CINXE.COM
Vitral - Wikipedia, la enciclopedia libre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Vitral - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"c47b4298-3aee-4624-ad6c-b2e839f7ddfb","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Vitral","wgTitle":"Vitral","wgCurRevisionId":165710868,"wgRevisionId":165710868,"wgArticleId":146760,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artículos con identificadores BNF","Wikipedia:Artículos con identificadores GND","Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Artículos con identificadores AAT","Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN","Vitrales","Producción de vidrio"],"wgPageViewLanguage":"es","wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Vitral","wgRelevantArticleId":146760,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1473346","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.gadget.imagenesinfobox&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=noscript&only=styles&skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.21"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg/1200px-Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2443"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg/960px-Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1628"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1303"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Vitral - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Vitral"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Vitral"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Vitral rootpage-Vitral skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Vitral" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Vitral" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Vitral" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Vitral" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Origen_de_este_vidrio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Origen_de_este_vidrio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Origen de este vidrio</span> </div> </a> <ul id="toc-Origen_de_este_vidrio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tipos_de_vidrios" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipos_de_vidrios"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Tipos de vidrios</span> </div> </a> <ul id="toc-Tipos_de_vidrios-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Elaboración_del_vitral" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Elaboración_del_vitral"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Elaboración del vitral</span> </div> </a> <ul id="toc-Elaboración_del_vitral-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Técnicas_de_artesanía_en_vidrio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Técnicas_de_artesanía_en_vidrio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Técnicas de artesanía en vidrio</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Técnicas_de_artesanía_en_vidrio-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Técnicas de artesanía en vidrio</span> </button> <ul id="toc-Técnicas_de_artesanía_en_vidrio-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Con_calor" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Con_calor"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Con calor</span> </div> </a> <ul id="toc-Con_calor-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fusión" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fusión"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Fusión</span> </div> </a> <ul id="toc-Fusión-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Soplado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Soplado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1.1</span> <span>Soplado</span> </div> </a> <ul id="toc-Soplado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fusing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Fusing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1.2</span> <span>Fusing</span> </div> </a> <ul id="toc-Fusing-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Colada_o_Hot_Casting" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Colada_o_Hot_Casting"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1.3</span> <span>Colada o Hot Casting</span> </div> </a> <ul id="toc-Colada_o_Hot_Casting-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Temple_Térmico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Temple_Térmico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2</span> <span>Temple Térmico</span> </div> </a> <ul id="toc-Temple_Térmico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-En_frío" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#En_frío"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>En frío</span> </div> </a> <ul id="toc-En_frío-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Grabado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Grabado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1</span> <span>Grabado</span> </div> </a> <ul id="toc-Grabado-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Grabados_con_ácido" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Grabados_con_ácido"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.1</span> <span>Grabados con ácido</span> </div> </a> <ul id="toc-Grabados_con_ácido-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grabados_mediante_arenado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Grabados_mediante_arenado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.2</span> <span>Grabados mediante arenado</span> </div> </a> <ul id="toc-Grabados_mediante_arenado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grabado_directo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Grabado_directo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2.1.3</span> <span>Grabado directo</span> </div> </a> <ul id="toc-Grabado_directo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pintura_sobre_vidrio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Pintura_sobre_vidrio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Pintura sobre vidrio</span> </div> </a> <ul id="toc-Pintura_sobre_vidrio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tipos_de_vitrales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipos_de_vitrales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Tipos de vitrales</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tipos_de_vitrales-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Tipos de vitrales</span> </button> <ul id="toc-Tipos_de_vitrales-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vitrales_con_cinta_de_cobre_/_Técnica_Tiffany" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_con_cinta_de_cobre_/_Técnica_Tiffany"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Vitrales con cinta de cobre / Técnica Tiffany</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_con_cinta_de_cobre_/_Técnica_Tiffany-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_con_vidrios_industriales_texturados" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_con_vidrios_industriales_texturados"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Vitrales con vidrios industriales texturados</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_con_vidrios_industriales_texturados-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_con_vidrios_antiguos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_con_vidrios_antiguos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Vitrales con vidrios antiguos</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_con_vidrios_antiguos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_con_cemento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_con_cemento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Vitrales con cemento</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_con_cemento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_con_silicona" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_con_silicona"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>Vitrales con silicona</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_con_silicona-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_dibujados_con_líneas_de_plomo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_dibujados_con_líneas_de_plomo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>Vitrales dibujados con líneas de plomo</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_dibujados_con_líneas_de_plomo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_románicos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_románicos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>Vitrales románicos</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_románicos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_góticos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_góticos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.8</span> <span>Vitrales góticos</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_góticos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitrales_contemporáneos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitrales_contemporáneos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.9</span> <span>Vitrales contemporáneos</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitrales_contemporáneos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Técnicas_históricas_del_vitral_policromado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Técnicas_históricas_del_vitral_policromado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Técnicas históricas del vitral policromado</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Técnicas_históricas_del_vitral_policromado-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Técnicas históricas del vitral policromado</span> </button> <ul id="toc-Técnicas_históricas_del_vitral_policromado-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Técnica_antigua_para_poder_realizar_dibujos_de_vitrales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Técnica_antigua_para_poder_realizar_dibujos_de_vitrales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Técnica antigua para poder realizar dibujos de vitrales</span> </div> </a> <ul id="toc-Técnica_antigua_para_poder_realizar_dibujos_de_vitrales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Colorantes_para_los_vitrales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Colorantes_para_los_vitrales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Colorantes para los vitrales</span> </div> </a> <ul id="toc-Colorantes_para_los_vitrales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véase_también" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Véase_también"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Véase también</span> </div> </a> <ul id="toc-Véase_también-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Vitral</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 69 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-69" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">69 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Vidrera" title="Vidrera – aragonés" lang="an" hreflang="an" data-title="Vidrera" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonés" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D8%AC_%D9%85%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="زجاج معشق – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="زجاج معشق" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D8%AC_%D9%85%D8%B9%D8%B4%D9%82" title="زجاج معشق – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="زجاج معشق" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Vitral" title="Vitral – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Vitral" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – azerbaiyano" lang="az" hreflang="az" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaiyano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Вітраж – bielorruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Вітраж" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Вітраж – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Вітраж" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%8A%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81" title="Стъклопис – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Стъклопис" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – bosnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Vitrall" title="Vitrall – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Vitrall" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vitr%C3%A1%C5%BE" title="Vitráž – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vitráž" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Gwydr_lliw" title="Gwydr lliw – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Gwydr lliw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Glasmaleri" title="Glasmaleri – danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Glasmaleri" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A5%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Υαλογραφία – griego" lang="el" hreflang="el" data-title="Υαλογραφία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="griego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Stained_glass" title="Stained glass – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Stained glass" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vitralo" title="Vitralo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vitralo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vitraa%C5%BE" title="Vitraaž – estonio" lang="et" hreflang="et" data-title="Vitraaž" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Beirate" title="Beirate – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Beirate" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%DB%8C" title="ویترای – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ویترای" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lasimaalaus" title="Lasimaalaus – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lasimaalaus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Vitrail" title="Vitrail – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Vitrail" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Gloine_dhaite" title="Gloine dhaite – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Gloine dhaite" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Vidreira_g%C3%B3tica" title="Vidreira gótica – gallego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Vidreira gótica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="gallego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%99%D7%98%D7%A8%D7%90%D7%96%27" title="ויטראז' – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="ויטראז'" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%82%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%9A" title="अभिरंजित काँच – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अभिरंजित काँच" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/%C3%9Cvegfest%C3%A9s" title="Üvegfestés – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Üvegfestés" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AA" title="Վիտրաժ – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վիտրաժ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kaca_patri" title="Kaca patri – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Kaca patri" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Vitralio" title="Vitralio – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Vitralio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vetrata" title="Vetrata – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Vetrata" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%86%E3%83%B3%E3%83%89%E3%82%B0%E3%83%A9%E3%82%B9" title="ステンドグラス – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ステンドグラス" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%9F%E1%83%98" title="ვიტრაჟი – georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვიტრაჟი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – kazajo" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Витраж" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazajo" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%ED%85%8C%EC%9D%B8%EB%93%9C%EA%B8%80%EB%9D%BC%EC%8A%A4" title="스테인드글라스 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스테인드글라스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – kirguís" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Витраж" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguís" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vitra%C5%BEas" title="Vitražas – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vitražas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Vitr%C4%81%C5%BEa" title="Vitrāža – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Vitrāža" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Витраж" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%9A" title="चित्रकाच – maratí" lang="mr" hreflang="mr" data-title="चित्रकाच" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="maratí" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kaca_berwarna" title="Kaca berwarna – malayo" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kaca berwarna" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malayo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Glasraam" title="Glasraam – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Glasraam" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Glasm%C3%A5leri" title="Glasmåleri – noruego nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Glasmåleri" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruego nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Glassmaleri" title="Glassmaleri – noruego bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Glassmaleri" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruego bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Vitral" title="Vitral – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Vitral" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Veirial" title="Veirial – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Veirial" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A9%80%E0%A8%A8_%E0%A8%95%E0%A9%B1%E0%A8%9A" title="ਰੰਗੀਨ ਕੱਚ – punyabí" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੰਗੀਨ ਕੱਚ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punyabí" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Witra%C5%BC" title="Witraż – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Witraż" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Vitral" title="Vitral – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Vitral" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Vitraliu" title="Vitraliu – rumano" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Vitraliu" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumano" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Витраж" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Stained_glass" title="Stained glass – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Stained glass" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vitr%C3%A1%C5%BE_(chr%C3%A1m)" title="Vitráž (chrám) – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vitráž (chrám)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Витраж" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kaca_patri" title="Kaca patri – sundanés" lang="su" hreflang="su" data-title="Kaca patri" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanés" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Glasm%C3%A5lning" title="Glasmålning – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Glasmålning" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kioo_cha_rangi" title="Kioo cha rangi – suajili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kioo cha rangi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suajili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Витраж – tayiko" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Витраж" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tayiko" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%87%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%88%E0%B8%81%E0%B8%AA%E0%B8%B5" title="งานกระจกสี – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="งานกระจกสี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Vitray" title="Vitray – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Vitray" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B6" title="Вітраж – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вітраж" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Vitraj" title="Vitraj – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Vitraj" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/K%C3%ADnh_m%C3%A0u_gh%C3%A9p" title="Kính màu ghép – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Kính màu ghép" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Veulire_(bele_finiesse)" title="Veulire (bele finiesse) – valón" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Veulire (bele finiesse)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valón" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%8E%BB%E7%92%83%E8%8A%B1%E7%AA%97" title="玻璃花窗 – chino wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="玻璃花窗" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chino wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8A%B1%E7%AA%97%E7%8E%BB%E7%92%83" title="花窗玻璃 – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="花窗玻璃" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%BD%A9%E7%B9%AA%E7%8E%BB%E7%92%83" title="彩繪玻璃 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="彩繪玻璃" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1473346#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Vitral" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Vitral" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Vitral"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Vitral"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Vitral" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Vitral" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&oldid=165710868" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Vitral&id=165710868&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FVitral"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FVitral"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Vitral"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Vitral&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vitral&printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Stained_glass" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1473346" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg/220px-Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg" decoding="async" width="220" height="448" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg/330px-Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f4/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg/440px-Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg 2x" data-file-width="2757" data-file-height="5612" /></a><figcaption>Vitral de los santos <a href="/wiki/V%C3%ADctor_y_Corona" title="Víctor y Corona">Víctor</a> y <a href="/wiki/Pablo_de_Tarso" title="Pablo de Tarso">Pablo de Tarso</a> en la iglesia de María Magdalena, <a href="/wiki/Gramond" title="Gramond">Gramond</a>, <a href="/wiki/Aveyron" title="Aveyron">Aveyron</a>, Francia.