CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="mk" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Војска — Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )mkwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","јануари","февруари","март","април","мај","јуни","јули","август","септември","октомври","ноември","декември"],"wgRequestId":"befe5ec0-1b44-463d-9abd-e63166b81824","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Војска","wgTitle":"Војска","wgCurRevisionId":5282777,"wgRevisionId":5282777,"wgArticleId":188585,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Страници со грешки во наводите","Сите страници за викифицирање","Статии за викифицирање","Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)","Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)"],"wgPageViewLanguage":"mk","wgPageContentLanguage":"mk", "wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Војска","wgRelevantArticleId":188585,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":5282777,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"mk","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"mk"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8473", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.1"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=mk&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=mk&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Војска — Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//mk.m.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Уреди" href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедија (mk)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//mk.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.mk"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Атом-тековник на Википедија" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Војска rootpage-Војска skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Прејди на содржината</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Главно мени" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Главно мени</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Главно мени</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Прегледник </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посети главна страница [z]" accesskey="z"><span>Главна страница</span></a></li><li id="n-Што-е-Википедија?" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4"><span>Што е Википедија?</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8"><span>Избрана содржина</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Вчитај случајна страница [x]" accesskey="x"><span>Случајна страница</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB" title="За проектот, што можете да направите, каде да најдете некои работи"><span>Портал</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> технички </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Тековни-настани" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8"><span>Тековни настани</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8" title="Список на скорешни промени на викито. [r]" accesskey="r"><span>Скорешни промени</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B5%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%88%D0%BC%D0%B0"><span>Селска чешма</span></a></li><li id="n-Викисредби" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B1%D0%B0"><span>Викисредби</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/Special:MyLanguage/Help:Contents" title="Место каде што може да се информирате."><span>Помош</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Википедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sr.svg" style="width: 7.8125em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Слободна енциклопедија" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-mk.svg" width="114" height="11" style="width: 7.125em; height: 0.6875em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%98" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Пребарај</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Пребарајте по Википедија" aria-label="Пребарајте по Википедија" autocapitalize="sentences" title="Пребарај низ Википедија [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Специјална:Барај"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Пребарај</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Лични алатки"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Сменете ги големината на фонтот, ширината и бојата" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Изглед" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Изглед</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk" class=""><span>Дарување</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително" class=""><span>Направи сметка</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o" class=""><span>Најава</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Повеќе можности" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Лични алатки" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Лични алатки</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Корисничко мени" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_mk.wikipedia.org&uselang=mk"><span>Дарување</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%98%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0%D0%A1%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BA%D0%B0&returnto=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да направите сметка и да се најавите, иако тоа не е задолжително"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Направи сметка</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%B2%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5&returnto=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Ви препорачуваме да се најавите, иако тоа не е задолжително. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Најава</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Страници за одјавени уредници <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D1%88:%D0%92%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4" aria-label="Дознајте повеќе за уредувањето"><span>дознајте повеќе</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%81%D0%B8" title="Список на уредувања направени од оваа IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Придонеси</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9C%D0%BE%D1%98%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80" title="Разговор за уредувањата од оваа IP-адреса [n]" accesskey="n"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eтргни\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"mk\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"background:white\"\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:F_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/25px-F_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"25\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/38px-F_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/F_icon.svg/50px-F_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСледете ја Википедија на македонски јазик на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.facebook.com/mk.wikipedia\"\u003EFacebook\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E\nи на \u003Cb\u003E\u003Cspan class=\"plainlinks\"\u003E\u003Ca rel=\"nofollow\" class=\"external text\" href=\"https://www.instagram.com/wikimedia_mkd\"\u003EInstagram\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/b\u003E!\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Turkish_tea2.jpg\" class=\"mw-file-description\" title=\"Уредувачки викенд „Турска кујна“\"\u003E\u003Cimg alt=\"Уредувачки викенд „Турска кујна“\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/25px-Turkish_tea2.jpg\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"33\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/38px-Turkish_tea2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Turkish_tea2.jpg/50px-Turkish_tea2.jpg 2x\" data-file-width=\"3000\" data-file-height=\"4000\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003EУредувачки викенд „Турска кујна“\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници на Википедија на македонски јазик дека во периодот 23-24 ноември 2024 година ќе се одржи \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди\"\u003Eуредувачки викенд\u003C/a\u003E на тема „\u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B8_2024#Турска_кујна\" title=\"Википедија:Уредувачки викенди 2024\"\u003EТурска кујна\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E“.\n\u003Cbr style=\"clear:both;\" /\u003E\n\u003C/p\u003E\n\u003Cfigure class=\"mw-halign-left\" typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Wikipe-tan_mopping.png\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/25px-Wikipe-tan_mopping.png\" decoding=\"async\" width=\"25\" height=\"30\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/38px-Wikipe-tan_mopping.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c0/Wikipe-tan_mopping.png/50px-Wikipe-tan_mopping.png 2x\" data-file-width=\"1800\" data-file-height=\"2149\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003Cfigcaption\u003E\u003C/figcaption\u003E\u003C/figure\u003E\n\u003Cp\u003EСе известуваат сите заинтересирани уредници дека во периодот од 4 ноември до 3 декември 2024 година се одржува \u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари\"\u003Eуредувачки натпревар\u003C/a\u003E за \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A3%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B8/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_(2024)\" title=\"Википедија:Уредувачки натпревари/Средување (2024)\"\u003Eсредување на статии\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E. Прочитајте ги правилата и вклучете се!\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Мрежно место"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Содржина" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Содржина</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">скриј</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Почеток</div> </a> </li> <li id="toc-Етимологија_и_дефиниција" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Етимологија_и_дефиниција"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Етимологија и дефиниција</span> </div> </a> <ul id="toc-Етимологија_и_дефиниција-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Историја" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Историја"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Историја</span> </div> </a> <ul id="toc-Историја-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Воена_организација" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Воена_организација"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Воена организација</span> </div> </a> <ul id="toc-Воена_организација-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Војската_во_борба" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_во_борба"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Војската во борба</span> </div> </a> <ul id="toc-Војската_во_борба-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Воена_технологија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Воена_технологија"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Воена технологија</span> </div> </a> <ul id="toc-Воена_технологија-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Воената_моќ_и_општеството" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Воената_моќ_и_општеството"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Воената моќ и општеството</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Воената_моќ_и_општеството-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Префрли на пододделот Воената моќ и општеството</span> </button> <ul id="toc-Воената_моќ_и_општеството-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Идеологија_и_етика" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Идеологија_и_етика"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Идеологија и етика</span> </div> </a> <ul id="toc-Идеологија_и_етика-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Антимилитаризам" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Антимилитаризам"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Антимилитаризам</span> </div> </a> <ul id="toc-Антимилитаризам-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Стереотипи_за_војската" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Стереотипи_за_војската"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Стереотипи за војската</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Стереотипи_за_војската-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Префрли на пододделот Стереотипи за војската</span> </button> <ul id="toc-Стереотипи_за_војската-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Пишани_сведоштва_за_војската_и_популарноста_во_медиумите" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Пишани_сведоштва_за_војската_и_популарноста_во_медиумите"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Пишани сведоштва за војската и популарноста во медиумите</span> </div> </a> <ul id="toc-Пишани_сведоштва_за_војската_и_популарноста_во_медиумите-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Родова_наспроти_полова_припадност" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Родова_наспроти_полова_припадност"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Родова наспроти полова припадност</span> </div> </a> <ul id="toc-Родова_наспроти_полова_припадност-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Вредности_на_војската" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Вредности_на_војската"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Вредности на војската</span> </div> </a> <ul id="toc-Вредности_на_војската-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Машки_и_женски_работни_места" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Машки_и_женски_работни_места"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Машки и женски работни места</span> </div> </a> <ul id="toc-Машки_и_женски_работни_места-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Милитарија" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Милитарија"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Милитарија</span> </div> </a> <ul id="toc-Милитарија-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Војската_како_тема_во_уметноста_и_во_популарната_култура" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_како_тема_во_уметноста_и_во_популарната_култура"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Војската како тема во уметноста и во популарната култура</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Војската_како_тема_во_уметноста_и_во_популарната_култура-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Префрли на пододделот Војската како тема во уметноста и во популарната култура</span> </button> <ul id="toc-Војската_како_тема_во_уметноста_и_во_популарната_култура-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Војската_како_тема_во_народното_творештво" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_како_тема_во_народното_творештво"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Војската како тема во народното творештво</span> </div> </a> <ul id="toc-Војската_како_тема_во_народното_творештво-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Војската_како_тема_во_книжевноста" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_како_тема_во_книжевноста"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Војската како тема во книжевноста</span> </div> </a> <ul id="toc-Војската_како_тема_во_книжевноста-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Војската_како_тема_во_популарната_музика" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_како_тема_во_популарната_музика"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Војската како тема во популарната музика</span> </div> </a> <ul id="toc-Војската_како_тема_во_популарната_музика-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Војската_како_тема_во_филмот" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Војската_како_тема_во_филмот"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.4</span> <span>Војската како тема во филмот</span> </div> </a> <ul id="toc-Војската_како_тема_во_филмот-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Наводи" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Наводи"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Наводи</span> </div> </a> <ul id="toc-Наводи-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Содржина" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Прик./скр. содржина" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Прик./скр. содржина</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Војска</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Појдете на статија на друг јазик. Достапно на 119 јазици" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-119" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">119 јазици</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%AAr" title="Militêr — африканс" lang="af" hreflang="af" data-title="Militêr" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африканс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — швајцарски германски" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Militär" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швајцарски германски" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%B3%D9%83%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="عسكرية — арапски" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عسكرية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арапски" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Exercito" title="Exercito — арагонски" lang="an" hreflang="an" data-title="Exercito" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагонски" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B6%D5%A7%D5%B6%D6%84%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%80_%D5%B8%D6%82%D5%AA%D5%A5%D6%80" title="Զէնքաւոր ուժեր — Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Զէնքաւոր ուժեր" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ex%C3%A9rcitu" title="Exércitu — астурски" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Exércitu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурски" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ordu" title="Ordu — азербејџански" lang="az" hreflang="az" data-title="Ordu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербејџански" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="اوردو — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اوردو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%80" title="সামরিক বাহিনী — бенгалски" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সামরিক বাহিনী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгалски" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Kun-t%C5%ABi" title="Kun-tūi — јужномински" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Kun-tūi" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="јужномински" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D2%A0%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D1%8B_%D0%9A%D3%A9%D1%81%D1%82%D3%99%D1%80" title="Ҡораллы Көстәр — башкирски" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ҡораллы Көстәр" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкирски" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Армія — белоруски" lang="be" hreflang="be" data-title="Армія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белоруски" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Армія — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Армія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D1%8A%D0%BE%D1%80%D1%8A%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Въоръжени