CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eo" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ŝafo - Vikipedio</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januaro","februaro","marto","aprilo","majo","junio","julio","aŭgusto","septembro","oktobro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"02ce0ad5-3374-4527-9200-668d2f1d8405","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ŝafo","wgTitle":"Ŝafo","wgCurRevisionId":8931481,"wgRevisionId":8931481,"wgArticleId":16931,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Paĝoj kun problemoj pri referencoj","Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj","Artikoloj kun rompitaj ligiloj","Artikoloj kun eraroj de citaĵa uzado","Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo","Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn","Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB","Aldomigitaj bestoj","Kaprenoj","Ŝafoj"],"wgPageViewLanguage":"eo","wgPageContentLanguage":"eo","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ŝafo","wgRelevantArticleId":16931, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Ovis_orientalis_aries","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":8758885,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eo","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eo"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%C5%9Cafo","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7368", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.niceInfoboxes":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect", "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.Rekta-ligilo-al-Komunejo","ext.gadget.DocTabs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eo&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=ext.gadget.niceInfoboxes&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eo&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/1200px-Flock_of_sheep.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1824"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/800px-Flock_of_sheep.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1216"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/640px-Flock_of_sheep.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="973"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ŝafo - Vikipedio"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eo.m.wikipedia.org/wiki/%C5%9Cafo"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redakti" href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedio (eo)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eo.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Cafo"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedio Atom-fonto" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ŝafo rootpage-Ŝafo skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltu al enhavo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ĉefa menuo" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ĉefa menuo</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ĉefa menuo</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigado </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-desciption" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do"><span>Ĉefpaĝo</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portalo:Komunumo" title="Pri la projekto, kion vi povas fari, kie vi povas trovi ion"><span>Komunuma portalo</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Diskutejo"><span>Diskutejo</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedio:Aktuala%C4%B5oj" title="Trovi fonajn informojn pri nunaj eventoj"><span>Aktualaĵoj</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Lastaj_%C5%9Dan%C4%9Doj" title="Listo de la lastaj ŝanĝoj en la vikio. [r]" accesskey="r"><span>Lastaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Novaj_pa%C4%9Doj"><span>Novaj paĝoj</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Hazarda_pa%C4%9Do" title="Iri al hazarda paĝo [x]" accesskey="x"><span>Hazarda paĝo</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Helpo:Enhavo" title="La loko por eltrovi"><span>Helpo</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Vikipedio:%C4%88efpa%C4%9Do" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedio" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-eo.svg" style="width: 6.875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eo.svg" width="109" height="13" style="width: 6.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Ser%C4%89i" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Serĉi</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Serĉi tra Vikipedio" aria-label="Serĉi tra Vikipedio" autocapitalize="sentences" title="Serĉi tra Vikipedio [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specialaĵo:Serĉi"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Serĉi</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Personaj iloj"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspekto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspekto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo" class=""><span>Donaci</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=%C5%9Cafo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga" class=""><span>Krei konton</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=%C5%9Cafo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o" class=""><span>Ensaluti</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Pliaj agordoj" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Personaj iloj" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Personaj iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menuo de uzanto" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eo.wikipedia.org&uselang=eo"><span>Donaci</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Krei_konton&returnto=%C5%9Cafo" title="Ni rekomendas ke vi kreu uzantokonton kaj ensalutu, kvankam tio ne estas deviga"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krei konton</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Ensaluti&returnto=%C5%9Cafo" title="Ni rekomendas ke vi ensalutu, kvankam tio ne estas devige. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Ensaluti</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Paĝoj por elsalutitaj redaktistoj <a href="/wiki/Helpo:Enkonduko" aria-label="Lernu pli pri redaktado"><span>Lernu pli</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Miaj_kontribuoj" title="Listo de redaktoj faritaj el ĉi tiu IPa adreso [y]" accesskey="y"><span>Kontribuoj</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Mia_diskutpa%C4%9Do" title="Diskuto pri redaktoj sub tiu ĉi IP adreso [n]" accesskey="n"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Retejo"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Enhavo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Enhavo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">kaŝi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Komenco</div> </a> </li> <li id="toc-Priskribo_kaj_evoluo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Priskribo_kaj_evoluo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Priskribo kaj evoluo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Priskribo_kaj_evoluo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Priskribo kaj evoluo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Priskribo_kaj_evoluo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ŝafoj_kompare_al_kaproj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ŝafoj_kompare_al_kaproj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Ŝafoj kompare al kaproj</span> </div> </a> <ul id="toc-Ŝafoj_kompare_al_kaproj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rasoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rasoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Rasoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Rasoj-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Listo_de_rasoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Listo_de_rasoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2.1</span> <span>Listo de rasoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Listo_de_rasoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Manĝo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Manĝo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Manĝo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Manĝo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Manĝo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Manĝo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Paŝtokonduto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paŝtokonduto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Paŝtokonduto</span> </div> </a> <ul id="toc-Paŝtokonduto-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Efiko_sur_paŝtejo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Efiko_sur_paŝtejo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Efiko sur paŝtejo</span> </div> </a> <ul id="toc-Efiko_sur_paŝtejo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Remaĉado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Remaĉado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Remaĉado</span> </div> </a> <ul id="toc-Remaĉado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Koncentrataj_dietoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Koncentrataj_dietoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Koncentrataj dietoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Koncentrataj_dietoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kutimaro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kutimaro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kutimaro</span> </div> </a> <ul id="toc-Kutimaro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reproduktado" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Reproduktado"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Reproduktado</span> </div> </a> <ul id="toc-Reproduktado-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Sano</span> </div> </a> <ul id="toc-Sano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ekonomia_gravo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ekonomia_gravo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Ekonomia gravo</span> </div> </a> <ul id="toc-Ekonomia_gravo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kiel_manĝo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kiel_manĝo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kiel manĝo</span> </div> </a> <ul id="toc-Kiel_manĝo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-En_scienco" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#En_scienco"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>En scienco</span> </div> </a> <ul id="toc-En_scienco-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-En_kulturo,_religio_kaj_arto" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#En_kulturo,_religio_kaj_arto"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>En kulturo, religio kaj arto</span> </div> </a> <ul id="toc-En_kulturo,_religio_kaj_arto-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Figuraj_sencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Figuraj_sencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Figuraj sencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Figuraj_sencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Proverbo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Proverbo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Proverbo</span> </div> </a> <ul id="toc-Proverbo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vidu_ankaŭ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vidu_ankaŭ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Vidu ankaŭ</span> </div> </a> <ul id="toc-Vidu_ankaŭ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Referencoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literaturo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literaturo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Literaturo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Literaturo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Baskuli Literaturo subsekcio</span> </button> <ul id="toc-Literaturo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kromaj_legadoj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kromaj_legadoj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14.1</span> <span>Kromaj legadoj</span> </div> </a> <ul id="toc-Kromaj_legadoj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Eksteraj_ligiloj" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eksteraj_ligiloj"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Eksteraj ligiloj</span> </div> </a> <ul id="toc-Eksteraj_ligiloj-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Enhavo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝaltu la enhavtabelon" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ŝaltu la enhavtabelon</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ŝafo</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Iru al artikolo en alia lingvo. Havebla en 198 lingvo" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-198" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">198 lingvoj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Bubiri" title="Bubiri — aĉea" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Bubiri" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="aĉea" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Skaap" title="Skaap — afrikansa" lang="af" hreflang="af" data-title="Skaap" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikansa" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Hausschaf" title="Hausschaf — svisgermana" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Hausschaf" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="svisgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%8C%8D" title="በግ — amhara" lang="am" hreflang="am" data-title="በግ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amhara" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ovis_orientalis_aries" title="Ovis orientalis aries — aragona" lang="an" hreflang="an" data-title="Ovis orientalis aries" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragona" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Sc%C4%93ap" title="Scēap — Old English" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Scēap" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Old English" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%BC" title="भेड़ — angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="भेड़" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D9%81" title="خروف — araba" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خروف" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="araba" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%BA%D9%86%D9%85" title="غنم — Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="غنم" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B1%D9%88%D9%81" title="خروف — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="خروف" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ভেড়া — asama" lang="as" hreflang="as" data-title="ভেড়া" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asama" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Martcenic" title="Martcenic — atikameka" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Martcenic" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikameka" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%85%D1%8A%D1%83" title="Чахъу — avara" lang="av" hreflang="av" data-title="Чахъу" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avara" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Namulol_(Ovis_aries_aries)" title="Namulol (Ovis aries aries) — Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Namulol (Ovis aries aries)" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%BE" title="भेडा — avadhia" lang="awa" hreflang="awa" data-title="भेडा" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="avadhia" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Iwija" title="Iwija — ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Iwija" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ev_qoyunu" title="Ev qoyunu — azerbajĝana" lang="az" hreflang="az" data-title="Ev qoyunu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajĝana" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%BA%D0%B0%D1%80%D1%8B%D2%A1" title="Һарыҡ — baŝkira" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Һарыҡ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baŝkira" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Schof" title="Schof — Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Schof" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Av%C4%97s" title="Avės — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Avės" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F" title="Авечка свойская — belorusa" lang="be" hreflang="be" data-title="Авечка свойская" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belorusa" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Авечка — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Авечка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B2%D1%86%D0%B0" title="Овца — bulgara" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Овца" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgara" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Saga" title="Saga — bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Saga" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AD%E0%A7%87%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%BE" title="ভেড়া — bengala" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ভেড়া" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengala" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BD%B4%E0%BD%82" title="ལུག — tibeta" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལུག" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibeta" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Da%C3%B1vad" title="Dañvad — bretona" lang="br" hreflang="br" data-title="Dañvad" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretona" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Ovca" title="Ovca — bosna" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Ovca" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosna" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BD" title="Хонин — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хонин" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ovella" title="Ovella — kataluna" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ovella" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataluna" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B3%D3%80" title="УьстагӀ — ĉeĉena" lang="ce" hreflang="ce" data-title="УьстагӀ" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="ĉeĉena" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Kosa" title="Kosa — ĉejena" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Kosa" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="ĉejena" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%95%DA%95" title="مەڕ — sorana" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="مەڕ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorana" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Pecura" title="Pecura — korsika" lang="co" hreflang="co" data-title="Pecura" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsika" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ovce_dom%C3%A1c%C3%AD" title="Ovce domácí — ĉeĥa" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ovce domácí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ĉeĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Dom%C3%B4c%C3%B4_%C3%B2wca" title="Domôcô òwca — Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Domôcô òwca" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%80%C4%83%D1%85" title="Сурăх — ĉuvaŝa" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Сурăх" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ĉuvaŝa" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Dafad" title="Dafad — kimra" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Dafad" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="kimra" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/F%C3%A5r" title="Får — dana" lang="da" hreflang="da" data-title="Får" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dana" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Pi%C9%9Bri" title="Piɛri — Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Piɛri" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hausschaf" title="Hausschaf — germana" lang="de" hreflang="de" data-title="Hausschaf" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="germana" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/Am%C9%9B%CC%88lbaai" title="Amɛ̈lbaai — Dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Amɛ̈lbaai" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="Dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Kav%C4%B1r" title="Kavır — Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Kavır" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ee mw-list-item"><a href="https://ee.wikipedia.org/wiki/Al%E1%BA%BD" title="Alẽ — evea" lang="ee" hreflang="ee" data-title="Alẽ" data-language-autonym="Eʋegbe" data-language-local-name="evea" class="interlanguage-link-target"><span>Eʋegbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%BF" title="Πρόβατο — greka" lang="el" hreflang="el" data-title="Πρόβατο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greka" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Bric" title="Bric — Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Bric" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sheep" title="Sheep — angla" lang="en" hreflang="en" data-title="Sheep" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angla" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ovis_orientalis_aries" title="Ovis orientalis aries — hispana" lang="es" hreflang="es" data-title="Ovis orientalis aries" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hispana" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Lammas" title="Lammas — estona" lang="et" hreflang="et" data-title="Lammas" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estona" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Ardi" title="Ardi — eŭska" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Ardi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="eŭska" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D9%88%D8%B3%D9%81%D9%86%D8%AF" title="گوسفند — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="گوسفند" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lammas" title="Lammas — finna" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lammas" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finna" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Lammas" title="Lammas — Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Lammas" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Sey%C3%B0ur" title="Seyður — feroa" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Seyður" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="feroa" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/L%C9%9Bngb%C9%94" title="Lɛngbɔ — fonua" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Lɛngbɔ" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="fonua" class="interlanguage-link-target"><span>Fɔ̀ngbè</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mouton" title="Mouton — franca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mouton" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="franca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Sjip" title="Sjip — nord-frisa" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Sjip" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="nord-frisa" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Caora" title="Caora — irlanda" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Caora" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Caora" title="Caora — skot-gaela" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Caora" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="skot-gaela" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ovella" title="Ovella — galega" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ovella" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galega" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%8A%D8%B3%D9%86%D8%AF" title="گۊسند — Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="گۊسند" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Ovecha" title="Ovecha — gvarania" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Ovecha" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="gvarania" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BC%F0%90%8C%B1" title="𐌻𐌰𐌼𐌱 — Gothic" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌻𐌰𐌼𐌱" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothic" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Anneer%C3%BC" title="Anneerü — Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Anneerü" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Keyrrey" title="Keyrrey — manksa" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Keyrrey" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manksa" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Rago" title="Rago — haŭsa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Rago" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haŭsa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Mi%C3%A8n-y%C3%B2ng" title="Mièn-yòng — Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mièn-yòng" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%91%D7%A9_%D7%94%D7%91%D7%99%D7%AA" title="כבש הבית — hebrea" lang="he" hreflang="he" data-title="כבש הבית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrea" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%BC" title="भेड़ — hinda" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भेड़" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hinda" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bherra" title="Bherra — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bherra" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Doma%C4%87a_ovca" title="Domaća ovca — kroata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Domaća ovca" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Mouton" title="Mouton — haitia kreola" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mouton" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitia kreola" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Juh" title="Juh — hungara" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Juh" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungara" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D6%80" title="Ոչխար — armena" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ոչխար" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armena" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%88%D5%B9%D5%AD%D5%A1%D6%80" title="Ոչխար — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Ոչխար" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ove" title="Ove — Interlingvao" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ove" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingvao" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Domba" title="Domba — indonezia" lang="id" hreflang="id" data-title="Domba" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Karnero" title="Karnero — iloka" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Karnero" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="iloka" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Mutono" title="Mutono — Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Mutono" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sau%C3%B0f%C3%A9" title="Sauðfé — islanda" lang="is" hreflang="is" data-title="Sauðfé" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islanda" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ovis_aries" title="Ovis aries — itala" lang="it" hreflang="it" data-title="Ovis aries" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="itala" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%92%E3%83%84%E3%82%B8" title="ヒツジ — japana" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヒツジ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japana" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Wedhus_g%C3%A8mb%C3%A8l" title="Wedhus gèmbèl — java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Wedhus gèmbèl" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%98" title="შინაური ცხვარი — kartvela" lang="ka" hreflang="ka" data-title="შინაური ცხვარი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="kartvela" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Heu" title="Heu — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Heu" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Zonseap" title="Zonseap — Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Zonseap" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Dimeme" title="Dimeme — Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Dimeme" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%B9" title="Қой — kazaĥa" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қой" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazaĥa" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%B0%E0%B2%BF" title="ಕುರಿ — kanara" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕುರಿ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kanara" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%96%91" title="양 — korea" lang="ko" hreflang="ko" data-title="양" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="korea" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-koi mw-list-item"><a href="https://koi.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%8F" title="Баля — Komi-Permyak" lang="koi" hreflang="koi" data-title="Баля" data-language-autonym="Перем коми" data-language-local-name="Komi-Permyak" class="interlanguage-link-target"><span>Перем коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%8E%D9%B9%DA%BE" title="کَٹھ — kaŝmira" lang="ks" hreflang="ks" data-title="کَٹھ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaŝmira" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Shof" title="Shof — kolonja" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Shof" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kolonja" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Mih" title="Mih — kurda" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Mih" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurda" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%B9" title="Кой — kirgiza" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Кой" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiza" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ovis" title="Ovis — latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Ovis" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%82%D0%B0" title="Тта — Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Тта" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%B1" title="Хеб — lezga" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Хеб" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezga" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Ovea" title="Ovea — Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Ovea" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Sjaop" title="Sjaop — limburga" lang="li" hreflang="li" data-title="Sjaop" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburga" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Ovis_Aries" title="Ovis Aries — Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Ovis Aries" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Biescia" title="Biescia — Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Biescia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mpat%C3%A1" title="Mpatá — lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mpatá" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Avis" title="Avis — litova" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Avis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litova" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Aita" title="Aita — latva" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Aita" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="latva" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D1%87%D0%B0" title="Уча — mokŝa" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Уча" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokŝa" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ondry" title="Ondry — malagasa" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Ondry" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malagasa" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Pirikahu" title="Pirikahu — maoria" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Pirikahu" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoria" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%88%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%B2%D1%86%D0%B0" title="Домашна овца — makedona" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Домашна овца" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="makedona" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%86%E0%B4%AE%E0%B5%8D%E0%B4%AE%E0%B4%B0%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="ചെമ്മരിയാട് — malajalama" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ചെമ്മരിയാട്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalama" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BD%D1%8C" title="Хонь — mongola" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хонь" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongola" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%A2%E0%A5%80" title="मेंढी — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मेंढी" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Biri-biri" title="Biri-biri — malaja" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Biri-biri" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaja" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Nag%C4%A7%C4%A1a" title="Nagħġa — malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Nagħġa" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Canhona" title="Canhona — miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Canhona" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9E%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8" title="သိုး — birma" lang="my" hreflang="my" data-title="သိုး" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birma" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%B2%D0%B5" title="Реве — erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Реве" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%D8%B3%D9%81%D9%86" title="گسفن — mazandarana" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="گسفن" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarana" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Schaap" title="Schaap — platgermana" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Schaap" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="platgermana" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Skoap" title="Skoap — Low Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Skoap" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Low Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%87%E0%A4%A1%E0%A4%BE" title="भेडा — nepala" lang="ne" hreflang="ne" data-title="भेडा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepala" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AB%E0%A4%87" title="फइ — nevara" lang="new" hreflang="new" data-title="फइ" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="nevara" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Schaap" title="Schaap — nederlanda" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Schaap" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="nederlanda" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sau" title="Sau — novnorvega" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Sau" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="novnorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tamsau" title="Tamsau — dannorvega" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tamsau" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="dannorvega" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Mouton" title="Mouton — Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Mouton" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Dib%C3%A9_(b%C3%ADla%CA%BCashdla%CA%BCii_bil%C4%AF%CC%81%C4%AF%CC%81%CA%BC)" title="Dibé (bílaʼashdlaʼii bilį́į́ʼ) — navaha" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Dibé (bílaʼashdlaʼii bilį́į́ʼ)" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navaha" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ovis_aries" title="Ovis aries — okcitana" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ovis aries" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="okcitana" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Hoolaa" title="Hoolaa — oroma" lang="om" hreflang="om" data-title="Hoolaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oroma" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AD%87%E0%AC%A3%E0%AD%8D%E0%AC%A2%E0%AC%BE" title="ମେଣ୍ଢା — orijo" lang="or" hreflang="or" data-title="ମେଣ୍ଢା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orijo" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%8B%D1%81" title="Фыс — oseta" lang="os" hreflang="os" data-title="Фыс" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="oseta" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A9%87%E0%A8%A1" title="ਭੇਡ — panĝaba" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭੇਡ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panĝaba" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="elstara artikolo"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Tupa" title="Tupa — pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Tupa" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9do" title="Bédo — Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Bédo" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Sheep" title="Sheep — Pennsylvania German" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Sheep" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="Pennsylvania German" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Owca_domowa" title="Owca domowa — pola" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Owca domowa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="pola" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/F%C3%A8ja" title="Fèja — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Fèja" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%BE%DB%8C%DA%88" title="بھیڈ — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بھیڈ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ovis_aries" title="Ovis aries — portugala" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ovis aries" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugala" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Uwiha" title="Uwiha — keĉua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Uwiha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keĉua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Oaie_domestic%C4%83" title="Oaie domestică — rumana" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Oaie domestică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumana" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Oao" title="Oao — arumana" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Oao" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumana" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B2%D1%86%D0%B0" title="Овца — rusa" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Овца" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusa" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%B9" title="Хой — jakuta" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Хой" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakuta" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%B5%E1%B1%B7%E1%B1%A4%E1%B1%B0%E1%B1%A4" title="ᱵᱷᱤᱰᱤ — santala" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱵᱷᱤᱰᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santala" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Crastu_(areti)" title="Crastu (areti) — sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Crastu (areti)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sheep" title="Sheep — skota" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sheep" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skota" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DA%8D" title="رڍ — sinda" lang="sd" hreflang="sd" data-title="رڍ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sinda" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1vza" title="Sávza — nord-samea" lang="se" hreflang="se" data-title="Sávza" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="nord-samea" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/Walitaba" title="Walitaba — sangoa" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Walitaba" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="sangoa" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Doma%C4%87a_ovca" title="Domaća ovca — serbo-Kroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Domaća ovca" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-Kroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shn mw-list-item"><a href="https://shn.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%B1%E1%82%88" title="မေႈ — ŝana" lang="shn" hreflang="shn" data-title="မေႈ" data-language-autonym="ၽႃႇသႃႇတႆး " data-language-local-name="ŝana" class="interlanguage-link-target"><span>ၽႃႇသႃႇတႆး </span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%A7%E0%B7%85%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%8F" title="බැටළුවා — sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="බැටළුවා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Domestic_sheep" title="Domestic sheep — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Domestic sheep" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ovca_dom%C3%A1ca" title="Ovca domáca — slovaka" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ovca domáca" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaka" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%BE%DB%8C%DD%99" title="بھیݙ — Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="بھیݙ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Doma%C4%8Da_ovca" title="Domača ovca — slovena" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Domača ovca" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovena" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Mamoe" title="Mamoe — samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Mamoe" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="samoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Hwayi" title="Hwayi — ŝona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Hwayi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="ŝona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Ido" title="Ido — somala" lang="so" hreflang="so" data-title="Ido" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somala" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Delja" title="Delja — albana" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Delja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albana" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%9B%D0%B0_%D0%BE%D0%B2%D1%86%D0%B0" title="Домаћа овца — serba" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Домаћа овца" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serba" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Domba" title="Domba — sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Domba" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tamf%C3%A5r" title="Tamfår — sveda" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tamfår" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sveda" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kondoo-kaya" title="Kondoo-kaya — svahila" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kondoo-kaya" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="svahila" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/sizi" title="sizi — Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="sizi" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%AE%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AE%B1%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BE%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="செம்மறியாடு — tamila" lang="ta" hreflang="ta" data-title="செம்மறியாடு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamila" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/mit" title="mit — Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="mit" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%81%E0%B2%B0%E0%B2%BF" title="ಕುರಿ — Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಕುರಿ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tdd mw-list-item"><a href="https://tdd.wikipedia.org/wiki/%E1%A5%9B%E1%A5%A5%E1%A5%B2" title="ᥛᥥᥲ — Tai Nuea" lang="tdd" hreflang="tdd" data-title="ᥛᥥᥲ" data-language-autonym="ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ" data-language-local-name="Tai Nuea" class="interlanguage-link-target"><span>ᥖᥭᥰ ᥖᥬᥲ ᥑᥨᥒᥰ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="పొట్టేలు — telugua" lang="te" hreflang="te" data-title="పొట్టేలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugua" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%AF%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Гӯсфанд — taĝika" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Гӯсфанд" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="taĝika" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%81%E0%B8%B0" title="แกะ — taja" lang="th" hreflang="th" data-title="แกะ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="taja" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Tupa" title="Tupa — tagaloga" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Tupa" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagaloga" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ovis_aries" title="Ovis aries — turka" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ovis aries" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turka" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D0%BA" title="Сарык — tatara" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Сарык" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatara" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Mbelele" title="Mbelele — tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Mbelele" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="tumbuka" class="interlanguage-link-target"><span>ChiTumbuka</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%B9" title="Хой — tuva" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Хой" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuva" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%AB%D0%B6" title="Ыж — udmurta" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Ыж" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurta" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%96%D0%B2%D1%86%D1%8F" title="Вівця — ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вівця" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%BE%DB%8C%DA%91" title="بھیڑ — urduo" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بھیڑ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduo" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Qo%CA%BBy" title="Qoʻy — uzbeka" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Qoʻy" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeka" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Pi%C3%A8gora" title="Piègora — Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Piègora" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Lambaz" title="Lambaz — Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Lambaz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BB%ABu" title="Cừu — vjetnama" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cừu" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vjetnama" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Schoap" title="Schoap — West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Schoap" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Jip" title="Jip — Volapuko" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Jip" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapuko" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bedots" title="Bedots — valona" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bedots" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valona" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Karnero" title="Karnero — varaja" lang="war" hreflang="war" data-title="Karnero" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="varaja" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%83%A1%E7%BE%8A" title="胡羊 — vua" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="胡羊" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="vua" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Yegusha" title="Yegusha — ksosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Yegusha" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="ksosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%90%D7%A3" title="שאף — jida" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שאף" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jida" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80g%C3%B9t%C3%A0n" title="Àgùtàn — joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àgùtàn" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%89%E2%B5%80%E2%B5%94%E2%B4%B0%E2%B5%A2" title="ⵉⵀⵔⴰⵢ — tamaziĥta maroka norma" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵉⵀⵔⴰⵢ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="tamaziĥta maroka norma" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B6%BF%E7%BE%8A" title="綿羊 — ĉina" lang="zh" hreflang="zh" data-title="綿羊" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="ĉina" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/M%C3%AE-i%C3%BB%E2%81%BF" title="Mî-iûⁿ — Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Mî-iûⁿ" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B6%BF%E7%BE%8A" title="綿羊 — kantona" lang="yue" hreflang="yue" data-title="綿羊" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantona" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Imvu" title="Imvu — zulua" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Imvu" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulua" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7368#sitelinks-wikipedia" title="Redakti interlingvajn ligilojn" class="wbc-editpage">Redakti ligilojn</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Nomspacoj"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%C5%9Cafo" title="Vidi la artikolon [c]" accesskey="c"><span>Artikolo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Diskuto:%C5%9Cafo" rel="discussion" title="Diskuto pri la artikolo [t]" accesskey="t"><span>Diskuto</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ŝanĝi lingvan varianton" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Esperanto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vidoj"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&stable=1"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-current" class="collapsible selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&stable=0&redirect=no" title="Vidi ĉi tiu paĝo kun kontrolendaj ŝanĝoj [v]" accesskey="v"><span>Kontrolendaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=history" title="Antaŭaj versioj de ĉi tiu paĝo. [h]" accesskey="h"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Iloj" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Iloj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Iloj</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">kaŝi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Pliaj opcioj" > <div class="vector-menu-heading"> Agoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&stable=1"><span>Legi</span></a></li><li id="ca-more-current" class="collapsible selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&stable=0&redirect=no"><span>Kontrolendaj ŝanĝoj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit" title="Redakti ĉi tiun paĝon [v]" accesskey="v"><span>Redakti</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit" title="Redakti fontan kodon de tiu ĉi paĝo [e]" accesskey="e"><span>Redakti fonton</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=history"><span>Vidi historion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ĝenerale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kio_ligas_%C4%89i_tien%3F/%C5%9Cafo" title="Listo de ĉiuj vikiaj paĝoj kiuj ligas ĉi tien [j]" accesskey="j"><span>Ligiloj ĉi tien</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Rilataj_%C5%9Dan%C4%9Doj/%C5%9Cafo" rel="nofollow" title="Lastaj ŝanĝoj en paĝoj kiuj ligas al ĉi tiu paĝo [k]" accesskey="k"><span>Rilataj ŝanĝoj</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eo" title="Alŝuti dosierojn [u]" accesskey="u"><span>Alŝuti dosieron</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Specialaj_pa%C4%9Doj" title="Listo de ĉiuj specialaj paĝoj [q]" accesskey="q"><span>Specialaj paĝoj</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&oldid=8931481" title="Porĉiama ligilo al ĉi versio de la paĝo"><span>Konstanta ligilo</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=info" title="Pli da informo pri ĉi tiu paĝo"><span>Informoj pri la paĝo</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Citi&page=%C5%9Cafo&id=8931481&wpFormIdentifier=titleform" title="Informoj pri kiel citi ĉi tiun paĝon"><span>Citi ĉi tiun artikolon</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C5%259Cafo"><span>Akiri mallongigitan URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:QrCode&url=https%3A%2F%2Feo.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C5%259Cafo"><span>Elŝutu QR-kodon</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Presi/elporti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Libro&bookcmd=book_creator&referer=%C5%9Cafo"><span>Krei libron</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:DownloadAsPdf&page=%C5%9Cafo&action=show-download-screen"><span>Elŝuti kiel PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&printable=yes" title="Presebla versio de tiu ĉi paĝo [p]" accesskey="p"><span>Presebla versio</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En aliaj projektoj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Ovis_aries" hreflang="en"><span>Vikimedia Komunejo</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Ovis_aries" hreflang="en"><span>Vikispecioj</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/%C5%9Cafo" hreflang="eo"><span>Vikicitaro</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7368" title="Ligilo al konektita datuma ero [g]" accesskey="g"><span>Ero en Vikidatumoj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paĝaj iloj"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspekto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspekto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">movigi al flanka panelo</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">kaŝi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle"><span class="cdx-fr-css-icon-review--status--pending"></span><b>Pending</b></indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">El Vikipedio, la libera enciklopedio</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Alidirektita el <a href="/w/index.php?title=Ovis_orientalis_aries&redirect=no" class="mw-redirect" title="Ovis orientalis aries">Ovis orientalis aries</a>)</span><br /> <div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">Page version status</h2><p class="cdx-dialog__header__subtitle">Malneta versio</p></div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="Close" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"><span class="cdx-icon cdx-icon--medium