</figcaption></figure> <p>Una <b>cristalera</b>, <b>vitral</b> o <b>vidriera policromada</b> es una composición elaborada con <a href="/wiki/Vidrio" title="Vidrio">vidrios</a> de colores, pintados o recubiertos con <a href="/wiki/Esmalte" title="Esmalte">esmaltes</a>, que se ensamblan mediante varillas de <a href="/wiki/Plomo" title="Plomo">plomo</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origen_de_este_vidrio">Origen de este vidrio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=1" title="Editar sección: Origen de este vidrio"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El vidrio procede del desierto, se desconocen sus descubridores. Según Plinio Cayo Segundo (<a href="/wiki/Plinio_el_Viejo" title="Plinio el Viejo">Plinio el Viejo</a>), historiador de la antigüedad, fueron <a href="/wiki/Fenicia" title="Fenicia">fenicios</a> que al día siguiente de encender una hoguera con piedras de <a href="/wiki/Carbonato_de_calcio" title="Carbonato de calcio">carbonato de calcio</a> en la arena vieron que se había formado un líquido translúcido. Creyeron que era un milagro. Los primeros objetos de vidrio encontrados fueron abalorios, pero las primeras vasijas proceden de Egipto, tumbas egipcias en el reinado de <a href="/wiki/Tutmosis_III" title="Tutmosis III">Tutmosis III</a> (1504-1450 a. C.). Seguramente los artesanos asiáticos fueron los responsables del florecimiento de la fabricación del vidrio, el cual tuvo su apogeo en el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">IX</span> antes de Cristo. Egipto se convirtió en el principal proveedor de vidrio de las cortes reales. Se dedicaban sobre todo a producir objetos artísticos y decorativos de gran colorido. Los objetos de vidrio de las cortes reales procedían en su mayoría de la región de <a href="/wiki/Alejandr%C3%ADa" title="Alejandría">Alejandría</a>, aunque fueron los fenicios quienes descubrieron el vidrio soplado en el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">I</span> a. C. <a href="/wiki/Siria" title="Siria">Siria</a> y <a href="/wiki/Mesopotamia" title="Mesopotamia">Mesopotamia</a> fueron los encargados de propagar la industria del vidrio por todo el <a href="/wiki/Mar_Mediterr%C3%A1neo" title="Mar Mediterráneo">Mediterráneo</a>. En definitiva, los fenicios y los egipcios fueron los iniciadores y grandes suministradores de vidrio de la antigüedad. En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">V</span> los romanos vieron que las diferentes combinaciones de óxidos daban lugar a la coloración del vidrio, creándose así sin querer el vidrio de color. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tipos_de_vidrios">Tipos de vidrios</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=2" title="Editar sección: Tipos de vidrios"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Actualmente encontramos infinidad de vidrios tanto <a href="/wiki/Transparente" class="mw-redirect" title="Transparente">transparentes</a> como coloreados. Al <a href="/wiki/Artista" title="Artista">artista</a> le corresponde la ardua tarea de decidir cuál de ellos resultará óptimo para su <a href="/wiki/Obra_de_arte" title="Obra de arte">obra</a>, con la posibilidad de aplicar distintos materiales y admirar las distintas creaciones. La lámina de vidrio debe estar bien templada (calentada para después enfriarla) para evitar que se rompa al cortarla; en caso contrario, el vidrio se llamará "ardiente". El vidrio es frágil, pero extraordinariamente resistente a la vez (su <a href="/wiki/Dureza" title="Dureza">dureza</a> depende del color). </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg/220px-Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg" decoding="async" width="220" height="236" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg/330px-Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg/440px-Glass.sculpture.kewgardens.london.arp.jpg 2x" data-file-width="1432" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Escultura de cristal. Londres.</figcaption></figure> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li>Vidrio soplado dentro de un tubo.</li> <li>Vidrio Liso.</li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li>Vidrio de un solo color.</li> <li>Vidrio Reamy: Colores transparentes que le transfieren al vidrio gran movimiento.</li> <li>Vidrio Veteado: Vidrio de dos o más colores que le dan efecto de <a href="/wiki/Acuarela" title="Acuarela">acuarela</a>.</li> <li>Vidrio Sedy: Transparente o de colores muy suaves con burbujas de aire en su interior que deforman la luz.</li> <li>Vidrio Craquelado: Vidrio soplado enfriado con rapidez para romperlo originando fragmentos.</li> <li>Vidrio Chupado: Capa fina de vidrio sobre cristal transparente o color base.</li> <li><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Glass-Ball.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Glass-Ball.jpg/220px-Glass-Ball.jpg" decoding="async" width="220" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Glass-Ball.jpg/330px-Glass-Ball.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/Glass-Ball.jpg 2x" data-file-width="422" data-file-height="510" /></a><figcaption>Bola de cristal.</figcaption></figure>Vidrio "antitanque": Endurecido fuera del horno lo cual permite que sea liso y brillante.</li> <li>Vidrio "Laminado a Lámina": Vidrio fundido extendido con rodillos sobre una superficie plana, es económico y existe una extensa gama.</li> <li>Vidrio "Laminado a mano": Fabricado por pequeñas empresas que laminan a mano, cada pieza es única.</li> <li>Vidrio Perlas y "nuggets": Fragmentos de vidrio de función decorativa. Los "<a href="/wiki/Nuggets" class="mw-redirect" title="Nuggets">nuggets</a>" se emplean para <a href="/wiki/Joyas" class="mw-redirect" title="Joyas">joyas</a> y las "<a href="/wiki/Perlas" class="mw-redirect" title="Perlas">perlas</a>" se fabrican girando vidrio fundido dentro de pequeños círculos.</li> <li>Gemas de Cristal Tallado: Parecidas a los nuggets, pero con caras suaves y brillantes que reflejan la luz.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=3" title="Editar sección: Historia"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Los vitrales ya se usaban en los <a href="/wiki/Templo" title="Templo">templos</a> de la <a href="/wiki/Arquitectura_rom%C3%A1nica" title="Arquitectura románica">época románica</a> pero llegan a su apogeo en la <a href="/wiki/Arquitectura_g%C3%B3tica" title="Arquitectura gótica">arquitectura gótica</a> y van generalizándose desde el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span>. Presentan en este siglo, como en el anterior, la forma de <a href="/wiki/Mosaico" title="Mosaico">mosaico</a> en el fondo, con varios compartimentos o <a href="/wiki/Medall%C3%B3n" title="Medallón">medallones</a> de figuras en serie de arriba abajo, representándose en cada uno algún asunto religioso, histórico o simbólico, pero sin llevar más de un color cada fragmento de vidrio (salvo el esmalte de color gris o negruzco que se añade para trazar algunos perfiles y contornos de figuras). En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIV</span>, dichos compartimentos se hacen de mayor tamaño, lo mismo que las figuras, las cuales se van situando aisladas dentro de su <a href="/wiki/Arco_ojival" class="mw-redirect" title="Arco ojival">ojiva</a> y debajo de un <a href="/wiki/Dosel" title="Dosel">doselete</a> y se tiende a imitar con ellas algo mejor el natural, añadiéndoles el <a href="/wiki/Claroscuro" title="Claroscuro">claroscuro</a> de esmalte gris y a veces el color amarillo mediante el <a href="/wiki/Amarillo_de_plata" title="Amarillo de plata">amarillo de plata</a>. En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XV</span> y principios del <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVI</span>, las imágenes son todavía mayores y están como encerradas en <a href="/wiki/Templete" title="Templete">templetes</a> góticos, erizados de torrecillas, y además de los colores gris y amarillo, añadidos por el esmaltado del vidrio, se introduce a veces el color encarnado, también por el mismo procedimiento y se usan vidrios dobles (incoloro uno y coloreado el otro) para modificar el color del fragmento respectivo.</p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Reims_Cathedral,_interior_(6).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg/200px-Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg/300px-Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg/400px-Reims_Cathedral%2C_interior_%286%29.jpg 2x" data-file-width="1704" data-file-height="2272" /></a><figcaption>Vitrales de la <a href="/wiki/Catedral_de_Reims" title="Catedral de Reims">Catedral de Reims</a>, en <a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a>.</figcaption></figure><p>En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVI</span>, se elaboran vitrales de una pieza con vidrio incoloro, pintándolas con esmalte gris (<i>grisallas</i>) y a mediados del mismo siglo se inventa el modo de esmaltar de diferentes colores un trozo cualquiera de vidrio, lo que dio por resultado el disponer de vitrales como si fueran lienzos o tablas de <a href="/wiki/Pintura" title="Pintura">pintura</a> economizando así muchos accesorios de plomo para armar las piezas. Esta clase de vitrales mucho menos transparentes y brillantes que los de la época anterior, pertenecen ya al estilo <a href="/wiki/Renacimiento" title="Renacimiento">renacentista</a> y se distinguen, además de lo dicho, por la soltura y libertad con que aparecen las figuras desligadas de templetes y combinadas con <a href="/wiki/Blas%C3%B3n" class="mw-redirect" title="Blasón">escudos heráldicos</a>, etc. </p><p>Entrado ya el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVII</span>, van sustituyéndose por mosaicos geométricos de vidrios de colores los hermosos vitrales precedentes, desapareciendo así el verdadero arte que tanto brilló en la <a href="/wiki/Edad_Media" title="Edad Media">Edad Media</a>. </p><p>Los vitrales historiados de los siglos XVII y <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVIII</span> son sumamente escasos. En el <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIX</span>, se imitan las obras de los anteriores con variados gustos, desde el <a href="/wiki/Rom%C3%A1nico" class="mw-redirect" title="Románico">románico</a> del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XII</span> al del renacimiento del XVI. </p><p>En <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a>, destacan por su antigüedad y mérito los siguientes: </p> <ul><li>los vitrales de la <a href="/wiki/Catedral_de_Le%C3%B3n" title="Catedral de León">catedral de León</a>, pertenecientes a todas las épocas del estilo ojival, con otros del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XV</span> en las catedrales de <a href="/wiki/Catedral_de_Toledo" title="Catedral de Toledo">Toledo</a>, <a href="/wiki/Catedral_de_Burgos" title="Catedral de Burgos">Burgos</a>, <a href="/wiki/Catedral_de_%C3%81vila" title="Catedral de Ávila">Ávila</a> y <a href="/wiki/Catedral_de_Barcelona" class="mw-redirect" title="Catedral de Barcelona">Barcelona</a>.