CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-not-available" lang="oc" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Veire la font de Japon — Wikipèdia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-disabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-not-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ocwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":true,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "oc normal","wgMonthNames":["","genièr","febrièr","març","abril","mai","junh","julhet","agost","setembre","octobre","novembre","decembre"],"wgRequestId":"1697e45c-0c3b-4ec5-bd4f-5bcce3b0764e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Japon","wgTitle":"Japon","wgCurRevisionId":2448178,"wgRevisionId":0,"wgArticleId":8057,"wgIsArticle":false,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"edit","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":[],"wgPageViewLanguage":"oc","wgPageContentLanguage":"oc","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Japon","wgRelevantArticleId":8057,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"oc","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"oc"}, "wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.charinsert.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.edit.collapsibleFooter","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.charinsert","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=ext.charinsert.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=oc&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=oc&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/1200px-Flag_of_Japan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/800px-Flag_of_Japan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/640px-Flag_of_Japan.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Veire la font de Japon — Wikipèdia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//oc.m.wikipedia.org/wiki/Japon"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modificar" href="/w/index.php?title=Japon&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipèdia (oc)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//oc.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Japon"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.oc"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipèdia" href="/w/index.php?title=Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Japon rootpage-Japon skin-vector-2022 action-edit"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vejatz lo contengut</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menut principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menut principal/Menut principau" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menut principal/Menut principau</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menut principal/Menut principau</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-Navigacion" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Navigacion" > <div class="vector-menu-heading"> Navigacion </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Acuèlh" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Acu%C3%A8lh"><span>Acuèlh</span></a></li><li id="n-La-tavèrna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:La_tav%C3%A8rna"><span>La tavèrna</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Acu%C3%A8lh"><span>Portals tematics</span></a></li><li id="n-alphindex" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Totas_las_paginas"><span>Indèx alfabetic</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Pagina_a_l%27azard" title="Afichar una pagina a l'azard [x]" accesskey="x"><span>Una pagina a l'azard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Contact-url"><span>contact</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuir" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuir" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuir </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Somari" title="L'endrech per s'assabentar."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh" title="A prepaus del projècte, çò que podètz far, ont trobar d'informacions"><span>Comunautat</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Darri%C3%A8rs_cambiaments" title="Lista dels darrièrs cambiaments sul wiki [r]" accesskey="r"><span>Darrièrs cambiaments</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_especialas"><span>Paginas especialas</span></a></li><li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Acu%C3%A8lh_dels_nov%C3%A8ls_venguts"><span>Acuèlh dels novèls venguts</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Acu%C3%A8lh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipèdia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-oc.svg" style="width: 7.5em; height: 1.1875em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'enciclopèdia liura" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-oc.svg" width="120" height="14" style="width: 7.5em; height: 0.875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Rec%C3%A8rca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Recercar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Recercar sus Wikipèdia" aria-label="Recercar sus Wikipèdia" autocapitalize="sentences" title="Cercar dins Wikipèdia [C]" accesskey="C" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Recèrca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Recercar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Aisinas personalas"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparença" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparença</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=oc.wikipedia.org&uselang=oc" class=""><span>Far un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=Japon&returntoquery=action%3Dedit" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri" class=""><span>Crear un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=Japon&returntoquery=action%3Dedit" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connectar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Més opcions" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aisinas personalas" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aisinas personalas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="Menú d'usuari" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=oc.wikipedia.org&uselang=oc"><span>Far un don</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribuïr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_un_compte&returnto=Japon&returntoquery=action%3Dedit" title="Vos es conselhat de crear un compte e de vos connectar ; pasmens, es pas obligatòri"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Nom_d%27utilizaire&returnto=Japon&returntoquery=action%3Dedit" title="Sètz convidat(ada) a vos identificar, mas es pas obligatòri. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connectar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pàgines per a editors no registrats <a href="/wiki/Ajuda:Introducci%C3%B3" aria-label="Vegeu més informació sobre l'edició"><span>més informació</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mas_discussions" title="La pagina de discussion per aquesta adreça IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Lloc"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Veire la font de Japon</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aquest article només existeix en aquesta llengua. Afegiu l'article per a altres llengües" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apondre una lenga</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacis de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Japon" title="Veire l’article [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discutir:Japon" rel="discussion" title="Discussion a prepaus d'aquesta pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Canvia la variant de llengua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">occitan</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Afichatges"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Japon"><span>Legir</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v"><span>Modificar</span></a></li><li id="ca-edit" class="selected collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina"><span>Modificar lo còdi</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&action=history" title="Los autors e versions precedentas d'aquesta pagina. [h]" accesskey="h"><span>Veire l'istoric</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Bóstia d'aisinas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Bóstia d'aisinas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aisinas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">Escondre</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mai d'opcions" > <div class="vector-menu-heading"> Accions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Japon"><span>Legir</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&veaction=edit" title="Modificar aquela pagina [v]" accesskey="v"><span>Modificar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="selected collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&action=edit" title="Modificar lo còdi font d'aquela pagina [e]" accesskey="e"><span>Modificar lo còdi</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&action=history"><span>Veire l'istoric</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generau </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Paginas_ligadas/Japon" title="Lista de las paginas ligadas a aquesta. [j]" accesskey="j"><span>Paginas connèxas</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Seguit_dels_ligams/Japon" rel="nofollow" title="Lista dels darrièrs cambiaments de las paginas ligadas a aquesta [k]" accesskey="k"><span>Seguit dels ligams</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=oc" title="Mandar un imatge o fichièr mèdia sul servidor [u]" accesskey="u"><span>Importar un fichièr</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Japon&action=info" title="Mai d’informacion sus aquesta pagina"><span>Informacion sus la pagina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DJapon%26action%3Dedit"><span>Obténer una URL acorchida</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Foc.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DJapon%26action%3Dedit"><span>Telecargar lo còdi QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dins d'autres projèctes </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q17" title="Ligam cap a l’element de referencial de las donadas connectadas [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Eines de la pàgina"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparença"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparença</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mòu a la barra laterala</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">Escondre</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle">← <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><p>Sètz pas autorizat(ada) a modificar aquesta pagina, per la rason seguenta : </p> <div class="permissions-errors"><div class="mw-permissionerror-globalblocking-blockedtext-range"><b>Votre adresse IP fait partie d’une plage qui a été <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Global_blocks" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/Global blocks">bloquée sur tous les wikis de la Fondation Wikimédia</a>.