CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kimyəvi reaksiya — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"8b589ff3-d1de-4918-9bfa-526f68de74c6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kimyəvi_reaksiya","wgTitle":"Kimyəvi reaksiya","wgCurRevisionId":7762784,"wgRevisionId":7762784,"wgArticleId":354400,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[ "Vikipediya:Orijinal tədqiqatlar olan məqalələr","Kimyəvi reaksiyalar"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kimyəvi_reaksiya","wgRelevantArticleId":354400,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false, "wgWikibaseItemId":"Q36534","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons", "ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/az/0/0a/Reaksiya.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="899"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/az/0/0a/Reaksiya.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="599"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="479"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kimyəvi reaksiya — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/Kimy%C9%99vi_reaksiya"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kimy%C9%99vi_reaksiya"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kimyəvi_reaksiya rootpage-Kimyəvi_reaksiya skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kimyəvi reaksiya</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><div class="dablink hatnote">"Reaksiyalar" bura istiqamətləndirir. Digər istifadə formaları üçün baxın: <a href="/wiki/Reaksiya_(d%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99)" class="mw-disambig" title="Reaksiya (dəqiqləşdirmə)">Reaksiya (dəqiqləşdirmə)</a>.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7809508">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid #36c;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%}html body.mediawiki.skin-minerva .mw-parser-output .ambox{border-width:0 0 0 4px}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424);background-color:var(--background-color-error-subtle,#fee7e6)}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424)}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid var(--color-warning,#edab00)}.mw-parser-output .ambox-good{border-left:10px solid #66cc44}.mw-parser-output .ambox-discussion{border-left:10px solid #339966}.mw-parser-output .ambox-merge{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}.mw-parser-output .ambox .mbox-textsmall-div{font-size:90%}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(max-width:1366px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:6%;margin-right:6%}}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:0;margin-right:0}}</style><table class="plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/50px-Ambox_important.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/75px-Ambox_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Ambox_important.svg/100px-Ambox_important.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="40" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div"><b> Bu məqalədə <a href="/wiki/Vikipediya:Orijinal_t%C9%99dqiqata_yer_verm%C9%99m%C9%99k" title="Vikipediya:Orijinal tədqiqata yer verməmək">orijinal tədqiqata</a>, təsdiqlənə bilməyən ifadələrə, mülahizə və şərhlərə yer verildiyi düşünülür.</b></div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact">Xahiş olunur, mətni nəzərdən keçirin və yeni mənbələr əlavə edərək məqaləni zənginləşdirin. Əlavə məlumat üçün səhifənin <a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Müzakirə:Kimyəvi reaksiya (səhifə mövcud deyil)">müzakirə səhifəsinə</a> yaza bilərsiniz. <br /><span style="color:red;"><i>Lütfən, müzakirələr davam etdiyi müddətdə şablonu məqalədən çıxarmayın.</i></span></div></td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fayl:Reaksiya.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/0/0a/Reaksiya.jpg/350px-Reaksiya.jpg" decoding="async" width="350" height="262" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/0/0a/Reaksiya.jpg/525px-Reaksiya.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/az/0/0a/Reaksiya.jpg 2x" data-file-width="570" data-file-height="427" /></a><figcaption>Kimyəvi reaksiya</figcaption></figure> <p><b>Kimyəvi reaksiya</b> — <a href="/wiki/Madd%C9%99" title="Maddə">maddənin</a> tərkib və xassələrinin dəyişməsi ilə baş verən hadisəyə Edvin teoremi deyilir. Kimyəvi reaksiyalar həmişə fiziki hadisələrlə müşayət olunur. Fiziki hadisə zamanı maddənin tərkibi dəyişmir, yalnız forması, həcmi və aqreqat halı dəyişir. Kimyəvi reaksiyaları aşağıdakı xarici əlamətlərə görə müəyyən etmək olur: </p> <ol><li>İstiliyin ayrılması və ya udulması;</li> <li>İşığın ayrılması;</li> <li>Rəngin dəyişməsi;</li> <li>Çöküntünün əmələ gəlməsi və ya itməsi;</li> <li>Qaz halında maddənin ayrılması;</li> <li>İyin çıxması.</li></ol> <p>Kimyəvi reaksiyaların baş verməsi üçün reaksiyaya daxil olan maddələr bir-biri ilə təmasda olmalı və əksər hallarda qızdırılmalıdır. Bərk maddələrin xırdalanması və qarışdırılması reaksiyanın başlanmasına kömək edir və reaksiyanı sürətləndirir. Kimyəvi reaksiyanın gedişinin əmsallar və formullar vasitəsilə şərti yazılışına kimyəvi tənlik deyilir. Kimyəvi tənliklər tərtib edilərkən maddə kütləsinin saxlanması və maddə tərkibinin sabitliyi qanunlarından istifadə edilir. Hər tənlik ox işarəsi ilə birləşmiş iki hissədən ibarətdir. Sol tərəfdə reaksiyaya girən maddələrin, sağ tərəfdə isə reaksiya nəticəsində alınan maddələrin formulları yazılır: 2H<sub>2</sub> + O<sub>2</sub> → 2H<sub>2</sub>O </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Kimyəvi_reaksiyaların_sürəti"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Kimyəvi reaksiyaların sürəti</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Kimyəvi_xassələr"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Kimyəvi xassələr</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Kimyəvi_reaksiyaların_növləri"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Kimyəvi reaksiyaların növləri</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Reaksiya_zamanı_keçirilən_hissəciyin_təbiətinə_görə"><span class="tocnumber">3.1</span> <span class="toctext">Reaksiya zamanı keçirilən hissəciyin təbiətinə görə</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-5"><a href="#Protolitik_reaksiyalar"><span class="tocnumber">3.1.1</span> <span class="toctext">Protolitik reaksiyalar</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-6"><a href="#Atom-molekulyar_dəyişmə_reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.1.2</span> <span class="toctext">Atom-molekulyar dəyişmə reaksiyaları</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-7"><a href="#Oksidləşmə-reduksiya_reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.1.3</span> <span class="toctext">Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-8"><a href="#Liqanddəyişmə_reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.1.4</span> <span class="toctext">Liqanddəyişmə reaksiyaları</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-9"><a href="#İstilik_effektinə_görə"><span class="tocnumber">3.2</span> <span class="toctext">İstilik effektinə görə</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-10"><a href="#Endotermik"><span class="tocnumber">3.2.1</span> <span class="toctext">Endotermik</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-11"><a href="#Ekzotermik"><span class="tocnumber">3.2.2</span> <span class="toctext">Ekzotermik</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#Prosesin_dönməsinə_görə"><span class="tocnumber">3.3</span> <span class="toctext">Prosesin dönməsinə görə</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-13"><a href="#Dönər_reaksiyalar"><span class="tocnumber">3.3.1</span> <span class="toctext">Dönər reaksiyalar</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-14"><a href="#Dönməyən_reaksiyalar"><span class="tocnumber">3.3.2</span> <span class="toctext">Dönməyən reaksiyalar</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-15"><a href="#Reaksiyada_iştirak_edən_fazaların_sayına_görə"><span class="tocnumber">3.4</span> <span class="toctext">Reaksiyada iştirak edən fazaların sayına görə</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-16"><a href="#Homogen_və_heterogen_reaksiyalar"><span class="tocnumber">3.4.1</span> <span class="toctext">Homogen və heterogen reaksiyalar</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-17"><a href="#Başlanğıc_maddələrin_və_reaksiya_məhsullarının_sayı_və_tərkibinə_görə"><span class="tocnumber">3.5</span> <span class="toctext">Başlanğıc maddələrin və reaksiya məhsullarının sayı və tərkibinə görə</span></a> <ul> <li class="toclevel-3 tocsection-18"><a href="#Birləşmə_reaksiyası"><span class="tocnumber">3.5.1</span> <span class="toctext">Birləşmə reaksiyası</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-19"><a href="#Neytrallaşma_reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.5.2</span> <span class="toctext">Neytrallaşma reaksiyaları</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-20"><a href="#Parçalanma_reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.5.3</span> <span class="toctext">Parçalanma reaksiyaları</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-21"><a href="#Əvəzetmə_reaksiyalar."><span class="tocnumber">3.5.4</span> <span class="toctext">Əvəzetmə reaksiyalar.