</li> <li>del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVI</span>, son notables los de <a href="/wiki/Catedral_de_Sevilla" title="Catedral de Sevilla">Sevilla</a> y <a href="/wiki/Catedral_de_Oviedo" title="Catedral de Oviedo">Oviedo</a> y tampoco carecen de interés cuatro vitrales de la iglesia principal de <a href="/wiki/Cervera_(L%C3%A9rida)" class="mw-redirect" title="Cervera (Lérida)">Cervera</a> (<a href="/wiki/Provincia_de_L%C3%A9rida" title="Provincia de Lérida">Lérida</a>).</li> <li>del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XVII</span>, se encuentran algunos de las catedrales de Sevilla y <a href="/wiki/Catedral_de_Segovia" title="Catedral de Segovia">Segovia</a>.</li></ul> <p>Se consideran como los mejores del mundo los vitrales de la <a href="/wiki/Catedral_de_Chartres" title="Catedral de Chartres">catedral de Chartres</a>, seguidos de los de <a href="/wiki/Par%C3%ADs" title="París">París</a>, <a href="/wiki/Estrasburgo" title="Estrasburgo">Estrasburgo</a>, <a href="/wiki/Colonia_(Renania_del_Norte-Westfalia)" class="mw-redirect" title="Colonia (Renania del Norte-Westfalia)">Colonia</a>, etc. del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Elaboración_del_vitral"><span id="Elaboraci.C3.B3n_del_vitral"></span>Elaboración del vitral</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=4" title="Editar sección: Elaboración del vitral"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Abbot_Suger.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Abbot_Suger.jpg/220px-Abbot_Suger.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Abbot_Suger.jpg/330px-Abbot_Suger.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Abbot_Suger.jpg/440px-Abbot_Suger.jpg 2x" data-file-width="658" data-file-height="431" /></a><figcaption>El abad Suger presenta un vitral a san Denís. Detalle de un vitral de la basílica de Saint-Denis, París. Segunda mitad del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XII</span>.</figcaption></figure><p>Se utiliza la misma <a href="/wiki/T%C3%A9cnica" title="Técnica">técnica</a> de la época <a href="/wiki/Medieval" class="mw-redirect" title="Medieval">medieval</a> explicada en el manual <i>Diversis Artibus</i> (? 1110-40) de Teófilo. </p><p>En dicho manual se describe el proceso de elaboración del vitral (corte de un patrón, pintura y posterior cocción en horno). Los vitrales de la <a href="/wiki/Edad_Media" title="Edad Media">Edad Media</a> son en su mayoría ventanas para <a href="/wiki/Iglesia_(edificio)" title="Iglesia (edificio)">iglesias</a>. El cristal blanco o sin color es la mezcla de <a href="/wiki/S%C3%ADlice" class="mw-redirect" title="Sílice">sílice</a>, <a href="/wiki/Potasa" class="mw-disambig" title="Potasa">potasa</a> y <a href="/wiki/Lima" title="Lima">lima</a>. Los <a href="/wiki/%C3%93xidos" class="mw-redirect" title="Óxidos">óxidos</a> de diversos <a href="/wiki/Metales" class="mw-redirect" title="Metales">metales</a> son los que le dan los distintos colores al disolverse: el sulfuro de cadmio crea el amarillo, el cobalto el azul, el rosa con oro...<sup id="cite_ref-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-1"><span class="corchete-llamada">[</span>1<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ En la antigüedad, para fabricar objetos de vidrio se usaban bloques de <a href="/wiki/Piedra" title="Piedra">piedra</a> que se cortaban, pero luego descubrieron que el vidrio caliente era más fácil de manipular. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Técnicas_de_artesanía_en_vidrio"><span id="T.C3.A9cnicas_de_artesan.C3.ADa_en_vidrio"></span>Técnicas de artesanía en vidrio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=5" title="Editar sección: Técnicas de artesanía en vidrio"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Con_calor">Con calor</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=6" title="Editar sección: Con calor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fusión"><span id="Fusi.C3.B3n"></span>Fusión</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=7" title="Editar sección: Fusión"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Se trata de que el vidrio alcance su punto de fusión (reacción química) calentándolo a altas temperaturas para moldearlo.<sup id="cite_ref-lucirmas_1_2-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-lucirmas_1-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ Si queremos vidrio de color le añadiremos <a href="/wiki/Sulfuros" class="mw-redirect" title="Sulfuros">sulfuros</a>, <a href="/wiki/%C3%93xidos" class="mw-redirect" title="Óxidos">óxidos</a> y <a href="/wiki/Selenita" title="Selenita">selenita</a>. Finalmente se procederá a un enfriamiento lento del mismo.<sup id="cite_ref-3" class="reference separada"><a href="#cite_note-3"><span class="corchete-llamada">[</span>3<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Soplado">Soplado</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=8" title="Editar sección: Soplado"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Es una técnica de fusión muy conocida que consiste en una vez fusionado el vidrio soplar a través de un tubo formando <a href="/w/index.php?title=Burbujas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Burbujas (aún no redactado)">burbujas</a> para darle forma, pudiéndose usar también un molde de acero o bronce (técnica no industrial). Es una técnica difícil que requiere experiencia e imaginación por parte del artista en cuestión (pasos a seguir, evitar cambios bruscos de temperatura...).<sup id="cite_ref-4" class="reference separada"><a href="#cite_note-4"><span class="corchete-llamada">[</span>4<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Fusing">Fusing</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=9" title="Editar sección: Fusing"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Vitrail_fusing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Vitrail_fusing.jpg/220px-Vitrail_fusing.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Vitrail_fusing.jpg/330px-Vitrail_fusing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Vitrail_fusing.jpg/440px-Vitrail_fusing.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="3000" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=T%C3%A9cnica_fusing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Técnica fusing (aún no redactado)">Técnica fusing</a>.</figcaption></figure><p>El <a href="/w/index.php?title=Fusing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fusing (aún no redactado)">fusing</a> es la creación de una pieza uniendo dos o más vidrios mediante la aplicación de calor (superponemos a un vidrio base vidrios de color) </p><p>Dependiendo de cuál sea la temperatura de fusión del vidrio, hablamos de <a href="/w/index.php?title=Tack_Fusing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tack Fusing (aún no redactado)">Tack Fusing</a> (730°-760°) o <a href="/w/index.php?title=Full_Fusing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Full Fusing (aún no redactado)">Full Fusing</a> (790°-835°). La diferencia consiste en que el Tack conserva las distintas capas de vidrio y el Full crea una única pieza. Es la técnica más usada y la de mayor sencillez. Su ventaja es que ofrece la posibilidad de crear una amplia gama de productos dependiendo de la creatividad y originalidad del artista.<sup id="cite_ref-5" class="reference separada"><a href="#cite_note-5"><span class="corchete-llamada">[</span>5<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Colada_o_Hot_Casting">Colada o Hot Casting</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=10" title="Editar sección: Colada o Hot Casting"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Es una técnica que consiste en una vez derretido el vidrio verterlo en un molde para darle la forma que queramos. Proviene de la cultura egipcia, por lo que es una de las técnicas más antiguas. Se utiliza mucho en escultura en vidrio por sus ventajas como la creación de esculturas de bastante grosor, permite crear piezas bien terminadas, combinarse con vidrio soplado, añadir vidrios de colores y metales... Hot Casting significa moldeado en caliente. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Temple_Térmico"><span id="Temple_T.C3.A9rmico"></span>Temple Térmico</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=11" title="Editar sección: Temple Térmico"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Templado_del_acero" title="Templado del acero">Tratamiento térmico</a> consistente en calentar el vidrio hasta llegar casi al punto de fusión para después enfriarlo rápidamente. Se consigue aumentar su resistencia para así poder grabar en él nuestros diseños.<sup id="cite_ref-lucirmas_1_2-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-lucirmas_1-2"><span class="corchete-llamada">[</span>2<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="En_frío"><span id="En_fr.C3.ADo"></span>En frío</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=12" title="Editar sección: En frío"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Grabado">Grabado</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=13" title="Editar sección: Grabado"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg/220px-Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg/330px-Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg/440px-Psalmsong_4_-_geograph.org.uk_-_612053.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="479" /></a><figcaption>Vidrio grabado.</figcaption></figure> <p>La técnica del <a href="/wiki/Grabado" title="Grabado">grabado</a> consiste en crear formas y dibujos en la superficie del vidrio. Permite diseños de mucha complejidad a pesar de ser sencilla de aplicar, además de permitir muchos tonos de color.<sup id="cite_ref-6" class="reference separada"><a href="#cite_note-6"><span class="corchete-llamada">[</span>6<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Grabados_con_ácido"><span id="Grabados_con_.C3.A1cido"></span>Grabados con ácido</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=14" title="Editar sección: Grabados con ácido"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Se trata de sumergir el vidrio en una mezcla de agua, <a href="/wiki/%C3%81cido_fluorh%C3%ADdrico" title="Ácido fluorhídrico">ácido fluorhídrico</a> y <a href="/wiki/%C3%81cido_clorh%C3%ADdrico" title="Ácido clorhídrico">ácido clorhídrico</a> a partes iguales. Eliminamos la capa superior del vidrio transformándola en mate. Necesitamos guantes, mascarillas y gafas protectoras para no inhalar gases. El ácido es altamente corrosivo y tóxico, por lo que resulta peligroso al manipularlo. Requiere la observancia de una serie de normas, como añadirlo al final de todo. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Grabados_mediante_arenado">Grabados mediante arenado</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=15" title="Editar sección: Grabados mediante arenado"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Se aplica arena a presión sobre el vidrio para pulirlo y dejarlo mate. Podemos así decorarlo a nuestro gusto. Normalmente se automatiza el proceso con una arenadora, pero la manipulación manual siempre es más auténtica.<sup id="cite_ref-7" class="reference separada"><a href="#cite_note-7"><span class="corchete-llamada">[</span>7<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Grabado_directo">Grabado directo</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=16" title="Editar sección: Grabado directo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El grabado directo es una técnica complicada consistente en crear dibujos en el cristal con un <a href="/w/index.php?title=L%C3%A1piz_de_acero&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lápiz de acero (aún no redactado)">lápiz de acero</a> y <a href="/wiki/Polvo_de_diamante" title="Polvo de diamante">polvo de diamante</a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference separada"><a href="#cite_note-8"><span class="corchete-llamada">[</span>8<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Pintura_sobre_vidrio">Pintura sobre vidrio</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=17" title="Editar sección: Pintura sobre vidrio"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Actualmente existen en el mercado infinidad de productos adecuados para pintar vidrio. Los <a href="/wiki/Esmaltes" class="mw-redirect" title="Esmaltes">esmaltes</a> y la <a href="/wiki/Grisalla" title="Grisalla">grisalla</a> son los materiales más conocidos en este campo. Los esmaltes son <a href="/wiki/%C3%93xidos" class="mw-redirect" title="Óxidos">óxidos</a> y <a href="/wiki/Minerales" class="mw-redirect" title="Minerales">minerales</a> formados por <a href="/wiki/Fritas" class="mw-redirect" title="Fritas">fritas</a>, las cuales a su vez son diversas en función de varios factores: temperatura o punto de fusión, tipo de horno, modo de enfriarlas a la salida del horno, materias primas usadas.<sup id="cite_ref-9" class="reference separada"><a href="#cite_note-9"><span class="corchete-llamada">[</span>9<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ La temperatura de cocción del esmalte puede modificarse según el tipo de vidrio. En el vitral las capas de esmalte aplicadas deben ser gruesas y de gran tamaño.<sup id="cite_ref-10" class="reference separada"><a href="#cite_note-10"><span class="corchete-llamada">[</span>10<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ La grisalla se considera una <a href="/wiki/T%C3%A9cnica_mixta" title="Técnica mixta">técnica mixta</a> en pintura por ser la combinación de una magra con otra grasa. Consiste en aplicar dos o más tonos de un color (generalmente gris) para así matizar la obra sin abusar. El nombre deriva del uso de una escala de grises, pero puede tratarse de otro color. Su función es representar el volumen y la profundidad mediante el claroscuro (luz - sombra).<sup id="cite_ref-11" class="reference separada"><a href="#cite_note-11"><span class="corchete-llamada">[</span>11<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ En definitiva, perfilamos los contornos y sombreamos los matices (a tener en cuenta el cambio de color de los vidrios al someterlos a la temperatura de cocción de la grisalla). Se aconseja ver resultados en muestras antes de aplicarlo de manera definitiva. <sup id="cite_ref-Maria_12-0" class="reference separada"><a href="#cite_note-Maria-12"><span class="corchete-llamada">[</span>12<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg/220px-WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg/330px-WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg/440px-WLA_ima_Angel_of_the_Resurrection.jpg 2x" data-file-width="2832" data-file-height="2128" /></a><figcaption>Ángel de la Resurrección. "Tiffany". América.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tipos_de_vitrales">Tipos de vitrales</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=18" title="Editar sección: Tipos de vitrales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El universo del vitral es, como hemos visto, infinito, estando supeditado al correcto uso de las múltiples técnicas y materiales al alcance del artista. Así por ejemplo un vitral <a href="/wiki/Incoloro" class="mw-redirect" title="Incoloro">incoloro</a> tendrá luz propia en la posición adecuada para él dentro del contexto de la obra. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_con_cinta_de_cobre_/_Técnica_Tiffany"><span id="Vitrales_con_cinta_de_cobre_.2F_T.C3.A9cnica_Tiffany"></span>Vitrales con cinta de cobre / Técnica Tiffany</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=19" title="Editar sección: Vitrales con cinta de cobre / Técnica Tiffany"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Partiendo de un diseño previo unimos mediante plomo, cobre y estaño (tiffany) distintos tipos de cristales creando una composición original. El mercado nos suministra infinidad de colores y texturas de cristales a escoger.<sup id="cite_ref-13" class="reference separada"><a href="#cite_note-13"><span class="corchete-llamada">[</span>13<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ El creador de esta técnica fue <a href="/wiki/Louis_Comfort_Tiffany" title="Louis Comfort Tiffany">Louis Comfort Tiffany</a>, el cual revolucionó el arte del vidrio. </p><p>En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> sus vidrios no tenían que ser coloreados y fue el precursor del uso de la <a href="/w/index.php?title=Cinta_de_cobre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cinta de cobre (aún no redactado)">cinta de cobre</a> uniendo las piezas de vidrio con <a href="/w/index.php?title=Soldadura_de_esta%C3%B1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Soldadura de estaño (aún no redactado)">soldadura de estaño</a>. De esa manera no importaba el tamaño de la pieza y se conseguían vitrales más perfectos.<sup id="cite_ref-Maria_12-1" class="reference separada"><a href="#cite_note-Maria-12"><span class="corchete-llamada">[</span>12<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ Otra ventaja es la considerable reducción del peso del vitral, además de una estructura mínima para su construcción. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_con_vidrios_industriales_texturados">Vitrales con vidrios industriales texturados</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=20" title="Editar sección: Vitrales con vidrios industriales texturados"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Utilizados por los artistas del Modernismo y del art déco, consiguiendo vitrales sobrios con muchas texturas. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_con_vidrios_antiguos">Vitrales con vidrios antiguos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=21" title="Editar sección: Vitrales con vidrios antiguos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG/220px-Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG" decoding="async" width="220" height="440" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG/330px-Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG/440px-Moravsk%C3%A1_galerie_09_-_Vitr%C3%A1%C5%BE.JPG 2x" data-file-width="1629" data-file-height="3257" /></a><figcaption>Dominik Matus.</figcaption></figure> <p>Siguen las pautas de elaboración del proceso artesanal, y por tanto el resultado es más amplio en cuanto a texturas o colores. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_con_cemento">Vitrales con cemento</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=22" title="Editar sección: Vitrales con cemento"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Se inició a principios del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span> siendo su característica principal el uso del <a href="/wiki/Cemento" title="Cemento">cemento</a> en lugar del plomo. Las hojas de vidrio llamadas dallas se fabrican con moldes de hierro con la técnica del vidrio colado. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_con_silicona">Vitrales con silicona</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=23" title="Editar sección: Vitrales con silicona"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mismo proceso en la elaboración del vitral, pero la plancha es de vidrio en sustitución del <a href="/wiki/Plomo" title="Plomo">plomo</a> y del <a href="/wiki/Cemento" title="Cemento">cemento</a>. La gran ventaja que ofrece es la mejor manipulación de los vitrales de grandes dimensiones. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_dibujados_con_líneas_de_plomo"><span id="Vitrales_dibujados_con_l.C3.ADneas_de_plomo"></span>Vitrales dibujados con líneas de plomo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=24" title="Editar sección: Vitrales dibujados con líneas de plomo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La dureza de este material permite no tener que reforzar el vitral.<sup id="cite_ref-14" class="reference separada"><a href="#cite_note-14"><span class="corchete-llamada">[</span>14<span class="corchete-llamada">]</span></a></sup>​ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_románicos"><span id="Vitrales_rom.C3.A1nicos"></span>Vitrales románicos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=25" title="Editar sección: Vitrales románicos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El arte de los vitrales se desarrolló en las iglesias de la <a href="/wiki/Isla_de_Francia" title="Isla de Francia">Isla de Francia</a> ya durante el románico: en el coro gótico de la catedral de <a href="/wiki/Le_Mans" title="Le Mans">Le Mans</a> con sus vitrales del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XII</span> que contienen representaciones de las <a href="/wiki/Artes_y_oficios" class="mw-redirect" title="Artes y oficios">artes y oficios</a>, y el vitral románico de la Ascensión del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XII</span> (el más antiguo de Europa en un edificio religioso), en las catedrales de <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pitt.edu/~medart/menufrance/poitiers/pcspmain.html">Sens</a> o de Sant Pedro de <a href="/wiki/Poitiers" title="Poitiers">Poitiers</a>, con su vitral de la <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pitt.edu/~medart/menufrance/poitiers/pcspmain.html">Crucifixión</a> y en la <a href="/wiki/Bas%C3%ADlica_de_Saint-Denis" title="Basílica de Saint-Denis">Basílica de Saint-Denis</a> en París con sus vidrieras de <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vrcoll.fa.pitt.edu/medart/image/France/sdenis/windows/TwelfthcWindows.html">la infancia de Jesús, el árbol de Jesse, etc.</a>, se dan los ejemplos más destacados de este arte durante la transición del románico al gótico. Estos vitrales tienen una gama cálida y brillante, sus composiciones siguen las leyes del encaje superficial en series de motivos geométricos equivalentes como: medallones, <a href="/wiki/L%C3%B3bulo_(arquitectura)" title="Lóbulo (arquitectura)">lóbulos</a>, etc. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pitt.edu/~medart/menufrance/mainfran.html">Universidad de Pittsburgh</a> (en Estados Unidos.) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_góticos"><span id="Vitrales_g.C3.B3ticos"></span>Vitrales góticos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=26" title="Editar sección: Vitrales góticos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Los vitrales, por el lugar que ocupan en las iglesias y catedrales serán en la Francia del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span>, la verdadera <a href="/wiki/Pintura_G%C3%B3tica" class="mw-redirect" title="Pintura Gótica">Pintura Gótica</a>. Los vitrales sustituyen allí a la pintura mural que se había desarrollado ampliamente durante el periodo románico pero que en el gótico quedó como un arte complementario. El arte de los vitrales se convierte en el arte hegemónico del color y del <a href="/wiki/Dibujo" title="Dibujo">dibujo</a>, toma las <a href="/wiki/Funci%C3%B3n_simb%C3%B3lica" class="mw-redirect" title="Función simbólica">funciones simbólico</a>-<a href="/w/index.php?title=Funci%C3%B3n_docente&action=edit&redlink=1" class="new" title="Función docente (aún no redactado)">docentes</a> de la pintura mural con sus completos programas iconográficos que hicieron converger a la mayor parte de los <a href="/wiki/Taller_art%C3%ADstico" class="mw-redirect" title="Taller artístico">talleres</a> y <a href="/w/index.php?title=Centro_art%C3%ADstico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Centro artístico (aún no redactado)">centros artísticos</a> europeos, principalmente de Francia, en el dibujo de los <a href="/wiki/Cart%C3%B3n" title="Cartón">cartones</a> que es el paso previo para la realización de un vitral. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg/300px-Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg/450px-Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg/600px-Cologne_Cathedral_Window_Detail.jpg 2x" data-file-width="1536" data-file-height="1024" /></a><figcaption><a href="/wiki/Mois%C3%A9s" title="Moisés">Moisés</a> en el monte <a href="/wiki/Sina%C3%AD" class="mw-redirect" title="Sinaí">Sinaí</a>, y Moisés ante el <a href="/wiki/Fara%C3%B3n" title="Faraón">faraón</a>. Detalle en dos lóbulos de vitrales de la catedral de Colonia, Alemania. Segunda mitad del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span>.</figcaption></figure><p>La <a href="/wiki/Catedral_g%C3%B3tica" class="mw-redirect" title="Catedral gótica">catedral gótica</a> evoca la imagen de la <a href="/wiki/Jerusal%C3%A9n_celeste" class="mw-redirect" title="Jerusalén celeste">Jerusalén celeste</a> y constituye la <a href="/wiki/Obra_colectiva" title="Obra colectiva">obra colectiva</a> de los habitantes (<a href="/wiki/Burgu%C3%A9s" class="mw-redirect" title="Burgués">burgueses</a>) de las <a href="/wiki/Ciudad" title="Ciudad">ciudades</a> de la Baja <a href="/wiki/Edad_Media" title="Edad Media">Edad Media</a>. Cada nueva <a href="/wiki/Generaci%C3%B3n" title="Generación">generación</a> de <a href="/wiki/Alba%C3%B1il" title="Albañil">albañiles</a> y <a href="/wiki/Artesano" title="Artesano">artesanos</a>, al tomar el relevo de la generación anterior, hará avanzar la <a href="/wiki/Construcci%C3%B3n" title="Construcción">construcción</a> del <a href="/wiki/Presbiterio_(arquitectura)" title="Presbiterio (arquitectura)">presbiterio</a> o de las capillas laterales y del <a href="/wiki/Crucero_(arquitectura)" title="Crucero (arquitectura)">crucero</a>. Cada nueva iglesia o catedral hará sus <a href="/wiki/Nave_(arquitectura)" title="Nave (arquitectura)">naves</a> más altas que las anteriores, suprimiendo progresivamente el muro de fábrica o muro de carga y sustituyéndolo por lo que se ha denominado el «muro translúcido», es decir, por los amplios ventanales con vitrales de color que proporcionan al interior de las iglesias y catedrales una <a href="/wiki/Atm%C3%B3sfera" title="Atmósfera">atmósfera</a> cálida, coloreada e irreal donde los fieles pueden sentirse seguros al amparo de la Iglesia mientras contemplan la «luz de esencia divina». Así se expresaba el abad <a href="/wiki/Suger" title="Suger">Suger</a>, que fue quien impulsó la construcción de los vitrales del <a href="/wiki/Coro" title="Coro">coro</a> de la <a href="/wiki/Bas%C3%ADlica_de_Saint-Denis" title="Basílica de Saint-Denis">Basílica de Saint-Denis</a> de <a href="/wiki/Par%C3%ADs" title="París">París</a>, a mediado el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XII</span>. </p><p>El arte de los vitrales domina sobre las demás técnicas de pintura a las que impone sus leyes: la composición enmarcada en <a href="/wiki/Medall%C3%B3n" title="Medallón">medallones</a>, <a href="/wiki/Hornacina" title="Hornacina">nichos</a> u otros compartimentos, los <a href="/wiki/Color" title="Color">colores vivos</a> y <a href="/wiki/Color" title="Color">saturados</a>, las formas delimitadas y precisas, etc.; son pautas estéticas que hallamos también en las <a href="#Las_miniaturas_y_los_libros_ilustrados">ilustraciones de libros</a> y <a href="/wiki/Miniatura" title="Miniatura">miniaturas</a> ampliamente difundidas por <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>. Este predominio del vitral tiene su excepción en <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a>, donde la tradición muralista no se había interrumpido desde la <a href="/wiki/Antig%C3%BCedad_cl%C3%A1sica" title="Antigüedad clásica">antigüedad</a>, o en otros lugares que como <a href="/wiki/Catalu%C3%B1a" title="Cataluña">Cataluña</a> acusaban desde el románico las influencias italianas. </p><p>Sus <a href="/wiki/Tema_art%C3%ADstico" title="Tema artístico">temas</a> son tomados del <a href="/wiki/Antiguo_Testamento" title="Antiguo Testamento">Antiguo</a> y <a href="/wiki/Nuevo_Testamento" title="Nuevo Testamento">Nuevo Testamento</a>, las historias de la <a href="/wiki/Virgen_Mar%C3%ADa" class="mw-redirect" title="Virgen María">Virgen María</a> y de los <a href="/wiki/Santo" title="Santo">santos</a> así como las representaciones de las <a href="/wiki/Gremio" title="Gremio">actividades gremiales</a> o escenas de la vida cotidiana, las cuales, progresivamente suben también a lo alto de los vitrales de las catedrales. </p><p>Al avanzar el estilo se modificó la técnica con una nueva gama de color basada en los fondos <a href="/wiki/Incoloro" class="mw-redirect" title="Incoloro">incoloros</a> o <a href="/wiki/Gris" title="Gris">grises</a>, en los <a href="/wiki/Color" title="Color">tonos quebrados</a> y los temas más humanizados. La invención del color <a href="/wiki/Amarillo_de_plata" title="Amarillo de plata">amarillo de plata</a> llevará al arte de los vitrales, durante el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIV</span>, a un <a href="/wiki/Preciosismo" title="Preciosismo">preciosismo</a> dorado y a una ligereza que constituye su <a href="/wiki/Culminaci%C3%B3n" title="Culminación">culminación</a>. </p><p> Un recorrido por las iglesias y catedrales con los vitrales más destacados se ha de iniciar por la <a href="/wiki/Catedral_de_Chartres" title="Catedral de Chartres">Catedral de Chartres</a>, en Francia ya que sus vitrales constituyen el <b>más bello</b> y así mismo el conjunto de vitrales mejor conservado de Europa. Comprende 146 ventanas con 1359 temas de los cuales el vitral de <b>"Notre-dame de la Belle-Verrière"</b> es el más famoso. También son destacados los vitrales de <a href="/wiki/Eustaquio_(santo)" class="mw-redirect mw-disambig" title="Eustaquio (santo)">San Eustaquio</a>, los <a href="/wiki/Roset%C3%B3n" title="Rosetón">rosetones</a> y la vidriera de colores del <a href="/wiki/Zod%C3%ADaco" class="mw-redirect" title="Zodíaco">zodíaco</a>.</p><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg/300px-Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg" decoding="async" width="300" height="400" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg/450px-Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg/600px-Interor_de_la_Catedral_de_Le%C3%B3n.jpg 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816" /></a><figcaption>Vitrales de la Catedral de León, España.</figcaption></figure> <p>Los vitrales de la catedral de Chartres se pueden ver en los siguientes enlaces: </p> <ul><li>en la página web de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060208023554/http://perso.wanadoo.fr/.diocese.chartres/cathedrale/vitraux/vit.htm">diócesis de Chartres</a></li> <li>en la página web del excelente trabajo de los estudiantes de la Universidad estatal de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060426023756/http://gallery.sjsu.edu/chartres/home.html">San José</a> en California.</li></ul> <p>El <a href="/wiki/Arte_g%C3%B3tico" title="Arte gótico">arte gótico</a> se expandió por Europa durante la primera mitad del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span>, alcanzando su plenitud hacia la <a href="/wiki/D%C3%A9cada" title="Década">década</a> de 1260 cuando se terminan las catedrales de <a href="/wiki/Beauvais" title="Beauvais">Beauvais</a> en Francia, de <a href="/wiki/Colonia_(Renania_del_Norte-Westfalia)" class="mw-redirect" title="Colonia (Renania del Norte-Westfalia)">Colonia</a> en <a href="/wiki/Alemania" title="Alemania">Alemania</a> y de <a href="/wiki/Catedral_de_Le%C3%B3n" title="Catedral de León">León</a> en <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a>. Es en esta etapa clásica cuando la arquitectura se hace más compleja: las naves se elevan hasta alturas jamás alcanzadas, los <a href="/wiki/Arbotante" title="Arbotante">arbotantes</a> se duplican para sostener estas <a href="/wiki/B%C3%B3veda" title="Bóveda">bóvedas</a> tan elevadas y los <a href="/wiki/Pin%C3%A1culo" title="Pináculo">pináculos</a> se vuelven más voluminosos. En esta etapa las <a href="/wiki/Portada_(arquitectura)" title="Portada (arquitectura)">portadas</a> pasan de las tres clásicas de <a href="/wiki/Reims" title="Reims">Reims</a> o <a href="/wiki/Amiens" title="Amiens">Amiens</a> a las cinco portadas de <a href="/wiki/Bourges" title="Bourges">Bourges</a> o León. Los ventanales dejan de ser perforaciones en el grueso del muro para transformarse en entrepaños translúcidos, llenos de vidrio entre <a href="/wiki/Tracer%C3%ADa" title="Tracería">tracerías</a> o <a href="/wiki/Encaje" title="Encaje">encajes</a> de <a href="/wiki/Piedra" title="Piedra">piedra</a>. </p><p>Los siguientes enlaces muestran algunos de los conjuntos de vitrales más destacados correspondientes al periodo clásico del arte gótico: </p> <ul><li>La <a href="/wiki/Sainte_Chapelle" class="mw-redirect" title="Sainte Chapelle">Sainte Chapelle</a> de París, en la página WEB de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060413173056/http://www.paris.org/Monuments/Sainte.Chapelle/">París.org</a> o la página WEB del <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051107223210/http://www.bc.edu/bc_org/avp/cas/fnart/arch/chapelle.html">Boston College</a> en los Estados Unidos y también en la <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/commons:Sainte-Chapelle" class="extiw" title="m:commons:Sainte-Chapelle">Wikimedia Commons</a>.