</b> <p>Le blocage a été effectué par <a href="/wiki/Utilizaire:Jon_Kolbert" title="Utilizaire:Jon Kolbert">‪Jon Kolbert‬</a>. Le motif invoqué est <i><a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/NOP" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/NOP">Open proxy/Webhost</a>: See the <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/WM:OP/H" class="extiw" title="m:WM:OP/H">help page</a> if you are affected </i>. </p> <ul><li>Début du blocage : 27 agost de 2023 a 15.12</li> <li>Expiration du blocage : 27 agost de 2028 a 15.12</li></ul> <p>Votre adresse IP actuelle est 8.222.208.146. La plage bloquée est 8.222.128.0/17. </p><p>Incloeu els detalls de dalt en totes les consultes que feu. Si penseu que heu estat blocat per error, trobareu més informació i instruccions al reglament global <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/No_open_proxies" class="extiw" title="m:Special:MyLanguage/No open proxies">No proxys oberts</a>. </p> Altrament, per a discutir sobre el blocatge, <a href="https://meta.wikimedia.org/wiki/Steward_requests/Global" class="extiw" title="m:Steward requests/Global">publiqueu una sol·licitud de revisió a Meta-Wiki</a>.</div></div><hr /> <p>Podètz veire e copiar lo contengut d'aquesta pagina. </p><textarea readonly="" accesskey="," id="wpTextbox1" cols="80" rows="25" style="" class="mw-editfont-monospace" lang="oc" dir="ltr" name="wpTextbox1"> {{1000 fondamentals}} {{unicode Japonés}} {{Infobox Geografia politica | dialècte = gascon | ligam_bandièra = [[Banèra de Japon|Banèra]] | ligam_blason = [[Sagèth Imperiau de Japon|Sagèth]] | escais = País deu Sorelh lhevant (日出る国) | lenga = [[Japonés]] (''de facto''){{Refn|group=Nòta|La Dièta de Japon n'a pas indicat l'oficialitat deu japonés. Extrèit: 日本の国語は日本語であるとか、公用語は日本語であるなどと定める条文はないんだ。(N'existeish pas nada disposicion [dens la legislacion] qui estableish la lenga japonesa com lenga nacionau o oficiau de Japon).<ref>{{Ligam web|url=http://houseikyoku.sangiin.go.jp/column/column068.htm |títol=法制執務コラム集「法律と国語・日本語」|títoltraduch= Colleccion d'articles d'interpretacion deu dret - "lo dret e la lenga japonesa" |editor=Legislative Bureau of the House of Councillors |luòc=Tòquio |lenga=ja}}</ref>}} | religion = [[Sintoïsme]]<br>[[Bodisme]]<br>[[Cristianisme]] | capitala = [[Tòquio]]{{Refn|group=Nòta|A la sortida del Shogunat Tokugawa en 1868, la capitala imperiau se desplacèt a Edo, l'actuau Tòquio.<ref>{{Ligam web|títol=History of Tokyo»|lenga=en|autor=Tokyo Metropolitan Government|url=http://www.metro.tokyo.jp/ENGLISH/ABOUT/HISTORY/history01.htm|consulta=6 de genèr de 2024}}</ref>}} | forma_govern = [[Monarquia constitucionala|Monarquia constitucionau parlamentària]] | etiqueta_cap_estat = [[Emperador de Japon|Emperaire]] | cap_titol = Prumèr ministre | percentatge_aiga = 1,40 %<ref>{{cite web|títol=Surface water and surface water change|data_accès=2020-10-11|editor=OECD|url=https://stats.oecd.org/Index.aspx?DataSetCode=SURFACE_WATER#}}</ref> | limits_amb = NONE | fus_orari = [[UTC]]+09:00 | populacion_reng = 11 | gentilici = Japonés -esa<br>Nipon -a | anterior = [[Empèri de Japon]] | PIB_PPA_annada = 2023 | PIB_PPA_reng = 4 | PIB_PPA_total = 6,11 milions $<ref name="WEOD">{{Ligam web|títol=«World Economic Outlook Database, October 2022»|lenga=en|sit=IMF.org|data=octobre de 2023|consulta=6 de genèr de 2023|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2022/October}}</ref> | PIB_PPA_per_capita = 48 813 $<ref name="WEOD"/> | PIB_nominal_reng = 4 | PIB_nominal_total = 4,301 milions $<ref name="WEOD"/>|PIB_nominal_annada=2023 | PIB_nominal_per_capita = 34 358 $<ref name="WEOD"/> | coeficient_Gini = 33,4<ref>{{ligam web|url=https://data.oecd.org/inequality/income-inequality.htm|títol=Inequality – Income inequality – OECD Data|editor=OECD|data=25-6-2021}}</ref> | coeficient_Gini_annada = 2018 | moneda = [[Yen]] | moneda_simbol = ¥ | data_fondacion1 = 539 aC<ref>{{Obratge|títol=Japanese Politics: Fixed and Floating Worlds|cognòm=Hoye|nom=Timothy|an=1999|pagina=78|editor=Pearson}}</ref><ref>{{Ligam web|url=https://www.ctvnews.ca/world/5-things-to-know-as-japan-s-emperor-akihito-steps-down-1.4400785cache=%3FclipId%3D89750%3FautoPlay%3Dtrue |lenga=en|títol=5 things to know as Japan's Emperor Akihito steps down|data=19-4-2023|nom=Josh |cognòm=Dehaas |editor=CTV }}</ref><ref>{{Ligam web |lenga=en|url=https://www.worldhistory.org/Emperor_of_Japan/ | títol=Emperor of Japan |sit=World History Encyclopedia|nom=Mark|cognòm=Cartwright|data=10-6-2019}}</ref> | etiqueta_eveniment1 = [[Constitucion Meiji]] | eveniment1 = 29 de noveme de 1890 |etiqueta_eveniment2 = Constitucion actuau |eveniment2 = 3 de mai de 1947 }} {{japonés|'''Japon'''|日本|''Nihon'' <sup>{{prononciacion|Ja-nihon(日本).ogg|escotar}}</sup> o ''Nippon'' <sup>{{prononciacion|Ja-nippon(日本).ogg|escotar}}</sup>|extra = }}, formalament {{japonés|l{{'}}'''Estat de Japon'''|日本国|''Nihon-koku'' o ''Nippon-koku''|extra=<sup>{{prononciacion|Ja-nippon_nihonkoku.ogg|escotar}}</sup>}}, qu{{'}}ei un [[estat insular]] d'[[Asia Orientala|Asia Orientau]]. [[Tòquio]] es ''de facto'' la capitau de Japon, maugrat que lo govèrn aja la soa sedença dens la municipalitat de [[Chiyoda]]. Qu'ei ua monarquia constitucionau parlamentària dont las principaus institucions son lo parlament nomenat la [[Dièta de Japon|Dièta]], la cramba deus conselhèrs e la cramba deus representants. Japon que hè partida de la [[Cencha de fuòc del Pacific|Cinta de huec]] e que compausa de 14 125 islas<ref>{{Ligam web|data=15-2-2023|nom=Hirotaka|cognòm=Kojo|títol=«Japan has more than 14,000 islands, digital mapping reveals»|lenga=en|editor=The Asahi Shimbun|url=https://web.archive.org/web/20230221010537/https://www.asahi.com/ajw/articles/14840218}}</ref> sus mei de 3 300 km dens l{{'}}[[ocean Pacific]], las cinc islas principaus estant [[Hokkaidō]], [[Honshū]] (isla principau), [[Shikoku]], [[Kyūshū]] e [[Okinawa]]. Pr{{'}}amor de las soas condicions meteorologicas e de la soa estructura geologica, qu{{'}}ei subjècte a divèrsas catastròfas naturaus, e los domaus causats per catastròfas taus com los tifons e los tèrratrems que son au demiei deus mei importants au monde.<ref>{{Ligam web|sit=www.jice.or.jp|títol=自然災害の多い国　日本|títoltraduch=Japon, un país a las nombrosas catastròfas naturaus|url=https://www.jice.or.jp/knowledge/japan/commentary09|lenga=ja|editor=Japan Institute of Country-ology and Engineering (JICE)|consulta=6 de genèr de 2023}}</ref> == Toponimia == {{veire|Japonés}} En [[occitan]], lo mot “Japon” qu{{'}}ei un [[exonim]]e qui n{{'}}existeish pas dens la lenga [[japonés|japonesa]]. Los noms japonés deu país que son ''Nippon'' (にっぽん) e ''Nihon'' (にほん), entrams que s{{'}}escriven de la medisha faiçon en [[kanji]] o [[sinograma|caractèrs chinés]]: 日本. Lo caractèr 日 que representa lo sorelh, e lo sens deu caractèr 本 qu{{'}}ei “arraditz d{{'}}arbe” e per extension “origina”. Donc, tant ''Nippon'' com ''Nihon'' que vòlen díser “l{{'}}origina deu sorelh” e per{{'}}mor d{{'}}aquò qu{{'}}apèran còps que i a lo Japon lo “País deu Sorelh lhevant”. Aquesta faiçon de nomar lo país qu{{'}}apareishó dens la correspondéncia de la cort imperiau dab la [[dinastia Sui|dinastia chinesa Sui]] e que{{'}}s refereish a la posicion orientau de Japon per rapòrt a la [[China]]. La forma ''Nippon'' que s{{'}}utiliza dens los tèxtes oficiaus e suus bilhets de banca. ''Nihon'' qu{{'}}ei la forma mei correnta, e la de la lenga de tot dia. Peu nom occitan de Japon, qu{{'}}arribè en [[Occident]] de China enlà, per las rotas comerciaus dab l{{'}}[[Orient Extrème]].<ref>Mei precisament, lo toponim en occitan qu{{'}}ei emprontat au francés ''Japon'', e aqueste a l{{'}}anglés ''Japan'' o au portugués ''Japão''.</ref> En chinés ancian, los [[sinograma|caractèrs chinés]] 日本 que{{'}}s prononciavan aproximativament [njitbə̌n], prononciacion qui adaptada a la lor fonetica peus japonés e balhè las fòrmas actuaus ''Nippon'' e ''Nihon''. Mes dens lo dialècte de Shangai, aqueths sinogramas au dia de uei que{{'}}s pronóncian ''Zeppen''; qu{{'}}ei ad aquera prononciacion, o a ua prononciacion pròcha, qui cau restacar lo nom de Japon en [[malai]]: ''Jepang'' (en ortografia modèrna ''Jepun''). Los mercadèrs portugués qu{{'}}aprenón aqueth nom a [[Malaca]] au [[sègle XVI]] e que{{'}}s pensa que serén estats los prumèrs a aportà{{'}}u tà Euròpa. Mes mercés au viatge de [[Marco Polo]], l{{'}}[[Euròpa]] qu{{'}}avè dejà entenut a parlar de Japon devath lo nom de ''Cipango''. Aquera forma que correspond au chinés 日本国, prononciats au dia de uei en chinés ''rìběnguó'' («país de l{{'}}arraditz deu dia»), e en japonés ''nihonkoku'' o ''nipponkoku''. Qu{{'}}ei donc lo medish nom. == Geografia fisica == === L{{'}}[[archipèla]] japonés === [[Fichièr:Views_of_Mount_Fuji_from_Ōwakudani_20211202.jpg|thumb|right|Lo mont [[Fuji]] vist de [[Ōwakudani]] enlà.]] Lo Japon qu{{'}}ei un país insular constituit de mei de 3000 islas deu Pacific Nòrd, a l{{'}}èst deu continent asiatic. Las quate islas principaus, deu nòrd au sud, que son [[Hokkaidō]] (aperada d{{'}}autes còps ''Eso''), [[Honshū]] (la mei grana), [[Shikoku]] e [[Kyūshū]]. Las [[islas Ryūkyū]], dont hè partida l{{'}}isla d{{'}}[[Okinawa]], que son ua cadena d{{'}}islas au sud de Kyūshū. Qu{{'}}apèran '''archipèla japonés''' l{{'}}ensemble de las islas qui fòrman lo territòri deu país. Deu 70 au 80 % deu terrenh, haut o baish, qu{{'}}ei horastèr e montanhós e ne pòt pas cotivà{{'}}s ni arcuélher industrias per{{'}}mor deu [[relieu|relhèu]] accidentat e deus riscs d{{'}}eslits terrèras causadas peus [[tèrratrem]]s e las [[pluèja|plojas]] constantas. Sonque drin mei deu cinquau deu territòri japonés ({{unitat|80500|km²}}) qu{{'}}ei abitader e la poblacion que{{'}}s concentra mei que mei suus territòris costèrs, qui an ua densitat de poblacion hèra hauta. Lo punt culminant de Japon qu{{'}}ei lo [[mont Fuji]].<ref>Lo nom de ''Fujiyama'' utilizat peus occidentaus qu{{'}}ei erronèu, lo nom japonés qu{{'}}ei ''Fujisan''. L{{'}}error que{{'}}s deu au fèit que ''yama'' e ''san'' e son duas lecturas du medish [[kanji]], 山, qui vòu díser ''montanha''.</ref> L'archipèla patida sovent de las tremoladas de tèrras causats per la subduccion de las placas tectonicas dab aqueras mensh densas. L{{'}}expleitada deus costalats e de las montanhas dab lo sistèma de cultura en platèus (los penents que son cobèrts de concas successivas de talha descreishenta segon l{{'}}altitud, çò qui permet la cultura deu [[ris]], de la [[sòja]], etc. Las còstas de Japon qu{{'}}atenhen ua longor ({{unitat|33000|km}}) e ua varietat de las granas, mes los arrius que son corts, hèra en penent e violents, e non favorizan guaire la navigacion.