</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-22"><a href="#Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları"><span class="tocnumber">3.5.5</span> <span class="toctext">Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları</span></a></li> <li class="toclevel-3 tocsection-23"><a href="#Keçirilmə_(daşınma)"><span class="tocnumber">3.5.6</span> <span class="toctext">Keçirilmə (daşınma)</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-2 tocsection-24"><a href="#Reagentlərin_və_reaksiya_məhsullarının_aqreqat_halına_görə_dəyişməsi"><span class="tocnumber">3.6</span> <span class="toctext">Reagentlərin və reaksiya məhsullarının aqreqat halına görə dəyişməsi</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-25"><a href="#Mənbə"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Mənbə</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-26"><a href="#Həmçinin_bax"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Həmçinin bax</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-27"><a href="#İstinadlar"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">İstinadlar</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-28"><a href="#Xarici_keçidlər"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Xarici keçidlər</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kimyəvi_reaksiyaların_sürəti"><span id="Kimy.C9.99vi_reaksiyalar.C4.B1n_s.C3.BCr.C9.99ti"></span>Kimyəvi reaksiyaların sürəti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=1" title="Kimyəvi reaksiyaların sürəti bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kimyəvi reaksiyaların sürəti"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kimyəvi reaksiya haqqında əsas məlumatları əldə etmək üçün onun sürətini bilmək vacibdir. Reaksiya sürətinin təyin edilməsi ilə kimyəvi kinetika məşğul olur. </p><p>Kimyəvi reaksiyanın sürəti hər şeydən əvvəl reaksiyaya daxil olan <a href="/wiki/Madd%C9%99" title="Maddə">maddələrin</a> təbiətindən və həmçinin onların qatılığından, temperaturdan <a href="/wiki/Katalizator" title="Katalizator">katalizator</a> iştirakından və s.-dən asılıdır. </p><p>Reaksiyanın sürəti reaksiyaya daxil olan və reaksiya nəticəsində əmələ gələn maddələrin qatılığının zaman vahidi ərzində dəyişməsi ilə xarakterizə olunur. Məsələn reaksiyanın sürətininin dəqiqədə 0,5 mol/l olması həmin zaman vahidində reaksiyaya daxil olan maddələrin qatılığının 1 litrdə 0,5 mol azalması deməkdir. </p><p>Homogen sistemdə reaksiya bütün həcmdə gedir. Heterogen sistemdə isə hissəciklər yalnız fazaların səthində qarşılıqlı təsirdə olur. Bununla əlaqədar olaraq homogen və heterogen reaksiyaları sürətləri müxtəlif cür təyin edilir. </p><p>Homogen reaksiyanın sürəti vahid zamanda və vahid həcmdə reaksiyaya daxil olan və ya reaksiyadan alınan maddələrdən birinin maddə miqdarının dəyişməsi ilə ifadə olunur: v<sub>homogen</sub>=Δv/VΔτ. Heterogen reaksiyanın sürəti isə vahid zamanda fazalararası vahid səthdə reaksiyay daxil olan və ya alınan maddələrdən birinin maddə miqdarının dəyişməsi ilə ifadə olunur: v<sub>heterogen</sub>=Δv/SΔτ. </p><p>Reaksiyanın sürəti həmçinin sistemin müəyyən bir göstəricisinin (rəngin, elektrik keçiriciliyinin, təzyiqin və s.) dəyişmə sürətinə görə də müəyyən edilə bilər. </p><p>Kimyəvi reaksiyanın sürəti vaxt keçdikcə zəifləyir. Bu onunla əlaqədardır ki, vaxt keçdikcə, məhlulda reaksiyaya daxil olan molekulların sayı bir qayda olaraq azalır. </p><p>Kütlələrin təsiri qanununa əsasən reaksiyaya daxil olan maddələrin qatılığının artırılması reaksiya sürətini artırır. <a href="/wiki/Qaz" title="Qaz">Qaz</a> fazada gedən reaksiyaların sürətinə təzyiqin artması müsbət təsir göstərir. Kimyəvi reaksiyanı sürətinə katalizatorlar güclü təsir göstərir. Temperaturun artmasıyla kimyəvi reaksiyanın sürəti adətən sıçrayışla artır. Reaksiya sürəti ilə <a href="/wiki/Temperatur" title="Temperatur">temperatur</a> arasındakı asılılığı ifadə etmək üçün Arrenius (1899) aşağıdakı tənliyi müəyyən etmişdir: d ln k / d T = A / RT </p><p>Reaksiyada iştirak edən maddələrin bir molundakı molekulların reaksiyaya daxil olması üçün vacib olan enerjiyə aktivləşmə enerjisi deyilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kimyəvi_xassələr"><span id="Kimy.C9.99vi_xass.C9.99l.C9.99r"></span>Kimyəvi xassələr</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=2" title="Kimyəvi xassələr bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kimyəvi xassələr"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Maddələri bir-birindən fərqləndirən və ya onların arasındakı oxşarlığı müəyyən edən əlamətlərə xassə deyilir. Maddələrin xassələri iki cür olur: fiziki xassə və kimyəvi xassə. Maddənin digər maddələrlə qarşılıqlı təsirdə olmasına kimyəvi xassə deyilir. Kimyəvi xassələrin dəyişməsinə kimyəvi hadisə deyilir. Kimyəvi xassənin dəyişməsi yeni maddənin əmələ gəlməsi deməkdir. Yeni maddələr isə kimyəvi reaksiyalar zamanı əmələ gəlir. Odur ki, kimyəvi hadisə və kimyəvi reaksiya anlayışları sinonimdirlər. Kimyəvi hadisələr nəticəsində maddənin fiziki xassələri də dəyişir. Yanma, çürümə, qıcqırma, paslanma, neftin krekinqi, sabunlaşma, <a href="/wiki/Hidroliz" title="Hidroliz">hidroliz</a> və s. kimyəvi hadisələrdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kimyəvi_reaksiyaların_növləri"><span id="Kimy.C9.99vi_reaksiyalar.C4.B1n_n.C3.B6vl.C9.99ri"></span>Kimyəvi reaksiyaların növləri</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=3" title="Kimyəvi reaksiyaların növləri bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kimyəvi reaksiyaların növləri"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reaksiya_zamanı_keçirilən_hissəciyin_təbiətinə_görə"><span id="Reaksiya_zaman.C4.B1_ke.C3.A7iril.C9.99n_hiss.C9.99ciyin_t.C9.99bi.C9.99tin.C9.99_g.C3.B6r.C9.99"></span>Reaksiya zamanı keçirilən hissəciyin təbiətinə görə</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=4" title="Reaksiya zamanı keçirilən hissəciyin təbiətinə görə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Reaksiya zamanı keçirilən hissəciyin təbiətinə görə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Protolitik_reaksiyalar">Protolitik reaksiyalar</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=5" title="Protolitik reaksiyalar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Protolitik reaksiyalar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu tip reaksiyalarda proton H+ reaksiyaya daxil olan maddələrin birindən digərinə keçir. Protolitik nəzəriyyəyə görə özündən proton verən istənilən maddə turşu, özünə proton birləşdirən maddə isə əsas adlanır. Odur ki, belə reaksiyalara turşu-əsas (acid-base) reaksiyaları deyilir. Məsələn, </p> <pre> CH<sub>3</sub>COOH + H<sub>2</sub>O → CH<sub>3</sub>COO¯ + H<sub>3</sub>O+ turşu + əsas → əsas + turşu NH<sub>3</sub> + H<sub>2</sub>O → NH<sub>4</sub> + OH¯ Əsas + turşu → turşu + əsas </pre> <p>Protolitik reaksiyalara neytrallaşma və hidroliz reaksiyaları aiddir. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Atom-molekulyar_dəyişmə_reaksiyaları"><span id="Atom-molekulyar_d.C9.99yi.C5.9Fm.C9.99_reaksiyalar.C4.B1"></span>Atom-molekulyar dəyişmə reaksiyaları</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=6" title="Atom-molekulyar dəyişmə reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Atom-molekulyar dəyişmə reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu tip reaksiyalara radikal, elektrofil və nukleofil mexanizimlə gedən əvəzetmə reaksiyaları daxildir. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Oksidləşmə-reduksiya_reaksiyaları"><span id="Oksidl.C9.99.C5.9Fm.C9.99-reduksiya_reaksiyalar.C4.B1"></span>Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=7" title="Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Oksidləşmə-reduksiya reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Qarşılıqlı kimyəvi təsirdə olan maddələri təşkil edən elementlərin oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməsinə və dəyişməməsinə əsasən bütün kimyəvi reaksiyalar iki qrupa ayrılır: elementlərin oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməməsi və elementlərin oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməsi ilə gedən kimyəvi reaksiyalar. Birinci qrup reaksiyalarda qarşılıqlı kimyəvi təsirdə olan maddələrin tərkib elementlərinin heç biri reaksiya nəticəsində öz oksidləşmə dərəcəsini dəyişmir. İkinci qrup reaksiyalarda isə iştirakçı elementlərin hamısının və ya bir hissəsinin oksidləşmə dərəcəsi reaksiya nəticəsində dəyişir. Hazırda oksidləşmə-reduksiya proseslərinin mahiyyəti elektron nəzəriyyəsi ilə izah edilir. Bu nəzəriyyəyə əsasən kimyəvi reaksiyalarda atom, ion və molekulun özündən elektron verməsi ilə əlaqədar olan proses oksidləşmə, əksinə onların özünə elektron birləşdirməsi ilə gedən proses isə reduksiya adlanır. Oksidləşmə və reduksiya prosesləri vahid bir prosesin iki hissəsidir. Yəni reduksiya olmadan oksidləşmə və ya əksinə, oksidləşmə olmadan reduksiya gedə bilməz. Qarşılıqlı kimyəvi təsir zamanı elektron qəbul edən maddələr oksidləşdiricilər, əksinə, elektron verən maddələr isə reduksiyaedicilər adlanır. Beləliklə, oksidləşmə-reduksiya prosesində reduksiyaedicinin müəyyən sayda elektronu oksidləşdiriciyə keçir. Nəticədə reduksiyaedici oksidləşir, oksidləşdirici isə reduksiya olunur. Oksidləşdiricilər və reduksiyaedicilər kimyəvi elementlər, sadə və mürəkkəb ionlar ola bilər. Tipik metallar kimyəvi reaksiyalarda özlərini reduksiyaedici kimi aparır. Hidrogen müxtəlif elementlərlə (qələvi və qələvi-torpaq metallardan başqa) qarşılıqlı kimyəvi təsir zamanı özünü həmçinin tipik metal kimi göstərir. Qeyri-metallardan <a href="/wiki/Fl%C3%BCor" title="Flüor">flüor</a> və <a href="/wiki/Oksigen" title="Oksigen">oksigen</a> kimyəvi reaksiyalarda elektron qəbul edərək, özlərini yalnız oksidləşdirici kimi aparır. Mənfi yüklü sadə ionlar qarşılıqlı təsir zamanı yalnız elektron itirir və beləliklə də reduksiyaedici xassəyə malik olur. Müsbət yüklü sadə ionlar valent elektronlarını itirən metal atomlarından əmələ gəlir. Belə ionlar elektron qəbul etməklə oksidləşdirici xassə göstərir. Qeyd etmək lazımdır ki, metal atomu valent elektronlarının yalnız bir hissəsini itirməklə də ion əmələ gətirə bilir. Bu vaxt əmələ gəlmiş ion özünü şəraitdən asılı olaraq, həm oksidləşdirici və həm də reduksiyaedici kimi apara bilir. Mürəkkəb ionların oksidləşmə-reduksiya prosesinə olan münasibəti mərkəzi atomun oksidləşmə dərəcəsinin xarakteri ilə müəyyən edilir. Mərkəzi atomun ən yüksək müsbət oksidləşmə dərəcəsində mürəkkəb ionlar (NO<sub>3</sub>¯, AsO<sub>43</sub>¯, Cr<sub>2</sub>O<sub>72</sub>¯, MnO<sub>4</sub>¯)oksidləşdirici xassəyə malik olur. