CINXE.COM
Moteur à allumage commandé — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Moteur à allumage commandé — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"8c20ee23-e7b8-48db-afee-4366ce00c2b2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Moteur_à_allumage_commandé","wgTitle":"Moteur à allumage commandé","wgCurRevisionId":220351915,"wgRevisionId":220351915,"wgArticleId":429747,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article contenant un appel à traduction en italien","Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata","Page utilisant un modèle Bases inactif","Page utilisant P1417","Page utilisant P8313","Page utilisant P7982","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Génie mécanique/Articles liés", "Portail:Technologies/Articles liés","Portail:Sciences/Articles liés","Portail:Automobile/Articles liés","Portail:Transports/Articles liés","Portail:Motocyclette/Articles liés","Portail:Camion/Articles liés","Portail:Aéronautique/Articles liés","Portail:Physique/Articles liés","Portail:Énergie/Articles liés","Moteur à explosion","Invention belge","Invention du XIXe siècle","Cycle thermodynamique"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Moteur_à_allumage_commandé","wgRelevantArticleId":429747,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true, "watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q502048","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Engine_explosion.gif"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1500"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Engine_explosion.gif"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1000"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Moteur à allumage commandé — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Moteur_à_allumage_commandé rootpage-Moteur_à_allumage_commandé skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Naissance" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Naissance"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Naissance</span> </div> </a> <ul id="toc-Naissance-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naissance_de_différentes_architectures" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Naissance_de_différentes_architectures"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Naissance de différentes architectures</span> </div> </a> <ul id="toc-Naissance_de_différentes_architectures-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Évolution_des_techniques" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Évolution_des_techniques"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Évolution des techniques</span> </div> </a> <ul id="toc-Évolution_des_techniques-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Allumage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Allumage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.1</span> <span>Allumage</span> </div> </a> <ul id="toc-Allumage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Alimentation_carburant" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Alimentation_carburant"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.2</span> <span>Alimentation carburant</span> </div> </a> <ul id="toc-Alimentation_carburant-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Soupapes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Soupapes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3.3</span> <span>Soupapes</span> </div> </a> <ul id="toc-Soupapes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nouvelles_politiques_anti-pollution" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nouvelles_politiques_anti-pollution"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Nouvelles politiques anti-pollution</span> </div> </a> <ul id="toc-Nouvelles_politiques_anti-pollution-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Innovations_futures" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Innovations_futures"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Innovations futures</span> </div> </a> <ul id="toc-Innovations_futures-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Marché_mondial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Marché_mondial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Marché mondial</span> </div> </a> <ul id="toc-Marché_mondial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Combustion" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Combustion"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Combustion</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Combustion-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Combustion</span> </button> <ul id="toc-Combustion-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Généralités" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Généralités"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Généralités</span> </div> </a> <ul id="toc-Généralités-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Auto-inflammation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Auto-inflammation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Auto-inflammation</span> </div> </a> <ul id="toc-Auto-inflammation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modélisation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Modélisation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Modélisation</span> </div> </a> <ul id="toc-Modélisation-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Loi_de_dégagement_d'énergie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Loi_de_dégagement_d'énergie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Loi de dégagement d'énergie</span> </div> </a> <ul id="toc-Loi_de_dégagement_d'énergie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Front_de_flamme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Front_de_flamme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>Front de flamme</span> </div> </a> <ul id="toc-Front_de_flamme-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Généralités_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Généralités_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2.1</span> <span>Généralités</span> </div> </a> <ul id="toc-Généralités_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Modèle_de_McCuiston_et_Lavoie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Modèle_de_McCuiston_et_Lavoie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2.2</span> <span>Modèle de McCuiston et Lavoie</span> </div> </a> <ul id="toc-Modèle_de_McCuiston_et_Lavoie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Contrôle_des_gaz_d'échappement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Contrôle_des_gaz_d'échappement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Contrôle des gaz d'échappement</span> </div> </a> <ul id="toc-Contrôle_des_gaz_d'échappement-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Polluants_émis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Polluants_émis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.1</span> <span>Polluants émis</span> </div> </a> <ul id="toc-Polluants_émis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Traitement_des_gaz_d'échappement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Traitement_des_gaz_d'échappement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4.2</span> <span>Traitement des gaz d'échappement</span> </div> </a> <ul id="toc-Traitement_des_gaz_d'échappement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Allumage_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Allumage_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Allumage</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Allumage_2-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Allumage</span> </button> <ul id="toc-Allumage_2-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Allumage_électromécanique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Allumage_électromécanique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Allumage électromécanique</span> </div> </a> <ul id="toc-Allumage_électromécanique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Allumage_électronique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Allumage_électronique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Allumage électronique</span> </div> </a> <ul id="toc-Allumage_électronique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Distribution_des_étincelles" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Distribution_des_étincelles"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Distribution des étincelles</span> </div> </a> <ul id="toc-Distribution_des_étincelles-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Distribution_par_distributeur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Distribution_par_distributeur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Distribution par distributeur</span> </div> </a> <ul id="toc-Distribution_par_distributeur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Distribution_à_étincelle_perdue" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Distribution_à_étincelle_perdue"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.2</span> <span>Distribution à étincelle perdue</span> </div> </a> <ul id="toc-Distribution_à_étincelle_perdue-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Avance_à_l'allumage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Avance_à_l'allumage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Avance à l'allumage</span> </div> </a> <ul id="toc-Avance_à_l'allumage-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Principe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Principe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Principe</span> </div> </a> <ul id="toc-Principe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Réglage" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Réglage"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.2</span> <span>Réglage</span> </div> </a> <ul id="toc-Réglage-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pollution" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pollution"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.3</span> <span>Pollution</span> </div> </a> <ul id="toc-Pollution-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Injection" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Injection"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Injection</span> </div> </a> <ul id="toc-Injection-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lubrification_et_refroidissement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lubrification_et_refroidissement"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Lubrification et refroidissement</span> </div> </a> <ul id="toc-Lubrification_et_refroidissement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Suralimentation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Suralimentation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Suralimentation</span> </div> </a> <ul id="toc-Suralimentation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Avantages_et_inconvénients" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Avantages_et_inconvénients"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Avantages et inconvénients</span> </div> </a> <ul id="toc-Avantages_et_inconvénients-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Moteur à allumage commandé</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 52 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-52" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">52 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Otto-siklus" title="Otto-siklus – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Otto-siklus" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%83_%D8%A8%D9%86%D8%B2%D9%8A%D9%86" title="محرك بنزين – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="محرك بنزين" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%83_%D8%A8%D9%86%D8%B2%D9%8A%D9%86" title="محرك بنزين – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="محرك بنزين" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Benzinli_m%C3%BCh%C9%99rrik" title="Benzinli mühərrik – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Benzinli mühərrik" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D1%80%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B7%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F" title="Бензінавы рухавік унутранага згарання – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Бензінавы рухавік унутранага згарання" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8D%D0%BD%D0%B7%D1%96%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%8B_%D1%80%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%B2%D1%96%D0%BA_%D1%83%D0%BD%D1%83%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D0%B3%D0%B0_%D0%B7%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D0%BD%D1%8F" title="Бэнзінавы рухавік унутранага згараньня – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Бэнзінавы рухавік унутранага згараньня" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Benzinski_motor" title="Benzinski motor – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Benzinski motor" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Motor_de_gasolina" title="Motor de gasolina – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Motor de gasolina" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A1%C5%BEehov%C3%BD_motor" title="Zážehový motor – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Zážehový motor" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Benzinmotor" title="Benzinmotor – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Benzinmotor" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Benzinmotor" title="Benzinmotor – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Benzinmotor" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%B5%CE%BD%CE%B6%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%BA%CE%B9%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Βενζινοκινητήρας – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Βενζινοκινητήρας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Petrol_engine" title="Petrol engine – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Petrol engine" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Benzinmotoro" title="Benzinmotoro – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Benzinmotoro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Motor_de_gasolina" title="Motor de gasolina – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Motor de gasolina" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Bensiinimootor" title="Bensiinimootor – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Bensiinimootor" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gasolinazko_motor" title="Gasolinazko motor – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gasolinazko motor" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%A8%D9%86%D8%B2%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="موتور بنزینی – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="موتور بنزینی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Bensiinimoottori" title="Bensiinimoottori – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Bensiinimoottori" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Benzinemotor" title="Benzinemotor – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Benzinemotor" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Injin_mai" title="Injin mai – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Injin mai" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A0%D7%95%D7%A2_%D7%91%D7%A0%D7%96%D7%99%D7%9F" title="מנוע בנזין – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="מנוע בנזין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Benzinski_motor" title="Benzinski motor – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Benzinski motor" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Otto-motor" title="Otto-motor – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Otto-motor" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mesin_bensin" title="Mesin bensin – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Mesin bensin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AC%E3%82%BD%E3%83%AA%E3%83%B3%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%B8%E3%83%B3" title="ガソリンエンジン – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ガソリンエンジン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AA%E0%B3%86%E0%B2%9F%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B3%8B%E0%B2%B2%E0%B3%8D_%E0%B2%87%E0%B2%82%E0%B2%9C%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಇಂಜಿನ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಪೆಟ್ರೋಲ್ ಇಂಜಿನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B0%80%EC%86%94%EB%A6%B0_%EA%B8%B0%EA%B4%80" title="가솔린 기관 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="가솔린 기관" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD_%D1%85%D3%A9%D0%B4%D3%A9%D0%BB%D0%B3%D2%AF%D2%AF%D1%80" title="Бензин хөдөлгүүр – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Бензин хөдөлгүүр" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%87%E0%A4%82%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="पेट्रोल इंजिन – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पेट्रोल इंजिन" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Enjin_petrol" title="Enjin petrol – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Enjin petrol" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%87%E0%A4%9F%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="पेट्रोल इन्जिन – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पेट्रोल इन्जिन" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Benzinemotor" title="Benzinemotor – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Benzinemotor" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bensinmotor" title="Bensinmotor – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bensinmotor" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bensinmotor" title="Bensinmotor – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bensinmotor" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Silnik_o_zap%C5%82onie_iskrowym" title="Silnik o zapłonie iskrowym – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Silnik o zapłonie iskrowym" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%B9%D8%B1%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%86" title="پٹرول انجن – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پٹرول انجن" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Motor_pe_benzin%C4%83" title="Motor pe benzină – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Motor pe benzină" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%88%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C_%D1%81_%D0%B8%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%BC_%D0%B7%D0%B0%D0%B6%D0%B8%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5%D0%BC" title="Поршневой двигатель с искровым зажиганием – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Поршневой двигатель с искровым зажиганием" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Petrol_ingine" title="Petrol ingine – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Petrol ingine" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A1%C5%BEihov%C3%BD_motor" title="Zážihový motor – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Zážihový motor" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Ottov_motor" title="Ottov motor – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ottov motor" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%82%D0%BE_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80" title="Ото мотор – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Ото мотор" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Ottomotor" title="Ottomotor – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Ottomotor" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AF%8B%E0%AE%B2%E0%AF%8D_%E0%AE%AA%E0%AF%8A%E0%AE%B1%E0%AE%BF" title="பெற்றோல் பொறி – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பெற்றோல் பொறி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D1%83%D2%B3%D0%B0%D1%80%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D3%A3" title="Муҳаррики бензинӣ – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Муҳаррики бензинӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%B7%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B8%95%E0%B9%8C%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%8B%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="เครื่องยนต์เบนซิน – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="เครื่องยนต์เบนซิน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Benzinli_motor" title="Benzinli motor – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Benzinli motor" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D0%B9_%D0%B4%D0%B2%D0%B8%D0%B3%D1%83%D0%BD" title="Бензиновий двигун – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бензиновий двигун" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BB%99ng_c%C6%A1_x%C4%83ng" title="Động cơ xăng – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Động cơ xăng" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Naftemoteur" title="Naftemoteur – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Naftemoteur" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%BD%E6%B2%B9%E5%BC%95%E6%93%8E" title="汽油引擎 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="汽油引擎" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q502048#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&oldid=220351915" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&id=220351915&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMoteur_%25C3%25A0_allumage_command%25C3%25A9"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMoteur_%25C3%25A0_allumage_command%25C3%25A9"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Petrol_engines" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q502048" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css general" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour un article plus général, voir <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">Moteur à combustion et explosion</a>. </p> </div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Engine_explosion.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Engine_explosion.gif/220px-Engine_explosion.gif" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Engine_explosion.gif/330px-Engine_explosion.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Engine_explosion.gif 2x" data-file-width="360" data-file-height="450" /></a><figcaption>Combustion dans un cylindre à soupapes latérales.</figcaption></figure> <p>Un <b>moteur à allumage commandé</b>, plus communément appelé <b>moteur à <a href="/wiki/Essence_(hydrocarbure)" title="Essence (hydrocarbure)">essence</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>N 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></b> en raison du type de carburant le plus fréquemment utilisé, est une famille de <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">moteurs à explosion</a>, pouvant être à mouvement alternatif (à <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_deux_temps" title="Moteur à deux temps">deux</a> ou <a href="/wiki/Cycle_de_Beau_de_Rochas" title="Cycle de Beau de Rochas">quatre temps</a>) ou plus rarement à <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_piston_rotatif" title="Moteur à piston rotatif">mouvement rotatif</a> (comme le <a href="/wiki/Moteur_Wankel" title="Moteur Wankel">moteur Wankel</a>). </p><p>Contrairement au <a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">moteur Diesel</a>, le mélange combustible d'un moteur à allumage commandé n'est pas censé s'enflammer spontanément<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>N 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> lors du fonctionnement, mais sous l'action d'une étincelle provoquée par la <a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">bougie d'allumage</a>. Il est donc équipé d'un système complet d'<a href="/wiki/Allumage_(moteur_automobile)" class="mw-redirect" title="Allumage (moteur automobile)">allumage</a>, composé d'une bougie, qui provoque l'<a href="/wiki/Arc_%C3%A9lectrique" title="Arc électrique">arc électrique</a> enflammant les gaz dans la <a href="/wiki/Chambre_de_combustion" title="Chambre de combustion">chambre de combustion</a>, d'une <a href="/wiki/Bobine_d%27allumage" title="Bobine d'allumage">bobine dite <i>d'allumage</i></a> servant à produire les hautes tensions nécessaires à la création de l'étincelle, et d'un système de commande de l'allumage (<a href="/wiki/Delco" title="Delco">rupteur</a> ou <a href="/wiki/Allumage_%C3%A9lectronique" title="Allumage électronique">système électronique</a>). </p><p>L'ingénieur belge <a href="/wiki/%C3%89tienne_Lenoir" title="Étienne Lenoir">Étienne Lenoir</a> fabrique en 1860 le premier moteur à allumage commandé. C'est un moteur à deux temps, de rendement très médiocre, mais qu'il fabriquera à quelque quatre cents exemplaires, ce qui fera de lui le premier industriel de cette technique. Le physicien <a href="/wiki/Alphonse_Eug%C3%A8ne_Beau" title="Alphonse Eugène Beau">Beau de Rochas</a> décrit en 1862 le fonctionnement des moteurs à quatre temps, mais il faut attendre 1872 pour que l'Allemand <a href="/wiki/Nikolaus_Otto" title="Nikolaus Otto">Nikolaus Otto</a> en fabrique un, commençant ainsi une longue série d'innovations. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Automobile_Engine.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Automobile_Engine.jpg/220px-Automobile_Engine.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Automobile_Engine.jpg/330px-Automobile_Engine.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Automobile_Engine.jpg/440px-Automobile_Engine.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Les moteurs à allumage commandé équipent de très nombreux véhicules terrestres, notamment des automobiles et des motocyclettes.</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Naissance">Naissance</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Naissance" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Naissance"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Nicolaus-August-Otto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Nicolaus-August-Otto.jpg/150px-Nicolaus-August-Otto.jpg" decoding="async" width="150" height="216" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/df/Nicolaus-August-Otto.jpg 1.5x" data-file-width="183" data-file-height="264" /></a><figcaption>Portrait de <a href="/wiki/Nikolaus_Otto" title="Nikolaus Otto">Nikolaus Otto</a>.</figcaption></figure> <p>C'est en <a href="/wiki/1860" title="1860">1860</a>, approximativement à la même période en <a href="/wiki/France" title="France">France</a> et en <a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>, que naît le « moteur <i>dit</i> à explosion ». Le 24 janvier, <a href="/wiki/%C3%89tienne_Lenoir" title="Étienne Lenoir">Étienne Lenoir</a> dépose le <a href="/wiki/Brevet" class="mw-redirect" title="Brevet">brevet</a> d'un <span class="citation">« système de moteur à air <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_deux_temps" title="Moteur à deux temps">deux temps</a> dilaté par la combustion des gaz enflammés par l'électricité »</span>. En raison de l'absence de compression des gaz préalablement à l'allumage, le moteur Lenoir souffre d'un rendement médiocre<sup id="cite_ref-carb2_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-carb2-3"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il faut attendre le <time class="nowrap" datetime="1862-01-16" data-sort-value="1862-01-16">16 janvier 1862</time> pour que le physicien <a href="/wiki/Alphonse_Eug%C3%A8ne_Beau" title="Alphonse Eugène Beau">Alphonse Beau de Rochas</a> théorise le <a href="/wiki/Cycle_thermodynamique" title="Cycle thermodynamique">cycle thermodynamique</a> d'un moteur à allumage commandé à quatre temps. C'est sur ce principe que fonctionne l'ensemble des moteurs à essence actuels. Néanmoins, Beau de Rochas est un théoricien et non un praticien, si bien que le premier moteur à allumage commandé, exploitant ce cycle thermodynamique, est mis au point par <a href="/wiki/Nikolaus_Otto" title="Nikolaus Otto">Nikolaus Otto</a> en 1864. </p><p>Dans les débuts du moteur à combustion interne à allumage commandé, seule la variation de l'<a href="#Avance_à_l'allumage">avance à allumage</a> permettait de moduler la puissance du moteur. Bien qu'assez efficace, ce procédé est limité par le phénomène de <a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">cliquetis</a> et a l'inconvénient majeur d'une consommation élevée de carburant, quelle que soit la puissance demandée au moteur. Ce système de régulation a été avantageusement remplacé par un réglage du débit du mélange air/carburant, tout en conservant l'avance à l'allumage variable, au début toujours commandée par le conducteur, puis automatiquement asservie à certains paramètres de fonctionnement du moteur. </p><p>Une fois conçus, les moteurs à allumage commandé ont très rapidement été utilisés et installés sur des automobiles par les constructeurs naissants (<a href="/wiki/Daimler_(entreprise)" class="mw-redirect" title="Daimler (entreprise)">Daimler</a>, <a href="/wiki/Benz_%26_Cie" class="mw-redirect" title="Benz & Cie">Benz</a>, <a href="/wiki/Peugeot" title="Peugeot">Peugeot</a>, <a href="/wiki/Renault" title="Renault">Renault</a>, <a href="/wiki/Panhard_%26_Levassor" class="mw-redirect" title="Panhard & Levassor">Panhard & Levassor</a>, etc<sup id="cite_ref-carb2_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-carb2-3"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.) ainsi que sur des motos (<a href="/wiki/Harley-Davidson" title="Harley-Davidson">Harley-Davidson</a>, <a href="/wiki/Indian" title="Indian">Indian</a>, <a href="/wiki/Triumph_(entreprise)" class="mw-redirect" title="Triumph (entreprise)">Triumph</a>, etc.). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Naissance_de_différentes_architectures"><span id="Naissance_de_diff.C3.A9rentes_architectures"></span>Naissance de différentes architectures</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Naissance de différentes architectures" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Naissance de différentes architectures"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Architecture_des_moteurs_%C3%A0_pistons" title="Architecture des moteurs à pistons">Architecture des moteurs à pistons</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Moteur_en_%C3%A9toile.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Moteur_en_%C3%A9toile.jpg/220px-Moteur_en_%C3%A9toile.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Moteur_en_%C3%A9toile.jpg/330px-Moteur_en_%C3%A9toile.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/43/Moteur_en_%C3%A9toile.jpg/440px-Moteur_en_%C3%A9toile.jpg 2x" data-file-width="3138" data-file-height="3132" /></a><figcaption>Photographie d'un <a href="/wiki/Moteur_rotatif" title="Moteur rotatif">moteur rotatif</a> en étoile équipant les avions de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>.</figcaption></figure><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Megola_Sport.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Megola_Sport.jpg/220px-Megola_Sport.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Megola_Sport.jpg/330px-Megola_Sport.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Megola_Sport.jpg/440px-Megola_Sport.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1366" /></a><figcaption>Moto <a href="/wiki/Megola" title="Megola">Megola</a> avec moteur rotatif sur la roue avant (début des années 1920).</figcaption></figure><p>Développant un temps moteur par tour, les <a href="/wiki/Cycle_%C3%A0_deux_temps" class="mw-redirect" title="Cycle à deux temps">moteurs deux temps</a> ont, en théorie, un avantage sur les <a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/quatre-temps" class="extiw" title="wikt:quatre-temps">quatre temps</a> (un temps moteur tous les deux tours). Néanmoins, leur développement stagne jusqu'au début du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle tandis que les performances des moteurs quatre temps ne cessent de s'accroître. Les applications du moteur deux temps se multiplient alors sur les <a href="/wiki/Motocyclette" class="mw-redirect" title="Motocyclette">motocyclettes</a>, ainsi que sur les <a href="/wiki/Hors-bord" title="Hors-bord">hors-bord</a> et sur le matériel destiné à l'<a href="/wiki/Agriculture" title="Agriculture">agriculture</a>, en raison de leur légèreté et de la possibilité de fonctionner dans n'importe quelle position. Les automobiles quant à elles sont généralement mues par des quatre cylindres en ligne à quatre temps<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Durant près d'un siècle, l'architecture des moteurs va considérablement évoluer. Les quatre cylindres <span class="citation">« en V »</span> font leur apparition dans les années <a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a> en course automobile, sur des modèles <a href="/wiki/Mors_(automobile)" class="mw-redirect" title="Mors (automobile)">Mors</a> et <a href="/wiki/Cl%C3%A9ment_Ader" title="Clément Ader">Ader</a>. Par la suite, le nombre de cylindres ne cessera d'augmenter, de même que se multiplieront les cylindrées et les architectures alternatives. En <a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a>, <a href="/wiki/Carl_Benz" title="Carl Benz">Carl Benz</a> met au point le <span class="citation">« Kontra »</span>, premier <a href="/wiki/Boxer_(moteur)" class="mw-redirect" title="Boxer (moteur)">moteur de type boxer</a>. Il s'agit d'un moteur à deux cylindres opposés qui connaitra une large diffusion. Par la suite, les moteurs boxer trouvent de multiples applications dans le domaine automobile et seront notamment popularisés par la <a href="/wiki/Volkswagen_Coccinelle" class="mw-redirect" title="Volkswagen Coccinelle">Volkswagen Coccinelle</a> ou encore par les motos <a href="/wiki/BMW_Motorrad" title="BMW Motorrad">BMW</a>. En effet, en raison de leur architecture à cylindres opposés, ces moteurs offrent, mieux que les moteurs en ligne ou en V, la possibilité d'abaisser fortement le centre de gravité et d'améliorer ainsi le comportement dynamique du véhicule<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Une autre disposition, bien adaptée à l'aviation et à un grand nombre de cylindres, est le moteur en étoile. </p><p>Dans les années <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> apparaît pour la première fois, sur des quadricycles et des motocyclettes, un <a href="/wiki/Moteur_rotatif" title="Moteur rotatif">moteur rotatif</a>, dont le vilebrequin est fixe et le bloc-cylindres mobile. <a href="/wiki/Gnome_et_Rh%C3%B4ne" title="Gnome et Rhône">Gnome et Rhône</a>, un des plus célèbres constructeurs, équipera les premiers avions de cette technique avant d'en fabriquer en très grande série pour les avions de combat de la <a href="/wiki/Premi%C3%A8re_Guerre_mondiale" title="Première Guerre mondiale">Première Guerre mondiale</a>. Des moteurs rotatifs équiperont également quelques motos, placés dans une des roues, sans grand succès<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg/170px-Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg" decoding="async" width="170" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg/255px-Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg/340px-Wankel_Rotary_Engine_Mazda_RX-7.jpg 2x" data-file-width="498" data-file-height="613" /></a><figcaption>Moteur Wankel de Mazda RX-7.</figcaption></figure> <p>Ces moteurs fonctionnent sur le principe du mouvement alternatif des pistons et ce n'est que bien plus tard qu'un moteur à piston rotatif est inventé. Cette dernière innovation est le fruit des réflexions de <a href="/wiki/Felix_Wankel" title="Felix Wankel">Felix Wankel</a> qui en dessine le principe en <a href="/wiki/1927" title="1927">1927</a>. Le <time class="nowrap" datetime="1951-12-20" data-sort-value="1951-12-20">20 décembre 1951</time>, Wankel et <a href="/wiki/NSU_Motorenwerke_AG" title="NSU Motorenwerke AG">NSU</a> signent un contrat d'association qui a pour objet le moteur à piston rotatif, dénommé <a href="/wiki/Moteur_Wankel" title="Moteur Wankel">moteur Wankel</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 2016, seul le constructeur <a href="/wiki/Mazda_(automobiles)" class="mw-redirect" title="Mazda (automobiles)">Mazda</a> produit en série des véhicules équipés d'un tel moteur, mais ce type de moteur a parfois été utilisé sur des motos, comme la <a href="/wiki/Suzuki_RE-5_Rotary" title="Suzuki RE-5 Rotary">Suzuki RE-5</a> ou la <a href="/wiki/Hercules_(constructeur_de_motos)" title="Hercules (constructeur de motos)">Hercules</a> W-2000 au milieu des années 1970. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Évolution_des_techniques"><span id=".C3.89volution_des_techniques"></span>Évolution des techniques</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Évolution des techniques" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Évolution des techniques"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg/330px-Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg.png" decoding="async" width="330" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg/495px-Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg/660px-Daewoo_Matiz_F8C_motor_curves_and_functional_zones-fr.svg.png 2x" data-file-width="1150" data-file-height="950" /></a><figcaption>Graphique de performances (puissance, couple, consommation) d'une <a href="/wiki/Daewoo_Matiz" class="mw-redirect" title="Daewoo Matiz">Daewoo Matiz</a> de 796 <abbr class="abbr" title="centimètre cube">cm<sup>3</sup></abbr>.</figcaption></figure> <p>Le principe d'allumage par une bougie étant fixé, deux aspects concentreront des évolutions spécifiques aux moteurs à allumage commandé : l'allumage, et la façon d'amener le carburant et le comburant (oxygène) jusqu'à la chambre. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Allumage">Allumage</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Allumage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Allumage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'évolution de l'allumage est liée à celle de l'électricité et de l'électronique. Après l'invention du <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a>, industrialisée en <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a>, les seules évolutions notables sont le remplacement du <a href="/wiki/Rupteur" title="Rupteur">rupteur</a> par un transistor vers <a href="/wiki/1970" title="1970">1970</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>N 3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et le passage à l'<a href="/wiki/Allumage_%C3%A9lectronique" title="Allumage électronique">allumage électronique</a>, vers <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Alimentation_carburant">Alimentation carburant</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Alimentation carburant" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Alimentation carburant"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Du côté de l'alimentation en carburant, le système qui fut majoritaire pendant plus d'un siècle est le <a href="/wiki/Carburateur" title="Carburateur">carburateur</a>. Inventé vers <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a>, mais à la <a href="/wiki/Paternit%C3%A9" title="Paternité">paternité</a> peu claire, il fut en situation de quasi-monopole jusque vers <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a>. Cet organe réalise le mélange comburant/carburant et après introduction de ce mélange homogène dans la chambre de combustion, son inflammation est initiée par une étincelle commandée. La combustion se traduit par la propagation d'un front de flamme qui balaye toute la chambre. </p><p>Le carburateur est désormais supplanté par l'<a href="/wiki/Injection_(moteur)" title="Injection (moteur)">injection indirecte</a>, qui se répand à partir de <a href="/wiki/1960" title="1960">1960</a>, car c'est une des rares techniques permettant de respecter les <a href="/wiki/Norme_de_qualit%C3%A9_de_l%27air#Air_des_émissions_(ou_des_rejets)" title="Norme de qualité de l'air">normes d'émissions polluantes</a> de plus en plus strictes. Ces deux techniques préparent le mélange <a href="/wiki/Comburant" title="Comburant">comburant</a>-carburant en amont de la chambre avant son admission. Les moteurs à essence à injection indirecte fonctionnent en grande majorité à la <a href="/wiki/St%C5%93chiom%C3%A9trie" title="Stœchiométrie">stœchiométrie</a> de la même manière que les carburateurs. </p><p>Avec la technique d'injection directe d'essence, qui fut utilisée en aviation pendant la <a href="/wiki/Seconde_Guerre_mondiale" title="Seconde Guerre mondiale">Seconde Guerre mondiale</a> et dès <a href="/wiki/1952" title="1952">1952</a> sur des automobiles à <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_deux_temps" title="Moteur à deux temps">moteur à deux temps</a>, le carburant est injecté seul dans la chambre de combustion, à proximité de la bougie, avant la fin de compression de l'air précédemment admis<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il n’y a plus de pré-mélange air-carburant, il s’agit alors d’un mélange dit stratifié ou hétérogène. La combustion est toujours initiée par une étincelle commandée. Cela présente des avantages en termes de <a href="/wiki/Rendement_d%27un_moteur_%C3%A0_explosion" title="Rendement d'un moteur à explosion">rendement</a>. Grâce aux progrès de l'électronique de contrôle et des systèmes d'injection, associés à l'allumage commandé, cette technique est de plus en plus utilisée et est développée depuis les années 2000 par les différents concepteurs de moteurs<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les moteurs Diesel fonctionnent avec un excès d'air. Le gazole est injecté sous pression dans une masse d'air préalablement comprimée. La combustion s'initie par auto-inflammation (allumage par compression). La combustion est dite stratifiée ou hétérogène car elle a lieu dans un milieu constitué à la fois de zones très riches en carburant (situées notamment près du nez d'injecteur) et de zones très pauvres (près de la paroi du cylindre). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Soupapes">Soupapes</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Soupapes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Soupapes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les premiers moteurs à allumage commandé et à quatre temps utilisaient des <a href="/wiki/Soupape_(moteur)" title="Soupape (moteur)">soupapes</a> latérales, en opposition ou accolées, dont celle d'admission n'était généralement commandée que par la dépression créée par le mouvement du <a href="/wiki/Piston_(m%C3%A9canique)" title="Piston (mécanique)">piston</a>. Cette technique utilise un ou deux <a href="/wiki/Arbre_%C3%A0_cames" title="Arbre à cames">arbres à cames</a> et permet une grande proximité, donc un petit nombre de pièces en mouvement, entre le <a href="/wiki/Vilebrequin_(moteur)" title="Vilebrequin (moteur)">vilebrequin</a> et les soupapes, elle connut son heure de gloire entre <a href="/wiki/1910" title="1910">1910</a> et <a href="/wiki/1940" title="1940">1940</a>. </p><p>Pour la compétition, et par la suite en grande série, afin de rapprocher l'arrivée du mélange et le point d'étincelle, les soupapes migrent dans la <a href="/wiki/Culasse_de_moteur" class="mw-redirect" title="Culasse de moteur">culasse</a>, en tête de cylindre — technique OHV, pour <span class="citation not_fr_quote" lang="en">« <span class="italique">Overhead Valves</span> »</span>. Leur commande utilise des tiges et des <a href="/wiki/Culbuteur" title="Culbuteur">culbuteurs</a> conservant un unique arbre à cames proche du vilebrequin. </p><p>Enfin, et c'est la méthode la plus commune présente sur les véhicules sportifs, l'arbre à cames est rapproché des queues de soupapes, et passe lui aussi dans la culasse, en tête de cylindre. Cette technique de l'ACT (arbre à cames en tête, ou <a href="/wiki/OHC" class="mw-redirect" title="OHC">OHC</a>, pour <span class="citation not_fr_quote" lang="en">« <span class="italique">Overhead Camshaft</span> »</span>), grâce aux progrès de la distribution et des ressorts, permet de mieux maîtriser le problème qu'est l'<a href="/wiki/Affolement_de_soupapes" title="Affolement de soupapes">affolement des soupapes</a> à haut régime. L'<a href="/w/index.php?title=Isotta_Fraschini_Tipo_KM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isotta Fraschini Tipo KM (page inexistante)">Isotta Fraschini Tipo KM</a> <a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Isotta_Fraschini_Tipo_KM" class="extiw" title="it:Isotta Fraschini Tipo KM"><span class="indicateur-langue" title="Article en italien : « Isotta Fraschini Tipo KM »">(it)</span></a>, construite en Italie de 1910 à 1914, a été l'une des premières voitures de série à utiliser un moteur 1ACT<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le centrage de la bougie étant crucial pour optimiser la combustion, les systèmes, comme le double arbre à cames en tête (<a href="/wiki/DOHC" class="mw-redirect" title="DOHC">DOHC</a>), qui laissent cet espace central libre, sont depuis <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> très répandus<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'<a href="/wiki/Alfa_Romeo_1900" title="Alfa Romeo 1900">Alfa Romeo 1900</a> utilise dès 1950 un moteur à double arbre à cames en tête de 1 884 <abbr class="abbr" title="centimètre cube">cm<sup>3</sup></abbr> pour <span title="66,194 887 kW" style="cursor:help">90</span> <abbr class="abbr" title="cheval-vapeur">ch</abbr>. </p><p>La multiplication du nombre des soupapes est due elle aussi aux impératifs de rendement. De deux soupapes par cylindre on est souvent passé à quatre, voire 5, 6 ou 8, afin d'améliorer le remplissage (admission) et le dégazage (échappement) de la chambre de combustion. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nouvelles_politiques_anti-pollution">Nouvelles politiques anti-pollution</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Nouvelles politiques anti-pollution" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Nouvelles politiques anti-pollution"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Automobile_hybride" class="mw-redirect" title="Automobile hybride">Automobile hybride</a> et <a href="/wiki/Downsizing_(m%C3%A9canique)" title="Downsizing (mécanique)">Downsizing (mécanique)</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Hybrid_Synergy_Drive.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Hybrid_Synergy_Drive.jpg/220px-Hybrid_Synergy_Drive.jpg" decoding="async" width="220" height="156" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Hybrid_Synergy_Drive.jpg/330px-Hybrid_Synergy_Drive.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Hybrid_Synergy_Drive.jpg/440px-Hybrid_Synergy_Drive.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1768" /></a><figcaption>Illustration de la technologie hybride <a href="/wiki/Hybrid_Synergy_Drive" title="Hybrid Synergy Drive">HSD</a> sur une <a href="/wiki/Toyota_Prius" title="Toyota Prius">Toyota Prius</a>.</figcaption></figure> <p>Au début du <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, en raison de la raréfaction des ressources en <a href="/wiki/P%C3%A9trole" title="Pétrole">pétrole</a> et des politiques anti-pollution particulièrement sévères sur les émissions de <a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub></a>, la nouvelle tendance pratiquée par les constructeurs automobiles en matière de motorisation est le <i><a href="/wiki/Downsizing_(m%C3%A9canique)" title="Downsizing (mécanique)">downsizing</a></i>. Après avoir été lancée par des constructeurs généralistes, en particulier avec les moteurs TSI de <a href="/wiki/Volkswagen" title="Volkswagen">Volkswagen</a>, recourant simultanément à un compresseur, un turbocompresseur et à l'injection directe, cette tendance s'étend aux modèles sportifs, par exemple pour l'<a href="/wiki/Audi_S4" title="Audi S4">Audi S4</a>, qui abandonne le <a href="/wiki/Moteur_V8" title="Moteur V8">moteur V8</a> au profit d'un <a href="/wiki/Moteur_V6" title="Moteur V6">V6</a> compressé. Il s'agit de réduire la cylindrée des moteurs, tout en obtenant la même puissance qu'un moteur de plus forte cylindrée au moyen d'une suralimentation. En associant le <i>downsizing</i> à une injection directe, la consommation de carburant est considérablement réduite et les émissions de <a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub></a> sont ramenées à un niveau similaire aux moteurs Diesel équivalents. L'inconvénient du système résulte de l'utilisation même d'un <a href="/wiki/Compresseur_m%C3%A9canique" title="Compresseur mécanique">compresseur</a> ; en effet, afin d'éviter le phénomène de <a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">cliquetis</a>, le rendement à très hauts régimes est dégradé<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Depuis peu, l'<a href="/wiki/Automobile_hybride_%C3%A9lectrique" title="Automobile hybride électrique">hybridation</a> des automobiles, c'est-à-dire l'association d'un moteur thermique et d'un moteur électrique dans la majorité des cas, se généralise. L'énergie reste issue de la combustion du carburant mais la transmission de la puissance par un système électrique couplé à des <a href="/wiki/Batteries" class="mw-redirect" title="Batteries">batteries</a> permet de récupérer l'<a href="/wiki/%C3%89nergie_cin%C3%A9tique" title="Énergie cinétique">énergie cinétique</a> du véhicule lors du freinage, ou une partie de son énergie potentielle dans les descentes. Le gain en consommation d'essence par rapport à une automobile de même puissance, est de l'ordre de 30 %. Les sources de ce gain sont : </p> <ul><li>la récupération d'une partie de l'énergie cinétique qui est gaspillée sur une automobile classique lors du freinage ;</li></ul> <ul><li>la suppression d'autres sources de gaspillage d'énergie (embrayage lors des manœuvres) ;</li></ul> <ul><li>la possibilité de faire tourner le moteur thermique majoritairement dans sa plage de meilleur rendement, quelle que soit la puissance demandée aux roues.</li></ul> <p>La réalisation pratique de tels véhicules conduit en revanche à introduire d'autres sources d'utilisations non optimales de l'énergie : </p> <ul><li>nécessité de stockage-déstockage de l'énergie dans des batteries, donc avec un rendement de 90 % au mieux, y compris dans certaines phases où il serait possible de la transmettre directement aux roues ;</li></ul> <ul><li>nécessité de transmission de l'énergie du moteur thermique, en partie directement aux roues et en partie via un générateur puis un moteur électrique, donc avec une perte de rendement.</li></ul> <p>Les sources de gain compensent cependant largement les sources de pertes, qui peuvent par ailleurs être encore l'objet d'optimisation. Les moteurs à allumage commandé étaient, jusqu'en 2011 (commercialisation des <a href="/wiki/Peugeot_HYbrid4" class="mw-redirect" title="Peugeot HYbrid4">Peugeot HYbrid4</a>), les seules motorisations capables de supporter l'hybridation. Les moteurs thermiques et électriques peuvent fonctionner en concert ou indépendamment l'un de l'autre, ce qui implique des arrêts et démarrages fréquents du moteur thermique, ce à quoi le moteur Diesel est moins bien adapté<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Par ailleurs, le choix de certains fabricants de véhicules hybrides est de réaliser un moteur thermique à pseudo-<a href="/wiki/Cycle_d%27Atkinson" title="Cycle d'Atkinson">cycle d'Atkinson</a>. En jouant sur un décalage de l'ouverture des soupapes, commandées électriquement, il est possible d'obtenir artificiellement un taux de détente de l'ordre de 1:13, tout en gardant un taux de compression compatible avec le carburant utilisé sans provoquer d'auto-allumage (le taux de compression par construction du moteur est de 1:13 mais la soupape d'admission reste ouverte en début de compression, de façon à limiter la compression de l'air admis à 1:8). L'allongement de la détente permet de récupérer plus d'énergie que sur un moteur à essence classique. L'avantage comparatif du Diesel est donc relativement moindre. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Innovations_futures">Innovations futures</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Innovations futures" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Innovations futures"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'une des évolutions majeures des moteurs à allumage commandé réside dans l'utilisation d'un taux de compression variable. La société MCE-5 est à l'origine de cette technologie, qui équipe ses <a href="/wiki/Moteur_MCE-5" title="Moteur MCE-5">moteurs VCR MCE-5</a>. Le principe du système est d'augmenter la pression pour accroître le <a href="/wiki/Rendement_(physique)" title="Rendement (physique)">rendement</a>. Néanmoins, en raison du cliquetis, la pression est nécessairement limitée et calculée à pleine charge dans les hauts régimes, pour ne pas atteindre le « point de cliquetis ». Ceci implique donc un faible rendement à bas régime. Le MCE-5 résout ce problème en réduisant le volume de la chambre de combustion à bas régime. Ce volume varie continûment en fonction du <a href="/wiki/R%C3%A9gime_moteur" title="Régime moteur">régime moteur</a><sup id="cite_ref-chal_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-chal-19"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><span class="citation">« Le MCE-5 est un agencement hybride entre un mécanisme bielle-manivelle et des engrenages à longue durée de vie »</span><sup id="cite_ref-spor_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-spor-20"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Hormis le principe même de variation de volume de la chambre de combustion, l'idée fondamentale du système réside justement dans cet agencement qui permet de réaliser un piston à la <a href="/wiki/Cin%C3%A9matique" title="Cinématique">cinématique</a> parfaitement verticale, débarrassée des contraintes radiales, principale source de <a href="/wiki/Frottements" class="mw-redirect" title="Frottements">frottements</a><sup id="cite_ref-chal_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-chal-19"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-spor_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-spor-20"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Autre option technique permettant une réduction des émissions polluantes, les moteurs à cylindrée modulable – dont le nombre de cylindres en fonctionnement varie selon la charge – sont actuellement peu utilisés mais pourraient se généraliser dans le futur. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Marché_mondial"><span id="March.C3.A9_mondial"></span>Marché mondial</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Marché mondial" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Marché mondial"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/March%C3%A9_p%C3%A9trolier" title="Marché pétrolier">Marché pétrolier</a>.</div></div> <p>Le moteur à allumage commandé représente actuellement entre le tiers et la moitié du marché mondial. En <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a>, la part des voitures à essence en Europe de l'Ouest était de 46,7 % en moyenne. Néanmoins, selon de récentes études, la proportion de l'essence aurait tendance à s'accroître en raison de l'hybridation électrique-essence, des motorisations essences plus performantes, d'une désaffection croissante des moteurs Diesel polluants, etc<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans les transports maritimes, la part des moteurs essence est de l'ordre de 20 % contre près de 50 % pour les moteurs Diesel léger<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="clear" style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Combustion">Combustion</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Combustion" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Combustion"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Généralités"><span id="G.C3.A9n.C3.A9ralit.C3.A9s"></span>Généralités</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Généralités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Généralités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Octane-3D-balls.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Octane-3D-balls.png/220px-Octane-3D-balls.png" decoding="async" width="220" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Octane-3D-balls.png/330px-Octane-3D-balls.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Octane-3D-balls.png/440px-Octane-3D-balls.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="483" /></a><figcaption>Molécule d'<a href="/wiki/Octane" title="Octane">octane</a> modélisant l'<a href="/wiki/Essence_(hydrocarbure)" title="Essence (hydrocarbure)">essence</a>.