							cdx-fr-css-icon--close"></span></button></header><div class="cdx-dialog__body"><a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Badtitle/Message&oldid=8758885&diff=cur">2 ŝanĝoj</a> en ĉi tiu versio atendas <a href="/wiki/Helpo:Markitaj_versioj" title="Helpo:Markitaj versioj">kontrolon</a>. La <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Badtitle/Message&stable=1">stabila versio</a> estis <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Speciala%C4%B5o:Protokolo&type=review&page=Speciala%C4%B5o:Badtitle/Message">patrolita</a> je <i>31 maj. 2024</i>.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eo" dir="ltr"><p><i>Ŝafo estas ankaŭ <a href="/wiki/Konstelacio" title="Konstelacio">konstelacio</a> <a href="/wiki/%C5%9Cafo_(konstelacio)" title="Ŝafo (konstelacio)">Ŝafo</a>.</i> </p> <hr /> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg/776px-Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg" decoding="async" width="776" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg/1164px-Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/53/Ovejas_en_Patagonia_-_Argentina.jpg 2x" data-file-width="1469" data-file-height="662" /></a><figcaption>Ŝafoj en <a href="/wiki/Patagonio" title="Patagonio">Patagonio</a>, <a href="/wiki/Argentino" title="Argentino">Argentino</a></figcaption></figure> <table style="position:relative; background:white; width:23em; -moz-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; -webkit-box-shadow: 4px 4px 4px #CCC; box-shadow: 4px 4px 4px #CCC;" class="taxobox"> <tbody><tr style="text-align:center;"> <th style="background-color: pink; position:relative; display:block;" class="kaplinio animalo"><span style="position:absolute; right:0.2em; top:0.1em; font-size:70%;"><figure class="mw-default-size noresize" typeof="mw:File"><span title="Kiel legi la taksonomion"><img alt="Kiel legi la taksonomion" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/16px-Information-silk.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/24px-Information-silk.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Information-silk.svg/32px-Information-silk.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" usemap="#ImageMap_e935e2c72e583304" /></span><map name="ImageMap_e935e2c72e583304"><area href="/wiki/Vikipedio:Kiel_legi_la_taksonomion" shape="rect" coords="0,0,50,50" alt="Vikipedio:Kiel legi la taksonomion" title="Vikipedio:Kiel legi la taksonomion" /></map><figcaption>Kiel legi la taksonomion</figcaption></figure></span><b>Ŝafo</b> </th></tr> <tr> <td> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Flock_of_sheep.jpg" class="mw-file-description" title="Ŝafaro"><img alt="Ŝafaro" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/300px-Flock_of_sheep.jpg" decoding="async" width="300" height="456" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/450px-Flock_of_sheep.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Flock_of_sheep.jpg/600px-Flock_of_sheep.jpg 2x" data-file-width="1776" data-file-height="2700" /></a></span><br /><small><div style="text-align:center">Ŝafaro</div></small> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <th style="background-color: pink;"><b><a href="/wiki/Biologia_klasado" title="Biologia klasado">Biologia klasado</a></b> </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td> <table style="margin:0 auto; text-align:left; background:white; border-collapse:separate; border-spacing:2px;"> <tbody><tr valign="top"> <td>Regno: </td> <td><a href="/wiki/Animalo" class="mw-redirect" title="Animalo">Animaloj</a> <i>Animalia</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Filumo: </td> <td><a href="/wiki/%C4%A4ordulo" class="mw-redirect" title="Ĥordulo">Ĥorduloj</a> <i>Chordata</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Klaso: </td> <td><a href="/wiki/Mamulo" class="mw-redirect" title="Mamulo">Mamuloj</a> <i>Mammalia</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Ordo: </td> <td><a href="/wiki/Parhufulo" class="mw-redirect" title="Parhufulo">Parhufuloj</a> <i>Artiodactyla</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Familio: </td> <td><a href="/wiki/Bovedoj" title="Bovedoj">Bovedoj</a> <i>Bovidae</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Subfamilio: </td> <td><a href="/wiki/Kaprenoj" title="Kaprenoj">Kaprenoj</a> <i>Caprinae</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Genro: </td> <td><a href="/wiki/Ovio" title="Ovio">Ovio</a> <i>Ovis</i><br /><small></small> </td></tr> <tr valign="top"> <td>Specio: </td> <td><i><b>O. aries</b></i><br /><small></small> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr style="background-color:pink"> <th style="background-color: pink;"><div style="text-align:center"><a href="/wiki/Dunoma_nomenklaturo" class="mw-redirect" title="Dunoma nomenklaturo">Dunomo</a></div> </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td><b><i><i>Ovis aries</i></i></b><br /><small><a href="/wiki/Carolus_Linnaeus" class="mw-redirect" title="Carolus Linnaeus">Linnaeus</a>, <a href="/wiki/1758" title="1758">1758</a></small> </td></tr> <tr style="background-color:pink"> <th style="background-color: pink;"><a href="/wiki/Konserva_statuso" title="Konserva statuso">Konserva statuso</a> </th></tr> <tr> <td> <div style="text-align:center"><small><b><a href="/wiki/Konserva_statuso" title="Konserva statuso">Konserva statuso:</a> Dombesto</b></small></div> </td></tr> <tr> <th style="background-color: pink;"><div style="text-align:center">Aliaj Vikimediaj projektoj</div> </th></tr> <tr> <td colspan="2" align="center" class="infoboximage"><div class="noprint toccolours" style="float:none;vertical-align: top; padding:0; font-size: 90%; text-align:center;"> <table style="background:transparent;"> <tbody><tr style="background:white; text-align:center; border-top:1px solid #aaa; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:x-small;"> <td width="1%"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/" title="commons:"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/17px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="17" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/26px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/34px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td width="98%"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sheep" class="extiw" title="commons:Category:Sheep">Komunejo pri Ŝafo </a> </td></tr></tbody></table></div> </td></tr> <tr><td class="shangu-shablonon infoboximage" colspan="2" style="text-align:center;padding:0"><div class="noprint toccolours" style="border:2px solid #a2a9b1;padding:5px;background-color:pink;color:black;font-size:xx-small;font-weight:normal"><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7368" title="d:Q7368"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/15px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="8" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/23px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a><figcaption></figcaption></figure><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Projekto:%C5%9Cablonoj" title="Projekto:Ŝablonoj"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/15px-Information_icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/23px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></a><figcaption></figcaption></figure><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="text-align:center"><a href="/wiki/%C5%9Cablono:Taksonomio" title="Ŝablono:Taksonomio">v</a> • <a href="/wiki/%C5%9Cablono-Diskuto:Taksonomio" title="Ŝablono-Diskuto:Taksonomio">d</a> • <a class="external text" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cablono%3ATaksonomio&action=edit">r</a></span></div></td></tr> </tbody></table> <p><b>Ŝafo</b> (<i>Ovis aries</i>) estas <a href="/wiki/Mamulo" class="mw-redirect" title="Mamulo">mamulo</a>, nome <a href="/wiki/Kvarpiedulo" class="mw-redirect" title="Kvarpiedulo">kvarpiedulo</a> kaj <a href="/wiki/Rema%C4%89ulo" class="mw-redirect" title="Remaĉulo">remaĉulo</a> el la familio <a href="/wiki/Bovedoj" title="Bovedoj">bovedoj</a>, el la ordo <a href="/wiki/Parhufuloj" title="Parhufuloj">parhufuloj</a>. Ĝi estas grava <a href="/wiki/Bestobredado" class="mw-redirect" title="Bestobredado">bredbesto</a> por la <a href="/wiki/Homaro" title="Homaro">homaro</a>, ĉefa viandaĵo de la <a href="/wiki/Araboj" title="Araboj">araboj</a>. La ŝafo estas <a href="/wiki/Lano" title="Lano">lanokovrita</a> besto, bredata por lano, <a href="/wiki/Viando" title="Viando">viando</a>, <a href="/wiki/Lakto" title="Lakto">lakto</a>, <a href="/wiki/Pasko" title="Pasko">paska</a> ŝafido. La ŝafbleko estas la <b>Beo</b>. </p><p>Kiel ĉiuj remaĉuloj, ŝafoj estas membroj de la ordo <i><a href="/wiki/Parhufuloj" title="Parhufuloj">Artiodactyla</a></i>, nome <a href="/wiki/Parhufuloj" title="Parhufuloj">parhufuloj</a>. Kvankam la nomo "ŝafo" aplikatas al multaj specioj en la genro <i><a href="/wiki/Ovis" class="mw-redirect" title="Ovis">Ovis</a></i>, en ĉiutaga uzado ĝi preskaŭ ĉiam referencas al specio <i>Ovis aries</i>. Kun nombro de iom pli ol unu milo da milionoj, aldomigitaj ŝafoj estas ankaŭ la plej nombraj specioj de ŝafo. Ino estas nomata <i>ŝafino</i>, masklo estas nomata <i>virŝafo</i>, kaj juna ŝafo estas <i>ŝafido</i>. </p><p>Ŝafoj estas plej verŝajne descendintaj el la naturaj <a href="/wiki/Muflono" title="Muflono">muflonoj</a> de Eŭropo kaj Azio. Unu el animaloj kiuj plej frue estis <a href="/wiki/Aldomigo" class="mw-redirect" title="Aldomigo">aldomigitaj</a> por <a href="/wiki/Agrokulturo" class="mw-redirect" title="Agrokulturo">agrokulturaj</a> celoj, ŝafoj estas bredataj por multaj celoj kaj ĉefe por viando, lakto kaj lano, kvankam tiu produktado malpliiĝis laŭlonge de la 20a jarcento. La <a href="/wiki/Lano" title="Lano">lano</a> de ŝafo estas la plej amplekse uzata animala fibro, kaj estas kutime kolektita post tondado. La viando de plej junaj animaloj estas nomata <a href="/wiki/%C5%9Cafida%C4%B5o" title="Ŝafidaĵo">Ŝafidaĵo</a> dum tiu de pli aĝaj estus simple Ŝafaĵo. Ŝafoj krom ties uzado por viando, lakto kaj lano, povas esti bredataj ankaŭ por produktado de <a href="/wiki/Ledo" title="Ledo">ledo</a>, aŭ kiel <a href="/wiki/Maskoto" title="Maskoto">maskotoj</a> aŭ <a href="/wiki/Model-organismo" title="Model-organismo">model-organismoj</a> por <a href="/wiki/Scienco" title="Scienco">scienco</a>. Oni ne forgesu la unua klonado ĉe ŝafo Dolly. </p><p><a href="/wiki/%C5%9Cafobredado" title="Ŝafobredado">Ŝafobredado</a> estas praktikata tra la plimulto de la loĝata mondo, kaj ludis gravegan rolon por multaj civilizoj. En la moderna epoko, <a href="/wiki/A%C5%ADstralio" title="Aŭstralio">Aŭstralio</a>, <a href="/wiki/Novzelando" class="mw-redirect" title="Novzelando">Novzelando</a>, la sudo kaj centra <a href="/wiki/Sudameriko" title="Sudameriko">Sudameriko</a>, kaj la <a href="/wiki/Brita_Insularo" class="mw-redirect" title="Brita Insularo">Brita Insularo</a> estas plej proksime asociataj kun ŝafoproduktado. </p><p>Ŝafo estas ŝlosila animalo en la historio de <a href="/wiki/Bestobredado" class="mw-redirect" title="Bestobredado">bestobredado</a>, kaj tiele ĝi havas profundan signifon en homa kulturo, kaj reprezentiĝas en multo de lingvoj kaj <a href="/wiki/Simbolo" title="Simbolo">simbolaro</a>. Kiel animalo por grego, ŝafo estas plej ofte asociata kun <a href="/wiki/Pa%C5%9Dtismo" title="Paŝtismo">paŝtismo</a>, kaj arkadiaj <a href="/wiki/Utopio" title="Utopio">utopioj</a>. Ŝafo estas oftaj figuroj en multaj <a href="/wiki/Mitologio" title="Mitologio">mitologioj</a> — kiaj por la temo de la <a href="/wiki/Ora_%C5%9Daffelo" title="Ora ŝaffelo">Ora ŝaffelo</a> — kaj de ĉefaj religioj, ĉefe ĉe la <a href="/wiki/Abrahama_religio" title="Abrahama religio">abrahamaj religioj</a>. En ritaro de kaj antikvaj kaj modernaj religioj, ŝafoj estas uzataj kiel <a href="/wiki/Bestofero" title="Bestofero">bestoferoj</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Priskribo_kaj_evoluo">Priskribo kaj evoluo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=1" title="Redakti sekcion: Priskribo kaj evoluo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=1" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Priskribo kaj evoluo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Sturbridge_Ram.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Sturbridge_Ram.jpg/220px-Sturbridge_Ram.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Sturbridge_Ram.jpg/330px-Sturbridge_Ram.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Sturbridge_Ram.jpg/440px-Sturbridge_Ram.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Ŝafo (virŝafo).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:A_sheep_in_the_long_grass.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/A_sheep_in_the_long_grass.jpg/220px-A_sheep_in_the_long_grass.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/A_sheep_in_the_long_grass.jpg/330px-A_sheep_in_the_long_grass.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/A_sheep_in_the_long_grass.jpg/440px-A_sheep_in_the_long_grass.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Kapo de aldomigita ŝafino inter longa herbaro.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Cr%C3%A2ne_mouton.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Cr%C3%A2ne_mouton.jpg/220px-Cr%C3%A2ne_mouton.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Cr%C3%A2ne_mouton.jpg/330px-Cr%C3%A2ne_mouton.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Cr%C3%A2ne_mouton.jpg/440px-Cr%C3%A2ne_mouton.jpg 2x" data-file-width="1452" data-file-height="966" /></a><figcaption>Kranio.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Take_ours!.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Take_ours%21.jpg/220px-Take_ours%21.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Take_ours%21.jpg/330px-Take_ours%21.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Take_ours%21.jpg/440px-Take_ours%21.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption><a href="/wiki/Sufolka_%C5%9Dafo" title="Sufolka ŝafo">Sufolkaj</a> estas mezgranda lanprodukta, nigravizaĝa raso de viandoŝafo, kiu formas 60% el la ŝafa populacio en Usono.<sup id="cite_ref-storey_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-storey-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Aldomigitaj ŝafoj estas relative malgrandaj remaĉuloj, kutime kun krispa hararo nomita lano kaj ofte kun kornoj formante flankan <a href="/wiki/Spiralo" title="Spiralo">spiralon</a>. Aldomigita ŝafo diferencas el siaj naturaj parencoj kaj prauloj je kelkaj aspektoj, kaj iĝis unike neoteniaj, tio estas junaspektaj, kiel rezulto de selekta bredado fare de homoj.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kelkaj primitivaj rasoj de ŝafoj retenas kelkajn el la karakteroj de ties naturaj kuzoj, kiaj la mallongajn vostojn. Depende de la raso, aldomigitaj ŝafoj povas ne havi kornojn (i.e. <a href="/wiki/Senkorna_gregaro" title="Senkorna gregaro">senkornaj</a>), aŭ havi kornojn en ambaŭ seksoj, aŭ nur en maskloj. Plej kornaj rasoj havas ununuran paron, sed kelkaj rasoj povas havi kelkajn.<sup id="cite_ref-sheep_and_goat_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-sheep_and_goat-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Alia unika trajto de aldomigitaj ŝafoj kompare kun naturaj similuloj estas ties ampleksa variado en koloroj. Naturaj ŝafoj havas tre grandan varion de brunaj nuancoj, kaj variado ene de la specio estas tre limigita. Koloroj de aldomigitaj ŝafoj gamas el pure blanka al malhela ĉokoladbruna kaj eĉ punkteca aŭ makuleca.<sup id="cite_ref-rmcsba_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-rmcsba-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-bcsba_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-bcsba-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Selektado por facile tinktureblaj blankaj lanaĵoj ekas frue en ŝafa aldomigo, kaj ĉar blanka lano estas <a href="/wiki/Dominanta_trajto" class="mw-redirect" title="Dominanta trajto">dominanta trajto</a> ĝi etendiĝis rapide. Tamen, koloraj ŝafoj aperas en multaj modernaj rasoj, kaj povas eĉ aperi kiel <a href="/wiki/Recesiva" class="mw-redirect" title="Recesiva">recesiva</a> trajto ĉe blankaj aroj.