CINXE.COM

Léon XIII — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Léon XIII — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"c1352226-3763-4c09-a177-5cc61dafc29e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Léon_XIII","wgTitle":"Léon XIII","wgCurRevisionId":222761575,"wgRevisionId":222761575,"wgArticleId":5079,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article manquant de références depuis septembre 2024","Article manquant de références/Liste complète","Article contenant un appel à traduction en anglais","Article contenant un appel à traduction en allemand","Article utilisant une Infobox","Identifiant Catholic Hierarchy identique sur Wikidata","Article contenant un appel à traduction en italien","Article avec une section vide ou incomplète","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P4457", "Page utilisant P1953","Page utilisant P434","Page utilisant P5504","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la musique","Page utilisant P1047","Page utilisant P7619","Page utilisant P6302","Page pointant vers des bases relatives à la religion","Page utilisant P1711","Page utilisant P1816","Page utilisant P245","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P701","Page pointant vers des bases relatives à la vie publique","Page utilisant P2372","Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines","Page utilisant P2732","Page pointant vers des bases relatives à la recherche","Page utilisant P345","Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel","Page utilisant P651","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P7902","Page utilisant P1986","Page utilisant P6404","Page utilisant P860","Page utilisant P4223","Page utilisant P6706","Page utilisant P4613", "Page utilisant P1296","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P6058","Page utilisant P8349","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page utilisant P7666","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Catholicisme/Articles liés","Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Portail:Vatican/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Italie/Articles liés","Portail:Théologie/Articles liés","Article de qualité en finnois","Wikipédia:Article biographique","Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances","Portail:Biographie/Articles liés/Politique","Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts","Léon XIII","Pape italien","Pape du XIXe siècle","Pape du XXe siècle","Théologien catholique du XIXe siècle","Évêque de Pérouse","Évêque catholique du XIXe siècle", "Cardinal italien du XIXe siècle","Cardinal créé par Pie IX","Personnalité de la curie romaine","Camerlingue de la Sainte Église romaine","Nonce apostolique en Belgique","Ralliement (catholicisme en France)","Antimaçonnisme catholique","Anticommuniste italien","Naissance en mars 1810","Question romaine","Personnalité liée à la crise moderniste","Décès en juillet 1903","Décès à Rome","Décès à 93 ans","Naissance à Carpineto Romano"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Léon_XIII","wgRelevantArticleId":5079,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{ "search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":80000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q43922","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready", "ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/1200px-Papa_Leone_XIII.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/800px-Papa_Leone_XIII.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/640px-Papa_Leone_XIII.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="960"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Léon XIII — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_XIII"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9on_XIII"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Léon_XIII rootpage-Léon_XIII skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=L%C3%A9on+XIII" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=L%C3%A9on+XIII" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=L%C3%A9on+XIII" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=L%C3%A9on+XIII" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Origines_familiales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines_familiales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Origines familiales</span> </div> </a> <ul id="toc-Origines_familiales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Formation_et_carrière_de_prélat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Formation_et_carrière_de_prélat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Formation et carrière de prélat</span> </div> </a> <ul id="toc-Formation_et_carrière_de_prélat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fonctions_diplomatiques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonctions_diplomatiques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Fonctions diplomatiques</span> </div> </a> <ul id="toc-Fonctions_diplomatiques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Archevêque_de_Pérouse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Archevêque_de_Pérouse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Archevêque de Pérouse</span> </div> </a> <ul id="toc-Archevêque_de_Pérouse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_conclave_de_1878" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_conclave_de_1878"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Le conclave de 1878</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_conclave_de_1878-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_pontificat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_pontificat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Le pontificat</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Le_pontificat-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Le pontificat</span> </button> <ul id="toc-Le_pontificat-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Les_principales_encycliques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_principales_encycliques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Les principales encycliques</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_principales_encycliques-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rerum_novarum_et_le_catholicisme_social" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rerum_novarum_et_le_catholicisme_social"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.1</span> <span><i>Rerum novarum</i> et le catholicisme social</span> </div> </a> <ul id="toc-Rerum_novarum_et_le_catholicisme_social-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Æterni_Patris_et_la_relance_des_études_thomistes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Æterni_Patris_et_la_relance_des_études_thomistes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.2</span> <span><i>Æterni Patris</i> et la relance des études thomistes</span> </div> </a> <ul id="toc-Æterni_Patris_et_la_relance_des_études_thomistes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Providentissimus_Deus_et_les_études_bibliques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Providentissimus_Deus_et_les_études_bibliques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.3</span> <span><i>Providentissimus Deus</i> et les études bibliques</span> </div> </a> <ul id="toc-Providentissimus_Deus_et_les_études_bibliques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Les_encycliques_sur_les_relations_entre_religion_et_société_civile" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Les_encycliques_sur_les_relations_entre_religion_et_société_civile"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.4</span> <span>Les encycliques sur les relations entre religion et société civile</span> </div> </a> <ul id="toc-Les_encycliques_sur_les_relations_entre_religion_et_société_civile-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_encycliques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_encycliques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1.5</span> <span>Autres encycliques</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_encycliques-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Le_gouvernement_de_l&#039;Église_et_du_Saint-Siège" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_gouvernement_de_l&#039;Église_et_du_Saint-Siège"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Le gouvernement de l'Église et du Saint-Siège</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_gouvernement_de_l&#039;Église_et_du_Saint-Siège-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-La_question_romaine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_question_romaine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.1</span> <span>La question romaine</span> </div> </a> <ul id="toc-La_question_romaine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_création_de_cardinaux" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_création_de_cardinaux"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.2</span> <span>La création de cardinaux</span> </div> </a> <ul id="toc-La_création_de_cardinaux-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L&#039;ouverture_des_archives_du_Vatican" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;ouverture_des_archives_du_Vatican"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.3</span> <span>L'ouverture des archives du Vatican</span> </div> </a> <ul id="toc-L&#039;ouverture_des_archives_du_Vatican-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_révision_de_l&#039;index" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#La_révision_de_l&#039;index"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2.4</span> <span>La révision de l'index</span> </div> </a> <ul id="toc-La_révision_de_l&#039;index-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Initiatives_apostoliques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Initiatives_apostoliques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Initiatives apostoliques</span> </div> </a> <ul id="toc-Initiatives_apostoliques-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Saints_et_docteurs_de_l&#039;Église" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Saints_et_docteurs_de_l&#039;Église"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3.1</span> <span>Saints et docteurs de l'Église</span> </div> </a> <ul id="toc-Saints_et_docteurs_de_l&#039;Église-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-L&#039;approche_unioniste_avec_les_autres_Églises_chrétiennes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;approche_unioniste_avec_les_autres_Églises_chrétiennes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3.2</span> <span>L'approche unioniste avec les autres Églises chrétiennes</span> </div> </a> <ul id="toc-L&#039;approche_unioniste_avec_les_autres_Églises_chrétiennes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-La_diplomatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#La_diplomatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>La diplomatie</span> </div> </a> <ul id="toc-La_diplomatie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_la_France" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_la_France"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.1</span> <span>Relations du Saint-Siège avec la France</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_la_France-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_allemand" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_allemand"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.2</span> <span>Relations du Saint-Siège avec l'Empire allemand</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_allemand-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;empire_d&#039;Autriche-Hongrie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;empire_d&#039;Autriche-Hongrie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.3</span> <span>Relations du Saint-Siège avec l'empire d'Autriche-Hongrie</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;empire_d&#039;Autriche-Hongrie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_russe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_russe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.4</span> <span>Relations du Saint-Siège avec l'Empire russe</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Empire_russe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_le_Royaume-Uni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_le_Royaume-Uni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.5</span> <span>Relations du Saint-Siège avec le Royaume-Uni</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_le_Royaume-Uni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_avec_l&#039;Espagne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_avec_l&#039;Espagne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.6</span> <span>Relations avec l'Espagne</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_avec_l&#039;Espagne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Amérique_du_Nord" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Amérique_du_Nord"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.7</span> <span>Relations du Saint-Siège avec l'Amérique du Nord</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Amérique_du_Nord-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Asie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Asie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4.8</span> <span>Relations du Saint-Siège avec l'Asie</span> </div> </a> <ul id="toc-Relations_du_Saint-Siège_avec_l&#039;Asie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Autres_faits" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_faits"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Autres faits</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Autres_faits-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Autres faits</span> </button> <ul id="toc-Autres_faits-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rencontre_avec_Thérèse_de_l&#039;Enfant-Jésus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rencontre_avec_Thérèse_de_l&#039;Enfant-Jésus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Rencontre avec Thérèse de l'Enfant-Jésus</span> </div> </a> <ul id="toc-Rencontre_avec_Thérèse_de_l&#039;Enfant-Jésus-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Création_de_l&#039;ordre_pontifical_Pro_Ecclesia_et_Pontifice" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Création_de_l&#039;ordre_pontifical_Pro_Ecclesia_et_Pontifice"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Création de l'ordre pontifical <i>Pro Ecclesia et Pontifice</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Création_de_l&#039;ordre_pontifical_Pro_Ecclesia_et_Pontifice-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Premier_pape_filmé" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Premier_pape_filmé"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Premier pape filmé</span> </div> </a> <ul id="toc-Premier_pape_filmé-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-La_fin_du_pontificat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#La_fin_du_pontificat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>La fin du pontificat</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-La_fin_du_pontificat-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section La fin du pontificat</span> </button> <ul id="toc-La_fin_du_pontificat-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Dégradation_de_sa_santé" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dégradation_de_sa_santé"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Dégradation de sa santé</span> </div> </a> <ul id="toc-Dégradation_de_sa_santé-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mort_et_funérailles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mort_et_funérailles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Mort et funérailles</span> </div> </a> <ul id="toc-Mort_et_funérailles-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_conclave_de_1903" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_conclave_de_1903"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Le conclave de 1903</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_conclave_de_1903-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-L&#039;état_d&#039;esprit_du_pontificat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#L&#039;état_d&#039;esprit_du_pontificat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>L'état d'esprit du pontificat</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-L&#039;état_d&#039;esprit_du_pontificat-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section L'état d'esprit du pontificat</span> </button> <ul id="toc-L&#039;état_d&#039;esprit_du_pontificat-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Un_pape_«_intellectuel_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Un_pape_«_intellectuel_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Un pape <span>« intellectuel »</span></span> </div> </a> <ul id="toc-Un_pape_«_intellectuel_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Son_«_libéralisme_»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Son_«_libéralisme_»"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Son <span>« libéralisme »</span></span> </div> </a> <ul id="toc-Son_«_libéralisme_»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hommages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hommages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Hommages</span> </div> </a> <ul id="toc-Hommages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 87 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-87" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">87 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Pous_Leo_XIII" title="Pous Leo XIII – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Pous Leo XIII" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII." title="Leo XIII. – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Leo XIII." data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D8%A7%D9%84%D8%AB_%D8%B9%D8%B4%D8%B1" title="ليون الثالث عشر – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ليون الثالث عشر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%84%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B4%D8%B1" title="ليون التلاتاشر – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ليون التلاتاشر" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Liyun_XIII" title="Liyun XIII – aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Liyun XIII" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/XIII_Lev" title="XIII Lev – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="XIII Lev" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII." title="Leo XIII. – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Leo XIII." data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D1%9E_XIII" title="Леў XIII – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Леў XIII" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%8A%D0%B2_XIII" title="Лъв XIII – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Лъв XIII" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Leon XIII" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Lle%C3%B3_XIII" title="Lleó XIII – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Lleó XIII" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%C3%A1u-hu%C3%B2ng_Leo_13-si%C3%A9" title="Gáu-huòng Leo 13-sié – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gáu-huòng Leo 13-sié" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Lev_XIII." title="Lev XIII. – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Lev XIII." data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Pab_Leo_XIII" title="Pab Leo XIII – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Pab Leo XIII" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Pave_Leo_13." title="Pave Leo 13. – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Pave Leo 13." data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII." title="Leo XIII. – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Leo XIII." data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%80%CE%B1%CF%82_%CE%9B%CE%AD%CF%89%CE%BD_%CE%99%CE%93%CE%84" title="Πάπας Λέων ΙΓ΄ – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Πάπας Λέων ΙΓ΄" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Leo_XIII" title="Pope Leo XIII – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Pope Leo XIII" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Leono_la_13-a" title="Leono la 13-a – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Leono la 13-a" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Le%C3%B3n_XIII" title="León XIII – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="León XIII" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Leon_XIII.a" title="Leon XIII.a – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Leon XIII.a" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87%D9%85" title="لئون سیزدهم – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لئون سیزدهم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Pape_Leon_XIII" title="Pape Leon XIII – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Pape Leon XIII" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1pa_Leo_XIII" title="Pápa Leo XIII – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Pápa Leo XIII" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/P%C3%A0pa_Leo_XIII" title="Pàpa Leo XIII – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Pàpa Leo XIII" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Le%C3%B3n_XIII,_papa" title="León XIII, papa – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="León XIII, papa" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Kau-f%C3%B2ng_Leo_13-s%E1%B9%B3" title="Kau-fòng Leo 13-sṳ – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Kau-fòng Leo 13-sṳ" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%95_%D7%94%D7%A9%D7%9C%D7%95%D7%A9%D7%94-%D7%A2%D7%A9%D7%A8" title="לאו השלושה-עשר – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="לאו השלושה-עשר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Lav_XIII." title="Lav XIII. – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Lav XIII." data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII." title="Leo XIII. – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Leo XIII." data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa" title="XIII. Leó pápa – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="XIII. Leó pápa" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B8_XIII" title="Լեո XIII – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լեո XIII" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII" title="Paus Leo XIII – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Paus Leo XIII" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Papa_Leon_XIII" title="Papa Leon XIII – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Papa Leon XIII" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Papo_Leo_la_13ma" title="Papo Leo la 13ma – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Papo Leo la 13ma" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Le%C3%B3_13." title="Leó 13. – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Leó 13." data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Papa_Leone_XIII" title="Papa Leone XIII – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Papa Leone XIII" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AC%E3%82%AA13%E4%B8%96_(%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%9E%E6%95%99%E7%9A%87)" title="レオ13世 (ローマ教皇) – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="レオ13世 (ローマ教皇)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII" title="Paus Leo XIII – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Paus Leo XIII" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9D_XIII" title="ლეო XIII – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლეო XIII" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B5%90%ED%99%A9_%EB%A0%88%EC%98%A4_13%EC%84%B8" title="교황 레오 13세 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="교황 레오 13세" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Leonas_XIII" title="Leonas XIII – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Leonas XIII" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Leons_XIII" title="Leons XIII – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Leons XIII" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Le%C3%B4_XIII" title="Leô XIII – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Leô XIII" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0_%D0%9B%D0%B0%D0%B2_XIII" title="Папа Лав XIII – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Папа Лав XIII" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8B%E0%A4%AA_%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%93_%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE" title="पोप लिओ तेरावा – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पोप लिओ तेरावा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII" title="Paus Leo XIII – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Paus Leo XIII" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Papa_Ljun_XIII" title="Papa Ljun XIII – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Papa Ljun XIII" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Paus_Leo_XIII" title="Paus Leo XIII – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Paus Leo XIII" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Leon XIII" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/P%C3%A1pa_Leon_XIII" title="Pápa Leon XIII – pampangan" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Pápa Leon XIII" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampangan" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Leon XIII" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Leon XIII" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B3%D9%85_%D9%BE%D8%A7%D9%BE_%D9%84%DB%8C%D9%88" title="دیارلسم پاپ لیو – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="دیارلسم پاپ لیو" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Papa_Le%C3%A3o_XIII" title="Papa Leão XIII – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Papa Leão XIII" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Liyun_XIII" title="Liyun XIII – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Liyun XIII" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Papa_Leon_al_XIII-lea" title="Papa Leon al XIII-lea – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Papa Leon al XIII-lea" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B2_XIII" title="Лев XIII – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Лев XIII" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Liuni_XIII" title="Liuni XIII – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Liuni XIII" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Pape_Leo_XIII" title="Pape Leo XIII – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Pape Leo XIII" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Lav_XIII." title="Lav XIII. – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Lav XIII." data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Pope_Leo_XIII" title="Pope Leo XIII – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Pope Leo XIII" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Lev_XIII." title="Lev XIII. – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Lev XIII." data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pape%C5%BE_Leon_XIII." title="Papež Leon XIII. – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Papež Leon XIII." data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Leoni_XIII" title="Leoni XIII – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Leoni XIII" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0_%D0%9B%D0%B0%D0%B2_XIII" title="Папа Лав XIII – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Папа Лав XIII" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Leo_XIII" title="Leo XIII – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Leo XIII" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Papa_Leo_XIII" title="Papa Leo XIII – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Papa Leo XIII" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%82%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%BE%E0%AE%AE%E0%AF%8D_%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AF%8B_(%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%A8%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%88)" title="பதின்மூன்றாம் லியோ (திருத்தந்தை) – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பதின்மூன்றாம் லியோ (திருத்தந்தை)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Papa_Leon_XIII" title="Papa Leon XIII – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Papa Leon XIII" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/XIII._Leo" title="XIII. Leo – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="XIII. Leo" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B2_XIII" title="Лев XIII – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Лев XIII" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%88_%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%81%D9%85" title="لیو سیزدہم – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="لیو سیزدہم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Papa_Leone_XIII" title="Papa Leone XIII – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Papa Leone XIII" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_L%C3%AA%C3%B4_XIII" title="Giáo hoàng Lêô XIII – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giáo hoàng Lêô XIII" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Papa_Le%C3%B3n_XIII" title="Papa León XIII – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Papa León XIII" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%89%AF%E5%8D%81%E4%B8%89%E4%B8%96" title="良十三世 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="良十三世" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/P%C3%B3p%C3%B9_Leo_13k" title="Pópù Leo 13k – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Pópù Leo 13k" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%89%AF%E5%8D%81%E4%B8%89%E4%B8%96" title="良十三世 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="良十三世" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/K%C3%A0u-h%C3%B4ng_Leo_13-s%C3%A8" title="Kàu-hông Leo 13-sè – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kàu-hông Leo 13-sè" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%89%AF%E5%8D%81%E4%B8%89%E4%B8%96" title="良十三世 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="良十三世" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43922#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%A9on_XIII" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:L%C3%A9on_XIII" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%A9on_XIII"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/L%C3%A9on_XIII"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/L%C3%A9on_XIII" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/L%C3%A9on_XIII" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;oldid=222761575" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=L%C3%A9on_XIII&amp;id=222761575&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25C3%25A9on_XIII"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FL%25C3%25A9on_XIII"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=L%C3%A9on+XIII"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=L%C3%A9on_XIII&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Leo_XIII" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/L%C3%A9on_XIII" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Auteur:L%C3%A9on_XIII" hreflang="fr"><span>Wikisource</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43922" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <div class="bandeau-container metadata bandeau-article bandeau-niveau-modere"><figure class="mw-halign-right noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Sources_secondaires" title="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus."><img alt="Si ce bandeau n&#39;est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Si ce bandeau n'est plus pertinent, retirez-le. Cliquez ici pour en savoir plus.</figcaption></figure><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/45px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/68px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/90px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p><strong class="bandeau-titre">Cet article ne s'appuie pas, ou pas assez, sur des sources <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sources_primaires,_secondaires_et_tertiaires" title="Wikipédia:Sources primaires, secondaires et tertiaires">secondaires ou tertiaires</a></strong> <small>(<time class="nowrap" datetime="2024-09" data-sort-value="2024-09">septembre 2024</time>).</small> </p> <div class="nomobile"> Pour améliorer la <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V%C3%A9rifiabilit%C3%A9" title="Wikipédia:Vérifiabilité">vérifiabilité</a> de l'article ainsi que <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Ce_que_Wikip%C3%A9dia_n%27est_pas#Un_annuaire_ou_une_base_de_données" title="Wikipédia:Ce que Wikipédia n&#39;est pas">son intérêt encyclopédique</a>, il est nécessaire, quand des <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sources_primaires,_secondaires_et_tertiaires" title="Wikipédia:Sources primaires, secondaires et tertiaires">sources primaires</a> sont citées, de les associer à des analyses faites par des sources secondaires.</div> </div></div> <div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/L%C3%A9on" class="mw-disambig" title="Léon">Léon</a>, <a href="/wiki/L%C3%A9on_XIII_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Léon XIII (homonymie)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a> et <a href="/wiki/Pecci" class="mw-disambig" title="Pecci">Pecci</a>. </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete defaut" style="background-color:#FED600;color:#000;">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> </td></tr> <tr><td colspan="2" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Papa_Leone_XIII.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="Image illustrative de l’article Léon XIII" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/280px-Papa_Leone_XIII.jpeg" decoding="async" width="280" height="420" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/420px-Papa_Leone_XIII.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Papa_Leone_XIII.jpeg/560px-Papa_Leone_XIII.jpeg 2x" data-file-width="1355" data-file-height="2033" /></a></span> <br />Photographié par <a href="/wiki/Adolphe_Braun#La_maison_Braun_&amp;_Cie_(1853-1969)_:_l&#39;essor_de_la_reproduction_photographique_d&#39;œuvres_d&#39;art" title="Adolphe Braun">Braun &amp; Cie</a> le 11 avril 1878. </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FED600; color:#000">Biographie</th></tr> <tr> <th scope="row">Nom de naissance </th> <td>Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci </td> </tr> <tr> <th scope="row">Naissance </th> <td><time class="nowrap date-lien bday" datetime="1810-03-02" data-sort-value="1810-03-02"><a href="/wiki/2_mars" title="2 mars">2</a> <a href="/wiki/Mars_1810" title="Mars 1810">mars</a> <a href="/wiki/1810" title="1810">1810</a></time><br /><a href="/wiki/Carpineto_Romano" title="Carpineto Romano">Carpineto Romano</a> (<a href="/wiki/Premier_Empire" title="Premier Empire">Empire français</a>) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Père </th> <td>Domenico Lodovico Pecci <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q123739906" class="extiw" title="d:Q123739906"><span class="indicateur-langue" title="Voir l&#39;élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Mère </th> <td>Anna Francesca Prosperi Buzi <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q123739847" class="extiw" title="d:Q123739847"><span class="indicateur-langue" title="Voir l&#39;élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Ordre religieux </th> <td><a href="/wiki/Histoire_des_ordres_franciscains" title="Histoire des ordres franciscains">Ordre des Frères mineurs de saint François</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Ordination" title="Ordination">Ordination sacerdotale</a> </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1837-12-31" data-sort-value="1837-12-31"><a href="/wiki/31_d%C3%A9cembre" title="31 décembre">31</a> <a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1837" title="Décembre 1837">décembre</a> <a href="/wiki/1837" title="1837">1837</a></time> par le <a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">card.