</figcaption></figure> <p>La combustion du mélange air-carburant dans un moteur à combustion interne est une transformation chimique, une <a href="/wiki/Oxydation" class="mw-redirect" title="Oxydation">oxydation</a> <a href="/wiki/Exothermique" class="mw-redirect" title="Exothermique">exothermique</a> vive du carburant et du dioxygène (20,95 % de O<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub> dans l'air). L'<a href="/wiki/Octane" title="Octane">octane</a> est généralement utilisé comme molécule permettant de décrire une combustion de ce type. L'équation générale en tout point de l'espace de la combustion est alors fournie par la formule suivante : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {2 C8H18 + 25 O2 -> 16 CO2 + 18 H2O}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>C</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>8</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>18</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mo>+</mo> <mn>25</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mo stretchy="false">⟶<!-- ⟶ --></mo> <mn>16</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>CO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mo>+</mo> <mn>18</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {2 C8H18 + 25 O2 -> 16 CO2 + 18 H2O}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7a1d25015477a98ef84cdf5b632e43daf9545ea2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:38.822ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {2 C8H18 + 25 O2 -> 16 CO2 + 18 H2O}}}" /></span></dd></dl> <p>Pour être plus précis dans l'estimation de la réaction réelle, on prend les nombres molaires réels de l'analyse chimique du carburant. Le rapport théorique massique idéal air/octane pour le <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">moteur à combustion interne</a> est de 14,7:1, soit 14,7 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr> d'air pour 1 <abbr class="abbr" title="gramme">g</abbr> de carburant. On parle alors de <a href="/wiki/St%C5%93chiom%C3%A9trie" title="Stœchiométrie">mélange stoœchiométrique</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>N 4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ethanol-3D-vdW.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Ethanol-3D-vdW.png/220px-Ethanol-3D-vdW.png" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Ethanol-3D-vdW.png/330px-Ethanol-3D-vdW.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Ethanol-3D-vdW.png/440px-Ethanol-3D-vdW.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="879" /></a><figcaption>Molécule d'<a href="/wiki/%C3%89thanol" title="Éthanol">éthanol</a>.</figcaption></figure> <p>Spécificité de l'éthanol : Le rapport stœchiométrique est différent : 1/9.8, il est donc nécessaire d'injecter 1,5 fois plus de carburant par rapport à l'octane. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {\ce {C2H6O + 3 O2 -> 2 CO2 + 3 H2O}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msubsup> <mtext>C</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>6</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> <mo>+</mo> <mn>3</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>O</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mo stretchy="false">⟶<!-- ⟶ --></mo> <mn>2</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>CO</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mo>+</mo> <mn>3</mn> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <msubsup> <mtext>H</mtext> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mspace width="0pt" height="0pt" depth=".2em"></mspace> </mrow> </msubsup> <mtext>O</mtext> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {\ce {C2H6O + 3 O2 -> 2 CO2 + 3 H2O}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cd5233df9d778ff43756aed89ccdc9bb93ca622b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:34.771ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle {\ce {C2H6O + 3 O2 -> 2 CO2 + 3 H2O}}}" /></span></dd></dl> <p>Il est important de préciser que cette équation suppose que le <a href="/wiki/Fluide_(mati%C3%A8re)" title="Fluide (matière)">fluide</a> est homogène en tout point de l'espace, ce qui n'est pas le cas dans la pratique. Il est difficile de modéliser intégralement la réaction de combustion qui se déroule dans la <a href="/wiki/Chambre_de_combustion" title="Chambre de combustion">chambre</a>, puisqu'il s'agit d'une combustion anarchique qui dépend du temps, de la température et de la <a href="/wiki/Turbulence" title="Turbulence">turbulence</a> du phénomène. Une analyse informatique découpant le problème en périodes d'une microseconde est néanmoins capable de tenir compte de la température et du temps, mais ne peut rendre compte du phénomène de turbulence car le fluide s'en trouve modifié en tout point de l'espace<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Auto-inflammation">Auto-inflammation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Auto-inflammation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Auto-inflammation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cliquetis_graph.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Cliquetis_graph.gif/220px-Cliquetis_graph.gif" decoding="async" width="220" height="185" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Cliquetis_graph.gif/330px-Cliquetis_graph.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/15/Cliquetis_graph.gif 2x" data-file-width="337" data-file-height="283" /></a><figcaption>Le phénomène de <a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">cliquetis</a> engendre une augmentation rapide et anormale de la <a href="/wiki/Pression" title="Pression">pression</a>.</figcaption></figure> <p>Comme le <a href="/wiki/Point_d%27auto-inflammation" title="Point d'auto-inflammation">point d'auto-inflammation</a> de l'essence – c'est-à-dire la température à laquelle l'essence s'enflamme spontanément sans l'apport d'une étincelle – est supérieur à la température de vaporisation et qu'il s'agit d'un liquide <a href="/wiki/Volatilit%C3%A9_(chimie)" title="Volatilité (chimie)">volatil</a>, l'essence peut être aisément injectée à l'air pour former un <span class="citation">« mélange pratiquement homogène, constant en qualité et en quantité pour un régime donné »</span><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pour réaliser la combustion, le mélange doit atteindre sa température d'inflammation, proche de <span title="716 °F ou 653,2 K">380 </span><abbr class="abbr" title="degré Celsius">°C</abbr><sup id="cite_ref-pdf_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-pdf-26"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les pressions dans le mélange atteignent des niveaux supérieurs à <span title="3 000 000 Pa ou 29,607 699 atm" style="cursor:help">30</span> <abbr class="abbr" title="bars"><a href="/wiki/Bar_(unit%C3%A9)" title="Bar (unité)">bars</a></abbr>. </p><p>Un délai d'auto-inflammation, c'est-à-dire la durée durant laquelle les conditions de combustion sont optimales avant d'atteindre l'auto-inflammation, est généralement prédéfini. Il est important que le point mort haut ou <a href="/wiki/Points_morts_(m%C3%A9canique)" title="Points morts (mécanique)">PMH</a> soit atteint durant ce délai, engendrant dans le cas contraire un phénomène de <a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">cliquetis</a>. Une étude sur une machine à compression rapide permet d'obtenir le délai <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \tau }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>τ<!-- τ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \tau }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/38a7dcde9730ef0853809fefc18d88771f95206c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.202ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \tau }" /></span> en fonction de la pression <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {P} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">P</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {P} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/72172888980d0d3565baec875a4c3e8eed50ed26" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.583ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {P} }" /></span>, de la température <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {T} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">T</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {T} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/06cc73e47284b51d2ab60d333176c2366a333e7d" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.678ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {T} }" /></span>, et de constantes <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {A} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">A</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {A} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ff6366939c4ebbd4e8494d0dedc54c4b8dd7135a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.743ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {A} }" /></span>, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {n} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">n</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {n} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/2115b73cf1c7b6939b883b791a2eeec9545ea4da" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.293ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {n} }" /></span> et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {B} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">B</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {B} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/93003d072991ba424a73ed1e081afe55c124b6ce" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.646ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {B} }" /></span> dépendant de la composition de l'essence<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \tau =\mathrm {A} \mathrm {P} ^{-n}\exp \left({\frac {\mathrm {B} }{\mathrm {T} }}\right)}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">A</mi> </mrow> <msup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">P</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−<!-- − --></mo> <mi>n</mi> </mrow> </msup> <mi>exp</mi> <mo>⁡<!-- --></mo> <mrow> <mo>(</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">B</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">T</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \tau =\mathrm {A} \mathrm {P} ^{-n}\exp \left({\frac {\mathrm {B} }{\mathrm {T} }}\right)}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f96ab6d249418cacbbac81ec8900c4db949f4680" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.505ex; width:19.998ex; height:6.176ex;" alt="{\displaystyle \tau =\mathrm {A} \mathrm {P} ^{-n}\exp \left({\frac {\mathrm {B} }{\mathrm {T} }}\right)}" /></span></dd></dl> <p>Lors d'un phénomène de cliquetis, le mélange comprimé et chauffé par <a href="/wiki/Rayonnement" title="Rayonnement">rayonnement</a> peut s'enflammer sans avoir été atteint par le front de flamme, provoquant une combustion beaucoup plus rapide qu'à la normale. Ce phénomène a pour conséquence des pics de pression dans la chambre, synonyme de bruit et de contraintes élevées dans le moteur. Le cliquetis est principalement dû à l'<a href="#Avance_à_l'allumage">avance à l'allumage</a><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Modélisation"><span id="Mod.C3.A9lisation"></span>Modélisation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Modélisation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Modélisation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les choix technologiques utilisés pour la <a href="/wiki/Conception_d%27une_automobile" title="Conception d'une automobile">conception</a> du moteur à allumage commandé, tels que l'<a href="/wiki/Injection_(moteur)" title="Injection (moteur)">injection directe</a> et les charges stratifiées ou homogènes, influent de façon significative sur la loi de combustion du mélange. Certains modèles se basent sur des <a href="/wiki/Loi_empirique" title="Loi empirique">lois empiriques</a>, permettant d'établir facilement des relations de combustion, mais ne sont pas très exploitables par la suite, tandis que d'autres modèles font appel à des connaissances physiques de combustion<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'objectif de la modélisation est de définir la fraction brûlée de carburant en fonction de paramètres physiques (expérimentaux ou théoriques). Certains logiciels informatiques, tel que « Thermoptim<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> », permettent de réaliser une modélisation assez réaliste. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Loi_de_dégagement_d'énergie"><span id="Loi_de_d.C3.A9gagement_d.27.C3.A9nergie"></span>Loi de dégagement d'énergie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Loi de dégagement d'énergie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Loi de dégagement d'énergie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif/220px-Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif" decoding="async" width="220" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif/330px-Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif/440px-Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9_-_Mod%C3%A9lisation_fraction_brul%C3%A9e.gif 2x" data-file-width="560" data-file-height="566" /></a><figcaption>Influence des paramètres <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8a84516dc2a84f3e0577335102ee0cdd43302dec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle a_{v}}" /></span> et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12e3b751f18404b709fc4071f7a0e8c640b2c725" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.07ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{v}}" /></span> sur la fraction brûlée en fonction de l'angle du vilebrequin<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</figcaption></figure> <p>L'une des premières modélisations de la combustion consiste à considérer les lois empiriques de dégagement de chaleur, en supposant le gaz homogène dans toute la chambre de combustion. Le <a href="/wiki/Premier_principe_de_la_thermodynamique" title="Premier principe de la thermodynamique">premier principe de la thermodynamique</a> établit que l'<a href="/wiki/%C3%89nergie_interne" title="Énergie interne">énergie interne</a> d'un gaz est la somme du travail <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle W}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>W</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle W}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/54a9c4c547f4d6111f81946cad242b18298d70b7" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.435ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle W}" /></span> et de la chaleur <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle Q}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>Q</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle Q}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8752c7023b4b3286800fe3238271bbca681219ed" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:1.838ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle Q}" /></span> échangés. En considérant le temps, on peut donc aisément établir la relation suivante de dégagement d'énergie, où <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle C_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>C</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle C_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/4e351d30ded09e7d285c21e836f116e14ad5ae28" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.691ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle C_{v}}" /></span> est la capacité calorifique à volume constant, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle P}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>P</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle P}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b4dc73bf40314945ff376bd363916a738548d40a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.745ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle P}" /></span> la pression et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle V}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>V</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle V}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/af0f6064540e84211d0ffe4dac72098adfa52845" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.787ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle V}" /></span> le volume de la chambre<sup id="cite_ref-acmm_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-acmm-32"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{\text{total}}C_{v}{\frac {\mathrm {d} T}{\mathrm {d} t}}={\frac {\mathrm {d} Q_{comb}}{\mathrm {d} t}}+{\frac {\mathrm {d} Q_{parois}}{\mathrm {d} t}}-P{\frac {{\mathrm {d} }V}{{\mathrm {d} }t}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mtext>total</mtext> </mrow> </msub> <msub> <mi>C</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>T</mi> </mrow> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <msub> <mi>Q</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>+</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <msub> <mi>Q</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>p</mi> <mi>a</mi> <mi>r</mi> <mi>o</mi> <mi>i</mi> <mi>s</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>−<!-- − --></mo> <mi>P</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> </mrow> <mi>V</mi> </mrow> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> </mrow> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{\text{total}}C_{v}{\frac {\mathrm {d} T}{\mathrm {d} t}}={\frac {\mathrm {d} Q_{comb}}{\mathrm {d} t}}+{\frac {\mathrm {d} Q_{parois}}{\mathrm {d} t}}-P{\frac {{\mathrm {d} }V}{{\mathrm {d} }t}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/f35e75f01cb0bfa37c3a6d5938a5717fe7247413" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:43.18ex; height:5.843ex;" alt="{\displaystyle m_{\text{total}}C_{v}{\frac {\mathrm {d} T}{\mathrm {d} t}}={\frac {\mathrm {d} Q_{comb}}{\mathrm {d} t}}+{\frac {\mathrm {d} Q_{parois}}{\mathrm {d} t}}-P{\frac {{\mathrm {d} }V}{{\mathrm {d} }t}}}" /></span></dd></dl> <p>Une <a href="/wiki/Loi_normale" title="Loi normale">courbe de Wiebe</a> – voir illustration ci-contre – permet de formaliser le taux de dégagement d'énergie par la fraction de carburant brûlée <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x_{b}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>x</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x_{b}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/70cdccfd1f0254debe9715df519b6fbc6754046b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.267ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle x_{b}}" /></span> en fonction de l'angle de rotation du <a href="/wiki/Vilebrequin_(moteur)" title="Vilebrequin (moteur)">vilebrequin</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \theta }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>θ<!