel. Foto: Nicole Alexander" width="512" height="341"/></a><p id="caption-attachment-6421" class="wp-caption-text">Der Editionswissenschaftler Bodo Plachta vor dem Lessinghaus in Wolfenbüttel. Foto: Nicole Alexander</p></div> <p><strong>Auf der Tagung „Digitale Metamorphose. Digital Humanities und Editionswissenschaft“, die im November im Rahmen des <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.mww-forschung.de/" target="_blank">Forschungsverbunds Marbach Weimar Wolfenbüttel (MWW)</a> an der <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.hab.de/" target="_blank">Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel</a> stattfand, hielt Bodo Plachta den Eröffnungsvortrag. Mit dem Doyen der Editionswissenschaft sprachen wir am Rande der Tagung darüber, wie er den Einzug des Digitalen in die Editorik erlebt hat, warum solides Handwerkszeug nach wie vor so wichtig ist und weshalb es das gedruckte Buch weiterhin geben wird. </strong></p> <p><strong>Von Lydia Koglin und Nicole Alexander</strong></p> <p><strong>Herr Professor Plachta, digitale Ausgaben werden gedruckte Editionen verschwinden lassen, hat Thomas Stäcker, kommissarischer Direktor der HAB und Leiter der <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.mww-forschung.de/digitale-forschungsinfrastruktur/tagungen/" target="_blank">Tagung „Digitale Metamorphose. Digital Humanities und Editionswissenschaft“</a> vor einigen Wochen in einem Interview in diesem Blog gesagt. Teilen Sie seine Einschätzung? </strong></p> <p>Bodo Plachta: Nein, das gedruckte Buch wird nicht verschwinden. Es wird immer sowohl Print- als auch digitale Editionen geben. Und wir tun gut daran, keine Entweder-Oder-Diskussion zu führen. Dafür gibt es zu viele Bereiche, in denen gedruckte, wissenschaftlich verantwortete Texte notwendig sind. Sicherlich werden bei der Editionsarbeit zunehmend digitale Methoden eine Rolle spielen. Das heißt aber nicht, dass die traditionelle klassische Textkritik an Bedeutung verliert. Denn sie ist Voraussetzung für die philologische Tiefenerschließung und damit für jede Edition mit wissenschaftlichem Anspruch.</p> <p><strong>Sie sind seit vielen Jahren intensiv mit der Editionswissenschaft befasst, haben dazu diverse Bücher veröffentlicht. Wie haben Sie den Einzug des Digitalen in die Editorik erlebt?</strong></p> <p>Ehrlich gesagt kam dieser Einzug ziemlich überraschend für mich. Mir war aber schnell klar, dass sich der Editionswissenschaft dadurch ganz neue Perspektiven eröffnen. Probleme, mit denen wir Herausgeber jahrelang gekämpft haben, ließen sich plötzlich ganz einfach lösen. Das war ein echtes Aha-Erlebnis.</p> <p><strong>Können Sie dafür ein Beispiel nennen? </strong></p> <p>Ein Quantensprung war natürlich die viel bessere Darstellbarkeit von Textgenesen: Handschriften und Faksimiles können im digitalen Medium problemlos auf einen Text bezogen, mit Varianten verknüpft und parallel betrachtet werden. Das ist im linearen Buch-Medium naturgemäß nicht möglich. Zudem bieten digitale Editionen anders als traditionelle Buchausgaben die Möglichkeit, alles vorhandene Textmaterial auch zu zeigen. Darin liegt aber auch eine Gefahr.</p> <p><strong>Inwiefern? </strong></p> <p>Nun, je mehr Material und je mehr Daten generiert werden, desto größer ist das Risiko, dass es an der notwendigen philologischen Tiefenerschließung dieses Materials mangelt. Schon immer hat die Editionswissenschaft diskutiert, wie sich textliche Prozesse anschaulich machen lassen können. Diese Diskussion hat sich durch das Medium Internet ja nicht erübrigt, im Gegenteil. Für eine echte digitale Edition reicht es eben nicht aus, Handschriften-Faksimiles ins Netz zu stellen und dazu vielleicht eine Transkription. Es gehört schon etwas mehr an Erschließungsarbeit dazu, um dem Nutzer deutlich zu machen, welche Ziele ich mit meiner Edition verfolge und warum ich einen Text, einen Textkorpus, eine Korrespondenz in der von mir gewählten Weise publiziere.</p> <p><strong>Das klingt fast so, als teilten Sie den häufig geäußerten Einwand, dass viele digitale Editionen weniger sorgfältig erstellt seien als gedruckte Ausgaben. </strong></p> <p>Nein, so pauschal würde ich das nicht sagen. Was ich aber betonen möchte: Letztlich stehen alle Herausgeber vor dem gleichen philologischen Problem – unabhängig davon, in welchem Medium sie publizieren: Sie müssen immer wieder editorische Entscheidungen treffen, die Interpretationen implizieren. Natürlich würden wir solche Interpretationen am liebsten aus der editorischen Arbeit heraushalten. Aber das ist gar nicht möglich. Allein wenn Sie ein Wort entziffern oder eine Streichung als Sofort- oder als Spät-Korrektur identifizieren, nehmen Sie eine Bewertung vor. Editionen, in welchem Medium auch immer, sind immer Laboratorien, hoch spezialisierte Arbeitsmittel, und müssen als solche betrachtet werden.</p> <p><strong>Was heißt das konkret?