CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hyw" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ազրպէյճանի Խորհրդայնացում — Ուիքիփետիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Յունուար","Փետրուար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Յունիս","Յուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"f2d04037-7e6e-4163-8940-e4c67124149d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում","wgTitle":"Ազրպէյճանի Խորհրդայնացում","wgCurRevisionId":190109,"wgRevisionId":190109,"wgArticleId":1415,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages with reference errors","Pages using ISBN magic links","Ճակատամարտեր այբբենական կարգով"],"wgPageViewLanguage":"hyw","wgPageContentLanguage":"hyw","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում","wgRelevantArticleId" :1415,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hyw","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hyw"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q4075910","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hyw&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hyw&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hyw&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="872"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a1/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="581"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="465"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ազրպէյճանի Խորհրդայնացում — Ուիքիփետիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hyw.m.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Ուիքիփետիա (hyw)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hyw.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hyw"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Ուիքիփետիա Atom սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում rootpage-Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">պահել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նաւարկութիւն </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B7%D5%BB" title="Այցելել գլխաւոր էջը [z]" accesskey="z"><span>Գլխաւոր Էջ</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելել պատահական էջ մը [x]" accesskey="x"><span>Պատահական էջ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցութիւն </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BA%D5%A1%D5%BD" title="Նախագիծին մասին. ինչ կրնաս ընել, ուր կրնաս գտնել"><span>Զրուցարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Ուիքիին մէջ կատարուած վերջին փոփոխութիւններու ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխութիւնները</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Գտնելու տեղը"><span>Օգնութիւն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D4%B7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Ուիքիփետիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hyw.svg" style="width: 7.5em; height: 1.0625em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hyw.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ" aria-label="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Ուիքիփետիա կայքին մէջ [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=hyw.wikipedia.org&uselang=hyw" class=""><span>Նուիրել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կը քաջալերենք հաշիւ ստեղծել եւ անով մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ" class=""><span>Հաշիւ ստեղծել</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կը քաջալերենք մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մուտք գործել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=hyw.wikipedia.org&uselang=hyw"><span>Նուիրել</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կը քաջալերենք հաշիւ ստեղծել եւ անով մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Հաշիւ ստեղծել</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Կը քաջալերենք մուտք գործել համակարգ, թէեւ պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մուտք գործել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկել</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակութիւն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակութիւն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">պահել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Սկսիլ</div> </a> </li> <li id="toc-Ձախ_շարժումը_եւ_Ազրպէյճանը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ձախ_շարժումը_եւ_Ազրպէյճանը"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ձախ շարժումը եւ Ազրպէյճանը</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ձախ_շարժումը_եւ_Ազրպէյճանը-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ձախ շարժումը եւ Ազրպէյճանը subsection</span> </button> <ul id="toc-Ձախ_շարժումը_եւ_Ազրպէյճանը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ընկերվարականներու_գործունէութիւնը՝_խորհրդային_իշխանութեան_տապալումէն_ետք" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ընկերվարականներու_գործունէութիւնը՝_խորհրդային_իշխանութեան_տապալումէն_ետք"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ընկերվարականներու գործունէութիւնը՝ խորհրդային իշխանութեան տապալումէն ետք</span> </div> </a> <ul id="toc-Ընկերվարականներու_գործունէութիւնը՝_խորհրդային_իշխանութեան_տապալումէն_ետք-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Պատմութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմութիւն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Պատմութիւն</span> </div> </a> <ul id="toc-Պատմութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Իրադարձութիւններու_գնահատում_եւ_բնոյթ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Իրադարձութիւններու_գնահատում_եւ_բնոյթ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Իրադարձութիւններու գնահատում եւ բնոյթ</span> </div> </a> <ul id="toc-Իրադարձութիւններու_գնահատում_եւ_բնոյթ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տես_նաեւ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տես_նաեւ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Տես նաեւ</span> </div> </a> <ul id="toc-Տես_նաեւ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականութիւն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականութիւն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Գրականութիւն</span> </div> </a> <ul id="toc-Գրականութիւն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանօթագրութիւններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանօթագրութիւններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Ծանօթագրութիւններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանօթագրութիւններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակութիւն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ազրպէյճանի Խորհրդայնացում</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 21 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-21" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">21 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AD%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%8A%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%AD%D9%85%D8%B1_%D9%84%D8%A3%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D9%8A%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="احتلال الجيش الأحمر لأذربيجان – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="احتلال الجيش الأحمر لأذربيجان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Aprel_i%C5%9F%C4%9Fal%C4%B1" title="Aprel işğalı – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Aprel işğalı" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%DB%8C%D8%B2%DB%8C%D9%84_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%A7%DB%8C%D8%B4%D8%BA%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="قیزیل اوردونون آذربایجان ایشغالی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="قیزیل اوردونون آذربایجان ایشغالی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Invaze_Rud%C3%A9_arm%C3%A1dy_do_%C3%81zerb%C3%A1jd%C5%BE%C3%A1nu" title="Invaze Rudé armády do Ázerbájdžánu – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Invaze Rudé armády do Ázerbájdžánu" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Red_Army_invasion_of_Azerbaijan" title="Red Army invasion of Azerbaijan – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Red Army invasion of Azerbaijan" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Punaarmee_sissetung_Aserbaid%C5%BEaani" title="Punaarmee sissetung Aserbaidžaani – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Punaarmee sissetung