</a> <a href="/wiki/Carlo_Odescalchi" title="Carlo Odescalchi">Carlo Odescalchi</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Décès </th> <td><time class="nowrap date-lien dday" datetime="1903-07-20" data-sort-value="1903-07-20"><a href="/wiki/20_juillet" title="20 juillet">20</a> <a href="/wiki/Juillet_1903" title="Juillet 1903">juillet</a> <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a></time> (à 93&#160;ans)<br /><a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> (<a href="/wiki/Royaume_d%27Italie_(1861-1946)" title="Royaume d&#39;Italie (1861-1946)">royaume d'Italie</a>) </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FED600; color:#000">Pape de l'Église catholique</th></tr> <tr> <th scope="row">Élection au pontificat </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1878-02-20" data-sort-value="1878-02-20"><a href="/wiki/20_f%C3%A9vrier" title="20 février">20</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1878" title="Février 1878">février</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a></time> (à 67 ans) </td> </tr> <tr> <th scope="row">Intronisation </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1878-03-03" data-sort-value="1878-03-03"><a href="/wiki/3_mars" title="3 mars">3</a> <a href="/wiki/Mars_1878" title="Mars 1878">mars</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a></time> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Fin du pontificat </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1903-07-20" data-sort-value="1903-07-20"><a href="/wiki/20_juillet" title="20 juillet">20</a> <a href="/wiki/Juillet_1903" title="Juillet 1903">juillet</a> <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a></time><br /><small>(<span data-sort-value="&amp;0000000000009280" class="datasortkey">25&#160;ans et 5&#160;mois</span>)</small> </td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"> <table class="navigation-not-searchable" style="width:100%; border-spacing:0; background-color:transparent; color:inherit;"> <tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"> <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> </td> <td style="width:1%; background-color:transparent; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"><a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> </tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FED600; color:#000">Cardinal de l'Église catholique</th></tr> <tr> <th scope="row">Créé<br />cardinal </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1853-12-19" data-sort-value="1853-12-19"><a href="/wiki/19_d%C3%A9cembre" title="19 décembre">19</a> <a href="/wiki/D%C3%A9cembre_1853" title="Décembre 1853">décembre</a> <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a></time> par le <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Titre_cardinalice" title="Titre cardinalice">Titre cardinalice</a> </th> <td><a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">Cardinal-prêtre</a> de <i><a href="/wiki/Saint-Chrysogone_(titre_cardinalice)" class="mw-redirect" title="Saint-Chrysogone (titre cardinalice)">Saint-Chrysogone</a></i> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FED600; color:#000">Évêque de l'Église catholique</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Ordination_%C3%A9piscopale_de_rite_romain" title="Ordination épiscopale de rite romain">Ordination épiscopale</a> </th> <td><time class="nowrap date-lien" datetime="1843-02-19" data-sort-value="1843-02-19"><a href="/wiki/19_f%C3%A9vrier" title="19 février">19</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1843" title="Février 1843">février</a> <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a></time> par le <a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">card.</a> <a href="/wiki/Luigi_Lambruschini" title="Luigi Lambruschini">Luigi Lambruschini</a> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FF0; color:#000000"><a href="/wiki/Camerlingue_de_la_Sainte_%C3%89glise_romaine" title="Camerlingue de la Sainte Église romaine">Camerlingue de la Sainte Église romaine</a></th></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:transparent; color:#000000"><time class="nowrap date-lien" datetime="1877-09-22" data-sort-value="1877-09-22"><a href="/wiki/22_septembre" title="22 septembre">22</a> <a href="/wiki/Septembre_1877" title="Septembre 1877">septembre</a> <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a></time> – <time class="nowrap date-lien" datetime="1878-02-20" data-sort-value="1878-02-20"><a href="/wiki/20_f%C3%A9vrier" title="20 février">20</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1878" title="Février 1878">février</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a></time></th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"> <table class="navigation-not-searchable" style="width:100%; border-spacing:0; background-color:transparent; color:inherit;"> <tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"> <a href="/wiki/Filippo_de_Angelis" title="Filippo de Angelis">Filippo de Angelis</a> </td> <td style="width:1%; background-color:transparent; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"><a href="/wiki/Camillo_Di_Pietro" title="Camillo Di Pietro">Camillo Di Pietro</a> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> </tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FF0; color:#000000"><a href="/wiki/Archev%C3%AAque" title="Archevêque">Archevêque</a> de <a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_de_P%C3%A9rouse-Citt%C3%A0_della_Pieve" title="Archidiocèse de Pérouse-Città della Pieve">Pérouse</a></th></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:transparent; color:#000000"><time class="nowrap date-lien" datetime="1846-01-19" data-sort-value="1846-01-19"><a href="/wiki/19_janvier" title="19 janvier">19</a> <a href="/wiki/Janvier_1846" title="Janvier 1846">janvier</a> <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a></time> – <time class="nowrap date-lien" datetime="1878-02-20" data-sort-value="1878-02-20"><a href="/wiki/20_f%C3%A9vrier" title="20 février">20</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1878" title="Février 1878">février</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a></time></th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"> <table class="navigation-not-searchable" style="width:100%; border-spacing:0; background-color:transparent; color:inherit;"> <tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"> <a href="/w/index.php?title=Carlo_Cittadini&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Carlo Cittadini (page inexistante)">Carlo Cittadini</a> </td> <td style="width:1%; background-color:transparent; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"><a href="/w/index.php?title=Federico_Foschi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Federico Foschi (page inexistante)">Federico Foschi</a> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> </tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FF0; color:#000000"><a href="/wiki/Nonce_apostolique" title="Nonce apostolique">Nonce apostolique</a> en <a href="/w/index.php?title=Nonciature_apostolique_en_Belgique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nonciature apostolique en Belgique (page inexistante)">Belgique</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Apostolic_Nunciature_to_Belgium" class="extiw" title="en:Apostolic Nunciature to Belgium"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Apostolic Nunciature to Belgium&#160;»">(en)</span></a></th></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:transparent; color:#000000"><time class="nowrap date-lien" datetime="1843-01-28" data-sort-value="1843-01-28"><a href="/wiki/28_janvier" title="28 janvier">28</a> <a href="/wiki/Janvier_1843" title="Janvier 1843">janvier</a> <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a></time> – <time class="nowrap date-lien" datetime="1846-01-19" data-sort-value="1846-01-19"><a href="/wiki/19_janvier" title="19 janvier">19</a> <a href="/wiki/Janvier_1846" title="Janvier 1846">janvier</a> <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a></time></th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"> <table class="navigation-not-searchable" style="width:100%; border-spacing:0; background-color:transparent; color:inherit;"> <tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"> <a href="/wiki/Raffaele_Fornari" title="Raffaele Fornari">Raffaele Fornari</a> </td> <td style="width:1%; background-color:transparent; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"><a href="/wiki/Innocenzo_Ferrieri" title="Innocenzo Ferrieri">Innocenzo Ferrieri</a> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> </tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#FF0; color:#000000"><a href="/wiki/Archev%C3%AAque_titulaire" class="mw-redirect" title="Archevêque titulaire">Archevêque titulaire</a> de <i><a href="/w/index.php?title=%C3%89v%C3%AAch%C3%A9_titulaire_de_Damiette&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Évêché titulaire de Damiette (page inexistante)">Damiette</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Titularbistum_Tamiathis" class="extiw" title="de:Titularbistum Tamiathis"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Titularbistum Tamiathis&#160;»">(de)</span></a></i></th></tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:transparent; color:#000000"><time class="nowrap date-lien" datetime="1843-01-27" data-sort-value="1843-01-27"><a href="/wiki/27_janvier" title="27 janvier">27</a> <a href="/wiki/Janvier_1843" title="Janvier 1843">janvier</a> <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a></time> – <time class="nowrap date-lien" datetime="1846-01-19" data-sort-value="1846-01-19"><a href="/wiki/19_janvier" title="19 janvier">19</a> <a href="/wiki/Janvier_1846" title="Janvier 1846">janvier</a> <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a></time></th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"> <table class="navigation-not-searchable" style="width:100%; border-spacing:0; background-color:transparent; color:inherit;"> <tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Précédent" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/13px-Arrleft.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/20px-Arrleft.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Arrleft.svg/26px-Arrleft.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"> <a href="/w/index.php?title=Giovanni_Giacomo_Sinibaldi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Giovanni Giacomo Sinibaldi (page inexistante)">Giovanni Giacomo Sinibaldi</a> </td> <td style="width:1%; background-color:transparent; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:44%; background-color:; color:inherit;"><a href="/w/index.php?title=Diego_Planeta&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Diego Planeta (page inexistante)">Diego Planeta</a> </td> <td style="width:1%; background-color:; color:inherit;"> </td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle; width:5%; background-color:; color:inherit;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Suivant" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/13px-Arrright.svg.png" decoding="async" width="13" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/20px-Arrright.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Arrright.svg/26px-Arrright.svg.png 2x" data-file-width="110" data-file-height="133" /></span></span> </td> </tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; color:inherit; background-color:#FED600;" /></td></tr> <tr> <td colspan="3" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Leo_XIII_signature.svg" class="mw-file-description"><img alt="Signature de Léon&#160;XIII" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Leo_XIII_signature.svg/150px-Leo_XIII_signature.svg.png" decoding="async" width="150" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Leo_XIII_signature.svg/225px-Leo_XIII_signature.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Leo_XIII_signature.svg/300px-Leo_XIII_signature.svg.png 2x" data-file-width="2808" data-file-height="394" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2"><hr style="height:2px; color:inherit; background-color:#FED600;" /></td></tr> <tr> <td colspan="3" style="text-align:center; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:C_o_a_Leon_XIII.svg" class="mw-file-description"><img alt="Blason" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/100px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png" decoding="async" width="100" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/150px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/200px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png 2x" data-file-width="1006" data-file-height="1181" /></a></span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><small><i>Lumen in cœlo<br /><i>(«&#160;Une lumière dans le ciel&#160;»)<sup id="cite_ref-JAnnotated_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-JAnnotated-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i></i></small></td> </tr><tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bpecci.html"><small><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Notice sur <i>www.catholic-hierarchy.org</i></small></a></td> </tr><tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #FED600 solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Pr%C3%A9lat_catholique" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p><b>Vincenzo Gioacchino Pecci</b>, né le <time class="nowrap bday" datetime="1810-03-02" data-sort-value="1810-03-02">2 mars 1810</time> à <a href="/wiki/Carpineto_Romano" title="Carpineto Romano">Carpineto Romano</a> et mort le <time class="nowrap dday" datetime="1903-07-20" data-sort-value="1903-07-20">20 juillet 1903</time> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, est le <abbr class="abbr" title="Deux cent cinquante-sixième">256<sup>e</sup></abbr> <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Rome" title="Diocèse de Rome">évêque de Rome</a> et donc «&#160;successeur de <a href="/wiki/Pierre_(ap%C3%B4tre)" title="Pierre (apôtre)">Pierre</a>&#160;» et <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique</a>, qu'il gouverne sous le nom de <b>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></b> (nom <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latin</a>&#160;: <i>Leo&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></i>&#160;; nom <a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a>&#160;: <i>Leone&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></i>) de 1878 à 1903. Il est enterré dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Jean-de-Latran" title="Basilique Saint-Jean-de-Latran">basilique Saint-Jean-de-Latran</a>, cathédrale de Rome. </p><p>Son pontificat est l'un des plus longs de l'histoire, avec ceux de <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> et de <a href="/wiki/Jean-Paul_II" title="Jean-Paul II">Jean-Paul&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a>. Ce pontificat est marqué par diverses initiatives, notamment 86 encycliques, la relance des études thomistes et surtout l'<a href="/wiki/Encyclique" title="Encyclique">encyclique</a> <i><a href="/wiki/Rerum_novarum" title="Rerum novarum">Rerum novarum</a></i> (1891), consacrée à la <a href="/wiki/Doctrine_sociale_de_l%27%C3%89glise_catholique" title="Doctrine sociale de l&#39;Église catholique">doctrine sociale de l'Église catholique</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origines_familiales">Origines familiales</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Origines familiales" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Origines familiales"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vincenzo Gioacchino Raffaele Luigi Pecci est né au <a href="/w/index.php?title=Palais_Pecci&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Palais Pecci (page inexistante)">palais Pecci</a>&#160;<a href="https://it.wikipedia.org/wiki/palais_Pecci" class="extiw" title="it:palais Pecci"><span class="indicateur-langue" title="Article en italien&#160;: «&#160;palais Pecci&#160;»">(it)</span></a> à <a href="/wiki/Carpineto_Romano" title="Carpineto Romano">Carpineto Romano</a>, près de Rome. À la suite des victoires militaires de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_Ier" title="Napoléon Ier">Napoléon <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr></a>, cette partie de l'Italie centrale dépendait alors des <a href="/wiki/Liste_des_d%C3%A9partements_fran%C3%A7ais_de_1811" title="Liste des départements français de 1811">130 départements</a> du <a href="/wiki/Premier_Empire" title="Premier Empire">Premier Empire français</a>. Il est le fils du comte Domenico Lodovico Pecci (1767–1833), ancien colonel de Napoléon <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr>, et de la comtesse née Anna Prosperi Buzi (1773–1824)<sup id="cite_ref-:12_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:12-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, qui eurent six autres enfants<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, dont le futur cardinal <a href="/wiki/Giuseppe_Pecci_(cardinal,_1807)" title="Giuseppe Pecci (cardinal, 1807)">Giuseppe Pecci</a> (1807–1890). </p><p>Les origines patriciennes de sa famille remontent avec certitude en 1531, lorsque Antonio Pecci (ancêtre à la onzième génération <a href="/wiki/Agnatique" class="mw-redirect" title="Agnatique">agnatique</a> du souverain pontife) acquit dans les <a href="/wiki/Monts_L%C3%A9pins" title="Monts Lépins">monts Lépins</a> une petite terre dépendant de Carpineto. Ses descendants demeurèrent dans la région durant plus de quatre siècles. Dès le <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, la famille Pecci compta plusieurs membres occupant des fonctions ecclésiastiques (un curial de la Rote, un <a href="/wiki/Protonotaire_apostolique" class="mw-redirect" title="Protonotaire apostolique">protonotaire apostolique</a>, un commissaire de la Révérende Chambre)<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Formation_et_carrière_de_prélat"><span id="Formation_et_carri.C3.A8re_de_pr.C3.A9lat"></span>Formation et carrière de prélat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Formation et carrière de prélat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Formation et carrière de prélat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <time class="nowrap" datetime="1818-10" data-sort-value="1818-10">octobre 1818</time>, Vincenzo Gioacchino Pecci devient élève au collège des <a href="/wiki/Compagnie_de_J%C3%A9sus" title="Compagnie de Jésus">jésuites</a> de <a href="/wiki/Viterbe" title="Viterbe">Viterbe</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, avant d'entrer en 1824 au <a href="/wiki/Universit%C3%A9_pontificale_gr%C3%A9gorienne" title="Université pontificale grégorienne">Collegium romanum</a><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> des <a href="/wiki/Compagnie_de_J%C3%A9sus" title="Compagnie de Jésus">Jésuites</a> de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, avec son frère qui devint ensuite jésuite, ainsi qu'à l'université alors papale de la <a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Rome_%C2%AB_La_Sapienza_%C2%BB" title="Université de Rome « La Sapienza »">Sapience</a>. Il poursuit ses études à l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_pontificale_eccl%C3%A9siastique" title="Académie pontificale ecclésiastique">Académie des nobles ecclésiastiques</a> qui prépare les futurs diplomates du <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a>. Réputé studieux et travailleur, il est reçu docteur en <a href="/wiki/Th%C3%A9ologie" title="Théologie">théologie</a> en 1831. Il est ordonné prêtre le <time class="nowrap" datetime="1837-12-31" data-sort-value="1837-12-31">31 décembre 1837</time> par le cardinal <a href="/wiki/Carlo_Odescalchi" title="Carlo Odescalchi">Odescalchi</a><sup id="cite_ref-:12_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:12-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ses qualités universitaires le font remarquer par le <a href="/wiki/Luigi_Lambruschini" title="Luigi Lambruschini">cardinal Lambruschini</a> qui le présente au pape <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XVI" title="Grégoire XVI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a>. Il est bientôt nommé «&#160;prélat de Sa Sainteté&#160;»<sup id="cite_ref-:12_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:12-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fonctions_diplomatiques">Fonctions diplomatiques</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Fonctions diplomatiques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Fonctions diplomatiques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg/170px-Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg" decoding="async" width="170" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg/255px-Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg/340px-Nuncio_Gioacchino_Pecci.jpg 2x" data-file-width="476" data-file-height="646" /></a><figcaption>Vincenzo Gioacchino Pecci, <a href="/wiki/Nonce_apostolique" title="Nonce apostolique">nonce apostolique</a> à <a href="/wiki/Bruxelles" title="Bruxelles">Bruxelles</a>.</figcaption></figure> <p>Nommé <a href="/wiki/D%C3%A9l%C3%A9gation_apostolique_de_B%C3%A9n%C3%A9vent" title="Délégation apostolique de Bénévent">légat pontifical à Bénévent</a>, une enclave pontificale dans le <a href="/wiki/Royaume_de_Naples" title="Royaume de Naples">royaume de Naples</a>, les mesures énergiques du jeune prélat de 27 ans mettent fin au banditisme. Le pape <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XVI" title="Grégoire XVI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a> le transfère ensuite à la légation pontificale de <a href="/wiki/P%C3%A9rouse" title="Pérouse">Pérouse</a><sup id="cite_ref-:0_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il y organise la visite de Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr> dans ce diocèse de 20&#160;000&#160;habitants. Il y participe à la création d'une caisse d'épargne. </p><p>En 1843, il est nommé <a href="/wiki/Archev%C3%AAque_titulaire" class="mw-redirect" title="Archevêque titulaire">archevêque titulaire</a> (ou <i><a href="/wiki/In_partibus_infidelium" title="In partibus infidelium">in partibus</a></i>) de <i><a href="/w/index.php?title=%C3%89v%C3%AAch%C3%A9_titulaire_de_Damiette&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Évêché titulaire de Damiette (page inexistante)">Damiette</a>&#160;<a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Titularbistum_Tamiathis" class="extiw" title="de:Titularbistum Tamiathis"><span class="indicateur-langue" title="Article en allemand&#160;: «&#160;Titularbistum Tamiathis&#160;»">(de)</span></a></i> et reçoit l'ordination épiscopale, qui lui est conférée des mains du cardinal <a href="/wiki/Luigi_Lambruschini" title="Luigi Lambruschini">Lambruschini</a>. Il est alors âgé de 32 ans. </p><p>Il est aussitôt envoyé le <time class="nowrap" datetime="1843-01-28" data-sort-value="1843-01-28">28 janvier 1843</time> en tant que <a href="/wiki/Nonce_apostolique" title="Nonce apostolique">nonce apostolique</a> en <a href="/w/index.php?title=Nonciature_apostolique_en_Belgique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nonciature apostolique en Belgique (page inexistante)">Belgique</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Apostolic_Nunciature_to_Belgium" class="extiw" title="en:Apostolic Nunciature to Belgium"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Apostolic Nunciature to Belgium&#160;»">(en)</span></a>. Le jeune diplomate y met fin à une opposition entre les universités de <a href="/wiki/Namur" title="Namur">Namur</a> tenue par les <a href="/wiki/Compagnie_de_J%C3%A9sus" title="Compagnie de Jésus">jésuites</a> et de <a href="/wiki/Louvain" title="Louvain">Louvain</a>. Il entre en contact avec la famille royale belge et bénit le prince héritier <a href="/wiki/L%C3%A9opold_II_(roi_des_Belges)" title="Léopold II (roi des Belges)">Léopold, duc de Brabant et futur roi Léopold&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a>, fils aîné du roi <a href="/wiki/L%C3%A9opold_Ier_de_Belgique" class="mw-redirect" title="Léopold Ier de Belgique">Léopold&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a> et de la reine <a href="/wiki/Louise-Marie_d%27Orl%C3%A9ans" class="mw-redirect" title="Louise-Marie d&#39;Orléans">Louise-Marie d'Orléans</a>, âgé de huit ans. </p><p>Il soutient l'opposition des députés catholiques contre le gouvernement de <a href="/wiki/Jean-Baptiste_Nothomb" title="Jean-Baptiste Nothomb">Jean-Baptiste Nothomb</a> sur la question des jurys d'examen, opposition qui contraint le ministre à démissionner en <time class="nowrap" datetime="1845-06" data-sort-value="1845-06">juin 1845</time>. Le roi <a href="/wiki/L%C3%A9opold_Ier_(roi_des_Belges)" title="Léopold Ier (roi des Belges)">Léopold&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a>, soucieux de ne pas froisser la majorité catholique, soutint cette opposition et proposera le nonce au cardinalat dans une lettre au pape Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr><sup id="cite_ref-:0_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Durant ce séjour belge, le comte <a href="/wiki/Ferdinand_de_Mee%C3%BBs" title="Ferdinand de Meeûs">Ferdinand de Meeûs</a>, gouverneur de la <a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_Belgique" title="Société générale de Belgique">Société générale de Belgique</a>, lui expliquera la nécessité pour l'Église de s'intéresser à la nouvelle industrie et au monde ouvrier. N'avait-il pas lui-même créé en famille la Société du Crédit de la Charité&#160;? </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Archevêque_de_Pérouse"><span id="Archev.C3.AAque_de_P.C3.A9rouse"></span>Archevêque de Pérouse</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Archevêque de Pérouse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Archevêque de Pérouse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Devenu ensuite <a href="/wiki/Archev%C3%AAque" title="Archevêque">archevêque</a> de <a href="/wiki/P%C3%A9rouse" title="Pérouse">Pérouse</a> en 1846 (où il resta jusqu'en <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a>), il est créé par <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XVI" title="Grégoire XVI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a> <a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">cardinal</a> <i>in pectore</i>, c'est-à-dire en secret. À la mort de Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr> au cours de la même année 1846, l'ouverture des archives secrètes du Vatican dévoilera son titre de cardinal. Le successeur de Grégoire XVI, <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> répondit à la sollicitation de <a href="/wiki/L%C3%A9opold_Ier_(roi_des_Belges)" title="Léopold Ier (roi des Belges)">Léopold&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a> en indiquant qu'il y pourvoirait «&#160;en temps convenable&#160;», et lui décerna le «&#160;chapeau&#160;» au <a href="/wiki/Consistoire_(catholicisme)" title="Consistoire (catholicisme)">consistoire</a> du 19 décembre <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a>. Il lui maintient son titre d'<a href="/wiki/Archev%C3%AAque" title="Archevêque">archevêque</a> bien que <a href="/wiki/P%C3%A9rouse" title="Pérouse">Pérouse</a> ne soit qu'un évêché. Le cardinal Pecci est alors âgé de 43 ans. </p><p>Entre 1859 et 1866, le <a href="/wiki/Royaume_de_Sardaigne_(1720-1861)" title="Royaume de Sardaigne (1720-1861)">royaume de Sardaigne</a>, avec l'aide de la France de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III">Napoléon&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a> puis des <a href="/wiki/Chemises_rouges_(Italie)" title="Chemises rouges (Italie)">Chemises rouges</a> de <a href="/wiki/Garibaldi" class="mw-redirect" title="Garibaldi">Garibaldi</a>, chasse les Autrichiens et leurs alliés de la péninsule, annexe leurs États ainsi que la moitié orientale des <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a>. Le roi Victor-Emmanuel&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> de Sardaigne se fait proclamer roi d'Italie, transfère sa capitale de Turin à Florence. <a href="/wiki/P%C3%A9rouse" title="Pérouse">Pérouse</a> passe de la suzeraineté du pape à celle du roi d'Italie. L'indépendance de ce qui reste des <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a> ainsi que la ville de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> sont protégées par l'armée française. En <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a>, la défaite française face à la Prusse et la chute du <a href="/wiki/Second_Empire" title="Second Empire">Second Empire</a> libère le roi d'Italie de la présence française et lui permet d'envahir puis d'annexer les <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a> et d'établir sa capitale à Rome. Les États pontificaux sont rayés de la carte. Le pape Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr> se réfugie dans son <a href="/wiki/Palais_du_Vatican" title="Palais du Vatican">palais du Vatican</a>, où il se considère comme un captif. </p><p>Devenu citoyen italien, le cardinal Pecci s'oppose aux exigences des représentants du gouvernement anticlérical de <a href="/wiki/Victor-Emmanuel_II_d%27Italie" class="mw-redirect" title="Victor-Emmanuel II d&#39;Italie">Victor-Emmanuel&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> d'Italie</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et condamne dans ses mandements les <span class="citation">«&#160;erreurs modernes&#160;»</span><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> dans la ligne du <a href="/wiki/Syllabus_(catholicisme)" title="Syllabus (catholicisme)"><i>Syllabus</i></a> de <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> dont il avait d'ailleurs demandé la rédaction<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En septembre 1877, il est nommé <a href="/wiki/Camerlingue" title="Camerlingue">cardinal camerlingue</a> de la Sainte Église romaine. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Le_conclave_de_1878">Le conclave de 1878</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Le conclave de 1878" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Le conclave de 1878"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII,_(Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci),_(1810-1903),_PH22304(2).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg/220px-Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg" decoding="async" width="220" height="354" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg/330px-Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg/440px-Portrait_du_pape_L%C3%A9on_XIII%2C_%28Vincenzo_Gioacchino_Raffaele_Luigi_Pecci%29%2C_%281810-1903%29%2C_PH22304%282%29.jpg 2x" data-file-width="3940" data-file-height="6343" /></a><figcaption>Le pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> en 1878.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Conclave_de_1878" title="Conclave de 1878">Conclave de 1878</a>.</div></div> <p>Après la mort de <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie IX</a>, le cardinal Pecci est élu <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> le <time class="nowrap" datetime="1878-02-20" data-sort-value="1878-02-20">20 février 1878</time>, à l'âge de 67 ans, au troisième tour de l'élection qui se tient dans l'enceinte du Vatican. Ce <a href="/wiki/Conclave_de_1878" title="Conclave de 1878">conclave de 1878</a>, réunissant 62 cardinaux, le choisit peut-être en raison de sa santé fragile et de son âge, la majorité des cardinaux souhaitant un pape de transition après le long règne de Pie IX (1846-1878)<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il a aussi la réputation d'avoir «&#160;[graduellement] mis au point une pensée personnelle&#160;» et d'avoir «&#160;un sens des réalités contemporaines&#160;»<sup id="cite_ref-:11_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:11-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il prend le nom de Léon XIII en reconnaissance pour ses prédécesseurs <a href="/wiki/L%C3%A9on_Ier_(pape)" title="Léon Ier (pape)">Léon <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr> le grand</a> (<span style="font-size:100%;">†</span> 461) et <a href="/wiki/L%C3%A9on_XII" title="Léon XII">Léon XII</a> (<span style="font-size:100%;">†</span> 1829). </p><p>Après Pie IX, d'abord assez libéral puis conservateur et dogmatique après le virage des <a href="/wiki/Printemps_des_peuples" title="Printemps des peuples">révolutions de 1848</a>, et par ailleurs à l'origine du <a href="/wiki/Premier_concile_%C5%93cum%C3%A9nique_du_Vatican" title="Premier concile œcuménique du Vatican">concile de Vatican I</a> (1870) qui a proclamé l'<a href="/wiki/Infaillibilit%C3%A9_pontificale" title="Infaillibilité pontificale">infaillibilité pontificale</a>, l'Église catholique et les fidèles découvrent la figure intellectuelle et diplomate qu'est Léon XIII. Alors que l'on craint pour sa santé au début de son pontificat, il déjoue tout pronostic et régnera pendant vingt-cinq ans, atteignant l'âge de 93 ans, inégalé depuis des siècles, et enterrant la plupart de ses électeurs. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Le_pontificat">Le pontificat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Le pontificat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Le pontificat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Les_principales_encycliques">Les principales encycliques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Les principales encycliques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Les principales encycliques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rerum_novarum_et_le_catholicisme_social"><i>Rerum novarum</i> et le catholicisme social</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Rerum novarum et le catholicisme social" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Rerum novarum et le catholicisme social"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Doctrine_sociale_de_l%27%C3%89glise" class="mw-redirect" title="Doctrine sociale de l&#39;Église">Doctrine sociale de l'Église</a> et <a href="/wiki/Catholicisme_social" title="Catholicisme social">Catholicisme social</a>.</div></div> <p>Sur les pas des <a href="/wiki/Catholicisme_social" title="Catholicisme social">catholiques sociaux</a>, tel que <a href="/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Ozanam" title="Frédéric Ozanam">Frédéric Ozanam</a>, il se saisit de la question ouvrière, tout d'abord par son appui à la <a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_de_Berlin_(1890)" title="Conférence de Berlin (1890)">Conférence internationale de Berlin</a> en <time class="nowrap" datetime="1890-03" data-sort-value="1890-03">mars 1890</time>, puis dans l'encyclique <i><a href="/wiki/Rerum_novarum" title="Rerum novarum">Rerum novarum</a></i> du <time class="nowrap" datetime="1891-05-15" data-sort-value="1891-05-15">15 mai 1891</time>. Il y fustige <span class="citation">«&#160;la concentration, entre les mains de quelques-uns, de l'industrie et du commerce devenus le partage d'un petit nombre d'hommes opulents et de <a href="/wiki/Ploutocratie" title="Ploutocratie">ploutocrates</a>, qui imposent ainsi un joug presque servile à l'infinie multitude des <a href="/wiki/Prol%C3%A9tariat" title="Prolétariat">prolétaires</a>&#160;»</span>, mais, tandis que <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Friedrich Engels</a> publie les parties 2 et 3 de l'œuvre <i><a href="/wiki/Le_Capital" title="Le Capital">Le Capital</a></i> de <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a>, mort en 1883, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> condamne le <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxisme</a> comme une <span class="citation">«&#160;peste mortelle&#160;»</span> pour la société. Dans ce document, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> critique également le <a href="/wiki/Lib%C3%A9ralisme" title="Libéralisme">libéralisme</a> et son régime de concurrence effrénée qui réduit les ouvriers à la misère, mais rejette le <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a> qui veut abolir la propriété privée, droit naturel, et instaurer la lutte des classes. Il recommande <i>l'association fraternelle</i> des travailleurs et l'intervention de l'État pour régler les rapports entre patrons et ouvriers. </p><p>En 1891, l'encyclique <i><a href="/wiki/Rerum_novarum" title="Rerum novarum">Rerum novarum</a></i> est fondatrice du catholicisme social, évoquant les conditions de travail inhumaines de la classe ouvrière et les moyens pour les catholiques d’y remédier. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Æterni_Patris_et_la_relance_des_études_thomistes"><span id=".C3.86terni_Patris_et_la_relance_des_.C3.A9tudes_thomistes"></span><i>Æterni Patris</i> et la relance des études thomistes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Æterni Patris et la relance des études thomistes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Æterni Patris et la relance des études thomistes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/%C3%86terni_Patris" title="Æterni Patris">Æterni Patris</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Saint-Thomas_d%27Aquin_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Saint-Thomas_d%27Aquin_2.jpg/170px-Saint-Thomas_d%27Aquin_2.jpg" decoding="async" width="170" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8e/Saint-Thomas_d%27Aquin_2.jpg 1.5x" data-file-width="198" data-file-height="277" /></a><figcaption><a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a>, aux origines du <a href="/wiki/Thomisme" title="Thomisme">thomisme</a>.</figcaption></figure> <p>Plusieurs initiatives<sup id="cite_ref-:3_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> marquent la volonté de Léon XIII de promouvoir l’étude de la philosophie <a href="/wiki/Thomisme" title="Thomisme">thomiste</a> au sein de l’Église, appuyant ce modèle sur l’enseignement de <a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a>. </p><p>Ce renouveau est inauguré dès 1879 par la promulgation le 4 août de l’encyclique <i><a href="/wiki/%C3%86terni_Patris" title="Æterni Patris">Æterni Patris</a></i> sur la philosophie chrétienne et par la fondation le 15 octobre de l’académie pontificale Saint-Thomas à Rome<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Un travail de fond est entamé pour la publication des œuvres de Thomas d'Aquin, la recherche d’ouvrages inédits, la vérification et la confrontation des sources et manuscrits existants<sup id="cite_ref-:3_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Confiée aux <a href="/wiki/Ordre_des_Pr%C3%AAcheurs" title="Ordre des Prêcheurs">Dominicains</a> à travers la <a href="/wiki/Commission_l%C3%A9onine" title="Commission léonine">Commission léonine</a>, cette œuvre poursuit ses travaux jusqu'à nos jours<sup id="cite_ref-:3_13-2" class="reference"><a href="#cite_note-:3-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Providentissimus_Deus_et_les_études_bibliques"><span id="Providentissimus_Deus_et_les_.C3.A9tudes_bibliques"></span><i>Providentissimus Deus</i> et les études bibliques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Providentissimus Deus et les études bibliques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Providentissimus Deus et les études bibliques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Inerrance_biblique" title="Inerrance biblique">Inerrance biblique</a>, <a href="/wiki/Inspiration_biblique" title="Inspiration biblique">Inspiration biblique</a>, <a href="/wiki/Ex%C3%A9g%C3%A8se_historico-critique_de_la_Bible" title="Exégèse historico-critique de la Bible">Exégèse historico-critique de la Bible</a> et <a href="/wiki/Crise_moderniste" title="Crise moderniste">Crise moderniste</a>.