</strong></p> <p>Dem Leser bzw. Nutzer muss klar sein, dass auch Editionen mit wissenschaftlichem Anspruch nicht frei sind von Einstellungen und Auffassungen des Herausgebers, dass auch Fragen des Literaturbetriebs hineinspielen. Es ist also ein hochkomplexes System unterschiedlicher Faktoren, die den Wert einer Edition beeinflussen.</p> <p><strong>Sie waren nicht nur einer von zwei Keynote-Speakern am Eröffnungsabend der <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.mww-forschung.de/digitale-forschungsinfrastruktur/tagungen/" target="_blank">Tagung „Digitale Metamorphose. Editionswissenschaft und Digital Humanities“</a>, sondern haben auch die Vorträge und Diskussionen an den beiden folgenden Tagen verfolgt. Wie haben Sie diese erlebt, was haben Sie aus der Tagung mitgenommen? </strong></p> <p>Mitgenommen habe ich, dass heute mit großer Ernsthaftigkeit und Fähigkeit zur Selbstkritik auf dem Gebiet der digitalen Edition gearbeitet wird. Das war in den Anfangsjahren der digitalen Editorik ganz anders, da herrschte eine schon fast unkritische Aufbruchsstimmung. Diese nun spürbare Ernsthaftigkeit und ständige Selbstvergewisserung und damit auch Ausdifferenzierung der damit zusammenhängenden methodischen Herangehensweisen fand ich sehr überzeugend. Umso mehr glaube ich, dass der oft konstruierte Gegensatz zwischen „traditioneller“ Philologie einerseits und „moderner“, im digitalen Medium stattfindender Philologie andererseits eigentlich gar kein Gegensatz ist, sondern dass es hier im Gegenteil sehr enge Berührungspunkte und sehr gute Kooperationsmöglichkeiten gibt.</p> <p><strong>Wie könnten diese konkret aussehen?</strong></p> <p>Nun, denken Sie etwa an Hybrid-Editionen, also gedruckte Ausgaben, die um digitale Anteile ergänzt werden. Ich denke, solche Editionen sind eine hervorragende Möglichkeit, um unterschiedliche Interessen zu vereinen.</p> <p><strong>Welche Hybrid-Edition finden Sie persönlich besonders überzeugend? </strong></p> <p>Da fällt mir als ein Beispiel unter zahlreichen anderen die <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.nma.at/" target="_blank">„Neue Mozart-Ausgabe“</a> der Union der Deutschen Akademien der Wissenschaften ein, die 2007 abgeschlossen wurde. Auf Basis dieser gedruckten Ausgabe arbeiten die Internationale Stiftung Mozarteum und das Packard Humanities Institute derzeit an der Erstellung einer „Digitalen Mozart-Edition“. Diese soll die „Neue Mozart-Ausgabe“ keineswegs ersetzen, sondern vielmehr begleiten und um neue Perspektiven ergänzen. Gut möglich, dass in der Folge mancher Dirigent die eine oder andere Passage in den Kompositionen Mozarts anders verstehen und anders musikalisch umsetzen wird als bisher.</p> <p><strong>Gibt es solche positiven Beispiele auch in der Literaturwissenschaft? </strong></p> <p>Da ist vielleicht <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.klassik-stiftung.de/einrichtungen/goethe-und-schiller-archiv/propylaeen" target="_blank">„Propyläen“</a> zu nennen, eine integrierte Forschungsplattform zu Goethes Biographica, die seit 2015 von der Klassik Stiftung Weimar, der Digitalen Akademie Mainz und der Sächsischen Akademie der Wissenschaften zu Leipzig gemeinsam aufgebaut wird. Geplant ist, die derzeit im Goethe- und Schiller-Archiv Weimar laufenden historisch-kritischen Neu-Editionen der Briefe und Tagebücher Goethes nicht nur in Buchform zu veröffentlichen, sondern auch in einer digitalen Plattform zusammenzuführen, in die dann zusätzliche biografische Dokumente Goethes eingespeist werden sollen. Dadurch soll der gesamte Kosmos des goetheschen Schreibens zunächst im Bereich des Biografischen sichtbar gemacht und verknüpft werden. Bei dieser Arbeit spielen natürlich Bibliotheken und Archive als Orte, die traditionsgemäß Wissen und Erfahrung bewahren, eine große Rolle. Vor allem sollte man Vorgänger-Editionen nicht einfach als überholt abklassifizieren und über Bord werfen, sondern das in ihnen enthaltene Wissen in die Arbeit an neuen Editionen einbeziehen.</p> <p><strong>Sie haben viele Studenten an die Editionswissenschaft herangeführt. Was würden Sie jemandem raten, der eine digitale Ausgabe plant? </strong></p> <p>Ich würde ihm empfehlen, einen Studiengang in Editionswissenschaft zu absolvieren, um sich das traditionelle textkritische Handwerkszeug anzueignen. Zugleich sollte er sich intensiv über neue digitale Methoden der Editorik informieren. Ich warne jedenfalls davor, einfach den Computer anzuschalten und loszulegen. Für die Editionsarbeit ist solides Handwerkszeug notwendig und natürlich dieses alte, schon von Karl Lachmann, dem Begründer der Methode der historisch-kritischen Edition, beschworene Herausgeber-Ethos der „strengen Sorgfalt“.</p> <p><em>Dr. Bodo Plachta ist Professor für Neuere Deutsche Literaturwissenschaft, Mitherausgeber der Zeitschrift <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.degruyter.com/view/j/edit"><i><strong>„</strong></i>editio<i><strong>“</strong></i></a> und Autor des Buches „Editionswissenschaft: Eine Einführung in Methode und Praxis der Edition neuerer Texte<strong>“</strong>. 