CINXE.COM

Injili ya Marko - Wikipedia, kamusi elezo huru

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="sw" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Injili ya Marko - Wikipedia, kamusi elezo huru</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )swwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","Januari","Februari","Machi","Aprili","Mei","Juni","Julai","Agosti","Septemba","Oktoba","Novemba","Desemba"],"wgRequestId":"139f398f-d41d-4c10-91f3-838466bdf0df","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Injili_ya_Marko","wgTitle":"Injili ya Marko","wgCurRevisionId":1352177,"wgRevisionId":1352177,"wgArticleId":13919,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["CS1 errors: invalid parameter value","CS1 errors: unsupported parameter","CS1 maint: date auto-translated","CS1 errors: ASIN","Mbegu za Agano Jipya","Vitabu vya Agano Jipya","Ukristo","Injili ya Marko"],"wgPageViewLanguage":"sw","wgPageContentLanguage":"sw","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Injili_ya_Marko","wgRelevantArticleId":13919,"wgTempUserName":null,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sw","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sw"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q107388","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready", "user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"] ;</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&amp;modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sw&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sw&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1754"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9f/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1170"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="936"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Injili ya Marko - Wikipedia, kamusi elezo huru"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sw.m.wikipedia.org/wiki/Injili_ya_Marko"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Hariri" href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sw)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sw.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Injili_ya_Marko"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sw"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Tawanyiko la Atom la Wikipedia" href="/w/index.php?title=Maalum:MabadalikoyaKaribuni&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Injili_ya_Marko rootpage-Injili_ya_Marko skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Nenda kwa yaliyomo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menyu kuu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menyu kuu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menyu kuu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menyu kuu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Urambazaji </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Mwanzo" title="Tembelea Mwanzo [z]" accesskey="z"><span>Mwanzo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Jumuia" title="Kuhusu mradi, mambo unaweza kufanya, na mahali pa kugundua vitu"><span>Jumuiya</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:MabadalikoyaKaribuni" title="Orodha ya mabadiliko ya hivi karibuni katika Wiki. [r]" accesskey="r"><span>Mabadiliko ya karibuni</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:UkurasawaBahati" title="Onyesha ukurasa wa bahati [x]" accesskey="x"><span>Ukurasa wa bahati</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Mahali pa kueleweshwa."><span>Msaada</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:KurasaMaalum"><span>Kurasa maalumu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Mwanzo" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Kamusi elezo ya maandishi huru" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sw.svg" width="117" height="10" style="width: 7.3125em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Maalum:Tafuta" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia" aria-label="Tafuta Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tafuta Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Zana binafsi"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Badilisha mandhari ya ukubwa, upana, na rangi ya fonti ya ukurasa" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mandhari" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mandhari</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=sw.wikipedia.org&amp;uselang=sw" class=""><span>Michango</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&amp;returnto=Injili+ya+Marko" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory" class=""><span>Unda akaunti</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&amp;returnto=Injili+ya+Marko" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ingia</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out user-links-collapsible-item" title="Chaguo zaidi" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana binafsi" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Zana binafsi</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=sw.wikipedia.org&amp;uselang=sw"><span>Michango</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:SajiliAkaunti&amp;returnto=Injili+ya+Marko" title="You are encouraged to create an account and log in; however, it is not mandatory"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Unda akaunti</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:IngiaMtumiaji&amp;returnto=Injili+ya+Marko" title="Tunakushajiisha kuingia, lakini siyo lazima. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ingia</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Tovuti"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Yaliyomo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Yaliyomo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ficha</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Mwanzo</div> </a> </li> <li id="toc-Mwandishi_na_wakati_wa_kuandikwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Mwandishi_na_wakati_wa_kuandikwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Mwandishi na wakati wa kuandikwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Mwandishi_na_wakati_wa_kuandikwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yaliyomo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yaliyomo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Yaliyomo</span> </div> </a> <ul id="toc-Yaliyomo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Marejeo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Marejeo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Marejeo</span> </div> </a> <ul id="toc-Marejeo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Viungo_vya_nje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Viungo_vya_nje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Viungo vya nje</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Viungo_vya_nje-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Viungo vya nje subsection</span> </button> <ul id="toc-Viungo_vya_nje-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tafsiri_ya_Kiswahili" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tafsiri_ya_Kiswahili"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Tafsiri ya Kiswahili</span> </div> </a> <ul id="toc-Tafsiri_ya_Kiswahili-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vitabu_vingine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vitabu_vingine"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Vitabu vingine</span> </div> </a> <ul id="toc-Vitabu_vingine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Yaliyomo" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Injili ya Marko</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Nenda kwenye makala kwa lugha nyingine. Lugha 110 zinapatikana" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-110" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Lugha 110</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Markus" title="Evangelie volgens Markus – Kiafrikana" lang="af" hreflang="af" data-title="Evangelie volgens Markus" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Kiafrikana" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Godspell_Marces" title="Godspell Marces – Kiingereza cha Kale" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Godspell Marces" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Kiingereza cha Kale" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3" title="إنجيل مرقس – Kiarabu" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إنجيل مرقس" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Kiarabu" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%AA%DC%98%DC%99%DC%98%DC%AC%DC%90_%DC%95%DC%A1%DC%AA%DC%A9%DC%98%DC%A3" title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܡܪܩܘܣ – Kiaramu" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܡܪܩܘܣ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Kiaramu" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3" title="انجيل مرقس – Kiarabu cha Misri" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انجيل مرقس" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Kiarabu cha Misri" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="مرقس اینجیلی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مرقس اینجیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Evangelium_noch_Markus" title="Evangelium noch Markus – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Evangelium noch Markus" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Buku_Markus" title="Buku Markus – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Buku Markus" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B5_%D0%94%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%86%D0%B5" title="Паводле Марка Святое Дабравесце – Kibelarusi" lang="be" hreflang="be" data-title="Паводле Марка Святое Дабравесце" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Kibelarusi" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Эвангельле паводле Марка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Эвангельле паводле Марка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA" title="Евангелие от Марк – Kibulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Евангелие от Марк" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Kibulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="মার্কের সুসমাচার – Kibengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মার্কের সুসমাচার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Kibengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BC%84%E0%BC%85%E0%BC%8D%E0%BC%8D_%E0%BD%98%E0%BD%A2%E0%BC%8B%E0%BD%80%E0%BD%B4%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%A0%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A0%E0%BD%95%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9F%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9E%E0%BD%B4%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%BC%E0%BC%8D%E0%BC%8D" title="༄༅།། མར་ཀུས་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།། – Kitibeti" lang="bo" hreflang="bo" data-title="༄༅།། མར་ཀུས་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Kitibeti" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aviel_Mark" title="Aviel Mark – Kibretoni" lang="br" hreflang="br" data-title="Aviel Mark" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Kibretoni" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Marku" title="Evanđelje po Marku – Kibosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Evanđelje po Marku" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Kibosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Evangeli_segons_Marc" title="Evangeli segons Marc – Kikatalani" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Evangeli segons Marc" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Kikatalani" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/M%C4%81-k%C5%8D%CC%A4_H%C3%B3k_%C4%ACng" title="Mā-kō̤ Hók Ĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Mā-kō̤ Hók Ĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Marcos" title="Ebanghelyo ni Marcos – Kichebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ebanghelyo ni Marcos" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Kichebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C_%D9%85%DB%95%D8%B1%D9%82%DB%86%D8%B3" title="ئینجیلی مەرقۆس – Kikurdi cha Sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئینجیلی مەرقۆس" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Kikurdi cha Sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Evangelium_podle_Marka" title="Evangelium podle Marka – Kicheki" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Evangelium podle Marka" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Kicheki" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Efengyl_yn_%C3%B4l_Marc" title="Yr Efengyl yn ôl Marc – Kiwelisi" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Efengyl yn ôl Marc" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Kiwelisi" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Markusevangeliet" title="Markusevangeliet – Kidenmaki" lang="da" hreflang="da" data-title="Markusevangeliet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Kidenmaki" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Evangelium_nach_Markus" title="Evangelium nach Markus – Kijerumani" lang="de" hreflang="de" data-title="Evangelium nach Markus" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Kijerumani" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Evangeliom_sw%C4%9Btego_Marka" title="Evangeliom swětego Marka – Kisobia cha Chini" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Evangeliom swětego Marka" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Kisobia cha Chini" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CE%9C%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%BF%CE%BD_%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BD" title="Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον – Kigiriki" lang="el" hreflang="el" data-title="Κατά Μάρκον Ευαγγέλιον" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Kigiriki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Mark" title="Gospel of Mark – Kiingereza" lang="en" hreflang="en" data-title="Gospel of Mark" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Kiingereza" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Evangelio_la%C5%AD_Marko" title="Evangelio laŭ Marko – Kiesperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Evangelio laŭ Marko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Kiesperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Evangelio_de_Marcos" title="Evangelio de Marcos – Kihispania" lang="es" hreflang="es" data-title="Evangelio de Marcos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Kihispania" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Markuse_evangeelium" title="Markuse evangeelium – Kiestonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Markuse evangeelium" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Kiestonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Markoren_ebanjelioa" title="Markoren ebanjelioa – Kibaski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Markoren ebanjelioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Kibaski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84_%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3" title="انجیل مرقس – Kiajemi" lang="fa" hreflang="fa" data-title="انجیل مرقس" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Kiajemi" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Evankeliumi_Markuksen_mukaan" title="Evankeliumi Markuksen mukaan – Kifini" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Evankeliumi Markuksen mukaan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Kifini" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ai_Tukutuku-vinaka_sa_vola_ko_Marika" title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Marika – Kifiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Marika" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Kifiji" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Evangelii%C3%B0_eftir_Markus" title="Evangeliið eftir Markus – Kifaroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Evangeliið eftir Markus" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Kifaroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_selon_Marc" title="Évangile selon Marc – Kifaransa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Évangile selon Marc" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Kifaransa" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Vanzeli_seont_Marc" title="Vanzeli seont Marc – Kifriulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Vanzeli seont Marc" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Kifriulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Evangeelje_fan_Markus" title="Evangeelje fan Markus – Kifrisia cha Magharibi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Evangeelje fan Markus" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Kifrisia cha Magharibi" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Soisc%C3%A9al_Mharcais" title="Soiscéal Mharcais – Kiayalandi" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Soiscéal Mharcais" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Kiayalandi" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Evanxeo_de_Marcos" title="Evanxeo de Marcos – Kigalisi" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Evanxeo de Marcos" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Kigalisi" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%82_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%9C%E0%A5%82_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="मार्कू पर्माणें जेजू क्रिसताचें शुभवर्तमान – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="मार्कू पर्माणें जेजू क्रिसताचें शुभवर्तमान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2-kh%C3%B3-fuk-y%C3%AEm" title="Mâ-khó-fuk-yîm – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mâ-khó-fuk-yîm" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%91%D7%A9%D7%95%D7%A8%D7%94_%D7%A2%D7%9C-%D7%A4%D7%99_%D7%9E%D7%A8%D7%A7%D7%95%D7%A1" title="הבשורה על-פי מרקוס – Kiebrania" lang="he" hreflang="he" data-title="הבשורה על-פי מרקוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Kiebrania" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Marku" title="Evanđelje po Marku – Kikorasia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Evanđelje po Marku" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kikorasia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Ewangelij_po_Marku" title="Ewangelij po Marku – Kisobia cha Ukanda wa Juu" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Ewangelij po Marku" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Kisobia cha Ukanda wa Juu" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Mak" title="Mak – Kihaiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mak" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Kihaiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1rk_evang%C3%A9liuma" title="Márk evangéliuma – Kihungaria" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Márk evangéliuma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Kihungaria" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BD%D5%AB" title="Ավետարան ըստ Մարկոսի – Kiarmenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ավետարան ըստ Մարկոսի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Kiarmenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Evangelio_secundo_Marco" title="Evangelio secundo Marco – Kiintalingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Evangelio secundo Marco" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Kiintalingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Injil_Mark" title="Injil Mark – Kiiban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Injil Mark" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Kiiban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Injil_Markus" title="Injil Markus – Kiindonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Injil Markus" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Kiindonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vangelo_secondo_Marco" title="Vangelo secondo Marco – Kiitaliano" lang="it" hreflang="it" data-title="Vangelo secondo Marco" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Kiitaliano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%82%B3%E3%81%AB%E3%82%88%E3%82%8B%E7%A6%8F%E9%9F%B3%E6%9B%B8" title="マルコによる福音書 – Kijapani" lang="ja" hreflang="ja" data-title="マルコによる福音書" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Kijapani" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Injil_Markus" title="Injil Markus – Kijava" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Injil Markus" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Kijava" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%96%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="მარკოზის სახარება – Kijojia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მარკოზის სახარება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Kijojia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Mariko" title="Mariko – Kikikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Mariko" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Kikikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마르코의 복음서 – Kikorea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="마르코의 복음서" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Kikorea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Evangelium_secundum_Marcum" title="Evangelium secundum Marcum – Kilatini" lang="la" hreflang="la" data-title="Evangelium secundum Marcum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Kilatini" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/L%27Evangel_del_March" title="L&#039;Evangel del March – Kilongobardi" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="L&#039;Evangel del March" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Kilongobardi" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Evangelija_pagal_Mork%C5%B3" title="Evangelija pagal Morkų – Kilithuania" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Evangelija pagal Morkų" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Kilithuania" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Marka_eva%C5%86%C4%A3%C4%93lijs" title="Marka evaņģēlijs – Kilatvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Marka evaņģēlijs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Kilatvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Filazantsara_araka_an%27_i_Marka" title="Filazantsara araka an&#039; i Marka – Kimalagasi" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Filazantsara araka an&#039; i Marka" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Kimalagasi" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE" title="Евангелие според Марко – Kimacedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Евангелие според Марко" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Kimacedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%BC%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B5%8B%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E2%80%8C_%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%82" title="മർക്കോസ്‌ എഴുതിയ സുവിശേഷം – Kimalayalamu" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മർക്കോസ്‌ എഴുതിയ സുവിശേഷം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Kimalayalamu" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA_(%D0%90%D1%80%D0%B8%D1%83%D0%BD_%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8)" title="Марк (Ариун Библи) – Kimongolia" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Марк (Ариун Библи)" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Kimongolia" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Injil_Markus" title="Injil Markus – Kimalei" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Injil