</div></div> <p>L'encyclique <i><a href="/wiki/Providentissimus_Deus" title="Providentissimus Deus">Providentissimus Deus</a></i>, publiée en 1893, donne une impulsion aux <a href="/wiki/%C3%89tudes_bibliques" title="Études bibliques">études bibliques</a>, demandant aux catholiques de pratiquer l'<a href="/wiki/Ex%C3%A9g%C3%A8se_biblique" title="Exégèse biblique">exégèse</a> pour réfuter les accusations d'erreurs contenues dans la Bible. Cette encyclique réaffirme le principe de l'<a href="/wiki/Inerrance_biblique" title="Inerrance biblique">inerrance biblique</a> énoncé lors du <span class="nowrap"><a href="/wiki/Premier_concile_%C5%93cum%C3%A9nique_du_Vatican" title="Premier concile œcuménique du Vatican"><span class="nowrap">concile Vatican <abbr class="abbr" title="1"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span></abbr></span></a></span>, et récuse la notion d'auteur à propos des rédacteurs bibliques&#160;: la Bible, ayant Dieu pour auteur direct, ne peut contenir aucune erreur même concernant les faits scientifiques ou historiques<sup id="cite_ref-infallible_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-infallible-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Hendel_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hendel-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette position sera remise en cause lors du concile <span class="nowrap"><a href="/wiki/IIe_concile_%C5%93cum%C3%A9nique_du_Vatican" class="mw-redirect" title="IIe concile œcuménique du Vatican"><span class="nowrap">Vatican <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></span></a></span> avec la <a href="/wiki/Constitution_apostolique" title="Constitution apostolique">constitution</a> <i><a href="/wiki/Dei_Verbum" title="Dei Verbum">Dei Verbum</a></i><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Pour <a href="/wiki/Christoph_Theobald" title="Christoph Theobald">Christoph Theobald</a>, le cardinal <a href="/wiki/Camillo_Mazzella" title="Camillo Mazzella">Camillo Mazzella</a>, parlant des textes de la Bible comme «&#160;des choses et des assertions que Dieu a <i>voulu faire écrire</i><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;», a fortement influencé cette encyclique, de même que le cardinal <a href="/wiki/Johann_Baptist_Franzelin" title="Johann Baptist Franzelin">Johann Baptist Franzelin</a>. Dans la mesure où celle-ci, estime Theobald, considère que Dieu est «&#160;l'auteur littéraire&#160;» des Écritures et que «&#160;leur inspiration s'étend à toutes leurs parties&#160;», il conclut que cette école dite «&#160;romaine&#160;», dont font partie Mazzella ou encore <a href="/wiki/Louis_Billot" title="Louis Billot">Louis Billot</a>, «&#160;prend des allures franchement <a href="/wiki/Fondamentalisme" title="Fondamentalisme">fondamentalistes</a><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.&#160;» C'est à ces conceptions que se heurtèrent, quelques années plus tard, <a href="/wiki/Marie-Joseph_Lagrange" title="Marie-Joseph Lagrange">Marie-Joseph Lagrange</a> et surtout <a href="/wiki/Alfred_Loisy" title="Alfred Loisy">Alfred Loisy</a>, principaux acteurs de la <a href="/wiki/Crise_moderniste" title="Crise moderniste">crise moderniste</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/%C3%89mile_Poulat" title="Émile Poulat">Émile Poulat</a> note cependant que Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, en 1903, peu avant de mourir, a décidé de dessaisir le <a href="/wiki/Saint-Office" class="mw-redirect" title="Saint-Office">Saint-Office</a> et l'<a href="/wiki/Index_librorum_prohibitorum" title="Index librorum prohibitorum">Index</a> de la dénonciation portée contre Loisy par le cardinal français <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Marie-Benjamin_Richard" class="mw-redirect" title="François-Marie-Benjamin Richard">Richard</a>, instituant une «&#160;Commission internationale pour les questions bibliques&#160;» dont Loisy considérait les membres comme «&#160;à peu près tous honnêtes<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.&#160;» L'abbé Loisy sera néanmoins destitué de sa chaire d’exégèse biblique à l'<a href="/wiki/%C3%89cole_fran%C3%A7aise_de_Rome" title="École française de Rome">École française de Rome</a> dès 1893. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Les_encycliques_sur_les_relations_entre_religion_et_société_civile"><span id="Les_encycliques_sur_les_relations_entre_religion_et_soci.C3.A9t.C3.A9_civile"></span>Les encycliques sur les relations entre religion et société civile</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Les encycliques sur les relations entre religion et société civile" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Les encycliques sur les relations entre religion et société civile"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Leo_XIII,_1887.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Leo_XIII%2C_1887.jpg/220px-Leo_XIII%2C_1887.jpg" decoding="async" width="220" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Leo_XIII%2C_1887.jpg/330px-Leo_XIII%2C_1887.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Leo_XIII%2C_1887.jpg/440px-Leo_XIII%2C_1887.jpg 2x" data-file-width="5891" data-file-height="8000" /></a><figcaption>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> en 1887</figcaption></figure> <p><b>La condamnation du divorce</b>. Dès 1880, Léon XIII publia <i><a href="/wiki/Arcanum_divin%C3%A6" title="Arcanum divinæ">Arcanum divinæ</a></i>, une première encyclique sur le <a href="/wiki/Mariage" title="Mariage">mariage</a>, qui veut en rappeler le sens authentique et s’attacher à condamner le divorce. Le <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle assiste à une cristallisation ample et ouverte de remise en cause du mariage chrétien et de séparation de plus en plus marquée de route entre l’Église catholique et les États. En France par exemple, si la révolution promulgua une loi sur le <a href="/wiki/Divorce" title="Divorce">divorce</a> en 1792 abrogée en 1816, le sujet redevint d’actualité, le rétablissant en 1884. </p><p><b>Les trois encycliques "politiques</b>". La ligne papale sur ce thème s'exprime essentiellement au travers de ce triptyque<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Diuturnum" title="Diuturnum">Diuturnum</a></i><sup id="cite_ref-:5_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, parfois appelée <i>Diuturnum illud</i>, en 1881, qui traite de l'origine du pouvoir civil&#160;;</li> <li><i><a href="/wiki/Immortale_Dei" title="Immortale Dei">Immortale Dei</a></i><sup id="cite_ref-:5_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-:5-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, en 1885, sur les rapports entre l'Église et l'État&#160;;</li> <li><i><a href="/wiki/Libertas_Pr%C3%A6stantissimum" title="Libertas Præstantissimum">Libertas Præstantissimum</a></i><sup id="cite_ref-:5_23-2" class="reference"><a href="#cite_note-:5-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, en 1888, sur la liberté humaine.</li></ul> <p>Les thèmes abordés sont essentiellement l'origine divine du pouvoir, l'attitude que les dirigeants devraient suivre pour se conformer à l'enseignement de l’Église, la reconnaissance de diverses formes de gouvernement (dont la démocratie), la dénonciation de diverses écoles de pensée et philosophies (<a href="/wiki/La%C3%AFcisme" title="Laïcisme">laïcisme</a>, <a href="/wiki/Lib%C3%A9ralisme" title="Libéralisme">libéralisme</a>, <a href="/wiki/Naturalisme_(philosophie)" title="Naturalisme (philosophie)">naturalisme</a>, <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a>, <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisme</a>), les réflexions sur la séparation de l’Église et de l’État, ou encore l'implication des laïcs dans la vie civile. </p><p>Ces trois encycliques de Léon XIII constituèrent des sources du <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9chisme_de_l%27%C3%89glise_catholique" title="Catéchisme de l&#39;Église catholique">Catéchisme de l'Église catholique</a></i> publié en 1992. </p><p><b>La condamnation de la franc-maçonnerie</b>. En avril 1884, Léon XIII publiera aussi l'<a href="/wiki/Encyclique" title="Encyclique">encyclique</a> <i><a href="/wiki/Humanum_Genus" class="mw-redirect" title="Humanum Genus">Humanum Genus</a></i> contre la <a href="/wiki/Franc-ma%C3%A7onnerie" title="Franc-maçonnerie">franc-maçonnerie</a>, dans laquelle il énumère les nombreuses condamnations de celle-ci par ses prédécesseurs, constituant en cela un autre volet du manifeste catholique du contre-modernisme. Cette condamnation restera constante par la suite<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, notamment par la note publiée en 1983 par la <a href="/wiki/Dicast%C3%A8re_pour_la_Doctrine_de_la_foi" title="Dicastère pour la Doctrine de la foi">Congrégation pour la Doctrine de la Foi</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><b>La condamnation de l'esclavage et de la traite humaine</b>. Enfin, en 1899, il rappelle dans l'encyclique <i><a href="/wiki/In_Plurimis" class="mw-redirect" title="In Plurimis">In Plurimis</a></i> l'opposition du christianisme à l'esclavage et la traite humaine, en opposition avec la dignité de tout baptisé, notamment au Brésil, mais aussi au Soudan et à <a href="/wiki/Zanzibar_(pays)" title="Zanzibar (pays)">Zanzibar</a>. En gratitude pour l'engagement de l'impératrice du Brésil <a href="/wiki/Isabelle_du_Br%C3%A9sil" title="Isabelle du Brésil">Isabelle</a> contre l'esclavage, Léon XIII avait déjà remis à celle-ci en 1888 la distinction papale de la «&#160;<a href="/wiki/Rose_d%27or" title="Rose d&#39;or">rose d'or</a>&#160;»<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Autres_encycliques">Autres encycliques</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Autres encycliques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Autres encycliques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Alors que le dogme de l'<a href="/wiki/Immacul%C3%A9e_Conception" title="Immaculée Conception">Immaculée Conception</a> a été promulgué par son prédécesseur <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie IX</a> en 1854, Léon XIII publie pendant son pontificat onze encycliques sur le <a href="/wiki/Rosaire" title="Rosaire">rosaire</a> et une douzième sur la <a href="/wiki/Marie_(m%C3%A8re_de_J%C3%A9sus)" title="Marie (mère de Jésus)">Vierge Marie</a>, s'insérant dans la longue liste des papes ayant promu la pratique de cette prière<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il est question du culte du <a href="/wiki/Sacr%C3%A9-C%C5%93ur_de_J%C3%A9sus" title="Sacré-Cœur de Jésus">Sacré-Cœur</a> dans une des dernières encycliques de Léon XIII, <i><a href="/wiki/Annum_Sacrum" class="mw-redirect" title="Annum Sacrum">Annum Sacrum</a></i>, publiée le <time class="nowrap" datetime="1899-05-25" data-sort-value="1899-05-25">25 mai 1899</time>, portant sur la consécration du genre humain au Sacré-Cœur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_gouvernement_de_l'Église_et_du_Saint-Siège"><span id="Le_gouvernement_de_l.27.C3.89glise_et_du_Saint-Si.C3.A8ge"></span>Le gouvernement de l'Église et du Saint-Siège</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Le gouvernement de l&#39;Église et du Saint-Siège" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Le gouvernement de l&#39;Église et du Saint-Siège"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_question_romaine">La question romaine</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : La question romaine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : La question romaine"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Question_romaine" title="Question romaine">Question romaine</a>.</div></div> <p>À la suite de l'occupation des anciens États pontificaux et de Rome elle-même par les troupes italiennes en 1870, et tout comme son prédécesseur Pie IX, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> s'affirme <a href="/wiki/Prisonnier_du_Vatican" class="mw-redirect" title="Prisonnier du Vatican">prisonnier du Vatican</a>, revendiquant ainsi ses droits à la <a href="/wiki/Temporel_et_spirituel" title="Temporel et spirituel">souveraineté temporelle</a> sur les États pontificaux toujours considérés comme usurpée par <a href="/wiki/Victor-Emmanuel_II_d%27Italie" class="mw-redirect" title="Victor-Emmanuel II d&#39;Italie">Victor-Emmanuel&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> d'Italie</a> décédé quelques semaines avant son élection et auquel a succédé son fils <a href="/wiki/Humbert_Ier_d%27Italie" class="mw-redirect" title="Humbert Ier d&#39;Italie">Humbert&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr> d'Italie</a>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1900-09-20" data-sort-value="1900-09-20">20 septembre 1900</time>, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> dissout officiellement les <a href="/wiki/%C3%89tats_pontificaux" title="États pontificaux">États pontificaux</a>, mettant ainsi la <a href="/wiki/Papaut%C3%A9" class="mw-redirect" title="Papauté">papauté</a> en accord avec la réalité politique. </p><p>En remerciement de l'engagement pris entre 1860 et 1870 par les <a href="/wiki/Zouaves_pontificaux" title="Zouaves pontificaux">zouaves pontificaux</a>, des volontaires catholiques du monde entier qui avaient défendu par les armes le pouvoir temporel du pape, Léon XIII encouragea la nouvelle Association des chevaliers pontificaux<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_création_de_cardinaux"><span id="La_cr.C3.A9ation_de_cardinaux"></span>La création de cardinaux</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : La création de cardinaux" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : La création de cardinaux"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_cardinaux_cr%C3%A9%C3%A9s_par_L%C3%A9on_XIII" title="Liste des cardinaux créés par Léon XIII">Liste des cardinaux créés par Léon XIII</a> et <a href="/wiki/%C3%89volution_du_Coll%C3%A8ge_cardinalice_sous_le_pontificat_de_L%C3%A9on_XIII" title="Évolution du Collège cardinalice sous le pontificat de Léon XIII">Évolution du Collège cardinalice sous le pontificat de Léon XIII</a>.</div></div> <p>Au cours de son pontificat, Léon XIII a créé 147 <a href="/wiki/Cardinal_(religion)" title="Cardinal (religion)">cardinaux</a> au cours de 27 <a href="/wiki/Consistoire_(catholicisme)" title="Consistoire (catholicisme)">consistoires</a>. Si la plupart étaient d'origine italienne, il créa une vingtaine de cardinaux français, dont les plus connus furent le <a href="/wiki/Louis-%C3%89douard_Pie" title="Louis-Édouard Pie">cardinal Pie</a> et le <a href="/wiki/Charles_Lavigerie" title="Charles Lavigerie">cardinal Lavigerie</a>. </p><p>C'est également lui qui créa cardinal Joseph Sarto, qui lui succédera sous le nom de <a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Pie X</a>. Parmi les autres cardinaux, l'anglais <a href="/wiki/John_Henry_Newman" title="John Henry Newman">John Henry Newman</a>, le frère du pape Léon XIII, <a href="/wiki/Giuseppe_Pecci_(cardinal,_1807)" title="Giuseppe Pecci (cardinal, 1807)">Giuseppe Pecci</a>, l'américain <a href="/wiki/James_Gibbons" title="James Gibbons">James Gibbons</a>, auteur d'ouvrages et très actif dans la cause ouvrière, le français <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Lang%C3%A9nieux" title="Benoît Langénieux">Benoît Langénieux</a> (1824-1905), évêque de <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Tarbes_et_Lourdes" title="Diocèse de Tarbes et Lourdes">Tarbes</a> puis archevêque de <a href="/wiki/Archidioc%C3%A8se_de_Reims" title="Archidiocèse de Reims">Reims</a>, <a href="/wiki/Elz%C3%A9ar-Alexandre_Taschereau" title="Elzéar-Alexandre Taschereau">Elzéar-Alexandre Taschereau</a> (1820-1898), premier cardinal canadien. </p><p>Enfin, <a href="/wiki/Carlo_Cristofori" title="Carlo Cristofori">Carlo Christofori</a> est le dernier prélat catholique qui n'était pas prêtre au moment de sa création comme cardinal en 1885. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'ouverture_des_archives_du_Vatican"><span id="L.27ouverture_des_archives_du_Vatican"></span>L'ouverture des archives du Vatican</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : L&#39;ouverture des archives du Vatican" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : L&#39;ouverture des archives du Vatican"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg/170px-Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg.png" decoding="async" width="170" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg/255px-Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg/340px-Seal_of_the_Vatican_Secret_Archives.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Sceau des <a href="/wiki/Archives_apostoliques_du_Vatican" title="Archives apostoliques du Vatican">Archives apostoliques du Vatican</a>, avec des emblèmes de la papauté&#160;: les clés de saint Pierre et la <a href="/wiki/Tiare_pontificale" title="Tiare pontificale">tiare pontificale</a>.</figcaption></figure> <p>Alors que la fin du siècle est marquée par un climat anticlérical et globalement hostile au catholicisme, Léon XIII lance dès le début de son pontificat un ambitieux programme d'approfondissement de la recherche historique concernant la papauté et l'Église. Les Archives privées apostoliques du Vatican, devenues en 2019 <a href="/wiki/Archives_apostoliques_du_Vatican" title="Archives apostoliques du Vatican">Archives apostoliques du Vatican</a> sont les archives centrales du <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a>, regroupant tous les actes et documents concernant le gouvernement et l'activité pastorale du pape et des organismes du Saint-Siège, dont la <a href="/wiki/Curie_romaine" title="Curie romaine">Curie romaine</a>. Elles sont parfois qualifiées à tort de «&#160;secrètes&#160;» dans la mesure où cet adjectif est à comprendre dans le sens qu’on lui donnait autrefois, c’est-à-dire «&#160;privé&#160;» ou «&#160;réservé au souverain&#160;»<sup id="cite_ref-:6_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-:6-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 1881, Léon XIII décide de commencer à les ouvrir à la libre consultation des chercheurs et universitaires. Le cardinal bavarois <a href="/wiki/Joseph_Hergenr%C3%B6ther" title="Joseph Hergenröther">Joseph Hergenröther</a> en est nommé premier préfet. </p><p>Dans cet élan, le pape Léon XIII instaure également&#160;: </p> <ul><li>une <a href="/wiki/Comit%C3%A9_pontifical_des_sciences_historiques" title="Comité pontifical des sciences historiques">Commission cardinalice pour l’étude des sciences historiques</a> (transformée en 1954 par <a href="/wiki/Pie_XII" title="Pie XII">Pie XII</a> en <a href="/wiki/Comit%C3%A9_pontifical_des_sciences_historiques" title="Comité pontifical des sciences historiques">Comité pontifical des sciences historiques</a>),</li> <li>l'<a href="/wiki/%C3%89cole_vaticane_de_pal%C3%A9ographie,_de_diplomatique_et_d%27archivistique" title="École vaticane de paléographie, de diplomatique et d&#39;archivistique">École vaticane de paléographie, diplomatique et archivistique</a>, le <time class="nowrap" datetime="1884-05-01" data-sort-value="1884-05-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mai 1884</time>, destinée à former des spécialistes en paléographie et en histoire comparée, une sorte d'<a href="/wiki/%C3%89cole_nationale_des_chartes" title="École nationale des chartes">école des Chartes</a>, et dont la direction est confiée en premier lieu à <a href="/wiki/Isidoro_Carini" title="Isidoro Carini">Isidoro Carini</a>.</li></ul> <p>Les papes suivants poursuivront et étendront l'accès aux Archives<sup id="cite_ref-:6_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-:6-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="La_révision_de_l'index"><span id="La_r.C3.A9vision_de_l.27index"></span>La révision de l'index</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : La révision de l&#39;index" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : La révision de l&#39;index"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Instauré à l'issue du <a href="/wiki/Concile_de_Trente" title="Concile de Trente">concile de Trente</a> (1545-1563), l'<i><a href="/wiki/Index_librorum_prohibitorum" title="Index librorum prohibitorum">Index librorum prohibitorum</a></i> est une liste d'ouvrages jugés immoraux ou contraires à la foi catholique que les fidèles n'étaient pas autorisés à lire. Si Pie IX en restreignit déjà la portée, Léon XIII en a entrepris une révision importante avec l’<i>Index leonianus</i>, formalisé par la <a href="/wiki/Constitution_apostolique" title="Constitution apostolique">constitution apostolique</a> <i><a href="/w/index.php?title=Officiorum_ac_Munerum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Officiorum ac Munerum (page inexistante)">Officiorum ac Munerum</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Officiorum_ac_Munerum" class="extiw" title="en:Officiorum ac Munerum"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Officiorum ac Munerum&#160;»">(en)</span></a></i><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> du 25 janvier 1897, restructurant, adoucissant et simplifiant l'Index, tant sur la méthode et les procédures que sur la liste elle-même<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Initiatives_apostoliques">Initiatives apostoliques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Initiatives apostoliques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Initiatives apostoliques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Saints_et_docteurs_de_l'Église"><span id="Saints_et_docteurs_de_l.27.C3.89glise"></span>Saints et docteurs de l'Église</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Saints et docteurs de l&#39;Église" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Saints et docteurs de l&#39;Église"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_canonisations_prononc%C3%A9es_par_L%C3%A9on_XIII" title="Liste des canonisations prononcées par Léon XIII">Liste des canonisations prononcées par Léon XIII</a>.</div></div> <p>Au cours de son pontificat, Léon XIII a présidé quatre cérémonies de canonisation, proclamant un total de 27 saints donnés comme modèles et intercesseurs aux croyants. Si la plupart sont d'origine italienne, trois Français parviennent aux «&#160;honneurs des autels&#160;» selon l'expression consacrée&#160;: <a href="/wiki/Beno%C3%AEt-Joseph_Labre" title="Benoît-Joseph Labre">Benoît-Joseph Labre</a>, <a href="/wiki/Pierre_Fourier" title="Pierre Fourier">Pierre Fourier</a> et <a href="/wiki/Jean-Baptiste_de_La_Salle" title="Jean-Baptiste de La Salle">Jean-Baptiste de La Salle</a>, fondateur de l'ordre des <a href="/wiki/Fr%C3%A8res_des_%C3%A9coles_chr%C3%A9tiennes" title="Frères des écoles chrétiennes">Frères des écoles chrétiennes</a>, consacré à l'enseignement et à la pédagogie. </p><p>Parmi les 35 <a href="/wiki/Docteur_de_l%27%C3%89glise" title="Docteur de l&#39;Église">docteurs de l'Église</a> reconnus par l'Église catholique, plusieurs le devinrent à partir des années 1830 (la dernière désignation remontant à 1754), essentiellement des Français (<a href="/wiki/Pierre_Damien" title="Pierre Damien">Pierre Damien</a>, <a href="/wiki/Bernard_de_Clairvaux" title="Bernard de Clairvaux">Bernard de Clairvaux</a>, <a href="/wiki/Hilaire_de_Poitiers" title="Hilaire de Poitiers">Hilaire de Poitiers</a>, <a href="/wiki/Alphonse_de_Liguori" title="Alphonse de Liguori">Alphonse de Liguori</a> et <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_de_Sales" title="François de Sales">François de Sales</a>), et dans cette dynamique, quatre le furent sous le pontificat de Léon XIII<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, tous <a href="/wiki/P%C3%A8res_de_l%27%C3%89glise" title="Pères de l&#39;Église">Pères de l'Église</a>&#160;: <a href="/wiki/Cyrille_de_J%C3%A9rusalem" title="Cyrille de Jérusalem">Cyrille de Jérusalem</a> et <a href="/wiki/Cyrille_d%27Alexandrie" title="Cyrille d&#39;Alexandrie">Cyrille d'Alexandrie</a> en 1882, <a href="/wiki/Jean_Damasc%C3%A8ne" title="Jean Damascène">Jean Damascène</a> en 1890 et <a href="/wiki/B%C3%A8de_le_V%C3%A9n%C3%A9rable" title="Bède le Vénérable">Bède le Vénérable</a> en 1899. </p><p>Le titre de saint patron a été attribué trois fois par Léon XIII. </p> <ul><li>Le 4 août 1880, en application de la politique de relance des études thomistes, <a href="/wiki/Thomas_d%27Aquin" title="Thomas d&#39;Aquin">Thomas d'Aquin</a> comme patron des Universités, des Académies et des Écoles catholiques<sup id="cite_ref-:3_13-3" class="reference"><a href="#cite_note-:3-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>En 1886, <a href="/wiki/Jean_de_Dieu" title="Jean de Dieu">Jean de Dieu</a> comme patron des malades et hôpitaux, patronage qui sera étendu en 1930 aux personnels infirmiers.</li> <li>En 1897, l'Espagnol <a href="/wiki/Pascal_Baylon" title="Pascal Baylon">Pascal Baylon</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, frère mineur du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, comme patron des congrès et des associations eucharistiques<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="L'approche_unioniste_avec_les_autres_Églises_chrétiennes"><span id="L.27approche_unioniste_avec_les_autres_.C3.89glises_chr.C3.A9tiennes"></span>L'approche unioniste avec les autres Églises chrétiennes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : L&#39;approche unioniste avec les autres Églises chrétiennes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : L&#39;approche unioniste avec les autres Églises chrétiennes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Face à une mosaïque d’Églises, l'action de Léon XIII envers l'Orient se développe dans une approche dite «&#160;unioniste&#160;», au sens d’un appel à l’union à Rome des églises orientales<sup id="cite_ref-:13_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-:13-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:2_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Sa vision de la <a href="/wiki/Terre_sainte" title="Terre sainte">Terre sainte</a> s’inscrit dans plusieurs dimensions&#160;: spirituelle, diplomatique et apostolique. Le <a href="/wiki/Patriarcat_latin_de_J%C3%A9rusalem" title="Patriarcat latin de Jérusalem">Patriarcat latin de Jérusalem</a> a été restauré en 1847, et un protectorat de la France à l’égard des <a href="/wiki/Chr%C3%A9tiens_d%27Orient" title="Chrétiens d&#39;Orient">chrétiens d'Orient</a> s'est mis en place (à la suite de la <a href="/wiki/Guerre_de_Crim%C3%A9e" title="Guerre de Crimée">guerre de Crimée</a>). Une première étape fut franchie avec l’encyclique <i>Sancta Dei civitas</i><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> du 3 décembre 1880 recommandant notamment aux catholiques de soutenir financièrement l’<a href="/wiki/%C5%92uvre_d%27Orient" title="Œuvre d&#39;Orient">Œuvre d'Orient</a>, fondée à Paris en 1856 et approuvée par Pie IX en 1858, et dont la mission est de venir en aide spirituellement et matériellement aux chrétiens d’Orient. Après l'accueil du <a href="/wiki/Congr%C3%A8s_eucharistique" title="Congrès eucharistique">Congrès eucharistique</a> international à Jérusalem en 1893, où il se fit représenter par son <a href="/wiki/L%C3%A9gat_apostolique" title="Légat apostolique">légat</a> le cardinal <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Lang%C3%A9nieux" title="Benoît Langénieux">Benoît Langénieux</a>, Léon XIII publia deux autres lettres apostoliques&#160;: <i>Praeclara gratulationis</i><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> du 20 juin 1894, qui reconnaissait la valeur des rites des Églises d’Orient puis <i><a href="/wiki/Orientalium_dignitas" title="Orientalium dignitas">Orientalium dignitas Ecclesiarum</a></i><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> du 30 novembre 1894. Enfin, six conférences patriarcales se tinrent à Rome du 24 octobre au 28 novembre 1894, présidées par le pape en personne<sup id="cite_ref-:2_36-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Par ailleurs, Léon XIII considère que le contexte politico-religieux marqué par le déclin de l'<a href="/wiki/Empire_ottoman" title="Empire ottoman">Empire ottoman</a> et la formation de nouveaux États dans l’Europe danubienne et balkanique paraît favorable à des initiatives en direction des populations <a href="/wiki/%C3%89glise_orthodoxe" title="Église orthodoxe">orthodoxes</a> dont l’émancipation nationale s’accompagne en général de la revendication de l’autonomie ecclésiastique. Plusieurs initiatives voient le jour dont la reprise de liens diplomatiques avec la Russie<sup id="cite_ref-:9_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-:9-40"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces initiatives resteront sans réelle suite concrète dans le domaine des relations interconfessionnelles<sup id="cite_ref-:10_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-:10-41"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, voire encore empreintes de polémiques. </p><p>Parmi les créations cardinalices, Léon XIII choisit <a href="/wiki/Antoine-Pierre_IX_Hassoun" title="Antoine-Pierre IX Hassoun">Antoine-Pierre IX Hassoun</a>, patriarche de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique_arm%C3%A9nienne" title="Église catholique arménienne">église catholique arménienne</a>, lors du consistoire de 1880. </p><p>En 1895, il répartit la petite communauté des <a href="/wiki/%C3%89glises_catholiques_orientales" title="Églises catholiques orientales">coptes catholiques</a> (environ 5&#160;000 membres) dans les trois diocèses de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique_copte" title="Église catholique copte">Église copte catholique</a>, administrés par le <a href="/wiki/Patriarche_d%27Alexandrie" title="Patriarche d&#39;Alexandrie">patriarche d'Alexandrie</a> résidant au Caire. </p><p>Il réorganise les grands ordres, en particulier l'<a href="/wiki/Ordre_de_Saint-Beno%C3%AEt" title="Ordre de Saint-Benoît">ordre de Saint-Benoît</a> en fondant la <a href="/wiki/Conf%C3%A9d%C3%A9ration_b%C3%A9n%C3%A9dictine" title="Confédération bénédictine">confédération bénédictine</a> en 1893 par le bref <i>Summum semper</i>. Le 24 janvier 1891, il approuve définitivement les <i>Constitutions des <a href="/wiki/Filles_de_Marie_et_de_Joseph" title="Filles de Marie et de Joseph">Filles de Marie et de Joseph</a></i>. </p><p>Léon XIII authentifia la découverte des ossements retrouvés sous la cathédrale par l’archevêque de <a href="/wiki/Saint-Jacques-de-Compostelle" title="Saint-Jacques-de-Compostelle">Compostelle</a> comme étant les reliques de <a href="/wiki/Jacques_de_Z%C3%A9b%C3%A9d%C3%A9e" title="Jacques de Zébédée">Jacques de Zébédée</a>. Dans sa <a href="/wiki/Lettre_apostolique" title="Lettre apostolique">lettre apostolique</a> de 1884 intitulée <i>Deus omnipotens</i>, il rappelle avec force détails l’origine de Compostelle, reposant sur «&#160;une tradition orale constante, répandue partout, qui remonte jusqu'aux temps apostoliques et confirmée d'ailleurs par des Lettres publiques de Nos Prédécesseurs&#160;», évoquant à plusieurs reprises la présence à Compostelle du tombeau de l’apôtre sans la mettre en doute<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. C'est alors la reprise des <a href="/wiki/Chemins_de_Compostelle" title="Chemins de Compostelle">Chemins de Compostelle</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="La_diplomatie">La diplomatie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : La diplomatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : La diplomatie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg/220px-F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg" decoding="async" width="220" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg/330px-F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg/440px-F%C3%BCl%C3%B6p_L%C3%A1szl%C3%B3_-_XIII._Le%C3%B3_p%C3%A1pa_-_3206_-_Hungarian_National_Gallery.jpg 2x" data-file-width="1017" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Portrait de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> par <a href="/wiki/Philip_de_L%C3%A1szl%C3%B3" title="Philip de László">Philip de László</a> (1900).</figcaption></figure> <p>Le souverain pontife doit compter avec l'<a href="/wiki/Anticl%C3%A9ricalisme" title="Anticléricalisme">anticléricalisme</a> français qui expulse les <a href="/wiki/Congr%C3%A9gation_religieuse" title="Congrégation religieuse">congrégations</a>, le <i><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></i> prussien qui tente de mettre sous tutelle de l'État les catholiques allemands, la méfiance de l'Italie mais aussi par exemple l'instabilité politique chronique de l'Espagne. Dans tous ces pays de longue tradition chrétienne en voie de <a href="/wiki/La%C3%AFcit%C3%A9" title="Laïcité">laïcisation</a>, le pouvoir du <a href="/wiki/Clerg%C3%A9" title="Clergé">clergé</a> est combattu, tandis que des théories révolutionnaires prônant la violence telles que le <a href="/wiki/Nihilisme_russe" title="Nihilisme russe">nihilisme russe</a> ou l'<a href="/wiki/Anarchisme" title="Anarchisme">anarchisme</a>, se développent. L'autorité est aussi largement agressée&#160;: le <a href="/wiki/Alexandre_II_de_Russie" class="mw-redirect" title="Alexandre II de Russie">tsar de Russie Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a> est assassiné en 1881, l'<a href="/wiki/Elisabeth_d%E2%80%99Autriche" class="mw-redirect" title="Elisabeth d’Autriche">impératrice d'Autriche</a> en 1898, le <a href="/wiki/Humbert_Ier_(roi_d%27Italie)" title="Humbert Ier (roi d&#39;Italie)">roi d'Italie</a> en 1900. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_la_France"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_la_France"></span>Relations du Saint-Siège avec la France</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec la France" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec la France"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Devant les appels au renversement des institutions par certains catholiques français<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> rappelle la doctrine traditionnelle de la soumission des sujets à tous les gouvernements, quelle que soit leur forme (<a href="/wiki/Toast_d%27Alger" class="mw-redirect" title="Toast d&#39;Alger">Toast d'Alger</a>, encyclique <i><a href="/wiki/Au_milieu_des_sollicitudes" title="Au milieu des sollicitudes">Au milieu des sollicitudes</a></i> et lettre <i><a href="/w/index.php?title=Notre_Consolation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Notre Consolation (page inexistante)">Notre Consolation</a></i><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>). Il demande une réconciliation des différents courants politiques et l'union de «&#160;tous les gens honnêtes&#160;» pour contrer le parti anticlérical au pouvoir et parvenir à la mise en sourdine, sinon à la suppression, des lois antireligieuses, comme en Allemagne. </p><p>L'opposition d'une partie notable de catholiques aux directives de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, à la suite de quelques figures influentes — souvent laïques — de l'Église de France, semble davantage idéologique que politique, plus gallicane que favorable au principe monarchiste. L'opposition à ce qui sera désormais nommé le <i><a href="/wiki/Ralliement_(catholicisme_en_France)" title="Ralliement (catholicisme en France)">Ralliement</a></i>, a d'ailleurs pour origine, dès la fin de l'année 1892, les écrits d'<a href="/w/index.php?title=%C3%89mile_Dillon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Émile Dillon (page inexistante)">Émile Dillon</a>, un ami d'<a href="/wiki/Alfred_Loisy" title="Alfred Loisy">Alfred Loisy</a> (dans un article anonyme de la <i>Contemporary Review</i> d'<time class="nowrap" datetime="1892-10" data-sort-value="1892-10">octobre 1892</time>), relayé sinon plagié par un protestant allemand <a href="/wiki/Friedrich_Heinrich_Geffcken" title="Friedrich Heinrich Geffcken">Friedrich Heinrich Geffcken</a> (dans <i>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> devant l'Allemagne</i><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) et un ancien ministre piémontais <a href="/wiki/Ruggero_Bonghi" title="Ruggero Bonghi">Ruggiero Bonghi</a>. Ces trois auteurs semblent s'être inspirés de <i>La société de Rome</i><sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> écrit anticlérical d'<a href="/wiki/Henri_Durand-Morimbau" class="mw-redirect" title="Henri Durand-Morimbau">Henri Durand-Morimbau</a> dit <a href="/wiki/Henri_des_Houx" title="Henri des Houx">Henri des Houx</a> sous le pseudonyme de Comte Paul Vasili. Le jésuite Salvatore Brandi s'employa non sans succès, au début de l'année 1893, à réfuter Émile Dillon et <a href="/wiki/Friedrich_Heinrich_Geffcken" title="Friedrich Heinrich Geffcken">Friedrich Heinrich Geffcken</a> dans une série d'articles de la <i><a href="/wiki/Civilt%C3%A0_Cattolica" class="mw-redirect" title="Civiltà Cattolica">Civiltà Cattolica</a>,</i> reprise en France dans l'<i>Univers</i> et la <i>Revue des deux mondes</i> (puis rassemblés en brochure <i>La politique de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></i><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>). </p><p>L'opposition aux directives du pape, sans être majoritaire dans une Église de France profondément marquée par l'école ultramontaine (<a href="/wiki/Louis-%C3%89douard_Pie" title="Louis-Édouard Pie">Louis-Édouard Pie</a>, <a href="/wiki/Louis-Gaston_de_S%C3%A9gur" title="Louis-Gaston de Ségur">Louis-Gaston de Ségur</a>, <a href="/wiki/Louis_Veuillot" title="Louis Veuillot">Louis Veuillot</a>, entre autres), influença néanmoins un certain nombre de catholiques&#160;; ainsi, <span class="citation">«&#160;les dames dévotes de Bretagne et d'Anjou priaient pour la conversion du pape&#160;»</span><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;; certains vont même jusqu'à soutenir qu'au véritable Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> on a substitué un sosie&#160;; <i><a href="/wiki/Les_Caves_du_Vatican" title="Les Caves du Vatican">Les Caves du Vatican</a></i> contiennent une allusion à cette fable qu'on a répétée avec <a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a>. La <a href="/wiki/Pauline_de_Broglie,_comtesse_de_Pange" class="mw-redirect" title="Pauline de Broglie, comtesse de Pange">comtesse de Pange</a> raconte<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> que son père, le <a href="/wiki/Victor_de_Broglie_(1846-1906)" title="Victor de Broglie (1846-1906)">duc de Broglie</a>, a coutume d'inviter à déjeuner une ou deux fois par an les curés du voisinage&#160;; l'un d'eux, un peu échauffé par le vin de champagne dont il n'a pas l'habitude, n'hésite pas à lancer au dessert un&#160;: <span class="citation">«&#160;Et quand je pense à ce monstre de pape&#160;!