<ref>Cf. Augustin Berque, ''in'' ''Japon, peuple et civilisation'', devath la direccion de Jean-François Sabouret, ''La Découverte'', 2004</ref> Vista la soa localizacion dens la Cinta de huec deu Pacific, au punt de contacte de tres placas tectonicas, lo Japon qu{{'}}ei victima de tèrratrems febles mes frequents e d{{'}}activitat volcanica. Los tèrratrems que sòlen estar acompanhats de [[tsunami]]s. Lo Japon que da la mustra d{{'}}ua societat de {{formatnum:127000000}} abitants, hautament desvolopada, dens un environament hèra mauaisit qui n{{'}}auhereish aus sons abitants qu{{'}}ua superficia cotivabla inferiora a {{unitat|78000|km²}} (mensh deu 24 % de la superficia totau). === Clima === [[Fichièr:Japan Meteorological Agency.gif|thumb|right|Temperaturas mejanas (°C), precipitacions (mm) e ensorelhada (h) ''per an'' dens [[11 vilas]] de '''[[Japon]]''' de [[1971]] a [[2000]].]] Lo clima de Japon qu{{'}}ei [[clima temperat|temperat]], mes que varia hèra deu nòrd au sud. Que{{'}}s pòden distinguir sheis airaus climatics principaus: * Hokkaidō: [[clima temperat]] dab ivèrns hreds e longs e estius frescs. Las precipitacions que son realas, totasvetz l{{'}}ivèrn qu{{'}}a de grans concentracions de [[nèu]]. * a proximitat de la [[mar de Japon]]: sus la còsta oèst de Honshū, lo vent deu nòrd-oèst que pòrta pendent l{{'}}ivèrn precipitacions importantas en fòrma de nèu. L{{'}}estiu, la region qu{{'}}ei mei fresca que la zòna deu Pacific, mes a moments que coneish temperaturas eslhevadas qui{{'}}s deven au fenomèn deu [[foehn]]. * [[Tòquio]], [[Nagoya]], [[Quiòto]], [[Osaka]] e [[Kobe]], au centre e a l{{'}}oèst de [[Honshū]], qu{{'}}an un clima de tipe subtropicau umide caracterizat per ivèrns pro doç, pòc o briga ennevats, e estius calorents e umides, * lo Japon centrau o eslhevat: qu{{'}}a un [[clima continental|clima continentau]] dab variacions de temperaturas significativas enter l{{'}}ivèrn e l{{'}}estiu, la nueit e lo dia, e precipitacions feblas. * [[Mar interiora de Seto]]: las montanhas de las regions de Chūgoku e Shikoku que las protegeishen de las tempèstas, e que{{'}}us asseguran temperaturas de las doças tota l{{'}}annada. * las illas Ryūkyū: que gaudeishen d{{'}}un [[clima subtropicau]] dab ivèrns calorents. Las precipitacions que i son intensas e los tifons corrents. == Demografia e societat == {{Article detalhat|Demografia de Japon}} {| class="infobox wraplinks" style="width:100%;text-align:center;font-size:90%" |+ align=center style="font-weight:bold"|Vilas per populacion |- ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Reng ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Vilas ! align=center style="background:#f5f5f5;"|[[Prefecturas de Japon|Prefectura]] ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Poblacion ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Reng ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Vilas ! align=center style="background:#f5f5f5;"|[[Prefecturas de Japon|Prefectura]] ! align=center style="background:#f5f5f5;"|Poblacion |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|1 ||align=left|'''[[Tòquio]]''' || [[Tòquio]] || 8.949.447 || align=center style="background:#f0f0f0;"|11 ||align=left|'''[[Hiroshima]]''' || [[Prefectura de Hiroshima|Hiroshima]] || 1.174.209 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|2 ||align=left|'''[[Yokohama]]''' || [[Prefectura de Kanagawa|Kanagawa]] || 3.689.603 || align=center style="background:#f0f0f0;"|12 ||align=left|'''[[Sendai]]''' || [[Prefectura de Miyagi|Miyagi]] || 1.045.903 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|3 ||align=left|'''[[Osaka]]''' || [[Prefectura d'Osaka|Osaka]] || 2.668.371 || align=center style="background:#f0f0f0;"|13 || align=left|'''[[Kitakyushu]]''' || [[Prefectura de Fukuoka|Fukuoka]] || 977.288 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|4 ||align=left|'''[[Nagoya]]''' || [[Prefectura d'Aichi|Aichi]] || 2.263.907 || align=center style="background:#f0f0f0;"|14 ||align=left|'''[[Chiba (Chiba)|Chiba]]''' || [[Prefectura de Chiba|Chiba]] || 962.130 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|5 ||align=left|'''[[Sapporo]]''' || [[Prefectura de Hokkaido|Hokkaido]] || 1.914.434 || align=center style="background:#f0f0f0;"|15 ||align=left|'''[[Sakai (Osaka)|Sakai]]''' || [[Prefectura d'Osaka|Osaka]] || 842.134 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|6 ||align=left|'''[[Kobe]]''' || [[Prefectura de Hyōgo|Hyōgo]] || 1.544.873 || align=center style="background:#f0f0f0;"|16 ||align=left|'''[[Niigata]]''' || [[Prefectura de Niigata|Niigata]] || 812.192 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|7 ||align=left|'''[[Kioto]]''' || [[Prefectura de Kioto|Kioto]] || 1.474.473 || align=center style="background:#f0f0f0;"|17 ||align=left|'''[[Hamamatsu]]''' || [[Prefectura de Shizuoka|Shizuoka]] || 800.912 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|8 ||align=left|'''[[Fukuoka]]''' || [[Prefectura de Fukuoka|Fukuoka]] || 1.463.826 || align=center style="background:#f0f0f0;"|18 ||align=left|'''[[Shizuoka]]''' || [[Prefectura de Shizuoka|Shizuoka]] || 737.294 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|9 ||align=left|'''[[Kawasaki]]''' || [[Prefectura de Kanagawa|Kanagawa]] || 1.425.678 || align=center style="background:#f0f0f0;"|19 ||align=left|'''[[Sagamihara]]''' || [[Prefectura de Kanagawa|Kanagawa]] || 717.561 |- | align=center style="background:#f0f0f0;"|10 ||align=left|'''[[Saitama]]''' || [[Prefectura de Saitama|Saitama]] || 1.222.910 || align=center style="background:#f0f0f0;"|20 ||align=left|'''[[Okayama]]''' || [[Prefectura d'Okayama|Okayama]] || 716.328 |- | colspan="11" align=center style="background:#f5f5f5;"|Recensament 2010 |} Japon que compta près de 125 milions d'abitants, dont près de 122 milions de ciutadans japonés (estimacions 2022).<ref>{{Ligam web|títol=«Population Estimates Monthly Report November 2022»|editor=Statistics Bureau Japan|url=https://www.stat.go.jp/english/data/jinsui/tsuki/index.html|consulta=6 de genèr de 2024}}</ref> Ua poblacion petita de residents estrangèrs que constitueish la rèsta. Japon qu'ei lo país qui vielheish lo mei lèu au monde e que compta la proporcion de ciutadans atjats la mei hauta de tots los país, representant un tèrç de la soa poblacion totau; aumentacion de l'esperança de vita e diminucion deus taus de natalitat. Japon qu'a un taus de feconditat totau de 1,4 —çò qu'ei inferior au taus de remplaçament de 2,1— e qu'ei au demiei deus mei baishs au monde;<ref>{{Ligam web|títol=«Low fertility in Japan—no end in sight»|lenga=en|url=https://web.archive.org/web/20220702014801/https://www.eastwestcenter.org/system/tdf/private/api131.pdf?file=1&type=node&id=36147 |nom=Tsuya|cognòm=Noriko|editor=East–West Center|data=junh de 2017|consulta=6 de genèr de 2024}}</ref> qu'a un atge median de 48,4 ans —lo mei haut au monde.<ref>{{Ligam web|títol=«Japan: Demographic Shift Opens Door to Reforms»|lenga=en|data=10-2-2020|editor=[[Fons Monetari Internacional|Hons Monetari Internacionau]]}}</ref> === Hòrta demografia === [[Fichièr:Shibuya night.jpg|thumb|left|Las carrèras japonesas que son sovent conhidas de monde: ací au quartièr de ''[[Shibuya]]'' a [[Tòquio]].]] Dab ua densitat mejana de 337&nbsp;ab./km², lo Japon qu{{'}}ei màgerment un país urbanizat qui s{{'}}ac a dab los problèmas coneishuts aulhors: hauats densitats umanas, problèmas de circulacion, pollucion de l{{'}}aire, e ua delinquéncia qui aumenta, mes qui demora totun hèra en devath de çò qui{{'}}s tròba dens los demieis similars deus Estats Units o d{{'}}Euròpa. La reparticion de la poblacion japonesa qu{{'}}ei hèra eterogenèa e la gran majoritat de la poblacion japonesa que{{'}}s concentra suu litorau sud deu país. L{{'}}airau deu Gran Tòquio, qui includeish la capitala e mantua prefectura a l{{'}}entorn, qu{{'}}ei lo mei gran [[airal metropolitan|airau metropolitan]] deu monde. Estenut de la capitala a [[Yokohama]], que compta {{formatnum:35000000}} abitants, sia ua densitat superiora a 2500&nbsp;ab./km², e qu{{'}}amassa ueit vilas de mei de {{formatnum:500000}} abitants. Que constitueish l{{'}}ipercentre e lo limit nòrd-orientau de la [[megapòli]] japonesa, qui s{{'}}alarga sus 1200&nbsp;km sus tota la còsta sud de Honshū dinc a [[Fukuoka]] au nòrd de Kyūshū. Per venciva, [[Hokkaidō]] e las zònas interioras de las autas islas qu{{'}}an densitats de poblacion hèra baishas, comparablas a la de dauvuns país europèus e còps que i a mei baishas (68&nbsp;ab./km² entà Hokkaidō). === Etnologia === ==== Los ''yamatos'' ==== Lo pòble yamato que fòrma l{{'}}immensa majoritat de l{{'}}isclada. Aquesta qu{{'}}estó pòc a pòc poblada, au gusmeth de la [[Preïstòria]], per divèrsas andadas de migracions d{{'}}originas geograficas diferentas. Totun, aqueras migracions que{{'}}s honón viste en un navèth pòble, puishqu{{'}}a comptar de l{{'}}epòca Yayoi ([[sègle II abc]]) non i avó nada migracion de massa. Lo desvolopament demografic deu Japon ({{formatnum:600000}} abitants a l{{'}}epòca Yayoi, {{formatnum:6000000}} au [[sègle XI]]) que{{'}}s deu donc a causas mèrrament endogènas.<ref>{{Obratge|nom=Michel|cognòm=Vié|títol=Histoire du Japo|editor=P.U.F., Que sais-je, 7<sup>au</sup> edicion 2009|pagina=9}}</ref> ===== Los ''burakumin'' ===== Au sen deus japonés, los [[burakumin]] (部落民) que constitueishen un grop sociau minoritari discriminat sociaument e economicament. Que son los descendents deus ''hinin'' (非人) e deus ''eta'' (穢多) e en despieit de l{{'}}abolicion deu lor estatut en [[1871]], qu{{'}}encontran dificultats dens tots los maines de la vita vitanta per{{'}}mor de la lor origina. Que serén dus o tres milions. ==== Los ''ainos'' ==== {{Article principal|Ainos|Aino (lenga)}} Que son la poblacion autoctòna de l{{'}}isla de [[Hokkaidō]] (e lhèu mei ancianament de tota l{{'}}isclada japonesa). La lor origina qu{{'}}ei diferenta de la deus japonés e que presentan un aspècte fisic diferent: que son generaument mei grans, la lor pèth qu{{'}}ei mei clara e n{{'}}an pas los uelhs estirats. La lenga [[aino]] qu{{'}}ei tipologicament pròcha de las [[lengas paleosiberianas]] (d{{'}}autes lingüistas que parlan d{{'}}un grop [[Lengas corèonipoainos|corean-nipon-aino]]). Los ainos que son a l{{'}}òra d{{'}}ara uns {{formatnum:150000}}. Que son assimilats de longa man a la cultura japonesa, mes la comunitat aino qu{{'}}a totun desvolopat ua reïvindicacion de dret a la soa identitat, qui a miat las autoritats japonesas a har passar en 2007 ua lei entà la promocion de la cultura aino. Totasvetz, aquera reconeishença oficiau que demora en gran part teorica e en practica, los ainos que continuan de patir discriminacions. ==== Los pòbles de las [[islas Ryūkyū]] ==== La formacion de la poblacion de las Ryūkyū que seguí probable lo medish procèssus que la deu pòble japonés ''stricto sensu''. Las lors lengas que son aparentadas au japonés (dab lo quau e fòrman lo grop de las [[lengas japonicas]]), mes suu plan genetic que{{'}}s tròba ua parentat dab los ainos. === Religions === {{...}} === La societat japonesa === {{...}} == Istòria == [[Fichièr:Historic Site of Enichiji Temple.JPG|thumb|right|Lo temple bodista d{{'}}[[Enichiji]], de l{{'}}epòca [[Heian]].]] Japon qu{{'}}entra dens l{{'}}istòria au [[sègle VII]] au parat de las tresviradas devudas a la soa entrada en contacte dab [[China]], au prumèr reng de las quaus e figura la conquista militara peus chinés de principats [[Corèa|coreans]] aliats aus japonés. La miaça militara e la descobèrta de la superioritat chinesa dens un hèish de maines que mian los principats japonés, dont lo mei important èra lo de [[Yamato]], a encetar refòrmas radicaus. Qu{{'}}ei ad aquera epòca qui{{'}}s causeish lo mot ''Japon'' (日本) entà designar lo país, e ''Tennō'' (天皇) entà designar l{{'}}emperaire. Aqueths dus tèrmis que remplaçan respectivament los mei ancians ''país deus was'' e ''ō-kimi'' (大君), entà har, entrams los dus, la contracarra a la pretension de China de considerar Japon com un país tributari, e afirmar l{{'}}egalitat de Japon dab la China. Lo poder politic que favoriza la difusion de la pensada [[Confuci|confucianista]] e deu bodisme, au detriment de la religion indigèna shintō, per{{'}}mor que{{'}}us considèra com factors d{{'}}unificacion ideologica e religiosa de l{{'}}archipèla. Sus aqueras basas que{{'}}s constitueish l{{'}}Estat antic japonés. === Lo Japon antic === [[Fichièr:Kyoto palace02.jpg|thumb|left|Lo palais imperiau de [[Quiòto]].]] ==== Yamato ==== L{{'}}Estat japonés qui{{'}}s hica en plaça ad aquera epòca qu{{'}}ei centrat suu parçan de [[Yamato]] qui exerceish la soa dominacion sus la rèsta de l{{'}}isclada: en aqueth parçan que{{'}}s tròban las capitalas (''kyō'', 京) successivas, dont las mei duradissas estón Heijō-kyō (au dia de uei [[Nara]]), fondada en [[710]], e Heian-kyō (au dia de uei [[Quiòto]]), fondada en [[794]]. D{{'}}aquiu que{{'}}s mia la conquista sistematica deu territòri e au [[sègle X|sègle X>]], tot l{{'}}arquipèla, a l{{'}}excepcion d{{'}}[[Hokkaido|Eso]], que reconeish l{{'}}autoritat de l{{'}}emperaire. ==== Poders concurrents ==== Aquesta qu{{'}}ei subertot morau e