-- θ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \theta }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6e5ab2664b422d53eb0c7df3b87e1360d75ad9af" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.09ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \theta }" /></span>, de l'angle de début d'allumage <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \theta _{all}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>a</mi> <mi>l</mi> <mi>l</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \theta _{all}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/060b68a51672a4878efb56cd4c2787851f01ac5c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.173ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \theta _{all}}" /></span>, de la durée de combustion <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \Delta {\theta _{comb}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi mathvariant="normal">Δ<!-- Δ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msub> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \Delta {\theta _{comb}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a365518087d67749b1c9162236a13144955160bb" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:6.916ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \Delta {\theta _{comb}}}" /></span>, ainsi que de paramètres <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8a84516dc2a84f3e0577335102ee0cdd43302dec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle a_{v}}" /></span> et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12e3b751f18404b709fc4071f7a0e8c640b2c725" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.07ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{v}}" /></span> sur lesquels il est possible de jouer suivant les lois de combustion<sup id="cite_ref-acmm_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-acmm-32"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-pdf_26-1" class="reference"><a href="#cite_note-pdf-26"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle x_{b}=1-\exp \left[-a_{v}\left({\frac {\theta -\theta _{all}}{\Delta {\theta _{comb}}}}\right)^{m_{v}+1}\right]}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>x</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>b</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mn>1</mn> <mo>−<!-- − --></mo> <mi>exp</mi> <mo>⁡<!-- --></mo> <mrow> <mo>[</mo> <mrow> <mo>−<!-- − --></mo> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> <msup> <mrow> <mo>(</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mo>−<!-- − --></mo> <msub> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>a</mi> <mi>l</mi> <mi>l</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mi mathvariant="normal">Δ<!-- Δ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msub> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mrow> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>)</mo> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> <mo>+</mo> <mn>1</mn> </mrow> </msup> </mrow> <mo>]</mo> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle x_{b}=1-\exp \left[-a_{v}\left({\frac {\theta -\theta _{all}}{\Delta {\theta _{comb}}}}\right)^{m_{v}+1}\right]}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b213655dc3cb4f08b259371442d796ccb4f9da2a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -3.171ex; width:35.647ex; height:7.509ex;" alt="{\displaystyle x_{b}=1-\exp \left[-a_{v}\left({\frac {\theta -\theta _{all}}{\Delta {\theta _{comb}}}}\right)^{m_{v}+1}\right]}" /></span></dd></dl> <p>La valeur <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8a84516dc2a84f3e0577335102ee0cdd43302dec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle a_{v}}" /></span> désigne le <a href="/wiki/Pourcentage" title="Pourcentage">pourcentage</a> de masse de carburant brûlée par rapport à la masse introduite. Lorsque 99,9 % du carburant introduit est brûlé, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}=6,908}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mn>6</mn> <mo>,</mo> <mn>908</mn> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}=6,908}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3c21de2cda14889125740fdf794dfac4e83d222a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:11.042ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle a_{v}=6,908}" /></span>. Plus la valeur de <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8a84516dc2a84f3e0577335102ee0cdd43302dec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle a_{v}}" /></span> est importante, plus la combustion est rapide et le pic de combustion important. La valeur de <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12e3b751f18404b709fc4071f7a0e8c640b2c725" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.07ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{v}}" /></span> influence quant à elle le dégagement de chaleur. En effet, lorsque <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12e3b751f18404b709fc4071f7a0e8c640b2c725" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.07ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{v}}" /></span> augmente, le pic de combustion est décalé et la combustion tardive. La loi de dégagement d'énergie est définie par deux indices : le <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle CA50}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>C</mi> <mi>A</mi> <mn>50</mn> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle CA50}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/34e2fefda5a4d1d583d7482192d03baf0d205108" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:5.834ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle CA50}" /></span>, angle du vilebrequin où 50 % de la masse est brûlée, et le <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle HLC}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>H</mi> <mi>L</mi> <mi>C</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle HLC}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e4bd3533190c3b09d5c841615e7e95f57417f335" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:5.413ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle HLC}" /></span>, hauteur de la loi de combustion<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>N 5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ces indices sont déduits des valeurs <a href="/wiki/Empirisme" title="Empirisme">empiriques</a> de <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle a_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>a</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle a_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8a84516dc2a84f3e0577335102ee0cdd43302dec" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.259ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle a_{v}}" /></span> et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{v}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>v</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{v}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/12e3b751f18404b709fc4071f7a0e8c640b2c725" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.07ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{v}}" /></span>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Front_de_flamme">Front de flamme</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Front de flamme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Front de flamme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Généralités_2"><span id="G.C3.A9n.C3.A9ralit.C3.A9s_2"></span>Généralités</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Généralités" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Généralités"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Laminar_and_turbulent_flows.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Laminar_and_turbulent_flows.svg/220px-Laminar_and_turbulent_flows.svg.png" decoding="async" width="220" height="135" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Laminar_and_turbulent_flows.svg/330px-Laminar_and_turbulent_flows.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Laminar_and_turbulent_flows.svg/440px-Laminar_and_turbulent_flows.svg.png 2x" data-file-width="753" data-file-height="461" /></a><figcaption>Illustration d'un écoulement laminaire (a) et d'un écoulement turbulent (b).</figcaption></figure> <p>Une approche plus physique de la combustion consiste à prendre en compte la propagation d'un front de flamme sphérique dans la chambre de combustion lors de l'allumage, ainsi que les phénomènes de <a href="/wiki/Turbulence" title="Turbulence">turbulence</a>. Le front de flamme se propage dans la chambre de combustion avec une <a href="/wiki/Flamme_(combustion)" title="Flamme (combustion)">vitesse de propagation</a>, dénommée <span class="citation">« vitesse de flamme <a href="/wiki/%C3%89coulement_laminaire" title="Écoulement laminaire">laminaire</a> »</span> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {L} }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">U</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">L</mi> </mrow> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {L} }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c46e8f7f05c557074355768aa15638a1ce9f95d2" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.003ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {L} }}" /></span> dans le cas d'un mélange homogène, perpendiculaire au front de flamme. Cette vitesse dépend des propriétés du carburant ainsi que des phénomènes de <a href="/wiki/Conduction_thermique" title="Conduction thermique">diffusion</a> de la chaleur. Une épaisseur de flamme <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \delta }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>δ<!-- δ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \delta }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c5321cfa797202b3e1f8620663ff43c4660ea03a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.049ex; height:2.343ex;" alt="{\displaystyle \delta }" /></span>, qui dépend de temps de combustion <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \tau _{comb}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \tau _{comb}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/11c164abdc50b1bc3853003c3d84c9224f81016b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:4.906ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle \tau _{comb}}" /></span> et du coefficient de diffusion thermique <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {d} _{th}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> <mi>h</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {d} _{th}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/014b8c0f57c2bc66c37fc456d35d94c067dc1eab" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.065ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {d} _{th}}" /></span>, est généralement définie<sup id="cite_ref-acmm2_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-acmm2-34"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \delta \approx {\sqrt {\mathrm {d} _{th}\tau _{comb}}}\approx \mathrm {U} _{\mathrm {L} }\tau _{comb}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>δ<!-- δ --></mi> <mo>≈<!-- ≈ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <msqrt> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> <mi>h</mi> </mrow> </msub> <msub> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </msqrt> </mrow> <mo>≈<!-- ≈ --></mo> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">U</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">L</mi> </mrow> </mrow> </msub> <msub> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \delta \approx {\sqrt {\mathrm {d} _{th}\tau _{comb}}}\approx \mathrm {U} _{\mathrm {L} }\tau _{comb}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b94c9c2846deb91eb4322e85d955bb8bd7e19642" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:25.449ex; height:3.343ex;" alt="{\displaystyle \delta \approx {\sqrt {\mathrm {d} _{th}\tau _{comb}}}\approx \mathrm {U} _{\mathrm {L} }\tau _{comb}}" /></span></dd></dl> <p>Dans le cas d'un écoulement turbulent, <i>i.e.</i> non laminaire, la vitesse <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">U</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">T</mi> </mrow> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ff483b2051fce5b86847db5b7a79aeccd1a64a6c" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.162ex; height:2.509ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }}" /></span> fluctue selon le <a href="/wiki/Champ_(math%C3%A9matiques)" title="Champ (mathématiques)">champ turbulent</a>, défini par le <a href="/wiki/Nombre_de_Reynolds" title="Nombre de Reynolds">nombre de Reynolds</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {Re} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">R</mi> <mi mathvariant="normal">e</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {Re} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ce9a978f729af1a34028e60d45f484f0908e4be7" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:2.743ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {Re} }" /></span> (<i>a fortiori</i> de la <a href="/wiki/Viscosit%C3%A9" title="Viscosité">viscosité</a> <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \nu }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \nu }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/c15bbbb971240cf328aba572178f091684585468" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.232ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle \nu }" /></span>) et la longueur de la turbulence <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {l} }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">l</mi> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {l} }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6e61a95cf3148cfb37d9524253aef4ac97ae7605" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:0.647ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {l} }" /></span><sup id="cite_ref-acmm2_34-1" class="reference"><a href="#cite_note-acmm2-34"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }={\frac {Re\times \nu }{l}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">U</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">T</mi> </mrow> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>R</mi> <mi>e</mi> <mo>×<!-- × --></mo> <mi>ν<!-- ν --></mi> </mrow> <mi>l</mi> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }={\frac {Re\times \nu }{l}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/257b2dcc897a8c9cc7cfbdb4d8c79209bac48887" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.005ex; width:14.017ex; height:5.343ex;" alt="{\displaystyle \mathrm {U} _{\mathrm {T} }={\frac {Re\times \nu }{l}}}" /></span></dd></dl> <p>La combustion des gaz frais lors de la propagation du front de flamme est alors donnée par la formule suivante, définissant la masse de gaz brûlée en fonction de la surface du front <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>A</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/7daff47fa58cdfd29dc333def748ff5fa4c923e3" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.743ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle A}" /></span>, de la masse volumique des gaz frais <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \rho }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ρ<!-- ρ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \rho }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1f7d439671d1289b6a816e6af7a304be40608d64" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:1.202ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \rho }" /></span> et d'une masse imbrûlée de gaz <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \chi }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>χ<!-- χ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \chi }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/656111758322ace96d80a9371771aa6d3de25437" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:1.455ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle \chi }" /></span> entraînée par la flamme<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-pdf2_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-pdf2-36"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle -{\frac {{\mathrm {d} }m_{b}}{{\mathrm {d} }t}}=\rho A\mathrm {U} _{\mathrm {T} }+{\frac {\chi }{\tau _{comb}}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mo>−<!-- − --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> </mrow> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mrow> <mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> </mrow> <mi>t</mi> </mrow> </mfrac> </mrow> <mo>=</mo> <mi>ρ<!-- ρ --></mi> <mi>A</mi> <msub> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">U</mi> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">T</mi> </mrow> </mrow> </msub> <mo>+</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mi>χ<!-- χ --></mi> <msub> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle -{\frac {{\mathrm {d} }m_{b}}{{\mathrm {d} }t}}=\rho A\mathrm {U} _{\mathrm {T} }+{\frac {\chi }{\tau _{comb}}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d0af1718a62338794e4f0d3726d75bc7f5648e7a" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.171ex; width:24.703ex; height:5.676ex;" alt="{\displaystyle -{\frac {{\mathrm {d} }m_{b}}{{\mathrm {d} }t}}=\rho A\mathrm {U} _{\mathrm {T} }+{\frac {\chi }{\tau _{comb}}}}" /></span></dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Modèle_de_McCuiston_et_Lavoie"><span id="Mod.C3.A8le_de_McCuiston_et_Lavoie"></span>Modèle de McCuiston et Lavoie</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Modèle de McCuiston et Lavoie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Modèle de McCuiston et Lavoie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le modèle de propagation du <a href="/wiki/Front_de_flamme" title="Front de flamme">front de flamme</a> développé par McCuiston et Lavoie considère que la propagation du front dans la chambre est définie par deux temps caractéristiques : un temps lié à la combustion et un temps lié à l'entraînement des gaz frais dans la zone de combustion. Lorsque l'étincelle surgit de la <a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">bougie d'allumage</a>, elle enflamme le mélange. Dès lors, une masse <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{e}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{e}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8303b668e94e02d8f3db8c5b3ebd069ca5da9ba5" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:3.039ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle m_{e}}" /></span> de gaz frais est entraînée dans la zone de combustion selon une vitesse <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle u_{e}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>u</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle u_{e}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/17a8fa9582bebcddf9645f777b5ec65f3615fffb" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.671ex; width:2.328ex; height:2.009ex;" alt="{\displaystyle u_{e}}" /></span>, et est enflammée. Le présent modèle pose l'hypothèse que la distribution des fractions brûlées des masses entraînées est <a href="/wiki/Fonction_exponentielle" title="Fonction exponentielle">exponentielle</a><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> : </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle m_{e}=\int _{0}^{t}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'\rightarrow m_{b}=\int _{0}^{t}1-e^{-(t-t')/\tau _{comb}}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <msubsup> <mo>∫<!