CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Philippines – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"f3ce58a7-0205-4ba5-9b97-9bd6c1fba022","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Philippines","wgTitle":"Philippines","wgCurRevisionId":71730892,"wgRevisionId":71730892,"wgArticleId":35811,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang có các đối số formatnum không phải số","Trang có lỗi chú thích","Lỗi CS1: thiếu tựa đề","Lỗi CS1: cần URL","Nguồn CS1 tiếng Anh (en)","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Lỗi CS1: ISBN","Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc","Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn","Bài có liên kết hỏng", "Lỗi CS1: liên kết ngoài","Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả","Lỗi CS1: thiếu tạp chí","Lỗi CS1: chương bị bỏ qua","Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Bài viết có văn bản tiếng Filipino","Bài viết có văn bản tiếng Anh","Pages using largest cities with nav class","Philippines","Cộng hòa","Quốc gia Đông Nam Á","Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Anh","Đảo quốc","Cựu thuộc địa ở Châu Á","Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc","Quốc gia châu Á","Cựu thuộc địa Tây Ban Nha","Đông Nam Á hải đảo","Quốc gia thành viên ASEAN","Đông Ấn Tây Ban Nha","Quần đảo vòng cung núi lửa","Cựu thuộc địa Nhật Bản"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Philippines","wgRelevantArticleId":35811,"wgIsProbablyEditable":true, "wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q928","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.imagemap.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.imagemap","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.imagemap.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/1200px-Flag_of_the_Philippines.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/800px-Flag_of_the_Philippines.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/640px-Flag_of_the_Philippines.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Philippines – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Philippines"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Philippines"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Philippines rootpage-Philippines skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Trình đơn chính </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z">Trang Chính</a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc">Nội dung chọn lọc</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x">Bài viết ngẫu nhiên</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r">Thay đổi gần đây</a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt">Báo lỗi nội dung</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn">Hướng dẫn</a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây">Cộng đồng</a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn">Thảo luận chung</a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia">Giúp sử dụng</a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc">Liên lạc</a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin">Tải lên tập tin</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"> Tìm kiếm </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Giao diện </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class="">Quyên góp</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Philippines" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class="">Tạo tài khoản</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Philippines" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class="">Đăng nhập</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Công cụ cá nhân </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi">Quyên góp</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Philippines" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"> Tạo tài khoản</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Philippines" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"> Đăng nhập</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi">tìm hiểu thêm</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y">Đóng góp</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n">Thảo luận cho địa chỉ IP này</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Tên_gọi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tên_gọi"> <div class="vector-toc-text"> 1 Tên gọi </div> </a> <ul id="toc-Tên_gọi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> 2 Lịch sử </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Lịch sử </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tiền_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tiền_sử"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Tiền sử </div> </a> <ul id="toc-Tiền_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_quốc_gia_cổ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_quốc_gia_cổ"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Các quốc gia cổ </div> </a> <ul id="toc-Các_quốc_gia_cổ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thuộc_địa_của_Tây_Ban_Nha" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thuộc_địa_của_Tây_Ban_Nha"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Thuộc địa của Tây Ban Nha </div> </a> <ul id="toc-Thuộc_địa_của_Tây_Ban_Nha-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_Mỹ_thuộc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_Mỹ_thuộc"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Thời Mỹ thuộc </div> </a> <ul id="toc-Thời_Mỹ_thuộc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thời_đại_Chiến_tranh_Lạnh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thời_đại_Chiến_tranh_Lạnh"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Thời đại Chiến tranh Lạnh </div> </a> <ul id="toc-Thời_đại_Chiến_tranh_Lạnh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử_hiện_đại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử_hiện_đại"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 Lịch sử hiện đại </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử_hiện_đại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Chính_trị_và_chính_quyền" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Chính_trị_và_chính_quyền"> <div class="vector-toc-text"> 3 Chính trị và chính quyền </div> </a> <button aria-controls="toc-Chính_trị_và_chính_quyền-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Chính trị và chính quyền </button> <ul id="toc-Chính_trị_và_chính_quyền-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ngoại_giao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ngoại_giao"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Ngoại giao </div> </a> <ul id="toc-Ngoại_giao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-An_ninh_và_quốc_phòng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#An_ninh_và_quốc_phòng"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 An ninh và quốc phòng </div> </a> <ul id="toc-An_ninh_và_quốc_phòng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Miền,_vùng_và_các_đơn_vị_hành_chính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Miền,_vùng_và_các_đơn_vị_hành_chính"> <div class="vector-toc-text"> 4 Miền, vùng và các đơn vị hành chính </div> </a> <ul id="toc-Miền,_vùng_và_các_đơn_vị_hành_chính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_tỉnh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_tỉnh"> <div class="vector-toc-text"> 5 Các tỉnh </div> </a> <ul id="toc-Các_tỉnh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Địa_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Địa_lý"> <div class="vector-toc-text"> 6 Địa lý </div> </a> <button aria-controls="toc-Địa_lý-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Địa lý </button> <ul id="toc-Địa_lý-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hệ_động_thực_vật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hệ_động_thực_vật"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Hệ động thực vật </div> </a> <ul id="toc-Hệ_động_thực_vật-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Khí_hậu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Khí_hậu"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Khí hậu </div> </a> <ul id="toc-Khí_hậu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kinh_tế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kinh_tế"> <div class="vector-toc-text"> 7 Kinh tế </div> </a> <button aria-controls="toc-Kinh_tế-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Kinh tế </button> <ul id="toc-Kinh_tế-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Giao_thông" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Giao_thông"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Giao thông </div> </a> <ul id="toc-Giao_thông-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nhân_khẩu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nhân_khẩu"> <div class="vector-toc-text"> 8 Nhân khẩu </div> </a> <button aria-controls="toc-Nhân_khẩu-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Nhân khẩu </button> <ul id="toc-Nhân_khẩu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thành_thị" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thành_thị"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Thành thị </div> </a> <ul id="toc-Thành_thị-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dân_tộc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dân_tộc"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Dân tộc </div> </a> <ul id="toc-Dân_tộc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ngôn_ngữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ngôn_ngữ"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Ngôn ngữ </div> </a> <ul id="toc-Ngôn_ngữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 Tôn giáo </div> </a> <ul id="toc-Tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Giáo_dục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Giáo_dục"> <div class="vector-toc-text"> 9 Giáo dục </div> </a> <ul id="toc-Giáo_dục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sức_khỏe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sức_khỏe"> <div class="vector-toc-text"> 10 Sức khỏe </div> </a> <ul id="toc-Sức_khỏe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Văn_hóa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Văn_hóa"> <div class="vector-toc-text"> 11 Văn hóa </div> </a> <button aria-controls="toc-Văn_hóa-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Văn hóa </button> <ul id="toc-Văn_hóa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ẩm_thực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ẩm_thực"> <div class="vector-toc-text"> 11.1 Ẩm thực </div> </a> <ul id="toc-Ẩm_thực-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Văn_chương" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Văn_chương"> <div class="vector-toc-text"> 11.2 Văn chương </div> </a> <ul id="toc-Văn_chương-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Truyền_thông" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Truyền_thông"> <div class="vector-toc-text"> 11.3 Truyền thông </div> </a> <ul id="toc-Truyền_thông-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thể_thao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thể_thao"> <div class="vector-toc-text"> 11.4 Thể thao </div> </a> <ul id="toc-Thể_thao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> 12 Tham khảo </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> 13 Liên kết ngoài </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Đóng mở mục lục </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Philippines</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 264 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-264" aria-hidden="true" > 264 ngôn ngữ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Achinese" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Filipina" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="Tiếng Achinese" class="interlanguage-link-target">Acèh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%85%D1%8D%D1%80" title="Филипинхэр – Tiếng Kabardian" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Филипинхэр" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="Tiếng Kabardian" class="interlanguage-link-target">Адыгэбзэ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Filippyne" title="Filippyne – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Filippyne" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Philippinen" title="Philippinen – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Philippinen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8D%8A%E1%88%8A%E1%8D%92%E1%8A%95%E1%88%B5" title="ፊሊፒንስ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ፊሊፒንስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Filippiineh" title="Filippiineh – Tiếng Inari Sami" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Filippiineh" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="Tiếng Inari Sami" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%82%E0%A4%B8" title="फिलीपींस – Tiếng Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="फिलीपींस" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Tiếng Angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Filippin%C4%ABega" title="Filippinīega – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Filippinīega" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Abkhazia" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="Tiếng Abkhazia" class="interlanguage-link-target">Аԥсшәа</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D8%A8%D9%8A%D9%86" title="الفلبين – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الفلبين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A6%DC%9D%DC%A0%DC%9D%DC%A6%DC%9D%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܦܝܠܝܦܝܢܝܐ – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܦܝܠܝܦܝܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Filipinji" title="Filipinji – Tiếng Aromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Filipinji" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Tiếng Aromania" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Felipenes" title="Felipenes – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Felipenes" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ফিলিপাইন – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="ফিলিপাইন" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Filipines" title="Filipines – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Filipines" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Tiếng Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Tiếng Awadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Filip%C3%ADna" title="Filipína – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Filipína" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Filippin" title="Filippin – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Filippin" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فیلیپین – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="فیلیپین" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Pilipina" title="Pilipina – Tiếng Gorontalo" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Pilipina" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Tiếng Gorontalo" class="interlanguage-link-target">Bahasa Hulontalo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Filipina" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Filipina" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Filipina" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ফিলিপাইন – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফিলিপাইন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Pilipina" title="Pilipina – Tiếng Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Pilipina" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Tiếng Banjar" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hui-li%CC%8Dp-pin" title="Hui-li̍p-pin – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hui-li̍p-pin" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Filipina" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Філіпіны – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Філіпіны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Філіпіны – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Філіпіны" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/P%CC%A3ilipina" title="P̣ilipina – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="P̣ilipina" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%82%E0%A4%B8" title="फिलिपींस – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="फिलिपींस" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Tiếng Bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Filipin" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="Tiếng Bislama" class="interlanguage-link-target">Bislama</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Philippinen" title="Philippinen – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Philippinen" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A7%E0%BE%A5%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A3%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="ཧྥི་ལི་པིན། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཧྥི་ལི་པིན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Filipini" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Filipinez" title="Filipinez – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Filipinez" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bug mw-list-item"><a href="https://bug.wikipedia.org/wiki/%E1%A8%84%E1%A8%97%E1%A8%92%E1%A8%97%E1%A8%84%E1%A8%97%E1%A8%8A" title="ᨄᨗᨒᨗᨄᨗᨊ – Tiếng Bugin" lang="bug" hreflang="bug" data-title="ᨄᨗᨒᨗᨄᨗᨊ" data-language-autonym="Basa Ugi" data-language-local-name="Tiếng Bugin" class="interlanguage-link-target">Basa Ugi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Филипини – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Филипини" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%8D" title="Филиппинэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Филиппинэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Filipines" title="Filipines – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Filipines" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pilipinas" title="Pilipinas – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pilipinas" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Филиппинсем – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Филиппинсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Filip%C3%ADny" title="Filipíny – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Filipíny" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Chamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="Tiếng Chamorro" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target">Chavacano de Zamboanga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Philippines" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Philippines" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="Tiếng Tumbuka" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Filippine" title="Filippine – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Filippine" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_Philipinau" title="Y Philipinau – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y Philipinau" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Philippines" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target">Dagbanli</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Filippinerne" title="Filippinerne – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Filippinerne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%8A%D9%BE%D9%8A%D9%86" title="فيليپين – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="فيليپين" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Filippiinnat" title="Filippiinnat – Tiếng Sami Miền Bắc" lang="se" hreflang="se" data-title="Filippiinnat" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Tiếng Sami Miền Bắc" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Philippinen" title="Philippinen – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Philippinen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8A%DE%A8%DE%8D%DE%A8%DE%95%DE%A9%DE%82%DE%B0%DE%90%DE%B0" title="ފިލިޕީންސް – Tiếng Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ފިލިޕީންސް" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Tiếng Divehi" class="interlanguage-link-target">ދިވެހިބަސް</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9yah_Da%C5%84l%C3%ADinii" title="Kéyah Dańlíinii – Tiếng Navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Kéyah Dańlíinii" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Tiếng Navajo" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Filipiny" title="Filipiny – Tiếng Hạ Sorbia" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Filipiny" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Tiếng Hạ Sorbia" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Filipiinid" title="Filipiinid – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Filipiinid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%80%CF%80%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Φιλιππίνες – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Φιλιππίνες" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Philippines" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Filipinoj" title="Filipinoj – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Filipinoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Hilipinas" title="Hilipinas – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Hilipinas" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Filipinak" title="Filipinak – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Filipinak" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فیلیپین – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="فیلیپین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Philippines" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Filipsoyggjar" title="Filipsoyggjar – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Filipsoyggjar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Philippines" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Filipinen" title="Filipinen – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Filipinen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Filipiin" title="Filipiin – Tiếng Fulah" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Filipiin" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="Tiếng Fulah" class="interlanguage-link-target">Fulfulde</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Na_hOile%C3%A1in_Fhilip%C3%ADneacha" title="Na hOileáin Fhilipíneacha – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Na hOileáin Fhilipíneacha" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Ny_h-Ellanyn_Philippeenagh" title="Ny h-Ellanyn Philippeenagh – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Ny h-Ellanyn Philippeenagh" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Filipaina" title="Filipaina – Tiếng Samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Filipaina" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Tiếng Samoa" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Filippinner" title="Filippinner – Tiếng Gagauz" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Filippinner" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="Tiếng Gagauz" class="interlanguage-link-target">Gagauz</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Na_h-Eileanan_Filipineach" title="Na h-Eileanan Filipineach – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Na h-Eileanan Filipineach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E8%B3%93" title="菲律賓 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="菲律賓" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Philippines" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Tiếng Kikuyu" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AB%E0%AA%BF%E0%AA%B2%E0%AA%BF%E0%AA%AA%E0%AB%80%E0%AA%A8%E0%AB%8D%E0%AA%9D" title="ફિલિપીન્ઝ – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ફિલિપીન્ઝ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%86%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%80%F0%90%8D%80%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BF%F0%90%8C%BE%F0%90%8D%89%F0%90%8D%83" title="𐍆𐌹𐌻𐌹𐍀𐍀𐌰𐌿𐌾𐍉𐍃 – Tiếng Gô-tích" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍆𐌹𐌻𐌹𐍀𐍀𐌰𐌿𐌾𐍉𐍃" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Tiếng Gô-tích" class="interlanguage-link-target">𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलीपिन्स – Tiếng Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="फिलीपिन्स" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Tiếng Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/F%C3%AE-li%CC%8Dt-p%C3%AEn" title="Fî-li̍t-pîn – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Fî-li̍t-pîn" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%84%EB%A6%AC%ED%95%80" title="필리핀 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="필리핀" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Filipin" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/%CA%BB%C4%80ina_Pilipino" title="ʻĀina Pilipino – Tiếng Hawaii" lang="haw" hreflang="haw" data-title="ʻĀina Pilipino" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Tiếng Hawaii" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BA%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ֆիլիպիններ – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆիլիպիններ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फ़िलीपीन्स – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="फ़िलीपीन्स" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Filipiny" title="Filipiny – Tiếng Thượng Sorbia" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Filipiny" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Tiếng Thượng Sorbia" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Filipini" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Filipini" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A6%BF%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="ফিলিপাইন – Tiếng Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="ফিলিপাইন" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Tiếng Bishnupriya" class="interlanguage-link-target">বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Philippinas" title="Philippinas – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Philippinas" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Filipines" title="Filipines – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Filipines" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Pilipinat" title="Pilipinat – Tiếng Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Pilipinat" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Tiếng Inupiaq" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%82%C3%A6" title="Филиппинтæ – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Филиппинтæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Filippseyjar" title="Filippseyjar – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Filippseyjar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Filippine" title="Filippine – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Filippine" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%A4%D7%99%D7%A0%D7%99%D7%9D" title="הפיליפינים – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="הפיליפינים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Filipina" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Filipini" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AB%E0%B2%BF%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%AA%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B3%80%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%B8%E0%B3%8D" title="ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಫಿಲಿಪ್ಪೀನ್ಸ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D0%B5" title="Филиппинле – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Филиппинле" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ფილიპინები – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფილიპინები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%90%D9%84%D9%90%D9%BE%DB%8C%D9%96%D9%86" title="فِلِپیٖن – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="فِلِپیٖن" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Filipin%C3%AB" title="Filipinë – Tiếng Kashubia" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Filipinë" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Tiếng Kashubia" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Filipinys" title="Filipinys – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Filipinys" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Filipine" title="Filipine – Tiếng Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Filipine" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Tiếng Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Filipine" title="Filipine – Tiếng Rundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Filipine" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="Tiếng Rundi" class="interlanguage-link-target">Ikirundi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B2%D0%BB%D3%93" title="Филиппинвлӓ – Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Филиппинвлӓ" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target">Кырык мары</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ufilipino" title="Ufilipino – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ufilipino" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%8A%D1%8F%D1%81" title="Филиппинъяс – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Филиппинъяс" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Philippines" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Tiếng Kongo" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Filipin" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Filipin" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Fil%C3%AEp%C3%AEn" title="Filîpîn – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Filîpîn" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Filipines" title="Filipines – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Filipines" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9B%E0%BA%B0%E0%BB%80%E0%BA%97%E0%BA%94%E0%BA%9F%E0%BA%B5%E0%BA%A5%E0%BA%B4%E0%BA%9A%E0%BA%9B%E0%BA%B4%E0%BA%99" title="ປະເທດຟີລິບປິນ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ປະເທດຟີລິບປິນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Philippinae" title="Philippinae – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Philippinae" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Filip%C4%ABnas" title="Filipīnas – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Filipīnas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Filipaini" title="Filipaini – Tiếng Tonga" lang="to" hreflang="to" data-title="Filipaini" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="Tiếng Tonga" class="interlanguage-link-target">Lea faka-Tonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Philippinnen" title="Philippinnen – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Philippinnen" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%80" title="Филиппинар – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Филиппинар" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Filipinai" title="Filipinai – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Filipinai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Filipina" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Tiếng Nias" class="interlanguage-link-target">Li Niha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Filippinn-e" title="Filippinn-e – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Filippinn-e" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Filipiene" title="Filipiene – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Filipiene" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Fil%C3%ADpino" title="Filípino – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Filípino" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Pilipinas" title="Pilipinas – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Pilipinas" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Filippinat" title="Filippinat – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Filippinat" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/pilipinas" title="pilipinas – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="pilipinas" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Filipinn" title="Filipinn – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Filipinn" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/F%C3%BCl%C3%B6p-szigetek" title="Fülöp-szigetek – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Fülöp-szigetek" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Филипини – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Филипини" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Filipina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AB%E0%B4%BF%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B5%80%E0%B5%BB%E0%B4%B8%E0%B5%8D" title="ഫിലിപ്പീൻസ് – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഫിലിപ്പീൻസ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Filippini" title="Filippini – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Filippini" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Pirip%C4%ABni" title="Piripīni – Tiếng Māori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Piripīni" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Tiếng Māori" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="ფილიპინეფი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფილიპინეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%8A%D8%A8%D9%8A%D9%86" title="الفيليبين – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الفيليبين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DB%8C%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فیلیپین – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="فیلیپین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%90%EA%AF%A4%EA%AF%82%EA%AF%A4%EA%AF%9E%EA%AF%84%EA%AF%A4%EA%AF%9F%EA%AF%81" title="ꯐꯤꯂꯤꯞꯄꯤꯟꯁ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯐꯤꯂꯤꯞꯄꯤꯟꯁ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Filipina" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/H%C4%AD-l%C4%AD-p%C4%ADng" title="Hĭ-lĭ-pĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Hĭ-lĭ-pĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%BD%D0%B5" title="Пилиппинтне – Tiếng Moksha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Пилиппинтне" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Tiếng Moksha" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%96%E1%80%AD%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%94%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%84%E1%80%B6" title="ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ဖိလစ်ပိုင်နိုင်ငံ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Filipaini" title="Filipaini – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Filipaini" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Filipijnen" title="Filipijnen – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Filipijnen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपिन्स – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="फिलिपिन्स" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%95%E3%82%A3%E3%83%AA%E3%83%94%E3%83%B3" title="フィリピン – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="フィリピン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%88" title="Филиппинаш – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Филиппинаш" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Filipiinen" title="Filipiinen – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Filipiinen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Felapiins" title="Felapiins – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Felapiins" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target">Norfuk / Pitkern</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Filippinene" title="Filippinene – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Filippinene" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Filippinane" title="Filippinane – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Filippinane" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Filipines" title="Filipines – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Filipines" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD-%D0%B2%D0%BB%D0%B0%D0%BA" title="Филиппин-влак – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Филиппин-влак" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target">Олык марий</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AB%E0%AC%BF%E0%AC%B2%E0%AC%BF%E0%AC%AA%E0%AC%BE%E0%AC%87%E0%AC%A8%E0%AD%8D%E0%AC%B8" title="ଫିଲିପାଇନ୍ସ – Tiếng Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଫିଲିପାଇନ୍ସ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Tiếng Odia" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Filiippiinsi" title="Filiippiinsi – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Filiippiinsi" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Filippin" title="Filippin – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Filippin" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AB%E0%A8%BF%E0%A8%B2%E0%A9%80%E0%A8%AA%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A8%9C%E0%A8%BC" title="ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pi mw-list-item"><a href="https://pi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%BF%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="फिलिपीन्स – Tiếng Pali" lang="pi" hreflang="pi" data-title="फिलिपीन्स" data-language-autonym="पालि" data-language-local-name="Tiếng Pali" class="interlanguage-link-target">पालि</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="Tiếng Pangasinan" class="interlanguage-link-target">Pangasinan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Philippines" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target">Pangcah</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D9%BE%D8%A7%D8%A6%D9%86" title="فلپائن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فلپائن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Tiếng Papiamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%90%D9%84%D9%8A%D9%BE%D9%8A%D9%86" title="پېليپين – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پېليپين" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Filipiinz" title="Filipiinz – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Filipiinz" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9C%E1%9E%B8%E1%9E%9B%E1%9E%B8%E1%9E%96%E1%9E%B8%E1%9E%93" title="ហ្វីលីពីន – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ហ្វីលីពីន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AD%E1%80%B0%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%81%BE%E1%80%AE%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%95%E1%80%BA%E1%82%88%E1%80%95%E1%80%AD%E1%81%BC%E1%80%BA%E1%80%B8" title="မိူင်းၾီလိပ်ႈပိၼ်း – Tiếng Shan" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မိူင်းၾီလိပ်ႈပိၼ်း" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="Tiếng Shan" class="interlanguage-link-target">ၽႃႇသႃႇတႆး </a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Pilipines" title="Pilipines – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Pilipines" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target">Picard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Filipin-e" title="Filipin-e – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Filipin-e" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pwn mw-list-item"><a href="https://pwn.wikipedia.org/wiki/Pilipinas" title="Pilipinas – Paiwan" lang="pwn" hreflang="pwn" data-title="Pilipinas" data-language-autonym="Pinayuanan" data-language-local-name="Paiwan" class="interlanguage-link-target">Pinayuanan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Philippinen" title="Philippinen – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Philippinen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Filipiny" title="Filipiny – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Filipiny" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Filippin" title="Filippin – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Filippin" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Filippinler" title="Filippinler – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Filippinler" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ Crimean" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Filipine" title="Filipine – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Filipine" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Philipinakuna" title="Philipinakuna – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Philipinakuna" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D1%96%D0%BD%D1%8B" title="Філіпіны – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Філіпіны" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D1%8B" title="Филиппины – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Филиппины" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%B8%D0%BD" title="Пилипиин – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Пилипиин" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="Philippines" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%83" title="कलिङ्गद्वीपः – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="कलिङ्गद्वीपः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Filip%C3%AEni" title="Filipîni – Tiếng Sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Filipîni" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="Tiếng Sango" class="interlanguage-link-target">Sängö</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%AF%E1%B1%B7%E1%B1%A4%E1%B1%9E%E1%B1%A4%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%AD%E1%B1%A4%E1%B1%B1" title="ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱟᱭᱤᱱ – Tiếng Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱯᱷᱤᱞᱤᱯᱟᱭᱤᱱ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Tiếng Santali" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Philippines" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tiếng Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Philippines" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Tiếng Taroko" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Filipinet" title="Filipinet – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Filipinet" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Filippini" title="Filippini – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Filippini" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B7%93%E0%B6%B1%E0%B6%BA" title="පිලිපීනය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="පිලිපීනය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Philippines" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D9%BE%D8%A7%D8%A6%D9%86" title="فلپائن – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="فلپائن" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/IFiliphayi" title="IFiliphayi – Tiếng Swati" lang="ss" hreflang="ss" data-title="IFiliphayi" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="Tiếng Swati" class="interlanguage-link-target">SiSwati</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Filip%C3%ADny" title="Filipíny – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Filipíny" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Filipini" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Filipiny" title="Filipiny – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Filipiny" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Filibiin" title="Filibiin – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Filibiin" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%DB%8C%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="فلیپین – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فلیپین" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-srn mw-list-item"><a href="https://srn.wikipedia.org/wiki/Filipins" title="Filipins – Tiếng Sranan Tongo" lang="srn" hreflang="srn" data-title="Filipins" data-language-autonym="Sranantongo" data-language-local-name="Tiếng Sranan Tongo" class="interlanguage-link-target">Sranantongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Филипини – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Филипини" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Filipini" title="Filipini – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Filipini" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Pilipina" title="Pilipina – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Pilipina" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Filippiinit" title="Filippiinit – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Filippiinit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Filippinerna" title="Filippinerna – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Filippinerna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pilipinas" title="Pilipinas – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pilipinas" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%81" title="பிலிப்பீன்சு – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பிலிப்பீன்சு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Filippin" title="Filippin – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Filippin" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/Philippines" title="Philippines – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="Philippines" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target">Tayal</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AB%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%AA%E0%B1%80%E0%B0%A8%E0%B1%8D%E0%B0%B8%E0%B1%8D" title="ఫిలిప్పీన్స్ – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఫిలిప్పీన్స్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Filipinas" title="Filipinas – Tiếng Tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Filipinas" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tiếng Tetum" class="interlanguage-link-target">Tetun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%80%E0%B8%97%E0%B8%A8%E0%B8%9F%E0%B8%B4%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B8%9B%E0%B8%B4%E0%B8%99%E0%B8%AA%E0%B9%8C" title="ประเทศฟิลิปปินส์ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ประเทศฟิลิปปินส์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Filipin" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%82%E1%8F%88%E1%8E%B5%E1%8E%A9%E1%8F%83" title="ᎠᏂᏈᎵᎩᏃ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏂᏈᎵᎩᏃ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Filipinler" title="Filipinler – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Filipinler" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Filippinler" title="Filippinler – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Filippinler" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Filipin" title="Filipin – Tiếng Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Filipin" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tiếng Tyap" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BF%D0%BF%D0%B8%D0%BD" title="Филиппин – Tiếng Udmurt" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Филиппин" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Tiếng Udmurt" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%96%D0%BB%D1%96%D0%BF%D0%BF%D1%96%D0%BD%D0%B8" title="Філіппіни – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Філіппіни" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D9%BE%D8%A7%D8%A6%D9%86" title="فلپائن – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فلپائن" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%89%D9%84%D9%89%D9%BE%D9%BE%D9%89%D9%86" title="فىلىپپىن – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="فىلىپپىن" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Feihlizbinh" title="Feihlizbinh – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Feihlizbinh" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Fi%C5%82ipine" title="Fiłipine – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Fiłipine" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Filippinad" title="Filippinad – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Filippinad" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Filipu%C3%A4ns" title="Filipuäns – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Filipuäns" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Filipiiniq" title="Filipiiniq – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Filipiiniq" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Filipenes" title="Filipenes – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Filipenes" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E8%B3%93" title="菲律賓 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="菲律賓" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Filipynn" title="Filipynn – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Filipynn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Pilipinas" title="Pilipinas – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Pilipinas" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Filipiin" title="Filipiin – Tiếng Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Filipiin" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Tiếng Wolof" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E5%AE%BE" title="菲律宾 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="菲律宾" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%A4%D7%99%D7%A0%D7%A2%D7%9F" title="פיליפינען – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="פיליפינען" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Filip%C3%ADn%C3%AC" title="Filipínì – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Filipínì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E8%B3%93" title="菲律賓 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="菲律賓" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/F%C4%B1lipin" title="Fılipin – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Fılipin" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Filepijn%E2%80%99n" title="Filepijn’n – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Filepijn’n" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/F%C4%97l%C4%97pin%C4%81" title="Fėlėpinā – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Fėlėpinā" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8F%B2%E5%BE%8B%E5%AE%BE" title="菲律宾 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="菲律宾" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Pilipina" title="Pilipina – Tiếng Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Pilipina" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Tiếng Batak Toba" class="interlanguage-link-target">Batak Toba</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Pilip%C3%A9nen" title="Pilipénen – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Pilipénen" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Pilipina" title="Pilipina – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Pilipina" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Dusun Miền Trung" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Filipina" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Tiếng Dusun Miền Trung" class="interlanguage-link-target">Kadazandusun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Filipina" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target">Jaku Iban</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Filipina" title="Filipina – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Filipina" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target">Kumoring</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Filippin" title="Filippin – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Filippin" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q928#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Philippines" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c">Bài viết</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Philippines" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t">Thảo luận</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tiếng Việt </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Philippines">Đọc</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Công cụ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Philippines">Đọc</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&action=history">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Philippines" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j">Các liên kết đến đây</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Philippines" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k">Thay đổi liên quan</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q">Trang đặc biệt</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&oldid=71730892" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang">Liên kết thường trực</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này">Thông tin trang</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Philippines&id=71730892&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này">Trích dẫn trang này</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FPhilippines">Lấy URL ngắn gọn</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FPhilippines">Tải mã QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Philippines">Tạo một quyển sách</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Philippines&action=show-download-screen">Tải dưới dạng PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Philippines&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p">Bản để in ra</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Pilipinas_/_Philippines" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://vi.wikivoyage.org/wiki/Philippines" hreflang="vi">Wikivoyage</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q928" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g">Khoản mục Wikidata</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox" style="width:22em;font-size:88%;"><caption></caption> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align:center;font-weight:bold;position: relative; padding: 12px; line-height: 1.1em; font-size: 135%; background-color:#E5E5E5; color:#000000;"> <div>Cộng hòa Philippines</div> </th> </tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><div class="collapsible-list mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: left;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold; text-align:center; font-weight:bold; background-color:#E5E5E5;"><div style="margin: 0 4em">Tên bản ngữ</div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; list-style: none; margin-left: 0; padding-top:0.25em; font-weight:normal; word-break:break-all; text-align:center;"><li style="line-height: inherit; margin: 0">Repúbliká ng̃ Pilipinas (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">tiếng Filipino</a>) Republic of the Philippines (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:center;padding:0.5em 0;"><div style="display:table; width:100%;"> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 2px 0 5px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_the_Philippines.svg" class="mw-file-description" title="Quốc kỳ Philippines"><img alt="Centered red circle on a white rectangle." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/125px-Flag_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="125" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/188px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/250px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></div> <div><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_k%E1%BB%B3_Philippines" title="Quốc kỳ Philippines">Quốc kỳ</a></div> </div> <div style="display:table-cell; vertical-align:middle; padding:0 5px 0 2px;"> <div style="padding-bottom:3px;"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg" class="mw-file-description" title="Huy hiệu Philippines"><img alt="Golden circle subdivided by golden wedges with rounded outer edges and thin black outlines." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg/85px-Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="85" height="94" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg/128px-Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg/170px-Coat_of_arms_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="568" /></a></div> <div>Huy hiệu</div> </div> </div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><hr style="height:3px; background-color:#E5E5E5" /> <div style="line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_kh%E1%BA%A9u_hi%E1%BB%87u_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia" title="Danh sách khẩu hiệu các quốc gia">Tiêu ngữ</a>:  "Maka-Diyos, Maka-Tao, Makakalikasan at Makabansa"<a href="#cite_note-ra8491-1">[1]</a> "For God, People, Nature, and Country" "Hướng về Chúa, Nhân dân, Thiên nhiên, và Quốc gia"</div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr><td colspan="2" class="anthem" style="text-align:center"><hr style="height:3px; background-color:#E5E5E5" /> <div style="line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_ca" title="Quốc ca">Quốc ca</a>: "<a href="/wiki/Lupang_Hinirang" title="Lupang Hinirang">Lupang Hinirang</a>" (Vùng đất được trời chọn) <center><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="62" data-mwtitle="Lupang_Hinirang_instrumental.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2b/Lupang_Hinirang_instrumental.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/2/2b/Lupang_Hinirang_instrumental.ogg/Lupang_Hinirang_instrumental.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=bcl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="bcl" label="Bikol Central ‪(bcl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ca&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ca" label="català ‪(ca)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=cbk-zam&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="cbk" label="Chavacano de Zamboanga ‪(cbk-zam)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ceb&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ceb" label="Cebuano ‪(ceb)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=dv&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="dv" label="ދިވެހިބަސް ‪(dv)‬" data-dir="rtl" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=el&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="el" label="Ελληνικά ‪(el)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=fr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français ‪(fr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=hil&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="hil" label="Ilonggo ‪(hil)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=id&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="id" label="Bahasa Indonesia ‪(id)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ilo&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ilo" label="Ilokano ‪(ilo)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ja&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ja" label="日本語 ‪(ja)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ko&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ko" label="한국어 ‪(ko)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ms&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ms" label="Bahasa Melayu ‪(ms)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=nl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="nl" label="Nederlands ‪(nl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=pag&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pag" label="Pangasinan ‪(pag)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=pam&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pam" label="Kapampangan ‪(pam)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=pt-br&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt-BR" label="português do Brasil ‪(pt-br)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=ru&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="ru" label="русский ‪(ru)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=tl&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tl" label="Tagalog ‪(tl)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=tr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="tr" label="Türkçe ‪(tr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=uk&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="uk" label="українська ‪(uk)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=vi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="vi" label="Tiếng Việt ‪(vi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=war&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="war" label="Winaray ‪(war)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=zh-hans&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hans" label="中文（简体） ‪(zh-hans)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ALupang_Hinirang_instrumental.ogg&lang=zh-tw&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="zh-Hant-TW" label="中文（臺灣） ‪(zh-tw)‬" data-dir="ltr" /></audio></center></div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center">Đại ấn <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Seal_of_the_Philippines.svg" class="mw-file-description"><img alt="Biểu trưng chính phủ Hàn Quốc" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Seal_of_the_Philippines.svg/90px-Seal_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="90" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Seal_of_the_Philippines.svg/135px-Seal_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Seal_of_the_Philippines.svg/180px-Seal_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Philippines_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description" title="Vị trí của Philippines (xanh đậm) trên thế giới"><img alt="Vị trí của Philippines (xanh đậm) trên thế giới" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Philippines_%28orthographic_projection%29.svg/250px-Philippines_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Philippines_%28orthographic_projection%29.svg/375px-Philippines_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Philippines_%28orthographic_projection%29.svg/500px-Philippines_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a><div style="position:relative;top:0.3em;">Vị trí của Philippines (xanh đậm) trên thế giới</div></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Location_Philippines_ASEAN.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Location_Philippines_ASEAN.svg/250px-Location_Philippines_ASEAN.svg.png" decoding="async" width="250" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Location_Philippines_ASEAN.svg/375px-Location_Philippines_ASEAN.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Location_Philippines_ASEAN.svg/500px-Location_Philippines_ASEAN.svg.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="900" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Tổng quan</th></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_%C4%91%C3%B4" title="Thủ đô">Thủ đô</a></th><td><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ph_seal_ncr_manila.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Ph_seal_ncr_manila.svg/24px-Ph_seal_ncr_manila.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Ph_seal_ncr_manila.svg/36px-Ph_seal_ncr_manila.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Ph_seal_ncr_manila.svg/48px-Ph_seal_ncr_manila.svg.png 2x" data-file-width="490" data-file-height="490" /></a> <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a><a href="#endnote_a">a</a> <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Philippines&params=14_35_N_120_58_E_type:city">14°35′B 120°58′Đ / 14,583°B 120,967°Đ / 14.583; 120.967</a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row">Thành phố lớn nhất</th><td><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Quezon_City.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Quezon_City.svg/24px-Quezon_City.svg.png" decoding="async" width="24" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Quezon_City.svg/36px-Quezon_City.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Quezon_City.svg/48px-Quezon_City.svg.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="210" /></a> <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Quezon" title="Thành phố Quezon">Thành phố Quezon</a> <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=vi&pagename=Philippines&params=14_38_N_121_02_E_">14°38′B 121°02′Đ / 14,633°B 121,033°Đ / 14.633; 121.033</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_ch%C3%ADnh_th%E1%BB%A9c" title="Ngôn ngữ chính thức">Ngôn ngữ chính thức</a></th><td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style><div class="plainlist"><ul><li style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">Tiếng Filipino</a></li><li style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">Tiếng Anh</a></li></ul></div></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row">• Ngôn ngữ địa phương được công nhận</th><td><div class="collapsible-list mw-collapsible mw-collapsed" style="text-align: left;"> <div style="line-height: 1.6em; font-weight: bold;"><div><a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Philippines" title="Nhóm ngôn ngữ Philippines">và 19 ngôn ngữ khác</a></div></div> <ul class="mw-collapsible-content" style="margin-top: 0; margin-bottom: 0; line-height: inherit; list-style: none; margin-left: 0;"><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Nh%C3%B3m_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_Aklanon" title="Nhóm ngôn ngữ Aklanon">Aklanon</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Bikol" title="Tiếng Bikol">Bikol</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Cebu" title="Tiếng Cebu">Cebu</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Chavacano" title="Tiếng Chavacano">Chavacano</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hiligaynon" title="Tiếng Hiligaynon">Hiligaynon</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ibanag" title="Tiếng Ibanag">Ibanag</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ilokano" title="Tiếng Ilokano">Ilokano</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/w/index.php?title=Ivatan_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ivatan language (trang không tồn tại)">Ivatan</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kapampangan" title="Tiếng Kapampangan">Kapampangan</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kinaray-a" title="Tiếng Kinaray-a">Kinaray-a</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Maguindanao" title="Tiếng Maguindanao">Maguindanao</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Maranao" title="Tiếng Maranao">Maranao</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pangasinan" title="Tiếng Pangasinan">Pangasinan</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/w/index.php?title=Sambal_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sambal language (trang không tồn tại)">Sambal</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Surigaonon" title="Tiếng Surigaonon">Surigaonon</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tagalog" title="Tiếng Tagalog">Tagalog</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tausug" title="Tiếng Tausug">Taūsug</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Waray" title="Tiếng Waray">Waray</a> </li><li style="line-height: inherit; margin: 0"><a href="/w/index.php?title=Yakan_language&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yakan language (trang không tồn tại)">Yakan</a><a href="#cite_note-7_mother_languages-2">[2]</a> </li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_qu%E1%BB%91c_gia" title="Ngôn ngữ quốc gia">Ngôn ngữ quốc gia</a></th><td><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">Tiếng Filipino</a></td></tr><tr><th scope="row">Ngôn ngữ thiểu số</th><td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tiếng Tây Ban Nha">Tiếng Tây Ban Nha</a></li><li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" title="Tiếng Ả Rập">Tiếng Ả Rập</a></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/S%E1%BA%AFc_t%E1%BB%99c" title="Sắc tộc">Sắc tộc</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td>33.8% <a href="/wiki/Visayas" title="Visayas">Visayas</a> 27.7% <a href="/wiki/Tagalog" class="mw-redirect" title="Tagalog">Tagalog</a> 9.8% <a href="/wiki/Ilocos" class="mw-redirect" title="Ilocos">Ilocos</a> 6.8% <a href="/w/index.php?title=Bicol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bicol (trang không tồn tại)">Bicol</a> 5.1% <a href="/w/index.php?title=Moro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moro (trang không tồn tại)">Moro</a> 3.1% <a href="/w/index.php?title=Kapampangan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kapampangan (trang không tồn tại)">Kapampangan</a> 1.7% <a href="/w/index.php?title=Igoro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Igoro (trang không tồn tại)">Igoro</a> 1.4% <a href="/wiki/Pangasinan" title="Pangasinan">Pangasinan</a> 1.2% <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Hoa" class="mw-disambig" title="Người Hoa">Người Hoa</a> 1.1% <a href="/wiki/Zamboanga" class="mw-disambig" title="Zamboanga">Zamboanga</a> 8,3% khác</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/T%C3%B4n_gi%C3%A1o" title="Tôn giáo">Tôn giáo chính</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td>90,18% <a href="/wiki/C%C6%A1_%C4%90%E1%BB%91c_Gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Cơ Đốc Giáo">Cơ Đốc Giáo</a> 5,67% <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_Gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Hồi Giáo">Hồi Giáo</a> 4,15% khác</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_d%C3%A2n_c%C6%B0" title="Tên gọi dân cư">Tên dân cư</a></th><td><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"><div class="plainlist"><ul><li><a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Philippines" title="Người Philippines">Người Philippines</a></li></ul></div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Chính trị</th></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_Philippines" title="Chính trị Philippines">Chính phủ</a></th><td><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_ch%E1%BA%BF" title="Tổng thống chế">Cộng hòa tổng thống</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Philippines" title="Tổng thống Philippines">Tổng thống</a> </div></th><td><a href="/wiki/Bongbong_Marcos" title="Bongbong Marcos">Ferdinand Marcos Jr.</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Phó tổng thống </div></th><td><a href="/wiki/Sara_Duterte" title="Sara Duterte">Sara Duterte-Carpio</a></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/L%E1%BA%ADp_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Lập pháp">Lập pháp</a></th><td><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_h%E1%BB%99i_Philippines" title="Quốc hội Philippines">Quốc hội</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_vi%E1%BB%87n" title="Thượng viện">Thượng viện</a></div></th><td><a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_vi%E1%BB%87n_Philippines" title="Thượng viện Philippines">Thượng viện</a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/H%E1%BA%A1_vi%E1%BB%87n" title="Hạ viện">Hạ viện</a></div></th><td><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_d%C3%A2n_bi%E1%BB%83u_Philippines" title="Viện dân biểu Philippines">Hạ viện</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Lịch sử</th></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Philippines" title="Lịch sử Philippines">Độc lập</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center"></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tuyên bố độc lập từ <a href="/wiki/T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tây Ban Nha">Tây Ban Nha</a> </div></th><td>12 tháng 6 năm 1898</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tây Ban Nha <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_Paris_(1898)" title="Hiệp định Paris (1898)">nhượng cho Hoa Kỳ</a> </div></th><td>10 tháng 12 năm 1898</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_nh%E1%BA%A5t_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Philippines" class="mw-redirect" title="Đệ nhất Cộng hòa Philippines">Đệ nhất Cộng hòa Philippines</a> </div></th><td>21 tháng 1 năm 1899</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/Th%E1%BB%8Bnh_v%C6%B0%E1%BB%A3ng_chung_Philippines" title="Thịnh vượng chung Philippines">Thịnh vượng chung Philippines</a> </div></th><td>14 tháng 5 năm 1935</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Độc lập từ Hoa Kỳ </div></th><td>4 tháng 7 năm 1946</td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Địa lý</th></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Diện tích</th><td> </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng cộng</div></th><td>300,000 <a href="/wiki/Kil%C3%B4m%C3%A9t_vu%C3%B4ng" title="Kilômét vuông">km2</a><a href="#cite_note-3">[3]</a> (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_di%E1%BB%87n_t%C3%ADch" title="Danh sách quốc gia theo diện tích">hạng 73</a>) 120,000 <a href="/wiki/D%E1%BA%B7m_vu%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Dặm vuông">mi2</a></td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Mặt nước (%)</div></th><td>0,61</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Dân số</th><td> </td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Điều tra 2020</div></th><td>105.816.000</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/M%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%99_d%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Mật độ dân số">Mật độ</a></div></th><td>353/km2 (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_m%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%99_d%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Danh sách quốc gia theo mật độ dân số">hạng 37</a>) 914,3/mi2</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Kinh tế</th></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_qu%E1%BB%91c_n%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Tổng sản phẩm quốc nội">GDP</a>  (<a href="/wiki/S%E1%BB%A9c_mua_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%C6%B0%C6%A1ng" title="Sức mua tương đương">PPP</a>)</th><td>Ước lượng 2020</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng số</div></th><td>~934 tỷ USD (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(PPP)" title="Danh sách quốc gia theo GDP (PPP)">hạng 27</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba#GDP_bình_quân_đầu_người" title="Tổng sản phẩm nội địa">Bình quân đầu người</a></div></th><td>8.574 USD (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(PPP)_b%C3%ACnh_qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BA%A7u_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo GDP (PPP) bình quân đầu người">hạng 115</a>)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_qu%E1%BB%91c_n%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Tổng sản phẩm quốc nội">GDP</a>  (danh nghĩa)</th><td>Ước lượng 2020</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Tổng số</div></th><td>367.3 tỷ USD (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(danh_ngh%C4%A9a)" title="Danh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa)">hạng 32</a>)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Bình quân đầu người</div></th><td>3.373 USD (<a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_GDP_(danh_ngh%C4%A9a)_b%C3%ACnh_qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BA%A7u_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo GDP (danh nghĩa) bình quân đầu người">hạng 119</a>)</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87" class="mw-redirect" title="Đơn vị tiền tệ">Đơn vị tiền tệ</a></th><td><a href="/wiki/Peso_Philippines" title="Peso Philippines">Peso</a> (₱) (<a href="/wiki/ISO_4217" title="ISO 4217">PHP</a>)</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:center;background-color:#E5E5E5;">Thông tin khác</th></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/H%E1%BB%87_s%E1%BB%91_Gini" title="Hệ số Gini">Gini</a><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144546">.mw-parser-output .nobold{font-weight:normal}</style>? (2021)</th><td><img alt="Tăng theo hướng tiêu cực" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/11px-Increase_Negative.svg.png" decoding="async" width="11" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/17px-Increase_Negative.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/59/Increase_Negative.svg/22px-Increase_Negative.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /> 40,7 trung bình</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chỉ số phát triển con người">HDI</a><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68144546">? (2021)</th><td>0,699 trung bình · <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người">hạng 116</a></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/M%C3%BAi_gi%E1%BB%9D" title="Múi giờ">Múi giờ</a></th><td><a href="/wiki/Gi%E1%BB%9D_Ph%E1%BB%91i_h%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Giờ Phối hợp Quốc tế">UTC</a><a href="/wiki/UTC%2B8:00" class="mw-redirect" title="UTC+8:00">+8</a> (PST)</td></tr><tr class="mergedbottomrow"><th scope="row"><div style="text-indent:-0.9em;margin-left:1.2em;font-weight:normal;">• Mùa hè (<a href="/wiki/Quy_%C6%B0%E1%BB%9Bc_gi%E1%BB%9D_m%C3%B9a_h%C3%A8" title="Quy ước giờ mùa hè">DST</a>)</div></th><td>không áp dụng</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Giao_th%C3%B4ng_b%C3%AAn_ph%E1%BA%A3i_v%C3%A0_b%C3%AAn_tr%C3%A1i" title="Giao thông bên phải và bên trái">Giao thông bên</a></th><td>phải</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_%C4%91i%E1%BB%87n_tho%E1%BA%A1i_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Mã số điện thoại quốc tế">Mã điện thoại</a></th><td>+63</td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/ISO_3166" title="ISO 3166">Mã ISO 3166</a></th><td><a href="/w/index.php?title=ISO_3166-2:PH&action=edit&redlink=1" class="new" title="ISO 3166-2:PH (trang không tồn tại)">PH</a></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/T%C3%AAn_mi%E1%BB%81n_qu%E1%BB%91c_gia_c%E1%BA%A5p_cao_nh%E1%BA%A5t" title="Tên miền quốc gia cấp cao nhất">Tên miền Internet</a></th><td><a href="/wiki/.ph" title=".ph">.ph</a></td></tr></tbody></table> Philippines (phát âm tiếng Anh: <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:IPA/ti%E1%BA%BFng_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trợ giúp:IPA/tiếng Anh (trang không tồn tại)">/ˈfɪlɪpiːnz/</a>, phiên âm tiếng Việt: "Phi-líp-pin", <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tagalog" title="Tiếng Tagalog">tiếng Tagalog</a>/<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">tiếng Filipino</a>: "Pilipinas" hoặc "Filipinas"), tên gọi chính thức là Cộng hòa Philippines (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tagalog" title="Tiếng Tagalog">tiếng Tagalog</a>/<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">tiếng Filipino</a>: Republika ng Pilipinas; <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a>: Republic of the Philippines) là một <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_qu%E1%BB%91c" title="Đảo quốc">đảo quốc</a> có <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Chủ quyền">chủ quyền</a> tại <a href="/wiki/V%C3%B9ng" title="Vùng">khu vực</a> <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">Đông Nam Á</a>. Philippines nằm cách <a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Loan_(%C4%91%E1%BA%A3o)" title="Đài Loan (đảo)">đảo Đài Loan</a> qua <a href="/wiki/Eo_bi%E1%BB%83n_Luzon" title="Eo biển Luzon">eo biển Luzon</a> ở phía Bắc, cách <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a> qua <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" title="Biển Đông">biển Đông</a> ở phía Tây, cách đảo <a href="/wiki/Borneo" title="Borneo">Borneo</a> của <a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a> qua <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sulu" title="Biển Sulu">biển Sulu</a> ở phía Tây Nam và các đảo khác của nước này qua <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celebes" title="Biển Celebes">biển Celebes</a> ở phía Nam, phía đông là <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippines" title="Biển Philippines">biển Philippines</a> và đảo quốc <a href="/wiki/Palau" title="Palau">Palau</a>. Philippines nằm trên <a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_l%E1%BB%ADa_Th%C3%A1i_B%C3%ACnh_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Vành đai lửa Thái Bình Dương">Vành đai núi lửa Thái Bình Dương</a> và gần với <a href="/wiki/X%C3%ADch_%C4%91%E1%BA%A1o" title="Xích đạo">đường xích đạo</a>, do vậy, quốc gia này hằng năm thường xuyên bị ảnh hưởng bởi các trận <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t" title="Động đất">động đất</a> và <a href="/wiki/Xo%C3%A1y_thu%E1%BA%ADn_nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%9Bi" title="Xoáy thuận nhiệt đới">bão nhiệt đới</a> - đây là quốc gia phải hứng chịu nhiều <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_tai" title="Thiên tai">thiên tai</a> vào bậc nhất trên toàn cầu<a href="#cite_note-5">[5]</a>, song lại có nguồn <a href="/wiki/T%C3%A0i_nguy%C3%AAn_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn" title="Tài nguyên thiên nhiên">tài nguyên thiên nhiên</a> phong phú và <a href="/wiki/%C4%90a_d%E1%BA%A1ng_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Đa dạng sinh học">đa dạng sinh học</a> ở mức độ cao. Philippines có diện tích 300.000 km² (115.831 dặm vuông Anh), là quốc gia rộng lớn thứ 71 trên thế giới,<a href="#cite_note-6">[6]</a> bao gồm 7.641<a href="#cite_note-7">[7]</a> hòn đảo được phân loại phổ biến thành ba vùng địa lý lớn: <a href="/wiki/Luzon" title="Luzon">Luzon</a>, <a href="/wiki/Visayas" title="Visayas">Visayas</a>, và <a href="/wiki/Mindanao" title="Mindanao">Mindanao</a>. <a href="/wiki/Th%E1%BB%A7_%C4%91%C3%B4" title="Thủ đô">Thủ đô</a> của Philippines là <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a>, còn thành phố đông dân và lớn nhất là <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Quezon" title="Thành phố Quezon">Quezon</a>; cả hai thành phố đều thuộc <a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng đô thị Manila</a>. Với dân số ít nhất là 106,7 triệu,<a href="#cite_note-autogenerated2-8">[8]</a> Philippines là <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_d%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Danh sách quốc gia theo dân số">quốc gia đông dân thứ bảy</a> tại <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">châu Á</a>, thứ hai <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">Đông Nam Á</a> và đứng thứ 12 trên thế giới. Ngoài ra, còn có khoảng 12 triệu người Philippines sống tại hải ngoại, họ tạo thành một trong những cộng đồng lớn và có ảnh hưởng trên thế giới.<a href="#cite_note-philstar.com-9">[9]</a> Philippines có sự đa dạng về <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7ng_t%E1%BB%99c" title="Chủng tộc">chủng tộc</a> và <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a" title="Văn hóa">văn hóa</a>. Vào thời <a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_ti%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD" title="Thời tiền sử">tiền sử</a>, <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Negrito" title="Người Negrito">người Negrito</a> nằm trong số các cư dân đầu tiên của quần đảo, tiếp theo là các làn sóng nhập cư của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nam_%C4%90%E1%BA%A3o" title="Người Nam Đảo">người Nam Đảo</a>. Sau đó, nhiều quốc gia khác nhau được thành lập trên quần đảo, nằm dưới quyền cai trị của những <a href="/wiki/Vua" title="Vua">quân chủ</a> mang tước vị <a href="/w/index.php?title=Datu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Datu (trang không tồn tại)">Datu</a>, <a href="/w/index.php?title=Raja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Raja (trang không tồn tại)">Rajah</a>, <a href="/wiki/Sultan" title="Sultan">Sultan</a> hay <a href="/w/index.php?title=Lakan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lakan (trang không tồn tại)">Lakan</a>. <a href="/wiki/Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i" title="Thương mại">Thương mại</a> với <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> cũng khiến cho <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Văn hóa Trung Quốc">văn hóa Trung Quốc</a> được truyền bá đến Philippines, đồng thời xuất hiện nhiều hơn các khu vực buôn bán của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a>; dần dần, cộng đồng này định cư lâu dài và chuyển thành <a href="/w/index.php?title=Chinese_Filipino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chinese Filipino (trang không tồn tại)">người Philippines gốc Hoa</a>. <a href="/wiki/Fern%C3%A3o_de_Magalh%C3%A3es" title="Fernão de Magalhães">Ferdinand Magellan</a> đến Philippines vào năm <a href="/wiki/1521" title="1521">1521</a>, sự kiện này đánh dấu kỷ nguyên <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Người Tây Ban Nha">người Tây Ban Nha</a> quan tâm và cuối cùng là <a href="/wiki/Thu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Thuộc địa">thuộc địa hóa</a> quần đảo. Năm <a href="/wiki/1543" title="1543">1543</a>, nhà thám hiểm người Tây Ban Nha <a href="/w/index.php?title=Ruy_L%C3%B3pez_de_Villalobos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ruy López de Villalobos (trang không tồn tại)">Ruy López de Villalobos</a> đặt tên cho quần đảo là Las Islas Filipinas, tức Quần đảo Philippines, nhằm tôn vinh <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_vua_T%C3%A2y_Ban_Nha" class="mw-redirect" title="Danh sách vua Tây Ban Nha">Quốc vương</a> <a href="/wiki/Felipe_II_c%E1%BB%A7a_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Felipe II của Tây Ban Nha">Felipe II</a> của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Đế quốc Tây Ban Nha">Đế quốc Tây Ban Nha</a>. <a href="/w/index.php?title=Miguel_L%C3%B3pez_de_Legazpi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miguel López de Legazpi (trang không tồn tại)">Miguel López de Legazpi</a> đến quần đảo từ <a href="/wiki/T%C3%A2n_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tân Tây Ban Nha">Tân Tây Ban Nha</a> (tức <a href="/wiki/M%C3%A9xico" title="México">México</a> ngày nay) vào năm 1565, ông thành lập nên khu định cư đầu tiên của người Tây Ban Nha tại quần đảo, và quần đảo trở thành thuộc địa của <a href="/wiki/T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tây Ban Nha">Tây Ban Nha</a> trong vòng hơn 300 năm sau đó. Thời kỳ thuộc địa khiến cho <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o" title="Giáo hội Công giáo">Công giáo Roma</a> chiếm ưu thế tại Philippines. Hiện nay, Philippines và <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a> là hai quốc gia <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">Đông Nam Á</a> cũng như <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">châu Á</a> duy nhất mà tôn giáo này chiếm ưu thế. Thời kỳ thuộc địa cũng đã làm cho Philippines trở thành quốc gia duy nhất trong khu vực Đông Nam Á ngày nay còn lưu lại rất ít, có thể nói gần như không đối với sự ảnh hưởng của <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Văn hóa Trung Quốc">văn hóa Trung Quốc</a> và <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Văn hóa Ấn Độ">văn hóa Ấn Độ</a>. Thời kỳ thuộc địa cũng là thời kỳ mà <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a> trở thành đầu mối châu Á của tuyến đường thương mại <a href="/wiki/Thuy%E1%BB%81n_bu%E1%BB%93m" title="Thuyền buồm">thuyền buồm</a> Manila-<a href="/wiki/Acapulco_de_Ju%C3%A1rez" title="Acapulco de Juárez">Acapulco</a>. Vào thời gian chuyển giao giữa <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_19" title="Thế kỷ 19">thế kỷ XIX</a> và <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_20" title="Thế kỷ 20">thế kỷ XX</a>, tại quần đảo này đã liên tiếp diễn ra các cuộc <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Philippines" title="Cách mạng Philippines">cách mạng Philippines</a>, <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_T%C3%A2y_Ban_Nha%E2%80%93M%E1%BB%B9" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ">chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ</a> và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Hoa_K%E1%BB%B3-Philippines" title="Chiến tranh Hoa Kỳ-Philippines">chiến tranh Philippines-Mỹ</a>, dẫn đến kết quả cuối cùng là <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Hoa Kỳ</a> trở thành thế lực mới, thay thế Tây Ban Nha thống trị quần đảo, song quá trình này bị gián đoạn kể từ sau khi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Đế quốc Nhật Bản">Đế quốc Nhật Bản</a> <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_Philippines_(1941-1942)" class="mw-redirect" title="Chiến dịch Philippines (1941-1942)">chiếm đóng</a>. Sau <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_hai" title="Chiến tranh thế giới thứ hai">Chiến tranh thế giới thứ hai</a>,<a href="#cite_note-10">[10]</a> <a href="/w/index.php?title=Treaty_of_Manila_(1946)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Treaty of Manila (1946) (trang không tồn tại)">Hiệp ước Manila</a> công nhận "Cộng hòa Philippines" là một quốc gia <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp" title="Độc lập">độc lập</a> có <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Chủ quyền">chủ quyền</a>.<a href="#cite_note-11">[11]</a> Kể từ đó, Philippines trải qua các biến động <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Chính trị">chính trị</a> lớn, là phong trào "<a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Quy%E1%BB%81n_l%E1%BB%B1c_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n" title="Cách mạng Quyền lực Nhân dân">quyền lực nhân dân</a>" lật đổ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99c_t%C3%A0i" class="mw-redirect" title="Độc tài">chế độ độc tài</a> của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_%C4%91%E1%BB%99c_t%C3%A0i" title="Nhà độc tài">nhà độc tài</a> <a href="/wiki/Ferdinand_Marcos" title="Ferdinand Marcos">Ferdinand Marcos</a>. <a href="/wiki/C%C3%A1c_d%E1%BA%A1ng_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7" title="Các dạng chính phủ">Thể chế chính trị</a> của Philippines ngày nay <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_ch%E1%BA%BF" title="Tổng thống chế">Cộng hòa Tổng thống chế</a>. <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_Philippines" title="Kinh tế Philippines">Kinh tế Philippines</a> là một nền <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_th%E1%BB%8B_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Kinh tế thị trường">kinh tế thị trường</a>, tổng GDP xếp thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á sau <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_Indonesia" title="Kinh tế Indonesia">Indonesia</a> và <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_Th%C3%A1i_Lan" title="Kinh tế Thái Lan">Thái Lan</a> và đứng hạng 32 toàn cầu theo <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_n%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%8Ba" title="Tổng sản phẩm nội địa">GDP danh nghĩa</a> <a href="/wiki/N%C4%83m" title="Năm">năm</a> <a href="/wiki/2020" title="2020">2020</a><a href="#cite_note-12">[12]</a>. Philippines được coi là một trong những con <a href="/wiki/H%E1%BB%95_m%E1%BB%9Bi_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Hổ mới châu Á">Hổ mới châu Á</a> cùng với <a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a>, <a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a>, <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a> và <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Lan" title="Thái Lan">Thái Lan</a>. <a href="/wiki/HSBC" title="HSBC">HSBC</a> dự đoán kinh tế của Philippines có thể trở thành nền kinh tế lớn thứ 16 trên thế giới, lớn thứ 5 châu Á và lớn thứ 2 Đông Nam Á vào năm <a href="/wiki/2050" title="2050">2050</a><a href="#cite_note-business.blogs.cnn.com-13">[13]</a>, đồng thời, quy mô <a href="/wiki/D%C3%A2n_s%E1%BB%91" title="Dân số">dân số</a> rất lớn (hơn 105 triệu người) cùng <a href="/wiki/Ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chỉ số phát triển con người">chỉ số phát triển con người</a> (HDI) ở <a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_theo_ch%E1%BB%89_s%E1%BB%91_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Danh sách quốc gia theo chỉ số phát triển con người">mức cao</a> giúp cho Philippines có triển vọng để được công nhận là một <a href="/wiki/C%C6%B0%E1%BB%9Dng_qu%E1%BB%91c_v%C3%B9ng" title="Cường quốc vùng">cường quốc khu vực</a> cũng như <a href="/wiki/Trung_c%C6%B0%E1%BB%9Dng_qu%E1%BB%91c" title="Trung cường quốc">cường quốc bậc trung</a>.<a href="#cite_note-Asia-Pacific-14">[14]</a> Tuy nhiên, triển vọng có thể trở thành hiện thực được hay không thì còn tùy thuộc vào hiệu quả hoạt động của <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_Philippines" title="Chính phủ Philippines">chính phủ</a> nước này, vốn luôn bị ảnh hưởng bởi nạn <a href="/wiki/Tham_nh%C5%A9ng" title="Tham nhũng">tham nhũng</a>.<a href="#cite_note-15">[15]</a> Bên cạnh những dự báo khả quan về <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF" title="Kinh tế">kinh tế</a>,<a href="#cite_note-business.blogs.cnn.com-13">[13]</a> <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Xã hội">xã hội</a> Philippines hiện đại cũng đang phải đối mặt với nhiều vấn đề lớn, nhức nhối như: nạn <a href="/wiki/Tham_nh%C5%A9ng" title="Tham nhũng">tham nhũng</a>,<a href="#cite_note-16">[16]</a> <a href="/wiki/B%E1%BA%A5t_b%C3%ACnh_%C4%91%E1%BA%B3ng_kinh_t%E1%BA%BF" title="Bất bình đẳng kinh tế">bất bình đẳng kinh tế</a> - <a href="/wiki/B%E1%BA%A5t_b%C3%ACnh_%C4%91%E1%BA%B3ng_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Bất bình đẳng xã hội">xã hội</a>,<a href="#cite_note-17">[17]</a> <a href="/wiki/T%E1%BB%87_n%E1%BA%A1n_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Tệ nạn xã hội">tệ nạn</a> <a href="/wiki/Ma_t%C3%BAy" title="Ma túy">ma túy</a><a href="#cite_note-18">[18]</a> cùng <a href="/wiki/Kh%E1%BB%A7ng_b%E1%BB%91" title="Khủng bố">chủ nghĩa khủng bố</a> - <a href="/wiki/Ly_khai" title="Ly khai">ly khai</a> do các nhóm phiến quân <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> cực đoan ở miền Nam đất nước như <a href="/wiki/Abu_Sayyaf" title="Abu Sayyaf">Abu Sayyaf</a> tiến hành.<a href="#cite_note-19">[19]</a><a href="#cite_note-20">[20]</a> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tên_gọi">Tên gọi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Tên gọi”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tên gọi">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg/200px-Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg" decoding="async" width="200" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg/301px-Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg/400px-Pantoja_de_la_Cruz_Copia_de_Antonio_Moro.jpg 2x" data-file-width="484" data-file-height="607" /></a><figcaption>Vua Felipe II của Tây Ban Nha</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tên gọi Philippines (trang không tồn tại)">Tên gọi Philippines</a></div> Cái tên Philippines được đặt nhằm tôn kính vua <a href="/wiki/Felipe_II_c%E1%BB%A7a_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Felipe II của Tây Ban Nha">Felipe II của Tây Ban Nha</a>. Nhà thám hiểm người Tây Ban Nha Ruy López de Villalobos, trong chuyến thám hiểm năm 1542, ông đã đặt tên cho hai hòn đảo <a href="/wiki/Leyte_(%C4%91%E1%BA%A3o)" title="Leyte (đảo)">Leyte</a> và <a href="/wiki/Samar" title="Samar">Samar</a> với cái tên Felipinas, sau này nó được dùng để chỉ toàn bộ Phillipines. Trước khi cái tên Felipinas trở nên phổ biến, những tên khác như Islas del Poniente (Quần đảo phía Tây), và tên của nhà thám hiểm <a href="/wiki/Fern%C3%A3o_de_Magalh%C3%A3es" title="Fernão de Magalhães">Magellan</a> trước đó đặt cho hòn đảo San Lázaro cũng được người Tây Ban Nha sử dụng để chỉ Phillipines.<a href="#cite_note-21">[21]</a><a href="#cite_note-Spate-22">[22]</a><a href="#cite_note-Friis-23">[23]</a><a href="#cite_note-Galang-24">[24]</a><a href="#cite_note-Cambridge1-25">[25]</a> Tên chính thức của Phillipines đã được thay đổi nhiều lần. Trong cuộc <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Philippines" title="Cách mạng Philippines">Cách mạng Philippines</a>, Quốc hội Malolos đã tuyên bố thành lập <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_Nh%E1%BA%A5t_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Philippines" title="Đệ Nhất Cộng hòa Philippines">Đệ Nhất Cộng hòa Philippines</a>. Từ giai đoạn <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_T%C3%A2y_Ban_Nha%E2%80%93M%E1%BB%B9" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Tây Ban Nha–Mỹ">Chiến tranh Tây Ban Nha- Mỹ</a> (1898) và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Hoa_K%E1%BB%B3-Philippines" title="Chiến tranh Hoa Kỳ-Philippines">Chiến tranh Philippines - Hoa Kỳ</a> (1899-1902), cho đến thời kỳ <a href="/wiki/Th%E1%BB%8Bnh_v%C6%B0%E1%BB%A3ng_chung_Philippines" title="Thịnh vượng chung Philippines">Thịnh vượng chung</a> (1935-1946), các nhà chức trách thực dân Mỹ đã gọi nước này là Quần đảo Philippines, dựa trên một bản dịch tiếng Tây Ban Nha.<a href="#cite_note-Constantino1975-26">[26]</a> Sau <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_Paris_(1783)" title="Hiệp định Paris (1783)">Hiệp ước Paris</a> năm 1898, cái tên Philippines bắt đầu xuất hiện và nó đã trở thành tên gọi chung của đất nước. Kể từ khi kết thúc Thế chiến II, tên chính thức của quốc gia này là Cộng hòa Philippines.<a href="#cite_note-PhilIs-27">[27]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử">Lịch sử</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Philippines" title="Lịch sử Philippines">Lịch sử Philippines</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tiền_sử">Tiền sử</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Tiền sử”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tiền sử">sửa mã nguồn</a>]</div> Khối xương bàn chân của người ở <a href="/wiki/Di_c%E1%BB%91t_Callao" class="mw-redirect" title="Di cốt Callao">di cốt Callao</a> (Callao Man) được cho là có niên đại từ 67.000 năm trước theo <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_tu%E1%BB%95i_b%E1%BA%B1ng_%C4%91%E1%BB%93ng_v%E1%BB%8B_ph%C3%B3ng_x%E1%BA%A1" title="Định tuổi bằng đồng vị phóng xạ">phương pháp định tuổi bằng urani-thori</a>.<a href="#cite_note-28">[28]</a> do vậy thay thế <a href="/wiki/Di_c%E1%BB%91t_Tabon" title="Di cốt Tabon">di cốt Tabon</a> (Tabon Man) được tìm thấy tại <a href="/wiki/Palawan" title="Palawan">Palawan</a> có niên đại khoảng 24.000 năm trước theo <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_tu%E1%BB%95i_b%E1%BA%B1ng_cacbon-14" class="mw-redirect" title="Định tuổi bằng cacbon-14">phương pháp cácbon C14</a>,<a href="#cite_note-29">[29]</a><a href="#cite_note-Scott1-30">[30]</a> là hóa thạch loài người cổ xưa nhất được phát hiện trên quần đảo. <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Negrito" title="Người Negrito">Người Negrito</a> nằm trong số các cư dân đầu tiên của quần đảo, song không xác định được niên đại đáng tin cậy.<a href="#cite_note-Scott1A-31">[31]</a> Có một vài thuyết đối lập liên quan đến nguồn gốc của người Philippines cổ đại. Thuyết được chấp thuận rộng rãi nhất dựa trên bằng chứng <a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%8Dc" title="Ngôn ngữ học">ngôn ngữ học</a> và <a href="/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học">khảo cổ học</a>, đó là mô hình "ra khỏi Đài Loan", với giả thuyết được đưa ra là <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nam_%C4%90%E1%BA%A3o" title="Người Nam Đảo">người Nam Đảo</a> từ <a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Loan" title="Đài Loan">Đài Loan</a> bắt đầu nhập cư đến Philippines từ khoảng năm 4000 TCN, thay thế các cư dân đến từ trước đó.<a href="#cite_note-solheim-32">[32]</a><a href="#cite_note-33">[33]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_quốc_gia_cổ">Các quốc gia cổ</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Các quốc gia cổ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các quốc gia cổ">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Naturales_4.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Naturales_4.png/204px-Naturales_4.png" decoding="async" width="204" height="284" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Naturales_4.png/307px-Naturales_4.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Naturales_4.png/409px-Naturales_4.png 2x" data-file-width="522" data-file-height="725" /></a><figcaption>Một cặp đôi <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Tagalog" title="Người Tagalog">người Tagalog</a> thuộc đẳng cấp <a href="/w/index.php?title=Maginoo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maginoo (trang không tồn tại)">Maginoo</a> trên một trang của <a href="/w/index.php?title=C%C3%B3dice_Boxer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Códice Boxer (trang không tồn tại)">Códice Boxer</a> vào thế kỷ XVI.</figcaption></figure> Mặc dù một số xã hội trên các hòn đảo rải rác vẫn biệt lập, song nhiều xã hội khác phát triển thành các quốc gia và phát triển hoạt động mậu dịch đáng kể với các dân tộc khác ở Đông và Đông Nam Á. Thiên niên kỉ thứ nhất Công nguyên chứng kiến sự nổi lên của các tiểu quốc hải cảng và phát triển thành các quốc gia hàng hải, bao gồm các barangay tự trị, hoặc liên minh với nhau, các quốc gia lớn nằm dưới hải quyền của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%A3_Lai" title="Người Mã Lai">người Mã Lai</a> do các <a href="/w/index.php?title=Datu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Datu (trang không tồn tại)">Datu</a> trị vì, các quốc gia triều cống cho Trung Quốc do Vương cai trị, các vương quốc Ấn hóa do các Rajah cai trị. Có thể kể đến <a href="/w/index.php?title=Datu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Datu (trang không tồn tại)">Datu</a> Puti cai trị <a href="/w/index.php?title=Li%C3%AAn_bang_Madja-as&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liên bang Madja-as (trang không tồn tại)">Liên bang Madja-as</a> sau khi ông mua lãnh địa từ tù trưởng <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Negrito" title="Người Negrito">người Negrito</a> tên là Marikudo. Sau đó là <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Butuan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương quốc Butuan (trang không tồn tại)">Vương quốc Butuan</a>, quốc gia này nổi lên trong triều đại của Rajah Sri Bata Shaja,<a href="#cite_note-34">[34]</a> <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Tondo" title="Vương quốc Tondo">Vương quốc Tondo</a> do triều đại <a href="/w/index.php?title=Lakandula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lakandula (trang không tồn tại)">Lakandula</a> cai trị<a href="#cite_note-Ring-35">[35]</a><a href="#cite_note-Zaide2-36">[36]</a> và <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Cebu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương quốc Cebu (trang không tồn tại)">Vương quốc Cebu</a><a href="#cite_note-37">[37]</a> dưới sự lãnh đạo của Rajamuda <a href="/w/index.php?title=Sri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sri (trang không tồn tại)">Sri</a> Lumay. Các quốc gia khác trong thời đại này bao gồm vương quốc Hán hóa <a href="/w/index.php?title=Ma_D%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ma Dật (trang không tồn tại)">Ma Dật</a> với người đứng đầu là một vương, và <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Sulu" class="mw-redirect" title="Vương quốc Sulu">Sulu</a> trước khi bị Hồi giáo hóa từng là một vương quốc Ấn Độ hóa, với người cai trị đầu tiên là <a href="/w/index.php?title=Rajah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rajah (trang không tồn tại)">Rajah</a> Sipad Cựu.<a href="#cite_note-ibrahim_51-38">[38]</a> Các sử thi lớn như Hinilawod, Darangan và Biag Ni Lam-Ang có nguồn gốc từ thời đại này.<a href="#cite_note-39">[39]</a> Những năm 1300 báo trước sự xuất hiện và cuối cùng là truyền bá Hồi giáo tại quần đảo Philippines. Năm 1380, Karim ul' Makdum và Shari'ful Hashem Syed Abu Bakr đi từ <a href="/wiki/Malacca" class="mw-redirect" title="Malacca">Malacca</a> đến <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Sulu" title="Quần đảo Sulu">Sulu</a> là lập nên <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_qu%E1%BB%91c_Sulu" title="Hồi quốc Sulu">Vương quốc Hồi giáo Sulu</a> bắt cách cải đạo rajah của Sulu và kết hôn với con gái của rajah.<a href="#cite_note-40">[40]</a><a href="#cite_note-41">[41]</a> Đến cuối thế kỷ XV, <a href="/w/index.php?title=Mohammed_Kabungsuwan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mohammed Kabungsuwan (trang không tồn tại)">Shariff Mohammed Kabungsuwan</a> của <a href="/wiki/Johor" title="Johor">Johor</a> đưa Hồi giáo đến đảo Mindanao. Sau đó, ông ta kết hôn với Paramisuli, một công chúa người Iranun, và lập nên <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Maguindanao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương quốc Hồi giáo Maguindanao (trang không tồn tại)">Vương quốc Hồi giáo Maguindanao</a>. Các vương quốc Hồi giáo mở rộng đến Lanao.<a href="#cite_note-42">[42]</a> Cuối cùng, Hồi giáo vượt khỏi phạm vi của đảo Mindanao và lan đến phía nam đảo Luzon. Thậm chí <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a> cũng bị Hồi giáo hóa trong thời gian trị vì của Sultan <a href="/w/index.php?title=Bolkiah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bolkiah (trang không tồn tại)">Bolkiah</a> từ năm 1485 đến năm 1521, khi đó Vương quốc Hồi giáo Brunei chinh phục Vương quốc Tondo bằng cách cải đạo Rajah Salalila sang Hồi giáo.<a href="#cite_note-43">[43]</a><a href="#cite_note-McAmis-44">[44]</a><a href="#cite_note-end-45">[45]</a><a href="#cite_note-46">[46]</a> Tuy nhiên, các quốc gia như Igorot theo thuyết vật linh, Madja-as Mã Lai, Ma Dật Hán hóa, Lequios và Butuan Ấn Độ hóa vẫn duy trì văn hóa của mình. Trong một số vương quốc xuất hiện việc chống Hồi giáo gay gắt. Sự kình địch giữa các datu, raja, vương, sultan, và lakan và giữa các quốc gia của họ khiến cho người Tây Ban Nha dễ dàng thuộc địa hóa quần đảo. Các quốc gia này được hợp nhất vào Đế quốc Tây Ban Nha, và bị Tây Ban Nha hóa và Thiên Chúa giáo hóa.<a href="#cite_note-Agoncillo-47">[47]</a> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thuộc_địa_của_Tây_Ban_Nha">Thuộc địa của Tây Ban Nha</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Thuộc địa của Tây Ban Nha”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thuộc địa của Tây Ban Nha">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Fort_Santiago_Gate.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Fort_Santiago_Gate.jpg/200px-Fort_Santiago_Gate.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Fort_Santiago_Gate.jpg/300px-Fort_Santiago_Gate.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Fort_Santiago_Gate.jpg/399px-Fort_Santiago_Gate.jpg 2x" data-file-width="1712" data-file-height="2288" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1o_%C4%91%C3%A0i_Santiago&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháo đài Santiago (trang không tồn tại)">Pháo đài Santiago</a> tại <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a> do <a href="/w/index.php?title=Miguel_L%C3%B3pez_de_Legazpi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miguel López de Legazpi (trang không tồn tại)">Miguel López de Legazpi</a> xây dựng vào năm 1590.</figcaption></figure> Năm 1521, nhà thám hiểm người Bồ Đào Nha <a href="/wiki/Ferdinand_Magellan" class="mw-redirect" title="Ferdinand Magellan">Ferdinand Magellan</a> đến Philippines và tuyên bố chủ quyền của Tây Ban Nha đối với quần đảo, ông ta bị giết chết sau đó trong <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Mactan" title="Trận Mactan">trận Mactan</a>.