сили — бугарски" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Въоръжени сили" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="бугарски" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — баварски" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Militär" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="баварски" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vojska" title="Vojska — босански" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vojska" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="босански" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Lu" title="Lu — бретонски" lang="br" hreflang="br" data-title="Lu" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретонски" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8D%D1%80%D1%8D%D0%B3" title="Сэрэг — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Сэрэг" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ex%C3%A8rcit" title="Exèrcit — каталонски" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Exèrcit" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталонски" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A1da" title="Armáda — чешки" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Armáda" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешки" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Lluoedd_milwrol" title="Lluoedd milwrol — велшки" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Lluoedd milwrol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="велшки" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A6r" title="Militær — дански" lang="da" hreflang="da" data-title="Militær" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="дански" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%8A%D9%84%D9%8A%D8%B7%D9%8A%D8%B1" title="ميليطير — марокански арапски" lang="ary" hreflang="ary" data-title="ميليطير" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="марокански арапски" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — германски" lang="de" hreflang="de" data-title="Militär" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="германски" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/S%C3%B5jav%C3%A4gi" title="Sõjavägi — естонски" lang="et" hreflang="et" data-title="Sõjavägi" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="естонски" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1" title="Στράτευμα — грчки" lang="el" hreflang="el" data-title="Στράτευμα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="грчки" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Military" title="Military — англиски" lang="en" hreflang="en" data-title="Military" data-language-autonym="English" data-language-local-name="англиски" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ej%C3%A9rcito" title="Ejército — шпански" lang="es" hreflang="es" data-title="Ejército" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="шпански" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Militfortoj" title="Militfortoj — есперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Militfortoj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="есперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Melital" title="Melital — екстремадурски" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Melital" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="екстремадурски" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Armada" title="Armada — баскиски" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Armada" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскиски" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%86%DB%8C%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="نیروی نظامی — персиски" lang="fa" hreflang="fa" data-title="نیروی نظامی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персиски" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Fauj" title="Fauj — фиџиски хинди" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Fauj" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="фиџиски хинди" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Herna%C3%B0arliga_verjan" title="Hernaðarliga verjan — фарски" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Hernaðarliga verjan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарски" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Arm%C3%A9e" title="Armée — француски" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Armée" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="француски" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Forzas_armadas" title="Forzas armadas — галициски" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Forzas armadas" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галициски" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AB%88%E0%AA%A8%E0%AB%8D%E0%AA%AF" title="સૈન્ય — гуџарати" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સૈન્ય" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="гуџарати" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ki%C3%BBn-s%E1%B9%B3" title="Kiûn-sṳ — хака" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Kiûn-sṳ" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="хака" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B5%B0%EB%8C%80" title="군대 — корејски" lang="ko" hreflang="ko" data-title="군대" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корејски" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF" title="Բանակ — ерменски" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բանակ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ерменски" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="सेना — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सेना" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vojska" title="Vojska — хрватски" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vojska" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хрватски" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Militar" title="Militar — илокански" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Militar" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илокански" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Militer" title="Militer — индонезиски" lang="id" hreflang="id" data-title="Militer" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезиски" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Her" title="Her — исландски" lang="is" hreflang="is" data-title="Her" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландски" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A6%D7%91%D7%90" title="צבא — хебрејски" lang="he" hreflang="he" data-title="צבא" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="хебрејски" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A8r" title="Militèr — јавански" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Militèr" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="јавански" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AC" title="فوج — кашмирски" lang="ks" hreflang="ks" data-title="فوج" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="кашмирски" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D3%98%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80%D0%B8_%D0%BA%D2%AF%D1%88-%D2%9B%D1%83%D0%B0%D1%82" title="Әскери күш-қуат — казашки" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Әскери күш-қуат" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казашки" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Lu" title="Lu — корнски" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Lu" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корнски" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jeshi" title="Jeshi — свахили" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jeshi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="свахили" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Larm%C3%A9" title="Larmé — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Larmé" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D1%83%D1%83_%D0%BA%D2%AF%D1%87%D1%82%D3%A9%D1%80" title="Куралдуу күчтөр — киргиски" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Куралдуу күчтөр" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="киргиски" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Copiae_militares" title="Copiae militares — латински" lang="la" hreflang="la" data-title="Copiae militares" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латински" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Karasp%C4%93ks" title="Karaspēks — латвиски" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Karaspēks" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латвиски" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — луксембуршки" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Militär" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="луксембуршки" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kariuomen%C4%97" title="Kariuomenė — литвански" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kariuomenė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литвански" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Forze_armade" title="Forze armade — ломбардиски" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Forze armade" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ломбардиски" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Hadsereg" title="Hadsereg — унгарски" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Hadsereg" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="унгарски" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%88%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B4%82" title="സൈന്യം — малајалски" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സൈന്യം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малајалски" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%9D%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%AB%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A4%E1%83%98" title="აკოანჯარაფილი ძალეფი — мегрелски" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აკოანჯარაფილი ძალეფი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="мегрелски" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Angkatan_tentera" title="Angkatan tentera — малајски" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Angkatan tentera" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малајски" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/G%C5%ADng-s%C3%AA%CC%A4%E1%B9%B3" title="Gŭng-sê̤ṳ — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Gŭng-sê̤ṳ" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Melitar" title="Melitar — мирандски" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Melitar" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="мирандски" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D1%8D%D0%B2%D1%81%D1%8D%D0%B3%D1%82_%D1%85%D2%AF%D1%87%D0%B8%D0%BD" title="Зэвсэгт хүчин — монголски" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Зэвсэгт хүчин" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="монголски" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%B8" title="စစ်ရေး — бурмански" lang="my" hreflang="my" data-title="စစ်ရေး" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="бурмански" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Krijgsmacht" title="Krijgsmacht — холандски" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Krijgsmacht" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="холандски" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE" title="सेना — непалски" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सेना" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="непалски" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%BB%8D%E9%9A%8A" title="軍隊 — јапонски" lang="ja" hreflang="ja" data-title="軍隊" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="јапонски" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Militeer" title="Militeer — севернофризиски" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Militeer" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="севернофризиски" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A6rvesen" title="Militærvesen — норвешки букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Militærvesen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвешки букмол" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A6rvesen" title="Militærvesen — норвешки нинорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Militærvesen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="норвешки нинорск" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Armada" title="Armada — окситански" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Armada" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситански" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Armiya" title="Armiya — узбечки" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Armiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбечки" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AB%E0%A8%BC%E0%A9%8C%E0%A8%9C" title="ਫ਼ੌਜ — пенџапски" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਫ਼ੌਜ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="пенџапски" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AC" title="فوج — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="فوج" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%81" title="پوځ — паштунски" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پوځ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="паштунски" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Milichri" title="Milichri — јамајски креолски" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Milichri" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="јамајски креолски" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — долногермански" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Militär" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="долногермански" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Si%C5%82y_zbrojne" title="Siły zbrojne — полски" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Siły zbrojne" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="полски" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Sil%C3%A2l%C4%B1_quvetler" title="Silâlı quvetler — кримскотурски" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Silâlı quvetler" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="кримскотурски" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Armat%C4%83" title="Armată — романски" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Armată" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="романски" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Rekshan" title="Rekshan — Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Rekshan" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Militar" title="Militar — реторомански" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Militar" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="реторомански" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B0" title="Збройна сила — русински" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Збройна сила" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="русински" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%91%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8B" title="Вооружённые силы — руски" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Вооружённые силы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="руски" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/hitay" title="hitay — Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="hitay" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Militar" title="Militar — шкотски германски" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Militar" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="шкотски германски" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Forcat_e_armatosura" title="Forcat e armatosura — албански" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Forcat e armatosura" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албански" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%92%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%A7%E0%B6%BB%E0%B7%92" title="මිලිටරි — синхалски" lang="si" hreflang="si" data-title="මිලිටරි" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="синхалски" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Military" title="Military — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Military" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AC" title="فوج — синди" lang="sd" hreflang="sd" data-title="فوج" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="синди" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vojska" title="Vojska — словенечки" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vojska" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенечки" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%BE%DB%8E%D8%B2%DB%8C_%D8%B3%DB%95%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ھێزی سەربازی — централнокурдски" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ھێزی سەربازی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="централнокурдски" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Војска — српски" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Војска" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="српски" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vojska" title="Vojska — српскохрватски" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vojska" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="српскохрватски" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Armeija" title="Armeija — фински" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Armeija" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="фински" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A4r" title="Militär — шведски" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Militär" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведски" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Hukbo" title="Hukbo — тагалог" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Hukbo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="тагалог" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%88%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%B1%E0%AF%88" title="படைத்துறை — тамилски" lang="ta" hreflang="ta" data-title="படைத்துறை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамилски" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%99%D1%80%D0%B1%D0%B8_%D0%BA%D3%A9%D1%87%D0%BB%D3%99%D1%80" title="Хәрби көчләр — татарски" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Хәрби көчләр" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарски" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A3" title="การทหาร — тајландски" lang="th" hreflang="th" data-title="การทหาร" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тајландски" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D1%80%D3%AF%D2%B3%D0%BE%D0%B8_%D0%BC%D1%83%D1%81%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D2%B3" title="Нерӯҳои мусаллаҳ — таџикистански" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Нерӯҳои мусаллаҳ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="таџикистански" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%82%E1%8F%AF%E1%8F%AB%E1%8F%8D%E1%8E%A9" title="ᎠᏂᏯᏫᏍᎩ — чероки" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏂᏯᏫᏍᎩ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="чероки" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Askeriye" title="Askeriye — турски" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Askeriye" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турски" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B1%D1%80%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D1%96_%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Збройні сили — украински" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Збройні сили" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украински" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AC" title="فوج — урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فوج" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ginhsw" title="Ginhsw — џуаншки" lang="za" hreflang="za" data-title="Ginhsw" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="џуаншки" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i" title="Quân đội — виетнамски" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Quân đội" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="виетнамски" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/S%C3%B5andus" title="Sõandus — виру" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Sõandus" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="виру" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E8%BB%8D" title="軍 — книжевен кинески" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="軍" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="книжевен кинески" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kasundalohan" title="Kasundalohan — варајски" lang="war" hreflang="war" data-title="Kasundalohan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варајски" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%86%9B%E9%98%9F" title="军队 — ву" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="军队" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="ву" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%98%D7%A2%D7%A8" title="מיליטער — јидиш" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מיליטער" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="јидиш" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%BB%8D%E9%9A%8A" title="軍隊 — кантонски" lang="yue" hreflang="yue" data-title="軍隊" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонски" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Karioumen%C4%97" title="Karioumenė — самогитски" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Karioumenė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="самогитски" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%BB%8D%E9%9A%8A" title="軍隊 — кинески" lang="zh" hreflang="zh" data-title="軍隊" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="кинески" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Milit%C3%A8r" title="Militèr — бетавски" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Militèr" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="бетавски" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Militer" title="Militer — Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Militer" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8473#sitelinks-wikipedia" title="Уредување на меѓујазични врски" class="wbc-editpage">Уреди врски</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Именски простори"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Преглед на содржинската страница [c]" accesskey="c"><span>Страница</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80:%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" rel="discussion" title="Разговор за содржинската страница [t]" accesskey="t"><span>Разговор</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Менување на јазичната варијанта" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">македонски</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Посети"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=history" title="Претходни верзии на оваа страница. [h]" accesskey="h"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="алатник" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">алатник</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Алатки</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">скриј</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Повеќе можности" > <div class="vector-menu-heading"> Дејства </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0"><span>Читај</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit" title="Уредете ја страницава [v]" accesskey="v"><span>Уреди</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit" title="Уредување на изворниот код на страницава [e]" accesskey="e"><span>Уреди извор</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=history"><span>Историја</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Општо </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A8%D1%82%D0%BE%D0%92%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D0%9E%D0%B2%D0%B4%D0%B5/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Список на сите викистраници што водат овде [j]" accesskey="j"><span>Што води овде</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" rel="nofollow" title="Скорешни промени на страници со врски на оваа страница [k]" accesskey="k"><span>Поврзани промени</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8" title="Список на сите службени страници [q]" accesskey="q"><span>Службени страници</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&oldid=5282777" title="Постојана врска до оваа преработка на страницата"><span>Постојана врска</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=info" title="Повеќе информации за страницата"><span>Информации за страницата</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4&page=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&id=5282777&wpFormIdentifier=titleform" title="Информации како да ја наведете оваа страница"><span>Наведи ја страницава</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%A1%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%87%D0%9D%D0%B0URL&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%2592%25D0%25BE%25D1%2598%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0"><span>Дај скратена URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:QrCode&url=https%3A%2F%2Fmk.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%2592%25D0%25BE%25D1%2598%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B0"><span>Преземи QR-код</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Печати/извези </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0&bookcmd=book_creator&referer=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0"><span>Создај книга</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:DownloadAsPdf&page=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=show-download-screen"><span>Преземи како PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&printable=yes" title="Верзија за печатење на оваа страница [p]" accesskey="p"><span>Верзија за печатење</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> На други проекти </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Military" hreflang="en"><span>Ризница</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8473" title="Врска до поврзаниот предмет во складиштето за податоци [g]" accesskey="g"><span>Предмет на Википодатоци</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Алатки за страници"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Изглед"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Изглед</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">премести во страничникот</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">скриј</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Од Википедија — слободната енциклопедија</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="mk" dir="ltr"><table class="plainlinks metadata plainlinks ambox ambox-style" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Wikitext-ru.svg/55px-Wikitext-ru.svg.png" decoding="async" width="55" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Wikitext-ru.svg/83px-Wikitext-ru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Wikitext-ru.svg/110px-Wikitext-ru.svg.png 2x" data-file-width="236" data-file-height="78" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>Оваа статија или заглавие има потреба од <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Категорија:Статии за викифицирање">викифицирање</a> за да ги исполни <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%B7%D0%B0_%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D1%82" title="Википедија:Прирачник за стилот">стандардите за квалитет</a> на Википедија.</b><br /><small>Ве молиме помогнете во <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit">подобрувањето на оваа статија</a> со <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B5_%D1%81%D0%B0%D0%BC%D0%BE_%D0%B2%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%88%D1%82%D0%BE_%D1%81%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%82" title="Википедија:Правете само врски што се поврзани со контекстот">соодветни</a> <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9D%D0%B0%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B5_%D0%BC%D1%80%D0%B5%D0%B6%D0%B0" title="Википедија:Направете мрежа">внатрешни врски</a>. </small></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Војската</b> претставува вооружена <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Организација">организација</a>, овластена од <a href="/wiki/%D0%9E%D0%BF%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Општество">општеството</a> да употребува сила, вклучувајќи и употреба на <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%98%D0%B5" title="Оружје">оружје</a> за одбрана на сопствената земја. Војската, покрај одбраната, има и други улоги важни улоги за општеството, како што се: напредокот на политичката агенда (случајот со <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Комунизам">комунизмот</a> во текот на <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%83%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Студена војна">Студената војна</a>), поддршка на економската експанзија (случајот со <a href="/wiki/%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC" title="Империјализам">империјализмот</a>), како и надворешна контрола. Како придавки, изразите „воена/воено/воен“ се однесуваат на сето она што е поврзано со војската, било да се работи за имот, гледиште итн. Војските често функционираат и како „општество во општество“, што значи дека имаат посебни воени заедници, посебна <a href="/wiki/%D0%95%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Економија">економија</a>, посебен образовен систем, <a href="/wiki/%D0%97%D0%B4%D1%80%D0%B0%D0%B2%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Здравство">здравство</a>, <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Судство">судство</a> и други сегменти. </p><p>Професијата „<a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="Борец (страницата не постои)">војник</a>“, како дел од војската, е постара. Некои од најраните зачувани примероци од <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Антика">античкиот</a> древен период ја отсликуваат моќта и вештината на тогашните воените <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B4%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Водство">водачи</a>. <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D0%BA%D0%B0%D1%98_%D0%9A%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Битка кај Кадис (страницата не постои)">Битката кај Кадис</a>, во 1274 година п.н.е., како едно од клучните достигнувања во владеењето на <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BE%D0%BD" title="Фараон">фараонот</a> <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B7%D0%B5%D1%81_II" title="Рамзес II">Рамзес Втори</a> е претставена во <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%98%D0%B5%D1%84" title="Барелјеф">барелјеф</a> врз неговите споменици. Илјада години подоцна, првиот <a href="/wiki/%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80" class="mw-redirect" title="Император">император</a> на обединетата <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Кина">Кина</a>, <a href="/wiki/%D0%8C%D0%B8%D0%BD_%D0%A8%D0%B5_%D0%A5%D1%83%D0%B0%D0%BD%D0%B3" class="mw-redirect" title="Ќин Ше Хуанг">Ќин Ше Хуанг</a>, имал толку голема желба да ги импресионира боговите со неговата воена моќ, што дури бил погребан со цела <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Теракотна војска">теракотна војска</a>.<sup id="cite_ref-ReferenceA_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%A0%D0%B8%D0%BC" title="Стар Рим">Римјаните</a> оставиле зад себе безброј монографии, ракописи и голем број раскошно изрезбарени триумфални капии и статуи во чест на извојуваните воени победи. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Етимологија_и_дефиниција"><span id=".D0.95.D1.82.D0.B8.D0.BC.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.98.D0.B0_.D0.B8_.D0.B4.D0.B5.D1.84.D0.B8.D0.BD.D0.B8.D1.86.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Етимологија и дефиниција</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=1" title="Уреди го одделот „Етимологија и дефиниција“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=1" title="Уреди изворен код на одделот: Етимологија и дефиниција"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Во <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Англија">Англија</a>, зборот <b>војска</b> првпат се среќава во <a href="/wiki/1585" title="1585">1585</a> година, како „милитари“.<sup id="cite_ref-OED_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-OED-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Значењето доаѓа од <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8" class="mw-redirect" title="Латински">латинскиот</a> збор „милитарис“ (латински: <i>miles</i>, што значи војник), меѓутоа изворот не е многу веродостоен, бидејќи често упатува на сосема различни значења на овој поим како „тело“ или „маса“, кои немаат апсолутно никаква поврзаност со војската. Денешното значење на зборот упатува на некој кој е вешт во ракување со <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D1%83%D0%B6%D1%98%D0%B5" title="Оружје">оружје</a>, ангажиран е во воена служба или учествува во <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Војна">војна</a>. </p><p>Како именка, <b>Воена</b>, обично го опфаќа значењето на државните вооружени сили или упатува на командантите кои управуваат со нив.<sup id="cite_ref-COD_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-COD-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Webster_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Webster-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Во суштина, овој израз ја опфаќа и физичката способност (работната сила) на воените сили, кадарот, нивната опрема, и териториите кои ги поседуваат. </p><p>Како придавка <b>воен/но/на</b> се применува за „војник“ и „војникување“, но подоцна значењето е проширено, па упатува на сè што е поврзано со нивната професија.<sup id="cite_ref-OED_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-OED-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Имињата на „Кралска Воена Академија“ (1741 година) и „Воената Академија на САД“ (1802 година), се чист пример за употребата на „воена“ како придавка. За време на Војните на <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%BD" class="mw-redirect" title="Наполеон">Наполеон</a> „воен/на/но“ започнало да се употребува за сето поврзано со воените сили,<sup id="cite_ref-OED_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-OED-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> а во <a href="/wiki/21_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="21 век">21 век</a>, изразите како „воена служба (воен рок)“, „воена разузнавачка служба“ и „воена историја“ добиваат поширокото значење на зборот. Како такво, „воен/но/на“ денес упатува на сè она што е направено од воениот кадар. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Историја"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Историја</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=2" title="Уреди го одделот „Историја“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=2" title="Уреди изворен код на одделот: Историја"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Кога станува збор за воената <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Историја">историја</a>, често се мисли на <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Историја">историјата</a> на сите воени конфликти, а не само на историјата на државната војска. Притоа, мора да се направи некоја разлика меѓу поимите Историја на војните и воена историја. Првито поим ќе го опфаќа развојот на војните низ историјата, промените во <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Технологија">технологијата</a>, <a href="/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Влада">владите</a> и <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Географија">географијата</a>, додека вториот поим ќе се фокусира на луѓето и институциите кои влијаеле врз создавање на војната. </p><p>Воената историја има безброј цели. Една од најважните е, преку неа да можат да се согледаат грешките и постигнувањата од минатотото, со цел да се остварат поефективни достигнувања во иднина. Друга цел е да создаде чувство на воена традиција што ќе доведе до формирање на сплотени воени сили. Од друга страна пак, нејзината улога може да биде корисна и за да се воочи, како поефективно да се спречат воените конфликти. Човековото познавање за војската, во голема мера е засновано врз пишаната и усната историја на воените конфликти (војните), нивните формации, без разлика дали станува збор за војска или <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%86%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Морнарица (страницата не постои)">морнарица</a>, а веќе во поново време, и <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D1%83%D1%88%D0%BD%D0%B8_%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Воздушни сили (страницата не постои)">воздушните сили</a>. </p><p>Има два одделни вида на воена историја, иако не може да се направи строга поделба, бидејќи речиси сите зачувани <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B8" class="mw-redirect" title="Податоци">податоци</a> имаат <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B8" class="mw-redirect" title="Елементи">елементи</a> и од двете. Описната историја ја обработува хрониката на конфликтите без притоа да наведе <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%86%D0%B8" class="mw-redirect" title="Податоци">податоци</a> за причините, видот на војување, крајот на кофликтот или ефектите од истиот. <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Аналитичка историја (страницата не постои)">Аналитичката историја</a>, пак, настојува да понуди податоци за причините, видот, крајот и последиците од конфликтот, кои ќе послужат за разбирање на истиот во целост, што ќе спречи повторување на истите грешки во идниина, упатувајќи кон подобар концепт на методи при ангажирање на воените сили, да ја оправда потребата за современа <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%85%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Технологија">технологија</a> итн. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Воена_организација"><span id=".D0.92.D0.BE.D0.B5.D0.BD.D0.B0_.D0.BE.D1.80.D0.B3.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D0.B7.D0.B0.D1.86.