<sup id="cite_ref-rmcsba_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-rmcsba-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-bcsba_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-bcsba-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dum blanka lano estas dezirebla por grandaj komercaj merkatoj, estas <a href="/wiki/Ni%C4%89omerkato" title="Niĉomerkato">niĉomerkato</a> por koloraj lanaĵoj, ĉefe por <a href="/wiki/%C5%9Cpinado" title="Ŝpinado">ŝpinado</a>.<sup id="cite_ref-hobby_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La naturo de la lanaĵo ege varias inter la rasoj, el densa kaj tre krispa, al longa kaj hareca. Estas variado de lanaj tipo kaj kvalito eĉ inter membroj de la sama aro, tiele lanklasado estas ero de la komerca procezado de la fibro. </p><p>Depende el la raso, ŝafoj montras gamon de altoj kaj pezoj. Ties indico de kresko kaj matureca pezo estas <a href="/wiki/Heredebla" class="mw-redirect" title="Heredebla">heredebla</a> trajto kiu estas ofte selektita per bredado.<sup id="cite_ref-storey_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-storey-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafinoj tipe pezas inter 45 kaj 100 kg, kaj virŝafoj inter 45 kaj 160 kg.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kiam ĉiuj konstantaj dentoj estis aperintaj, la ŝafo havas 20 dentojn.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Matura ŝafo havas 32 dentojn. Kiel ĉe aliaj remaĉuloj, la antaŭaj dentoj en malsupra makzelo mordas kontraŭ forta, sendenta kuseno en la supra makzelo. Tiuj estas uzataj por pluki vegetaĵaron, poste la malantaŭaj dentoj maĉas ĝin antaŭ ĝi estu englutita. Estas ok subaj antaŭaj dentoj ĉe remaĉuloj, sed estas ioma malkonsento ĉu tiuj estas ok <a href="/wiki/Incizivo" title="Incizivo">incizivoj</a>, aŭ ses incizivoj kaj du inciziv-formaj <a href="/wiki/Kanino" title="Kanino">kaninoj</a>. Tio signifas ke la <a href="/wiki/Dentaro" class="mw-redirect" title="Dentaro">denta formulo</a> ĉe ŝafoj estas ĉu 0.0.3.3/4.0.3.3 aŭ 0.0.3.3/3.1.3.3<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estas granda <a href="/wiki/Diastemo" title="Diastemo">diastemo</a> inter la <a href="/wiki/Incizivo" title="Incizivo">incizivoj</a> kaj la <a href="/wiki/Vangodento#Molaro" title="Vangodento">molaroj</a>. </p><p>Por la unuaj kelkaj jaroj de vivo eblas kalkuli la aĝon de ŝafoj el ties antaŭaj dentoj, ĉar paro de <a href="/wiki/Laktodento" title="Laktodento">laktodentoj</a> estas anstataŭata de pli grandaj plenkreskaj dentoj ĉiujare, kaj tiele la kompleta serio de ok plenkreskaj antaŭaj dentoj estos kompletita ĉirkaŭ je kvar jaroj de aĝo. La antaŭaj dentoj estas poste laŭgrade perditaj laŭlonge de la ŝafa aĝo, kio faras pli malfacile por ili manĝi kaj malhelpas ties sanon kaj produktivecon de la animalo. Pro tiu tialo, aldomogitaj ŝafoj ĉe normala <a href="/wiki/Pa%C5%9Dtejo" title="Paŝtejo">paŝtejo</a> malrapide ekkadukiĝas el kvar jaroj antaŭen, kaj la averaĝa vivespero de ŝafo estas 10 al 12 jaroj, kvankam kelkaj ŝafoj povas vivi tiom longe kiom ĝis 20 jaroj.<sup id="cite_ref-sheep_and_goat_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-sheep_and_goat-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-begin_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ŝafoj havas bonan aŭdkapablon, kaj estas sensemaj al bruo kiam ili estas manipulataj.<sup id="cite_ref-smith5_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-smith5-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafoj havas horizontalajn fendoformajn pupilojn, posedante elstaran <a href="/wiki/Periferia_vidkapablo" title="Periferia vidkapablo">periferian vidkapablon</a>; per vidkampoj de proksimume 270° al 320°, ŝafoj povas vidi malantaŭe sen neceso turni siajn kapojn.<sup id="cite_ref-hobby_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ASI_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-ASI-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Multaj rasoj havas nur mallongan hararon survizaĝe, kaj kelkaj havas vizaĝan lanon (se ioman) limigite al la frunto aŭ al la areo de la makzela angulo; la ampleksaj anguloj de periferia vidkapablo aplikiĝas al tiuj rasoj. Kelkaj rasoj tendencas havi konsiderindan lanokvanton ĉevizaĝe; ĉe kelkaj individuoj de tiuj rasoj, periferia vidkapablo povas iĝis ege malpliigita pri "lana blindeco", se ili ne estas ĵuse tonditaj ĉirkaŭvizaĝe.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafoj havas malgrandan <a href="/wiki/Profundopercepto" title="Profundopercepto">profundopercepton</a>; ombroj kaj deklivoj en la grundo povas igi ŝafojn halti. Ĝenerale, ŝafoj havas emon moviĝi for el la mallumo kaj en bon-helajn areojn,<sup id="cite_ref-modern_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-modern-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj preferas moviĝi supren kiam ĝenite. Ŝafoj ankaŭ havas elstaran <a href="/wiki/Flarsenso" class="mw-redirect" title="Flarsenso">flarsenson</a>, kaj, kiel ĉiuj specioj de sia genro, havas odorglandojn ĵus antaŭ la okuloj, kaj interfingraj ĉe la piedoj. La celo de tiuj glandoj estas necerta,<sup id="cite_ref-Smith4_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Smith4-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sed tiuj sur la vizaĝo povas esti uzataj por <a href="/wiki/Reproduktado" title="Reproduktado">reproduktaj kondutoj</a>.<sup id="cite_ref-storey_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-storey-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ankaŭ la piedglandoj eble estas rilatitaj al reproduktado,<sup id="cite_ref-storey_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-storey-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sed alternativaj kialoj, kiel ekzemple sekrecio de kromproduktoj aŭ odorsignoj por helpi al perditaj ŝafoj trovi sian grupon, estis ankaŭ proponitaj.<sup id="cite_ref-Smith4_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-Smith4-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ŝafoj_kompare_al_kaproj"><span id=".C5.9Cafoj_kompare_al_kaproj"></span>Ŝafoj kompare al kaproj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=2" title="Redakti sekcion: Ŝafoj kompare al kaproj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=2" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ŝafoj kompare al kaproj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ŝafoj kaj <a href="/wiki/Kapro" title="Kapro">kaproj</a> estas tre proksime rilataj kaj ambaŭ estas en la subfamilio <a href="/wiki/Kaprenoj" title="Kaprenoj">Kaprenoj</a>. Tamen, ili estas apartaj specioj, kaj tiele <a href="/wiki/Hibrido_(biologio)" class="mw-redirect" title="Hibrido (biologio)">hibridoj</a> rare okazas, kaj estas ĉiam nefekundaj. Hibrido de ŝafino kaj virkapro estas nomata ŝaf-kapra hibrido (nur unusola tia animalo estis konfirmita), kaj devas esti nekonfuzata kun la ŝaf-kapra <a href="/wiki/%C4%A4imero" title="Ĥimero">ĥimero</a>, kvankam ambaŭ estas konata kiel "ŝafkapro". Vidaj diferencoj inter ŝafoj kaj kaproj estas la barbo de kaproj kaj dividita supra lipo de ŝafoj. Ŝafovostoj pendas suben, eĉ se mallongas aŭ estis senvostigitaj, dum la mallongaj vostoj de kaproj teniĝas supren. Ŝaforasoj estas ankaŭ ofte nature <a href="/wiki/Senkorna_gregaro" title="Senkorna gregaro">senkornaj</a> (ĉu en ambaŭ seksoj aŭ nur ĉe la ino), dum nature senkornaj kaproj estas tre raraj (kvankam multaj estas senkornigitaj artefarite). Maskloj de ambaŭ specioj diferenciĝas je tio ke virkaproj akiras unikan kaj fortan odoron dum la <a href="/wiki/Oestro" title="Oestro">oestro</a>, dum virŝafoj ne.<sup id="cite_ref-begin_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rasoj">Rasoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=3" title="Redakti sekcion: Rasoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=3" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Rasoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Synchronized_Sheep_Judging.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Synchronized_Sheep_Judging.jpg/220px-Synchronized_Sheep_Judging.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Synchronized_Sheep_Judging.jpg/330px-Synchronized_Sheep_Judging.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Synchronized_Sheep_Judging.jpg/440px-Synchronized_Sheep_Judging.jpg 2x" data-file-width="3872" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Ŝafoj juĝataj pri sia kongrugrado al sia <a href="/wiki/Rasa_standardo" class="mw-redirect" title="Rasa standardo">rasa standardo</a>, kaj tenitaj per la plej komuna metodo.</figcaption></figure> <p>La aldomigita ŝafo estas mult-cela animalo, kaj la pli ol 200 <a href="/wiki/Raso" title="Raso">rasoj</a> nune ekzistantaj estis kreitaj por plenumi tiujn diversajn celojn.<sup id="cite_ref-sheep_and_goat_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-sheep_and_goat-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-okstate_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-okstate-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kelkaj fontoj havigas kalkulon de milo aŭ eĉ pli da rasoj,<sup id="cite_ref-Dwyer2008_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dwyer2008-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Jensen2009_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jensen2009-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sed tiuj nombroj ne povas esti verigitaj, laŭ aliaj kelkaj fontoj.<sup id="cite_ref-hobby_7-2" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-begin_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tamen, kelkaj centoj da ŝaforasoj estis identigitaj de FAO (Organizaĵo pri Nutrado kaj Agrikulturo de UN), kun ĉirkaŭkalkulaj nombroj variaj iome el tempo al tempo: ekz. 863 rasoj je 1993,<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 1314 rasoj je 1995<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> kaj 1229 rasoj je 2006.<sup id="cite_ref-FAO_2007_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-FAO_2007-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> (Tiuj nombroj ne enkalkulas formortintajn rasojn, kiuj estas ankaŭ kalkulitaj de FAO.) Por tiaj kalkuloj, la difino fare de FAO de raso estas "ĉu subspecifa grupo de aldomigita gregaro kun difineblaj kaj identigeblaj eksteraj karakteroj kiuj permesas ĝin esti apartigita per vida valorigo el aliaj simile difinitaj grupoj ene de la sama specio aŭ grupo por kiu geografiaj aŭ kulturaj separoj el fenotipe similaj grupoj estis kondukintaj al akceptado de ties aparta identeco."<sup id="cite_ref-FAO_2007_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-FAO_2007-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Preskaŭ ĉiuj ŝafoj estas klasitaj kiel taŭgaj por havigi certan produkton: lano, viando, lakto, ledo, aŭ kombino en duobla-cela raso. Aliaj uzitaj karakteroj por klasigi ŝafojn estas vizaĝkoloro (ĝenerale blanka aŭ nigra), vostolongo, esto aŭ manko de kornoj, kaj la <a href="/wiki/Topografio" title="Topografio">topografio</a> por kiu la raso estis disvolvigita. Tiu lasta punkto estas speciale rigardita en Granda Britio, kie rasoj estas priskribitaj ĉu de altaj teroj (montoj aŭ montetoj) aŭ rasoj de malaltaj teroj.<sup id="cite_ref-modern_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-modern-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafoj povas esti ankaŭ de dika <a href="/wiki/Vosto" title="Vosto">vosto</a>, kio estas duobla-cela raso ofta en Afriko kaj en Azio kun grandaj grasujoj ene kaj ĉirkaŭ sia vosto. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Barbados_Blackbelly.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Barbados_Blackbelly.JPG/170px-Barbados_Blackbelly.JPG" decoding="async" width="170" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Barbados_Blackbelly.JPG/255px-Barbados_Blackbelly.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Barbados_Blackbelly.JPG 2x" data-file-width="274" data-file-height="364" /></a><figcaption>La <a href="/wiki/Barbadosa_Nigraventrulo" title="Barbadosa Nigraventrulo">Barbadosa Nigraventrulo</a> estas harŝafa raso de deveno el <a href="/wiki/Karibio" title="Karibio">Karibio</a>.</figcaption></figure> <p>Rasoj estas ofte kategoriigitaj laŭ la tipo de sia lano. Fajnlanaj rasoj estas tiuj kiuj havas lanon de granda krispo kaj denseco, kiuj estas preferataj por tekstila industrio. Plej el tiuj derivas el ŝafoj de la raso <a href="/wiki/Merino" title="Merino">merina</a>, kaj tiu raso pludominas la tutmondan ŝafindustrion. Lanugaj rasoj havas lanon inter la pintoj, kaj estas tipe rapidkreskantaj viandon kaj virŝafoj reproduktiĝas havante malhelajn vizaĝojn.<sup id="cite_ref-D’Arcy_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-D’Arcy-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kelkaj ĉefaj mezgrandaj lanorasoj, kiaj <a href="/wiki/Corriedale_%C5%9Dafo" title="Corriedale ŝafo">Corriedale</a>, estas duobla-cela kruciĝo de rasoj kun longa kaj fajna lano kaj estis kreitaj por komercaj aroj de alta-produktado. Longlanaj rasoj estas la plej grandaj ŝafoj, kun longa lano kaj malrapida kreskindico. Longlanaj ŝafoj estas pli valoraj por krucbredado por plibonigi la trajtojn de aliaj ŝafotipoj. Por ekzemplo: la amerika raso <a href="/wiki/Kolumbia_%C5%9Dafo" title="Kolumbia ŝafo">Kolumbia</a> estis disvolvigita per kruciĝo de virŝafoj de <a href="/wiki/Lincoln_(%C5%9Dafo)" title="Lincoln (ŝafo)">Lincoln</a> (longlana raso) kun fajnlanaj ŝafinoj de <a href="/wiki/Rambouillet_(%C5%9Dafo)" title="Rambouillet (ŝafo)">Rambouillet</a>. </p><p>Ŝafoj de kruda aŭ por <a href="/wiki/Tapi%C5%9Do" title="Tapiŝo">tapiŝo</a> lano estas tiuj kun mezgranda al longa lano de karaktera krudeco. Rasoj tradicie uzitaj por tapiŝa lano montras grandan varieblon, sed la ĉefa postulo estas lano kiu ne rompiĝos pro peza uzado (kio okazos ĉe tiu de plej fajnaj rasoj). Ĉar la petado de tapiŝ-kvalitaj lanoj malkreskas, kelkaj bredistoj de tiu speco de ŝafoj provas uzi kelkajn el tiuj tradiciaj rasoj por alternativaj celoj. Aliaj ĉiam estis ĉefe viand-unuaklasaj ŝafoj.<sup id="cite_ref-living_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-living-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Minora klaso de ŝafoj estas la rasoj por <a href="/wiki/Lakto" title="Lakto">lakto</a>. Duobla-celaj rasoj kiuj povas esti ĉefe por viando aŭ lano estas ofte uzataj duarange kiel laktoproduktaj animaloj, sed estas kelkaj rasoj kiuj estas ĉefe uzataj por laktoproduktado. Tiuj ŝafoj ja produktas pli grandan kvanton de lakto kaj havas iome pli longajn laktoproduktajn kurbojn.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> En la kvalito de ilia lakto, gras- kaj protein-enhavaj procentoj de laktoŝafoj distingiĝas de nelaktaj rasoj sed enhavo de <a href="/wiki/Laktozo" title="Laktozo">laktozo</a> ne varias.<sup id="cite_ref-Pulina2_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pulina2-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Lasta grupo de ŝafaj rasoj estas tiu por ledo aŭ <b>harŝafoj</b>, kiuj absolute ne kreskas lanon. Harŝafoj estas similaj al tiuj dekomence aldomigitaj ŝafoj tenitaj antaŭ disvolvigo de lanrasoj, kaj estas bredataj por viando kaj felojn. Kelkaj modernaj rasoj de harŝafoj, kiaj <a href="/wiki/Dorper_(%C5%9Dafo)" title="Dorper (ŝafo)">Dorper</a>, rezultas el kruciĝoj inter lan- kaj har-rasoj. Por produktado de viando kaj ledo, harŝafoj estas pli malmultekoste eltenitaj, ĉar ili ne bezonas tondadon.<sup id="cite_ref-living_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-living-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Harŝafoj estas ankaŭ pli rezistaj al parazitoj kaj al varma vetero.<sup id="cite_ref-begin_12-3" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Pro la moderna plialtiĝo de komerca <a href="/wiki/Agrikultura_industrio" title="Agrikultura industrio">agrikultura industrio</a> kaj malaltiĝo de surloka <a href="/wiki/Familio" title="Familio">familiaj farmoj</a>, multaj rasoj de ŝafoj estas en danĝero de <a href="/wiki/Formorto" title="Formorto">formorto</a>. La <i>Rare Breeds Survival Trust</i> de <a href="/wiki/Granda_Britio" class="mw-redirect" title="Granda Britio">Granda Britio</a> listigas 22 indiĝenajn rasojn kiel havantaj nur po 3,000 registritajn animalojn, kaj la usona <i>The Livestock Conservancy</i> listigas 14 keil ĉu "draste endanĝeritaj" aŭ "minacataj".<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Preferoj por rasoj kun unuformaj karakteroj kaj rapida kresko pelis heredajn (aŭ relikvajn) rasojn al marĝenoj de la ŝafindustrio.<sup id="cite_ref-living_25-2" class="reference"><a href="#cite_note-living-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tiuj kiuj restas estas eltenitaj danke al klopodoj de konservemaj organizoj, rasregistroj, kaj individuaj farmistoj dediĉitaj al ties konservado. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Listo_de_rasoj">Listo de rasoj</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=4" title="Redakti sekcion: Listo de rasoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=4" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Listo de rasoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="-moz-column-count:3; -webkit-column-count:3; column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/Barbadosa_Nigraventrulo" title="Barbadosa Nigraventrulo">Barbadosa Nigraventrulo</a></li> <li><a href="/wiki/Corriedale_%C5%9Dafo" title="Corriedale ŝafo">Corriedale</a></li> <li><a href="/wiki/Dorset_(%C5%9Dafo)" class="mw-redirect" title="Dorset (ŝafo)">Dorsetaj Kornuloj</a></li> <li><a href="/wiki/Dorper_(%C5%9Dafo)" title="Dorper (ŝafo)">Dorper</a></li> <li><a href="/wiki/Kolumbia_(%C5%9Dafo)" class="mw-redirect" title="Kolumbia (ŝafo)">Kolumbia</a></li> <li><a href="/wiki/Angla_%C5%9Cafo_Leicester" title="Angla Ŝafo Leicester">Leicester</a></li> <li><a href="/wiki/Lincoln_(%C5%9Dafo)" title="Lincoln (ŝafo)">Lincoln</a></li> <li><a href="/wiki/Merino" title="Merino">Merino</a></li> <li><a href="/wiki/Persa_Nigrakapulo" title="Persa Nigrakapulo">Persa Nigrakapulo</a></li> <li><a href="/wiki/Rambouillet_(%C5%9Dafo)" title="Rambouillet (ŝafo)">Rambouillet</a></li> <li><a href="/wiki/Sufolka_%C5%9Dafo" title="Sufolka ŝafo">Sufolka ŝafo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cetlanda_%C5%9Dafo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ŝetlanda ŝafo (paĝo ne ekzistas)">Ŝetlanda ŝafo</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Manĝo"><span id="Man.C4.9Do"></span>Manĝo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=5" title="Redakti sekcion: Manĝo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=5" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Manĝo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:German_ewe_grazing_closeup.