simbolica. L{{'}}emperaire, simbèu de l{{'}}unitat de Japon, qu{{'}}a ua activitat ceremoniau dens ua Cort reglada per un formalisme estricte, au sen de la quau ua elei de 5000 a {{formatnum:10000}} foncionaris, qui son los descendents de la noblessa militara deu [[sègle VII|sègle VII]], administran lo país segon un sistèma juridic qui estableish teoricament lo contaròtle absolut de l{{'}}Estat e de la societat<ref>Per exemple, la tèrra, lo tribalh e la produccion que son sancerament contarotlats per l{{'}}Estat</ref>. En practica, aqueth contaròtle qu{{'}}ei limitat per: * la poténcia territoriau, puish tanben militara, deus monastèris bodistas. Atau, los cambiaments de capitala que s{{'}}explican sovent per la volontat de la Cort de s{{'}}aluenhar de l{{'}}influéncia deus monastèris. * l{{'}}establiment d{{'}}aristocratas dens províncias aluenhadas com la deu [[Kantō]] on se hargan progressivament ua poténcia territoriau e ua clientèla de mau contarotlar per la Cort. * enfin, l{{'}}apareishuda au [[sègle XI]] d{{'}}ua navèra classa de guerrièrs, los [[bushi]] ((武士) (e mei tard los [[samorai]]s), qui luenh de la capitala e s{{'}}organizan entà defénder, non l{{'}}autoritat d{{'}}aquesta, mes los lors bens o la lor autoritat vis-a-vis de l{{'}}insecuritat qui règnan per las campanhas. ==== Economia e cultura ==== Dens l{{'}}encastre deu Japon antic, l{{'}}economia que coneish ua expansion lenta, mes continua, au mensh dinc au sègle X en tot cas, e la literatura japonesa que produseish caps d{{'}}òbra deus grans: en 720, qu{{'}}ei compilat lo ''[[Nihon Shoki]]'' (日本書紀, ''Annalas o Cronicas de Japon''), ua istòria mitica de Japon, e lo sègle XI que ved a espelir lo ''[[Díser deu Genji]]'' (源氏物語, ''Genji Monogatari''), considerat com lo prumèr roman jamei escriut au monde. === L{{'}}Edat Mejana japonesa === [[Fichièr:Grave of Minamoto no Yoritomo.jpg|thumb|right|La tomba de '''[[Minamoto no Yoritomo]]''' a [[Kamakura]].]] Com l{{'}}Edat Mejana de l{{'}}Euròpa occidentau, que{{'}}s caracteriza per la frequéncia de las guèrras interioras e l{{'}}estrocejada deus poders<ref>çò qui justifica lo nom balhat en Occident ad aqueste periòde de l{{'}}istòria de Japon</ref>. Que{{'}}s divideish en dus grans periòdes, lo periòde [[Kamakura]] ([[1185]]-[[1333]]) e lo periòde Muromachi ([[1392]]-[[1441]]), separats per la Guèrra de las Duas Corts ([[1336]]-[[1392]]) devuda a ua rivalitat dinastica. L{{'}}Edat Mejana japonesa que{{'}}s feneish peu periòde dit de “las Províncias en guèrra” (''Sengoku jidai'', 戦国時代) ([[1467]]-[[1560]]), au cors de la quau l{{'}}inestabilitat e l{{'}}estrocejada politica atenhen lo lor punt maxímum. ==== La luta peu poder: Kamakura, Go-Daigo e Muromachi ==== Lo punt d{{'}}aviada de l{{'}}Edat Mejana japonesa que{{'}}s situa en [[1185]], quan Minamoto no Yoritomo e receu de l{{'}}emperaire lo títol de [[shōgun]] e s{{'}}installa a Kamakura. Qu{{'}}ei lo començament deu ''bakufu'' (幕府), un govèrn militar (qu{{'}}ei lo sens deu tèrmi) qui en fèit se constitueish deu començament enlà com un segond poder politic, au ras deu poder (simbolic e decoratiu) de l{{'}}emperaire. Lo ''bakufu'' que durarà dinc a [[1868]]. [[Fichièr:Emperor Godaigo by Monkan-bō Kōshin.jpg|thumb|left|Un portrèit d{{'}}epòca de l{{'}}emperaire [[Go-Daigo]]]] Ua interrupcion de tres ans que{{'}}s produsí totun enter [[1333]] e [[1336]], dab la restauracion efemèra de l{{'}}emperaire Go-Daigo, qui assumí tots los poders, au contra de la practica tradicionau. Que hiquè fin ad aquera temptativa Ashikaga Takauji, dab la presa de [[Quiòto]] en 1336, e lo son segond successor, Yoshimitsu, qu{{'}}installè lo ''bakufu'' a Muromachi, un quartièr de Quiòto. ==== “Feudalitat” e unitat de la nacion ==== * Lo ''bakufu'' qu{{'}}estaquè un caractèr quasi public au poder deus sons vassalhs, los ''gokenin'' (御家人), causits entermiei los capdaus de clans guerrièrs (''bushidan'') e on se recrutavan los governadors de província (''shugo'', 守護) e de districtes deu territòri rurau public (''jitō'', 地頭). Au darrèr de la restauracion de Go-Daigo, los principaus encastres politics e sociaus de Japon que{{'}}us fòrman uns poders politics locaus, dirigits (reaument o nominaument) per un ''daimyō'' (大名) qui a aus sons ordis ua armada formada peus sons pròpris vassalhs. A la fin deu sègle XV, que{{'}}s basteishen casteràs e que s{{'}}i hèn a esténer lo territòri de las senhorias qui contaròtlan dirèctament, entamenant atau la constitucion de principats regionaus. * En despieit de l{{'}}estrocejada politica e militara deu país, l{{'}}unitat de la nacion que s{{'}}ahorteish per{{'}}mor deu desvolopament rapide d{{'}}un bodisme popular e deus contactes dab l{{'}}Orient Extrème. Los japonés qu{{'}}aqueseishen au [[sègle XIII]] un ròtle decisiu dens lo comèrci maritime de la region, remplaçat per la pirateria arron l{{'}}installacion deus [[mongòls]] a [[Pequin]] ([[1264]]). En [[1274]] e [[1281]], lo ''bakufu'' que hòrageta las invasions d{{'}}aquestes, mes suu moment la victòria qu{{'}}ei costiva e que l{{'}}afebleish. ==== Las islas Ryūkyū ==== Au sud de Japon, lo reiaume de las [[islas Ryūkyū]] que serveish de gran mercat enter Japon, China, Corèa, [[Java]] e [[Siam]]. === L{{'}}Estat modèrne === [[Fichièr:Tokugawa_Ieyasu2.JPG|thumb|right|Ua representacion d{{'}}epòca deu ''shōgun'' '''[[Tokugawa Ieyasu]]''']] ==== Lo sègle XVI: guèrras e navèths contactes dab l{{'}}estrangèr ==== [[Fichièr:Japon - Periòde d'Oda Nobunaga e de Toyotomi Hideyoshi.png|thumb|right|Extension territòriala d'Oda Nobunaga e de [[Toyotomi Hideyoshi]].]] Au [[sègle XVI]], que{{'}}s produseish ua arreconstruccion deu poder centrau, miada successivament per tres caps de guèrra, [[Oda Nabunaga]] ([[1534]]-[[1582]]), [[Toyotomi Hideyoshi]] ([[1536]]-[[1598]]) e [[Tokugawa Ieyasu]] ([[1536]]-[[1508]]). En [[1603]], Ieyasu, qui vien de recéber lo títol de shōgun, qu{{'}}installa lo ''[[bakufu]]'' a Edo (au dia de uei [[Tòquio]]) e que distribueish las tèrras a la soa familha e aus sons aliats. Lo sègle XVI qu{{'}}ei mercat tanben per l{{'}}encontre deus Japonés dab los Occidentaus, [[Portugal|Portugués]], [[Espanha|Espanhòus]], [[Païses Basses|Neerlandés]] e [[Anglatèrra|Anglés]], qui favoriza l{{'}}espandiment deu comèrci maritim. Qu{{'}}apòrtan dab eths mejans superiors de transpòrt maritim, las armas de huec e lo cristianisme. En prumèras, la lor influéncia qu{{'}}ei considerada com benefica peu ''bakufu'', qui a com tesic màger, a la fin deu sègle XVI, d{{'}}anientir lo poder rivau e desestabilizador de las sèctas bodistas. Mes en segondas, un còp aqueth perilh estremat, lo ''bakufu'' que{{'}}s chepica de la difusion deu cristianisme: qu{{'}}ei jutjada incompatibla dab lo mantien deu fragile equilibri intèrne establit dens lo país, entau quau la ruptura de las relacions exterioras e l{{'}}isolament de Japon e semblan necessaris. La barradura de Japon que{{'}}s torna definitiva en [[1641]] dab l{{'}}installacion deus neerlandés sus l{{'}}isclet artificiau de [[Dejima]], dens la baia de [[Nagasaki]] e l{{'}}interdiccion de tot aute comèrci aulhors en Japon, qui segueish de pòc l{{'}}interdiccion aus japonés de viatjar en dehòra de l{{'}}archipèla. ==== L{{'}}epòca d{{'}}Edo (1651-1853): barradura, patz e desvolopament economic e culturau ==== Aquesta barradura deu país qu{{'}}ei ua caracteristica màger de l{{'}}epòca d{{'}}Edo, dont lo començament ei mercat convencionaument a [[1615]], quan Ieyasu elimina lo son concurrent [[Hideyori Toyotomi]] (lo hilh de Hideyoshi) en s{{'}}apoderant deu casteràs d{{'}}[[Osaka]]. L{{'}}epòca d{{'}}Edo qu{{'}}ei lo segond long periòde de patz interiora dens l{{'}}istòria de Japon. Dens aqueth periòde, Japon qu{{'}}aqueseish lo sons limuts definitius. La patz qu{{'}}estó assegurada com ua “patz armada” dens ua estructura politica e militara federau. Lo poder deu shōgun qu{{'}}ei ahortit per la legitimacion qui deriva de la soa nominacion per l{{'}}emperaire e los [[daimyō]] qui regnan suus principats, qu{{'}}an a residir a Edo la mieitat de l{{'}}an e que son associats a l{{'}}administracion deu ''bakufu'' en tribalhant dens la soa burocracia. [[Fichièr:Edo_l11.jpg|thumb|left|Ua representacion d{{'}}[[Edo]] deu sègle XVII]] Edo, arrefondada com casteràs per Ieyasu, qu{{'}}ei en efèit la capitala administrativa e ceremoniau deu gran maine territoriau deus shōgun Tokugawa, e lo milion d{{'}}abitants qui i viven que hèn d{{'}}era la prumèra capitala deu monde au [[sègle XVIII|sègle XVIII]]; los grans principats que son obligats de i véner ua partida de la lor produccion, çò qui hè a mei anar mei de Japon un mercat nacionau. L{{'}}epòca d{{'}}Edo qu{{'}}ei ua epòca de prosperitat economica e d{{'}}aviada demografica. Se la poblacion de Japon e s{{'}}estima a uns {{formatnum:12000000}} abitants au [[sègle XV]], lo prumèr recensament, en ([[1721]]), qu{{'}}amuisha {{formatnum:26000000}} abitants dens lo país. La produccion agricòla que creish dab l{{'}}aumentacion deus rendements e de la superficia agricòla (+ 50 %). Vilatges navèths que son creats, lo desvolopament deu comèrci que permet l{{'}}aviada de las culturas industriaus (amorèr, terièr, arbo de laca, arbo de papèr, lin, plantas tinctoriaus). Osaka, dab {{formatnum:500000}} abitants, qu{{'}}ei ua placa viradissa deus escambis e de la finança, e Quiòto ({{formatnum:400000}} abitants) que jòga, com a las epòcas precedentas, lo ròtle de centre artisanau de luxe entà l{{'}}eleit de tot lo país. L{{'}}instruccion que s{{'}}espandeish: los temples en campanha, escòlas privadas dens las vilas, qu{{'}}ensenhan a léger, escríver e comptar. Cada principat màger qu{{'}}a la soa escòla on se forman los futurs administrators. L{{'}}edicion comerciau que s{{'}}amplifica, e au miei deu [[sègle XIX}]], lo 40 % deus òmis e lo 15 % de las hemnas que saben léger. D{{'}}auta part, l{{'}}epòca d{{'}}Edo qu{{'}}ei mercada per ua vigorosa reflexion intellectuau. En prumèras, que continua la tradicion deu [[confucianisme]] japonés (dab [[Nakae Tōju]], [[Kumazawa Banzan]] e [[Ogyū Sorai]]); mei tard, a comptar de la mieitat deu [[sègle XVIII]] que s{{'}}espandeish lo ''Kokugaku'' (literaument ''Estudis nacionaus'') qui s{{'}}estaca a arredescobrir los tèxtes japonés ancoans e la lor sensibilitat amagada peus manlhèus culturaus a la China. L{{'}}epòca d{{'}}Edo que coneish tanben, solide, crisis. Au sègle XVIII, la creishença demografica qu{{'}}ei ua de las encausas de hamièras qui tornan regularament e las dificultats economicas que provòcan revòltas popularas. ==== L{{'}}irrupcion deus occidentaus e la fin de l{{'}}epòca d{{'}}Edo ==== En [[1853]], peu prumèr còp despuish mei de dus sègles, los japonés que son acarats a l{{'}}estrangèr, quan pareish dens la baia de Tòquio lo commodòre [[Estats Units|american]] [[Matthew Perry|Perry]], qui a recebut mission deu son govèrn d{{'}}aubrir rotas comerciaus de cap tà l{{'}}achipèla japonés. Impressionats peu son armament desconegut d{{'}}eths, los japonés fin finala que cedeishen e l{{'}}annada seguenta, un tractat comerciau, la [[Convencion de Kanagawa]], qu{{'}}aubreish lo país au comèrci dab l{{'}}[[Occident]], mes atau com en China ne i aurà pas nada vertadèra colonizacion: en dehòra de quauques punts de la còsta Japon que demora barrat aus occidentaus. Lo ''Bakufu'' que s{{'}}èra ahortit en se barrant a l{{'}}estrangèr. Aquesta ubertura impausada peus occidentaus que mia los japonés a decidir de modernizar lo país. Mes la soa division politica que va provocar ua longa crisi qui s{{'}}acabarà per la caduda deu ''Bakufu'' e l{{'}}emergéncia deu Japon contemporanèu. * Desvolopament economic: que i avó prumèr ua reorganizacion militara qui per{{'}}mor d{{'}}estar costosa impliquè un projècte hèra larg de desvolopament industriau: tractament de la seda com principau