&#160;»</span>, qu'il refuse de retirer. </p><p>Prérogative du Saint-Siège, Léon XIII éleva 22 églises comme <a href="/wiki/Basilique_(christianisme)" title="Basilique (christianisme)">basiliques mineures</a> en France, ce qui leur donna un titre honorifique et une dignité particulière<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> au sein des <a href="/wiki/%C3%89glise_(%C3%A9difice)" title="Église (édifice)">églises</a> et des <a href="/wiki/Cath%C3%A9drale" title="Cathédrale">cathédrales</a>. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_basiliques_catholiques_en_France" title="Liste des basiliques catholiques en France">Liste des basiliques catholiques en France</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_l'Empire_allemand"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_l.27Empire_allemand"></span>Relations du Saint-Siège avec l'Empire allemand</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Empire allemand" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Empire allemand"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Leo_XIII.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Leo_XIII.gif/220px-Leo_XIII.gif" decoding="async" width="220" height="315" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Leo_XIII.gif/330px-Leo_XIII.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cf/Leo_XIII.gif 2x" data-file-width="341" data-file-height="489" /></a><figcaption>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> et <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a>.</figcaption></figure> <p>Les relations avec le nouvel <a href="/wiki/Empire_allemand" title="Empire allemand">Empire allemand</a> (proclamé à <a href="/wiki/Versailles" title="Versailles">Versailles</a> le <time class="nowrap" datetime="1871-01-18" data-sort-value="1871-01-18">18 janvier 1871</time>) sont rompues depuis l'arrivée au pouvoir du chancelier <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a>. Toute la diplomatie de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> sera tournée vers l'apaisement progressif du <i><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></i>. Entre 1871 et 1887, le prince de <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a> veut renforcer autoritairement et unilatéralement la «&#160;solidarité&#160;» des composantes de l'Empire et ce, au détriment de l'Église (notamment en rabaissant le parti catholique du <a href="/wiki/Zentrum" title="Zentrum">Zentrum</a> dont l'un des fondateurs est l'évêque de Mayence <a href="/wiki/Wilhelm_Emmanuel_von_Ketteler" title="Wilhelm Emmanuel von Ketteler">Wilhelm Emmanuel von Ketteler</a>). Ainsi, toute critique de l'Empire (cela inclut non seulement la Prusse, mais aussi la <a href="/wiki/Rh%C3%A9nanie" title="Rhénanie">Rhénanie</a> prussienne à majorité catholique) est punie de prison. Il veut en fait mater l'esprit d'autonomie des <a href="/wiki/District_de_Lorraine" title="District de Lorraine">Lorrains</a> récemment annexés (et qui ont élu député le très francophile évêque de Metz <a href="/wiki/Paul_Dupont_des_Loges" title="Paul Dupont des Loges">Paul Dupont des Loges</a>) et des Polonais de <a href="/wiki/Prusse" title="Prusse">Prusse</a>, de <a href="/wiki/Posnanie_(province)" class="mw-redirect" title="Posnanie (province)">Posnanie</a> et de <a href="/wiki/Sil%C3%A9sie" title="Silésie">Silésie</a>, populations catholiques qui trouvent en l'Église un refuge pour leurs activités patriotiques, et en même temps affaiblir l'identité catholique des pays rhénans, pas assez «&#160;prussiens&#160;» aux yeux du chancelier. </p><p>Ce sont les mêmes procédés qu'ailleurs, mais menés tambour battant&#160;: mariage civil obligatoire, dissolution de toutes les congrégations, contrôle sur la nomination et la formation du <a href="/wiki/Clerg%C3%A9" title="Clergé">clergé</a>, lois scolaires, etc. Nonobstant, le «&#160;chancelier de fer&#160;» doit reculer et en <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a>, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> réussit à rétablir les relations diplomatiques avec la <a href="/wiki/Prusse" title="Prusse">Prusse</a>. Le pape a soutenu, avec un certain succès, les évêques dans leur appui aux actions sociales et à la formation d'associations de laïcs d'entraide de travailleurs. Les évêques soutiennent aussi le parti <a href="/wiki/Zentrum" title="Zentrum">Zentrum</a> dont <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a> a besoin des voix. Ainsi en 1887, les congrégations peuvent progressivement revenir et les lois les plus répressives de la précédente période du <i><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></i> ne sont plus appliquées. Cependant à l'extérieur, à partir du renouvellement de la <a href="/wiki/Triplice" title="Triplice">Triplice</a> en février <a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a>, puis avec l'abandon du <a href="/wiki/Trait%C3%A9_de_r%C3%A9assurance" title="Traité de réassurance">traité de réassurance</a> avec la Russie en 1890, le pape s'inquiète du caractère offensif du dernier système bismarckien dirigé contre la France. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_l'empire_d'Autriche-Hongrie"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_l.27empire_d.27Autriche-Hongrie"></span>Relations du Saint-Siège avec l'empire d'Autriche-Hongrie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;empire d&#39;Autriche-Hongrie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;empire d&#39;Autriche-Hongrie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>, il est confronté au <a href="/wiki/Drame_de_Mayerling" title="Drame de Mayerling">drame de Mayerling</a>. <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Joseph_Ier" title="François-Joseph Ier">François-Joseph</a>, l'<a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Joseph_Ier_(empereur_d%27Autriche)" class="mw-redirect" title="François-Joseph Ier (empereur d&#39;Autriche)">empereur d'Autriche</a>, devra envoyer deux télégrammes pour obtenir la dispense permettant à son fils et héritier, mort dans des conditions scandaleuses, d'être inhumé chrétiennement. Le cardinal <a href="/wiki/Mariano_Rampolla_del_Tindaro" title="Mariano Rampolla del Tindaro">Mariano Rampolla del Tindaro</a> sera soupçonné par le souverain autrichien de s'être opposé à cet acte de <a href="/wiki/Mis%C3%A9ricorde" title="Miséricorde">miséricorde</a> du pape. L'empereur s'en souviendra. Lors du <a href="/wiki/Conclave_de_1903" title="Conclave de 1903">Conclave de 1903</a>, il usera de son droit d'<a href="/wiki/Exclusive" title="Exclusive">exclusive</a> afin d'empêcher le prélat, pourtant favori, de ceindre la <a href="/wiki/Tiare_pontificale" title="Tiare pontificale">tiare pontificale</a>. </p><p>Par ailleurs, Léon XIII sera de ceux dont l'héritier de l'empire, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois-Ferdinand_d%27Autriche" title="François-Ferdinand d&#39;Autriche">François-Ferdinand</a>, arrachera une approbation pour épouser <a href="/wiki/Sophie_Chotek" title="Sophie Chotek">Sophie Chotek</a> en dépit du désaccord de l'empereur François-Joseph<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_l'Empire_russe"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_l.27Empire_russe"></span>Relations du Saint-Siège avec l'Empire russe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Empire russe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=25" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Empire russe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Léon XIII a marqué une politique de détente et de rapprochement avec la Russie, notamment par la signature d'accords diplomatiques dès 1880, la reconnaissance des saints slaves <a href="/wiki/Cyrille_et_M%C3%A9thode" title="Cyrille et Méthode">Cyrille et Méthode</a> comme <a href="/wiki/Docteur_de_l%27%C3%89glise" title="Docteur de l&#39;Église">docteurs de l'Eglise</a><sup id="cite_ref-:13_35-1" class="reference"><a href="#cite_note-:13-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il en résultera une détente notable des relations entre l'<a href="/wiki/Empire_russe" title="Empire russe">Empire russe</a> et le Saint-Siège. </p><p>Cette action diplomatique n'empêcha pas par ailleurs le pape de condamner dans une des premières encycliques, <i>Quod Apostolici muneris</i>, publiée 28 décembre 1878, le <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialisme</a>, le <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisme</a> et le <a href="/wiki/Nihilisme" title="Nihilisme">nihilisme</a>, déclarés alors comme erreurs modernes. Si ces idées gagnent du terrain dans l'empire russe, l'encyclique reste générique et ne pose pas de lien explicite avec la Russie. </p><p>Au début de son pontificat, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> envoie une missive au ton conciliant au tsar <a href="/wiki/Alexandre_II_de_Russie" class="mw-redirect" title="Alexandre II de Russie">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> de Russie</a>, dans laquelle il rappelle à son bon souvenir l'existence de ses sujets de confession catholique (notamment <a href="/wiki/Polonais" title="Polonais">Polonais</a> et <a href="/wiki/Allemands_de_Russie" title="Allemands de Russie">Allemands de Russie</a>) qui souhaitent vivre en loyaux sujets de l'Empire. L'empereur répond tout aussi courtoisement, promettant que ses sujets catholiques disposeront des mêmes droits que les autres. Les relations entre <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a> et la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> ayant été exécrables à cause de la question polonaise et rompues depuis 1870, et dans un contexte d'attentats contre des souverains. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg/220px-XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg" decoding="async" width="220" height="310" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg/330px-XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg/440px-XIII.Leop%C3%A1pa1.jpg 2x" data-file-width="2586" data-file-height="3647" /></a><figcaption>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> vers 1903.</figcaption></figure> <p>À plusieurs reprises, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> fait lire des lettres en chaire, contre ces attentats. En réponse, des sièges épiscopaux reçoivent enfin l'approbation impériale et sont pourvus. Mais la question polonaise n'évolue guère&#160;: le <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a> juge inacceptable l'usage du <a href="/wiki/Russe" title="Russe">russe</a> — langue administrative de l'Empire récemment imposée en Pologne — dans l'enseignement et le catéchisme. Plus encore, des <a href="/wiki/Ruth%C3%A8nes" class="mw-redirect" title="Ruthènes">Ruthènes</a> en majorité <a href="/wiki/%C3%89glises_catholiques_orientales" title="Églises catholiques orientales">uniates</a> ont été obligés de se placer sous la juridiction canonique de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_orthodoxe" title="Église orthodoxe">Église orthodoxe</a>. </p><p>Lorsqu'Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr> est assassiné, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> envoie, en <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>, au couronnement du nouveau tsar <a href="/wiki/Alexandre_III_de_Russie" class="mw-redirect" title="Alexandre III de Russie">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a> un prélat de haut rang pour le représenter<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr> reconnaissant demande au pape d'exhorter les évêques de Pologne à ne pas apporter leur soutien aux mouvements patriotes polonais et à l'agitation politique. </p><p>Les relations s'améliorent encore lorsque Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> use de son influence pour rapprocher la <a href="/wiki/Russie" title="Russie">Russie</a> de la France. En effet, le pape voit d'un mauvais œil la création de la <a href="/wiki/Triplice" title="Triplice">Triplice</a>, qui réunit une <a href="/wiki/Italie" title="Italie">Italie</a> gouvernée par un ministère de gauche anti-clérical et tenté par l'expérience voisine du <i><a href="/wiki/Kulturkampf" title="Kulturkampf">Kulturkampf</a></i> de <a href="/wiki/Otto_von_Bismarck" title="Otto von Bismarck">Bismarck</a>, un <a href="/wiki/Autriche-Hongrie" title="Autriche-Hongrie">Empire austro-hongrois</a> miné par les nationalismes et un nouvel <a href="/wiki/Empire_allemand" title="Empire allemand">Empire allemand</a> qui a chassé les congrégations de son pays et promulgué des lois anti-catholiques. D'un autre côté, si le régime politique de la France est jugé insatisfaisant et instable, la Russie a besoin des capitaux français pour se développer et pour se défendre d'une Allemagne trop orgueilleuse à ses frontières, et tandis que la France souhaite sortir de son isolement diplomatique et contrecarrer la puissance de la <a href="/wiki/Triplice" title="Triplice">Triplice</a>. </p><p>Après la mort d'Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr> en 1894, la question des <a href="/wiki/%C3%89glises_catholiques_orientales" title="Églises catholiques orientales">uniates</a> et de la langue en Pologne est réglée. Un accord de 1896 permet la fondation de nouveaux <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se" title="Diocèse">diocèses</a> catholiques dans tout l'Empire. Dans une dynamique de développement du catholicisme<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, le nouveau tsar <a href="/wiki/Nicolas_II_de_Russie" class="mw-redirect" title="Nicolas II de Russie">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a> facilite le financement de la gestion du <a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_imp%C3%A9riale_de_th%C3%A9ologie_de_Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Académie impériale de théologie de Saint-Pétersbourg">grand séminaire catholique de Saint-Pétersbourg</a>, des églises catholiques sont construites dans les grandes villes commerçantes de Russie, tandis qu'en Pologne les derniers sièges épiscopaux vacants sont pourvus. </p><p>La <a href="/wiki/Nonciature_apostolique" title="Nonciature apostolique">nonciature</a> de <a href="/wiki/Saint-P%C3%A9tersbourg" title="Saint-Pétersbourg">Saint-Pétersbourg</a> ne rouvre pas. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_le_Royaume-Uni"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_le_Royaume-Uni"></span>Relations du Saint-Siège avec le Royaume-Uni</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec le Royaume-Uni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=26" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec le Royaume-Uni"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Papa_Leone_XIII_(1898).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/220px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg" decoding="async" width="220" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/330px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/440px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg 2x" data-file-width="2921" data-file-height="3696" /></a><figcaption>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> en 1898.</figcaption></figure> <p>Depuis le milieu du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, le Royaume-Uni est traversé par un mouvement de conversion, dit le <a href="/wiki/Mouvement_d%27Oxford" title="Mouvement d&#39;Oxford">mouvement d'Oxford</a>, autour de <a href="/wiki/John_Henry_Newman" title="John Henry Newman">John Henry Newman</a>. </p><p>Dans ce contexte, après avoir réuni un groupe d'experts autour du cardinal <a href="/wiki/Camillo_Mazzella" title="Camillo Mazzella">Camillo Mazzella</a>, Léon XIII clarifie la position de l'Église vis-à-vis de l'<a href="/wiki/Anglicanisme" title="Anglicanisme">anglicanisme</a> par la lettre apostolique <i><a href="/wiki/Apostolicae_curae" title="Apostolicae curae">Apostolicae curae</a></i> du 13 septembre 1896 et déclare nul le rite d'ordination sacerdotal anglican. </p><p>En juin 1902, le jeune évêque <a href="/wiki/Rafael_Merry_del_Val" title="Rafael Merry del Val">Merry del Val</a> représente le pape au couronnement d’<a href="/wiki/%C3%89douard_VII" title="Édouard VII">Édouard VII</a> à Londres<sup id="cite_ref-:8_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-:8-54"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. I </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_avec_l'Espagne"><span id="Relations_avec_l.27Espagne"></span>Relations avec l'Espagne</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifier la section : Relations avec l&#39;Espagne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=27" title="Modifier le code source de la section : Relations avec l&#39;Espagne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1885, à la demande du roi <a href="/wiki/Alphonse_XII_d%27Espagne" class="mw-redirect" title="Alphonse XII d&#39;Espagne">Alphonse&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr> d'Espagne</a>, il élève la capitale du pays, <a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a>, au rang d'évêché et crée le <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Madrid" class="mw-redirect" title="Diocèse de Madrid">Diocèse de Madrid</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_l'Amérique_du_Nord"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_l.27Am.C3.A9rique_du_Nord"></span>Relations du Saint-Siège avec l'Amérique du Nord</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Amérique du Nord" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=28" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Amérique du Nord"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En 1899, par la lettre apostolique <i><a href="/wiki/Testem_benevolentiae_nostrae" class="mw-redirect" title="Testem benevolentiae nostrae">Testem benevolentiæ nostrae</a>,</i> il redresse certaines conceptions du catholicisme aux États-Unis - le libéralisme et le pluralisme religieux - en condamnant l'<a href="/wiki/Am%C3%A9ricanisme_(religion)" class="mw-redirect" title="Américanisme (religion)">américanisme</a>. </p><p>Au <b>Canada</b>, après l'envoi d'un premier visiteur apostolique à la fin du pontificat de <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie IX</a>, Léon XIII en envoya un second (en 1883-1884), puis monseigneur <a href="/wiki/Rafael_Merry_del_Val" title="Rafael Merry del Val">Merry del Val</a> (en 1897), et enfin y créa formellement une <a href="/wiki/Nonciature_apostolique_au_Canada" title="Nonciature apostolique au Canada">délégation apostolique</a> le 3 août 1899<sup id="cite_ref-:8_54-1" class="reference"><a href="#cite_note-:8-54"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Relations_du_Saint-Siège_avec_l'Asie"><span id="Relations_du_Saint-Si.C3.A8ge_avec_l.27Asie"></span>Relations du Saint-Siège avec l'Asie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifier la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Asie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=29" title="Modifier le code source de la section : Relations du Saint-Siège avec l&#39;Asie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/L%C3%A9on_XIII" title="Spécial:EditPage/Léon XIII">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Léon XIII s'intéresse aux développements de l'Eglise catholique en Asie. </p><p><b>Inde -</b> La <a href="/wiki/Lettre_apostolique" title="Lettre apostolique">lettre apostolique</a> <i><a href="/wiki/Humanae_Salutis_(L%C3%A9on_XIII)" title="Humanae Salutis (Léon XIII)">Humanae salutis</a></i><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> datée du <time class="nowrap" datetime="1886-09-01" data-sort-value="1886-09-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> septembre 1886</time> établit la hiérarchie catholique en <a href="/wiki/Inde" title="Inde">Inde</a>, alors sous <a href="/wiki/Raj_britannique" title="Raj britannique">domination anglaise</a>. Quelques années plus tard, l'encyclique <i><a href="/wiki/Ad_extremas" title="Ad extremas">Ad Orientis extremas oras</a></i><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite_crochet">[</span>56<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>(24 juin 1893) poursuit l'œuvre d'évangélisation dans ce pays en mettant l'accent sur la fondation de séminaires pour la formation d’un clergé autochtone ainsi que sur l'extension de postes missionnaires dans les régions non-chrétiennes du pays. </p><p>À partir des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1880" title="Années 1880">années 1880</a>, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> relance des <a href="/wiki/Missions_catholiques_aux_XIXe_et_XXe_si%C3%A8cles" title="Missions catholiques aux XIXe et XXe siècles">missions pontificales</a> en <a href="/wiki/Extr%C3%AAme-Orient" title="Extrême-Orient">Extrême-Orient</a> et y noue des relations diplomatiques<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><b>Japon</b> - Il rencontre <a href="/wiki/Yamamoto_Shinjiro" title="Yamamoto Shinjiro">Yamamoto Shinjiro</a> qui est reçu en audience en tant que Japonais catholique. Il l'encourage à persévérer et répandre la foi catholique en son pays. <a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XV" title="Benoît XV">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="15"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XV</span></abbr></a> continuera son œuvre dans ce sens. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Autres_faits">Autres faits</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifier la section : Autres faits" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=30" title="Modifier le code source de la section : Autres faits"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rencontre_avec_Thérèse_de_l'Enfant-Jésus"><span id="Rencontre_avec_Th.C3.A9r.C3.A8se_de_l.27Enfant-J.C3.A9sus"></span>Rencontre avec Thérèse de l'Enfant-Jésus</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifier la section : Rencontre avec Thérèse de l&#39;Enfant-Jésus" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=31" title="Modifier le code source de la section : Rencontre avec Thérèse de l&#39;Enfant-Jésus"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg/170px-Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg" decoding="async" width="170" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg/255px-Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg/340px-Th%C3%A9r%C3%A8se_Martin-Histoire_d%27une_%C3%A2me-A11.jpg 2x" data-file-width="1033" data-file-height="1469" /></a><figcaption>Illustration de la rencontre entre Léon XIII et la future sainte Thérèse de l'Enfant-Jésus</figcaption></figure> <p>En novembre 1887, Thérèse Martin, la future sainte <a href="/wiki/Th%C3%A9r%C3%A8se_de_Lisieux" title="Thérèse de Lisieux">Thérèse de Lisieux</a>, est en pèlerinage à Rome avec le <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Coutances_et_Avranches" title="Diocèse de Coutances et Avranches">diocèse de Coutances</a>. Le 20 novembre, le pape Léon XIII les reçoit en audience. Désobéissant au protocole, Thérèse Martin profite alors du moment où elle salue le Saint-Père pour lui demander, en l'honneur du jubilé de ses cinquante ans de sacerdoce, l'autorisation d'entrer au Carmel nonobstant son jeune âge - 15 ans. Au cours de ce bref dialogue, le pape lui répond&#160;: «&#160;Mon enfant, faites ce que les supérieurs vous diront&#160;», puis il la bénit et en lui indiquant&#160;: «&#160;Allons, allons, vous entrerez si le Bon Dieu le veut.&#160;»<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite_crochet">[</span>58<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Si la réponse l'avait laissée déçue, la jeune fille entra au Carmel de Lisieux quelques mois plus tard, le 9 avril 1888. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Création_de_l'ordre_pontifical_Pro_Ecclesia_et_Pontifice"><span id="Cr.C3.A9ation_de_l.27ordre_pontifical_Pro_Ecclesia_et_Pontifice"></span>Création de l'ordre pontifical <i>Pro Ecclesia et Pontifice</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifier la section : Création de l&#39;ordre pontifical Pro Ecclesia et Pontifice" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=32" title="Modifier le code source de la section : Création de l&#39;ordre pontifical Pro Ecclesia et Pontifice"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Littéralement «&#160;Pour l’Église et pour le pape&#160;», la distinction <i><a href="/wiki/Pro_Ecclesia_et_Pontifice" title="Pro Ecclesia et Pontifice">Pro Ecclesia et Pontifice</a></i> a été instituée par Léon XIII le 17 juillet 1888 à l'occasion de son jubilé sacerdotal (50 ans de prêtrise), et étendue en 1898 pour récompenser des services rendus à l'Eglise catholique. La décoration est en forme de croix grecque sur laquelle sont représentés Pierre et Paul, surmontés des armoiries pontificales. Le ruban est blanc et jaune, aux couleurs du Vatican. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Premier_pape_filmé"><span id="Premier_pape_film.C3.A9"></span>Premier pape filmé</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifier la section : Premier pape filmé" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=33" title="Modifier le code source de la section : Premier pape filmé"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> est le premier pape à avoir été filmé&#160;: en 1896, le cinéaste <a href="/wiki/Vittorio_Calcina" title="Vittorio Calcina">Vittorio Calcina</a>, représentant des <a href="/wiki/Auguste_et_Louis_Lumi%C3%A8re" title="Auguste et Louis Lumière">Frères Lumière</a> en Italie, l'immortalise dans un évènement, probablement une messe, qui se déroule dans les <a href="/wiki/Jardins_du_Vatican" title="Jardins du Vatican">jardins du Vatican</a><sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite_crochet">[</span>59<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_fin_du_pontificat">La fin du pontificat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifier la section : La fin du pontificat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=34" title="Modifier le code source de la section : La fin du pontificat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dégradation_de_sa_santé"><span id="D.C3.A9gradation_de_sa_sant.C3.A9"></span>Dégradation de sa santé</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifier la section : Dégradation de sa santé" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=35" title="Modifier le code source de la section : Dégradation de sa santé"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1903-06-30" data-sort-value="1903-06-30">30 juin 1903</time>, le pape, alors nonagénaire, rapporte de légers sentiments de <a href="/wiki/Dyspepsie" title="Dyspepsie">dyspepsie</a>. Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> contracte initialement un rhume lors d'une sortie le <time class="nowrap" datetime="07-03" data-sort-value="07-03">3 juillet</time>, mais celui-ci dégénère en une <a href="/wiki/Pneumonie_aigu%C3%AB" title="Pneumonie aiguë">pneumonie</a>. Cette nuit-là, il perd connaissance. Lorsqu’un médecin est appelé au chevet du pape, il détermine que l'huile de ricin avec laquelle Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> avait tenté de se soigner avait dérangé son estomac et aggravé son état. Les neveux du pape sont immédiatement informés de la maladie de leur oncle, tout comme les cardinaux <a href="/wiki/Mariano_Rampolla_del_Tindaro" title="Mariano Rampolla del Tindaro">Mariano Rampolla del Tindaro</a> et <a href="/wiki/Luigi_Oreglia_di_Santo_Stefano" title="Luigi Oreglia di Santo Stefano">Luigi Oreglia di Santo Stefano</a>, en leur qualité respectives de secrétaire d'État et de <a href="/wiki/Camerlingue_de_la_Sainte_%C3%89glise_romaine" title="Camerlingue de la Sainte Église romaine">camerlingue de la Sainte Église romaine</a>. Le <time class="nowrap" datetime="07-04" data-sort-value="07-04">4 juillet</time>, le pape fait sa dernière confession au cardinal <a href="/wiki/Serafino_Vannutelli" title="Serafino Vannutelli">Serafino Vannutelli</a>. Le jour-même, il perd l'appétit et souffre d'essoufflements. Le lendemain, le médecin déclare qu’une hépatisation affecte les lobes supérieur et moyen du <a href="/wiki/Poumon" title="Poumon">poumon</a> droit, tandis que Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> souffre d'une faiblesse cardiaque considérable et de difficultés respiratoires malgré l'absence de fièvre ou de quintes de toux. Ce même jour, après avoir reçu les sacrements, le pape déclare&#160;: «&#160;Je suis maintenant près de ma propre fin. Je ne sais pas si tout ce que j'ai fait a été bon, mais j'ai certainement obéi à ma conscience et à notre foi&#160;». </p><p>Le 6 juillet, on administre au pape une injection pour le soulager de la douleur qu'il ressent, alors qu'on rapporte que la pneumonie qu'il a contractée commence à se propager au poumon gauche. Le pape, qui avait un pouls imperceptible, a eu une nuit agitée et a dû recevoir de l'oxygène. Ce matin-là, il laisse entendre à ceux qui l’entourent qu'il préférerait que le cardinal <a href="/wiki/Girolamo_Maria_Gotti" title="Girolamo Maria Gotti">Girolamo Maria Gotti</a> lui succède lors du prochain <a href="/wiki/Conclave" title="Conclave">conclave</a>. Lorsque les médecins demandent au pape de se reposer, afin de ne pas aggraver davantage sa santé déclinante, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> a déclaré&#160;: <span class="citation">«&#160;Si cela ne pouvait être utile, mais je ne crois pas que cela le serait. Le bref reste de ma vie doit être dévoué à Dieu et à l’Église, pas à mon pauvre confort&#160;»</span>. Le pape perd connaissance mais se réveille pour recevoir les sacrements à <span class="nowrap">21&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr></span>, avant de vivre une nouvelle nuit agitée. Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> ne dort que trois heures, mais une douleur intense le contraint à se réveiller immédiatement, le souverain pontife se plaignant de douleurs des deux côtés du thorax qui obligent les médecins à le déplacer afin de lui offrir un meilleur confort. Sa situation devient réellement critique dans l'après-midi, où il reçut les derniers sacrements, alors que ses médecins constataient une soudaine détérioration. Le 7 juillet, le pape, affaibli, demande qu'on ouvre les volets de sa fenêtre, déclarant&#160;: <span class="citation">«&#160;Je souhaite revoir une fois de plus, peut-être pour la dernière fois, les rayons du soleil&#160;»</span>. Dans les nuits suivantes, le pape souffre de plusieurs crises de toux, transpirant abondamment en raison de sa fièvre montante. La santé de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> s’améliore légèrement le <time class="nowrap" datetime="07-10" data-sort-value="07-10">10 juillet</time>, lorsqu’il reçoit des pèlerins hongrois. Cependant, épuisé, il s’effondre peu après cette ultime réunion. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mort_et_funérailles"><span id="Mort_et_fun.C3.A9railles"></span>Mort et funérailles</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifier la section : Mort et funérailles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=36" title="Modifier le code source de la section : Mort et funérailles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Leone_XIII_balsamato.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Leone_XIII_balsamato.jpg/220px-Leone_XIII_balsamato.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Leone_XIII_balsamato.jpg/330px-Leone_XIII_balsamato.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Leone_XIII_balsamato.jpg/440px-Leone_XIII_balsamato.jpg 2x" data-file-width="1095" data-file-height="820" /></a><figcaption>La dépouille embaumée du pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> exposée dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre" title="Basilique Saint-Pierre">Basilique Saint-Pierre de Rome</a>, lors de ses funérailles, le <time class="nowrap" datetime="1903-07-25" data-sort-value="1903-07-25">25 juillet 1903</time>.</figcaption></figure> <p>Après plus de 25 ans de règne, Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> meurt le <time class="nowrap" datetime="1903-07-20" data-sort-value="1903-07-20">20 juillet 1903</time> à <span class="nowrap">15&#160;<abbr class="abbr" title="heures">h</abbr>&#160;50</span>, dans sa chambre du <a href="/wiki/Palais_du_Vatican" title="Palais du Vatican">palais du Vatican</a> après s'être confessé une dernière fois, à l'âge de 93 ans. Les membres du <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a> ont annoncé l'heure de sa mort à 16 h 04 lorsqu'elle fut formellement confirmée. Officiellement, le pape est mort d'une <a href="/wiki/Pneumonie_aigu%C3%AB" title="Pneumonie aiguë">pneumonie</a>, suivie d'une <a href="/wiki/Pleur%C3%A9sie" title="Pleurésie">pleurésie hémorragique</a>. </p><p>Lors des funérailles, le <time class="nowrap" datetime="1903-07-25" data-sort-value="1903-07-25">25 juillet 1903</time>, le corps du pontife est exposé dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Pierre_de_Rome" class="mw-redirect" title="Basilique Saint-Pierre de Rome">basilique Saint-Pierre de Rome</a>, avant d'y être inhumé. En 1924, vingt et un ans après sa disparition, le cercueil est transféré dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Jean-de-Latran" title="Basilique Saint-Jean-de-Latran">basilique Saint-Jean-de-Latran</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Le_conclave_de_1903">Le conclave de 1903</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifier la section : Le conclave de 1903" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=37" title="Modifier le code source de la section : Le conclave de 1903"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Conclave_de_1903" title="Conclave de 1903">Conclave de 1903</a>.</div></div> <p><a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Giuseppe Melchiorre Sarto</a> sera élu pape en 1903, succédant à Léon XIII, et prenant le nom de <a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Pie X</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="L'état_d'esprit_du_pontificat"><span id="L.27.C3.A9tat_d.27esprit_du_pontificat"></span>L'état d'esprit du pontificat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifier la section : L&#39;état d&#39;esprit du pontificat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=38" title="Modifier le code source de la section : L&#39;état d&#39;esprit du pontificat"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Question_romaine" title="Question romaine">question romaine</a> a dépouillé le pape de son pouvoir temporel, réduit à la <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Cité du Vatican</a>. Léon XIII inaugure donc un nouveau style de pontificat, et fait entrer l'Église dans le <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;: <span class="citation">«&#160;Quand le cardinal Vincenzo Gioacchino Pecci est élu pape sous le nom de Léon XIII le 20 février 1878, la papauté se trouve dans une situation tout à fait inédite&#160;: elle n’est plus souveraine sur le plan temporel, elle ne dispose plus d’aucun support territorial. Le mérite de Léon XIII sera d’en tirer les conséquences et d’inventer une nouvelle façon d’exercer le ministère suprême dans l’Église ou, si l’on préfère, la façon d’ «&#160;être pape&#160;» dans le contexte d’une société moderne en voie de constante démocratisation et sécularisation. La papauté nouvelle qu’il incarne, détachée de toute préoccupation liée à des intérêts de nature temporelle et prenant progressivement conscience du rôle de l’opinion publique dans la vie politique des États démocratiques contemporains, se veut une papauté ouverte à l’universel, s’efforçant d’exercer une sorte de magistère moral sur le monde des nations<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.&#160;»</span> Léon XIII n'en resta pas moins convaincu de la primauté devant être accordée à Dieu et ancrée dans l'Eglise catholique&#160;:<span class="citation">«&#160;La conviction qu’exprimait Léon XIII, dans sa première encyclique <i>Incrustabili Dei concilio</i> (21 avril 1878), était que «&#160;tous les maux&#160;» de la société moderne avaient «&#160;leur principale cause dans le mépris et le rejet de cette sainte et très auguste autorité de l’Église qui gouverne le genre humain au nom de Dieu, et qui est la sauvegarde et l’appui de toute autorité légitime&#160;»<sup id="cite_ref-:7_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-:7-61"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.