CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="ps" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>ناريال - ويکيپېډيا</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )pswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","جنوري","فبروري","مارچ","اپرېل","مې","جون","جولای","اگسټ","سپټمبر","اکتوبر","نومبر","ډيسمبر"],"wgRequestId":"6dab557a-32bf-44d6-96b0-176e33254762","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"ناريال","wgTitle":"ناريال","wgCurRevisionId":212008,"wgRevisionId":212008,"wgArticleId":11225,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مېوې"],"wgPageViewLanguage":"ps","wgPageContentLanguage":"ps","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"ناريال","wgRelevantArticleId":11225,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"],"wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ps","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"ps"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q13187","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.39"};RLSTATE={"ext.gadget.Font-Amiri":"ready", "ext.gadget.palestineTheme":"ready","ext.gadget.WMP-icons":"ready","ext.gadget.Font-Arial":"ready","ext.gadget.HideExLinkIcon":"ready","ext.gadget.Urgent-fixes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.events-loader","ext.gadget.Defaulteditnotices","ext.gadget.searchlang","ext.gadget.NoRefCopy","ext.gadget.exlinks","ext.gadget.content-support-loader","ext.gadget.charinsert", "ext.gadget.TemplateParamWizard","ext.gadget.decodesummary","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=ext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ps&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=ext.gadget.palestineTheme&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ps&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/1200px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1796"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/800px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1197"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/640px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="958"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="ناريال - ويکيپېډيا"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ps.m.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ويکيپېډيا (ps)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ps.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ps"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="ويکيپېډيا د اټوم کتنه" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%A7%D9%88%D8%B3%D9%86%D9%8A_%D8%A8%D8%AF%D9%84%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86%D9%87&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-ناريال rootpage-ناريال skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="اصلي لړليک" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">اصلي لړليک</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">اصلي لړليک</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">پټول</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> گرځښت </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE" title="آرنی مخ کتل [z]" accesskey="z"><span>لومړی مخ</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D8%AF_%D9%BC%D9%88%D9%84%D9%86%DB%90_%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%A8%D9%87" title="د پروژې په اړه، تاسې څه شيان او چېرته کولای شی چې وې مومۍ"><span>جرګه</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D8%AA%D8%A7%D8%B2%D9%87_%D9%BE%DB%90%DA%9A%DB%90" title="د اوسنيو پېښو اړونده د هغوی د شاليد مالومات موندل"><span>اوسنۍ پېښې</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%A7%D9%88%D8%B3%D9%86%D9%8A_%D8%A8%D8%AF%D9%84%D9%88%D9%86%D9%88%D9%86%D9%87" title="په ويکي کې د وروستي بدلونو لړليک. [r]" accesskey="r"><span>وروستي بدلونونه</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D8%A7%D9%BC%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%8C_%D9%86%D8%A7%D9%BC%D8%A7%DA%A9%D9%84%DB%8C_%D9%85%D8%AE" title="يو ناټاکلی مخ ښکاره کوي [x]" accesskey="x"><span>ناټاکلی مخ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="د موندلو ځای"><span>لارښود</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D9%85%DA%93%DB%8C_%D9%85%D8%AE" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ويکيپېډيا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ps.svg" style="width: 5.3125em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ps.svg" width="84" height="16" style="width: 5.25em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%BE%D9%84%D9%BC%D9%86%D9%87" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="ويکيپېډيا پلټل [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>پلټنه</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="ويکيپېډيا پلټل" aria-label="ويکيپېډيا پلټل" autocapitalize="sentences" title="ويکيپېډيا پلټل [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ځانگړی:پلټنه"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">پلټل</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="شخصي اوزار"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ښکارېدونکې بڼه"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ښکارېدونکې بڼه" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ښکارېدونکې بڼه</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ps.wikipedia.org&uselang=ps" class=""><span>مرسته وکړئ</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%88%DA%93%D9%88%D9%84&returnto=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="تاسې ته د يو گڼون د جوړولو او بيا غونډال کې ورننوتلو سپارښتنه کېږي؛ که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی" class=""><span>گڼون جوړول</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D9%86%D9%88%D8%AA%D9%84&returnto=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="تاسې ته په غونډال کې د ننوتلو سپارښتنه کوو، که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی. [o]" accesskey="o" class=""><span>ننوتل</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="شخصي اوزار" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">شخصي اوزار</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_ps.wikipedia.org&uselang=ps"><span>مرسته وکړئ</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%86-%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%D8%AC%D9%88%DA%93%D9%88%D9%84&returnto=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="تاسې ته د يو گڼون د جوړولو او بيا غونډال کې ورننوتلو سپارښتنه کېږي؛ که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>گڼون جوړول</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%86%D9%86%D9%88%D8%AA%D9%84&returnto=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="تاسې ته په غونډال کې د ننوتلو سپارښتنه کوو، که څه هم چې دا يو اړين کار نه دی. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ننوتل</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B1%DA%9A%D9%88%D8%AF:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%86%DA%89%DB%90" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>ونډې</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%B2%D9%85%D8%A7_%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%90_%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%90" title="Discussion about edits from this IP address [n]" accesskey="n"><span>خبرې اترې</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eتړل\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"ps\" dir=\"rtl\"\u003E\u003Ctable style=\"border: 1px solid #a40007; padding: 10px; width:100%; background-image: linear-gradient(#000000,#000000)\"\u003E\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd style=\"width:10%\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%87:Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_(3).svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/70px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"70\" height=\"99\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/105px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg/140px-Arabic_Wikipedia_Logo_Gaza_%283%29.svg.png 2x\" data-file-width=\"241\" data-file-height=\"342\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd style=\"width:80%; text-align:center ; color:white\"\u003E\u003Cspan style=\"font-size:180%\"\u003E\n\u003Cp\u003Eد پښتو ویکیپېډیا ټولنه د زړه له کومې د فلسطين د وګړو سره ولاړه ده.\n\u003C/p\u003E\n\n\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\n\u003C/tr\u003E\n\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="مالومات" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">مالومات</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">پټول</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">پیل</div> </a> </li> <li id="toc-دکوپرې_تاريخچه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرې_تاريخچه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>دکوپرې تاريخچه</span> </div> </a> <ul id="toc-دکوپرې_تاريخچه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کوپرې_ونه_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کوپرې_ونه_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>کوپرې ونه :</span> </div> </a> <ul id="toc-کوپرې_ونه_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-سرچينه_يا_منشاء" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#سرچينه_يا_منشاء"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>سرچينه يا منشاء</span> </div> </a> <ul id="toc-سرچينه_يا_منشاء-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ورايټي_ګانې_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ورايټي_ګانې_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>ورايټي ګانې :</span> </div> </a> <ul id="toc-ورايټي_ګانې_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دکوپرې_تيل_Coconut_oil" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرې_تيل_Coconut_oil"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>دکوپرې تيل Coconut oil</span> </div> </a> <ul id="toc-دکوپرې_تيل_Coconut_oil-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کوپرې_اوبه_Coconut_water_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کوپرې_اوبه_Coconut_water_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>کوپرې اوبه Coconut water :</span> </div> </a> <ul id="toc-کوپرې_اوبه_Coconut_water_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-کوپرې_راغونډول_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#کوپرې_راغونډول_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>کوپرې راغونډول :</span> </div> </a> <ul id="toc-کوپرې_راغونډول_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دکوپرې_په_پوښ_کې_شامل_مرکبات" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرې_په_پوښ_کې_شامل_مرکبات"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>دکوپرې په پوښ کې شامل مرکبات</span> </div> </a> <ul id="toc-دکوپرې_په_پوښ_کې_شامل_مرکبات-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دکوپرې_اقتصادي_اهميت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرې_اقتصادي_اهميت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>دکوپرې اقتصادي اهميت</span> </div> </a> <ul id="toc-دکوپرې_اقتصادي_اهميت-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-د_کوپرې_استعمال_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_کوپرې_استعمال_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>د کوپرې استعمال :</span> </div> </a> <ul id="toc-د_کوپرې_استعمال_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دکوپرونې_لپاره_درطوبت_اړتيا" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرونې_لپاره_درطوبت_اړتيا"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>دکوپرونې لپاره درطوبت اړتيا</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-دکوپرونې_لپاره_درطوبت_اړتيا-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle دکوپرونې لپاره درطوبت اړتيا subsection</span> </button> <ul id="toc-دکوپرونې_لپاره_درطوبت_اړتيا-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-دتاج_شکل_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دتاج_شکل_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱.۱</span> <span>دتاج شکل :</span> </div> </a> <ul id="toc-دتاج_شکل_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دميوې_اندازه_اوشکل_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دميوې_اندازه_اوشکل_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱.۲</span> <span>دميوې اندازه اوشکل :</span> </div> </a> <ul id="toc-دميوې_اندازه_اوشکل_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-اقليم_او_خاوره" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اقليم_او_خاوره"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>اقليم او خاوره</span> </div> </a> <ul id="toc-اقليم_او_خاوره-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-د_خاورې_ښيرازي_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_خاورې_ښيرازي_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۳</span> <span>د خاورې ښيرازي :</span> </div> </a> <ul id="toc-د_خاورې_ښيرازي_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دکوپرې_دخاورې_ځانګړتيا_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دکوپرې_دخاورې_ځانګړتيا_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۴</span> <span>دکوپرې دخاورې ځانګړتيا :</span> </div> </a> <ul id="toc-دکوپرې_دخاورې_ځانګړتيا_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ملچينګ_Mulching_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ملچينګ_Mulching_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۵</span> <span>ملچينګ Mulching :</span> </div> </a> <ul id="toc-ملچينګ_Mulching_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cover_Cropping_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cover_Cropping_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۶</span> <span>Cover Cropping :</span> </div> </a> <ul id="toc-Cover_Cropping_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-INTER_CROPPING_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#INTER_CROPPING_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۷</span> <span>INTER CROPPING :</span> </div> </a> <ul id="toc-INTER_CROPPING_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-د_حشرآتو_اداره_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#د_حشرآتو_اداره_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۸</span> <span>د حشرآتو اداره :</span> </div> </a> <ul id="toc-د_حشرآتو_اداره_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دناروغۍ_اداره_اوتنطيم_:" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دناروغۍ_اداره_اوتنطيم_:"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۹</span> <span>دناروغۍ اداره اوتنطيم :</span> </div> </a> <ul id="toc-دناروغۍ_اداره_اوتنطيم_:-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="مالومات" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">ناريال</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="ليکنه په بله ژبه کي وګورئ. دا ليکنه په ۱۴۶ ژبو کې شتون لري." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-146" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۴۶ ژبې</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/U" title="U – اچيني" lang="ace" hreflang="ace" data-title="U" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="اچيني" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Kokospalm" title="Kokospalm – افریکانسي" lang="af" hreflang="af" data-title="Kokospalm" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="افریکانسي" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AE%E1%8A%AE%E1%8A%90%E1%89%B5_%E1%8B%98%E1%88%9D%E1%89%A3%E1%89%A3" title="ኮኮነት ዘምባባ – امهاري" lang="am" hreflang="am" data-title="ኮኮነት ዘምባባ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهاري" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2_%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%86%D8%AF" title="جوز الهند – عربي" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جوز الهند" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربي" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B2_%D8%A7%D9%84%D9%87%D9%86%D8%AF" title="جوز الهند – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جوز الهند" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cocos_nucifera" title="Cocos nucifera – استورياني" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Cocos nucifera" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="استورياني" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kokos_palmas%C4%B1" title="Kokos palması – اذربایجاني" lang="az" hreflang="az" data-title="Kokos palması" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="اذربایجاني" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%84" title="نارگیل – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="نارگیل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Nyuh" title="Nyuh – بالنی" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Nyuh" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="بالنی" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Niyog" title="Niyog – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Niyog" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0" title="Какосавая пальма – بېلاروسي" lang="be" hreflang="be" data-title="Какосавая пальма" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بېلاروسي" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Кокосова палма – بلغاري" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Кокосова палма" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاري" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B2" title="नारियल – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="नारियल" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Kokonas" title="Kokonas – بسلاما" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Kokonas" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="بسلاما" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Nyiur" title="Nyiur – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Nyiur" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95%E0%A7%87%E0%A6%B2" title="নারিকেল – بنگالي" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নারিকেল" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالي" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%BA%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BC%8D" title="བེ་ཏ། – تبتي" lang="bo" hreflang="bo" data-title="བེ་ཏ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="تبتي" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cocoter" title="Cocoter – کټلاني" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cocoter" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کټلاني" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/I%C3%A0-c%C4%AB" title="Ià-cī – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ià-cī" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Cocos_nucifera" title="Cocos nucifera – سیبوانوي" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Cocos nucifera" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="سیبوانوي" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8E%D8%B2%DB%8C_%DA%BE%DB%8C%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="گوێزی ھیندی – منځنۍ کوردي" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گوێزی ھیندی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="منځنۍ کوردي" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/%C4%B0nd_cevizi" title="İnd cevizi – Crimean Tatar" lang="crh" hreflang="crh" data-title="İnd cevizi" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Crimean Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Kokosovn%C3%ADk_o%C5%99echoplod%C3%BD" title="Kokosovník ořechoplodý – چېکي" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Kokosovník ořechoplodý" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چېکي" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B8" title="Кокос пальми – چوواشي" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Кокос пальми" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشي" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cneuen_goco" title="Cneuen goco – ويلشي" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cneuen goco" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ويلشي" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kokos" title="Kokos – ډنمارکي" lang="da" hreflang="da" data-title="Kokos" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="ډنمارکي" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Kpakpa" title="Kpakpa – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Kpakpa" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kokospalme" title="Kokospalme – الماني" lang="de" hreflang="de" data-title="Kokospalme" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="الماني" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Piasau" title="Piasau – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Piasau" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%86%DE%AA%DE%83%DE%AA%DE%82%DE%84%DE%A7" title="ކުރުނބާ – ديویهی" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ކުރުނބާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="ديویهی" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%AF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B1%CF%82" title="Κοκοφοίνικας – یوناني" lang="el" hreflang="el" data-title="Κοκοφοίνικας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یوناني" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Coconut" title="Coconut – انګليسي" lang="en" hreflang="en" data-title="Coconut" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انګليسي" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Kokoso" title="Kokoso – اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Kokoso" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Cocos_nucifera" title="Cocos nucifera – هسپانوي" lang="es" hreflang="es" data-title="Cocos nucifera" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="هسپانوي" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kookospalm" title="Kookospalm – حبشي" lang="et" hreflang="et" data-title="Kookospalm" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="حبشي" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kokondo" title="Kokondo – باسکي" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kokondo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکي" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C%D9%84" title="نارگیل – فارسي" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نارگیل" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="فارسي" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kookospalmu" title="Kookospalmu – فینلنډي" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kookospalmu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فینلنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Niu" title="Niu – فجیان" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Niu" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="فجیان" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Cocotier" title="Cocotier – فرانسوي" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Cocotier" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوي" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Kokospualem" title="Kokospualem – شمالي فریسیان" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Kokospualem" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="شمالي فریسیان" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cn%C3%B3_c%C3%B3c%C3%B3" title="Cnó cócó – ائيرلېنډي" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Cnó cócó" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ائيرلېنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Coco" title="Coco – ګلېشيايي" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Coco" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="ګلېشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Bongo" title="Bongo – ګورن ټالو" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Bongo" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="ګورن ټالو" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A8%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AA%BF%E0%AA%AF%E0%AB%87%E0%AA%B3" title="નારિયેળ – ګجراتي" lang="gu" hreflang="gu" data-title="નારિયેળ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="ګجراتي" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Koko" title="Koko – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Koko" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Cro_bainney" title="Cro bainney – مینکس" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Cro bainney" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="مینکس" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Attagara" title="Attagara – هوسا" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Attagara" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="هوسا" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Y%C3%A2-%C3%A8" title="Yâ-è – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Yâ-è" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%95%D7%A7%D7%95%D7%A1" title="קוקוס – عبراني" lang="he" hreflang="he" data-title="קוקוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبراني" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B2" title="नारियल – هندي" lang="hi" hreflang="hi" data-title="नारियल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندي" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Kokosova_palma" title="Kokosova palma – کروايشيايي" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Kokosova palma" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروايشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Kokosowa_palma" title="Kokosowa palma – پورته سربيايي" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Kokosowa palma" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="پورته سربيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Kokoye" title="Kokoye – هيټي کريول" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Kokoye" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هيټي کريول" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%B3kuszp%C3%A1lma" title="Kókuszpálma – هنګري" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kókuszpálma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="هنګري" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%BE%D5%A5%D5%B6%D5%AB" title="Կոկոսյան արմավենի – آرمينيايي" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կոկոսյան արմավենի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="آرمينيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A8%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D5%B5%D5%A6" title="Հնդկընկոյզ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հնդկընկոյզ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Nyiur" title="Nyiur – ابن" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Nyiur" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="ابن" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kelapa" title="Kelapa – انډونېزي" lang="id" hreflang="id" data-title="Kelapa" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="انډونېزي" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Kokoso" title="Kokoso – اڊو" lang="io" hreflang="io" data-title="Kokoso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="اڊو" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/K%C3%B3koshneta" title="Kókoshneta – ايسلنډي" lang="is" hreflang="is" data-title="Kókoshneta" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ايسلنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Cocos_nucifera" title="Cocos nucifera – ایټالوي" lang="it" hreflang="it" data-title="Cocos nucifera" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایټالوي" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B3%E3%82%B3%E3%83%A4%E3%82%B7" title="ココヤシ – جاپاني" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ココヤシ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="جاپاني" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Krambil" title="Krambil – جاوايي" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Krambil" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوايي" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%98" title="ქოქოსი – جورجيائي" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქოქოსი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="جورجيائي" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kwakwa" title="Kwakwa – تایپ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kwakwa" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="تایپ" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Nyiwi" title="Nyiwi – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Nyiwi" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%8B" title="Кокос пальмасы – قازق" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Кокос пальмасы" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قازق" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%8A%E1%9E%BC%E1%9E%84" title="ដូង – خمر" lang="km" hreflang="km" data-title="ដូង" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمر" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A4%E0%B3%86%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%AF%E0%B2%BF_%E0%B2%AE%E0%B2%B0" title="ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಮರ – کناډا" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ತೆಂಗಿನಕಾಯಿ ಮರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="کناډا" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%BD%94%EC%BD%94%EC%95%BC%EC%9E%90" title="코코야자 – کوریایی" lang="ko" hreflang="ko" data-title="코코야자" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کوریایی" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D9%88%D9%97%D9%BE%D8%B1%D9%95" title="خوٗپرٕ – کشمیري" lang="ks" hreflang="ks" data-title="خوٗپرٕ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیري" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/G%C3%BBza_hind%C3%AA" title="Gûza hindê – کردي" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Gûza hindê" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردي" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cocos_nucifera" title="Cocos nucifera – لاتیني" lang="la" hreflang="la" data-title="Cocos nucifera" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتیني" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8C%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%B3%D1%8C%D0%B8%D0%B2%D1%85%D1%8C" title="Гьиндусттан гьивхь – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Гьиндусттан гьивхь" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Kokot%C3%AD" title="Kokotí – لنګالا" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Kokotí" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="لنګالا" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Rie%C5%A1utin%C4%97_kokospalm%C4%97" title="Riešutinė kokospalmė – ليتواني" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Riešutinė kokospalmė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="ليتواني" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kokospalma" title="Kokospalma – لېټواني" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kokospalma" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لېټواني" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Ny%C3%A8yor" title="Nyèyor – مدراسی" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Nyèyor" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="مدراسی" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%B2" title="नारियल – مایتھلي" lang="mai" hreflang="mai" data-title="नारियल" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="مایتھلي" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Voaniho" title="Voaniho – ملغاسي" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Voaniho" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="ملغاسي" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Niu" title="Niu – ماوري" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Niu" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="ماوري" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Karambia" title="Karambia – مينيگاباو" lang="min" hreflang="min" data-title="Karambia" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="مينيگاباو" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Кокосова палма – مقدوني" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Кокосова палма" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدوني" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%86%E0%B4%99%E0%B5%8D%E0%B4%99%E0%B5%8D" title="തെങ്ങ് – مالايالم" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തെങ്ങ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالايالم" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%83%D1%83_%D0%BC%D0%BE%D0%B4" title="Далдуу мод – منګولیایی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Далдуу мод" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="منګولیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8C%EA%AF%A8%EA%AF%95%EA%AF%A4" title="ꯌꯨꯕꯤ – مانی پوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯌꯨꯕꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانی پوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B3" title="नारळ – مراټهي" lang="mr" hreflang="mr" data-title="नारळ" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراټهي" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kelapa" title="Kelapa – ملایا" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kelapa" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="ملایا" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Coco" title="Coco – مرانديز" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Coco" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="مرانديز" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%95%E1%80%84%E1%80%BA" title="အုန်းပင် – برمایی" lang="my" hreflang="my" data-title="အုန်းပင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمایی" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B2" title="नरिवल – نېپالي" lang="ne" hreflang="ne" data-title="नरिवल" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="نېپالي" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Ohi" title="Ohi – نياس" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Ohi" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="نياس" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kokospalm" title="Kokospalm – هالېنډي" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kokospalm" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هالېنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Kokospalme" title="Kokospalme – ناروېئي (نائنورسک)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Kokospalme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="ناروېئي (نائنورسک)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kokospalme" title="Kokospalme – ناروېئي (بوکمال)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kokospalme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="ناروېئي (بوکمال)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Mag%C3%AD_bich%CA%BCiy%C4%85%CA%BC" title="Magí bichʼiyąʼ – نواجو" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Magí bichʼiyąʼ" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="نواجو" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%A8%E0%AC%A1%E0%AC%BC%E0%AC%BF%E0%AC%86" title="ନଡ଼ିଆ – اوڊيا" lang="or" hreflang="or" data-title="ନଡ଼ିଆ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="اوڊيا" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%C3%A6" title="Кокоспальмæ – اوسيټک" lang="os" hreflang="os" data-title="Кокоспальмæ" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="اوسيټک" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A9%80%E0%A8%85%E0%A8%B2" title="ਨਾਰੀਅਲ – پنجابي" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਨਾਰੀਅਲ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابي" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Buku" title="Buku – پمپانگا" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Buku" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="پمپانگا" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Kokos_w%C5%82a%C5%9Bciwy" title="Kokos właściwy – پولنډي" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Kokos