produit d{{'}}exportacion e modernizacion de las minas sia ancianas (entà l{{'}}aur e lo cueire) sia navèras (hèr e carbon) dab per tòca de limitar las importacions. * Mutacion sociau: l{{'}}ordi deus ''bushis'', pletoric e incompetent dens aquesta navèra tempsada, qu{{'}}estó reformat radicaument dab la transformacion deus fius territoriaus deus vassalhs deu ''Bakufu'' en fius-renta, puish ua diminucion drastica de las rentas: los ganhs obtienguts que permetón l{{'}}emergéncia d{{'}}un personau eficaç recrutat entermiei los ''bushis'' de reng mejan o inferior. Aquera promocion deu talent au detriment de la neishença que constituiva ua nautat màger dens l{{'}}organizacion sociau japonesa. * Mutacion politica: la miaça occidentau qu{{'}}amuishè que lo ''Bakufu'' ne podè pas mei preténder au ròtle d{{'}}un poder nacionau, per{{'}}mor que n{{'}}avè pas los mejans d{{'}}assegurar eth sol la defensa deu país. Que i avè mantua solucion possibla: un alarguiment deu ''Bakufu'' entà har d{{'}}eth un vertadèr poder nacionau, la destruccion deu ''Bakufu'' (mes per qué remplaçà{{'}}u?), o ua centralizacion radicau miada per un ''Bakufu'' arrenavit. Aquesta opcion qu{{'}}estó la qui causí lo darrèr ''shōgun'', Yoshinobu, en 1867. ** L{{'}}annada precedenta, principats que causín l{{'}}opcion de la destruccion deu ''Bakufu'' com mejan de modernizar politicament lo país, en vistas de hicar en plaça un sistèma federalista. Ua coalicion que{{'}}s formè, facilitada per la mort de l{{'}}emperaire Kōmei, lhèu emposoat, qui permetó aus grans nobles de la Cort favorables a la destruccion deu ''Bakufu'', davantejats per Iwakura Tomomi, de har vàler aquera solucion deu costat deu poder imperiau tanben. === Lo Japon contemporanèu === Ua guèrra qu{{'}}opausa en 1868-1869 los partisans deu shōgun e los de l{{'}}emperaire. Que s{{'}}acaba per la victòria deu camp “imperialista” e lo començament d{{'}}un navèth periòde on l{{'}}emperaire, simbèu de l{{'}}unitat nacionau, exerceish la realitat deu poder. ==== L{{'}}epòca Meiji ==== Lo govèrn imperiau que mia ua seria de refòrmas. La capitala qu{{'}}ei transferida de Quiòto a Edo, qui pren lo nom de Tòquio. Lo sistèma feudau qu{{'}}ei abolit: la proprietat de las tèrras ne revien pas mei a l{{'}}aristocratica, e Japon qu{{'}}ei dividit en prefecturas. Que s{{'}}encoratja la practica deu [[shintoïsme]], qui devien ua mena de religion d{{'}}Estat, e un sistèma de servici militar obligatòri qu{{'}}ei establit. Lo govèrn que moderniza tanben lo país : construction d{{'}}un hialat telegrafic, de vias de camins de hèr, d{{'}}obradors navaus, de fabricas de municions, e d{{'}}usinas textilas. Japon que devien lo prumèr país asiatic industrializat. Dab la poténcia qui a aquesit, Japon que{{'}}s lança dens ua politica expansionista e que mia ua guèrra contra la [[China]] ([[1895]]) e contra la [[Russia]] ([[1905]]), au tèrmi de las quaus annexè la [[Corèa]], [[Taiwan]] e d{{'}}autes territòris. ==== L{{'}}imperialisme japonés e Japon dens la segonda Guèrra mondiau (1931-1945) ==== [[Fichièr:Segonda Guèrra Mondiala - Teatre asiatic - 1937-1942.png|thumb|right|Operacions principalas sus lo teatre asiatic de la [[Segonda Guèrra Mondiala]] de [[1937]] a [[1942]].]] Aquò que hè deu Japon ua poténcia d{{'}}endom mondiau e la sola poténcia d{{'}}Asia. Au sortit de la [[Primièra Guèrra Mondiala|prumèra Guèrra mondiau]], Japon qu{{'}}ocupa ua posicion solida en Orient Extrème, dab l{{'}}armada mei poderosa de la zòna. Qu{{'}}exerceish ua grana influéncia en China e qu{{'}}a beneficiat de la guèrra deu punt de vista economic. Dens lo decenni de las annadas 20, la societat japonesa qu{{'}}estó acarada a problèmas qui la democracia non podó pas resòlver. La corrupcion a l{{'}}interior deu govèrn qu{{'}}èra insuportabla e las acusacions contra los membres de la [[Crampa baisha]] que provocavan susmautas a continuar, e mentretant, los grops sociaus mei conservadors qui tienèn la [[Crampa hauta]] e lo Conselh que criticavan la democracia en per{{'}}mor de la soa feblessa. La prosperitat comerciau atenhuda au darrèr de la prumèra Guèrra mondiau que comencè de s{{'}}amendrir quan, en [[1921]], l{{'}}Euròpa e comencè la soa recuperacion. Las consequéncias de la [[Granda Depression|Grana Depression]] qui s{{'}}aviè en [[1929]] qu{{'}}estón nefastas entau Japon per{{'}}mor de l{{'}}aumentacion de las tarifas doanèras de las parts deus país qui crompavan produits japonés, e que{{'}}s desvolopè dens lo país ua grana praubèra. Aqueths problèmas e l{{'}}actitud de la China qui ensajava de descaçar lo comèrci japonés, qu{{'}}explican l{{'}}invasion peu Japon de la [[Manchoria]] en [[1931]]. Mes aquera invasion que s{{'}}èra hèita shens l{{'}}autorizacion deu govèrn e lo prumèr menistre [[Inukai]] que condemnè aquera accion. La soa actitud que miè tau son assasinat per un grop d{{'}}oficiaus de la Marina ([[15 de mai]] [[1932]]). Lo son successor que considerè qu{{'}}avè a aprovar las accions de l{{'}}Armada e atau que{{'}}s passè durant los 13 ans qui seguín. Lo govèrn que miè tà tèrmi ua ahortida de l{{'}}arsenal de guèrra e ua politica exteriora agressiva e expansionista. Lo coronament d{{'}}aqueth procèssus qu{{'}}estó ua navèra invasion de Manchoria (1937), qui provoquè la [[Segonda Guèrra sinojaponesa]]. Japon qu{{'}}ataquè la basa americana de [[Pearl Harbor]] en deceme de [[1941]], çò qui miè los [[Estats Units]] a declarar la guèrra au Japon. Aqueth conflicte qu{{'}}estó ua part de la [[Dusau Guèrra Mondiau|segonda Guèrra mondiau]], e Japon que deviengó la tresau poténcia de l{{'}}Èish dejà format per l{{'}}Alemanha e l{{'}}Italia. Arron ua longa campanha aeronavau dens lo Pacific, Japon que pergó totas las conquistas efemèras qui avè hèit dens la soa avançada, puish, en junh de [[1945]], los americans que s{{'}}apoderavan d{{'}}[[Okinawa]], obligant las fòrças japonesas a{{'}}s replegar sus las quate islas màgers. Las bombas atomicas lançadas peus Estats Units sus [[Hiroshima]] (6 d{{'}}agost 1945) e Nagasaki (9 d{{'}}agost 1945) que forcèn fin finala Japon a capitular shens condicions lo 15 d{{'}}agost 1945. ==== Japon despuish 1945 ==== L{{'}}armada americana qu{{'}}ocupè lo país dinc a 1952 e que hasó jutjar dirigents politics e militars deus qui avèn miat la politica d{{'}}imperialisme, mes non l{{'}}emperaire ni los responsables de la recèrca d{{'}}armaments bacteriologics. Los Estats Units qu{{'}}impausèn tanben (1947) ua navèra [[constitucion]] mei democratica e pacifista dens l{{'}}encastre d{{'}}ua [[monarquia parlamentària]]. Mes Okinawa que demorè devath ocupacion dinc a 1972 e los Estats Units qu{{'}}an sauvat dinc a uei lo dia un centenat de basas militaras capvath lo país. L{{'}}economia japonesa que conegó a comptar de las annadas 1950 un [[miracle economic]] qui hasó deu Japon la segonda poténcia economica mondiau dab ua creishença mejana d{{'}}un 10 % l{{'}}an 40 ans de temps. Aqueste periòde que{{'}}s fení dab l{{'}}esclatament de la [[boishòrla especulativa japonesa]] au principi de las annadas 1990, e que s{{'}}enseguí ua grèu [[recession]] de la quau lo país e s{{'}}arrehè progressivament. Durant aquesta tempsada, Japon qu{{'}}a patit catastròfas com l{{'}}atemptat terrorista la [[sècta]] [[Aum Shinrikyō]] (オウム真理教, ''Vertat Suprèma'') (atemptat dab gas sarin dens lo mètro de Tòquio, 12 morts, mei de 100 nafrats) o lo [[tèrratrem]] de [[Kobe]] en 1995 (quasi 6500 morts) e lo [[tsunami]]. Lo 11 de març 2011, un [[Tèrratrem e tsunami de Sendai (2011)|tèrratrem]] de magnitud 8,9 sus l{{'}}[[escala de Richter]], seguit d{{'}}un [[tsunami]] devastador dab andadas de 10 m de hautor, que toquè lo parçan de [[Sendai]] on, en mei de provocar milierats de morts e domaus hèra grèus, estó l{{'}}encausa de l{{'}}accident nuclear de [[Fukushima]]. == Politica == === Organizacion politica === La [[Constitucion]] de 1947 que hica en plaça ua [[monarquia parlamentària]] e qu{{'}}afirma la renonciacion deu país a la guèrra e lo caractèr democratic e pacific deu Japon. Lo cap de l{{'}}Estat qu{{'}}ei l{{'}}emperaire, “simbèu de l{{'}}Estat e de l{{'}}unitat deu pòble”, qui a un ròtle mèrrament ceremoniau, e la sobiranetat que resideish dens lo pòble japonés. A l{{'}}òra d{{'}}ara, l{{'}}emperaire deu Japon qu{{'}}ei [[Naruhito]], e lo prince deu japon [[Fumihito]] qu{{'}}ei a la prumèra plaça dens la linha successorau. [[Fichièr:2010Election at Higashi-Osaka.jpg|thumb|right|Un burèu de vòte dens la prefectura d{{'}}Osaka]] Lo poder legislatiu qu{{'}}ei hidat a la Dièta, un Parlament bicamerau compausat de la Crampa deus Representants (480 membres) e de la Crampa deus Conselhèrs (242 membres), entrams elejudas au sufragi universau per cinc ans. La Dièta qu{{'}}elei lo Prumèr ministre, qui ei puish nomat per l{{'}}Emperaire ; aqueste qu{{'}}ei lo cap deu govèrn, qui exerceish lo [[poder executiu]]. Qu{{'}}a a conservar l{{'}}ahida de la Dièta entà mantiene{{'}}s au poder. A l{{'}}òra d{{'}}ara, [[Yoshihiko Noda]] qu{{'}}ocupa lo pòste de Prumèr ministre. === Màgers partits politics === Lo principau partit japonés de govèrn qu{{'}}ei lo [[Partit liberau democrata]] (PLD), d{{'}}ideologia conservadora e liberau, de qui los Prumèrs ministres e son gessits de 1955 a 1993 e de 1996 a 2009. Lo segond partit qu{{'}}estó dinc a las annadas 1990 lo [[Partit socialista japonés]] (PSJ), mes que perdó lo son electorat tradicionau au darrèr de la soa participacion a ua grana coalicion governamentau dab lo PLD enter 1994 e 1998 e a la soa transformacion en [[Partit sociau democrata (Japon)|Partit sociau democrata]] (PSD) en 1996. Per{{'}}mor d{{'}}aquò, despuish la fin de las annadas 1990, lo màger partit d{{'}}oposicion qu{{'}}ei lo [[Partit democrata deu Japon]] (PDJ) fondat per ancians membres autant deu PSD com deu PLD, e qui{{'}}s posiciona au centre. Lo PDJ qu{{'}}arribè au poder au parat de las eleccions de 2009 e qu{{'}}a exercit lo poder despuish ençà, sol o en coalicion dab lo Navèth Partit deu Pòble (PPP, centre dret). === Organizacion administrativa === [[Fichièr:Japan_prefectures.png|thumb|Prefecturas de Japon.]] Japon qu{{'}}ei dividit en 47 prefecturas (都道府県 ''todofuken'') o departaments, de quate tipes: * ua prefectura metropolitana (都 ''tò'') : [[Tòquio]]. * ua prefectura insulara (道 ''dō'') : [[Hokkaidō]]. * duas prefecturas governamentaus (府 ''fo'') per las duas vilas mei grandas après Tòquio: [[Osaka]] e [[Quiòto]]. * 43 prefecturas (県 ''quen''). {| class=wikitable |+ '''Prefecturas''' |- | (01) [[Hokkaidō]] (北海道) (territòri) || (02) [[Aomori (Prefectura)|Aomori]] (青森) || (03) [[Iwate (Prefectura)|Iwate]] (岩手) |----- | (04) [[Miyagi (Prefectura)|Miyagi]] (宮城) || (05) [[Akita (Prefectura)|Akita]] (秋田) || (06) [[Yamagata (Prefectura)|Yamagata]] (山形) |----- | (07) [[Fukushima (Prefectura)|Fukushima]] (福島) || (08) [[Ibaraki (Prefectura)|Ibaraki]] (茨城) || (09) [[Tochigi (Prefectura)|Tochigi]] (栃木) |----- | (10) [[Gunma (Prefectura)|Gunma]] (群馬) || (11) [[Saitama (Prefectura)|Saitama]] (埼玉) || (12) [[Chiba (Prefectura)|Chiba]] (千葉) |----- | (13) [[Tòquio]] || (14) [[Kanagawa (Prefectura)|Kanagawa]] (神奈川) ||(15) [[Niigata (Prefectura)|Niigata]] (新潟) |----- | (16) [[Toyama (Prefectura)|Toyama]] (富山) || (17) [[Ishikawa (Prefectura)|Ishikawa]] (石川) || (18) [[Fukui (Prefectura)|Fukui]] (福井) |----- | (19) [[Yamanashi (Prefectura)|Yamanashi]] (山梨) || (20) [[Nagano (Prefectura)|Nagano]] (長野) || (21) [[Gifu (Prefectura)|Gifu]] (岐阜) |----- | (22) [[Shizuoka (Prefectura)|Shizuoka]] (静岡) || (23) [[Aichi (Prefectura)|Aichi]] (愛知) || (24) [[Mie (Prefectura)|Mie]] (三重) |----- | (25) [[Shiga (Prefectura)|Shiga]] (滋賀) || (26) [[Quiòto (Prefectura)|Quiòto]]|| (27) [[Osaka (Prefectura)|Osaka]] |----- | (28) [[Hyōgo (Prefectura)|Hyōgo]] (兵庫) || (29) [[Nara (Prefectura)|Nara]] (奈良) || (30) [[Wakayama (Prefectura)|Wakayama]] (和歌山) |----- | (31) [[Tottori (Prefectura)|Tottori]] (鳥取) || (32) [[Shimane (Prefectura)|Shimane]] (島根) || (33) [[Okayama (Prefectura)|Okayama]] (岡山) |----- | (34) [[Hiroshima (Prefectura)|Hiroshima]] (広島) || (35) [[Yamaguchi (Prefectura)|Yamaguchi]] (山口) ||(36) [[Tokushima (Prefectura)|Tokushima]] (徳島) |----- | (37) [[Kagawa (Prefectura)|Kagawa]] (香川) ||(38) [[Ehime (Prefectura)|Ehime]] (愛媛) || (39) [[Kōchi (Prefectura)|Kōchi]] (高知) |----- | (40) [[Fukuoka (Prefectura)|Fukuoka]] (福岡) ||(41) [[Saga (Prefectura)|Saga]] (佐賀) || (42) [[Nagasaki (Prefectura)|Nagasaki]] (長崎) |----- | (43) [[Kumamoto (Prefectura)|Kumamoto]] (熊本) || (44) [[Ōita (Prefectura)|Ōita]] (大分) || (45) [[Miyazaki (Prefectura)|Miyazaki]] (宮崎) |----- | (46) [[Kagoshima (Prefectura)|Kagoshima]] (鹿児島) || (47) [[Okinawa (Prefectura)|Okinawa]] (沖縄) |} == Economia == Japon que possedeish la quatau economia mondiau en tèrmes de [[Produch interior brut|PIB]] nominau, après la deus Estats Units, de China e d'Alemanha; e la quatau economia en tèrmes de PPA.