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Liqanddəyişmə_reaksiyaları"><span id="Liqandd.C9.99yi.C5.9Fm.C9.99_reaksiyalar.C4.B1"></span>Liqanddəyişmə reaksiyaları</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=8" title="Liqanddəyişmə reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Liqanddəyişmə reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu tip reaksiyalar nəticəsində elektron cütünün keçirilməsi yolu ilə donor-akseptor rabitə əmələ gəlir. Məsələn: </p> <pre> Cu(NO<sub>3</sub>)<sub>2</sub> + 4NH<sub>3</sub> → [Cu(NH<sub>3</sub>)<sub>4</sub>] (NO<sub>3</sub>)<sub>2</sub> Fe + 5CO → Fe(CO)<sub>5</sub> Al(OH)<sub>3</sub> + NaOH → Na[Al(OH)<sub>4</sub>] </pre> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İstilik_effektinə_görə"><span id=".C4.B0stilik_effektin.C9.99_g.C3.B6r.C9.99"></span>İstilik effektinə görə</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=9" title="İstilik effektinə görə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstilik effektinə görə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Endotermik">Endotermik</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=10" title="Endotermik bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Endotermik"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hər bir kimyəvi reaksiya müəyyən istilik effektinə malik olur. Bu, reaksiya məhsullarının energetik cəhətdən bir qayda olaraq, reaksiyaya daxil olan maddələrdən fərqlənməsi ilə əlaqədardır. Kimyəvi reaksiyaların energetik effektinin müxtəlif təzahür formaları mövcuddur. Məsələn, neftin yanması istilik ayrılması ilə, qızdırıldıqda əhəng daşının parçalanması isə istilik udulması ilə gedir. Reaksiyanın istilik effekti sabit temperatur və təzyiqdə gedən kimyəvi proses zamanı sistemin ayırdığı və ya udduğu istilik miqdarı ilə xarakterizə olunur. Kimyəvi reaksiyalarda ayrılan və udulan istilik miqdarı kalorimetr adlanan xüsusi cihazlarla ölçülür. Lakin onu Hess qanununa əsasən hesablama yolu ilə də təyin etmək olur. İstilik ayrılması ilə gedən kimyəvi reaksiyalar ekzotermik, istilik udulması ilə gedən kimyəvi reaksiyalar isə endotermik reaksiyalar adlanır. Yüksəkdavamlı <a href="/wiki/Kimy%C9%99vi_birl%C9%99%C5%9Fm%C9%99l%C9%99r" class="mw-redirect" title="Kimyəvi birləşmələr">kimyəvi birləşmələr</a> bir qayda olaraq, ekzotermik reaksiyalar üzrə əmələ gəlir. Həm də bu vaxt nə qədər çox istilik ayrılırsa, birləşmənin davamlılığı da bir o qədər yüksək olar. Əksinə, endotermik reaksiyalar nəticəsində əmələ gələn birləşmələr, adətən özünün davamsızlığı ilə fərqlənir. Qeyd edilənlərə əsasən kimyəvi reaksiyalar istilik ayrılması ilə əlaqədar olan istiqamətdə getməlidir. Doğrudan da nisbətən çox istilik ayrılması ilə əlaqədar olan kimyəvi reaksiyalar öz-özünə və həm də bəzən çox şiddətli surətdə gedir. Lakin yuxarıda göstərilənlərlə yanaşı bir çox endotermik reaksiyalar da məlumdur. Endotermik reaksiyalara oksidlərin reduksiyası yolu ilə metalların alınması reaksiyalarının əksəriyyəti, bütün dönər reaksiyalar xarakterik misal ola bilər. Termokimyada ayrı-ayrı kimyəvi prosesləri və onların istilik effektlərini birlikdə əyani surətdə təsvir etmək məqsədilə termokimyəvi tənliklərdən istifadə olunur. Termokimyəvi tənliklərdə reaksiyada iştirak edən maddələrin formulları ilə yanaşı reaksiyanın istilik effekti də göstərilir. Həm də bu zaman istilik effekti tənliyin sağ tərəfində reaksiya nəticəsində alınan maddələrin formullarından sonra əlavə edilir və ya nöqtəli vergüldən sonra müvafiq termodinamik funksiyanın (ΔH) iştirakı ilə ayrıca yazılır. Termokimyəvi tənlikdə hər bir maddənin formulunun yanında aşağıdakı indekslərlə onun halı göstərilir: (q) -qaz, (m) — maye, (b) — bərk və s. </p> <pre> CaCO<sub>3</sub>(b) = CaO(b) + CO<sub>2</sub>(q) - 37,8 kkal CaCO<sub>3</sub>(b) = CaO(b) + CO<sub>2</sub>(q); ΔH=+37,8 kkal </pre> <p>Termokimyada istilik effektinin ölçü vahidi kimi kaloridən (kal) və ya kilikaloridən (kkal) istifadə edilir. Beynəlxalq vahidlər sistemində (BS) isə enerjinin vahidi Coul (C) təsdiq edilmişdir. 1 kal = 4,1840 °C. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Ekzotermik">Ekzotermik</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=11" title="Ekzotermik bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=11" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Ekzotermik"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hər bir kimyəvi reaksiya müəyyən istilik effektinə malik olur. Bu, reaksiya məhsullarının energetik cəhətdən bir qayda olaraq, reaksiyaya daxil olan maddələrdən fərqlənməsi ilə əlaqədardır. </p><p>Kimyəvi reaksiyaların energetik effektinin müxtəli təzahür formaları mövcuddur. Məsələn, neftin yanması istilik ayrılması ilə, qızdırıldıqda əhəng daşının parçalanması isə istilik udulması ilə gedir. Reaksiyanın istilik effekti sabit temperatur və təzyiqdə gedən kimyəvi proses zamanı sistemin ayırdığı və ya udduğu istilik miqdarı ilə xarakterizə olunur. Kimyəvi reaksiyalarda ayrılan və udulan istilik miqdarı kalorimetr adlanan xüsusi cihazlarla ölçülür. Lakin onu Hess qanununa əsasən hesablama yolu ilə də təyin etmək olur. İstilik ayrılması ilə gedən kimyəvi reaksiyalar ekzotermik, istilik udulması ilə gedən kimyəvi reaksiyalar isə endotermik reaksiyalar adlanır. Yüksəkdavamlı kimyəvi birləşmələr bir qayda olaraq, ekzotermik reaksiyalar üzrə əmələ gəlir. Həm də bu vaxt nə qədər çox istilik ayrılırsa, birləşmənin davamlılığı da bir o qədər yüksək olar. Əksinə, endotermik reaksiyalar nəticəsində əmələ gələn birləşmələr, adətən özünün davamsızlığı ilə fərqlənir. Qeyd edilənlərə əsasən kimyəvi reaksiyalar istilik ayrılması ilə əlaqədar olan istiqamətdə getməlidir. Doğrudan da nisbətən çox istilik ayrılması ilə əlaqədar olan kimyəvi reaksiyalar öz-özünə və həm də bəzən çox şiddətli surətdə gedir. Lakin yuxarıda göstərilənlərlə yanaşı bir çox endotermik reaksiyalar da məlumdur. Endotermik reaksiyalara oksidlərin reduksiyası yolu ilə metalların alınması reaksiyalarının əksəriyyəti, bütün dönər reaksiyalar xarakterik misal ola bilər. Termokimyada ayrı-ayrı kimyəvi prosesləri və onların istilik effektlərini birlikdə əyani surətdə təsvir etmək məqsədilə termokimyəvi tənliklərdən istifadə olunur. Termokimyəvi tənliklərdə reaksiyada iştirak edən maddələrin formulları ilə yanaşı reaksiyanın istilik effekti də göstərilir. Həm də bu zaman istilik effekti tənliyin sağ tərəfində reaksiya nəticəsində alınan maddələrin formullarından sonra əlavə edilir və ya nöqtəli vergüldən sonra müvafiq termodinamik funksiyanın (ΔH) iştirakı ilə ayrıca yazılır. Termokimyəvi tənlikdə hər bir maddənin formulunun yanında aşağıdakı indekslərlə onun halı göstərilir: (q) -qaz, (m) — maye, (b) — bərk və s. </p> <pre> CaCO<sub>3</sub>(b) = CaO(b) + CO<sub>2</sub>(q) - 37,8 kkal CaCO<sub>3</sub>(b) = CaO(b) + CO<sub>2</sub>(q); ΔH=+37,8 kkal </pre> <p>Termokimyada istilik effektinin ölçü vahidi kimi kaloridən (kal) və ya kilikaloridən (kkal) istifadə edilir. Beynəlxalq vahidlər sistemində (BS) isə enerjinin vahidi Coul (C) təsdiq edilmişdir. 1 kal = 4,1840 °C. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prosesin_dönməsinə_görə"><span id="Prosesin_d.C3.B6nm.C9.99sin.C9.99_g.C3.B6r.C9.99"></span>Prosesin dönməsinə görə</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=12" title="Prosesin dönməsinə görə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=12" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Prosesin dönməsinə görə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Dönər_reaksiyalar"><span id="D.C3.B6n.C9.99r_reaksiyalar"></span>Dönər reaksiyalar</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=13" title="Dönər reaksiyalar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=13" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Dönər reaksiyalar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir sıra hallarda kimyəvi reaksiya yalnız bir istiqamətdə gedir, yəni reaksiya nəticəsində əmələ gələn maddələr öz aralarında kimyəvi qarşılıqlı təsirdə olub, yenidən başlanğıc maddələri əmələ gətirə bilmir. Müəyyən şəraitdə öz aralarında kimyəvi qarşılıqlı təsirdə olaraq, yenidən başlanğıc maddələri əmələ gətirə bilməyən məhsulların alınması ilə gedən reaksiyalar dönməyən reaksiyalar adlanır. Bəzi hallarda raksiya məhsulları yenidən bir-birilə reaksiyaya daxil olaraq, ilkin maddələri əmələ gətirir. Bu halda eyni şəraitdə bir-birinin əksinə olmaqla, iki reaksiya gedir: məhsulların alınması istiqamətində gedən reaksiya və ya düzünə gedən reaksiya və başlanğıc maddələrin alınması istiqamətində gedən reaksiya və ya tərsinə gedən reaksiya. Müəyyən şəraitdə, eyni zamanda həm düzünə, həm də tərsinə gedən reaksiyalar dönən reaksiyalar adlanır. Dönən reaksiyalar məhlulda gedir. Dönən xarakterli reaksiyalarda düzünə və əksinə gedən reaksiyalar müxtəlif sürətlərə malik olur: reaksiyanın əvvəlində düzünə gedən reaksiyanın sürəti maksimal, tərsinə gedən reaksiyanın sürəti sıfra bərabər olur. Zaman keçdikcə düzünə gedən reaksiyanın sürəti azalır, əksinə gedən reaksiyanın sürəti artır. Nəhayət, elə bir an çatır ki, düzünə və əksinə gedən reaksiyaların sürəti bərabərləşir. Bu hala <a href="/wiki/Kimy%C9%99vi_tarazl%C4%B1q" title="Kimyəvi tarazlıq">kimyəvi tarazlıq</a> halı deyilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Dönməyən_reaksiyalar"><span id="D.C3.B6nm.C9.99y.C9.99n_reaksiyalar"></span>Dönməyən reaksiyalar</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=14" title="Dönməyən reaksiyalar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=14" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Dönməyən reaksiyalar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir sıra hallarda kimyəvi reaksiya yalnız bir istiqamətdə gedir, yəni reaksiya nəticəsində əmələ gələn maddələr öz aralarında kimyəvi qarşılıqlı təsirdə olub, yenidən başlanğıc maddələri əmələ gətirə bilmir. Müəyyən şəraitdə öz aralarında kimyəvi qarşılıqlı təsirdə olaraq, yenidən başlanğıc maddələri əmələ gətirə bilməyən məhsulların alınması ilə gedən reaksiyalar dönməyən reaksiyalar adlanır. Bəzi hallarda raksiya məhsulları yenidən bir-birilə reaksiyaya daxil olaraq, ilkin maddələri əmələ gətirir. Bu halda eyni şəraitdə bir-birinin əksinə olmaqla, iki reaksiya gedir: məhsulların alınması istiqamətində gedən reaksiya və ya düzünə gedən reaksiya və başlanğıc maddələrin alınması istiqamətində gedən reaksiya və ya tərsinə gedən reaksiya. Müəyyən şəraitdə, eyni zamanda həm düzünə, həm də tərsinə gedən reaksiyalar dönən reaksiyalar adlanır. Dönən reaksiyalar məhlulda gedir. Dönən xarakterli reaksiyalarda düzünə və əksinə gedən reaksiyalar müxtəlif sürətlərə malik olur: reaksiyanın əvvəlində düzünə gedən reaksiyanın sürəti maksimal, tərsinə gedən reaksiyanın sürəti sıfra bərabər olur. Zaman keçdikcə düzünə gedən reaksiyanın sürəti azalır, əksinə gedən reaksiyanın sürəti artır. Nəhayət, elə bir an çatır ki, düzünə və əksinə gedən reaksiyaların sürəti bərabərləşir. Bu hala kimyəvi tarazlıq halı deyilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reaksiyada_iştirak_edən_fazaların_sayına_görə"><span id="Reaksiyada_i.C5.9Ftirak_ed.C9.99n_fazalar.C4.B1n_say.C4.B1na_g.C3.B6r.C9.99"></span>Reaksiyada iştirak edən fazaların sayına görə</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=15" title="Reaksiyada iştirak edən fazaların sayına görə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=15" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Reaksiyada iştirak edən fazaların sayına görə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Homogen_və_heterogen_reaksiyalar"><span id="Homogen_v.C9.99_heterogen_reaksiyalar"></span>Homogen və heterogen reaksiyalar</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=16" title="Homogen və heterogen reaksiyalar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=16" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Homogen və heterogen reaksiyalar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Homogen sistemlərdə gedən kimyəvi reaksiyala homogen reaksiya, heterogen sistemlərdə gedən kimyəvi reaksiyalar isə heterogen reaksiya adlanır. </p><p>Homogen reaksiyalar bircinsli mühitdə, yəni qazlar qarışığında və birfazalı maye məhlullarda gedir: </p> <pre> H<sub>2</sub>(q) + F<sub>2</sub>(q) → 2 HF(q) NaOH(məh) + 2HCl(məh) → NaCl<sub>2</sub>(məh) + H<sub>2</sub>O(m) </pre> <p>Heterogen reaksiya iki və ya daha artıq fazanın bölgü səthində gedir. Çünki reaksiyaya daxil olan maddələrin molekullarının toqquşması yalnız səthdə mümkündür. Buna görə heterogen reaksiyanın sürətinin artmasına səht böyüklüyü, başqa sözlə, bərk maddənin xırdalanma (dirsperslik) dərəcəsi böyük təsir göstərir. Məsələn, </p> <pre> CO<sub>2</sub>(q) + NaOH(məh) → NaHCO<sub>3</sub>(məh) C(b) + O<sub>2</sub>(q) → CO<sub>2</sub>(q) Fe(OH)<sub>3</sub>(b) + 3HCl(məh) → FeCl<sub>3</sub>(məh) + 3H<sub>2</sub>O(m) Na<sub>2</sub>CO<sub>3</sub>(b) + H<sub>2</sub>O(m) + CO<sub>2</sub>(q) → 2NaHCO<sub>3</sub>(b) </pre> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Başlanğıc_maddələrin_və_reaksiya_məhsullarının_sayı_və_tərkibinə_görə"><span id="Ba.C5.9Flan.C4.9F.C4.B1c_madd.C9.99l.C9.99rin_v.C9.99_reaksiya_m.C9.99hsullar.C4.B1n.C4.B1n_say.C4.B1_v.C9.99_t.C9.99rkibin.C9.99_g.C3.B6r.C9.99"></span>Başlanğıc maddələrin və reaksiya məhsullarının sayı və tərkibinə görə</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=17" title="Başlanğıc maddələrin və reaksiya məhsullarının sayı və tərkibinə görə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=17" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Başlanğıc maddələrin və reaksiya məhsullarının sayı və tərkibinə görə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Birləşmə_reaksiyası"><span id="Birl.C9.99.C5.9Fm.C9.99_reaksiyas.C4.B1"></span>Birləşmə reaksiyası</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=18" title="Birləşmə reaksiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=18" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Birləşmə reaksiyası"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İki və ya daha çox bəsit maddənin birləşməsindən yaranan bir mürəkkəb maddənin əmələ gəlmə reaksiyasına birləşmə reaksiyası deyilir.(Oxdan sonra <b>yalnız 1 mürəkkəb maddə</b> olsun) </p> <pre> A + B —> C </pre> <pre> 2Fe + 3Cl<sub>2</sub> —> 2FeCl<sub>3</sub> CaO + SiO<sub>2</sub> → CaSiO <sub>3</sub> 4NO<sub>2</sub> + O<sub>2</sub> + 2H<sub>2</sub>O → 4HNO<sub>3</sub> </pre> <p>Turşular və Ammonyakın reaksitalarından bəziləri də aid oluna bilər. Məs: NH<sub>3</sub> </p><p>Mürəkkəb maddələr arasında gedən birləşmə reaksiyalarından fərqli olaraq bəsit maddələrin bir-biri ilə və ya bəsit maddələrin mürəkkəb maddələrlə daxil olduğu birləşmə reaksiyaları oksidləşmə-reduksiya tipli olur. </p><p>Kristalhidratların əmələ gəlməsi də birləşmə reaksiyalarına aid edilə bilər: </p> <pre> CuSO<sub>4</sub> + 5H<sub>2</sub>O → CuSO<sub>4</sub>5H<sub>2</sub>O </pre> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Neytrallaşma_reaksiyaları"><span id="Neytralla.C5.9Fma_reaksiyalar.C4.B1"></span>Neytrallaşma reaksiyaları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=19" title="Neytrallaşma reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=19" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Neytrallaşma reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Əsaslarla turşuların qarşılıqlı təsirinə neytrallaşma reaksiyaları deyilir. Neytrallaşma reaksiyasının mahiyyəti OH¯ və H<sup>+</sup> ionlarının qarşılıqlı təsiri nəticəsində az dissosiasiya edən suyun əmələ gəlməsindən ibarətdir. Bu isə məhlulun pH-nı 7-yə yaxınlaşdırır. </p> <pre> HCl + KOH → KCl + <a href="/wiki/Su" title="Su">H<sub>2</sub>O</a> H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 2NaOH → Na<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + 2H<sub>2</sub>O </pre> <p>Turşu və əsas arasında duz və suyun əmələ gəlməsilə gedən reaksiyalara neytrallaşma reaksiyaları deyilir. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Parçalanma_reaksiyaları"><span id="Par.C3.A7alanma_reaksiyalar.C4.B1"></span>Parçalanma reaksiyaları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=20" title="Parçalanma reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=20" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Parçalanma reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bir mürəkkəb maddədən iki və ya daha çox yeni maddələrin alınması ilə gedən reaksiyalara parçalanma reaksiyaları deyilir. </p> <pre> A → B + C + D </pre> <p>Parçalanma reaksiyalarının məhsulları həm bəsit, həm də mürəkkəb maddələr ola bilər. </p><p>Kristalhidratların, əsasların, bəzi turşuların və bəzi duzların parçalanması reaksiyaları elementlərin oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməməsi ilə gedir: </p> <pre> CuSO<sub>4</sub>5H<sub>2</sub>O → CuSO<sub>4</sub> + 5H<sub>2</sub>O 2Fe(OH)<sub>3</sub> → Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + 3H<sub>2</sub>O H<sub>2</sub>SiO<sub>3</sub> → SiO<sub>2</sub> + H<sub>2</sub>O CaCO<sub>3</sub> → CaO + CO<sub>2</sub> </pre> <p>Bir sıra parçalanma reaksiyaları elementlərin oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməsi ilə gedir. Əgər parçalanma məhsullarından heç olmasa biri bəsit maddədirsə, həmin reaksiya oksidləşmə-reduksiya mexanizmi ilə gedir. </p> <pre> 4CuO → 2Cu<sub>2</sub>O + O<sub>2</sub> NH<sub>4</sub>NO<sub>3</sub> → NO<sub>2</sub> + 2H<sub>2</sub>O </pre> <p>Krekinq, dehidrogenləşmə və dehidratlaşma reaksiyaları da parçalanma reaksiyalarıdır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Əvəzetmə_reaksiyalar."><span id=".C6.8Fv.C9.99zetm.C9.99_reaksiyalar."></span>Əvəzetmə reaksiyalar.</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=21" title="Əvəzetmə reaksiyalar. bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=21" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Əvəzetmə reaksiyalar."><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Əsasən bir bəsit və bir mürəkkəb maddələr arasında tərkib hissəsinin əvəz olunması ilə gedir.