Aserbaidžaani" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%87%D8%A7%D8%AC%D9%85_%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D8%AE_%D8%A8%D9%87_%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%84%D9%82_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86" title="تهاجم ارتش سرخ به جمهوری خلق آذربایجان – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تهاجم ارتش سرخ به جمهوری خلق آذربایجان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Puna-armeijan_hy%C3%B6kk%C3%A4ys_Azerbaid%C5%BEaniin" title="Puna-armeijan hyökkäys Azerbaidžaniin – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Puna-armeijan hyökkäys Azerbaidžaniin" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Invasion_sovi%C3%A9tique_de_l%27Azerba%C3%AFdjan" title="Invasion soviétique de l'Azerbaïdjan – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Invasion soviétique de l'Azerbaïdjan" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A4%D6%80%D5%A2%D5%A5%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Ադրբեջանի խորհրդայնացում – հայերեն" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ադրբեջանի խորհրդայնացում" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="հայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Invasi_Azerbaijan_oleh_Tentara_Merah" title="Invasi Azerbaijan oleh Tentara Merah – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Invasi Azerbaijan oleh Tentara Merah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Invasione_sovietica_dell%27Azerbaigian" title="Invasione sovietica dell'Azerbaigian – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Invasione sovietica dell'Azerbaigian" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%9D%E1%83%9E%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="ბაქოს ოპერაცია – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბაქოს ოპერაცია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Radziecki_podb%C3%B3j_Azerbejd%C5%BCanu" title="Radziecki podbój Azerbejdżanu – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Radziecki podbój Azerbejdżanu" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%8F%D8%AA%DB%92_%D8%B1%DB%8C%DA%88_%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C_%D8%AD%D9%85%D9%84%DB%81" title="آذربائیجان اُتے ریڈ آرمی حملہ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="آذربائیجان اُتے ریڈ آرمی حملہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Invas%C3%A3o_sovi%C3%A9tica_do_Azerbaij%C3%A3o" title="Invasão soviética do Azerbaijão – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Invasão soviética do Azerbaijão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="Ընտրյալ հոդվածներ"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Бакинская операция – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бакинская операция" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1z%C4%B1l_Ordu%27nun_Azerbaycan%27%C4%B1_i%C5%9Fgali" title="Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kızıl Ordu'nun Azerbaycan'ı işgali" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BD%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8F_%D0%B2_%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Радянське вторгнення в Азербайджан – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Радянське вторгнення в Азербайджан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1_%D8%B1%DB%8C%DA%88_%D8%A2%D8%B1%D9%85%DB%8C_%D8%AD%D9%85%D9%84%DB%81" title="آذربائیجان پر ریڈ آرمی حملہ – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="آذربائیجان پر ریڈ آرمی حملہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%85%E8%BB%8D%E5%85%A5%E4%BE%B5%E9%98%BF%E5%A1%9E%E6%8B%9C%E7%96%86" title="紅軍入侵阿塞拜疆 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="紅軍入侵阿塞拜疆" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q4075910#sitelinks-wikipedia" title="‎Խմբագրել միջլեզուական յղումները" class="wbc-editpage">Խմբագրել յղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անուանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Տեսնել բովանդակութեան էջը [c]" accesskey="c"><span>Էջ</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Բովանդակութեան էջի քննարկում (էջը գոյութիւն չունի) [t]" accesskey="t"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Արեւմտահայերէն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Տեսնուած"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=history" title="Այս էջի նախորդ խմբագրումները [h]" accesskey="h"><span>Տեսնել պատմութիւնը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">պահել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=history"><span>Տեսնել պատմութիւնը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընհդանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Այս էջին յղուող բոլոր ուիքի էջերու ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ յղող էջեր</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4" rel="nofollow" title="Այս էջին կապուած էջերուն վերջին փոփոխութիւնները [k]" accesskey="k"><span>Առնչուող փոփոխութիւններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր յատուկ էջերու ցանկ [q]" accesskey="q"><span>Յատուկ էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&oldid=190109" title="Էջի այս տարբերակին մնայուն յղումը"><span>Մնայուն յղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>‎Էջի մասին տեղեկութիւն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&id=190109&wpFormIdentifier=titleform" title="Այս էջը մէջբերելու մասին տեղեկութիւն"><span>Մէջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhyw.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B1%25D5%25A6%25D6%2580%25D5%25BA%25D5%25A7%25D5%25B5%25D5%25B3%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25AB_%25D4%25BD%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25B0%25D6%2580%25D5%25A4%25D5%25A1%25D5%25B5%25D5%25B6%25D5%25A1%25D6%2581%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4"><span>Ստանալ կարճացած URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhyw.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25B1%25D5%25A6%25D6%2580%25D5%25BA%25D5%25A7%25D5%25B5%25D5%25B3%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25AB_%25D4%25BD%25D5%25B8%25D6%2580%25D5%25B0%25D6%2580%25D5%25A4%25D5%25A1%25D5%25B5%25D5%25B6%25D5%25A1%25D6%2581%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B4"><span>QR քոտը ներբեռնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտածել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4"><span>Գիրք ստեղծել</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպէս PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&printable=yes" title="Այս էջին տպագրելի տարբերակը [p]" accesskey="p"><span>Տպագրելի տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագիծերու մէջ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q4075910" title="Յղում տուեալներու աղբիւրի համապատասխան գրառման [g]" accesskey="g"><span>Ուիքիտուեալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">պահել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint"></div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hyw" dir="ltr"><table class="infobox" style="width: 315px; border-spacing: 2px; text-align: left; font-size: 95%;"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background: #eaecf0;">Ազրպէյճանի Խորհրդայնացում </th></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background: #eaecf0;">Ծուսիոյ քաղաքացիական պատերազմ </th></tr> <tr> <td colspan="2" align="center" style="bright"> <table border="0" width="300" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="text-align:center; background: #eaecf0;"><span class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P18" data-wikidata-claim-id="Q4075910$29A81789-39E7-4766-B888-DD156D8EF0D3"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83,_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg/250px-%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg" decoding="async" width="250" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg/375px-%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg/500px-%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="465" /></a></span></span></span> </td></tr> <tr> <td style="font-size:80%; text-align:center;">'<b></b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2"> <table width="100%" style="margin:0; cellpadding:0; padding:0; border:0; background:transparent;"> <tbody><tr> <td><b>Թուական</b></td> <td><span class="no-wikidata" data-wikidata-property-id="P585"><a href="/w/index.php?title=28_%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="28 Ապրիլ (էջը գոյութիւն չունի)">28 Ապրիլ</a>, 1920 – <a href="/wiki/1_%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD" title="1 Մայիս">1 Մայիս</a>, 1920</span> </td></tr> <tr> <td><b>Վայր</b></td> <td><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Պաքու">Պաքու</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն</a> </td></tr> <tr> <td><b>Արդիւնք</b></td> <td>Ընկերվարական կարգերու հաստատումը՝ Ազրպէյճանի մէջ </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background: #eaecf0;">Հակառակորդներ </th></tr> <tr> <td width="50%" style="border-right: 1px solid #aaaaaa;"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%BD%D4%B4%D5%8D%D5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԽԴՍՀ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԽԴՍՀ</a>,<br /> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Socialist_red_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Socialist_red_flag.svg/23px-Socialist_red_flag.