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/German_ewe_grazing_closeup.jpg/170px-German_ewe_grazing_closeup.jpg" decoding="async" width="170" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/German_ewe_grazing_closeup.jpg/255px-German_ewe_grazing_closeup.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/German_ewe_grazing_closeup.jpg/340px-German_ewe_grazing_closeup.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Paŝtanta ŝafino</figcaption></figure> <p>Ŝafoj estas nur <a href="/wiki/Herbovora" class="mw-redirect" title="Herbovora">herbovoraj</a> mamuloj. Plej rasoj preferas paŝti <a href="/wiki/Herbo" title="Herbo">herbon</a> kaj alian mallongan <a href="/wiki/Fibro" title="Fibro">fibraĵon</a>, evitante la pli altajn lignecajn partojn de plantoj kiujn kaproj ja prete konsumas.<sup id="cite_ref-Pugh,_pp._19_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pugh,_pp._19-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kaj ŝafoj kaj kaproj uzas siajn <a href="/wiki/Lipo" title="Lipo">lipojn</a> kaj <a href="/wiki/Lango" class="mw-disambig" title="Lango">langojn</a> por selekti partojn de la planto kiuj estas pli facile digesteblaj aŭ pli altaj pro nutraĵoj.<sup id="cite_ref-Pugh,_pp._19_31-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pugh,_pp._19-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafoj, tamen, bone paŝtas en <a href="/wiki/Unukultivo" title="Unukultivo">unukultivaj</a> paŝtejoj kie plej kaproj faras tion malbone.<sup id="cite_ref-Pugh,_pp._19_31-2" class="reference"><a href="#cite_note-Pugh,_pp._19-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kiel ĉiuj remaĉuloj, ŝafoj havas komplikan <a href="/wiki/Digestado#Besta_digestado" title="Digestado">digestosistemon</a> komponitan de kvar ĉambroj, kiuj permesas ilin rompi la <a href="/wiki/Celulozo" title="Celulozo">celulozon</a> el tigoj, folioj, kaj semoj al pli simplaj <a href="/wiki/Karbonhidrato" title="Karbonhidrato">karbonhidratojn</a>. Kiam ŝafoj <a href="/wiki/Pa%C5%9Dtado" title="Paŝtado">paŝtas</a>, vegetalo estas maĉata al amaso nome <a href="/wiki/Boluso_(digesto)" title="Boluso (digesto)">boluso</a>, kiu estas poste pasata tra la <a href="/wiki/Rumeno" title="Rumeno">rumeno</a>, al la <a href="/wiki/Centipelio" title="Centipelio">centipelio</a>. La rumeno estas 19- al 38-litrenhava organo en kiu la manĝo estas fermentita.<sup id="cite_ref-simmons146_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-simmons146-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La fermentantaj organismoj estas bakterioj, fungoj, kaj protozooj.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Aliaj gravaj rumenaj organismoj estas kelkaj <a href="/wiki/Ar%C4%A5ioj" class="mw-redirect" title="Arĥioj">arĥioj</a>, kiuj produktas <a href="/wiki/Metano" title="Metano">metanon</a> el <a href="/wiki/Karbondioksido" class="mw-redirect" title="Karbondioksido">karbondioksido</a>.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La boluso estas periode reelglutita reen al la buŝo por aldona maĉado kaj <a href="/wiki/Salivo" title="Salivo">salivado</a>.<sup id="cite_ref-simmons146_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-simmons146-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tio estas <a href="/wiki/Adapto" class="mw-redirect" title="Adapto">adapto</a> kiu permesas al remaĉuloj paŝtadi tre rapide matene, kaj tute maĉadi kaj digesti manĝon poste dum la tago.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tio estas pli sekura ol paŝtadi malrapide, kio postulas malaltigi la kapon tiele lasante la animalon vundebla antaŭ predantoj.<sup id="cite_ref-begin_12-4" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La postaj stomakeroj estas <a href="/wiki/Omaso" title="Omaso">omaso</a> kaj <a href="/wiki/Abomaso" title="Abomaso">abomaso</a>. </p><p>Krom paŝtado de herbo, la alia manĝo por ŝafoj estas <a href="/wiki/Fojno" title="Fojno">fojno</a>, ofte dum la vintraj monatoj. La kapablo vivteni sin nur el paŝtejoj (eĉ sen fojno) varias depende el la raso, sed ĉiaj ŝafoj povas survivi per tiu dieto.<sup id="cite_ref-living_25-3" class="reference"><a href="#cite_note-living-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ankaŭ inklude en kelkaj ŝafaj dietoj estas <a href="/wiki/Mineralo" title="Mineralo">mineraloj</a>, ĉu el miksaĵo aŭ el salŝtono. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paŝtokonduto"><span id="Pa.C5.9Dtokonduto"></span>Paŝtokonduto</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=6" title="Redakti sekcion: Paŝtokonduto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=6" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Paŝtokonduto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ŝafoj sekvas <a href="/wiki/Taga_animalo" title="Taga animalo">tagan</a> modelon de agado, manĝante el mateniĝo al krepusko, haltante sporade por ripozi kaj remaĉi sian <a href="/wiki/Boluso" class="mw-redirect" title="Boluso">boluson</a>. Ideala paŝtejo por ŝafoj ne estas <a href="/wiki/Gazono" class="mw-redirect" title="Gazono">gazono</a>-simila herbo, sed mikso de <a href="/wiki/Herbo" title="Herbo">herboj</a>, <a href="/wiki/Legomo" title="Legomo">legomoj</a> kaj aliaj vegetaloj.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tipoj de tero kie ŝafoj estas bredataj varias amplekse, el paŝtejoj kiuj estis semitaj kaj plibonigitaj intence al nekultivitaj, indiĝenaj teroj. Oftaj plantoj venenas por ŝafoj estas ĉe plej el la mondo, kaj estas (sed ne limigitaj al) <a href="/wiki/Bero" title="Bero">beroj</a>, kelkaj glanoj el diversaj <a href="/wiki/Kverko" title="Kverko">kverkoj</a>, <a href="/wiki/Tomato" title="Tomato">tomato</a>, <a href="/wiki/Taksuso" title="Taksuso">taksuso</a>, rabarbo, <a href="/wiki/Terpomo" title="Terpomo">terpomo</a>, kaj <a href="/wiki/Rododendro" title="Rododendro">rododendro</a>.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:SnakeValley.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/SnakeValley.JPG/220px-SnakeValley.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/SnakeValley.JPG/330px-SnakeValley.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/SnakeValley.JPG/440px-SnakeValley.JPG 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption>Ŝafoj paŝtantaj sur publika tero</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Efiko_sur_paŝtejo"><span id="Efiko_sur_pa.C5.9Dtejo"></span>Efiko sur paŝtejo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=7" title="Redakti sekcion: Efiko sur paŝtejo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=7" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Efiko sur paŝtejo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ŝafoj estas tre <a href="/wiki/Pa%C5%9Dtado" title="Paŝtado">paŝtantaj</a> herbovoruloj, malkiel <a href="/wiki/Plukopa%C5%9Dtado" title="Plukopaŝtado">plukantaj</a> animaloj kiaj kaproj kaj cervoj kiuj preferas pli altan foliaron. Havante multe pli mallarĝan vizaĝon, ŝafoj paŝtas plantojn tre proksime al la grundo kaj povas <a href="/wiki/Tropa%C5%9Dtado" title="Tropaŝtado">troeluzadi</a> paŝtejon multe pli rapide ol bovoj.<sup id="cite_ref-begin_12-5" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pro tio, multaj ŝafistoj uzas administratan intensivan rotacian paŝtadon, kie ŝafaro rotacias tra multaj paŝtejoj, donante al plantoj tempon por rekuperiĝi.<sup id="cite_ref-begin_12-6" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-modern_16-2" class="reference"><a href="#cite_note-modern-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Paradokse, ŝafoj povas ambaŭ kaj kaŭzi kaj solvi la etendon de <a href="/wiki/Invada_specio" class="mw-redirect" title="Invada specio">invadaj plantospecioj</a>. Ŝanĝante la naturan staton de paŝtejoj, ŝafoj kaj aliaj gregoj povas prepari la vojon por invadaj plantoj. Tamen, ŝafoj ankaŭ preferas manĝi invadajn speciojn kiaj <a href="/wiki/Tegmentbromuso" title="Tegmentbromuso">tegmentbromuso</a>, <i>Euphorbia esula</i>, <i>Pueraria</i> kaj <i>Centaurea maculosa</i> super (anstataŭ) indiĝenaj specioj kiaj <a href="/wiki/Artemizio" title="Artemizio">Artemizioj</a>, farante paŝtantajn ŝafojn efikaj por konserva paŝtado.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Studoj kondukitaj en la <a href="/wiki/Kantono_Imperial_(Kalifornio)" class="mw-redirect" title="Kantono Imperial (Kalifornio)">Kantono Imperial (Kalifornio)</a> komparante ŝafopaŝtado kun <a href="/wiki/Herbicido" title="Herbicido">herbicidoj</a> por <a href="/wiki/Trudherbo" title="Trudherbo">kontraŭtrudherba</a> kontrolo ĉe kampoj de <a href="/wiki/Luzerno" title="Luzerno">luzerno</a>. Tri studoj pruvis ke paŝtantaj ŝafoj estas ĝuste tiom efika kiom herbicidoj en kontrolo de vintraj herboj. Ankaŭ <a href="/wiki/Entomologo" class="mw-redirect" title="Entomologo">entomologoj</a> komparas paŝtantajn ŝafojn al <a href="/wiki/Insekticido" title="Insekticido">insekticidoj</a> por insektokontrolo ĉe vintra luzerno. En tiu studo, ŝafoj havigis insektokontrolon tiom efika kiel insekticidoj.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Remaĉado"><span id="Rema.C4.89ado"></span>Remaĉado</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=8" title="Redakti sekcion: Remaĉado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=8" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Remaĉado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Rumen-sheep2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rumen-sheep2.jpg/220px-Rumen-sheep2.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rumen-sheep2.jpg/330px-Rumen-sheep2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Rumen-sheep2.jpg/440px-Rumen-sheep2.jpg 2x" data-file-width="2443" data-file-height="1697" /></a><figcaption>Remaĉula sistemo</figcaption></figure> <p>Dum fermentado, la <a href="/wiki/Rumeno" title="Rumeno">rumeno</a> produktas gason kiu devas esti elpelita; ĝenado al la organo, kia subitaj ŝanĝoj en la ŝafa dieto, povas kaŭzi la eblan fatalan kondiĉon de stomaka ŝtopado, kiam gaso iĝas kaptita en la rumeno, pro refleksa fermo de la ezofaga sfinktro kiam en kontakto kun ŝaŭmo aŭ likvido.<sup id="cite_ref-Kimberling,_C._V_1988_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kimberling,_C._V_1988-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Post fermentado en la rumeno, manĝaĵo pasas en la <a href="/wiki/Centipelio" title="Centipelio">centipelion</a> kaj en la <a href="/wiki/Omaso" title="Omaso">omason</a>; specialaj manĝoj kiaj grenoj povas alpasi al la rumeno kune. Post la unuaj tri ĉambroj, manĝaĵoj moviĝas en la <a href="/wiki/Abomaso" title="Abomaso">abomason</a> por fina digestado antaŭ procesi ilin ĉe la <a href="/wiki/Intesto" title="Intesto">intestoj</a>. La abomaso estas la nura el la kvar ĉambroj analoge al la homa stomako, kaj estas foje nomata "vera stomako".<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Koncentrataj_dietoj">Koncentrataj dietoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=9" title="Redakti sekcion: Koncentrataj dietoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=9" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Koncentrataj dietoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ŝafo estas unu el malmultaj gregaj animaloj bredataj por viando nuntempe kiu rare estis bredataj laŭ <a href="/wiki/Intensa_agrikulturo" title="Intensa agrikulturo">intensiva</a>, fermita animala <a href="/wiki/Bredado" title="Bredado">bredado</a>.<sup id="cite_ref-hobby_7-3" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kvankam estas pliiĝanta movado defendanta alternativajn farmostilojn, granda porcentaĵo de <a href="/wiki/Bovo" title="Bovo">bovoj</a>, <a href="/wiki/Porko" title="Porko">porkoj</a>, kaj <a href="/wiki/Kortobirdo" title="Kortobirdo">kortobirdoj</a> estas ankoraŭ produktitaj laŭ tiaj kondiĉoj.<sup id="cite_ref-storey_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-storey-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Kontraste, nur kelkaj ŝafoj ricevas regule altajn koncentrojn de grenomanĝo, multe malpli tenitaj en fermejoj. Ĉefe ĉe industriigitaj landoj, ŝafoprodukistoj povas grasigi komercajn ŝafidojn antaŭ buĉado en "graskortoj" aŭ <i>grasigejoj</i>.<sup id="cite_ref-begin_12-7" class="reference"><a href="#cite_note-begin-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Multaj ŝafobredistoj kromnutras kaj ŝafinojn kaj virŝafojn per ĉiutaga porcio de greno dum la epoko de reproduktado por pliigi la <a href="/wiki/Fekundeco" title="Fekundeco">fekundecon</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ŝafinoj povas esti kromnutrataj dum gravedeco po pliigi naskopezon, ĉat 70% el la ŝafida kresko okazas en la lastaj kvin al ses semajnoj de gravedo.<sup id="cite_ref-hobby_7-4" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> [Tamen, tronutrado de ŝafinidoj (t.e. neplenkreskaj ŝafinoj) en frua gravedeco povas rezulti en limigita placenta disvolvigo, limigante la kreskon de fetaj ŝafidoj es la fina gravedepoko.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>] Krome, nur mamnutrantaj ŝafinoj kaj ĉefe aĝaj aŭ malsanaj ŝafoj ricevas ofte suplementan grenon.<sup id="cite_ref-hobby_7-5" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-living_25-4" class="reference"><a href="#cite_note-living-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nutrado devas esti speciale formulata, ĉar manĝo de plej bovoj, kortobidoj, porkoj, kaj eĉ kelkaj kaproj enhavas altajn nivelojn de <a href="/wiki/Kupro" title="Kupro">kupro</a> kiuj estas mortigaj al ŝafoj.<sup id="cite_ref-hobby_7-6" class="reference"><a href="#cite_note-hobby-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> La sama danĝero estas ĉe mineralaj suplementoj kiaj tiuj de salŝtonoj.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kutimaro">Kutimaro</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=10" title="Redakti sekcion: Kutimaro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=10" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Kutimaro"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/220px--DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="165" data-durationhint="111" data-mwtitle="DreibornerHochflächeSchafherde.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Dosiero:DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="640" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="480" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/98/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm/DreibornerHochfl%C3%A4cheSchafherde.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="480" data-height="360" /></video></span><figcaption>Ŝafaro sekvanta ŝafarestron.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosiero:Border_Collie_sheepdog_trial.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Border_Collie_sheepdog_trial.jpg/220px-Border_Collie_sheepdog_trial.jpg" decoding="async" width="220" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Border_Collie_sheepdog_trial.jpg/330px-Border_Collie_sheepdog_trial.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Border_Collie_sheepdog_trial.jpg/440px-Border_Collie_sheepdog_trial.jpg 2x" data-file-width="1733" data-file-height="756" /></a><figcaption>Ŝafaro montranta gregeman konduton dum <a href="/wiki/%C5%9Cafhundo" class="mw-redirect" title="Ŝafhundo">ŝafhunda konkurenco</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Reproduktado">Reproduktado</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=11" title="Redakti sekcion: Reproduktado" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=11" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Reproduktado"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sano">Sano</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=12" title="Redakti sekcion: Sano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=12" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Sano"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ekonomia_gravo">Ekonomia gravo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=13" title="Redakti sekcion: Ekonomia gravo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=13" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Ekonomia gravo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kiel_manĝo"><span id="Kiel_man.C4.9Do"></span>Kiel manĝo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=14" title="Redakti sekcion: Kiel manĝo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=14" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Kiel manĝo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="En_scienco">En scienco</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=15" title="Redakti sekcion: En scienco" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=15" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: En scienco"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="En_kulturo,_religio_kaj_arto"><span id="En_kulturo.2C_religio_kaj_arto"></span>En kulturo, religio kaj arto</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=16" title="Redakti sekcion: En kulturo, religio kaj arto" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=16" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: En kulturo, religio kaj arto"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Figuraj_sencoj">Figuraj sencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=17" title="Redakti sekcion: Figuraj sencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=17" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Figuraj sencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Figura sence, śafo povas esti: </p> <ul><li>homo tro bona, en <a href="/wiki/ReVo" class="mw-redirect" title="ReVo">ReVo</a>: <table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td></td></tr><tr valign="top"><td width="40px"><span typeof="mw:File"><span title="Citaĵo"><img alt="Citaĵo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/40px-P_writing.svg.