2014 veröffentlichte er gemeinsam mit dem Fotografen Achim Bednarz den Bildband „Künstlerhäuser. Ateliers und Lebensräume berühmter Maler und Bildhauer<strong>“</strong>.</em></p> <p><i>Eine Dokumentation der Tagung <strong><em>„</em></strong>Digitale Metamorphose. Digital Humanities und Editionswissenschaft<strong><em>“</em></strong>, die vom 2. bis 4. November 2015 an der Herzog August Bibliothek Wolfenbüttel stattfand, finden Sie auf der Webseite des Forschungsverbunds Marbach Weimar Wolfenbüttel (MWW) unter <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.mww-forschung.de/digitale-forschungsinfrastruktur/tagungen/" target="_blank">www.mww-forschung.de/digitale-forschungsinfrastruktur/tagungen/</a>. </i><i>Dort stehen unter anderem die beiden Eröffnungsvorträge von Bodo Plachta und Joâo Dionísio als Audiofiles sowie die Powerpoint-Präsentationen verschiedener Referentinnen und Referenten zur Verfügung.</i></p> <div class="social-share"> <div class="addthis_toolbox addthis_default_style addthis_32x32_style"> <a class="addthis_button_preferred_1"></a> <a class="addthis_button_preferred_2"></a> <a class="addthis_button_preferred_3"></a> <a class="addthis_button_preferred_4"></a> <a class="addthis_button_compact"></a> <a class="addthis_counter addthis_bubble_style"></a> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210115150844js_/http://s7.addthis.com/js/250/addthis_widget.js#pubid=xa-502bae7409ca736f"></script> </div> <!-- <a href="#"><img src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-5.png" width="287" height="38" alt="social-share"></a> --> <div class="holder"> <i class="fa fa-folder"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1" rel="category">Allgemein</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=642" rel="category">Interview</a> <i class="fa fa-tag"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-edition" rel="tag">Digitale Edition</a> </div> </article> <span id="comments"></span> <!-- If comments are open, but there are no comments. --> <section class="leave-comment" id="respond"> <h2>Kommentar schreiben</h2> <form class="reply" action="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/wp/wp-comments-post.php" method="post" id="commentform"> <fieldset> <div class="row"> <label for="name">Name</label><input type="text" id="name" name="author" value=""> </div> <div class="row"> <label for="email">E-Mail</label><input type="email" id="email" name="email" value=""> </div> <div class="row"> <label for="web">Website</label><input type="text" name="url" id="url" value=""> </div> <div class="row"> <label for="comt">Comment</label><textarea autocomplete="new-password" id="cc8ed7020a" name="cc8ed7020a" rows="10" cols="10"></textarea><textarea id="comment" aria-hidden="true" name="comment" autocomplete="new-password" style="padding:0 !important;clip:rect(1px, 1px, 1px, 1px) !important;position:absolute !important;white-space:nowrap !important;height:1px !important;width:1px !important;overflow:hidden !important;" tabindex="-1"></textarea><script data-noptimize type="text/javascript">document.getElementById("comment").setAttribute( "id", "a2a1665bf3003f74b990ec81cf3972fa" );document.getElementById("cc8ed7020a").setAttribute( "id", "comment" );</script> </div> <input type="submit" value="Kommentar abschicken"> <input type="hidden" name="comment_post_ID" value="6415" id="comment_post_ID"/> <input type="hidden" name="comment_parent" id="comment_parent" value="0"/> </fieldset> </form> </section> </div> <aside id="sidebar"> <div id="tag_cloud-2" class="widget widget_tag_cloud"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=annotation" class="tag-cloud-link tag-link-56 tag-link-position-1" style="font-size: 10.309278350515pt;" aria-label="Annotation (22 Einträge)">Annotation</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=bbaw" class="tag-cloud-link tag-link-759 tag-link-position-2" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="BBAW (20 Einträge)">BBAW</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=berlin" class="tag-cloud-link tag-link-49 tag-link-position-3" style="font-size: 21.134020618557pt;" aria-label="Berlin (127 Einträge)">Berlin</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=bibliothek" class="tag-cloud-link tag-link-489 tag-link-position-4" style="font-size: 8pt;" aria-label="Bibliothek (15 Einträge)">Bibliothek</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=call-for-papers" class="tag-cloud-link tag-link-159 tag-link-position-5" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="Call for Papers (19 Einträge)">Call for Papers</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=clarin" class="tag-cloud-link tag-link-54 tag-link-position-6" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="CLARIN (19 Einträge)">CLARIN</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=clarin-d" class="tag-cloud-link tag-link-412 tag-link-position-7" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="CLARIN-D (34 