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Socialist_red_flag.svg/35px-Socialist_red_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Socialist_red_flag.svg/46px-Socialist_red_flag.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> Ազրպէյճանի համայնավարներ </td> <td width="50%" style="padding-left: 0.25em;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6" title="Ազրպէյճան">Ազրպէյճան</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն</a> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center; background: #eaecf0;">Հրամանատարներ </th></tr> <tr> <td style="border-right: 1px solid #aaaaaa;"><a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D4%BD%D4%B4%D5%8D%D5%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="ՌԽԴՍՀ (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԽԴՍՀ</a>, Միքայէլ Լեւանտովսկի <br /> <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%A7%D5%AC_%D4%B5%D6%86%D6%80%D5%A5%D5%B4%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միքայէլ Եֆրեմով (էջը գոյութիւն չունի)">Միքայէլ Եֆրեմով</a> <br /> Ճինկիզ Իլտրիմ </td> <td style="padding-left: 0.25em;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6" title="Ազրպէյճան">Ազրպէյճան</a>, Սամէտ բեկ-Մահմետարով </td></tr> </tbody></table> <p><b>Պաքուի գործողութիւն</b>, նաեւ կոչուած է <b>Ապրիլեան Յեղափոխութիւն</b><sup id="cite_ref-str_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-str-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (<a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճաներէն (էջը գոյութիւն չունի)">ազրպ.</a>՝ <span lang="az">آ ﭘﺭﻳﻞ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ</span>), կամ <b>Ազրպէյճանի Գրաւում</b><sup id="cite_ref-Баберовски211_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Баберовски211-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, Պաքուի մէջ ապստամբած ազրպէյճանցի պոլշեւիկներուն հետ համագործակցելով, <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D6%84%D5%A1-%D4%BF%D5%A1%D5%BD%D5%BA%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A1%D6%82%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վոլքա-Կասպեան Ռազմական Նաւատորմ (էջը գոյութիւն չունի)">Վոլքա-Կասպեան ռազմական նաւատորմի</a> Ազրպէյճանի Ռամկավարական Հանրապետութեան կառավարութեան տապալման եւ երկրին մէջ խորհրդային իշխանութիւն հաստատելու նպատակով կատարուած հակայարձակում մըն է: </p><p>1919-1920 թուականներու ընթացքին Ազրպէյճան քաղաքական խոր եւ ընկերվարական-տնտեսական ճգնաժամ կ'ապրէր: Գաւառներուն մէջ քաղաքական եւ ընկերվարական տարբեր խմբաւորումներուն միջեւ տղեի զինուած հակամարտութիւններ տեղի կ'ունենային}: Միաժամանակ, 1918-ին խորհդային իշխանութեան տապալումէն ետք, Ազրպէյճանի ընկերվարական տարբեր կուսակցութիւնները եւ կազմակերպութիւնները աշխուժօրէն կը գործէին: Քաղաքական սեփական նպատակներուն հասնելու համար, Փետրուար 1920-ին անոնք կը միաւորուին ու կը հիմնեն <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%8D%D5%80_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80_%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի ԽՍՀ Համայնավար Կուսակցութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի համայնավար կուսակցութիւնը (պոլշեւիկներ)</a>՝ ԱԿԿ(բ)-ն: </p><p>11 Ապրիլ 1920-ին Կարմիր բանակի զօրամիաւորումները, հիւսիսային Կովկասի մէջ կը ջարդեն <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կամաւորական Բանակ (էջը գոյութիւն չունի)">Կամաւորական բանակը</a>, եւ Ազրպէյճանի սահմանը կը մօտենան: Ազրպէյճանի պոլշեւիկները այդ ընթացքին, 26 Ապրիլի լոյս 27-ի գիշերը, զինուած ապստամբութեան կը պատրաստուէին: Պաքուի ապստամբութեան զուգահեռ, խորհրդային զրահագնացնքներու խումբ մը Ազրպէյճանի սահմանը կ'անցնէր եւ շատ յաջող արշաւ կը մղէ: </p><p>Մայրաքաղաքի կարեւրագոյն մարմինները վերահսկողութեան տակ կը վերցուին, պոլշեւիկները Ազրպէյճանի կառավարութիւնը եւ խորհրդարանին իշխանութիւնը փոխանցելու վերջնագիր կը ներկայացնեն: Խորհրդարանը իր արտահերթ նիստի ընթացքին կ՛ընդունէ այդ վերջնագիրը եւ պոլշեւիկներու կողմէն ձեւաւորուած Ազրպէյճանի ժամանակաւոր ռազմայեղափոխական կոմիտէին իշխանութիւն կը փոխանցէ: Երկիրի տարածքը ներխուժած Կարմիր բանակի 11-րդ զորամիաւորները եւ նոր իշխանութիւնը, կարճ ժամանակի ընթացքին վերահսկողութեան տակ կ'առնեն Ազրպէյճանի այլ տարածքները: Այդ իրադարձութիւններէն ետք <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանական Ռամկավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանական Ռամկավարական Հանրապետութիւնը</a> կը տապալի, համայնավարական կուսակցութեան առաջնորդութեամբ խորհրդային իշխանութիւնը կը հաստատուի եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւնը</a> կը հռչակուի: </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ձախ_շարժումը_եւ_Ազրպէյճանը"><span id=".D5.81.D5.A1.D5.AD_.D5.B7.D5.A1.D6.80.D5.AA.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D5.A5.D6.82_.D4.B1.D5.A6.D6.80.D5.BA.D5.A7.D5.B5.D5.B3.D5.A1.D5.B6.D5.A8"></span>Ձախ շարժումը եւ Ազրպէյճանը</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=1" title=" Խմբագրել <Ձախ շարժումը եւ Ազրպէյճանը> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Ձախ շարժումը եւ Ազրպէյճանը"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ընկերվարականներու_գործունէութիւնը՝_խորհրդային_իշխանութեան_տապալումէն_ետք"><span id=".D4.B8.D5.B6.D5.AF.D5.A5.D6.80.D5.BE.D5.A1.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82_.D5.A3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A7.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6.D5.A8.D5.9D_.D5.AD.D5.B8.D6.80.D5.B0.D6.80.D5.A4.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.AB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.A5.D5.A1.D5.B6_.D5.BF.D5.A1.D5.BA.D5.A1.D5.AC.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A7.D5.B6_.D5.A5.D5.BF.D6.84"></span>Ընկերվարականներու գործունէութիւնը՝ խորհրդային իշխանութեան տապալումէն ետք</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=2" title=" Խմբագրել <Ընկերվարականներու գործունէութիւնը՝ խորհրդային իշխանութեան տապալումէն ետք> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Ընկերվարականներու գործունէութիւնը՝ խորհրդային իշխանութեան տապալումէն ետք"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Յուլիս 1918-ին <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Պաքու">Պաքուի</a> խորհրդային իշխանութիւնը կը տապալուի, իսկ քաղաքը <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանական Ռամկավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանական Ռամկավարական Հանրապետութեան</a> մայրաքաղաքը կը դառնայ: Սակայն, միւս կողմէն, պոլշեւիկներու ընդիմադիր ընկերվարական կուսակցութիւններ եւ կազմակերպութիւնները կը գործէին: Սկիզբը անոնք շատ ուժասպառ էին: Միայն Օգոստոս-սեպտեմբեր 1918-ին Պաքուի նուաճումի ժամանակ կը սպաննուի «Ատալյաթի» շուրջ 100 անդամ, 95-ը կը բանտարկուի, իսկ ողջ մնացածները եւ ձերբակալութենէն խուսափածները անօրինական դրութեան կ'անցնին<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Խորհրդային իշխանութեան տապալումէն ետք «Գումմէթ» կազմակերպութիւնը բոլորովին կը ջախջախուի, եւ միայն 1918-ի երկրորդ կեսէն ետք կը յաչողի վերականգնիլ<sup id="cite_ref-Токаржевский—1957——201_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Токаржевский—1957——201-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Ի տարբերութիւն <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B4%D5%A7%D5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գումմէթ (էջը գոյութիւն չունի)">«Գումմէթի»</a> <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%B7%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պոլշեւիկներ (էջը գոյութիւն չունի)">պոլշեւիկեան</a> բաժինին, անոր <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%B7%D5%A5%D6%82%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մենշեւիկներ (էջը գոյութիւն չունի)">մենշեւիկեան</a> ուղղութիւնը <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%B1%D5%B6%D5%BB%D5%AF%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%BC%D5%B9%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Անջկախութեան Հռչակագիր (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի անկախութեան հռչակման</a> կը մասնակցի եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Ազգային Խորհուրդ (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի ազգային խորհուրդի</a> սեփական խմբակցութիւնը կը կազմէ<sup id="cite_ref-ppo_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-ppo-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Իր աշխատանքը Դեկտեմբեր 1918-ին սկսած էր Ազրպէյճանի առաջին խորհրդարանին մէջ եւ մենշեւիկեան բաժինի ներկայացուցիչներ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%A7%D5%BF_%D4%B1%D5%B2%D5%A1_%D4%B1%D5%B2%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%A8_%D6%85%D5%B2%D5%AC%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սամէտ Աղա Աղամալը օղլու (էջը գոյութիւն չունի)">Սամէտ Աղա Աղամալը օղլուն</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%AB%D5%B0%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D5%A1%D6%80_%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A5%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալիհեյտար Կարաեւ (էջը գոյութիւն չունի)">Ալիհեյտար Կարաեւը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B0%D5%B4%D5%A7%D5%BF-%D5%A2%D5%A5%D5%AF_%D5%93%D5%A5%D5%BA%D5%AB%D5%B6%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ահմէտ-բեկ Փեպինով (էջը գոյութիւն չունի)">Ահմէտ-բեկ Փեպինովը</a>, Կ. Ճամալպեկովը, <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%BA%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D5%B4_%D4%B1%D5%BA%D5%AB%D5%AC%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իպրահիմ Ապիլով (էջը գոյութիւն չունի)">Իպրահիմ Ապիլովը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AF%D5%BA%D5%A5%D6%80-%D5%A1%D5%B2%D5%A1_%D5%87%D5%A5%D5%B5%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AC%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ակպեր-աղա Շեյխուլիսլամով (էջը գոյութիւն չունի)">Ակպեր-աղա Շեյխուլիսլամովը</a> Ընկերվարական խմբակցութեան անդամ կը դառնան<sup id="cite_ref-ppo_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-ppo-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Խորհրդարանի գործունէութեան մէջ զգալի ներդրում կը կատարեն պատգամաւորներ Սամէտ Աղա Աղամալը օղլուն եւ Ալիհեյտար Կարաեւը<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Մենշեւիկեան «Գումմէթի» որոշ ներկայացուցիչներ, 1920-ին պոլեւիկներուն կը միանան եւ երկրին մէջ խորհրդային իշխանութեան հաստատման աշխոյժ կողմնակիցներ կը դառնան<sup id="cite_ref-ppo_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-ppo-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg/250px-Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg" decoding="async" width="250" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg/375px-Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg/500px-Building_in_Baku_where_secret_meeting_of_bolsheviks_were_held_in_May_1919.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Պաքուի մէջ շէնք (Ազի Ասլանովի փողոց, 88ա), ուր Մայիս 1919-ին տեղի կ՛ունենայ <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84_%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="ԽՍՀՄ Համայնավարական Կուսակցութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ռուսաստանի համայնավարական կուսակցութեան</a> Կովկասեան երկրամասյին կոմիտէի գաղտնի ժողովը</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Պատմութիւն"><span id=".D5.8A.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6"></span>Պատմութիւն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=3" title=" Խմբագրել <Պատմութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Պատմութիւն"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/12_%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A1%D6%80" title="12 Փետրուար">12 Փետրուար</a> 1920-ին, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Պաքու">Պաքուի</a> մէջ, համայնավարական կազմակերպութիւններու առաջին համագումարի ընթացքին, Ազրպէյճանի համայնավարական (պոլշեւիկներու) կուսակցութիւնը կը հիմնադրուի։ <a href="/w/index.php?title=28_%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="28 Ապրիլ (էջը գոյութիւն չունի)">28 Ապրիլ</a> 1920-ին Ազրպէյճանի աշխատաւորները կարմիր բանակի 11-րդ խումբի օգնութեամբ կը տապալեն մուսավատական կառավարութիւնը եւ խորհրդային իշխանութիւնը կը հաստատեն։ </p><p>Մայիս 1921-ի խորհուրդներու առաջին համագումարը հանրապետութեան առաջին սահմանադրութիւնը կ՛ընդունէ։ </p><p>Ազրպէյճանի խորհրդայնացումէն ետք անոր կառավարութիւնը եւ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ռուսիա">Ռուսիոյ</a> Կարմիր բանակի 11-րդ հրամանատարութիւնը վերջնագիր կը դնեն <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6_(1918-1920)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայաստանի Հանրապետութիւն (1918-1920) (էջը գոյութիւն չունի)">Հայաստանի Հանրապետութեան</a>։ </p><p>Այս արարքէն ետք թուրք-թաթար-պոլշեւիկ զինուժը կը ներխուժէ Ղարաբաղ, Զանգեզուր եւ Նախիջեւան։ Կարմիր բանակի օգնութեամբ Ազրպէյճան կ՛ըսկսի տիրութիւնը ընել Լեռնային Ղարաբաղի վրայ։ <a href="/w/index.php?title=29_%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="29 Նոյեմբեր (էջը գոյութիւն չունի)">29 Նոյեմբերին</a> Հայաստան կը խորհրդայնանայ, իսկ <a href="/w/index.php?title=2_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="2 Դեկտեմբեր (էջը գոյութիւն չունի)">2 Դեկտեմբերին</a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5_%D5%85%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Հայ Յեղափոխական Դաշնակցութիւն">Դաշնակցութիւնը</a> պաշտօնապէս վար կը դնէ իր լիազօրութիւնները։ </p><p><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի</a> ժողովուրդի կոմիսար նախագահ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BE(%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նարիման Նարիմանով(արեւմտահայերէն) (էջը գոյութիւն չունի)">Նարիման Նարիմանով</a> շնորհաւորանք կը ղրկէ Հայաստան՝ յայտնելով, որ այլեւս որեւէ տարածքային խնդիր չունի, եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ղարաբաղ (էջը գոյութիւն չունի)">Ղարաբաղը</a>, <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Զանգեզուր">Զանգեզուրը</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւան (էջը գոյութիւն չունի)">Նախիջեւանը</a> որպէս <a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Խորհրդային Հայաստան">Խորհրդային Հայաստանի</a> անբաժան մաս կը ճանչնայ: </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg/250px-Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg" decoding="async" width="250" height="298" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg/375px-Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg/500px-Samad_bey_Mehmandarov_1.jpg 2x" data-file-width="594" data-file-height="708" /></a><figcaption>Սամէտ բեկ-Մահմետարով</figcaption></figure> <p>1921-ին <a href="/wiki/%D4%B9%D5%AB%D6%86%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Թիֆլիս">Թիֆլիսի</a> մէջ կայացած հանձնաժողովի նիստի ընթացքին Հայաստանի ներկայացուցիչ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D6%80_%D4%B2%D5%A5%D5%AF%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանտր Բեկզատեան (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանտր Բեկզատեան</a> <a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Խորհրդային Հայաստան">Խորհրդային Հայաստանին</a> կ'առաջարկէ տարածքային զիջումներ կատարել. Ըստ այս զիջումներուն Հայաստանին պիտի միացուէր հայկական հոծ զանգուածներով բնակեցուած շրջանները՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D6%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%84" title="Ախալքալաք">Ախալքալաքը</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B8%D5%BC%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լոռի (էջը գոյութիւն չունի)">Լոռին</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B2" title="Լեռնային Ղարաբաղ">Լեռնային Ղարաբաղը</a> եւ այլն։ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վրաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Վրաստան</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճան</a> դէմ կ՛ելլեն այս փոփոխութիւններուն։ </p><p>Անոնց կը պաշտպանէր հանձնաժողովի նախագահ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A7%D5%B5_%D4%B3%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սերգէյ Գիրով (էջը գոյութիւն չունի)">Սերգէյ Գիրովը</a>։ Վրաց-ազրպէյճան վիճելի հարցերուն մէջ համաձայնութիւն չի կայանար։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստանի</a> ներկայացուցիչի առաջարկով հարցը ՌԿԿ Կովկասյան պիւրօ կը փոխադրուի։ <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լեռնահայաստան (էջը գոյութիւն չունի)">Լեռնահայաստանի</a> կառավարութեան անկումէն ետք Զանգեզուրը մայր Հայաստանին կը վերամիաւորուի։ Այլ ընթացք ու վախճան կ՛ունենայ Լեռնային Ղարաբաղի ճակատագիրը։ Հայաստանի կառավարութիւնը <a href="/wiki/12_%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD" title="12 Յունիս">12 Յունիս</a> 1921-ին որոշում մը կ՛ընդունէ ըստ որուն Լեռնային Ղարաբաղը Հայկական ԽՍՀ-ի անբաժան մասը կը դառնայ։ </p><p><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A7%D5%B8%D6%80%D5%A3%D5%AB_%D5%95%D6%80%D5%B3%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%AB%D5%B1%D5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գէորգի Օրճոնիկիձէ (էջը գոյութիւն չունի)">Գէորգի Օրճոնիկիձէ</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%AF%D5%A7%D5%B5_%D4%B3%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սերկէյ Գիրով (էջը գոյութիւն չունի)">Սերկէյ Գիրով</a> Ազրպէյճանի Հեղկոմի նախագահ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%86%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նարիման Նարիմանով (էջը գոյութիւն չունի)">Նարիման Նարիմանովին</a> խորհուրդ կու տային, որ Լեռնային Ղարաբաղի հարցը ցեղախօսական սկզբունքներով լուծէ, այսինքն Ղարաբաղի հայկական գիւղերէն ոչ մէկը Ազրպէյճանին չմիացուի, եւ հակառակը, ոչ մէկ ազրպէյճանական գիւղ Հայաստանին չմիացուի։ Ազրպէյճանի ղեկավարութիւնը ճիշտ չէր համարեր ցեղային սկզբունքներով կատարուած սահմանաբաժանումը։ </p><p>Այնուհետեւ Լեռնային Ղարաբաղի հարցը Կովկասեան պիւրօ կը փոխադրուի՝ <a href="/wiki/%D4%B9%D5%AB%D6%86%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Թիֆլիս">Թիֆլիս</a>, եւ <a href="/wiki/4_%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="4 Յուլիս">4 Յուլիսի</a> նիստի ընթացքին որոշում կ՛ընդունուի Լեռնային Ղարաբաղը Հայաստանի կազմին մէջ մտցնել։ Անոր դէմ բողոք կը ներկայացնէ Նարիմանովը, որմէ ետք հարցի լուծումը ՌԿ(բ) կ Կենտկոմ (<a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Մոսկուա">Մոսկուա</a>) պիտի փոխադրուէր։ Սակայն յաջորդ օրը՝ <a href="/wiki/5_%D5%85%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="5 Յուլիս">5 Յուլիսին</a>, այդ որոշումը կը վերանայուի՝ Լեռնային Ղարաբաղը Ազրպէյճանի սահմաններու տարածքին կը մնայ։ Այս մէկը կապ ունէր Ազրպէյճանի հետ անոր ունեցած տնտեսական կապերով։ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B2" title="Լեռնային Ղարաբաղ">Լեռնային Ղարաբաղը</a> ինքնավար մարզ պիտի դառնար՝ <a href="/wiki/%D5%87%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%AB" title="Շուշի">Շուշի</a> կեդրոնով։ Որոշման այսպիսի շրջադարձային փոփոխութեան <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D6%86_%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իոսիֆ Սթալին (էջը գոյութիւն չունի)">Իոսիֆ Սթալին</a> կը միջամտէ։ </p><p>Հայաստանի կառավարութիւնը Նախիջեւանի գաւառէն երկու անգամ կը հրաժարուի՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանդրապոլի Պայմանագիր (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանդրապոլի</a> (1920) եւ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AB_%D5%8A%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D6%80" title="Կարսի Պայմանագիր">Կարսի պայմանագիրէն</a> (1921)։ 1925-ին, հայերու բարձր քանակը նկատի առնելով, այնտեղ նոյնպէս ինքնավարութիւն կը հիմնուի՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւան (էջը գոյութիւն չունի)">Նախիջեւանի ԻԽՍՀ</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%BB%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84,_%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%B4%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նախիջեւան (քաղաք, արեւմտահայերէն) (էջը գոյութիւն չունի)">Նախիջեւանի</a> կեդրոնը։ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B2%D5%AB_%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Լեռնային Ղարաբաղի Ինքնավար Մարզ">ԼՂԻՄ</a>-ը 1923-ին հիմնադրուած է իբրեւ կեդրոն ունենալով Շուշին, ապա՝ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A5%D6%83%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BF" title="Ստեփանակերտ">Ստեփանակերտը</a>։ </p><p><a href="/wiki/12_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="12 Մարտ">12 Մարտ</a> 1922-ին Ազրպէյճանի, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Հայաստանի</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վրաստանի Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Վրաստանի</a> միջեւ միութիւն կազմելու պայմանագիր կը կնքուի։ Միութիւնը 13 Դեկտեմբեր 1922-ին <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%81_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անդրկովկասեան Խորհրդային Ընկերվարական Դաշնակից Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Անդրկովկասեան Դաշնակիցներու</a> կը վերածուի, որ 30 դեկտեմբերին <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a> կազմին մէջ կը մտնէ։ </p><p>Դաշնակիցներու վերացումէն ետք, <a href="/wiki/5_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="5 Դեկտեմբեր">5 Դեկտեմբեր</a> 1936-ին, Ազրպէյճան միութենական հանրապետութիւն կը դառնայ։ <a href="/wiki/14_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="14 Մարտ">14 Մարտ</a> 1937-ին հանրապետութեան նոր սահմանադրութիւնը կ՛ընդունուի։ </p><p>Ընկերվարական շինարարութեան տարիներուն Ազրպէյճան առաջնակարգ արդիւնաբերութեան երկիր կը դառնայ։ Շարք կը մտնեն նոր եւ հարուստ նաւթահանքեր։ Նաւթարդիւնաբերութիւնը կը մեքենայուի եւ կ՛ելեկտրականացուի։ 1931-ին Ազրպէյճանի նաւթարդիւնաբերութիւնը Լենինին շքանշանով մը կը պարգեւատրէ (այդ ժամանակ ան ԽՍՀՄ-ի ամբողջ նաւթի 60% կու տար)։ <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%AB%D6%82%D5%B2%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գիւղատնտեսութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Գիւղատնտեսութիւնը</a> կը զարգանայ։ </p><p><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայրենական Մեծ Պատերազմ (էջը գոյութիւն չունի)">Հայրենական մեծ պատերազմի</a> ընթացքին Ազրպէյճանէն հազարաւոր ֆաշիստ քաղաքացիներ Գերմանիոյ դէմ մարտի կ՛ելլեն։ Անոնցմէ 114 հոգի <a href="/w/index.php?title=%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Խորհրդային Միութեան Հերոս (էջը գոյութիւն չունի)">Խորհրդային Միութեան հերոսի</a> կոչման կ'արժանանան, որոնցմէ աւելի քան 40-ը ազրպէյճանցիներ են։ Աշխատաւորներու միջոցներով ջրային աղիւսակներ եւ սաւառնագիտութիւն խումբեր կը ստեղծուին։ </p><p>Մարդիկ մեծ եռանդով ռազմաճակատը պահելու համար կ'աշխատէին՝ ռազմամթերք եւ սնունդ ապահովելու համար։ Յետպատերազմեան տարիներուն Ազրպէյճանի տնտեսութեան ու մշակոյթի նոր վերելքը կը սկսի։ Մինգեչաուրի իշխանութիւնը (1954) շարք կը մտնէ, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սումկայիթ (էջը գոյութիւն չունի)">Սումկայիթ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D5%B9%D5%A1%D5%B8%D6%82%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մինգեչաուր (էջը գոյութիւն չունի)">Մինգեչաուր</a> եւ <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D5%B7%D6%84%D5%A5%D5%BD%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տաշքեսան (էջը գոյութիւն չունի)">Տաշքեսան</a> արդիւնաբերական կեդրոնները կը ստեղծուին։ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82" title="Պաքու">Պաքու</a>-<a href="/wiki/%D4%B9%D5%AB%D6%86%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Թիֆլիս">Թիֆլիս</a>-<a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%A5%D6%82%D5%A1%D5%B6" title="Երեւան">Երեւան</a> նաւթամուղը կը կառուցուի։ </p><p>Տնտեսութեան ու մշակոյթի յաջողութիւններուն համար՝ Ա. երկու անգամ (15 Մարտ 1935, 19 Մայիսի 1964) <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%87%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%B7%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լենինի Շքանշան (էջը գոյութիւն չունի)">Լենինի</a> շքանշանով կը պարգեւատրուի, իսկ Ազրպէյճանական Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութեան եւ Ազրպէյճանի համայնավարական կուսակցութեան յիսնամեակի առիթով՝ Հոկտեմբերեան յեղափոխութեան շքանշանով։ </p><p>Ազրպէյճանական ԽՍՀ-ն <a href="/w/index.php?title=28_%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="28 Ապրիլ (էջը գոյութիւն չունի)">28 Ապրիլ</a> 1920-ին կը կազմաւորուի: <a href="/wiki/12_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF" title="12 Մարտ">12 Մարտ</a> 1922-էն մինչեւ <a href="/wiki/5_%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="5 Դեկտեմբեր">5 Դեկտեմբեր</a> 1936 <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%81_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անդրկովկասի Խորհրդային Ընկերվարական Դաշնակից Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Անդրկովկասի Խորհրդային Ընկերվարական Դաշնակից Հանրապետութեան</a> (ԱԽՖՍՀ) մէջ կը մտնէ, իսկ 5 Դեկտեմբեր 1936-ին անմիջապէս ԽՍՀՄ կազմին կ'անդամակցի։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Իրադարձութիւններու_գնահատում_եւ_բնոյթ"><span id=".D4.BB.D6.80.