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Воена организација</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=3" title="Уреди го одделот „Воена организација“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=3" title="Уреди изворен код на одделот: Воена организација"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Секој народ низ историјата на човештвото имал различни потреби од воените сили. Таквите потреби ги одредиле основните форми на составот, опремата и употребата на објектите на воените сили. Исто така ја одредиле и улогата на војската во време на мир и во време на воени активности. Сите војски, без разлика на големината, претставуваат воени организации кои мораат да извршат одредени функции и да исполнат одредени задачи кои ќе го оправдаат нивниот квалитет и навистина ќе ги именуваат како воени организации. Меѓутоа доколку не се покажат како такви, може да се именуваат како полувојнички, организации за заштита на граѓаните, милиција или пак како организации кои воопшто не упатуваат на никаква поврзаност со вјската. </p> <dl><dt>Воена управа (Воена команда)</dt></dl> <p>Првата задача на војската е да докаже дека е способна да се справи со извршување на национална одбранбена политика. Иако политиката, најчесто е водена од политичари или политички аналитичари, нејзиното спорведување бара огромно познавање од тоа како војската функционира и ги исполнува своите активности. Најважно е да се направи една сплотена војска способна да ја спроведе сосптвената политика кога е потребно, и токму затоа една од првите функции на војската е да воведе Воена управа. Улогата на воената управа ќе биде да ја преточи целата политиката во конкретни мисии и задачи и да им ја приближи на подредените во вид на наредби. Воената управа својата делотворност и ефикасност како воена организација ја остварува преку делегирање на авторитетот, сврстувајќи ги тука сите организациски структури од воени реони или зони до водови. Управата има огромно влијание врз организацијата на целата војска. </p> <dl><dt>Воен кадар</dt></dl> <p>Втора задача на војската е да обезбеди раководен кадар, или <a href="/wiki/%D0%9E%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B5%D1%80" title="Офицер">офицерски</a> трупи кои ќе управуваат со подредениот воен кадар (<a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="Борец (страницата не постои)">војници</a>, морнари, маринци, воздухопловци) кој е способен да ги извршува сите политички инструкции вклучувајќи ги тука специјалните оперативните мисии и задачи. Исто како што <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%BF%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B5" title="Претпријатие">претпријатието</a> има директори, <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%9F%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Менаџер (страницата не постои)">менаџери</a> и други вработени кои здружено ги остваруваат дневните дејности во <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D0%B7%D0%BD%D0%B8%D1%81" class="mw-redirect" title="Бизнис">бизнисот</a>, така и војската има свои вообичаени активности и проекти. За време на мир воениот кадар, обично, е стациониран во гарнизони (касарни) каде извршуваат вообичаени воени работи како административни задачи, вежби, образовни активности, технолошка обука итн. Исто така воениот кадар треба постојано да биде надградуван со резервисти, односно воени регрути, преку замена на веќе старите војници со нови. </p> <dl><dt>Воена разузнавачка служба</dt></dl> <p>Следна задача на војската е да ги препознае заканите со кои постои опасност да се соочи една земја. За таа цел членови од управата и останатиот воен кадар, дури понекогаш и граѓанското општество, земаат учество во идентификување на овие закани. Всушност сите овие сочинуваат една организација, систем или процес т.н. центар за разузнавање. Потешкотиите при користење на концептот и методите на раузнавачката служба најчесто лежат во дискрецијата при пронаоѓање на некоја информација, воздржаноста и способноста која треба да ја поседуваат разузнавачите за да препознаат за каква закана се работи, дали е можно избивање на конфликт, отпочнување на војна или напад. </p><p>Разузнавачката служба има задача да прави воени анализи, со цел да ја процени воена способност на потенцијалните противници или напаѓачи, да направи модел на борбата што ќе доведе до делумно споредување на сопствените сили со оние на напаѓачот. Ваквите видови истражувања на разузнавачките служби довеле до сознанија дека Кина и Индија имаат најголеми вооружени сили, а пак Војската на САД е најмоќна на светот. </p><p>Иако некои групи, ангажирани во воени конфликти, како активистите или членовите во движењата на отпор, користат воена терминологија и себеси се нарекуваат „војска“ или „фронт“, немаат никаква структура на народна војска за да го оправдаат овој назив. Дури и често, биле приморани да се обратат за помош на други (надворешни) национални војски. Исто така ги користеле овие термини за да го сокријат својот идентитет и способност од разузнавачката служба и да влијаат врз потенцијалните регрути. Улогата на разузнавачите е од голема важност за претставниците кои учествуваат во водењето на националната одбранбена политика, бидејќи нивниот глас и мислење се најважни кога станува збор за проценка на реалната закана која демне и развивањето на стратешка цел. Кога извештајот на разузнавачите се поклопува со оној на политиката, голема е веројатноста државните водачи да почнат да им доделуваат парични примања на офицерите и нивните подредени, средства за одржување на воените објекти, како и поддршка за воените служби. </p> <dl><dt>Воена економија</dt></dl> <p>Често се среќава и како Економија на одбраната. Претставува финансиска и монетарна политика во која се прават напори, за снабдување и одржување на војската и финансирање на воени операции или војни. Процесот на распределување на средствата наложува утврдување на воениот буџет со кој управува Воената финансиска организација, која функционира во рамките на војската. Набавките за потребите на војската се одобрени со Договорот за обезбедување на стоки и услуги за војската, без разлика дали се побарани во воена база за време на мир, или од месното население во некоја воена зона. </p> <dl><dt>Развој на воениот капацитет</dt></dl> <p>Воениот капацитет, попознат уште и како „воена сила“, убедливо е една од најкомлпексните активности познати за човештвото. Комплексноста лежи во: потребата за утврдување на стратешките, оперативните и тактичките вештини на војската кои ќе послужат при спротивставување со заканите; посебните доктрини за начините на кои ќе се употребуваат стратешките, оперативните и тактичките вештини; создавање на концепти, методи и ситеми кои ќе бидат дел од учењата; создавање на макети и насочувње на производителите кон исполнување на потребите на војската во време на немири; развивање на концептите, методите и системите; создавање структури на вооружени сили обучени да ги користат концептите, методите и ситемите ефикасно и продуткивно;воведување на овие концепти, методи и системи во военото образование, обуките и вежбите кои се почесто добиваат облик на војна, поради автентичност и полесно приспособување на воените сили; создавање системи на воена логистика кои ќе пружат непрекинати и континуирани вежби на воените организации во услови на војна, вклучувајќи тука здравствени услуги за вработените и одржување на опремата; служби кои ќе помагаат во закрепнувањето на повредените војници и во обновување на оштетената опрема; и конечно, демобилизација по завршувањето на конфликтот и распределба на вишокот воени залихи за потребите на војската во време на мир. </p><p>Развојот на воената доктрина можеби е еден од најважните,кога станува збор за воениот капацитет.Ја утрврдува улогата на вооружените сили во конфликтите, ги утврдува концептите и методите кои ги користи управата при ангажирање на соодветен, вешт, вооружан и опремен воен персонал, погоден за постигнување на видливи цели во воените конфликти, походи, битки, акции или двобои.<sup id="cite_ref-p.67,_Dupuy_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-p.67,_Dupuy-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Врската помеѓу стратегија и тактика е прилично танка и кога треба да се одлучи за што станува збор обично тоа се прави врз база на лично мислење на некои критичари или историчари. Употребата на стратешки и тактички потези на ниво на една организација се нарекува оперативна подвижност. </p> <dl><dt>Воена наука</dt></dl> <p>Многу од концептите, методите и системите кои ги поседува војската не наишле на широка употреба во пракса, па затоа многу од нив се подложени на истражувања, проектирања и надградувања, а некои се понудени да се вклучат во „арсеналот“ на воената научна организација која, глобално, функционира како гранка на воената структура. Притоа, воените научници соработуваат со сите воени родови и служби, во рамките на вооружените сили, односно со сите нивоа од воената хиерархија и управа. Иако најчесто обработуваат тематика поврзана со воената <a href="/wiki/%D0%9F%D1%81%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Психологија">психологија</a>, посебно осврнувајќи се кон пост-воениот стрес и неговото влијание врз карактерот на војниците, често воената наука своите истражувања знае да ги насочи кон воената разузнавачка служба и технологијата која таа ја користи. Исто така ги проучува и воените комуникации и работи на подобрување на воениот капацитет преку истражувања, развој, творби на прототипи на оружја, воена опрема, воена технологија, и воопшто, на сè што некогаш може да најде примена во војската, од глобални комуникциски мрежи и носачи на авиони до боја и храна. </p> <dl><dt>Воена логистика (материјално-техничка и организациона подддршка)</dt></dl> <p>Залудно е воопшто да се поседува воен капацитет ако нема услови за негов развој или пак нема можност за негово искористување во воени конфликти. За да не дојде до ова, постои воена логистика чија намена е военото управување и военото планирање, како и снабдувањето на воените сили со потрошна и инвестициска опрема. Иако најчесто се занимаваат со воениот <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D1%82" class="mw-redirect" title="Транспорт">транспорт</a>, користејќи го како средство за испорака со камиони, товарни бродови кои работат од одредени воени бази итн, дејноста на воената логистика исто така вклучува и создавање на т.н. места за набавки во воените зони. Понекогаш овие набавки се вршат кон посебни единици како, на пример, тактичката единица за одговорност. Ваквите достави до воените зони, често им овозможуваат да ги уживаат добрата на военото инженерство. Тоа значи дека обезбедени им се поправки на дефектни возила, обнова на нефункционалното оружје, одржување на оружјата кои се користат на бојното поле, ремонт и прилагодување на оружјата и опремата според потребите на терен итн. Во време на <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80" title="Мир">мир</a>, пак, одржувањето на оружјата и опремата се прави со цел да им се продолжи животниот век и да бидат во постојана употреба. Сепак, најважна задача на воената логистика е набавката на муниција, како примарно потрошен материјал, нејзино складирање и распределба по единици. </p> <dl><dt>Воени операции</dt></dl> <p>Ако развојот на воениот капацитет е важен бидејќи на војската и обезбедува вршење на својата улога и функција во спроведувањето на одбранбената политика, тогаш воените операции имаат мноштво одговорности од подеднакво иста важност. Искористувањето на воениот персонал и воената опрема во војувањето со непријателот, извојување на победи, успешно завршување на воените походи, или војни итн. Воените операции всушност претставуваат интерпретација на политиката во воени планови, правилна распределба на воениот капацитет во посебни стратегии, оперативни и тактички цели, промена на позициите на вооружените сили, соработка меѓу воените родови, меѓу единиците кои овозможуваат оперативна поддршка (оперативни формации) и единиците кои овозможуваат логистичка поддршка (логистичка формација) за време на воените операции, определување на воените мисии и задачи за време на конфликт, справување со воените заробеници и граѓанските судири, воено окупирање на непријателските територии, запленување на туѓата опрема и одржување на јавен ред и мир во териториите под нивна власт. За време на еден воен конфликт, без разлика дали непрекинато се одвиваат походи или има затишје, воената разузнавачка служба постојано поднесува извештај до каде е исполнувањето на воениот план, какви се реалните постигнувања, а какви очекувањата и до каде е остварувањето на политиката. </p> <dl><dt>Проценка на воените достигнувања</dt></dl> <p>Последна задача на војската е проценката на воените достигнувања. Проценките најчесто ги прават воени историчари и теоретичари, чија работа е да ги утврдат грешките или успесите од минатото и да направат исправки онаму каде што се потребни. Сето тоа се прави во вид на воени реформи кои ќе ја подобрат работата на воените сили, и ќе создадат војска која ја извршува својата функција согласно со (прегледите направени од) националната одбранбена политика. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Војската_во_борба"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D0.B1.D0.BE.D1.80.D0.B1.D0.B0"></span>Војската во борба</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=4" title="Уреди го одделот „Војската во борба“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=4" title="Уреди изворен код на одделот: Војската во борба"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Примарна причина за постоењето на една војска, според националната одбранбена политика, е нејзината улога и ангажирање за време на војна и целта да извојува победа. Ова ја претставува организаторната цел на секоја војска како и водечката мисла на вооружените сили, векови наназад низ воената историја. „Воената престстава“ на вооружените сили е термин кој упатува на целокупната воена изведба, вклучувајќи ја тука и онаа на воените единици како пешадијата и топовските водови распоредени по бојните полиња, воените батерии итн. Во текот на <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Заливска војна">Заливските војни</a>, секоја централна командна воена едниница била управувана од четирите воени служби на САД. Како ќе се извојува победата и каков ќе биде нејзиниот облик, според претпоставките, се смислува од страна на воените групи на три начини. </p> <dl><dt>Стратегиска победа</dt></dl> <p><a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Воена стратегија">Воената стратегија</a> всушност претставува управување на воените сили во војна или во воени походи од страна на полководец, чија задача е да ги ангажира воените сили било да се национални или сојузнички, заедно со останатите елементи како што се морнарицата и воздушните сили вклучувајќи голем број авионски флоти. Воената стратегија е долгорочна проекција на воинствената политика, насочена кон резултатите од војувањата кои се надвор од јурисдикцијата на воената управа. Нејзина главна преокупација е снабдувањето на војската и планирањето, потоа управувањето со силите на бојното поле како и борбите коие се водат помеѓу воените формации. Времето кое е потребно за военото стратегиско планирање може да одземе седмици, месеци, па дури и години.<sup id="cite_ref-p.67,_Dupuy_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-p.67,_Dupuy-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>Оперативна победа</dt></dl> <p>Оперативната подвижност како поим се наоѓа некаде меѓу војната и воената доктрина, што значи дека е вид на управување кое ги координира најситните тактички детали со сеопфатните стратегиски цели. Се среќава и како „оперативна уметност“. Оперативното ниво се наоѓа скалило повисоко од она ниво на кое видикот и временските интервали се најважни, а скалило пониско од стратегиското ниво на кое политиката и резултатите се значајни. Воени формации кои припаѓаат на ова ниво се сите оние кои се способни сами да водат воени операции и кои се доволно големи, директно да управуваат влиаејќи врз стратегиското ниво. Ваквиот концепт за првпат бил воведен од <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Германија">Германската</a> армија во текот на <a href="/wiki/%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Втора светска војна">Втората светска војна</a>. На ова ниво, планирањето и воените активности, изведени од силите на терен, армискиот корпус, како и морнарицата и воздушните сили траат од една седмица до еден месец. </p> <dl><dt>Тактичка победа</dt></dl> <p>Воената тактика се занимва со ангажирање на воените сили и победа на непријателот во директен конфликт. Воените единици обично ги користат овие тактики по неколку часови или денови, фокусирајќи се на точната задача и цел на одредите, компаниите, батаљоните, пешадиските полкови, бригадите и дивизиите како и нивните еквиваленти – морнарицата и воздушните сили.<sup id="cite_ref-p.67,_Dupuy_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-p.67,_Dupuy-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Едно од најстарите изданија кое говори за воената тактика е <i>„Уметноста на војната“</i>, напишана од кинескиот филозоф Сун Цу.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Напишана е во 6 век п.н.е. и нејзините 13 поглавја се прифатени како воени инструкции а не како празна воена теорија. Имала огромно влијание врз Азиската воена доктрина, а кон крајот на 19 век, влијаела и врз европското и американското воено планирање. Надвор од воените рамки, тактиките од ова издание се користат за водење на бизнис, дури наоѓаат примена и во општественото и политичкото упрaвување. </p><p>Античките Грци и Римјаните зад себе оставиле богато творештво посветено на воените походи. Меѓу најпознатите римски дела се забелешките на <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%98_%D0%88%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%98_%D0%A6%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D1%80" title="Гај Јулиј Цезар">Јулиј Цезар</a> направени за тактиките во војната со <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Гали">Галите</a> и Римската граѓанска војна, напишани во педесеттите години од н.е. Две познати дела кои ја обработуваат воената тактиката датираат од доцниот римски период. Тоа се „Теорија на тактиката“ од Ајлианус Тактикус и „За воената суштина“ (<i>De re military</i>) од Вегетиус. „Теорија на тактиката“ ја анализира грчката воена тактика, и е едно од највлијателните дела кои оставиле печат врз <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" class="mw-redirect" title="Византиското Царство">Византиското Царство</a> и Златното доба на <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">исламот</a>. „За воената суштина“, пак, ги дава основите на европските воени тактики, сè до крајот на <a href="/wiki/17_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="17 век">17 век</a>. Најпозната аксиома од ова дело е <i>„Оној кој посакува мир, треба да биде подготвен на војна“ (Igitur qui desiderat pacem, praeparet bellum)</i>. </p><p>Поради промената на воената природа, со воведувањето на <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Артилерија">артилеријата</a> во <a href="/wiki/%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="Среден век">средниот век</a> во Европа и воведувањето на пешадијата во периодот на ренесансата, се направиле обиди да се дефинираат стратегии и тактики кои ќе доведат до победи почесто отколку што тоа го постигнувале римјаните молејќи им се на нивните боговите пред битка. </p><p> Подоцна ова станува познато како Воена наука, за подоцна да се усвои пристапот на <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B4" title="Научен метод">научниот метод</a> за спроведување на воени операции под влијание на <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%83%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Индустриска револуција">Индустриска револуција</a>. Во неговата антологиска книга „Во војна“, прускиот генерал-мајор и водечкиот експерт за модерна воена стратегија Карл фон Клаусвиц, ја дефинирал воената стратегија тврдејќи дека „ако се добијат битките, тоа ќе доведе до крај на војната“.