<ref>{{Ligam web|lenga=en|url=https://www.imf.org/en/Publications/WEO/weo-database/2023/October/weo-report?c=512,914,612,171,614,311,213,911,314,193,122,912,313,419,513,316,913,124,339,638,514,218,963,616,223,516,918,748,618,624,522,622,156,626,628,228,924,233,632,636,634,238,662,960,423,935,128,611,321,243,248,469,253,642,643,939,734,644,819,172,132,646,648,915,134,652,174,328,258,656,654,336,263,268,532,944,176,534,536,429,433,178,436,136,343,158,439,916,664,826,542,967,443,917,544,941,446,666,668,672,946,137,546,674,676,548,556,678,181,867,682,684,273,868,921,948,943,686,688,518,728,836,558,138,196,278,692,694,962,142,449,564,565,283,853,288,293,566,964,182,359,453,968,922,714,862,135,716,456,722,942,718,724,576,936,961,813,726,199,733,184,524,361,362,364,732,366,144,146,463,528,923,738,578,537,742,866,369,744,186,925,869,746,926,466,112,111,298,927,846,299,582,487,474,754,698,&s=NGDPD,&sy=2021&ey=2028&ssm=0&scsm=1&scc=0&ssd=1&ssc=0&sic=0&sort=country&ds=.&br=1|títol=«World Economic Outlook Database, October 2023»|consulta=6 de genèr de 2023|editor=[[Fons Monetari Internacional|Hons Monetari Internacionau]]}}</ref> En 2021, la poblacion activa de Japon qu'ei l'ueitau au monde, dab mei de 68,6 milions de tribalhadors.<ref>{{Ligam web|lenga=en|títol=«World Factbook: Japan»|url=https://www.cia.gov/the-world-factbook/countries/japan/|consulta=6 de genèr de 2023|editor=CIA}}</ref> En 2022, Japon qu'avèva un feble taus de [[caumatge]] de haut o baish 2,6 %.<ref>{{Ligam web|lenga=en|url=https://data.worldbank.org/indicator/SL.UEM.TOTL.ZS?locations=JP|títol=«Unemployment, total (% of the total labor force) (modeled ILO estimate): Japan»|autor=[[Banca Mondiala]]|consulta=6 de genèr de 2023}}</ref> Lo son taus de praubèr qu'ei lo dusau plus haut au demiei deus país deu G7 e que despassa 15,7 % de la poblacion.<ref>{{Ligam web|lenga=en|títol=«Japan's middle class is 'disappearing' as poverty rises, warns economist»|nom=Eustance|cognòm=Huang|data=2-7-2020|editor=CNBC|url=https://www.cnbc.com/2020/07/03/japans-middle-class-is-disappearing-as-poverty-rises-warns-economist.html}}</ref> Japon qu'a lo coeficient de deute public/PIB lo mei haut au demiei de las economias avançadas,<ref>{{Obratge|nom1=Selahattin|nom2=Sagiri|nom3=Tomoaki|cognòm1=Ímrohoroğlu|cognòm2=Kitao|cognòm3=Yamada|data=febrèr de 2016|títol=Achieving fiscal balance in Japan|editor=International Economic Review}}</ref> dab un deute nacionau estimat a 248 % cap au PIB en 2022.<ref>{{Ligam web|lenga=en|títol=«Monetary Tightening Poses Medium-Term Risks to Japan's Debt Dynamics»|editor=Fitch Ratings|data=mars de 2022|url=https://www.fitchratings.com/research/sovereigns/monetary-tightening-poses-medium-term-risks-to-japans-debt-dynamics-06-05-2022}}</ref> Le [[yen]] japonés qu'ei la tresau moneda de resèrva mondiau après lo dòlar american e l'euro.<ref>{{Ligam web|lenga=en|títol=«Currency Composition of Official Foreign Exchange Reserve»|url=https://data.imf.org/regular.aspx?key=41175|consulta=6 de genèr de 2024|editor=IMF}}</ref> === Deu “miracle economic japonés” a la crisi === Au darrèr de la [[Segonda Guèrra mondiala|Segonda Guèrra mondiau]], durant la quau Japon e patí pèrdas umanas e materiaus de las granas, lo país que progressè a un ritme suberrapide (dinc a 10 % de creishença annau dens las [[annadas 1950|annadas 50]] e [[annadas 1960|60]]: qu{{'}}an aperat aquera recuperacion impressionanta de l{{'}}economia japonesa lo [[miracle economic japonés]]. Segon los observators, las encausas deu miracle economic japonés qu{{'}}estón la cooperacion enter l{{'}}[[Estat]] (peu biaish deu MITI, puish [[METI]]) e las [[enterpresa|enterpresas]], ua produccion virada tà l{{'}}exterior (importantas [[exportacion|exportacion]] tà l{{'}}[[Asia]] e l{{'}}[[America]], ua hòrta [[etica]] deu tribalh, la mestresa de las [[tecnica|tecnicas]] de punta mercés a la recèrca, e las despensas militaras baishas (1 % deu [[Produch interior brut|produit interior brut]]). Dens las annadas 70 e 80, la creishença que baishè, mes que{{'}}s mantiengó per aquò a un bon ritme: uns 5 % l{{'}}an dens las annadas 70, uns 4 % l{{'}}an dens las annadas 80. Lo taus de creishença que conegó ua baisha de compte har dens las annadas 90, principaument a causa de l{{'}}investiment excessiu deu decenni precedent e de politicas nacionaus qui avèn per tòca d{{'}}eliminar los excès deus mercats de valors e de bens immobiliari. Los esfòrç deu govèrn entà avivar l{{'}}economia qu{{'}}avón pòc de succès e qu{{'}}estón afectats per la crisi asiatica de 1997, mondiau de 2001. Lo caumatge que pugè dinc au 5 %, hèra de sòst-tractants que barrèn e la precaritat qu{{'}}aumentè. Totasvetz, l{{'}}economia qu{{'}}amuishè signes de s{{'}}arrehar a comptar de 2005 puishque la creishença deu [[PIB]] estó de 2,8 % aqueth an. === [[Agricultura]] e [[pesca]] === A maugrat de la hrèita de superficia cotivadera (pas mei deu 15 % deu territòri), lo país qu{{'}}a un deus mei hòrts rendements mondiaus mercés a ua tecnologia agricòla avançada. Japon qu{{'}}ei autosusisent en [[ris]], mes qu{{'}}impòrta la mieitat de la soa consomacion d{{'}}autas [[cerealas]], e la soa [[autosufiséncia alimentària]] n{{'}}ei pas que deu 40 %. [[Fichièr:Kamijo-Seki_irrigation_waterway.JPG|thumb|left|Agau d{{'}}adaigada au parçan de Kamijō]] Per{{'}}mor deus acòrds signats dab l{{'}}[[Organizacion Mondiala del Comèrci|Organizacion mondiau deu comèrci]], Japon qu{{'}}a redusit las subvencions aus agricultors, çò qui a miat a l{{'}}entrada suu mercat nacionau de ris american o vietnamian. La flòta de pesca japonesa qu{{'}}ei ua de las mei importantas deu monde, qu{{'}}ei presenta sus totas las mars e que realiza batlèu lo 15 % de las presas totaus. === Las enterpresas japonesas === Qu{{'}}ei lo principau sector de l{{'}}economia: que representa lo 39 % deu PIB e qu{{'}}amassa lo 33 % de la [[populacion activa|poblacion activa]] (25 % en França). L{{'}}industria japonesa qu{{'}}ei hèra dependenta de las importacions de mestiors prumèras e d{{'}}energia. [[Fichièr:Nissan.jpg|thumb|right|Lo sièti sociau de Nissan a Tòquio]] Que presenta caractèrs pròpris: - ligams estrets enter industriaus, sòsttractants e distributors au sen de grops aperats ''keiretsu''; - sindicats d{{'}}enterpresa potents dab pòc de conflictes e ua cultura deu dialògue, e un movement de reïvindicacions salariaus tot primtemps; - de hòrts investiments dens la [[recèrca e desvolopament|recèrca e lo desvolopament]]. - dens las granas enterpresas, l{{'}}emplec deus salariats qu{{'}}ei guarantit a vita. Las màgers enterpresas japonesas que{{'}}s tròban dens lo sector financèr, lo de las asseguranças, lo sector immobiliari e los deu transpòrt e de las telecomunicacions. Japon que gaudeish d{{'}}ua capacitat industriau de las granas e que produseish ua hauta tecnologia de las avançadas dens lo sector automobile, de l{{'}}equipament electronic, de la maquina-apèr, e dens lo sector quimic. La [[Borsa]] de Tòquio, dab ua capitalizacion de mei de 550 miliards de [[yen]]s en 2006, que{{'}}s presenta com la segonda deu monde en importància. === Los escambis === Japon qu{{'}}expòrta los sons produits en prioritat de cap taus [[Estats Units]] (22,8 %), l{{'}}[[Union Europèa]] (14,5 %), la [[Republica Populara de China|China]] (14,3 %), la [[Corèa del Sud|Corèa deu Sud]] (7,8 %), [[Taiwan]] (6,8 %) e [[Hong Kong]] (5,6 %), segon las dadas de 2006. Qu{{'}}expòrta principaument veïcules, equipament electronic, maquineria electrica e produits quimics. Per{{'}}mor de la soa hrèita de ressorças naturaus, Japon qu{{'}}ei hèra dependent d{{'}}autes país entà{{'}}s provedir en mestiors prumèras. En 2006, las soas importacions que vienèn de China (20,5 %), deus Estats Units (12 %), de l{{'}}Union Europèa (10,3 %), d{{'}}[[Aràbia Saudí|Arabia Saudí]], deus [[Emirats Arabs Units|Emirats Arabes Units]] (6,4 %), d{{'}}[[Australia]] (4,8 %), de Corèa deu Sud (4,7 %) e d{{'}}[[Indonèsia|Indonesia]] (4,2 %). Despuish lo 1r de seteme [[2009]], un acòrd de libre escambi e de partenariat economica que liga Japon e la [[Soïssa]]. === Perspectivas === L{{'}}evolucion de la demografia (poblacion a mei anar mei vielha) que pausa un problèma màger a tèrmi long. Los japonés qu{{'}}arrefusan de recórrer a l{{'}}immigracion entà i rampèu. Aquesta, d{{'}}aulhors, que pausaré tanben problèmas puishque las zònas abitablas deu país e son suberpobladas. Per{{'}}mor d{{'}}aquò, Japon qu{{'}}a desvolopat la [[robotica]] qui ei destinada a deviéner ua de las granas fòrças de la soa economia. Au dia de uei, dab 410 000 maquinas, Japon que possedeish lo 57 % deus robòts industriaus deu monde. L{{'}}emplec que demora ua preocupacion màger deu país. == Articles connèxes == * [[Economia de Japon]] * [[Empèri de Japon]] * [[Naruhito]] * [[Tòquio]] * [[Quiòto]] == Bibliografia == === En anglés === * [[George Samson]]: ''A History of Japan: 1334-1615'', [[Stanford]], [[1961]] * [[Robert C. Christopher]]: ''The Japanese Mind: the Goliath explained'', [[Linden Press/Simon & Schuster]], [[1983]] * [[Delmer M. Brown]]: '''''[[The Cambridge History of Japan]]''''', obratge collectiu engulhat per en ''D.M. Brown'', [[Cambridge University Press]] [[1993]] * [[Roland H. Worth, Jr.]]: ''No Choice But War: the United States Embargo Against Japan and the Eruption of War in the Pacific'', [[McFerland]] [[1995]] * [[Bill Kelly]]: ''The Worlds of Japanese Popular Culture: Gender, Shifting Boundaries and Global Culture'', [[Cambridge University Press]] [[1998]] * [[William Gerard Beasley]]: ''The Japanese Experience: A Short History of Japan'', [[University of California Press]], [[1999]] * [[Paul H. Varley]]: ''Japanese Culture'', [[Honolulu]], [[2000]] * [[Herbert Bix]]: ''Hirohito and the Making of Modern Japan'', [[Harper & Collins]], [[Nòva York]], [[2001]] * [[Stephen Turnbull]]: ''Samurai Invasion: Japan{{'}}s Korea War'', [[2002]] * [[Conrad Totman]]: '' History of Japan'', [[Blackwell]], [[2002]] === En francés === * '''[[Robert Guillain]]''': ''Japon, troisième grand'', colleccion [[Points Politique]], [[Seuil]], [[París]], [[1972]] * '''[[Edwin O. Reischauer]]''': ''[[Histoire du Japon et des Japonais]]'': ** tòme I: ''Des origines à 1945'' ** tòme II: ''De 1945 à 1970'', coll. [[Points Histoire]] id id [[1973]]... (traduccion de l{{'}}òbra originala ''[[Japan, The Story of a Nation]]'', [[Alfred A. Knopf]], Inc., [[Nòva York]] [[1970]]) * [[Robert Guillain]]: ''La guerre au Japon: De Pearl Harbour à Hiroshima'', colleccion [[Points Politique]], edicions [[Stock]] id [[1979]] * [[Jacquyes Gravereau]]: ''Le Japon, l{{'}}ère de Hirohito'', colleccion [[Notre siècle]], edicions [[La Documentation française]] id [[1988]] (525 p.) * [[Danielle Elisseeff]] & [[Vadime Elisseeff]]: ''[[La civilisation