-- ∫ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> </mrow> </msubsup> <mi>ρ<!-- ρ --></mi> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>f</mi> </mrow> </msub> <msub> <mi>u</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <msup> <mi>t</mi> <mo>′</mo> </msup> <mo stretchy="false">→<!-- → --></mo> <msub> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>b</mi> </mrow> </msub> <mo>=</mo> <msubsup> <mo>∫<!-- ∫ --></mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>0</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>t</mi> </mrow> </msubsup> <mn>1</mn> <mo>−<!-- − --></mo> <msup> <mi>e</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>−<!-- − --></mo> <mo stretchy="false">(</mo> <mi>t</mi> <mo>−<!-- − --></mo> <msup> <mi>t</mi> <mo>′</mo> </msup> <mo stretchy="false">)</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>/</mo> </mrow> <msub> <mi>τ<!-- τ --></mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>c</mi> <mi>o</mi> <mi>m</mi> <mi>b</mi> </mrow> </msub> </mrow> </msup> <mi>ρ<!-- ρ --></mi> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>f</mi> </mrow> </msub> <msub> <mi>u</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> <mspace width="thinmathspace"></mspace> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi mathvariant="normal">d</mi> </mrow> <msup> <mi>t</mi> <mo>′</mo> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle m_{e}=\int _{0}^{t}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'\rightarrow m_{b}=\int _{0}^{t}1-e^{-(t-t')/\tau _{comb}}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/ca2efec994bcc9080cff31f0094f14f8e7713273" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -2.338ex; width:57.957ex; height:6.176ex;" alt="{\displaystyle m_{e}=\int _{0}^{t}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'\rightarrow m_{b}=\int _{0}^{t}1-e^{-(t-t')/\tau _{comb}}\rho A_{f}u_{e}\,\mathrm {d} t'}" /></span></dd></dl> <p>avec <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle A_{f}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msub> <mi>A</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>f</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle A_{f}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/5e9cba7c44dc1773496e4ffc9c7e0be19c591369" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:2.879ex; height:2.843ex;" alt="{\displaystyle A_{f}}" /></span>, la surface du front de flamme et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \rho }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>ρ<!-- ρ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \rho }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/1f7d439671d1289b6a816e6af7a304be40608d64" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.838ex; width:1.202ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \rho }" /></span>, masse volumique des gaz frais. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Contrôle_des_gaz_d'échappement"><span id="Contr.C3.B4le_des_gaz_d.27.C3.A9chappement"></span>Contrôle des gaz d'échappement</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Contrôle des gaz d'échappement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Contrôle des gaz d'échappement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Normes_europ%C3%A9ennes_d%27%C3%A9missions" class="mw-redirect" title="Normes européennes d'émissions">Normes européennes d'émissions</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Polluants_émis"><span id="Polluants_.C3.A9mis"></span>Polluants émis</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Polluants émis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Polluants émis"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png/150px-Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png" decoding="async" width="150" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png/225px-Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1a/Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png/300px-Nitrogen-dioxide-3D-vdW.png 2x" data-file-width="1100" data-file-height="819" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Dioxyde_d%27azote" title="Dioxyde d'azote">dioxyde d'azote</a> est particulièrement nocif pour la santé.</figcaption></figure> <p>Lorsque la réaction du mélange air-essence est totale, les produits de combustion sont uniquement de l'eau et du <a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">dioxyde de carbone</a> (<a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub></a>). En pratique la combustion n'étant jamais complète, de nombreux <a href="/wiki/Hydrocarbure" title="Hydrocarbure">hydrocarbures</a> sont émis : des hydrocarbures partiellement brûlés tels que les <a href="/wiki/Ald%C3%A9hyde" title="Aldéhyde">aldéhydes</a>, les <a href="/wiki/C%C3%A9tone" title="Cétone">cétones</a>, les <a href="/wiki/Acide_carboxylique" title="Acide carboxylique">acides carboxyliques</a>, le <a href="/wiki/Monoxyde_de_carbone" title="Monoxyde de carbone">monoxyde de carbone</a> (CO), mais également des produits de <a href="/wiki/Craquage" title="Craquage">craquage</a> thermique comme la <a href="/wiki/Suie" title="Suie">suie</a>, l'<a href="/wiki/Ac%C3%A9tyl%C3%A8ne" title="Acétylène">acétylène</a> ou l'<a href="/wiki/%C3%89thyl%C3%A8ne" title="Éthylène">éthylène</a>. Des polluants particulièrement nocifs pour la santé sont également émis, dont les plus connus sont les oxydes d'azote (<a href="/wiki/Oxyde_d%27azote" title="Oxyde d'azote">NO<sub>x</sub></a>). À la suite d'une exposition au rayonnement solaire, des oxydants (<a href="/wiki/Peroxyde_organique" title="Peroxyde organique">peroxydes organiques</a>, <a href="/wiki/Ozone" title="Ozone">ozone</a>, <abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>) se forment après la sortie du pot d'échappement<sup id="cite_ref-bos3_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-bos3-38"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Même si les produits de la combustion de l'essence sont nombreux, l'eau, le dioxyde de carbone et l'azote sont largement majoritaires. Ces gaz ne sont pas dangereux – sauf l'azote lorsqu'il est oxydé en <a href="/wiki/Oxyde_d%27azote" title="Oxyde d'azote">NO<sub>x</sub></a> – mais le CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub> est particulièrement gênant en raison de sa contribution au phénomène d'<a href="/wiki/Effet_de_serre" title="Effet de serre">effet de serre</a><sup id="cite_ref-bos3_38-1" class="reference"><a href="#cite_note-bos3-38"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Traitement_des_gaz_d'échappement"><span id="Traitement_des_gaz_d.27.C3.A9chappement"></span>Traitement des gaz d'échappement</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : Traitement des gaz d'échappement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : Traitement des gaz d'échappement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Pot_catalytique" title="Pot catalytique">Pot catalytique</a>.</div></div> <p>Afin de diminuer les émissions de polluants, un pot catalytique est placé en sortie d'échappement du moteur. Comme son nom l'indique, il s'agit d'un <a href="/wiki/Catalyse" title="Catalyse">catalyseur</a> ayant pour but de traiter chimiquement les gaz d'échappement afin de les rendre moins nocifs. Deux types de catalyseurs existent et ont des rôles différents. Les <i>catalyseurs d'oxydation</i>, qui facilitent l'<a href="/wiki/Oxydation" class="mw-redirect" title="Oxydation">oxydation</a> du monoxyde de carbone et des hydrocarbures, et nécessitent, de ce fait, un excès d'air pour fonctionner, ce qui induit un mélange pauvre ou implique l'insufflation d'air secondaire ; les <i>catalyseurs de réduction</i> facilitent, quant à eux, la <a href="/wiki/R%C3%A9action_d%27oxydor%C3%A9duction" title="Réaction d'oxydoréduction">réduction</a> des oxydes d'azote par déficit d'air<sup id="cite_ref-bos4_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-bos4-39"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'ajout en série de ces deux types de catalyseurs se nomme <span class="citation">« catalyseur à double lit »</span>. Il permet de traiter efficacement l'ensemble des polluants émis par le moteur à allumage commandé. Les catalyseurs à double lit présentent l'inconvénient d'être onéreux, en raison d'un fonctionnement en mélange riche et de l'ajout d'un dispositif d'insufflation d'air secondaire. Une solution à ce problème réside dans l'utilisation d'un <a href="/wiki/Pot_catalytique#Catalyseur_à_trois_voies" title="Pot catalytique">catalyseur à trois voies</a>, régulé en <a href="/wiki/Contr%C3%B4le_en_boucle_ferm%C3%A9e" title="Contrôle en boucle fermée">boucle fermée</a> en fonction de la richesse du mélange<sup id="cite_ref-bos4_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-bos4-39"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Allumage_2">Allumage</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Allumage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Allumage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Allumage_(moteur_automobile)" class="mw-redirect" title="Allumage (moteur automobile)">Allumage (moteur automobile)</a>.</div></div> <p>Le système d'allumage permet d'obtenir l'étincelle, ordonnancée selon l'<a href="/wiki/Ordre_d%27allumage" title="Ordre d'allumage">ordre d'allumage</a> du moteur, qui provoque la combustion du mélange air-carburant. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allumage_électromécanique"><span id="Allumage_.C3.A9lectrom.C3.A9canique"></span>Allumage électromécanique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Allumage électromécanique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Allumage électromécanique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Allumage_batterie.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Allumage_batterie.svg/180px-Allumage_batterie.svg.png" decoding="async" width="180" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Allumage_batterie.svg/270px-Allumage_batterie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Allumage_batterie.svg/360px-Allumage_batterie.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="402" /></a><figcaption>Schéma d'un système d'allumage électromécanique.</figcaption></figure> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a>.</div></div> <p>L'allumage électromécanique d'un moteur à allumage commandé fonctionne sur le principe d'un <a href="/wiki/Rupteur" title="Rupteur">rupteur</a> réalisant des coupures intermittentes de <a href="/wiki/Conducteur_(physique)" title="Conducteur (physique)">courant</a> dans l'alimentation du primaire d'une <a href="/wiki/Bobine_(%C3%A9lectricit%C3%A9)" title="Bobine (électricité)">bobine</a> alimentant par son secondaire en haute tension à tour de rôle les bougies d'allumage via le distributeur <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a>. L'ensemble rupteur-distributeur est appelé <a href="/wiki/Allumeur" class="mw-redirect" title="Allumeur">allumeur</a>. Le rupteur et le distributeur sont entraînés par un rotor, lui-même lié à l'<a href="/wiki/Arbre_%C3%A0_cames" title="Arbre à cames">arbre à cames</a><sup id="cite_ref-carb_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-carb-40"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans les <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1970" title="Années 1970">années 1970</a>, le rupteur a été associé à un <a href="/wiki/Transistor" title="Transistor">transistor</a>, puis remplacé par un <a href="/wiki/Capteur_%C3%A0_effet_Hall" title="Capteur à effet Hall">capteur à effet Hall</a>, augmentant la fiabilité et la qualité de l'allumage<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'énergie électrique nécessaire est fournie par un générateur sous la forme d'une <a href="/wiki/Dynamo" title="Dynamo">dynamo</a> ou d'un <a href="/wiki/Alternateur" class="mw-redirect" title="Alternateur">alternateur</a>, entraîné par le moteur, charge une <a href="/wiki/Batterie_au_plomb" title="Batterie au plomb">batterie</a> permettant de fournir de façon continue une <a href="/wiki/Tension_%C3%A9lectrique" title="Tension électrique">tension</a> de 12 <abbr class="abbr" title="volts"><a href="/wiki/Volt" title="Volt">volts</a></abbr>. Le <a href="/wiki/Courant_continu" title="Courant continu">courant continu</a> du primaire de la <a href="/wiki/Bobine_(%C3%A9lectricit%C3%A9)" title="Bobine (électricité)">bobine d'allumage</a> est commandé par le <a href="/wiki/Rupteur" title="Rupteur">rupteur</a>. Lors de son ouverture la bobine transforme cette interruption de courant au primaire en une impulsion haute tension au secondaire, allant de <span class="nowrap"><span title="">6 000</span>  à  <span title="">25 000</span> <span title="Volt">V</span></span><sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Placé en parallèle sur le rupteur, un <a href="/wiki/Condensateur_(%C3%A9lectricit%C3%A9)" class="mw-redirect" title="Condensateur (électricité)">condensateur</a> permet de réduire les <a href="/wiki/Arc_%C3%A9lectrique" title="Arc électrique">arcs électriques</a> destructeurs pour le rupteur, et offre une rupture franche, augmentant ainsi la tension dans le circuit secondaire alimentant la <a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">bougie d'allumage</a>, équipée d'électrodes entre lesquelles l'étincelle jaillit<sup id="cite_ref-carb_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-carb-40"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Allumage_électronique"><span id="Allumage_.C3.A9lectronique"></span>Allumage électronique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=24" title="Modifier la section : Allumage électronique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=24" title="Modifier le code source de la section : Allumage électronique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés : <a href="/wiki/Allumage_%C3%A9lectronique" title="Allumage électronique">Allumage électronique</a> et <a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">Bougie d'allumage</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG/200px-Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG/300px-Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG/400px-Aston_Martin_DB4_Series_1_engine.JPG 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Le faisceau d'allumage, ici en jaune, relie l'<a href="/wiki/Allumeur" class="mw-redirect" title="Allumeur">allumeur</a> aux bougies d'allumage.</figcaption></figure> <p>L'allumage électronique est actuellement la solution technique la plus utilisée, car elle est plus performante. Un calculateur moteur dispose d'une bobine par bougie ou pour deux bougies ; l'allumage ne se fait que lorsque cela est nécessaire grâce à l'<a href="/wiki/%C3%89lectronique_(technique)" title="Électronique (technique)">électronique</a>. Un capteur placé en regard de <a href="/wiki/Dent" title="Dent">dents</a> sur le pourtour du <a href="/wiki/Volant_moteur#Dispositions_constructives" class="mw-redirect" title="Volant moteur">volant moteur</a> permet de déterminer le régime moteur ainsi que le point mort haut de chaque piston. La charge est, quant à elle, calculée en fonction de la pression régnant dans la tubulure d'admission, comparé à la pression atmosphérique (mesurée par un <a href="/wiki/Pi%C3%A9zo%C3%A9lectricit%C3%A9" title="Piézoélectricité">capteur piézo-résistif</a>). Les données de régime et de charge sont traitées par le calculateur, qui définit la bobine à commander et l'angle d'allumage optimal grâce à une <a href="/wiki/Cartographie" title="Cartographie">cartographie</a> stockée dans sa mémoire<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Distribution_des_étincelles"><span id="Distribution_des_.C3.A9tincelles"></span>Distribution des étincelles</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=25" title="Modifier la section : Distribution des étincelles" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=25" title="Modifier le code source de la section : Distribution des étincelles"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Allumeur" class="mw-redirect" title="Allumeur">Allumeur</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Distribution_par_distributeur">Distribution par distributeur</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=26" title="Modifier la section : Distribution par distributeur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=26" title="Modifier le code source de la section : Distribution par distributeur"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Kontaktz%C3%BCndung.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kontaktz%C3%BCndung.JPG/170px-Kontaktz%C3%BCndung.JPG" decoding="async" width="170" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kontaktz%C3%BCndung.JPG/255px-Kontaktz%C3%BCndung.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a3/Kontaktz%C3%BCndung.JPG/340px-Kontaktz%C3%BCndung.JPG 2x" data-file-width="1319" data-file-height="1449" /></a><figcaption>Distributeur d'allumage. En haut, la tête de <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a>, à gauche, le distributeur, et à droite, le rupteur.</figcaption></figure> <p>Sur les automobiles, il était habituel d'utiliser une seule <a href="/wiki/Bobine_(%C3%A9lectricit%C3%A9)" title="Bobine (électricité)">bobine</a> pour tous les cylindres et de distribuer la haute tension nécessaire pour générer les étincelles dans les bougies, au moyen d'un <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a>. Ce « distributeur rotatif », dont chacun des plots correspond à une bougie, est inventé en <a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a> par le Français Léon Lefebvre<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, mais il n'est industrialisé qu'en <a href="/wiki/1908" title="1908">1908</a> par les Américains <span class="nowrap">Edward Deeds</span> et <span class="nowrap">Charles F. Kettering</span>, qui fondent la Delco Company et commercialisent le distributeur sous le nom de <i>Delco</i><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Distribution_à_étincelle_perdue"><span id="Distribution_.C3.A0_.C3.A9tincelle_perdue"></span>Distribution à étincelle perdue</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=27" title="Modifier la section : Distribution à étincelle perdue" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=27" title="Modifier le code source de la section : Distribution à étincelle perdue"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Ignition_coils.