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Според Клаусвиц, </p><blockquote> <p>стратегијата ја дава формата на војната и за таа цел поврзува низа акти кои ќе доведат до крајното решение, што значи, дека се прават планови за одделни походи и се регулира начинот на кој ќе се водат борбите.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> </blockquote> <p>Оттука, Клаусвиц ги сместува политичките цели над воените, обезбедувајќи цивилна контрола на војската. Воената страгетијата е една од врвните достугнувања на воената уметност и наука, која управува со начинот на војување, а другите се воената тактика, спроведувањето на плановите, управување со силите во војна и одржување на армијата. </p><p>Смислата на постоењето на воената тактика се менувала со текот на време, почнувајќи од освојување и управувањето на целото армиско земјиште во античките битки и флотите на <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Галија">галиите</a>, завршувајќи со модерна употреба на помали воени единици за заседи, окружници, бомбашки, фронтални, воздушни напади, „удри и бегај“ тактики, најчесто користени од партизаните, и во крајни случаи самоубиствени напади на копно и во вода. </p><p>Тактиката на пешадијата ја доживеала својата преродба со се почестата појава на т.н. „војни во ровови“, посебно развиени во XIX и XX век. Ваквиод вид на војување бил застапен во <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B2%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Прва светска војна">Првата светска војна</a>, во освојувањето на Галиполе и во Западниот фронт. „Рововските војни“ обично се претворале во себеуништување, носејќи со себе безброј човечки жртви, поради начинот на напаѓање. Всушност, со цел да го нападнат непријателот, војниците од рововите морале да минат низ „ничија земја“ постојано изложени на напади, под тежок оган кој доаѓал од непријателските ровови. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Воена_технологија"><span id=".D0.92.D0.BE.D0.B5.D0.BD.D0.B0_.D1.82.D0.B5.D1.85.D0.BD.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Воена технологија</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=5" title="Уреди го одделот „Воена технологија“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=5" title="Уреди изворен код на одделот: Воена технологија"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Како и секоја друга гранка, така и војската уште од античко време се разликувала од останатите сегменти на општеството по своите алатки, воените оружја и опремата која се користела во војните. Луѓето во <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D0%B0" class="mw-redirect" title="Камено доба">камено време</a> ставајќи остро парче од кремен на врвот на копјето го направиле првиот чекор применувајќи ја тогашната технологијата за напредок на оружјето. Оттогаш, како што се развивало општеството, така се развивале и оружјата. Оние од камено време им остапиле простор на оружјата од <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D0%B0" class="mw-redirect" title="Бронзено доба">бронзено време</a>, за подоцна на сцена да стапат и оружјата направени во <a href="/wiki/%D0%96%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D0%B7%D0%BD%D0%BE_%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D0%B0" class="mw-redirect" title="Железно доба">железно време</a>. Со секоја промена во технологијата, безброј промени се забележувале и во материјалниот воен капацитет, како на пример ефикасните остри предмети над кожните оклопи и поквалитетните материјали кои се користеле за изработка на оружја. На копно, првиот значаен напредок во војување благодарение на технолошкиот развој е забележан по појавата на подвижните оружја, посебно рачните фрлачи. После ова,голем напредок е постигнат и со примитомувањето на <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%9A" title="Коњ">коњите</a> и јавачките вештини. </p><p>Веројатно, најголемиот изум, кој влијаел не само врз војската, туку и врз целото општество, после огнот е <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%BE" title="Тркало">тркалото</a>, и неговата примена за изградба на кочии со две тркала. Не е забележан поголем напредок во воената технологија сè до појавата на рачниот фрлач како оружје и изработката на каменофрлачот (катапултот) од страна на <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%93%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Стара Грција">грците</a>, египќаните, <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%BE_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Римско Царство">римјаните</a>, персијците и кинезите. Лакот, пак, бил произведуван во огромни количини и добил одлики на моќно оружје, бидејќи напоредно со неговата појава, се подобрил и квалитетот на оклопот, што е логична причинско-последична реакција за заштита. Ваквите моќни композиции на лакот и самострелот се развиле во Античка Кина. Се покажале како доста корисни за време на подемот на коњаницата, донесувајќи и попрефинети оклопи кои станале доминантни на бојното поле. </p><p>Малку порано, во средновековна Кина, бил измислен <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D1%83%D1%82" title="Барут">барутот</a> и сè повеќе се користел во воените конфликти. Употребата на барутот во минофрлачите, употребата на копјата, самострелот и витезите во оклоп се обележја на едно време, чиј крај пополека се наѕирал. После копјето, за кое биле потребни голема сила и вештина да се користи, следен најзначаен напредок во технологијата било појавата на мускетата (вид на пушка), за која не била потребна некоја посебна техника на користење, напротив, била лесно совладлива со малку тренинг. Со тек на време, наследници на мускетата и топовите, станувале пушките и тешката артилерија, кои во иднина ќе го претставуваат јадрото на технологијата на бојното поле. </p><p>Како што влијаел брзиот технолошкиот напредок врз општеството, така влијаел и врз војската, па војувањето станувало се поиндустријализирано. Новите измислени автоматски пушки (<a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B7" title="Митралез">митралези</a>) и репетиторки, дале нов облик на огненото оружје на бојните полиња, што делумно ја објаснува високата стапка на жртви кои ги однела <a href="/wiki/%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%93%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Американска граѓанска војна">Американската граѓанска војна</a>, каде најмногу се употребиле токму овие два вида на оружјe. Следен чекор кој говори за развојот на артилеријата е разликата во полнењето на пушките, ги имало секакви, од пушки со предно полнење до пушки со полнење во посебни комори, а кон крајот на 19 век, свој личен белег оставил и <i>безотскочниот теренски пиштол – 75 (Sioxante-Quinze)</i>, прозиведен во Франција. </p><p>Поморското војување посебен развој доживува со појавата на т.н. „дополнителен товар“. Ова е втор најважен технолошки придонес во морнарицата, после средниот век, кога за првпат бил променет начинот на кој се монтирале оружјата на воените бродови. Овој придонес ја подигнал и наутичката тактика на едно поинакво ниво одделувајќи ги воените од обичните бродови со внатрешно согорување. Огромен напредок, што се однесува до воената наутичка тактика е постигнат со дизајнот на подморницата и добро познатото, торпедо. </p><p>Во текот на <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B2%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Прва светска војна">првата светска војна</a>, потребата да се излезе од лавиринтот кој го создал рововското војување, доведува до брз развој на многу нови технологии, се појавиле <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BD%D0%BA" title="Тенк">тенковите</a>, како и воената авијација. Најширока употреба, воената авијација доживува во текот на втората светска војна, период кој благодарение на бомбардерите е обележан како најдеструткивен период, кога станува збор за равојот на оружјето, гледано низ историјата наназад. Војувањето со тек на време добива многу нови облици и концепти, користејќи ги сите дотогаш откриени добра на технологијата кои своето усовршување го достигнуваат во пероидот од 1939 до 1945 година. </p><p>Во текот на војната значаен напредок бил постигнат во областа на воените комуникации со појавата на <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B5%D0%BC%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Радиоприемник">радиоприемниците</a>, во областа на разузнавачката служба со појавата на радарот, во областа на воената медицина со појавата на <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Пеницилин (страницата не постои)">пеницилинот</a>, додека пак во воздухопловството, за првпат се појавиле технолошки пронајдоци како проектилот, млазниот авион и <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Хеликоптер">хеликоптерот</a>. Еден од најозлогласените изуми на воената технологијата е создавањето на атомската бомба, иако ефектите на радиоактивното зрачење не биле познати сè до почетокот на 1950-тите години. Понатамошниот развој на воените возила конечно ја тргнала од воената структура кочијата со две тркала. </p><p>По <a href="/wiki/%D0%92%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Втората светска војна">Втората светска војна</a>, со почетокот на <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%83%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Студена војна">Студената војна</a>, благодарение на постојаниот технолошки развој многу нови оружја биле внесени во употреба како дел од постојаниот наптревар за вооружување, но исто така го дале својот придонес и во развојот на воениот капацитет. Овој непрекинат развој на оружјето продолжува и денес, како постојан потрошувач на државните ресурси, иако делумно еднаков потрошувач претставува и воено индустрискиот состав. </p><p>Најзначаен технолошки напредок кој влијаел врз начинот на војување бил постигнат со појавата на теледиригираниот проектил користен од сите воени формации. Неодамна, информациската технологија одиграла мошне важна улога во воените операции, така што покрај нејзината веќе добро позната надзорничка задача, ги поставила корените и на извидничките мисии во вселената. </p><p>Инфомрациските одделенија во текот на војувањето најчесто се фокусираат на напаѓање на комуникацискиот систем на противничката командна единица и воените бази со податоци. Со новиот развој на технологијата улогата на информациското одделеније се зголемува, преку иновацијата на роботските системи во областа на военото разузнавање. Своите задачи, одделенијата за информации ги обавуваат преку хардверски и софтверски апликации.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Нуклеарките од видот на MIRV и ICBM, како и водородната „Цар-бомба“ нуклеарка се сметаат за едни од најразорните оружја, воопшто создадени. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Воената_моќ_и_општеството"><span id=".D0.92.D0.BE.D0.B5.D0.BD.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BC.D0.BE.D1.9C_.D0.B8_.D0.BE.D0.BF.D1.88.D1.82.D0.B5.D1.81.D1.82.D0.B2.D0.BE.D1.82.D0.BE"></span>Воената моќ и општеството</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=6" title="Уреди го одделот „Воената моќ и општеството“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=6" title="Уреди изворен код на одделот: Воената моќ и општеството"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Речиси сите податоци низ воената историја сведочат за тоа дека вооружените сили се наоѓале под диригентска палка на главата на општеството, или во дамнина под покровителство над кралот. Во демократските општества, пак, или во другите политички системи, го претставуваат јавниот интерес, односно се јавна сила. </p><p>Врските меѓу војската и општеството се доста комплексни и во постојан, непрекинат развој. Многу зависи од тоа каква е природата на општеството и на кој начин тоа ја третира војската. Често се случува да биде преценета за време на немири, а да се потцени во време на мир, скратувајќи и ги основните средства за одбрана. </p><p>Ваквите врски се разгледувани од самата воена перспектива, од политичко-воена, воено-индустриска и општествено-воена. Последната, општествено- воена перспектива може да биде поделена на повеќе сегменти: сегменти кои и пружаат постојана поддршка на војската, спротивно на оние кои сакаат да ја засенат нејзината улога, оние кои доброволно и пристапуваат, спротивно на оние кои се вклучуваат во воените редови без своја сопствена волја, цивилите во воените зони итн. </p><p>Војската, неретко функционира и како „општество во општество“, поседувајќи ги сите нешта што ги поседува едно нормално општество, од заедници, економија, образование, медицина итн. Иако војската најчесто припаѓа на една нација, слично на приватните компании за обезбедување, може да биде ангажирана и од организации или личности од општеството за лично обезбедување, пратење, односно придружба или за други намени каде полицијата, или воените организации не постојат или ја немаат доволната доверба од граѓаните. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Идеологија_и_етика"><span id=".D0.98.D0.B4.D0.B5.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B3.D0.B8.D1.98.D0.B0_.D0.B8_.D0.B5.D1.82.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Идеологија и етика</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=7" title="Уреди го одделот „Идеологија и етика“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=7" title="Уреди изворен код на одделот: Идеологија и етика"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Воената идеологија функционира во согласност со општествените гледишта. Според тоа, војската е должна да му служи на општеството најдоборо што може, сè што прави треба да биде од полза за <a href="/wiki/%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Влада">владата</a>, и на крајот како начело во идеологијата да стои некој концепт кој е дел од воената <i>култура, доктрина, метод</i> или <i>управа</i>. </p><p>Аргументите на културните сведоштва, националната историја и воените написи, упатуваат на тоа дека цивилното население е зависно од војската и токму поради тоа треба да се држи до нејзините потреби и цели за заеднички да се борат и да ја задржат <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%81%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Независност">независноста</a>. Милитаризмот како државен систем, честопати се спротивставува на концептите на сеопфатната политика, меката и тврдата политика. </p><p>Многу народи имаат различни воени закокони кои го регулураат однесувањето во време на немири и во време на мир. Меѓу првите поддржувачи на оваа идеја бил Хуго Гротиус кој со своето дело <i>„Правата на војна и мир“</i> од 1625 година, извршил огромно влијание врз човековиот пристап кон развојот на војната. Идеологијата на Гротиус ја продолжил Густав Адолф. </p><p>Етиката на војувањето се установила во 1945 година, со Женевскиот договро со цел да се дефинира военото однесување кон затворениците и цивилите. Сепак овие ограничувања на поведението ретко се применуваат за време на политички конфликти од страна на внатрешните безбедносни трупи, што резултира со многу протести и немири. </p><p>Меѓународните стандарди ја ограничуваат, всушност дури и ја забрануваат употребата на оружје, посебно она за масовно уништување. Меѓународните спогодби ги дефинираат <a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%B7%D0%BB%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0" class="mw-redirect" title="Воени злосторства">воените злосторства</a> и се грижат за судско гонење на воените злосторници. Некои земји имаат создадено детални правила на воената правда. Пример за тоа се Сооединетите Американски Држави и нивниот Едиствен код за воена правда кој го изнесува пред Воениот суд било кого од воениот персонал кој е обвинет за воено злосторство. </p><p>Воените акции понекогаш се направени од хумани причини. Пример за такви акции се операциите за ослободување и одбрана на бегалците, познати под едно има како воен хуманизам. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Антимилитаризам"><span id=".D0.90.D0.BD.D1.82.D0.B8.D0.BC.D0.B8.D0.BB.D0.B8.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B8.D0.B7.D0.B0.D0.BC"></span>Антимилитаризам</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=8" title="Уреди го одделот „Антимилитаризам“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=8" title="Уреди изворен код на одделот: Антимилитаризам"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Антимилитаризмот претставува општествено гледиште кое се залага за мир меѓу државите, спротивставувајќи се на аргументите на милитаризмот. Следејќи ги истражувањата на <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BE%D1%80%D0%B3_%D0%92%D0%B8%D0%BB%D1%85%D0%B5%D0%BB%D0%BC_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A5%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BB" title="Георг Вилхелм Фридрих Хегел">Хегел</a>, за врската меѓу историјата и насилството, антимилитаризмот зборува за тоа дека постојат различни видови на насилство, некое е легално и оправдано а друго не. Синдикалецот <a href="/w/index.php?title=%D0%96%D0%BE%D1%80%D0%B6_%D0%A1%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Жорж Сорел (страницата не постои)">Жорж Сорел</a> ја застапувал употребата на насилство како облик на директно делување, нарекувајќи ја револуционерно насилство, теорија што претставувала потполна спротивност на онаа наведена во делото „<a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Размисли за насилството (страницата не постои)">Размисли за насилството</a>“ (1908) за класните борби. Сорел исто така бил следбеник на Меѓународната работничка организација која ја поддржувала теоријата на сопственост. </p><p>Според антимилитаризмот, војната како насилство може да биде поделена на два вида, војна меѓу државите и граѓанска војна каде спаѓаат и класните борби. Оттука, дејствувањето на Карл Маркс врз антимилитаристичката доктрина воопшто не треба да не изненади, иако ставајќи го <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D1%81" title="Карл Маркс">Маркс</a> во ист кош со сите оние кои навистина влијаеле врз антимилитаризмот е преувеличување на реалната слика за него. Верувањето во вечниот антимилитаристички дух, денес, е само мит бидејќи модерната војска како институција е тоа што е благодарение на историските достигнувања во текот на XVIII и XIX век. Идејата на <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BE%D0%BD_%D0%91%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Наполеон Бонапарт">Наполеон</a> за регрутација претставува основен напредок во организацијата на воените сили, за подоцна, прускиот милитаризам да биде изложен на социјалните теории од 19 век. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Стереотипи_за_војската"><span id=".D0.A1.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.BE.D1.82.D0.B8.D0.BF.D0.B8_.D0.B7.D0.B0_.D0.B2.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0"></span>Стереотипи за војската</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=9" title="Уреди го одделот „Стереотипи за војската“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=9" title="Уреди изворен код на одделот: Стереотипи за војската"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>„Воено детиште“ е разговорен термин кој се користи за дете на кое барем еден од родителите, бил или е активен член на вооружените сили. Како резултат на постојаниот ангажман на нивните родители, децата на војниците често се селат во различни воени бази, што придонесува да имаат доста необично детство. За разлика од вообичаеното значење на зборот „детиште“, употребено во овој контекст, нема воопшто навредливо значење. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Пишани_сведоштва_за_војската_и_популарноста_во_медиумите"><span id=".D0.9F.D0.B8.D1.88.D0.B0.D0.BD.D0.B8_.D1.81.D0.B2.D0.B5.D0.B4.D0.BE.D1.88.D1.82.D0.B2.D0.B0_.D0.B7.D0.B0_.D0.B2.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.B8_.D0.BF.D0.BE.D0.BF.D1.83.D0.BB.D0.B0.D1.80.