japonaise]]'', colleccion [[Les grandes civilisations]], edicions [[Arthaud]] id [[1994]] (670 p.) * [[Dorothée de Boisséson]]: ''Le Grand Guide du Japon'', colleccion [[Bibliothèque du voyageur]], cò en [[Gallimard]] id [[1994]] (423 p.) * [[Louis Frédéric]]: ''[[Le Japon: Dictionnaire et civilisation]]'', colleccion [[Bouquins]], edicions [[Robert Laffont]] id [[1996]] (1418 p.) * Collectiu: '''''[[Dictionnaire historique du Japon]]''''', colleccion [[Monde Asiatique]], edicions [[Maisonneuve & Larose]] id [[2002]] (2993 p.) * [[Jean-François Sabouret]]: ''Japon, peuple et civilisation'', [[La Découverte]] id [[2004]] * [[Jean-François Sabouret]]: ''La dynamique du Japon'', obratge collectiu engulhat per en ''J.F. S.'', [[Saint-Simon]] id [[2005]] (432 p.) == Ligams extèrnes == === Organismes oficiaus === * {{en}} {{ja}} [http://www.kunaicho.go.jp/eindex.html ''Site oficiau'' de la Maison Imperiau de Japon] * {{en}} {{ja}} [http://www.kantei.go.jp/foreign/index-e.html ''Site oficiau'' Cabinet deu Prumèr Ministre de Japon] * {{en}} {{ja}} [http://www.sangiin.go.jp/eng/index.htm ''Site oficiau'' Crampa deus Conselhèrs] * {{en}} {{ja}} [http://www.ndl.go.jp/en/index.html ''Site'' Bibliotèca '''Dièta nacionau'''] === Torisme === * {{fr}} [https://web.archive.org/web/20091224114637/http://www.jnto.go.jp/fra/ ''Site oficiau'' Ofici Nacionau deu Torisme Japonés] === Mèdias === * {{en}} [https://web.archive.org/web/20080423043359/http://home.kyodo.co.jp/ ''Sit'' '''Kyodo''' News...] * {{en}} [http://www.asahi.com/english/index.html ''Site'' '''Asahi Shinbun''', primièr quotidian japonés] * {{en}} [http://japantimes.co.jp/ ''Site'' '''The Japan Times'''] === Complements === * {{it}} {{ja}} [http://jfroma.it/ ''Sit'' '''Institut japonés de cultura''' a Roma] * {{ca}} {{ja}} [http://home.att.ne.jp/banana/cck/ ''Sit'' Centre Català de Kansai] * {{pt}} [http://www.fjsp.org.br/ ''Sit'' '''Fundaçāo Japāo do Brasil'''] == Nòtas == <references group="Nòta"/> == Referéncias == {{commons|Japon}} <references/> {{Autoritats}} {{Paleta Regions e prefecturas de Japon}} {{païses d'Asia}} [[Categoria:Japon|*]] </textarea><div class="templatesUsed"><div class="mw-templatesUsedExplanation"><p>Modèls utilizats sus aquesta pagina : </p></div><ul> <li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:%27" title="Modèl:'">Modèl:'</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:%27&action=edit" title="Modèl:'">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:..." title="Modèl:...">Modèl:...</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:...&action=edit" title="Modèl:...">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:1000_fondamentals" title="Modèl:1000 fondamentals">Modèl:1000 fondamentals</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:1000_fondamentals&action=edit" title="Modèl:1000 fondamentals">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Abr" title="Modèl:Abr">Modèl:Abr</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Abr&action=edit" title="Modèl:Abr">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Article_detalhat" title="Modèl:Article detalhat">Modèl:Article detalhat</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Article_detalhat&action=edit" title="Modèl:Article detalhat">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Article_principal" title="Modèl:Article principal">Modèl:Article principal</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Article_principal&action=edit" title="Modèl:Article principal">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Autoritats" title="Modèl:Autoritats">Modèl:Autoritats</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Autoritats&action=edit" title="Modèl:Autoritats">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Autoritats/styles.css" title="Modèl:Autoritats/styles.css">Modèl:Autoritats/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Autoritats/styles.css&action=edit" title="Modèl:Autoritats/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ca" title="Modèl:Ca">Modèl:Ca</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ca&action=edit" title="Modèl:Ca">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Carta_grafica" title="Modèl:Carta grafica">Modèl:Carta grafica</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Carta_grafica&action=edit" title="Modèl:Carta grafica">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Cite_web" class="mw-redirect" title="Modèl:Cite web">Modèl:Cite web</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Cite_web&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Cite web">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Clear" title="Modèl:Clear">Modèl:Clear</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Clear&action=edit" title="Modèl:Clear">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Commons" title="Modèl:Commons">Modèl:Commons</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Commons&action=edit" title="Modèl:Commons">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:E" title="Modèl:E">Modèl:E</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:E&action=edit" title="Modèl:E">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:En" title="Modèl:En">Modèl:En</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:En&action=edit" title="Modèl:En">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Exp" title="Modèl:Exp">Modèl:Exp</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Exp&action=edit" title="Modèl:Exp">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Fr" title="Modèl:Fr">Modèl:Fr</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Fr&action=edit" title="Modèl:Fr">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Geografia" class="mw-redirect" title="Modèl:Geografia">Modèl:Geografia</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Geografia&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Geografia">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Hlist/styles.css" title="Modèl:Hlist/styles.css">Modèl:Hlist/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Hlist/styles.css&action=edit" title="Modèl:Hlist/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ic%C3%B2na_de_t%C3%ADtol" title="Modèl:Icòna de títol">Modèl:Icòna de títol</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ic%C3%B2na_de_t%C3%ADtol&action=edit" title="Modèl:Icòna de títol">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:If_both" title="Modèl:If both">Modèl:If both</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:If_both&action=edit" title="Modèl:If both">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:If_empty" title="Modèl:If empty">Modèl:If empty</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:If_empty&action=edit" title="Modèl:If empty">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Indicacion_de_lenga" title="Modèl:Indicacion de lenga">Modèl:Indicacion de lenga</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Indicacion_de_lenga&action=edit" title="Modèl:Indicacion de lenga">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica" title="Modèl:Infobox Geografia politica">Modèl:Infobox Geografia politica</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica&action=edit" title="Modèl:Infobox Geografia politica">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica/formatglobal" title="Modèl:Infobox Geografia politica/formatglobal">Modèl:Infobox Geografia politica/formatglobal</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica/formatglobal&action=edit" title="Modèl:Infobox Geografia politica/formatglobal">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica/styles.css" title="Modèl:Infobox Geografia politica/styles.css">Modèl:Infobox Geografia politica/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infobox_Geografia_politica/styles.css&action=edit" title="Modèl:Infobox Geografia politica/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infotaula" title="Modèl:Infotaula">Modèl:Infotaula</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infotaula&action=edit" title="Modèl:Infotaula">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infotaula/core" title="Modèl:Infotaula/core">Modèl:Infotaula/core</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infotaula/core&action=edit" title="Modèl:Infotaula/core">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Infotaula/styles.css" title="Modèl:Infotaula/styles.css">Modèl:Infotaula/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Infotaula/styles.css&action=edit" title="Modèl:Infotaula/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:It" title="Modèl:It">Modèl:It</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:It&action=edit" title="Modèl:It">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ja" title="Modèl:Ja">Modèl:Ja</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ja&action=edit" title="Modèl:Ja">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Japon%C3%A9s" title="Modèl:Japonés">Modèl:Japonés</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Japon%C3%A9s&action=edit" title="Modèl:Japonés">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ligam_web" class="mw-redirect" title="Modèl:Ligam web">Modèl:Ligam web</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ligam_web&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Ligam web">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ligam_web/styles.css" title="Modèl:Ligam web/styles.css">Modèl:Ligam web/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ligam_web/styles.css&action=edit" title="Modèl:Ligam web/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Mapa_interactiva" title="Modèl:Mapa interactiva">Modèl:Mapa interactiva</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Mapa_interactiva&action=edit" title="Modèl:Mapa interactiva">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Mapa_interactiva/labels" title="Modèl:Mapa interactiva/labels">Modèl:Mapa interactiva/labels</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Mapa_interactiva/labels&action=edit" title="Modèl:Mapa interactiva/labels">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Metapaleta_de_navigacion" title="Modèl:Metapaleta de navigacion">Modèl:Metapaleta de navigacion</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Metapaleta_de_navigacion&action=edit" title="Modèl:Metapaleta de navigacion">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Multiparam%C3%A8tres-Ligam" title="Modèl:Multiparamètres-Ligam">Modèl:Multiparamètres-Ligam</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Multiparam%C3%A8tres-Ligam&action=edit" title="Modèl:Multiparamètres-Ligam">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Obratge" class="mw-redirect" title="Modèl:Obratge">Modèl:Obratge</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Obratge&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Obratge">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Paleta_Regions_e_prefecturas_de_Japon" title="Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon">Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Paleta_Regions_e_prefecturas_de_Japon&action=edit" title="Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Paleta_Regions_e_prefecturas_de_Japon/Mapa" title="Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon/Mapa">Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon/Mapa</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Paleta_Regions_e_prefecturas_de_Japon/Mapa&action=edit" title="Modèl:Paleta Regions e prefecturas de Japon/Mapa">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Pa%C3%AFses_d%27Asia" title="Modèl:Païses d'Asia">Modèl:Païses d'Asia</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Pa%C3%AFses_d%27Asia&action=edit" title="Modèl:Païses