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Ignition_coils.jpg/130px-Ignition_coils.jpg" decoding="async" width="130" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Ignition_coils.jpg/195px-Ignition_coils.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Ignition_coils.jpg/260px-Ignition_coils.jpg 2x" data-file-width="799" data-file-height="1200" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bobine_(%C3%A9lectricit%C3%A9)" title="Bobine (électricité)">Bobines</a> générant la haute tension nécessaire à la production d'étincelles par les bougies.</figcaption></figure> <p>Sur les motocyclettes et désormais sur les automobiles, pour des raisons d'encombrement, le Delco est rarement utilisé. Un <a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27allumage_%C3%A0_%C3%A9tincelle_perdue" title="Système d'allumage à étincelle perdue">système à étincelle perdue</a> est préféré, dans lequel une bobine est utilisée pour deux bougies. Les deux bougies sont montées en parallèle, et installées sur des cylindres dont les pistons sont décalés de 360°. Pour des cylindres décalés de toutes autres valeurs, une deuxième bobine est nécessaire. </p><p>À chaque fois que les pistons atteignent leur point mort haut, les deux bougies font une étincelle. Celle qui se produit dans le cylindre rempli de gaz frais enflamme le mélange, tandis que celle qui se produit dans le cylindre en fin d'échappement n'a aucun effet. De cette manière, un moteur à quatre cylindres peut n'être équipé que de deux bobines et deux rupteurs. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Avance_à_l'allumage"><span id="Avance_.C3.A0_l.27allumage"></span>Avance à l'allumage</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=28" title="Modifier la section : Avance à l'allumage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=28" title="Modifier le code source de la section : Avance à l'allumage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Principe">Principe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=29" title="Modifier la section : Principe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=29" title="Modifier le code source de la section : Principe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg/220px-Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg" decoding="async" width="220" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg/330px-Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3d/Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg/440px-Avance_%C3%A0_l%27allumage.jpg 2x" data-file-width="493" data-file-height="258" /></a><figcaption>θ désigne l'avance à l'allumage.</figcaption></figure> <p>Lors du déclenchement de l'étincelle par la bougie d'allumage, seule une petite fraction du carburant est immédiatement brûlée. La combustion, qui se propage ensuite en <a href="/wiki/Front_de_flamme" title="Front de flamme">front de flamme</a> par couches concentriques, grâce à la <a href="/wiki/Conductivit%C3%A9_thermique" title="Conductivité thermique">conductivité thermique</a> du mélange, possède une vitesse de propagation et met un certain temps à parcourir la chambre de combustion. La vitesse de propagation dépend de l'enceinte de combustion et des caractéristiques physiques du mélange. Elle croit avec la température du carburant mais diminue lorsque la pression augmente<sup id="cite_ref-epm8991_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-epm8991-46"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-pdf_26-2" class="reference"><a href="#cite_note-pdf-26"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il est ainsi important de déclencher l'étincelle avant que le piston n'atteigne le <a href="/wiki/Point_mort_haut" class="mw-redirect" title="Point mort haut">point mort haut</a> (PMH) sous peine de passer le PMH avant la combustion complète du mélange, et de perdre une part importante du rendement. En revanche un allumage trop précoce risque de provoquer la rupture d'éléments mécaniques<sup id="cite_ref-epm8991_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-epm8991-46"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'avance à l'allumage est donc la différence entre le moment où l'étincelle est déclenchée et celui où le piston atteint son PMH. Cette avance peut être quantifiée en termes de temps, mais il est plus pertinent de mesurer l'<a href="/wiki/Angle" title="Angle">angle</a> que forme la bielle par rapport à l'axe du <a href="/wiki/Piston_(m%C3%A9canique)" title="Piston (mécanique)">piston</a>, angle facile à reporter sur la tranche du volant moteur afin de faciliter le contrôle et le réglage du point d'allumage<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'avance à l'allumage de base sur les automobiles est d'environ 10°. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Réglage"><span id="R.C3.A9glage"></span>Réglage</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=30" title="Modifier la section : Réglage" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=30" title="Modifier le code source de la section : Réglage"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cartographie_d%27allumage.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Cartographie_d%27allumage.jpg/220px-Cartographie_d%27allumage.jpg" decoding="async" width="220" height="201" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Cartographie_d%27allumage.jpg/330px-Cartographie_d%27allumage.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Cartographie_d%27allumage.jpg/440px-Cartographie_d%27allumage.jpg 2x" data-file-width="746" data-file-height="683" /></a><figcaption>Cartographie de l'avance à l'allumage du moteur.</figcaption></figure> <p>Les avances à l'allumage les plus favorables, dénommées généralement <span class="citation">« avances optimales »</span><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, sont celles pour lesquelles le <a href="/wiki/Couple_(physique)" title="Couple (physique)">couple</a> et/ou le <a href="/wiki/Rendement_(physique)" title="Rendement (physique)">rendement</a> sont les meilleurs. Plus le moteur tourne vite, plus il faut augmenter l'avance. Lorsque l'avance est trop faible, le moteur ne fonctionne pas correctement, l'accélération est <span class="citation">« creuse »</span> et faible ; on parle alors de <span class="citation">« retard à l'allumage »</span><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>N 6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En cas de forte charge demandée au moteur, l'allumage doit être, à l'inverse, déclenché plus tard. C'est pourquoi il est fréquent d'ajouter un système à dépression pour modifier l'avance, avec ici <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \theta }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>θ<!-- θ --></mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \theta }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6e5ab2664b422d53eb0c7df3b87e1360d75ad9af" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.09ex; height:2.176ex;" alt="{\displaystyle \theta }" /></span> désignant l'avance à l'allumage et <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle n}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>n</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle n}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/a601995d55609f2d9f5e233e36fbe9ea26011b3b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:1.395ex; height:1.676ex;" alt="{\displaystyle n}" /></span> le nombre de tours par minute. </p> <center><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle \theta ={\frac {n\times 360}{60\times 1000}}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>θ<!-- θ --></mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mrow> <mi>n</mi> <mo>×<!-- × --></mo> <mn>360</mn> </mrow> <mrow> <mn>60</mn> <mo>×<!-- × --></mo> <mn>1000</mn> </mrow> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle \theta ={\frac {n\times 360}{60\times 1000}}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/6daa5e65ce4a191ad7d4bba80ef32933623c05d6" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.838ex; width:14.84ex; height:5.176ex;" alt="{\displaystyle \theta ={\frac {n\times 360}{60\times 1000}}}" /></span></center> <p>Historiquement, la commande d'avance était manuelle (levier au guidon des motocyclettes <a href="/wiki/Norton_Motorcycle_Company" title="Norton Motorcycle Company">Norton</a> ou au tableau de bord des <a href="/wiki/Bugatti" title="Bugatti">Bugatti</a>, <abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>). Par la suite, elle fut généralement assurée par le <a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a> incuant un mécanisme centrifuge et à depression. De nos jours, c'est un <a href="/wiki/Calculateur_%C3%A9lectronique" class="mw-redirect" title="Calculateur électronique">calculateur électronique</a> qui gère l'allumage et donc l'avance, à l'aide d'un <a href="/wiki/Capteur" title="Capteur">capteur</a> de <a href="/wiki/Points_morts_(m%C3%A9canique)" title="Points morts (mécanique)">PMH</a> et d'un dispositif indiquant la charge instantanée du moteur. </p><p>Afin de vérifier les valeurs de l'avance à l'allumage moteur tournant, une <a href="/wiki/Stroboscope" title="Stroboscope">lampe stroboscopique</a> est connectée, à l'aide d'une <a href="/wiki/Pince" title="Pince">pince</a> à <a href="/wiki/Induction_%C3%A9lectromagn%C3%A9tique" title="Induction électromagnétique">induction</a>, sur le câble haute tension de la bougie du cylindre numéro un ; la lampe émet alors un <a href="/wiki/Flash_photographique" title="Flash photographique">flash lumineux</a> lors de la commande de la bougie numéro un. En dirigeant le faisceau lumineux du <a href="/wiki/Stroboscope" title="Stroboscope">stroboscope</a> sur la fenêtre du carter d'embrayage, on peut visualiser le repère de <a href="/wiki/Point_mort_haut" class="mw-redirect" title="Point mort haut">point mort haut</a> du cylindre <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1 gravé sur le volant moteur en regard des <a href="/wiki/Graduation_(rep%C3%A8re)" title="Graduation (repère)">graduations d'avance</a> inscrites en bordure du carter<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pollution">Pollution</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=31" title="Modifier la section : Pollution" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=31" title="Modifier le code source de la section : Pollution"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L'avance à l'allumage, en raison d'une combustion provoquée plus tôt dans le <a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cycle_thermodynamique" title="Catégorie:Cycle thermodynamique">cycle thermodynamique</a>, favorise les émissions d'<a href="/wiki/Oxyde_d%27azote" title="Oxyde d'azote">oxyde d'azote</a> (NO). Lorsque le piston atteint son PMH, une plus grande fraction de carburant est déjà brûlée lors de l'avance, augmentant le pic de pression ainsi que le temps de séjour des gaz brûlés à haute température dans la chambre, deux conditions propices à la formation de NO<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Injection">Injection</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=32" title="Modifier la section : Injection" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=32" title="Modifier le code source de la section : Injection"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Injection_(moteur)" title="Injection (moteur)">Injection (moteur)</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cartographie_injection.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Cartographie_injection.png/260px-Cartographie_injection.png" decoding="async" width="260" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Cartographie_injection.png/390px-Cartographie_injection.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Cartographie_injection.png 2x" data-file-width="510" data-file-height="346" /></a><figcaption>Cartographie de l'injection de carburant. Source : <a href="#Bosch2002">Robert Bosch</a>, <i>Mémento de technologie automobile</i>.</figcaption></figure> <p>L'injection de carburant dans les <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">moteurs à combustion interne</a> peut être réalisée de deux manières : par <a href="/wiki/Injection_indirecte" class="mw-redirect" title="Injection indirecte">injection indirecte</a>, dans laquelle le mélange air-essence est réalisé en amont de la soupape d'admission, ou par <a href="/wiki/Injection_directe" class="mw-redirect" title="Injection directe">injection directe</a>, où l'essence est pulvérisée sous haute pression directement dans la chambre de combustion. Associée à un <a href="/wiki/Papillon_(m%C3%A9canique)" title="Papillon (mécanique)">papillon</a>, l'injection directe permet de réaliser des <a href="/wiki/Charge_stratifi%C3%A9e" title="Charge stratifiée">charges stratifiées</a>, qui ont pour but de créer un mélange riche autour du point d'allumage de la bougie, ce qui limite les pertes d'énergie en chaleur<sup id="cite_ref-enen_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-enen-52"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À partir des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1960" title="Années 1960">années 1960</a>, l'injection directe remplace progressivement l'indirecte, car elle permet de mieux contrôler la quantité de carburant et de réaliser des combustions plus performantes, en raison d'une diffusion plus fine de l'essence. En effet, étant donné que la combustion est réalisée par une bougie d'allumage, l'injection directe permet d'obtenir un mélange plus homogène<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Seuls les gaz et les mélanges gazeux ont une <span class="citation">« <a href="/wiki/M%C3%A9lange_homog%C3%A8ne" title="Mélange homogène">structure parfaitement homogène</a> »</span><sup id="cite_ref-bos1_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-bos1-54"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> si bien que l'essence doit être injectée sous forme de gouttelettes afin d'obtenir un <a href="/wiki/Phase_(mati%C3%A8re)" class="mw-redirect" title="Phase (matière)">mélange vaporisé</a>. Lorsque les températures sont trop basses, notamment lors d'un démarrage à froid, le mélange est généralement enrichi en essence de telle sorte que le pourcentage de carburant <span class="citation">« vaporisable »</span> soit suffisant à l'allumage. On parle alors d'<span class="citation">« enrichissement de démarrage à froid »</span><sup id="cite_ref-bos1_54-1" class="reference"><a href="#cite_note-bos1-54"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'injection directe, accouplée à d'autres systèmes mécaniques, permet par ailleurs de réaliser différentes combustions. L'injection de carburant sur une forme particulière de tête de <a href="/wiki/Piston_(m%C3%A9canique)" title="Piston (mécanique)">pistons</a> augmente, par exemple, le niveau de <a href="/wiki/Turbulence" title="Turbulence">turbulence</a> (injection <i><a href="/wiki/Swirl_(dynamique_des_fluides)" class="mw-redirect" title="Swirl (dynamique des fluides)">swirl</a></i>) dans la chambre de combustion et permet <i>a fortiori</i> d'améliorer l'homogénéité du mélange. L'injection directe, tout comme l'injection indirecte, peut permettre d'effectuer une charge stratifiée (injection <i><a href="/wiki/Tumble_(dynamique_des_fluides)" title="Tumble (dynamique des fluides)">tumble</a></i>)<sup id="cite_ref-enen_52-1" class="reference"><a href="#cite_note-enen-52"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lubrification_et_refroidissement">Lubrification et refroidissement</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=33" title="Modifier la section : Lubrification et refroidissement" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=33" title="Modifier le code source de la section : Lubrification et refroidissement"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Hormis lorsqu'ils sont destinés à une utilisation en hautes performances (par exemple en compétition automobile ou sur des modèles de prestige), les moteurs à allumage commandé ne sont pas exigeants en termes de <a href="/wiki/Lubrification" title="Lubrification">lubrification</a>. En règle générale, cette dernière est assurée par une <a href="/wiki/Pompe_%C3%A0_engrenages" title="Pompe à engrenages">pompe à engrenages</a> interne, entrainée mécaniquement par le moteur, un filtre permettant de retirer les impuretés de l'<a href="/wiki/Huile_moteur" title="Huile moteur">huile</a>, et une série de canalisations permettant d'amener l'huile aux endroits à lubrifier. La pompe aspire l'huile située dans le <a href="/wiki/Carter_(moteur)" class="mw-redirect" title="Carter (moteur)">carter</a> avant de la distribuer. Les cylindres sont quant à eux lubrifiés par projection, c'est-à-dire que l'huile est projetée dans l'espace moteur grâce aux rotations rapides du <a href="/wiki/Vilebrequin_(moteur)" title="Vilebrequin (moteur)">vilebrequin</a>. Certains moteurs s'équipent d'échangeurs eau-huile permettant de limiter l'échauffement de l'huile<sup id="cite_ref-ac_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-ac-55"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Sur les moteurs à <a href="/wiki/Refroidissement_%C3%A0_eau#Moteurs_thermiques" title="Refroidissement à eau">refroidissement liquide</a>, le <a href="/wiki/Radiateur_de_refroidissement_de_moteur" class="mw-redirect" title="Radiateur de refroidissement de moteur">circuit de refroidissement</a>, particulièrement nécessaire pour la <a href="/wiki/Culasse_de_moteur" class="mw-redirect" title="Culasse de moteur">culasse</a> et le <a href="/wiki/Bloc-cylindres" title="Bloc-cylindres">bloc-cylindres</a>, est quant à lui assuré par la circulation d'un fluide absorbant de façon optimale la <a href="/wiki/Transfert_thermique" title="Transfert thermique">chaleur</a>, généralement un mélange d'eau et d'<a href="/wiki/%C3%89thyl%C3%A8ne_glycol" title="Éthylène glycol">éthylène glycol</a><sup id="cite_ref-ac_55-1" class="reference"><a href="#cite_note-ac-55"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.<br />Sur les moteurs à refroidissement à air, les culasses et leur disposition doivent être optimisées pour assurer l'échange thermique entre la culasse et l'air. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Suralimentation">Suralimentation</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=34" title="Modifier la section : Suralimentation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=34" title="Modifier le code source de la section : Suralimentation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé : <a href="/wiki/Suralimentation" title="Suralimentation">Suralimentation</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Turbocompresseur.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Turbocompresseur.jpg/200px-Turbocompresseur.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Turbocompresseur.jpg/300px-Turbocompresseur.