właściwy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="پولنډي" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A6%D9%84" title="ناریئل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ناریئل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Coqueiro" title="Coqueiro – پورتګالي" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Coqueiro" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پورتګالي" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Pikwayu" title="Pikwayu – کېچوا" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Pikwayu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کېچوا" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Cocotier" title="Cocotier – رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cocotier" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0" title="Кокосовая пальма – روسي" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кокосовая пальма" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسي" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%87%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="नारिकेलम् – سنسکریټ" lang="sa" hreflang="sa" data-title="नारिकेलम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="سنسکریټ" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Cocaenit" title="Cocaenit – سکاټس" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Cocaenit" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="سکاټس" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D9%84" title="ناريل – سندهي" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ناريل" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="سندهي" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kokosova_palma" title="Kokosova palma – سرب-کروشيايي" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kokosova palma" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="سرب-کروشيايي" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B4%E0%B7%9C%E0%B6%BD%E0%B7%8A" title="පොල් – سينهالي" lang="si" hreflang="si" data-title="පොල්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سينهالي" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Coconut_palm" title="Coconut palm – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Coconut palm" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Kokosovn%C3%ADk" title="Kokosovník – سلوواکي" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Kokosovník" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="سلوواکي" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Kokosova_palma" title="Kokosova palma – سلوواني" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Kokosova palma" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="سلوواني" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Qumbe" title="Qumbe – سومالي" lang="so" hreflang="so" data-title="Qumbe" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="سومالي" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="Кокосова палма – سربيائي" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Кокосова палма" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="سربيائي" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kalapa" title="Kalapa – سوډاني" lang="su" hreflang="su" data-title="Kalapa" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="سوډاني" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kokospalm" title="Kokospalm – سویډنی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kokospalm" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سویډنی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mnazi_(mti)" title="Mnazi (mti) – سواهېلي" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mnazi (mti)" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواهېلي" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/abinung" title="abinung – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="abinung" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%A9%E0%AF%88" title="தென்னை – تامل" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தென்னை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامل" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%8A%E0%B2%82%E0%B2%A1" title="ಬೊಂಡ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಬೊಂಡ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B1%8A%E0%B0%AC%E0%B1%8D%E0%B0%AC%E0%B0%B0%E0%B0%BF" title="కొబ్బరి – تېليګو" lang="te" hreflang="te" data-title="కొబ్బరి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="تېليګو" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B0%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B9%89%E0%B8%B2%E0%B8%A7" title="มะพร้าว – تايلېنډي" lang="th" hreflang="th" data-title="มะพร้าว" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تايلېنډي" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Kokos_palmasy" title="Kokos palmasy – ترکمني" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Kokos palmasy" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="ترکمني" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Buko" title="Buko – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Buko" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-to mw-list-item"><a href="https://to.wikipedia.org/wiki/Niu" title="Niu – تونګان" lang="to" hreflang="to" data-title="Niu" data-language-autonym="Lea faka-Tonga" data-language-local-name="تونګان" class="interlanguage-link-target"><span>Lea faka-Tonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Kokonas" title="Kokonas – توک پیسین" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Kokonas" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="توک پیسین" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hindistan_cevizi" title="Hindistan cevizi – ترکي" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hindistan cevizi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکي" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Kube" title="Kube – توی" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Kube" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="توی" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Ha%E2%80%99ari" title="Ha’ari – تاهیتي" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Ha’ari" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="تاهیتي" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B0" title="Кокосова пальма – اوکرايني" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кокосова пальма" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکرايني" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%84" title="ناریل – اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ناریل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kokos" title="Kokos – اوزبکي" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kokos" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="اوزبکي" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/D%E1%BB%ABa" title="Dừa – وېتنامي" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Dừa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="وېتنامي" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Lub%C3%AD" title="Lubí – وارۍ" lang="war" hreflang="war" data-title="Lubí" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="وارۍ" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Koko" title="Koko – ولوف" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Koko" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="ولوف" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%B0" title="椰 – وو چینایی" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="椰" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو چینایی" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%A7%D7%90%D7%A1" title="קאקאס – يديش" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאקאס" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="يديش" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Agbon" title="Agbon – یوروبا" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Agbon" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="یوروبا" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%B0" title="椰 – چیني" lang="zh" hreflang="zh" data-title="椰" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چیني" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%A5%88%E6%9E%92" title="楈枒 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="楈枒" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/I%C3%A2-%C3%A1" title="Iâ-á – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Iâ-á" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%A4%B0%E5%AD%90" title="椰子 – کانټوني" lang="yue" hreflang="yue" data-title="椰子" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانټوني" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/UmQhekezani" title="UmQhekezani – زولو" lang="zu" hreflang="zu" data-title="UmQhekezani" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="زولو" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13187#sitelinks-wikipedia" title="د ژبو خپلمنځي تړنې سمول" class="wbc-editpage">تړنې سمول</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="نوم-تشيالونه"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="د مخ مېنځپانگه کتل [c]" accesskey="c"><span>مخ</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AE%D8%A8%D8%B1%DB%90_%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%90:%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="د مخ د مېنځپانگې په اړه خبرې اترې (تر اوسه پورې نه شته) [t]" accesskey="t"><span>خبرې اترې</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">پښتو</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="کتنې"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84"><span>لوستل</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=edit" title="دا مخ ژغورل شوی. تاسې کولای شی چې د دې مخ سرچينه وگورۍ. [e]" accesskey="e"><span>سرچینه وګورئ</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=history" title="د دې مخ پخوانۍ بڼې [h]" accesskey="h"><span>پېښليک کتل</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="اوزارونه" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">اوزارونه</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tools</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">پټول</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84"><span>لوستل</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=edit"><span>سرچینه وګورئ</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=history"><span>پېښليک کتل</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:WhatLinksHere/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" title="د ويکي د ټولو هغو مخونو لړليک چې همدې مخ سره تړنې لري [j]" accesskey="j"><span>د دې مخ تړنې</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:RecentChangesLinked/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84" rel="nofollow" title="له دې مخ سره د تړل شويو مخونو وروستي بدلونونه [k]" accesskey="k"><span>اړونده بدلونونه</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=ps" title="دوتنې پورته کول [u]" accesskey="u"><span>انځور/رسنۍ پورته کول</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AB%DA%93%D9%8A_%D9%85%D8%AE%D9%88%D9%86%D9%87" title="د ټولو ځانگړو پاڼو لړليک [q]" accesskey="q"><span>ځانگړي مخونه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&oldid=212008" title="د دې مخ د همدې بڼې تلپاتې تړنه"><span>تلپاتې تړنه</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=info" title="د دې مخ اړونده نور مالومات"><span>د مخ مالومات</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D8%AF%D8%B1%DA%A9&page=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&id=212008&wpFormIdentifier=titleform" title="دې مخ ته د اخځ مالومات"><span>د دې مخ اخځ</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fps.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%258A%25D8%25A7%25D9%2584"><span>لنډ URL ترلاسه کړئ</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fps.