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D0.BC.D0.B5.D0.B4.D0.B8.D1.83.D0.BC.D0.B8.D1.82.D0.B5"></span>Пишани сведоштва за војската и популарноста во медиумите</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=10" title="Уреди го одделот „Пишани сведоштва за војската и популарноста во медиумите“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=10" title="Уреди изворен код на одделот: Пишани сведоштва за војската и популарноста во медиумите"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Војниците и војската отсекогаш имале посебно место во <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" class="mw-redirect" title="Народна култура">народната култура</a> од почетокот па сè до денес. Безбројните цртежи на воени водачи во херојски пози од античко време биле непресушен извор на инспирација во воената литература. Меѓутоа не сите податоци пишани во литературата биле комплементарни, често војската била сатирично претставена и исмејувана, а често и идејализирана. Грчкиот писател Аристофан, ја напишал комедијата „Лисистрата“, често преведена како „Противничка на војната“, каде што ја опишува саботажата на жените врз војната спречувајќи ги нивните мажи да заминат во борба, манипулирајќи со сексот. </p><p>Во средна Европа, приказните за витештвото и рицарството, биле проткаени со огромна фантазија. Писатели и поети како Талесин, Крецијан де Троес и Томас Малори напишале приказни осмелувајќи се да споменат ликови како Кралот Артур, Геновева, Ланселот и Галахад. Дури во 21 век продолжиле да се појавуваат книги и филмови за легендата за Кралот Артур и за Светиот Грал. </p><p>Векови подоцна, во делата на Џон Фројсарт, Мигел де Сервантес и Вилијам Шекспир, измислени ликови како Белиот тиранин и реални како восјководецот Џон Хоквуд, биле ставени рамо до рамо со фантастичните Дон Кихот и љубителот на капката, Сер Џон Фалстаф. Во делото „Хенри V“, генијалниот Шекспир успеал само на едно место да вметне цела лепеза на воени карактери, од ладни и остроумни генерали до капетани и груби војници. </p><p>Брзиот напредок во пишувањето, кон крајот на 16 и почетокот на 17 век довел до развој на јавното издаваштво. Политичките летописи станале доста популарни, често исмевајќи ги воените водачи. Типичен пример за вакво дело е летописот за Принцот Руперт од Рајна. Во текот на 19 век, деградирањето на авторитетот на воените водачи бил тема за бројни портрети насликани од врвните мајстори на Европскиот двор, како Томас Гејнсборо, Гоја, Рејнолдс и други. Сепак и меѓу нивните карикатури се наоѓаат некои кои им се наклонети на војсководците, но и некои со брутална содржина како оние за Роланд и Хогарт. </p><p>Ова продолжило и во текот на 20 век, со издавањето на „Панч“ (неделен магазин) во Британија и „Пјер Дучес“ во Франција чија омилена тема била исмевањето на воените институции.Овој замав не запира со неделните весници.Нареден чекор е појавата на комичната опера на Гилберт и Саливан посветена на некој тогашен генерал–мајор, потоа оперетата „Роб на обврските“, каде армиски офицер е сатирично отсликан како човек кој има познавање од се освен од она што треба да има итн. </p><p>Со појавата на киното во почетокот на 20 век, се создала шанса за одново отсликување на воените субјекти. Во текот на Првата светска војна, луѓето во домовите имале можност да ја согледаат од прилика реалната ситуација која владеела на фронтот. Им биле проектирани кратки цензурирани филмови со морбидна содржина од војната. Во исто време на големото платно се појавиле филмови кои ја претставувале војната како обичен историски настан, но и филмови кои го отсликувале нејзиниот смртоносен карактер. Еден од првите филмови со воена содржина, посветен на воздухопловството е „Пеколот на ангелите“, кој ги срушил сите претходни рекорди на благајните со самото премиерно прикажување во 1929 година. Наскоро, воени филмови од секаков вид се прикажувале насекаде низ светот, посебно оние со познатиот Чарли Чаплин кои постојано ја промовирале воената гаранција и доброволното пријавување за отслужување на воениот рок. </p><p>Исто така, за време на <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Првата светска војна">Првата светска војна</a>, покрај киното, нова димензија на воените субјекти им дава и поезијата. Во тоа време, несомнено ја славела војната, обидувајќи се да ги оправда нејзините цели, издигнувајќи ја на едно високо општествено ниво. „Задолжени за светлината на бригадата“, е наративна поема од Алфред Лорд Тенисон која со својот галопирачки лесен ритам е прв викторијански пример за почитта кон војната, иако Рудјард Киплинг како остра реплика на ова дело ја напишал „Траењето на светлинатата на бригадата“, критикувајќи ја сиромаштијата во која остареле сите ветерани кои некогаш храбро се бореле токму во редовите на таа бригада. Од тука можеме да заклучиме дека наместо да се развие нов бран на воена поезија величана од воените поети, најчесто се појавувале дела кои ја критикуваат војната, слично на оној начин на кој би ја искритикувал еден разочаран „рововски“ ветеран. </p><p>Поети од таков вид биле: Зигфрид Засон, Вилфред Овен, Џон Мекреј, Руперт Брук, Исак Росенберг и Дејвид Џонс. Слично движење се појавило и во литературата, исфрлајќи на површина безброј романи, на двете страни од Атлантикот. Особено познати од ова време се „<a href="/w/index.php?title=%D0%9D%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D1%82_%D0%BD%D0%B8%D1%88%D1%82%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="На Западот ништо ново (страницата не постои)">На Западот ништо ново</a>“ и „Џони, во борба“. Англискиот <a href="/wiki/%D0%9C%D1%98%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%BB" title="Мјузикл">мјузикл</a> од 1963 година, „Колку е убава војната“, и задава една сатирична нота на првата светска војна, па така во 1963 година доживува и своја кино верзија, режирана од <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D1%87%D0%B0%D1%80%D0%B4_%D0%90%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BE" title="Ричард Атенборо">Ричард Атенборо</a>. </p><p>Воената пропаганда која ја пратела втората светска војна, повторно ги отсликува непријателските трупи на еден грозен и непривлечен начин. Ниту советскот сојуз,ниту нацистичките Германци не заостануваат во создавањето на херојски портрети за нивните војници, претставувајќи ги скоро со натчовечки особини. И во ниту еден момент не запреле само кај портретите. <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%B8_%D0%A0%D0%B0%D1%98%D1%84%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%BB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Лени Рајфенштал (страницата не постои)">Лени Рајфенштал</a> и <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D1%98_%D0%95%D1%98%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D1%88%D1%82%D0%B5%D1%98%D0%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Сергеј Ејзенштејн (страницата не постои)">Сергеј Ејзенштејн</a> направиле и филмови на оваа тематика. </p><p>Освен ова, втората светска војна била тема на многу филмови како што се: <i>„Мостот на реката Кваи“, „Најдолгиот ден“, „Улов 22“, „Спасувајќи го војникот Рајан“, „Морето не треба да ги добие“</i>, и др. Следниот важен настан, Корејската војна, била инспирација за долгометражниот телевизиски серијал <i>„M*A*S*H“</i>. Во текот на <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%B5%D1%82%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B0" title="Виетнамска војна">војната во Виетнам</a>, со обидите да се постигне своевиден баланс, се појавиле и филмови како „Апокалипсата пристигна“, „Добро утро, Виетнам“, „Известете ги Спартанците“, „<a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D0%BD%D0%B0_4_%D1%98%D1%83%D0%BB%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Роден на 4 јули (страницата не постои)">Роден на 4 јули</a>“<i> и „<a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B5%D0%B2%D0%BC%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_(%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BC_%D0%BE%D0%B4_2002)" title="Еднаш бевме војници (филм од 2002)">Ние бевме војници</a>“, кои се правеле со цел да ја претстават војната како најголем непријател на просперитетот на општеството.</i> </p><p>Постојат дури и некои комични песни, најачесто среќавани во редовите на медицинските сестри, како што се „Големиот стар војвода од Јорк“, поема која се потсмева на генералите во поодминати години, кои жалаат за неспособноста да ја предводат вечно својата фомација. Во никој случај не се заборавени ниту песните со воена тематика, како што се „Оркестарот го изведуваше валцерот Матилда“ и „Светскиот војник“. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Родова_наспроти_полова_припадност"><span id=".D0.A0.D0.BE.D0.B4.D0.BE.D0.B2.D0.B0_.D0.BD.D0.B0.D1.81.D0.BF.D1.80.D0.BE.D1.82.D0.B8_.D0.BF.D0.BE.D0.BB.D0.BE.D0.B2.D0.B0_.D0.BF.D1.80.D0.B8.D0.BF.D0.B0.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82"></span>Родова наспроти полова припадност</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=11" title="Уреди го одделот „Родова наспроти полова припадност“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=11" title="Уреди изворен код на одделот: Родова наспроти полова припадност"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Мажите имаат огромна улога во редовите на војската. Воените организации на нивните членови им налагаат низа одговорности и задачи на кои очекуваат да се прилагодат и да ги исполнат во текот на нивното служење. Воените норми се слични со општествените, според кои некои поединци од кога ќе постигнат некаков статус, пожелно е да се придржуваат на претходно дефинирано односување. „Машкиот пол“ или воопшто, „мажите“, како што најчесто се среќава во општеството, е поим кој скоро секогаш е поврзуван со војската. Женскиот пол исто така има свое место во воените редови, исто како што има во општествените. Целта на објаснувањето на овие поими е да се стави до знаење дека жените рамо до рамо со мажите се снаоѓаат како во воените, така и во општествените области. Огромна е важноста во разграничувањето на поимите, кое е значењето на родот а кое на полот, и што е уште поважно, кога говориме за мажите и жените, сето тоа се однесува на машкиот и женскиот пол, а не на родот. </p><p>Четириесет и третиот претседател на <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BE%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8_%D0%90%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%94%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B8" title="Соединети Американски Држави">САД</a>, <a href="/wiki/%D0%8F%D0%BE%D1%80%D1%9F_%D0%92._%D0%91%D1%83%D1%88" title="Џорџ В. Буш">Џорџ В. Буш</a>, има изјавено дека најдобра одбрана од тероризмот е токму нападот врз тероризмот. Ова донекаде го објаснува воениот менталитет, насекаде ширум светот. Општата асоцијација на оваа идеја за напад некако се препишува на машкиот пол, односно на мажите. Во секое патријархално општество, издигнувањето на машкиот пол зборува за тоа дека мажите се далеку посупериорни од жените, стремејќи се да создаде хиерархија на моќта.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Друг пример од ваков вид, може да биде забележан во изјавата на пенсилваниско американскиот револуционер, проследена од Грегори Т. Кноф, која вели дека вистинските револуционери на Америка биле, цврсто поврзани со американската раса, припаѓале на машкиот пол (машкоста) и на општеството.<sup id="cite_ref-hooks2000_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-hooks2000-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Најголемиот проблем овде лежи во тоа што, актот на напад, најчесто се поврзува со машкиот пол, односно со мажите. Во спротивно, трпението, волјата и некои други вредности , кои за жал се потценети, почесто асоцираат на жените. Поради логичката поврзаност меѓу значењето на поимот машки пол со поимот маж, машките вредности се поценети, и се сметаат за стандардни кога станува збор за војската. Разликата која задолжително треба да се воочи е дека овде се работи за полова припадност и во никој случај не се работи за родова дискриминација. </p><p>Согледувајќи ги познатите изјави, како онаа на Буш и некои други војници, лесно е да се воочи важноста на машкиот пол во рамките на војската. Кога зборуваме за значењето на мажите, поимот упатува на полови а не на родови одлики. Идентично како мажите, така и жените имаат огромна улога и квалитети, потребни во воените сили. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Вредности_на_војската"><span id=".D0.92.D1.80.D0.B5.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B8_.D0.BD.D0.B0_.D0.B2.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0"></span>Вредности на војската</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=12" title="Уреди го одделот „Вредности на војската“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=12" title="Уреди изворен код на одделот: Вредности на војската"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Кога станува збор за квалитети кои некој мора да ги поседува за да биде дел од војската, најчесто тоа упатува кон машкиот пол. Сепак, погрешно е да се каже дека жените не можат, или не ги поседуваат истите квалитети кои се потребни. Воените вредности се карактеристични бидејќи го дефинираат војникот и неговите основни вештини потребни за работа во војската, без разлика која е неговата улога. Кратенката LDRSHIP, односно нејзиното значење ги објаснува сите квалитети кои еден војник треба да се стреми да ги поседува. Станува збор за лојалност, должност, почит, несебично служење, чест, интегритет и себеохрабрување.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Многу е важно војниците да стекнат менталитет на лична одлучност, што значи дека не смеат да чекаат постојано да им биде наредено што треба да направат од некој друг. Со оглед на реалност ова е многу тешко, бидејќи каде и да сме ќе има некој што ќе диктира што треба да се прави следно. </p><p>Друга важна особина е емотивноста односно <a href="/wiki/%D0%95%D0%BC%D0%BE%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Емоција">чувствителноста</a>. „Машката способност за емотивна самоконтрола, особено важна за војниците во борба, им дава на мажите престижна позиција, сместувајќи ги за чекор понапред пред жените...Ова е прецизен податок кога станува збор за половиот идентитет...“<sup id="cite_ref-The_Kaleidoscope_of_Gender_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-The_Kaleidoscope_of_Gender-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Во овој дел опишани се израелските мажи и нивното гледиште за емоциите и нивниот негативен ефект врз воената способност. Сепак, некои емоции се прифатливи ако доаѓаат во вистинско време, како на пример мотивацијата, амбицијата или среќата при остварување на напредок.<sup id="cite_ref-The_Kaleidoscope_of_Gender_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-The_Kaleidoscope_of_Gender-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Најдобар пример за предначењето на машкиот род во рамките на воените сили може да биде забележан во истражувањето направено врз британските војници. Според тоа, упорноста, издржливоста, физичката спремност и агресивноста се особини кои треба да ги поседува секој успешен војник.<sup id="cite_ref-Social_Science_&_Medicine_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Social_Science_&_Medicine-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Иако, погоре постојано се зборува за емотивните состојби на војниците, сето ова е директно поврзано со машките припадници на воените сили. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Машки_и_женски_работни_места"><span id=".D0.9C.D0.B0.D1.88.D0.BA.D0.B8_.D0.B8_.D0.B6.D0.B5.D0.BD.D1.81.D0.BA.D0.B8_.D1.80.D0.B0.D0.B1.D0.BE.D1.82.D0.BD.D0.B8_.D0.BC.D0.B5.D1.81.D1.82.D0.B0"></span>Машки и женски работни места</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=13" title="Уреди го одделот „Машки и женски работни места“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=13" title="Уреди изворен код на одделот: Машки и женски работни места"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Во рамките на војската на САД, постојат многу воени работи за чие извршување се потребни доста одлики и особини.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Некои задачи, гледано од општествена перспектива, се препишуваат на мажите, како што се конструирање, изградба, инжинерство итн, додека пак други, како што се советување, здравствена нега итн, се препишуваат на жените. Постојат различни работни обврски за оние кои го отслужуваат вониот рок и за офицерите. Тие најчесто се занимаваат со управување и надгледување на они коие допвра треба да се квалификуваат. Иако војската на САД тврди дека има еднаков третман за машките и женските војници, сепак се откриваат нееднаквости кога станува збор за половата припадност. </p><p>Американската војска отвора 93% од своите работни места и за мажи и за жени, додека останатите 7% се чуваат за време на немири и тоа само за мажи.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Имено, проблемот лежи во тоа што, жените сè уште сочинуваат многу мал дел од воениот кадар. Воените сили, ширум светот, всушност имаат постојани ангажмани за жените, исто како и вооружените сили на САД, меѓутоа нееднаквост се создава така што тие го намалуваат бројот на обврски што би ги имале жените доколку се квалификуваат за таа позиција. За жал, и општеството на идентичен начин како војската, ова го прави ненамерно, преку типизирање (поделба) на работите на машки и женски. </p><p>Доброволно да се биде член на војска од која демне постојана опасност да се загине за татковината, е нешто што не доаѓа природно ниту кога станува збор за мажите, ниту за жените. Сепак, мажите се поспремни да се жртвуваат за својата земја, спојувајќи ги својата машкост со агресивноста. Ова тврдење е можеби една од причините зошто жените се помалку застапени во воените редови и зошто работите кои би можеле да извршуваат се редуцирани. Друга можна причина за недостигот на жените е типизирањето односно половата поделба која често доведува до полови напади. Примери за ова, се појавиле уште во текот на втората свестка војна, кога жените биле користени за забава, односно како сексуални робови, и од поново време „Теилхук“ скандалот кој избил како последица на тоа што голем број од воените трупи сексуално нападнале 87 жени. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Милитарија"><span id=".D0.9C.D0.B8.D0.BB.D0.B8.D1.82.D0.B0.D1.80.D0.B8.D1.98.D0.B0"></span>Милитарија</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=14" title="Уреди го одделот „Милитарија“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=14" title="Уреди изворен код на одделот: Милитарија"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Милитарија е друг поим кој ја отсликува војската на еден поинаков начин. Често упатува на антички артефакти, реплики од воени историчари, оружја, мечеви, значки, беџеви итн, кои се собирани од колекционери поради нивното историско значење. Денес, собирањето на вакви воени симболи како играчки во облик на минијатурни војници, оловни воини, воени макети итн. претставува хоби на безброј луѓе насекаде низ светот. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Војската_како_тема_во_уметноста_и_во_популарната_култура"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BE_.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D1.83.D0.BC.D0.B5.D1.82.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0_.D0.B8_.D0.B2.D0.BE_.D0.BF.D0.BE.D0.BF.D1.83.D0.BB.D0.B0.D1.80.D0.BD.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D1.83.D0.BB.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Војската како тема во уметноста и во популарната култура</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=15" title="Уреди го одделот „Војската како тема во уметноста и во популарната култура“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=15" title="Уреди изворен код на одделот: Војската како тема во уметноста и во популарната култура"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Војската_како_тема_во_народното_творештво"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BE_.