</li> <li>La <a href="/wiki/Catedral_de_Colonia" title="Catedral de Colonia">Catedral de Colonia</a> declarada <a href="/wiki/Patrimonio_de_la_Humanidad" title="Patrimonio de la Humanidad">Patrimonio de la Humanidad</a>, en cuya página WEB se propone un completo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070504115619/http://koelner-dom.de/fenster.html?&L=1">recorrido virtual</a> donde hallaremos un navegador que nos conduce y orienta hacia sus vitrales, entre los cuales destaca la ventana de la <b>Adoración de los Magos</b>, junto con las de los <a href="/wiki/Ap%C3%B3stol" title="Apóstol">Apóstoles</a> y otras, que se caracterizan por sus fondos repletos de <a href="/wiki/Arquitectura" title="Arquitectura">arquitecturas</a> enmarcando las figuras o <a href="/wiki/Escena" class="mw-disambig" title="Escena">escenas</a>.</li> <li>En España tenemos la <a href="/wiki/Catedral_de_Le%C3%B3n" title="Catedral de León">Catedral de León</a>, cuyo conjunto de vitrales rivaliza justamente con Chartres o Colonia. En la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051221044013/http://www.catedraldeleon.org/sub1/sub15/sub15.html">WEB oficial de la S.I. Catedral de León</a>, se halla una descripción exhaustiva de los vitrales, entre los cuales destaca el Vitral de "La Cacería" y los conjuntos de las capillas de la <a href="/wiki/Girola" title="Girola">girola</a>: las de la Virgen de la Esperanza y las de la Virgen Blanca, ya renacentista, o de san Clemente.</li></ul> <div class="VT rellink"><span style="font-size:88%">Véase también:</span> <i><a href="/wiki/Arquitectura_g%C3%B3tica" title="Arquitectura gótica">Arquitectura gótica</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitrales_contemporáneos"><span id="Vitrales_contempor.C3.A1neos"></span>Vitrales contemporáneos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=27" title="Editar sección: Vitrales contemporáneos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Actualmente se ha implementado la creación del "falso vitral" que consiste en la creación de figuras como vitrales, donde el vidrio es pintado por artesanos utilizando pinturas especiales para el cristal, dejando atrás el uso de la cañuela de plomo. </p><p>En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span>, el <a href="/wiki/Arte_moderno" title="Arte moderno">arte moderno</a> representado por <a href="/wiki/Marc_Chagall" title="Marc Chagall">Marc Chagall</a>, <a href="/wiki/Georges_Rouault" title="Georges Rouault">Georges Rouault</a>, <a href="/wiki/Henri_Matisse" title="Henri Matisse">Henri Matisse</a>, <a href="/w/index.php?title=Jean_Bazaine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean Bazaine (aún no redactado)">Jean Bazaine</a>, <a href="/wiki/Sergio_de_Castro_(artista_argentino)" class="mw-redirect" title="Sergio de Castro (artista argentino)">Sergio de Castro</a> y otros grandes pintores, volverá a diseñar cartones para confeccionar vitrales, que continuarán teniendo su lugar en la Historia de la Pintura. En España encontramos gran variedad de vitrales de Arte Moderno: tenemos un ejemplo de la <a href="/wiki/Casa_Mas%C3%B3" title="Casa Masó">Casa Masó</a>, en <a href="/wiki/Gerona" title="Gerona">Gerona</a>, donde el arquitecto <a href="/wiki/Rafael_Mas%C3%B3" title="Rafael Masó">Rafael Masó</a> introdujo dichos vitrales para crear una sensación de luminosidad en toda la casa que, al mismo tiempo, la hiciera más grande. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Técnicas_históricas_del_vitral_policromado"><span id="T.C3.A9cnicas_hist.C3.B3ricas_del_vitral_policromado"></span>Técnicas históricas del vitral policromado</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=28" title="Editar sección: Técnicas históricas del vitral policromado"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Técnica_antigua_para_poder_realizar_dibujos_de_vitrales"><span id="T.C3.A9cnica_antigua_para_poder_realizar_dibujos_de_vitrales"></span>Técnica antigua para poder realizar dibujos de vitrales</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=29" title="Editar sección: Técnica antigua para poder realizar dibujos de vitrales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A partir de los cartones dibujados por los talleres artísticos, se hace un gran número de <a href="/w/index.php?title=Trozo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trozo (aún no redactado)">trozos</a> de <a href="/wiki/Vidrio" title="Vidrio">vidrio</a> que son <a href="/w/index.php?title=Tintado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tintado (aún no redactado)">tintados</a> de color en su propia <a href="/wiki/Masa" title="Masa">masa</a> y realzados con <a href="/wiki/Trazo_(construcci%C3%B3n)" title="Trazo (construcción)">trazos</a> de <a href="/wiki/Grisalla" title="Grisalla">grisalla</a> para ser finalmente unidos con tiras de <a href="/wiki/Plomo" title="Plomo">plomo</a> que delimitan las <a href="/wiki/Dibujo" title="Dibujo">figuras</a> y aíslan los diferentes colores manteniendo su valor. La masa de vidrio llena de <a href="/wiki/Burbuja" title="Burbuja">burbujas</a> e <a href="/wiki/Impureza" title="Impureza">impurezas</a> actúa sobre la <a href="/wiki/Luz" title="Luz">luz</a> rompiéndola en mil <a href="/wiki/Destello" title="Destello">destellos</a> de color. La propia técnica, para no diluir las figuras con la irradiación de los ventanales, impone una composición llena en un <a href="/wiki/Espacio_arquitect%C3%B3nico" title="Espacio arquitectónico">espacio</a> sin <a href="/wiki/Profundidad" title="Profundidad">profundidad</a>, y un dibujo preciso con una cierta riqueza de color. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Colorantes_para_los_vitrales">Colorantes para los vitrales</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=30" title="Editar sección: Colorantes para los vitrales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg/200px-Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg" decoding="async" width="200" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg/300px-Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg/400px-Kirchenfenster_Pollenfeld.jpg 2x" data-file-width="2336" data-file-height="3504" /></a><figcaption>Vitral realizado por <a href="/w/index.php?title=Augustin_Pacher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Augustin Pacher (aún no redactado)">Augustin Pacher</a> en la iglesia parroquial de St. Sixtus en Pollenfeld.</figcaption></figure> <p>Para dar color a los vidrios se utilizan: </p> <ul><li><b><a href="/wiki/%C3%93xido_de_cobre_(I)" class="mw-redirect" title="Óxido de cobre (I)">Óxido de cobre (I)</a></b> —Cu<sub>2</sub>O—. Rojo, verde o azul.</li> <li><b><a href="/wiki/Fluoruro_de_calcio" title="Fluoruro de calcio">Fluoruro de calcio</a></b> —CaF<sub>2</sub>—. Blanco lechoso.</li> <li><b><a href="/wiki/Di%C3%B3xido_de_manganeso" class="mw-redirect" title="Dióxido de manganeso">Dióxido de manganeso</a></b>. Violeta.</li> <li><b><a href="/wiki/%C3%93xido_de_cobalto_(II)" class="mw-redirect" title="Óxido de cobalto (II)">Óxido de cobalto (II)</a></b> —CoO—. Azul.</li> <li><b>Polvo de <a href="/wiki/Oro" title="Oro">oro</a></b>. Rojo, púrpura o azul.</li> <li><b>Compuestos de <a href="/wiki/Uranio" title="Uranio">uranio</a></b>. Amarillo y verde.</li> <li><b><a href="/wiki/%C3%93xido_de_hierro_(II)" class="mw-redirect" title="Óxido de hierro (II)">Óxido de hierro (II)</a></b> —FeO—. Verde.</li> <li><b><a href="/wiki/%C3%93xido_de_hierro_(III)" class="mw-redirect" title="Óxido de hierro (III)">Óxido de hierro (III)</a></b> —Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>—. Amarillo y café.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véase_también"><span id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"></span>Véase también</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=31" title="Editar sección: Véase también"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Vidrio_del_bosque" title="Vidrio del bosque">Vidrio del bosque</a></li> <li><a href="/wiki/Est%C3%A9tica_de_la_luz" title="Estética de la luz">Estética de la luz</a></li> <li><a href="/wiki/Vidrio_(arte)" title="Vidrio (arte)">Vidrio (arte)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=32" title="Editar sección: Bibliografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span id="CITAREFNieto_Alcaide,_Víctor1998" class="citation libro"><a href="/wiki/V%C3%ADctor_Nieto_Alcaide" title="Víctor Nieto Alcaide">Nieto Alcaide, Víctor</a> (1998). <i>La vidriera española, ocho siglos de luz</i>. Editorial Nerea. <small><a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/9788489569232" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-84-89569-23-2</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Nieto+Alcaide%2C+V%C3%ADctor&rft.aulast=Nieto+Alcaide%2C+V%C3%ADctor&rft.btitle=La+vidriera+espa%C3%B1ola%2C+ocho+siglos+de+luz&rft.date=1998&rft.genre=book&rft.pub=Editorial+Nerea&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span id="CITAREFGerstein_,_Marc1996" class="citation libro">Gerstein , Marc (1996). <i>Decorar y Pintar Vidrio</i>. Londres: Celeste Ediciones S.A.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Gerstein+%2C+Marc&rft.aulast=Gerstein+%2C+Marc&rft.btitle=Decorar+y+Pintar+Vidrio&rft.date=1996&rft.genre=book&rft.place=Londres&rft.pub=Celeste+Ediciones+S.A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span id="CITAREFSpirito_,_Maria1999" class="citation libro">Spirito , Maria (1999). <i>La Vidriera Artística</i>. Milán,Italia: El Drac,S.L.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Spirito+%2C+Maria&rft.aulast=Spirito+%2C+Maria&rft.btitle=La+Vidriera+Art%C3%ADstica&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.place=Mil%C3%A1n%2CItalia&rft.pub=El+Drac%2CS.L.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><span id="CITAREFPere,Valldepérez1999" class="citation libro">Pere,Valldepérez (1999). <i>El Vitral</i>. Barcelona: Paramón Ediciones,S.A.