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2586%25D8%25A7%25D8%25B1%25D9%258A%25D8%25A7%25D9%2584"><span>د QR کوډ يې ډاونلوډ کړئ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> چاپول/صادرول </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84"><span>يو کتاب جوړول</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:DownloadAsPdf&page=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&action=show-download-screen"><span>د PDF په بڼه ښکته کول</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&printable=yes" title="د دې مخ چاپي بڼه [p]" accesskey="p"><span>چاپي بڼه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> په نورو پروژو کې </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Cocos_nucifera" hreflang="en"><span>ويکيمېډيا کامنز</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Cocos_nucifera" hreflang="en"><span>ويکيډولونه</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q13187" title="د نښلېدلي اومتوک زېرمتون توکي سره تړنه [g]" accesskey="g"><span>ويکي‌ډېټا توکی</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ښکارېدونکې بڼه"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ښکارېدونکې بڼه</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">څنګپټې ته ورسئ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">پټول</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">د ويکيپېډيا، وړیا پوهنغونډ له خوا</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="ps" dir="rtl"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%AA%D9%86%D9%87:Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/250px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg" decoding="async" width="250" height="374" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/375px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg/500px-Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg 2x" data-file-width="1578" data-file-height="2362" /></a><figcaption> کوپره</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرې_تاريخچه"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.8A.D8.AE.DA.86.D9.87"></span>دکوپرې تاريخچه</h2></div> <p>کوپره په نړيواله توګه پيژندل شوى تخم دى دکوپرې انګليسي نوم په لومړي ځل هسپانيه او پرتګال کې Coconut يادکړ چې معنى يې دشادو مخ (Monkey Face) ځکه چې کوپره سترګې هم لري او دهسپانيې څيړونکو په کې درې وارې څيړنې کړي دي چې په دې بريالي شويدي دنيکوبرپه جزيره او دهندپه بحرکې دشلمې پيړۍ څخه مخکې دپولي واحد په توګه استعماليده دکوپر(Coconut) ونه په بوتانيکي ډول Cocosnucifera په ډول پيژندل شويده دکوپرې اصلي توليدونکي هيوادونه له ماليزيا،جنوبي اسيا،جنوبي امريکا،هندوستان او دارام سمندرګي په شاوخوا (Hawaii) او(Florida) کې کرل کېږي دکوپرې ونې ته په سانسګريټ ژبه کې Kalp Vriksha په نامه پيژندل کېږي چې دژونددټولو ضروروتونو پوره کوونکو مانالري يعنې دژوندپه هراړخ او په هره برخه کې استعماليږي . د کوپرې ميوه ډير غذايي ارزښت لري ځکه چې دغه ميوه په خپل ترکيب کې Sugar,Meat,Milk,Water,Fats لري همدرانګه کولاى شو ددې ميوې څخه دلوښي په شکل ګټه واخلو يعنې ددې ميوې څخه دکاسې او پيالې په توګه ګټه اخېسلاى شو دکوپرې پوستکې په طبعي ډول سوزيدلې ښکاري مګردميوې له پاسه تخم ته Coir وايي داسخت تارونه ددې پوستکي څخه جوړشويدي چې په ډيروځايونو کې استعماليږي لکه دبرس ،پوزکي اوماهيانوجال جوړولواو همدارنګه دشيانو دښويه کولو لپاره استعماليږي . د کوپرې تيل يومشبوع شخم دى چې دکوپرې دميوې دغوښنې طبقې څخه وځي اوپه سوداګريزډول دچاکليټ او مارګرين دپخولو لپاره استعماليږي يعنې په دې تيلو کې مارګرين اوچاکليټ پخيږي اوهمدارنګه نورپه غيرخوراکي شيانو کې ،دصابون او ارايش سامان الاتو جوړولو کې ورڅخه کاراخيستل کېږي په هرصورت کې دکوپرې ونه په يوکال کې بلوغيت ته رسيږي داونه په يو کال کې ديارلس ځله غوټۍ سپړي دکوپرې ميوې په ثابت ډول سره کرل کېږي او په دوامداره توګه راټول او جمع کيږي يعنې په دې دوران سره دکال په جريان کې په څو دورو کې ميوه ورکوي او راټوليږ په منځني ډول ديوې ونې څخه شپيته دانې کوپرې توليديږي او همدارنګه ځوانې او بالغه ونې په کال کې درې ځلې ميوه ورکوي کوپره په بوتانيکي ډول په Drupe کې طبقه بندي شويده اوپه Nut کې نه ده راغلې داپه غټه زړې ميوې پيژندل شويده او دبوتانيکي طبقه بندې څخه مخکې چانه پيژانده چې کوپره Drupe ده که Nut . کوپره دکوپرې علمي نوم Cocosnucifera دى په لومړيو وختونو کې هسپانويانو په Coco يادوله دشادو دمخ په ماناده ځکه چې دکوپرې جوړښت داسې دې لکه دشادو مخ نوځکه ورته دانوم غوره شو کوپره دغذايي موادو ستره برخه جوړوي چې دنړۍ په مختلفو سيموکې ګڼ شمېرخلک دغذايي موادپه څير ورڅخه ګټه پورته کوي کوپره دهغو غذايي موادو څخه شمير کېږي چې په خپل ترکيب کې ګڼ شمير ويټامينونه،منرالونه او ځينې نورموادلري چې دانسان بدن ته ډيره ګټه رسوي نه يوازې داچې کوپره يوه ګټوره غذا ده بلکې دکوپرې دتيلو څخه دمختلفوناروغيو په تداوي کې هم ګټه اخيستل کېږي چې په ځانګړي توګه اسيايي هيوادونو کې اوسمهال دمختلفو ټولنومذاهبواو نژادونو خلک کوپره دغذايي موادو او دطبعي علاج ديوې سترې منبع په توګه پيژني او په هر هغه ځاى کى چې دکوپرې کرموجودوي دهغه ځاى خلک يې په ارزښت پوهيږي دډيرې مودې راهېسې دکوپرې ددرملو په خوړوکې ديوې مهمې منبع په توګه پيژندل شويده . کوپره دډيرو ناروغيو دواده لکه: ويښتانو نه موجوديت، تبې ريزش،پښتورګوتيږو ،کمزورۍ ،ستوني ناروغي،غاښونو درد ،پوستکي ناروغي او يو شمېر نورو ناروغيو لپاره په کاروړل کېږي </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کوپرې_ونه_:"><span id=".DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D9.88.D9.86.D9.87_:"></span>کوپرې ونه :</h2></div> <p>دکوپرې ونه ډيره لوړيږي چې لوړوالى يې د 80 – 50 ft ته رسيږي اوپه منځني ډول 50 – 60 ميوې په يو فصل کې نيسي چې په کال کې درې فصله ورکوي . کوپرې ميوه :دکوپرې ميوه دونې په منځنۍ برخه کې توليديږي يعنې دونې په منځ کې وجودلري دکوپرې ونه لږ ترلږه پنځوس ميوې توليدوي دکوپرې ميوې جوړښت غټ ګرداويابيضوي دى ،دکوپرې دميوې قشرکلک جوړښت لري چې خام نصواري رنګ لري دقشرله پاسه دويښتانو يوډول تارونه لري چې تارونه دميوې دحفاظت دنده پرغاره لري اوهمدرانګه ددې ميوې په منځ کې اوبه شتون لري چې ددې اوبوڅخه په مختلفو موادو کې ګټه اخيستل کېږي . کوپرې پاڼې : دکوپرې ښاخونه ژيړبخن او زرغون رنګ لري چې په هرښاخ باندې ګڼ شمېر پاڼې وجودلري اوهره پاڼه يې 17 – 15ft ته رسيږي . کوپرې ريښې: دکوپرې ريښې نه Tap Root اونه Hair Root دي بلکې يوتاري سيستم Fibruos System لري چې په سانسګريټ ژبه کې دې بوټي ته Kalpa Virksha وايي چې دژونددټولو ضرورتونو دپوره کولو مانالري . کوپره په مالايايي(Malaya) ژبه کې د Pokok په نوم ياديږي چې دزرګونو ضرورتونو پوره کوونکې په معنى ده . په فيليپن کې ورته Tree of life وايي چې دژونددونې په معنى دى کوپرې تکثير: معمولاً په نرسرې کې ځوانې کوپرې چې دهغې پوستکې متضرر شوى نه وي په داسې ځاى کې واچول شي چې پوره رطوبت ولري. کوپرې ميوه بايد دکېلو په پاڼو کې تاوشي او تر هغه وخت پوره اوبه ورکړل شي ترڅوپاڼې راښکاره کړي چې معمولاً ترشپږو اوونيو پورې وخت ونيسي . که چيرې وغواړو چې دکورونوپه لوښوکې کوپره وکرو نوښه خاوره بايددلوښولپاره غوره شي او دا هم مهمه ده چې دکوپرې لپاره دلمروړانګې موجودې وي او ترهغه وخت پورې په ځانګړي ډول سره اوبه ورکړل شي ترڅو په لمړنۍ پاڼې ښکاره کړي دنوموړو پاڼوڅخه دوه پاڼې پرمختګ وکړي اوکله چې کوپره په نرسري کې کوپره دوه پاڼې وکړي دکوپرې دابوټې په يوجلاځاى اوياباغ کې وکرل شي ددې لپاره چې وروسته يوه ښه نوعه انتخاب کړاى شو کوم چې پنځه مياشتې وروسته ددائمي نبات په توګه غوره کيږي او داکار عموماً په باراني موسم کې ترسره کېږي . دطبي پلټنو له مخې دکوپرې ګټې ١ – کوپره دزکام ويروس له منځه وړي . ٢ – يوشميربکترياوي چې له امله يې دستوني درد ،دوريو ناروغي ،دغاښونو کمزوري ا وشمير نورې ناروغۍ رامنځته کوي له منځه وړي . ٣ – يوشمېرمضر پرازيتونه له منځه وړي . ٤ – په بدن کې ګټور غذايي مواد تهيه کوي . ٥ – دبدن پتريخي او دبدن په انزايمي سيستم فشارکموي . ٦ – په بدن کې دشکرې ناروغۍ امکان کموي . ٧ – په بدن کې دکلسيم او منګنيزم توليدزياتوي چې دهډوکواوغاښونو لپاره اړين ګڼل کېږي . ٨ – دبدن په هضمي سيستم کې دهضم سره مرسته کوي . ٩ – په بدن کې دحجرو ترميم سره مرسته کوي . ١٠ – دزړه ناروغۍ څخه په ژغورولو کې مرسته کوي . ١١ – کولمې او نورې اغضاوي دسرطان دناروغۍ څخه ژغوري . ١٢ – پختورګي هم دناروغۍ څخه ژغوري . ١٣ – دپختورګو تيږه له منځه وړي . ١٤ – دځګر ناروغۍ په مخنېوي کې مرسته کوي . ١٥ – دبدن ميتابوليزم عمليه ګړندۍ کوي اووزن دزياتيدومخنيوي کوي. ١٦ – دبدن پوستکې شفاف کوي. ١٧ – دبدن د پوستکي دګنځيدو او داغونومخنيوي کوي . ١٨ – دسرويښتان پياوړې کوي او رنګ ته يې ښکلا ورکوي . ١٩ – دلمر ضرر رسونکو وړانګو په مقابل کې پوستکې پياوړې کوي . ٢٠ – سر دويښتانو خوشکي (Dandruff) او پخه (Seboric dermatitis) له منځه وړي او هم دانسان بدن ته هيڅ ضرر نه لري . کرنه دکوپرې ونه کېداى شي چې تر 30m پورې لوړه شي اوښه ونه کولاى شي سل يازياتې کوپرې په يوه فصل کې توليد کړي مړې او زړې پاڼې بايددبوټې څخه پرې کړاى شي اودونې بيخ ته دملچ په شکل واچول شي حاصل راټولول هغه وخت صورت نېسي چې کله دکوپرې ميوه په غورځېدو پيل وکړي يعنې پوخوالى يې ښه تثبيت شي داډيره مهمه ده چې کوپره په برتانيه کې وکرل شي ولې چې سوداګريز مارکيټ هلته نه لري چې دکوپرې حمايت وشي نوضرورده چې کوپره دبهرني هيوادونو څخه وارده شي امکان لري چې کوپره له Green House ياله هغه ځايه څخه واخلي چې په محفوظ ډول ساتل شوى وي او په بنده هواکې دڅو کلونو لپاره وکري په دې شرط چې له بهرڅخه وارده شوى وي يوکرل کېدونکې نوعه (Hyiur Gandug) يوواړه ټيټ قدونه دي چې دماليزياپه استوايي سيموکې کرل کېږي نوموړې ونه چې کله څلورمتره ته ورسيږي نو کولاى شي چې حاصل توليدکړي دکوپرې ونه په هغه خاوره کې ښه توافق کوي چې په ښه ډول په کې Drainage ترسره شوى وي چې کافي دلمر رڼا ولري ،او دحرارت درجه پکې د 27 – 5 ¬ سانتي ګراددرجې ته اړتيالري اودې نباتاتو لپاره غضوي او غيرغضوي سرې ګټورې دي . دکوپرې ساينسي درجه بندي Kingdom______ Planta Order ________ Arecales Family _______ Arecaceae Subfamily _______ Arecoideae Tribe _______ Cocoeae Genus _______ Coco Species ______ Coco nucifera دکوپرې بوټې (Arecaceae) دخاندان غړې دى داپه Genus – Coco يوازينۍ نوعه ده چې لوړوالى يې 30m ته رسيږي ددې په يوه وخت کې ژيړې پاڼې غورځيږي او له منځه ځي او دونې تنه صافه پاتې کېږي دCoconut کلمه دکوپرې دونې زړې يعنې ميوې ته مراجع دى دCoconut کلمه داسې Cocoanut هم ليکل کېږي دکوپرې بوټې دنړۍ په ټولو ګرمو سيموکې کرل کېږي ددفترونو اوکورونو ښايسته کول او په اشپزخانوکې استعمال او په داسې نورو موادو کې استعماليږي لنډه داچې دټوټې هره برخه يې په انساني ژوندکې په کارراځي دکوپرې بوټي دنړۍ په ګرمو سيمو کې خپاره شويدي په دغه لويه پيمان خپريدو کې سمندرته نږدې اوسيدونکواو جالوانانو ستر رول لوبولى دى ددې بوټې ميوه سپکه اوکم وزن لرونکې ده او داوبوله پاسه تيريږي يعنې په اوبو کې نه ډوبيږي او دسمندر په شاوخوا سيمو کې په ډيره لوړه پيمانه پيداکېږي دهغه کوپرې ميوې چې په شمال کې دناروي څخه لاسته راړل شوى وى دصحي شرايطو لاندې په ډيربرياليتوب سره وده کړى وه د هاوايي په جزايرو کې دپولي نيسيان (Polynesian) نسبت ورکړل شويدى ځکه چې داپه لمړي ځل پولي نيسيان په نوم دبحري سفرکوونکولخوادغه ټاپوته راړل شول دغه دوه بوټې يې دجنوبي فاسفيک څخه راوړي ؤچې اوس دنړۍ په هره برخه په لويه پيمانه سره پيدا کېږي ددې ټوټي ګلان د Poly gamo monocious دي چې دواړه نراو ښځه ګلان په کې شامل دي دکوپرې زياترو بوټوګرده ا فشاني غيرخپل منځي (Cross pollinated)ده په څه ډولونو کې ګرده افشاني خپل منځي (Self pollinated) دي. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="سرچينه_يا_منشاء"><span id=".D8.B3.D8.B1.DA.86.D9.8A.D9.86.D9.87_.D9.8A.D8.A7_.D9.85.D9.86.D8.B4.D8.A7.D8.A1"></span>سرچينه يا منشاء</h2></div> <p>ددې بوټې په هکله بيلابيل نظرونه موجود دي يوڅه خلک وايي ،چې دابوټي دجنوبي اسيا څخه دي او بياځېنې وايي چې دجنوبي امريکاڅخه دې خو دبل پلوه دنوي زيلانډ څخه راپه ګوته شوى نښې نښانې داڅرګندوي چې دکوپرې په څيربوټي هلته پنځلس ميليونه کاله هم موجودؤ همدارنګه ددې نه هم زړې نښې نښانې په راجستان ،تاميل ناډو،کراله ،مهارشتراو ولناکې لاسته راغلي .دکوپربوټي په شګلنه خاوره کې ښه وده کوي او داپه مالګينې ساحه کې په لوړه کچه دودې توان لري او په لمريزه ساحوکې چې باراني وي ښه وده کوي همدرانګه کوپره ډيرې زياتې مرطوبې هواته اړتيالري چې ښه وده د80 – 70% پورې کوي لکه چې په مديترانه کې په سترګو کېږي په وچو غاړو کې دکوپرې دبوټې وده ډيره سخته ده او په هغه سيموکې چې کمې اوبه ولري ددې وده ناشونې ده دوچکالۍ په دوران کې نوې پاڼې په ښه توګه سره نه ليدل کېږي او زړې پاڼې وچيږي او همدارنګه ميوه هم غورځوي . دکوپرې بوټې دښې ودې لپاره ګرمې هواته اړتيالري او ديخې هوابرداشت نه لري داپه 27 کې ښه وده کوي ډيره زياته پرخه دې ته زيان رسوي خو ځينې وخت ددې بوټو په 4 کې هم وده کړيده . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ورايټي_ګانې_:"><span id=".D9.88.D8.B1.D8.A7.D9.8A.D9.BC.D9.8A_.DA.AB.D8.A7.D9.86.DB.90_:"></span>ورايټي ګانې :</h2></div> <p>دکوپرې ونه يوه ښکلې ونه ده چې په سياحي او تفريحي ځايونوکې کرل کېږي او ډېرې ورايټي شته چې کرل کېږي لکه : Malayan Coconut کوم چې شين مغز لري او همدرانګه غيرمشهور (Golden Malayan) چې ژيړمغز توليدو او ځېنې شنې زرغونې پاڼې لري دسور ملاين نوعه هم شته دLethal Yellowing په مقابل کې 95% مقاومت لري لوړ قدنوعه (Mypan) کوپره لاسته راوړل سخت کار دى بلکې داخبره په يادوي چې Jamicans ورايټي د Lethal Yellowing په مقابل کې حساس دي او دلوړقد يې د) (Penama اوټيټ قد(Nalayan) دکلټيورونودکراس څخه منځته راغلى دى يوه نوې نوعه يې چې Redspicata ټيټ قدکلټيوار دى دMypan څخه په ورو وده لري دانيمه ټيټ قدنبات دى او ټيټ قديې دMalayan څخه ټيټ دى او داسې نورې ورايټي هم دکوپرې شته دى لکه :Dwarf Palm,Tall Palm,Dwarf Varieties tall او داسې نور ورايټي ګانې هم وجودلري . د کوپرې توليدونکي هيوادونه په امريکا کې دکوپرې کښت :په امريکاکې يواځنې ايالتونه چې کوپرې په کې پرته له اوبوڅخه توليديږي دهاوايي او فلوريدا ايالتونه دي کيداى شي چې دجنوبي تکساس،برونسلي او ګلستوس په سيمو کې هم پيداشي په دغو سيموکې دکوپرې بوټي دميوې دورکولو نه مخکې دډيرې سختې سړې هواله کبله له منځه ځي مګر دفلوريدا په ايالت کې ژوندي پاتې کېږي خوبياهم که چېرې په فلوريداکې هوا ډيره سړه شي نوامکان لري چې زيان ورته ورسوي نوهمدارنګه دابوټي دامريکې په شمال کې په پرتو ساحولکه : Newporp Beach,California,Pacific Coast Highway کې هم کوپرې کرل کېږي په جنوبي کليفورنياکې دکوپرې ژغورنه شګلنې خاورې او لږو اوبوته اړتيالري چې په دې شرايطو کې ريښې هم له منځه نه ځي . په منځني ختيځ کې دکوپرې توليدات : په منځني ختيځ کې دکوپرې ستره توليدونکې سيمه Dhofer په نامه ياديږي چې داپه عمان کې ده همدرانګه Salalah خواکې سيمې هم کوپرې لري چې دعربي کوپرې ته ورته والى لري دDhofer کوپرې دکثرت په هکله دمراکش يو عالم چې ابن لطوطه نوميږي هم په خپل کتاب کې يادونه کړيده همدارنګه په متحده عربي اماراتو او سعودي عربستان کې کوپره داوبورسونې دپروسې په مرسته سرته رسيږي ،چې هدف يې دښاراو نورو ځايونوښکلاده دمتحده عربي اماراتو دولت په پخوکوپرو په واردولو بنديزونه لګولي دي داځکه چې ددوى زخه به مضره حشرات اوناروغي دخرماوو ونو ته انتقال ومومي په نړئ کې دکوپرې ستر توليدونکي هيوادونه عبارت دي له : اندونيزيا،فلپاين او هندوستان دي </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرې_تيل_Coconut_oil"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.AA.D9.8A.D9.84_Coconut_oil"></span>دکوپرې تيل Coconut oil</h2></div> <p>داچې کوپره دخپل جوړښت له مخې دروغتيا له پلوه ډيرې ګټې لري ورسر تيل يې هم ارزښت لري چې دغذايي موادو او درملويوه برخه جوړوي مخکې داسې فکرکېده چې دکوپرې تيل دډيرو غوړيودلرلوله امله ګټور نه دي خواوس دا ثابته شويده چې دکوپرې غوړ اوسمهال دنړئ ترټولو ګټور تيل بلل کېږي ،ځکه دنورو غوړيو اوتيلو په نسبت يې دشخمياتو ماليکولونه کم او غذايي مواد په کې زيات دي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کوپرې_اوبه_Coconut_water_:"><span id=".DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.A7.D9.88.D8.A8.D9.87_Coconut_water_:"></span>کوپرې اوبه Coconut water :</h2></div> <p>دکوپرې اوبه په ځوانو کوپرو کې دخالصو او پاکې مايع په شکل وجود لري هرڅومره چې کوپرې پخيږي او وخت پرې تېريږي همدارنګه يې داخلي اوبه په هوا او مغز بدليږي داوږدې مودې راهېسې دکوپرې داوبوڅخه دڅښلو داوبو په توګه ګټه پورته کېږي په ځانګړي توګه دمنځنۍ اسيا په هيوادونو کې چېرته چې دا اوبه په بوتلونو کې اچول کېږي او پلورل کېږي دکوپرې اوبه په طبعي توګه دشخمياتو په نه درلودلو ګټور بلل کېږي مخکې لدې چې دکوپرې اوبه بازار ته عرضه شي په ډيراحتياط په بوتلونوکې اچول کېږي په مرکزي امريکاکې په ځانګړي توګه په کوستاريکا کې دکوپرې دلويې لارې په اوږدو او ياهم دساحل په غاړو پلورل کېږي او په دې هيواد کې کوپره د (اګراديسيا) په نامه ياديږي په دې هيواد کې کوپره دقشرسره پلورلو ته عرضه کېږي اودپلورولو په وخت کې دپيردونکو په مخ کې ورڅخه قشر لرې کېږي ترڅو پيرودونکې په دې ډاډه شي چې کوپره تازه ده خوددې سره سره دکوپرې اوبه په ځانګړو قطيوکې پلورل کېږي داچې دکوپرې اوبه مختلف خوندونه لري اودهرهيواد توليدجلا جلا خوندونه لري نودکوپرې داوبوغوښتلو مينوال بيلې غوښتنې لري دبيلګې په توګه : دهنددکوپرې اوبه مالګين خوندلري په داسې حال کې چې دبرازيل دکوپرې اوبه خوږ خوندلري دکوپرې اوبه په خپل ترکيب کې 95.5% اوبه لري او په ترتيب سره نايتروجن ،فاسفوريک اسيد،پوتاشيم او کلسيم اکسايد لري پخې کوپرې داخلي برخه :دخامې کوپرې غوښه پسته او دJelly په شان وي نوپه همدې وجه ورته ځنې وخت Jelly coconut وايي کله چې کوپرې پخې شي او بيروني پوښ يې نصواري شي نو په خپله دونې څخه راغورځيږي نوپه دغه وخت کې اندوسپرم ډبل او کلک وي او دکوپرې اوبه لږې ترخې شوى وي کله چې کوپرې په طبعي ډول راغورځيږي نو ددې بيروني پوښ نصواري او دپوښ له پاسه ويښته وچ او نرم وي چې په راغورځيدو کې کوم زيان نه رامنځته کيږي خو په ځنو ځايونو کې داسې هم شويدي چې دکوپرې راغورځيدنې خلک ژوبل کړيدي او يو وخت د Tetui دپاچا وينځه هم ديوې کوپرې دراغورځېدنې له کبله مړه شويده. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="کوپرې_راغونډول_:"><span id=".DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.B1.D8.A7.D8.BA.D9.88.D9.86.DA.89.D9.88.D9.84_:"></span>کوپرې راغونډول :</h2></div> <p>کله چې کوپري ښې پخى شي او پوخوالى يې تثبيت شي کوپرې راټوليږي دنړۍ په ځينو ځايونو کې دکوپرې راغونډولو لپاره روزل شويو انجونو څخه کار اخيستل کېږي په تايلينداو ماليزيا کې اوس هم ددې لپاره دروزنې مراکز او ښوونځي شتون لري ددغه انجونو ترمنځ هرکال سيالي کېږي چې په هغې کې دټولو ښه ټولونکي ته ښه جايزه ورکول کېږي . د کوپرې خارجي پوښ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرې_په_پوښ_کې_شامل_مرکبات"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D9.BE.D9.87_.D9.BE.D9.88.DA.9A_.DA.A9.DB.90_.D8.B4.D8.A7.D9.85.D9.84_.D9.85.D8.B1.DA.A9.D8.A8.D8.A7.D8.AA"></span>دکوپرې په پوښ کې شامل مرکبات</h2></div> <p>مرکبات فيصدي سلولوز 33.61 لګنين 36.5 پنټوسان 29.2 اش 0.61 </p><p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرې_اقتصادي_اهميت"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.A7.D9.82.D8.AA.D8.B5.D8.A7.D8.AF.D9.8A_.D8.A7.D9.87.D9.85.D9.8A.D8.AA"></span>دکوپرې اقتصادي اهميت</h2></div> <p>په هندوستا ن کې دشنې کوپرې پلورونکي : هغه کوپرې چې دهغې داوبوڅښلو څخه استفاده کېږي يعنې دڅښلو په مقصدکارول کېږي شنې او ځوانې وي او په عمومي ډول سره دپوخوالي دمرحلې څخه لږمخکې او په يوځل بايد کوپرې ونې څخه رواشکول شي او په ټوليز ډول ټوله شي دکوپرې يوه برخه بايد دچاقو په وسيله پرې کړل شي او دهغواوبو څخه چې دکوپرې په منځ کې دي په ډاډمن ډول ورڅخه استفاده وشي او وروسته بياپه برخو وويشل شي هغه اوبه چې دکوپرې په منځ کې وجود لري معمولاً دفشار لاندې وي داستفادې په وخت کې بايدپه ډيراحتياط ورڅخه کار واخيستل شي دګرمې هوا او شګلنې خاورې په شتون کې کوپره کولاى شي چې په ځان کې دامکان تربريده زياتې هغه اوبه ذخيره کړي چې دډيرې انرژي لرونکي وي کله که کوپره مخکې له پخيدو څخه دځمکې په مخ ولويده نو لمړې بايد مشاهده شي چې ورسته شوي نه وي حشرات ونه لري،تخريب شوى نه وي که چېرې يادشوى ستونزې ولري ددې په ځاى چې مفيدې اوبه ولري نو ترخې او به به ولري . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_کوپرې_استعمال_:"><span id=".D8.AF_.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D8.B9.D9.85.D8.A7.D9.84_:"></span>د کوپرې استعمال :</h2></div> <p>دکوپرې دميوې سپينه برخه خوړل کېږي او وچه ديګ کې استعماليږي همدارنګه په فلپاين کې هم په مرتبانو کې پيرودل کېږي همدرانه دارايش او سنګار په سامان الاتو کې استعماليږي دکوپرې نه پاتې شوې تارونه دحيوانات دغذاپه توګه کارول کېږي اوهمدارنګه په عطرونو کې هم کارول کېږي په مالديپ کې کوپرې دډير عمرلرونکو خلکوته ورکول کېږي چې دهغوى بدن سلامت وساتي دکوپرې زړه په سلاد کې هم کارول کېږي په ويتنام کې کوپره شيرنۍ کې کاريږي همدارنګه کوپرې په کلچواو چاکليټونو کې کارول کېږي په همدې دخوراک او پوستکي او ويښتانو لپاره ورڅخه تيل جوړيږي او همدارنګه کوپرې نور هم په زرګونو برخو کې استعماليږي . د اوبو اداره او تنيظيم : زيات رطوبت په خاوره کې دکوپرې دحاصل دکمېدو سبب کيږي په ځانګړي توګه چې خاوره يې Sandy او Sandyloam وي دکوپرې باغونه په ځانګړي توګه په ځنډني ډول اوبه ورکول کېږي يعنې دزياتو اوبوکولو څخه يې مخنېوې وشي ځکه دزيات رطوبت سره حساس دى او حاصل کموي ددې په خاطر چې دکوپرې بوټې دزيات رطوبت سره حساس دى نو دکوپرې بوټې بايدپه اوړي کې اوبه شي که چېرې په اوړي کې داوبه خور اسانتياوې موجودې وي سره له دې چې دکوپرې لپاره په معلومو سيموکې لاسي اوبه خور هم پيل شوى خو دا اوبه ددې لپاره کافي نه دى که چېرې دکوپرې بوټي رنګي وي او يا واړه باغونه وي بيايوڅه اندازه امکان لري چې دا اوبه خور وشي په اوسني وخت کې معلومه شوى چې Filter Point ټويلونه نصبيدلاى شي په ځانګړي توګه په ساحلي سيمو کې اودځمکې لاندې اوبه دانجن په وسيله راوباسي او دفصلونو لپاره کارول کېږي د Sandy Soil يا دسينددغاړو په سيمو کې حتى دسينداوبه هم داوبه خور لپاره داوړي په مياشت کې بغير له کومې ناروغۍ خطر څخه استعماليږي. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرونې_لپاره_درطوبت_اړتيا"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.D9.88.D9.86.DB.90_.D9.84.D9.BE.D8.A7.D8.B1.D9.87_.D8.AF.D8.B1.D8.B7.D9.88.D8.A8.D8.AA_.D8.A7.DA.93.D8.AA.D9.8A.D8.A7"></span>دکوپرونې لپاره درطوبت اړتيا</h2></div> <p>په عامه توګه دنورو زارعتي فصلونوپه شان دمحدودرطوبت ساتل دکوپرې ونې دکرنې دکاميابئ سبب کېږي په باراني ورځوکې سهاروختي جذب ميزان په ډيرې کرارۍ سره صورت نېسي په اوږدمرطوب سيزن کې چې دهندپه جنوبي ساحل کې مسلسله وريځجنې ورځې وي درطوبت جذب او ګټه اخيستنه دونو په وسيله ډيره زياته ټيټه وي سره له دې چې ډېرې اوبه هم موجودې وي په وچ موسم کې دجذب مقدار ډيرزيات مخ په لوړه ځي ځکه چې تبخير(Transpiration) هم زيات صورت نيسي دکوپرې ونې پاڼې طبعي توافق لري چې تبخير اندازه کنترول کړي د کوپرې په ونه کې داوبو دذخيره کېدو هيڅ ارګان نشته چې اوبه ذخيره کړي په وچ او لمريز موسم کې باد دپاڼوتبخيرزياتوي دکوپرې دغذا جذب په دوه عاملو باندې ولاړ دى . ١ - هغه عامل چې دنبات په دننه کې صورت نيسي عبارت دى له فزيالوجيکي څخه. ٢ – هغه عامل دى چې دنبات څخه دباندې صورت نېسي عبارت دى له چاپيريال څخه . دونې عمر ،صحت ، تبخير اندازه او ميزان کې پراخه ونډه لري درطوبت په نامناسبوحالاتو او وچکالۍ په وخت کې ليدل کېږي چې زړې پاڼې راغورځيږي داندازې له مخې زړې پاڼې ډېرې اوبه تبخيروي نو په دې خاطر ونه دټاکلې اندازې پورې اوبه نشي ساتلى داوبوثابت مقدار دنبات ژوندساتلې شي په ځوانو ونو کې دزړو ونو په نسبت هغه جوهرزيات وي چې داوبو دفيصدي اندازه ساتي داوبو اړتياپه ځوانو ونوکې دهغوى دقد په تناسب دى يعنې ځوانې او لوړقدې ونې زياتې اوبه جذبوي داځکه چې ځوانې ونې دوچکالۍ په مقابل کې حساسې وي دامعلومه شوه چې Inter Cropping او Manuring دخاورې رطوبت په ساتلوکې تر زياتې اندازې پورې مرسته کوي داخلي کرنه غضوي سرې او دکوپرې پاڼې دځمکې درطوبت ساتلو کې ګټور اغيز لري پورته عمليات خورامهم دي په ځانګړي توګه دهندپه جنوبي ساحل کې په کوم ځاى کې چې دجون څخه تر سپتامبر او اکتوبر پورې سخت بارانونه کيږي او ددې څخه وروسته بله دوچکالۍ پنځه مياشتنۍ دوره وي يعنې دجون څخه ترمۍ مياشت پورې دکال په اوږدو کې دکوپرې دميوې حاصل دګلانوپورې مربوط نه دى مګرغذايي موادو پورې مربوط دى دا ډيره مهه ده چې په يادولرو دکوپرې دونو ګلي سيستم دودې پرمختلفو وختونو کې د 90 – 70 رطوبت په برکې نېسي موجود پوتاشيم يوغذايي عامل دى چې دکوپرې په وده باندې عمل وکړي دنامناسبه رطوبت ترموجوديت لاندې ښکاره شوى چې هيڅکله به Optimum نه وي حتى دپوتاشيم په غني خاوره کې سره له دې چې دکوپرې ونه يوطبعي توافق کوونکي ونه ده دچاپيريال او دراز راز حالاتو رطوبت او غذايي موادو سره توافق کوي . د مورني بوټي ټاکل او حاصل :دکوپرې دمورني بوټوپه باغونو کې دکوپرې تخم دهغه دحاصل اندازې ( سايز)،شکل،طبيعت او عمر په نظر کې نيولو سره ټاکل کېږي دمورني بوټي دټاکلو لپاره دکوپرې کلنې حاصل يومهم معيار دى ونې بايدمنظمې او ډير حاصل ورکوونکې وي او داونې بايد هرکال ډيرحاصل ورکوونکي وي نه پرلپسې څو کلونه په هندکې دمورني بوټي دټاکلولپاره لږ تر لږه 100 – 80 کوپرو پورې حاصل ورکول اړين بلل کېږي دکوپرې شمېراو وزن يو له بل سره تړلي دي دايو غوره معيار دټاکلو لپاره ګڼل کېږي دکوپرې دحاصل دظرفيت قضاوت کولو يوه مهمه لار دونې پوره او دوامداره ثبت شوى حاصل په مختلفوکلونو کې په نظر کې نيول کېږي چې دکوپرې داعمليه دهندپه څيړنيزو مرکزونو کې سرته رسيږي دکوپرې ونې دښکاره کيفيت څخه لکه : ساقو اوږدوالى ،په تاج کې پاڼو تعداد هم يوتخميني نظريه دحاصل رامنځته کوي يو لوړ حاصل ورکوونکې مورنې بوټې دخپل منځني عمر په هر وخت په تاج کې د 40 – 30 پورې مکملې خلاصې پاڼې لري . </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دتاج_شکل_:"><span id=".D8.AF.D8.AA.D8.A7.D8.AC_.D8.B4.DA.A9.D9.84_:"></span>دتاج شکل :</h3></div> <p>دونې غټ تاج کوم چې دونې غټه برخه وي دپاڼو دودې دمتتفلو برخو څخه تشکيل شويدى په تاج کې دوېش له مخې کولاى شو چې په څلورو برخو ووېشو چې عبارت دي له : Spherical-a Semi Spherical-b Drooping-c Erect-d ( نيغې ولاړې پاڼې) ددوى څخه لمړنۍ دوه غوره پاڼې دي چې په دې دواړو کې ترتيب په وخت کې دګلي ساحي کافي کوټنۍ لري دپاڼو نارمل پرمختګ لپاره او همدرانګه دPetioles په وسيله پوره حمايه کېږي که چېرې تاج د Droopingاو Erect ډول تاجونه ولري له هغې څخه بايد مخنېوي وشي مګرکه دابوټي نورې ښې ځانګړنې هم ولري . دګلي ساحې او ډنډرکې طبيعت : Petioles بايد لنډ او پلن وي او ددې قابليت ولري چې دکوپرې ګلي ساحې ته زيات قوت ورکړي دغونچې ډنډرکې هم بايدلنډ او قوي وي اوهيڅ ميلان ونه لري چې لاندې ځوړندشي. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دميوې_اندازه_اوشکل_:"><span id=".D8.AF.D9.85.D9.8A.D9.88.DB.90_.D8.A7.D9.86.D8.AF.D8.A7.D8.B2.D9.87_.D8.A7.D9.88.D8.B4.DA.A9.D9.84_:"></span>دميوې اندازه اوشکل :</h3></div> <p>دمورني بوټي دټاکلو لپاره بايدهغه ونې وټاکل شي چې په منځنۍ اندازه ميوه ولري او تقريباً ګرده وي دا ډول ونې نه يوازې داچى لوړ حاصل ورکوي همدارنګه ددې کوپرې ميوه دنورو ميوو په نسبت ښه کيفيت لرونکي وي . دغونچې او ميوې وزن : دمورني ونې لپاره بايدهغه ونې وټاکل شي چې په لويه پيمانه سره درنه ميوه په غونچه کې ولري . ١- عيب لرونکې ونې : هغه ونې چې شنډې او کوپرې نه توليدوي يعنې هغه کوپرې چې منځ يې خالي وي ياهغه ونې چې مخکې دپخيدوڅخه ميوه غورځوي دمورنيو بوټو دانتخاب په وخت کې دا ډول ونې بايدلرې شي اګرکه داونې په لوړه پيمانه حاصل هم ورکړي . ٢ – حالت ياوضيعت : هغه ونې چې کورونو ،دحيواناتو دفارمونو اوياهم دډيرانونو سره نږدې کرل کېږي نوداډول ونو څخه دانتخاب په وخت کې مخنيوي وشي ځکه چې دا ګرانه ده چې ددې بوټې ډول دنورو بوټو دحالتونو سره توپيرشي . ٣ – مورني بوټي عمر: مورني بوټي دتخم په انتخاب کې دعمر په باره کې مختلقې نظريې موجودي دي چې په نظري ډول سره دبوټي عمر دخپل اولاد په کيفيت کې هيڅ تغير نه راولي.دهنددکوپرې په مهموسيمو کې دکروندګرديته ترجيح ورکوي چې دزړو ونوڅخه تخم ټول کړي ځکه چې دويته ددې حاصل اوتاريخ معلوم وي او دمنځني ونوڅخه هم تخم راټولوي او هغه ځکه چې ونې په دې وخت کې دژوندپه يوه قوي مرحله کې قرار لري او ډير حاصل ورکوي دنورمالو شرايطو لاندې هغه ونې چې د 26 – 25 پورې عمر ولري دپوره ميوې ورکولو ته رسيدلې وي او کېداى شي چې دمورني بوټي لپاره هم انتخاب شي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اقليم_او_خاوره"><span id=".D8.A7.D9.82.D9.84.D9.8A.D9.85_.D8.A7.D9.88_.D8.AE.D8.A7.D9.88.D8.B1.D9.87"></span>اقليم او خاوره</h2></div> <p>دکوپرې بريالې او ګټور صنعت دپرمختګ لپاره اړينه ده چې دبوټي خوښي او ناخوښي په نظر کې ونيول شي په ځانګړي ډول په سيمه کې چې موږ نوې دکوپرې ونې کرو يعنې ددې څخه مخکې په کې نه وي کرل شوى په حقيقت کې دا دمختلفو چاپيريالو سره دتوافق قابليت لري دکوپرې حاصل دهغې اقليمي شرايطو پورې اړه لري .دکوپرې بوټي اساساً استوايې بوټي دي نو لاندې اړوندعاملونه او اړتياوې په نظر کې ونېول شي لکه: عرض البلد،باران ،رطوبت ،لمررڼااو داسې نور... </p> <ol><li>عرض البلد : دکوپرې بوټي په استوايي سيمو کې يا داستوايي کرښوپه شاوخوا کې خپاره شويدي او شپږدکوپرې کرلو بنسټيز مرکزونه عبارت دي له : فلپاين ،هندوستان،اندونيزيا،سيلون،جنوبي جزايراو ماليزيا څخه دي چې دټولې نړۍ 90% محصول ياد شوى هيوادونه توليدوي</li> <li>لوړوالى :څرنګه چې دکامياب فصل لپاره دعرض البلدمقياس ټاکل شوى دى همدارنګه دجګوالى مقياس هم ټاکل شويدى په هندوستان کې ښه او غوره حاصلخيزه کرونده دميسورې په ايالت کې کوم چې دبحر له سطحې د900 – 600m جګوالي کې قرار لري کرل کېږي په عامه توګه سره کېداى شي چې دبحر دسطحې څخه 900 – 600m په زيات لوړوالى کې او همدارنګه داستوا کرښې ته نږدې هم زرغون شي په کوم ځاى کې چې دکوپرې دودې لپاره دحرارت درجه ډيره ګټوره ده .</li> <li>با ران :دکوپرې دټولو اقليمي عواملوڅخه دباران او حرارت درجه ډيره داهميت وړ ده دکوپرې ونه کولاى شي چې په 100cm کلني اورښت کې حاصل ورکړي مګر دګټورې کروندې لپاره د 125 – 200cm کلنې اورښت ته اړتياده په ښه Drained شوى خاوره کې ددې اندازې څخه زيات اورښت پوره اړه لري لکه څنګه چې دابوټې Tap Root system نه لري نو په دې خاطر لږ رطوبت ذخيره کوي او داپه هغو سيمو کې مناسب نه دي چېرته چې اوږده وچکالي او ياوچ موسم وي په کوم چې Water Table لاندې وي که چېرې Water Table ډير لوړ وي او په باغ کې اوبه دډېرې مودې لپاره ډنډ شي نودحالت دبوټي لپاره ډير مضر تماميږي .</li></ol> <p>داورښت کلنې اندازه دهند په ايالتونو کې مختلفه ده او همدرانګه دوچکالۍ اندازه هم مختلفه ده نو په دې ايالتونو کې يوازې او يوازې دښه اوبه خور په واسطه ښه فصل توليديږي . </p> <ol><li>حرارت : حرارت يوبل اقليمي فکتور دى کوم چې دکوپرې په توليد او وده باندې زيات اغيز لري په حقيقت کې همدا حرارت دى چې دعرض البلد دجګوالي محدوديت ټاکي دکوپرې ونې معتدل اقليم ته اړتيا لري يعنې نه ډير يخ اونه ډير ګرم وي چې دکوپرې دښې ودې او حاصل لپاره دکلنۍ تودوخه بايد وي د هندپه عربي سواحلو کې مياشتنۍ دحرارت درجه وي چې اضغري تودوخه څخه نه کميږي او همدرانګه مياشتنې اعظمي حرارت کله نا کله ته رسيږي که ددې څخه لوړ شي کېداى شي دغونچو داوچيدو سبب شي اوکوپره خپل توليد کموي په هغو مياشتو کې چې په کومو کې دحرارت درجه ددوى دحاصل لپاره مناسبه وي زيات حاصل ورکوي .</li> <li>لنده بل : په عامه توګه دکوپرې ونه هغه اقليم خوښوي کوم چې دګرمواو نمجنو شرايطولرونکې وي زيات نمجن شرايط دکوپرې لپاره ښه نه ګڼل کېږي او دوه اړخه لري يو داچې دتبخير اندازه کموي او غذا ليږد هم کموي او دوهم داچې دونې وژونکو ناروغيو دژر خپريدو لپاره مناسب شرايط برابروي لکه : Bud Rot او داسې نورې ناروغۍ رامنځته کوي دبيلګې په ډول په کرهاله کې دکوپرې ونې او پاڼو نارغي وليدل شي چې په باراني مياشتو چې کله چاپيريال ډير نمجن وي په چټکۍ سره خپريږي په سوماترا کې ډير زيات نم ددې سبب شو چې خامه ميوه به خوساکيده.</li> <li>دلمر روښنا ئي : دکوپرې ونې دلمرډېرې رڼا ته اړتيالري او په هغو ځايونو کې ښه زرغونيږي چې دسيورې لاندې وي او ياډيرې وريځجنې سيمې وي په سيوري کې ونې بې حاصله ډيرې کږې او لغړې وي داونې دخنډونو يا ممانعتونو څخه خپل مسير ته تغير ورکوي او خپل تاجونه لمر ته رابرسيره کوي ترڅو دابوټې داندازې وړ لمرترلاسه کړي دلمررڼا همدرانګه دپاڼې دسطحې تودوخه لوړوي او دودې فعاليت مخ په وړاندې وړي دلمر رڼااهميت دشين کلوروفيل په وسيله دغذايي موادو ترکيبول دي .</li> <li>باد : وچ اوبادلرونکې محيط دکوپرې بوټې دودې لپاره ګټور دى چې دخاورې رطوبت شرايط برابرساتي مګرپه هغه ځايونوکې چې خاوره وچه وي يوازې لږ بادګټور دى دبادونو لګيدل دتبخيراتو اندازه لوړوي او دخاورې دمحلول څخه دغذايي موادو په ليږد کې مرسته کوي په هغو سيمو کې چې تيز بادونولګيږي دکوپرې دکر لپاره مناسبې نه دي شديدطوفانونه دکوپرې کروندې ته دپام وړ زيان اړوي دابادونه نه يوازې داچې ونې ماتوي همدراګه تاجونه خرابوي او پاڼې هم خرابوي چې دپام وړاندازه دفصل تباهي کوي .</li> <li>دبحرونو سره نږديوالى : کوپره په پراخه پيمانه په هغو ځايونو کې کرل شويدي چې دسينداو سواحلو سره سرحد لري او په دې کار يو ناوړه تاثيررامنځته شويدى چې دکوپربوټي دسيندڅخه په لرې سيمو کې نه زرغونيږي اګرچې دسيندسره يږديوالې په اقليم او خاوره باندې دپام وړ اغيز لري .</li></ol> <p>ساحلي اقليم زياتره وخت نمجن او دتودوخې په تغير کې په زياته پيمانه بدلون نه راوړي چې دشرايط دکوپرې دبوټې دزرغونيدو لپار اړين دي همدارنګه معلومه شويده چې په ساحلي سيمو کې دکوپرې دبوټو وده ډيره بهتره ده دساحلي سيمو يوه بله ګټوره بڼه داده چې دخاورې لاندې طبقې ته اوبه تهيه کوي . </p> <ol><li>خاوره Soil : دکوپرې بوټي داستواېي سيمو سره ډيرتوافق کوونکې بوټې دى او په پراخه اندازه سره دخاورې شرايط زغملې شي دافصل دخاورې دنهايي شرايطو لاندې کرل کېږي کوم چې د Sandy نه تر د Heavy Clay پورې توپير کوي په استسنائي توګه دلوړو سيمو دچاپيريال سره هم توافق کوي دا کولاى چې په Heavy Soil کې هم ښه وده وکړي کله چې هغه ښه Drained شوى وي په استوايې سيموکې پراخه ساحلي سيمې موجودي دي کوم چې موږ کولاى شو چې کروندې لپاره وکاروو همدارنګه کارول شوي هم دي کوپرې په هر ډول خاوره کې کرل کېږي پرته له Parent Material څخه دکوم څخه چې داخاورې منځته راځي نو دامعلومه شوه چې دبوټې په لاندې خاوره کې په ښه توګه کرل کېږي .</li></ol> <p>Alluvial – 1 Marine Soils whit or gravelly send – 2 Volcanic Soil – 3 Peaty Soil – 4 Literate Soil – 5 Pumice Soil – 6 Coral Soils – 7 بهترينه خاوره ده دکوپرې لپاره دالويول (Alluvial) غني خاورې ياهغه Loam په مناسبه توګه دخاورې رطوبت وساتي او Drained شوى وي چې داډول خاورې له لاندې سيمو کې پيداکېږي لکه ټراونکور،کوچين،مالايار،جنوبي کناره اوپه مشهورو دلتايي سيمو کې دکوپرې بوټې ښه زرغونيږي او همدارنګه ښه حاصل ورکوي پهLateritic Loam او Black Clayey خاورو کې کوم چې په سيندونو او بندونو په غاړه وي او همدراګه په Sandy Soil او په ځانګړي توګه Littoral Type کې په ښه توګه زرغونيږي او حاصل ورکوي . د کوپرې کرنه په ګروپي شکل :دکريالې د Back water په سيمو کې دمعمول سره دکوپرې کروندې لپاره پالنه په هغه ځايونو کې کېږي کومې چې دډنډونو دډکيدو څخه د Clay او Sand په وسيله دمسلسلو طبقو په شکل جوړ شوى وي او دځمکې سطحه داوبو څخه لوړه وي په ټراونکور او کوچين کې په داډول خاوره باندې بهترين او پراخه دکوپرې باغونه شتون لري. دکوپرې پرخاوره باندې دغذايي موادو نصبولو اغيزې : خاورې چې په هغه کې دنبات غذايي مواد موجود وي زياتره وخت تغيرکوي چې دکوپرې دودې لپاره نامناسبه شي پرته دهغو ميتودونو څخه کارو واخلو چې دFixation مخنېوي کوي او يايې کموي بايد اقتباس وشي ځکه نو Red Lateritic Soil کوم چې په پراخه توګه دکوپرې دونې حمايت کوي زياتره وخت ليدل کېږي چې په ياد شوو خاورو کې موجوده فاسفوريک اسيد،پوتاشيم ،ليتيم او نايتروجن نيګړې دى . هايډريټ ايرن اکسايد(Hydrated Iron Oxide) کوم چې دLateratic Soil دخاورې تشکيلونکي دي او ددې ځانګړتيالري چې فاسفوريک اسيددنبات داستعمال لپاره نصب کړي پرته له دې چې دعضوي موادو ښه مصرف کوونکې موجودوي او دا Fixed غذايي موادپه ثابته توګه خوشې کړي دکوپرې بوټې دLaterit Soil خاورې خرابوي . د خاورې ذ هکشي Drainage : په خاوره کې د Drainage لمړې داهميت وړ دى دخاورو داوبو حرکات دکوپرې دودې او نمو دپرمختګ لپاره ډير اړين دى دکوپرې ريښه ددې قابليت نه لري چې ولاړو اوبو کې مقاومت وکړي اګرکه دا او به خوږې ياترخې هم وي که چيرې دکوپرې ونې لپاره ښه ذهکشي وشي دوچکالۍ په مقابل کې ښه مقاومت کولاي شي . د خاورو ژوروالى :دکوپرې ونه وخاورې ښه ژوروالي ته اړتيالري اګر که دکوپرې بوټي يو ګټور ريښوي سيستم لري ريښې يې قوي نه دي چې په کلکه طبقه کې نفوذ وکړي دبيلګې په توګه لکه : Hard Latrite خاورې کوپرې کولاى شي په يو محدود Root System کې ښه دوه وکړي او ښه حاصل ورکړي که چيرې دخاورې سطحه په فزيکي توګه ښه مناسبه وي او په کيمياوي توګه غني وي کوپره ښه حاصل ورکوي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_خاورې_ښيرازي_:"><span id=".D8.AF_.D8.AE.D8.A7.D9.88.D8.B1.DB.90_.DA.9A.D9.8A.D8.B1.D8.A7.D8.B2.D9.8A_:"></span>د خاورې ښيرازي :</h2></div> <p>دکوپرې دبوټې ښه او لوړحاصل دخاورې دښيرازۍ پورې اړه لري دکوپرې په کرونده کې شپږ مهم فکتورونه ډيره ونډه اخلي چې عبارت دي له : Moisture Soil – 1 Root Space Soil – 2 Temperature Soil – 3 Air Soil – 4 Nutrients – 5 Growth Substances Toxic to Plant – 6 </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دکوپرې_دخاورې_ځانګړتيا_:"><span id=".D8.AF.DA.A9.D9.88.D9.BE.D8.B1.DB.90_.D8.AF.D8.AE.D8.A7.D9.88.D8.B1.DB.90_.DA.81.D8.A7.D9.86.DA.AB.DA.93.D8.AA.D9.8A.D8.A7_:"></span>دکوپرې دخاورې ځانګړتيا :</h2></div> <p>په هندکې کوپرې دکرلو لويه برخه ځمکه په جنوبي او غربي سواحلو کې پرته ده همدارنګه دميوې په ايالت او دغربي بحيرې او دWester Ghats ترمنځ دخاورې اقليم او نور شرايطو په اساس دکومو لاندې چې په هندکې کوپره کرل کېږي هغه ساحه په لاندې سيمو کې کولاى شو ګروپ بندي کړو په ساحلي Sandy ځمکو کې په کومو چې مناسب لوړ Water table وي دا سيمې غو ره سيمې دي جنوبي سيمې چې په جزيرو کې پرتې په کرياله ،مدراس،اندرا،اوړيسااو ممبۍ کې دټرانکور ،کوچين ،مالايار په Clay سيمو کې چې لوړ Water table د يو متر پورې وي دمنځنۍ او پاسنۍ ځمکې چې دساحل او Hill Slopes ترمنځ پرتې دي دجنوبي کناره او کرياله په ساحو کې چيرته چې Sandy Soil خاوره موجوده وي د ټيټ Water table سره يعنې د شپږو مترو پورې وي . د کرنې اداره او تنطيم : کوپره اساساً Cash Crop نبات دى چې په ټاکلو هيوادونو لکه : هند،فلپاين او نورو کې زيات کرل کېږي يوغذايي نبات دى چې دډيرو هيوادونو پام يې ځانته اړولې دى اصلي توجه په Plantation Management کې داده چې دکوپرې په عايدکې په پوره توګه ډيروالې منځته راوړي او بيځايه لګښت څخه مخنېوې وشي . د ادارې عمليې : لږګټورتوب دکوپرې کرنې دخرابې او نامنطمې او نامناسبه Soil Management پورې اړه لري دنورو دمنطومو لارو په خپلولو سره کولاى شو چې دحاصلاتو کچه لوړه کړو مهم منجمنټ سايل عمليې کوم چې ډير مهم دي دکوپرې پورې اړه لري عبارت دي له : Husk Burying Tillage ,Cover Carping Mann ring , Erosion Control , Mulching , Drainage او خاورې اصلاح کول او جوړولو اهميت او اړتياهريوه ددې عمليې توپيرلري دخاورې په شکل موقيعت او حالت په مايلويااو Sloping Land ځمکو کې دهرڅه نه زيات او اساسي اړتيادځمکې خوندې ساتل دي ځينې دخاورې دادارې عمليې کوم چې دکوپرې سره توافق کوي په لاندې ډول دي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ملچينګ_Mulching_:"><span id=".D9.85.D9.84.DA.86.D9.8A.D9.86.DA.AB_Mulching_:"></span>ملچينګ Mulching :</h2></div> <p>ملچينګ دځمکې دسطحې دپوښولو عمليه ده دنورو نباتاتو دپاتې شونو موادو څخه ديوې طبقې په شکل او همدارنګه دځمکې دطبقو تودوخه په نظرکې ساتي دهرزه ګياوو او دهغې دودې راټيټول اود ځمکې مخ داوبو دجذبولو لپاره جوړوي درطوبت مخنيوې کوي دنورو هرټيکلچري فصلونو په پرتله په کوپره باندې دملچينګ داغيزو په باره کې ډير کمې ليکنې شويدي هغه مواد چې په ملچينګ کې کارول کيږي عبارت دي له : پوستکي (Husk) پاڼې (leaves) دريښو پاتې شوني پورتني يادشوي موادپه پراخه مقدار سره په فلپاين او نورو هيوادونو کې پيداکيږي مګر دامواد په هندکې ستونزمن دي چې دملچينګ دموخې لپاره کولاى شو چې وکاروو په سليون کې دملچينګ عمليه دپوستکي په وسيله دميوه ورکونکوو بوټو دبيخ څخه په دوه متره فاصله کې اجرا کېږي او درطوبت دخوندې ساتلو او دهرزه ګياووپه مخنوي کې مرسته کوي په هندکې دملچينګ عمليه دوچو پاڼو په وسيله په شګلنه خاوره کې ترسره کېږي چې داوړي په مياشت کې هيڅ اغيز نه لري ملچينګ بايد دباراني موسم په پاى کې اجراشي لمړنۍ کتنې دښيې چې په سيلون کې Coir Dust په وسيله ملچينګ يوازې دخاورې رطوبت ساتلې شي مګره په نابالغه ونو باندې اغيز نشي کولاى . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cover_Cropping_:">Cover Cropping :</h2></div> <p>دځمکو پوښونکو نباتاتو راشنه کيدل دکوپرې په کروندو کې زيات مشهور دي په هغه هيوادونو کې چيرته دکوپرې بوټي کرل کيږي Cover Cropping هغه ځمکه پوښوونکي فصلونه دي کوم چې قابليت لري چې غښتلې نشونمارامنځته کړي او کولاى شي چې په لږ وخت دځمکې مخ په مکمل ډول پټ کړي Cover Cropping داصلي بوټي لپاره Catch Crop څخه زيات مهم دي اوهمدرانګه دخپل ځان څخه اصلي بوټي ته ګټور دي پوښوونکي نباتاتو په کرلو سره کولاى شو لاندې ګټې لاس ته راوړو . ١ – دخاورې دتخريب مخنيوې کوي . ٢ – دهزره ګياوو څخه مخنيوې کوي . ٣ – عضوي موادپه خاوره کې زياتوي . ٤ – دخاورې Aeration اصلاح کوي . ٥ – دلمردمستقيمو وړانګو څخه دريښو حفاظت کوي. ٦ – حاصلخيزي خوندي ساتي . ٧ – نايتروجن نصبول په هغه وخت کې چې ليګومي نباتات په کې وکرل شي. ٨ – درطوبت او غذايي موادو اخيستل دخاورې څخه. ٩ – دميوې پخولواو ميوې په ښکلي رنګ ورکولو کې مرسته کوي. د تخريب مخنيوې : دخاورې تخريب واقعاً چې يوجدي مشکل دى په هغوباغونو کې چې مايله وي په ځانګړې توګه په هغو سيموکې چې شديدبارانونه کېږي دخاورې پاسنۍ حاصلخيزه برخه له منځه ځي او دنبات ريښې ښکاره کېږي کوم چې دنبات په غذا کې کمښت راولي چې په پايله کې نبات مرضي ښکاريږي او دحاصلاتو زياته اندازه کموي دErosion Control دمخنېوي اهميت دپامه ونه غورځول شي يو شمېرمکروبونه چې دخاورې دتخريب مخنېوې کوي عبارت دي له : Terracing Contour Bonding , Cover Cropping , Building ,Crescent Bunds. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="INTER_CROPPING_:">INTER CROPPING :</h2></div> <p>دکوپرې هغه باغونه چې بوټي يې 9 – 7.m فاصلو پورې کرل شوى وي خو د Inter Cropping لپاره په کې موقع مساعده ده يعنې ديوکلن او څوکلن نباتاتولپاره په کې زمينه برابره ده چې دکومې لارې څخه کروندګريو اضافي عايدلاسته راوړي په حقيقت کې دکوپرې په باغونوکې دخاورې او اقليم شرايطومطابق فصلونه کرل کېږي اوياهغه فصلونه کرل کېږي چې په محلي بازار کې يې غوښتنه زياته وي دکوپرې باغونو په لمړنۍ مرحله کې چې کله دکوپرې بوټي واړه وي او ځمکه سيوري نه وي نيولې دفرعي فصلونو په کرلو کې کوم خطر نشته مګر فرعي فصلونوته بايدښه سره ورکړل شي اوښه پاملرنه ورته وشي دکوپرې دوړو بوټو سر نږدې ونه کرل شي داډيره غوره ده چې دکوپرې دوړو بوټو په منځ کې ددوه مترو په شاوخواکې نوربوټي ونه کرل شي ترڅو داساحه دهزره ګياوو څخه وساتل شي په دغه ساحه کې بايد دځوانونباتاتولپاره ډيرې عالي سرې (Manur) واچول شي او دخاورې سره ګډه شي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="د_حشرآتو_اداره_:"><span id=".D8.AF_.D8.AD.D8.B4.D8.B1.D8.A2.D8.AA.D9.88_.D8.A7.D8.AF.D8.A7.D8.B1.D9.87_:"></span>د حشرآتو اداره :</h2></div> <p>کوپرې په ذخيره ځايونو او سټورونو کې دحشرو دجدي ګواښ سره مخامخ دي او ډيرزيان ورته رسوي دټنونو زيانونو ترڅنګ حشرات دکوپرې په کيفيت باندې منفې اغيزې لري په شديدوحالتوکې په دغه کچه اقتصادي ضايعات کېداى شي چې ددې نه هم زيات شي کوم چې دوزن دکمبود څخه راولاړيږي دکوپرې حشرات په لاندې ډول دي . </p> <dl><dd>Black Headed Caterpillar چې علمي نوم يې (Opisina Arenosella) دى په زياته اندازه پيداکېدونکې حشره ده په هندکې مخکې دساحلي سيموپورې محدوده وه مګراوس داندارپرديش،ګرناټک او تاميل ناډوپه وچو کې هم ليدل شويدي ددې حشرې دڅوکې دفعاليت په ګرمو مياشتو(اپريل نه تر جون ) کې مشاهده شويدى .</dd></dl> <p>داحشرې په هرډول ونو باندې حمله کوي پرته له : Arecanut څخه داحشره متوسط سايزلري خاکستري رنګ لري او مخکنۍ وزرې پيکه سپين رنګ لري دنبات په وړو پاڼو باندې کريمي سپين رنګه هګۍ اچوي Caterpillar حشره نرۍ غزيدلې پيکه خاکستري شين رنګ لري او سريې رنګه نصواري موج داره پټۍ ياخطونه لري. د Pupa مرحله په Cocoon کې تيروي کوم چې په Larvae Gallery کې جوړ شوي وي دژونددوران يې په دوه مياشتو کې تکمليږي. Control : يوشمېرهګۍ،لارواوې او Pupal پرازيتونه داندراپرديش،امباجيپټ او دنارساپور دنسل ګرۍ په مرکزونو کې وڅيړل شو او ددې په خلاف پرازيتونه وپيژندل شو او داپرازيتونه لمړى په هغه وخت کې کولاى شو چې خوشې يې کړو په کوم وخت کې چې مونږ دپورته حشرې حمله وګورو او درې وارې وروسته ددوه راتلونکو اوونيو په موده کې په ځوانو نباتاتو کې داغيزمن شويو پاڼو غوڅول او سوځول دحشرې او دحملې په سر کې دلوړونباتاتو او دغټوباغونو نباتاتو لپاره دبيولوژيکي او کيمياوي متودونو څخه کاراخلي . Rhinoceros Betle: علمي نوم يې (Oryctes Rhinoceros) دى يوه مهمه حشره ده چې په ټول هندکې پيداکېږي دڅوکې فعاليت Peak Activity دجولايې څخه ترسپتامبرپورې شروع کوي او هرډول ونو باندې حمله کوي . Control : دManuring تداوي کول تداوي کول دCarbaryl Dust په وسيله څلورځله په کال کې دجنوري،اپريل، جولايي او اکتوبرکې دتاجونوڅخه بايدحشرې راويستل شي دجولايي څخه ترسپتامبردمياشتو په دوران کې سوري دشګواو Lindane Dust په وسيله ډک شي د 1:1 تناسب سره د شومي زهري کول لکه : Toddy ,Castor Cake ,Rotting Mustard او داسې نور... Scaales : علمي نوم يې (Aspidiotus Destrustors) دى داحشرات په ځينوسيموکې دجدي حشرو په توګه واقع کېږي په ځانګړي توګه دجنوبي ساحل کې په ګرمومياشتوکې منځته راځي . Control : معمولاً ددوى نفوذ دطبعي دښمنانو په وسيله کنتروليږي . Termites : علمي نوم يې (SP- Obontotermis Polyphagous) په Laterite , Sandy Loam , Sandy خاورو کې عام دي Termites اجتماعي حشرې دي چې دخټو په جالوکې اوسيږي او هرې يوې حشرې ته خپله دنده سپارل کېږي يعنې کارګران ،شاهان او ملکه لري اوملکه دڅوکلنو پورې ژوندکوي او په زرګونو هګۍ اچوي . Control : ډيرزيات اوبه خور کول او لمدې ساتل دنرسرۍ او يا دبزغليو او دلوښود Chloropyriphos او Qunialphos سره يوځاى توصيه شويدي د Termitaria کندل او دملکې ختمول دټولو نه مهم دي . </p> <dl><dd>Mites علمي نوم يې (Eriophyes Guerreronis) دى په دې نږدې وختونو کې په جنوبي هندکې په کوپرې باندې په خطرناک شکل سره Mitesراوتل پيل شو په ځانګړي ډول په تاميل ناډو،کرياله ،ګرناټک او داندراپرديش په سرحدي ساحو کې Mites دنسجنونوتخريب سبب ګرځي دميوې دپرمختګ مخنيوې کوي سايزيې کموي اوهمدارنګه په زړې کې هم کمود راولي .</dd></dl> <p>Control : ددې حشرې دکنټرول لپاره Methyl Demeton , Dicofol او Triazophos او اوونۍ کې دوه ځله کارول کېږي . Red palm Weevil : علمي نوم يې (Rhynchophorus Ferriygineus F) دى دادټولوڅخه زياته تخريبونکې حشره ده که په ځوانو ونو کې د Rhinceros Beetle برخلاف ځوانې ګوګونګټې نشي کولاى چې ونو ته کوم مستقيم خطرواړوي ددې برخلاف ګونګټې خپلې ابتدايي مرحلې په ونو کې تيروي او دګونګټې لاروا او ژونکې خطررامنځته کوي ددې ګونګټې بله نوعه R-Palmarum هم ډيره خطرناکه حشره ده دکوپرې دونو لپاره په غربي استوايي سيموکې . ميخانيکي کنټرول : ددې حشرې دکنټرول لپاره هم ځنې متودونه توصيه شوى دپخوانيو کارګرانو په وسيله يوازې وقايوي او ميخانيکي طريقې کارول کيدې ټولې ظاهري زخمي برخه يې دنبات ددرملو په وسيله کنټرول شي دمړو او وچوونوڅخه باغ پاک شي ترڅو ګاونډۍ ونې محفوظې شي خامې سطحې دنبات بايدد 10 ml قيراو 10gr Lindane dust مخلوط په وسيله رنګه کړاى شي ترڅو دهګۍ اچولو څخه مخنيوې وشي . </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دناروغۍ_اداره_اوتنطيم_:"><span id=".D8.AF.D9.86.D8.A7.D8.B1.D9.88.D8.BA.DB.8D_.D8.A7.D8.AF.D8.A7.D8.B1.D9.87_.D8.A7.D9.88.D8.AA.D9.86.D8.B7.D9.8A.D9.85_:"></span>دناروغۍ اداره اوتنطيم :</h2></div> <p>Bacterial Leaf Blight  : دا دکوپرې يوشديدمرض دى دلوندموسم په دوران کې پاڼې دڅوکولخوالاندې طرف ته وچيږي او مکروب دزړو پاڼو څخه ځوانو پاڼو ته هم سرايت کوي کومې ونې چې زياتې اغيزمن شوى وي دوچکالۍ ځپلوونو غوندې ښکاري په اغيزمن شوى پاڼوکې د Midrib شاته تياره رنګه زخمونه ليدل کېږي . Control : داغيزمن شويو ونو غوڅونه او سوځونه ددې غوره غوره لاره ده . Fruit Rot : علمي نوم يې (Phytophthora Omnivora) دى ،داناروغي په ټولو کوپره لرونکو هيوادونو کې ليدل شويده ،داناروغي ميوه اغيزمنوي او په حاصل کې يې زيات کمبود راولي ،داسې کوم خبرنشته چې دې ناروغۍ کومه ونه وژلى وي . Control : Fruit Rot کولاى شي چې په اسانۍ سره کنترول کړو لکه کاپرفنجي سايډ په وسيله باندې (Bordeaux Mixture) دمخلوط سپرې په متاثره اوزخمي سطحو باندې وشي اد سپرې بايد د موسمي بارانونو څخه مخکې او وروسته استعماليږي دسپرې سره سره بايد دونې ټول تاجونه پاک شي که هغه متاثره و ي اوکه نه راغورځېدلې ميوې بايدجمع شي او وسوځول شي مرضي برخې بايد لرې کړاى شي او همدارنګه ګاونډۍ روغې ونې هم بايدسپرې شي . Leaf Blight : علمي نوم يې Pestalotiopsis Palmarum دى په ټولو کوپره کروونکو ايالاتوکې په ځانګړي توګه په کرياله کې عام دى . Control : دزړو او متاثرو پاڼو لرې کول او د Bordeaux Mixture يوه فيصده محلول سپرې کول او همدارنګه دناروغي خپريدل ښه دنظر لاندې ونېول شي . Leaf Rot : علمي نوم يې Bipolaris Halodes دى داناروغي دکريالې په سهيلي ولسواليو کې ډير خپور دى لومړنۍ نښې کومې چې ښکاره کېږي هغه دادي : زړې او ځوانې پاڼې توريږي او وورسته مړاوى کېږي . </p> <dl><dd>Control په پاڼو سپرې کول په پرلپسې توګه سره ديو فيصده Bordeaux Mixture په وسيله چې Mancozeb 3gr او Fytolan 5gr په يو ليتر اوبو کې ولري نو داغيزمن شويو پاڼو له لرې کولو څخه وروسته بايد څلورځله سپرې شي کوم چې ددې ناروغي دپاملرنې وړانديز پورې کموي .</dd> <dd>Stem Bleeding دا ناروغي دلومړي ځل لپاره په سيلون کې وليدل شواو وروسته په هند،فلپاين،مالايا،انډيمان او ټرينټيډاډ کې هم وليدل شو،ددې ناروغۍ نښې دادي چې دونې دساقې دلاندنۍ برخې چې دځمکې دسطحې څخه د 3 – 2 m پورې لوړى وى دونې دساقې دقد په دغه ساحه کې د ډډ درزونو څخه يوه تياره رنګه سره نصواري رنګه مايع رواځي،دامايع تور رنګ غوره کوي کله چې وچه شي ددغو اغيزمن شويو ساحو لاندې انساج ژيړيږي او خوسا کېږي چې په ځوانو ونو کې ناروغي په تيزۍ خپريږي.</dd> <dd>Control په لاندې طريقو سره کولاى شو چې دناروغي تريوې کچې کنټرول کړو اغيزمن شوى انساج بايد دتيشې په وسيله پرې شي داخلي اغيزمن شوى انساج لرې شي ترڅو کوم ناروغه انساج په کې پاتې نشي او زخم بايد دقيريا (Bordeaux Paste) په وسيله وپوښل شي .</dd> <dd>Tatipaka Disease علمي نوم يې Phytoplasma دى،دا ناروغي په لمړي ځل داندراپرديش ايالت په ختيځ کې دګوداوارې په ولسوالۍ په Tatipaka کلي کې وليدل شو او په همدې نوم ونومول شو. هغه ونې چې عمر يې د25 او 60 کلونو ترمنځ وي ډيرزيات يې اغيزمنوي ،په دې ناروغۍ کې غټ تاجونه غيرنورماله وده کوي او تياره رنګه شنې داخلي پاڼې لري وروسته دتاج اندازه کوچنۍ کېږي او ساقه په کراره کراره نرۍ کېږي،په دې ناروغۍ کې وړې پاڼې په نامناسبه توګه پاکېږي،دپاڼو له پاسه ژيړ داغونه ښکاره کېږي ،دپاڼو شمېر کمېږي،اغيزمنه شوى ونه وړې غونچې توليدوي او ميوه شنډيږي .</dd> <dd>Control داغيزمن شويو ونو ويجاړول او لرې کول او داغيزمن شويو ونو دميوې څخه بايد مخنېوي وشي ترڅو په نرسرۍ کې ونه کرل شي او داغيزمن شويو سيمو څخه بايد دبزغلي ليږد منع شي .</dd></dl> <pre>¬¬ </pre>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=ناريال&oldid=212008">https://ps.wikipedia.org/w/index.php?title=ناريال&oldid=212008</a>" نه اخيستل شوی</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%DA%81%D8%A7%D9%86%DA%AF%DA%93%DB%8C:%D9%88%DB%90%D8%B4%D9%86%D9%8A%D8%B2%DB%90" title="ځانگړی:وېشنيزې">وېشنيزه</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%DB%90%D8%B4%D9%86%D9%8A%D8%B2%D9%87:%D9%85%DB%90%D9%88%DB%90" title="وېشنيزه:مېوې">مېوې</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> دا مخ وروستی ځل په ۰۵:۰۸، ۸ نومبر ۲۰۱۷ بدلون موندلی.</li> <li id="footer-info-copyright">دا متن د <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">کريټيف کامنز ورته-شريکېدنې-اړوندتيا منښتليک</a> له مخې خپور شوی؛ اضافه شرطونه به هم کارېدلي وي. د لا تفصيل لپاره <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">د کارولو شرطونه</a> وگورئ.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">د پټنتيا تگلاره</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D9%BE%D9%87_%D8%A7%DA%93%D9%87">د ويکيپېډيا په اړه</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%DB%90%DA%89%D9%8A%D8%A7:%D9%BC%D9%88%D9%84%DA%AF%DA%93%DB%8C_%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%8A%DA%A9">ردادعاليکونه</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">پرمختگگران:</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ps.wikipedia.org">شمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">د کوکيز ويناليک</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ps.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">د موبايل په بڼې کتل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-6trlv","wgBackendResponseTime":142,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.031","walltime":"0.091","ppvisitednodes":{"value":64,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":0,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-775ffc4c9b-bl8x4","timestamp":"20241114142842","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0646\u0627\u0631\u064a\u0627\u0644","url":"https:\/\/ps.wikipedia.org\/wiki\/%D9%86%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%A7%D9%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13187","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q13187","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-11-21T20:22:19Z","dateModified":"2017-11-08T05:08:57Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/32\/Cocos_nucifera_-_K%C3%B6hler%E2%80%93s_Medizinal-Pflanzen-187.jpg"}</script> </body> </html>