Markus" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Kimalei" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%AF%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%BA" title="ရှင်မာကုခရစ်ဝင် – Kiburma" lang="my" hreflang="my" data-title="ရှင်မာကုခရစ်ဝင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Kiburma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Markusevangelium" title="Markusevangelium – Kisaksoni" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Markusevangelium" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Kisaksoni" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Marcus" title="Evangelie volgens Marcus – Kiholanzi" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Evangelie volgens Marcus" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Kiholanzi" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Markus" title="Evangeliet etter Markus – Kinorwe cha Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Evangeliet etter Markus" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Kinorwe cha Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Markus" title="Evangeliet etter Markus – Kinorwe cha Bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Evangeliet etter Markus" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Kinorwe cha Bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Evang%C3%A8li_segon_Marc" title="Evangèli segon Marc – Kiokitani" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Evangèli segon Marc" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Kiokitani" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_eslon_Marc" title="Évangile eslon Marc – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Évangile eslon Marc" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="good article badge"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewangelia_Marka" title="Ewangelia Marka – Kipolandi" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ewangelia Marka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Kipolandi" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3_%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="مرقس دی انجیل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مرقس دی انجیل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Evangelho_segundo_Marcos" title="Evangelho segundo Marcos – Kireno" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Evangelho segundo Marcos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Kireno" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Markuspa_qillqasqan" title="Markuspa qillqasqan – Kikechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Markuspa qillqasqan" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Kikechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evanghelia_dup%C4%83_Marcu" title="Evanghelia după Marcu – Kiromania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evanghelia după Marcu" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Kiromania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Евангелие от Марка – Kirusi" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Евангелие от Марка" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Kirusi" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Igitabo_cya_Mariko" title="Igitabo cya Mariko – Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Igitabo cya Mariko" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Vancelu_di_Marcu" title="Vancelu di Marcu – Kisicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Vancelu di Marcu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Kisicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Gospel_o_Mark" title="Gospel o Mark – Kiskoti" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Gospel o Mark" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Kiskoti" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Marku" title="Evanđelje po Marku – Kiserbia-kroeshia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Evanđelje po Marku" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Kiserbia-kroeshia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%8F%E0%B6%9A%E0%B7%8A%E0%B6%9C%E0%B7%9A_%E0%B7%83%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B7%81%E0%B7%9A%E0%B7%82%E0%B6%BA" title="මාක්ගේ සුවිශේෂය – Kisinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="මාක්ගේ සුවිශේෂය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Kisinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_Mark" title="Gospel of Mark – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Gospel of Mark" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Evanjelium_pod%C4%BEa_Marka" title="Evanjelium podľa Marka – Kislovakia" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Evanjelium podľa Marka" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Kislovakia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3_%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="مرقس دی انجیل – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="مرقس دی انجیل" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Evangelij_po_Marku" title="Evangelij po Marku – Kislovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Evangelij po Marku" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Kislovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/O_le_Evagelia_a_Mareko" title="O le Evagelia a Mareko – Kisamoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="O le Evagelia a Mareko" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Kisamoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Vhangeri_ra_Mako" title="Vhangeri ra Mako – Kishona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Vhangeri ra Mako" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Kishona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ungjilli_i_Markut" title="Ungjilli i Markut – Kialbania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ungjilli i Markut" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Kialbania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%92%D0%B5%D1%99%D0%B5_%D0%BF%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%83" title="Јеванђеље по Марку – Kiserbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јеванђеље по Марку" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Kiserbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Markusevangeliet" title="Markusevangeliet – Kiswidi" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Markusevangeliet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Kiswidi" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AF%81_%E0%AE%A8%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF" title="மாற்கு நற்செய்தி – Kitamili" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மாற்கு நற்செய்தி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Kitamili" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%8D%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B9%82%E0%B8%81" title="พระวรสารนักบุญมาระโก – Kithai" lang="th" hreflang="th" data-title="พระวรสารนักบุญมาระโก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Kithai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Marcos" title="Ebanghelyo ni Marcos – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ebanghelyo ni Marcos" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Markos_%C4%B0ncili" title="Markos İncili – Kituruki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Markos İncili" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Kituruki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/Markus_bayan_qilghan_xush_xewer" title="Markus bayan qilghan xush xewer – Kiuyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="Markus bayan qilghan xush xewer" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Kiuyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%94_%D0%B2%D1%96%D0%B4_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Євангеліє від Марка – Kiukraini" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Євангеліє від Марка" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Kiukraini" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%82%D8%B3_%DA%A9%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="مرقس کی انجیل – Kiurdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مرقس کی انجیل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Kiurdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Vanze%C5%82o_segondo_San_Marco" title="Vanzeło segondo San Marco – Kivenisi" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Vanzeło segondo San Marco" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Kivenisi" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BAc_%C3%82m_M%C3%A1cc%C3%B4" title="Phúc Âm Máccô – Kivietinamu" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phúc Âm Máccô" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Kivietinamu" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Evandj%C3%AEle_sint_M%C3%A5r" title="Evandjîle sint Mår – Kiwaloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Evandjîle sint Mår" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Kiwaloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Marcos" title="Ebanghelyo ni Marcos – Kiwaray" lang="war" hreflang="war" data-title="Ebanghelyo ni Marcos" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Kiwaray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%A9%AC%E5%8F%AF%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="马可福音 – Kichina cha Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="马可福音" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Kichina cha Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ch%C3%ACnrere_M%C3%A1rk%C3%B9" title="Ìhìnrere Márkù – Kiyoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìhìnrere Márkù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Kiyoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Marcus" title="Marcus – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Marcus" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E5%8F%AF%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="馬可福音 – Kichina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="馬可福音" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Kichina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1-kh%C3%B3_Hok-im" title="Má-khó Hok-im – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Má-khó Hok-im" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A6%AC%E5%8F%AF%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="馬可福音 – Kikantoni" lang="yue" hreflang="yue" data-title="馬可福音" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kikantoni" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Marku" title="Marku – Kizulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Marku" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Kizulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q107388#sitelinks-wikipedia" title="Hariri viungo vya lugha zingine" class="wbc-editpage">Hariri viungo</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Maeneo ya wiki"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Injili_ya_Marko" title="Onyesha kurasa zilizopo [c]" accesskey="c"><span>Makala</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Majadiliano:Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Mazungumzo kuhusu makala (bado haujaandikwa) [t]" accesskey="t"><span>Majadiliano</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Badilisha lahaja ya lugha" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Kiswahili</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Mitazamo"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Injili_ya_Marko"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=history" title="Mapitio ya awali ya ukurasa huu [h]" accesskey="h"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zana" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Zana</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Zana</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ficha</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Vitendo </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Injili_ya_Marko"><span>Soma</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit" title="Hariri