Einträge)">CLARIN-D</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dariah" class="tag-cloud-link tag-link-53 tag-link-position-8" style="font-size: 14.494845360825pt;" aria-label="DARIAH (44 Einträge)">DARIAH</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-de" class="tag-cloud-link tag-link-204 tag-link-position-9" style="font-size: 22pt;" aria-label="DARIAH-DE (147 Einträge)">DARIAH-DE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-eu" class="tag-cloud-link tag-link-205 tag-link-position-10" style="font-size: 10.309278350515pt;" aria-label="DARIAH-EU (22 Einträge)">DARIAH-EU</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=darmstadt" class="tag-cloud-link tag-link-85 tag-link-position-11" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Darmstadt (16 Einträge)">Darmstadt</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dh-rundgang" class="tag-cloud-link tag-link-623 tag-link-position-12" style="font-size: 10.020618556701pt;" aria-label="DH-Rundgang (21 Einträge)">DH-Rundgang</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dh-videos" class="tag-cloud-link tag-link-483 tag-link-position-13" style="font-size: 17.814432989691pt;" aria-label="DH-Videos (74 Einträge)">DH-Videos</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dhd-kanal" class="tag-cloud-link tag-link-484 tag-link-position-14" style="font-size: 10.886597938144pt;" aria-label="DHd-Kanal (24 Einträge)">DHd-Kanal</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=dhd2020" class="tag-cloud-link tag-link-957 tag-link-position-15" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="DHd2020 (20 Einträge)">DHd2020</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-edition" class="tag-cloud-link tag-link-35 tag-link-position-16" style="font-size: 18.824742268041pt;" aria-label="Digitale Edition (89 Einträge)">Digitale Edition</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-285 tag-link-position-17" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Digitale Geschichtswissenschaft (16 Einträge)">Digitale Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=digital-humanities" class="tag-cloud-link tag-link-33 tag-link-position-18" style="font-size: 18.824742268041pt;" aria-label="Digital Humanities (89 Einträge)">Digital Humanities</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=digitalisierung" class="tag-cloud-link tag-link-153 tag-link-position-19" style="font-size: 12.474226804124pt;" aria-label="Digitalisierung (31 Einträge)">Digitalisierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdaten" class="tag-cloud-link tag-link-97 tag-link-position-20" style="font-size: 16.80412371134pt;" aria-label="Forschungsdaten (63 Einträge)">Forschungsdaten</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdatenmanagement" class="tag-cloud-link tag-link-16 tag-link-position-21" style="font-size: 12.474226804124pt;" aria-label="Forschungsdatenmanagement (31 Einträge)">Forschungsdatenmanagement</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=geschichte" class="tag-cloud-link tag-link-20 tag-link-position-22" style="font-size: 10.59793814433pt;" aria-label="Geschichte (23 Einträge)">Geschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-129 tag-link-position-23" style="font-size: 8.8659793814433pt;" aria-label="Geschichtswissenschaft (17 Einträge)">Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=graz" class="tag-cloud-link tag-link-87 tag-link-position-24" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="Graz (34 Einträge)">Graz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=goettingen" class="tag-cloud-link tag-link-12 tag-link-position-25" style="font-size: 13.917525773196pt;" aria-label="Göttingen (40 Einträge)">Göttingen</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=ide" class="tag-cloud-link tag-link-490 tag-link-position-26" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="IDE (18 Einträge)">IDE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=konferenz" class="tag-cloud-link tag-link-193 tag-link-position-27" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="Konferenz (20 Einträge)">Konferenz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=kunstgeschichte" class="tag-cloud-link tag-link-38 tag-link-position-28" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="Kunstgeschichte (18 Einträge)">Kunstgeschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=langzeitarchivierung" class="tag-cloud-link tag-link-300 tag-link-position-29" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="Langzeitarchivierung (18 Einträge)">Langzeitarchivierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=lehre" class="tag-cloud-link tag-link-41 tag-link-position-30" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Lehre (16 Einträge)">Lehre</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=leipzig" class="tag-cloud-link tag-link-73 tag-link-position-31" style="font-size: 8pt;" aria-label="Leipzig (15 