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Pere%2CValldep%C3%A9rez&rft.aulast=Pere%2CValldep%C3%A9rez&rft.btitle=El+Vitral&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.place=Barcelona&rft.pub=Param%C3%B3n+Ediciones%2CS.A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=33" title="Editar sección: Referencias"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="listaref" style="list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFGerstein1996" class="citation libro">Gerstein, Marc (1996). <i>Decorar y Pintar Vidrio</i>. London: Celeste Ediciones,S.A. <small><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/84-8211-117-5" title="Especial:FuentesDeLibros/84-8211-117-5">84-8211-117-5</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Gerstein%2C+Marc&rft.aufirst=Marc&rft.aulast=Gerstein&rft.btitle=Decorar+y+Pintar+Vidrio&rft.date=1996&rft.genre=book&rft.isbn=84-8211-117-5&rft.place=London&rft.pub=Celeste+Ediciones%2CS.A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-lucirmas_1-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-lucirmas_1_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-lucirmas_1_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://lucirmas.com/cuales-son-las-diferentes-tecnicas-de-artesania-en-vidrio/">http://lucirmas.com/cuales-son-las-diferentes-tecnicas-de-artesania-en-vidrio/</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.aulafacil.com/cursos/l17752/manualidades/manualidades/introduccion-a-las-tecnicas-del-vitral/fusion-y-composicion-del-vidrio">http://www.aulafacil.com/cursos/l17752/manualidades/manualidades/introduccion-a-las-tecnicas-del-vitral/fusion-y-composicion-del-vidrio</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://bibliotecadigital.ilce.edu.mx/sites/ciencia/volumen3/ciencia3/137/html/sec_7.html">http://bibliotecadigital.ilce.edu.mx/sites/ciencia/volumen3/ciencia3/137/html/sec_7.html</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.jsorribes.com/tecnicas/Services/show/1-fusing-120">http://www.jsorribes.com/tecnicas/Services/show/1-fusing-120</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160829040442/http://www.vitrallsbonet.com/es/grabado_acido.php">«Copia archivada»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vitrallsbonet.com/es/grabado_acido.php">el original</a> el 29 de agosto de 2016<span class="reference-accessdate">. Consultado el 19 de julio de 2016</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.btitle=Copia+archivada&rft.genre=book&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vitrallsbonet.com%2Fes%2Fgrabado_acido.php&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.gravatsmonglass.com/espa%C3%B1ol/t%C3%A9cnicas-de-decoraci%C3%B3n/grabados-a-la-arena/">http://www.gravatsmonglass.com/espa%C3%B1ol/t%C3%A9cnicas-de-decoraci%C3%B3n/grabados-a-la-arena/</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://vitralarte.wordpress.com/tecnicas-del-vitral/">https://vitralarte.wordpress.com/tecnicas-del-vitral/</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.anffecc.com/es/fritas">http://www.anffecc.com/es/fritas</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.amigosmava.org/Boletines/Boletines/Dic11_archivos/Page711.htm">http://www.amigosmava.org/Boletines/Boletines/Dic11_archivos/Page711.htm</a></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://totenart.com/tutoriales/como-pintar-con-grisalla/">http://totenart.com/tutoriales/como-pintar-con-grisalla/</a></span> </li> <li id="cite_note-Maria-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Maria_12-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Maria_12-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFdi_Spirito1999" class="citation libro"><a href="/w/index.php?title=Maria_di_Spirito&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maria di Spirito (aún no redactado)">di Spirito, Maria</a> (1999). <i>La Vidriera Artística</i>. Milán,Italia: El Drac,S.L. <small><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/84-88893-98-1" title="Especial:FuentesDeLibros/84-88893-98-1">84-88893-98-1</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=di+Spirito%2C+Maria&rft.aufirst=Maria&rft.aulast=di+Spirito&rft.btitle=La+Vidriera+Art%C3%ADstica&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.isbn=84-88893-98-1&rft.place=Mil%C3%A1n%2CItalia&rft.pub=El+Drac%2CS.L.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190411182850/https://crissol.com/vitrales/vitrales-emplomados-t%C3%A9cnica-tiffany.html">«Copia archivada»</a>. Archivado desde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://crissol.com/vitrales/vitrales-emplomados-t%C3%A9cnica-tiffany.html">el original</a> el 11 de abril de 2019<span class="reference-accessdate">. Consultado el 19 de julio de 2016</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.btitle=Copia+archivada&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Fcrissol.com%2Fvitrales%2Fvitrales-emplomados-t%25C3%25A9cnica-tiffany.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><span id="CITAREFValldepérez1999" class="citation libro">Valldepérez, Pere (1999). <i>El Vitral</i>. Barcelona: Paramón Ediciones,S.A. <small><a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:FuentesDeLibros/84-342-1763-5" title="Especial:FuentesDeLibros/84-342-1763-5">84-342-1763-5</a></small>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3AVitral&rft.au=Valldep%C3%A9rez%2C+Pere&rft.aufirst=Pere&rft.aulast=Valldep%C3%A9rez&rft.btitle=El+Vitral&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.isbn=84-342-1763-5&rft.place=Barcelona&rft.pub=Param%C3%B3n+Ediciones%2CS.A.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Vitral&action=edit&section=34" title="Editar sección: Enlaces externos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga una categoría multimedia sobre <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Stained_glass" class="extiw" title="commons:Category:Stained glass">Vitral</a></b>.</li> <li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/20px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/30px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span></span> <a href="/wiki/Wikcionario" title="Wikcionario">Wikcionario</a> tiene definiciones y otra información sobre <b><a href="https://es.wiktionary.org/wiki/vitral" class="extiw" title="wikt:vitral">vitral</a></b>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.catedralesgoticas.es/mi_vitrales.php">Vitrales de catedrales</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abanicovitrales.com.mx/blog">Blog sobre vitrales</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1473346" class="extiw" title="wikidata:Q1473346">Q1473346</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Stained_glass">Stained glass</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q1473346%22">Q1473346</a></span></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119338054">119338054</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119338054">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4021177-0">4021177-0</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85055165">sh85055165</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Dieta" title="Biblioteca Nacional de la Dieta">NDL</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00571763">00571763</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional de la República Checa">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph127117">ph127117</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007531329705171">987007531329705171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300010853">300010853</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/art/stained-glass">url</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1473346" class="extiw" title="wikidata:Q1473346">Q1473346</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Stained_glass">Stained glass</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q1473346%22">Q1473346</a></span></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐ext.eqiad.main‐85687547b7‐q9z25 Cached time: 20250226181146 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.284 seconds Real time usage: 0.397 seconds Preprocessor visited node count: 1800/1000000 Post‐expand include size: 23270/2097152 bytes Template argument size: 229/2097152 bytes Highest expansion depth: 7/100 Expensive parser function count: 9/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 14012/5000000 bytes Lua time usage: 0.158/10.000 seconds Lua memory usage: 4876823/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 10/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 298.755 1 -total 57.77% 172.587 1 Plantilla:Control_de_autoridades 15.88% 47.452 1 Plantilla:Commonscat 14.03% 41.901 7 Plantilla:Cita_libro 9.02% 26.937 1 Plantilla:Propiedad 5.61% 16.754 1 Plantilla:Listaref 2.25% 6.713 27 Plantilla:Siglo 1.64% 4.902 1 Plantilla:Título_sin_coletilla 1.30% 3.897 2 Plantilla:Cita_web 1.22% 3.653 1 Plantilla:Wiktionary --> <!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:146760:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250226181146 and revision id 165710868. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitral&oldid=165710868">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitral&oldid=165710868</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Vitrales" title="Categoría:Vitrales">Vitrales</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Producci%C3%B3n_de_vidrio" title="Categoría:Producción de vidrio">Producción de vidrio</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNF">Wikipedia:Artículos con identificadores BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_GND" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores GND">Wikipedia:Artículos con identificadores GND</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_AAT" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores AAT">Wikipedia:Artículos con identificadores AAT</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1ginas_con_enlaces_m%C3%A1gicos_de_ISBN" title="Categoría:Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN">Wikipedia:Páginas con enlaces mágicos de ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 26 feb 2025 a las 18:11.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia® es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Vitral&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Vitral</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>69 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.eqiad.canary-7fcb77898-p8n6z","wgBackendResponseTime":185,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.284","walltime":"0.397","ppvisitednodes":{"value":1800,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":23270,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":229,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":7,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":14012,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":10,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 298.755 1 -total"," 57.77% 172.587 1 Plantilla:Control_de_autoridades"," 15.88% 47.452 1 Plantilla:Commonscat"," 14.03% 41.901 7 Plantilla:Cita_libro"," 9.02% 26.937 1 Plantilla:Propiedad"," 5.61% 16.754 1 Plantilla:Listaref"," 2.25% 6.713 27 Plantilla:Siglo"," 1.64% 4.902 1 Plantilla:Título_sin_coletilla"," 1.30% 3.897 2 Plantilla:Cita_web"," 1.22% 3.653 1 Plantilla:Wiktionary"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.158","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4876823,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.eqiad.main-85687547b7-q9z25","timestamp":"20250226181146","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Vitral","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Vitral","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1473346","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1473346","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-06-14T18:58:30Z","dateModified":"2025-02-26T18:11:45Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f4\/Mary_Magdalene_church_in_Gramond_08.jpg","headline":"composici\u00f3n elaborada con vidrios de colores"}</script> </body> </html>