ukurasa huu na VisualEditor [v]" accesskey="v"><span>Hariri</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit" title="Hariri chanzo msimbo za ukurasa huu [e]" accesskey="e"><span>Hariri chanzo</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=history"><span>Fungua historia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Kijumla </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:VingoViungavyoUkurasahuu/Injili_ya_Marko" title="Orodha ya kurasa zote za Wiki zilizounganishwa na ukurasa huu [j]" accesskey="j"><span>Viungo viungavyo ukurasa huu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Maalum:RecentChangesLinked/Injili_ya_Marko" rel="nofollow" title="Mabadiliko ya karibuni ya katika kurasa zilizounganishwa na ukurasa huu [k]" accesskey="k"><span>Mabadiliko husika</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sw" title="Pakia picha, video, au sauti [u]" accesskey="u"><span>Pakia faili</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;oldid=1352177" title="Kiungo cha daima cha kufikisha pitio hili la ukurasa"><span>Kiungo cha daima</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=info" title="More information about this page"><span>Maelezo ya ukurasa</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Taja&amp;page=Injili_ya_Marko&amp;id=1352177&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Taarifa juu ya njia ya kutaja ukurasa huu"><span>Taja ukurasa huu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FInjili_ya_Marko"><span>Pata URL iliyofupishwa</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fsw.wikipedia.org%2Fwiki%2FInjili_ya_Marko"><span>Pakua msimbo wa QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Chapa/peleka nje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:Kusanya&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Injili+ya+Marko"><span>Tunga kitabu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Maalum:DownloadAsPdf&amp;page=Injili_ya_Marko&amp;action=show-download-screen"><span>Pakua kama PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;printable=yes" title="Toleo linalochapika la ukurasa huu [p]" accesskey="p"><span>Ukurasa wa kuchapika</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Miradi mingine </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Gospel_of_Mark" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q107388" title="Link to connected data repository item [g]" accesskey="g"><span>Wikidata kifungu</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Zana za ukurasa"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Mandhari"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mandhari</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">hamishia kwenye mwambaa upande</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ficha</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Kutoka Wikipedia, kamusi elezo huru</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sw" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Faili:Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg/300px-Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg" decoding="async" width="300" height="439" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg/450px-Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg/600px-Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg 2x" data-file-width="617" data-file-height="902" /></a><figcaption>Mwinjilisti Marlo katika Biblia ya malkia <a href="/w/index.php?title=Theofanu&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Theofanu (bado haujaandikwa)">Theofanu</a> (mnamo 1000)</figcaption></figure> <table class="toccolours" style="float: right; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; width: 150px;"> <tbody><tr> <th style="background: #ccf; text-align: center;"><a href="/wiki/Agano_Jipya" title="Agano Jipya">Agano Jipya</a> </th></tr> <tr> <td style="font-size: 90%;"> <ul><li><a href="/wiki/Injili_ya_Mathayo" title="Injili ya Mathayo">Mathayo</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Marko</a></li> <li><a href="/wiki/Injili_ya_Luka" title="Injili ya Luka">Luka</a></li> <li><a href="/wiki/Injili_ya_Yohane" title="Injili ya Yohane">Yohane</a></li> <li><a href="/wiki/Matendo_ya_Mitume" title="Matendo ya Mitume">Matendo</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Waroma" title="Waraka kwa Waroma">Waroma</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_kwanza_kwa_Wakorinto" class="mw-redirect" title="Waraka wa kwanza kwa Wakorinto">Wakorintho 1</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_pili_kwa_Wakorinto" class="mw-redirect" title="Waraka wa pili kwa Wakorinto">Wakorintho 2</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Wagalatia" title="Waraka kwa Wagalatia">Wagalatia</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Waefeso" title="Waraka kwa Waefeso">Waefeso</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Wafilipi" title="Waraka kwa Wafilipi">Wafilipi</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Wakolosai" title="Waraka kwa Wakolosai">Wakolosai</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_kwanza_kwa_Wathesaloniki" title="Waraka wa kwanza kwa Wathesaloniki">Wathesalonike 1</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_pili_kwa_Wathesaloniki" title="Waraka wa pili kwa Wathesaloniki">Wathesalonike 2</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_kwanza_kwa_Timotheo" title="Waraka wa kwanza kwa Timotheo">Timotheo 1</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_pili_kwa_Timotheo" title="Waraka wa pili kwa Timotheo">Timotheo 2</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Tito" title="Waraka kwa Tito">Tito</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Filemoni" title="Waraka kwa Filemoni">Filemoni</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_kwa_Waebrania" title="Waraka kwa Waebrania">Waebrania</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_Yakobo" title="Waraka wa Yakobo">Yakobo</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_kwanza_wa_Petro" title="Waraka wa kwanza wa Petro">Petro 1</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_pili_wa_Petro" title="Waraka wa pili wa Petro">Petro 2</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_kwanza_wa_Yohane" title="Waraka wa kwanza wa Yohane">Yohane 1</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_pili_wa_Yohane" title="Waraka wa pili wa Yohane">Yohane 2</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_tatu_wa_Yohane" title="Waraka wa tatu wa Yohane">Yohane 3</a></li> <li><a href="/wiki/Waraka_wa_Yuda" title="Waraka wa Yuda">Yuda</a></li> <li><a href="/wiki/Ufunuo_wa_Yohane" title="Ufunuo wa Yohane">Ufunuo</a></li></ul> <hr /> </td></tr></tbody></table> <p><b>Injili ya Marko</b> ni <a href="/wiki/Kitabu" title="Kitabu">kitabu</a> cha pili katika orodha ya <a href="/wiki/Agano_Jipya" title="Agano Jipya">Agano Jipya</a> katika <a href="/wiki/Biblia_ya_Kikristo" title="Biblia ya Kikristo">Biblia ya Kikristo</a>. Huhesabiwa kati ya <a href="/wiki/Injili_Ndugu" title="Injili Ndugu">Injili Ndugu</a> pamoja na <a href="/wiki/Injili_ya_Mathayo" title="Injili ya Mathayo">Mathayo</a> na <a href="/wiki/Injili_ya_Luka" title="Injili ya Luka">Luka</a>. </p><p>Kama vitabu vingine vyote vya <a href="/wiki/Biblia" class="mw-disambig" title="Biblia">Biblia</a>, hiki pia kinatakiwa kisomwe katika mfululizo wa <a href="/wiki/Historia_ya_wokovu" class="mw-redirect" title="Historia ya wokovu">historia ya wokovu</a> ili kukielewa kadiri ya <a href="/wiki/Maendeleo" title="Maendeleo">maendeleo</a> ya <a href="/wiki/Ufunuo" title="Ufunuo">ufunuo</a> wa <a href="/wiki/Mungu" title="Mungu">Mungu</a> kwa <a href="/wiki/Binadamu" title="Binadamu">binadamu</a>. </p><p>Yaliyomo yake ni habari za <a href="/wiki/Yesu_Kristo" class="mw-redirect" title="Yesu Kristo">Yesu Kristo</a> tangu <a href="/wiki/Ubatizo_wa_Bwana" title="Ubatizo wa Bwana">kubatizwa kwake</a> na <a href="/wiki/Yohane_Mbatizaji" title="Yohane Mbatizaji">Yohane Mbatizaji</a> hadi <a href="/wiki/Ufufuko_wa_Yesu" title="Ufufuko wa Yesu">ufufuko wake</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mwandishi_na_wakati_wa_kuandikwa">Mwandishi na wakati wa kuandikwa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Hariri sehemu: Mwandishi na wakati wa kuandikwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=1" title="Edit section&#39;s source code: Mwandishi na wakati wa kuandikwa"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Injili" title="Injili">Injili</a> yenyewe haimtaji <a href="/wiki/Mwandishi" title="Mwandishi">mwandishi</a> wake. </p><p><a href="/wiki/Papias" title="Papias">Papias</a> (mnamo <a href="/wiki/Mwaka" title="Mwaka">mwaka</a> <a href="/wiki/130" title="130">130</a>) aliandika ya kwamba <a href="/wiki/Yohane_Marko" class="mw-redirect" title="Yohane Marko">Yohane Marko</a> alikuwa mwandishi wa taarifa hii. Huyu Yohane Marko anatajwa katika kitabu cha <a href="/wiki/Matendo_ya_Mitume" title="Matendo ya Mitume">Matendo ya Mitume</a> kuwa mwenyeji wa <a href="/wiki/Yerusalemu" title="Yerusalemu">Yerusalemu</a> aliyemsindikiza <a href="/wiki/Barnaba" class="mw-redirect" title="Barnaba">Barnaba</a> na <a href="/wiki/Mtume_Paulo" class="mw-redirect" title="Mtume Paulo">Mtume Paulo</a> kwenye <a href="/wiki/Safari" title="Safari">safari</a> yao ya kwanza. Papias alisema pia alikuwa mfasiri wa <a href="/wiki/Mtume_Petro" title="Mtume Petro">Mtume Petro</a> aliyesikia jinsi Petro alivyosimulia habari za <a href="/wiki/Yesu" title="Yesu">Yesu</a>. </p><p>Baadhi ya <a href="/wiki/Wataalamu" class="mw-redirect" title="Wataalamu">wataalamu</a> wa leo wana shaka juu ya huyu Marko kuwa mwandishi kwa sababu Injili yenyewe yaonyesha mwandishi wake hakujua vizuri sana habari za <a href="/wiki/Uyahudi" title="Uyahudi">Uyahudi</a>. </p><p>Kwa upande mwingine kuna pia <a href="/wiki/Mapokeo" title="Mapokeo">mapokeo</a> kuwa Marko huyu hakuwa mwenyeji wa <a href="/wiki/Yerusalemu" title="Yerusalemu">Yerusalemu</a> bali mtu mwenye <a href="/wiki/Asili" title="Asili">asili</a> ya <a href="/wiki/Afrika_ya_Kaskazini" title="Afrika ya Kaskazini">Afrika ya Kaskazini</a> aliyehamia <a href="/wiki/Palestina" title="Palestina">Palestina</a> baadaye. </p><p>Inaonekana ya kwamba <a href="/wiki/Injili" title="Injili">Injili</a> hiyo iliandikwa kabla ya maangamizi ya <a href="/wiki/Yerusalemu" title="Yerusalemu">Yerusalemu</a> mwaka <a href="/wiki/70" title="70">70</a> kwa sababu hakuna <a href="/wiki/Dalili" title="Dalili">dalili</a> ya kwamba mwandishi alikuwa na habari hii. </p><p>Inakubaliwa na wengi kwamba iliandikwa <a href="/wiki/Mji" title="Mji">mjini</a> <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> au walau nchini <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> baada tu ya <a href="/wiki/Dhuluma" title="Dhuluma">dhuluma</a> za <a href="/wiki/Kaisari_Nero" title="Kaisari Nero">Kaisari Nero</a> dhidi ya Wakristo kuanza. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yaliyomo">Yaliyomo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Hariri sehemu: Yaliyomo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=2" title="Edit section&#39;s source code: Yaliyomo"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><b>Ufunguzi wa Injili (1:1-13)</b> <ul><li><b>Yohane Mbatizaji (1:2-8)</b></li> <li><b>Ubatizo wa Yesu (1:9-11)</b></li> <li><b>Kujaribiwa kwa Yesu (1:12-13)</b></li></ul></li> <li><b>Kazi ya Yesu katika Galilaya (1:14 - 9:50)</b></li> <li><b>Kazi ya Yesu katika Yudea na safari ya kwenda Yerusalemu (10)</b></li> <li><b>Kazi ya Yesu katika Yerusalemu na ziara ya Bethania (11 - 13)</b></li> <li><b>Kesi dhidi ya Yesu na mauti yake (14 - 15)</b></li> <li><b>Ufufuko wake (16)</b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Marejeo">Marejeo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Hariri sehemu: Marejeo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=3" title="Edit section&#39;s source code: Marejeo"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small" style="-moz-column-count:60em; -webkit-column-count:60em; column-count:60em;margin-left:1.5em;"> <ul><li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r1346650">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-free a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-limited a,body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-registration a{background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .id-lock-subscription a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}body:not(.skin-timeless):not(.skin-minerva) .mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-size:contain}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:#d33}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:#d33}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#2C882D;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-visible-error,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-hidden-error{color:#f8a397}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911F}}</style><cite id="CITEREFAune1987" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=David_Aune&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="David Aune (bado haujaandikwa)">Aune, David E.</a> (1987). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=XdSto1nkx9AC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=The+New+Testament+in+its+literary+environment#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The New Testament in its literary environment</i></a>. Westminster John Knox Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-25018-8" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-25018-8"><bdi>978-0-664-25018-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+New+Testament+in+its+literary+environment&amp;rft.pub=Westminster+John+Knox+Press&amp;rft.date=1987&amp;rft.isbn=978-0-664-25018-8&amp;rft.aulast=Aune&amp;rft.aufirst=David+E.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DXdSto1nkx9AC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DThe%2BNew%2BTestament%2Bin%2Bits%2Bliterary%2Benvironment%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFBoring2006" class="citation book cs1">Boring, M. Eugene (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=zmP5-Jp8VzsC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Mark: A Commentary</i></a>. Presbyterian Publishing Corp. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-22107-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-22107-2"><bdi>978-0-664-22107-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Mark%3A+A+Commentary&amp;rft.pub=Presbyterian+Publishing+Corp&amp;rft.date=2006&amp;rft.isbn=978-0-664-22107-2&amp;rft.aulast=Boring&amp;rft.aufirst=M.+Eugene&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DzmP5-Jp8VzsC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFBrown1997" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Raymond_E._Brown&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Raymond E. Brown (bado haujaandikwa)">Brown, Raymond E.</a> (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/An_introduction_to_the_New_Testament.html?id=gk_uAAAAMAAJ"><i>An Introduction to the New Testament</i></a>. Doubleday. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-385-24767-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-385-24767-2"><bdi>978-0-385-24767-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=An+Introduction+to+the+New+Testament&amp;rft.pub=Doubleday&amp;rft.date=1997&amp;rft.isbn=978-0-385-24767-2&amp;rft.aulast=Brown&amp;rft.aufirst=Raymond+E.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FAn_introduction_to_the_New_Testament.html%3Fid%3Dgk_uAAAAMAAJ&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFBurkett2002" class="citation book cs1">Burkett, Delbert (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/An_Introduction_to_the_New_Testament_and.html?id=EcsQknxV-xQC"><i>An introduction to the New Testament and the origins of Christianity</i></a>. Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-00720-7" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-00720-7"><bdi>978-0-521-00720-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=An+introduction+to+the+New+Testament+and+the+origins+of+Christianity&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=2002&amp;rft.isbn=978-0-521-00720-7&amp;rft.aulast=Burkett&amp;rft.aufirst=Delbert&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FAn_Introduction_to_the_New_Testament_and.html%3Fid%3DEcsQknxV-xQC&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFCole1989" class="citation book cs1">Cole, R. Alan (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=AFSK_wrjrx8C&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Cole+gospel+mark+1989#v=onepage&amp;q=Cole%20gospel%20mark%201989&amp;f=false"><i>The Gospel According to Mark: An Introduction and Commentary</i></a> (tol.&#160;la&#160;2). Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-0481-5" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-0481-5"><bdi>978-0-8028-0481-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gospel+According+to+Mark%3A+An+Introduction+and+Commentary&amp;rft.edition=2&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=1989&amp;rft.isbn=978-0-8028-0481-5&amp;rft.aulast=Cole&amp;rft.aufirst=R.+Alan&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DAFSK_wrjrx8C%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DCole%2Bgospel%2Bmark%2B1989%23v%3Donepage%26q%3DCole%2520gospel%2520mark%25201989%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFCollins2000" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Adela_Yarbro_Collins&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Adela Yarbro Collins (bado haujaandikwa)">Collins, Adela Yarbro</a> (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=eZv1JZAHdg0C&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Cosmology and Eschatology in Jewish and Christian Apocalypticism</i></a>. BRILL. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-90-04-11927-7" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-90-04-11927-7"><bdi>978-90-04-11927-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Cosmology+and+Eschatology+in+Jewish+and+Christian+Apocalypticism&amp;rft.pub=BRILL&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=978-90-04-11927-7&amp;rft.aulast=Collins&amp;rft.aufirst=Adela+Yarbro&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DeZv1JZAHdg0C%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFCrossLivingstone2005" class="citation book cs1">Cross, Frank L.; Livingstone, Elizabeth A., whr. (2005) [1997]. "Messianic Secret". <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=fUqcAQAAQBAJ&amp;pg=PA1083&amp;dq=Oxford+dictionary+of+the+Christian+church+messianic+secret#v=onepage&amp;q=Oxford%20dictionary%20of%20the%20Christian%20church%20messianic%20secret&amp;f=false"><i>The Oxford Dictionary of the Christian Church</i></a> (tol.&#160;la&#160;3). Oxford University Press. uk.&#160;1083. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-280290-3" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-280290-3"><bdi>978-0-19-280290-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Messianic+Secret&amp;rft.btitle=The+Oxford+Dictionary+of+the+Christian+Church&amp;rft.pages=1083&amp;rft.edition=3&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-19-280290-3&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DfUqcAQAAQBAJ%26pg%3DPA1083%26dq%3DOxford%2Bdictionary%2Bof%2Bthe%2BChristian%2Bchurch%2Bmessianic%2Bsecret%23v%3Donepage%26q%3DOxford%2520dictionary%2520of%2520the%2520Christian%2520church%2520messianic%2520secret%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;editorlink1=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;editor-link1=</code> suggested) (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFDonahue2005" class="citation book cs1">Donahue, John R. (2005) [2002]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=FfAWQh9ybFYC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=The+Gospel+of+Mark+John+R.+Donahue#v=onepage&amp;q=The%20Gospel%20of%20Mark%20John%20R.%20Donahue&amp;f=false"><i>The Gospel of Mark</i></a>. Liturgical Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8146-5965-6" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8146-5965-6"><bdi>978-0-8146-5965-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gospel+of+Mark&amp;rft.pub=Liturgical+Press&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-8146-5965-6&amp;rft.aulast=Donahue&amp;rft.aufirst=John+R.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DFfAWQh9ybFYC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DThe%2BGospel%2Bof%2BMark%2BJohn%2BR.%2BDonahue%23v%3Donepage%26q%3DThe%2520Gospel%2520of%2520Mark%2520John%2520R.%2520Donahue%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFDunn2003" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=James_Dunn_(theologian)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="James Dunn (theologian) (bado haujaandikwa)">Dunn, James D.G.</a> (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=G4qpnvoautgC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Jesus+remembered++By+James+D.+G.+Dunn#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Jesus Remembered</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-3931-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-3931-2"><bdi>978-0-8028-3931-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Jesus+Remembered&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2003&amp;rft.isbn=978-0-8028-3931-2&amp;rft.aulast=Dunn&amp;rft.aufirst=James+D.G.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DG4qpnvoautgC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DJesus%2Bremembered%2B%2BBy%2BJames%2BD.%2BG.%2BDunn%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFEdwards2002" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=James_R._Edwards&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="James R. Edwards (bado haujaandikwa)">Edwards, James</a> (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=0MjWS_4La_EC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Edwards,+James.+%E2%80%9CThe+Gospel+According+to+Mark#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The Gospel According to Mark</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-85111-778-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-85111-778-2"><bdi>978-0-85111-778-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gospel+According+to+Mark&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2002&amp;rft.isbn=978-0-85111-778-2&amp;rft.aulast=Edwards&amp;rft.aufirst=James&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D0MjWS_4La_EC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DEdwards%2C%2BJames.%2B%25E2%2580%259CThe%2BGospel%2BAccording%2Bto%2BMark%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFEhrman1993" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Bart_D_Ehrman&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Bart D Ehrman (bado haujaandikwa)">Ehrman, Bart D.</a> (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=HGpL9x19GaEC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The Orthodox Corruption of Scripture&#160;: The Effect of Early Christological Controversies on the Text of the New Testament</i></a>. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-510279-6" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-510279-6"><bdi>978-0-19-510279-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Orthodox+Corruption+of+Scripture+%3A+The+Effect+of+Early+Christological+Controversies+on+the+Text+of+the+New+Testament&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=1993&amp;rft.isbn=978-0-19-510279-6&amp;rft.aulast=Ehrman&amp;rft.aufirst=Bart+D.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DHGpL9x19GaEC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFEhrman2006" class="citation book cs1">Ehrman, Bart D. (1 Mei 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=Tlvgp7WggvEC&amp;pg=PA8"><i>Peter, Paul and Mary Magdalene: The Followers of Jesus in History and Legend</i></a>. Oxford University Press. ku.