<a href="#cite_note-etymology-48">[48]</a> Quá trình thuộc địa hóa bắt đầu khi nhà thám hiểm người Tây Ban Nha <a href="/w/index.php?title=Miguel_L%C3%B3pez_de_Legazpi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miguel López de Legazpi (trang không tồn tại)">Miguel López de Legazpi</a> đến từ <a href="/wiki/Mexico" class="mw-redirect" title="Mexico">Mexico</a> vào năm 1565 và thành lập các khu định cư đầu tiên của người Âu tại <a href="/wiki/Cebu" title="Cebu">Cebu</a>. Người Tây Ban Nha thiết lập Manila làm thủ đô của <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_%E1%BA%A4n_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Đông Ấn Tây Ban Nha">Đông Ấn Tây Ban Nha</a> vào năm 1571 sau khi đàn áp sự kháng cự của người bản địa và đánh bại hải tặc người Trung Quốc <a href="/w/index.php?title=L%C3%A2m_A_Ph%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lâm A Phượng (trang không tồn tại)">Lâm A Phượng</a> (Limahong).<a href="#cite_note-49">[49]</a><a href="#cite_note-JoaquinPhilBecoming-50">[50]</a> Sự thống trị của người Tây Ban Nha đóng góp đáng kể vào việc thống nhất chính trị tại quần đảo. Từ năm 1565 đến năm 1821, Philippines được quản lý với địa vị là một lãnh thổ của <a href="/wiki/Ph%C3%B3_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_T%C3%A2n_T%C3%A2y_Ban_Nha" class="mw-redirect" title="Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha">Phó vương quốc Tân Tây Ban Nha</a> và sau <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_tranh_%C4%91%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp_Mexico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến tranh độc lập Mexico (trang không tồn tại)">Chiến tranh độc lập Mexico</a> thì được quản lý trực tiếp từ <a href="/wiki/Madrid" title="Madrid">Madrid</a>. Thuyền buồm Manila cùng hạm đội hải quân lớn của nó kết nối Manila với <a href="/wiki/Acapulco" class="mw-redirect" title="Acapulco">Acapulco</a>, qua lại một hoặc hai lần mỗi năm từ thế kỷ XVI đến thế kỷ XIX. Hoạt động mậu dịch đưa đến Philippines các loại lương thực có xuất xứ từ châu Mỹ như <a href="/wiki/Ng%C3%B4" title="Ngô">ngô</a>, <a href="/wiki/C%C3%A0_chua" title="Cà chua">cà chua</a>, <a href="/wiki/Khoai_t%C3%A2y" title="Khoai tây">khoai tây</a>, <a href="/wiki/%E1%BB%9At" title="Ớt">ớt</a>.<a href="#cite_note-JoaquinPhilBecoming-50">[50]</a> Các nhà truyền giáo của <a href="/wiki/C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_R%C3%B4ma" class="mw-redirect" title="Công giáo Rôma">Công giáo Rôma</a> cải đạo hết hết các cư dân vùng thấp sang đạo này và lập nên các trường học, một đại học, và các bệnh viện. Một sắc lệnh của Tây Ban Nha quyết định tiến hành giáo dục công miễn phí vào năm 1863, song các nỗ lực nhằm thực hiện giáo dục đại chúng chủ yếu được thực hiện dưới thời Mỹ thuộc.<a href="#cite_note-51">[51]</a> Trong thời kỳ cai trị Philippines, người Tây Ban Nha phải chiến đấu chống lại các cuộc nổi dậy của người bản địa và một vài thách thức đến từ hải tặc Trung Quốc, người Hà Lan, và người Bồ Đào Nha. Trong khuôn khổ <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_B%E1%BA%A3y_n%C4%83m" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Bảy năm">Chiến tranh Bảy năm</a>, quân đội Anh <a href="/w/index.php?title=Anh_Qu%E1%BB%91c_chi%E1%BA%BFm_%C4%91%C3%B3ng_Manila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anh Quốc chiếm đóng Manila (trang không tồn tại)">chiếm Manila</a> từ năm 1762 đến năm 1764. Quyền cai trị của người Tây Ban Nha được khôi phục sau <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_Paris_1763&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp định Paris 1763 (trang không tồn tại)">Hiệp định Paris 1763</a>.<a href="#cite_note-Agoncillo-47">[47]</a><a href="#cite_note-Halili-52">[52]</a><a href="#cite_note-DeBorja-53">[53]</a> Đến thế kỷ XIX, các cảng của Philippines mở cửa cho mậu dịch toàn cầu và xã hội thuộc địa bắt đầu xuất hiện các thay đổi. Nhiều người Tây Ban Nha sinh ra tại Philippines (<a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Criollo" title="Người Criollo">criollos</a>) và những người hỗn chủng (<a href="/w/index.php?title=Mestizos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mestizos (trang không tồn tại)">mestizos</a>) trở nên thịnh vượng, nhiều người nắm giữ các chức vụ trong chính quyền vốn có truyền thống do những người Tây Ban Nha sinh tại bán đảo Iberia nắm giữ. Những tư tưởng cách mạng cũng bắt đầu được truyền bá trên khắp quần đảo. Việc người Criollo bất mãn dẫn đến Binh biến Cavite vào năm 1872, được xem là điềm báo trước cho Cách mạng Philippines.<a href="#cite_note-Agoncillo-47">[47]</a><a href="#cite_note-Cavite_Mutiny-54">[54]</a><a href="#cite_note-ReferenceB-55">[55]</a><a href="#cite_note-RichardsonBonifacio-56">[56]</a> Tình cảm cách mạng bùng lên vào năm 1872 sau khi ba linh mục là <a href="/w/index.php?title=Mariano_G%C3%B3mez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mariano Gómez (trang không tồn tại)">Mariano Gómez</a>, <a href="/w/index.php?title=Jos%C3%A9_Burgos&action=edit&redlink=1" class="new" title="José Burgos (trang không tồn tại)">José Burgos</a>, và <a href="/w/index.php?title=Jacinto_Zamora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jacinto Zamora (trang không tồn tại)">Jacinto Zamora</a> (gọi chung là <a href="/w/index.php?title=Gomburza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gomburza (trang không tồn tại)">Gomburza</a>) bị nhà cầm quyền thuộc địa buộc tội xúi giục nổi loạn và hành quyết.<a href="#cite_note-Cavite_Mutiny-54">[54]</a><a href="#cite_note-ReferenceB-55">[55]</a> Sự việc này truyền cảm hứng cho một phong trào tuyên truyền tại Tây Ban Nha do <a href="/w/index.php?title=Marcelo_H._del_Pilar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marcelo H. del Pilar (trang không tồn tại)">Marcelo H. del Pilar</a>, <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Rizal" title="José Rizal">José Rizal</a>, và <a href="/wiki/Mariano_Ponce" title="Mariano Ponce">Mariano Ponce</a> tổ chức, nhằm vận động hành lang cho các cải cách chính trị tại Philippines. Rizal cuối cùng bị hành quyết vào ngày 30 tháng 12 năm 1896 với tội danh nổi loạn.<a href="#cite_note-ReferenceA-57">[57]</a> Do các nỗ lực nhằm cải cách gặp phải cản trở, <a href="/wiki/Andr%C3%A9s_Bonifacio" title="Andrés Bonifacio">Andrés Bonifacio</a> vào năm 1892 thành lập một đoàn thể bí mật gọi là <a href="/wiki/Katipunan" title="Katipunan">Katipunan</a> nhằm giành độc lập từ Tây Ban Nha thông qua hoạt động vũ trang.<a href="#cite_note-RichardsonBonifacio-56">[56]</a> Bonifacio cùng Katipunan bắt đầu cuộc Cách mạng Philippines vào năm 1896. <a href="/w/index.php?title=Magdalo_(ph%C3%A1i_Katipunan)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magdalo (phái Katipunan) (trang không tồn tại)">Magdalo</a> là một phái của Katipunan tại tỉnh Cavite, cuối cùng họ thách thức vị trí lãnh đạo của Bonifacio và người này bị <a href="/wiki/Emilio_Aguinaldo" title="Emilio Aguinaldo">Emilio Aguinaldo</a> thay thế. Năm 1898, <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_T%C3%A2y_Ban_Nha-M%E1%BB%B9" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ">Chiến tranh Tây Ban Nha-Mỹ</a> bắt đầu từ <a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a> và lan đến Philippines. Aguinaldo tuyên bố Philippines độc lập từ Tây Ban Nha tại Kawit, Cavite vào ngày 12 tháng 6 năm 1898, và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_nh%E1%BA%A5t_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Philippines" class="mw-redirect" title="Đệ nhất Cộng hòa Philippines">Đệ nhất Cộng hòa Philippines</a> được thành lập tại Nhà thờ Barasoain vào năm sau. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_Mỹ_thuộc">Thời Mỹ thuộc</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Thời Mỹ thuộc”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời Mỹ thuộc">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Manuel_L._Quezon_(November_1942).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg/200px-Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg" decoding="async" width="200" height="257" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg/300px-Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg/400px-Manuel_L._Quezon_%28November_1942%29.jpg 2x" data-file-width="3382" data-file-height="4350" /></a><figcaption>Tổng thống <a href="/wiki/Manuel_L._Quezon" title="Manuel L. Quezon">Manuel L. Quezon</a> vào tháng 11 năm 1942</figcaption></figure> Tây Ban Nha nhượng quần đảo cho Hoa Kỳ để đổi lấy 20 triệu đô la theo <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_Paris_(1898)" title="Hiệp định Paris (1898)">Hiệp định Paris 1898</a>.<a href="#cite_note-58">[58]</a> Đến khi tình hình ngày càng trở nên rõ ràng rằng Hoa Kỳ sẽ không công nhận Cộng hòa Philippines mới ra đời, <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Hoa_K%E1%BB%B3-Philippines" title="Chiến tranh Hoa Kỳ-Philippines">Chiến tranh Philippines–Mỹ</a> bùng nổ, kết quả Đệ nhất Cộng hòa chiến bại. Tuy nhiên, thay thế nó là ba nước cộng hòa: <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Zamboanga" title="Cộng hòa Zamboanga">Cộng hòa Zamboanga</a>, <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Negros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cộng hòa Negros (trang không tồn tại)">Cộng hòa Negros</a> và <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Tagalog&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cộng hòa Tagalog (trang không tồn tại)">Cộng hòa Tagalog</a>. Các chính thể này cũng bị đánh bại, và quần đảo nằm dưới quyền quản lý của Chính phủ Đảo (Insular Government).<a href="#cite_note-59">[59]</a> <a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%95i_d%E1%BA%ADy_Moro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nổi dậy Moro (trang không tồn tại)">Nổi dậy Moro</a> ngay lập tức diễn ra sau đó, chủ yếu là nhằm chống lại Vương quốc Hồi giáo Sulu đang suy yếu.<a href="#cite_note-Bates-60">[60]</a> Trong thời kỳ này, văn hóa Philippines được phục hưng với sự phát triển của điện ảnh và văn học.<a href="#cite_note-autogenerated1-61">[61]</a><a href="#cite_note-62">[62]</a><a href="#cite_note-63">[63]</a><a href="#cite_note-64">[64]</a> <a href="/w/index.php?title=Daniel_Burnham&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daniel Burnham (trang không tồn tại)">Daniel Burnham</a> lập nên một kế hoạch kiến trúc cho <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a>, biến nơi này thành một thành phố hiện đại.<a href="#cite_note-65">[65]</a> Năm 1935, Philippines có được địa vị <a href="/wiki/Th%E1%BB%8Bnh_v%C6%B0%E1%BB%A3ng_chung_Philippines" title="Thịnh vượng chung Philippines">thịnh vượng chung</a> với tổng thống là <a href="/w/index.php?title=Manuel_Quezon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manuel Quezon (trang không tồn tại)">Manuel Quezon</a>. Ông chỉ định một ngôn ngữ quốc gia và cho phép phụ nữ bầu cử, tiến hành cải cách đất đai.<a href="#cite_note-ReferenceA-57">[57]</a><a href="#cite_note-Manapat,_Carlos_2010-66">[66]</a> Các kế hoạch để tiến đến độc lập trong thập niên sau đó bị gián đoạn trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_th%E1%BB%A9_hai" title="Chiến tranh thế giới thứ hai">Chiến tranh thế giới thứ hai</a>. Trong cuộc chiến này, Đế quốc Nhật Bản xâm chiếm quần đảo, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_nh%E1%BB%8B_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Philippines" class="mw-redirect" title="Đệ nhị Cộng hòa Philippines">Đệ nhị Cộng hòa Philippines</a> được thành lập với <a href="/wiki/Jos%C3%A9_P._Laurel" title="José P. Laurel">José P. Laurel</a> là tổng thống, đây là một chính thể cộng tác với Nhật Bản. Nhiều hành động tàn bạo và tội ác chiến tranh diễn ra trong cuộc chiến, chẳng hạn như <a href="/wiki/Cu%E1%BB%99c_h%C3%A0nh_qu%C3%A2n_ch%E1%BA%BFt_ch%C3%B3c_Bataan" title="Cuộc hành quân chết chóc Bataan">Cuộc hành quân chết chóc Bataan</a> và <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3m_s%C3%A1t_Manila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảm sát Manila (trang không tồn tại)">Thảm sát Manila</a>.<a href="#cite_note-67">[67]</a> Năm 1944, Quezon qua đời trong khi lưu vong tại Hoa Kỳ, <a href="/wiki/Sergio_Osme%C3%B1a" title="Sergio Osmeña">Sergio Osmeña</a> kế nhiệm. Lực lượng Đồng Minh <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_Philippines_(1944-1945)" class="mw-redirect" title="Chiến dịch Philippines (1944-1945)">đánh bại Nhật Bản</a> vào năm 1945. Đến khi kết thúc chiến tranh, người ta ước tính có hơn một triệu người Philippines thiệt mạng.<a href="#cite_note-Rottman-68">[68]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thời_đại_Chiến_tranh_Lạnh">Thời đại Chiến tranh Lạnh</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Thời đại Chiến tranh Lạnh”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thời đại Chiến tranh Lạnh">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg/200px-Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg" decoding="async" width="200" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg/300px-Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg/400px-Marcos_Clark_Air_Base_cropped.jpg 2x" data-file-width="894" data-file-height="1134" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ferdinand_Marcos" title="Ferdinand Marcos">Ferdinand</a> và <a href="/wiki/Imelda_Marcos" title="Imelda Marcos">Imelda Marcos</a>.</figcaption></figure> Ngày 24 tháng 10 năm 1945,<a href="#cite_note-69">[69]</a> Philippines trở thành một thành viên sáng lập của <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a> và đến ngày 4 tháng 7 năm 1946, Hoa Kỳ công nhận Philippines độc lập, khi đó quốc gia nằm dưới quyền cai trị của Tổng thống <a href="/wiki/Manuel_Roxas" title="Manuel Roxas">Manuel Roxas</a>.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Những thành phần tàn dư bất mãn gồm những thành viên <a href="/w/index.php?title=Hukbalahap&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hukbalahap (trang không tồn tại)">Hukbalahap</a> cộng sản<a href="#cite_note-71">[71]</a> tiếp tục hoạt động ở vùng nông thôn song bị đàn áp dưới thời Tổng thống <a href="/wiki/Ramon_Magsaysay" title="Ramon Magsaysay">Ramon Magsaysay</a>.<a href="#cite_note-Molina,_Antonio_1961-72">[72]</a><a href="#cite_note-73">[73]</a> Người kế nhiệm của Magsaysay là <a href="/wiki/Carlos_P._Garcia" class="mw-redirect" title="Carlos P. Garcia">Carlos P. Garcia</a> đề xướng Chính sách người Philipines trước tiên,<a href="#cite_note-74">[74]</a> và được <a href="/wiki/Diosdado_Macapagal" title="Diosdado Macapagal">Diosdado Macapagal</a> tiếp nối, cùng với đó là việc chuyển ngày Độc lập từ 4 tháng 7 sang 12 tháng 6, tức ngày <a href="/wiki/Emilio_Aguinaldo" title="Emilio Aguinaldo">Emilio Aguinaldo</a> tuyên bố độc lập,<a href="#cite_note-bibingka-jun12-75">[75]</a><a href="#cite_note-76">[76]</a> trong khi tiếp tục thúc đẩy hơn nữa tuyên bố chủ quyền đối với <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Borneo" title="Bắc Borneo">Bắc Borneo</a>.<a href="#cite_note-77">[77]</a><a href="#cite_note-78">[78]</a> Năm 1965, quyền lực vào tay tổng thống dân cử <a href="/wiki/Ferdinand_Marcos" title="Ferdinand Marcos">Ferdinand Marcos</a>. Vào đầu nhiệm kỳ tổng thống của mình, Marcos khởi xướng nhiều dự án công cộng song bị cáo buộc tham nhũng nghiêm trọng, chẳng hạn như biển thủ hàng tỷ đô la tiền công quỹ.<a href="#cite_note-79">[79]</a> Xã hội Philippines rất hỗn loạn vào giữa nhiệm kỳ của ông, và đến gần cuối nhiệm kỳ, Marcos tuyên bố thiết quân luật vào ngày 21 tháng 9 năm 1972. Giai đoạn Marcos cầm quyền có đặc điểm là đàn áp chính trị, độc tài, và vi phạm nhân quyền.<a href="#cite_note-Cambridge4-80">[80]</a> Ngày 21 tháng 8 năm 1983, kình địch chính của Marcos là lãnh tụ đối lập <a href="/wiki/Benigno_Aquino,_Jr." title="Benigno Aquino, Jr.">Benigno Aquino, Jr.</a> bị ám sát tại <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Manila" class="mw-redirect" title="Sân bay quốc tế Manila">Sân bay quốc tế Manila</a>. Marcos cuối cùng kêu gọi bầu cử tổng thống sớm, tranh cử cùng góa phụ của Benigno Aquino là <a href="/wiki/Corazon_Aquino" title="Corazon Aquino">Corazon Aquino</a>.<a href="#cite_note-Chandler-81">[81]</a> Marcos được tuyên bố thắng cử, song kết quả bị cho là gian lận, dẫn đến <a href="/wiki/C%C3%A1ch_m%E1%BA%A1ng_Quy%E1%BB%81n_l%E1%BB%B1c_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n" title="Cách mạng Quyền lực Nhân dân">Cách mạng Quyền lực Nhân dân</a>. Marcos và các đồng minh của ông chạy sang <a href="/wiki/Hawaii" title="Hawaii">Hawaii</a> và Aquino được công nhận là tổng thống.<a href="#cite_note-Chandler-81">[81]</a><a href="#cite_note-Osborne-82">[82]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lịch_sử_hiện_đại">Lịch sử hiện đại</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Lịch sử hiện đại”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử hiện đại">sửa mã nguồn</a>]</div> Nền dân chủ quay trở lại và các cải cách của chính phủ bắt đầu vào năm 1986 bị cản trở do nợ quốc gia, tham nhũng trong chính phủ, các nỗ lực đảo chính, thiên tai, cuộc nổi dậy dai dẳng của cộng sản,<a href="#cite_note-83">[83]</a> và một cuộc xung đột quân sự với các phần tử ly khai Moro.<a href="#cite_note-84">[84]</a> Quân đội Hoa Kỳ rút khỏi <a href="/wiki/C%C4%83n_c%E1%BB%A9_H%E1%BA%A3i_qu%C3%A2n_Hoa_K%E1%BB%B3_V%E1%BB%8Bnh_Subic" title="Căn cứ Hải quân Hoa Kỳ Vịnh Subic">vịnh Subic</a> và <a href="/wiki/C%C4%83n_c%E1%BB%A9_kh%C3%B4ng_qu%C3%A2n_Clark" title="Căn cứ không quân Clark">căn cứ không quân Clark</a>. <a href="/wiki/Fidel_V._Ramos" class="mw-redirect" title="Fidel V. Ramos">Fidel V. Ramos</a> đắc cử tổng thống vào năm 1992, nền kinh tế quốc gia được cải thiện dưới thời chính phủ của ông. Tuy nhiên, các tiến bộ về chính trị và kinh tế, chẳng hạn như một thỏa thuận hòa bình với <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%B7t_tr%E1%BA%ADn_gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_d%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Moro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mặt trận giải phóng dân tộc Moro (trang không tồn tại)">Mặt trận giải phóng dân tộc Moro</a>,<a href="#cite_note-lastlaugh-85">[85]</a> bị phủ định cùng với sự khởi đầu của <a href="/wiki/Kh%E1%BB%A7ng_ho%E1%BA%A3ng_t%C3%A0i_ch%C3%ADnh_ch%C3%A2u_%C3%81_1997" title="Khủng hoảng tài chính châu Á 1997">Khủng hoảng tài chính châu Á 1997</a> vào năm 1997.<a href="#cite_note-AFC-NA-13-86">[86]</a><a href="#cite_note-AFC-NA-14-87">[87]</a> Năm 2001, bị buộc tội tham nhũng, trong khi một quá trình luận tội bị đình trệ, Tổng thống <a href="/wiki/Joseph_Estrada" title="Joseph Estrada">Joseph Estrada</a> bị phế truất trong Cách mạng EDSA 2001, người thay thế là <a href="/wiki/Gloria_Macapagal-Arroyo" class="mw-redirect" title="Gloria Macapagal-Arroyo">Gloria Macapagal-Arroyo</a>.<a href="#cite_note-88">[88]</a> Chín năm cầm quyền của bà gắn liền với các vụ bê bối tham nhũng và chính trị, mặc dù nền kinh tế vẫn tăng trưởng ổn định và tránh được <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_suy_tho%C3%A1i" title="Đại suy thoái">Đại suy thoái</a>.<a href="#cite_note-ANC-89">[89]</a><a href="#cite_note-davis-90">[90]</a><a href="#cite_note-91">[91]</a><a href="#cite_note-92">[92]</a> Năm 2010, <a href="/wiki/Benigno_Aquino_III" title="Benigno Aquino III">Benigno Aquino III</a> đắc cử tổng thống. Trong nhiệm kỳ của ông, thỏa thuận hòa bình với phe Moro được ký kết, song các tranh chấp lãnh thổ tại Bắc Borneo và biển Đông thì leo thang.<a href="#cite_note-93">[93]</a><a href="#cite_note-94">[94]</a><a href="#cite_note-95">[95]</a><a href="#cite_note-SultanObjective-96">[96]</a> <a href="/wiki/Rodrigo_Duterte" title="Rodrigo Duterte">Rodrigo Duterte</a> của <a href="/w/index.php?title=PDP%E2%80%93Laban&action=edit&redlink=1" class="new" title="PDP–Laban (trang không tồn tại)">PDP–Laban</a> thắng cử tổng thống năm 2016, trở thành tổng thống đầu tiên xuất thân từ Mindanao.<a href="#cite_note-2016_election-97">[97]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chính_trị_và_chính_quyền">Chính trị và chính quyền</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Chính trị và chính quyền”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chính trị và chính quyền">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_Philippines" title="Chính trị Philippines">Chính trị Philippines</a></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r63857330/mw-parser-output/.tmulti">.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .tmulti .trow{display:flex;flex-direction:row;clear:left;flex-wrap:wrap;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{margin:1px;float:left}.mw-parser-output .tmulti .theader{clear:both;font-weight:bold;text-align:center;align-self:center;background-color:transparent;width:100%}.mw-parser-output .tmulti .thumbcaption{background-color:transparent}.mw-parser-output .tmulti .text-align-left{text-align:left}.mw-parser-output .tmulti .text-align-right{text-align:right}.mw-parser-output .tmulti .text-align-center{text-align:center}@media all and (max-width:720px){.mw-parser-output .tmulti .thumbinner{width:100%!important;box-sizing:border-box;max-width:none!important;align-items:center}.mw-parser-output .tmulti .trow{justify-content:center}.mw-parser-output .tmulti .tsingle{float:none!important;max-width:100%!important;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmulti .trow>.thumbcaption{text-align:center}}</style><div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:293px;max-width:293px"><div class="trow"><div class="tsingle" style="width:132px;max-width:132px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ferdinand_R._Marcos_Jr_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg/130px-Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="130" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg/195px-Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg/260px-Ferdinand_R._Marcos_Jr_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="643" data-file-height="959" /></a></div><div class="thumbcaption"><center><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Philippines" title="Tổng thống Philippines">Tổng thống</a> <a href="/wiki/Bongbong_Marcos" title="Bongbong Marcos">Ferdinand Romualdez Marcos Jr.</a></center></div></div><div class="tsingle" style="width:157px;max-width:157px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:VPSDPortrait_(cropped)_(2).jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg/155px-VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg" decoding="async" width="155" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg/233px-VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg/310px-VPSDPortrait_%28cropped%29_%282%29.jpg 2x" data-file-width="3220" data-file-height="4020" /></a></div><div class="thumbcaption"><center><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_Ph%C3%B3_T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Philippines" title="Danh sách Phó Tổng thống Philippines">Phó Tổng thống</a> <a href="/wiki/Sara_Duterte" title="Sara Duterte">Sara Duterte</a></center></div></div></div></div></div> Philippines có một chính phủ dân chủ theo mô hình cộng hòa lập hiến với một <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_ch%E1%BA%BF" title="Tổng thống chế">tổng thống chế</a>.<a href="#cite_note-US_State_Department-98">[98]</a> Philippines là một quốc gia đơn nhất, ngoại trừ <a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Mindanao" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao">Khu tự trị Hồi giáo Mindanao</a> được tự do ở mức độ lớn với chính phủ quốc gia. Có một số nỗ lực nhằm biến chính quyền thành một chính quyền liên bang, đơn viện hay nghị viện kể từ thời Ramos.<a href="#cite_note-99">[99]</a><a href="#cite_note-100">[100]</a> Tổng thống đóng vai trò là nguyên thủ quốc gia và người đứng đầu chính phủ, cũng như là tổng thư lệnh các lực lượng vũ trang. Tổng thống được bầu theo hình thức phổ thông đầu phiếu với nhiệm kỳ sáu năm, trong thời gian đó tổng thống sẽ bổ nhiệm và điều khiển nội các.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> Lưỡng viện quốc hội Philippines gồm có Thượng viện và Hạ viện, các thượng nghị sĩ được dân bầu và có nhiệm kỳ sáu năm.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> Quyền tư pháp được trao cho Tối cao pháp viện, bao gồm một Chánh án tối cao và 14 thẩm phán, họ đều do Tổng thống bổ nhiệm từ danh sách do Hội đồng Tư pháp và Luật sư đệ trình.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ngoại_giao">Ngoại giao</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Ngoại giao”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ngoại giao">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_ngo%E1%BA%A1i_giao_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Quan hệ ngoại giao của Philippines">Quan hệ ngoại giao của Philippines</a></div> Quan hệ ngoại giao của Philippines được quản lý bởi <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_Philippines" title="Tổng thống Philippines">Tổng thống Philippines</a> và <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_Ngo%E1%BA%A1i_giao_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ Ngoại giao Philippines (trang không tồn tại)">Bộ Ngoại giao Philippines</a>. Các vấn đề quốc tế của Philippines bị ảnh hưởng bởi mối quan hệ với các <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">nước láng giềng Đông Nam Á</a>, <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>, <a href="/wiki/Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hoa Kỳ">Hoa Kỳ</a> và <a href="/wiki/Trung_%C4%90%C3%B4ng" title="Trung Đông">Trung Đông</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="An_ninh_và_quốc_phòng">An ninh và quốc phòng</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “An ninh và quốc phòng”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: An ninh và quốc phòng">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%B1c_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_v%C5%A9_trang_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lực lượng vũ trang Philippines (trang không tồn tại)">Lực lượng vũ trang Philippines</a></div> Quân đội Philippines gồm ba nhánh là Không quân, Lục quân và Hải quân (bao gồm thủy quân lục chiến). An ninh dân sự thuộc thẩm quyền của Cảnh sát Quốc gia Philippine dưới sự điều hành của Bộ Nội vụ và chính phủ địa phương. Tại Khu tự trị Hồi giáo Mindanao, tổ chức ly khai lớn nhất là <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_tr%E1%BA%ADn_Gi%E1%BA%A3i_ph%C3%B3ng_D%C3%A2n_t%E1%BB%99c_Moro" title="Mặt trận Giải phóng Dân tộc Moro">Mặt trận Giải phóng Dân tộc Moro</a> nay cũng tham gia vào chính phủ về mặt chính trị. Các nhóm quân sự khác như Mặt trận Giải phóng Hồi giáo Moro, <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_m%E1%BB%9Bi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quân đội Nhân dân mới (trang không tồn tại)">Quân đội Nhân dân mới</a> theo cộng sản chủ nghĩa, và <a href="/wiki/Abu_Sayyaf" title="Abu Sayyaf">Abu Sayyaf</a> vẫn hoạt động tại các tỉnh, song sự hiện diện của họ suy giảm trong những năm gần đây do thành công của chính phủ trung ương về mặt an ninh.<a href="#cite_note-102">[102]</a><a href="#cite_note-103">[103]</a> Philippines là đồng minh của Hoa Kỳ kể từ Chiến tranh thế giới thứ hai. Hiệp định phòng thủ chung giữa hai quốc gia được ký kết vào năm 1951. Philippines ủng hộ các chính sách của Hoa Kỳ trong Chiến tranh Lạnh và tham gia vào <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Chiến tranh Triều Tiên">Chiến tranh Triều Tiên</a> và <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Chiến tranh Việt Nam">Chiến tranh Việt Nam</a>. Philippines là thành viên của <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Hi%E1%BB%87p_%C6%B0%E1%BB%9Bc_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Tổ chức Hiệp ước Đông Nam Á">Tổ chức Hiệp ước Đông Nam Á</a> (SEATO) tồn tại cho đến năm 1977.<a href="#cite_note-104">[104]</a> Sau khi Chiến tranh chống khủng bố bắt đầu, Philippines là một phần trong liên minh hỗ trợ Hoa Kỳ tại Iraq.<a href="#cite_note-cow-105">[105]</a> Hoa Kỳ xác định Philippines là một đồng minh lớn phi NATO. Philippines đang tiến hành các nỗ lực để chấm dứt nội loạn với sự giúp đỡ của Hoa Kỳ. <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miền,_vùng_và_các_đơn_vị_hành_chính">Miền, vùng và các đơn vị hành chính</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Miền, vùng và các đơn vị hành chính”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Miền, vùng và các đơn vị hành chính">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Island_regions_of_the_Philippines.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Island_regions_of_the_Philippines.png/200px-Island_regions_of_the_Philippines.png" decoding="async" width="200" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/54/Island_regions_of_the_Philippines.png 1.5x" data-file-width="300" data-file-height="450" /></a><figcaption>Ba miền của Philippines</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_c%E1%BA%A5p_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân cấp hành chính Philippines (trang không tồn tại)">Phân cấp hành chính Philippines</a></div> Philippines được chia thành ba <a href="/w/index.php?title=Mi%E1%BB%81n_c%E1%BB%A7a_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Miền của Philippines (trang không tồn tại)">miền</a> là <a href="/wiki/Luzon" title="Luzon">Luzon</a> ở phía Bắc đất nước, <a href="/wiki/Visayas" title="Visayas">Visayas</a> ở giữa đất nước, và <a href="/wiki/Mindanao" title="Mindanao">Mindanao</a> ở phía Nam đất nước. Tên ba miền đặt theo tên ba đảo chính của Philippines. Ba miền lại được chia thành 17 <a href="/wiki/V%C3%B9ng_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Vùng của Philippines">vùng</a>. Việc phân chia thành các vùng nhằm mục đích tạo thuận lợi cho công tác quy hoạch lãnh thổ của chính quyền trung ương. Tuy nhiên, vùng không phải là một cấp hành chính mặc dù mỗi vùng đều có các văn phòng của các bộ ngành của trung ương. Các vùng không có chính quyền địa phương, trừ vùng thủ đô Manila vì tự Manila là một vùng và <a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Mindanao" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao">Khu tự trị Hồi giáo Mindanao</a>. Cấp hành chính địa phương chính thức của Philippines là <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_(Philippines)" title="Tỉnh (Philippines)">tỉnh</a> gồm 81 đơn vị. Vùng thủ đô Manila là một đơn vị hành chính đặc biệt và là một trong 17 vùng của Philippines. Các tỉnh lại bị chia tách tiếp thành các <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Thành phố của Philippines">thành phố</a> và các <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4_th%E1%BB%8B_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Đô thị tự trị của Philippines">khu tự quản</a>. Tuy cùng là cấp hành chính địa phương thứ hai, nhưng thành phố có nhiều chức năng hành chính hơn so với khu tự quản, và cũng được cấp ngân sách nhiều hơn. Thành phố và khu tự quản được chia thành các barangay. Đây là cấp hành chính địa phương thấp nhất ở Philiipines. <table class="wikitable" style="margin:1em auto 1em auto;"> <tbody><tr> <th>Vùng</th> <th>Ký hiệu</th> <th>Trung tâm vùng </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ilocos_(v%C3%B9ng)" title="Ilocos (vùng)">Ilocos</a></td> <td>vùng I</td> <td><a href="/w/index.php?title=San_Fernando,_La_Union&action=edit&redlink=1" class="new" title="San Fernando, La Union (trang không tồn tại)">San Fernando</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Thung_l%C5%A9ng_Cagayan" title="Thung lũng Cagayan">Thung lũng Cagayan</a></td> <td>vùng II</td> <td><a href="/wiki/Tuguegarao" title="Tuguegarao">Tuguegarao</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Trung_Luzon" title="Trung Luzon">Trung Luzon</a></td> <td>vùng III</td> <td><a href="/w/index.php?title=San_Fernando,_Pampanga&action=edit&redlink=1" class="new" title="San Fernando, Pampanga (trang không tồn tại)">San Fernando</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/CALABARZON" class="mw-redirect" title="CALABARZON">CALABARZON</a></td> <td>vùng IV-A</td> <td><a href="/w/index.php?title=Calamba,_Laguna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calamba, Laguna (trang không tồn tại)">Calamba</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/MIMAROPA" class="mw-redirect" title="MIMAROPA">MIMAROPA</a></td> <td>vùng IV-B</td> <td><a href="/w/index.php?title=Calapan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Calapan (trang không tồn tại)">Calapan</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Bicol_(v%C3%B9ng)" title="Bicol (vùng)">Bicol (vùng)</a></td> <td>vùng V</td> <td><a href="/w/index.php?title=Legazpi,_Albay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legazpi, Albay (trang không tồn tại)">Legazpi</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/T%C3%A2y_Visayas" title="Tây Visayas">Tây Visayas</a></td> <td>vùng VI</td> <td><a href="/wiki/Iloilo_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Iloilo (thành phố)">Iloilo</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Trung_Visayas" title="Trung Visayas">Trung Visayas</a></td> <td>vùng VII</td> <td><a href="/wiki/Cebu_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Cebu (thành phố)">Cebu</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Visayas" title="Đông Visayas">Đông Visayas</a></td> <td>vùng VIII</td> <td><a href="/wiki/Tacloban" title="Tacloban">Tacloban</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Zamboanga" title="Bán đảo Zamboanga">Bán đảo Zamboanga</a></td> <td>vùng IX</td> <td><a href="/wiki/Pagadian" title="Pagadian">Pagadian</a><a href="#cite_note-106">[106]</a><a href="#cite_note-107">[107]</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Mindanao" title="Bắc Mindanao">Bắc Mindanao</a></td> <td>vùng X</td> <td><a href="/wiki/Cagayan_de_Oro" title="Cagayan de Oro">Cagayan de Oro</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/V%C3%B9ng_Davao" class="mw-redirect" title="Vùng Davao">Vùng Davao</a></td> <td>vùng XI</td> <td><a href="/wiki/Davao_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Davao (thành phố)">Davao</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/SOCCSKSARGEN" title="SOCCSKSARGEN">SOCCSKSARGEN</a></td> <td>vùng XII</td> <td><a href="/w/index.php?title=Koronadal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koronadal (trang không tồn tại)">Koronadal</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Caraga" title="Caraga">Caraga</a></td> <td>vùng XIII</td> <td><a href="/wiki/Butuan" title="Butuan">Butuan</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Mindanao" class="mw-redirect" title="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao">Khu tự trị Hồi giáo Mindanao</a></td> <td>ARMM</td> <td><a href="/w/index.php?title=Cotabato_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cotabato (thành phố) (trang không tồn tại)">Cotabato</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/V%C3%B9ng_H%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Cordillera" class="mw-redirect" title="Vùng Hành chính Cordillera">Vùng Hành chính Cordillera</a></td> <td>CAR</td> <td><a href="/wiki/Baguio" title="Baguio">Baguio</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng đô thị Manila</a></td> <td>NCR</td> <td><a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_tỉnh">Các tỉnh</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Các tỉnh”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các tỉnh">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="center">A clickable map of the Philippines exhibiting its 17 regions and 80 provinces.</div> <figure class="mw-halign-center noresize mw-ext-imagemap-desc-bottom-left" typeof="mw:File"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2a/Ph_regions_and_provinces.png" decoding="async" width="600" height="900" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="900" usemap="#ImageMap_ec9ff8ba3fe571da" resource="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ph_regions_and_provinces.png" /><map name="ImageMap_ec9ff8ba3fe571da"><area href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" shape="rect" coords="141,385,212,447" alt="Vùng đô thị Manila" title="Vùng đô thị Manila" /><area href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" shape="rect" coords="25,385,121,460" alt="Biển Đông" title="Biển Đông" /><area href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_%C4%90%C3%B4ng" shape="rect" coords="52,464,103,488" alt="Biển Đông" title="Biển Đông" /><area href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippines" shape="rect" coords="391,245,552,286" alt="Biển Philippines" title="Biển Philippines" /><area href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Philippines" shape="rect" coords="437,283,504,317" alt="Biển Philippines" title="Biển Philippines" /><area href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Sulu" shape="rect" coords="117,667,193,742" alt="Biển Sulu" title="Biển Sulu" /><area href="/wiki/Malaysia" shape="rect" coords="7,817,143,866" alt="Malaysia" title="Malaysia" /><area href="/wiki/V%C3%B9ng_H%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_Cordillera" shape="rect" coords="195,68,329,139" alt="Vùng Hành chính Cordillera" title="Vùng Hành chính Cordillera" /><area href="/wiki/Ilocos_(v%C3%B9ng)" shape="rect" coords="122,184,187,227" alt="Ilocos (vùng)" title="Ilocos (vùng)" /><area href="/wiki/Thung_l%C5%A9ng_Cagayan" shape="rect" coords="335,184,403,222" alt="Thung lũng Cagayan" title="Thung lũng Cagayan" /><area href="/wiki/Trung_Luzon" shape="rect" coords="122,334,191,374" alt="Trung Luzon" title="Trung Luzon" /><area href="/wiki/CALABARZON" shape="rect" coords="322,311,419,341" alt="CALABARZON" title="CALABARZON" /><area href="/wiki/MIMAROPA" shape="rect" coords="112,477,194,508" alt="MIMAROPA" title="MIMAROPA" /><area href="/wiki/Bicol_(v%C3%B9ng)" shape="rect" coords="427,414,530,434" alt="Bicol (vùng)" title="Bicol (vùng)" /><area href="/wiki/T%C3%A2y_Visayas" shape="rect" coords="226,555,297,596" alt="Tây Visayas" title="Tây Visayas" /><area href="/wiki/Trung_Visayas" shape="rect" coords="288,637,354,675" alt="Trung Visayas" title="Trung Visayas" /><area href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Visayas" shape="rect" coords="511,528,577,567" alt="Đông Visayas" title="Đông Visayas" /><area href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Zamboanga" shape="rect" coords="219,700,311,742" alt="Bán đảo Zamboanga" title="Bán đảo Zamboanga" /><area href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Mindanao" shape="rect" coords="407,615,484,641" alt="Bắc Mindanao" title="Bắc Mindanao" /><area href="/wiki/V%C3%B9ng_Davao" shape="rect" coords="537,784,593,825" alt="Vùng Davao" title="Vùng Davao" /><area href="/wiki/SOCCSKSARGEN" shape="rect" coords="403,838,513,860" alt="SOCCSKSARGEN" title="SOCCSKSARGEN" /><area href="/wiki/Caraga" shape="rect" coords="532,618,586,640" alt="Caraga" title="Caraga" /><area href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Mindanao" shape="rect" coords="304,800,396,843" alt="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao" title="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao" /><area href="/wiki/Khu_t%E1%BB%B1_tr%E1%BB%8B_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Mindanao" shape="rect" coords="286,814,421,833" alt="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao" title="Khu tự trị Hồi giáo Mindanao" /><area href="/wiki/Basilan" shape="rect" coords="260,773,300,789" alt="Basilan" title="Basilan" /><area href="/wiki/Lanao_del_Sur" shape="rect" coords="419,711,455,732" alt="Lanao del Sur" title="Lanao del Sur" /><area href="/wiki/Maguindanao" shape="rect" coords="396,738,435,761" alt="Maguindanao" title="Maguindanao" /><area href="/wiki/Sulu_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="221,798,261,826" alt="Sulu (tỉnh)" title="Sulu (tỉnh)" /><area href="/wiki/Tawi-Tawi" shape="rect" coords="200,852,264,876" alt="Tawi-Tawi" title="Tawi-Tawi" /><area href="/wiki/Agusan_del_Norte" shape="rect" coords="479,641,525,659" alt="Agusan del Norte" title="Agusan del Norte" /><area href="/wiki/Agusan_del_Sur" shape="rect" coords="485,674,522,700" alt="Agusan del Sur" title="Agusan del Sur" /><area href="/wiki/Surigao_del_Norte" shape="rect" coords="503,571,559,598" alt="Surigao del Norte" title="Surigao del Norte" /><area href="/wiki/Surigao_del_Sur" shape="rect" coords="543,652,590,691" alt="Surigao del Sur" title="Surigao del Sur" /><area href="/wiki/Cotabato" shape="rect" coords="439,737,480,754" alt="Cotabato" title="Cotabato" /><area href="/wiki/Sarangani" shape="rect" coords="428,809,485,831" alt="Sarangani" title="Sarangani" /><area href="/wiki/Nam_Cotabato" shape="rect" coords="440,787,482,804" alt="Nam Cotabato" title="Nam Cotabato" /><area href="/wiki/Sultan_Kudarat" shape="rect" coords="400,768,435,792" alt="Sultan Kudarat" title="Sultan Kudarat" /><area href="/wiki/Compostela_Valley" shape="rect" coords="497,726,549,749" alt="Compostela Valley" title="Compostela Valley" /><area href="/wiki/Davao_del_Norte" shape="rect" coords="485,708,514,723" alt="Davao del Norte" title="Davao del Norte" /><area href="/wiki/Davao_del_Sur" shape="rect" coords="501,812,534,834" alt="Davao del Sur" title="Davao del Sur" /><area href="/wiki/Davao_Occidental" shape="rect" coords="501,756,534,834" alt="Davao Occidental" title="Davao Occidental" /><area href="/wiki/Davao_Oriental" shape="rect" coords="537,755,580,779" alt="Davao Oriental" title="Davao Oriental" /><area href="/wiki/Bukidnon" shape="rect" coords="456,694,477,716" alt="Bukidnon" title="Bukidnon" /><area href="/wiki/Camiguin" shape="rect" coords="418,644,464,656" alt="Camiguin" title="Camiguin" /><area href="/wiki/Lanao_del_Norte" shape="rect" coords="393,687,443,708" alt="Lanao del Norte" title="Lanao del Norte" /><area href="/wiki/Misamis_Occidental" shape="rect" coords="378,663,426,685" alt="Misamis Occidental" title="Misamis Occidental" /><area href="/wiki/Misamis_Oriental" shape="rect" coords="434,660,475,684" alt="Misamis Oriental" title="Misamis Oriental" /><area href="/wiki/Zamboanga_del_Norte" shape="rect" coords="313,682,357,704" alt="Zamboanga del Norte" title="Zamboanga del Norte" /><area href="/wiki/Zamboanga_del_Sur" shape="rect" coords="336,739,392,767" alt="Zamboanga del Sur" title="Zamboanga del Sur" /><area href="/wiki/Zamboanga_Sibugay" shape="rect" coords="317,712,372,736" alt="Zamboanga Sibugay" title="Zamboanga Sibugay" /><area href="/wiki/Biliran" shape="rect" coords="404,510,445,528" alt="Biliran" title="Biliran" /><area href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Samar" shape="rect" coords="480,498,519,527" alt="Đông Samar" title="Đông Samar" /><area href="/wiki/Leyte_(%C4%91%E1%BA%A3o)" shape="rect" coords="439,530,463,549" alt="Leyte (đảo)" title="Leyte (đảo)" /><area href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Samar" shape="rect" coords="458,442,512,468" alt="Bắc Samar" title="Bắc Samar" /><area href="/wiki/Samar_(%C4%91%E1%BA%A3o)" shape="rect" coords="439,489,468,507" alt="Samar (đảo)" title="Samar (đảo)" /><area href="/wiki/Nam_Leyte" shape="rect" coords="449,570,488,599" alt="Nam Leyte" title="Nam Leyte" /><area href="/wiki/Bohol" shape="rect" coords="412,596,444,614" alt="Bohol" title="Bohol" /><area href="/wiki/Cebu" shape="rect" coords="400,567,430,585" alt="Cebu" title="Cebu" /><area href="/wiki/Negros_Oriental" shape="rect" coords="345,620,378,637" alt="Negros Oriental" title="Negros Oriental" /><area href="/wiki/Siquijor" shape="rect" coords="363,646,399,658" alt="Siquijor" title="Siquijor" /><area href="/wiki/Aklan" shape="rect" coords="306,502,336,520" alt="Aklan" title="Aklan" /><area href="/wiki/Antique_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="278,542,315,555" alt="Antique (tỉnh)" title="Antique (tỉnh)" /><area href="/wiki/Capiz" shape="rect" coords="327,524,354,537" alt="Capiz" title="Capiz" /><area href="/wiki/Guimaras" shape="rect" coords="303,579,352,596" alt="Guimaras" title="Guimaras" /><area href="/wiki/Iloilo" shape="rect" coords="330,545,362,558" alt="Iloilo" title="Iloilo" /><area href="/wiki/Negros_Occidental" shape="rect" coords="289,601,340,620" alt="Negros Occidental" title="Negros Occidental" /><area href="/wiki/Albay" shape="rect" coords="395,424,423,435" alt="Albay" title="Albay" /><area href="/wiki/Camarines_Norte" shape="rect" coords="334,361,388,385" alt="Camarines Norte" title="Camarines Norte" /><area href="/wiki/Camarines_Sur" shape="rect" coords="350,398,396,419" alt="Camarines Sur" title="Camarines Sur" /><area href="/wiki/Catanduanes" shape="rect" coords="426,391,493,408" alt="Catanduanes" title="Catanduanes" /><area href="/wiki/Masbate" shape="rect" coords="370,468,415,493" alt="Masbate" title="Masbate" /><area href="/wiki/Sorsogon" shape="rect" coords="395,441,444,461" alt="Sorsogon" title="Sorsogon" /><area href="/wiki/Marinduque" shape="rect" coords="287,405,319,430" alt="Marinduque" title="Marinduque" /><area href="/wiki/Oriental_Mindoro" shape="rect" coords="275,433,320,458" alt="Oriental Mindoro" title="Oriental Mindoro" /><area href="/wiki/Occidental_Mindoro" shape="rect" coords="213,445,269,469" alt="Occidental Mindoro" title="Occidental Mindoro" /><area href="/wiki/Palawan" shape="rect" coords="116,544,168,573" alt="Palawan" title="Palawan" /><area href="/wiki/Romblon" shape="rect" coords="308,476,357,499" alt="Romblon" title="Romblon" /><area href="/wiki/Batangas" shape="rect" coords="226,393,270,408" alt="Batangas" title="Batangas" /><area href="/wiki/Cavite" shape="rect" coords="225,367,254,382" alt="Cavite" title="Cavite" /><area href="/wiki/Quezon" shape="rect" coords="293,381,329,396" alt="Quezon" title="Quezon" /><area href="/wiki/Rizal" shape="rect" coords="269,351,296,360" alt="Rizal" title="Rizal" /><area href="/wiki/Laguna_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="259,371,289,386" alt="Laguna (tỉnh)" title="Laguna (tỉnh)" /><area href="/wiki/Aurora_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="286,290,327,309" alt="Aurora (tỉnh)" title="Aurora (tỉnh)" /><area href="/wiki/Bataan" shape="rect" coords="197,351,228,363" alt="Bataan" title="Bataan" /><area href="/wiki/Bulacan" shape="rect" coords="258,330,299,344" alt="Bulacan" title="Bulacan" /><area href="/wiki/Nueva_Ecija" shape="rect" coords="250,296,274,322" alt="Nueva Ecija" title="Nueva Ecija" /><area href="/wiki/Pampanga" shape="rect" coords="202,330,246,341" alt="Pampanga" title="Pampanga" /><area href="/wiki/Tarlac" shape="rect" coords="210,300,240,314" alt="Tarlac" title="Tarlac" /><area href="/wiki/Zambales" shape="rect" coords="169,314,212,327" alt="Zambales" title="Zambales" /><area href="/wiki/Batanes" shape="rect" coords="256,29,302,49" alt="Batanes" title="Batanes" /><area href="/wiki/Cagayan" shape="rect" coords="296,176,334,189" alt="Cagayan" title="Cagayan" /><area href="/wiki/Isabela_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="297,220,332,236" alt="Isabela (tỉnh)" title="Isabela (tỉnh)" /><area href="/wiki/Nueva_Vizcaya" shape="rect" coords="253,250,288,271" alt="Nueva Vizcaya" title="Nueva Vizcaya" /><area href="/wiki/Quirino" shape="rect" coords="275,273,316,286" alt="Quirino" title="Quirino" /><area href="/wiki/Ilocos_Norte" shape="rect" coords="198,150,233,175" alt="Ilocos Norte" title="Ilocos Norte" /><area href="/wiki/Ilocos_Sur" shape="rect" coords="198,202,230,232" alt="Ilocos Sur" title="Ilocos Sur" /><area href="/wiki/La_Union" shape="rect" coords="188,239,230,250" alt="La Union" title="La Union" /><area href="/wiki/Pangasinan" shape="rect" coords="190,272,248,291" alt="Pangasinan" title="Pangasinan" /><area href="/wiki/Abra_(t%E1%BB%89nh)" shape="rect" coords="235,188,264,202" alt="Abra (tỉnh)" title="Abra (tỉnh)" /><area href="/wiki/Apayao" shape="rect" coords="254,159,291,175" alt="Apayao" title="Apayao" /><area href="/wiki/Benguet" shape="rect" coords="211,253,246,266" alt="Benguet" title="Benguet" /><area href="/wiki/Ifugao" shape="rect" coords="258,235,285,245" alt="Ifugao" title="Ifugao" /><area href="/wiki/Kalinga" shape="rect" coords="266,203,305,213" alt="Kalinga" title="Kalinga" /><area href="/wiki/Mountain_Province" shape="rect" coords="242,213,287,231" alt="Mountain Province" title="Mountain Province" /></map><figcaption></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Địa_lý">Địa lý</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Địa lý”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Địa lý">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ph_physical_map.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Ph_physical_map.png/200px-Ph_physical_map.png" decoding="async" width="200" height="313" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Ph_physical_map.png/300px-Ph_physical_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Ph_physical_map.png/399px-Ph_physical_map.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="940" /></a><figcaption>Bản đồ địa hình Philippines</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý Philippines (trang không tồn tại)">Địa lý Philippines</a></div> Philippines là một quần đảo gồm 7.107 đảo<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> và tổng diện tích, bao gồm cả vùng nước nội lục, là xấp xỉ 300.000 kilômét vuông (115.831 dặm vuông Anh). Quốc gia có 36.289 kilômét (22.549 mi) bờ biển, <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_d%C3%A0i" title="Chiều dài">chiều dài</a> bờ biển đứng thứ năm trên thế giới.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a><a href="#cite_note-CIAfields-108">[108]</a> Quốc gia nằm giữa 116° 40', và 126° 34' kinh Đông, 4° 40' và 21° 10' vĩ Bắc. Quốc gia bị giới hạn bởi biển Philippines ở phía đông, biển Đông ở phía tây, và <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Celebes" title="Biển Celebes">biển Celebes</a> ở phía nam. Đảo <a href="/wiki/Borneo" title="Borneo">Borneo</a> nằm ở phía tây nam và đảo Đài Loan nằm ở phía bắc. <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Maluku" title="Quần đảo Maluku">Quần đảo Maluku</a> và đảo <a href="/wiki/Sulawesi" title="Sulawesi">Sulawesi</a> nằm ở phía nam-tây nam và đảo quốc <a href="/wiki/Palau" title="Palau">Palau</a> nằm ở phía đông.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> Rừng mưa nhiệt đới bao phủ hầu hết các hòn đảo vốn có địa hình núi non, các hòn đảo này có nguồn gốc núi lửa. Núi cao nhất quần đảo là <a href="/wiki/N%C3%BAi_Apo" title="Núi Apo">núi Apo</a> ở Mindanao với cao độ 2.954 mét (9.692 ft) trên mực nước biển. Sông dài nhất quốc gia là <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Cagayan" title="Sông Cagayan">sông Cagayan</a> tại bắc bộ Luzon. Thủ đô Manila nằm bên bờ vịnh <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Manila" title="Vịnh Manila">Vịnh Manila</a>, vịnh này nối với hồ lớn nhất Philippines là <a href="/wiki/Laguna_de_Bay" title="Laguna de Bay">Laguna de Bay</a> qua <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Pasig" title="Sông Pasig">sông Pasig</a>. Các vịnh quan trọng khác là <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Subic" title="Vịnh Subic">vịnh Subic</a>, <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Davao" title="Vịnh Davao">vịnh Davao</a>, và <a href="/wiki/V%E1%BB%8Bnh_Moro" title="Vịnh Moro">vịnh Moro</a>. <a href="/w/index.php?title=Eo_bi%E1%BB%83n_San_Juanico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eo biển San Juanico (trang không tồn tại)">Eo biển San Juanico</a> chia tách hai đảo Samar và Leyte song chính phủ đã cho xây <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A7u_San_Juanico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cầu San Juanico (trang không tồn tại)">cầu San Juanico</a>. qua eo biển này.<a href="#cite_note-109">[109]</a> Philippines nằm trên rìa tây của Vành đai lửa Thái Bình Dương, do vậy quốc gia thường xuyên chịu ảnh hưởng từ hoạt động địa chấn và núi lửa. Cao nguyên Benham dưới đáy biển Philippine hoạt động trong <a href="/wiki/H%C3%BAt_ch%C3%ACm" title="Hút chìm">hút chìm</a> <a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_t%E1%BA%A1o_m%E1%BA%A3ng" title="Kiến tạo mảng">kiến tạo</a>.<a href="#cite_note-CLCS_submissions-110">[110]</a> Khoảng 20 được ghi nhận mỗi ngày, song hầu hết chúng quá yếu để con người cảm nhận được. Trận động đất lớn nhất gần đây là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BA%A5t_Luzon_1990&action=edit&redlink=1" class="new" title="Động đất Luzon 1990 (trang không tồn tại)">động đất Luzon 1990</a>.<a href="#cite_note-111">[111]</a> Có nhiều núi lửa hoạt động tại quần đảo, chẳng hạn như <a href="/wiki/N%C3%BAi_l%E1%BB%ADa_Mayon" title="Núi lửa Mayon">núi lửa Mayon</a>, <a href="/wiki/N%C3%BAi_Pinatubo" title="Núi Pinatubo">núi Pinatubo</a>, hay <a href="/wiki/N%C3%BAi_l%E1%BB%ADa_Taal" title="Núi lửa Taal">núi lửa Taal</a>. Vụ phun trào của núi Pinatubo vào tháng 6 năm 1991 là vụ phun trào trên mặt đất lớn thứ nhì trong thế kỷ XX.<a href="#cite_note-Pinatubo1991-112">[112]</a> Nhiễu loạn về địa chất hình thành nên <a href="/wiki/V%C6%B0%E1%BB%9Dn_qu%E1%BB%91c_gia_s%C3%B4ng_ng%E1%BA%A7m_Puerto_Princesa" title="Vườn quốc gia sông ngầm Puerto Princesa">sông ngầm Puerto Princesa</a> trên đảo Pallawan, nơi đây tiêu biểu cho môi trường sống đa dạng sinh học, với các hệ sinh tháo từ núi xuống biển và có một trong số những khu rừng quan trọng nhất tại châu Á.<a href="#cite_note-113">[113]</a> Các hòn đảo của quần đảo có sự phong phú về khoáng sản do chúng có nguồn gốc núi lửa. Quốc gia được ước tính có tài nguyên vàng lớn thứ nhì trên thế giới sau Nam Phi và là một trong những nơi có tài nguyên đồng lớn nhất thế giới.<a href="#cite_note-NYTimesMiners-114">[114]</a> Quốc gia cũng giàu có về các tài nguyên như niken, crôm, và thiếc. Tuy vậy, do quản lý yếu kém và mật độ dân số cao, cùng với ý thức về môi trường nên các tài nguyên này phần lớn vẫn chưa được khai thác.<a href="#cite_note-NYTimesMiners-114">[114]</a> Một sản phẩm khác của hoạt động núi lửa là địa nhiệt năng lại được khai thác thành công hơn, Philippines là nhà sản xuất địa nhiệt năng lớn thứ hai thế giới sau Hoa Kỳ, đáp ứng 18% nhu cầu điện năng trong nước.<a href="#cite_note-115">[115]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hệ_động_thực_vật">Hệ động thực vật</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Hệ động thực vật”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hệ động thực vật">sửa mã nguồn</a>]</div> Với các rừng mưa và bờ biển trải dài, Philippines là nơi có sự đa dạng về các loại sinh vật.<a href="#cite_note-etravel-116">[116]</a> Đây là một trong mười quốc gia đa dạng sinh vật nhất thế giới và nằm trong số những nước dẫn đầu về đa dạng trên đơn vị diện tích.