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D6.80.D5.B1.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B8.D6.82_.D5.A3.D5.B6.D5.A1.D5.B0.D5.A1.D5.BF.D5.B8.D6.82.D5.B4_.D5.A5.D6.82_.D5.A2.D5.B6.D5.B8.D5.B5.D5.A9"></span>Իրադարձութիւններու գնահատում եւ բնոյթ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=4" title=" Խմբագրել <Իրադարձութիւններու գնահատում եւ բնոյթ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Իրադարձութիւններու գնահատում եւ բնոյթ"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>1920-ական թուականներուն Ազրպէյճանի մէջ լոյս տեսնող գրականութիւնը նկարագրուող իրադարձութիւնները որպէս «Ապրիլեան յեղափոխութիւն» կ'անուանէր<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Ազրպէյճանի մէջ այդ անուանումը 28 Ապրիլ 1920—ին կը նշուէր: Մայիս 1935-ին ԱԿԿ(բ) Կեդկոմի համաժողովի բանաձեւը կ՛ընդունուի, որ հետեւեալն է՝ «Ազրպէյճանի մէջ Ապրիլեան յեղափոխութեան 15-ամեակին պատրաստուելու համար»<sup id="cite_ref-str_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-str-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D4%B2%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D5%B3%D5%B6%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8%D5%9D_%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%84%D5%A7%D5%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սթալինեան Բռնաճնշումները՝ Ազրպէյճանի Մէջ (էջը գոյութիւն չունի)">1937-1938 թուականներուն բռնաճնշումներէն</a> ետք «Ապրիլեան յեղափոխութիւն» հասկացութիւնը կ'անհետանայ կուսակցական եւ խորհրդային փաստաթուղթերու մէջէն, ինչպէս նաեւ պարբերաբար տպագիր հրատարակութիւններէն ալ կ'անհետանայ<sup id="cite_ref-str_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-str-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Ամերիկացի պատմաբան <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A6_%D4%B3%D5%A1%D5%A6%D5%A5%D5%B4%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆիրուզ Գազեմզատէ (էջը գոյութիւն չունի)">Ֆիրուզ Գազեմզատէի</a> կարծիքով <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%AB%D6%80_%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB_11-%D6%80%D5%A4_%D4%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կարմիր Բանակի 11-րդ Խումբ (էջը գոյութիւն չունի)">Կարմիր Բանակի 11-րդ Խումբը</a> մտած է <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%8C%D5%A1%D5%B4%D5%AF%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Ռամկավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճան</a> մինչեւ այն պահը, երբ իրեն պաշտօնապէս օգնութեան կը դիմեն, իսկ Պաքուի պոլշեւիկներու գործողութիւնները կազմակերուած է Կարմիր բանակի 11-րդ խումբին հետ, եւ այս մէկը կը վկայէ այն մասին, որ «Մուսավատի» կառավարութեան տապալումը տեղի ունեցած է «վերակենդանացուած Ռուսաստանի ուժի շնորհիւ»<sup id="cite_ref-Kazem_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kazem-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Իսկ Ատրհեղկոշի Մոսկուա ուղարկուող հեռագիրներու նպատակն էր: Ան կը կարծէր, որ «Մուսավաթի» <i>«ազգայնական ձգողութիւնը այնքան ուժեղ եղած է, որ ոչ մէկ ուժ Ազրպէյճանի մէջ անոր չէր կրնար ընդդիմանալ: Միայն արտաքին ուժը կրնար սրբել կուսակցութեան տեղը»</i><sup id="cite_ref-Znacheniye_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Znacheniye-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Չարլզ Ուորրէն Հոսթլերը<sup id="cite_ref-Znacheniye_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-Znacheniye-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, Մայքլ Սմիթը<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B8%D6%80%D5%AF_%D5%8A%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եորկ Պապերովսկի (էջը գոյութիւն չունի)">Եորկ Պապերովսկին</a><sup id="cite_ref-Баберовски211_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Баберовски211-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Կարմիր բանակի 11-րդ գործողութիւնները «տիրացում» կ'անուանեն: Ս.Ա. Ուիմպուշը կը գրէր, որ ազրպէյճանական պետութիւնը ուժով նուաճած էր Կարմիր բանակի կողմէն<sup id="cite_ref-Crit2_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Crit2-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ըստ ռուս հեղինակ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D5%87%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ալեքսանդր Շիրոկորատ (էջը գոյութիւն չունի)">Ալեքսանդր Շիրոկորատի</a>, <i>«խորհրդային զօրքերու Ազրպէյճան ներխուժումը պոլշեւիկեան ճշկրիտ յատակագիծի վրայ իրականացուած է՝ բանւորականութեան իրական կամ «էական» ապստամբութիւն կը նախաձեռնէ եւ նոյն ժամանակ օգնութեան խնդրանքով կը դիմէ Կարմիր բանակին: Այդ ծրագրով կը գործեն աւելի քան 50 տարի՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%85%D5%A5%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6_(1956)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հունգարական Յեղափոխութիւն (1956) (էջը գոյութիւն չունի)">1956-ի ներխուժումը Հունգարիա</a>, 1968-ին՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D4%B3%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փրահայի Գարուն (էջը գոյութիւն չունի)">Չեխոսլովակիա</a> եւ այլն:»</i><sup id="cite_ref-Широкорад_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Широкорад-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Խորհրդային Ռուսիոյ «ռազմական միջամտութեան» տեսակէտը, խորհրդային հեղինակները կը պնդէին, որ խորհրդային իշխանութիւնը Անդրկովկասի երեք հանրապետութիւններուն մէջ տեղական տարրերը կը հաստատէին, իսկ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B8%D5%B4%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%81_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռուսաստանի Խորհրդային Ըմկերվարական Դաշնակից Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">ՌԽՖՍՀ</a> զինուած կազմաւորումներու խնդիրի մէջ կը մտնէր <i>«եղբայրական ռուս ժողովուրդի միջազգային օգնութեան տրամադրումը՝ ընկերվարական եւ ազգային ազատումը, ինչպէս նաեւ Անդրկովկասի աշխատաւորներու անկախութեան պայքարը Անթանթայի կայսերականներու եւ Թուրքիոյ միջամտութենէն վտանգազերծելու ցանկութիւնը»</i><sup id="cite_ref-Crit_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Crit-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: Խորհրդային ազրպէյճանի պատմաբան Ճամիլ Ղուլիեւը կը կարծէր, որ <i>«խորհրդային իշխանութիւնը ազրպէյճանական ժողովուրդի դուրսի «արտաքին ուժերու» կողմէն չէր փաթթուած, ինչպէս քաղքենի պատմաբանները կը պնդէին, այլ յաղթած է ազրպէյճանական ժողովուրդի ընկերվարական հասունցած ուժերու յեղափոխական պայքարի շնորհիւ»</i><sup id="cite_ref-Znacheniye_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-Znacheniye-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Գերմանացի պատմաբան <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B8%D6%80%D5%A3_%D5%8A%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եորգ Պապերովսկի (էջը գոյութիւն չունի)">Եորգ Պապերովսկի</a> կը կարծէր, որ գիւղական շրջաններուն մէջ տեղի ունեցած հակամարտութիւնները, որոնք խորհրդային պատմաբաններու կողմէն որպէս հողատէրերու եւ գիւղացիներու միջեւ հակամարտութիւններ կը դիտարկուէին, որպէս գիւղացիական յեղափոխական շարժման արտայայտում:<sup id="cite_ref-Баберовски_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Баберовски-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Լեհ պատմաբան <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A7%D5%B8%D6%82%D5%B7_%D5%8D%D5%BE%D5%A5%D5%B6%D5%A9%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դատէուշ Սվենթոխովսկի (էջը գոյութիւն չունի)">Դատէուշ Սվենթոխովսկիի</a> կարծիքով, մուսաթավական կառավարութիւնը կը տապալուի ոչ թէ ժողովուրդի լայն զագնուածներու կողմէ աջակցութեան բացակայութեան պատճառով, այլ այն պատճառով, որ «լայն զանգուածները կը շարունակէին ումմայի գիտակցութեան մակարդակի վրայ մնալ»՝ անտարբերութիւն ցուցաբերելով տեղական կամ օտարերկրեայ իշխանութեան հանդէպ: Ամերիկացի հետազօտող Մայքլ Սմիթը, ազրպէյճանի ազգային գիտակցութիւնը վերլուծելէ ետք, կը մատնանշէ, որ ժողովուրդի կրօնական զգացմունքը չեն աճած եւ իսկական ազգայնականութիւն չէ դարձած, աւելցնելով, որ. «ԱԴՀ-ն ժողովրդի շիայական գիտակցութեան մէջ ժամանակներու աւարտի երկրային եւ պատմութեան աւարտի մարմնաւորում չէ դարձած, որովհետեւ այդ գիտակցութեան վրայ կը ճնշէին տնտեսական քայքայումը, զանգուածային գործազրկութիւնը, սնունդի պակասը եւ համաճարակները»<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p><p>Սվենթոխովսկին նաեւ կարծիք կը յայտնէ, որ, «ազրպէյճանի ազգային պետութեան գաղափարը խոր արմատներ չ՛արձակեր բնակչութեան տարբեր շերտերուն մէջ, այդ շերտերը կամ «ազգայնականութիւն» եզրը չեն հասկցած, կամ ալ իրենց համար հայհոյանքի կամ նախատական խօսքերու համահունչ եղած է: Այդ իրավիճակէն հմտօրէն օգտուած են համայնավարները` Ազրպէյճանի Ռամկավարական Հանրապետութեան դէմ քարոզչութիւն վարելով: Այսպիսով կարելի է բացատրել, թէ ինչու հանրապետութեան տապալումը այդպէս դիւրին անցաւ»: </p><p>26 Ապրիլ 1991-ին Պաքուի կուսակցական բարձրագոյն դպրոցին մէջ գիտատեսաբանական համաժողով մը կը կայանայ, որուն խորագիրն էր՝ «Ազրպէյճանի մէջ խորհրդային իշխանութեան հաստատում. ազգային պետականութեան եւ ընկերվարական առաջընթացի տրամաբանութիւն», եւ որուն առաքելութիւնն կ՛ըլլայ սկիզբ դնել 28 Ապրիլի օրուայ գիտական նոր տեսլականին: Փիլիսոփայ, ակադեմիոյ անդամ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%86%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BF_%D5%8F%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աֆրանտ Տաշտամիրով (էջը գոյութիւն չունի)">Աֆրանտ Տաշտամիրովի</a> կարծիքով. 