&#160;»</span> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Un_pape_«_intellectuel_»"><span id="Un_pape_.C2.AB_intellectuel_.C2.BB"></span>Un pape <span class="citation">«&#160;intellectuel&#160;»</span></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifier la section : Un pape «&#160;intellectuel&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=39" title="Modifier le code source de la section : Un pape «&#160;intellectuel&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg/220px-Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg" decoding="async" width="220" height="391" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg/330px-Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg/440px-Le_Pape_L%C3%A9on_XIII.jpg 2x" data-file-width="1836" data-file-height="3264" /></a><figcaption>Le monument de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> dans la <a href="/wiki/Basilique_Saint-Jean-de-Latran" title="Basilique Saint-Jean-de-Latran">basilique Saint-Jean-de-Latran</a>, <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</figcaption></figure> <p>On a pu considérer que les encycliques du pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, au nombre de quatre-vingt-six, étaient savantes et que peu de gens les ont lues jusqu'au bout, mais elles ont eu une influence notable sur la participation des catholiques aux grands débats intellectuels et socio-politiques de leur époque. Il a renouvelé l'enseignement des séminaires et des universités pontificales, fait progresser les études bibliques et patristiques et ouvert les archives du Vatican. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Son_«_libéralisme_»"><span id="Son_.C2.AB_lib.C3.A9ralisme_.C2.BB"></span>Son <span class="citation">«&#160;libéralisme&#160;»</span></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=40" title="Modifier la section : Son «&#160;libéralisme&#160;»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=40" title="Modifier le code source de la section : Son «&#160;libéralisme&#160;»"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À la suite de son prédécesseur, s'il développe une nouvelle forme d'<a href="/wiki/Intransigeantisme" title="Intransigeantisme">intransigeantisme</a><sup id="cite_ref-:7_61-1" class="reference"><a href="#cite_note-:7-61"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, foncièrement <a href="/wiki/Crise_moderniste" title="Crise moderniste">anti-moderne</a><sup id="cite_ref-:1_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-62"><span class="cite_crochet">[</span>62<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, auquel il donne une forme plus conquérante, qui s'attaque au présent<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite_crochet">[</span>63<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> afin de «&#160;reprendre l'initiative&#160;»<sup id="cite_ref-:1_62-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-62"><span class="cite_crochet">[</span>62<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et proposer «&#160;un catholicisme de mouvement&#160;»<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite_crochet">[</span>64<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, c'est surtout la prudence qui caractérise son pontificat. </p><p>Au contraire du style plus lapidaire de <a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a>, illustré par exemple dans le <i><a href="/wiki/Syllabus_(catholicisme)" title="Syllabus (catholicisme)">Syllabus</a>,</i> Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> quant à lui développe son sens de la pédagogie dans des encycliques, s'appuyant souvent sur ses prédécesseurs et ouvrant la voie à ses successeurs, sur des thèmes traditionnels comme sur des thèmes nouveaux. </p><p>Il poursuit inlassablement sa défense de la liberté de l'Église face aux nouveaux problèmes de la modernité&#160;: rupture entre le prolétariat et les classes aisées, mainmise du pouvoir politique sur l'enseignement dans différents pays d'Europe, laïcisation des consciences, et problème de la dissolution des congrégations en France (<a href="/wiki/Encyclique" title="Encyclique">encyclique</a> <i><a href="/wiki/Nobilissima_Gallorum_Gens" class="mw-redirect" title="Nobilissima Gallorum Gens">Nobilissima Gallorum Gens</a></i>) et dans d'autres pays. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hommages">Hommages</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=41" title="Modifier la section : Hommages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=41" title="Modifier le code source de la section : Hommages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Ses successeurs le citèrent régulièrement dans leurs écrits, notamment <a href="/wiki/Pie_XI" title="Pie XI">Pie XI</a>, <a href="/wiki/Pie_XII" title="Pie XII">Pie XII</a>, <a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul VI</a> et <a href="/wiki/Jean-Paul_II" title="Jean-Paul II">Jean-Paul II</a> dans plusieurs de leurs encycliques.</li> <li>Une <a href="/wiki/Rose_(fleur)" title="Rose (fleur)">rose</a> blanche du nom de «&#160;<a href="/wiki/L%C3%A9on_XIII_(rose)" title="Léon XIII (rose)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a>&#160;» lui est dédiée en 1890<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite_crochet">[</span>65<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>En France, un <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_en_France" title="Collège en France">collège</a> de <a href="/wiki/Ch%C3%A2teauroux" title="Châteauroux">Chateauroux</a> est nommé en son honneur<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite_crochet">[</span>66<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Fait rare s'agissant d'un pape, les armoiries de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> et sa devise, <i>Lumen in Cœlo</i>, figurent au frontispice de l'église de <a href="/wiki/Rennes-le-Ch%C3%A2teau" title="Rennes-le-Château">Rennes-le-Château</a>. Elles subissent toutefois une modification, la comète y étant représentée dans le sens inversé (c'est-à-dire se levant à l'Occident et tournée vers la droite) par rapport aux armoiries du pape.</li> <li>Dans l'église de <a href="/wiki/Saint-Gengoux-de-Sciss%C3%A9" title="Saint-Gengoux-de-Scissé">Saint-Gengoux-de-Scissé</a>, une peinture du cul-de-four de l'abside représente ses armoiries.</li> <li>Une rue de <a href="/wiki/Bruxelles" title="Bruxelles">Bruxelles</a> porte le nom de «&#160;Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>&#160;»<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite_crochet">[</span>67<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>Une place de <a href="/wiki/Luxembourg_(ville)" title="Luxembourg (ville)">la ville de Luxembourg</a> porte le nom de «&#160;Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>&#160;»<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite_crochet">[</span>68<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=42" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=42" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Cet article est partiellement ou en totalité issu de l’article de Wikipédia en anglais intitulé <span class="plainlinks">«&#160;<a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Leo_XIII?oldid=393379204">Pope Leo XIII</a>&#160;» <small>(<a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pope_Leo_XIII?action=history">voir la liste des auteurs</a>)</small></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=43" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=43" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222998893">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:24em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-JAnnotated-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-JAnnotated_1-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gifford1982"><span class="ouvrage" id="Don_Gifford1982"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Don <span class="nom_auteur">Gifford</span>, <cite class="italique" lang="en">Joyce Annotated: Notes for Dubliners and A Portrait of the Artist as a Young Man</cite>, University of California Press, <time>1982</time>, 106&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-520-04610-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-520-04610-8"><span class="nowrap">978-0-520-04610-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=o6wwDwAAQBAJ&amp;dq=pope+leo+xiii+motto&amp;pg=PA106">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Joyce+Annotated%3A+Notes+for+Dubliners+and+A+Portrait+of+the+Artist+as+a+Young+Man&amp;rft.pub=University+of+California+Press&amp;rft.aulast=Gifford&amp;rft.aufirst=Don&amp;rft.date=1982&amp;rft.tpages=106&amp;rft.isbn=978-0-520-04610-8&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Do6wwDwAAQBAJ%26dq%3Dpope%2Bleo%2Bxiii%2Bmotto%26pg%3DPA106&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:12-2"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:12_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-:12_2-1">b</a> et <a href="#cite_ref-:12_2-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Henry1903"><span class="ouvrage" id="Carnoy,_Henry1903">Carnoy, Henry, <cite class="italique">Dictionnaire biographique des membres du clergé catholique</cite>, Paris, Armorial, <time>1903</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5604110d">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;8<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dictionnaire+biographique+des+membres+du+clerg%C3%A9+catholique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Armorial&amp;rft.aulast=Henry&amp;rft.aufirst=Carnoy%2C&amp;rft.date=1903&amp;rft.pages=8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text">Lodovico Pecci (2.6.1767 - 8.3.1833) et son épouse Anna Francesca Prosperi (décembre 1772 - 5.8.1824), mariés le 27 novembre 1791, sont parents de sept enfants&#160;: 1) Carlo Ludovico (23.11.1793 - 29.8.1879), célibataire, 2) Anna Giovanna Francesca (23.5.1798 - 1870), 3) Caterina Maria Flaminià (3.11.1800 - 1867), épouse du chevalier Lolli de Ferentino, 4) Giovanni Battista (20.10.1802 - 28.3.1883), 5) Giuseppe (15.12.1807 - 8.2.1890), 6) Vincenzo Gioacchino (Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>) et 7) Ferdinand (6.1.1816 - 1835) – source&#160;: <i>Le Figaro</i>, Supplément littéraire du dimanche - 31.12.1887.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text">Henri Durand-Morimbau, <i>Histoire de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></i>, Paris, 1900, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">45-62</span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text">Henri Durand-Morimbau, Histoire de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, Paris, 1900, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;82.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text">Le collège romain (université grégorienne) venait d’être rendu aux Jesuits par le pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></span> </li> <li id="cite_note-:0-7"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_7-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_7-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="T&#39;Serclaes1894"><span class="ouvrage" id="de_T&#39;Serclaes1894">de T'Serclaes, <cite class="italique">Le Pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></cite>, Desclée, De Brouwer, <time>1894</time>, t. 1, p. 66&#160;; sur la nonciature en Belgique, t. 1, ch. 3<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+Pape+L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII&amp;rft.pub=Descl%C3%A9e%2C+De+Brouwer&amp;rft.aulast=T%27Serclaes&amp;rft.aufirst=de&amp;rft.date=1894&amp;rft.pages=t.+1%2C+p.+66+%3B+sur+la+nonciature+en+Belgique%2C+t.+1%2C+ch.+3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="T&#39;Serclaes1894"><span class="ouvrage" id="de_T&#39;Serclaes1894">de T'Serclaes, <cite class="italique">Le Pape Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, t. 1</cite>, Lille, Desclée, De Brouwer, <time>1894</time>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;164, Lettre au marquis Pepoli, du 21 février 1863<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+Pape+L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII%2C+t.+1&amp;rft.place=Lille&amp;rft.pub=Descl%C3%A9e%2C+De+Brouwer&amp;rft.aulast=T%27Serclaes&amp;rft.aufirst=de&amp;rft.date=1894&amp;rft.pages=164%2C+Lettre+au+marquis+Pepoli%2C+du+21+f%C3%A9vrier+1863&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1888"><cite class="italique">Œuvres pastorales de S. E. le cardinal Joachim Pecci</cite>, Lille, Soc. St Augustin, Desclée, <time>1888</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=%C5%92uvres+pastorales+de+S.+E.+le+cardinal+Joachim+Pecci&amp;rft.place=Lille&amp;rft.pub=Soc.+St+Augustin%2C+Descl%C3%A9e&amp;rft.date=1888&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pierre_Hourat1904"><span class="ouvrage" id="Abbé_Pierre_Hourat1904">Abbé Pierre Hourat, <cite class="italique">Le «&#160;Syllabus&#160;»&#160;: étude documentaire</cite>, Paris, Bloud, <time>1904</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">7-8</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+%C2%AB+Syllabus+%C2%BB&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Bloud&amp;rft.stitle=%C3%A9tude+documentaire&amp;rft.au=Abb%C3%A9+Pierre+Hourat&amp;rft.date=1904&amp;rft.pages=7-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Maurice_Larkin" title="Maurice Larkin">Maurice Larkin</a>, <i>L'Église et l'État en France. 1905&#160;: la crise de la séparation</i>, Privat, 2004, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;28.</span> </li> <li id="cite_note-:11-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:11_12-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chiron2013"><span class="ouvrage" id="Yves_Chiron2013"><a href="/wiki/Yves_Chiron" title="Yves Chiron">Yves Chiron</a>, <cite class="italique">Histoire des conclaves</cite>, Perrin, <time>2013</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2262023089" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2262023089"><span class="nowrap">978-2262023089</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">145-148</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+des+conclaves&amp;rft.pub=Perrin&amp;rft.aulast=Chiron&amp;rft.aufirst=Yves&amp;rft.date=2013&amp;rft.pages=145-148&amp;rft.isbn=978-2262023089&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:3-13"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-:3_13-2">c</a> et <a href="#cite_ref-:3_13-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Oliva,_OP_et_Marta_Borgo"><span class="ouvrage" id="Adriano_Oliva,_OP_et_Marta_Borgo">Adriano Oliva, OP et Marta Borgo, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.commissio-leonina.org//2014/08/chronologie-essentielle/"><cite style="font-style:normal;">Commissio Leonina, Histoire, Chronologie essentielle</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.past.va/content/past/en/about/historical_profile.html"><cite style="font-style:normal;" lang="en">The Pontifical Academy of saint Thomas Aquinas</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-infallible-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-infallible_15-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Coleman1975"><span class="ouvrage" id="R._J._Coleman1975"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> R. J. <span class="nom_auteur">Coleman</span>, «&#160;<cite style="font-style:normal" lang="en">Biblical Inerrancy: Are We Going Anywhere?</cite>&#160;», <i><span class="lang-en" lang="en">Theology Today</span></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;31, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;4,&#8206; <time>1975</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">295–303</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1177/004057367503100404">10.1177/004057367503100404</a></span>, <a href="/wiki/Semantic_Scholar" title="Semantic Scholar">S2CID</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:170389190">170389190</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Biblical+Inerrancy%3A+Are+We+Going+Anywhere%3F&amp;rft.jtitle=Theology+Today&amp;rft.issue=4&amp;rft.aulast=Coleman&amp;rft.aufirst=R.+J.&amp;rft.date=1975&amp;rft.volume=31&amp;rft.pages=295%E2%80%93303&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F004057367503100404&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Hendel-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Hendel_16-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hendel2017"><span class="ouvrage" id="Ronald_Hendel2017"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Ronald Hendel, <cite style="font-style:normal" lang="en">«&#160;The Dream of a Perfect Text: Textual Criticism and Biblical Inerrancy in Early Modern Europe&#160;»</cite>, dans J.J. Collins, <cite class="italique" lang="en">Sibyls, Scriptures, and Scrolls: John Collins at Seventy</cite>, Brill, <time>2017</time>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;517-541, p. 524-531<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Sibyls%2C+Scriptures%2C+and+Scrolls%3A+John+Collins+at+Seventy&amp;rft.atitle=The+Dream+of+a+Perfect+Text%3A+Textual+Criticism+and+Biblical+Inerrancy+in+Early+Modern+Europe&amp;rft.pub=Brill&amp;rft.aulast=Hendel&amp;rft.aufirst=Ronald&amp;rft.date=2017&amp;rft.pages=517-541%2C+p.+524-531&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>. À la <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;529, Hendel écrit&#160;: <span class="citation">«&#160;La doctrine de l'inerrance absolue et de la lecture littérale de l'intégralité des détails est une invention ultérieure au concile de Trente due à la controverse entre catholiques et protestants.&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Farfasfalvy2008"><span class="ouvrage" id="Denis_Farfasfalvy2008"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Denis Farfasfalvy, <cite style="font-style:normal" lang="en">«&#160;The Treatment of Inerrancy in Dei Verbum&#160;»</cite>, dans Matthew L. Lamb et Matthew Levering, <cite class="italique" lang="en"><span class="nowrap">Vatican <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></span>: Renewal Within Tradition</cite>, Oxford University Press, <time>2008</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9780195332681" title="Spécial:Ouvrages de référence/9780195332681"><span class="nowrap">9780195332681</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;86-88.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=Vatican+II%3A+Renewal+Within+Tradition&amp;rft.atitle=The+Treatment+of+Inerrancy+in+Dei+Verbum&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.aulast=Farfasfalvy&amp;rft.aufirst=Denis&amp;rft.date=2008&amp;rft.pages=86-88.&amp;rft.isbn=9780195332681&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>De virtutibus infusis, Praelectionnes schalistico-dogmaticae</i>, <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> éd., Rome 1884, p. 526, cité par C. Theobald, dans «&#160;L'apologétique historique d'Alfred Loisy&#160;» paru dans les <i>Études historiques</i> qui suivent la première édition du manuscrit inédit de Loisy, <i>La crise de la foi dans le temps présent</i>, Brepols, Tornhout, 2010, p. 587-693, p. 623.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text">C. Theobald, article cité, p. 626.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text">Cf. par ex. <span class="ouvrage" id="Montagnes1995"><span class="ouvrage" id="Bernard_Montagnes1995">Bernard <span class="nom_auteur">Montagnes</span>, <cite class="italique">Le père Lagrange, 1855-1938&#160;: l'exégèse catholique dans la crise moderniste</cite>, Cerf, <time>1995</time>, 246&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-204-05131-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-204-05131-6"><span class="nowrap">978-2-204-05131-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=ee-KMQEACAAJ">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+p%C3%A8re+Lagrange%2C+1855-1938&amp;rft.pub=Cerf&amp;rft.stitle=l%27ex%C3%A9g%C3%A8se+catholique+dans+la+crise+moderniste&amp;rft.aulast=Montagnes&amp;rft.aufirst=Bernard&amp;rft.date=1995&amp;rft.tpages=246&amp;rft.isbn=978-2-204-05131-6&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/%C3%89mile_Poulat" title="Émile Poulat">Émile Poulat</a>, <i>Histoire, dogme et critique dans la crise moderniste</i>, Albin-Michel, Paris, 1996, p. 333.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Mattei2016"><span class="ouvrage" id="Roberto_de_Mattei2016"><a href="/wiki/Roberto_de_Mattei" title="Roberto de Mattei">Roberto de Mattei</a>, <cite class="italique">Le ralliement de Léon XIII</cite>, Paris, Les éditions du Cerf, <time>2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-204-10555-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-204-10555-2"><span class="nowrap">978-2-204-10555-2</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">116-117</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+ralliement+de+L%C3%A9on+XIII&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Les+%C3%A9ditions+du+Cerf&amp;rft.au=Roberto+de+Mattei&amp;rft.date=2016&amp;rft.pages=116-117&amp;rft.isbn=978-2-204-10555-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:5-23"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:5_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-:5_23-1">b</a> et <a href="#cite_ref-:5_23-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Internet_du_Vatican"><span class="ouvrage" id="Site_Internet_du_Vatican">Site Internet du Vatican, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/fr/encyclicals.index.html"><cite style="font-style:normal;">Léon XIII - Documents - Encycliques</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jacquier2021"><span class="ouvrage" id="Véronique_Jacquier2021">Véronique Jacquier, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les papes contre la franc-maçonnerie</cite>&#160;», <i>France Catholique</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2021-06-03" data-sort-value="2021-06-03">3 juin 2021</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.france-catholique.fr/Les-papes-contre-la-franc-maconnerie.html">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+papes+contre+la+franc-ma%C3%A7onnerie&amp;rft.jtitle=France+Catholique&amp;rft.aulast=Jacquier&amp;rft.aufirst=V%C3%A9ronique&amp;rft.date=2021-06-03&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Congrégation_pour_la_Doctrine_de_la_Foi1983"><span class="ouvrage" id="Saint-Siège,_Congrégation_pour_la_Doctrine_de_la_Foi1983">Saint-Siège, Congrégation pour la Doctrine de la Foi, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/roman_curia/congregations/cfaith/documents/rc_con_cfaith_doc_19831126_declaration-masonic_fr.html"><cite style="font-style:normal;">Déclaration sur l'incompatibilité entre l'appartenance à l'Église et la franc-maçonnerie</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="1983-11-26" data-sort-value="1983-11-26">26 novembre 1983</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Aleteia2023">Aleteia, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fr.aleteia.org/2017/05/12/connaissiez-vous-lhistoire-du-cadeau-du-pape-a-notre-dame-de-fatima/"><cite style="font-style:normal;">Pourquoi le Pape offre-t-il des roses dorées chaque année&#160;?</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2023-03-16" data-sort-value="2023-03-16">16 mars 2023</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="News_(Jean_Charles_Putzolu)2020"><span class="ouvrage" id="Vatican_News_(Jean_Charles_Putzolu)2020">Vatican News (Jean Charles Putzolu), «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vaticannews.va/fr/pape/news/2020-04/pape-priere-chapelet-rosaire-vierge-marie-histoire.html"><cite style="font-style:normal;">Les Papes et la prière du Rosaire</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2020-04-24" data-sort-value="2020-04-24">24 avril 2020</time></span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://chevalierspontificaux.fr/historique/"><cite style="font-style:normal;">Association des chevaliers pontificaux</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-:6-29"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:6_29-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:6_29-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Michel2012"><span class="ouvrage" id="Florian_Michel2012">Florian <span class="nom_auteur">Michel</span>, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les Archives secrètes vaticanes&#160;: des sources pour l'histoire des relations internationales</cite>&#160;», <i>Bulletin de l'Institut Pierre Renouvin</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;36, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2,&#8206; <time>2012</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;131 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1276-8944">1276-8944</a></span> et <span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1775-4305">1775-4305</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3917/bipr.036.0131">10.3917/bipr.036.0131</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cairn.info/revue-bulletin-de-l-institut-pierre-renouvin-2012-2-page-131.htm">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-09-13" data-sort-value="2023-09-13">13 septembre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+Archives+secr%C3%A8tes+vaticanes+%3A+des+sources+pour+l%27histoire+des+relations+internationales&amp;rft.jtitle=Bulletin+de+l%27Institut+Pierre+Renouvin&amp;rft.issue=2&amp;rft.aulast=Michel&amp;rft.aufirst=Florian&amp;rft.date=2012&amp;rft.volume=36&amp;rft.pages=131&amp;rft.issn=1276-8944&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.3917%2Fbipr.036.0131&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vatican">Vatican, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/apost_constitutions/documents/hf_l-xiii_apc_18970125_officiorum-ac-munerum.html"><cite style="font-style:normal;">Léon XIII - Documents - Constitutions Apostoliques</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boudinhon_(abbé)"><span class="ouvrage" id="Auguste-Marie-Félix_Boudinhon_(abbé)">Auguste-Marie-Félix Boudinhon (abbé), <cite class="italique">La Nouvelle législation de l'Index&#160;: texte et commentaire de la Constitution "Officiorum ac Munerum "</cite>, Paris, Lethielleux <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/lanouvellelgis00boud/page/n9/mode/2up">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Nouvelle+l%C3%A9gislation+de+l%27Index+%3A+texte+et+commentaire+de+la+Constitution+%22Officiorum+ac+Munerum+%22&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Lethielleux&amp;rft.au=Auguste-Marie-F%C3%A9lix+Boudinhon+%28abb%C3%A9%29&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="(journal_des_aumôneries_chrétiennes_de_l’École_normale_supérieure_et_de_l’École_nationale_des_Chartes)2022"><span class="ouvrage" id="Sénevé_(journal_des_aumôneries_chrétiennes_de_l’École_normale_supérieure_et_de_l’École_nationale_des_Chartes)2022">Sénevé (journal des aumôneries chrétiennes de l’École normale supérieure et de l’École nationale des Chartes), «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eleves.ens.fr/aumonerie/en_ligne/2122/Paques22-Les_Docteurs_de_l_Eglise.pdf"><cite style="font-style:normal;">Les Docteurs de l’Église</cite></a>&#160;», <time>2022</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://nominis.cef.fr/contenus/saint/1175/Saint-Pascal-Baylon.html"><cite style="font-style:normal;">Saint Pascal Baylon sur la base Nominis</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Marie-Mansuy1911"><span class="ouvrage" id="Vaubourg,_Marie-Mansuy1911">Vaubourg, Marie-Mansuy, <cite class="italique">Le patron des congrès et des oeuvres eucharistiques, saint Pascal Baylon, franciscain&#160;: sa vie, son patronage, son culte (<abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> édition revue et augmentée)</cite>, Paris, Société Saint-Augustin, <time>1911</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k58122349/f111.item.r=leon%20xiii">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+patron+des+congr%C3%A8s+et+des+oeuvres+eucharistiques%2C+saint+Pascal+Baylon%2C+franciscain+%3A+sa+vie%2C+son+patronage%2C+son+culte+%282e+%C3%A9dition+revue+et+augment%C3%A9e%29&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Soci%C3%A9t%C3%A9+Saint-Augustin&amp;rft.aulast=Marie-Mansuy&amp;rft.aufirst=Vaubourg%2C&amp;rft.date=1911&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:13-35"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:13_35-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:13_35-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Laura2015"><span class="ouvrage" id="PETTINAROLI,_Laura2015">PETTINAROLI, Laura, «&#160;<cite style="font-style:normal">Chapitre 2. La diplomatie vaticane à l’épreuve russe In&#160;: La politique russe du Saint-Siège (1905-1939)</cite>&#160;», <i>Publications de l’École française de Rome</i>,&#8206; <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.openedition.org/efr/2973?lang=fr">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Chapitre+2.+La+diplomatie+vaticane+%C3%A0+l%E2%80%99%C3%A9preuve+russe+In+%3A+La+politique+russe+du+Saint-Si%C3%A8ge+%281905-1939%29&amp;rft.jtitle=Publications+de+l%E2%80%99%C3%89cole+fran%C3%A7aise+de+Rome&amp;rft.aulast=Laura&amp;rft.aufirst=PETTINAROLI%2C&amp;rft.date=2015&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:2-36"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_36-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:2_36-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Durand2018"><span class="ouvrage" id="Jean-Dominique_Durand2018"><a href="/wiki/Jean-Dominique_Durand" title="Jean-Dominique Durand">Jean-Dominique Durand</a>, «&#160;<cite style="font-style:normal">Les papes et la Terre sainte (1878-2013)</cite>&#160;», <i>Relations internationales</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;173, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1,&#8206; <time>2018</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">113-132</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-relations-internationales-2018-1-page-113.htm#no1">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Les+papes+et+la+Terre+sainte+%281878-2013%29&amp;rft.jtitle=Relations+internationales&amp;rft.issue=1&amp;rft.aulast=Durand&amp;rft.aufirst=Jean-Dominique&amp;rft.date=2018&amp;rft.volume=173&amp;rft.pages=113-132&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vatican1880">Vatican, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/en/encyclicals/documents/hf_l-xiii_enc_03121880_sancta-dei-civitas.html"><cite style="font-style:normal;">Léon XIII - Documents - Encycliques</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="1880-12-03" data-sort-value="1880-12-03">3 décembre 1880</time></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vatican1894">Vatican, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/apost_letters/documents/hf_l-xiii_apl_18940620_praeclara-gratulationis.html"><cite style="font-style:normal;">Léon XIII - Lettres apostoliques</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="1894-06-20" data-sort-value="1894-06-20">20 juin 1894</time></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vatican1894">Vatican, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/apost_letters/documents/hf_l-xiii_apl_18941130_orientalium-dignitas.html"><cite style="font-style:normal;">Léon XIII - Lettres apostoliques</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="1894-11-30" data-sort-value="1894-11-30">30 novembre 1894</time></span></span> </li> <li id="cite_note-:9-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:9_40-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Léon_XIII_-_Lettres_apostoliques"><span class="ouvrage" id="Vatican_-_Léon_XIII_-_Lettres_apostoliques"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> Vatican - Léon XIII - Lettres apostoliques, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/apost_letters.index.html#apost_letters"><cite style="font-style:normal;" lang="la">Epistola Apostolica SSMI D. N. Leonis XIII ad principes populosque universos, occasione sui iubilaei episcopalis</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:10-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:10_41-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="catholique_à_Paris2016"><span class="ouvrage" id="Église_catholique_à_Paris2016">Église catholique à Paris, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dioceseparis.fr/catholiques-et-orthodoxes-de-pie.html"><cite style="font-style:normal;">Catholiques et orthodoxes de Pie IX à Jean XXIII (<abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr> partie) - Reprise d'un article du Bulletin de l'Œuvre d'Orient</cite></a>&#160;», <time>2016</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Recherche_Jacquaire_(IRJ)2010"><span class="ouvrage" id="Institut_de_Recherche_Jacquaire_(IRJ)2010">Institut de Recherche Jacquaire (IRJ), «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.institut-irj.fr/De-Leon-XIII-a-Benoit-XVI-l-evolution-du-discours-sur-Compostelle_a102.amp.html"><cite style="font-style:normal;">De Léon XIII à Benoît XVI, l’évolution du discours sur Compostelle</cite></a>&#160;», <time>2010</time></span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Cassagnac"><span class="ouvrage" id="Paul_de_Cassagnac">Paul de Cassagnac, <cite class="italique">Pour Dieu, pour la France</cite>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;521 (t. 1) «&#160;Le nom du gouvernement, en pareil cas, importe peu. Ce serait la royauté, il faudrait la renverser. Ce serait l’Empire, il faudrait le renverser. C’est la République, il faut la renverser.&#160;»<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Pour+Dieu%2C+pour+la+France&amp;rft.au=Paul+de+Cassagnac&amp;rft.pages=521+%28t.+1%29+%C2%AB+Le+nom+du+gouvernement%2C+en+pareil+cas%2C+importe+peu.+Ce+serait+la+royaut%C3%A9%2C+il+faudrait+la+renverser.+Ce+serait+l%E2%80%99Empire%2C+il+faudrait+le+renverser.+C%E2%80%99est+la+R%C3%A9publique%2C+il+faut+la+renverser.+%C2%BB&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/fr/letters/documents/hf_l-xiii_let_18920503_notre-consolation.html"><cite style="font-style:normal;">Notre consolation (3 mai 1892) | Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></cite></a>&#160;», sur <span class="italique">vatican.va</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-01-06" data-sort-value="2022-01-06">6 janvier 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Geffcken1892"><span class="ouvrage" id="Henrich_Geffcken1892">Henrich Geffcken, <cite class="italique">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> devant l'Allemagne</cite>, Paris, Dentu, <time>1892</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII+devant+l%27Allemagne&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Dentu&amp;rft.aulast=Geffcken&amp;rft.aufirst=Henrich&amp;rft.date=1892&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Paul_Vasili,_alias_Henri_Durand-Morimbau,_alias_Henri_Des_Houx1887"><span class="ouvrage" id="Comte_Paul_Vasili,_alias_Henri_Durand-Morimbau,_alias_Henri_Des_Houx1887">Comte Paul Vasili, <i>alias</i> Henri Durand-Morimbau, <i>alias</i> Henri Des Houx, <cite class="italique">La société de Rome</cite>, Paris, Nouvelle Revue, <time>1887</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+soci%C3%A9t%C3%A9+de+Rome&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Nouvelle+Revue&amp;rft.au=Comte+Paul+Vasili%2C+%27%27alias%27%27+Henri+Durand-Morimbau%2C+%27%27alias%27%27+Henri+Des+Houx&amp;rft.date=1887&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Brandi,_S._J.1893"><span class="ouvrage" id="Salvatore_Brandi,_S._J.1893">Salvatore Brandi, S. J., <cite class="italique">La politique de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></cite>, Paris, Lethielleux, <time>1893</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+politique+de+L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Lethielleux&amp;rft.au=Salvatore+Brandi%2C+S.+J.&amp;rft.date=1893&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text">Anatole France, <i>l'Église et la République</i>, 1904, réédité par BiblioLife, 2009, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-110-86759-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-110-86759-2"><span class="nowrap">978-1-110-86759-2</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;30.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text">Comtesse de Pange, <i>Comment j'ai vu 1900</i>, Bernard Grasset, 1962.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ridel2020"><span class="ouvrage" id="Laurent_Ridel2020">Laurent Ridel, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://decoder-eglises-chateaux.fr/les-basiliques-eglises-mal-comprises/"><cite style="font-style:normal;">Les basiliques, des églises mal comprises</cite></a>&#160;», <time>2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-09-02" data-sort-value="2023-09-02">2 septembre 2023</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="CLARK2015"><span class="ouvrage" id="Christopher_CLARK2015">Christopher CLARK, <cite class="italique">Les somnambules. Eté 1914&#160;: comment l'Europe a marché vers la guerre</cite>, Flammarion, Au fil de l'Histoire, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782081312807" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782081312807"><span class="nowrap">9782081312807</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">118-119</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Les+somnambules.