(Oxdan həm əvvəl həm də sonra bir bəsit və bir mürəkkəb maddə olur) </p> <pre> A + BC → AB + C </pre> <p>Bəsit və mürəkkəb maddələr arasında gedən bütün əvəzetmə reaksiyaları oksidləşmə-reduksiya tiplidir. </p> <pre> 2Al + Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub> → 2Fe + Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> Zn + <sub>2</sub>HCl → ZnCl<sub>2</sub> + H<sub>2</sub> 2KBr + Cl<sub>2</sub> → 2KCl + Br<sub>2</sub> </pre> <p>Bu cür reaksiyalarda daha aktiv metal elektronlarını daha az aktiv metal və ya hidrogen atomuna verir. </p><p>Bəzi əvəzetmə reaksiyaları oksidləşmə dərəcələrinin dəyişməməsi ilə gedir: </p><p>Bu cür reaksiyalar, adətən iki mürəkkəb maddə arasında gedir. Belə reaksiyalara misal olaraq silisium-dioksidlə oksigenli turşuların duzlarının reaksiyalarını göstərmək olar: </p> <pre> CaCO<sub>3</sub> + SiO<sub>2</sub> → CaSiO<sub>3</sub> + CO<sub>2</sub> Ca<sub>3</sub>(PO<sub>4</sub>)<sub>2</sub> + 3 SiO<sub>2</sub> = 3 CaSiO<sub>3</sub> + P<sub>2</sub>O<sub>5</sub </sub></pre> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları"><span id="D.C9.99yi.C5.9Fm.C9.99.28m.C3.BCbadil.C9.99.29reaksiyalar.C4.B1"></span>Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=22" title="Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=22" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Dəyişmə(mübadilə)reaksiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>İki mürəkkəb maddənin tərkib hissələrini dəyişərək yeni maddələr əmələ gətirməsi ilə gedən reaksiyalara dəyişmə (mübadilə) reaksiyaları deyilir.(həm Oxdan əvvəl, həm də Oxdan sonra yalnız mürəkkəb maddə olur) </p><p><b>ÌSTÌSNA:NaH+H<sub>2</sub>O—>NaOH+H<sub>2</sub> Bu reaksiya dəyişmə(mübadilə)reaksiyasıdır.!</b> </p> <pre> AB + CD → AD + CB </pre> <p>Dəyişmə reaksiyalarının əksəriyyəti atomların oksidləşmə dərəcəsinin dəyişməməsi ilə gedir. </p> <pre> ZnO + H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → Zn<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> + H<sub>2</sub>O AgNO<sub>3</sub> + NaCl → AgCl + NaNO<sub>3</sub> 3NaOH + CrCl<sub>3</sub> → 3NaCl + Cr(OH)<sub>3</sub> </pre> <p>Dəyişmə reaksiyalarının xüsusi halı neytrallaşma reaksiyalarıdır. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Keçirilmə_(daşınma)"><span id="Ke.C3.A7irilm.C9.99_.28da.C5.9F.C4.B1nma.29"></span>Keçirilmə (daşınma)</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=23" title="Keçirilmə (daşınma) bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=23" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Keçirilmə (daşınma)"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Keçirilmə reaksiyalarında atom və ya atom qrupları bir quruluş vahidindən digərinə keçir. </p> <pre> AB + BC → A + B2C A<sub>2</sub>B + 2CB<sub>2</sub> → ACB<sub>2</sub> + ACB<sub>3</sub> </pre> <p>Məsələn: </p> <pre> 2AgCl + SnCl<sub>2</sub> → 2Ag + SnCl<sub>4</sub> </pre> <p>Bu tipreaksiyalar həmişə oksidləşmə-reduksiya xarakterli olur. </p> <pre> H<sub>2</sub>O + 2NO<sub>2</sub> → HNO<sub>3</sub> + HNO<sub>2</sub> </pre> <p>Keçirilmə reaksiyaları əvəzetmə reaksiyalarının müəyyən forması olub mexanizmi ilə ondan fərqlənmir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reagentlərin_və_reaksiya_məhsullarının_aqreqat_halına_görə_dəyişməsi"><span id="Reagentl.C9.99rin_v.C9.99_reaksiya_m.C9.99hsullar.C4.B1n.C4.B1n_aqreqat_hal.C4.B1na_g.C3.B6r.C9.99_d.C9.99yi.C5.9Fm.C9.99si"></span>Reagentlərin və reaksiya məhsullarının aqreqat halına görə dəyişməsi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=24" title="Reagentlərin və reaksiya məhsullarının aqreqat halına görə dəyişməsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=24" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Reagentlərin və reaksiya məhsullarının aqreqat halına görə dəyişməsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Reaksiyaya daxil olan və alınan maddələrin aqreqat halına görə reaksiyaları fərqləndirirlər.<br /> Qazlar arasında gedən reaksiyalar: </p> <pre> H<sub>2</sub>(q) + Cl<sub>2</sub>(q) → 2HCl(q) </pre> <p>Məhlullar arasında gedən reaksiyalar: </p> <pre> NaOH(məh) + HCl(məh) → NaCl(məh) + H<sub>2</sub>O(m) </pre> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mənbə"><span id="M.C9.99nb.C9.99"></span>Mənbə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=25" title="Mənbə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=25" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Mənbə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kimya.ccess.info/">Kimya dərsliyi</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131003084629/http://kimya.ccess.info/">Arxivləşdirilib</a> 2013-10-03 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=26" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=26" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Duzlar" class="mw-redirect" title="Duzlar">Duzlar</a></li> <li><a href="/wiki/Oksidl%C9%99r" title="Oksidlər">Oksidlər</a></li> <li><a href="/wiki/Tur%C5%9Fular" class="mw-redirect" title="Turşular">Turşular</a></li> <li><a href="/wiki/%C6%8Fsaslar" title="Əsaslar">Əsaslar</a></li> <li><a href="/wiki/Berdcelini_reaksiyas%C4%B1" title="Berdcelini reaksiyası">Berdcelini reaksiyası</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=27" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=27" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_keçidlər"><span id="Xarici_ke.C3.A7idl.C9.99r"></span>Xarici keçidlər</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit&section=28" title="Xarici keçidlər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&section=28" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xarici keçidlər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-label="Naviqasiya şablonu" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="white-space:nowrap;font-size:xx-small"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r" title="Bu şablona bax"><img alt="Bu şablona bax" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/14px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/21px-Searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/28px-Searchtool.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> </span></div>  Lüğətlər və ensiklopediyalar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/kjemisk_reaksjon">Böyük norveç</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/3500649">Böyük rus</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/réaction_chimique/85966">Laruss ensiklopediyası</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/réaction_chimique/184809">Laruss ensiklopediyası</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/animations/Grandes_classes_de_réactions_chimiques/1100605">Laruss ensiklopediyası</a> · <a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Chemical_Action" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Chemical Action">Britannica (11-ci)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/chemical-reaction">Britannica (onlayn)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/reaction-chimie/">Universalis</a></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5571132">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="Normativ_yoxlama" class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%;margin:0 5em"><a href="/wiki/Normativ_yoxlama" title="Normativ yoxlama">Normativ yoxlama</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Fransa_Milli_Kitabxanas%C4%B1" title="Fransa Milli Kitabxanası">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119418960">119418960</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4009853-9">4009853-9</a> · <a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85022952">sh85022952</a> · <a href="/wiki/Microsoft_Academic" title="Microsoft Academic">Microsoft</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/177801218">177801218</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://academic.microsoft.com/#/detail/2780759640">2780759640</a> · <span title="Yaponiya milli parlament kitabxanası" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help;">NDL</span>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00564411">00564411</a> · <a href="/wiki/%C3%87ex_Respublikas%C4%B1_Milli_Kitabxanas%C4%B1" title="Çex Respublikası Milli Kitabxanası">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph119150">ph119150</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimyəvi_reaksiya&oldid=7762784">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimyəvi_reaksiya&oldid=7762784</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Vikipediya:Orijinal_t%C9%99dqiqatlar_olan_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r" title="Kateqoriya:Vikipediya:Orijinal tədqiqatlar olan məqalələr">Vikipediya:Orijinal tədqiqatlar olan məqalələr</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Kimy%C9%99vi_reaksiyalar" title="Kateqoriya:Kimyəvi reaksiyalar">Kimyəvi reaksiyalar</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=Kimy%C9%99vi+reaksiya&returntoquery=section%3D15%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=Kimy%C9%99vi+reaksiya&returntoquery=section%3D15%26veaction%3Dedit%26redirect%3Dno" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Kimy%C9%99vi_reaksiya" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Məqalə haqqında müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Kimy%C9%99vi_reaksiya"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/Kimy%C9%99vi_reaksiya" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/Kimy%C9%99vi_reaksiya" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&oldid=7762784" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=Kimy%C9%99vi_reaksiya&id=7762784&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DKimy%25C9%2599vi_reaksiya%26section%3D15%26veaction%3Dedit"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DKimy%25C9%2599vi_reaksiya%26section%3D15%26veaction%3Dedit"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Kimy%C9%99vi+reaksiya"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=Kimy%C9%99vi_reaksiya&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemical_reactions" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36534" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Chemiese_reaksie" title="Chemiese reaksie – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Chemiese reaksie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक अभिक्रिया – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="रासायनिक अभिक्रिया" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A" title="تفاعل كيميائي – ərəb" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تفاعل كيميائي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="ərəb" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84_%D9%83%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%8A" title="تفاعل كيماوي – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="تفاعل كيماوي" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Reaici%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reaición química – asturiya" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Reaición química" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiya" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B1%DB%8C%D8%A7%DA%A9%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86" title="شیمیایی ریاکسیون – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شیمیایی ریاکسیون" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Reaksyon_na_kimikal" title="Reaksyon na kimikal – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Reaksyon na kimikal" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Хімічная рэакцыя – belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Хімічная рэакцыя" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D1%8D%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%8B%D1%8F" title="Хімічная рэакцыя – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Хімічная рэакцыя" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Химична реакция – bolqar" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Химична реакция" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bolqar" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%BE%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="রাসায়নিক বিক্রিয়া – benqal" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রাসায়নিক বিক্রিয়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="benqal" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Hemijska_reakcija" title="Hemijska reakcija – bosniya" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Hemijska reakcija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniya" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3_qu%C3%ADmica" title="Reacció química – katalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Reacció química" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%95%D9%88%DB%95%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کاردانەوەی کیمیایی – Mərkəzi kürdcə" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کاردانەوەی کیمیایی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Mərkəzi kürdcə" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Chemick%C3%A1_reakce" title="Chemická reakce – çex" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chemická reakce" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çex" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B5_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8" title="Химилле реакци – çuvaş" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Химилле реакци" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="çuvaş" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Adwaith_cemegol" title="Adwaith cemegol – uels" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Adwaith cemegol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uels" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kemisk_reaktion" title="Kemisk reaktion – danimarka" lang="da" hreflang="da" data-title="Kemisk reaktion" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danimarka" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Chemische_Reaktion" title="Chemische Reaktion – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Chemische Reaktion" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Reaksiyono_kimyasal" title="Reaksiyono kimyasal – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Reaksiyono kimyasal" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B7" title="Χημική αντίδραση – yunan" lang="el" hreflang="el" data-title="Χημική αντίδραση" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="yunan" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Chemical_reaction" title="Chemical reaction – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Chemical reaction" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kemia_reakcio" title="Kemia reakcio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kemia reakcio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reacción química – ispan" lang="es" hreflang="es" data-title="Reacción química" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="ispan" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keemiline_reaktsioon" title="Keemiline reaktsioon – eston" lang="et" hreflang="et" data-title="Keemiline reaktsioon" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="eston" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erreakzio_kimiko" title="Erreakzio kimiko – bask" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erreakzio kimiko" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="bask" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%B4_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="واکنش شیمیایی – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="واکنش شیمیایی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kemiallinen_reaktio" title="Kemiallinen reaktio – fin" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kemiallinen reaktio" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fin" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Aadomid%C3%B5_%C3%BCmbreistmine" title="Aadomidõ ümbreistmine – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Aadomidõ ümbreistmine" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9action_chimique" title="Réaction chimique – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Réaction chimique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Cheemisk_reaksioon" title="Cheemisk reaksioon – şimali fris" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Cheemisk reaksioon" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="şimali fris" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Gemyske_reaksje" title="Gemyske reaksje – qərbi friz" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Gemyske reaksje" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="qərbi friz" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Imoibri%C3%BA_ceimiceach" title="Imoibriú ceimiceach – irland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Imoibriú ceimiceach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksyon_chimik" title="Réaksyon chimik – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Réaksyon chimik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Iom-obrachadh_ceimigeach" title="Iom-obrachadh ceimigeach – Şotlandiya keltcəsi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Iom-obrachadh ceimigeach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Şotlandiya keltcəsi" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Reacci%C3%B3n_qu%C3%ADmica" title="Reacción química – qalisiya" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Reacción química" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="qalisiya" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%92%D7%95%D7%91%D7%94_%D7%9B%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%AA" title="תגובה כימית – ivrit" lang="he" hreflang="he" data-title="תגובה כימית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ivrit" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%85%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक अभिक्रिया – hind" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रासायनिक अभिक्रिया" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hind" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kemijska_reakcija" title="Kemijska reakcija – xorvat" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kemijska reakcija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Reyaksyon_chimik" title="Reyaksyon chimik – haiti kreol" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Reyaksyon chimik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haiti kreol" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9miai_reakci%C3%B3" title="Kémiai reakció – macar" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kémiai