28 Ապրիլն ու 28 Մայիսը, այն ժամանակուան քաղաքական ուժերու դիմակայութիւնը, ժողովուրդի պատմական յիշողութեան մէջ իրարու հակառակ քաղաքական համակարգեր եւ արժէքներ կը համարուին: Սակայն ըստ ազրպէյճանի ընթացիկ սերունդին՝ այդ ամսաթիւերը այլ բաներ կը խորհրդանշեն՝ փուլեր, իրարմէ շատ տարբեր, բայց ազրպէյճանի ազգային պետականութեան վերածնունդի, զարգացման եւ ամրապնդման միասնական պատմական գործընթացի, ազրպէյճանական ազգի համախմբում եւ զարգացում:: </p><p>Պատմաբան Ճ. Ղուլիեւ 18 Մայիս 1918-ի եւ 28 Ապրիլ 1920-ի իրադարձութիւնները որպէս միասնական գործընթացի մաս կը համարէ, ընդունելով այն միտքը, որ Ազրպէյճանի ռամկավարական Հանրապետութիւնը Ազրպէյճանական Խորհրդային Ընկերվարական Հանրապետութեան ստեղծման նախադրեալները պատրաստած էր: Ուրիշ պատմաբան մը, ակադեմիոյ անդամ, Ալի Սումպատզատէն կ՛ընդգծէ, որ գերիշխանութեան եւ պետականութեան գաղափարները ԱԴՀ ժամանակաշրջանին սկսած էին իրականացուիլ եւ ամրապնդուիլ, իսկ իրենց զարգացումը խորհրդային ժամանակաշրջանին սկսած էր ծաղկիլ, այդ իսկ պատճառով 28 Մայիսն ու 28 Ապրիլը ազրպէյճանական ժողովուրդի պատմութեան մէջ արժանապատիւ տեղեր պէտք է գրաւեն: </p><p>18 Հոկտեմբեր 1991-ին կ՛ընդունուի Ազրպէյճանի Հանրապետութեան պետական անկախութեան վերականգնումը, եւ Ապրիլ 1920-ին սահմանադրական որուշումին մէջ իրադարձութիւնները որպէս «գրաւում» կը բնութագրուին. <i>«27-28 Ապրիլ 1920-ին ՌԽՍՖՀ-ին կոպտօրէն ոտնահարելով միջազգային իրաւական կանոնները, առանց պատերազմ յայտարարելու զինուած ուժերու զօրամիաւորումները Ազրբէյճան կը մտցնէ, եւ իշխանական Ազրպէյճանական Հանրապետութեան տարածքը կը գրաւէ, բռնութեամբ կը տապալէ օրէնքով ընտրուած իշխանութեան մարմինները եւ վերջ կը դնէ ազրպէյճանական անկախութեան՝ որ ձեռք բերուած էր ահռելի զոհերու գնով»</i><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տես_նաեւ"><span id=".D5.8F.D5.A5.D5.BD_.D5.B6.D5.A1.D5.A5.D6.82"></span>Տես նաեւ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=5" title=" Խմբագրել <Տես նաեւ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Տես նաեւ"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն (էջը գոյութիւն չունի)">Ազրպէյճանի Ժողովրդավարական Հանրապետութիւն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D6%80%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վրաստանի Խորհրդայնացում (էջը գոյութիւն չունի)">Վրաստանի Խորհրդայնացում</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հայաստանի Խորհրդայնացում (էջը գոյութիւն չունի)">Հայաստանի Խորհրդայնացում</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականութիւն"><span id=".D4.B3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6"></span>Գրականութիւն</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=6" title=" Խմբագրել <Գրականութիւն> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Գրականութիւն"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span id="CITEREFShirokorad2006" class="citation book">Shirokorad Aleksandr B. (2006)։ <a rel="nofollow" class="external text" href="http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab3/21.html"><i>Великая речная война, 1918–1920 годы</i></a>։ էջ 416։ <a href="/w/index.php?title=International_Standard_Book_Number&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Standard Book Number (էջը գոյութիւն չունի)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/5-9533-1465-5" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/5-9533-1465-5">5-9533-1465-5</a></span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&rft.au=Shirokorad%2C+Aleksandr+B.&rft.aufirst=Aleksandr+B.&rft.aulast=Shirokorad&rft.btitle=%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0%2C+1918%E2%80%931920+%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D1%8B&rft.date=2006&rft.genre=book&rft.isbn=5-9533-1465-5&rft.pages=416&rft_id=http%3A%2F%2Fmilitera.lib.ru%2Fh%2Fshirokorad_ab3%2F21.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span id="CITEREFKazemzadeh1950" class="citation book">Kazemzadeh Firuz (1950)։ <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.co.uk/Struggle-Transcaucasia-1917-1921-Firuz-Kazemzadeh/dp/0956000401"><i>The Struggle for Transcaucasia (1917-1921)</i></a>։ Anglo-Caspian Press Ltd։ էջ 360։ <a href="/w/index.php?title=International_Standard_Book_Number&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Standard Book Number (էջը գոյութիւն չունի)">ISBN</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/978-0-9560004-0-8" title="Սպասարկող:Գրքայինաղբյուրները/978-0-9560004-0-8">978-0-9560004-0-8</a></span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fhyw.wikipedia.org%3A%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB+%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&rft.au=Kazemzadeh%2C+Firuz&rft.aufirst=Firuz&rft.aulast=Kazemzadeh&rft.btitle=The+Struggle+for+Transcaucasia+%281917-1921%29&rft.date=1950&rft.genre=book&rft.isbn=978-0-9560004-0-8&rft.pages=360&rft.pub=Anglo-Caspian+Press+Ltd&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.amazon.co.uk%2FStruggle-Transcaucasia-1917-1921-Firuz-Kazemzadeh%2Fdp%2F0956000401&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանօթագրութիւններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D6.85.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.AB.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանօթագրութիւններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&veaction=edit&section=7" title=" Խմբագրել <Ծանօթագրութիւններ> բաժինը" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Ծանօթագրութիւններ"><span>Խմբագրել աղբիւրը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-str-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-str_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-str_1-1">1,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-str_1-2">1,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%AC_%D5%82%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D6%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջամիլ Ղուլիև (էջը գոյութիւն չունի)">Quliyev C.</a>, Tarix: düşüncələr, mülahizələr, qeydlər... (1953-2003), Bakı։</span></span> </li> <li id="cite_note-Баберовски211-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Баберовски211_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Баберовски211_2-1">2,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B8%D6%80%D5%AF_%D5%8A%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եորկ Պապերովսկի (էջը գոյութիւն չունի)">Եորկ Պապերովսկի</a>, Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе, М., <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9785824314359" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-8243-1435-9</a>։</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Ибрагимов З. И., Исламов Т. М.</i> Интернационалисты в борьбе за власть Советов в Закавказье // Интернационалисты трудящиеся зарубежных стран-участники борьбы за власть советов. — М.: <a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Наука (издательство) (էջը գոյութիւն չունի)">«Наука»</a>, 1971. — Т. 2, часть 2. — С. 211—212.</span></span> </li> <li id="cite_note-Токаржевский—1957——201-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Токаржевский—1957——201_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFТокаржевский1957">Токаржевский, 1957</a>, էջ 201</span> </li> <li id="cite_note-ppo-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ppo_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ppo_5-1">5,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ppo_5-2">5,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Багирова И. С.