Einträge)">Leipzig</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=nutzertreffen" class="tag-cloud-link tag-link-465 tag-link-position-32" style="font-size: 8pt;" aria-label="Nutzertreffen (15 Einträge)">Nutzertreffen</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=open-access" class="tag-cloud-link tag-link-112 tag-link-position-33" style="font-size: 14.350515463918pt;" aria-label="Open Access (43 Einträge)">Open Access</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=reisestipendium" class="tag-cloud-link tag-link-910 tag-link-position-34" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="Reisestipendium (19 Einträge)">Reisestipendium</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=rezension" class="tag-cloud-link tag-link-428 tag-link-position-35" style="font-size: 8pt;" aria-label="Rezension (15 Einträge)">Rezension</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=stellenausschreibung" class="tag-cloud-link tag-link-136 tag-link-position-36" style="font-size: 15.505154639175pt;" aria-label="Stellenausschreibung (51 Einträge)">Stellenausschreibung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=tei" class="tag-cloud-link tag-link-64 tag-link-position-37" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="TEI (34 Einträge)">TEI</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=telota" class="tag-cloud-link tag-link-231 tag-link-position-38" style="font-size: 16.226804123711pt;" aria-label="TELOTA (58 Einträge)">TELOTA</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=textgrid" class="tag-cloud-link tag-link-52 tag-link-position-39" style="font-size: 18.103092783505pt;" aria-label="TextGrid (79 Einträge)">TextGrid</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=virtuelle-forschungsumgebung" class="tag-cloud-link tag-link-18 tag-link-position-40" style="font-size: 11.319587628866pt;" aria-label="Virtuelle Forschungsumgebung (26 Einträge)">Virtuelle Forschungsumgebung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=wien" class="tag-cloud-link tag-link-83 tag-link-position-41" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Wien (16 Einträge)">Wien</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=workshop" class="tag-cloud-link tag-link-98 tag-link-position-42" style="font-size: 17.670103092784pt;" aria-label="Workshop (73 Einträge)">Workshop</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=xml" class="tag-cloud-link tag-link-237 tag-link-position-43" style="font-size: 10.59793814433pt;" aria-label="XML (23 Einträge)">XML</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=zim" class="tag-cloud-link tag-link-616 tag-link-position-44" style="font-size: 12.762886597938pt;" aria-label="ZIM (33 Einträge)">ZIM</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?tag=osterreich" class="tag-cloud-link tag-link-32 tag-link-position-45" style="font-size: 13.484536082474pt;" aria-label="Österreich (37 Einträge)">Österreich</a></div><div id="recent-comments-2" class="widget widget_recent_comments"><h3 class="widgettitle">Neueste Kommentare</h3><ul id="recentcomments"><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=14821" rel="external nofollow ugc" class="url">CLARIAH-DE: eine gemeinsame Infrastruktur als Verschmelzung zweier Welten | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=13108#comment-159329">TaDiRAH goes Linked Open Data</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://archivalia.hypotheses.org/127970" rel="external nofollow ugc" class="url">13. Ausgabe des Rezensionsjournals RIDE zu digitalen Editionen | Archivalia</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=14769#comment-159199">Neuerscheinung: RIDE 13 zu digitalen Editionen</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=13748" rel="external nofollow ugc" class="url">Offen, vielfältig und kreativ. Ein Bericht zum Barcamp Data Literacy #dhddatcamp20 bei der DHd 2020 | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=13704#comment-159163">Datenqualität und LOD in den Geisteswissenschaften</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=14726" rel="external nofollow ugc" class="url">Digitale Quellenkritik: Quellenkritik 1.1 oder besser 2.0? | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=12806#comment-159135">Einladung zum Barcamp “Vermittlung von Data Literacy in den Geisteswissenschaften” auf der DHd 2020</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://sprache.hypotheses.org/2366" rel="external nofollow ugc" class="url">Virtuelles DH-Kolloquium am 4.12.2020: „Dynamische Formate im DWDS“ | Im Zentrum Sprache</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?p=14696#comment-158992">Virtuelles DH-Kolloquium an der BBAW, 4.12.2020, Alexander Geyken & Julia Naji: „Dynamische Formate im DWDS“</a></li></ul></div><div id="categories-2" class="widget widget_categories"><h3 class="widgettitle">Kategorien</h3> <ul> <li class="cat-item cat-item-1"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1">Allgemein</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1123"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1123">Call</a> </li> <li