<a href="#cite_note-Chanco-117">[117]</a><a href="#cite_note-AUSGOP-118">[118]</a><a href="#cite_note-Carpenter-119">[119]</a> Khoảng 1.100 loài có xương sống trên cạn được tìm thấy tại Philippines, bao gồm trên 100 loài thú và 170 loài chim không xuất hiện ở các khu vực khác.<a href="#cite_note-lonelyplanet-120">[120]</a> Các loài đặc hữu của Philippines bao gồm <a href="/wiki/Tr%C3%A2u_l%C3%B9n_Tamaraw" class="mw-redirect" title="Trâu lùn Tamaraw">trâu lùn Tamaraw</a> trên đảo Mindoro, <a href="/wiki/H%C6%B0%C6%A1u_%C4%91%E1%BB%91m_%C4%91%E1%BA%A3o_Visayas" title="Hươu đốm đảo Visayas">hươu đốm đảo Visayas</a>, <a href="/wiki/H%C6%B0%C6%A1u_chu%E1%BB%99t_Philippines" title="Hươu chuột Philippines">hươu chuột Philippines</a>, <a href="/wiki/L%E1%BB%A3n_hoang_%C4%91%E1%BA%A3o_Visayas" title="Lợn hoang đảo Visayas">lợn hoang đảo Visayas</a>, <a href="/wiki/Ch%E1%BB%93n_bay_Philippines" title="Chồn bay Philippines">chồn bay Philippines</a>, hay một số loài <a href="/wiki/D%C6%A1i" class="mw-redirect" title="Dơi">dơi</a>.<a href="#cite_note-Heaney-121">[121]</a> Philippines thiếu các loài săn mồi lớn, ngoại lệ là các loài <a href="/wiki/R%E1%BA%AFn" title="Rắn">rắn</a> như <a href="/wiki/H%E1%BB%8D_Tr%C4%83n" title="Họ Trăn">trăn</a> và <a href="/wiki/R%E1%BA%AFn_h%E1%BB%95_mang_Philippines" title="Rắn hổ mang Philippines">rắn hổ mang Philippines</a>, <a href="/wiki/C%C3%A1_s%E1%BA%A5u_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_m%E1%BA%B7n" title="Cá sấu nước mặn">cá sấu nước mặn</a> và <a href="/wiki/Chim_s%C4%83n_m%E1%BB%93i" title="Chim săn mồi">chim săn mồi</a>, chẳng hạn như quốc điểu là <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_b%C3%A0ng_Philippines" title="Đại bàng Philippines">đại bàng Philippines</a>, loài này được các nhà khoa học cho là loài đại bàng lớn nhất thế giới.<a href="#cite_note-122">[122]</a><a href="#cite_note-123">[123]</a> Lãnh hải của Philippines được cho là rộng 2.200.000 kilômét vuông (849.425 dặm vuông Anh) có đời sống sinh vật biển độc đáo và đa dạng và là một phần quan trọng của Tam giác San hô. Tổng số san hô và cá biển được ước tính tương ứng là 500 và 2.400.<a href="#cite_note-etravel-116">[116]</a><a href="#cite_note-lonelyplanet-120">[120]</a> Nạn phá rừng tại Philippines là một vấn đề nghiêm trọng, thường có nguyên nhân từ khai thác gỗ phi pháp. Độ che phủ rừng giảm từ 70% vào năm 1900 xuống khoảng 18,3% vào năm 1999.<a href="#cite_note-124">[124]</a><a href="#cite_note-125">[125]</a> Nhiều loài gặp nguy hiểm và các nhà khoa học nói rằng Đông Nam Á, bao gồm Philippines, phải đối mặt với tỷ lệ tuyệt chủng thê thảm là 20% vào cuối thế kỷ XXI.<a href="#cite_note-126">[126]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Khí_hậu">Khí hậu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Khí hậu”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khí hậu">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Megi_2010-10-18_0235Z.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Megi_2010-10-18_0235Z.jpg/200px-Megi_2010-10-18_0235Z.jpg" decoding="async" width="200" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Megi_2010-10-18_0235Z.jpg/301px-Megi_2010-10-18_0235Z.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Megi_2010-10-18_0235Z.jpg/401px-Megi_2010-10-18_0235Z.jpg 2x" data-file-width="6400" data-file-height="8400" /></a><figcaption><a href="/wiki/B%C3%A3o_Megi_(2010)" title="Bão Megi (2010)">Siêu bão Megi</a> ảnh hưởng đến Philippines</figcaption></figure> Philippines có khí hậu nhiệt đới hải dương, thời tiết thường nóng và ẩm. Quốc gia có ba mùa: tag-init hay tag-araw, mùa nóng khô kéo dài từ tháng 3 đến tháng 5; tag-ulan, mùa mưa kéo dài từ tháng 6 đến tháng 11; và tag-lamig, mùa mát khô kéo dài từ tháng 12 đến tháng 2. Gió mùa tây nam từ tháng 5 đến tháng 10 còn được gọi là Habagat, gió mùa đông bắc khô từ tháng 11 đến tháng 4 còn được gọi là Amihan.<a href="#cite_note-climate-127">[127]</a> Nhiệt độ thường dao động từ 21 °C (70 °F) đến 32 °C (90 °F), tháng mát nhất là tháng 1 và tháng ấm nhất là tháng 5.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> Nhiệt độ trung bình năm của Philippines là khoảng 26,6 °C (79,9 °F).<a href="#cite_note-climate-127">[127]</a> Khi xét về khía cạnh nhiệt độ tại các khu vực Philippines, kinh độ và vĩ độ không phải là một yếu tố quan trọng, nhiệt độ nước biển tại các khu vực trên toàn quốc thường có xu hướng ở cùng mức. Trong khi đó, cao độ thường có tác động lớn hơn. Nhiệt độ trung bình năm tại <a href="/wiki/Baguio" title="Baguio">Baguio</a> trên cao độ tuyệt đối 1.500 mét (4.900 ft) là 18,3 °C (64,9 °F), do vậy nơi đây là một điểm đến phổ biến vào mùa nóng khô.<a href="#cite_note-climate-127">[127]</a> Quần đảo nằm chắn ngang vành đai bão nhiệt đới, do vậy hầu hết quần đảo có các cơn mưa xối xả và bão tố từ tháng 7 đến tháng 10,<a href="#cite_note-cp-128">[128]</a> với khoảng 19 bão nhiệt đới vào khu vực Philippines và 8-9 cơn bão đổ bộ mỗi năm.<a href="#cite_note-129">[129]</a><a href="#cite_note-PagasaWMO-130">[130]</a><a href="#cite_note-digitaltyphoon-131">[131]</a> Lượng mưa hàng năm có thể lên đến 5.000 milimét (200 in) ở vùng bờ biển núi non phía đông, song chỉ thấp dưới 1.000 milimét (39 in) tại một số thung lũng được che khuất.<a href="#cite_note-cp-128">[128]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kinh_tế">Kinh tế</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Kinh tế”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kinh tế">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_Philippines" title="Kinh tế Philippines">Kinh tế Philippines</a></div> Nền kinh tế quốc gia của Philippines lớn thứ 36 thế giới, đứng thứ 13 <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">châu Á</a> và đứng thứ năm của khu vực <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">Đông Nam Á</a>, theo ước tính, GDP (danh nghĩa) vào năm 2019 là 356.814 triệu <a href="/wiki/USD" class="mw-redirect" title="USD">USD</a> (2012 đạt 250.182 triệu <a href="/wiki/USD" class="mw-redirect" title="USD">USD</a> và 2009 đạt 161.196 triệu <a href="/wiki/USD" class="mw-redirect" title="USD">USD</a>).<a href="#cite_note-132">[132]</a> Các mặt hàng xuất khẩu chính của Philippines bao gồm các sản phẩm bán dẫn và điện tử, thiết bị vận tải, hàng may mặc, các sản phẩm đồng, các sản phẩm dầu mỏ, <a href="/wiki/D%E1%BA%A7u_d%E1%BB%ABa" title="Dầu dừa">dầu dừa</a>, và quả.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Các đối tác thương mại lớn của Philippines bao gồm Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc, Hà Lan, Hong Kong, Đức, Đài Loan và Thái Lan.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Đơn vị tiền tệ quốc gia là <a href="/wiki/Peso_Philippines" title="Peso Philippines">peso Philippines</a> (₱ hay PHP). Philippines là thành viên của <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Ngân hàng Thế giới">Ngân hàng Thế giới</a>, Quỹ Tiền tệ Quốc tế, <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i_Th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Tổ chức Thương mại Thế giới">Tổ chức Thương mại Thế giới</a> (WTO), <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_h%C3%A0ng_Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Ngân hàng Phát triển châu Á">Ngân hàng Phát triển châu Á</a> với trụ sở tại <a href="/wiki/Mandaluyong" title="Mandaluyong">Mandaluyong</a>, <a href="/wiki/K%E1%BA%BF_ho%E1%BA%A1ch_Colombo" class="mw-redirect" title="Kế hoạch Colombo">Kế hoạch Colombo</a>, <a href="/w/index.php?title=G-77&action=edit&redlink=1" class="new" title="G-77 (trang không tồn tại)">G-77</a>, và <a href="/w/index.php?title=G-24&action=edit&redlink=1" class="new" title="G-24 (trang không tồn tại)">G-24</a>.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Mỗi năm, có 20 cơn bão đổ bộ vào Philippines, ngoài ra nước này cũng thường xuyên bị đe dọa bởi động đất và núi lửa. Những thiên tai này gây ra hậu quả nặng nề cho sự phát triển kinh tế của đất nước. Ước tính thiên tai làm giảm 0,8% GDP của Philippines mỗi năm.<a href="#cite_note-133">[133]</a> Philippines hiện vẫn phải đối mặt với nhiều vấn đề lớn: hành chính quan liêu, nợ công và lạm phát tăng cao, thâm hụt thương mại, sự chênh lệch giàu nghèo lớn giữa các tầng lớp xã hội và khu vực<a href="#cite_note-134">[134]</a>, nền kinh tế đang trong quá trình chuyển đổi từ dựa vào nông nghiệp sang dựa vào các ngành dịch vụ và chế tạo. Tổng lực lượng lao động trên toàn quốc là khoảng 38,1 triệu,<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> lĩnh vực nông nghiệp sử dụng gần 32% lực lượng lao động song chỉ đóng góp 14% GDP. Lĩnh vực công nghiệp thu hút gần 14% lực lượng lao động và đóng góp 30% GDP. 47% lực lượng lao động tham gia vào lĩnh vực dịch vụ và đóng góp 56% GDP.<a href="#cite_note-nscb2009-135">[135]</a><a href="#cite_note-quickstat-136">[136]</a> Sau Chiến tranh thế giới thứ hai, Philippines khi đó được xem là quốc gia thịnh vượng thứ nhì tại Đông Á, chỉ đứng sau Nhật Bản.<a href="#cite_note-137">[137]</a><a href="#cite_note-ure-138">[138]</a> Tuy nhiên, đến thập niên 1960 thì thành tích kinh tế của Philippines bị một số quốc gia khác bắt kịp và vượt qua. Kinh tế trì trệ trong thời gian cai trị của nhà độc tài Ferdinand Marcos do quản lý yếu kém và bất ổn chính trị.<a href="#cite_note-ure-138">[138]</a> Quốc gia có mức tăng trưởng kinh tế thấp và phải trải qua những đợt suy thoái kinh tế. Chỉ đến thập niên 1990 thì mới bắt đầu khôi phục theo một chương trình tự do hóa.<a href="#cite_note-ure-138">[138]</a> Cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 tác động đến nền kinh tế Philippines, kết quả là đồng peso suy giảm giá trị kéo dài và thị trường chứng khoán sụp đổ. Tuy nhiên, quy mô tác động ban đầu không trầm trọng như một số quốc gia láng giềng châu Á khác. Việc này phần lớn là do sự bảo thủ về tài chính của chính phủ, một phần là do kết quả của hàng thập niên kiểm tra và giám sát tài chính của <a href="/wiki/Qu%E1%BB%B9_Ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Quỹ Tiền tệ Quốc tế">Quỹ Tiền tệ Quốc tế</a> (IMF).<a href="#cite_note-lastlaugh-85">[85]</a> Năm 2004, GDP tăng trưởng 6,4% và đến năm 2007 là 7,1%, mức cao nhất trong ba thập niên.<a href="#cite_note-autogenerated1-61">[61]</a><a href="#cite_note-fastestGDP-139">[139]</a><a href="#cite_note-140">[140]</a> Tuy nhiên, tăng trưởng GDP bình quân đầu người hàng năm trong giai đoạn 1966–2007 chỉ đạt 1,45%, trong khi mức trung bình của khu vực Đông Á và Thái Bình Dương là 5,96%, thu nhập hàng ngày của 45% dân số Philippines vẫn dưới 2 đô la Mỹ.<a href="#cite_note-UN-141">[141]</a><a href="#cite_note-Reddel-142">[142]</a> Từ một nước thịnh vượng ở Đông Á, ngày nay Philipines có thu nhập đầu người chỉ ở mức trung bình thấp so với các nước Đông Á khác. Kinh tế Philippines dựa nhiều vào <a href="/wiki/Ki%E1%BB%81u_h%E1%BB%91i" title="Kiều hối">kiều hối</a>, nguồn ngoại tệ từ kiều hối vượt qua cả đầu tư trực tiếp nước ngoài. Các khu vực phát triển không đồng đều, đảo Luzon mà đặc biệt là Vùng đô thị Manila giành được hầu hết tăng trưởng kinh tế so với các khu vực khác,<a href="#cite_note-econ-manila-143">[143]</a> song chính phủ có những bước đi để phân phối tăng trưởng kinh tế bằng cách tăng đầu tư vào các khu vực khác của quốc gia. Bất chấp các hạn chế, các ngành dịch vụ như du lịch và gia công quy trình nghiệp vụ, được xác định là các khu vực có một số cơ hội tăng trưởng tốt nhất.<a href="#cite_note-quickstat-136">[136]</a><a href="#cite_note-atimesbpo-144">[144]</a> <a href="/wiki/Goldman_Sachs" title="Goldman Sachs">Goldman Sachs</a> xếp Philippines vào danh sách các nền kinh tế "<a href="/wiki/Next_Eleven" title="Next Eleven">Next Eleven</a>".<a href="#cite_note-145">[145]</a> Các mặt hàng <a href="/wiki/Xu%E1%BA%A5t_kh%E1%BA%A9u" title="Xuất khẩu">xuất khẩu</a> chủ lực của nước này bao gồm có: <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_s%E1%BA%A3n" title="Hải sản">hải sản</a>, <a href="/wiki/G%E1%BB%97" title="Gỗ">gỗ</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3" title="Quả">trái cây</a>, <a href="/wiki/Saccarose" title="Saccarose">đường</a>, <a href="/wiki/D%E1%BA%A7u_d%E1%BB%ABa" title="Dầu dừa">dầu dừa</a>, <a href="/wiki/H%C3%B3a_ch%E1%BA%A5t" title="Hóa chất">hoá chất</a> và <a href="/wiki/C%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AD" title="Công nghiệp điện tử">đồ điện tử</a>. Tổng cộng có khoảng 43,46 triệu người trong lực lượng lao động của Philippines vào năm 2018, nông nghiệp chiếm 24,3% số lao động và đóng góp 8,1% GDP năm 2018 <a href="#cite_note-146">[146]</a><a href="#cite_note-PSAGovPH-GDP2018-147">[147]</a>. Công nghiệp sử dụng khoảng 19% lực lượng lao động và chiếm 34,1% GDP cả nước, trong khi 57% lao động tham gia vào lĩnh vực dịch vụ chiếm 57,8% GDP <a href="#cite_note-PSAGovPH-GDP2018-147">[147]</a><a href="#cite_note-148">[148]</a>. Tỷ lệ thất nghiệp tính đến tháng 10 năm 2019 là 4,5% <a href="#cite_note-149">[149]</a>. Trong khi đó, tỷ lệ lạm phát đã giảm xuống 1,7% vào tháng 8 năm 2019<a href="#cite_note-150">[150]</a>. Tỷ lệ nợ trên GDP tiếp tục giảm xuống còn 37,6% vào quý 2 năm 2019 từ mức cao kỷ lục 78% vào năm 2004. Hãng kiểm toán <a href="/wiki/Goldman_Sachs" title="Goldman Sachs">Goldman Sachs</a> ước tính rằng vào năm 2050, Philippines sẽ là nền kinh tế lớn thứ 14 thế giới. <a href="/wiki/HSBC" title="HSBC">HSBC</a> cũng dự đoán rằng nền kinh tế của Philippines có thể trở thành nền kinh tế lớn thứ 16 thế giới, lớn thứ 5 châu Á và lớn thứ 2 Đông Nam Á vào năm 2050.<a href="#cite_note-business.blogs.cnn.com-13">[13]</a> Tuy nhiên, dự đoán này có thành sự thực hay không thì còn tùy thuộc vào hiệu quả hoạt động của chính phủ nước này, vốn thường xảy ra vấn đề <a href="/wiki/Tham_nh%C5%A9ng" title="Tham nhũng">tham nhũng</a><a href="#cite_note-151">[151]</a> Năm 2020, do ảnh hưởng bởi dịch Covid-19, kinh tế Philippines rơi vào suy thoái, GDP giảm khoảng 9%, mức giảm mạnh nhất trong lịch sử. Thất bại trong việc kiểm soát Covid-19, các lệnh giới hạn di chuyển và thiếu sự hỗ trợ chính sách có thể khiến Philippines chứng kiến một trong những đà hồi phục chậm nhất trong khu vực<a href="#cite_note-152">[152]</a>. Tháng 11/2020, Ngân hàng trung ương Phillipine dự đoán kinh tế nước này sẽ tăng trưởng 6,5% đến 7,5% trong năm 2021<a href="#cite_note-153">[153]</a>, tuy nhiên đến tháng 7/2021 thì dự kiến tỷ lệ tăng trưởng năm 2021 của Phillipine đã hạ xuống còn 5,8% do dịch Covid-19 vẫn chưa được khống chế tại nước này<a href="#cite_note-154">[154]</a> Tại Philippines, người Philippines gốc Hoa là thế lực chi phối nền kinh tế. Họ chỉ chiếm chưa đầy 2% dân số, nhưng chiếm trên 35% kim ngạch thương mại của nước này. Đã có những người Philippines gốc Hoa làm Tổng thống như nữ Tổng thống <a href="/wiki/Corazon_Aquino" title="Corazon Aquino">Corazon Aquino</a>.<a href="#cite_note-155">[155]</a> <a href="/wiki/Th%E1%BB%91ng_k%C3%AA" title="Thống kê">Thống kê</a> năm 2000 cho thấy người Philippines gốc Hoa sở hữu hơn 50% cổ phiếu trên <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_ch%E1%BB%A9ng_kho%C3%A1n" title="Thị trường chứng khoán">thị trường chứng khoán</a> Philippines<a href="#cite_note-156">[156]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Giao_thông">Giao thông</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Giao thông”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giao thông">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Giao_th%C3%B4ng_v%E1%BA%ADn_t%E1%BA%A3i_Philippines" class="mw-redirect" title="Giao thông vận tải Philippines">Giao thông vận tải Philippines</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG/220px-WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG/330px-WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG/440px-WTMP_Pangkat_E-14-1.JPG 2x" data-file-width="2144" data-file-height="1424" /></a><figcaption>Một chiếc jeepney và một chiếc buýt, các loại hình giao thông công cộng phổ biến tại Philippines</figcaption></figure> Hạ tầng giao thông tại Philippines tương đối kém phát triển, điều này một phần là do địa hình núi non và các đảo nằm rải rác, song cũng một phần do chính phủ thiếu đầu tư liên tục. Năm 2003, chỉ có 3,6% GDP đến với phát triển cơ sở hạ tầng, thấp hơn đáng kể so với một số quốc gia láng giềng.<a href="#cite_note-cp-128">[128]</a> Trong tổng số 203.025 kilômét (126.154 mi) đường bộ trên toàn quốc, thì chỉ có khoảng 20% trong số đó được lát.<a href="#cite_note-WBtransport-157">[157]</a> Chính quyên của Tổng thống <a href="/wiki/Benigno_Aquino_III" title="Benigno Aquino III">Benigno Aquino III</a> đẩy mạnh việc cải thiện cơ sở hạ tầng và hệ thống giao thông thông qua các dự án khác nhau.<a href="#cite_note-158">[158]</a> Do là một quần đảo, việc qua lại giữa các đảo bằng tàu thủy là rất cần thiết. Các hải cảng bận rộn nhất nước là Manila, Cebu, Iloilo, Davao, Cagayan de Oro, và Zamboanga.<a href="#cite_note-transpo-159">[159]</a> Năm 2003, Strong Republic Nautical Highway với <a href="/wiki/Chi%E1%BB%81u_d%C3%A0i" title="Chiều dài">chiều dài</a> 919 kilômét (571 mi) được hình thành, tập hợp các đoạn xa lộ và các tuyến phà qua 17 thành phố.<a href="#cite_note-160">[160]</a> Một số sông chảy qua khu vực đô thị như <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Pasig" title="Sông Pasig">sông Pasig</a> và <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Marikina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Marikina (trang không tồn tại)">sông Marikina</a> có các tuyến phà định kỳ. Dịch vụ phà sông Pasig có một số điểm dừng tại Manila, Makati, Mandaluyong, Pasig và Marikina.<a href="#cite_note-161">[161]</a> Philippines có 3,219 kilômét (2,000 mi) đường thủy nội địa có thể thông hành.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Philippines có 85 sân bay công, khoảng hơn 111 sân bay tư.<a href="#cite_note-WBtransport-157">[157]</a> <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Ninoy_Aquino" title="Sân bay quốc tế Ninoy Aquino">Sân bay quốc tế Ninoy Aquino</a> (NAIA) là sân bay quốc tế chính. Các sân bay quan trọng khác là <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Clark" title="Sân bay quốc tế Clark">sân bay quốc tế Clark</a>, <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Mactan-Cebu" title="Sân bay quốc tế Mactan-Cebu">sân bay quốc tế Mactan-Cebu</a>, <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Francisco_Bangoy" title="Sân bay quốc tế Francisco Bangoy">sân bay quốc tế Francisco Bangoy</a> và <a href="/wiki/S%C3%A2n_bay_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_Zamboanga" title="Sân bay quốc tế Zamboanga">sân bay quốc tế Zamboanga</a>. <a href="/wiki/Philippine_Airlines" title="Philippine Airlines">Philippine Airlines</a> là hãng hàng không thương mại có thâm niên nhất tại châu Á vẫn hoạt động với tên gọi ban đầu, còn <a href="/wiki/Cebu_Pacific" title="Cebu Pacific">Cebu Pacific</a> là hãng hàng không giá rẻ đứng đầu, đây cũng là hai hàng phục vụ hầu hết các đường bay quốc nội và quốc tế.<a href="#cite_note-PAL-162">[162]</a><a href="#cite_note-HAviation-163">[163]</a><a href="#cite_note-OxfordBG-164">[164]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nhân_khẩu">Nhân khẩu</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Nhân khẩu”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nhân khẩu">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_kh%E1%BA%A9u_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân khẩu Philippines (trang không tồn tại)">Nhân khẩu Philippines</a></div> Từ năm 1990 đến năm 2008, dân số Philippines tăng xấp xỉ 28 triệu, tức tăng trưởng 45% trong giai đoạn này.<a href="#cite_note-IEApop2011-165">[165]</a> Cuộc điều tra dân số chính thức đầu tiên tại Philippines được tiến hành vào năm 1877 và ghi nhận dân số là 5.567.685.<a href="#cite_note-166">[166]</a> Năm 2013, Philippines trở thành quốc gia đông dân thứ 12 trên thế giới, với dân số trên 99 triệu.<a href="#cite_note-autogenerated2-8">[8]</a> Theo ước tính, một nửa cư dân sống trên đảo Luzon. Tỷ lệ tăng trưởng dân số từ năm 1995 đến năm 2000 là 3,21% mỗi năm, song giảm xuống còn xấp xỉ 1,95% mỗi năm trong giai đoạn 2005 đến 2010, song đây vẫn còn là một vấn đề gây tranh luận.<a href="#cite_note-Officialpop-167">[167]</a><a href="#cite_note-gma-168">[168]</a> Tuổi trung bình của cư dân Philippines là 22,7 tuổi với 60,9% có tuổi từ 15 đến 64.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Tuổi thọ trung bình là 71,94 tuổi, 75,03 tuổi đối với nữ và 68,99 tuổi đối với nam.<a href="#cite_note-worldfactbook1-169">[169]</a> Có khoảng 12 triệu người Philippines sống bên ngoài Philippines.<a href="#cite_note-PRB2003-170">[170]</a> Từ khi Hoa Kỳ tự do hóa các đạo luật nhập cư vào năm 1965, số người tại Hoa Kỳ có nguồn gốc Philippines tăng lên đáng kể. Năm 2007, ước tính có 3,1 triệu người Mỹ gốc Philippines.<a href="#cite_note-171">[171]</a><a href="#cite_note-Census2007_offilipinos-172">[172]</a> Có 12 triệu người Philippines sống tại hải ngoại.<a href="#cite_note-philstar.com-9">[9]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thành_thị">Thành thị</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Thành thị”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thành thị">sửa mã nguồn</a>]</div> <a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng đô thị Manila</a> đông dân nhất trong số 12 vùng đô thị được xác định tại Philippines và là vùng đô thị đông dân thứ 11 trên thế giới. Theo điều tra dân số năm 2007, vùng đô thị Manila có dân số là 11.553.427, chiếm 13% tổng dân số toàn quốc.<a href="#cite_note-phcensus-173">[173]</a> Đại đô thị Manila bao gồm cả các tỉnh lân cận (<a href="/wiki/Bulacan" title="Bulacan">Bulacan</a>, <a href="/wiki/Cavite" title="Cavite">Cavite</a>, <a href="/wiki/Laguna_(t%E1%BB%89nh)" title="Laguna (tỉnh)">Laguna</a>, và <a href="/wiki/Rizal" title="Rizal">Rizal</a>) có dân số khoảng 21 triệu.<a href="#cite_note-phcensus-173">[173]</a><a href="#cite_note-demographia-174">[174]</a> Tổng sản phẩm khu vực của Vùng đô thị Manila theo ước tính vào tháng 7 năm 2009 là 468,4 tỷ peso (theo giá so sánh 1985) và chiếm 33% GDP của quốc gia.<a href="#cite_note-NSCB-175">[175]</a> Năm 2011, nó được xếp hạng là quần thể đô thị thịnh vượng thứ 28 trên thế giới và đứng thứ hai tại Đông Nam Á, theo <a href="/wiki/PricewaterhouseCoopers" title="PricewaterhouseCoopers">PricewaterhouseCoopers</a>.<a href="#cite_note-pwc-176">[176]</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71926987">.mw-parser-output .largestCities-table-background{background:#f9f9f9;color:#222}.mw-parser-output .largestCities-cell-background{background:#f0f0f0;color:#222}</style> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="20_Thành_phố_lớn_nhất_tại_PhilippinesĐiều_tra_của_PSA_năm_2015" style="display:table;;padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_l%E1%BB%9Bn_nh%E1%BA%A5t_Philippines" title="Bản mẫu:Thành phố lớn nhất Philippines"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_l%E1%BB%9Bn_nh%E1%BA%A5t_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Thành phố lớn nhất Philippines (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_l%E1%BB%9Bn_nh%E1%BA%A5t_Philippines&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="20_Thành_phố_lớn_nhất_tại_PhilippinesĐiều_tra_của_PSA_năm_2015" style="font-size:114%;margin:0 4em">20 <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Thành phố của Philippines">Thành phố</a> lớn nhất tại Philippines <div style="display:inline;font-weight:normal;font-size:90%;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.psa.gov.ph/sites/default/files/attachments/hsd/pressrelease/2015%20population%20counts%20Summary_0.xlsx">Điều tra của PSA năm 2015</a></div></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;border-width:0;"><div style="padding:0"> <table style="width:100%" class="wraplinks"> <tbody><tr> <th></th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)">Hạng</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)">Tên</a> </th> <th><a href="/wiki/V%C3%B9ng_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Vùng của Philippines">Vùng</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)"> Dân số</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)">Hạng</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)">Tên</a> </th> <th><a href="/wiki/V%C3%B9ng_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Vùng của Philippines">Vùng</a> </th> <th><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách thành phố Philippines (trang không tồn tại)"> Dân số</a></th> <th> </th></tr> <tr> <td rowspan="11" style="text-align: center"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Qc-welcome-rotonda-2010.JPG" class="mw-file-description" title="Quezon"><img alt="Quezon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Qc-welcome-rotonda-2010.JPG/120px-Qc-welcome-rotonda-2010.JPG" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Qc-welcome-rotonda-2010.JPG/180px-Qc-welcome-rotonda-2010.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Qc-welcome-rotonda-2010.JPG/240px-Qc-welcome-rotonda-2010.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a> <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Quezon" title="Thành phố Quezon">Quezon</a> <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg" class="mw-file-description" title="Manila"><img alt="Manila" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg/120px-Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg/180px-Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg/240px-Manila_as_seen_from_Intramuros.jpg 2x" data-file-width="5170" data-file-height="3447" /></a> <a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a> </td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">1</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91_Quezon" title="Thành phố Quezon">Quezon</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">2.936.116</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">11</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Para%C3%B1aque" title="Parañaque">Parañaque</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">665.822 </td> <td rowspan="11" style="text-align: center"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg" class="mw-file-description" title="Caloocan"><img alt="Caloocan" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg/120px-EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg/180px-EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg/240px-EDSA_Caloocan_Balintawak_area_westerly_view.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a> <a href="/wiki/Caloocan" title="Caloocan">Caloocan</a> </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">2</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Manila" title="Manila">Manila</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">1.780.148</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">12</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Dasmari%C3%B1as" title="Dasmariñas">Dasmariñas</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Calabarzon" title="Calabarzon">Calabarzon</a></td> <td style="text-align:right;">659.019 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">3</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Davao_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Davao (thành phố)">Davao</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_Davao" class="mw-redirect" title="Vùng Davao">Vùng Davao</a></td> <td style="text-align:right;">1.632.991</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">13</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Valenzuela_(Philippines)" title="Valenzuela (Philippines)">Valenzuela</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">620.422 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">4</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Caloocan" title="Caloocan">Caloocan</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">1.583.978</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">14</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Bacoor" title="Bacoor">Bacoor</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Calabarzon" title="Calabarzon">Calabarzon</a></td> <td style="text-align:right;">600.609 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">5</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Cebu_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Cebu (thành phố)">Cebu</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Trung_Visayas" title="Trung Visayas">Trung Visayas</a></td> <td style="text-align:right;">922.611</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">15</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/General_Santos" title="General Santos">General Santos</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Soccsksargen" class="mw-redirect" title="Soccsksargen">Soccsksargen</a></td> <td style="text-align:right;">594.446 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">6</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Zamboanga_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" title="Zamboanga (thành phố)">Zamboanga</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Zamboanga" title="Bán đảo Zamboanga">Bán đảo Zamboanga</a></td> <td style="text-align:right;">861.799</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">16</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Las_Pi%C3%B1as" title="Las Piñas">Las Piñas</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">588.894 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">7</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Taguig" title="Taguig">Taguig</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">804.915</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">17</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Makati" title="Makati">Makati</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">582.602 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">8</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Antipolo" title="Antipolo">Antipolo</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Calabarzon" title="Calabarzon">Calabarzon</a></td> <td style="text-align:right;">776.386</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">18</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/San_Jose_del_Monte" title="San Jose del Monte">San Jose del Monte</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Trung_Luzon" title="Trung Luzon">Trung Luzon</a></td> <td style="text-align:right;">574.089 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">9</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Pasig" title="Pasig">Pasig</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">755.300</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">19</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Bacolod" title="Bacolod">Bacolod</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/T%C3%A2y_Visayas" title="Tây Visayas">Tây Visayas</a></td> <td style="text-align:right;">561.875 </td></tr> <tr> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">10</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Cagayan_de_Oro" title="Cagayan de Oro">Cagayan de Oro</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Mindanao" title="Bắc Mindanao">Bắc Mindanao</a></td> <td style="text-align:right;">675.950</td> <td class="largestCities-cell-background" style="text-align:center;">20</td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/Muntinlupa" title="Muntinlupa">Muntinlupa</a></td> <td style="text-align:left;"><a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B_Manila" title="Vùng đô thị Manila">Vùng Thủ đô Quốc gia</a></td> <td style="text-align:right;">504.509 </td></tr> </tbody></table> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dân_tộc">Dân tộc</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Dân tộc”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Dân tộc">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG/220px-Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG" decoding="async" width="220" height="365" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG/330px-Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG/440px-Philippine_ethnic_groups_per_province.PNG 2x" data-file-width="1883" data-file-height="3120" /></a><figcaption>Dân tộc theo tỉnh</figcaption></figure> <div class="barbox tleft" style="overflow-x: auto;"> <div style="border:1px solid silver; font-size:88%; padding:0.4em; width:auto; background: white;"> <table style="text-align:left; border-collapse:collapse; width:100%;"> <tbody><tr style="background:"><th style="text-align:center;" colspan="5">Sắc tộc tại Philippines (2018)</th></tr> <tr style="font-size:88%; height:4px;"> <td colspan="2" style="padding:0 4px; text-align:left;">sắc tộc</td> <td style="width:100px; text-align:left;"></td> <td colspan="2" style="padding:0 4px; width:1em; text-align:right;">tỷ lệ</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Vivasays</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:DarkViolet; width:33.75%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">33.75%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Tagalog</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:DodgerBlue; width:28.70%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">28.70%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Ilocos</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:DarkBlue; width:11.20%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">11.20%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Bicol</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Blue; width:6.95%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">6.95%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Moro</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Green; width:5.10%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">5.10%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Kapampangam</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Yellow; width:3.20%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">3.20%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Zamboanga</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Cyan; width:1.75%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.75%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Igoro</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Brown; width:1.70%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.70%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Pangasinan</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Orange; width:1.50%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.50%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Hoa</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Gray; width:1.35%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.35%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Hispanic hay Mestizo</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Red; width:0.60%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">0.60%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Palawan</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Lime; width:0.45%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">0.45%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Khác</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:Black; width:4.15%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">4.15%</td> </tr> </tbody></table> </div> </div> Theo điều tra dân số năm 2000, 28,1% người Philippines thuộc dân tộc Tagalog, 13,1% thuộc dân tộc Cebuano, 9% thuộc dân tộc Ilocano, 7,6% thuộc dân tộc Bisaya/Binisaya, 7,5% thuộc dân tộc Hiligaynon, 6% thuộc dân tộc Bikol, 3,4% thuộc dân tộc Waray, và 25,3% thuộc các "dân tộc khác",<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a><a href="#cite_note-PIF2009-177">[177]</a> vốn có thể chia nhỏ tiếp thành các nhóm phi bộ lạc như <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Moro" title="Người Moro">Moro</a>, <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Kapampangan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Kapampangan (trang không tồn tại)">Kapampangan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Pangasinan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Pangasinan (trang không tồn tại)">Pangasinan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ibanag&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Ibanag (trang không tồn tại)">Ibanag</a>, và <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ivatan" title="Người Ivatan">Ivatan</a>.<a href="#cite_note-178">[178]</a> Cũng có một số dân tộc thiểu số như <a href="/wiki/Igorot" class="mw-redirect" title="Igorot">Igorot</a>, <a href="/wiki/Lumad" title="Lumad">Lumad</a>, <a href="/w/index.php?title=Mangyan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mangyan (trang không tồn tại)">Mangyan</a>, <a href="/w/index.php?title=Bajau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bajau (trang không tồn tại)">Bajau</a>, và các dân tộc thiểu số khác tại Palawan.<a href="#cite_note-Ethnol-179">[179]</a> <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Negrito" title="Người Negrito">Người Negrito</a>, chẳng hạn như <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Aeta" title="Người Aeta">Aeta</a> và <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ati&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Ati (trang không tồn tại)">Ati</a>, được cho là các cư dân đầu tiên của quần đảo.<a href="#cite_note-Negritos-180">[180]</a> Người Philippines nói chung thuộc một số dân tộc châu Á được phân loại theo ngôn ngữ là một phần của nhóm người nói tiếng Nam Đảo hoặc Mã Lai-Đa Đảo.<a href="#cite_note-Ethnol-179">[179]</a> Người ta cho rằng từ hàng nghìn năm trước, <a href="/wiki/Th%E1%BB%95_d%C3%A2n_%C4%90%C3%A0i_Loan" title="Thổ dân Đài Loan">thổ dân Đài Loan</a> nói tiếng Nam Đảo đã nhập cư đến Philippines từ Đài Loan, đem theo các kiến thức của họ về nông nghiệp và đi thuyền viễn dương, cuối cùng thay thế các nhóm <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Negrito" title="Người Negrito">người Negrito</a> sống tại quần đảo từ trước đó.<a href="#cite_note-AJHG-181">[181]</a> Hai dân tộc thiểu số phi bản địa quan trọng nhất là người Hoa và người Tây Ban Nha. Người Philippines gốc Hoa hầu hết là hậu duệ của những người nhập cư từ Phúc Kiến sau năm 1898 và có dân số là 2 triệu, song có ước tính cho rằng 18 triệu người Philippines có một phần gốc Hoa.<a href="#cite_note-182">[182]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ngôn_ngữ">Ngôn ngữ</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Ngôn ngữ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ngôn ngữ">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="barbox tright" style="overflow-x: auto;"> <div style="border:1px solid silver; font-size:88%; padding:0.4em; width:auto; background: white;"> <table style="text-align:left; border-collapse:collapse; width:100%;"> <tbody><tr style="background:#f99"><th style="text-align:center;" colspan="5">Năm ngôn ngữ bản địa hàng đầu (<a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a>, 2013)<a href="#cite_note-183">[183]</a><a href="#cite_note-184">[184]</a></th></tr> <tr style="font-size:88%; height:4px;"> <td colspan="2" style="padding:0 4px; text-align:left;">Ngôn ngữ</td> <td style="width:100px; text-align:left;"></td> <td colspan="2" style="padding:0 4px; width:1em; text-align:right;">Số người nói (triệu)</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-right:0.4em; padding-left:0.4em"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tagalog" title="Tiếng Tagalog">Tagalog</a><a href="#cite_note-185">[185]</a></td> <td style="border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:red; width:80px; overflow:hidden"> </div></td> <td colspan="2" style="min-width:3em;padding-left:0.4em; text-align:right">22</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-right:0.4em; padding-left:0.4em"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Cebuano" class="mw-redirect" title="Tiếng Cebuano">Cebuano</a><a href="#cite_note-186">[186]</a></td> <td style="border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:darkblue; width:60px; overflow:hidden"> </div></td> <td colspan="2" style="min-width:3em;padding-left:0.4em; text-align:right">16</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-right:0.4em; padding-left:0.4em"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ilokano" title="Tiếng Ilokano">Ilokano</a></td> <td style="border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:green; width:30px; overflow:hidden"> </div></td> <td colspan="2" style="min-width:3em;padding-left:0.4em; text-align:right">7</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-right:0.4em; padding-left:0.4em"><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hiligaynon" title="Tiếng Hiligaynon">Hiligaynon</a></td> <td style="border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:blue; width:25px; overflow:hidden"> </div></td> <td colspan="2" style="min-width:3em;padding-left:0.4em; text-align:right">6</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-right:0.4em; padding-left:0.4em"><a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Trung_Bikol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Trung Bikol (trang không tồn tại)">Bikol</a></td> <td style="border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:yellow; width:20px; overflow:hidden"> </div></td> <td colspan="2" style="min-width:3em;padding-left:0.4em; text-align:right">5</td> </tr> </tbody></table> </div> </div> <a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a> liệt kê 175 ngôn ngữ riêng lẻ tại Philippines, 171 trong số đó là ngôn ngữ đang tồn tại và bốn ngôn ngữ còn lại không còn người nào nói. Các ngôn ngữ bản địa thuộc nhóm Borneo–Philippines của <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_t%E1%BB%99c_M%C3%A3_Lai-%C4%90a_%C4%90%E1%BA%A3o" title="Ngữ tộc Mã Lai-Đa Đảo">ngữ tộc Mã Lai-Đa Đảo</a>- một nhánh của <a href="/wiki/Ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%87_Nam_%C4%90%E1%BA%A3o" title="Ngữ hệ Nam Đảo">ngữ hệ Nam Đảo</a>.<a href="#cite_note-Ethnol-179">[179]</a> Theo Hiến pháp Philippines 1987, tiếng Filipino và tiếng Anh là những ngôn ngữ chính thức. Tiếng Filipino là phiên bản tiêu chuẩn hóa của <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tagalog" title="Tiếng Tagalog">tiếng Tagalog</a>. Cả tiếng Filipino và tiếng Anh đều được sử dụng trong chính quyền, giáo dục, xuất bản, truyền thông, và kinh doanh. Hiến pháp yêu cầu rằng tiếng Tây Ban Nha và tiếng Ả Rập được xúc tiến trên cơ sở tự nguyện và tùy ý.<a href="#cite_note-OfficialLang-187">[187]</a> Mười chín ngôn ngữ cấp vùng đóng vai trò là những ngôn ngữ chính thức phụ trợ được dùng làm phương tiện giảng dạy: <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Aklan" class="mw-redirect" title="Tiếng Aklan">Aklanon</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Trung_Bikol&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Trung Bikol (trang không tồn tại)">Bikol</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Cebuano" class="mw-redirect" title="Tiếng Cebuano">Cebuano</a>, Chavacano, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hiligaynon" title="Tiếng Hiligaynon">Hiligaynon</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ibanag" title="Tiếng Ibanag">Ibanag</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ilocano" class="mw-redirect" title="Tiếng Ilocano">Ilocano</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Ivatan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Ivatan (trang không tồn tại)">Ivatan</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kapampangan" title="Tiếng Kapampangan">Kapampangan</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kinaray-a" title="Tiếng Kinaray-a">Kinaray-a</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Maguindanao" title="Tiếng Maguindanao">Maguindanao</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Maranao" title="Tiếng Maranao">Maranao</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Pangasinan" title="Tiếng Pangasinan">Pangasinan</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Sambal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Sambal (trang không tồn tại)">Sambal</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Surigaonon" title="Tiếng Surigaonon">Surigaonon</a>, Tagalog, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tausug" title="Tiếng Tausug">Tausug</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Waray-Waray" class="mw-redirect" title="Tiếng Waray-Waray">Waray-Waray</a>, và <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Yakan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Yakan (trang không tồn tại)">Yakan</a>.<a href="#cite_note-7_mother_languages-2">[2]</a> Các ngôn ngữ bản địa khác như <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Cuyonon" title="Tiếng Cuyonon">Cuyonon</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Ifugao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Ifugao (trang không tồn tại)">Ifugao</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Itbayat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Itbayat (trang không tồn tại)">Itbayat</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Kalinga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Kalinga (trang không tồn tại)">Kalinga</a>, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFng_Kamayo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiếng Kamayo (trang không tồn tại)">Kamayo</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Kankanaey" class="mw-redirect" title="Tiếng Kankanaey">Kankanaey</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Masbate%C3%B1o" title="Tiếng Masbateño">Masbateño</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Romblomanon" title="Tiếng Romblomanon">Romblomanon</a>, và một số ngôn ngữ Visayas là điều phổ biến tại các tỉnh tương ứng. Tiếng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Chavacano" title="Tiếng Chavacano">Chavacano</a> là một ngôn ngữ bồi bắt nguồn từ tiếng Tây Ban Nha, được nói tại <a href="/wiki/Cavite" title="Cavite">Cavite</a> và <a href="/w/index.php?title=Zamboanga_(t%E1%BB%89nh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zamboanga (tỉnh) (trang không tồn tại)">Zamboanga</a>.<a href="#cite_note-ethn-188">[188]</a> Các ngôn ngữ phi bản địa cũng được giảng dạy trong các trường học được chọn lọc, Quan thoại được dùng trong các trường tiếng Hoa để phục vụ cho cộng đồng người Philippines gốc Hoa. Các trường Hồi giáo tại <a href="/wiki/Mindanao" title="Mindanao">Mindanao</a> dạy tiếng Ả Rập tiêu chuẩn hiện đại trong chương trình giảng dạy của họ.<a href="#cite_note-189">[189]</a> Tiếng Pháp, tiếng Đức, tiếng Nhật, tiếng Hàn, tiếng Tây Ban Nha được giảng dạy với trợ giúp của các tổ chức ngôn ngữ nước ngoài.<a href="#cite_note-190">[190]</a> Bộ Giáo dục bắt đầu cho tiến hành giảng dạy các ngôn ngữ Mã Lai là tiếng Indonesia và tiếng Malaysia vào năm 2013.<a href="#cite_note-191">[191]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tôn_giáo">Tôn giáo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tôn giáo">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="barbox tleft" style="overflow-x: auto;"> <div style="border:1px solid silver; font-size:88%; padding:0.4em; width:auto; background: white;"> <table style="text-align:left; border-collapse:collapse; width:100%;"> <tbody><tr style="background:"><th style="text-align:center;" colspan="5">Tôn giáo tại Philippines (2018)</th></tr> <tr style="font-size:88%; height:4px;"> <td colspan="2" style="padding:0 4px; text-align:left;">tôn giáo</td> <td style="width:100px; text-align:left;"></td> <td colspan="2" style="padding:0 4px; width:1em; text-align:right;">tỷ lệ</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Công giáo Roma</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:DodgerBlue; width:80.08%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">80.08%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Tin lành</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:DarkViolet; width:10.06%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">10.06%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Hồi giáo</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:green; width:5.60%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">5.60%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Bản địa</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:magenta; width:1.76%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.76%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Phật giáo</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:yellow; width:1.25%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.25%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Vô thần</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:gray; width:1.00%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.00%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">Khác</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:black; width:0.25%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">0.25%</td> </tr> </tbody></table> </div> </div> Philippines là một quốc gia thế tục, hiến pháp tách biệt nhà thờ và nhà nước. Do ảnh hưởng của văn hóa Tây Ban Nha, Philippines là một trong hai quốc gia mà Công giáo Rôma chi phối tại châu Á, quốc gia còn lại là <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a>. Trên 90% dân số là tín hữu Ki-tô giáo: khoảng 80% thuộc Giáo hội Công giáo Rôma và 10% thuộc các giáo phái Tin Lành, như <a href="/w/index.php?title=Iglesia_ni_Cristo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iglesia ni Cristo (trang không tồn tại)">Iglesia ni Cristo</a>, <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%99c_l%E1%BA%ADp_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo hội độc lập Philippines (trang không tồn tại)">Giáo hội độc lập Philippines</a>, <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_th%E1%BB%91ng_nh%E1%BA%A5t_Ki-t%C3%B4_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo hội thống nhất Ki-tô Philippines (trang không tồn tại)">Giáo hội thống nhất Ki-tô Philippines</a>, và <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_Ch%E1%BB%A9ng_Gi%C3%AA-h%C3%B4-va" title="Nhân Chứng Giê-hô-va">Nhân Chứng Giê-hô-va</a>.<a href="#cite_note-2006census-192">[192]</a> Philippines là quốc gia có số dân theo đạo Công giáo đứng thứ 3 thế giới (sau <a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a> và <a href="/wiki/M%C3%A9xico" title="México">México</a>) và lớn nhất trên toàn châu Á. Từ 5% đến 10% dân số Philippines là tín đồ Hồi giáo, hầu hết họ sinh sống tại các khu vực trên đảo Mindanao, Palawan, và quần đảo Sulu – một khu vực được gọi là Bangsamoro hay Moro.<a href="#cite_note-193">[193]</a><a href="#cite_note-relistate-194">[194]</a> Một số người Hồi giáo nhập cư đến khác khu vực đô thị và nông thôn tại những phần khác của quốc gia. Hầu hết người Hồi giáo Philippines thực hành <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Sunni" title="Hồi giáo Sunni">Hồi giáo Sunni</a> theo giáo phái <a href="/w/index.php?title=Shafi%27i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shafi'i (trang không tồn tại)">Shafi'i</a>.<a href="#cite_note-McAmis-44">[44]</a> Xấp xỉ 2% dân số Philippines vẫn thực hành các tôn giáo truyền thống,<a href="#cite_note-cia-rp-195">[195]</a><a href="#cite_note-pew-196">[196]</a> họ gồm nhiều nhóm thổ dân và bộ lạc. Các tôn giáo này thường dung hợp với Ki-tô giáo và Hồi giáo. Thuyết vật linh, tôn giáo dân gian, và <a href="/wiki/Shaman_gi%C3%A1o" title="Shaman giáo">shaman giáo</a> vẫn hiện diện như những trào lưu ngầm dưới tôn giáo dòng chính. 1% dân số Philippines thực hành Phật giáo,<a href="#cite_note-cia-rp-195">[195]</a><a href="#cite_note-pew-196">[196]</a> và tôn giáo này cùng với Đạo giáo và tôn giáo dân gian Trung Hoa chiếm ưu thế trong các cộng đồng người Hoa.<a href="#cite_note-relistate-194">[194]</a> Có một số lượng nhỏ hơn những người theo <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_gi%C3%A1o" title="Ấn Độ giáo">Ấn Độ giáo</a>, <a href="/wiki/Sikh_gi%C3%A1o" title="Sikh giáo">Sikh giáo</a>, <a href="/wiki/Do_Th%C3%A1i_gi%C3%A1o" title="Do Thái giáo">Do Thái giáo</a> và <a href="/wiki/Baha%27i" class="mw-redirect" title="Baha'i">Baha'i</a>.<a href="#cite_note-197">[197]</a> 1% dân số Philippines là người không tôn giáo.<a href="#cite_note-cia-rp-195">[195]</a><a href="#cite_note-pew-196">[196]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giáo_dục">Giáo dục</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Giáo dục”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giáo dục">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:UST_mainjf22.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/UST_mainjf22.JPG/220px-UST_mainjf22.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/UST_mainjf22.JPG/330px-UST_mainjf22.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/UST_mainjf22.JPG/440px-UST_mainjf22.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Santo_Tomas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại học Santo Tomas (trang không tồn tại)">Đại học Santo Tomas</a> được thành lập vào năm 1611, có đặc quyền đại học lâu năm nhất hiện còn tại châu Á.</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáo dục Philippines (trang không tồn tại)">Giáo dục Philippines</a></div> Văn phòng thống kê quốc gia báo cáo rằng tỷ lệ biết chữ giản đơn là 93,4% và tỷ lệ biết chữ chức năng là 84,1% vào năm 2003.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a><a href="#cite_note-quickstat-136">[136]</a><a href="#cite_note-UN-141">[141]</a> Tỷ lệ biết chữ đối với nam và nữ là ngang bằng.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Chi tiêu cho giáo dục là khoảng 2,5% GDP.<a href="#cite_note-CIAfactbook-70">[70]</a> Ủy ban Giáo dục Đại học (CHED) liệt kê 2.180 cơ sở giáo dục bậc đại học, 607 trong đó là trường công và 1.573 là trường tư.<a href="#cite_note-CHED-198">[198]</a> Trường học khai giảng vào tháng 6 và bế giảng vào tháng 3. Đa số các trường bậc đại học theo lịch học kỳ từ tháng 6 đến tháng 10 và từ tháng 11 đến tháng 3. Có một số trường nước ngoài với các chương trình học tập.<a href="#cite_note-About-101">[101]</a> Đạo luật Cộng hòa số 9155 cung cấp khuôn khổ giáo dục cơ bản tại Philippines và quy định giáo dục tiểu học bắt buộc và giáo dục trung học miễn phí.