</i> Политические партии и организации Азербайджана в начале XX века. — Баку: Элм, 1997. — С. 311—312.</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i><a href="/w/index.php?title=%D0%99%D0%BE%D1%80%D0%B3_%D0%91%D0%B0%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Йорг Баберовски (էջը գոյութիւն չունի)">Баберовски Й.</a></i> Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе. — М.: Российская политическая энциклопедия (РОССПЭН), Фонд «Президентский центр Б.Н. Ельцина», 2010. — С. 229. — <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9785824314359" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-8243-1435-9</a></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Husejnof T., Aprel İnkı̡labı̡ (Azərbajcanda Зyra hɵqumətinin altı̡ illijinə), Baqı̡։</span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Azərbajcanda Aprel inkilabı̡ (1920-ci il Aprelinin 28-i)։</span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">ﺡ. ﺏ. ﻋﻠﻰ ﺍﻛﺒﺮﻟﻰ, آ ﭘﺭﻳﻞ ﺍﻧﻘﻼﺑﯽ :ﻗﻴﺭﻣﻴﺯﻰ ﻋﺴﻜﺭ ﻧﻪ ﺑﻴﻠﻤﻪﻟﻰ ﺩﺭ, ﺑاﮐﻮ։</span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Гусейнов Т., Апрельская революция. К шестой годовщине установления Советской власти в Азербайджане, Баку։</span></span> </li> <li id="cite_note-Kazem-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kazem_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Каземзаде Ф., Борьба за Закавказье (1917-1921), Стокгольм։</span></span> </li> <li id="cite_note-Znacheniye-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Znacheniye_12-0">12,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Znacheniye_12-1">12,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Znacheniye_12-2">12,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation">{{{заглавие}}}.</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Michael G. Smith</i> Anatomy of a Rumour: Murder Scandal, the Musavat Party and Narratives of the Russian Revolution in Baku, 1917-20 // Joumal of Contemporary History. Vol.36, No.2. (Apr., 2001). — С. 238.</span></span> </li> <li id="cite_note-Crit2-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Crit2_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Критика фальсификаций национальных отношений в СССР. — М.: Политиздат, 1984. — С. 285.</span></span> </li> <li id="cite_note-Широкорад-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Широкорад_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><i>Широкорад А. Б.</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://militera.lib.ru/h/shirokorad_ab3/21.html">Великая речная война. 1918–1920 годы</a>. — М.: Вече, 2006.</span></span> </li> <li id="cite_note-Crit-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Crit_16-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="hyw" dir="ltr">Մէջբերման սխալ՝ Invalid <code><ref></code> tag; no text was provided for refs named <code>Crit</code></span></li> <li id="cite_note-Баберовски-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Баберовски_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%B8%D6%80%D5%A3_%D4%B2%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յորգ Բաբերովսկի (էջը գոյութիւն չունի)">Յորգ Բաբերովսկի</a>, Враг есть везде. Сталинизм на Кавказе, М. էջ 175—176, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9785824314359" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-8243-1435-9</a>։</span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation">Смит М., <i>Память об утратах и азербайджанское общество</i>, [{{{յղում}}} Азербайджан и Россия: общества и государства] (խմբ. Отв. ред. и сост. Д. Е. Фурман), М. էջ 98, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/5943810250" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-94381-025-0</a>։</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://base.spinform.ru/show_doc.fwx?rgn=2889">Конституционный акт Азербайджанской Республики от 18 октября 1991 года №222-XII О восстановлении государственной независимости Азербайджанской Республики</a></span> </li> </ol></div></div> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս յօդուածի նախնական տարբերակը կամ անկէ մաս մը վերցուած է Հայկական Սովետական Հանրագիտարանէն, որուն նիւթերը հրատարակուած են` Քրիէյթիվ Քամմընզ Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թոյլատրագրի ներքոյ։</i>  <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Վերցուած է «<a dir="ltr" href="https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում&oldid=190109">https://hyw.wikipedia.org/w/index.php?title=Ազրպէյճանի_Խորհրդայնացում&oldid=190109</a>» էջէն</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Ստորոգութիւն</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:%D5%83%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Ստորոգութիւն:Ճակատամարտեր այբբենական կարգով">Ճակատամարտեր այբբենական կարգով</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքուն ստորոգութիւններ: <ul><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:Pages_with_reference_errors" title="Ստորոգութիւն:Pages with reference errors">Pages with reference errors</a></li><li><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Ստորոգութիւն:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ խմբագրուած է 31 Մարտ 2021 թուականի ժամը 18:26ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Գրութիւնը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a> թույլատրագրի մէջ, առանձին դեպքերով հնարաւոր է յաւելեալ պայմաններ ունենալ։ Մանրամասնութիւններու համար այցելեցէք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Սեփական տուեալներու պահպանման քաղաքականութիւն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%B6">Ուիքիփետիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%83%D5%A5%D5%BF%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%B6%D5%A4%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%A2%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%B4">Պատասխանատուութենէ Հրաժարում</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրաւորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hyw.wikipedia.org">Վիճակագրութիւն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Քուքիներու հաստատում</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hyw.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Բջիջային տեսք</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-v4d2v","wgBackendResponseTime":199,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.230","walltime":"0.299","ppvisitednodes":{"value":2405,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":22414,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6671,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13976,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 221.705 1 -total"," 50.16% 111.218 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Ճակատամարտ"," 38.92% 86.293 4 Կաղապար:Wikidata"," 24.42% 54.143 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 10.78% 23.892 2 Կաղապար:Cite_book"," 8.80% 19.505 1 Կաղապար:PAGENAMEBASE"," 7.70% 17.075 7 Կաղապար:Книга"," 5.64% 12.508 9 Կաղապար:Գիրք"," 4.05% 8.968 1 Կաղապար:Sfn"," 1.63% 3.624 1 Կաղապար:ՀՍՀ"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.073","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2883202,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype commonsMedia of P18 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype commonsMedia of P18 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P585 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P585 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7d89b5d4c4-pbldl","timestamp":"20241120180513","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0531\u0566\u0580\u057a\u0567\u0575\u0573\u0561\u0576\u056b \u053d\u0578\u0580\u0570\u0580\u0564\u0561\u0575\u0576\u0561\u0581\u0578\u0582\u0574","url":"https:\/\/hyw.wikipedia.org\/wiki\/%D4%B1%D5%A6%D6%80%D5%BA%D5%A7%D5%B5%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q4075910","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q4075910","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2018-08-25T12:46:01Z","dateModified":"2021-03-31T18:26:53Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/a1\/%D0%9A%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B8%D1%8F_%D0%B2_%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%83%2C_%D0%BC%D0%B0%D0%B9_1920_%D0%B3..jpg"}</script> </body> </html>