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/60px-P_writing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/80px-P_writing.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span></td><td><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td><span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif;"><b>„</b></span> <i>se vi faros vin ŝafo, la lupoj vin manĝos</i> <span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif"><b>”</b></span></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>;</li> <li>homo blinde imitema, en <a href="/wiki/ReVo" class="mw-redirect" title="ReVo">ReVo</a>: <table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td></td></tr><tr valign="top"><td width="40px"><span typeof="mw:File"><span title="Citaĵo"><img alt="Citaĵo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/40px-P_writing.svg.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/60px-P_writing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/80px-P_writing.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span></td><td><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td><span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif;"><b>„</b></span> <i>ŝafe sekvi la antaŭirantojn</i> <span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif"><b>”</b></span></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> (Vd ankaŭ: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno-plus?apm=0&aid=e0f&datum=19310005&seite=00000165&zoom=2">La ŝafoj en maron</a>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Proverbo">Proverbo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=18" title="Redakti sekcion: Proverbo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=18" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Proverbo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ekzistas pluraj <a href="/wiki/Proverbo" title="Proverbo">proverboj</a> pri ŝafo en la <a href="/wiki/Proverbaro_Esperanta" title="Proverbaro Esperanta">Proverbaro Esperanta</a> de <a href="/wiki/L._L._Zamenhof" title="L. L. Zamenhof">L. L. Zamenhof</a>, inter ili<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td></td></tr><tr valign="top"><td width="40px"><span typeof="mw:File"><span title="Citaĵo"><img alt="Citaĵo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/40px-P_writing.svg.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/60px-P_writing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/80px-P_writing.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span></td><td><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td><span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif;"><b>„</b></span> <i>De malbona ŝafo estas bona eĉ tufo.</i> <span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif"><b>”</b></span></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></li> <li><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td></td></tr><tr valign="top"><td width="40px"><span typeof="mw:File"><span title="Citaĵo"><img alt="Citaĵo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/40px-P_writing.svg.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/60px-P_writing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/80px-P_writing.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span></td><td><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td><span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif;"><b>„</b></span> <i>Gardatan ŝafon eĉ lupo timas.</i> <span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif"><b>”</b></span></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></li> <li><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td></td></tr><tr valign="top"><td width="40px"><span typeof="mw:File"><span title="Citaĵo"><img alt="Citaĵo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/40px-P_writing.svg.png" decoding="async" width="40" height="36" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/60px-P_writing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/P_writing.svg/80px-P_writing.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span></td><td><table style="padding:0; margin:0; border-spacing:0;"><tbody><tr valign="top"><td><span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif;"><b>„</b></span> <i>Se vi faros vin ŝafo, la lupoj vin manĝos.</i> <span style="color:#84a3e0; font-size:150%; line-height:75%;font-family:'Times New Roman',serif"><b>”</b></span></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vidu_ankaŭ"><span id="Vidu_anka.C5.AD"></span>Vidu ankaŭ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=19" title="Redakti sekcion: Vidu ankaŭ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=19" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Vidu ankaŭ"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Merino" title="Merino">Merino</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%9Dtistismo" title="Paŝtistismo">Paŝtistismo</a></li> <li><a href="/wiki/Pa%C5%9Dtismo" title="Paŝtismo">Paŝtismo</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Cafisto" title="Ŝafisto">Ŝafisto</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Cafhundo" class="mw-redirect" title="Ŝafhundo">Ŝafhundo</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Cafo_(konstelacio)" title="Ŝafo (konstelacio)">Ŝafo (konstelacio)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencoj">Referencoj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=20" title="Redakti sekcion: Referencoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=20" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Referencoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist references-small" style="-moz-column-count:2; column-count:2; -webkit-column-count:2; padding-right: 6px;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-storey-1">↑ <a href="#cite_ref-storey_1-0"><sup>1,0</sup></a> <a href="#cite_ref-storey_1-1"><sup>1,1</sup></a> <a href="#cite_ref-storey_1-2"><sup>1,2</sup></a> <a href="#cite_ref-storey_1-3"><sup>1,3</sup></a> <a href="#cite_ref-storey_1-4"><sup>1,4</sup></a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <span class="reference-text">Budiansky, pp. 97–98.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3">↑</a> <span class="reference-text">Budianksy, pp. 100–01.</span> </li> <li id="cite_note-sheep_and_goat-4">↑ <a href="#cite_ref-sheep_and_goat_4-0"><sup>4,0</sup></a> <a href="#cite_ref-sheep_and_goat_4-1"><sup>4,1</sup></a> <a href="#cite_ref-sheep_and_goat_4-2"><sup>4,2</sup></a> <span class="reference-text">Ensminger</span> </li> <li id="cite_note-rmcsba-5">↑ <a href="#cite_ref-rmcsba_5-0"><sup>5,0</sup></a> <a href="#cite_ref-rmcsba_5-1"><sup>5,1</sup></a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rmncsba.org/">Natural Colored Sheep</a>. <i>Rare Breeds Watchlist</i>. Rocky Mountain Natural Colored Sheep Breeders Association (Januaro 2007). Alirita 2008-01-05 .</span> </li> <li id="cite_note-bcsba-6">↑ <a href="#cite_ref-bcsba_6-0"><sup>6,0</sup></a> <a href="#cite_ref-bcsba_6-1"><sup>6,1</sup></a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160830141015/http://www.bcsba.org.uk/coloured-sheep/coloured-sheep.html">An introduction to coloured sheep</a>. British Coloured Sheep Breeders Association. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bcsba.org.uk/coloured-sheep/coloured-sheep.html">la originalo</a> je 2016-08-30. Alirita 2008-01-05 .  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160830141015/http://www.bcsba.org.uk/coloured-sheep/coloured-sheep.html">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bcsba.org.uk/coloured-sheep/coloured-sheep.html">la originalo</a> je 2016-08-30. Alirita 2015-05-22 .</span> </li> <li id="cite_note-hobby-7">↑ <a href="#cite_ref-hobby_7-0"><sup>7,0</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-1"><sup>7,1</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-2"><sup>7,2</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-3"><sup>7,3</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-4"><sup>7,4</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-5"><sup>7,5</sup></a> <a href="#cite_ref-hobby_7-6"><sup>7,6</sup></a> <span class="reference-text">Weaver</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <span class="reference-text">Melinda J. Burrill Ph.D. Professor Coordinator of Graduate Studies, Department of Animal and Veterinary Sciences, California State Polytechnic University, Sheep, World Book, Mackiev, 2004</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <span class="reference-text">Frandson, R. D. kaj T. L. Spurgeon. 1992. Anatomio kaj fiziologio de farmanimaloj. 5a eld. Lippincott, Williams and Wilkins. 572 pp</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110928131653/http://www.vivo.colostate.edu/hbooks/pathphys/digestion/pregastric/cowpage.html">Dental Anatomy of Ruminants from </a><a href="/wiki/Colorado_State_University" class="mw-redirect" title="Colorado State University">Colorado State University</a>. Vivo.colostate.edu (2001-11-07). Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vivo.colostate.edu/hbooks/pathphys/digestion/pregastric/cowpage.html">la originalo</a> je 2011-09-28. Alirita 2014-04-14 .</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> <span class="reference-text">Schoenian, Susan.  <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sheep101.info/sheepbasics.html">Sheep Basics</a>. <i>Sheep101.info</i>. Alirita 2007-11-27 .</span> </li> <li id="cite_note-begin-12">↑ <a href="#cite_ref-begin_12-0"><sup>12,0</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-1"><sup>12,1</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-2"><sup>12,2</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-3"><sup>12,3</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-4"><sup>12,4</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-5"><sup>12,5</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-6"><sup>12,6</sup></a> <a href="#cite_ref-begin_12-7"><sup>12,7</sup></a> <span class="reference-text">Smith et al.</span> </li> <li id="cite_note-smith5-13"><a href="#cite_ref-smith5_13-0">↑</a> <span class="reference-text">Smith et al., p. 5.</span> </li> <li id="cite_note-ASI-14"><a href="#cite_ref-ASI_14-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2006) “<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sheepusa.org/index.phtml?page=site/get_file&print=1&file_id=9a0f14975be048606228762fc2d2a7ff">Sheep Care Guide</a>”.  Alirita 2008-09-08..</cite><span style="display:none;"> </span> <span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (1946) “Heritability of neck folds and face covering in range Rambouillet lambs as evaluated by scoring”, <i>J. Anim. Sci.</i> <b>5</b>, <span style="white-space:nowrap;">p. 170–179</span>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-modern-16">↑ <a href="#cite_ref-modern_16-0"><sup>16,0</sup></a> <a href="#cite_ref-modern_16-1"><sup>16,1</sup></a> <a href="#cite_ref-modern_16-2"><sup>16,2</sup></a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Brown-1996">Brown, Dave.  (1996) <i>The Modern Shepherd</i>. Wharfedale Road, Ipswich 1P1 4LG, United Kingdom: Farming Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0852361882" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-85236-188-2</a>.</cite> </span> </li> <li id="cite_note-Smith4-17">↑ <a href="#cite_ref-Smith4_17-0"><sup>17,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Smith4_17-1"><sup>17,1</sup></a> <span class="reference-text">Smith et al., p. 4.</span> </li> <li id="cite_note-okstate-18"><a href="#cite_ref-okstate_18-0">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ansi.okstate.edu/breeds/sheep/">Sheep (Ovis aries)</a>. <i>Breeds of Livestock</i>. Oklahoma State University Dept. of Animal Science. Alirita 2007-11-02 .</span> </li> <li id="cite_note-Dwyer2008-19"><a href="#cite_ref-Dwyer2008_19-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Cathy M. Dwyer.  (31a de Julio 2008) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=KxlbW9to_1YC&pg=PA56">The Welfare of Sheep</a></i>. シュプリンガー・ジャパン株式会社, <span style="white-space:nowrap;">p. 56–</span>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781402085529" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-4020-8552-9</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Jensen2009-20"><a href="#cite_ref-Jensen2009_20-0">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;">Per Jensen.  (2009) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=FuJKSEgccUEC&pg=PA162">The ethology of domestic animals: an introductory text</a></i>. CABI, <span style="white-space:nowrap;">p. 162–</span>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781845935368" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-84593-536-8</a>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <span class="reference-text">Maijala, K. 1997, Genetic aspects of domestication, common breeds and their origin. En: Piper, L. kaj A. Ruvinsky (eld.). The genetics of sheep. CABI</span> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <span class="reference-text">Scherf, B. D. 2000. World watch list for domestic animal diversity. 3a Eldono. FAO, Romo. 726 pp.</span> </li> <li id="cite_note-FAO_2007-23">↑ <a href="#cite_ref-FAO_2007_23-0"><sup>23,0</sup></a> <a href="#cite_ref-FAO_2007_23-1"><sup>23,1</sup></a> <span class="reference-text">FAO. 2007. State of the world's animal genetic resources for food and agriculture. 512 pp.</span> </li> <li id="cite_note-D’Arcy-24"><a href="#cite_ref-D’Arcy_24-0">↑</a> <span class="reference-text">D’Arcy, J.B., Sheep Management & Wool Technology, NSW University Press, 1986, <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0868401064" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-86840-106-4</a></span> </li> <li id="cite_note-living-25">↑ <a href="#cite_ref-living_25-0"><sup>25,0</sup></a> <a href="#cite_ref-living_25-1"><sup>25,1</sup></a> <a href="#cite_ref-living_25-2"><sup>25,2</sup></a> <a href="#cite_ref-living_25-3"><sup>25,3</sup></a> <a href="#cite_ref-living_25-4"><sup>25,4</sup></a> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="eo" dir="ltr">Citaĵa eraro Malvalida etikedo <code><ref></code>; neniu teksto estis provizita por ref-oj nomataj <code>living</code>; $2</span></li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <span class="reference-text"><cite class="libro" style="font-style:normal;" id="referenco-Pulina-2004">Pulina, Giuseppe.  (2004) <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/?id=rTdfR3ŬWXQC&dq=dairy+sheep+breeds">Dairy Sheep Nutrition</a></i>. CABI Publishing. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0851995950" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-85199-595-0</a>.</cite> <span title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="background:#ffeaea; color:#444444"></span><sup class="noprint" title="Kelkfoje okazas, ke ligilo en Vikipedio ne plu atingeblas. Se eble, trovu la korektan ligilon kaj enmeti ĝin ĉi tie, alikaze forigu la ligilon kaj, se tio temas pri noto, enmetu la ŝablonon {{citon}}." style="color:red;">[<i>rompita ligilo</i>]</sup></span> </li> <li id="cite_note-Pulina2-27"><a href="#cite_ref-Pulina2_27-0">↑</a> <span class="reference-text">Pulina et al. p. 2.</span> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <span class="reference-text">Rare Breeds Survival Trust (UK) (Januaro 2008) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080622235527/http://www.rbst.org.uk/watch-list/sheep.php">Sheep</a>. <i>Rare Breeds Watchlist</i>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rbst.org.uk/watch-list/sheep.php">la originalo</a> je 2008-06-22. Alirita 2008-09-07 . <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080622235527/http://www.rbst.org.uk/watch-list/sheep.php">Arkivigite je</a> 2008-06-22 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080622235527/http://www.rbst.org.uk/watch-list/sheep.php">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rbst.org.uk/watch-list/sheep.php">la originalo</a> je 2008-06-22. Alirita 2015-05-23 .</span> </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <span class="reference-text">Rare Breeds Survival Trust (UK) (2008) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080731020600/http://www.rbst.org.uk/watch-list/main.php">Watchlist</a>. <i>A numerical guide to the 2008 Watchlist categories</i>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rbst.org.uk/watch-list/main.php">la originalo</a> je 2008-07-31. Alirita 2008-09-07 . <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080731020600/http://www.rbst.org.uk/watch-list/main.php">Arkivigite je</a> 2008-07-31 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>  <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080731020600/http://www.rbst.org.uk/watch-list/main.php">Arkivita kopio</a>. Arkivita el <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rbst.org.uk/watch-list/main.php">la originalo</a> je 2008-07-31. Alirita 2015-05-23 .