<a href="#cite_note-199">[199]</a> Một số cơ quan của chính phủ có liên hệ với giáo dục. Bộ Giáo dục quản lý giáo dục tiểu học, trung học, và phi chính thức; Cơ quan phát triển chuyên môn giáo dục và kỹ năng (TESDA) quản lý đào tạo và phát triển giáo dục trung cấp sau trung học; và Ủy ban giáo dục đại học (CHED) giám sát các trường bậc đại học và chương trình. Năm 2004, giáo dục Hồi giáo <a href="/wiki/Madrasa" title="Madrasa">madaris</a> được lồng ghép trong 16 vùng trên toàn quốc, chủ yếu là tại các khu vực Hồi giáo tại Muslim dưới sự bảo trợ và chương trình của Bộ Giáo dục.<a href="#cite_note-madrasa-200">[200]</a> Các trường đại học bậc đại học đều là những thực thể phi tông phái, và được phân loại tiếp thành các cơ sở bậc đại học nhà nước (SUC) hay các cơ sở đại học địa phương (LCU).<a href="#cite_note-CHED-198">[198]</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Philippines" title="Đại học Philippines">Đại học Philippines</a> là đại học quốc gia của Philippines.<a href="#cite_note-Charter-201">[201]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sức_khỏe">Sức khỏe</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=25" title="Sửa đổi phần “Sức khỏe”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sức khỏe">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Y_t%E1%BA%BF_Philippines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y tế Philippines (trang không tồn tại)">Y tế Philippines</a></div> Hầu hết gánh nặng chăm sóc sức khỏe của quốc gia do các cơ sở sức khỏe tư nhân gánh vác. Năm 2006, tổng chi tiêu y tế chiếm 3,8% GDP. 67,1% trong đó đến từ phí tổn cá nhân trong khi 32,9% đến từ chính phủ. Chi tiêu y tế chiếm khoảng 6,1% tổng chi tiêu của chính phủ. Chi tiêu theo bình quân đầu người theo tỷ giá trung bình là 52 USD.<a href="#cite_note-WHOStats2009-202">[202]</a> Ngân sách y tế quốc gia được đề xuất cho năm 2010 là 28 tỷ peso hay 310 peso/người.<a href="#cite_note-203">[203]</a> Ước tính Philippines có 90.370 bác sĩ, tức 1 bác sĩ/833 dân; có 480.910 y tá, 43.220 nha sĩ, và 1 giường bệnh/769 dân.<a href="#cite_note-WHOStats2009-202">[202]</a> Giữ chân các y sĩ lành nghề là một vấn đề. 70% số y tá tốt nghiệp làm việc tại hải ngoại, Philippines do vậy là nguồn cung cấp y tá lớn nhất thế giới.<a href="#cite_note-204">[204]</a> Năm 2001, Philippines có khoảng 1.700 bệnh viện, trong đó khoảng 40% do chính phủ điều hành và 60% là của tư nhân. Các bệnh tim mạch chiếm trên 25% tổng số trường hợp tử vong. Theo ước tính chính thức, 1.965 trường hợp nhiễm HIV được ghi nhận vào năm 2003, trong đó 636 đã phát triển sang giai đoạn AIDS. Các ước tính khác cho rằng Philippines có 12.000 người mắc HIV/AIDS vào năm 2005.<a href="#cite_note-usaidhealth-205">[205]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Văn_hóa">Văn hóa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=26" title="Sửa đổi phần “Văn hóa”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Văn hóa">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Kulintang_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kulintang_03.jpg/220px-Kulintang_03.jpg" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kulintang_03.jpg/330px-Kulintang_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kulintang_03.jpg/440px-Kulintang_03.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1456" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Kulintang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kulintang (trang không tồn tại)">Dàn cồng chiêng kulintang</a>, một ví dụ về truyền thống âm nhạc Philippines thời kỳ tiền Tây Ban Nha</figcaption></figure> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_Philippines" title="Văn hóa Philippines">Văn hóa Philippines</a></div> Văn hóa Philippines là một sự kết hợp của văn hóa phương Đông và văn hóa phương Tây. Với một di sản Mã Lai, Philippines có những diện mạo tương đồng với các quốc gia châu Á khác, tuy thế nền văn hóa này cũng thể hiện một lượng lớn những ảnh hưởng của Tây Ban Nha và Hoa Kỳ. Các lễ hội truyền thống được gọi là barrio fiestas (lễ hội khu vực) phổ biến, kỷ niệm các ngày lễ của những vị thành bảo trợ. Lễ hội Moriones và lễ hội Sinulog là cặp lễ hội được biết đến nhiều nhất. Các lễ kỷ niệm cộng đồng này là thời gian để bữa tiệc, âm nhạc, và vũ đạo. Tuy nhiên, một số truyền thống đang biến đổi hoặc dần bị lãng quên trong quá trình hiện đại hóa. Đoàn vũ đạo dân gian quốc gia Bayanihan Philippines bảo tồn nhiều trong số các vũ điệu dân gian truyền thống trên khắp Philippines. Họ nổi tiếng với việc biểu diễn các vũ điệu mang tính biểu tượng của Philippines như tinikling và singkil, cả hai đều có đặc trưng là dùng các sào tre đập sạp.<a href="#cite_note-lonelyplanet44-206">[206]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Barasoain_church_~MVI~_(gaga_over_Mondo_Marcos).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg/220px-Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg/330px-Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg/440px-Barasoain_church_~MVI~_%28gaga_over_Mondo_Marcos%29.jpg 2x" data-file-width="1913" data-file-height="1435" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_Barasoain&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ Barasoain (trang không tồn tại)">Nhà thờ Barasoain</a> tại <a href="/w/index.php?title=Malolos,_Bulacan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malolos, Bulacan (trang không tồn tại)">Malolos, Bulacan</a> nơi thành lập <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%87_nh%E1%BA%A5t_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Philippines" class="mw-redirect" title="Đệ nhất Cộng hòa Philippines">Đệ nhất Cộng hòa Philippines</a>.</figcaption></figure> Một trong những di sản dễ nhận thấy nhất của văn hóa Tây Ban Nha là tính phổ biến của tên họ Tây Ban Nha trong cộng đồng người Philippines. Tuy nhiên, một tên và họ Tây Ban Nha không nhất thiết thể hiện tổ tiên Tây Ban Nha. Đây là một điều đặc biệt, là kết quả của một sắc lệnh thực dân là sắc lệnh Clavería, theo đó phân phối có hệ thống họ và thi hành hệ thống tên gọi Tây Ban Nha trong dân cư.<a href="#cite_note-Dumont-207">[207]</a> Tên của nhiều đường phố, đô thị, và tỉnh cũng bằng tiếng Tây Ban Nha. Kiến trúc Tây Ban Nha để lại dấu ấn tại Philippines trong việc thiết kế nhiều đô thị, nhiều con phố được sắp xếp quanh một quảng trường trung tâm hay plaza mayor, song nhiều tòa nhà mang ảnh hưởng kiến trúc Tây Ban Nha bị phá hủy trong Chiến tranh thế giới thứ hai.<a href="#cite_note-Ring-35">[35]</a> Một số ví dụ vẫn còn cho đến nay, chủ yếu là tại các nhà thờ, tòa nhà chính quyền, và các đại học. <a href="/wiki/C%C3%A1c_nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_ki%E1%BB%83u_Baroque_c%E1%BB%A7a_Philippines" title="Các nhà thờ kiểu Baroque của Philippines">Bốn nhà thờ</a> mang kiến trúc <a href="/wiki/Baroque" title="Baroque">baroque</a> tại Philippines được xếp vào danh sách <a href="/wiki/Di_s%E1%BA%A3n_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Di sản thế giới">Di sản thế giới</a>: <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_San_Agustin_(Manila)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ San Agustin (Manila) (trang không tồn tại)">nhà thờ San Agustín</a> tại Manila, <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_Paoay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ Paoay (trang không tồn tại)">nhà thờ Paoay</a> tại Ilocos Norte, Nhà thờ Đức Mẹ lên trời tại Ilocos Sur, và nhà thờ Santo Tomás de Villanueva Church tại Iloilo.<a href="#cite_note-Unesco-208">[208]</a> <a href="/wiki/Vigan" title="Vigan">Vigan</a> tại Ilocos Sur được biết đến với nhiều phòng ốc và kiến trúc gìn giữ được phong cách Tây Ban Nha.<a href="#cite_note-lonelyplanet145-209">[209]</a> Việc sử dụng tiếng Anh một cách phổ biến là ví dụ về ảnh hưởng của Hoa Kỳ đối với xã hội Philippines. Nó góp phần vào việc sẵn sàng chấp nhận và ảnh hưởng của khuynh hướng văn hóa đại chúng Mỹ. Điều này được thể hiện thông qua sự ưa chuộng của người Philippines đối với đồ ăn nhanh cùng phim ảnh và âm nhạc phương Tây. Các chuỗi thức ăn nhanh địa phương như <a href="/w/index.php?title=Goldilocks_Bakeshop&action=edit&redlink=1" class="new" title="Goldilocks Bakeshop (trang không tồn tại)">Goldilocks</a> và <a href="/wiki/Jollibee" title="Jollibee">Jollibee</a> nổi lên và cạnh tranh thành công với các đối thủ ngoại quốc.<a href="#cite_note-Jollibee-210">[210]</a><a href="#cite_note-Jollibee2-211">[211]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ẩm_thực">Ẩm thực</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=27" title="Sửa đổi phần “Ẩm thực”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ẩm thực">sửa mã nguồn</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Halo_halo1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Halo_halo1.jpg/220px-Halo_halo1.jpg" decoding="async" width="220" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Halo_halo1.jpg/330px-Halo_halo1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Halo_halo1.jpg/440px-Halo_halo1.jpg 2x" data-file-width="1118" data-file-height="868" /></a><figcaption><a href="/wiki/Halo-halo" title="Halo-halo">Halo-halo</a> là một món tráng miệng làm từ kem, sữa, nhiều loại quả.</figcaption></figure> Ẩm thực Philippines tiến triển qua nhiều thế kỷ, từ nguồn gốc Mã Lai-Đa Đảo trở thành một nền ẩm thực dung hợp của những ảnh hưởng từ Tây Ban Nha, Trung Hoa, Mỹ, và các nơi khác của châu Á, chúng thích nghi với nguyên liệu và khẩu vị bản địa, tạo nên các món ăn Philippines đặc trưng. Các món ăn biến đổi từ hết sức đơn giản, như bữa ăn với cá mắm rán cùng với cơm, đến phức tạp như <a href="/wiki/Paella" title="Paella">paella</a> và <a href="/w/index.php?title=Cozido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cozido (trang không tồn tại)">cocidos</a> được làm trong những ngày lễ. Các món ăn phổ biến như lechón, [adobo, sinigang, kare-kare, tapa, pata giòn, pancit, lumpia, và <a href="/wiki/Halo-halo" title="Halo-halo">halo-halo</a>. Một số nguyên liệu bản địa thông dụng được sử dụng trong nấu ăn là <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A5t" title="Quất">quất</a>, dừa, <a href="/w/index.php?title=Chu%E1%BB%91i_Saba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuối Saba (trang không tồn tại)">chuối Saba</a> (một loại chuối lá), <a href="/wiki/Xo%C3%A0i" title="Xoài">xoài</a>, <a href="/wiki/C%C3%A1_m%C4%83ng_s%E1%BB%AFa" title="Cá măng sữa">cá măng sữa</a>, và <a href="/wiki/N%C6%B0%E1%BB%9Bc_m%E1%BA%AFm" title="Nước mắm">nước mắm</a>. Khẩu vị của người Philippines có xu hướng ưa chuộng các mùi vị mạnh song không cay như món ăn của các quốc gia láng giềng.<a href="#cite_note-Jollibee2-211">[211]</a><a href="#cite_note-Zialcita-212">[212]</a> Người Philippines không sử dụng đũa để gắp thức ăn mà sử dụng dụng cụ theo kiểu phương Tây. Tuy nhiên, có thể do gạo là thực phẩm chính và có nhiều món ăn hầm và món ăn có nước dùng, trên bàn ăn của người Philippines thường có đôi thìa và dĩa, thay vì dao và dĩa.<a href="#cite_note-lonelyplanet48-213">[213]</a> Cách ăn bằng tay theo truyền thống được gọi là kamayan, xuất hiện thường xuyên hơn tại các khu vực có mức đô thị hóa thấp.<a href="#cite_note-Zibart-214">[214]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Văn_chương">Văn chương</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=28" title="Sửa đổi phần “Văn chương”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Văn chương">sửa mã nguồn</a>]</div> Thần thoại Philippines lưu truyền chủ yếu thông qua văn học truyền khẩu dân gian truyền thống trong cộng đồng người Philippines. Mỗi dân tộc có các câu chuyện và thần thoại riêng, ảnh hưởng của Ấn Độ giáo và Tây Ban Nha tuy vậy vẫn có thể nhận thấy trong một số trường hợp. Thần thoại Philippines chủ yếu gồm các chuyện sáng tác hoặc các chuyện về những sinh vật siêu tự nhiên, như aswang, manananggal, diwata/engkanto, và thiên nhiên. Một số nhân vật nổi tiếng trong thần thoại Philippines là Maria Makiling, Lam-Ang, và Sarimanok.<a href="#cite_note-Lopez-215">[215]</a> Văn chương Philippines gồm có các tác phẩm thường được viết bằng <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Tiếng Filipino">tiếng Filipino</a>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Tiếng Tây Ban Nha">tiếng Tây Ban Nha</a>, hoặc <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Tiếng Anh">tiếng Anh</a>. Một số trong những tác phẩm nổi tiếng nhất được sáng tác trong thế kỷ XIX. <a href="/w/index.php?title=Francisco_Balagtas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Francisco Balagtas (trang không tồn tại)">Francisco Balagtas</a> là một nhà thơ và nhà biên kịch, ông sáng tác Florante at Laura và được công nhận là một tác gia tiếng Filipino xuất chúng. <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Rizal" title="José Rizal">José Rizal</a> viết tiểu thuyết <a href="/w/index.php?title=Noli_Me_T%C3%A1ngere_(ti%E1%BB%83u_thuy%E1%BA%BFt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noli Me Tángere (tiểu thuyết) (trang không tồn tại)">Noli Me Tángere</a> (Đừng chạm vào tôi) và El Filibusterismo (Giặc cướp) và được xem là anh hùng dân tộc.<a href="#cite_note-216">[216]</a> Mô tả của ông về những bất công dưới sự cai trị của người Tây Ban Nha, và việc ông bị tử hình bằng một đội xử bắn, đã truyền cảm hứng cho những người cách mạng Philippines mưu cầu độc lập.<a href="#cite_note-Artists-217">[217]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Truyền_thông">Truyền thông</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=29" title="Sửa đổi phần “Truyền thông”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Truyền thông">sửa mã nguồn</a>]</div> Truyền thông Philippines chủ yếu sử dụng tiếng Filipino và tiếng Anh. Các ngôn ngữ Philippines khác, bao gồm các ngôn ngữ Visayas khác nhau cũng được sử dụng, đặc biệt là trong phát thanh do có khả năng tiếp cận các vùng nông thôn xa xôi. Các mạng lưới truyền hình chi phối tại Philippines là <a href="/wiki/ABS-CBN" class="mw-redirect" title="ABS-CBN">ABS-CBN</a>, <a href="/wiki/GMA_Network" title="GMA Network">GMA</a> và <a href="/w/index.php?title=TV5_(Philippines)&action=edit&redlink=1" class="new" title="TV5 (Philippines) (trang không tồn tại)">TV5</a> cũng hiện diện rộng rãi trong lĩnh vực phát thanh.<a href="#cite_note-BBC_Pilipinas-218">[218]</a> Các chương trình kịch và tưởng tượng được mong đợi là <a href="/w/index.php?title=Telenovelas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telenovelas (trang không tồn tại)">telenovelas</a>, <a href="/w/index.php?title=Asianovela&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asianovela (trang không tồn tại)">Asianovela</a>, và <a href="/wiki/Anime" title="Anime">anime</a>. Truyền hình ban ngày chủ yếu phát các các chương trình trò chơi, chương trình tạp kỹ, và chương trình trò chuyện.<a href="#cite_note-Ratings-219">[219]</a> Điện ảnh Philippines có lịch sử lâu dài và phổ biến trong nước, song phải đối mặt với cạnh tranh ngày càng tăng từ các phim Hoa Kỳ, châu Á và châu Âu. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thể_thao">Thể thao</h3>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=30" title="Sửa đổi phần “Thể thao”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=30" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thể thao">sửa mã nguồn</a>]</div> Các môn thể thao và trò tiêu khiển phổ biến tại Philippines gồm có <a href="/wiki/B%C3%B3ng_r%E1%BB%95" title="Bóng rổ">bóng rổ</a>, quyền Anh, bóng chuyền, <a href="/wiki/B%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1" title="Bóng đá">bóng đá</a>, cầu lông, <a href="/wiki/Karate" title="Karate">karate</a>, <a href="/wiki/Taekwondo" title="Taekwondo">taekwondo</a>, <a href="/wiki/Bi_a" class="mw-redirect" title="Bi a">bi a</a>, <a href="/wiki/Bowling" title="Bowling">bowling</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%9D_vua" title="Cờ vua">cờ vua</a>, và <a href="/w/index.php?title=Sipa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sipa (trang không tồn tại)">sipa</a>. Đua xe gắn máy, đua xe đạp, và leo núi cũng đang trở nên phổ biến. Bóng rổ được chơi ở cả trình độ nghiệp dư và chuyên nghiệp và được cho là môn thể thao phổ biến nhất tại Philippines. Nổi tiếng nhất là võ sỹ quyền anh <a href="/wiki/Manny_Pacquiao" title="Manny Pacquiao">Manny Pacquiao</a>.<a href="#cite_note-220">[220]</a><a href="#cite_note-kilala-221">[221]</a> Philippines tham gia <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_v%E1%BA%ADn_h%E1%BB%99i_M%C3%B9a_h%C3%A8" title="Thế vận hội Mùa hè">Thế vận hội Mùa hè</a> từ năm <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_v%E1%BA%ADn_h%E1%BB%99i_M%C3%B9a_h%C3%A8_1924" title="Thế vận hội Mùa hè 1924">1924</a>, là quốc gia đầu tiên tại Đông Nam Á tham gia và giành huy chương Thế vận hội.<a href="#cite_note-athletes-222">[222]</a> Kể từ đó, ngoại trừ việc cùng Hoa Kỳ tẩy chay Thế vận hội Moskva năm 1980, Philippines tham gia toàn bộ các kỳ Thế vận hội còn lại.<a href="#cite_note-223">[223]</a> Philippines cũng là quốc gia nhiệt đới đầu tiên tham gia <a href="/wiki/Th%E1%BA%BF_v%E1%BA%ADn_h%E1%BB%99i_M%C3%B9a_%C4%91%C3%B4ng" title="Thế vận hội Mùa đông">Thế vận hội Mùa đông</a>.<a href="#cite_note-224">[224]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo">Tham khảo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=31" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=31" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo">sửa mã nguồn</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-count references-column-count-3" style="-moz-column-count: 3; -webkit-column-count: 3; column-count: 3; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ra8491-1"><a href="#cite_ref-ra8491_1-0">^</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140308050740/http://www.gov.ph/1998/02/12/republic-act-no-8491/">“Republic act no. 8491”</a>. Republic of the Philippines. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph/1998/02/12/republic-act-no-8491/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 3 năm 2014. Truy cập ngày 8 tháng 3 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Republic+act+no.+8491&rft.pub=Republic+of+the+Philippines&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gov.ph%2F1998%2F02%2F12%2Frepublic-act-no-8491%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-7_mother_languages-2">^ <a href="#cite_ref-7_mother_languages_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-7_mother_languages_2-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gmanetwork.com/news/story/317280/news/nation/deped-adds-7-languages-to-mother-tongue-based-education-for-kinder-to-grade-3">DepEd adds 7 languages to mother tongue-based education for Kinder to Grade 3</a>. <a href="/w/index.php?title=GMA_News&action=edit&redlink=1" class="new" title="GMA News (trang không tồn tại)">GMA News</a>. ngày 13 tháng 7 năm 2013. </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1">. tr. 17.</cite> <code class="cs1-code">|title=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#citation_missing_title" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); <code class="cs1-code">|url=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#cite_web_url" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">^</a> {{Chú thích web|url=<a rel="nofollow" class="external free" href="http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf">http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf</a> |tiêu đề=2016 Human Development Report |năm=2016 |ngày truy cập=ngày 21 tháng 3 năm 2017 |nhà xuất bản=United Nations Development Programme </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">^</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.dw.com/en/philippines-a-country-prone-to-natural-disasters/a-17217404">https://www.dw.com/en/philippines-a-country-prone-to-natural-disasters/a-17217404</a> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051104053559/http://www.pia.gov.ph/philinfo/default.asp?fi=about&i=geography">General Profile of the Philippines: Geography</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 4 tháng 11 năm 2005) (archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pia.gov.ph/philinfo/default.asp?fi=about&i=geography">the original</a> on ngày 4 tháng 11 năm 2005), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pia.gov.ph/">Philippine Information Agency</a>. </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181007074415/http://cnnphilippines.com/videos/2016/02/20/More-islands-more-fun-in-PH.html">“More islands, more fun in PH”</a> (bằng tiếng Anh). 20 tháng 2 năm 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cnnphilippines.com/videos/2016/02/20/More-islands-more-fun-in-PH.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 7 tháng 10 năm 2018. Truy cập ngày 22 tháng 6 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=More+islands%2C+more+fun+in+PH&rft.date=2016-02-20&rft_id=http%3A%2F%2Fcnnphilippines.com%2Fvideos%2F2016%2F02%2F20%2FMore-islands-more-fun-in-PH.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-autogenerated2-8">^ <a href="#cite_ref-autogenerated2_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-autogenerated2_8-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation cs2"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.popcom.gov.ph/">Projected Population as of ngày 6 tháng 5 năm 2013</a>, PH: Commission on Population, ngày 6 tháng 5 năm 2013</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Projected+Population+as+of+ng%C3%A0y+6+th%C3%A1ng+5+n%C4%83m+2013&rft.place=PH&rft.pub=Commission+on+Population&rft.date=2013-05-06&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.popcom.gov.ph%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-philstar.com-9">^ <a href="#cite_ref-philstar.com_9-0">a</a> <a href="#cite_ref-philstar.com_9-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philstar.com/Article.aspx?articleId=801091&publicationSubCategoryId=63">Global Pinoys to rally at Chinese consulates – The Philippine Star » News » Headlines</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160603143604/http://www.philstar.com/Article.aspx?articleId=801091&publicationSubCategoryId=63">Lưu trữ</a> 2016-06-03 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Philstar.com (ngày 27 tháng 4 năm 2012). Truy cập on ngày 4 tháng 7 năm 2012. </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclopedia.com/doc/1E1-Cebu.html">“Cebu”</a>. encyclopedia.com, citing The Columbia Encyclopedia, Sixth Edition. Truy cập ngày 4 tháng 7 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cebu&rft.pub=encyclopedia.com%2C+citing+The+Columbia+Encyclopedia%2C+Sixth+Edition.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.encyclopedia.com%2Fdoc%2F1E1-Cebu.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZaide1994" class="citation book cs1">Zaide, Sonia M. (1994). The Philippines: A Unique Nation. All-Nations Publishing Co. tr. 354. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-642-071-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-642-071-4"><bdi>971-642-071-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Philippines%3A+A+Unique+Nation&rft.pages=354&rft.pub=All-Nations+Publishing+Co.&rft.date=1994&rft.isbn=971-642-071-4&rft.aulast=Zaide&rft.aufirst=Sonia+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFIMF" class="citation web cs1">IMF. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2020/October/weo-report?c=512,914,612,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2018&ey=2025&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1">“World Economic Outlook Database - Report for Selected Countries and Subjects: October 2020”</a>. www.imf.org.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.imf.org&rft.atitle=World+Economic+Outlook+Database+-+Report+for+Selected+Countries+and+Subjects%3A+October+2020&rft.au=IMF&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.imf.org%2Fen%2FPublications%2FWEO%2Fweo-database%2F2020%2FOctober%2Fweo-report%3Fc%3D512%2C914%2C612%2C614%2C311%2C213%2C911%2C314%2C193%2C122%2C912%2C313%2C419%2C513%2C316%2C913%2C124%2C339%2C638%2C514%2C218%2C963%2C616%2C223%2C516%2C918%2C748%2C618%2C624%2C522%2C622%2C156%2C626%2C628%2C228%2C924%2C233%2C632%2C636%2C634%2C238%2C662%2C960%2C423%2C935%2C128%2C611%2C321%2C243%2C248%2C469%2C253%2C642%2C643%2C939%2C734%2C644%2C819%2C172%2C132%2C646%2C648%2C915%2C134%2C652%2C174%2C328%2C258%2C656%2C654%2C336%2C263%2C268%2C532%2C944%2C176%2C534%2C536%2C429%2C433%2C178%2C436%2C136%2C343%2C158%2C439%2C916%2C664%2C826%2C542%2C967%2C443%2C917%2C544%2C941%2C446%2C666%2C668%2C672%2C946%2C137%2C546%2C674%2C676%2C548%2C556%2C678%2C181%2C867%2C682%2C684%2C273%2C868%2C921%2C948%2C943%2C686%2C688%2C518%2C728%2C836%2C558%2C138%2C196%2C278%2C692%2C694%2C962%2C142%2C449%2C564%2C565%2C283%2C853%2C288%2C293%2C566%2C964%2C182%2C359%2C453%2C968%2C922%2C714%2C862%2C135%2C716%2C456%2C722%2C942%2C718%2C724%2C576%2C936%2C961%2C813%2C726%2C199%2C733%2C184%2C524%2C361%2C362%2C364%2C732%2C366%2C144%2C146%2C463%2C528%2C923%2C738%2C578%2C537%2C742%2C866%2C369%2C744%2C186%2C925%2C869%2C746%2C926%2C466%2C112%2C111%2C298%2C927%2C846%2C299%2C582%2C487%2C474%2C754%2C698%2C%26s%3DNGDPD%2C%26sy%3D2018%26ey%3D2025%26ssm%3D0%26scsm%3D1%26scc%3D0%26ssd%3D1%26ssc%3D0%26sic%3D0%26sort%3Dcountry%26ds%3D.%26br%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-business.blogs.cnn.com-13">^ <a href="#cite_ref-business.blogs.cnn.com_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-business.blogs.cnn.com_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-business.blogs.cnn.com_13-2">c</a> Kevin Voigt (2012-01-12). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://business.blogs.cnn.com/2012/01/12/worlds-top-economies-in-2050-will-be/">World's top economies in 2050 will be... CNN.</a> </li> <li id="cite_note-Asia-Pacific-14"><a href="#cite_ref-Asia-Pacific_14-0">^</a> Jonathan H. Ping <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=FGM1zEdCOmAC&pg=PA103&lpg=PA103&dq=middle+power+philippines&source=bl&ots=vrzASjVnf_&sig=YBVVPgRkVxzcg-VOOB5V97EwIYE&hl=en&ei=OBq0SbegJcnWkAW31sC5BA&sa=X&oi=book_result&resnum=1&ct=result#PPA104,M1">Middle Power Statecraft</a> (p 104) </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190921085047/http://www.bworldonline.com/content.php?section=Economy&title=phl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc&id=119247">“PHL economy projected as 16th biggest by 2050 – HSBC”</a>. BusinessWorld. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bworldonline.com/content.php?section=Economy&title=phl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc&id=119247">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BusinessWorld&rft.atitle=PHL+economy+projected+as+16th+biggest+by+2050+%E2%80%93+HSBC&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bworldonline.com%2Fcontent.php%3Fsection%3DEconomy%26title%3Dphl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc%26id%3D119247&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTrần_Anh2018" class="citation web cs1">Trần Anh (12 tháng 11 năm 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nhandan.com.vn/baothoinay-quocte-nhanvatsukien/philippines-no-luc-chong-tham-nhung-340772/">“Philippines nỗ lực chống tham nhũng”</a>. nhandan.com.vn.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=nhandan.com.vn&rft.atitle=Philippines+n%E1%BB%97+l%E1%BB%B1c+ch%E1%BB%91ng+tham+nh%C5%A9ng&rft.date=2018-11-12&rft.au=Tr%E1%BA%A7n+Anh&rft_id=https%3A%2F%2Fnhandan.com.vn%2Fbaothoinay-quocte-nhanvatsukien%2Fphilippines-no-luc-chong-tham-nhung-340772%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJohn_Pennington2017" class="citation web cs1">John Pennington (22 tháng 3 năm 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aseantoday.com/2017/03/education-inequality-poverty-a-paradox-in-the-philippines/?lang=vi">“Giáo dục, bất bình đẳng, nghèo nàn – một nghịch lý ở Philippines”</a>. www.aseantoday.com.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.aseantoday.com&rft.atitle=Gi%C3%A1o+d%E1%BB%A5c%2C+b%E1%BA%A5t+b%C3%ACnh+%C4%91%E1%BA%B3ng%2C+ngh%C3%A8o+n%C3%A0n+%E2%80%93+m%E1%BB%99t+ngh%E1%BB%8Bch+l%C3%BD+%E1%BB%9F+Philippines&rft.date=2017-03-22&rft.au=John+Pennington&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.aseantoday.com%2F2017%2F03%2Feducation-inequality-poverty-a-paradox-in-the-philippines%2F%3Flang%3Dvi&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFvnexpress" class="citation web cs1">vnexpress. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://vnexpress.net/topic/cuoc-chien-chong-ma-tuy-cua-tong-thong-philippines-21403">“Cuộc chiến chống ma túy của Tổng thống Philippines”</a>. Báo điện tử VnExpress.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=B%C3%A1o+%C4%91i%E1%BB%87n+t%E1%BB%AD+VnExpress&rft.atitle=Cu%E1%BB%99c+chi%E1%BA%BFn+ch%E1%BB%91ng+ma+t%C3%BAy+c%E1%BB%A7a+T%E1%BB%95ng+th%E1%BB%91ng+Philippines&rft.au=vnexpress&rft_id=https%3A%2F%2Fvnexpress.net%2Ftopic%2Fcuoc-chien-chong-ma-tuy-cua-tong-thong-philippines-21403&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKhả_Anh2020" class="citation web cs1">Khả Anh (25 tháng 8 năm 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cadn.com.vn/news/91_230350_bong-ma-khung-bo-o-philippines.aspx">“Bóng ma khủng bố ở Philippines”</a>. cadn.com.vn.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=cadn.com.vn&rft.atitle=B%C3%B3ng+ma+kh%E1%BB%A7ng+b%E1%BB%91+%E1%BB%9F+Philippines&rft.date=2020-08-25&rft.au=Kh%E1%BA%A3+Anh&rft_id=http%3A%2F%2Fcadn.com.vn%2Fnews%2F91_230350_bong-ma-khung-bo-o-philippines.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">^</a> <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Cita_web&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản mẫu:Cita web (trang không tồn tại)">Bản mẫu:Cita web</a> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFScott1994" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=William_Henry_Scott_(historian)&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Henry Scott (historian) (trang không tồn tại)">Scott, William Henry</a> (1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=15KZU-yMuisC">Barangay: Sixteenth-century Philippine Culture and Society</a>. Ateneo de Manila University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=15KZU-yMuisC&pg=PA6">6</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-550-135-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-550-135-4"><bdi>971-550-135-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Barangay%3A+Sixteenth-century+Philippine+Culture+and+Society&rft.pages=6&rft.pub=Ateneo+de+Manila+University+Press&rft.date=1994&rft.isbn=971-550-135-4&rft.aulast=Scott&rft.aufirst=William+Henry&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D15KZU-yMuisC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Spate-22"><a href="#cite_ref-Spate_22-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSpate1979" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Oskar_Spate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oskar Spate (trang không tồn tại)">Spate, Oskar H. K.</a> (1979). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://epress.anu.edu.au/spanish_lake/mobile_devices/ch04s05.html">“Chapter 4. Magellan's Successors: Loaysa to Urdaneta. Two failures: Grijalva and Villalobos”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://epress.anu.edu.au/spanish_lake/mobile_devices/">The Spanish Lake – The Pacific since Magellan, Volume I</a>. Taylor & Francis. tr. 97. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7099-0049-X" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7099-0049-X"><bdi>0-7099-0049-X</bdi></a>. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+4.+Magellan%27s+Successors%3A+Loaysa+to+Urdaneta.+Two+failures%3A+Grijalva+and+Villalobos&rft.btitle=The+Spanish+Lake+%E2%80%93+The+Pacific+since+Magellan%2C+Volume+I&rft.pages=97&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=1979&rft.isbn=0-7099-0049-X&rft.aulast=Spate&rft.aufirst=Oskar+H.+K.&rft_id=http%3A%2F%2Fepress.anu.edu.au%2Fspanish_lake%2Fmobile_devices%2Fch04s05.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Friis-23"><a href="#cite_ref-Friis_23-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFriis1967" class="citation book cs1">Friis, Herman Ralph biên tập (1967). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=veuwAAAAIAAJ&cd=5&dq=islas+del+poniente+san+lazaro&q=islas+del+poniente#search_anchor">The Pacific Basin: A History of Its Geographical Exploration</a>. American Geographical Society. tr. 369.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Pacific+Basin%3A+A+History+of+Its+Geographical+Exploration&rft.pages=369&rft.pub=American+Geographical+Society&rft.date=1967&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DveuwAAAAIAAJ%26cd%3D5%26dq%3Dislas%2Bdel%2Bponiente%2Bsan%2Blazaro%26q%3Dislas%2Bdel%2Bponiente%23search_anchor&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Galang-24"><a href="#cite_ref-Galang_24-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGalang1957" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Zoilo_Galang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zoilo Galang (trang không tồn tại)">Galang, Zoilo M.</a> biên tập (1957). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=lt5uAAAAMAAJ&cd=2&dq=islas+del+poniente+san+lazaro&q=islas+del+poniente+#search_anchor">Encyclopedia of the Philippines, Volume 15</a> (ấn bản thứ 3). E. Floro. tr. 46.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Philippines%2C+Volume+15&rft.pages=46&rft.edition=3rd&rft.pub=E.+Floro&rft.date=1957&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dlt5uAAAAMAAJ%26cd%3D2%26dq%3Dislas%2Bdel%2Bponiente%2Bsan%2Blazaro%26q%3Dislas%2Bdel%2Bponiente%2B%23search_anchor&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Cambridge1-25"><a href="#cite_ref-Cambridge1_25-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTarling1999" class="citation book cs1">Tarling, Nicholas (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=jtsMLNmMzbkC&printsec=frontcover#v=onepage&q">The Cambridge History of Southeast Asia – Volume One, Part Two – From c. 1500 to c. 1800</a>. Cambridge University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=jtsMLNmMzbkC&pg=PA12&dq=#v=onepage&q&f=false">12</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-66370-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-66370-9"><bdi>0-521-66370-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+History+of+Southeast+Asia+%E2%80%93+Volume+One%2C+Part+Two+%E2%80%93+From+c.+1500+to+c.+1800&rft.pages=12&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1999&rft.isbn=0-521-66370-9&rft.aulast=Tarling&rft.aufirst=Nicholas&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DjtsMLNmMzbkC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Constantino1975-26"><a href="#cite_ref-Constantino1975_26-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFConstantino1975" class="citation book cs1">Constantino, R (1975). The Philippines: a Past Revisited. Quezon City: Tala Pub. Services.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Philippines%3A+a+Past+Revisited&rft.place=Quezon+City&rft.pub=Tala+Pub.+Services&rft.date=1975&rft.aulast=Constantino&rft.aufirst=R&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-PhilIs-27"><a href="#cite_ref-PhilIs_27-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFQuezon2005" class="citation web cs1"><a href="/w/index.php?title=Manolo_Quezon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manolo Quezon (trang không tồn tại)">Quezon, Manuel, III</a> (ngày 28 tháng 3 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.quezon.ph/2005/03/28/323/">“The Philippines are or is?”</a>. Manuel L. Quezon III: The Daily Dose. Truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Manuel+L.+Quezon+III%3A+The+Daily+Dose&rft.atitle=The+Philippines+are+or+is%3F&rft.date=2005-03-28&rft.aulast=Quezon&rft.aufirst=Manuel%2C+III&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.quezon.ph%2F2005%2F03%2F28%2F323%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHenderson2010" class="citation news cs1">Henderson, Barney (ngày 4 tháng 8 năm 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/asia/philippines/7924538/Archaeologists-unearth-67000-year-old-human-bone-in-Philippines.html">“Archaeologists unearth 67000-year-old human bone in Philippines”</a>. The Daily Telegraph. London. Truy cập ngày 4 tháng 8 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Daily+Telegraph&rft.atitle=Archaeologists+unearth+67000-year-old+human+bone+in+Philippines&rft.date=2010-08-04&rft.aulast=Henderson&rft.aufirst=Barney&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fnews%2Fworldnews%2Fasia%2Fphilippines%2F7924538%2FArchaeologists-unearth-67000-year-old-human-bone-in-Philippines.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFox,_Robert_B.1970" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Robert_Bradford_Fox&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Bradford Fox (trang không tồn tại)">Fox, Robert B.</a> (1970). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=pd6AAAAAMAAJ&q=tabon+man">The Tabon Caves: Archaeological Explorations and Excavations on Palawan</a>. National Museum. tr. 44. <a href="/wiki/ASIN" class="mw-redirect" title="ASIN">ASIN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/dp/B001O7GGNI">B001O7GGNI</a>. Truy cập ngày 16 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Tabon+Caves%3A+Archaeological+Explorations+and+Excavations+on+Palawan&rft.pages=44&rft.pub=National+Museum&rft.date=1970&rft_id=%2F%2Fwww.amazon.com%2Fdp%2FB001O7GGNI%23id-name%3DASIN&rft.au=Fox%2C+Robert+B.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dpd6AAAAAMAAJ%26q%3Dtabon%2Bman&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Scott1-30"><a href="#cite_ref-Scott1_30-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFScott,_William_Henry.1984" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=William_Henry_Scott_(historian)&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Henry Scott (historian) (trang không tồn tại)">Scott, William Henry.</a> (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=FSlwAAAAMAAJ&q=pre-mongoloid">Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History</a>. Quezon City: New Day Publishers. tr. 15. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-10-0227-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-10-0227-2"><bdi>971-10-0227-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Prehispanic+Source+Materials+for+the+Study+of+Philippine+History&rft.place=Quezon+City&rft.pages=15&rft.pub=New+Day+Publishers&rft.date=1984&rft.isbn=971-10-0227-2&rft.au=Scott%2C+William+Henry.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DFSlwAAAAMAAJ%26q%3Dpre-mongoloid&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Scott1A-31"><a href="#cite_ref-Scott1A_31-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFScott,_William_Henry.1984" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=William_Henry_Scott_(historian)&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Henry Scott (historian) (trang không tồn tại)">Scott, William Henry.</a> (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=FSlwAAAAMAAJ&q=pygmy+Negrito">Prehispanic Source Materials for the Study of Philippine History</a>. Quezon City: New Day Publishers. tr. 138. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-10-0227-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-10-0227-2"><bdi>971-10-0227-2</bdi></a>. <q>Not one roof beam, not one grain of rice, not one pygmy Negrito bone has been recovered. Any theory which describes such details is therefore pure hypothesis and should be honestly presented as such.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Prehispanic+Source+Materials+for+the+Study+of+Philippine+History&rft.place=Quezon+City&rft.pages=138&rft.pub=New+Day+Publishers&rft.date=1984&rft.isbn=971-10-0227-2&rft.au=Scott%2C+William+Henry.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DFSlwAAAAMAAJ%26q%3Dpygmy%2BNegrito&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-solheim-32"><a href="#cite_ref-solheim_32-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSolheim2006" class="citation book cs1"><a href="/wiki/Wilhelm_Solheim" title="Wilhelm Solheim">Solheim, Wilhelm G., II.</a> (tháng 1 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080803020434/http://web.kssp.upd.edu.ph/linguistics/plc2006/papers/FullPapers/I-2_Solheim.pdf">Origins of the Filipinos and Their Languages</a> (PDF). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.kssp.upd.edu.ph/linguistics/plc2006/papers/FullPapers/I-2_Solheim.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 3 tháng 8 năm 2008. Truy cập ngày 27 tháng 8 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Origins+of+the+Filipinos+and+Their+Languages&rft.date=2006-01&rft.aulast=Solheim&rft.aufirst=Wilhelm+G.%2C+II.&rft_id=http%3A%2F%2Fweb.kssp.upd.edu.ph%2Flinguistics%2Fplc2006%2Fpapers%2FFullPapers%2FI-2_Solheim.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">^</a> Mijares, Armand Salvador B. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ejournal.anu.edu.au/index.php/bippa/article/viewFile/10/9">The Early Austronesian Migration To Luzon: Perspectives From The Peñablanca Cave Sites</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130823055847/http://ejournal.anu.edu.au/index.php/bippa/article/viewFile/10/9">Lưu trữ</a> 2013-08-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Bulletin of the Indo-Pacific Prehistory Association 26: 72–78. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091123061819/http://valoable1.webs.com/timelineofhistory.htm">“Timeline of history”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://valoable1.webs.com/timelineofhistory.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 11 năm 2009. Truy cập ngày 9 tháng 10 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Timeline+of+history&rft_id=http%3A%2F%2Fvaloable1.webs.com%2Ftimelineofhistory.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Ring-35">^ <a href="#cite_ref-Ring_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ring_35-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRing,_Trudy,_Robert_M._Salkin,_and_Sharon_La_Boda.1996" class="citation book cs1">Ring, Trudy, Robert M. Salkin, and Sharon La Boda. (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=vWLRxJEU49EC&pg=PA565&dq=#v=onepage&q=">International Dictionary of Historic Places: Asia and Oceania</a>. Taylor & Francis. tr. 565–569. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-ng%C3%A0y_84_th%C3%A1ng_4_n%C4%83m_4964" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-ngày 84 tháng 4 năm 4964"><bdi>1-ngày 84 tháng 4 năm 4964</bdi></a> Kiểm tra giá trị <code class="cs1-code">|isbn=</code>: ký tự không hợp lệ (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#bad_isbn" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>). Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=International+Dictionary+of+Historic+Places%3A+Asia+and+Oceania&rft.pages=565-569&rft.pub=Taylor+%26+Francis&rft.date=1996&rft.au=Ring%2C+Trudy%2C+Robert+M.+Salkin%2C+and+Sharon+La+Boda.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DvWLRxJEU49EC%26pg%3DPA565%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-Zaide2-36"><a href="#cite_ref-Zaide2_36-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZaide,_Gregorio_F.1957" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Gregorio_Zaide&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gregorio Zaide (trang không tồn tại)">Zaide, Gregorio F.</a> (1957). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=pJYVAQAAIAAJ&q=Kingdom+of+tondo&dq=Kingdom+of+tondo">Philippine Political and Cultural History</a>. Philippine Education Co. tr. 42. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippine+Political+and+Cultural+History&rft.pages=42&rft.pub=Philippine+Education+Co&rft.date=1957&rft.au=Zaide%2C+Gregorio+F.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DpJYVAQAAIAAJ%26q%3DKingdom%2Bof%2Btondo%26dq%3DKingdom%2Bof%2Btondo&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">^</a> Trương Tiếp. (1618) (bằng chữ Hán). Đông Tây Dương khảo <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lib.kobe-u.ac.jp/directory/sumita/5A-161/volume05.html">quyển 5</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171010145223/http://www.lib.kobe-u.ac.jp/directory/sumita/5A-161/volume05.html">Lưu trữ</a> 2017-10-10 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tiếng Trung Quốc">tiếng Trung</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lib.kobe-u.ac.jp/directory/sumita/5A-161/">東西洋考</a>). ISBN <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/7532515931" title="Đặc biệt:Nguồn sách/7532515931">7532515931</a>. MID 00024687. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009. </li> <li id="cite_note-ibrahim_51-38"><a href="#cite_ref-ibrahim_51_38-0">^</a> <a href="#CITEREFIbrahim1985">Ibrahim 1985</a>, tr. 51Lỗi harv: không có mục tiêu: CITEREFIbrahim1985 (<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Harv_v%C3%A0_Sfn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Lỗi bản mẫu Harv và Sfn (trang không tồn tại)">trợ giúp</a>)<a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Cnf&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản mẫu:Cnf (trang không tồn tại)">Bản mẫu:Cnf</a> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ph.news.yahoo.com/blogs/the-inbox/filipino-epic-labaw-donggon-comes-life-111820526.html?.tsrc=yahoo">“Filipino epic comes to life”</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Filipino+epic+comes+to+life&rft_id=http%3A%2F%2Fph.news.yahoo.com%2Fblogs%2Fthe-inbox%2Ffilipino-epic-labaw-donggon-comes-life-111820526.html%3F.tsrc%3Dyahoo&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">^</a> 100 Events That Shaped The Philippines (Adarna Book Services Inc. 1999 Published by National Centennial Commission) Page 72 "The Founding of the Sulu Sultanate" </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">^</a> Bascar, C.M. (n.d.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.royalsulu.com/history.html">Sultanate of Sulu, "The Unconquered Kingdom"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081201232156/http://www.royalsulu.com/history.html">Lưu trữ</a> 2008-12-01 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2009 from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.royalsulu.com/">The Royal Hashemite Sultanate of Sulu & Sabah Official Website</a>. </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mnlf.net/History/The%20Maguindanao%20Sultanate.htm">"The Maguindanao Sultanate"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20030126203422/http://www.mnlf.net/History/The%20Maguindanao%20Sultanate.htm">Lưu trữ</a> 2003-01-26 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Moro National Liberation Front web site. "The Political and Religious History of the Bangsamoro People, condensed from the book Muslims in the Philippines by Dr. C. A. Majul." Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2008. </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history-centre.gov.bn/sultanbrunei.htm">Pusat Sejarah Brunei</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150415152209/http://www.history-centre.gov.bn/sultanbrunei.htm">Lưu trữ</a> 2015-04-15 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập ngày 7 tháng 2 năm 2009. </li> <li id="cite_note-McAmis-44">^ <a href="#cite_ref-McAmis_44-0">a</a> <a href="#cite_ref-McAmis_44-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMcAmis,_Robert_Day2002" class="citation book cs1">McAmis, Robert Day (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=59PnSwurWj8C&pg=PA18">Malay Muslims: The History and Challenge of Resurgent Islam in Southeast Asia</a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. tr. 18–24, 53–61. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8028-4945-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8028-4945-8"><bdi>0-8028-4945-8</bdi></a>. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Malay+Muslims%3A+The+History+and+Challenge+of+Resurgent+Islam+in+Southeast+Asia&rft.pages=18-24%2C+53-61&rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&rft.date=2002&rft.isbn=0-8028-4945-8&rft.au=McAmis%2C+Robert+Day&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D59PnSwurWj8C%26pg%3DPA18&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-end-45"><a href="#cite_ref-end_45-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMunoz2006" class="citation book cs1">Munoz, Paul Michel (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/earlykingdomsofi0000muno">Early Kingdoms of the Indonesian Archipelago and the Malay Peninsula</a>. Singapore: Editions Didier Millet. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/earlykingdomsofi0000muno/page/171">171</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/981-4155-67-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/981-4155-67-5"><bdi>981-4155-67-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Early+Kingdoms+of+the+Indonesian+Archipelago+and+the+Malay+Peninsula&rft.place=Singapore&rft.pages=171&rft.pub=Editions+Didier+Millet&rft.date=2006&rft.isbn=981-4155-67-5&rft.aulast=Munoz&rft.aufirst=Paul+Michel&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fearlykingdomsofi0000muno&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">^</a> U.S. Department of State. Bureau of East Asian and Pacific Affairs. (June 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/2700.htm">Background Note: Brunei</a>. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009. </li> <li id="cite_note-Agoncillo-47">^ <a href="#cite_ref-Agoncillo_47-0">a</a> <a href="#cite_ref-Agoncillo_47-1">b</a> <a href="#cite_ref-Agoncillo_47-2">c</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAgoncillo,_Teodoro_A.1990" class="citation book cs1">Agoncillo, Teodoro A. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyoffilipin00teod">History of the Filipino People</a> (ấn bản thứ 8). Garotech Publishing. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/historyoffilipin00teod/page/22">22</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-8711-06-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-8711-06-6"><bdi>971-8711-06-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+the+Filipino+People&rft.pages=22&rft.edition=8th&rft.pub=Garotech+Publishing&rft.date=1990&rft.isbn=971-8711-06-6&rft.au=Agoncillo%2C+Teodoro+A.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhistoryoffilipin00teod&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-etymology-48"><a href="#cite_ref-etymology_48-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZaide,_Gregorio_F._and_Sonia_M._Zaide2004" class="citation book cs1">Zaide, Gregorio F. and Sonia M. Zaide (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/philippinehistor0000zaid">Philippine History and Government</a> (ấn bản thứ 6). All-Nations Publishing Company.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippine+History+and+Government&rft.edition=6th&rft.pub=All-Nations+Publishing+Company&rft.date=2004&rft.au=Zaide%2C+Gregorio+F.+and+Sonia+M.+Zaide&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fphilippinehistor0000zaid&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">^</a> Kurlansky, Mark. (1999). The Basque History of the World. New York: Walker & Company. p. 64. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0802713491" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8027-1349-1</a>. </li> <li id="cite_note-JoaquinPhilBecoming-50">^ <a href="#cite_ref-JoaquinPhilBecoming_50-0">a</a> <a href="#cite_ref-JoaquinPhilBecoming_50-1">b</a> <a href="/w/index.php?title=Nick_Joaquin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nick Joaquin (trang không tồn tại)">Joaquin, Nick</a>. (1988). Culture and History: Occasional Notes on the Process of Philippine Becoming. Manila: Solar Publishing. </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">^</a> Dolan, Ronald E. (Ed.). (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/philippines/53.htm">"Education"</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/philippines/">Philippines: A Country Study</a>. Washington: GPO for the Library of Congress. Truy cập 2009-12-20 from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/">Country Studies US Website</a>. </li> <li id="cite_note-Halili-52"><a href="#cite_ref-Halili_52-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHalili,_Maria_Christine_N.2004" class="citation book cs1">Halili, Maria Christine N. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=gUt5v8ET4QYC&pg=PA119&q=">Philippine History</a>. Rex Bookstore. tr. 119–120. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-23-3934-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-23-3934-3"><bdi>971-23-3934-3</bdi></a>. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippine+History&rft.pages=119-120&rft.pub=Rex+Bookstore&rft.date=2004&rft.isbn=971-23-3934-3&rft.au=Halili%2C+Maria+Christine+N.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DgUt5v8ET4QYC%26pg%3DPA119%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-DeBorja-53"><a href="#cite_ref-DeBorja_53-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDe_Borja,_Marciano_R.2005" class="citation book cs1">De Borja, Marciano R. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=xXpiujH2uOwC&pg=PA81&q=">Basques in the Philippines</a>. University of Nevada Press. tr. 81–83. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-87417-590-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-87417-590-9"><bdi>0-87417-590-9</bdi></a>. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Basques+in+the+Philippines&rft.pages=81-83&rft.pub=University+of+Nevada+Press&rft.date=2005&rft.isbn=0-87417-590-9&rft.au=De+Borja%2C+Marciano+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DxXpiujH2uOwC%26pg%3DPA81%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">[<a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng">liên kết hỏng</a>] </li> <li id="cite_note-Cavite_Mutiny-54">^ <a href="#cite_ref-Cavite_Mutiny_54-0">a</a> <a href="#cite_ref-Cavite_Mutiny_54-1">b</a> Nuguid, Nati. (1972). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stuartxchange.com/CaviteMutiny.html">"The Cavite Mutiny"</a>. in Mary R. Tagle. 