CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ps" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>خلافت - ويکيپېډيا</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )pswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","جنوري","فبروري","مارچ","اپرېل","مې","جون","جولای","اگسټ","سپټمبر","اکتوبر","نومبر","ډيسمبر"],"wgRequestId":"22bc16bc-8245-44d5-bd42-898e591e76cf","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"خلافت","wgTitle":"خلافت","wgCurRevisionId":330309,"wgRevisionId":330309,"wgArticleId":9787,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["اسلام","خلافتونه"],"wgPageViewLanguage":"ps","wgPageContentLanguage":"ps","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"خلافت","wgRelevantArticleId":9787,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ps","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"ps"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q131401","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.39"};RLSTATE={"ext.gadget.Font-Amiri":"ready", "ext.gadget.palestineTheme":"ready","ext.gadget.WMP-icons":"ready","ext.gadget.Font-Arial":"ready","ext.gadget.HideExLinkIcon":"ready","ext.gadget.Urgent-fixes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.events-loader","ext.gadget.Defaulteditnotices","ext.gadget.searchlang","ext.gadget.NoRefCopy","ext.gadget.exlinks","ext.gadget.content-support-loader","ext.gadget.charinsert", "ext.gadget.TemplateParamWizard","ext.gadget.decodesummary","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=ext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ps&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=ext.gadget.palestineTheme&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/1200px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="551"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/800px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="367"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/640px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="294"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="خلافت - ويکيپېډيا"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ps.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ويکيپېډيا (ps)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ps.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ps"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="ويکيپېډيا د اټوم کتنه" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%A7%D9%88%D8%B3%D9%86%D9%8A_%D8%A8%D8%AF%D9%84%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86%D9%87&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-خلافت rootpage-خلافت skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="اصلي لړليک" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">اصلي لړليک</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">اصلي لړليک</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">پټول</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> گرځښت </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE" title="آرنی مخ کتل [z]" accesskey="z"><span>لومړی مخ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D8%AF_%D9%BC%D9%88%D9%84%D9%86%DB%90_%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87" title="د پروژې په اړه، تاسې څه شيان او چېرته کولای شی چې وې مومۍ"><span>جرګه</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D9%BE%DB%90%DA%9A%DB%90" title="د اوسنيو پېښو اړونده د هغوی د شاليد مالومات موندل"><span>اوسنۍ پېښې</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%A7%D9%88%D8%B3%D9%86%D9%8A_%D8%A8%D8%AF%D9%84%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86%D9%87" title="په ويکي کې د وروستي بدلونو لړليک. [r]" accesskey="r"><span>وروستي بدلونونه</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D8%A7%D9%BC%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%8C_%D9%86%D8%A7%D9%BC%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%AE" title="يو ناټاکلی مخ ښکاره کوي [x]" accesskey="x"><span>ناټاکلی مخ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="د موندلو ځای"><span>لارښود</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ويکيپېډيا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ps.svg" style="width: 5.3125em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ps.svg" width="84" height="16" style="width: 5.25em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%BE%D9%84%D9%BC%D9%86%D9%87" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ويکيپېډيا پلټل [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>پلټنه</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ويکيپېډيا پلټل" aria-label="ويکيپېډيا پلټل" autocapitalize="sentences" title="ويکيپېډيا پلټل [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ځانگړی:پلټنه"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">پلټل</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="شخصي اوزار"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ښکارېدونکې بڼه"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ښکارېدونکې بڼه" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ښکارېدونکې بڼه</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ps.wikipedia.org&uselang=ps" class=""><span>مرسته وکړئ</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%88%DA%93%D9%88%D9%84&returnto=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="تاسې ته د يو گڼون د جوړولو او بيا غونډال کې ورننوتلو سپارښتنه کېږي؛ که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی" class=""><span>گڼون جوړول</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D9%86%D9%88%D8%AA%D9%84&returnto=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="تاسې ته په غونډال کې د ننوتلو سپارښتنه کوو، که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی. [o]" accesskey="o" class=""><span>ننوتل</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="شخصي اوزار" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">شخصي اوزار</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ps.wikipedia.org&uselang=ps"><span>مرسته وکړئ</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%88%DA%93%D9%88%D9%84&returnto=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="تاسې ته د يو گڼون د جوړولو او بيا غونډال کې ورننوتلو سپارښتنه کېږي؛ که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>گڼون جوړول</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D9%86%D9%88%D8%AA%D9%84&returnto=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="تاسې ته په غونډال کې د ننوتلو سپارښتنه کوو، که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ننوتل</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B1%DA%9A%D9%88%D8%AF:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%86%DA%89%DB%90" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>ونډې</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%B2%D9%85%D8%A7_%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%90_%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%90" title="Discussion about edits from this IP address [n]" accesskey="n"><span>خبرې اترې</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eتړل\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"ps\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Ctable style=\"border: 1px solid #a40007; padding: 10px; width:100%; background-image: linear-gradient(#000000,#000000)\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd style=\"width:10%\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%87:Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_(3).svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/70px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"70\" height=\"99\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/105px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/140px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"241\" data-file-height=\"342\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd style=\"width:80%; text-align:center ; color:white\"\u003E\u003Cspan style=\"font-size:180%\"\u003E\n\u003Cp\u003Eد پښتو ویکیپېډیا ټولنه د زړه له کومې د فلسطين د وګړو سره ولاړه ده.