+Et%C3%A9+1914+%3A+comment+l%27Europe+a+march%C3%A9+vers+la+guerre&amp;rft.pub=Flammarion%2C+Au+fil+de+l%27Histoire&amp;rft.aulast=CLARK&amp;rft.aufirst=Christopher&amp;rft.date=2015&amp;rft.pages=118-119&amp;rft.isbn=9782081312807&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Jean-Marc2006"><span class="ouvrage" id="Ticchi,_Jean-Marc2006">Ticchi, Jean-Marc, <cite class="italique">La représentation du Saint-Siège au couronnement des tsar Alexandre III (1883) et Nicolas II (1896): deux étapes dans les relations vaticano-russes</cite>, Ecole Française de Rome, <time>2006</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+repr%C3%A9sentation+du+Saint-Si%C3%A8ge+au+couronnement+des+tsar+Alexandre+III+%281883%29+et+Nicolas+II+%281896%29%3A+deux+%C3%A9tapes+dans+les+relations+vaticano-russes&amp;rft.pub=Ecole+Fran%C3%A7aise+de+Rome&amp;rft.aulast=Jean-Marc&amp;rft.aufirst=Ticchi%2C&amp;rft.date=2006&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Laura2011"><span class="ouvrage" id="PETTINAROLI,_Laura2011">PETTINAROLI, Laura, «&#160;<cite style="font-style:normal">Prêtres et religieuses français en Russie&#160;: Impact religieux, culturel et social de la présence d’un clergé catholique étranger dans l’Empire (1890-1917)</cite>&#160;», <i>La France et les Français en Russie&#160;: Nouvelles sources et approches (1815-1917)</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;Paris&#160;: Publications de l’École nationale des chartes,&#8206; <time>2011</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.openedition.org/enc/1277?lang=fr">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Pr%C3%AAtres+et+religieuses+fran%C3%A7ais+en+Russie+%3A+Impact+religieux%2C+culturel+et+social+de+la+pr%C3%A9sence+d%E2%80%99un+clerg%C3%A9+catholique+%C3%A9tranger+dans+l%E2%80%99Empire+%281890-1917%29&amp;rft.jtitle=La+France+et+les+Fran%C3%A7ais+en+Russie+%3A+Nouvelles+sources+et+approches+%281815-1917%29&amp;rft.aulast=Laura&amp;rft.aufirst=PETTINAROLI%2C&amp;rft.date=2011&amp;rft.volume=Paris+%3A+Publications+de+l%E2%80%99%C3%89cole+nationale+des+chartes&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:8-54"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:8_54-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:8_54-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Apostolique_au_Canada"><span class="ouvrage" id="Nonciature_Apostolique_au_Canada">Nonciature Apostolique au Canada, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://nuntiatura.ca/fr/history/"><cite style="font-style:normal;">Histoire</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Léon_XIII_-_Lettres_apostoliques"><span class="ouvrage" id="Vatican_-_Léon_XIII_-_Lettres_apostoliques"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> Vatican - Léon XIII - Lettres apostoliques, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/apost_letters/documents/hf_l-xiii_apl_18860901_humanae-salutis.html"><cite style="font-style:normal;" lang="la">Litterae Apostolicae SS. D.N. Leonis XIII de hierarchica episcopali in Indiis orientalibus instituenda</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Léon_XIII_-Encycliques"><span class="ouvrage" id="Vatican_-_Léon_XIII_-Encycliques"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : latin">(la)</abbr> Vatican - Léon XIII -Encycliques, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vatican.va/content/leo-xiii/la/encyclicals/documents/hf_l-xiii_enc_24061893_ad-extremas.html"><cite style="font-style:normal;" lang="la">Epistola SSMI D.N. Leonis XIII de collegiis clericorum in Indiis Orientalibus instituendis</cite></a>&#160;»</span></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sibre2012"><span class="ouvrage" id="Olivier_Sibre2012"><a href="/w/index.php?title=Olivier_Sibre&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Olivier Sibre (page inexistante)">Olivier Sibre</a>, <cite class="italique">La Saint-Siège et l'Extrême-Orient (Chine, Corée, Japon)&#160;: de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> à Pie&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr> (1880-1952)</cite>, École française de Rome, <time>2012</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7283-0921-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7283-0921-4"><span class="nowrap">978-2-7283-0921-4</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=La+Saint-Si%C3%A8ge+et+l%27Extr%C3%AAme-Orient+%28Chine%2C+Cor%C3%A9e%2C+Japon%29+%3A+de+L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII+%C3%A0+Pie%26nbsp%3BXII+%281880-1952%29&amp;rft.pub=%C3%89cole+fran%C3%A7aise+de+Rome&amp;rft.aulast=Sibre&amp;rft.aufirst=Olivier&amp;rft.date=2012&amp;rft.isbn=978-2-7283-0921-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chalon1997"><span class="ouvrage" id="Jean_Chalon1997">Jean Chalon, <cite class="italique">Thérèse de Lisieux, une vie d'amour</cite>, Paris, France Loisirs, <time>1997</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7441-0423-X" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7441-0423-X"><span class="nowrap">2-7441-0423-X</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">112-118</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Th%C3%A9r%C3%A8se+de+Lisieux%2C+une+vie+d%27amour&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=France+Loisirs&amp;rft.aulast=Chalon&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=1997&amp;rft.pages=112-118&amp;rft.isbn=2-7441-0423-X&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2021">«&#160;<cite style="font-style:normal">La plus vieille vidéo du Pape enfin colorisée. Le résultat est stupéfiant&#160;!</cite>&#160;», <i>Aleteia</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2021-10-26" data-sort-value="2021-10-26">26 octobre 2021</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://fr.aleteia.org/2021/10/26/la-plus-vieille-video-du-pape-enfin-colorisee-le-resultat-est-stupefiant/">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+plus+vieille+vid%C3%A9o+du+Pape+enfin+coloris%C3%A9e.+Le+r%C3%A9sultat+est+stup%C3%A9fiant+%21&amp;rft.jtitle=Aleteia&amp;rft.date=2021-10-26&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chenaux2018"><span class="ouvrage" id="Philippe_Chenaux2018">Philippe <span class="nom_auteur">Chenaux</span>, «&#160;<cite style="font-style:normal">L’exercice du Magistère pontifical depuis 1870&#160;:</cite>&#160;», <i>Communio</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;255, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2018-01-01" data-sort-value="2018-01-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> janvier 2018</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">65–73</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/0338-781X">0338-781X</a></span>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3917/commun.255.0065">10.3917/commun.255.0065</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cairn.info/revue-communio-2018-1-page-65.htm?ref=doi">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-09-13" data-sort-value="2023-09-13">13 septembre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=L%E2%80%99exercice+du+Magist%C3%A8re+pontifical+depuis+1870+%3A&amp;rft.jtitle=Communio&amp;rft.issue=1&amp;rft.aulast=Chenaux&amp;rft.aufirst=Philippe&amp;rft.date=2018-01-01&amp;rft.volume=%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%22num%C3%A9ro%22%3En%3Csup%3Eo%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3B255&amp;rft.pages=65%E2%80%9373&amp;rft.issn=0338-781X&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.3917%2Fcommun.255.0065&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:7-61"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:7_61-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:7_61-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Laurent2007"><span class="ouvrage" id="Bernard_Laurent2007">Bernard Laurent (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr>&#160;Émile Poulat), <cite style="font-style:normal">«&#160;Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> ou le renouveau de l'intransigeantisme&#160;»</cite>, dans <cite class="italique">L'enseignement social de l'Église et l'économie de marché</cite>, Parole et Silence, <time>2007</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782845735552" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782845735552"><span class="nowrap">9782845735552</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">99-105</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=L%27enseignement+social+de+l%27%C3%89glise+et+l%27%C3%A9conomie+de+march%C3%A9&amp;rft.atitle=L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII+ou+le+renouveau+de+l%27intransigeantisme&amp;rft.pub=Parole+et+Silence&amp;rft.aulast=Laurent&amp;rft.aufirst=Bernard&amp;rft.date=2007&amp;rft.pages=99-105&amp;rft.isbn=9782845735552&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:1-62"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_62-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_62-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hervieu-Léger2008"><span class="ouvrage" id="Danièle_Hervieu-Léger2008"><a href="/wiki/Dani%C3%A8le_Hervieu-L%C3%A9ger" title="Danièle Hervieu-Léger">Danièle <span class="nom_auteur">Hervieu-Léger</span></a>, <cite class="italique">Vers un nouveau christianisme&#160;?&#160;: Introduction à la sociologie du christianisme occidental</cite>, Cerf, <time>2008</time>, 395&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-204-08742-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-204-08742-1"><span class="nowrap">978-2-204-08742-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=_PgPAQAAIAAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;254<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Vers+un+nouveau+christianisme+%3F&amp;rft.pub=Cerf&amp;rft.stitle=Introduction+%C3%A0+la+sociologie+du+christianisme+occidental&amp;rft.aulast=Hervieu-L%C3%A9ger&amp;rft.aufirst=Dani%C3%A8le&amp;rft.date=2008&amp;rft.pages=254&amp;rft.tpages=395&amp;rft.isbn=978-2-204-08742-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Poulat1977"><span class="ouvrage" id="Émile_Poulat1977"><a href="/wiki/%C3%89mile_Poulat" title="Émile Poulat">Émile <span class="nom_auteur">Poulat</span></a>, <cite class="italique">Catholicisme, démocratie et socialisme</cite>, <a href="/wiki/Casterman" title="Casterman">Casterman</a>, <time>1977</time>, 562&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-203-29054-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-203-29054-9"><span class="nowrap">978-2-203-29054-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=RjYvAAAAYAAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;115<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Catholicisme%2C+d%C3%A9mocratie+et+socialisme&amp;rft.pub=Casterman&amp;rft.aulast=Poulat&amp;rft.aufirst=%C3%89mile&amp;rft.date=1977&amp;rft.pages=115&amp;rft.tpages=562&amp;rft.isbn=978-2-203-29054-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Poulat1977"><span class="ouvrage" id="Émile_Poulat1977">Émile <span class="nom_auteur">Poulat</span>, <cite class="italique">Catholicisme, démocratie et socialisme</cite>, <a href="/wiki/Casterman" title="Casterman">Casterman</a>, <time>1977</time>, 562&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-203-29054-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-203-29054-9"><span class="nowrap">978-2-203-29054-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.be/books?id=RjYvAAAAYAAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;104<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Catholicisme%2C+d%C3%A9mocratie+et+socialisme&amp;rft.pub=Casterman&amp;rft.aulast=Poulat&amp;rft.aufirst=%C3%89mile&amp;rft.date=1977&amp;rft.pages=104&amp;rft.tpages=562&amp;rft.isbn=978-2-203-29054-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a> </span><span class="reference-text"><i><a href="/wiki/Journal_des_roses" title="Journal des roses">Journal des roses</a></i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k9345922/f57.image">1896, page 41 et suivantes</a>.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://leon13-chateauroux.fr/"><cite style="font-style:normal;">Accueil</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-04-19" data-sort-value="2022-04-19">19 avril 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://monument.heritage.brussels/fr/Bruxelles_Neder-O_-H_/Rue_Leon_XIII/11209038"><cite style="font-style:normal;">Rue Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr> – Inventaire du patrimoine architectural</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">monument.heritage.brussels</span></span></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://rues-luxembourg.openalfa.com/rues/place-leon-xiii-bonnevoie-luxembourg"><cite style="font-style:normal;">Place Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, Luxembourg (Bonnevoie)</cite></a>&#160;»</span></span> </li> </ol> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=44" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=44" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Leo_XIII?uselang=fr">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/L%C3%A9on_XIII" class="extiw" title="q:Léon XIII">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=45" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=45" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Ouvrages généraux</dt></dl> <ul><li>Christian Ambrosi, <i>L'apogée de l'Europe 1871-1918</i>, Paris, Masson, 1975</li> <li><a href="/wiki/%C3%89mile_Poulat" title="Émile Poulat">Émile Poulat</a>, <i>Histoire, dogme et critique dans la crise moderniste</i>, suivi de <i>La Réflexion d'Alphonse Dupront</i>, 1962, Albin Michel, 1996</li> <li>Paul Vial, <i>L'Europe et le monde de 1848 à 1914, Paris</i>, Hachette, 1968</li></ul> <dl><dt>Études spécialisées</dt></dl> <ul><li>Martin Dumont, <i>Le Saint-Siège et l'organisation politique des catholiques français aux lendemains du Ralliement, 1890-1902</i>, Paris, Honoré Champion, 2012.</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : allemand">(de)</abbr> Jörg Ernesti, <i>Leo&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, Papst und Staatsmann</i>, Herder, 2019, 516 pages.</li> <li><span class="ouvrage" id="LevillainTicchi2006"><span class="ouvrage" id="Philippe_LevillainJean-Marc_Ticchi2006"><a href="/wiki/Philippe_Levillain" title="Philippe Levillain">Philippe Levillain</a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>) et Jean-Marc Ticchi (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">Le pontificat de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>&#160;: Renaissances du Saint-Siège&#160;?</cite>, Publications de l'École française de Rome, <time>2006</time>, 523&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/issue/efr_0223-5099_2006_act_368_1?sectionId=efr_0223-5099_2006_act_368_1_8810">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Le+pontificat+de+L%C3%A9on%26nbsp%3BXIII&amp;rft.pub=Publications+de+l%27%C3%89cole+fran%C3%A7aise+de+Rome&amp;rft.stitle=Renaissances+du+Saint-Si%C3%A8ge+%3F&amp;rft.aulast=Levillain&amp;rft.aufirst=Philippe&amp;rft.au=Jean-Marc+Ticchi&amp;rft.date=2006&amp;rft.tpages=523&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span></li> <li><a href="/wiki/Roberto_de_Mattei" title="Roberto de Mattei">Roberto de Mattei</a>, <i>Le ralliement de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr>, L'échec d'un projet pastoral</i>, Cerf, 2016, 482 pages.</li> <li><a href="/wiki/Xavier_de_Montclos" title="Xavier de Montclos">Xavier de Montclos</a>, <i>Le Toast d'Alger, Documents, 1890-1891</i>, Paris, de Boccard, 1966.</li> <li><span class="ouvrage" id="Mouradian2012"><span class="ouvrage" id="Micheline_Mouradian2012">Micheline Mouradian, «&#160;<cite style="font-style:normal">Le pape Léon XIII et la relance en France du «&#160;saint voyage&#160;» à Compostelle&#160;: les réactions dans les diocèses de France</cite>&#160;», <i>Actes des congrès nationaux des sociétés historiques et scientifiques</i>, Éditions du CTHS, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;Le pèlerinage de l'Antiquité à nos jours, «&#160;Voyages et voyageurs&#160;»,&#8206; <time>2012</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">193-208</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/acths_1764-7355_2012_act_130_14_2095">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Le+pape+L%C3%A9on+XIII+et+la+relance+en+France+du+%C2%AB+saint+voyage+%C2%BB+%C3%A0+Compostelle+%3A+les+r%C3%A9actions+dans+les+dioc%C3%A8ses+de+France&amp;rft.jtitle=Actes+des+congr%C3%A8s+nationaux+des+soci%C3%A9t%C3%A9s+historiques+et+scientifiques&amp;rft.aulast=Mouradian&amp;rft.aufirst=Micheline&amp;rft.date=2012&amp;rft.volume=Le+p%C3%A8lerinage+de+l%27Antiquit%C3%A9+%C3%A0+nos+jours%2C+%C2%AB+Voyages+et+voyageurs+%C2%BB&amp;rft.pages=193-208&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AL%C3%A9on+XIII"></span></span></span>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=46" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=46" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Prisonnier_du_Vatican" class="mw-redirect" title="Prisonnier du Vatican">Prisonnier du Vatican</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_cardinaux_cr%C3%A9%C3%A9s_par_L%C3%A9on_XIII" title="Liste des cardinaux créés par Léon XIII">Cardinaux créés par Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_la_papaut%C3%A9" title="Histoire de la papauté">Histoire de la papauté</a></li> <li><a href="/wiki/Pri%C3%A8res_l%C3%A9onines" title="Prières léonines">Prières léonines</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;veaction=edit&amp;section=47" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit&amp;section=47" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la musique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://adp.library.ucsb.edu/names/103616"><span class="lang-en" lang="en">Discography of American Historical Recordings</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/artist/2723467"><span class="lang-en" lang="en">Discogs</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/artist/58485fe0-91c0-48b5-a547-c7908d2a7c9d"><span class="lang-en" lang="en">MusicBrainz</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rism.online/people/99236">Répertoire international des sources musicales</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la religion<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.catholic-hierarchy.org/bishop/bpecci.html"><span class="lang-en" lang="en">Catholic Hierarchy</span></a></li> <li><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?url=http%3A%2F%2Fcardinals.fiu.edu%2Fbios%1.htm%23%2&amp;exp=(.*):(.*)&amp;id=1853-ii%3APecci"><span class="lang-en" lang="en">Cardinals of the Holy Roman Church</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://beauchesne.immanens.com/appli/article.php?id=12737"><i>Dictionnaire de spiritualité</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG83746"><span class="lang-en" lang="en">British Museum</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp102012"><span class="lang-en" lang="en">National Portrait Gallery</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&amp;role=&amp;nation=&amp;subjectid=500339384"><span class="lang-en" lang="en">Union List of Artist Names</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la vie publique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dodis.ch/P33873">Documents diplomatiques suisses 1848-1975</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à plusieurs domaines<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.odis.be/lnk/PS_10473">ODIS</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la recherche<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/authority/169204">Persée</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'audiovisuel<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=345&amp;url_prefix=https://www.imdb.com/&amp;id=nm0502403"><span class="lang-en" lang="en">IMDb</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biografischportaal.nl/persoon/38832943"><i>Biografisch Portaal van Nederland</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Leo-XIII"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/leo-leo-xiii"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Leo_13./"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-biographie.de/118727508.html"><i>Deutsche Biographie</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/papa-leone-xiii_(Dizionario-Biografico)"><i>Dizionario biografico degli italiani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/leone-xiii_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.e-archiv.li/personDetail.aspx?persID=29985">E-archiv.li</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/leone-xiii-papa_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sapere.it/enciclopedia/Le%C3%B3ne%2BXIII.html"><i>Enciclopedia De Agostini</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=53634"><i>Encyclopédie de l'Ukraine moderne</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0037696.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=36048"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3931626"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/personnage/wd/129478"><i>Larousse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://proleksis.lzmk.hr/58326"><i>Proleksis enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Leo_13."><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/leone-xiii-papa"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/leon-xiii/"><i>Universalis</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/Straipsnis/leonas-xiii"><i>Visuotinė lietuvių enciklopedija</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43922?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/49228150">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121318307">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11912464w">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11912464w">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027434451">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n82060350">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118727508">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/CFIV108584">Italie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00470354">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA04072750?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX864381">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/AUTHORITY/14001628">Belgique</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p069280703">Pays-Bas</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810537779505606">Pologne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007264459405171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2096210181">NUKAT</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058516101706706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/207237">Suède</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_53311">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n82-060350">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/holy_father/leo_xiii/index_fr.htm">textes de Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a> sur le site du Vatican.</li> <li><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.youtube.com/watch?v=8FoBVuXMSNI">[1]</a> et <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.phonobase.org/simple_search.php?Tout=leone">[2]</a> image et voix du pape filmé et enregistré (1896 et 1903).</li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint uncollapsed" style="margin:auto; background-color:#F6F6F6;"> <tbody><tr> <th class="navbox-title" colspan="3" style="text-align:center; background-color:#f7f8ff;"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Succession/Pape" title="Voir ce modèle."><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></div></div><div style="font-size:110%; overflow:hidden;"><a href="/wiki/Liste_des_papes" title="Liste des papes">Pape de l’Église catholique</a></div> </th></tr> <tr> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:30%;">Précédé par </th> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:40%;"> </th> <th class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center; width:30%;">Suivi par </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; background-color:var(--couleur-fond-gris-alternance, #eeeeee); color:var(--color-base, #202122);"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></b> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="text-align:center; padding:1px; text-align:center; background-color:var(--background-color-base, #fff); color:var(--color-base, #202122);"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Emblem_of_the_Papacy_SE.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/29px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png" decoding="async" width="29" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/44px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/59px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="1105" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><b>Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></b> </td></tr> </tbody></table> </td> <td style="text-align:center; background-color:var(--couleur-fond-gris-alternance, #eeeeee); color:var(--color-base, #202122);"> <table style="width:100%; text-align:center; border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; padding-top:3px"> <tbody><tr> <td><b><a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></b> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> </tbody></table><table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style="background-color:#ffce00;"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_L%C3%A9on_XIII" title="Modèle:Palette Léon XIII"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_L%C3%A9on_XIII&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a class="mw-selflink selflink">Léon XIII</a> <small>(<a href="/wiki/Carpineto_Romano" title="Carpineto Romano">Carpineto Romano</a>, 1810 - <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>, 1903)</small></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;">Vie</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Biographie</a></li> <li><a href="/wiki/Conclave_de_1878" title="Conclave de 1878">Conclave de 1878</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="10" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 96.666666666667px"> <div class="thumb" style="width: 94.666666666667px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Papa_Leone_XIII_(1898).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/142px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg" decoding="async" width="95" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/213px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg/284px-Papa_Leone_XIII_%281898%29.jpg 2x" data-file-width="2921" data-file-height="3696" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 104px"> <div class="thumb" style="width: 102px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:C_o_a_Leon_XIII.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/153px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png" decoding="async" width="102" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/230px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/C_o_a_Leon_XIII.svg/307px-C_o_a_Leon_XIII.svg.png 2x" data-file-width="1006" data-file-height="1181" /></a></span></div> <div class="gallerytext"></div> </li> </ul></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Bref_apostolique" title="Bref apostolique">Bref apostolique</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Magni_commemoratio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Magni commemoratio (page inexistante)">Magni commemoratio</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Provida_Matris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Provida Matris (page inexistante)">Provida Matris</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Felix_Nazarethana&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Felix Nazarethana (page inexistante)">Felix Nazarethana</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_supremo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="In supremo (page inexistante)">In supremo</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Dolemus_Inter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dolemus Inter (page inexistante)">Dolemus Inter</a></i> (<a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Militans_Iesu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Militans Iesu (page inexistante)">Militans Iesu</a></i> (<a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cum_hoc_sit&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cum hoc sit (page inexistante)">Cum hoc sit</a></i> (<a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Pontifices_maximi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pontifices maximi (page inexistante)">Pontifices maximi</a></i> (<a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Bulle_pontificale" title="Bulle pontificale">Bulle pontificale</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Ad_universam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ad universam (page inexistante)">Ad universam</a></i> (<a href="/w/index.php?title=1888)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="1888) (page inexistante)">1888)</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Constitution_apostolique" title="Constitution apostolique">Constitutions apostoliques</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Conditae_a_Christo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Conditae a Christo (page inexistante)">Conditae a Christo</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Aeterni_Pastoris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Aeterni Pastoris (page inexistante)">Aeterni Pastoris</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ubi_primum_(L%C3%A9on_XIII)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ubi primum (Léon XIII) (page inexistante)">Ubi primum</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Felicitate_quadam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Felicitate quadam (page inexistante)">Felicitate quadam</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i> <a href="/w/index.php?title=Officiorum_ac_munerum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Officiorum ac munerum (page inexistante)">Officiorum ac munerum</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Iamdudum_pars&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iamdudum pars (page inexistante)">Iamdudum pars</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Misericords_Dei_Filius&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Misericords Dei Filius (page inexistante)">Misericords Dei Filius</a></i> (<a href="/wiki/1883" title="1883">1883</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Romanos_Pontifices&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Romanos Pontifices (page inexistante)">Romanos Pontifices</a></i> (<a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Discours" title="Discours">Discours</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Nobis_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nobis quidem (page inexistante)">Nobis quidem</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Auspicandae_celebritatis_sacrae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Auspicandae celebritatis sacrae (page inexistante)">Auspicandae celebritatis sacrae</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=La_tarda_et%C3%A0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La tarda età (page inexistante)">La tarda età</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Con_vivissima&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Con vivissima (page inexistante)">Con vivissima</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Grande_%C3%A8&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Grande è (page inexistante)">Grande è</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Sullo_scorcio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sullo scorcio (page inexistante)">Sullo scorcio</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Prossimi_come_siamo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Prossimi come siamo (page inexistante)">Prossimi come siamo</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_est_opus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non est opus (page inexistante)">Non est opus</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Grande_est&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Grande est (page inexistante)">Grande est</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Tempestivum_Quoddam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tempestivum Quoddam (page inexistante)">Tempestivum Quoddam</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Colle_espressioni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Colle espressioni (page inexistante)">Colle espressioni</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Nuper&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Nuper (page inexistante)">Quod Nuper</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Amplissimum_Collegium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amplissimum Collegium (page inexistante)">Amplissimum Collegium</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=La_devozione&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="La devozione (page inexistante)">La devozione</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nostis_errorem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nostis errorem (page inexistante)">Nostis errorem</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Summi_Pontificatus_(L%C3%A9on_XIII)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Summi Pontificatus (Léon XIII) (page inexistante)">Summi Pontificatus</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Episcoporum_Ordinem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Episcoporum Ordinem (page inexistante)">Episcoporum Ordinem</a></i> (<a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ubi_primum_(L%C3%A9on_XIII)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ubi primum (Léon XIII) (page inexistante)">Ubi primum</a></i> (<a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Encyclique" title="Encyclique">Encycliques</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Dum_Multa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dum Multa (page inexistante)">Dum Multa</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Fin_dal_Principio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fin dal Principio (page inexistante)">Fin dal Principio</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Quae_Ad_Nos" title="Quae Ad Nos">Quae Ad Nos</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Mirae_Caritatis" title="Mirae Caritatis">Mirae Caritatis</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Quod_Votis" title="Quod Votis">Quod Votis</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/In_Amplissimo" title="In Amplissimo">In Amplissimo</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Urbanitatis_Veteris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Urbanitatis Veteris (page inexistante)">Urbanitatis Veteris</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Reputantibus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Reputantibus (page inexistante)">Reputantibus</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Gravissimas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gravissimas (page inexistante)">Gravissimas</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Graves_de_communi_re" title="Graves de communi re">Graves de communi re</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Tametsi_Futura_Prospicientibus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tametsi Futura Prospicientibus (page inexistante)">Tametsi Futura Prospicientibus</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Omnibus_Compertum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Omnibus Compertum (page inexistante)">Omnibus Compertum</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Paternae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Paternae (page inexistante)">Paternae</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Depuis_le_Jour&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Depuis le Jour (page inexistante)">Depuis le Jour</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Annum_Sacrum" class="mw-redirect" title="Annum Sacrum">Annum Sacrum</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quum_Diuturnum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quum Diuturnum (page inexistante)">Quum Diuturnum</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Diuturni_Temporis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Diuturni Temporis (page inexistante)">Diuturni Temporis</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quam_Religiosa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quam Religiosa (page inexistante)">Quam Religiosa</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Spesse_Volte&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spesse Volte (page inexistante)">Spesse Volte</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Caritatis_Studium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Caritatis Studium (page inexistante)">Caritatis Studium</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Affari_Vos" class="mw-redirect" title="Affari Vos">Affari Vos</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Augustissimae_Virginis_Mariae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Augustissimae Virginis Mariae (page inexistante)">Augustissimae Virginis Mariae</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Militantis_Ecclesiae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Militantis Ecclesiae (page inexistante)">Militantis Ecclesiae</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Divinum_illud_munus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Divinum illud munus (page inexistante)">Divinum illud munus</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Fidentem_piumque_animum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fidentem piumque animum (page inexistante)">Fidentem piumque animum</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Satis_Cognitum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Satis Cognitum (page inexistante)">Satis