class="cat-item cat-item-103"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=103">Community</a> </li> <li class="cat-item cat-item-11"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=11" title="Forschungsfrage, Forschungsmethode, Daten, Tools">Forschung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-23"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=23">Forschung (Methode)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-773"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=773">Forschungsdaten</a> </li> <li class="cat-item cat-item-6"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=6" title="Informationen aus der Forschungsförderung">Forschungsförderung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-5"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=5">Forschungsinfrastruktur</a> </li> <li class="cat-item cat-item-642"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=642">Interview</a> </li> <li class="cat-item cat-item-161"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=161">Kolloquium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-534"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=534">Konferenz</a> </li> <li class="cat-item cat-item-242"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=242">Lehre und Ausbildung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-37"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=37">Markup Languages</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1166"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1166">Open Access</a> </li> <li class="cat-item cat-item-9"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=9">Porträt (Institution)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-8"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=8">Porträt (Person)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-7"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=7">Porträt (Projekt)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1165"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1165">Publizieren</a> </li> <li class="cat-item cat-item-10"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=10" title="Forschung über Forschungsinfrastrukturen">Reflektion</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1155"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1155">Schulung/Tutorial</a> </li> <li class="cat-item cat-item-224"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=224">Sommeruniversität</a> </li> <li class="cat-item cat-item-3"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=3">Stellenanzeigen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-67"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=67">Studium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-74"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=74">Summer School</a> </li> <li class="cat-item cat-item-268"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=268">Theorie</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1194"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1194">Tool/Service</a> </li> <li class="cat-item cat-item-4"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=4">Veranstaltungen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-657"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=657">Vortrag</a> </li> <li class="cat-item cat-item-419"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=419">Web-Portale</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1163"><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?cat=1163">Webinar</a> </li> </ul> </div><div id="archives-2" class="widget widget_archive"><h3 class="widgettitle">Archiv</h3> <ul> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202101">Januar 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202012">Dezember 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202011">November 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202010">Oktober 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202009">September 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202008">August 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202007">Juli 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202006">Juni 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202005">Mai 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202004">April 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202003">März 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202002">Februar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=202001">Januar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201912">Dezember 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201911">November 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201910">Oktober 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201909">September 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201908">August 