&#160;6–10. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-974113-7" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-974113-7"><bdi>978-0-19-974113-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Peter%2C+Paul+and+Mary+Magdalene%3A+The+Followers+of+Jesus+in+History+and+Legend&amp;rft.pages=6-10&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2006-05-01&amp;rft.isbn=978-0-19-974113-7&amp;rft.aulast=Ehrman&amp;rft.aufirst=Bart+D.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTlvgp7WggvEC%26pg%3DPA8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">CS1 maint: date auto-translated (<a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_maint:_date_auto-translated&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 maint: date auto-translated (bado haujaandikwa)">link</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFEhrman2005" class="citation book cs1">Ehrman, Bart D. (15 Septemba 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=HHDNe8KmMAIC&amp;pg=PA235"><i>Lost Christianities: The Battles for Scripture and the Faiths We Never Knew</i></a>. Oxford University Press. uk.&#160;235. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-975668-1" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-975668-1"><bdi>978-0-19-975668-1</bdi></a>. <q>Most scholars today have abandoned these identifications...</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Lost+Christianities%3A+The+Battles+for+Scripture+and+the+Faiths+We+Never+Knew&amp;rft.pages=235&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2005-09-15&amp;rft.isbn=978-0-19-975668-1&amp;rft.aulast=Ehrman&amp;rft.aufirst=Bart+D.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DHHDNe8KmMAIC%26pg%3DPA235&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span><span class="cs1-maint citation-comment">CS1 maint: date auto-translated (<a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_maint:_date_auto-translated&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 maint: date auto-translated (bado haujaandikwa)">link</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFFrance2002" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=R._T._France&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="R. T. France (bado haujaandikwa)">France, R.T.</a> (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=B4ei0AZSWsoC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The Gospel of Mark: A Commentary on the Greek text</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-2446-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-2446-2"><bdi>978-0-8028-2446-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gospel+of+Mark%3A+A+Commentary+on+the+Greek+text&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2002&amp;rft.isbn=978-0-8028-2446-2&amp;rft.aulast=France&amp;rft.aufirst=R.T.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DB4ei0AZSWsoC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFGamble1995" class="citation book cs1">Gamble, Harry Y. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=2aEJfsXY57cC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Books and Readers in the Early Church: A History of Early Christian Texts</i></a>. Yale University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-300-06918-1" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-300-06918-1"><bdi>978-0-300-06918-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Books+and+Readers+in+the+Early+Church%3A+A+History+of+Early+Christian+Texts&amp;rft.pub=Yale+University+Press&amp;rft.date=1995&amp;rft.isbn=978-0-300-06918-1&amp;rft.aulast=Gamble&amp;rft.aufirst=Harry+Y.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D2aEJfsXY57cC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFHorsely2007" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Richard_A._Horsley&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Richard A. Horsley (bado haujaandikwa)">Horsely, Richard A.</a> (2007). "Mark". Katika Coogan, Michael David; Brettler, Marc Zvi; Newsom, Carol Ann (whr.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/The_New_Oxford_Annotated_Bible_with_the.html?id=Nc-i_pQsiW8C"><i>The New Oxford Annotated Bible with the Apocryphal/Deuterocanonical Books: New Revised Standard Version</i></a>. Oxford University Press. ku.&#160;56–92 New Testament. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-528881-0" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-528881-0"><bdi>978-0-19-528881-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Mark&amp;rft.btitle=The+New+Oxford+Annotated+Bible+with+the+Apocryphal%2FDeuterocanonical+Books%3A+New+Revised+Standard+Version&amp;rft.pages=56-92+New+Testament&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=2007&amp;rft.isbn=978-0-19-528881-0&amp;rft.aulast=Horsely&amp;rft.aufirst=Richard+A.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%2Fabout%2FThe_New_Oxford_Annotated_Bible_with_the.html%3Fid%3DNc-i_pQsiW8C&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFHurtado2005" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Larry_Hurtado&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Larry Hurtado (bado haujaandikwa)">Hurtado, Larry W.</a> (2005) [2003]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=k32wZRMxltUC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Lord Jesus Christ: Devotion to Jesus in Earliest Christianity</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-3167-5" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-3167-5"><bdi>978-0-8028-3167-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Lord+Jesus+Christ%3A+Devotion+to+Jesus+in+Earliest+Christianity&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2005&amp;rft.isbn=978-0-8028-3167-5&amp;rft.aulast=Hurtado&amp;rft.aufirst=Larry+W.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dk32wZRMxltUC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFJoel2000" class="citation book cs1">Joel, Marcus (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=qRtUqxkB7wkC&amp;pg=PA859&amp;dq=%22Convinced+that+Mark+was+the+first+gospel%22#v=onepage&amp;q=%22Convinced%20that%20Mark%20was%20the%20first%20gospel%22&amp;f=false"><i>Eerdmans Dictionary of the Bible</i></a>. Eerdmans. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/9789053565032" title="Maalum:ZuiaChanzo/9789053565032"><bdi>9789053565032</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Eerdmans+Dictionary+of+the+Bible&amp;rft.pub=Eerdmans&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=9789053565032&amp;rft.aulast=Joel&amp;rft.aufirst=Marcus&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DqRtUqxkB7wkC%26pg%3DPA859%26dq%3D%2522Convinced%2Bthat%2BMark%2Bwas%2Bthe%2Bfirst%2Bgospel%2522%23v%3Donepage%26q%3D%2522Convinced%2520that%2520Mark%2520was%2520the%2520first%2520gospel%2522%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFKee1993" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Howard_Clark_Kee&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Howard Clark Kee (bado haujaandikwa)">Kee, Howard Clark</a> (1993). "Magic and Divination". Katika Coogan, Michael David; Metzger, Bruce M. (whr.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=Y2KGVuym5OUC&amp;pg=PA483&amp;lpg=PA483&amp;dq=%22Magic+and+Divination%22+Oxford#v=onepage&amp;q=%22Magic%20and%20Divination%22%20Oxford&amp;f=false"><i>The Oxford Companion to the Bible</i></a>. Oxford University Press. ku.&#160;483–84. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-504645-8" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-19-504645-8"><bdi>978-0-19-504645-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Magic+and+Divination&amp;rft.btitle=The+Oxford+Companion+to+the+Bible&amp;rft.pages=483-84&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.date=1993&amp;rft.isbn=978-0-19-504645-8&amp;rft.aulast=Kee&amp;rft.aufirst=Howard+Clark&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DY2KGVuym5OUC%26pg%3DPA483%26lpg%3DPA483%26dq%3D%2522Magic%2Band%2BDivination%2522%2BOxford%23v%3Donepage%26q%3D%2522Magic%2520and%2520Divination%2522%2520Oxford%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFKoester2000" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Helmut_Koester&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Helmut Koester (bado haujaandikwa)">Koester, Helmut</a> (2000) [1982]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=thXUHM5udTcC&amp;pg=PA44&amp;dq=%22%22Synoptic+gospels%22+is+the+designation+for+the+first+three+gospels+of+the+New+Testament%22#v=onepage&amp;q=%22%22Synoptic%20gospels%22%20is%20the%20designation%20for%20the%20first%20three%20gospels%20of%20the%20New%20Testament%22&amp;f=false"><i>Introduction to the New Testament: History and literature of early Christianity</i></a> (tol.&#160;la&#160;2). Walter de Gruyter. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-567-16561-9" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-567-16561-9"><bdi>978-0-567-16561-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Introduction+to+the+New+Testament%3A+History+and+literature+of+early+Christianity&amp;rft.edition=2&amp;rft.pub=Walter+de+Gruyter&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=978-0-567-16561-9&amp;rft.aulast=Koester&amp;rft.aufirst=Helmut&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DthXUHM5udTcC%26pg%3DPA44%26dq%3D%2522%2522Synoptic%2Bgospels%2522%2Bis%2Bthe%2Bdesignation%2Bfor%2Bthe%2Bfirst%2Bthree%2Bgospels%2Bof%2Bthe%2BNew%2BTestament%2522%23v%3Donepage%26q%3D%2522%2522Synoptic%2520gospels%2522%2520is%2520the%2520designation%2520for%2520the%2520first%2520three%2520gospels%2520of%2520the%2520New%2520Testament%2522%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFLössl2010" class="citation book cs1">Lössl, Josef (2010). <i>The Early Church: History and Memory</i>. Continuum. <a href="/w/index.php?title=ASIN_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="ASIN (identifier) (bado haujaandikwa)">ASIN</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.amazon.com/dp/0567165612">0567165612</a>. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-567-16561-9" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-567-16561-9"><bdi>978-0-567-16561-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Early+Church%3A+History+and+Memory&amp;rft.pub=Continuum&amp;rft.date=2010&amp;rft.isbn=978-0-567-16561-9&amp;rft.aulast=L%C3%B6ssl&amp;rft.aufirst=Josef&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Check <code class="cs1-code">&#124;asin=</code> value (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFMalbon2000" class="citation book cs1">Malbon, Elizabeth Struthers (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=xCutFDM3Q5gC&amp;pg=PA195#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>In the Company of Jesus: Characters in Mark's Gospel</i></a>. Westminster John Knox Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/9780664222550" title="Maalum:ZuiaChanzo/9780664222550"><bdi>9780664222550</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=In+the+Company+of+Jesus%3A+Characters+in+Mark%27s+Gospel&amp;rft.pub=Westminster+John+Knox+Press&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=9780664222550&amp;rft.aulast=Malbon&amp;rft.aufirst=Elizabeth+Struthers&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DxCutFDM3Q5gC%26pg%3DPA195%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFMorris1990" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Leon_Morris&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Leon Morris (bado haujaandikwa)">Morris, Leon</a> (1990) [1986]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=6D3o6fZd67EC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Morris+New+Testament+Theology#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>New Testament Theology</i></a>. Zondervan. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-310-45571-4" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-310-45571-4"><bdi>978-0-310-45571-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=New+Testament+Theology&amp;rft.pub=Zondervan&amp;rft.date=1990&amp;rft.isbn=978-0-310-45571-4&amp;rft.aulast=Morris&amp;rft.aufirst=Leon&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D6D3o6fZd67EC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DMorris%2BNew%2BTestament%2BTheology%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFMoyise2013" class="citation book cs1">Moyise, Steve (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=sXzjBAAAQBAJ&amp;pg=PT31&amp;dq=%22Convinced+that+Mark+was+the+first+gospel%22#v=onepage&amp;q=%22Convinced%20that%20Mark%20was%20the%20first%20gospel%22&amp;f=false"><i>Introduction to Biblical Studies</i></a>. Bloomsbury.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Introduction+to+Biblical+Studies&amp;rft.pub=Bloomsbury&amp;rft.date=2013&amp;rft.aulast=Moyise&amp;rft.aufirst=Steve&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DsXzjBAAAQBAJ%26pg%3DPT31%26dq%3D%2522Convinced%2Bthat%2BMark%2Bwas%2Bthe%2Bfirst%2Bgospel%2522%23v%3Donepage%26q%3D%2522Convinced%2520that%2520Mark%2520was%2520the%2520first%2520gospel%2522%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFPerkins1998" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Pheme_Perkins&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Pheme Perkins (bado haujaandikwa)">Perkins, Pheme</a> (1998). "The Synoptic Gospels and the Acts of the Apostles: Telling the Christian Story". Katika Barton, John (mhr.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=PSHCRgS_SAUC"><i>The Cambridge companion to biblical interpretation</i></a>. Westminster John Knox Press. ku.&#160;241–58. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-48593-7" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-48593-7"><bdi>978-0-521-48593-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=The+Synoptic+Gospels+and+the+Acts+of+the+Apostles%3A+Telling+the+Christian+Story&amp;rft.btitle=The+Cambridge+companion+to+biblical+interpretation&amp;rft.pages=241-58&amp;rft.pub=Westminster+John+Knox+Press&amp;rft.date=1998&amp;rft.isbn=978-0-521-48593-7&amp;rft.aulast=Perkins&amp;rft.aufirst=Pheme&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DPSHCRgS_SAUC&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFPerkins2009" class="citation book cs1">Perkins, Pheme (2009) [2007]. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=lMUZhdgmOR8C&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Introduction to the Synoptic Gospels</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-6553-3" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-6553-3"><bdi>978-0-8028-6553-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Introduction+to+the+Synoptic+Gospels&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2009&amp;rft.isbn=978-0-8028-6553-3&amp;rft.aulast=Perkins&amp;rft.aufirst=Pheme&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DlMUZhdgmOR8C%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFPowell1998" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Mark_Allan_Powell&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mark Allan Powell (bado haujaandikwa)">Powell, Mark Allan</a> (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=IJP4DRCVaUMC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Jesus+as+a+Figure+in+History:+How+Modern+Historians+View+the+Man+from+Galilee#v=onepage&amp;q=Jesus%20as%20a%20Figure%20in%20History%3A%20How%20Modern%20Historians%20View%20the%20Man%20from%20Galilee&amp;f=false"><i>Jesus as a Figure in History: How Modern Historians View the Man from Galilee</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-25703-3" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-25703-3"><bdi>978-0-664-25703-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Jesus+as+a+Figure+in+History%3A+How+Modern+Historians+View+the+Man+from+Galilee&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=1998&amp;rft.isbn=978-0-664-25703-3&amp;rft.aulast=Powell&amp;rft.aufirst=Mark+Allan&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DIJP4DRCVaUMC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DJesus%2Bas%2Ba%2BFigure%2Bin%2BHistory%3A%2BHow%2BModern%2BHistorians%2BView%2Bthe%2BMan%2Bfrom%2BGalilee%23v%3Donepage%26q%3DJesus%2520as%2520a%2520Figure%2520in%2520History%253A%2520How%2520Modern%2520Historians%2520View%2520the%2520Man%2520from%2520Galilee%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="Reddish" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Mitchell_Reddish&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Mitchell Reddish (bado haujaandikwa)">Reddish, Mitchell</a> (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=hliGUOv18cQC"><i>An Introduction to The Gospels</i></a>. Abingdon Press, 2011. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/9781426750083" title="Maalum:ZuiaChanzo/9781426750083"><bdi>9781426750083</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=An+Introduction+to+The+Gospels&amp;rft.pub=Abingdon+Press%2C+2011&amp;rft.date=2011&amp;rft.isbn=9781426750083&amp;rft.aulast=Reddish&amp;rft.aufirst=Mitchell&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DhliGUOv18cQC&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFSmith1995" class="citation journal cs1">Smith, Stephen H. (1995). "A Divine Tragedy: Some Observations on the Dramatic Structure of Mark's Gospel". <i>Novum Testamentum</i>. <b>37</b> (3). E.J. Brill, Leiden: 209–31. <a href="/w/index.php?title=Doi_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Doi (identifier) (bado haujaandikwa)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1163%2F1568536952662709">10.1163/1568536952662709</a>. <a href="/w/index.php?title=JSTOR_(identifier)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="JSTOR (identifier) (bado haujaandikwa)">JSTOR</a>&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/1561221">1561221</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.jtitle=Novum+Testamentum&amp;rft.atitle=A+Divine+Tragedy%3A+Some+Observations+on+the+Dramatic+Structure+of+Mark%27s+Gospel&amp;rft.volume=37&amp;rft.issue=3&amp;rft.pages=209-31&amp;rft.date=1995&amp;rft_id=info%3Adoi%2F10.1163%2F1568536952662709&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1561221%23id-name%3DJSTOR&amp;rft.aulast=Smith&amp;rft.aufirst=Stephen+H.&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_journal" title="Kigezo:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFSchröter2010" class="citation book cs1"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Jens_Schr%C3%B6ter" class="extiw" title="de:Jens Schröter">Schröter, Jens</a> <span class="cs1-format">[in Kijerumani]</span> (2010). "The Gospel of Mark". Katika Aune, David E. (mhr.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=ygcgn8h-jo4C&amp;pg=PA272&amp;dq=Gospel+of+Mark+Jens+Schroter+major+issues+and+directions#v=onepage&amp;q=Gospel%20of%20Mark%20Jens%20Schroter%20major%20issues%20and%20directions&amp;f=false"><i>The Historical Jesus: A Comprehensive Guide</i></a>. Wiley–Blackwell. ku.&#160;272–95. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-1-4051-0825-6" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-1-4051-0825-6"><bdi>978-1-4051-0825-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=The+Gospel+of+Mark&amp;rft.btitle=The+Historical+Jesus%3A+A+Comprehensive+Guide&amp;rft.pages=272-95&amp;rft.pub=Wiley%E2%80%93Blackwell&amp;rft.date=2010&amp;rft.isbn=978-1-4051-0825-6&amp;rft.aulast=Schr%C3%B6ter&amp;rft.aufirst=Jens&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dygcgn8h-jo4C%26pg%3DPA272%26dq%3DGospel%2Bof%2BMark%2BJens%2BSchroter%2Bmajor%2Bissues%2Band%2Bdirections%23v%3Donepage%26q%3DGospel%2520of%2520Mark%2520Jens%2520Schroter%2520major%2520issues%2520and%2520directions%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFStrecker2000" class="citation book cs1"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Georg_Strecker" class="extiw" title="de:Georg Strecker">Strecker, Georg</a> <span class="cs1-format">[in Kijerumani]</span> (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=_6NxpAvdrOgC&amp;printsec=frontcover&amp;dq=Strecker+Theology+New+Testament#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Theology of the New Testament</i></a>. Walter de Gruyter. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-22336-6" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-664-22336-6"><bdi>978-0-664-22336-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Theology+of+the+New+Testament&amp;rft.pub=Walter+de+Gruyter&amp;rft.date=2000&amp;rft.isbn=978-0-664-22336-6&amp;rft.aulast=Strecker&amp;rft.aufirst=Georg&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D_6NxpAvdrOgC%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3DStrecker%2BTheology%2BNew%2BTestament%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFTelford1999" class="citation book cs1">Telford, William R. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=E9saA_qL4iMC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The Theology of the Gospel of Mark</i></a>. Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-43977-0" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-521-43977-0"><bdi>978-0-521-43977-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Theology+of+the+Gospel+of+Mark&amp;rft.pub=Cambridge+University+Press&amp;rft.date=1999&amp;rft.isbn=978-0-521-43977-0&amp;rft.aulast=Telford&amp;rft.aufirst=William+R.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DE9saA_qL4iMC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFTwelftree1999" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Graham_Twelftree&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Graham Twelftree (bado haujaandikwa)">Twelftree, Graham H.</a> (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=DitVtGWdYeYC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Jesus the miracle worker: a historical &amp; theological study</i></a>. InterVarsity Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8308-1596-8" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8308-1596-8"><bdi>978-0-8308-1596-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Jesus+the+miracle+worker%3A+a+historical+%26+theological+study&amp;rft.pub=InterVarsity+Press&amp;rft.date=1999&amp;rft.isbn=978-0-8308-1596-8&amp;rft.aulast=Twelftree&amp;rft.aufirst=Graham+H.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DDitVtGWdYeYC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFWelch2006" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=John_W._Welch&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="John W. Welch (bado haujaandikwa)">Welch, John W.</a> (2006). "Miracles, Maleficium, and Maiestas in the Trial of Jesus". Katika Charlesworth, James H. (mhr.). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=QoIS7VApH6cC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>Jesus and Archaeology</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-4880-2" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-4880-2"><bdi>978-0-8028-4880-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.atitle=Miracles%2C+Maleficium%2C+and+Maiestas+in+the+Trial+of+Jesus&amp;rft.btitle=Jesus+and+Archaeology&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2006&amp;rft.isbn=978-0-8028-4880-2&amp;rft.aulast=Welch&amp;rft.aufirst=John+W.&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DQoIS7VApH6cC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span>; <span class="cs1-visible-error citation-comment">Unknown parameter <code class="cs1-code">&#124;editorlink=</code> ignored (<code class="cs1-code">&#124;editor-link=</code> suggested) (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFWilliamson1983" class="citation book cs1">Williamson, Lamar (1983). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=SEDB-Rg9mBoC&amp;pg=PA17&amp;dq=%22his+purpose+is+not+primarily+to+write+history,+but+to+announce+a+message%22#v=onepage&amp;q=%22his%20purpose%20is%20not%20primarily%20to%20write%20history%2C%20but%20to%20announce%20a%20message%22&amp;f=false"><i>Mark</i></a>. John Knox Press. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/9780664237608" title="Maalum:ZuiaChanzo/9780664237608"><bdi>9780664237608</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Mark&amp;rft.pub=John+Knox+Press&amp;rft.date=1983&amp;rft.isbn=9780664237608&amp;rft.aulast=Williamson&amp;rft.aufirst=Lamar&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DSEDB-Rg9mBoC%26pg%3DPA17%26dq%3D%2522his%2Bpurpose%2Bis%2Bnot%2Bprimarily%2Bto%2Bwrite%2Bhistory%2C%2Bbut%2Bto%2Bannounce%2Ba%2Bmessage%2522%23v%3Donepage%26q%3D%2522his%2520purpose%2520is%2520not%2520primarily%2520to%2520write%2520history%252C%2520but%2520to%2520announce%2520a%2520message%2522%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r1346650" /><cite id="CITEREFWitherington2001" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Ben_Witherington_III&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ben Witherington III (bado haujaandikwa)">Witherington, Ben</a> (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=QzNgJ_9fOAwC&amp;printsec=frontcover#v=onepage&amp;q&amp;f=false"><i>The Gospel of Mark: A Socio-rhetorical Commentary</i></a>. Wm. B. Eerdmans Publishing. <a href="/wiki/ISBN_(identifier)" class="mw-redirect" title="ISBN (identifier)">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-4503-0" title="Maalum:ZuiaChanzo/978-0-8028-4503-0"><bdi>978-0-8028-4503-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=The+Gospel+of+Mark%3A+A+Socio-rhetorical+Commentary&amp;rft.pub=Wm.+B.+Eerdmans+Publishing&amp;rft.date=2001&amp;rft.isbn=978-0-8028-4503-0&amp;rft.aulast=Witherington&amp;rft.aufirst=Ben&amp;rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DQzNgJ_9fOAwC%26printsec%3Dfrontcover%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fsw.wikipedia.org%3AInjili+ya+Marko" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Kigezo:Cite_book" title="Kigezo:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">&#124;ref=harv</code> (<a href="/w/index.php?title=Msaada:CS1_errors&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Msaada:CS1 errors (bado haujaandikwa)">help</a>)</span></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Viungo_vya_nje">Viungo vya nje</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Hariri sehemu: Viungo vya nje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=4" title="Edit section&#39;s source code: Viungo vya nje"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="infobox sisterproject"><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="50" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/75px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/100px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a><figcaption></figcaption></figure> <div style="margin-left: 60px;">Wikimedia Commons ina media kuhusu: <div style="margin-left: 10px;"> <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Injili_ya_Marko?uselang=sw">Injili ya Marko</a></b></i></div> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tafsiri_ya_Kiswahili">Tafsiri ya Kiswahili</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Hariri sehemu: Tafsiri ya Kiswahili" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=5" title="Edit section&#39;s source code: Tafsiri ya Kiswahili"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.intratext.com/IXT/SWA0013/_INDEX.HTM">[1]</a> Agano Jipya kwa lugha ya Kiswahili.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vitabu_vingine">Vitabu vingine</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Hariri sehemu: Vitabu vingine" class="mw-editsection-visualeditor"><span>hariri</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit&amp;section=6" title="Edit section&#39;s source code: Vitabu vingine"><span>hariri chanzo</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vts.edu/ftpimages/95/download/download_group10628_id314977.pdf">A Brief Introduction to Mark</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20160304025621/http://www.vts.edu/ftpimages/95/download/download_group10628_id314977.pdf">Ilihifadhiwa</a> 4 Machi 2016 kwenye <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.textweek.com/mkjnacts/mark.htm">Resources for the Book of Mark</a> at The Text This Week</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-user.uni-bremen.de/~wie/TCG/index.html">An Online Textual Commentary on the Greek Gospels</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20080608014638/http://www-user.uni-bremen.de/~wie/TCG/index.html">Ilihifadhiwa</a> 8 Juni 2008 kwenye <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. by Wieland Willker, including detailed text-critical discussion of the 300 most important variants of the Greek text (PDF, 411 pages) and the variant endings (PDF, 17 pages).</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.catholiccommentaryonsacredscripture.com/">Catholic Commentary on Sacred Scripture</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/20170413164017/http://www.catholiccommentaryonsacredscripture.com/">Ilihifadhiwa</a> 13 Aprili 2017 kwenye <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Gospel of Mark, Author Dr. Mary Healy</li></ul> <table style="font-size:90%; width: 65%; padding: 3px; margin: 0 auto;" class="toccolours"> <tbody><tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Faili:Holycard.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Holycard.jpg/30px-Holycard.jpg" decoding="async" width="30" height="47" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Holycard.jpg/45px-Holycard.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Holycard.jpg/60px-Holycard.jpg 2x" data-file-width="320" data-file-height="503" /></a></span> </td> <td>Makala hii kuhusu mambo ya Agano Jipya bado ni <b>mbegu</b>. <br /> Je, unajua kitu kuhusu <b>Injili ya Marko</b> kama historia yake au mahusiano yake na mada nyingine? <br />Labda unaona habari katika Wikipedia ya Kiingereza au lugha nyingine zinazofaa kutafsiriwa? <br />Basi unaweza kuisaidia Wikipedia kwa <a class="external text" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?stub&amp;title=Injili_ya_Marko&amp;action=edit">kuihariri na kuongeza habari</a><i>.</i> </td></tr></tbody></table> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7757cc99d6‐vl9td Cached time: 20250302072345 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.286 seconds Real time usage: 0.517 seconds Preprocessor visited node count: 1570/1000000 Post‐expand include size: 99721/2097152 bytes Template argument size: 315/2097152 bytes Highest expansion depth: 6/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 90576/5000000 bytes Lua time usage: 0.188/10.000 seconds Lua memory usage: 4111594/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 247.026 1 -total 89.98% 222.274 35 Kigezo:Cite_book 3.20% 7.900 1 Kigezo:Cite_journal 1.11% 2.748 1 Kigezo:Refbegin 0.95% 2.353 3 Kigezo:Wayback 0.91% 2.240 1 Kigezo:Agano_Jipya 0.88% 2.180 1 Kigezo:Refend 0.81% 2.011 1 Kigezo:Mbegu-AganoJ 0.76% 1.868 1 Kigezo:Commons_category --> <!-- Saved in parser cache with key swwiki:pcache:13919:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302072345 and revision id 1352177. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Rudishwa kutoka "<a dir="ltr" href="https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;oldid=1352177">https://sw.wikipedia.org/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;oldid=1352177</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Maalum:Jamii" title="Maalum:Jamii">Jamii</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_errors:_invalid_parameter_value&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 errors: invalid parameter value (bado haujaandikwa)">CS1 errors: invalid parameter value</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_errors:_unsupported_parameter&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 errors: unsupported parameter (bado haujaandikwa)">CS1 errors: unsupported parameter</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_maint:_date_auto-translated&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 maint: date auto-translated (bado haujaandikwa)">CS1 maint: date auto-translated</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Jamii:CS1_errors:_ASIN&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Jamii:CS1 errors: ASIN (bado haujaandikwa)">CS1 errors: ASIN</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Mbegu_za_Agano_Jipya" title="Jamii:Mbegu za Agano Jipya">Mbegu za Agano Jipya</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Vitabu_vya_Agano_Jipya" title="Jamii:Vitabu vya Agano Jipya">Vitabu vya Agano Jipya</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Ukristo" title="Jamii:Ukristo">Ukristo</a></li><li><a href="/wiki/Jamii:Injili_ya_Marko" title="Jamii:Injili ya Marko">Injili ya Marko</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ukurasa huu umebadilishwa kwa mara ya mwisho tarehe 19 Septemba 2024, saa 11:00.</li> <li id="footer-info-copyright">Maandishi yanapatikana chini ya leseni ya <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>; matakwa mengine yanaweza kutakiwa. Tazama maelezo zaidi ya <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Matakwa ya Utumiaji</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Sera ya faragha</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuhusu">Kuhusu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Kanusho_kwa_jumla">Kanusho</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kanuni ya Maadili</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Waunzi programu</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sw.wikipedia.org">takwimu</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Maelezo ya kuki</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sw.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Injili_ya_Marko&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mtazamo wa rununu</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tafuta</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tafuta Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Maalum:Tafuta"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tafuta</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Yaliyomo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Geuza uonekanaji wa yaliyomo" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Geuza uonekanaji wa yaliyomo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Injili ya Marko</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Lugha 110</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Weka mada</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-vtqv7","wgBackendResponseTime":165,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.286","walltime":"0.517","ppvisitednodes":{"value":1570,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":99721,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":315,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":6,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":90576,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 247.026 1 -total"," 89.98% 222.274 35 Kigezo:Cite_book"," 3.20% 7.900 1 Kigezo:Cite_journal"," 1.11% 2.748 1 Kigezo:Refbegin"," 0.95% 2.353 3 Kigezo:Wayback"," 0.91% 2.240 1 Kigezo:Agano_Jipya"," 0.88% 2.180 1 Kigezo:Refend"," 0.81% 2.011 1 Kigezo:Mbegu-AganoJ"," 0.76% 1.868 1 Kigezo:Commons_category"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.188","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4111594,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7757cc99d6-vl9td","timestamp":"20250302072345","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Injili ya Marko","url":"https:\/\/sw.wikipedia.org\/wiki\/Injili_ya_Marko","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q107388","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q107388","author":{"@type":"Organization","name":"Uchangiaji katika miradi ya Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-10-09T18:55:07Z","dateModified":"2024-09-19T11:00:47Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/9f\/Theophanu-Evangeliar_-_Markus.jpg"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10