12 Events that Have Influenced Philippine History. [Manila]: National Media Production Center. Truy cập 2009-12-20 from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stuartxchange.com/">StuartXchange Website</a>. </li> <li id="cite_note-ReferenceB-55">^ <a href="#cite_ref-ReferenceB_55-0">a</a> <a href="#cite_ref-ReferenceB_55-1">b</a> <a href="/w/index.php?title=Nick_Joaquin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nick Joaquin (trang không tồn tại)">Joaquin, Nick</a>. A Question of Heroes. </li> <li id="cite_note-RichardsonBonifacio-56">^ <a href="#cite_ref-RichardsonBonifacio_56-0">a</a> <a href="#cite_ref-RichardsonBonifacio_56-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRichardson,_Jim.2006" class="citation web cs1">Richardson, Jim. (tháng 1 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130115200707/http://kasaysayan-kkk.info/docs.ab.240497.jn.htm">“Andrés Bonifacio Letter to Julio Nakpil, ngày 24 tháng 4 năm 1897”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kasaysayan-kkk.info/default.template.0407.htm">Documents of the Katipunan</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kasaysayan-kkk.info/docs.ab.240497.jn.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 15 tháng 1 năm 2013. Truy cập ngày 19 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%5Bhttp%3A%2F%2Fkasaysayan-kkk.info%2Fdefault.template.0407.htm+Documents+of+the+Katipunan%5D&rft.atitle=Andr%C3%A9s+Bonifacio+Letter+to+Julio+Nakpil%2C+ng%C3%A0y+24+th%C3%A1ng+4+n%C4%83m+1897&rft.date=2006-01&rft.au=Richardson%2C+Jim.&rft_id=http%3A%2F%2Fkasaysayan-kkk.info%2Fdocs.ab.240497.jn.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Liên kết ngoài trong <code class="cs1-code">|work=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#param_has_ext_link" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-ReferenceA-57">^ <a href="#cite_ref-ReferenceA_57-0">a</a> <a href="#cite_ref-ReferenceA_57-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOcampo1999" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Ambeth_Ocampo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ambeth Ocampo (trang không tồn tại)">Ocampo, Ambeth.</a> (1999). <a href="/w/index.php?title=Rizal_Without_the_Overcoat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rizal Without the Overcoat (trang không tồn tại)">Rizal Without the Overcoat</a> . Pasig City: Anvil Publishing, Inc. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-27-0920-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-27-0920-5"><bdi>971-27-0920-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rizal+Without+the+Overcoat&rft.place=Pasig+City&rft.edition=Expanded&rft.pub=Anvil+Publishing%2C+Inc&rft.date=1999&rft.isbn=971-27-0920-5&rft.aulast=Ocampo&rft.aufirst=Ambeth.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> không hợp lệ: tên “ReferenceA” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">^</a> Price, Michael G. (2002). Foreword. In A. B. Feuer, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=f-2Qef1JSjsC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s#v=onepage&q=&f=false">America at War: the Philippines, 1898–1913</a> (pp. xiii–xvi). Westport, Connecticut: Greenwood. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0275968219" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0275968219">ISBN 0-275-96821-9</a>. </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGates,_John_M.2002" class="citation book cs1">Gates, John M. (tháng 11 năm 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150321040025/http://www3.wooster.edu/History/jgates/book-ch3.html">“The Pacification of the Philippines”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www3.wooster.edu/history/jgates/book-contents.html">The U.S. Army and Irregular Warfare</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www3.wooster.edu/history/jgates/book-ch3.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 3 năm 2015. Truy cập ngày 20 tháng 2 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=The+Pacification+of+the+Philippines&rft.btitle=The+U.S.+Army+and+Irregular+Warfare&rft.date=2002-11&rft.au=Gates%2C+John+M.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww3.wooster.edu%2Fhistory%2Fjgates%2Fbook-ch3.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Bates-60"><a href="#cite_ref-Bates_60-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKho" class="citation web cs1">Kho, Madge. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philippineupdate.com/Bates.htm">“The Bates Treaty”</a>. PhilippineUpdate.com. Truy cập ngày 2 tháng 12 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Bates+Treaty&rft.pub=PhilippineUpdate.com&rft.aulast=Kho&rft.aufirst=Madge&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.philippineupdate.com%2FBates.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-61">^ <a href="#cite_ref-autogenerated1_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-autogenerated1_61-1">b</a> {{|url=<a rel="nofollow" class="external free" href="http://benjieordonez.blogspot.com/2005/01/visayan-film-industry-retrospective.html%7Cdate=ngày">http://benjieordonez.blogspot.com/2005/01/visayan-film-industry-retrospective.html%7Cdate=ngày</a> 5 tháng 1 năm 2005 |access-date = ngày 7 tháng 9 năm 2013 |format=Fee required}} Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> không hợp lệ: tên “autogenerated1” được định rõ nhiều lần, mỗi lần có nội dung khác </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://boxofficemojo.com/intl/philippines/yearly/">2013 Philippines Yearly Box Office Results</a> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">^</a> Armes, Roy. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=qFDnqIwdr8EC&printsec=frontcover&dq=intitle:Third+intitle:World+intitle:film+intitle:making+intitle:and+intitle:the+intitle:west&hl=en&ei=tXsrTdbEB4H88AbOltD3AQ&sa=X&oi=book_result&ct=result&resnum=1&ved=0CDIQ6AEwAA#v=onepage&q&f=false">"Third World Film Making and the West"</a>, p.152. University of California Press, 1987. Truy cập on 2011-01-09. </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://su.diva-portal.org/smash/get/diva2:200615/FULLTEXT01.pdf">"The Role of José Nepomuceno in the Philippine Society: What language did his silent film speaks?"</a>. Stockholm University Publications. Truy cập on 2014-01-28. </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">^</a> Moore, Charles (1921). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=aR7iAAAAMAAJ&pg=PA162">"Daniel H. Burnham: Planner of Cities"</a>. Houghton Mifflin and Co., Boston and New York. </li> <li id="cite_note-Manapat,_Carlos_2010-66"><a href="#cite_ref-Manapat,_Carlos_2010_66-0">^</a> Manapat, Carlos, et al. Economics, Taxation, and Agrarian Reform. Quezon City: C&E Pub., 2010.Print. </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">^</a> White, Matthew. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://users.erols.com/mwhite28/battles.htm#Manila">"Death Tolls for the Man-made Megadeaths of the 20th Century"</a>. Truy cập 2007-08-01. </li> <li id="cite_note-Rottman-68"><a href="#cite_ref-Rottman_68-0">^</a> Rottman, Gordon L. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=ChyilRml0hcC">World War 2 Pacific Island Guide – A Geo-Military Study</a>. Westport, Connecticut: Greenwood Press. p. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=ChyilRml0hcC&pg=PA318&dq=#v=onepage&q&f=false">318</a>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0313313954" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-313-31395-4</a>. </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.un.org/depts/dhl/unms/founders.shtml">“Founding Member States”</a>. United Nations.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Founding+Member+States&rft.pub=United+Nations&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.un.org%2Fdepts%2Fdhl%2Funms%2Ffounders.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-CIAfactbook-70">^ <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-0">a</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-1">b</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-2">c</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-3">d</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-4">e</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-5">f</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-6">g</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-7">h</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-8">i</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-9">j</a> <a href="#cite_ref-CIAfactbook_70-10">k</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150719222229/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html">“World Factbook — Philippines”</a>. CIA. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/rp.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 19 tháng 7 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 7 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=World+Factbook+%E2%80%94+Philippines&rft.pub=CIA&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Frp.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">^</a> Jeff Goodwin, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=VdIFfPqP29IC&pg=PA118&lpg=PA118&dq=huk+rebellion&source=web&ots=a7ZAHcg3tM&sig=RrfKkc2qerafo44P-DFvk72YGlc&hl=en&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result#PPA119,M1">No Other Way Out</a>, Cambridge University Press, 2001, p.119, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0521629489" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-521-62948-9</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780521629485" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-521-62948-5</a> </li> <li id="cite_note-Molina,_Antonio_1961-72"><a href="#cite_ref-Molina,_Antonio_1961_72-0">^</a> Molina, Antonio. The Philippines: Through the centuries. Manila: University of Sto. Tomas Cooperative, 1961. Print. </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">^</a> Carlos P. Romulo and Marvin M. Gray, The Magsaysay Story (1956), is a full-length biography </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120426075252/http://www.prescarlosgarcia.org/%20prescarlosgarcia.org">“Our Vision and Mission”</a>. prescarlosgarcia.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.prescarlosgarcia.org/%20prescarlosgarcia.org">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 4 năm 2012. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Our+Vision+and+Mission&rft.pub=prescarlosgarcia.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.prescarlosgarcia.org%2F%2520prescarlosgarcia.org&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-bibingka-jun12-75"><a href="#cite_ref-bibingka-jun12_75-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDiosdado_Macapagal" class="citation cs2">Diosdado Macapagal, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bibingka.com/phg/documents/jun12.htm">Proclamation No. 28 Declaring June 12 as Philippine Independence Day</a>, Philippine History Group of Los Angeles, truy cập ngày 11 tháng 11 năm 2009</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Proclamation+No.+28+Declaring+June+12+as+Philippine+Independence+Day&rft.pub=Philippine+History+Group+of+Los+Angeles&rft.au=Diosdado+Macapagal&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bibingka.com%2Fphg%2Fdocuments%2Fjun12.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFManuel_S._Satorre,_Jr." class="citation cs2">Manuel S. Satorre, Jr., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180820074839/http://www.positivenewsmedia.net/am2/publish/Article_Features_22/President_Diosdado_Macapagal_set_RP_Independence_D_5939.shtml">President Diosdado Macapagal set RP Independence Day on June 12</a>, .positivenewsmedia.net, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.positivenewsmedia.net/am2/publish/Article_Features_22/President_Diosdado_Macapagal_set_RP_Independence_D_5939.shtml">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 20 tháng 8 năm 2018, truy cập ngày 10 tháng 12 năm 2008</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=President+Diosdado+Macapagal+set+RP+Independence+Day+on+June+12&rft.pub=.positivenewsmedia.net&rft.au=Manuel+S.+Satorre%2C+Jr.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.positivenewsmedia.net%2Fam2%2Fpublish%2FArticle_Features_22%2FPresident_Diosdado_Macapagal_set_RP_Independence_D_5939.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">^</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.sabrizain.org/malaya/library/connections.pdf">http://www.sabrizain.org/malaya/library/connections.pdf</a> </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1">Donald E. Weatherbee & Ralf Emmers, Mari Pangestu, Leonard C. Sebastian (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=4wqEC4jHl9wC&pg=PA68&dq=malaysia+philippines+relations#PPA69,M1">International relations in Southeast Asia</a>. Rowman & Littlefield. tr. 68–69. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-7425-2842-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-7425-2842-1"><bdi>0-7425-2842-1</bdi></a>. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=International+relations+in+Southeast+Asia&rft.pages=68-69&rft.pub=Rowman+%26+Littlefield&rft.date=2005&rft.isbn=0-7425-2842-1&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D4wqEC4jHl9wC%26pg%3DPA68%26dq%3Dmalaysia%2Bphilippines%2Brelations%23PPA69%2CM1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.co.uk/news/world-asia-21022457">What happened to the Marcos fortune?</a>. <a href="/wiki/BBC_News" title="BBC News">BBC News</a>. ngày 24 tháng 1 năm 2013. </li> <li id="cite_note-Cambridge4-80"><a href="#cite_ref-Cambridge4_80-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTarling,_Nicholas2000" class="citation book cs1">Tarling, Nicholas (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=U0trzUvic-8C&pg=PA293&dq=#v=onepage&q=">The Cambridge History of Southeast Asia: From World War II to the Present, Volume 4</a>. Cambridge University Press. tr. 293. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-66372-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-66372-5"><bdi>0-521-66372-5</bdi></a>. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+History+of+Southeast+Asia%3A+From+World+War+II+to+the+Present%2C+Volume+4&rft.pages=293&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2000&rft.isbn=0-521-66372-5&rft.au=Tarling%2C+Nicholas&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DU0trzUvic-8C%26pg%3DPA293%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Chandler-81">^ <a href="#cite_ref-Chandler_81-0">a</a> <a href="#cite_ref-Chandler_81-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChandler,_David_P._and_David_Joel_Steinberg1987" class="citation book cs1">Chandler, David P. and David Joel Steinberg (1987). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=jzUz9lKn6PEC&pg=PA431&dq=#v=onepage&q=">In Search of Southeast Asia: A Modern History</a> (ấn bản thứ 2). University of Hawaii Press. tr. 431–442. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8248-1110-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8248-1110-0"><bdi>0-8248-1110-0</bdi></a>. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=In+Search+of+Southeast+Asia%3A+A+Modern+History&rft.pages=431-442&rft.edition=Revised+2nd&rft.pub=University+of+Hawaii+Press&rft.date=1987&rft.isbn=0-8248-1110-0&rft.au=Chandler%2C+David+P.+and+David+Joel+Steinberg&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DjzUz9lKn6PEC%26pg%3DPA431%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Osborne-82"><a href="#cite_ref-Osborne_82-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOsborne,_Milton_E.2004" class="citation book cs1">Osborne, Milton E. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=uaFaDUyeCOcC&pg=PA235&dq=#v=onepage&q=">Southeast Asia: An Introductory History</a> (ấn bản thứ 9). Allen & Unwin. tr. 235–241. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-74114-448-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-74114-448-5"><bdi>1-74114-448-5</bdi></a>. Truy cập ngày 7 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Southeast+Asia%3A+An+Introductory+History&rft.pages=235-241&rft.edition=9th&rft.pub=Allen+%26+Unwin&rft.date=2004&rft.isbn=1-74114-448-5&rft.au=Osborne%2C+Milton+E.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DuaFaDUyeCOcC%26pg%3DPA235%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philstar.com/headlines/2013/05/06/939112/govt-drafts-new-framework-guide-peace-talks-leftist-rebels">Gov't drafts new framework to guide peace talks with leftist rebels</a>.<a href="/w/index.php?title=Philippine_Star&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philippine Star (trang không tồn tại)">Philippine Star</a>. </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJulie_Alipala2010" class="citation web cs1">Julie Alipala (ngày 2 tháng 10 năm 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150222074324/http://globalnation.inquirer.net/news/breakingnews/view/20101002-295567/RP-terror-campaign-cost-lives-of-11-US-572-RP-soldiersmilitary">“RP terror campaign cost lives of 11 US, 572 RP soldiers—military”</a>. <a href="/w/index.php?title=Philippine_Daily_Inquirer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philippine Daily Inquirer (trang không tồn tại)">Philippine Daily Inquirer</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://globalnation.inquirer.net/news/breakingnews/view/20101002-295567/RP-terror-campaign-cost-lives-of-11-US-572-RP-soldiersmilitary">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 22 tháng 2 năm 2015. Truy cập ngày 1 tháng 5 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=RP+terror+campaign+cost+lives+of+11+US%2C+572+RP+soldiers%E2%80%94military&rft.pub=Philippine+Daily+Inquirer&rft.date=2010-10-02&rft.au=Julie+Alipala&rft_id=http%3A%2F%2Fglobalnation.inquirer.net%2Fnews%2Fbreakingnews%2Fview%2F20101002-295567%2FRP-terror-campaign-cost-lives-of-11-US-572-RP-soldiersmilitary&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-lastlaugh-85">^ <a href="#cite_ref-lastlaugh_85-0">a</a> <a href="#cite_ref-lastlaugh_85-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGargan1997" class="citation news cs1">Gargan, Edward A. (ngày 11 tháng 12 năm 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/1997/12/11/business/last-laugh-for-philippines-onetime-joke-economy-avoids-much-asia-s-turmoil.html">“Last Laugh for the Philippines; Onetime Joke Economy Avoids Much of Asia's Turmoil”</a>. <a href="/wiki/New_York_Times" class="mw-redirect" title="New York Times">New York Times</a>. Truy cập ngày 25 tháng 1 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=New+York+Times&rft.atitle=Last+Laugh+for+the+Philippines%3B+Onetime+Joke+Economy+Avoids+Much+of+Asia%27s+Turmoil&rft.date=1997-12-11&rft.aulast=Gargan&rft.aufirst=Edward+A.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F1997%2F12%2F11%2Fbusiness%2Flast-laugh-for-philippines-onetime-joke-economy-avoids-much-asia-s-turmoil.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-AFC-NA-13-86"><a href="#cite_ref-AFC-NA-13_86-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://docs.google.com/viewer?url=http%3A%2F%2Fwww.andrewsheng.com%2Fdocs%2F2009-08%2F090731Financial%2520Crisis%2520and%2520Global%2520Governance.doc">“Financial Crisis and Global Governance: A Network Analysis”</a>. tháng 7 năm 2009. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Financial+Crisis+and+Global+Governance%3A+A+Network+Analysis&rft.date=2009-07&rft_id=http%3A%2F%2Fdocs.google.com%2Fviewer%3Furl%3Dhttp%253A%252F%252Fwww.andrewsheng.com%252Fdocs%252F2009-08%252F090731Financial%252520Crisis%252520and%252520Global%252520Governance.doc&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> by Andrew Sheng, Adj. Prof., <a href="/w/index.php?title=Tsinghua_University&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tsinghua University (trang không tồn tại)">Tsinghua University</a> và <a href="/w/index.php?title=University_of_Malaya&action=edit&redlink=1" class="new" title="University of Malaya (trang không tồn tại)">University of Malaya</a> </li> <li id="cite_note-AFC-NA-14-87"><a href="#cite_ref-AFC-NA-14_87-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121120075648/http://www.institutlouisbachelier.org/risk2011/papers/Session_3_Taylan_Eren_Yenilmez_slides.pdf">“Analyzing Systemic Risk with Financial Networks During a Financial Crash”</a> (PDF). ngày 10 tháng 3 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.institutlouisbachelier.org/risk2011/papers/Session_3_Taylan_Eren_Yenilmez_slides.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 20 tháng 11 năm 2012. Truy cập ngày 11 tháng 6 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Analyzing+Systemic+Risk+with+Financial+Networks+During+a+Financial+Crash&rft.date=2011-03-10&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.institutlouisbachelier.org%2Frisk2011%2Fpapers%2FSession_3_Taylan_Eren_Yenilmez_slides.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> by Taylan Yenilmez, Tinbergen Institute and Burak Saltoglu, Bogazici University </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">^</a> Bowring, Philip. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iht.com/articles/2001/01/22/edbow.t_3.php">Filipino Democracy Needs Stronger Institutions</a>. International Herald Tribune website. 2001, January 22. Truy cập ngày 27 tháng 1 năm 2009. </li> <li id="cite_note-ANC-89"><a href="#cite_ref-ANC_89-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090302161753/http://www.pacificnewscenter.com/index.php?option=com_content&view=article&id=4500%3Aanc&catid=66%3Aphilippines&Itemid=18">“Bolante Faces Off with Senators Over Fertilizer Fund Scam”</a>. ANC. ngày 13 tháng 11 năm 2008. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pacificnewscenter.com/index.php?option=com_content&view=article&id=4500:anc&catid=66:philippines&Itemid=18">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 3 năm 2009. Truy cập ngày 4 tháng 12 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ANC&rft.atitle=Bolante+Faces+Off+with+Senators+Over+Fertilizer+Fund+Scam&rft.date=2008-11-13&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pacificnewscenter.com%2Findex.php%3Foption%3Dcom_content%26view%3Darticle%26id%3D4500%3Aanc%26catid%3D66%3Aphilippines%26Itemid%3D18&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-davis-90"><a href="#cite_ref-davis_90-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/GI07Ae02.html">"Arroyo claims hollow victory"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190105010942/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/GI07Ae02.html">Lưu trữ</a> 2019-01-05 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> by Leslie Davis, <a href="/w/index.php?title=Asia_Times_Online&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asia Times Online (trang không tồn tại)">Asia Times Online</a>, ngày 27 tháng 9 năm 2005. </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDizon" class="citation web cs1">Dizon, David. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.abs-cbnnews.com/nation/08/04/10/corruption-was-glorias-biggest-mistake-survey">“Corruption was Gloria's biggest mistake: survey”</a>. <a href="/w/index.php?title=ABS-CBN_News_and_Current_Affairs&action=edit&redlink=1" class="new" title="ABS-CBN News and Current Affairs (trang không tồn tại)">ABS-CBN News and Current Affairs</a>. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Corruption+was+Gloria%27s+biggest+mistake%3A+survey&rft.pub=ABS-CBN+News+and+Current+Affairs&rft.aulast=Dizon&rft.aufirst=David&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.abs-cbnnews.com%2Fnation%2F08%2F04%2F10%2Fcorruption-was-glorias-biggest-mistake-survey&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPress2011" class="citation web cs1">Press, Associated (ngày 18 tháng 11 năm 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/world/2011/nov/18/philippines-asia-pacific">“Philippines charges Gloria Arroyo with corruption”</a>. <a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a>. Truy cập ngày 15 tháng 4 năm 2012. <q>Former president is formally accused of electoral fraud after government rushed to court as she tried to leave country</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Guardian&rft.atitle=Philippines+charges+Gloria+Arroyo+with+corruption&rft.date=2011-11-18&rft.aulast=Press&rft.aufirst=Associated&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.guardian.co.uk%2Fworld%2F2011%2Fnov%2F18%2Fphilippines-asia-pacific&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131228173309/http://www.gov.ph/2012/10/15/speech-of-president-aquino-during-the-signing-of-the-gph-milf-framework-agreement-october-15-2012/">“Speech of President Benigno Aquino III during the signing of the Framework Agreement on the Bangsamoro”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph/2012/10/15/speech-of-president-aquino-during-the-signing-of-the-gph-milf-framework-agreement-october-15-2012/%20">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 12 năm 2013. Truy cập ngày 8 tháng 2 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Speech+of+President+Benigno+Aquino+III+during+the+signing+of+the+Framework+Agreement+on+the+Bangsamoro&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gov.ph%2F2012%2F10%2F15%2Fspeech-of-president-aquino-during-the-signing-of-the-gph-milf-framework-agreement-october-15-2012%2F%2520&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150627074930/http://www.pca-cpa.org/showpage.asp?pag_id=1529">“The Republic of the Philippines v. The People's Republic of China”</a>. Pca-cpa.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pca-cpa.org/showpage.asp?pag_id=1529">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 6 năm 2015. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Republic+of+the+Philippines+v.+The+People%27s+Republic+of+China&rft.pub=Pca-cpa.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pca-cpa.org%2Fshowpage.asp%3Fpag_id%3D1529&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDel_Cappar2013" class="citation web cs1">Del Cappar, Michaela (ngày 25 tháng 4 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gmanetwork.com/news/story/305570/news/nation/itlos-completes-five-man-tribunal-that-will-hear-phl-case-vs-china">“ITLOS completes five-man tribunal that will hear PHL case vs. China”</a>. GMA News One. Truy cập ngày 24 tháng 10 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=GMA+News+One&rft.atitle=ITLOS+completes+five-man+tribunal+that+will+hear+PHL+case+vs.+China&rft.date=2013-04-25&rft.aulast=Del+Cappar&rft.aufirst=Michaela&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gmanetwork.com%2Fnews%2Fstory%2F305570%2Fnews%2Fnation%2Fitlos-completes-five-man-tribunal-that-will-hear-phl-case-vs-china&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-SultanObjective-96"><a href="#cite_ref-SultanObjective_96-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFrialde2013" class="citation news cs1">Frialde, Mike (ngày 23 tháng 2 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philstar.com/headlines/2013/02/23/912045/sultanate-sulu-wants-sabah-returned-phl">“Sultanate of Sulu wants Sabah returned to Phl”</a>. <a href="/w/index.php?title=The_Philippine_Star&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Philippine Star (trang không tồn tại)">The Philippine Star</a>. Truy cập ngày 24 tháng 2 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Philippine+Star&rft.atitle=Sultanate+of+Sulu+wants+Sabah+returned+to+Phl&rft.date=2013-02-23&rft.aulast=Frialde&rft.aufirst=Mike&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.philstar.com%2Fheadlines%2F2013%2F02%2F23%2F912045%2Fsultanate-sulu-wants-sabah-returned-phl&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-2016_election-97"><a href="#cite_ref-2016_election_97-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.abs-cbn.com/halalan2016/nation/05/27/16/duterte-robredo-win-2016-polls/">“Duterte, Robredo win 2016 polls”</a>. ABS-CBN. ngày 27 tháng 5 năm 2016. Truy cập ngày 27 tháng 5 năm 2016.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=ABS-CBN&rft.atitle=Duterte%2C+Robredo+win+2016+polls&rft.date=2016-05-27&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.abs-cbn.com%2Fhalalan2016%2Fnation%2F05%2F27%2F16%2Fduterte-robredo-win-2016-polls%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-US_State_Department-98"><a href="#cite_ref-US_State_Department_98-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120103095151/http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_999.html#country">“Country description”</a>. US State Department Website. US State Department Website. tháng 1 năm 2012. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis/cis_999.html#country">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 24 tháng 1 năm 2012. <q>The Philippines is an emerging economy with a democratic system of government.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=US+State+Department+Website&rft.atitle=Country+description&rft.date=2012-01&rft_id=http%3A%2F%2Ftravel.state.gov%2Ftravel%2Fcis_pa_tw%2Fcis%2Fcis_999.html%23country&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRobles,_Alan_C.2008" class="citation journal cs1">Robles, Alan C. (July–August 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081202113453/http://www.inwent.org/ez/articles/077943/index.en.shtml">“Civil service reform: Whose service?”</a>. D+C. Internationale Weiterbildung und Entwicklung [InWEnt]. 49: 285–289. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.inwent.org/ez/articles/077943/index.en.shtml">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 12 năm 2008. Truy cập ngày 30 tháng 11 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=D%2BC&rft.atitle=Civil+service+reform%3A+Whose+service%3F&rft.volume=49&rft.pages=285-289&rft.date=2008-07%2F2008-08&rft.au=Robles%2C+Alan+C.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.inwent.org%2Fez%2Farticles%2F077943%2Findex.en.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBigornia,_Amante.1997" class="citation news cs1">Bigornia, Amante. (ngày 17 tháng 9 năm 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.google.com/newspapers?id=no8VAAAAIBAJ&sjid=bQsEAAAAIBAJ&pg=4208,1807319&dq=">“The 'consultations' on Charter change”</a>. The Manila Standard. Truy cập ngày 13 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Manila+Standard&rft.atitle=The+%27consultations%27+on+Charter+change&rft.date=1997-09-17&rft.au=Bigornia%2C+Amante.&rft_id=http%3A%2F%2Fnews.google.com%2Fnewspapers%3Fid%3Dno8VAAAAIBAJ%26sjid%3DbQsEAAAAIBAJ%26pg%3D4208%2C1807319%26dq%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-About-101">^ <a href="#cite_ref-About_101-0">a</a> <a href="#cite_ref-About_101-1">b</a> <a href="#cite_ref-About_101-2">c</a> <a href="#cite_ref-About_101-3">d</a> <a href="#cite_ref-About_101-4">e</a> <a href="#cite_ref-About_101-5">f</a> <a href="#cite_ref-About_101-6">g</a> <a href="#cite_ref-About_101-7">h</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071022221129/http://www.gov.ph/aboutphil/general.asp">General Information</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 22 tháng 10 năm 2007). (older version – as it existed in 2007 – during the presidency of <a href="/wiki/Gloria_Macapagal_Arroyo" title="Gloria Macapagal Arroyo">Gloria Macapagal Arroyo</a>), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph/">The Official Government Portal of the Republic of the Philippines</a>. </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/1695576.stm">"Guide to the Philippines conflict"</a>. (2007-08-10). <a href="/wiki/BBC_News" title="BBC News">BBC News</a>. Truy cập 2009-12-16. </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">^</a> World Bank. Conflict Prevention & Reconstruction Unit. (February 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://siteresources.worldbank.org/INTCPR/214578-1111996036679/20482477/WP24_Web.pdf">The Mindanao Conflict in the Philippines: Roots, Costs, and Potential Peace Dividend</a> by Salvatore Schiavo-Campo and Mary Judd. Washington, D.C.: World Bank. (Social Development Paper No. 24). Truy cập 2009-12-16. </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">^</a> Liefer, Michael. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=B9kTZgZ0TWYC&printsec=frontcover&source=gbs_navlinks_s#v=onepage&q=&f=false">Michael Liefer – Selected Works on Southeast Asia</a> (Chin, Kin-Wah & Leo Suryadinata, Eds.). Singapore: Institute of Southeast Asian Studies. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9812302700" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9812302700">ISBN 981-230-270-0</a>. </li> <li id="cite_note-cow-105"><a href="#cite_ref-cow_105-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThe_White_House.2003" class="citation web cs1">The White House. (ngày 27 tháng 3 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2003/03/20030327-10.html">“Coalition Members”</a>. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Coalition+Members&rft.date=2003-03-27&rft.au=The+White+House.&rft_id=http%3A%2F%2Fgeorgewbush-whitehouse.archives.gov%2Fnews%2Freleases%2F2003%2F03%2F20030327-10.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130418121736/http://www.zambotimes.com/archives/28568-RDC-chooses-Zamboanga-City-as-regional-center-of-Region-9.html">“RDC chooses Zamboanga City as regional center of Region 9”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zambotimes.com/">Zambotimes.com</a>. ngày 4 tháng 3 năm 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zambotimes.com/archives/28568-RDC-chooses-Zamboanga-City-as-regional-center-of-Region-9.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 18 tháng 4 năm 2013. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%5Bhttp%3A%2F%2Fwww.zambotimes.com%2F+Zambotimes.com%5D&rft.atitle=RDC+chooses+Zamboanga+City+as+regional+center+of+Region+9&rft.date=2011-03-04&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zambotimes.com%2Farchives%2F28568-RDC-chooses-Zamboanga-City-as-regional-center-of-Region-9.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Liên kết ngoài trong <code class="cs1-code">|newspaper=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#param_has_ext_link" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://neda9.net/attachments/category/101/Resolution%20No.%20IX-008-11.pdf">“A Resolution Endorsing Zamboanga City as the location of Regional Center of Region IX”</a> (PDF). Regional Development Council IX. ngày 3 tháng 3 năm 2011. Truy cập ngày 18 tháng 6 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Resolution+Endorsing+Zamboanga+City+as+the+location+of+Regional+Center+of+Region+IX&rft.pub=Regional+Development+Council+IX&rft.date=2011-03-03&rft_id=http%3A%2F%2Fneda9.net%2Fattachments%2Fcategory%2F101%2FResolution%2520No.%2520IX-008-11.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">[<a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng">liên kết hỏng</a>] </li> <li id="cite_note-CIAfields-108"><a href="#cite_ref-CIAfields_108-0">^</a> Central Intelligence Agency. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html">"Field Listing:: Coastline"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170716042040/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2060.html">Lưu trữ</a> 2017-07-16 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Washington, D.C.: Author. Truy cập 2009-11-07. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">^</a> Republic of the Philippines. Department of Tourism. [c. 2008]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120427094345/http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html">Leyte is Famous For...</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 27 tháng 4 năm 2012)(archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.travelmart.net/philippines/leyte-hotels-resorts.html">the original</a> on ngày 27 tháng 4 năm 2012). Truy cập 2010-03-21 from www.travelmart.net. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tourism.gov.ph/explore_phil/place_details.asp?content=famousefor&province=4">the original</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081228154622/http://www.tourism.gov.ph/explore_phil/place_details.asp?content=famousefor&province=4">Lưu trữ</a> 2008-12-28 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. </li> <li id="cite_note-CLCS_submissions-110"><a href="#cite_ref-CLCS_submissions_110-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.un.org/Depts/los/clcs_new/commission_submissions.htm">“Submissions, through the Secretary-General of the United Nations, to the Commission on the Limits of the Continental Shelf, pursuant to article 76, paragraph 8, of the United Nations Convention on the Law of the Sea of ngày 10 tháng 12 năm 1982”</a>. United Nations Commission on the Limits of the Continental Shelf. ngày 28 tháng 5 năm 2009. Truy cập ngày 29 tháng 5 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Submissions%2C+through+the+Secretary-General+of+the+United+Nations%2C+to+the+Commission+on+the+Limits+of+the+Continental+Shelf%2C+pursuant+to+article+76%2C+paragraph+8%2C+of+the+United+Nations+Convention+on+the+Law+of+the+Sea+of+ng%C3%A0y+10+th%C3%A1ng+12+n%C4%83m+1982&rft.pub=United+Nations+Commission+on+the+Limits+of+the+Continental+Shelf&rft.date=2009-05-28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.un.org%2FDepts%2Flos%2Fclcs_new%2Fcommission_submissions.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">^</a> La Putt, Juny P. [c. 2003]. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cityofpines.com/baguioquake/quake.html">The 1990 Baguio City Earthquake</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150212175238/http://www.cityofpines.com/baguioquake/quake.html">Lưu trữ</a> 2015-02-12 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập 2009-12-20 from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cityofpines.com/">The City of Baguio</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170918084421/http://www.cityofpines.com/baguioquake/quake.html">Lưu trữ</a> 2017-09-18 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Website. </li> <li id="cite_note-Pinatubo1991-112"><a href="#cite_ref-Pinatubo1991_112-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNewhall,_Chris,_James_W._Hendley_II,_and_Peter_H._Stauffer.2005" class="citation web cs1">Newhall, Chris, James W. Hendley II, and Peter H. Stauffer. (ngày 28 tháng 2 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/">“The Cataclysmic 1991 Eruption of Mount Pinatubo, Philippines (U.S. Geological Survey Fact Sheet 113-97)”</a>. U.S. Department of the Interior. U.S. Geological Survey. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130825233934/http://pubs.usgs.gov/fs/1997/fs113-97/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 25 tháng 8 năm 2013. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2007.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Cataclysmic+1991+Eruption+of+Mount+Pinatubo%2C+Philippines+%28U.S.+Geological+Survey+Fact+Sheet+113-97%29&rft.pub=U.S.+Department+of+the+Interior.+U.S.+Geological+Survey&rft.date=2005-02-28&rft.au=Newhall%2C+Chris%2C+James+W.+Hendley+II%2C+and+Peter+H.+Stauffer.&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.usgs.gov%2Ffs%2F1997%2Ffs113-97%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/en/list/652">“Puerto-Princesa Subterranean River National Park”</a>. UNESCO World Heritage Centre. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Puerto-Princesa+Subterranean+River+National+Park&rft.pub=UNESCO+World+Heritage+Centre&rft_id=http%3A%2F%2Fwhc.unesco.org%2Fen%2Flist%2F652&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-NYTimesMiners-114">^ <a href="#cite_ref-NYTimesMiners_114-0">a</a> <a href="#cite_ref-NYTimesMiners_114-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGreenlees,_Donald.2008" class="citation news cs1">Greenlees, Donald. (ngày 14 tháng 5 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/2008/05/14/business/worldbusiness/14iht-mine.1.12876764.html">“Miners shun mineral wealth of the Philippines”</a>. <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a>. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Miners+shun+mineral+wealth+of+the+Philippines&rft.date=2008-05-14&rft.au=Greenlees%2C+Donald.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2008%2F05%2F14%2Fbusiness%2Fworldbusiness%2F14iht-mine.1.12876764.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDavies,_Ed_and_Karen_Lema.2008" class="citation news cs1">Davies, Ed and Karen Lema. (ngày 29 tháng 6 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/2008/06/29/business/worldbusiness/29iht-energy.1.14068397.html">“Pricey oil makes geothermal projects more attractive for Indonesia and the Philippines”</a>. <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a>. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Pricey+oil+makes+geothermal+projects+more+attractive+for+Indonesia+and+the+Philippines&rft.date=2008-06-29&rft.au=Davies%2C+Ed+and+Karen+Lema.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2008%2F06%2F29%2Fbusiness%2Fworldbusiness%2F29iht-energy.1.14068397.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-etravel-116">^ <a href="#cite_ref-etravel_116-0">a</a> <a href="#cite_ref-etravel_116-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etravelpilipinas.com/about_philippines/philippine_natural_resources.htm">"Natural Resources and Environment in the Philippines"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090122193623/http://etravelpilipinas.com/about_philippines/philippine_natural_resources.htm">Lưu trữ</a> 2009-01-22 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (n.d.). eTravel Pilipinas. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2009. </li> <li id="cite_note-Chanco-117"><a href="#cite_ref-Chanco_117-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChanco,_Boo.1998" class="citation news cs1">Chanco, Boo. (ngày 7 tháng 12 năm 1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20010711225954/http://gbgm-umc.org/asia-pacific/philippines/ecophil.html">“The Philippines Environment: A Warning”</a>. The Philippine Star. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gbgm-umc.org/asia-pacific/philippines/ecophil.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2001. Truy cập ngày 9 tháng 2 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Philippine+Star&rft.atitle=The+Philippines+Environment%3A+A+Warning&rft.date=1998-12-07&rft.au=Chanco%2C+Boo.&rft_id=http%3A%2F%2Fgbgm-umc.org%2Fasia-pacific%2Fphilippines%2Fecophil.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Truy cập 2010-02-15 from gbgm-umc.org. </li> <li id="cite_note-AUSGOP-118"><a href="#cite_ref-AUSGOP_118-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWilliams,_Jann,_Cassia_Read,_Tony_Norton,_Steve_Dovers,_Mark_Burgman,_Wendy_Proctor,_and_Heather_Anderson.2001" class="citation journal cs1">Williams, Jann, Cassia Read, Tony Norton, Steve Dovers, Mark Burgman, Wendy Proctor, and Heather Anderson. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.environment.gov.au/soe/2001/publications/theme-reports/biodiversity/index.html">“Biodiversity Theme Report”</a>. CSIRO on behalf of the Australian Government Department of the Environment and Heritage. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-643-06749-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-643-06749-3"><bdi>0-643-06749-3</bdi></a>. Truy cập ngày 6 tháng 11 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Biodiversity+Theme+Report&rft.date=2001&rft.isbn=0-643-06749-3&rft.au=Williams%2C+Jann%2C+Cassia+Read%2C+Tony+Norton%2C+Steve+Dovers%2C+Mark+Burgman%2C+Wendy+Proctor%2C+and+Heather+Anderson.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.environment.gov.au%2Fsoe%2F2001%2Fpublications%2Ftheme-reports%2Fbiodiversity%2Fbiodiversity01-3.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Chú thích journal cần <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>); <code class="cs1-code">|chapter=</code> bị bỏ qua (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#chapter_ignored" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-Carpenter-119"><a href="#cite_ref-Carpenter_119-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCarpenter,_Kent_E._and_Victor_G._Springer.2005" class="citation journal cs1">Carpenter, Kent E. and Victor G. Springer. (tháng 4 năm 2005). “The center of the center of marine shore fish biodiversity: the Philippine Islands”. Environmental Biology of Fishes. Springer Netherlands. 74 (2): 467–480. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs10641-004-3154-4">10.1007/s10641-004-3154-4</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Environmental+Biology+of+Fishes&rft.atitle=The+center+of+the+center+of+marine+shore+fish+biodiversity%3A+the+Philippine+Islands&rft.volume=74&rft.issue=2&rft.pages=467-480&rft.date=2005-04&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10641-004-3154-4&rft.au=Carpenter%2C+Kent+E.+and+Victor+G.+Springer.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-lonelyplanet-120">^ <a href="#cite_ref-lonelyplanet_120-0">a</a> <a href="#cite_ref-lonelyplanet_120-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRowthorn,_Chris_and_Greg_Bloom.2006" class="citation book cs1">Rowthorn, Chris and Greg Bloom. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=aaUR07G0yAcC">Philippines</a> (ấn bản thứ 9). <a href="/wiki/Lonely_Planet" title="Lonely Planet">Lonely Planet</a>. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=aaUR07G0yAcC&pg=PA52">52</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-74104-289-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-74104-289-5"><bdi>1-74104-289-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippines&rft.pages=52&rft.edition=9th&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2006&rft.isbn=1-74104-289-5&rft.au=Rowthorn%2C+Chris+and+Greg+Bloom.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DaaUR07G0yAcC&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Heaney-121"><a href="#cite_ref-Heaney_121-0">^</a> Regalado, Jacinto C. Jr. and Lawrence R. Heaney. (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090318012913/http://www.fieldmuseum.org/vanishing_treasures/V_Mammals.htm">"Vanishing Treasures"</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 18 tháng 3 năm 2009). In Lawrence R. Heaney, Vanishing Treasures of the Philippine Rain Forest. Chicago: <a href="/w/index.php?title=Field_Museum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Field Museum (trang không tồn tại)">Field Museum</a>. (archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fieldmuseum.org/vanishing_treasures/V_Mammals.htm">the original</a> on 2009-03-18). </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121213143051/http://www.haribon.org.ph/index.php?view=article&id=223%3Athe-largest-eagle-in-the-world&option=com_content&Itemid=119">“Bản sao đã lưu trữ”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.haribon.org.ph/index.php?view=article&id=223%3Athe-largest-eagle-in-the-world&option=com_content&Itemid=119">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 13 tháng 12 năm 2012. Truy cập ngày 9 tháng 2 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.haribon.org.ph%2Findex.php%3Fview%3Darticle%26id%3D223%253Athe-largest-eagle-in-the-world%26option%3Dcom_content%26Itemid%3D119&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">^</a> BirdLife International. (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iucnredlist.org/search/details.php/144490/all">Pithecophaga jefferyi</a>. <a href="/wiki/S%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%8F" class="mw-redirect" title="Sách đỏ">Sách đỏ</a> 2006. <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_b%E1%BA%A3o_t%E1%BB%93n_thi%C3%AAn_nhi%C3%AAn_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" class="mw-redirect" title="Tổ chức bảo tồn thiên nhiên thế giới">IUCN</a> 2006. Truy cập 2009-1-7. </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">^</a> Peralta, Eleno O. (2005). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/docrep/008/af349e/af349e0n.htm#bm23">21. Forests for poverty alleviation: the response of academic institutions in the Philippines</a>". In Sim, Appanah, and Hooda (Eds.). Proceedings of the workshop on forests for poverty reduction: changing role for research, development and training institutions (RAP Publication). <a href="/w/index.php?title=Food_and_Agriculture_Organization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Food and Agriculture Organization (trang không tồn tại)">Food and Agriculture Organization</a> (FAO). Truy cập 2009-12-20. </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">^</a> Heaney, Lawrence R. [c. 2002]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090317192337/http://www.fieldmuseum.org/vanishing_treasures/Deforestation_1.htm">"The Causes and Effects of Deforestation"</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 17 tháng 3 năm 2009). <a href="/w/index.php?title=Field_Museum_of_Natural_History&action=edit&redlink=1" class="new" title="Field Museum of Natural History (trang không tồn tại)">Field Museum of Natural History</a>. (archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fieldmuseum.org/vanishing_treasures/Deforestation_1.htm">the original</a> on 2009-03-17) </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">^</a> Kirby, Alex. (2003-07-23). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/3090071.stm">SE Asia faces 'catastrophic' extinction rate</a>. BBC News. Truy cập 2009-12-20. </li> <li id="cite_note-climate-127">^ <a href="#cite_ref-climate_127-0">a</a> <a href="#cite_ref-climate_127-1">b</a> <a href="#cite_ref-climate_127-2">c</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhilippine_Atmospheric,_Geophysical_and_Astronomical_Services_Administration.2024" class="citation web cs1"><a href="/wiki/Philippine_Atmospheric,_Geophysical_and_Astronomical_Services_Administration" class="mw-redirect" title="Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration">Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration.</a> (24 tháng 11 năm 2024). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100531021557/http://kidlat.pagasa.dost.gov.ph/cab/cab.htm">“Climate of the Philippines”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://kidlat.pagasa.dost.gov.ph/cab/cab.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 31 tháng 5 năm 2010. Truy cập ngày 24 tháng 4 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Climate+of+the+Philippines&rft.date=2024-11-24&rft.au=Philippine+Atmospheric%2C+Geophysical+and+Astronomical+Services+Administration.&rft_id=http%3A%2F%2Fkidlat.pagasa.dost.gov.ph%2Fcab%2Fcab.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-cp-128">^ <a href="#cite_ref-cp_128-0">a</a> <a href="#cite_ref-cp_128-1">b</a> <a href="#cite_ref-cp_128-2">c</a> <a href="/wiki/Library_of_Congress" class="mw-redirect" title="Library of Congress">Library of Congress</a> – <a href="/w/index.php?title=Federal_Research_Division&action=edit&redlink=1" class="new" title="Federal Research Division (trang không tồn tại)">Federal Research Division</a>. (March 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lcweb2.loc.gov/frd/cs/profiles/Philippines.pdf">Country Profile: Philippines</a>. Truy cập 2009-12-17. </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1">Chong, Kee-Chai, Ian R. Smith, and Maura S. Lizarondo. (1982). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wayback.archive.org/web/*/http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E06.htmhtm">“III. The transformation sub-system: cultivation to market size in fishponds”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E00.htm">Economics of the Philippine Milkfish Resource System</a>. The United Nations University. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/92-808-0346-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/92-808-0346-8"><bdi>92-808-0346-8</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110719181709/http://archive.unu.edu/unupress/unupbooks/80346e/80346E00.htm">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 19 tháng 7 năm 2011. Truy cập ngày 14 tháng 5 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=III.+The+transformation+sub-system%3A+cultivation+to+market+size+in+fishponds&rft.btitle=Economics+of+the+Philippine+Milkfish+Resource+System&rft.pub=The+United+Nations+University&rft.date=1982&rft.isbn=92-808-0346-8&rft_id=http%3A%2F%2Fwayback.archive.org%2Fweb%2F%2A%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.unu.edu%2Funupress%2Funupbooks%2F80346e%2F80346E06.htmhtm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-PagasaWMO-130"><a href="#cite_ref-PagasaWMO_130-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhilippine_Atmospheric,_Geophysical_and_Astronomical_Services_Administration_(PAGASA).2009" class="citation journal cs1">Philippine Atmospheric, Geophysical and Astronomical Services Administration (PAGASA). (tháng 1 năm 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.typhooncommittee.org/41st/docs/TC2_MemberReport2008_PHILIPPINES1.pdf">“Member Report to the ESCAP/WMO Typhoon Committee, 41st Session”</a> (PDF). Truy cập ngày 17 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Member+Report+to+the+ESCAP%2FWMO+Typhoon+Committee%2C+41%3Csup%3E%3Csmall%3Est%3C%2Fsmall%3E%3C%2Fsup%3E+Session&rft.date=2009-01&rft.au=Philippine+Atmospheric%2C+Geophysical+and+Astronomical+Services+Administration+%28PAGASA%29.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.typhooncommittee.org%2F41st%2Fdocs%2FTC2_MemberReport2008_PHILIPPINES1.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Chú thích journal cần <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#missing_periodical" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-digitaltyphoon-131"><a href="#cite_ref-digitaltyphoon_131-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://agora.ex.nii.ac.jp/digital-typhoon/reference/monthly/">Monthly Typhoon Tracking Charts</a>. (2010). Truy cập 2010-04-24 from the <a href="/w/index.php?title=National_Institute_of_Informatics&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Institute of Informatics (trang không tồn tại)">National Institute of Informatics</a>, Kitamoto Laboratory, Digital Typhoon Website. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">^</a> <a href="/wiki/Qu%E1%BB%B9_ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Quỹ tiền tệ Quốc tế">Quỹ tiền tệ Quốc tế</a> - IMF <a href="/wiki/2012" title="2012">2012</a> và <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">^</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.dw.com/en/natural-disasters-threaten-philippine-growth/a-17219526">https://www.dw.com/en/natural-disasters-threaten-philippine-growth/a-17219526</a> </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210127043743/https://www.ey.com/en_gl/assurance/how-the-philippines-is-planning-for-a-brighter-future">“Bản sao đã lưu trữ”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ey.com/en_gl/assurance/how-the-philippines-is-planning-for-a-brighter-future">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 20 tháng 12 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ey.com%2Fen_gl%2Fassurance%2Fhow-the-philippines-is-planning-for-a-brighter-future&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-nscb2009-135"><a href="#cite_ref-nscb2009_135-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistical_Coordination_Board" class="citation web cs1">Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110629150040/http://www.nscb.gov.ph/sna/2009/3rdQ2009/2009gnpi3.asp">“Third Quarter 2009 Gross National Product and Gross Domestic Product by Industrial Origin”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nscb.gov.ph/sna/2009/3rdQ2009/2009gnpi3.asp">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Third+Quarter+2009+Gross+National+Product+and+Gross+Domestic+Product+by+Industrial+Origin&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistical+Coordination+Board&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nscb.gov.ph%2Fsna%2F2009%2F3rdQ2009%2F2009gnpi3.asp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-quickstat-136">^ <a href="#cite_ref-quickstat_136-0">a</a> <a href="#cite_ref-quickstat_136-1">b</a> <a href="#cite_ref-quickstat_136-2">c</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2009" class="citation web cs1">Republic of the Philippines. National Statistics Office. (tháng 10 năm 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120711125757/http://www.census.gov.ph/data/quickstat/qs0909tb.pdf">“Quickstat”</a> (PDF). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.census.gov.ph/data/quickstat/qs0909tb.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Quickstat&rft.date=2009-10&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistics+Office.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.census.gov.ph%2Fdata%2Fquickstat%2Fqs0909tb.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.economist.com/world/asia/displaystory.cfm?story_id=E1_RRPJDJ">The Filipina sisterhood</a>. (2001-12-20). <a href="/wiki/The_Economist" title="The Economist">The Economist</a>. Truy cập 2009-11-09. </li> <li id="cite_note-ure-138">^ <a href="#cite_ref-ure_138-0">a</a> <a href="#cite_ref-ure_138-1">b</a> <a href="#cite_ref-ure_138-2">c</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFUre,_John2008" class="citation book cs1">Ure, John (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=rujyOiFMl0MC&printsec=frontcover">Telecommunications Development in Asia</a>. Hong Kong University Press. tr. 301–302. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-962-209-903-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-962-209-903-6"><bdi>978-962-209-903-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Telecommunications+Development+in+Asia&rft.pages=301-302&rft.pub=Hong+Kong+University+Press&rft.date=2008&rft.isbn=978-962-209-903-6&rft.au=Ure%2C+John&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DrujyOiFMl0MC%26printsec%3Dfrontcover&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-fastestGDP-139"><a href="#cite_ref-fastestGDP_139-0">^</a> Felix, Rocel. (2008-01-25). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://business.inquirer.net/money/breakingnews/view/20080125-114787/2007-GDP-seen-growing-at-fastest-rate-in-30-years">2007 GDP seen growing at fastest rate in 30 years</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080127233313/http://business.inquirer.net/money/breakingnews/view/20080125-114787/2007-GDP-seen-growing-at-fastest-rate-in-30-years">Lưu trữ</a> 2008-01-27 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. The Philippine Daily Inquirer. Truy cập 2010-05-29. </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/19960101-re_/http://www.forbes.com/feeds/ap/2007/02/20/ap3443340.html">Philippines Aims to Boost Growth by 2009</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (2007-02-20). Forbes. Associated Press. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/feeds/ap/2007/02/20/ap3443340.html">the original</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070222103704/http://www.forbes.com/feeds/ap/2007/02/20/ap3443340.html">Lưu trữ</a> 2007-02-22 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> on 2007-02-22. Truy cập 2008-01-09. </li> <li id="cite_note-UN-141">^ <a href="#cite_ref-UN_141-0">a</a> <a href="#cite_ref-UN_141-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFUnited_Nations_Development_Programme.2009" class="citation journal cs1">United Nations Development Programme. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/humandevelopment0000unse_y2f1">“Table G: Human development and index trends, Table I: Human and income poverty”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf">Human Development Report 2009 – Overcoming barriers: Human mobility and development</a>. Palgrave Macmillan. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-230-23904-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-230-23904-3"><bdi>978-0-230-23904-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=%5Bhttp%3A%2F%2Fhdr.undp.org%2Fen%2Fmedia%2FHDR_2009_EN_Complete.pdf+Human+Development+Report+2009+%E2%80%93+Overcoming+barriers%3A+Human+mobility+and+development%5D&rft.atitle=Table+G%3A+Human+development+and+index+trends%2C+Table+I%3A+Human+and+income+poverty&rft.date=2009&rft.isbn=978-0-230-23904-3&rft.au=United+Nations+Development+Programme.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fhumandevelopment0000unse_y2f1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> Liên kết ngoài trong <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#param_has_ext_link" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-Reddel-142"><a href="#cite_ref-Reddel_142-0">^</a> Reddel, Paul (2009-05-27). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ppiaf.org/feature-story/infrastructure-and-ppps-philippines">Infrastructure & Public-Private Partnerships in East Asia and the Philippines</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121114025256/http://www.ppiaf.org/feature-story/infrastructure-and-ppps-philippines">Lưu trữ</a> 2012-11-14 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> [PowerPoint slides]. Presentation in Manila to the American Foreign Chambers of Commerce of the Philippines. Truy cập 2010-02-13 from the Public-Private Infrastructure Advisory Facility (PPIAF) Website. </li> <li id="cite_note-econ-manila-143"><a href="#cite_ref-econ-manila_143-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121114025255/http://www.newsflash.org/2004/02/ht/ht006433.htm">Beyond 'Imperial Manila'</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 14 tháng 11 năm 2012)(archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newsflash.org/2004/02/ht/ht006433.htm">the original</a> on 2012-11-14). (2006-07-25). The <a href="/w/index.php?title=Manila_Standard_Today&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manila Standard Today (trang không tồn tại)">Manila Standard Today</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.manilastandardtoday.com/?page=editorial_july25_2006">the original</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121114025255/http://www.newsflash.org/2004/02/ht/ht006433.htm">Lưu trữ</a> 2012-11-14 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> on unknown date. Truy cập 2009-12-16. </li> <li id="cite_note-atimesbpo-144"><a href="#cite_ref-atimesbpo_144-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLlorito,_David.2006" class="citation web cs1">Llorito, David. (ngày 10 tháng 5 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20091212150632/http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/HE10Ae02.html">“Help wanted for Philippines outsourcing”</a>. Asia Times. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.atimes.com/atimes/Southeast_Asia/HE10Ae02.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 12 tháng 12 năm 2009. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Help+wanted+for+Philippines+outsourcing&rft.pub=Asia+Times&rft.date=2006-05-10&rft.au=Llorito%2C+David.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.atimes.com%2Fatimes%2FSoutheast_Asia%2FHE10Ae02.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">^</a> Wilson, Dominic and Anna Stupnytska. (2007-03-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chicagobooth.edu/alumni/clubs/pakistan/docs/next11dream-march%20%2707-goldmansachs.pdf">"The N-11: More Than an Acronym" (Global Economics Paper No: 153)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100331050553/http://www.chicagobooth.edu/alumni/clubs/pakistan/docs/next11dream-march%20%2707-goldmansachs.pdf">Lưu trữ</a> 2010-03-31 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Goldman Sachs Economic Research. Truy cập 2009-11-07, </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://psa.gov.ph/sites/default/files/ais_population%26laborforce_2019.pdf">“Population and Labor Force”</a> (PDF). Agricultural Indicators System (AIS). Philippine Statistics Authority: 7, 9–10. tháng 11 năm 2019. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/2012-0435">2012-0435</a>. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Agricultural+Indicators+System+%28AIS%29&rft.atitle=Population+and+Labor+Force&rft.pages=7%2C+9-10&rft.date=2019-11&rft.issn=2012-0435&rft_id=https%3A%2F%2Fpsa.gov.ph%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Fais_population%2526laborforce_2019.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-PSAGovPH-GDP2018-147">^ <a href="#cite_ref-PSAGovPH-GDP2018_147-0">a</a> <a href="#cite_ref-PSAGovPH-GDP2018_147-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200622131425/https://psa.gov.ph/regional-accounts/grdp/highlights">“Gross Domestic Product of the Philippines Highlights for 2018”</a>. Philippine Statistics Authority. ngày 25 tháng 4 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://psa.gov.ph/regional-accounts/grdp/highlights">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 22 tháng 6 năm 2020. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Philippine+Statistics+Authority&rft.atitle=Gross+Domestic+Product+of+the+Philippines+Highlights+for+2018&rft.date=2019-04-25&rft_id=https%3A%2F%2Fpsa.gov.ph%2Fregional-accounts%2Fgrdp%2Fhighlights&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200727190610/http://industry.gov.ph/employment-by-sector/">“Employment by Sector”</a>. Industry.gov.ph. Department of Trade and Industry and Board of Investments. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://industry.gov.ph/employment-by-sector/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 7 năm 2020. Truy cập ngày 27 tháng 7 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Industry.gov.ph&rft.atitle=Employment+by+Sector&rft_id=http%3A%2F%2Findustry.gov.ph%2Femployment-by-sector%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191205204127/https://psa.gov.ph/content/employment-rate-october-2019-estimated-955-percent">“Employment Rate in October 2019”</a>. Philippine Statistics Authority. ngày 5 tháng 12 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://psa.gov.ph/content/employment-rate-october-2019-estimated-955-percent">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Philippine+Statistics+Authority&rft.atitle=Employment+Rate+in+October+2019&rft.date=2019-12-05&rft_id=https%3A%2F%2Fpsa.gov.ph%2Fcontent%2Femployment-rate-october-2019-estimated-955-percent&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190910185449/https://psa.gov.ph/statistics/survey/price/summary-inflation-report-consumer-price-index-2012100-august-2019">“Summary Inflation Report Consumer Price Index (2012=100): August 2019”</a>. Philippine Statistics Authority. ngày 5 tháng 9 năm 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://psa.gov.ph/statistics/survey/price/summary-inflation-report-consumer-price-index-2012100-august-2019">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 4 tháng 9 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Philippine+Statistics+Authority&rft.atitle=Summary+Inflation+Report+Consumer+Price+Index+%282012%3D100%29%3A+August+2019&rft.date=2019-09-05&rft_id=https%3A%2F%2Fpsa.gov.ph%2Fstatistics%2Fsurvey%2Fprice%2Fsummary-inflation-report-consumer-price-index-2012100-august-2019&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190921085047/http://www.bworldonline.com/content.php?section=Economy&title=phl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc&id=119247">“PHL economy projected as 16th biggest by 2050 – HSBC”</a>. BusinessWorld. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bworldonline.com/content.php?section=Economy&title=phl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc&id=119247">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=BusinessWorld&rft.atitle=PHL+economy+projected+as+16th+biggest+by+2050+%E2%80%93+HSBC&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bworldonline.com%2Fcontent.php%3Fsection%3DEconomy%26title%3Dphl-economy-projected-as-16th-biggest-by-2050----hsbc%26id%3D119247&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200929192838/https://thoibaokinhdoanh.vn/the-gioi/philippines-roi-vao-suy-thoai-gdp-giam-manh-nhat-trong-lich-su-1071890.html">“Bản sao đã lưu trữ”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://thoibaokinhdoanh.vn/the-gioi/philippines-roi-vao-suy-thoai-gdp-giam-manh-nhat-trong-lich-su-1071890.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 29 tháng 9 năm 2020. Truy cập ngày 9 tháng 11 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft_id=https%3A%2F%2Fthoibaokinhdoanh.vn%2Fthe-gioi%2Fphilippines-roi-vao-suy-thoai-gdp-giam-manh-nhat-trong-lich-su-1071890.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cnbc.com/2020/11/23/philippine-central-bank-governor-on-rate-cuts-economic-outlook-2021.html">Philippine central bank governor says rate cuts so far are ‘more than enough’ to support economy through 2021</a> </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">^</a> <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.bworldonline.com/moodys-slashes-philippine-gdp-forecast-for-2021/">https://www.bworldonline.com/moodys-slashes-philippine-gdp-forecast-for-2021/</a> </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210516044201/http://baotangnhanhoc.org/vi/tin-tuc-su-kien/su-kien-noi-bat/1084-ngi-hoa--ong-nam-a-th-lc-ang-gm.html">“Bản sao đã lưu trữ”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://baotangnhanhoc.org/vi/tin-tuc-su-kien/su-kien-noi-bat/1084-ngi-hoa--ong-nam-a-th-lc-ang-gm.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 5 năm 2021. Truy cập ngày 10 tháng 7 năm 2018.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=B%E1%BA%A3n+sao+%C4%91%C3%A3+l%C6%B0u+tr%E1%BB%AF&rft_id=http%3A%2F%2Fbaotangnhanhoc.org%2Fvi%2Ftin-tuc-su-kien%2Fsu-kien-noi-bat%2F1084-ngi-hoa--ong-nam-a-th-lc-ang-gm.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vnexpress.net/tin-tuc/the-gioi/tu-lieu/tinh-canh-nguoi-hoa-o-dong-nam-a-1985129.html">“Tình cảnh người Hoa ở Đông Nam Á”</a>. <a href="/wiki/VnExpress" title="VnExpress">VnExpress - Tin nhanh Việt Nam</a>. 30 tháng 8 năm 2001. Truy cập 10 tháng 9 năm 2024.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=T%C3%ACnh+c%E1%BA%A3nh+ng%C6%B0%E1%BB%9Di+Hoa+%E1%BB%9F+%C4%90%C3%B4ng+Nam+%C3%81&rft.place=VnExpress+-+Tin+nhanh+Vi%E1%BB%87t+Nam&rft.date=2001-08-30&rft_id=https%3A%2F%2Fvnexpress.net%2Ftin-tuc%2Fthe-gioi%2Ftu-lieu%2Ftinh-canh-nguoi-hoa-o-dong-nam-a-1985129.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-WBtransport-157">^ <a href="#cite_ref-WBtransport_157-0">a</a> <a href="#cite_ref-WBtransport_157-1">b</a> World Bank. [c. 2010]. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFICEXT/EXTEAPREGTOPTRANSPORT/0,contentMDK:20458733~menuPK:2069348~pagePK:34004173~piPK:34003707~theSitePK:574066,00.html">Transport in the Philippines – Overview</a>[<a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng">liên kết hỏng</a>]. Truy cập 2010-03-18 from the World Bank Website. </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philstar.com/nation/150795/government-keen-improving-public-transport-system">“Government keen on improving public transport system”</a>. Philstar. Truy cập ngày 30 tháng 1 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Government+keen+on+improving+public+transport+system&rft.pub=Philstar&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.philstar.com%2Fnation%2F150795%2Fgovernment-keen-improving-public-transport-system&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-transpo-159"><a href="#cite_ref-transpo_159-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asianinfo.org/asianinfo/philippines/pro-transportation.htm">The Philippine Transportation System</a>. (2008-08-30). Asian Info. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2009. </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.macapagal.com/gma/initiatives/roro.php">Strong Republic Nautical Highway</a>. (n.d.). Official Website of President Gloria Macapagal Arroyo. Truy cập ngày 22 tháng 1 năm 2009. </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gmanetwork.com/news/story/30644/pinoyabroad/gov-t-revives-pasig-river-ferry-service">Gov't revives Pasig River ferry service</a>. (2007-02-14). GMA News. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009. </li> <li id="cite_note-PAL-162"><a href="#cite_ref-PAL_162-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160303185823/http://www.philippineairlines.com/about_pal/about_pal.jsp">“About PAL”</a>. Philippineairlines.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philippineairlines.com/about_pal/about_pal.jsp">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=About+PAL&rft.pub=Philippineairlines.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.philippineairlines.com%2Fabout_pal%2Fabout_pal.jsp&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-HAviation-163"><a href="#cite_ref-HAviation_163-0">^</a> State of Hawaii. Department of Transportation. Airports Division. [c. 2005]. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://hawaii.gov/hawaiiaviation/hawaii-commercial-aviation/philippine-air-lines/">Philippine Air Lines</a>". Hawaii Aviation. Truy cập 2010-01-09. </li> <li id="cite_note-OxfordBG-164"><a href="#cite_ref-OxfordBG_164-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOxford_Business_Group.2009" class="citation book cs1">Oxford Business Group. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=eY-Oq1IGzdMC&pg=PT98&dq=#v=onepage&q=">The Report: Philippines 2009</a>. tr. 97. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-902339-12-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-902339-12-6"><bdi>1-902339-12-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Report%3A+Philippines+2009&rft.pages=97&rft.date=2009&rft.isbn=1-902339-12-6&rft.au=Oxford+Business+Group.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DeY-Oq1IGzdMC%26pg%3DPT98%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-IEApop2011-165"><a href="#cite_ref-IEApop2011_165-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iea.org/co2highlights/co2Highlights.XLS">CO2 Emissions from Fuel Combustion</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111021013446/http://www.iea.org/co2highlights/co2Highlights.XLS">Lưu trữ</a> 2011-10-21 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Population 1971–2008 (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://iea.org/co2highlights/co2highlights.pdf">pdf</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120106205757/http://iea.org/co2highlights/co2highlights.pdf">Lưu trữ</a> 2012-01-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> page 86); page 86 of the pdf, IEA (OECD/ World Bank) (original population ref OECD/ World Bank e.g. in IEA Key World Energy Statistics 2010 page 57) </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">^</a> Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nscb.gov.ph/secstat/d_popn.asp">Population of the Philippines Census Years 1799 to 2007</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120704171010/http://www.nscb.gov.ph/secstat/d_popn.asp">Lưu trữ</a> 2012-07-04 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập 2009-12-11. </li> <li id="cite_note-Officialpop-167"><a href="#cite_ref-Officialpop_167-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2008" class="citation web cs1">Republic of the Philippines. National Statistics Office. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2008/pr0830tx.html">“Official population count reveals.”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120910051344/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2008/pr0830tx.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 10 tháng 9 năm 2012. Truy cập ngày 17 tháng 4 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Official+population+count+reveals..&rft.date=2008&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistics+Office.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.census.gov.ph%2Fdata%2Fpressrelease%2F2008%2Fpr0830tx.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-gma-168"><a href="#cite_ref-gma_168-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gmanews.tv/100days/story/202186/bishops-threaten-civil-disobedience-over-rh-bill">“Bishops threaten civil disobedience over RH bill”</a>. GMA News. ngày 29 tháng 9 năm 2010. Truy cập ngày 16 tháng 10 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Bishops+threaten+civil+disobedience+over+RH+bill&rft.pub=GMA+News&rft.date=2010-09-29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gmanews.tv%2F100days%2Fstory%2F202186%2Fbishops-threaten-civil-disobedience-over-rh-bill&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-worldfactbook1-169"><a href="#cite_ref-worldfactbook1_169-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCentral_Intelligence_Agency" class="citation web cs1">Central Intelligence Agency. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140528191952/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2102.html">“Field Listing:: Life expectancy at birth”</a>. Washington, D.C.: Author. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2102.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 28 tháng 5 năm 2014. Truy cập ngày 11 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Field+Listing%3A%3A+Life+expectancy+at+birth&rft.pub=Washington%2C+D.C.%3A+Author&rft.au=Central+Intelligence+Agency&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Ffields%2F2102.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-PRB2003-170"><a href="#cite_ref-PRB2003_170-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCollymore,_Yvette.2003" class="citation web cs1">Collymore, Yvette. (tháng 6 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070216053330/http://www.prb.org/Articles/2003/RapidPopulationGrowthCrowdedCitiesPresentChallengesinthePhilippines.aspx">“Rapid Population Growth, Crowded Cities Present Challenges in the Philippines”</a>. Population Reference Bureau. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.prb.org/Articles/2003/RapidPopulationGrowthCrowdedCitiesPresentChallengesinthePhilippines.aspx">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 2 năm 2007. Truy cập ngày 26 tháng 4 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Rapid+Population+Growth%2C+Crowded+Cities+Present+Challenges+in+the+Philippines&rft.pub=Population+Reference+Bureau&rft.date=2003-06&rft.au=Collymore%2C+Yvette.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.prb.org%2FArticles%2F2003%2FRapidPopulationGrowthCrowdedCitiesPresentChallengesinthePhilippines.aspx&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">^</a> Asis, Maruja M.B. (January 2006). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.migrationinformation.org/Profiles/display.cfm?ID=364">The Philippines' Culture of Migration</a>". Migration Information Source. Migration Policy Institute. Truy cập 2009-12-14. </li> <li id="cite_note-Census2007_offilipinos-172"><a href="#cite_ref-Census2007_offilipinos_172-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120107055111/http://factfinder.census.gov/servlet/IPTable?_bm=y&-context=ip&-reg=ACS_2007_1YR_G00_S0201:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201PR:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201T:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR:038&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201PR&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201T&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR&-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&-tree_id=306&-redoLog=false&-geo_id=01000US&-geo_id=NBSP&-search_results=16000US3651000&-format=&-_lang=en">“Selected Population Profile in the United States: Filipino alone or in any combination”</a>. United States Census Bureau. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://factfinder.census.gov/servlet/IPTable?_bm=y&-context=ip&-reg=ACS_2007_1YR_G00_S0201:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201PR:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201T:038;ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR:038&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201PR&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201T&-qr_name=ACS_2007_1YR_G00_S0201TPR&-ds_name=ACS_2007_1YR_G00_&-tree_id=306&-redoLog=false&-geo_id=01000US&-geo_id=NBSP&-search_results=16000US3651000&-format=&-_lang=en">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 7 tháng 1 năm 2012. Truy cập ngày 1 tháng 2 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Selected+Population+Profile+in+the+United+States%3A+Filipino+alone+or+in+any+combination&rft.pub=United+States+Census+Bureau&rft_id=http%3A%2F%2Ffactfinder.census.gov%2Fservlet%2FIPTable%3F_bm%3Dy%26-context%3Dip%26-reg%3DACS_2007_1YR_G00_S0201%3A038%3BACS_2007_1YR_G00_S0201PR%3A038%3BACS_2007_1YR_G00_S0201T%3A038%3BACS_2007_1YR_G00_S0201TPR%3A038%26-qr_name%3DACS_2007_1YR_G00_S0201%26-qr_name%3DACS_2007_1YR_G00_S0201PR%26-qr_name%3DACS_2007_1YR_G00_S0201T%26-qr_name%3DACS_2007_1YR_G00_S0201TPR%26-ds_name%3DACS_2007_1YR_G00_%26-tree_id%3D306%26-redoLog%3Dfalse%26-geo_id%3D01000US%26-geo_id%3DNBSP%26-search_results%3D16000US3651000%26-format%3D%26-_lang%3Den&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-phcensus-173">^ <a href="#cite_ref-phcensus_173-0">a</a> <a href="#cite_ref-phcensus_173-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2008" class="citation web cs1">Republic of the Philippines. National Statistics Office. (tháng 4 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.census.gov.ph/data/census2007/index.html">“Total Population and Annual Population Growth Rates by Region: Population Censuses 1995, 2000, and 2007”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120716233046/http://www.census.gov.ph/data/census2007/index.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 16 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 4 tháng 4 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Total+Population+and+Annual+Population+Growth+Rates+by+Region%3A+Population+Censuses+1995%2C+2000%2C+and+2007&rft.date=2008-04&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistics+Office.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.census.gov.ph%2Fdata%2Fcensus2007%2Findex.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-demographia-174"><a href="#cite_ref-demographia_174-0">^</a> Demographia. (July 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.demographia.com/db-worldua.pdf">Demographia World Urban Areas (World Agglomerations) Population & Projections</a> (Edition 6.1). Truy cập 2011-03-29. </li> <li id="cite_note-NSCB-175"><a href="#cite_ref-NSCB_175-0">^</a> Republic of the Philippines. National Statistical Coordination Board. (July 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nscb.gov.ph/grdp/2008/2008conlev.asp">2008 Gross Regional Domestic Product – Levels of GRDP</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111114091753/http://www.nscb.gov.ph/grdp/2008/2008conlev.asp">Lưu trữ</a> 2011-11-14 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập 2010-04-04. </li> <li id="cite_note-pwc-176"><a href="#cite_ref-pwc_176-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHawksworth,_John,_Thomas_Hoehn_and_Anmol_Tiwari" class="citation web cs1">Hawksworth, John, Thomas Hoehn and Anmol Tiwari. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110504031739/https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562">“Global City GDP Rankings 2008–2025”</a>. UK Economic Outlook November 2009. <a href="/wiki/PricewaterhouseCoopers" title="PricewaterhouseCoopers">PricewaterhouseCoopers</a>. tr. 20. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ukmediacentre.pwc.com/imagelibrary/downloadMedia.ashx?MediaDetailsID=1562">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 4 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 20 tháng 11 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=UK+Economic+Outlook+November+2009&rft.atitle=Global+City+GDP+Rankings+2008%E2%80%932025&rft.pages=20&rft.au=Hawksworth%2C+John%2C+Thomas+Hoehn+and+Anmol+Tiwari&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ukmediacentre.pwc.com%2Fimagelibrary%2FdownloadMedia.ashx%3FMediaDetailsID%3D1562&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>) </li> <li id="cite_note-PIF2009-177"><a href="#cite_ref-PIF2009_177-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2009" class="citation book cs1">Republic of the Philippines. National Statistics Office. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120711135118/http://www.census.gov.ph/data/publications/pif_2009.pdf">The Philippines in Figures 2009</a> (PDF). <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1655-2539">1655-2539</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.census.gov.ph/data/publications/pif_2009.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 7 năm 2012. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Philippines+in+Figures+2009&rft.date=2009&rft.issn=1655-2539&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistics+Office.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.census.gov.ph%2Fdata%2Fpublications%2Fpif_2009.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.britannica.com/EBchecked/topic/456399/Philippines">Philippines</a>". (2009). In Encyclopædia Britannica. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009 from Encyclopædia Britannica Online. </li> <li id="cite_note-Ethnol-179">^ <a href="#cite_ref-Ethnol_179-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ethnol_179-1">b</a> <a href="#cite_ref-Ethnol_179-2">c</a> Lewis, Paul M. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=PH">Languages of Philippines</a>. Ethnologue: Languages of the World (16th ed.). Dallas, Tex.: SIL International. Truy cập 2009-12-16. </li> <li id="cite_note-Negritos-180"><a href="#cite_ref-Negritos_180-0">^</a> Dolan, Ronald E. (Ed.). (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/philippines/35.htm">"Ethnicity, Regionalism, and Language"</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/philippines/">Philippines: A Country Study</a>. Washington: GPO for the Library of Congress. Truy cập 2010-04-08 from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/">Country Studies US Website</a>. </li> <li id="cite_note-AJHG-181"><a href="#cite_ref-AJHG_181-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCapelliChristianJames_F._WilsonMartin_Richards2001" class="citation journal cs1">Capelli; Christian; James F. Wilson; và đồng nghiệp (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110511201051/http://hpgl.stanford.edu/publications/AJHG_2001_v68_p432.pdf">“A Predominantly Indigenous Paternal Heritage for the Austronesian-Speaking Peoples of Insular South Asia and Oceania”</a> (PDF). American Journal of Human Genetics. 68 (2): 432–443. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086%2F318205">10.1086/318205</a>. <a href="/wiki/PMC_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="PMC (định danh)">PMC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1235276">1235276</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11170891">11170891</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hpgl.stanford.edu/publications/AJHG_2001_v68_p432.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 11 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Human+Genetics&rft.atitle=A+Predominantly+Indigenous+Paternal+Heritage+for+the+Austronesian-Speaking+Peoples+of+Insular+South+Asia+and+Oceania&rft.volume=68&rft.issue=2&rft.pages=432-443&rft.date=2001&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1235276%23id-name%3DPMC&rft_id=info%3Apmid%2F11170891&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F318205&rft.au=Capelli&rft.au=Christian&rft.au=James+F.+Wilson&rft.au=Martin+Richards&rft.au=Michael+P.+H.+Stumpf&rft.au=Fiona+Gratrix&rft.au=Stephen+Oppenheimer&rft.au=Peter+Underhill&rft.au=Ko%2C+Tsang-Ming&rft_id=http%3A%2F%2Fhpgl.stanford.edu%2Fpublications%2FAJHG_2001_v68_p432.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.xinhuanet.com/english/2009-08/23/content_11930729.htm">Chinese lunar new year might become national holiday in Philippines too</a>". Xinhua News (2009-08-23). Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009. </li> <li id="cite_note-183"><a href="#cite_ref-183">^</a> Philippine Census, 2010. Table 11. Household Population by Ethnicity, Sex, and Region: 2013. </li> <li id="cite_note-184"><a href="#cite_ref-184">^</a> (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/country/PH/status">Languages of Philippines</a>. Ethnologue: Languages of the World (17th ed.). <a href="/wiki/Dallas" title="Dallas">Dallas</a>, <a href="/wiki/Texas" title="Texas">Texas</a>: SIL International. </li> <li id="cite_note-185"><a href="#cite_ref-185">^</a> (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/language/tgl">Tagalog</a>. Ethnologue: Languages of the World (17th ed.). <a href="/wiki/Dallas" title="Dallas">Dallas</a>, <a href="/wiki/Texas" title="Texas">Texas</a>: SIL International. </li> <li id="cite_note-186"><a href="#cite_ref-186">^</a> (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/language/ceb">Cebuano</a>. Ethnologue: Languages of the World (17th ed.). <a href="/wiki/Dallas" title="Dallas">Dallas</a>, <a href="/wiki/Texas" title="Texas">Texas</a>: SIL International. </li> <li id="cite_note-OfficialLang-187"><a href="#cite_ref-OfficialLang_187-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJoselito_Guianan_Chan,_Managing_Partner" class="citation web cs1">Joselito Guianan Chan, Managing Partner. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chanrobles.com/article14language.htm">“1987 Constitution of the Republic of the Philippines, Article XIV, Section 7”</a>. Chan Robles & Associates Law Firm. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=1987+Constitution+of+the+Republic+of+the+Philippines%2C+Article+XIV%2C+Section+7.&rft.pub=Chan+Robles+%26amp%3B+Associates+Law+Firm&rft.au=Joselito+Guianan+Chan%2C+Managing+Partner&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.chanrobles.com%2Farticle14language.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-ethn-188"><a href="#cite_ref-ethn_188-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnologue.com/show_language.asp?code=cbk">“Ethnologue Report on Chavacano”</a>. Ethnologue.com. Truy cập ngày 4 tháng 5 năm 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ethnologue+Report+on+Chavacano&rft.pub=Ethnologue.com&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ethnologue.com%2Fshow_language.asp%3Fcode%3Dcbk&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-189"><a href="#cite_ref-189">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://business.inquirer.net/6899/muslim-education-program-gets-p252-m-funding">Muslim education program gets P252-M funding</a>. <a href="/w/index.php?title=Philippine_Daily_Inquirer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philippine Daily Inquirer (trang không tồn tại)">Philippine Daily Inquirer</a>. July 13th, 2011. </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://globalnation.inquirer.net/58931/deped-to-continue-teaching-french-in-select-public-schools-in-2013">DepEd to continue teaching French in select public schools in 2013</a>. <a href="/w/index.php?title=Philippine_Daily_Inquirer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Philippine Daily Inquirer (trang không tồn tại)">Philippine Daily Inquirer</a>. December 6th, 2012. </li> <li id="cite_note-191"><a href="#cite_ref-191">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gulfnews.com/news/world/philippines/philippines-students-to-take-foreign-language-1.1161513">Philippines: Students to take foreign language</a>. <a href="/wiki/Gulf_News" title="Gulf News">Gulf News</a>. ngày 22 tháng 3 năm 2013. </li> <li id="cite_note-2006census-192"><a href="#cite_ref-2006census_192-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2003" class="citation web cs1">Republic of the Philippines. National Statistics Office. (ngày 18 tháng 2 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120610051606/http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2003/pr0323tx.html">“2000 Census: Additional Three Persons Per Minute”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.census.gov.ph/data/pressrelease/2003/pr0323tx.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 6 năm 2012. Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=2000+Census%3A+Additional+Three+Persons+Per+Minute&rft.date=2003-02-18&rft.au=Republic+of+the+Philippines.+National+Statistics+Office.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.census.gov.ph%2Fdata%2Fpressrelease%2F2003%2Fpr0323tx.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-193"><a href="#cite_ref-193">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.philstar.com/Article.aspx?articleId=472375&publicationSubCategoryId=205">RP closer to becoming observer-state in Organization of Islamic Conference</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160603143753/http://www.philstar.com/Article.aspx?articleId=472375&publicationSubCategoryId=205">Lưu trữ</a> 2016-06-03 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (2009-05-29). <a href="/w/index.php?title=The_Philippine_Star&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Philippine Star (trang không tồn tại)">The Philippine Star</a>. Truy cập 2009-07-10, "Eight million Muslim Filipinos, representing 10 percent of the total Philippine population,...". </li> <li id="cite_note-relistate-194">^ <a href="#cite_ref-relistate_194-0">a</a> <a href="#cite_ref-relistate_194-1">b</a> U.S. Department of State. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/g/drl/rls/irf/2010/148891.htm">Philippines: International Religious Freedom Report 2010</a>. Truy cập 2011-05-20, "Islam is the largest minority religion, and Muslims constitute between 5 and 9 percent of the total population." </li> <li id="cite_note-cia-rp-195">^ <a href="#cite_ref-cia-rp_195-0">a</a> <a href="#cite_ref-cia-rp_195-1">b</a> <a href="#cite_ref-cia-rp_195-2">c</a> Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên <code>cia-rp</code></li> <li id="cite_note-pew-196">^ <a href="#cite_ref-pew_196-0">a</a> <a href="#cite_ref-pew_196-1">b</a> <a href="#cite_ref-pew_196-2">c</a> Lỗi chú thích: Thẻ <code><ref></code> sai; không có nội dung trong thẻ ref có tên <code>pew</code></li> <li id="cite_note-197"><a href="#cite_ref-197">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.adherents.com/largecom/com_bahai.html">The Largest Baha'i Communities</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100707164054/http://www.adherents.com/largecom/com_bahai.html">Lưu trữ</a> 2010-07-07 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (2005-09-30). Truy cập 2010-04-26 from www.adherents.com. </li> <li id="cite_note-CHED-198">^ <a href="#cite_ref-CHED_198-0">a</a> <a href="#cite_ref-CHED_198-1">b</a> Republic of the Philippines. Commission on Higher Education. (August 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110704102629/{{{url}}}">Information on Higher Education System</a> tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (lưu trữ ngày 4 tháng 7 năm 2011). Official Website of the Commission on Higher Education. Truy cập 2011-04-17. </li> <li id="cite_note-199"><a href="#cite_ref-199">^</a> Republic of the Philippines. (Approved: ngày 11 tháng 8 năm 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chanrobles.com/republicactno9155.html">Republic Act No. 9155 – Governance of Basic Education Act of 2001</a>. Truy cập 2009-12-11 from the <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chanrobles.com/">Chan Robles Virtual Law Library</a>. </li> <li id="cite_note-madrasa-200"><a href="#cite_ref-madrasa_200-0">^</a> Esplanada, Jerry E. (2009-07-20). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/learning/view/20090720-216304/Mainstreaming-Madrasa">Mainstreaming Madrasa</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140724102132/http://newsinfo.inquirer.net/inquirerheadlines/learning/view/20090720-216304/Mainstreaming-Madrasa">Lưu trữ</a> 2014-07-24 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. The Philippine Daily Inquirer. Truy cập 2010-11-25. </li> <li id="cite_note-Charter-201"><a href="#cite_ref-Charter_201-0">^</a> Republic of the Philippines. (Approved: 2008-04-29). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chanrobles.com/republicacts/republicactno9500.html">Republic Act 9500 – An Act to Strengthen the University of the Philippines as the National University</a>. Chan Robles Law Library. </li> <li id="cite_note-WHOStats2009-202">^ <a href="#cite_ref-WHOStats2009_202-0">a</a> <a href="#cite_ref-WHOStats2009_202-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWorld_Health_Organization.2009" class="citation book cs1">World Health Organization. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/entity/whosis/whostat/EN_WHS09_Full.pdf">World Health Statistics 2009</a> (PDF). Geneva. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-92-4-156381-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-92-4-156381-9"><bdi>978-92-4-156381-9</bdi></a>. Truy cập ngày 23 tháng 12 năm 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+Health+Statistics+2009&rft.place=Geneva&rft.date=2009&rft.isbn=978-92-4-156381-9&rft.au=World+Health+Organization.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fentity%2Fwhosis%2Fwhostat%2FEN_WHS09_Full.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-203"><a href="#cite_ref-203">^</a> Philippine News Agency. (2009-12-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph/index.php?option=com_content&task=view&id=2002495&Itemid=2">"Senate approves proposed 2010 national budget"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100206190029/http://www.gov.ph/index.php?option=com_content&task=view&id=2002495&Itemid=2">Lưu trữ</a> 2010-02-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2009 from the <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph/index.php">Official Government Portal of the Republic of the Philippines</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170525085223/http://www.gov.ph/index.php?option=com_content&task=view&id=2002495&Itemid=2">Lưu trữ</a> 2017-05-25 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. </li> <li id="cite_note-204"><a href="#cite_ref-204">^</a> World Health Organization. (April 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/countryfocus/cooperation_strategy/ccsbrief_phl_en.pdf">Philippines</a>. Country Cooperation Strategy at a Glance. Truy cập 2009-12-23. </li> <li id="cite_note-usaidhealth-205"><a href="#cite_ref-usaidhealth_205-0">^</a> <a href="/wiki/United_States_Agency_for_International_Development" class="mw-redirect" title="United States Agency for International Development">United States Agency for International Development</a>. (May 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNADM408.pdf">USAID Country Health Statistical Report – Philippines</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171010144551/http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNADM408.pdf">Lưu trữ</a> 2017-10-10 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập 2010-04-08. </li> <li id="cite_note-lonelyplanet44-206"><a href="#cite_ref-lonelyplanet44_206-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRowthorn,_Chris_and_Greg_Bloom.2006" class="citation book cs1">Rowthorn, Chris and Greg Bloom. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=aaUR07G0yAcC&pg=PA44&q=">Philippines</a> (ấn bản thứ 9). <a href="/wiki/Lonely_Planet" title="Lonely Planet">Lonely Planet</a>. tr. 44. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-74104-289-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-74104-289-5"><bdi>1-74104-289-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippines&rft.pages=44&rft.edition=9th&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2006&rft.isbn=1-74104-289-5&rft.au=Rowthorn%2C+Chris+and+Greg+Bloom.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DaaUR07G0yAcC%26pg%3DPA44%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Dumont-207"><a href="#cite_ref-Dumont_207-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDumont,_Jean-Paul.1992" class="citation book cs1">Dumont, Jean-Paul. (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=zMFKs8--FDMC&pg=PA160&dq=#v=onepage&q=">Visayan Vignettes: Ethnographic Traces of a Philippine Island</a>. Chicago: University of Chicago Press. tr. 160–162. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-226-16954-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-226-16954-5"><bdi>0-226-16954-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Visayan+Vignettes%3A+Ethnographic+Traces+of+a+Philippine+Island&rft.place=Chicago&rft.pages=160-162&rft.pub=University+of+Chicago+Press&rft.date=1992&rft.isbn=0-226-16954-5&rft.au=Dumont%2C+Jean-Paul.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DzMFKs8--FDMC%26pg%3DPA160%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Unesco-208"><a href="#cite_ref-Unesco_208-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFUnited_Nations_Educational,_Scientific_and_Cultural_Organization.2010" class="citation web cs1">United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization. (2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://whc.unesco.org/en/list/677/multiple=1&unique_number=801">“Baroque Churches of the Philippines”</a>. UNESCO World Heritage Centre. Truy cập ngày 12 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=UNESCO+World+Heritage+Centre&rft.atitle=Baroque+Churches+of+the+Philippines&rft.date=2010&rft.au=United+Nations+Educational%2C+Scientific+and+Cultural+Organization.&rft_id=http%3A%2F%2Fwhc.unesco.org%2Fen%2Flist%2F677%2Fmultiple%3D1%26unique_number%3D801&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-lonelyplanet145-209"><a href="#cite_ref-lonelyplanet145_209-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRowthorn,_Chris_and_Greg_Bloom.2006" class="citation book cs1">Rowthorn, Chris and Greg Bloom. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=aaUR07G0yAcC&pg=PA145&q=">Philippines</a> (ấn bản thứ 9). <a href="/wiki/Lonely_Planet" title="Lonely Planet">Lonely Planet</a>. tr. 145. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-74104-289-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-74104-289-5"><bdi>1-74104-289-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippines&rft.pages=145&rft.edition=9th&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2006&rft.isbn=1-74104-289-5&rft.au=Rowthorn%2C+Chris+and+Greg+Bloom.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DaaUR07G0yAcC%26pg%3DPA145%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Jollibee-210"><a href="#cite_ref-Jollibee_210-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070623034806/http://www.jollibee.com.ph/corporate/phenomenon.htm">“The Jollibee Phenomenon”</a>. Jollibee Inc. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jollibee.com.ph/corporate/phenomenon.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2007. Truy cập ngày 9 tháng 1 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Jollibee+Phenomenon&rft.pub=Jollibee+Inc&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jollibee.com.ph%2Fcorporate%2Fphenomenon.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Jollibee2-211">^ <a href="#cite_ref-Jollibee2_211-0">a</a> <a href="#cite_ref-Jollibee2_211-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFConde,_Carlos_H.2005" class="citation news cs1">Conde, Carlos H. (ngày 31 tháng 5 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/2005/05/30/business/worldbusiness/30iht-burger.html?pagewanted=all">“Jollibee stings McDonald's in Philippines”</a>. <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a>. Truy cập ngày 5 tháng 1 năm 2010.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=Jollibee+stings+McDonald%27s+in+Philippines&rft.date=2005-05-31&rft.au=Conde%2C+Carlos+H.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2005%2F05%2F30%2Fbusiness%2Fworldbusiness%2F30iht-burger.html%3Fpagewanted%3Dall&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Zialcita-212"><a href="#cite_ref-Zialcita_212-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZialcita,_Fernando_Nakpil.2005" class="citation book cs1">Zialcita, Fernando Nakpil. (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=PEy9G-HLokwC&pg=PA281&dq=#v=onepage&q=">Authentic Though not Exotic: Essays on Filipino Identity</a>. Quezon City: Ateneo de Manila University Press. tr. 281. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-550-479-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-550-479-5"><bdi>971-550-479-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Authentic+Though+not+Exotic%3A+Essays+on+Filipino+Identity&rft.place=Quezon+City&rft.pages=281&rft.pub=Ateneo+de+Manila+University+Press&rft.date=2005&rft.isbn=971-550-479-5&rft.au=Zialcita%2C+Fernando+Nakpil.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DPEy9G-HLokwC%26pg%3DPA281%26dq%3D%23v%3Donepage%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-lonelyplanet48-213"><a href="#cite_ref-lonelyplanet48_213-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRowthorn,_Chris_and_Greg_Bloom.2006" class="citation book cs1">Rowthorn, Chris and Greg Bloom. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=aaUR07G0yAcC&pg=PA48&dq=filipino+cuisine&q=filipino%20cuisine">Philippines</a> (ấn bản thứ 9). <a href="/wiki/Lonely_Planet" title="Lonely Planet">Lonely Planet</a>. tr. 48. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-74104-289-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-74104-289-5"><bdi>1-74104-289-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philippines&rft.pages=48&rft.edition=9th&rft.pub=Lonely+Planet&rft.date=2006&rft.isbn=1-74104-289-5&rft.au=Rowthorn%2C+Chris+and+Greg+Bloom.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DaaUR07G0yAcC%26pg%3DPA48%26dq%3Dfilipino%2Bcuisine%26q%3Dfilipino%2520cuisine&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Zibart-214"><a href="#cite_ref-Zibart_214-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZibart,_Eve.2001" class="citation book cs1">Zibart, Eve. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=y6vTun3i4NQC&pg=PA266&q=">The Ethnic Food Lover's Companion: Understanding the Cuisines of the World</a>. Menasha Ridge Press. tr. 277. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-89732-372-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-89732-372-6"><bdi>0-89732-372-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ethnic+Food+Lover%27s+Companion%3A+Understanding+the+Cuisines+of+the+World&rft.pages=277&rft.pub=Menasha+Ridge+Press&rft.date=2001&rft.isbn=0-89732-372-6&rft.au=Zibart%2C+Eve.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dy6vTun3i4NQC%26pg%3DPA266%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Lopez-215"><a href="#cite_ref-Lopez_215-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLopez,_Mellie_Leandicho.2006" class="citation book cs1">Lopez, Mellie Leandicho. (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=jGssp-oJrT8C&printsec=frontcover&q=">A Handbook of Philippine Folklore</a>. University of the Philippines Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-542-514-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-542-514-3"><bdi>971-542-514-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Handbook+of+Philippine+Folklore&rft.pub=University+of+the+Philippines+Press&rft.date=2006&rft.isbn=971-542-514-3&rft.au=Lopez%2C+Mellie+Leandicho.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DjGssp-oJrT8C%26printsec%3Dfrontcover%26q%3D&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-216"><a href="#cite_ref-216">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZaide1999" class="citation book cs1">Zaide, Gregorio and Sonia (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130923080018/http://www.allnationspublishing.com/articles/6/1/Jose-Rizal-Life-Works-and-Writings-of-a-Genius-Writer-Scientist-and-National-Hero/Page1.html">Jose Rizal: Life, Works, and Writings of a Genius, Writer, Scientist and National Hero</a>. Quezon City: All Nations publishign Co. Inc. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/971-642-070-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/971-642-070-6"><bdi>971-642-070-6</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.allnationspublishing.com/articles/6/1/Jose-Rizal-Life-Works-and-Writings-of-a-Genius-Writer-Scientist-and-National-Hero/Page1.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 9 năm 2013. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jose+Rizal%3A+Life%2C+Works%2C+and+Writings+of+a+Genius%2C+Writer%2C+Scientist+and+National+Hero&rft.place=Quezon+City&rft.pub=All+Nations+publishign+Co.