</span> </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livestockconservancy.org/index.php/heritage/internal/conservation-priority-list#Sheep">"Conservation Priority List"</a>, <i>livestockconservancy.org</i> (The Livestock Conservancy)<span class="printonly">, <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.livestockconservancy.org/index.php/heritage/internal/conservation-priority-list#Sheep">http://www.livestockconservancy.org/index.php/heritage/internal/conservation-priority-list#Sheep</a></span><span class="reference-accessdate">, retrieved 2013-09-03</span></span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Conservation+Priority+List&rft.jtitle=livestockconservancy.org&rft.pub=The+Livestock+Conservancy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.livestockconservancy.org%2Findex.php%2Fheritage%2Finternal%2Fconservation-priority-list%23Sheep&rfr_id=info:sid/en.wikipedia.org:%C5%9Cafo"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Pugh,_pp._19-31">↑ <a href="#cite_ref-Pugh,_pp._19_31-0"><sup>31,0</sup></a> <a href="#cite_ref-Pugh,_pp._19_31-1"><sup>31,1</sup></a> <a href="#cite_ref-Pugh,_pp._19_31-2"><sup>31,2</sup></a> <span class="reference-text">Pugh, pp. 19.</span> </li> <li id="cite_note-simmons146-32">↑ <a href="#cite_ref-simmons146_32-0"><sup>32,0</sup></a> <a href="#cite_ref-simmons146_32-1"><sup>32,1</sup></a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 146.</span> </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <span class="reference-text">Van Soest, P. J. 1994. Nutritional ecology of the ruminant. 2a eld. Cornell Univ. Press. 476 pp.</span> </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2004) “Molecular diversity of rumen methanogens from sheep in Western Australia”, <i>Appl. Environ. Microbiol</i> <b>70</b>, <span style="white-space:nowrap;">p. 1263–1270</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1128/aem.70.3.1263-1270.2004" class="extiw" title="doi:10.1128/aem.70.3.1263-1270.2004">10.1128/aem.70.3.1263-1270.2004</a>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <span class="reference-text">Smith et al., p. 56.</span> </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 82.</span> </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 160.</span> </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 143.</span> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ucanr.org/delivers/impactview.cfm?impactnum=176">Sheep grazing reduces pesticide use in alfalfa</a>. <i>ucanr.org</i>. University of California Agriculture and Natural Resources.</span> </li> <li id="cite_note-Kimberling,_C._V_1988-40"><a href="#cite_ref-Kimberling,_C._V_1988_40-0">↑</a> <span class="reference-text">Kimberling, C. V. 1988. Jensen and Swift's diseases of sheep. 3a eld. Lea & Fibiger, Philadelphia. 394 pp.</span> </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 171.</span> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <span class="reference-text">Smith et al., p. 101.</span> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;">Wallace, J. M. (2000). “Nutrient partitioning during pregnancy: adverse gestational outcome in overnourished adolescent dams”, <i>Proc. Nutr. Soc.</i> <b>59</b>, <span style="white-space:nowrap;">p. 107–117</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1017/s0029665100000136" class="extiw" title="doi:10.1017/s0029665100000136">10.1017/s0029665100000136</a>.</cite><span style="display:none;"> </span></span> </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <span class="reference-text"><cite style="font-style:normal;"> (2004) “Effect of nutrient intake during pregnancy on fetal and placental growth and vascular development”, <i>Domestic Anim. Endocrinol</i> <b>27</b>, <span style="white-space:nowrap;">p. 199–217</span>. <a href="/wiki/Cifereca_objekta_identigilo" title="Cifereca objekta identigilo">doi</a>:<a href="//doi.org/10.1016/j.domaniend.2004.06.006" class="extiw" title="doi:10.1016/j.domaniend.2004.06.006">10.1016/j.domaniend.2004.06.006</a>.</cite><span style="display:none;"> </span> </span> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <span class="reference-text">Simmons & Ekarius, p. 159.</span> </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <span class="reference-text"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/Zamenhofa_Proverbaro" class="extiw" title="q:Zamenhofa Proverbaro">Zamenhofa Proverbaro</a> ĉe Vikicitaro (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php">kopio ĉe lernu</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111225060747/http://eo.lernu.net/biblioteko/proverboj/listo.php">Arkivigite je</a> 2011-12-25 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>)</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literaturo">Literaturo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=21" title="Redakti sekcion: Literaturo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=21" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Literaturo"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Budiansky, Stephen (1999). The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication. Yale University Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0300079931" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-300-07993-1</a>.</li> <li>Ensminger, Dr. M.E.; Dr. R.O. Parker (1986). Sheep and Goat Science, Fifth Edition. Danville, Ilinojso: The Interstate Printers and Publishers Inc. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/081342464X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8134-2464-X</a>.</li> <li>Pugh, David G. (2001). Sheep & Goat Medicine. Elsevier Health Sciences. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/0721690521" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7216-9052-1</a>.</li> <li>Simmons, Paula; Carol Ekarius (2001). Storey's Guide to Raising Sheep. North Adams, MA: Storey Publishing LLC. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781580172622" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-58017-262-2</a>.</li> <li>Smith M.S., Barbara; Mark Aseltine PhD; Gerald Kennedy DVM (1997). Beginning Shepherd's Manual, Second Edition. Ames, Iovao: eldonejo de la <a href="/wiki/Iovaa_%C5%9Ctata_Universitato" title="Iovaa Ŝtata Universitato">Iovaa Ŝtata Universitato</a>. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/081382799X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8138-2799-X</a>.</li> <li>Weaver, Sue (2005). Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit. 3 Burroughs Irvine, CA 92618: Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/1931993491" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-931993-49-1</a>.</li> <li>Wooster, Chuck (2005). Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock. Geoff Hansen (Photography). Guilford, Connecticut: The Lyons Press. <a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/1592285317" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-59228-531-7</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kromaj_legadoj">Kromaj legadoj</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=22" title="Redakti sekcion: Kromaj legadoj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=22" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Kromaj legadoj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Anne-Marie Brisebarre, Hubert Germain, André Dirand, Des moutons, Nantes, Gulf Stream,‎ 2004 (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9782909421209" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-2-909421-20-9</a>)</li> <li>Jeanne Bruguère-Picoux, Maladie des moutons, Paris, La France Agricole,‎ 1994, 1e éd. (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9782855570112" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-2-85557-011-2</a>)</li> <li>Pierre Pensuet, Toussaint Gilbert, Élevage des chèvres et des moutons, Paris, De Vecchi,‎ 1983 (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9782732803913" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-2-7328-0391-3</a>)</li></ul> <p>(en) Stephen Budiansky, The Covenant of the Wild: Why animals chose domestication, New Haven, Yale University Press,‎ 1999, poche (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780300079937" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-300-07993-7</a>) </p> <ul><li>(en) Dr. M.E. Ensminger, Dr. R.O. Parker, Sheep and Goat Science, Fifth Edition, Danville, Illinois, The Interstate Printers and Publishers Inc,‎ 1986, 5e éd. (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780813424644" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8134-2464-4</a>, OCLC 13276444, LCCN 84081773)</li> <li>(en) Paula Simmons, Carol Ekarius, Storey's Guide to Raising Sheep, North Adams, MA, Storey Publishing LLC,‎ 2001 (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781580172622" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-58017-262-2</a>, LCCN 00058804)</li> <li>(en) Barbara Smith M.S., Mark Aseltine PhD, Gerald Kennedy DVM, Beginning Shepherd's Manual, Second Edition, Ames, Iovao, eldonejo de la <a href="/wiki/Iovaa_%C5%9Ctata_Universitato" title="Iovaa Ŝtata Universitato">Iovaa Ŝtata Universitato</a>,‎ 1997, 2-a eld., poche (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9780813827995" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-8138-2799-5</a>, LCCN 96051981)</li> <li>(en) Sue Weaver, Sheep: small-scale sheep keeping for pleasure and profit, 3 Burroughs Irvine, CA 92618, Hobby Farm Press, an imprint of BowTie Press, a division of BowTie Inc.,‎ 2005 (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781931993494" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-931993-49-4</a>, OCLC 56942472, LCCN 2004025520)</li> <li>(en) Chuck Wooster, Geoff Hansen (Photography), Living with Sheep: Everything You Need to Know to Raise Your Own Flock, Guilford, Connecticut, The Lyons Press,‎ 2005 (<a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Citoj_el_libroj/9781592285310" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-59228-531-0</a>, OCLC 57186511, LCCN 2004065025)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eksteraj_ligiloj">Eksteraj ligiloj</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&veaction=edit&section=23" title="Redakti sekcion: Eksteraj ligiloj" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redakti</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%9Cafo&action=edit&section=23" title="Redakti la fontkodo de la sekcio: Eksteraj ligiloj"><span>redakti fonton</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sheepusa.org/">American Sheep Industry</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dpi.qld.gov.au/cps/rde/dpi/hs.xsl/27_120_ENA_HTML.htm">Sheep Industry</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080411131558/http://www.dpi.qld.gov.au/cps/rde/dpi/hs.xsl/27_120_ENA_HTML.htm">Arkivigite je</a> 2008-04-11 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> (Queensland)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cansheep.ca/index.htm">Canadian Sheep Federation</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080525101357/http://cansheep.ca/index.htm">Arkivigite je</a> 2008-05-25 per la retarkivo <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationalsheep.org.uk/index.php">National Sheep Association</a> (UK)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nzsheep.co.nz/">New Zealand Sheepbreeders Association</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sheepmagazine.com/index.html">Sheep magazine</a>, artikoloj disponeblaj senpage rete</li> <li>Vidu la <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pre.ensembl.org/Ovis_aries/Info/Index">ŝafan genomon</a> ĉe Ensembl</li></ul> <div class="noprint" id="aliaj_projektoj" style="float: right; clear: right; width: 250px; border: 1px solid #aaa; padding: 4px; font-size: 90%; background: #f9f9f9;"> <ul class="noarchive"><li class="commons"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sheep?uselang=eo">Kategorio Ŝafo en la <span>Vikimedia Komunejo</span></a> (Multrimedaj datumoj)</span></li><li class="quote"><a href="https://eo.wikiquote.org/wiki/%C5%9Cafo" class="extiw" title="q:Ŝafo">Ŝafo en la <span>Vikicitaro</span></a> (Kolekto de citaĵoj) </li></ul> </div> <p><span class="plainlinks"><i>En tiu ĉi artikolo estas uzita traduko de teksto el la artikolo <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Sheep&oldid=660680052">Sheep</a> en la angla Vikipedio. </i></span> </p> <div class="noprint tright portal" style="border:solid #aaa 1px;text-align:center;margin:0.5em 0 0.5em 1em;"> <table style="background:#f9f9f9;font-size:90%;line-height:110%;max-width:210px;padding:1ex;"> <tbody><tr valign="middle"><td style="text-align:center;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosiero:Lioness_updated.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Portala ikono" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lioness_updated.jpg/32px-Lioness_updated.jpg" decoding="async" width="32" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lioness_updated.jpg/48px-Lioness_updated.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/Lioness_updated.jpg/64px-Lioness_updated.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></td><td style="padding:0 1ex;vertical-align:middle;font-style:italic;font-weight:bold;"><a href="/wiki/Portalo:Zoologio" title="Portalo:Zoologio"><span style="color:white; padding:0.5px .7ex; display: block; background: #4682b4">Portalo pri Zoologio</span></a></td></tr></tbody></table></div> <div style="position:absolute; z-index:100; right:20px; top:-40px; background-color:transparent" class="metadata" id="featured-star"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Vikipedio:Listo_de_havendaj_artikoloj" title="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj"><img alt="Tiu ĉi artikolo apartenas al la aro de la mil plej gravaj artikoloj" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/0a/1000HA.png" decoding="async" width="36" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="36" data-file-height="36" /></a></span></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Elŝutita el "<a dir="ltr" href="https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ŝafo&oldid=8931481">https://eo.wikipedia.org/w/index.php?title=Ŝafo&oldid=8931481</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciala%C4%B5o:Kategorioj" title="Specialaĵo:Kategorioj">Kategorioj</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Aldomigitaj_bestoj" title="Kategorio:Aldomigitaj bestoj">Aldomigitaj bestoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Kaprenoj" title="Kategorio:Kaprenoj">Kaprenoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:%C5%9Cafoj" title="Kategorio:Ŝafoj">Ŝafoj</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kaŝitaj kategorioj: <ul><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_problemoj_pri_referencoj" title="Kategorio:Paĝoj kun problemoj pri referencoj">Paĝoj kun problemoj pri referencoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kun_eksmodaj_cit%C5%9Dablonoj" title="Kategorio:Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj">Paĝoj kun eksmodaj citŝablonoj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Artikoloj_kun_rompitaj_ligiloj" title="Kategorio:Artikoloj kun rompitaj ligiloj">Artikoloj kun rompitaj ligiloj</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Artikoloj_kun_eraroj_de_cita%C4%B5a_uzado" title="Kategorio:Artikoloj kun eraroj de citaĵa uzado">Artikoloj kun eraroj de citaĵa uzado</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Listo_de_arkivitaj_pa%C4%9Doj_de_Retarkivo" title="Kategorio:Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo">Listo de arkivitaj paĝoj de Retarkivo</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Pa%C4%9Doj_kiuj_uzas_ISBNajn_magiajn_ligilojn" title="Kategorio:Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn">Paĝoj kiuj uzas ISBNajn magiajn ligilojn</a></li><li><a href="/wiki/Kategorio:Havendaj_artikoloj_pli_grandaj_ol_30_kB" title="Kategorio:Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB">Havendaj artikoloj pli grandaj ol 30 kB</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ĉi tiu paĝo estis lastafoje redaktita je 13:18, 24 nov. 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">La teksto disponeblas laŭ la permesilo <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eo">Krea Komunaĵo Atribuite-Samkondiĉe 4.0 Neadaptita</a>; eble aldonaj kondiĉoj aplikeblas. Vidu la <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">uzkondiĉojn</a> por detaloj.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Regularo pri respekto de la privateco</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedio:Enkonduko">Pri Vikipedio</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedio:Malgarantio">Malgarantioj</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programistoj</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eo.wikipedia.org">Statistikoj</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklaro pri kuketoj</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eo.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Cafo&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Poŝtelefona vido</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-strzt","wgBackendResponseTime":210,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.405","walltime":"0.512","ppvisitednodes":{"value":5923,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":45836,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15141,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":32036,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 375.885 1 -total"," 32.14% 120.795 1 Ŝablono:Taksonomio"," 30.43% 114.400 1 Ŝablono:Referencoj"," 14.22% 53.467 1 Ŝablono:Projektoj"," 6.91% 25.968 1 Ŝablono:Ŝanĝu_ŝablonon"," 5.11% 19.196 4 Ŝablono:Citaĵo_el_libro"," 4.49% 16.876 1 Ŝablono:Citation"," 4.35% 16.367 11 Ŝablono:Citaĵo_el_la_reto"," 3.89% 14.606 1 Ŝablono:Tradukita"," 3.74% 14.074 5 Ŝablono:Webarchiv"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.085","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2521283,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-f8f5b","timestamp":"20241124131836","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u015cafo","url":"https:\/\/eo.wikipedia.org\/wiki\/%C5%9Cafo","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7368","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7368","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-01-27T00:50:35Z","dateModified":"2024-11-24T13:18:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/2c\/Flock_of_sheep.jpg","headline":"Aldomigita kvarpieda mamulo"}</script> </body> </html>