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201907">Juli 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201906">Juni 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201905">Mai 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201904">April 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201903">März 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201902">Februar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201901">Januar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201812">Dezember 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201811">November 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201810">Oktober 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201809">September 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201808">August 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201807">Juli 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201806">Juni 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201805">Mai 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201804">April 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201803">März 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201802">Februar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201801">Januar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201712">Dezember 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201711">November 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201710">Oktober 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201709">September 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201708">August 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201707">Juli 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201706">Juni 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201705">Mai 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201704">April 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201703">März 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201702">Februar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201701">Januar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201612">Dezember 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201611">November 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201610">Oktober 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201609">September 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201608">August 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201607">Juli 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201606">Juni 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201605">Mai 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201604">April 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201603">März 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201602">Februar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201601">Januar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201512">Dezember 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201511">November 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201510">Oktober 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201509">September 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201508">August 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201507">Juli 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201506">Juni 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201505">Mai 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201504">April 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201503">März 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201502">Februar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201501">Januar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201412">Dezember 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201411">November 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201410">Oktober 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201409">September 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201408">August 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201407">Juli 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201406">Juni 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201405">Mai 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201404">April 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201403">März 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201402">Februar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201401">Januar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201312">Dezember 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201311">November 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201310">Oktober 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201309">September 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201308">August 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201307">Juli 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201306">Juni 