Cognitum</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Insignes" class="mw-redirect" title="Insignes">Insignes</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Adiutricem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Adiutricem (page inexistante)">Adiutricem</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Permoti_Nos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Permoti Nos (page inexistante)">Permoti Nos</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Longinqua&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Longinqua (page inexistante)">Longinqua</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Christi_Nomen&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Christi Nomen (page inexistante)">Christi Nomen</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Iucunda_Semper_Expectatione&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iucunda Semper Expectatione (page inexistante)">Iucunda Semper Expectatione</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Litteras_a_Vobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Litteras a Vobis (page inexistante)">Litteras a Vobis</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Inter_Graves&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Inter Graves (page inexistante)">Inter Graves</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Caritatis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Caritatis (page inexistante)">Caritatis</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Providentissimus_Deus" title="Providentissimus Deus">Providentissimus Deus</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_Mediocri&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non Mediocri (page inexistante)">Non Mediocri</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Laetitiae_Sanctae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Laetitiae Sanctae (page inexistante)">Laetitiae Sanctae</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Constanti_Hungarorum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Constanti Hungarorum (page inexistante)">Constanti Hungarorum</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ad_Extremas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ad Extremas (page inexistante)">Ad Extremas</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Custodi_di_quella_Fede&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Custodi di quella Fede (page inexistante)">Custodi di quella Fede</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Inimica_Vis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Inimica Vis (page inexistante)">Inimica Vis</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Magnae_Dei_Matris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Magnae Dei Matris (page inexistante)">Magnae Dei Matris</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quarto_Abeunte_Saeculo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quarto Abeunte Saeculo (page inexistante)">Quarto Abeunte Saeculo</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Au_milieu_des_sollicitudes" title="Au milieu des sollicitudes">Au milieu des sollicitudes</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Octobri_Mense&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Octobri Mense (page inexistante)">Octobri Mense</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Pastoralis_Officii&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pastoralis Officii (page inexistante)">Pastoralis Officii</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Pastoralis_vigilantiae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pastoralis vigilantiae (page inexistante)">Pastoralis vigilantiae</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Rerum_Novarum" class="mw-redirect" title="Rerum Novarum">Rerum Novarum</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_Ipso&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="In Ipso (page inexistante)">In Ipso</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Catholicae_Ecclesiae" title="Catholicae Ecclesiae">Catholicae Ecclesiae</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Dall%27alto_dell%27Apostolico_Seggio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dall&#39;alto dell&#39;Apostolico Seggio (page inexistante)">Dall'alto dell'Apostolico Seggio</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Sapientiae_Christianae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sapientiae Christianae (page inexistante)">Sapientiae Christianae</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quamquam_Pluries&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quamquam Pluries (page inexistante)">Quamquam Pluries</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Magni_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Magni Nobis (page inexistante)">Magni Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Exeunte_Iam_Anno&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Exeunte Iam Anno (page inexistante)">Exeunte Iam Anno</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Etsi_Cunctas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Etsi Cunctas (page inexistante)">Etsi Cunctas</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quam_Aerumnosa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quam Aerumnosa (page inexistante)">Quam Aerumnosa</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Paterna_Caritas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Paterna Caritas (page inexistante)">Paterna Caritas</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Saepe_Nos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Saepe Nos (page inexistante)">Saepe Nos</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Libertas_Pr%C3%A6stantissimum" title="Libertas Præstantissimum">Libertas Præstantissimum</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/In_Plurimis" class="mw-redirect" title="In Plurimis">In Plurimis</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Anniversarius&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Anniversarius (page inexistante)">Quod Anniversarius</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Officio_Sanctissimo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Officio Sanctissimo (page inexistante)">Officio Sanctissimo</a></i> (<a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Vi_%C3%A8_Ben_Noto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vi è Ben Noto (page inexistante)">Vi è Ben Noto</a></i> (<a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Pergrata&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pergrata (page inexistante)">Pergrata</a></i> (<a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Multum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Multum (page inexistante)">Quod Multum</a></i> (<a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Iampridem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iampridem (page inexistante)">Iampridem</a></i> (<a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Auctoritate&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Auctoritate (page inexistante)">Quod Auctoritate</a></i> (<a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Spectata_Fides&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Spectata Fides (page inexistante)">Spectata Fides</a></i> (<a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Immortale_Dei" title="Immortale Dei">Immortale Dei</a></i> (<a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Superiore_Anno&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Superiore Anno (page inexistante)">Superiore Anno</a></i> (<a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Humanum_Genus" class="mw-redirect" title="Humanum Genus">Humanum Genus</a></i> (<a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Nobilissima_Gallorum_Gens" class="mw-redirect" title="Nobilissima Gallorum Gens">Nobilissima Gallorum Gens</a></i> (<a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Supremi_Apostolatus_Officio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Supremi Apostolatus Officio (page inexistante)">Supremi Apostolatus Officio</a></i> (<a href="/wiki/1883" title="1883">1883</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cum_Multa_Sint&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cum Multa Sint (page inexistante)">Cum Multa Sint</a></i> (<a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Auspicato_Concessum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Auspicato Concessum (page inexistante)">Auspicato Concessum</a></i> (<a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Etsi_Nos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Etsi Nos (page inexistante)">Etsi Nos</a></i> (<a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Licet_Multa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Licet Multa (page inexistante)">Licet Multa</a></i> (<a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Diuturnum" title="Diuturnum">Diuturnum</a></i> (<a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Sancta_Dei_Civitas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sancta Dei Civitas (page inexistante)">Sancta Dei Civitas</a></i> (<a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Grande_Munus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Grande Munus (page inexistante)">Grande Munus</a></i> (<a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Arcanum_divinae" class="mw-redirect" title="Arcanum divinae">Arcanum divinae</a></i> (<a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Aeterni_Patris" class="mw-redirect" title="Aeterni Patris">Aeterni Patris</a></i> (<a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Apostolici_Muneris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Apostolici Muneris (page inexistante)">Quod Apostolici Muneris</a></i> (<a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Inscrutabili_Dei_Consilio&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Inscrutabili Dei Consilio (page inexistante)">Inscrutabili Dei Consilio</a></i> (<a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Motu_proprio" title="Motu proprio">Motu proprio</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Litteras_ante_annos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Litteras ante annos (page inexistante)">Litteras ante annos</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ad_pastoralem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ad pastoralem (page inexistante)">Ad pastoralem</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quum_nonnullorum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quum nonnullorum (page inexistante)">Quum nonnullorum</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cum_plura_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cum plura Nobis (page inexistante)">Cum plura Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ea_animi_sollicitudo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ea animi sollicitudo (page inexistante)">Ea animi sollicitudo</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Sodalium_Benedictinorum_Ordinem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sodalium Benedictinorum Ordinem (page inexistante)">Sodalium Benedictinorum Ordinem</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Auspicia_rerum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Auspicia rerum (page inexistante)">Auspicia rerum</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Alumnis_Seminarii_Vaticani&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alumnis Seminarii Vaticani (page inexistante)">Alumnis Seminarii Vaticani</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Augustum_Sanctissimumque&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Augustum Sanctissimumque (page inexistante)">Augustum Sanctissimumque</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Placere_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Placere Nobis (page inexistante)">Placere Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;"><a href="/wiki/Lettre_apostolique" title="Lettre apostolique">Lettre apostolique</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Da_molte_parti&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Da molte parti (page inexistante)">Da molte parti</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quos_nuper&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quos nuper (page inexistante)">Quos nuper</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Vigilantiae_studiique&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vigilantiae studiique (page inexistante)">Vigilantiae studiique</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_mediocri&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non mediocri (page inexistante)">Non mediocri</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Vigesimo_quinto_anno&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vigesimo quinto anno (page inexistante)">Vigesimo quinto anno</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Parta_humano_generi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Parta humano generi (page inexistante)">Parta humano generi</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Slavorum_gentem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Slavorum gentem (page inexistante)">Slavorum gentem</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Rei_catholicae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rei catholicae (page inexistante)">Rei catholicae</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quoniam_divinae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quoniam divinae (page inexistante)">Quoniam divinae</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hoc_mandatum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Hoc mandatum (page inexistante)">Hoc mandatum</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Dilectus_Domini_Nostri&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dilectus Domini Nostri (page inexistante)">Dilectus Domini Nostri</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Trans_oceanum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Trans oceanum (page inexistante)">Trans oceanum</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Apostolicae_curae" title="Apostolicae curae">Apostolicae curae</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Romani_Pontifices&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Romani Pontifices (page inexistante)">Quod Romani Pontifices</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Christi_Domini&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Christi Domini (page inexistante)">Christi Domini</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Unitatis_christianae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Unitatis christianae (page inexistante)">Unitatis christianae</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Amantissimae_voluntatis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Amantissimae voluntatis (page inexistante)">Amantissimae voluntatis</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Orientalium_dignitas" title="Orientalium dignitas">Orientalium dignitas</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Praeclara_gratulationis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Praeclara gratulationis (page inexistante)">Praeclara gratulationis</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Il_divisamento&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Il divisamento (page inexistante)">Il divisamento</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Sapienter_olim&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sapienter olim (page inexistante)">Sapienter olim</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Optimae_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Optimae quidem (page inexistante)">Optimae quidem</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_maius&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non maius (page inexistante)">Non maius</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Materna_Ecclesiae_caritas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Materna Ecclesiae caritas (page inexistante)">Materna Ecclesiae caritas</a></i> (<a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;">Lettre</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><i><a href="/w/index.php?title=Praestans_fidei&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Praestans fidei (page inexistante)">Praestans fidei</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Communes_litteras&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Communes litteras (page inexistante)">Communes litteras</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_Iubilaei&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod Iubilaei (page inexistante)">Quod Iubilaei</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cogendum_proxime&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cogendum proxime (page inexistante)">Cogendum proxime</a></i> (<a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ex_tuis_litteris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ex tuis litteris (page inexistante)">Ex tuis litteris</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_amplissimo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="In amplissimo (page inexistante)">In amplissimo</a></i> (<a href="/wiki/1902" title="1902">1902</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Urbanitatis_veteris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Urbanitatis veteris (page inexistante)">Urbanitatis veteris</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Reputantibus_saepe&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Reputantibus saepe (page inexistante)">Reputantibus saepe</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=En_tout_temps&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="En tout temps (page inexistante)">En tout temps</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Al_compimento_delle_riforme&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Al compimento delle riforme (page inexistante)">Al compimento delle riforme</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Iucundas_scito&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iucundas scito (page inexistante)">Iucundas scito</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nos_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nos quidem (page inexistante)">Nos quidem</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Le_nostre_ferme_speranze&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Le nostre ferme speranze (page inexistante)">Le nostre ferme speranze</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=De_ingenii&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="De ingenii (page inexistante)">De ingenii</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Saecularis_eventus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Saecularis eventus (page inexistante)">Saecularis eventus</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_maximis_occupationibus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="In maximis occupationibus (page inexistante)">In maximis occupationibus</a></i> (<a href="/wiki/1901" title="1901">1901</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Temporis_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Temporis quidem (page inexistante)">Temporis quidem</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Au_milieu_des_consolations&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Au milieu des consolations (page inexistante)">Au milieu des consolations</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Alias_iam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Alias iam (page inexistante)">Alias iam</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Qua_mente&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Qua mente (page inexistante)">Qua mente</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Venerabilis_Frater_Augustinus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Venerabilis Frater Augustinus (page inexistante)">Venerabilis Frater Augustinus</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ad_Catholicorum_conventum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ad Catholicorum conventum (page inexistante)">Ad Catholicorum conventum</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A0_fin_dagli_esordii&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Già fin dagli esordii (page inexistante)">Già fin dagli esordii</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Praestantiam_Assisiensis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Praestantiam Assisiensis (page inexistante)">Praestantiam Assisiensis</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Omnibus_compertum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Omnibus compertum (page inexistante)">Omnibus compertum</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=I_luttuosi_avvenimenti&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="I luttuosi avvenimenti (page inexistante)">I luttuosi avvenimenti</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quas_Tu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quas Tu (page inexistante)">Quas Tu</a></i> (<a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nous_ne_pouvons&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nous ne pouvons (page inexistante)">Nous ne pouvons</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Properante_ad_exitum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Properante ad exitum (page inexistante)">Properante ad exitum</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Ex_epistola&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ex epistola (page inexistante)">Ex epistola</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/wiki/Testem_benevolenti%C3%A6_nostr%C3%A6" title="Testem benevolentiæ nostræ">Testem benevolentiæ nostræ</a></i> (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cum_diuturnum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cum diuturnum (page inexistante)">Cum diuturnum</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nostra_erga&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nostra erga (page inexistante)">Nostra erga</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Maximo_cum_animi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Maximo cum animi (page inexistante)">Maximo cum animi</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quum_adeo&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quum adeo (page inexistante)">Quum adeo</a></i> (<a href="/wiki/1898" title="1898">1898</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Etsi_paternam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Etsi paternam (page inexistante)">Etsi paternam</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Libet_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Libet quidem (page inexistante)">Libet quidem</a></i> (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Religioni_apud_Anglos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Religioni apud Anglos (page inexistante)">Religioni apud Anglos</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Catholicos_homines&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Catholicos homines (page inexistante)">Catholicos homines</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Placuit_tibi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Placuit tibi (page inexistante)">Placuit tibi</a></i> (<a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Egregium_sane&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Egregium sane (page inexistante)">Egregium sane</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Le_Insolite&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Le Insolite (page inexistante)">Le Insolite</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Universis_Christi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Universis Christi (page inexistante)">Universis Christi</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Consiliorum_quae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Consiliorum quae (page inexistante)">Consiliorum quae</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Permoti_Nos&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Permoti Nos (page inexistante)">Permoti Nos</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Adnitentibus_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Adnitentibus Nobis (page inexistante)">Adnitentibus Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Benevolentiae_testandae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Benevolentiae testandae (page inexistante)">Benevolentiae testandae</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_plurimorum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod plurimorum (page inexistante)">Quod plurimorum</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quaenam_ex_Catholicis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quaenam ex Catholicis (page inexistante)">Quaenam ex Catholicis</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Dum_multorum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dum multorum (page inexistante)">Dum multorum</a></i> (<a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Postquam_Catholici&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Postquam Catholici (page inexistante)">Postquam Catholici</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Moerore_sapientium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Moerore sapientium (page inexistante)">Moerore sapientium</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Fra_le_principali&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fra le principali (page inexistante)">Fra le principali</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Perlibenti_Quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Perlibenti Quidem (page inexistante)">Perlibenti Quidem</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Rem_tu_amplam&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rem tu amplam (page inexistante)">Rem tu amplam</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Plane_congruit&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Plane congruit (page inexistante)">Plane congruit</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quum_quaestioni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quum quaestioni (page inexistante)">Quum quaestioni</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Susceptum_a_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Susceptum a Nobis (page inexistante)">Susceptum a Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_levis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non levis (page inexistante)">Non levis</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Illud_est&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Illud est (page inexistante)">Illud est</a></i> (<a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Non_mediocri_cura&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Non mediocri cura (page inexistante)">Non mediocri cura</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nihil_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nihil Nobis (page inexistante)">Nihil Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Gratae_vehementer&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gratae vehementer (page inexistante)">Gratae vehementer</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Clara_saepenumero&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Clara saepenumero (page inexistante)">Clara saepenumero</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_scribis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod scribis (page inexistante)">Quod scribis</a></i> (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Insignis_ecclesia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Insignis ecclesia (page inexistante)">Insignis ecclesia</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Agnovimus_libenter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Agnovimus libenter (page inexistante)">Agnovimus libenter</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Vos_lettres&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Vos lettres (page inexistante)">Vos lettres</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Suffragatione_patrum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Suffragatione patrum (page inexistante)">Suffragatione patrum</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Nous_ne_voulons&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nous ne voulons (page inexistante)">Nous ne voulons</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quae_coniunctim&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quae coniunctim (page inexistante)">Quae coniunctim</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quo_magis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quo magis (page inexistante)">Quo magis</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Notre_consolation&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Notre consolation (page inexistante)">Notre consolation</a></i> (<a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_erat_maxime&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod erat maxime (page inexistante)">Quod erat maxime</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Praeclarum_studium&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Praeclarum studium (page inexistante)">Praeclarum studium</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Opportune_quidem&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Opportune quidem (page inexistante)">Opportune quidem</a></i> (<a href="/wiki/1891" title="1891">1891</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Novum_argumentum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Novum argumentum (page inexistante)">Novum argumentum</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Graviter_admodum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Graviter admodum (page inexistante)">Graviter admodum</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Mirifice_delectati_sumus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mirifice delectati sumus (page inexistante)">Mirifice delectati sumus</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Graviter_molesteque&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Graviter molesteque (page inexistante)">Graviter molesteque</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Rem_Magni&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Rem Magni (page inexistante)">Rem Magni</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Noi_rendiamo_grazie&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Noi rendiamo grazie (page inexistante)">Noi rendiamo grazie</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cum_Apostolica_Sedes&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Cum Apostolica Sedes (page inexistante)">Cum Apostolica Sedes</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_paucis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod paucis (page inexistante)">Quod paucis</a></i> (<a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Inter_multiplices&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Inter multiplices (page inexistante)">Inter multiplices</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Tanto_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Tanto Nobis (page inexistante)">Tanto Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%C3%88_giunto&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="È giunto (page inexistante)">È giunto</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Litteris_ad_te&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Litteris ad te (page inexistante)">Litteris ad te</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Libentes_intelleximus&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Libentes intelleximus (page inexistante)">Libentes intelleximus</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Gratam_scito&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gratam scito (page inexistante)">Gratam scito</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Magni_Nobis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Magni Nobis (page inexistante)">Magni Nobis</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Eximia_pietas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Eximia pietas (page inexistante)">Eximia pietas</a></i> (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Est_sane_molestum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Est sane molestum (page inexistante)">Est sane molestum</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quam_aerumnosa&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quam aerumnosa (page inexistante)">Quam aerumnosa</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Etsi_nec_dubia&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Etsi nec dubia (page inexistante)">Etsi nec dubia</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Opus_tibi&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Opus tibi (page inexistante)">Opus tibi</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=In_plurimis_maximisque&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="In plurimis maximisque (page inexistante)">In plurimis maximisque</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Quod_anniversarius&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Quod anniversarius (page inexistante)">Quod anniversarius</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Praeclaro_divinae&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Praeclaro divinae (page inexistante)">Praeclaro divinae</a></i> (<a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a>)</li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffe000;">Entourage</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Liste_des_cardinaux_cr%C3%A9%C3%A9s_par_L%C3%A9on_XIII" title="Liste des cardinaux créés par Léon XIII">Cardinaux créés</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="background-color:#ffce00;" colspan="3"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique</a></li> <li><a href="/wiki/Pape" title="Pape">Pape</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style="background-color:#ffce00;"><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Papes_de_l%27%C3%89glise_catholique" title="Modèle:Palette Papes de l&#39;Église catholique"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Papes_de_l%27%C3%89glise_catholique&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Liste_des_papes" title="Liste des papes">Papes de l'Église catholique</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="background-color:#ffce00;" colspan="3"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pape" title="Pape">Pape</a></li> <li><a href="/wiki/Antipape" title="Antipape">Antipape</a></li> <li><a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a></li> <li><a href="/wiki/Nom_de_r%C3%A8gne_des_papes" title="Nom de règne des papes">Nom de règne</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_papes_selon_la_dur%C3%A9e_de_leur_pontificat" title="Liste des papes selon la durée de leur pontificat">Liste par temps de règne</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_papes_par_long%C3%A9vit%C3%A9" title="Liste des papes par longévité">Liste par longévité</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffce00;"><a href="/wiki/Ier_si%C3%A8cle" title="Ier siècle"><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr></a>&#32;–&#32;<a href="/wiki/IVe_si%C3%A8cle" title="IVe siècle"><abbr class="abbr" title="4ᵉ siècle"><span class="romain">IV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pierre_(ap%C3%B4tre)" title="Pierre (apôtre)">Pierre</a></li> <li><a href="/wiki/Lin_(pape)" title="Lin (pape)">Lin</a></li> <li><a href="/wiki/Anaclet" title="Anaclet">Anaclet</a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_de_Rome" title="Clément de Rome">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89variste_(pape)" title="Évariste (pape)">Évariste</a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_Ier_(pape)" title="Alexandre Ier (pape)">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sixte_Ier" title="Sixte Ier">Sixte&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A9lesphore_(pape)" title="Télesphore (pape)">Télesphore</a></li> <li><a href="/wiki/Hygin_(pape)" title="Hygin (pape)">Hygin</a></li> <li><a href="/wiki/Pie_Ier" title="Pie Ier">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Anicet_(pape)" title="Anicet (pape)">Anicet</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B4ter_(pape)" title="Sôter (pape)">Sôter</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89leuth%C3%A8re_(pape)" title="Éleuthère (pape)">Éleuthère</a></li> <li><a href="/wiki/Victor_Ier" title="Victor Ier">Victor&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Z%C3%A9phyrin" title="Zéphyrin">Zéphyrin</a></li> <li><a href="/wiki/Calixte_Ier" title="Calixte Ier">Calixte&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_Ier" title="Urbain Ier">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pontien" title="Pontien">Pontien</a></li> <li><a href="/wiki/Ant%C3%A8re" title="Antère">Antère</a></li> <li><a href="/wiki/Fabien_(pape)" title="Fabien (pape)">Fabien</a></li> <li><a href="/wiki/Corneille_(pape)" title="Corneille (pape)">Corneille</a></li> <li><a href="/wiki/Lucius_Ier" title="Lucius Ier">Lucius&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_Ier_(pape)" title="Étienne Ier (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sixte_II" title="Sixte II">Sixte&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Denys_(pape)" title="Denys (pape)">Denys</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9lix_Ier" title="Félix Ier">Félix&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eutychien" title="Eutychien">Eutychien</a></li> <li><a href="/wiki/Ca%C3%AFus_(pape)" title="Caïus (pape)">Caïus</a></li> <li><a href="/wiki/Marcellin_(pape)" title="Marcellin (pape)">Marcellin</a></li> <li><a