reakció" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="macar" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BC%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Քիմիական ռեակցիաներ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Քիմիական ռեակցիաներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Reaction_chimic" title="Reaction chimic – interlinqua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Reaction chimic" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="interlinqua" class="interlanguage-link-target"><span>İnterlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Reaksi_kimia" title="Reaksi kimia – indoneziya" lang="id" hreflang="id" data-title="Reaksi kimia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indoneziya" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kemiala_reakto" title="Kemiala reakto – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Kemiala reakto" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Efnahvarf" title="Efnahvarf – island" lang="is" hreflang="is" data-title="Efnahvarf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="island" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Reazione_chimica" title="Reazione chimica – italyan" lang="it" hreflang="it" data-title="Reazione chimica" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="italyan" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BF%9C" title="化学反応 – yapon" lang="ja" hreflang="ja" data-title="化学反応" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="yapon" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Kimikal_riakshan" title="Kimikal riakshan – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Kimikal riakshan" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksi_kimia" title="Réaksi kimia – yava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Réaksi kimia" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="yava" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%90" title="ქიმიური რეაქცია – gürcü" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქიმიური რეაქცია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gürcü" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Ximiyal%C4%B1q_reakciya" title="Ximiyalıq reakciya – qaraqalpaq" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Ximiyalıq reakciya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="qaraqalpaq" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tasedmirt_takrurant" title="Tasedmirt takrurant – kabile" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tasedmirt takrurant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabile" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Kp%C9%9Bl%C9%A9_kp%C9%9Bl%C9%9Bk%CA%8B%CA%8B_t%C9%9B_lakaya%C9%A3" title="Kpɛlɩ kpɛlɛkʋʋ tɛ lakayaɣ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Kpɛlɩ kpɛlɛkʋʋ tɛ lakayaɣ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Химиялық реакциялар – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Химиялық реакциялар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%94%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9E%8F%E1%9E%B7%E1%9E%80%E1%9E%98%E1%9F%92%E1%9E%98%E1%9E%82%E1%9E%B8%E1%9E%98%E1%9E%B8" title="ប្រតិកម្មគីមី – kxmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ប្រតិកម្មគីមី" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="kxmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%AF%E0%B2%A8%E0%B2%BF%E0%B2%95_%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%BF%E0%B2%AF%E0%B3%86" title="ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರಾಸಾಯನಿಕ ಕ್ರಿಯೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%94%ED%95%99_%EB%B0%98%EC%9D%91" title="화학 반응 – koreya" lang="ko" hreflang="ko" data-title="화학 반응" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreya" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Reactio_chemica" title="Reactio chemica – latın" lang="la" hreflang="la" data-title="Reactio chemica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latın" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Reaziun_chimiga" title="Reaziun chimiga – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Reaziun chimiga" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Bobongoli_na_shimi" title="Bobongoli na shimi – linqala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Bobongoli na shimi" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="linqala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Chemin%C4%97_reakcija" title="Cheminė reakcija – litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Cheminė reakcija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C4%B6%C4%ABmisk%C4%81_reakcija" title="Ķīmiskā reakcija – latış" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ķīmiskā reakcija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latış" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiota_simika" title="Fiota simika – malaqas" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiota simika" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malaqas" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемиска реакција – makedon" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Хемиска реакција" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedon" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B0%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="രാസപ്രവർത്തനം – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="രാസപ്രവർത്തനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D1%83%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BB" title="Химийн урвал – monqol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Химийн урвал" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="monqol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक प्रतिक्रिया – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रासायनिक प्रतिक्रिया" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tindak_balas_kimia" title="Tindak balas kimia – malay" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tindak balas kimia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malay" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Reazzjoni_kimika" title="Reazzjoni kimika – malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Reazzjoni kimika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%93%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%95%E1%80%BC%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%AF" title="ဓာတုဓာတ်ပြုမှု – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="ဓာတုဓာတ်ပြုမှု" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Cheemsch_Reakschoon" title="Cheemsch Reakschoon – aşağı alman" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Cheemsch Reakschoon" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="aşağı alman" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE" title="रासायनिक प्रतिक्रिया – nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रासायनिक प्रतिक्रिया" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Chemische_reactie" title="Chemische reactie – holland" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Chemische reactie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holland" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kjemisk_reaksjon" title="Kjemisk reaksjon – nünorsk norveç" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kjemisk reaksjon" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="nünorsk norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kjemisk_reaksjon" title="Kjemisk reaksjon – bokmal norveç" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kjemisk reaksjon" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="bokmal norveç" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Reaccion_quimica" title="Reaccion quimica – oksitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Reaccion quimica" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A8%B8%E0%A8%BE%E0%A8%87%E0%A8%A3%E0%A8%95_%E0%A8%95%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%86" title="ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ – pəncab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰਸਾਇਣਕ ਕਿਰਿਆ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pəncab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Reakcja_chemiczna" title="Reakcja chemiczna – polyak" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Reakcja chemiczna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polyak" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="کیمیائی تعامل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کیمیائی تعامل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Rea%C3%A7%C3%A3o_qu%C3%ADmica" title="Reação química – portuqal" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Reação química" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portuqal" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Ruranakuy" title="Ruranakuy – keçua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Ruranakuy" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keçua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Reac%C8%9Bie_chimic%C4%83" title="Reacție chimică – rumın" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Reacție chimică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumın" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Химическая реакция – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Химическая реакция" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Riazzioni_ch%C3%ACmica" title="Riazzioni chìmica – siciliya" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Riazzioni chìmica" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliya" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A6%D9%8A_%D8%B9%D9%85%D9%84" title="ڪيميائي عمل – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪيميائي عمل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Hemijska_reakcija" title="Hemijska reakcija – serb-xorvat" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Hemijska reakcija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serb-xorvat" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BB%E0%B7%83%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F" title="රසායනික ප්‍රතික්‍රියා – sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="රසායනික ප්‍රතික්‍රියා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Chemical_reaction" title="Chemical reaction – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Chemical reaction" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Chemick%C3%A1_reakcia" title="Chemická reakcia – slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Chemická reakcia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçilmiş məqalə"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kemi%C4%8Dna_reakcija" title="Kemična reakcija – sloven" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kemična reakcija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloven" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Rupinguro_rweMishonga" title="Rupinguro rweMishonga – şona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Rupinguro rweMishonga" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="şona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Kimikal_dibusocod" title="Kimikal dibusocod – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Kimikal dibusocod" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Reaksioni_kimik" title="Reaksioni kimik – alban" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Reaksioni kimik" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="alban" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Хемијска реакција – serb" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хемијска реакција" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serb" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9aksi_kimiawi" title="Réaksi kimiawi – sundan" lang="su" hreflang="su" data-title="Réaksi kimiawi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundan" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kemisk_reaktion" title="Kemisk reaktion – isveç" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kemisk reaktion" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="isveç" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mmenyuko_wa_kikemia" title="Mmenyuko wa kikemia – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mmenyuko wa kikemia" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AE%BF_%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%88" title="வேதி வினை – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வேதி வினை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B0%E0%B0%B8%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%A8_%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%A4%E0%B0%BF%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%AF" title="రసాయన ప్రతిచర్య – teluqu" lang="te" hreflang="te" data-title="రసాయన ప్రతిచర్య" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluqu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9B%E0%B8%8F%E0%B8%B4%E0%B8%81%E0%B8%B4%E0%B8%A3%E0%B8%B4%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B5" title="ปฏิกิริยาเคมี – tay" lang="th" hreflang="th" data-title="ปฏิกิริยาเคมี" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tay" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A8%E1%88%9A%E1%8A%AB%E1%88%8D_%E1%88%AA%E1%8A%A3%E1%8A%AD%E1%88%BD%E1%8A%95" title="ከሚካል ሪኣክሽን – tiqrin" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ከሚካል ሪኣክሽን" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="tiqrin" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Himiki_reaksi%C3%BDa" title="Himiki reaksiýa – türkmən" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Himiki reaksiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="türkmən" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Reaksiyong_kimikal" title="Reaksiyong kimikal – taqaloq" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Reaksiyong kimikal" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="taqaloq" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kimyasal_reaksiyon" title="Kimyasal reaksiyon – türk" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Kimyasal reaksiyon" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="türk" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%89%D9%85%D9%89%D9%8A%D9%89%D9%84%D9%89%D9%83_%D8%B1%DB%90%D8%A6%D8%A7%D9%83%D8%B3%D9%89%D9%8A%DB%95" title="خىمىيىلىك رېئاكسىيە – uyğur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="خىمىيىلىك رېئاكسىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uyğur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B0%D0%BA%D1%86%D1%96%D1%8F" title="Хімічна реакція – ukrayna" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Хімічна реакція" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrayna" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%A6%DB%8C_%D8%AA%D8%B9%D8%A7%D9%85%D9%84" title="کیمیائی تعامل – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کیمیائی تعامل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kimyoviy_reaksiya" title="Kimyoviy reaksiya – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kimyoviy reaksiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%E1%BB%A9ng_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Phản ứng hóa học – vyetnam" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phản ứng hóa học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vyetnam" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Reaksyon_hin_kimikal" title="Reaksyon hin kimikal – varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Reaksyon hin kimikal" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varay" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BA%94" title="化学反应 – vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="化学反应" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%A2%D7%9E%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%A8%D7%A2%D7%90%D7%A7%D7%A6%D7%99%D7%A2" title="כעמישע רעאקציע – idiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="כעמישע רעאקציע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="idiş" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cdarap%E1%BB%8D%CC%80m%E1%BB%8D%CC%81ra_k%E1%BA%B9%CC%81m%C3%ADk%C3%A0" title="Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìdarapọ̀mọ́ra kẹ́míkà" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%8D%E5%BA%94" title="化学反应 – çin" lang="zh" hreflang="zh" data-title="化学反应" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="çin" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%B8%E5%8F%8D%E6%87%89" title="化學反應 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="化學反應" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%B2a-ha%CC%8Dk_ho%C3%A1n-%C3%A8ng" title="Hòa-ha̍k hoán-èng – Min Nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hòa-ha̍k hoán-èng" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%B8%E5%8F%8D%E6%87%89" title="化學反應 – kanton" lang="yue" hreflang="yue" data-title="化學反應" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kanton" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Ukusabela_kwevanga" title="Ukusabela kwevanga – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Ukusabela kwevanga" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>İsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36534#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 21:35, 6 sentyabr 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimy%C9%99vi_reaksiya&section=15&veaction=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-cc877b49b-6fcq6","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.184","walltime":"0.300","ppvisitednodes":{"value":270,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":9298,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":305,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":7,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3371,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 256.723 1 -total"," 48.09% 123.453 1 Şablon:Xarici_keçidlər"," 33.75% 86.641 1 Şablon:Orijinal_tədqiqat"," 31.54% 80.963 1 Şablon:Ambox"," 7.13% 18.311 1 Şablon:Vebarxiv"," 6.76% 17.357 1 Şablon:Yönləndirmə"," 4.00% 10.276 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 2.07% 5.313 1 Şablon:Digər_mənalar"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.112","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3915290,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7c479b968-7z6hd","timestamp":"20241117043851","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Kimy\u0259vi reaksiya","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/Kimy%C9%99vi_reaksiya","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36534","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36534","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-09-07T18:16:36Z","dateModified":"2024-09-06T21:35:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/az\/0\/0a\/Reaksiya.jpg"}</script> </body> </html>