\n\u003C/p\u003E\n\n\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\n\u003C/tr\u003E\n\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="مالومات" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">مالومات</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">پټول</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">پیل</div> </a> </li> <li id="toc-د_خلافت_معنی_څه_ده؟" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_خلافت_معنی_څه_ده؟"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>د خلافت معنی څه ده؟</span> </div> </a> <ul id="toc-د_خلافت_معنی_څه_ده؟-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-په_اصطلاح_کي_خلافت_څه_ته_وايي:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#په_اصطلاح_کي_خلافت_څه_ته_وايي:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>په اصطلاح کي خلافت څه ته وايي:</span> </div> </a> <ul id="toc-په_اصطلاح_کي_خلافت_څه_ته_وايي:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-د_امامت_معنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_امامت_معنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>د امامت معنی</span> </div> </a> <ul id="toc-د_امامت_معنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دامامت_اصطلاحي_معنی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دامامت_اصطلاحي_معنی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>دامامت اصطلاحي معنی</span> </div> </a> <ul id="toc-دامامت_اصطلاحي_معنی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-خلافت_کله_پيل_شو؟" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#خلافت_کله_پيل_شو؟"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>خلافت کله پيل شو؟</span> </div> </a> <ul id="toc-خلافت_کله_پيل_شو؟-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-د_خلافت_بيا_اعاده_او_غرب_او_غرب_پرستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_خلافت_بيا_اعاده_او_غرب_او_غرب_پرستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>د خلافت بيا اعاده او غرب او غرب پرستان</span> </div> </a> <ul id="toc-د_خلافت_بيا_اعاده_او_غرب_او_غرب_پرستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-غرب_ولې_داسي_کوي؟" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#غرب_ولې_داسي_کوي؟"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>غرب ولې داسي کوي؟</span> </div> </a> <ul id="toc-غرب_ولې_داسي_کوي؟-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="مالومات" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">خلافت</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="ليکنه په بله ژبه کي وګورئ. دا ليکنه په ۸۸ ژبو کې شتون لري." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-88" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۸۸ ژبې</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kalifaat" title="Kalifaat – افریکانسي" lang="af" hreflang="af" data-title="Kalifaat" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="افریکانسي" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – سویس جرمن" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="سویس جرمن" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%A9_%D8%A5%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A%D8%A9" title="خلافة إسلامية – عربي" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خلافة إسلامية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربي" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D9%8A%D9%87" title="خلافه اسلاميه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="خلافه اسلاميه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Califatu" title="Califatu – استورياني" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Califatu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="استورياني" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Xilaf%C9%99t" title="Xilafət – اذربایجاني" lang="az" hreflang="az" data-title="Xilafət" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="اذربایجاني" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="خیلافت – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="خیلافت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%99%D0%BB%D0%B8%D1%84%D3%99%D0%BB%D0%B5%D0%BA" title="Хәлифәлек – باشکير" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Хәлифәлек" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="باشکير" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kalipato" title="Kalipato – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kalipato" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халіфат – بېلاروسي" lang="be" hreflang="be" data-title="Халіфат" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بېلاروسي" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халифат – بلغاري" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Халифат" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاري" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%AB%E0%A6%A4" title="খিলাফত – بنگالي" lang="bn" hreflang="bn" data-title="খিলাফত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالي" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kalifiezh" title="Kalifiezh – برېتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Kalifiezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برېتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Hilafet" title="Hilafet – بوسني" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Hilafet" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسني" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Califat" title="Califat – کټلاني" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Califat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کټلاني" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халифат – چيچني" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Халифат" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چيچني" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%DB%95%D9%84%D8%A7%D9%81%DB%95%D8%AA" title="خەلافەت – منځنۍ کوردي" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="خەلافەت" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="منځنۍ کوردي" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Chal%C3%ADf%C3%A1t" title="Chalífát – چېکي" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chalífát" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چېکي" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – ډنمارکي" lang="da" hreflang="da" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ډنمارکي" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – الماني" lang="de" hreflang="de" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="الماني" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Xilafet" title="Xilafet – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Xilafet" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CF%86%CE%AC%CF%84%CE%BF" title="Χαλιφάτο – یوناني" lang="el" hreflang="el" data-title="Χαλιφάτο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یوناني" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Caliphate" title="Caliphate – انګليسي" lang="en" hreflang="en" data-title="Caliphate" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انګليسي" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kaliflando" title="Kaliflando – اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kaliflando" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Califato" title="Califato – هسپانوي" lang="es" hreflang="es" data-title="Califato" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="هسپانوي" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kalifaat" title="Kalifaat – حبشي" lang="et" hreflang="et" data-title="Kalifaat" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="حبشي" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kalifa-herri" title="Kalifa-herri – باسکي" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kalifa-herri" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکي" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="خلافت – فارسي" lang="fa" hreflang="fa" data-title="خلافت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="فارسي" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kalifaatti" title="Kalifaatti – فینلنډي" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kalifaatti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فینلنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Califat" title="Califat – فرانسوي" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Califat" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوي" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/C%C3%A8ileafaid" title="Cèileafaid – سکاټلېنډي ګېلک" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Cèileafaid" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="سکاټلېنډي ګېلک" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Califato" title="Califato – ګلېشيايي" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Califato" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ګلېشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Khalifofi" title="Khalifofi – هوسا" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Khalifofi" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسا" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%27%D7%9C%D7%99%D7%A4%D7%95%D7%AA" title="ח'ליפות – عبراني" lang="he" hreflang="he" data-title="ח'ליפות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبراني" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%BC%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A4%A4" title="ख़िलाफ़त – هندي" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ख़िलाफ़त" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندي" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – کروايشيايي" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروايشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Խալիֆայություն – آرمينيايي" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Խալիֆայություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="آرمينيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Khilafah" title="Khilafah – انډونېزي" lang="id" hreflang="id" data-title="Khilafah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="انډونېزي" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kalifio" title="Kalifio – اڊو" lang="io" hreflang="io" data-title="Kalifio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="اڊو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Kal%C3%ADfad%C3%A6mi" title="Kalífadæmi – ايسلنډي" lang="is" hreflang="is" data-title="Kalífadæmi" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ايسلنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Califfato" title="Califfato – ایټالوي" lang="it" hreflang="it" data-title="Califfato" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایټالوي" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A4%E3%82%B9%E3%83%A9%E3%83%A0%E5%B8%9D%E5%9B%BD" title="イスラム帝国 – جاپاني" lang="ja" hreflang="ja" data-title="イスラム帝国" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="جاپاني" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Khalifah" title="Khalifah – جاوايي" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Khalifah" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوايي" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халифат – قازق" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Халифат" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قازق" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B9%BC%EB%A6%AC%ED%8C%8C%EA%B5%AD" title="칼리파국 – کوریایی" lang="ko" hreflang="ko" data-title="칼리파국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کوریایی" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Xel%C3%AEfet%C3%AE" title="Xelîfetî – کردي" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Xelîfetî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردي" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халифат – کرغيزي" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Халифат" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="کرغيزي" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Caliphatus" title="Caliphatus – لاتیني" lang="la" hreflang="la" data-title="Caliphatus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتیني" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kalifatas" title="Kalifatas – ليتواني" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kalifatas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ليتواني" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kalif%C4%81ts" title="Kalifāts – لېټواني" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kalifāts" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لېټواني" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kalifata" title="Kalifata – ملغاسي" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kalifata" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="ملغاسي" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%96%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%AB%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D" title="ഖിലാഫത്ത് – مالايالم" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഖിലാഫത്ത്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالايالم" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%AB%E0%A4%A4" title="खिलाफत – مراټهي" lang="mr" hreflang="mr" data-title="खिलाफत" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراټهي" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Khilafah" title="Khilafah – ملایا" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Khilafah" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="ملایا" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%AE%E1%80%96%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%81%8A_%E1%80%80%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%96%E1%80%BA" title="ကလီဖား၊ ကလစ်ဖ် – برمایی" lang="my" hreflang="my" data-title="ကလီဖား၊ ကလစ်ဖ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمایی" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kalifaat" title="Kalifaat – هالېنډي" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kalifaat" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هالېنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – ناروېئي (نائنورسک)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="ناروېئي (نائنورسک)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Califat" title="Califat – اوکسيټاني" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Califat" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اوکسيټاني" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%96%E0%A8%BC%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A8%A4" title="ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ – پنجابي" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਖ਼ਿਲਾਫ਼ਤ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابي" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – پولنډي" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="پولنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="خلافت – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="خلافت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Califado" title="Califado – پورتګالي" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Califado" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پورتګالي" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Califat" title="Califat – رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Califat" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халифат – روسي" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Халифат" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسي" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Califfatu" title="Califfatu – سیلیسي" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Califfatu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="سیلیسي" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Caliphate" title="Caliphate – سکاټس" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Caliphate" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="سکاټس" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="خلافت – سندهي" lang="sd" hreflang="sd" data-title="خلافت" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندهي" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – سرب-کروشيايي" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="سرب-کروشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Caliphate" title="Caliphate – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Caliphate" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kalif%C3%A1t" title="Kalifát – سلوواکي" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kalifát" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="سلوواکي" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Khilaafada_Islaamka" title="Khilaafada Islaamka – سومالي" lang="so" hreflang="so" data-title="Khilaafada Islaamka" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالي" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Hilafeti" title="Hilafeti – الباني" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Hilafeti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="الباني" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Калифат – سربيائي" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Калифат" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="سربيائي" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kalifat" title="Kalifat – سویډنی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kalifat" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سویډنی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%B2%E0%AF%80%E0%AE%AA%E0%AE%95%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="கலீபகம் – تامل" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கலீபகம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامل" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Хилофат – تاجکي" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Хилофат" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجکي" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%B1%E0%B8%90%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%B0%E0%B8%A5%E0%B8%B5%E0%B8%9F%E0%B8%B0%E0%B8%AE%E0%B9%8C" title="รัฐเคาะลีฟะฮ์ – تايلېنډي" lang="th" hreflang="th" data-title="รัฐเคาะลีฟะฮ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تايلېنډي" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kalipato" title="Kalipato – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kalipato" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hil%C3%A2fet" title="Hilâfet – ترکي" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hilâfet" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکي" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%84%D0%B0%D1%82" title="Халіфат – اوکرايني" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Халіфат" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکرايني" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="خلافت – اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="خلافت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Xalifalik" title="Xalifalik – اوزبکي" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Xalifalik" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="اوزبکي" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Khalifah" title="Khalifah – وېتنامي" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Khalifah" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="وېتنامي" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E9%87%8C%E5%8F%91%E5%9B%BD" title="哈里发国 – وو چینایی" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="哈里发国" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو چینایی" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%90%D7%9C%D7%99%D7%A4%D7%90%D7%98" title="כאליפאט – يديش" lang="yi" hreflang="yi" data-title="כאליפאט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="يديش" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E9%87%8C%E7%99%BC%E5%9C%8B" title="哈里發國 – چیني" lang="zh" hreflang="zh" data-title="哈里發國" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چیني" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Khalifah-kok" title="Khalifah-kok – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Khalifah-kok" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%93%88%E9%87%8C%E7%99%BC%E5%9C%8B" title="哈里發國 – کانټوني" lang="yue" hreflang="yue" data-title="哈里發國" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانټوني" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131401#sitelinks-wikipedia" title="د ژبو خپلمنځي تړنې سمول" class="wbc-editpage">تړنې سمول</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="نوم-تشيالونه"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="د مخ مېنځپانگه کتل [c]" accesskey="c"><span>مخ</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%90_%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%90:%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="د مخ د مېنځپانگې په اړه خبرې اترې (تر اوسه پورې نه شته) [t]" accesskey="t"><span>خبرې اترې</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">پښتو</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="کتنې"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA"><span>لوستل</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit" title="دا مخ ژغورل شوی. تاسې کولای شی چې د دې مخ سرچينه وگورۍ. [e]" accesskey="e"><span>سرچینه وګورئ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=history" title="د دې مخ پخوانۍ بڼې [h]" accesskey="h"><span>پېښليک کتل</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="اوزارونه" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">اوزارونه</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tools</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">پټول</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA"><span>لوستل</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit"><span>سرچینه وګورئ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=history"><span>پېښليک کتل</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:WhatLinksHere/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="د ويکي د ټولو هغو مخونو لړليک چې همدې مخ سره تړنې لري [j]" accesskey="j"><span>د دې مخ تړنې</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:RecentChangesLinked/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" rel="nofollow" title="له دې مخ سره د تړل شويو مخونو وروستي بدلونونه [k]" accesskey="k"><span>اړونده بدلونونه</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ps" title="دوتنې پورته کول [u]" accesskey="u"><span>انځور/رسنۍ پورته کول</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AB%DA%93%D9%8A_%D9%85%D8%AE%D9%88%D9%86%D9%87" title="د ټولو ځانگړو پاڼو لړليک [q]" accesskey="q"><span>ځانگړي مخونه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&oldid=330309" title="د دې مخ د همدې بڼې تلپاتې تړنه"><span>تلپاتې تړنه</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=info" title="د دې مخ اړونده نور مالومات"><span>د مخ مالومات</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%AF%D8%B1%DA%A9&page=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&id=330309&wpFormIdentifier=titleform" title="دې مخ ته د اخځ مالومات"><span>د دې مخ اخځ</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fps.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D9%2584%25D8%25A7%25D9%2581%25D8%25AA"><span>لنډ URL ترلاسه کړئ</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fps.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AE%25D9%2584%25D8%25A7%25D9%2581%25D8%25AA"><span>د QR کوډ يې ډاونلوډ کړئ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> چاپول/صادرول </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA"><span>يو کتاب جوړول</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:DownloadAsPdf&page=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=show-download-screen"><span>د PDF په بڼه ښکته کول</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&printable=yes" title="د دې مخ چاپي بڼه [p]" accesskey="p"><span>چاپي بڼه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> په نورو پروژو کې </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Caliphates" hreflang="en"><span>ويکيمېډيا کامنز</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131401" title="د نښلېدلي اومتوک زېرمتون توکي سره تړنه [g]" accesskey="g"><span>ويکي‌ډېټا توکی</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ښکارېدونکې بڼه"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ښکارېدونکې بڼه</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">پټول</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="ps" dir="rtl"><table class="vertical-navbox nowraplinks plainlist" style="float:left;clear:left;width:22.0em;margin:0 0 1.0em 1.0em;background:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;width:18.0em;"><tbody><tr><td style="padding-top:0.4em;line-height:1.2em">دا ليکنې د خلافت په اړه دي</td></tr><tr><th style="padding:0.2em 0.4em 0.2em;padding-top:0;font-size:145%;line-height:1.2em;font-size: 200%; font-weight: normal;"><b><a class="mw-selflink selflink">خلافت</a></b></th></tr><tr><td style="padding:0.2em 0 0.4em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%87:Map_of_expansion_of_Caliphate.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/200px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png" decoding="async" width="200" height="92" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/300px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg/400px-Map_of_expansion_of_Caliphate.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="413" /></a></span></td></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <div class="NavFrame collapsed" style="border:none;padding:0"><div class="NavHead" style="font-size:105%;background:transparent;text-align:right;background:transparent; border-top: 1px solid #aaa; text-align: center; padding-left: 0.4em; padding-right: 2.4em;">مهم خلافتونه</div><div class="NavContent" style="font-size:105%;padding:0.2em 0 0.4em;text-align:center"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A7%D8%B4%D8%AF%D9%87_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="راشده خلافت (تر اوسه پورې نه شته)">راشده خلافت</a> (632–661)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%8A_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="اموي خلافت">اموي خلافت</a> (661–750)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D9%8A_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="عباسي خلافت">عباسي خلافت</a> (750–1258)</li> <li><small>"<i><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%85%D9%84%D9%88%DA%A9_%D9%BC%D9%88%D9%84%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%86%D9%8A_(%D9%85%D8%B5%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="مملوک ټولواکمني (مصر) (تر اوسه پورې نه شته)">عباسي خلفاء - مصر</a></i>" (1258–1517)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA_%D8%B9%D8%AB%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D9%87" class="mw-redirect" title="خلافت عثمانيه">خلافت عثمانيه</a> (1517–1924)</li></ul></div></div></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <div class="NavFrame collapsed" style="border:none;padding:0"><div class="NavHead" style="font-size:105%;background:transparent;text-align:right;background:transparent; border-top: 1px solid #aaa; text-align: center; padding-left: 0.4em; padding-right: 2.4em;">د دوي ضد خلافتونه</div><div class="NavContent" style="font-size:105%;padding:0.2em 0 0.4em;text-align:center"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%82%D8%B1%D8%B7%D8%A8%DB%90_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="قرطبې خلافت (تر اوسه پورې نه شته)">قرطبې خلافت</a> (929–1031)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%8A_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="فاطمي خلافت (تر اوسه پورې نه شته)">فاطمي