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201305">Mai 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201304">April 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201303">März 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201302">Februar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201301">Januar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201212">Dezember 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201211">November 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201210">Oktober 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201209">September 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201208">August 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201207">Juli 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201206">Juni 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201205">Mai 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201204">April 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201203">März 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201202">Februar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201201">Januar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/?m=201112">Dezember 2011</a></li> </ul> <!-- <a href="#"><i class="fa fa-arrow-circle-right"></i>vollständiges Archiv</a>--> </div><div id="linkcat-2" class="widget widget_links"><h3>Blogroll</h3> <ul class="xoxo blogroll"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://clairewarwick.blogspot.com/" title="Thoughts about Digital Humanities, academia, research, running things, and being a woman with too much to do.">Claire Warwick's blog</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.gcdh.de/en/projects/dh" title="Göttinger Verbundprojekt zu DH" target="_blank">DH Forschungsverbund</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.dh2012.uni-hamburg.de/">DH2012 Hamburg</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://dhdhi.hypotheses.org/">Digital Humanities am DHIP</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://dhi.intd.cnam.fr/">Digital Humanities International</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://digitalhumanitiesnow.org/">Digital Humanities Now</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://blogs.cch.kcl.ac.uk/wip/">Digital Humanities: KCL</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://digitalscholarship.wordpress.com/">Digital Scholarship in the Humanities</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://digiversity.net/">Digiversity</a></li> </ul> </div> </aside></div> <a class="scrollUp" href="#header"> Scroll to top</a> <!-- footer of the page --> <footer id="footer"> <div class="footer-holder"> <!-- copyright --> <span class="copyright">Copyright © 2021 <a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://dhd-blog.org/">DHd-Blog</a></span> <ul class="footer-logo"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.textgrid.de/"><img width="129" height="38" alt="TextGrid" src="https://web.archive.org/web/20210115150844im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-1.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/https://de.dariah.eu/"><img width="144" height="66" alt="DARIAH-DE" src="https://web.archive.org/web/20210115150844im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-2.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210115150844/http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/en/index.html"><img width="160" height="86" alt="MPIWG" src="https://web.archive.org/web/20210115150844im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-3.png"></a></li> </ul> </div> </footer> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210115150844js_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/js/wp-embed.min.js?ver=5.4.1"></script> <!-- Piwik --> <script type="text/javascript"> var _paq = _paq || []; _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//web.archive.org/web/20210115150844/https://stats.adwmainz.net/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'piwik.php']); _paq.push(['setSiteId', 35]); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.type='text/javascript'; g.async=true; g.defer=true; g.src=u+'piwik.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <noscript><p><img src="//web.archive.org/web/20210115150844im_/https://stats.adwmainz.net/piwik.php?idsite=35" style="border:0;" alt=""/></p></noscript> <!-- End Piwik Code --> </body> </html> <!-- FILE ARCHIVED ON 15:08:44 Jan 15, 2021 AND RETRIEVED FROM THE INTERNET ARCHIVE ON 03:46:41 Mar 04, 2025. JAVASCRIPT APPENDED BY WAYBACK MACHINE, COPYRIGHT INTERNET ARCHIVE. ALL OTHER CONTENT MAY ALSO BE PROTECTED BY COPYRIGHT (17 U.S.C. SECTION 108(a)(3)). --> <!-- playback timings (ms): captures_list: 1.291 exclusion.robots: 0.053 exclusion.robots.policy: 0.04 esindex: 0.012 cdx.remote: 88.018 LoadShardBlock: 204.953 (3) PetaboxLoader3.datanode: 140.792 (4) PetaboxLoader3.resolve: 96.602 (2) load_resource: 90.267 -->