href="/wiki/Marcel_Ier" title="Marcel Ier">Marcel&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eus%C3%A8be_(pape)" title="Eusèbe (pape)">Eusèbe</a></li> <li><a href="/wiki/Miltiade_(pape)" title="Miltiade (pape)">Miltiade</a></li> <li><a href="/wiki/Sylvestre_Ier" title="Sylvestre Ier">Sylvestre&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Marc_(pape)" title="Marc (pape)">Marc</a></li> <li><a href="/wiki/Jules_Ier" title="Jules Ier">Jules&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Lib%C3%A8re" title="Libère">Libère</a></li> <li><a href="/wiki/Damase_Ier" title="Damase Ier">Damase&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sirice" title="Sirice">Sirice</a></li> <li><a href="/wiki/Anastase_Ier_(pape)" title="Anastase Ier (pape)">Anastase&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="5" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg/100px-Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg.png" decoding="async" width="100" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg/150px-Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg/200px-Emblem_of_the_Holy_See_usual.svg.png 2x" data-file-width="673" data-file-height="918" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffce00;"><a href="/wiki/Ve_si%C3%A8cle" title="Ve siècle"><abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#32;–&#32;<a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle" title="VIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Innocent_Ier" title="Innocent Ier">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Zosime_(pape)" title="Zosime (pape)">Zosime</a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_Ier" title="Boniface Ier">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9lestin_Ier" title="Célestin Ier">Célestin&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sixte_III" title="Sixte III">Sixte&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_Ier_(pape)" title="Léon Ier (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Hilaire_(pape)" title="Hilaire (pape)">Hilaire</a></li> <li><a href="/wiki/Simplice_(pape)" title="Simplice (pape)">Simplice</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9lix_III" title="Félix III">Félix&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9lase_Ier" title="Gélase Ier">Gélase&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Anastase_II_(pape)" title="Anastase II (pape)">Anastase&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Symmaque_(pape)" title="Symmaque (pape)">Symmaque</a></li> <li><a href="/wiki/Hormisdas" title="Hormisdas">Hormisdas</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_Ier_(pape)" title="Jean Ier (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A9lix_IV" title="Félix IV">Félix&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_II" title="Boniface II">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_II_(pape)" title="Jean II (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Agapet_Ier" title="Agapet Ier">Agapet&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Silv%C3%A8re" title="Silvère">Silvère</a></li> <li><a href="/wiki/Vigile_(pape)" title="Vigile (pape)">Vigile</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A9lage_Ier" title="Pélage Ier">Pélage&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_III_(pape)" title="Jean III (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_Ier" title="Benoît Ier">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%A9lage_II" title="Pélage II">Pélage&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_Ier" title="Grégoire Ier">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sabinien" title="Sabinien">Sabinien</a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_III" title="Boniface III">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_IV" title="Boniface IV">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Ad%C3%A9odat_Ier" title="Adéodat Ier">Adéodat&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_V" title="Boniface V">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Honorius_Ier" title="Honorius Ier">Honorius&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A9verin_(pape)" title="Séverin (pape)">Séverin</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_IV_(pape)" title="Jean IV (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9odore_Ier_(pape)" title="Théodore Ier (pape)">Théodore&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Martin_Ier_(pape)" title="Martin Ier (pape)">Martin&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Ier" title="Eugène Ier">Eugène&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Vitalien_(pape)" title="Vitalien (pape)">Vitalien</a></li> <li><a href="/wiki/Ad%C3%A9odat_II" title="Adéodat II">Adéodat&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Donus" title="Donus">Donus</a></li> <li><a href="/wiki/Agathon_(pape)" title="Agathon (pape)">Agathon</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_II_(pape)" title="Léon II (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_II" title="Benoît II">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_V_(pape)" title="Jean V (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Conon_(pape)" title="Conon (pape)">Conon</a></li> <li><a href="/wiki/Serge_Ier_(pape)" title="Serge Ier (pape)">Serge&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_VI_(pape)" title="Jean VI (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_VII_(pape)" title="Jean VII (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sisinnius" title="Sisinnius">Sisinnius</a></li> <li><a href="/wiki/Constantin_(pape)" title="Constantin (pape)">Constantin</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_II" title="Grégoire II">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_III" title="Grégoire III">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Zacharie_(pape)" title="Zacharie (pape)">Zacharie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_II_(pape)" title="Étienne II (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_Ier_(pape)" title="Paul Ier (pape)">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_III_(pape)" title="Étienne III (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_Ier" title="Adrien Ier">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_III_(pape)" title="Léon III (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffce00;"><a href="/wiki/IXe_si%C3%A8cle" title="IXe siècle"><abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#32;–&#32;<a href="/wiki/XIIe_si%C3%A8cle" title="XIIe siècle"><abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89tienne_IV_(pape)" title="Étienne IV (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pascal_Ier" title="Pascal Ier">Pascal&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_II" title="Eugène II">Eugène&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Valentin_(pape)" title="Valentin (pape)">Valentin</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_IV" title="Grégoire IV">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Serge_II" title="Serge II">Serge&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_IV_(pape)" title="Léon IV (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_III" title="Benoît III">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_Ier_(pape)" title="Nicolas Ier (pape)">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_II" title="Adrien II">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_VIII_(pape)" title="Jean VIII (pape)">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Marin_Ier" title="Marin Ier">Marin&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_III" title="Adrien III">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_V_(pape)" title="Étienne V (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Formose_(pape)" title="Formose (pape)">Formose</a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_VI" title="Boniface VI">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_VI_(pape)" title="Étienne VI (pape)">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Romain_(pape)" title="Romain (pape)">Romain</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9odore_II_(pape)" title="Théodore II (pape)">Théodore&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_IX" title="Jean IX">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_IV" title="Benoît IV">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_V_(pape)" title="Léon V (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Serge_III" title="Serge III">Serge&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Anastase_III" title="Anastase III">Anastase&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Landon_(pape)" title="Landon (pape)">Landon</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_X" title="Jean X">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_VI_(pape)" title="Léon VI (pape)">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_VII" title="Étienne VII">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XI" title="Jean XI">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_VII" title="Léon VII">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_VIII" title="Étienne VIII">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Marin_II" title="Marin II">Marin&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Agapet_II" title="Agapet II">Agapet&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XII" title="Jean XII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_V" title="Benoît V">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_VIII" title="Léon VIII">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XIII" title="Jean XIII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_VI" title="Benoît VI">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_VII" title="Benoît VII">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XIV" title="Jean XIV">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XV" title="Jean XV">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="15"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_V" title="Grégoire V">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sylvestre_II" title="Sylvestre II">Sylvestre&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XVII" title="Jean XVII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="17"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XVIII" title="Jean XVIII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="18"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Serge_IV" title="Serge IV">Serge&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_VIII" title="Benoît VIII">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XIX" title="Jean XIX">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="19"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_IX" title="Benoît IX">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sylvestre_III" title="Sylvestre III">Sylvestre&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VI" title="Grégoire VI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_II" title="Clément II">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Damase_II" title="Damase II">Damase&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_IX" title="Léon IX">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Victor_II" title="Victor II">Victor&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tienne_IX" title="Étienne IX">Étienne&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_II_(pape)" title="Nicolas II (pape)">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_II_(pape)" title="Alexandre II (pape)">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VII" title="Grégoire VII">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Victor_III" title="Victor III">Victor&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_II" title="Urbain II">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pascal_II" title="Pascal II">Pascal&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9lase_II" title="Gélase II">Gélase&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Calixte_II" title="Calixte II">Calixte&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Honorius_II" title="Honorius II">Honorius&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_II" title="Innocent II">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9lestin_II" title="Célestin II">Célestin&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Lucius_II" title="Lucius II">Lucius&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_III" title="Eugène III">Eugène&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Anastase_IV" title="Anastase IV">Anastase&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_IV" title="Adrien IV">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_III_(pape)" title="Alexandre III (pape)">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Lucius_III" title="Lucius III">Lucius&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_III" title="Urbain III">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_VIII" title="Grégoire VIII">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_III" title="Clément III">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9lestin_III" title="Célestin III">Célestin&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_III" title="Innocent III">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffce00;"><a href="/wiki/XIIIe_si%C3%A8cle" title="XIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#32;–&#32;<a href="/wiki/XVIe_si%C3%A8cle" title="XVIe siècle"><abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr></a>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background-color:#ffffd0;"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Honorius_III" title="Honorius III">Honorius&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_IX" title="Grégoire IX">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9lestin_IV" title="Célestin IV">Célestin&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_IV" title="Innocent IV">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_IV_(pape)" title="Alexandre IV (pape)">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_IV" title="Urbain IV">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_IV" title="Clément IV">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_X" title="Grégoire X">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_V" title="Innocent V">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_V" title="Adrien V">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XXI" title="Jean XXI">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="21"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XXI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_III" title="Nicolas III">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Martin_IV" title="Martin IV">Martin&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Honorius_IV" title="Honorius IV">Honorius&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_IV" title="Nicolas IV">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9lestin_V" title="Célestin V">Célestin&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_VIII" title="Boniface VIII">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XI" title="Benoît XI">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_V" title="Clément V">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XXII" title="Jean XXII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="22"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XXII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XII" title="Benoît XII">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_VI" title="Clément VI">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_VI" title="Innocent VI">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Bon article"><img alt="Bon article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/14px-Bon_article.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/21px-Bon_article.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Bon_article.svg/28px-Bon_article.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> <a href="/wiki/Urbain_V" title="Urbain V">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XI" title="Grégoire XI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_VI" title="Urbain VI">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Boniface_IX" title="Boniface IX">Boniface&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_VII" title="Innocent VII">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XII" title="Grégoire XII">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Martin_V" title="Martin V">Martin&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_IV" title="Eugène IV">Eugène&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_V" title="Nicolas V">Nicolas&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Calixte_III" title="Calixte III">Calixte&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_II" title="Pie II">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_II" title="Paul II">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sixte_IV" title="Sixte IV">Sixte&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_VIII" title="Innocent VIII">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_VI" title="Alexandre VI">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_III" title="Pie III">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jules_II" title="Jules II">Jules&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_X" title="Léon X">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Adrien_VI" title="Adrien VI">Adrien&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_VII" title="Clément VII">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_III" title="Paul III">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jules_III" title="Jules III">Jules&#160;<abbr class="abbr" title="3"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">III</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Marcel_II" title="Marcel II">Marcel&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_IV" title="Paul IV">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_IV" title="Pie IV">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="4"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_V" title="Pie V">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XIII" title="Grégoire XIII">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Sixte_V" title="Sixte V">Sixte&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_VII" title="Urbain VII">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XIV" title="Grégoire XIV">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_IX" title="Innocent IX">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_VIII" title="Clément VIII">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="background-color:#ffce00;">Depuis le<br /><a href="/wiki/XVIIe_si%C3%A8cle" title="XVIIe siècle"><abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/L%C3%A9on_XI" title="Léon XI">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_V" title="Paul V">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="5"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">V</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XV" title="Grégoire XV">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="15"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Urbain_VIII" title="Urbain VIII">Urbain&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_X" title="Innocent X">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_VII" title="Alexandre VII">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_IX" title="Clément IX">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_X" title="Clément X">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_XI" title="Innocent XI">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Alexandre_VIII" title="Alexandre VIII">Alexandre&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_XII" title="Innocent XII">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_XI" title="Clément XI">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Innocent_XIII" title="Innocent XIII">Innocent&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XIII_(pape)" title="Benoît XIII (pape)">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_XII" title="Clément XII">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XIV" title="Benoît XIV">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_XIII" title="Clément XIII">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_XIV" title="Clément XIV">Clément&#160;<abbr class="abbr" title="14"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_VI" title="Pie VI">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_VII" title="Pie VII">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="7"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9on_XII" title="Léon XII">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_VIII" title="Pie VIII">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="8"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A9goire_XVI" title="Grégoire XVI">Grégoire&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_IX" title="Pie IX">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="9"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">IX</span></abbr></a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_X" title="Pie X">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XV" title="Benoît XV">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="15"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XV</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_XI" title="Pie XI">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="11"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Pie_XII" title="Pie XII">Pie&#160;<abbr class="abbr" title="12"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean_XXIII" title="Jean XXIII">Jean&#160;<abbr class="abbr" title="23"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XXIII</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Paul_VI" title="Paul VI">Paul&#160;<abbr class="abbr" title="6"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">VI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Paul_Ier" title="Jean-Paul Ier">Jean-Paul&#160;<abbr class="abbr" title="premier"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">I</span><sup>er</sup></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Jean-Paul_II" title="Jean-Paul II">Jean-Paul&#160;<abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XVI" title="Benoît XVI">Benoît&#160;<abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a></li> <li><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_(pape)" title="François (pape)">François</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="background-color:#ffce00;" colspan="3"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_de_l%27%C3%89glise_catholique" title="Histoire de l&#39;Église catholique">Histoire de l'Église catholique</a></li> <li><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_du_Vatican" title="Histoire du Vatican">Histoire du Vatican</a></li> <li><a href="/wiki/Curie_romaine" title="Curie romaine">Curie romaine</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail du catholicisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/28px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png" decoding="async" width="28" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/42px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg/55px-IHS-monogram-Jesus-medievalesque.svg.png 2x" data-file-width="692" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Catholicisme" title="Portail:Catholicisme">Portail du catholicisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail du christianisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/17px-Latin_Cross.svg.png" decoding="async" width="17" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/25px-Latin_Cross.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/33px-Latin_Cross.svg.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="400" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail:Christianisme">Portail du christianisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Vatican" title="Portail du Vatican"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/22px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/33px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/44px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Vatican" title="Portail:Vatican">Portail du Vatican</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Italie" title="Portail de l’Italie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/33px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/50px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/66px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Italie" title="Portail:Italie">Portail de l’Italie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Th%C3%A9ologie" title="Portail de la théologie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/21px-God_In_Religions_1.png" decoding="async" width="21" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/31px-God_In_Religions_1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/God_In_Religions_1.png/41px-God_In_Religions_1.png 2x" data-file-width="425" data-file-height="494" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Th%C3%A9ologie" title="Portail:Théologie">Portail de la théologie</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐76d4c66f66‐qn9kn Cached time: 20250302125752 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.316 seconds Real time usage: 1.625 seconds Preprocessor visited node count: 15715/1000000 Post‐expand include size: 808468/2097152 bytes Template argument size: 246700/2097152 bytes Highest expansion depth: 20/100 Expensive parser function count: 9/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 78872/5000000 bytes Lua time usage: 0.553/10.000 seconds Lua memory usage: 13168754/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 18/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1275.129 1 -total 20.43% 260.475 1 Modèle:Infobox_Prélat_catholique 17.40% 221.816 1 Modèle:Références_nombreuses 16.68% 212.659 1 Modèle:Palette 16.55% 211.034 1 Modèle:Références 13.86% 176.705 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation 13.18% 168.029 1 Modèle:Palette_Papes_de_l'Église_catholique 13.08% 166.823 1 Modèle:Liens 11.26% 143.622 18 Modèle:Liste_horizontale 11.21% 142.976 248 Modèle:Noble --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:5079:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302125752 and revision id 222761575. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Léon_XIII&amp;oldid=222761575">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Léon_XIII&amp;oldid=222761575</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:L%C3%A9on_XIII" title="Catégorie:Léon XIII">Léon XIII</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pape_italien" title="Catégorie:Pape italien">Pape italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pape_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Pape du XIXe siècle">Pape du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Pape_du_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Pape du XXe siècle">Pape du XXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Th%C3%A9ologien_catholique_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Théologien catholique du XIXe siècle">Théologien catholique du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%AAque_de_P%C3%A9rouse" title="Catégorie:Évêque de Pérouse">Évêque de Pérouse</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89v%C3%AAque_catholique_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Évêque catholique du XIXe siècle">Évêque catholique du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cardinal_italien_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Cardinal italien du XIXe siècle">Cardinal italien du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cardinal_cr%C3%A9%C3%A9_par_Pie_IX" title="Catégorie:Cardinal créé par Pie IX">Cardinal créé par Pie IX</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_de_la_curie_romaine" title="Catégorie:Personnalité de la curie romaine">Personnalité de la curie romaine</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Camerlingue_de_la_Sainte_%C3%89glise_romaine" title="Catégorie:Camerlingue de la Sainte Église romaine">Camerlingue de la Sainte Église romaine</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Nonce_apostolique_en_Belgique" title="Catégorie:Nonce apostolique en Belgique">Nonce apostolique en Belgique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ralliement_(catholicisme_en_France)" title="Catégorie:Ralliement (catholicisme en France)">Ralliement (catholicisme en France)</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Antima%C3%A7onnisme_catholique" title="Catégorie:Antimaçonnisme catholique">Antimaçonnisme catholique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Anticommuniste_italien" title="Catégorie:Anticommuniste italien">Anticommuniste italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_en_mars_1810" title="Catégorie:Naissance en mars 1810">Naissance en mars 1810</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Question_romaine" title="Catégorie:Question romaine">Question romaine</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_li%C3%A9e_%C3%A0_la_crise_moderniste" title="Catégorie:Personnalité liée à la crise moderniste">Personnalité liée à la crise moderniste</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_juillet_1903" title="Catégorie:Décès en juillet 1903">Décès en juillet 1903</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_Rome" title="Catégorie:Décès à Rome">Décès à Rome</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_93_ans" title="Catégorie:Décès à 93 ans">Décès à 93 ans</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_%C3%A0_Carpineto_Romano" title="Catégorie:Naissance à Carpineto Romano">Naissance à Carpineto Romano</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_septembre_2024" title="Catégorie:Article manquant de références depuis septembre 2024">Article manquant de références depuis septembre 2024</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_allemand" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en allemand">Article contenant un appel à traduction en allemand</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Identifiant_Catholic_Hierarchy_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Identifiant Catholic Hierarchy identique sur Wikidata">Identifiant Catholic Hierarchy identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_italien" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en italien">Article contenant un appel à traduction en italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4457" title="Catégorie:Page utilisant P4457">Page utilisant P4457</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1953" title="Catégorie:Page utilisant P1953">Page utilisant P1953</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P434" title="Catégorie:Page utilisant P434">Page utilisant P434</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5504" title="Catégorie:Page utilisant P5504">Page utilisant P5504</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_musique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la musique">Page pointant vers des bases relatives à la musique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1047" title="Catégorie:Page utilisant P1047">Page utilisant P1047</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7619" title="Catégorie:Page utilisant P7619">Page utilisant P7619</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6302" title="Catégorie:Page utilisant P6302">Page utilisant P6302</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_religion" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la religion">Page pointant vers des bases relatives à la religion</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1711" title="Catégorie:Page utilisant P1711">Page utilisant P1711</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1816" title="Catégorie:Page utilisant P1816">Page utilisant P1816</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P245" title="Catégorie:Page utilisant P245">Page utilisant P245</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P701" title="Catégorie:Page utilisant P701">Page utilisant P701</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_vie_publique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la vie publique">Page pointant vers des bases relatives à la vie publique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2372" title="Catégorie:Page utilisant P2372">Page utilisant P2372</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_plusieurs_domaines" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines">Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2732" title="Catégorie:Page utilisant P2732">Page utilisant P2732</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_recherche" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la recherche">Page pointant vers des bases relatives à la recherche</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P345" title="Catégorie:Page utilisant P345">Page utilisant P345</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27audiovisuel" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l&#039;audiovisuel">Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P651" title="Catégorie:Page utilisant P651">Page utilisant P651</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7902" title="Catégorie:Page utilisant P7902">Page utilisant P7902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1986" title="Catégorie:Page utilisant P1986">Page utilisant P1986</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P860" title="Catégorie:Page utilisant P860">Page utilisant P860</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6706" title="Catégorie:Page utilisant P6706">Page utilisant P6706</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4613" title="Catégorie:Page utilisant P4613">Page utilisant P4613</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6058" title="Catégorie:Page utilisant P6058">Page utilisant P6058</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8349" title="Catégorie:Page utilisant P8349">Page utilisant P8349</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7666" title="Catégorie:Page utilisant P7666">Page utilisant P7666</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Catholicisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Catholicisme/Articles liés">Portail:Catholicisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Vatican/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Vatican/Articles liés">Portail:Vatican/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Italie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Italie/Articles liés">Portail:Italie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Th%C3%A9ologie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Théologie/Articles liés">Portail:Théologie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_finnois" title="Catégorie:Article de qualité en finnois">Article de qualité en finnois</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:Article_biographique" title="Catégorie:Wikipédia:Article biographique">Wikipédia:Article biographique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Religions_et_croyances" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances">Portail:Biographie/Articles liés/Religions et croyances</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Politique" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Politique">Portail:Biographie/Articles liés/Politique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Culture_et_arts" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts">Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 6 février 2025 à 13:17.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/L%C3%A9on_XIII" title="Spécial:Citer/Léon XIII">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=L%C3%A9on_XIII&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Léon&#160;<abbr class="abbr" title="13"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XIII</span></abbr></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>87 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7c4c86c76b-kmtd4","wgBackendResponseTime":288,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.316","walltime":"1.625","ppvisitednodes":{"value":15715,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":808468,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":246700,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":78872,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":18,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1275.129 1 -total"," 20.43% 260.475 1 Modèle:Infobox_Prélat_catholique"," 17.40% 221.816 1 Modèle:Références_nombreuses"," 16.68% 212.659 1 Modèle:Palette"," 16.55% 211.034 1 Modèle:Références"," 13.86% 176.705 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 13.18% 168.029 1 Modèle:Palette_Papes_de_l'Église_catholique"," 13.08% 166.823 1 Modèle:Liens"," 11.26% 143.622 18 Modèle:Liste_horizontale"," 11.21% 142.976 248 Modèle:Noble"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.553","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":13168754,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-qn9kn","timestamp":"20250302125752","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"L\u00e9on XIII","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/L%C3%A9on_XIII","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43922","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43922","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-11-13T16:34:47Z","dateModified":"2025-02-06T12:17:34Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/83\/Papa_Leone_XIII.jpeg","headline":"256e pape de l\u2019\u00c9glise catholique (1878-1903)"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10