+Inc.&rft.date=1999&rft.isbn=971-642-070-6&rft.aulast=Zaide&rft.aufirst=Gregorio+and+Sonia&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.allnationspublishing.com%2Farticles%2F6%2F1%2FJose-Rizal-Life-Works-and-Writings-of-a-Genius-Writer-Scientist-and-National-Hero%2FPage1.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Artists-217"><a href="#cite_ref-Artists_217-0">^</a> Republic of the Philippines. National Commission for Culture and the Arts. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncca.gov.ph/about-ncca/org-awards/org-awards-national-artist-list.php">The National Artists of the Philippines</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080605085638/http://www.ncca.gov.ph/about-ncca/org-awards/org-awards-national-artist-list.php">Lưu trữ</a> 2008-06-05 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Truy cập 2009-12-26 from the National Commission for Culture and the Arts Website. </li> <li id="cite_note-BBC_Pilipinas-218"><a href="#cite_ref-BBC_Pilipinas_218-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/asia-pacific/country_profiles/1262783.stm">Country profile: The Philippines</a>. (2009-12-08). BBC News. Truy cập 2009-12-20. </li> <li id="cite_note-Ratings-219"><a href="#cite_ref-Ratings_219-0">^</a> Santiago, Erwin (2010-04-12). <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110623102641/http://www.pep.ph/news/25288/AGB-Mega-Manila-TV-Ratings-%28April-7-11%29:-Agua-Bendita-pulls-away">“AGB Mega Manila TV Ratings (April 7–11): Agua Bendita pulls away”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pep.ph/news/25288/AGB-Mega-Manila-TV-Ratings-%28April-7-11%29:-Agua-Bendita-pulls-away">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 23 tháng 6 năm 2011. Truy cập ngày 9 tháng 4 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=AGB+Mega+Manila+TV+Ratings+%28April+7%E2%80%9311%29%3A+Agua+Bendita+pulls+away&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pep.ph%2Fnews%2F25288%2FAGB-Mega-Manila-TV-Ratings-%2528April-7-11%2529%3A-Agua-Bendita-pulls-away&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988">. Truy cập 2010-05-23 from the Philippine Entertainment Portal Website. </li> <li id="cite_note-220"><a href="#cite_ref-220">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://home.bca-pool.com/displaycommon.cfm?an=1&subarticlenbr=30">"Billiard Congress of America: Hall of Fame Inductees"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140312180648/http://home.bca-pool.com/displaycommon.cfm?an=1&subarticlenbr=30">Lưu trữ</a> 2014-03-12 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. (2009). Truy cập 2009-12-20 from the Billiard Congress of America Website. </li> <li id="cite_note-kilala-221"><a href="#cite_ref-kilala_221-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seasite.niu.edu/Tagalog/modules_in_Tagalog/mga_kilalang_pilipino.htm">Mga Kilalang Pilipino</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170915150626/http://www.seasite.niu.edu/Tagalog/modules_in_Tagalog/mga_kilalang_pilipino.htm">Lưu trữ</a> 2017-09-15 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> [Known Filipinos]. (n.d.) (in Filipino). Tagalog at NIU. Truy cập 2010-04-25 from the Northern Illinois University, Center for Southeast Asian Studies, SEAsite Project. </li> <li id="cite_note-athletes-222"><a href="#cite_ref-athletes_222-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110505163114/http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1924/1924part1.pdf">“The Games of the VIII Olympiad: Official Report (part 1, page 91)”</a> (PDF). la84foundation.org (bằng tiếng Pháp). French Olympic Committee. ngày 28 tháng 7 năm 2012. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1924/1924part1.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 5 tháng 5 năm 2011. Truy cập ngày 28 tháng 7 năm 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=la84foundation.org&rft.atitle=The+Games+of+the+VIII+Olympiad%3A+Official+Report+%28part+1%2C+page+91%29&rft.date=2012-07-28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.la84foundation.org%2F6oic%2FOfficialReports%2F1924%2F1924part1.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-223"><a href="#cite_ref-223">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSmothers1996" class="citation news cs1">Smothers, Ronald (ngày 19 tháng 7 năm 1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nytimes.com/1996/07/19/sports/olympics-bitterness-lingering-over-carter-s-boycott.html">“OLYMPICS;Bitterness Lingering Over Carter's Boycott”</a>. The New York Times.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+New+York+Times&rft.atitle=OLYMPICS%3BBitterness+Lingering+Over+Carter%27s+Boycott&rft.date=1996-07-19&rft.aulast=Smothers&rft.aufirst=Ronald&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F1996%2F07%2F19%2Fsports%2Folympics-bitterness-lingering-over-carter-s-boycott.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-224"><a href="#cite_ref-224">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080226202605/http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1972/orw1972.pdf">The Official Report of XIth Winter Olympic Games, Sapporo 1972</a> (PDF). The Organizing Committee for the Sapporo Olympic Winter Games. 1973. tr. 32, 145, 447. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.la84foundation.org/6oic/OfficialReports/1972/orw1972.pdf">Bản gốc</a> (PDF) lưu trữ ngày 26 tháng 2 năm 2008. Truy cập ngày 31 tháng 1 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Official+Report+of+XIth+Winter+Olympic+Games%2C+Sapporo+1972&rft.pages=32%2C+145%2C+447&rft.pub=The+Organizing+Committee+for+the+Sapporo+Olympic+Winter+Games&rft.date=1973&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.la84foundation.org%2F6oic%2FOfficialReports%2F1972%2Forw1972.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3APhilippines" class="Z3988"> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài">Liên kết ngoài</h2>[<a href="/w/index.php?title=Philippines&veaction=edit&section=32" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Philippines&action=edit&section=32" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài">sửa mã nguồn</a>]</div> <table class="metadata notheme plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về Philippines tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Philippines">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Philippines" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Philippines" class="extiw" title="c:Special:Search/Philippines">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Philippines" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Philippines" class="extiw" title="n:Special:Search/Philippines">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Philippines">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Philippines">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Philippines" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Philippines">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Philippines" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Philippines" class="extiw" title="v:Special:Search/Philippines">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Philippines?uselang=vi">Philippines</a>.</div></div> </div> <dl><dt>Chính thức</dt></dl> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gov.ph">Official website of the Philippine Government</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120101105754/http://www.gov.ph/">Lưu trữ</a> 2012-01-01 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - Gateway to governmental sites</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.supremecourt.gov.ph">Supreme Court</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080512084154/http://www.supremecourt.gov.ph/">Lưu trữ</a> 2008-05-12 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dfa.gov.ph/">Department of Foreign Affairs</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061205235233/http://www.dfa.gov.ph/">Lưu trữ</a> 2006-12-05 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wowphilippines.com.ph">Wow Philippines + Travel and Tourism</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wowpinoy.net/media_gallery.php">Visit the Philippines!: Full length travel video</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dti.gov.ph">Department of Trade and Industry</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cict.gov.ph">Commission on Information and Communications Technology</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080913222434/http://www.cict.gov.ph/">Lưu trữ</a> 2008-09-13 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <dl><dt>Khác</dt></dl> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71936381"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70981351"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/40px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/60px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/80px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Wikivoyage" title="Wikivoyage">Wikivoyage</a> có cẩm nang du lịch về <a href="https://en.wikivoyage.org/wiki/vi:Philippines" class="extiw" title="wikivoyage:vi:Philippines">Philippines</a>.</div></div> </div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Wikicities&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản mẫu:Wikicities (trang không tồn tại)">Bản mẫu:Wikicities</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/asia-pacific/country_profiles/1262783.stm">BBC Country Profile on the Philippines</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://countrystudies.us/philippines/">U.S. Country Studies: Philippines</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.odp.ph">Philippine Directory</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225155256/http://odp.ph/">Lưu trữ</a> 2021-02-25 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.photosforpeace.org/photos/v/asia/philippines/">Uncommon Travel Photography</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060523152325/http://www.photosforpeace.org/photos/v/asia/philippines/">Lưu trữ</a> 2006-05-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - Various pictures by Peace Corps volunteers in the Philippines</li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/16px-Gnome-globe.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/24px-Gnome-globe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Gnome-globe.svg/32px-Gnome-globe.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Atlas_of_Philippines" class="extiw" title="commons:Atlas of Philippines">Wikimedia Atlas của Philippines</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:<ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/19px-Terra.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/29px-Terra.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Terra.png/38px-Terra.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Cổng thông tin:Địa lý">Địa lý</a></li><li class="portal-bar-item"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Asia_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/19px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/29px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/38px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a> <a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Cổng thông tin:Châu Á">châu Á</a></li></ul></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_khác_ở_Đông_Nam_Á" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:khaki;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Bản mẫu:Đông Nam Á"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Thảo luận Bản mẫu:Đông Nam Á"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_khác_ở_Đông_Nam_Á" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia" class="mw-redirect" title="Danh sách quốc gia">Quốc gia</a> và lãnh thổ khác ở <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đông Nam Á">Đông Nam Á</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:khaki;"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_tr%C3%AAn_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" class="mw-redirect" title="Danh sách các nước trên thế giới">Các quốc gia độc lập</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Brunei.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/18px-Flag_of_Brunei.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/27px-Flag_of_Brunei.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/36px-Flag_of_Brunei.svg.png 2x" data-file-width="1440" data-file-height="720" /></a> <a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Cambodia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/18px-Flag_of_Cambodia.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/27px-Flag_of_Cambodia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/36px-Flag_of_Cambodia.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="640" /></a> <a href="/wiki/Campuchia" title="Campuchia">Campuchia</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_East_Timor.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/18px-Flag_of_East_Timor.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/27px-Flag_of_East_Timor.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/36px-Flag_of_East_Timor.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Indonesia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/18px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/27px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/36px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Laos.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/18px-Flag_of_Laos.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/27px-Flag_of_Laos.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/36px-Flag_of_Laos.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/L%C3%A0o" title="Lào">Lào</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Malaysia.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/18px-Flag_of_Malaysia.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/27px-Flag_of_Malaysia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/36px-Flag_of_Malaysia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Myanmar.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/18px-Flag_of_Myanmar.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/27px-Flag_of_Myanmar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/36px-Flag_of_Myanmar.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a> <a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Myanmar</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_the_Philippines.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/18px-Flag_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/27px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/36px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a> <a class="mw-selflink selflink">Philippines</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Singapore.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/18px-Flag_of_Singapore.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/27px-Flag_of_Singapore.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/36px-Flag_of_Singapore.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Singapore" title="Singapore">Singapore</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Thailand.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/18px-Flag_of_Thailand.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/27px-Flag_of_Thailand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/36px-Flag_of_Thailand.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Lan" title="Thái Lan">Thái Lan</a> · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Vietnam.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/18px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/27px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/36px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a> </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:khaki;"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia" class="mw-redirect" title="Danh sách quốc gia">Quốc gia phụ thuộc</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_Christmas_Island.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Flag_of_Christmas_Island.svg/18px-Flag_of_Christmas_Island.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Flag_of_Christmas_Island.svg/27px-Flag_of_Christmas_Island.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Flag_of_Christmas_Island.svg/36px-Flag_of_Christmas_Island.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="256" /></a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_Gi%C3%A1ng_Sinh" title="Đảo Giáng Sinh">Đảo Giáng Sinh</a>  (<a href="/wiki/%C3%9Ac" title="Úc">Úc</a>) · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_the_Cocos_(Keeling)_Islands.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg/18px-Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg.png" decoding="async" width="18" height="9" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg/27px-Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg/36px-Flag_of_the_Cocos_%28Keeling%29_Islands.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="300" /></a> <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Cocos_(Keeling)" title="Quần đảo Cocos (Keeling)">Quần đảo Cocos (Keeling)</a>  (<a href="/wiki/%C3%9Ac" title="Úc">Úc</a>) </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:khaki;">Khu vực hành chính của các quốc gia độc lập</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_India.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/18px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/27px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/36px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Andaman_v%C3%A0_Nicobar" title="Quần đảo Andaman và Nicobar">Quần đảo Andaman và Nicobar</a>  (<a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Ấn Độ">Ấn Độ</a>) · <a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/18px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="18" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/27px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/36px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_Nam" title="Hải Nam">Hải Nam</a>  (<a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>/<a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a> tuyên bố chủ quyền) </div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:khaki;"><a href="/w/index.php?title=L%C3%A3nh_th%E1%BB%95_tranh_ch%E1%BA%A5p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lãnh thổ tranh chấp (trang không tồn tại)">Vùng lãnh thổ tranh chấp</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><div> <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Naf" title="Sông Naf">Các đảo trên sông Naf</a> (<a href="/wiki/Bangladesh" title="Bangladesh">Bangladesh</a>, <a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Myanmar</a>) · <a href="/wiki/B%C3%A3i_Macclesfield" title="Bãi Macclesfield">Bãi Macclesfield</a> (<a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a>) · <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Ho%C3%A0ng_Sa" title="Quần đảo Hoàng Sa">Hoàng Sa</a> (<a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a>, <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a>) · <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_%C4%90%C3%B4ng_Sa" title="Quần đảo Đông Sa">Quần đảo Đông Sa</a> (<a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a>) · <a href="/wiki/Sabah" title="Sabah">Sabah</a> (<a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a>, <a class="mw-selflink selflink">Philippines</a>) · <a href="/wiki/B%C3%A3i_c%E1%BA%A1n_Scarborough" title="Bãi cạn Scarborough">Bãi cạn Scarborough</a> (<a class="mw-selflink selflink">Philippines</a>, <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a>) · <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Sa" title="Quần đảo Trường Sa">Trường Sa</a> (<a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a>, <a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a>, <a class="mw-selflink selflink">Philippines</a>, <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">CHND Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Trung_Hoa_D%C3%A2n_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Trung Hoa Dân Quốc">Trung Hoa Dân Quốc</a>, <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a>) </div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;_&#124;alt=&#124;link=_Hiệp_hội_các_quốc_gia_Đông_Nam_Á_(ASEAN)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:ASEAN" title="Bản mẫu:ASEAN"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:ASEAN" title="Thảo luận Bản mẫu:ASEAN"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:ASEAN&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;_&#124;alt=&#124;link=_Hiệp_hội_các_quốc_gia_Đông_Nam_Á_(ASEAN)" style="font-size:114%;margin:0 4em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Infobox_ASEAN_flag.svg/23px-Infobox_ASEAN_flag.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Infobox_ASEAN_flag.svg/35px-Infobox_ASEAN_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Infobox_ASEAN_flag.svg/45px-Infobox_ASEAN_flag.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="200" /> <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á">Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á</a> (ASEAN)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Chính trị</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ch%C6%B0%C6%A1ng_ASEAN" title="Hiến chương ASEAN">Hiến chương</a></li> <li><a href="/wiki/Tuy%C3%AAn_b%E1%BB%91_ASEAN" title="Tuyên bố ASEAN">Văn bản thành lập</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_%C6%B0%E1%BB%9Bc_Th%C3%A2n_thi%E1%BB%87n_v%C3%A0_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_%E1%BB%9F_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (trang không tồn tại)">Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_s%C3%A1ch_th%E1%BB%8B_th%E1%BB%B1c_c%E1%BB%A7a_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_ASEAN" title="Chính sách thị thực của các quốc gia thành viên ASEAN">Chính sách thị thực</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tổ chức</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_Th%C6%B0_k%C3%BD_Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Tổng Thư ký Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á">Tổng Thư ký</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng_Kinh_t%E1%BA%BF_ASEAN" title="Cộng đồng Kinh tế ASEAN">Cộng đồng Kinh tế</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng_An_ninh_-_Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_ASEAN" title="Cộng đồng An ninh - Chính trị ASEAN">Cộng đồng An ninh – Chính trị</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng_V%C4%83n_h%C3%B3a_%E2%80%93_X%C3%A3_h%E1%BB%99i_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cộng đồng Văn hóa – Xã hội ASEAN (trang không tồn tại)">Cộng đồng Văn hóa – Xã hội</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%99i_%C4%91%E1%BB%93ng_Li%C3%AAn_Ngh%E1%BB%8B_vi%E1%BB%87n_ASEAN" title="Hội đồng Liên Nghị viện ASEAN">Hội đồng Liên Nghị viện</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A1c_t%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_v%E1%BB%9Bi_Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Các tổ chức liên kết với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á">Các tổ chức liên kết</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Biểu tượng</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/The_ASEAN_Way" class="mw-redirect" title="The ASEAN Way">Bài hát chính thức</a></li> <li><a href="/wiki/Bi%E1%BB%83u_tr%C6%B0ng_ASEAN" title="Biểu trưng ASEAN">Biểu trưng</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%9D_ASEAN" title="Cờ ASEAN">Cờ</a></li> <li><a href="/wiki/Ca_kh%C3%BAc_ASEAN" title="Ca khúc ASEAN">Ca khúc</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_ASEAN" title="Danh sách quốc gia thành viên ASEAN">Thành viên</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thành viên chính thức</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/23px-Flag_of_Brunei.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/35px-Flag_of_Brunei.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Brunei.svg/46px-Flag_of_Brunei.svg.png 2x" data-file-width="1440" data-file-height="720" /> <a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/23px-Flag_of_Cambodia.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/35px-Flag_of_Cambodia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Flag_of_Cambodia.svg/46px-Flag_of_Cambodia.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="640" /> <a href="/wiki/Campuchia" title="Campuchia">Campuchia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/23px-Flag_of_Indonesia.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/35px-Flag_of_Indonesia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Flag_of_Indonesia.svg/45px-Flag_of_Indonesia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/23px-Flag_of_Laos.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/35px-Flag_of_Laos.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Flag_of_Laos.svg/45px-Flag_of_Laos.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/L%C3%A0o" title="Lào">Lào</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/23px-Flag_of_Malaysia.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/35px-Flag_of_Malaysia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Flag_of_Malaysia.svg/46px-Flag_of_Malaysia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/23px-Flag_of_Myanmar.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/35px-Flag_of_Myanmar.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Flag_of_Myanmar.svg/45px-Flag_of_Myanmar.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /> <a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Myanmar</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/23px-Flag_of_the_Philippines.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/35px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Flag_of_the_Philippines.svg/46px-Flag_of_the_Philippines.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /> <a class="mw-selflink selflink">Philippines</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/23px-Flag_of_Singapore.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/35px-Flag_of_Singapore.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Flag_of_Singapore.svg/45px-Flag_of_Singapore.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Singapore" title="Singapore">Singapore</a></li></ul> <ul><li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/23px-Flag_of_Thailand.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/35px-Flag_of_Thailand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/45px-Flag_of_Thailand.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Lan" title="Thái Lan">Thái Lan</a></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/23px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="23" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/35px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/45px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_m%E1%BB%9F_r%E1%BB%99ng_c%E1%BB%A7a_ASEAN" title="Sự mở rộng của ASEAN">Quan sát viên</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/23px-Flag_of_East_Timor.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/35px-Flag_of_East_Timor.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/26/Flag_of_East_Timor.svg/46px-Flag_of_East_Timor.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /> <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a> <ul><li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_tr%C3%ACnh_%C4%90%C3%B4ng_Timor_gia_nh%E1%BA%ADp_ASEAN" title="Tiến trình Đông Timor gia nhập ASEAN">tình trạng</a></li></ul></li> <li><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Flag_of_Papua_New_Guinea.svg/20px-Flag_of_Papua_New_Guinea.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Flag_of_Papua_New_Guinea.svg/31px-Flag_of_Papua_New_Guinea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Flag_of_Papua_New_Guinea.svg/40px-Flag_of_Papua_New_Guinea.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /> <a href="/wiki/Papua_New_Guinea" title="Papua New Guinea">Papua New Guinea</a> <ul><li><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_tr%C3%ACnh_Papua_New_Guinea_gia_nh%E1%BA%ADp_ASEAN" title="Tiến trình Papua New Guinea gia nhập ASEAN">tình trạng</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Sự kiện</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Hội nghị</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_c%E1%BA%A5p_cao_ASEAN" title="Hội nghị cấp cao ASEAN">Hội nghị cấp cao ASEAN</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_c%E1%BA%A5p_cao_%C4%90%C3%B4ng_%C3%81" title="Hội nghị cấp cao Đông Á">Hội nghị cấp cao Đông Á</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%91%E1%BB%89nh_%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t_H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c_%E2%80%93_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội nghị Thượng đỉnh Đặc biệt Hàn Quốc – ASEAN (trang không tồn tại)">Hội nghị Thượng đỉnh Đặc biệt Hàn Quốc – ASEAN</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%91%E1%BB%89nh_%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_%E2%80%93_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội nghị Thượng đỉnh Đặc biệt Ấn Độ – ASEAN (trang không tồn tại)">Hội nghị Thượng đỉnh Đặc biệt Ấn Độ – ASEAN</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Khác</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/ASEAN%2B3" title="ASEAN+3">ASEAN+3</a></li> <li><a href="/wiki/Di%E1%BB%85n_%C4%91%C3%A0n_Khu_v%E1%BB%B1c_ASEAN" title="Diễn đàn Khu vực ASEAN">Diễn đàn Khu vực ASEAN</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%99i_ngh%E1%BB%8B_th%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%91%E1%BB%89nh_%C3%81_-_%C3%82u" title="Hội nghị thượng đỉnh Á - Âu">Hội nghị thượng đỉnh Á - Âu</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_thao" title="Thể thao">Thể thao</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_Th%E1%BB%83_thao_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đại hội Thể thao Đông Nam Á">SEA Games</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_Th%E1%BB%83_thao_%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại hội Thể thao Đại học Đông Nam Á (trang không tồn tại)">University Games</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_Th%E1%BB%83_thao_h%E1%BB%8Dc_sinh_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đại hội Thể thao học sinh Đông Nam Á">School Games</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%99i_Th%E1%BB%83_thao_Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_khuy%E1%BA%BFt_t%E1%BA%ADt_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Đại hội Thể thao Người khuyết tật Đông Nam Á">Para Games</a></li> <li><a href="/wiki/Li%C3%AAn_%C4%91o%C3%A0n_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_ASEAN" title="Liên đoàn bóng đá ASEAN">Liên đoàn bóng đá</a> <ul><li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3i_v%C3%B4_%C4%91%E1%BB%8Bch_b%C3%B3ng_%C4%91%C3%A1_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" class="mw-redirect" title="Giải vô địch bóng đá Đông Nam Á">Giải vô địch bóng đá</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3i_B%E1%BA%AFn_s%C3%BAng_qu%C3%A2n_d%E1%BB%A5ng_L%E1%BB%A5c_qu%C3%A2n_c%C3%A1c_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giải Bắn súng quân dụng Lục quân các nước ASEAN (trang không tồn tại)">Giải bắn súng quân dụng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kinh tế</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_ti%E1%BB%81n_t%E1%BB%87_chung_ch%C3%A2u_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đơn vị tiền tệ chung châu Á (trang không tồn tại)">Đơn vị tiền tệ chung châu Á</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1ng_ki%E1%BA%BFn_%E2%80%8B%E2%80%8BChiang_Mai" title="Sáng kiến Chiang Mai">Sáng kiến Chiang Mai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%91i_t%C3%A1c_kinh_t%E1%BA%BF_to%C3%A0n_di%E1%BB%87n_%C4%90%C3%B4ng_%C3%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đối tác kinh tế toàn diện Đông Á (trang không tồn tại)">Đối tác kinh tế toàn diện Đông Á</a></li> <li><a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_%C4%91%E1%BB%8Bnh_%C4%90%E1%BB%91i_t%C3%A1c_Kinh_t%E1%BA%BF_To%C3%A0n_di%E1%BB%87n_Khu_v%E1%BB%B1c" title="Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực">Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực</a></li> <li><a href="/wiki/Khu_v%E1%BB%B1c_M%E1%BA%ADu_d%E1%BB%8Bch_T%E1%BB%B1_do_ASEAN" title="Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN">Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN</a></li> <li><a href="/wiki/Khu_v%E1%BB%B1c_m%E1%BA%ADu_d%E1%BB%8Bch_t%E1%BB%B1_do_ASEAN_%E2%80%93_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Khu vực mậu dịch tự do ASEAN – Trung Quốc">Khu vực mậu dịch tự do ASEAN – Trung Quốc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khu_v%E1%BB%B1c_m%E1%BA%ADu_d%E1%BB%8Bch_t%E1%BB%B1_do_ASEAN_%E2%80%93_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khu vực mậu dịch tự do ASEAN – Ấn Độ (trang không tồn tại)">Khu vực mậu dịch tự do ASEAN – Ấn Độ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%C6%B0%C6%A1ng_tr%C3%ACnh_H%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_Ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n_ASEAN%E2%80%93%C3%9Ac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chương trình Hợp tác Phát triển ASEAN–Úc (trang không tồn tại)">Chương trình Hợp tác Phát triển ASEAN–Úc</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Xã hội</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Trung_t%C3%A2m_%C4%90a_d%E1%BA%A1ng_sinh_h%E1%BB%8Dc_ASEAN" title="Trung tâm Đa dạng sinh học ASEAN">Trung tâm Đa dạng sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Di%E1%BB%85n_t%E1%BA%ADp_c%E1%BB%A9u_h%E1%BB%99_thi%C3%AAn_tai_Di%E1%BB%85n_%C4%91%C3%A0n_Khu_v%E1%BB%B1c_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diễn tập cứu hộ thiên tai Diễn đàn Khu vực ASEAN (trang không tồn tại)">Diễn tập cứu hộ thiên tai</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1ng_l%C6%B0%E1%BB%9Bi_%C4%90%C3%B4_th%E1%BB%8B_th%C3%B4ng_minh_ASEAN&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạng lưới Đô thị thông minh ASEAN (trang không tồn tại)">Mạng lưới Đô thị thông minh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Nhân quyền</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%E1%BB%A6y_ban_li%C3%AAn_Ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7_ASEAN_v%E1%BB%81_Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n" title="Ủy ban liên Chính phủ ASEAN về Nhân quyền">Ủy ban Nhân quyền</a> <ul><li><a href="/wiki/Tuy%C3%AAn_b%E1%BB%91_Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n_ASEAN" title="Tuyên bố Nhân quyền ASEAN">Tuyên bố Nhân quyền ASEAN</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%E1%BB%A6y_ban_ASEAN_v%E1%BB%81_Th%C3%BAc_%C4%91%E1%BA%A9y_v%C3%A0_b%E1%BA%A3o_v%E1%BB%87_quy%E1%BB%81n_c%E1%BB%A7a_ph%E1%BB%A5_n%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ủy ban ASEAN về Thúc đẩy và bảo vệ quyền của phụ nữ (trang không tồn tại)">Nữ quyền</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Khác</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%BAi_gi%E1%BB%9D_chung_c%E1%BB%A7a_ASEAN" title="Múi giờ chung của ASEAN">Múi giờ chung</a></li> <li>'<a href="/w/index.php?title=ASEAN_Rise&action=edit&redlink=1" class="new" title="ASEAN Rise (trang không tồn tại)">ASEAN Rise</a>'</li> <li><a href="/w/index.php?title=Quan_h%E1%BB%87_ASEAN%E2%80%93Li%C3%AAn_minh_ch%C3%A2u_%C3%82u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quan hệ ASEAN–Liên minh châu Âu (trang không tồn tại)">Quan hệ với EU</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_tại_Châu_Á" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Bản mẫu:Quốc gia Châu Á"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thảo luận Bản mẫu:Quốc gia Châu Á"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Qu%E1%BB%91c_gia_Ch%C3%A2u_%C3%81&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Quốc_gia_và_lãnh_thổ_tại_Châu_Á" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_qu%E1%BB%91c_gia_v%C3%A0_v%C3%B9ng_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_ch%C3%A2u_%C3%81" class="mw-redirect" title="Danh sách các quốc gia và vùng lãnh thổ châu Á">Quốc gia và lãnh thổ</a> tại <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Châu Á">Châu Á</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_gia_c%C3%B3_ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Quốc gia có chủ quyền">Quốc gia có chủ quyền</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Afghanistan" title="Afghanistan">Afghanistan</a></li> <li><a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_X%C3%AA_%C3%9At" title="Ả Rập Xê Út">Ả Rập Xê Út</a></li> <li><a href="/wiki/Armenia" title="Armenia">Armenia</a></li> <li><a href="/wiki/Azerbaijan" title="Azerbaijan">Azerbaijan</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Ấn Độ">Ấn Độ</a></li> <li><a href="/wiki/Bahrain" title="Bahrain">Bahrain</a></li> <li><a href="/wiki/Bangladesh" title="Bangladesh">Bangladesh</a></li> <li><a href="/wiki/Bhutan" title="Bhutan">Bhutan</a></li> <li><a href="/wiki/Brunei" title="Brunei">Brunei</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A1c_Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_Th%E1%BB%91ng_nh%E1%BA%A5t" title="Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất">Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất</a></li> <li><a href="/wiki/Campuchia" title="Campuchia">Campuchia</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Timor" title="Đông Timor">Đông Timor</a></li> <li><a href="/wiki/Gruzia" title="Gruzia">Gruzia</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c" title="Hàn Quốc">Hàn Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/Indonesia" title="Indonesia">Indonesia</a></li> <li><a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a></li> <li><a href="/wiki/Iraq" title="Iraq">Iraq</a></li> <li><a href="/wiki/Israel" title="Israel">Israel</a></li> <li><a href="/wiki/Jordan" title="Jordan">Jordan</a></li> <li><a href="/wiki/Kazakhstan" title="Kazakhstan">Kazakhstan</a></li> <li><a href="/wiki/Kuwait" title="Kuwait">Kuwait</a></li> <li><a href="/wiki/Kyrgyzstan" title="Kyrgyzstan">Kyrgyzstan</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A0o" title="Lào">Lào</a></li> <li><a href="/wiki/Liban" title="Liban">Liban</a></li> <li><a href="/wiki/Malaysia" title="Malaysia">Malaysia</a></li> <li><a href="/wiki/Maldives" title="Maldives">Maldives</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a></li> <li><a href="/wiki/Myanmar" title="Myanmar">Myanmar</a></li> <li><a href="/wiki/Nepal" title="Nepal">Nepal</a></li> <li><a href="/wiki/Nga" title="Nga">Nga</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a></li> <li><a href="/wiki/Oman" title="Oman">Oman</a></li> <li><a href="/wiki/Pakistan" title="Pakistan">Pakistan</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Philippines</a></li> <li><a href="/wiki/Qatar" title="Qatar">Qatar</a></li> <li><a href="/wiki/Singapore" title="Singapore">Singapore</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_S%C3%ADp" title="Cộng hòa Síp">Síp</a></li> <li><a href="/wiki/Sri_Lanka" title="Sri Lanka">Sri Lanka</a></li> <li><a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a></li> <li><a href="/wiki/Tajikistan" title="Tajikistan">Tajikistan</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A1i_Lan" title="Thái Lan">Thái Lan</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%95_Nh%C4%A9_K%E1%BB%B3" title="Thổ Nhĩ Kỳ">Thổ Nhĩ Kỳ</a></li> <li><a href="/wiki/Turkmenistan" title="Turkmenistan">Turkmenistan</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên">Bắc Triều Tiên</a></li> <li><a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/Uzbekistan" title="Uzbekistan">Uzbekistan</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a></li> <li><a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">Yemen</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0 0 0 2px;padding: 0 0.5em;"><div><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Asia_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/100px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/150px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/200px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_qu%E1%BB%91c_gia_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_c%C3%B4ng_nh%E1%BA%ADn_h%E1%BA%A1n_ch%E1%BA%BF" title="Danh sách quốc gia được công nhận hạn chế">Quốc gia được công nhận hạn chế</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Abkhazia" title="Abkhazia">Abkhazia</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_S%C3%ADp" title="Bắc Síp">Bắc Síp</a></li> <li><a href="/wiki/Nam_Ossetia" title="Nam Ossetia">Nam Ossetia</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_Palestine" title="Nhà nước Palestine">Palestine</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_Loan" title="Đài Loan">Đài Loan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_ph%E1%BB%A5_thu%E1%BB%99c" title="Danh sách lãnh thổ phụ thuộc">Lãnh thổ phụ thuộc</a> và <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_khu_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh" title="Đặc khu hành chính">Đặc khu hành chính</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Anh</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Akrotiri_v%C3%A0_Dhekelia" title="Akrotiri và Dhekelia">Akrotiri và Dhekelia</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A3nh_th%E1%BB%95_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99_D%C6%B0%C6%A1ng_thu%E1%BB%99c_Anh" title="Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh">Lãnh thổ Ấn Độ Dương thuộc Anh</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Trung Quốc</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_K%C3%B4ng" title="Hồng Kông">Hồng Kông</a></li> <li><a href="/wiki/Ma_Cao" title="Ma Cao">Ma Cao</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Úc</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3o_Gi%C3%A1ng_Sinh" title="Đảo Giáng Sinh">Đảo Giáng Sinh</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_Cocos_(Keeling)" title="Quần đảo Cocos (Keeling)">Quần đảo Cocos (Keeling)</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippines&oldid=71730892">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippines&oldid=71730892</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Pages_using_largest_cities_with_nav_class&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Pages using largest cities with nav class (trang không tồn tại)">Pages using largest cities with nav class</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Philippines" title="Thể loại:Philippines">Philippines</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a" title="Thể loại:Cộng hòa">Cộng hòa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia Đông Nam Á">Quốc gia Đông Nam Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_v%C3%A0_v%C3%B9ng_l%C3%A3nh_th%E1%BB%95_n%C3%B3i_ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Thể loại:Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Anh">Quốc gia và vùng lãnh thổ nói tiếng Anh</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%E1%BA%A3o_qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Đảo quốc">Đảo quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_thu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%8Ba_%E1%BB%9F_Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thể loại:Cựu thuộc địa ở Châu Á">Cựu thuộc địa ở Châu Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc">Quốc gia thành viên của Liên Hợp Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_ch%C3%A2u_%C3%81" title="Thể loại:Quốc gia châu Á">Quốc gia châu Á</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_thu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%8Ba_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thể loại:Cựu thuộc địa Tây Ban Nha">Cựu thuộc địa Tây Ban Nha</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%C3%B4ng_Nam_%C3%81_h%E1%BA%A3i_%C4%91%E1%BA%A3o" title="Thể loại:Đông Nam Á hải đảo">Đông Nam Á hải đảo</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BB%91c_gia_th%C3%A0nh_vi%C3%AAn_ASEAN" title="Thể loại:Quốc gia thành viên ASEAN">Quốc gia thành viên ASEAN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:%C4%90%C3%B4ng_%E1%BA%A4n_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thể loại:Đông Ấn Tây Ban Nha">Đông Ấn Tây Ban Nha</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A3o_v%C3%B2ng_cung_n%C3%BAi_l%E1%BB%ADa" title="Thể loại:Quần đảo vòng cung núi lửa">Quần đảo vòng cung núi lửa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:C%E1%BB%B1u_thu%E1%BB%99c_%C4%91%E1%BB%8Ba_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Cựu thuộc địa Nhật Bản">Cựu thuộc địa Nhật Bản</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_c%C3%A1c_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_formatnum_kh%C3%B4ng_ph%E1%BA%A3i_s%E1%BB%91" title="Thể loại:Trang có các đối số formatnum không phải số">Trang có các đối số formatnum không phải số</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_l%E1%BB%97i_ch%C3%BA_th%C3%ADch" title="Thể loại:Trang có lỗi chú thích">Trang có lỗi chú thích</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%E1%BB%B1a_%C4%91%E1%BB%81" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tựa đề">Lỗi CS1: thiếu tựa đề</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_c%E1%BA%A7n_URL" title="Thể loại:Lỗi CS1: cần URL">Lỗi CS1: cần URL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Anh_(en)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Anh (en)">Nguồn CS1 tiếng Anh (en)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_ISBN" title="Thể loại:Lỗi CS1: ISBN">Lỗi CS1: ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc">Bài viết có văn bản tiếng Trung Quốc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_kh%C3%B4ng_c%C3%B3_m%E1%BB%A5c_ti%C3%AAu_Harv_v%C3%A0_Sfn" title="Thể loại:Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn">Lỗi không có mục tiêu Harv và Sfn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_ngo%C3%A0i" title="Thể loại:Lỗi CS1: liên kết ngoài">Lỗi CS1: liên kết ngoài</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_thi%E1%BA%BFu_t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD" title="Thể loại:Lỗi CS1: thiếu tạp chí">Lỗi CS1: thiếu tạp chí</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_ch%C6%B0%C6%A1ng_b%E1%BB%8B_b%E1%BB%8F_qua" title="Thể loại:Lỗi CS1: chương bị bỏ qua">Lỗi CS1: chương bị bỏ qua</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p_(fr)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)">Nguồn CS1 tiếng Pháp (fr)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Filipino" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Filipino">Bài viết có văn bản tiếng Filipino</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Anh" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Anh">Bài viết có văn bản tiếng Anh</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 10 tháng 9 năm 2024, 03:17.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Philippines&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-jmw2b","wgBackendResponseTime":209,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"2.087","walltime":"2.479","ppvisitednodes":{"value":15069,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":494847,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":48626,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":535754,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2017.519 1 -total"," 45.14% 910.732 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 19.87% 400.958 4 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin"," 19.87% 400.871 1 Bản_mẫu:Tóm_tắt_về_quốc_gia"," 16.38% 330.373 62 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 8.10% 163.342 40 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 7.03% 141.894 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 6.97% 140.612 1 Bản_mẫu:Hộp_thông_tin/Định_dạng_đầu"," 5.97% 120.537 1 Bản_mẫu:If_then_show"," 5.69% 114.699 2 Bản_mẫu:Native_name"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.069","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":23406979,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFAgoncillo,_Teodoro_A.1990\"] = 1,\n [\"CITEREFCapelliChristianJames_F._WilsonMartin_Richards2001\"] = 1,\n [\"CITEREFCarpenter,_Kent_E._and_Victor_G._Springer.2005\"] = 1,\n [\"CITEREFCentral_Intelligence_Agency\"] = 1,\n [\"CITEREFChandler,_David_P._and_David_Joel_Steinberg1987\"] = 1,\n [\"CITEREFCollymore,_Yvette.2003\"] = 1,\n [\"CITEREFConstantino1975\"] = 1,\n [\"CITEREFDe_Borja,_Marciano_R.2005\"] = 1,\n [\"CITEREFDel_Cappar2013\"] = 1,\n [\"CITEREFDiosdado_Macapagal\"] = 1,\n [\"CITEREFDizon\"] = 1,\n [\"CITEREFDumont,_Jean-Paul.1992\"] = 1,\n [\"CITEREFFox,_Robert_B.1970\"] = 1,\n [\"CITEREFFriis1967\"] = 1,\n [\"CITEREFGalang1957\"] = 1,\n [\"CITEREFGates,_John_M.2002\"] = 1,\n [\"CITEREFHalili,_Maria_Christine_N.2004\"] = 1,\n [\"CITEREFHawksworth,_John,_Thomas_Hoehn_and_Anmol_Tiwari\"] = 1,\n [\"CITEREFIMF\"] = 1,\n [\"CITEREFJohn_Pennington2017\"] = 1,\n [\"CITEREFJoselito_Guianan_Chan,_Managing_Partner\"] = 1,\n [\"CITEREFJulie_Alipala2010\"] = 1,\n [\"CITEREFKho\"] = 1,\n [\"CITEREFKhả_Anh2020\"] = 1,\n [\"CITEREFLlorito,_David.2006\"] = 1,\n [\"CITEREFLopez,_Mellie_Leandicho.2006\"] = 1,\n [\"CITEREFManuel_S._Satorre,_Jr.\"] = 1,\n [\"CITEREFMcAmis,_Robert_Day2002\"] = 1,\n [\"CITEREFMunoz2006\"] = 1,\n [\"CITEREFNewhall,_Chris,_James_W._Hendley_II,_and_Peter_H._Stauffer.2005\"] = 1,\n [\"CITEREFOcampo1999\"] = 1,\n [\"CITEREFOsborne,_Milton_E.2004\"] = 1,\n [\"CITEREFOxford_Business_Group.2009\"] = 1,\n [\"CITEREFPhilippine_Atmospheric,_Geophysical_and_Astronomical_Services_Administration.n.d.\"] = 1,\n [\"CITEREFPhilippine_Atmospheric,_Geophysical_and_Astronomical_Services_Administration_(PAGASA).2009\"] = 1,\n [\"CITEREFPress2011\"] = 1,\n [\"CITEREFQuezon2005\"] = 1,\n [\"CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistical_Coordination_Board\"] = 1,\n [\"CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2003\"] = 1,\n [\"CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2008\"] = 2,\n [\"CITEREFRepublic_of_the_Philippines._National_Statistics_Office.2009\"] = 2,\n [\"CITEREFRichardson,_Jim.2006\"] = 1,\n [\"CITEREFRing,_Trudy,_Robert_M._Salkin,_and_Sharon_La_Boda.1996\"] = 1,\n [\"CITEREFRobles,_Alan_C.2008\"] = 1,\n [\"CITEREFRowthorn,_Chris_and_Greg_Bloom.2006\"] = 4,\n [\"CITEREFScott,_William_Henry.1984\"] = 2,\n [\"CITEREFScott1994\"] = 1,\n [\"CITEREFSolheim2006\"] = 1,\n [\"CITEREFSpate1979\"] = 1,\n [\"CITEREFTarling,_Nicholas2000\"] = 1,\n [\"CITEREFTarling1999\"] = 1,\n [\"CITEREFThe_White_House.2003\"] = 1,\n [\"CITEREFTrần_Anh2018\"] = 1,\n [\"CITEREFUnited_Nations_Development_Programme.2009\"] = 1,\n [\"CITEREFUnited_Nations_Educational,_Scientific_and_Cultural_Organization.2010\"] = 1,\n [\"CITEREFUre,_John2008\"] = 1,\n [\"CITEREFWilliams,_Jann,_Cassia_Read,_Tony_Norton,_Steve_Dovers,_Mark_Burgman,_Wendy_Proctor,_and_Heather_Anderson.2001\"] = 1,\n [\"CITEREFWorld_Health_Organization.2009\"] = 1,\n [\"CITEREFZaide,_Gregorio_F.1957\"] = 1,\n [\"CITEREFZaide,_Gregorio_F._and_Sonia_M._Zaide2004\"] = 1,\n [\"CITEREFZaide1994\"] = 1,\n [\"CITEREFZaide1999\"] = 1,\n [\"CITEREFZialcita,_Fernando_Nakpil.2005\"] = 1,\n [\"CITEREFZibart,_Eve.2001\"] = 1,\n [\"CITEREFvnexpress\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"\"] = 1,\n [\"-\"] = 1,\n [\"ASEAN\"] = 1,\n [\"Bar box\"] = 3,\n [\"Bar percent\"] = 20,\n [\"Bar pixel\"] = 5,\n [\"Châu Á\"] = 1,\n [\"Chính\"] = 3,\n [\"Chú thích báo\"] = 12,\n [\"Chú thích sách\"] = 40,\n [\"Chú thích tạp chí\"] = 7,\n [\"Chú thích web\"] = 64,\n [\"Cita web\"] = 1,\n [\"Citation\"] = 3,\n [\"Clear\"] = 1,\n [\"Cnf\"] = 1,\n [\"Collapsible list\"] = 1,\n [\"Convert\"] = 14,\n [\"Coord\"] = 2,\n [\"Các chủ đề\"] = 1,\n [\"Các thành phố lớn nhất của Philippines\"] = 1,\n [\"Dead link\"] = 1,\n [\"Harvnb\"] = 1,\n [\"Hlist\"] = 1,\n [\"IPA-en\"] = 1,\n [\"IUCN2006\"] = 1,\n [\"Lang\"] = 1,\n [\"Lang-zh\"] = 1,\n [\"Liên kết hỏng\"] = 2,\n [\"Main\"] = 10,\n [\"Multiple image\"] = 1,\n [\"Native name\"] = 3,\n [\"Ref\"] = 1,\n [\"Regions of the Philippines Image Map\"] = 1,\n [\"Sisterlinks\"] = 1,\n [\"Small\"] = 2,\n [\"Smallsup\"] = 1,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thể loại Commons\"] = 1,\n [\"Ublist\"] = 1,\n [\"Unbulleted list\"] = 1,\n [\"Wayback\"] = 8,\n [\"Webarchive\"] = 36,\n [\"Wikiatlas\"] = 1,\n [\"Wikicities\"] = 1,\n [\"Wikivoyage\"] = 1,\n [\"Đông Nam Á\"] = 1,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n","limitreport-profile":[["?","380","32.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","140","11.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","140","11.9"],["dataWrapper \u003Cmw.lua:672\u003E","80","6.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getAllExpandedArguments","80","6.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","80","6.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","40","3.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","40","3.4"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::find","20","1.7"],["pcall","20","1.7"],["[others]","160","13.6"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-dg26b","timestamp":"20241124014850","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Philippines","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Philippines","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q928","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q928","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-07T09:29:05Z","dateModified":"2024-09-10T03:17:37Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/99\/Flag_of_the_Philippines.svg","headline":"\u0111\u1ea3o qu\u1ed1c c\u00f3 ch\u1ee7 quy\u1ec1n t\u1ea1i \u0110\u00f4ng Nam \u00c1"}</script> </body> </html>