d'Asia">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Pa%C3%AFses_d%27Asia/Tabl%C3%A8u" title="Modèl:Païses d'Asia/Tablèu">Modèl:Païses d'Asia/Tablèu</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Pa%C3%AFses_d%27Asia/Tabl%C3%A8u&action=edit" title="Modèl:Païses d'Asia/Tablèu">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Posaunitat" title="Modèl:Posaunitat">Modèl:Posaunitat</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Posaunitat&action=edit" title="Modèl:Posaunitat">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Prononciacion" class="mw-redirect" title="Modèl:Prononciacion">Modèl:Prononciacion</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Prononciacion&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Prononciacion">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Pt" title="Modèl:Pt">Modèl:Pt</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Pt&action=edit" title="Modèl:Pt">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ref-libre" title="Modèl:Ref-libre">Modèl:Ref-libre</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ref-libre&action=edit" title="Modèl:Ref-libre">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Ref-web" title="Modèl:Ref-web">Modèl:Ref-web</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Ref-web&action=edit" title="Modèl:Ref-web">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Refn" title="Modèl:Refn">Modèl:Refn</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Refn&action=edit" title="Modèl:Refn">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Tnavbar" title="Modèl:Tnavbar">Modèl:Tnavbar</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Tnavbar&action=edit" title="Modèl:Tnavbar">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:T%C3%ADtolcolor" title="Modèl:Títolcolor">Modèl:Títolcolor</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:T%C3%ADtolcolor&action=edit" title="Modèl:Títolcolor">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Unicode_Japon%C3%A9s" title="Modèl:Unicode Japonés">Modèl:Unicode Japonés</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Unicode_Japon%C3%A9s&action=edit" title="Modèl:Unicode Japonés">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Unitat" title="Modèl:Unitat">Modèl:Unitat</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Unitat&action=edit" title="Modèl:Unitat">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Veire" class="mw-redirect" title="Modèl:Veire">Modèl:Veire</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Veire&action=edit" class="mw-redirect" title="Modèl:Veire">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:Wikiligam_alternatiu2" title="Modèl:Wikiligam alternatiu2">Modèl:Wikiligam alternatiu2</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:Wikiligam_alternatiu2&action=edit" title="Modèl:Wikiligam alternatiu2">veire la font</a>) (semiprotegit)</li><li><a href="/wiki/Mod%C3%A8l:%C3%80udio" title="Modèl:Àudio">Modèl:Àudio</a> (<a href="/w/index.php?title=Mod%C3%A8l:%C3%80udio&action=edit" title="Modèl:Àudio">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Arguments" title="Mòdul:Arguments">Mòdul:Arguments</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Arguments&action=edit" title="Mòdul:Arguments">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Autoritats" title="Mòdul:Autoritats">Mòdul:Autoritats</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Autoritats&action=edit" title="Mòdul:Autoritats">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Bandi%C3%A8ra/Data" title="Mòdul:Bandièra/Data">Mòdul:Bandièra/Data</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Bandi%C3%A8ra/Data&action=edit" title="Mòdul:Bandièra/Data">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Coordinates" title="Mòdul:Coordinates">Mòdul:Coordinates</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Coordinates&action=edit" title="Mòdul:Coordinates">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:If_empty" title="Mòdul:If empty">Mòdul:If empty</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:If_empty&action=edit" title="Mòdul:If empty">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Infobox_general" title="Mòdul:Infobox general">Mòdul:Infobox general</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Infobox_general&action=edit" title="Mòdul:Infobox general">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Lenga/ISO_639_synonyms" title="Mòdul:Lenga/ISO 639 synonyms">Mòdul:Lenga/ISO 639 synonyms</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Lenga/ISO_639_synonyms&action=edit" title="Mòdul:Lenga/ISO 639 synonyms">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Lenga/V2" title="Mòdul:Lenga/V2">Mòdul:Lenga/V2</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Lenga/V2&action=edit" title="Mòdul:Lenga/V2">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Lenga/script" title="Mòdul:Lenga/script">Mòdul:Lenga/script</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Lenga/script&action=edit" title="Mòdul:Lenga/script">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Lenga/taula" title="Mòdul:Lenga/taula">Mòdul:Lenga/taula</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Lenga/taula&action=edit" title="Mòdul:Lenga/taula">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Map" title="Mòdul:Map">Mòdul:Map</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Map&action=edit" title="Mòdul:Map">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Map/i18n" title="Mòdul:Map/i18n">Mòdul:Map/i18n</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Map/i18n&action=edit" title="Mòdul:Map/i18n">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Math" title="Mòdul:Math">Mòdul:Math</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Math&action=edit" title="Mòdul:Math">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Multiparam%C3%A8tres" title="Mòdul:Multiparamètres">Mòdul:Multiparamètres</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Multiparam%C3%A8tres&action=edit" title="Mòdul:Multiparamètres">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Navbar" title="Mòdul:Navbar">Mòdul:Navbar</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Navbar&action=edit" title="Mòdul:Navbar">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Navbox" title="Mòdul:Navbox">Mòdul:Navbox</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Navbox&action=edit" title="Mòdul:Navbox">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Navbox/configuracion" title="Mòdul:Navbox/configuracion">Mòdul:Navbox/configuracion</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Navbox/configuracion&action=edit" title="Mòdul:Navbox/configuracion">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Navbox/styles.css" title="Mòdul:Navbox/styles.css">Mòdul:Navbox/styles.css</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Navbox/styles.css&action=edit" title="Mòdul:Navbox/styles.css">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:No_globals" title="Mòdul:No globals">Mòdul:No globals</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:No_globals&action=edit" title="Mòdul:No globals">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:String" title="Mòdul:String">Mòdul:String</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:String&action=edit" title="Mòdul:String">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:String/Proprietats" title="Mòdul:String/Proprietats">Mòdul:String/Proprietats</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:String/Proprietats&action=edit" title="Mòdul:String/Proprietats">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikibase" title="Mòdul:Wikibase">Mòdul:Wikibase</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikibase&action=edit" title="Mòdul:Wikibase">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidadas" title="Mòdul:Wikidadas">Mòdul:Wikidadas</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidadas&action=edit" title="Mòdul:Wikidadas">modificar</a>) </li><li><a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidadas/Units&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mòdul:Wikidadas/Units (la pagina existís pas)">Mòdul:Wikidadas/Units</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidadas/Units&action=edit" class="new" title="Mòdul:Wikidadas/Units (la pagina existís pas)">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidadas/i18n" title="Mòdul:Wikidadas/i18n">Mòdul:Wikidadas/i18n</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidadas/i18n&action=edit" title="Mòdul:Wikidadas/i18n">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidadas/labels" title="Mòdul:Wikidadas/labels">Mòdul:Wikidadas/labels</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidadas/labels&action=edit" title="Mòdul:Wikidadas/labels">modificar</a>) </li><li><a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidades&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mòdul:Wikidades (la pagina existís pas)">Mòdul:Wikidades</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidades&action=edit" class="new" title="Mòdul:Wikidades (la pagina existís pas)">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidata" title="Mòdul:Wikidata">Mòdul:Wikidata</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidata&action=edit" title="Mòdul:Wikidata">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidata/Aisinas" title="Mòdul:Wikidata/Aisinas">Mòdul:Wikidata/Aisinas</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidata/Aisinas&action=edit" title="Mòdul:Wikidata/Aisinas">modificar</a>) </li><li><a href="/wiki/M%C3%B2dul:Wikidata/I18n" title="Mòdul:Wikidata/I18n">Mòdul:Wikidata/I18n</a> (<a href="/w/index.php?title=M%C3%B2dul:Wikidata/I18n&action=edit" title="Mòdul:Wikidata/I18n">modificar</a>) </li></ul></div><p id="mw-returnto">Tornar a la pagina <a href="/wiki/Japon" title="Japon">Japon</a>.</p> <noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Recuperada de « <a dir="ltr" href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Japon">https://oc.wikipedia.org/wiki/Japon</a> »</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politica de confidencialitat</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A8dia:Avertiments_generals">Avertiments</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Còdi de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desvolopaires</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/oc.wikipedia.org">Estatisticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaracion suls cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//oc.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Japon&action=edit&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Afichatge mobil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Recercar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Recercar sus Wikipèdia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Recèrca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Recercar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Veire la font de Japon</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Apondre una lenga</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Apondre un subjècte</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7f5d45d576-t6tzx","wgBackendResponseTime":205,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.004","walltime":"0.005","ppvisitednodes":{"value":15,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":550,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":2,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 0.000 1 -total"]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7f5d45d576-t6tzx","timestamp":"20250304053811","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> </body> </html>