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D0.BD.D0.B0.D1.80.D0.BE.D0.B4.D0.BD.D0.BE.D1.82.D0.BE_.D1.82.D0.B2.D0.BE.D1.80.D0.B5.D1.88.D1.82.D0.B2.D0.BE"></span>Војската како тема во народното творештво</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=16" title="Уреди го одделот „Војската како тема во народното творештво“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=16" title="Уреди изворен код на одделот: Војската како тема во народното творештво"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>„Силна ми војска идеше“ - македонска народна песна.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Ферман дојде, џанам, од Стамбола“ - македонска народна песна.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Кога војници тргнавме“ - македонска народна песна.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Ѓорѓија војник отиде“ - македонска народна песна.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„<a href="/wiki/%D0%92%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%9E%D0%B3%D0%BD%D0%B5%D0%BD" title="Војник Огнен">Војник Огнен</a>“ - македонска народна песна.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„<a href="/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BC%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8%D0%BA_%D0%B3%D0%BE_%D0%BE%D0%B4%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%83%D0%B2%D0%B0_%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%B8" title="Мома војник го одменува татка си">Мома војник го одменува татка си</a>“ - македонска <a href="/wiki/%D0%95%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Епска народна поезија">епска народна песна</a>.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Храбриот војник“ - унгарска <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Народна книжевност">народна приказна</a>.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„За војникот кој станал крал“ – полска народна приказна.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Воденичарот оди во војска“ (<i>Хоће воденичар у војску</i>) - српска народна приказна.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Добродушниот војник“ — <a href="/wiki/%D0%95%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Естонски фолклор">естонска</a> народна приказна.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Војската_како_тема_во_книжевноста"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BE_.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D0.BA.D0.BD.D0.B8.D0.B6.D0.B5.D0.B2.D0.BD.D0.BE.D1.81.D1.82.D0.B0"></span>Војската како тема во книжевноста</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=17" title="Уреди го одделот „Војската како тема во книжевноста“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=17" title="Уреди изворен код на одделот: Војската како тема во книжевноста"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>„Од книгата <i>Црвени листови</i> (Дезертер)“ (српски: <i>Из књиге „Црвени листови“ (Дезертер)</i>) - песна во проза на српскиот писател Иво Андриќ од 1918 година.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Полски војник“ - песна на полскиот поет <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2_%D0%91%D0%BE%D1%9A%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Владислав Боњевски (страницата не постои)">Владислав Боњевски</a>.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Андрес Армоа“ — песна на аргентинскиот писател <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D1%85%D0%B5_%D0%9B%D1%83%D0%B8%D1%81_%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%85%D0%B5%D1%81" title="Хорхе Луис Борхес">Хорхе Луис Борхес</a>.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Копнеж за касарната“ - расказ на францускиот писател <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D1%84%D0%BE%D0%BD%D1%81_%D0%94%D0%BE%D0%B4%D0%B5" title="Алфонс Доде">Алфонс Доде</a> од 1869 година.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Голаб на барикада“ — песна на македонскиот поет <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%BE_%D0%88%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Славко Јаневски">Славко Јаневски</a>.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Глуви команди“ — песна на Славко Јаневски.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Никодим“ — песна на Славко Јаневски.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Мртва чета“ — песна на Славко Јаневски.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Караорманци“ — песна на Славко Јаневски.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Песна на војникот два метра в земја“ — песна на Славко Јаневски.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„<a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%82_%D0%BD%D0%B0_%D0%BC%D1%80%D1%82%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Генералот на мртвата војска">Генералот на мртвата војска</a>“ - <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Роман">роман</a> на албанскиот писател <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%9A%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B5" title="Исмаил Кадаре">Исмаил Кадаре</a>.</li> <li>„Војници“ — песна на македонскиот поет <a href="/wiki/%D0%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD_%D0%9A%D0%BE%D1%82%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Јован Котески">Јован Котески</a>.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Сенката на загинатиот војник“ (<i>Sen poginulog ratnika</i>) - песна на српската поетеса <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%9C" title="Десанка Максимовиќ">Десанка Максимовиќ</a>.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„За војникот“ (српски: <i>O vojniku</i>) - песна на српската поетеса Десанка Максимовиќ од <a href="/wiki/1964" title="1964">1964</a> година.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Песна за непознатиот војник“ - песна на рускиот поет <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF_%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5%D1%99%D1%88%D1%82%D0%B0%D0%BC" title="Осип Мандељштам">Осип Мандељштам</a> од 1937 година.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Песна за нашите војници“ — песна на македонскиот поет <a href="/wiki/%D0%96%D0%B8%D0%B2%D0%BA%D0%BE_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Живко Николовски">Живко Николовски</a>.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Прстенот на војникот“ - песна на македонскиот поет <a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D1%82%D0%B5_%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Анте Поповски">Анте Поповски</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Гробот на непознатиот војник“ - песна на полскиот поет <a href="/wiki/%D0%88%D1%83%D0%BB%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BD_%D0%9F%D1%88%D0%B8%D0%B1%D0%BE%D1%88" title="Јулијан Пшибош">Јулијан Пшибош</a>.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Балада за непознатиот“ - песна на македонскиот поет <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%87%D0%BE_%D0%A0%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BD" title="Кочо Рацин">Кочо Рацин</a>.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војничкоо ќебе“ — расказ на италијанскиот писател <a href="/w/index.php?title=%D0%8F%D0%B0%D0%BD%D0%B8_%D0%A0%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Џани Родари (страницата не постои)">Џани Родари</a>.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војници“ - <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Роман">роман</a> на полскиот писател <a href="/wiki/%D0%90%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%84_%D0%A0%D1%83%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%BA%D0%B8" title="Адолф Рудницки">Адолф Рудницки</a> од 1933 година.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Дезертери“ - песна на полскиот поет <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%88_%D0%A0%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Тадеуш Ружевич">Тадеуш Ружевич</a>.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Патот за Тум“ — песна на ирскиот поет <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B5%D1%98%D0%BC%D0%B0%D1%81_%D0%A5%D0%B8%D0%BD%D0%B8" title="Шејмас Хини">Шејмас Хини</a>.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Непобедливата флота“ (германски: <i>Die unüberwinliche Flotte</i>) - песна на германскиот поет <a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D1%80" title="Фридрих Шилер">Фридрих Шилер</a>.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Воена парада“ - песна на полската поетеса <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B0_%D0%A8%D0%B8%D0%BC%D0%B1%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0" title="Вислава Шимборска">Вислава Шимборска</a>.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Војската_како_тема_во_популарната_музика"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BE_.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D0.BF.D0.BE.D0.BF.D1.83.D0.BB.D0.B0.D1.80.D0.BD.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BC.D1.83.D0.B7.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Војската како тема во популарната музика</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=18" title="Уреди го одделот „Војската како тема во популарната музика“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=18" title="Уреди изворен код на одделот: Војската како тема во популарната музика"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>„Џони беше војник“ (англиски: <i>Johnny Was A Soldier</i>) — песна на британската <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BA_%D1%80%D0%BE%D0%BA" class="mw-redirect" title="Панк рок">панк-рок</a> група <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D1%82%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Адиктс (страницата не постои)">Адиктс</a> (<i>The Adicts</i>) од 1982 година.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Армиски сонувачи“ (англиски: <i>Army Dreamers</i>) — песна на британската поп-пејачка <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%98%D1%82_%D0%91%D1%83%D1%88" title="Кејт Буш">Кејт Буш</a> (<i>Kate Bush</i>) од 1980 година.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војска на иднината“ (англиски: <i>Troops Of Tomorrow</i>) — песна на британската <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BA-%D1%80%D0%BE%D0%BA" title="Панк-рок">панк-рок</a> група <a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%B0%D1%98%D0%B1%D1%80%D0%B5%D1%98%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Вајбрејторс (страницата не постои)">Вајбрејторс</a> (<i>The Vibrators</i>) од 1978 година.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Предметите на војникот“ (англиски: <i>Soldier's Things</i>) — песна на американскиот музичар <a href="/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC_%D0%92%D0%B5%D1%98%D1%82%D1%81" title="Том Вејтс">Том Вејтс</a> (<i>Tom Waits</i>) од 1983 година.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Двајца парталави војници“ (англиски: <i>Two Ragged Soldiers</i>) — песна на американскиот поп-пејач <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%82_%D0%92%D0%BE%D0%BA%D0%B5%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Скот Вокер (страницата не постои)">Скот Вокер</a> од 1969 година.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Ќе го испратат во војската“ (англиски: <i>He'd send in the army</i>) — песна на британската <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BA-%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Рок-музика">рок</a>-група <a href="/w/index.php?title=%D0%93%D0%B5%D0%BD%D0%B3_%D0%BE%D1%84_%D1%84%D0%BE%D1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Генг оф фор (страницата не постои)">Генг оф фор</a> (<i>Gang Of Four</i>) од 1979 година.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Сакам човек во униформа“ (англиски: <i>I Love A Man In A Uniform</i>) — песна на британската рок-група Генг оф фор од 1982 година.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Непознатиот војник“ (англиски: <i>The Unknown Soldier</i>) — песна на американската рок-група <a href="/wiki/%D0%94%D0%BE%D1%80%D1%81" class="mw-redirect" title="Дорс">Дорс</a> (<i>The Doors</i>) од 1968 година.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војнички живот (2 дел)“ (англиски: <i>Army Life (Part 2)</i>) — песна на британската панк-рок група <i><a href="/w/index.php?title=The_Exploited&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Exploited (страницата не постои)">The Exploited</a></i> од 1981 година.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Иван се среќава со Г. И. Џо“ (англиски: <i>Ivan Meets G.I. Joe</i>) — песна на англиската рок-група <a href="/w/index.php?title=%D0%9A%D0%BB%D0%B5%D1%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="Клеш (страницата не постои)">Клеш</a> (<i>The Clash</i>) од 1980 година.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војската на Оливер“ (англиски: <i>Oliver's Army</i>) — песна на англискиот рок-музичар <a href="/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B2%D0%B8%D1%81_%D0%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BE" title="Елвис Костело">Елвис Костело</a> од 1979 година.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Не сакам да бидам војник“ (англиски: <i>I Don't Want To Be A Soldier</i>) — песна на англискиот <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BF-%D0%BC%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B0" title="Поп-музика">поп</a>-рок музичар <a href="/wiki/%D0%8F%D0%BE%D0%BD_%D0%9B%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%BD" title="Џон Ленон">Џон Ленон</a> од 1971 година.<sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војска од пет луѓе“ (англиски: <i>Five Man Army</i>) — песна на британската група <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B2_%D0%90%D1%82%D0%B0%D0%BA" title="Масив Атак">Масив Атак</a> (<i>Massive Attack</i>) од 1991 година.<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Цивили и војници“ (словенечки: <i>Civili In Vojaki</i>) — песна на словенечката <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BA-%D1%80%D0%BE%D0%BA" title="Панк-рок">панк</a>-група <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%80%D1%82%D0%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Панкрти (страницата не постои)">Панкрти</a> од 1980 година.<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Војникот-џентлмен“ (англиски: <i>The Gentleman Soldier</i>) — песна на ирската рок-група <a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D1%83%D0%B3%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Поугс (страницата не постои)">Поугс</a> (<i>The Pogues</i>) од 1985 година.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Сега си во војската“ (англиски: <i>In The Army Now</i>) — песна на англиската рок-група <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%81_%D0%BA%D0%B2%D0%BE" title="Статус кво">Статус кво</a> (<i>Status Quo</i>) од 1986 година.<sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Лимени војници“ (англиски: <i>Tin Soldiers</i>) — песна на северноирската панк-група <a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D1%82%D0%B8%D1%84_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%BB_%D1%84%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D1%80%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Стиф литл фингерс (страницата не постои)">Стиф литл фингерс</a> (<i>Stiff Little Fingers</i>) од 1980 година.<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Ти си војник“ (англиски: <i>You're A Soldier</i>) — песна на американската рок-група <a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D1%83%D1%81%D0%BA%D0%B5%D1%80_%D0%94%D1%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Хускер Ду (страницата не постои)">Хускер Ду</a> (<i>Hüsker Dü</i>) од 1987 година.<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>„Дечиња-војници“ (англиски: <i>Little Boy Soldiers</i>) — песна на англиската рок-група <a href="/wiki/%D0%8F%D0%B5%D0%BC_(%D1%80%D0%BE%D0%BA-%D0%B3%D1%80%D1%83%D0%BF%D0%B0)" class="mw-redirect" title="Џем (рок-група)">Џем</a> (<i>The Jam</i>) од 1979 година.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Војската_како_тема_во_филмот"><span id=".D0.92.D0.BE.D1.98.D1.81.D0.BA.D0.B0.D1.82.D0.B0_.D0.BA.D0.B0.D0.BA.D0.BE_.D1.82.D0.B5.D0.BC.D0.B0_.D0.B2.D0.BE_.D1.84.D0.B8.D0.BB.D0.BC.D0.BE.D1.82"></span>Војската како тема во филмот</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=19" title="Уреди го одделот „Војската како тема во филмот“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=19" title="Уреди изворен код на одделот: Војската како тема во филмот"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>„<a href="/wiki/%D0%95%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%88_%D0%B1%D0%B5%D0%B2%D0%BC%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D1%98%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_(%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BC_%D0%BE%D0%B4_2002)" title="Еднаш бевме војници (филм од 2002)">Бевме војници</a>“ (<i>We were soldiers</i>) - американски <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BB%D0%BC" title="Филм">филм</a> од 2002 година, во <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D1%98%D0%B0" class="mw-redirect" title="Режија">режија</a> на <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB_%D0%92%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Рендал Валас (страницата не постои)">Рендал Валас</a>.<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Наводи"><span id=".D0.9D.D0.B0.D0.B2.D0.BE.D0.B4.D0.B8"></span>Наводи</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&veaction=edit&section=20" title="Уреди го одделот „Наводи“" class="mw-editsection-visualeditor"><span>уреди</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&action=edit&section=20" title="Уреди изворен код на одделот: Наводи"><span>уреди извор</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ReferenceA-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ReferenceA_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0:Terrakotta_2006_3.jpg" title="Податотека:Terrakotta 2006 3.jpg">Редови на теракотни воини во гробницата на Ќин Ше Хуанг</a></span> </li> <li id="cite_note-OED-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-OED_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-OED_2-1">2,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-OED_2-2">2,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Oxford English Dictionary (2nd edition) Oxford: 1994</span> </li> <li id="cite_note-COD-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-COD_3-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="mk" dir="ltr">Грешка во наводот: Погрешна ознака <code><ref></code>; нема зададено текст за наводите по име <code>COD</code>.</span></li> <li id="cite_note-Webster-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Webster_4-0">↑</a></span> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="mk" dir="ltr">Грешка во наводот: Погрешна ознака <code><ref></code>; нема зададено текст за наводите по име <code>Webster</code>.