خلافت</a> (909–1171)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AF_%D9%85%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%88_%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="د محدینو خلافت (تر اوسه پورې نه شته)">د موحدینو خلافت</a> (1149–1269)</li></ul></div></div></td> </tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <div class="NavFrame collapsed" style="border:none;padding:0"><div class="NavHead" style="font-size:105%;background:transparent;text-align:right;background:transparent; border-top: 1px solid #aaa; text-align: center; padding-left: 0.4em; padding-right: 2.4em;">څيرمه موضوعات</div><div class="NavContent" style="font-size:105%;padding:0.2em 0 0.4em;text-align:center"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="سلطنت (تر اوسه پورې نه شته)">سلطنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="امارت">امارت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="امامت (تر اوسه پورې نه شته)">امامت</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td style="padding:0.3em 0.4em 0.3em;font-weight:bold;border-top: 1px solid #aaa; border-bottom: 1px solid #aaa;text-align: center;"> <span style="font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="تانبه:اسلام">تانبه اسلام</a></span></td></tr><tr><td style="text-align:right;font-size:115%;padding-top: 0.6em;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r327768">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .nv-خبرې اترې a.new{color:#3366cc}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ښودل"><a href="/wiki/%DA%A9%D9%8A%D9%86%DA%89%DB%8D:%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="کينډۍ:خلافت"><abbr title="دا کينډۍ وګورئ">ښ</abbr></a></li><li class="nv-خبرې اترې"><a href="/w/index.php?title=%D8%AF_%DA%A9%D9%8A%D9%86%DA%89%DB%8D_%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%90_%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%90:%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="د کينډۍ خبرې اترې:خلافت (تر اوسه پورې نه شته)"><abbr title="د دې کينډۍ په اړه خبرې اترې">خ</abbr></a></li><li class="nv-سمول"><a class="external text" href="https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%A9%D9%8A%D9%86%DA%89%DB%8D:%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&action=edit"><abbr title="دا کينډۍ سمه کړئ">س</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table><p><b>خلافت</b> يا خلافة د اسلامي حکومتولۍ لومړنی نظام دی چې د اسلامي هېوادونو د مشرانو تر منځ د يو ډول اتحاد په توگه رامېنځ ته شوی و. په اصل کې دا د اشرافو پر بنسټ ولاړ يو جمهوريت دی چې ځانته اساسي قانون لري. په داسې يو نظام کې د دولت مشر خليفه بلل کېږي او خليفه او د هغه د دولت نور رسمي غړي د خلکو او د <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="اسلام">اسلام</a> پلاوي گڼل کېږي او بايد د شرعيت او اساسي قانون له مخې حکومتولي وکړي. د خلافت په لومړنيو وختونو کې دا نظام د يوې مستقيمې ولسواکۍ ته ورته والی درلود چې خليفه د خلکو لخوا ټاکل کېده. </p><meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_خلافت_معنی_څه_ده؟"><span id=".D8.AF_.D8.AE.D9.84.D8.A7.D9.81.D8.AA_.D9.85.D8.B9.D9.86.DB.8C_.DA.85.D9.87_.D8.AF.D9.87.D8.9F"></span>د خلافت معنی څه ده؟</h2></div> <p>خلافت په لغت کي د چا پر ځای کوم کار اجراء کولو ته وايي، او د کوم کار د سرته رسولو لپاره په خپل ځای د بل چا درولو ته استخلاف وايي، د خلافت لفظ په همدي معنی د قران کريم په دي ايت کي استعمال شوي دي، په کوم کي چي الله جل جلاله فرمايي: (وَقَالَ مُوسَى لِأَخِيهِ هَارُونَ اخْلُفْنِي فِي قَوْمِي وَأَصْلِحْ وَلَا تَتَّبِعْ سَبِيلَ الْمُفْسِدِينَ)1 يعني (حضرت) موسی خپل ورور هارون (عليه السلام) ته وويل: ته زما په قوم کي زما پر ځاي د لارښووني کار پرمخ يوسه، او د اصلاح هڅه کوه او د ورانکارو پسي مه ځه.دي؟ ددي په باب د بيلا بيلو خلکو دريځونه څه دي؟ غربيان څه وايي؟ د مسلمانانو دريځ څه دي؟ ددي اعادي په وړاندي څه خنډونه پراته دي؟ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="په_اصطلاح_کي_خلافت_څه_ته_وايي:"><span id=".D9.BE.D9.87_.D8.A7.D8.B5.D8.B7.D9.84.D8.A7.D8.AD_.DA.A9.D9.8A_.D8.AE.D9.84.D8.A7.D9.81.D8.AA_.DA.85.D9.87_.D8.AA.D9.87_.D9.88.D8.A7.D9.8A.D9.8A:"></span>په اصطلاح کي خلافت څه ته وايي:</h2></div> <p>په اصطلاح کې ددې مفهوم لپاره په عربي کي دوه لفظونه استعمال شوي دي، لومړی خلافت، او څوک چي ددې منصب درلودونکق وي هغه ته خليفه ويل کيږي، دوهم لفظ امامت او د منصب درلودونکي ته امام ويل کيږي. د خلافت په باب راغب اصفهاني وايي: (والخلافة النيابة عن الغير إما لغيبة المنوب عنه وإما لموته وإما لعجزه وإما لتشريف المستخلف وعلى هذا الوجه الأخير استخلف الله أولياءه في الأرض ، قال تعالى : { هو الذي جعلكم خلائف في الأرض } – { وهو الذي جعلكم خلائف الأرض } وقال { ويستخلف ربي قوما غيركم }2 يعني خلافت د بل چا نيابت ته ويل کيږي، يا خو د هغه د نه موجوديت له امله، او يا د هغه د مرگ له امله، او يا د هغه د ناتواني له امله، او يا هم ددې لپاره چي نيابت کوونکي ته د نيابت کولو په ذريعه عزت ورکړی شي، په همدې اخري معنا الله جل جلاله په مځکه کي خپل دوستان خليفه گان جوړ کړي دي، لکه په هغه ذکر شوو ايتونو کي چي راغلي دي. په خلافت کي دا ضروري نه ده چي هغه څوک چي د هغه نيابت کيږي هغه دي مړ او يا هم غائب وي، د همدي مفهوم د واضح کولو لپاره راغب اصفهاني وايي:(وخلف فلان فلانا قام بالأمر عنه إما معه وإما بعده) يعني د چا د نيابت معنی دا ده چي يا د هغه په موجوديت کي د هغه پر ځای کار وکړي، او يا هم له هغه څخه وروسته او د نه موجوديت په وخت کې. ددې معنی سره سم خليفه د اسلامي دولت هغه سر مشر ته ويل کيږي چي د پيغمبر صلی الله عليه وسلم په نقش قدم په عملي توگه د دين د پلي کولو لپاره هلي ځلي کوي، او په پرله پسي توگه د خلکو د گټو د ساتلو لاري چاري لټوي3. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_امامت_معنی"><span id=".D8.AF_.D8.A7.D9.85.D8.A7.D9.85.D8.AA_.D9.85.D8.B9.D9.86.DB.8C"></span>د امامت معنی</h2></div> <p>امامت په لغت کې په چا پسې تللو، د هغه د خبرې منلو او هغه پسې د اقتداء کولو په معنی راځي، هغه که ښه وي او که بد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دامامت_اصطلاحي_معنی"><span id=".D8.AF.D8.A7.D9.85.D8.A7.D9.85.D8.AA_.D8.A7.D8.B5.D8.B7.D9.84.D8.A7.D8.AD.D9.8A_.D9.85.D8.B9.D9.86.DB.8C"></span>دامامت اصطلاحي معنی</h2></div> <p>په اصطلاح کې امامت د أبو الحسن ماوردي په الفاظو کې دې ته وايي:”الإمامة: موضوعة لخلافة النبوة في حراسة الدين وسياسة الدنيا “4 امامت داسې اصطلاح ده چي د دين په ساتلو او د دنياوي چارو په سمبالولو کي د پيغمبر صلی الله عليه وسلم د نيابت د معنی لپاره ايښودل شوې ده. او امام الحرمين أبو المعالي عبدالملك الجويني چي يو لوی فقيه او متکلم دی هغه د امامت په تعريف کې وايي:”رياسة تامة، وزعامة عامة، تتعلق بالخاصة والعامة في مهمات الدين والدنيا مهمتها حفظ الحوزة، ورعاية الرعية، وإقامة الدعوة بالحجة والسيف وكفّ الحيف والخيف، والانتصاف للمظلومين من الظالمين، واستيفاء الحقوق من الممتنعين وإيفاؤها على المستحقين”(5). امامت يو داسې عام او بشپړ قيادت او مشرتابه ته ويل کيږي چې د دين او دنيا د مهمو قضاياوو په رابطه د عامو او خاصو ټولو پوري اړه لري، او دنده يې د اسلامي امت او دولت ساتنه، او د عامو خلکو د گټو ساتل، او په دليل او تورې (وسلي) سره د دعوت کار سرته رسول، او د ظلم او ويرې له منځه وړل، د مظلومانو لپاره د ظالمانو څخه انصاف تر لاسه کول، او د حقوقو د نه اداء کونکو څخه په بشپړه توگه حقوق تر لاسه کول او مستحقينو ته يي سپارل ـ ده. د علماوو ددې مخکي ذکر شوو تعريفاتو څخه په ډاگه د څرگنديږي چي داسي څوک چي ددين د ساتنې، د هغه د پلي کولو، او په دنياوي امورو کي د اسلامي امت د گټو په ساتلو کي د پيغمبر صلی الله عليه وسلم نيابت کوي هغه ته خليفه ويل کيږي، او د هغه دې کار او منصب ته خلافت، او څرنگه چې د شرعي نصوصو په رڼا کي د امت په ټولو افرادو که هغه علماء وي او که عام وگړي په هغوي دداسي قيادت او زعامت خبره منل ضروري او فرض دي، او چي د صريح معصيت کار نه وي نو طاعت يي لازم دي له دي امله دي ته امام هم ويل کيږي. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="خلافت_کله_پيل_شو؟"><span id=".D8.AE.D9.84.D8.A7.D9.81.D8.AA_.DA.A9.D9.84.D9.87_.D9.BE.D9.8A.D9.84_.D8.B4.D9.88.D8.9F"></span>خلافت کله پيل شو؟</h2></div> <p>د پيغمبر صلی الله عليه وسلم د وفات سره سم د حضرت ابوبکر صديق رضي الله عنه په خليفه کيدو د خلافت راشده نظام رامنځته شو، تر شا او خوا څلويښت کاله د راشدينو خلفاو نظام پرځاي پاتي شو، او د يو لړ طبيعي اسبابو له امله په کال 41 هجري کي خلافت د بنو اميه کورنۍ ته انتقال شو، او دا هغه وخت کله چي د حضرت حسن رضي الله عنه سره د صلحي نه وروسته حضرت معاويه رضي الله عنه د خلافت واگي په لاس کي واخيستي6، اموي خلافت تر کال 132هـ پوري دوام پيدا کړ، او کله چي په همدي کال ددي کورنۍ اخري خليفه مروان بن محمد د عباسيانو په لاس ماتي وخوړه نو خلافت د بنو العباس کورنۍ ته منتقل شو، او ابو العباس السفاح د چارو واگي په لاس کي واخيستي، عباسي خلافت په بغداد کي تر 30 محرم الحرام کال 656هـ الموافق 6 فروري 1258م کي په بغداد باندي د مغولو د قبضي تر وخته پوري قايم وه، او کله يي چي په همدي کال په بغداد کي د خلافت د سقوط حادثه رامنځ ته شوه په مسلمانانو دا حالت دومره سخت او مشکل وه چي په هيڅ ډول ورته د تحمل وړ نه وه، او دا ځکه چي مسلمانانو په هيڅ ډول دا تصور هم نشو کولاي چي دا دنيا دي د اسلامي خلافت له وجود څخه پرته قائمه پاتي شي، ابن الاثير چي د هغه وخت يو لوي مؤرخ دي په دي باب وايي: فلو قال قائل: إن العالم مذ خلق الله سبحانه وتعالى آدم، وإلى الآن، لم يبتلوا بمثلها؛ لكان صادقاً، فإن التواريخ لم تتضمن ما يقاربها ولا ما يدانيها7. که څوک ووايي چي د کومي ورځي څخه چي الله په دي دنيا کي ادم عليه السلام پيدا کړي ده په داسي مصبيت تر اوسه پوري نه ده مبتلا شوي نو خبره به يي سمه وي، ځکه هيڅ تاريخ د دي په څير د کومي حادثي د يادوني څخه خالي دي. ددي څخه وروسته مسلمانانو د خلافت د بيا اعادي لپاره کوښښونه پيل کړل چي په نتيجه کي لومړي د عين جالوت د معرکي اتل سلطان قطز چي په مصر کي د مماليکو يو قدرتمند حاکم وه، او بيا د سلطان الظاهر بيبرس چي د قطز د وژلو نه وروسته يي د چارو واگي په لاس کي واخيستي د منگوليانو د شکست څخه يوازې څو کاله وروسته په خپلو کوښښونو بيرته عباسي خلافت په کال 1261م کي بيرته په (قاهره) مصر کي را ژوندي کړ، او دي خلافت د کال 1517م پوري دوام وکړ کله چي سلطان سليم اول عثماني په همدي کال د مماليکو اخري پادشاه (قنصوي غوري) ته د (الريدانيه) په جنگ کي شکست ورکړ، د مماليکو حکومت يي پاي ته ورساوه، او د قاهري (مصر) د عباسيانو اخري خليفه (المتوکل علی الله دريم) يي د ځان سره (استاني) استنبول ته يوړ، او په دي توگه د عباسي خلافت دويم پړاو هم پاي ته ورسيد، او پر ځاي يي عثماني خلافت د اسلامي امت قيادت په غاړه واخيست، او د 3 مارچ کال 1924م پوري يي دوام پيدا کړ، او هغه وخت يي سقوط وکړ چي کله د غرب په لاسونو کي د لوبيدونکي او د هغوي د يو مزدور او يو بي دينه او اسلام دښمن شخص چي د مؤرخينو غالب گمان پري دا دي چي د دونما د يهودو له جملي څخه وه او مصطفی کمال نوميده په همدي کال او همدي ورځ د سلطان (عبد المجيد دويم) خلافت ملغی اعلان کړ او پر ځاي يي نوي ترکي جمهوريت اعلان کړ. </p><p>اوس چي کوم سوال راولاړيږي هغه دا دي چي ايا په اوسنيو حالاتو کي بيرته د خلافت د بيا را ژوندي کولو څه امکانات شته؟ او ايا دا ممکن کار اوسني زمانه کي به ددي شکل او صورت څه وي؟ څنگه به دا دومره لويه اسلامي نړۍ اداره کوي؟ دا او داسي نور ډير سوالونه د څيړلو وړ دي او بايد مفکرين دي ته د حل لاري ولټوي، په مختصر مضمون کي ماته په دي ټولو موضوعاتو څه ويل ممکن نه دي، له دي امله به زه د يو څو بنسټيزو پوښتنو په باب خپل معروضات وړاندي کړم. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_خلافت_بيا_اعاده_او_غرب_او_غرب_پرستان"><span id=".D8.AF_.D8.AE.D9.84.D8.A7.D9.81.D8.AA_.D8.A8.D9.8A.D8.A7_.D8.A7.D8.B9.D8.A7.D8.AF.D9.87_.D8.A7.D9.88_.D8.BA.D8.B1.D8.A8_.D8.A7.D9.88_.D8.BA.D8.B1.D8.A8_.D9.BE.D8.B1.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span>د خلافت بيا اعاده او غرب او غرب پرستان</h2></div> <p>کله هم چي په اوسنۍ زمانه کي د اسلامي خلافت د اعادي او بيا را ژوندي کولو خبره کيږي، د غرب فکري او سياسي قيادت په ډيره ستغه او د معقوليت څخه په ډيره ليري توگه عکس العمل ښايي، يوازې دا نه چي عکس العمل ښايي بلکې په عملي توگه يي چي څه له وسع کيږي د داسي خلکو پر ضد يي تر سره کوي، همدا راز په اسلامي نړۍ کي د غرب د فکر څخه اغيزمن وگړي هم په همدي توگه عکس العمل ښکاره کوي، دلته د بيلگي په توگه د غرب د عکس العمل يو څو نموني وړاندي کول غواړم: </p><p>لومړي: په اوسني عصر کي چي هر اسلامي حرکت سياسي مشروع لرلي، او د هغه په نتيجه کي يي د اسلامي خلافت د اعادي لپاره د کار کولو کوښښ کړي هغه ټول اسلامي حرکتونه غرب په يو نوم او بل نوم ټکولي او ځپلي دي، د مثال په توگه په پيل کي دا ډول خوځښتونه دوي د (سياسي اسلام) او بيا د (بنسټپالو) او بيا د (ترهگرو) او (تروريستانو) په نوم د يادولو په ذريعه د اسلامي امت څخه د جدا کولو کوښښ پيل کړ، او په اسلامي نړۍ کي يي د حاکمانو په ذهنونو کي ددي ټکي ترزيق کولو په ذريعه دوي ته قناعت ورکړ چي همدا اسلامي خوځښتونه ستاسي راتلونکي سياسي سيالان او ستاسي چوکيو ته تهديد متوجه کونکي دي، او ددي کار په ذريعه يي ددي خوځښتونو د مخنيوي او په نطفه کي د خنثی کولو کوښښ وکړ، په دي لړ کي هميشه د غرب فکري منظرين او سياسي قيادتونه په پرله پسي توگه ډول ډول اصطلاحات ايجادوي8. </p><p>دوهم: په همدي لړ کي د غرب لخوا د يو شمير اسلامي خوځښتونو پر ضد د مخکينيو تورونو د لگولو نه وروسته د هغو د ځپلو او له منځه وړلو هيڅ فرصت له لاسه نه ورکول کيږي، بلکې په هر شکل د هر هغه کوښښ مخنيوي کول دوي خپله دنده بولي چي دي خوځښتونو ته د حکومتونو د جوړولو فرصت په لاس ورکوي، په دي لړ کي د غرب سياسي قيادونه هغه حکومتونه هم زغملي شي چي په استبداد او ديکتاتوري يي تورن کوي خو دي اسلامي خوځښتونو ته د قدرت د ترلاسه کولو د هر فرصت مخالفت کوي، او دا يوازې له دي امله چي دوي ويره لري چي هسي نه چي دا حرکتونه د اسلامي امت د يوځاي کولو او يو قوت جوړولو په لور عملي گامونه پورته کړي، او اسلامي خلافت احياء کړي، همدا ددوي بنسټيزه ويره ده، او شايد تر ډيره حده پوري دهغه جنگ تر شا هم همدا ويره وي چي د امريکا په مشرۍ کي غرب د تش په نامه تروريزم پر ضد پيل کړي دي. </p><p>دريم: او کله که کوم داسي څوک حکومت ترلاسه هم کړي، هغه ته په هيڅ شکل د کار کولو فرصت نه ورکول کيږي، د بيلگي په توگه کله چي په ترکيه کي استاذ نجم الدين اربکان د قدرت واگې تر لاسه کړي، او د خپل تصور سره سم يي د غرب د ظالمانه نړيوال سياسي نظام چي د هغه د وينا سره سم د ضعيفو ملتونو په استعمارولو او د هغوي د اقتصادي مواردو په استغلالولو ولاړ دي، ددي کوښښ وکړ چي په لومړي سرکي اته (8) لوي اسلامي هيوادونه را يوځاي کړي، او دا په پيل کي د اسلامي امت د يووالي لپاره بنسټ وگرځوي، او بيا نور مظلوم ملتونه هم ددي سره يوځاي کړي، چي په نتيجه کي د اوسني نړيوال نظام په مقابل کي بديل نړيوال نظام نړۍ ته وړاندي کړي، او په دي توگه نړۍ ددي اوسني غربي ظالمانه استعماري نظام څخه وژغوري، نو د پوځ په ذريعه يي د شپږ مياشتو په مختصره موده کي د قدرت څخه محروم کړ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="غرب_ولې_داسي_کوي؟"><span id=".D8.BA.D8.B1.D8.A8_.D9.88.D9.84.DB.90_.D8.AF.D8.A7.D8.B3.D9.8A_.DA.A9.D9.88.D9.8A.D8.9F"></span>غرب ولې داسي کوي؟</h2></div> <p>دا سوال واقعي اهم دي چي بايد وڅيړل شي چي غرب ولي په دومره جديت سره د اسلامي امت د يوځاي والي او د اسلامي خلافت د بيا راژوندي کولو مخالفت کوي؟ او ولي يي دا د خپلي استراتيژي لپاره يوه محوري نقطه گرځولي؟ زما له نظره بلکې هر هغه څوک چي په دقيقه توگه تاريخ لولي او د هغه په رڼا کي د راتلونکي په باب رأي قايموي د داسي ټولو کسانو له نظره ددي دريځ بنسټيز لامل دا دي، چي غربي تمدن اوس خپل ځان ددي نړۍ واکدار بولي، او عملا ځان ته دا حق ورکوي چي دا نړۍ بايد د هغوي د افکارو، د هغوي د کلتور، د ژوند په باب د هغوي د فلسفو، د هغوي د اقتصادي نظام په بنسټ ولاړه وي، او د ليبرال ديموکراسي په بنسټ ولاړ سياسي او اجتماعي نظام خپل کړي، ځکه دا نظام هغوي ته داسي اعلی او بهتر نظام ښکاري چي انسان ورته رسيدلي شي9 د غرب له نظره همدا نظام د بشريت لپاره غوره دي، له بله پلوه ددي نظام په غالب پاتي کيدلو کي په نړۍ باندي د غربي تمدن قيادت او سيادت هم خوندي پاتي کيږي، دا ټولي گټي هغه وخت خوندي پاتي کيدلي شي چي داسي کوم محکم او مضبوط قوت وجود ونه لري چي د دوي دي غلبي ته تهديد متوجه کړي10، او په حقيقت کي هغه تمدن چي په بشپړه توگه د اخلاقياتو او ارزښتونو په ډگر کي د غربي تمدن سره توپير لري او دوي ته تهديد متوجه کولي شي هغه اسلامي تمدن دي، او هغه اسلامي فکر دي، همدا تمدن ددي اخلاقي مقومات لري که مادي طاقت ورسره يو ځای شي نو دوي ته ستر تهديد متوجه کولي شي، ځکه په نړۍ کي نور تمدنونه که هغه چينې تمدن دي که جاپاني تمدن دي او که کوم بل، دا تمدنونه د عقيدي، فکر، او ارزښتونو په ډگر کي د غربي تمدن سره ډير توپيرونه نه لري، او د اسلامي امت لخوا غربي تمدن ته دا تهديد هغه وخت متوجه کيدلي شي چي کله د مادي قوت اسباب ترلاسه کړي، او دا اسباب به په هغه وخت ددي امت لاس ته ورځي چي کله يو موټي شي او د مصيري او بنسټيزو قضاياوو په باب خپل دريځ يو کړي شي، يو سر ولري، د بنسټيزو قضاياو په باب د دريځ نيولو لپاره يو مرجع ولري، او دا ټول به هغه وخت رامنځته کيږي کله چي د اسلامي امت داسي يو کيان بيا ايجاد کړي شي چي موږ هغه ته اسلامي خلافت وايو، له همدي امله دوي په خپل پوره توان ددي کوښښ کوي چي دداسي ټولو کوښښونو مخنيوي وکړي چي کله هم د خلافت په بيا اعادي او راژوندي کيدو منتج کيدي شي. </p><p>ددي ترڅنگ دا هم له ياده ويستل نه دي پکار چي د غرب اوسيدونکي تر اوسه پوري د هغه ليکنو څخه اغيزمن دي چي په اروپا کي د عثماني خلافت د فتوحاتو په وخت کي ترسره شوي دي، هغه ليکنۍ اسلامي خلافت داسي تصوير کوي چي د غربي تمدن لپاره يي ستره خطره بولي، په دي باب د يو مسشرق تيودور نولدکي دکتاب (تاريخ قران) په مقدمه کي ددي کتاب مترجم (د. جورج تامر) وروسته له دې چي داسي کتابونو ته اشاره کوي چي د غرب فکري قيادتونو (مستشرقينو) ليکلي او په هغه کي اسلام ته توهين کړي او د خپل نظره يي د اسلام گمراهي په گوته کړي، له دي وروسته وايي:(طبعا کان هذا في زمن هدّدت فيه الجيوش العثمانيه وسط أوروبا، ووصلت إلی مشارف فينّا، أجل، إن صورة الإسلام کانت في ذلك الحين مطبوعة بالطابع التركي؛ حتى أن القرآن الكريم نفسه دُعي “الكتاب المقدس التركي”وهو العنوان الذي تحمله الترجمة الألمانية التي قام بها ديفيد فريدريك ميغرلين عام 1772م للقرآن الكريم من العربية مباشرة، و ربما أن هذا الواقع التاريخي ما زال يؤثر في تشكيل صورة الإسلام في أوروبا حتى يومنا هذا)11 طبعا دا په هغه وخت کي وه چي د عثماني خلافت پوځ منځنۍ اروپا د خپل تهديد لاندي نيولي وه، او د (ويانا) پولو ته رسيدلي وه، بلي، د غرب د اوسيدونکو په ذهنونو کي د اسلام تصور د هغه دريځونو څخه اغيزمن وه چي هغوي د ترکانو په وړاندي درلودل، (اسلام ته به يي هم په هغه سترگه ليدل په کوم نظر به يي چي ترکانو ته ليدل) تر دي چي قران کريم ته به يي هم (د ترکان کتاب مقدس) وايه، همدا د قران کريم په الماني ژبه د هغه ترجمي عنوان دي چي په کال 1772م کي (ديويد فريدريک مگرلين) د عربي څخه نيغ په نيغه سرته رسولي وه، او شايد همدا پخواني تاريخي حالت (يعني د عثماني خلافت د فتوحاتو حالت) تر اوسه پوري په اروپا کي د اسلام په باب د تصور په قايمولو کي اغيزمن دي!. يعني تر اوسه يي هغه ويره په ذهن کي ناسته ده چي چيرته بيا اسلامي خلافت منځته رانشي او بيا هغه حالت رامنځ ته نشي چي اسلامي امت د غرب په وړاندي د يو مغلوب امت پر ځای د يو غالب او ځواکمن امت په حيث راولاړ شي، او هغوي ته تهديد متوجه کړي. </p><p>په عين وخت کي هغوی تر اوسه هغه حالت نه دی هير کړي چي هغوي ورسره د عثماني خلافت له لاسه په شپاړسمې پيړۍ کي مخامخ وو، هغوی ددې څخه ويره لري چي که بيا اسلامي خلافت منځته راشي نو د نړۍ قيادت بيرته اسلامي امت ته منتقل شي، ځکه هغوی تاريخ گوري چي هر کله د اسلامي امت داخلي جبهه قوي شوي ده، دي امت او اسلامي تمدن د بشريت قيادت کړي دي، په دي زمانه کي هم دوي سره همدا ويره ده، که چيرته اسلامي امت يوځاي شي او اسلامي خلافت منځته راشي نو بيا دا قيادت دي امت ته منتقل کيدلي شي، او دوی هيڅکله دا نه غواړي چي له داسي حالت سره مخامخ شي، دا د هغه پلان څخه هم بالکل په ډاگه کيږي چي امريکايانو اعلان کړی دی چي شعار يې دا دی: (The 21st century is an American century) (يوويشتمه پيړۍ امريکايي پيړۍ ده) يعني بايد په دي پيړۍ کي د نړۍ قيادت د امريکايانو ـ چي د غربي تمدن مخکښه ده ـ په لاس کي پاتي شي. </p>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=خلافت&oldid=330309">https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=خلافت&oldid=330309</a>" نه اخيستل شوی</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%88%DB%90%D8%B4%D9%86%D9%8A%D8%B2%DB%90" title="ځانگړی:وېشنيزې">وېشنيزې</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%90%D8%B4%D9%86%D9%8A%D8%B2%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85" title="وېشنيزه:اسلام">اسلام</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%90%D8%B4%D9%86%D9%8A%D8%B2%D9%87:%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA%D9%88%D9%86%D9%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="وېشنيزه:خلافتونه (تر اوسه پورې نه شته)">خلافتونه</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> دا مخ وروستی ځل په ۰۸:۲۶، ۴ اگسټ ۲۰۲۴ بدلون موندلی.</li> <li id="footer-info-copyright">دا متن د <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">کريټيف کامنز ورته-شريکېدنې-اړوندتيا منښتليک</a> له مخې خپور شوی؛ اضافه شرطونه به هم کارېدلي وي. د لا تفصيل لپاره <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">د کارولو شرطونه</a> وگورئ.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">د پټنتيا تگلاره</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D9%BE%D9%87_%D8%A7%DA%93%D9%87">د ويکيپېډيا په اړه</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D9%BC%D9%88%D9%84%DA%AF%DA%93%DB%8C_%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A%DA%A9">ردادعاليکونه</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">پرمختگگران:</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ps.wikipedia.org">شمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">د کوکيز ويناليک</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ps.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">د موبايل په بڼې کتل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-5t8xd","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.062","walltime":"0.455","ppvisitednodes":{"value":100,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":10108,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":47,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1082,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 94.747 1 کينډۍ:خلافت","100.00% 94.747 1 -total"," 75.00% 71.065 1 کينډۍ:Sidebar_with_collapsible_lists"," 2.60% 2.467 1 کينډۍ:Nobold"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.019","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":657520,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-p6fs7","timestamp":"20241125115409","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062e\u0644\u0627\u0641\u062a","url":"https:\/\/ps.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AE%D9%84%D8%A7%D9%81%D8%AA","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131401","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131401","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-05-31T06:18:45Z","dateModified":"2024-08-04T08:26:26Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/72\/Map_of_expansion_of_Caliphate.svg"}</script> </body> </html>