</span></li> <li id="cite_note-p.67,_Dupuy-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-p.67,_Dupuy_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p.67,_Dupuy_5-1">5,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p.67,_Dupuy_5-2">5,2</a></sup></span> <span class="reference-text">p.67, Dupuy</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mypivots.com/articles/booktext.aspx?bookname=The%20Art%20of%20War">„<i>The Art of War</i>“</a>. Mypivots.com. 2011-06-11<span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2011-08-01</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Art+of+War&rft.pub=Mypivots.com&rft.date=2011-06-11&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mypivots.com%2Farticles%2Fbooktext.aspx%3Fbookname%3DThe%2520Art%2520of%2520War&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r5289462">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:9px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:var(--color-subtle,#54595d)}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png");background-image:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg");background-repeat:no-repeat;background-size:12px;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFMacHenry1993" class="citation book">MacHenry, Robert (1993). <i>The New Encyclopaedia Britannica</i>. Encyclopaedia Britannica, Incorporated. стр. 305.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+New+Encyclopaedia+Britannica&rft.pages=305&rft.pub=Encyclopaedia+Britannica%2C+Incorporated&rft.date=1993&rft.aulast=MacHenry&rft.aufirst=Robert&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.org/files/1946/1946-h/1946-h.htm#2H_4_0023">„<i>On War</i> by General Carl von Clausewitz“</a>. <i>gutenberg.org</i><span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2007-05-31</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=gutenberg.org&rft.atitle=On+War+by+General+Carl+von+Clausewitz&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gutenberg.org%2Ffiles%2F1946%2F1946-h%2F1946-h.htm%232H_4_0023&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nextnavy.com/air-force-cedes-the-green-lead-and-the-lede-to-navy/">Ray Mabus greening the military</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclo.co.uk/define/Hegemonic%20masculinity">„Hegemonic masculinity“</a>. encylco.co.uk<span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2011-01-25</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hegemonic+masculinity&rft.pub=encylco.co.uk&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.encyclo.co.uk%2Fdefine%2FHegemonic%2520masculinity&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-hooks2000-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-hooks2000_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFKnouff2007" class="citation book">Knouff, Gregory (2007). <i>White Men in arms: Concepts of Citizenship and Masculinity in Revolutionary America," in Representing Masculinity: Male Citizenship in Modern Western Culture</i>. New York: Palgrave McMillan. стр. 25.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=White+Men+in+arms%3A+Concepts+of+Citizenship+and+Masculinity+in+Revolutionary+America%2C%22+in+Representing+Masculinity%3A+Male+Citizenship+in+Modern+Western+Culture&rft.place=New+York&rft.pages=25&rft.pub=Palgrave+McMillan&rft.date=2007&rft.aulast=Knouff&rft.aufirst=Gregory&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uc.edu/armyrotc/ms2text/MSL_201_L02a_Army_Values.pdf">„Army Values“</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span><span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2011-03-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Army+Values&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.uc.edu%2Farmyrotc%2Fms2text%2FMSL_201_L02a_Army_Values.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-The_Kaleidoscope_of_Gender-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-The_Kaleidoscope_of_Gender_13-0">13,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-The_Kaleidoscope_of_Gender_13-1">13,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFSpade,_joan_a2011" class="citation book">Spade, joan a (2011). <i>The Kaleidoscope of Gender: Prisms, patterns, and possibilities</i>. Los Angeles: Sage Publications. стр. 297. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0:%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BD%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%BE%D1%80/9781412979061" title="Специјална:ПечатенИзвор/9781412979061"><bdi>9781412979061</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Kaleidoscope+of+Gender%3A+Prisms%2C+patterns%2C+and+possibilities&rft.place=Los+Angeles&rft.pages=297&rft.pub=Sage+Publications&rft.date=2011&rft.isbn=9781412979061&rft.au=Spade%2C+joan+a&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="mk" dir="ltr">Грешка во наводот: Неважечка ознака <code><ref></code>; називот „The Kaleidoscope of Gender“ е зададен повеќепати со различна содржина.</span></span> </li> <li id="cite_note-Social_Science_&_Medicine-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Social_Science_&_Medicine_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFGreen2010" class="citation journal">Green, Gill (2010). „<span class="cs1-kern-left">'</span>Exploring the Ambiguities of Masculinity in Accounts of Emotional Distress in the Military Among Young Ex-servicemen<span class="cs1-kern-right">'</span>“. <i>Social Science & Medicine</i>. <b>71</b>: 1480–1488.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Social+Science+%26+Medicine&rft.atitle=%27Exploring+the+Ambiguities+of+Masculinity+in+Accounts+of+Emotional+Distress+in+the+Military+Among+Young+Ex-servicemen%27&rft.volume=71&rft.pages=1480-1488&rft.date=2010&rft.aulast=Green&rft.aufirst=Gill&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120323094428/http://www.todaysmilitary.com/careers/career-fields?page=2">„архивски примерок“</a>. Архивирано од <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.todaysmilitary.com/careers/career-fields?page=2">изворникот</a> на 2012-03-23<span class="reference-accessdate">. Посетено на <span class="nowrap">2012-01-09</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8+%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%BA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.todaysmilitary.com%2Fcareers%2Fcareer-fields%3Fpage%3D2&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFCasey2011" class="citation journal">Casey, Melanie (2011). „Women in Combat“. <i>The Ranger</i>. <b>60</b> (5): 1+.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Ranger&rft.atitle=Women+in+Combat&rft.volume=60&rft.issue=5&rft.pages=1%2B&rft.date=2011&rft.aulast=Casey&rft.aufirst=Melanie&rfr_id=info%3Asid%2Fmk.wikipedia.org%3A%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r5289462"></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Томе Саздов, <i>Грива тресе, бисер рони</i> (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 131-132.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Антологија на македонската чалгија / Antology of Macedonian Chalgia</i>, Македон мјузик, МАКМ 00106, 2006.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Документ - Никола Бадев (некомерцијално издание)</i>. ТЕА Модерна, Planet Press.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Блаже Тренески, <i>Стојна ситноода</i>. Скопје: Студентски збор, 1981, стр. 130-131.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Томе Саздов, <i>Грива тресе, бисер рони</i> (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 19-22.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Томе Саздов, <i>Грива тресе, бисер рони</i> (епска народна поезија). Скопје: Заштита, 1970, стр. 25-28.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Мађарске бајке</i>. Београд: Народња књига, 1974, стр. 115-117.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Пољске бајке</i>. Београд: Народна књига, 1974, стр. 117-125.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Вук Караџић, <i>Српске народне приповијетке</i>. Београд: Лагуна и Вукова задужбина, 2017, стр. 416-417.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Волшебниот прстен - Естонски народни приказни</i>. Наша книга, Скопје, 1969, стр. 14-19.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Иво Андрић, <i>Ex Ponto - Немири - Лирика</i>. Београд: Просвета, 1977, стр. 170-171.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Savremena poljska poezija</i>. Beograd: Nolit, 1964, стр. 107-108.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Horhe Luis Borhes, <i>Šifra</i>. Beograd: Paidea, 2012, стр. 52-54.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text">Alphonse Daudet, <i>Pisma iz mog mlina</i>. Zagreb: Znanje, 1986, стр. 170-173.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 8.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 54.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 53.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 19-20.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 14.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Славко Јаневски, <i>Глуви команди</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 10-11.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Јован Котевски, <i>Пеплосија</i>. Мисла, Скопје, 1966, стр. 57-59.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Desanka Maksimović, <i>Izabrane pesme</i> (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 212.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">Desanka Maksimović, <i>Izabrane pesme</i> (peto dopunjeno izdanje). Beograd: BIGZ, 1985, стр. 171.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Антологија руске лирике – X-XXI век. Књига II: Прва четвртина – средина XX века (авангарда и социјалистички реализам)</i>. Београд: Paidea, 2007, стр. 112-114.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Живко Николовски, <i>Низа ситно нанижана</i>. Скопје: Детска радост, 1985, стр. 46.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text">Анте Поповски, <i>Дрво што крвави</i>. Скопје: Детска радост, Наша книга, Македонска книга, Култура, Мисла, 1991, стр. 132.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Savremena poljska poezija</i>. Beograd: Nolit, 1964, стр. 89.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">Кочо Рацин, <i>Бели мугри</i>. Скопје: Кочо Рацин, 1963, стр. 11-13.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">Џани Родари, <i>Приказни по телефон</i>. Култура, Македонска книга, Мисла, Наша книга и Детска радост, Скопје, 1993.</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Djorđe Živanović, „Adolf Rudnjicki“, во: Adolf Rudnjicki, <i>Zlatni prozori</i>. Beograd: Rad, 1961, стр. 121.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Tadeuš Ruževič, <i>Izabrane pesme</i>. Beograd: Treći trg / Čigoja štampa, 2013, стр. 179-183.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Шејмас Хини, <i>Песме</i>. Београд: Цицеро, Земун: Писмо, Нови Сад: Матица српска, 1993, стр. 76.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">Fridrih Šiler, <i>Knjiga poezije</i>. Beograd: Rad, 1964, стр. 58-59.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Vislava Šimborska, <i>Izabrane pesme</i>. Beograd: Treći trg, 2014, стр. 187.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/164952-The-Adicts-Sound-Of-Music">Discogs, The Adicts ‎– Sound Of Music (пристапено на 9.12.2021)</a></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=5_jEOj0Exi0">Kate Bush - Army Dreamers 1980 (пристапено на 9.5.2017)</a></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/210782-The-Vibrators-V2">The Vibrators – V2 (пристапено на 16.9.2024)</a></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/Tom-Waits-Swordfishtrombones/master/14006">DISCOGS, Tom Waits ‎– Swordfishtrombones (пристапено на 25 септември 2021)</a></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/68196-Scott-Walker-Scott-3">Scott Walker – Scott 3 (пристапено на 10.1.2024)</a></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Gang Of Four, <i>Entertainment!</i>, EMI 724383214624, 1995.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/58303-Gang-Of-Four-Songs-Of-The-Free">Gang Of Four – Songs Of The Free (пристапено на 19.4.2024)</a></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/The-Doors-Waiting-For-The-Sun/release/509488">Discogs, The Doors ‎– Waiting For The Sun (пристапено на 20.5.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/53277-The-Exploited-Punks-Not-Dead">Discogs, The Exploited – Punks Not Dead (пристапено на 7.10.2022)</a></span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/The-Clash-Sandinista/master/14996">DISCOGS, The Clash ‎– Sandinista! (пристапено на 10.6.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/Elvis-Costello-The-Attractions-Armed-Forces/release/2480516">DISCOGS, Elvis Costello & The Attractions ‎– Armed Forces (пристапено на 29.4.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/John-Lennon-Imagine/release/382877">DISCOGS, John Lennon ‎– Imagine (пристапено на 18.4.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/Massive-Attack-Blue-Lines/master/32618">Discogs, Massive Attack ‎– Blue Lines (пристапено на 11.1.2021)</a></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/master/237474-Pankrti-Dolgcajt">– Dolgcajt (пристапено на 8.7.2023)</a></span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/The-Pogues-Rum-Sodomy-The-Lash/master/43758">Discogs, The Pogues ‎– Rum Sodomy & The Lash (пристапено на 17.3.2021)</a></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=9qUGoKnN6hQ">YouTube, In The Army Now (пристапено на 6.9.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/The-Exploited-Troops-Of-Tomorrow/master/53278">Discogs, Stiff Little Fingers – Nobody's Heroes (пристапено на 18.4.2024)</a></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/H%C3%BCsker-D%C3%BC-Warehouse-Songs-And-Stories/release/679441">Discogs, Hüsker Dü ‎– Warehouse: Songs And Stories (пристапено на 23.6.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.discogs.com/The-Jam-Setting-Sons/release/403169">DISCOGS, The Jam ‎– Setting Sons (пристапено на 3.6.2020)</a></span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0277434/">IMDb, We Were Soldiers (2002) (пристапено на 2.10.2017)</a></span> </li> </ol></div> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0" title="Нормативна контрола">Нормативна контрола</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/identities/lccn-sh99-002455">WorldCat</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%BD_%D0%B1%D1%80%D0%BE%D1%98_%D0%BD%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Контролен број на Конгресната библиотека">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh99002455">sh99002455</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Обединета нормативна податотека">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4039305-7">4039305-7</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_(%D0%88%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D1%98%D0%B0)" title="Национална парламентарна библиотека (Јапонија)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562619">00562619</a></span></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B0_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%A7%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B0" title="Национална библиотека на Чешка">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph118608&CON_LNG=ENG">ph118608</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Преземено од „<a dir="ltr" href="https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Војска&oldid=5282777">https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Војска&oldid=5282777</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks catlinks-allhidden" data-mw="interface"><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скриени категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%BA%D0%B8_%D0%B2%D0%BE_%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%B8%D1%82%D0%B5" title="Категорија:Страници со грешки во наводите">Страници со грешки во наводите</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D0%B8%D1%82%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Категорија:Сите страници за викифицирање">Сите страници за викифицирање</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D0%B7%D0%B0_%D0%B2%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%80%D0%B0%D1%9A%D0%B5" title="Категорија:Статии за викифицирање">Статии за викифицирање</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(LCCN)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)">Википедија:Статии со нормативна контрола (LCCN)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D0%BD%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%B0_(GND)" title="Категорија:Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)">Википедија:Статии со нормативна контрола (GND)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Последната промена на страницава е извршена на 14 октомври 2024 г. во 23:22 ч.</li> <li id="footer-info-copyright">Текстот е достапен под условите на лиценцата <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Криејтив комонс Наведи извор-Сподели под исти услови</a>. Може да важат и дополнителни услови. За повеќе информации, погледајте ги <a class="external text" href="https://mk.wikipedia.org/wiki/Википедија:Услови_на_употреба">Условите на употреба</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Заштита на личните податоци</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%97%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0">За Википедија</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0:%D0%9E%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%BA%D1%83%D0%B2%D0%B0%D1%9A%D0%B5_%D0%BE%D0%B4_%D0%BE%D0%B4%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82">Одрекување од одговорност</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Правилник на однесување</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Програмери</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/mk.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Согласност за колачиња</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//mk.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобилен изглед</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-nd6xd","wgBackendResponseTime":169,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.274","walltime":"0.360","ppvisitednodes":{"value":1524,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":20814,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":53,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":8,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":66671,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 277.642 1 -total"," 55.41% 153.855 1 Предлошка:Reflist"," 33.63% 93.377 5 Предлошка:Наведена_мрежна_страница"," 16.42% 45.583 1 Предлошка:Викифицирање"," 14.91% 41.401 1 Предлошка:Ambox"," 14.14% 39.253 1 Предлошка:Нормативна_контрола"," 4.14% 11.507 3 Предлошка:Наведена_книга"," 3.59% 9.968 2 Предлошка:Наведено_списание"," 1.96% 5.433 1 Предлошка:Column-width"," 0.90% 2.488 1 Предлошка:Главен-друг"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.110","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2947748,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.canary-5d6799f744-dtngq","timestamp":"20241116124914","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0412\u043e\u0458\u0441\u043a\u0430","url":"https:\/\/mk.wikipedia.org\/wiki\/%D0%92%D0%BE%D1%98%D1%81%D0%BA%D0%B0","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8473","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8473","author":{"@type":"Organization","name":"\u0423\u0447\u0435\u0441\u043d\u0438\u0446\u0438 \u043d\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0438\u043d\u0438 \u043f\u0440\u043e\u0435\u043a\u0442\u0438"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434\u0430\u0446\u0438\u0458\u0430 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0458\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-03-14T21:03:03Z"}</script> </body> </html>