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Turbocompresseur.jpg/400px-Turbocompresseur.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Entrée d'air du <a href="/wiki/Turbocompresseur" title="Turbocompresseur">turbocompresseur</a>.</figcaption></figure> <p>Le but de la suralimentation dans un <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">moteur à combustion interne</a> est d'augmenter le remplissage du moteur afin d'en accroître la puissance sans augmenter sa cylindrée. En améliorant le remplissage, on augmente la puissance spécifique. Le taux de suralimentation désigne l'augmentation de densité de l'air admis dans la chambre de combustion par comparaison avec celle d'un moteur atmosphérique, <i>c'est-à-dire</i> non suralimenté. Puisque le taux de compression de tout moteur à allumage commandé est limité par le phénomène de <a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">cliquetis</a>, ce taux est généralement inférieur à celui d'un moteur atmosphérique<sup id="cite_ref-bos2_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-bos2-56"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> afin que l'augmentation de la compression due à la suralimentation n'engendre pas de cliquetis. </p><p>Prenons l'exemple d'un moteur théoriquement parfait, monocylindre, d'un litre de cylindrée. Ce moteur va aspirer et comprimer un litre de mélange air-essence dans sa culasse qui aura été calculée en volume de manière à tirer le meilleur parti du carburant sans atteindre le point critique de cliquetis. Imaginons ce même moteur gavé par un turbo ; il ne va plus aspirer et comprimer un litre, mais davantage. Grossissons le trait et imaginons que le turbo compresseur parvienne à faire entrer <span title="0,002 m³ ou 67,628 fl.oz." style="cursor:help">2</span> litres de mélange air-essence dans le cylindre (taux de suralimentation de 2), les volumes de la culasse et celui du cylindre étant inchangés, le rapport volumétrique entre la cylindrée et le volume de la culasse du moteur reste le même mais la quantité de mélange air-essence comprimé ayant doublé le taux de compression a donc suivi : on aurait alors atteint et même largement dépassé les conditions d'apparition de cliquetis. </p><p>Un moteur turbo-compressé verra donc son taux de compression revu à la baisse de telle manière que lorsque le turbo gavera le moteur, la compression résultante n'atteigne jamais la valeur à laquelle les phénomènes de cliquetis apparaîtraient inexorablement. Notre moteur théorique de 1 000 <abbr class="abbr" title="centimètre cube">cm<sup>3</sup></abbr> va donc avec la suralimentation avoir des performances proches de celles d'un moteur qui ferait 2 litres de cylindrée, sans en avoir les inconvénients en matière de masses mobiles, de frottements internes, de poids et de dimension générales. Les accessoires (démarreur, batterie, etc.) seront également de puissances et de dimensions plus réduites, permettant un gain de poids substantiel sur l'ensemble du véhicule. Lancer un petit moteur à taux de compression modéré demande en effet beaucoup moins d'énergie que lancer un gros moteur ayant des taux de compression optimums. </p><p>Parmi les différentes techniques de suralimentions, deux grandes catégories sont généralement distinguées : les compresseurs, parfois dits volumétriques ou mécaniques, et les <a href="/wiki/Turbocompresseur" title="Turbocompresseur">turbocompresseurs</a>. Un turbocompresseur est, comme son nom l'indique, un compresseur entraîné par une turbine, qui utilise l'<a href="/wiki/%C3%89nergie_cin%C3%A9tique" title="Énergie cinétique">énergie cinétique</a> des gaz d'échappement, ce qui permet de ne pas « consommer » de couple efficace, tandis qu'un <a href="/wiki/Compresseur_volum%C3%A9trique" class="mw-redirect" title="Compresseur volumétrique">compresseur volumétrique</a> est entraîné mécaniquement par le vilebrequin. Les technologies utilisées pour l'étage de compression sont différentes, car les régimes de rotation obtenus diffèrent d'un ordre de grandeur. Les compresseurs volumétriques ont néanmoins l'avantage d'être efficaces dès les bas régimes, sans temps de réponse, mais leur régime reste proportionnel à celui du moteur, ce qui limite les possibilités d'optimisation<sup id="cite_ref-bos2_56-1" class="reference"><a href="#cite_note-bos2-56"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La compression d'un gaz s'accompagnant d'une élévation de sa température nuisible au rendement de la combustion, ces systèmes sont souvent associés à un <a href="/wiki/%C3%89changeur_de_chaleur" title="Échangeur de chaleur">échangeur air-air</a>. </p><p>D'autres solutions, moins mécaniques, existent également comme la suralimentation naturelle — liée à la géométrique des tubulures d'admission —, la suralimentation par <a href="/wiki/R%C3%A9sonance" title="Résonance">résonance</a> obtenue grâce au phénomène de <a href="/wiki/R%C3%A9sonance_de_Helmholtz" title="Résonance de Helmholtz">résonance de Helmholtz</a> ou encore la suralimentation par systèmes d'admission à géométrie variable<sup id="cite_ref-bos2_56-2" class="reference"><a href="#cite_note-bos2-56"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Avantages_et_inconvénients"><span id="Avantages_et_inconv.C3.A9nients"></span>Avantages et inconvénients</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=35" title="Modifier la section : Avantages et inconvénients" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=35" title="Modifier le code source de la section : Avantages et inconvénients"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Volkswagen_W16.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Volkswagen_W16.jpg/220px-Volkswagen_W16.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Volkswagen_W16.jpg/330px-Volkswagen_W16.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Volkswagen_W16.jpg/440px-Volkswagen_W16.jpg 2x" data-file-width="2016" data-file-height="1512" /></a><figcaption>Le <a href="/wiki/Moteur_W16" title="Moteur W16">moteur W16</a> de la <a href="/wiki/Bugatti_Veyron_16.4" title="Bugatti Veyron 16.4">Bugatti Veyron</a> est un moteur à allumage commandé.</figcaption></figure> <p>En raison de leur utilisation généralement commune, il est d'usage de comparer les moteurs à allumage commandé aux <a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">moteurs Diesel</a>. Les avantages de l'un correspondent naturellement aux inconvénients de l'autre et vice-versa. </p><p>Le moteur à allumage commandé est relativement plus léger ; la conception même des moteurs Diesel nécessitant de surdimensionner leurs pièces. Il est donc relativement plus silencieux, puisque la déflagration du gazole, par auto-inflammation, provoque une onde de choc importante dont le bruit – une sorte de claquement – est caractéristique des Diesel. Généralement, le moteur à allumage commandé est plus vif dans les bas régimes et lorsqu'il est froid, car l'allumage se fait par l'intermédiaire d'une <a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">bougie</a>. Les régimes moteurs étant de surcroît plus élevés, les véhicules de prestige ou à vocation sportive sont généralement munis de moteurs à allumage commandé<sup id="cite_ref-inc_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-inc-57"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Néanmoins, le <a href="/wiki/Rendement_d%27un_moteur_%C3%A0_explosion" title="Rendement d'un moteur à explosion">rendement</a> thermodynamique théorique du moteur essence est plus faible que celui du Diesel, de l'ordre de 30 % à 35 % pour l'essence contre 40 % à 45 % pour le Diesel en moyenne, en raison des taux de compression plus faibles. Le logiciel de simulation Thermoptim fournit, à conditions identiques, un rendement de 33,9 %<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> pour le moteur à allumage commandé et 40,1%<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> pour le moteur Diesel. </p><p>Plus le taux de compression est élevé, plus la combustion est complète et la consommation spécifique réduite. Les consommations de carburant sont plus élevées dans les moteurs à allumage commandé, car outre la question du rendement déjà évoquée, le contenu énergétique de l'essence est plus faible que celui du gazole. Sans recours aux technologies du <i><a href="/wiki/Downsizing_(m%C3%A9canique)" title="Downsizing (mécanique)">downsizing</a></i>, le <a href="/wiki/Couple_(physique)" title="Couple (physique)">couple</a> obtenu est plus faible à bas régime et les émissions de <a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub></a> plus élevées que pour un moteur Diesel équivalent. Il est cependant plus facile d'obtenir une <a href="/wiki/Puissance_(physique)" title="Puissance (physique)">puissance</a> plus importante en raison d'un régime moteur maximal environ une fois et demie supérieur à celui des moteurs Diesel pour les moteurs d'automobiles courants<sup id="cite_ref-inc_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-inc-57"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite_crochet">[</span>N 7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une explication." style="cursor:help;">Si on compare les émissions polluantes entre un moteur Diesel et un moteur essence, l'avantage va à l'essence sur la question de l'<a href="/wiki/Empreinte_%C3%A9cologique" title="Empreinte écologique">empreinte écologique</a> à long terme</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:Pr%C3%A9ciser_un_fait" title="Aide:Préciser un fait">[pourquoi ?]</a></sup>. Les moteurs Diesel émettent moins de <a href="/wiki/Dioxyde_de_carbone" title="Dioxyde de carbone">dioxyde de carbone</a> (CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub>), à puissance égal qu'un moteur à essence, en moyenne 15 % de moins<sup id="cite_ref-latribune2014_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-latribune2014-61"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, car la consommation est inférieure à celle d'un moteur essence. Toutefois le CO<sub>2</sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub><sub></sub> n'est pas considéré comme un polluant mais participe au <a href="/wiki/R%C3%A9chauffement_climatique" class="mw-redirect" title="Réchauffement climatique">réchauffement climatique</a><sup id="cite_ref-latribune2014_61-1" class="reference"><a href="#cite_note-latribune2014-61"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les moteurs Diesel génèrent de <span class="nowrap">trois à huit fois plus</span> de <a href="/wiki/Oxyde_d%27azote" title="Oxyde d'azote">NOx</a><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite_crochet">[</span>N 8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (oxydes d'azote) et de huit à dix fois plus de particules fines<sup id="cite_ref-lesechos2014_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-lesechos2014-63"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ce surcroit de pollution reste vrai malgré les gros progrès apportés par l'injection directe haute pression. Obligatoires en Europe sur les véhicules mis en service depuis 2011 (<a href="/wiki/Normes_europ%C3%A9ennes_d%27%C3%A9mission" class="mw-redirect" title="Normes européennes d'émission">norme Euro 5</a>), les filtres à particules permettent de limiter les rejets des particules fines durant l'utilisation, mais ne filtrent pas les NOx sans catalyseur De NOx<sup id="cite_ref-lesechos2014_63-1" class="reference"><a href="#cite_note-lesechos2014-63"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et n'offrent pas la solution optimale faute de procédés de retraitement en fin de vie. La norme Euro 6 restreint encore les motoristes sur les niveaux d'émission de particules fines et d'oxydes d'azote. Ainsi depuis 2000, la limite maximale de rejet est passée de 500 à 80 <abbr class="abbr" title="milligramme par kilomètre">mg/km</abbr> en 2014 pour les nouveaux véhicules (poids lourds et automobiles), donc le parc ancien reste la source principale de pollution<sup id="cite_ref-latribune2014_61-2" class="reference"><a href="#cite_note-latribune2014-61"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=36" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=36" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=37" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=37" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style="column-width:40em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Bien qu'il puisse fonctionner avec tous les liquides ou gaz inflammables, avec plus ou moins de succès.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text">Pour cela, il faut que les règles de compression et d'<a href="/wiki/Indice_d%27octane" title="Indice d'octane">indice d'octane</a> du carburant utilisé soient correctes.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text">Afin de supprimer l'usure des vis platinées.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text">Le mélange est dit <span class="citation">« pauvre »</span> si l'air est en excès par rapport à l'essence, et le mélange est <span class="citation">« riche »</span> si c'est l'essence qui est en excès.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text">Il s'agit de la valeur maximale de la loi de dégagement d'énergie.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text">Cette expression est passée dans le langage courant, désignant par exemple une personne peu réactive.</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a> </span><span class="reference-text">La plupart des moteurs Diesel ne peuvent dépasser <span title="471,24 rad/s" style="cursor:help">4 500</span> à <span title="523,6 rad/s" style="cursor:help">5 000</span> <abbr class="abbr" title="tour par minute">tr/min</abbr>, alors que les moteurs à allumage commandé sont capables d'atteindre près de <span title="733,04 rad/s" style="cursor:help">7 000</span> <abbr class="abbr" title="tour par minute">tr/min</abbr>, pour les modèles de série voire près de <span title="2 094,4 rad/s" style="cursor:help">20 000</span> <abbr class="abbr" title="tour par minute">tr/min</abbr> en <a href="/wiki/Formule_1" title="Formule 1">Formule 1</a>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a> </span><span class="reference-text">Du fait des températures de combustion atteintes avec les moteurs turbocompressés.</span> </li> </ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=38" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=38" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222998893">@media screen{body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:30em;overflow:auto;padding:3px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin-top:0.3em}body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre .references-small{margin-top:0}}@media screen and (prefers-reduced-motion:reduce){body:not(.mw-mf) .mw-parser-output .reference-cadre{height:auto;padding:0;border:0 none}}</style><div class="reference-cadre" tabindex="0"> <div class="references-small decimal" style="column-width:40em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-carb2-3"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-carb2_3-0">a</a> et <a href="#cite_ref-carb2_3-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#FaureGuibet1997">Faure et Guibet 1997</a>, Quelques jalons de l'histoire des moteurs, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">124-125</span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motorlegend.com/entretien-reparation/moteur-voiture/le-moteur-a-deux-temps/8,11636.html"><cite style="font-style:normal;">Technique : Le moteur deux temps</cite></a> », sur <span class="italique">Motorlegend</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-24" data-sort-value="2009-05-24">24 mai 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 1.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motorlegend.com/entretien-reparation/moteur-voiture/le-moteur-boxer/8,11626.html"><cite style="font-style:normal;">Technique : Le moteur boxer</cite></a> », sur <span class="italique">Motorlegend</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-24" data-sort-value="2009-05-24">24 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.comptoir-aviation.com/le_comptoir_de_laviation/2009/04/peu-nombreux-sont-les-amateurs-daviation-qui-ne-connaissent-pas-la-marque-gn%C3%B4me-rh%C3%B4ne-plus-nombreux-sont-ceux-qui-ignorent.html"><cite style="font-style:normal;">Gnome, Rhône, Gnome-Rhône le B.A.-ba des motoristes aéronautiques français</cite></a> », sur <span class="italique">Le comptoir de l'aviation</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-04" data-sort-value="2009-06-04">4 juin 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rotativementvotre.org/chronologie-moteur-piston-rotatif-et-wankel.php"><cite style="font-style:normal;">Histoire des moteurs à piston rotatif, de 1588 à Félix Wankel</cite></a> », sur <span class="italique">rotativementvotre.org</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-03" data-sort-value="2009-05-03">3 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motorlegend.com/entretien-reparation/electricite-automobile/l-allumage/8,11780.html"><cite style="font-style:normal;">Technique : L'allumage</cite></a> », sur <span class="italique">Motorlegend</span>, <time class="nowrap" datetime="2005-07-04" data-sort-value="2005-07-04">4 juillet 2005</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-15" data-sort-value="2009-06-15">15 juin 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Eckermann2001"><span class="ouvrage" id="Erik_Eckermann2001"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Erik Eckermann, <cite class="italique" lang="en">World history of the automobile</cite>, <a href="/wiki/SAE_International" title="SAE International">SAE</a>, <time>2001</time>, 371 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-7680-0800-5" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-7680-0800-5"><span class="nowrap">978-0-7680-0800-5</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">164-165</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+history+of+the+automobile&rft.pub=SAE&rft.aulast=Eckermann&rft.aufirst=Erik&rft.date=2001&rft.pages=164-165&rft.tpages=371&rft.isbn=978-0-7680-0800-5&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.automobile-magazine.fr/lexique/117-injection-directe-d-essence"><cite style="font-style:normal;">Injection directe d'essence - Lexique</cite></a> », sur <span class="italique">L'Automobile Magazine</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-11-22" data-sort-value="2019-11-22">22 novembre 2019</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.challenges.fr/automobile/dossiers/comprendre-les-enjeux-de-la-technique-l-injection-directe-essence-plus-on-est-de-fous_411257"><cite style="font-style:normal;">Comprendre les enjeux de la technique : l'injection directe essence - Plus on est de fous...</cite></a> », sur <span class="italique">Challenges</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-11-22" data-sort-value="2019-11-22">22 novembre 2019</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="É2006"><span class="ouvrage" id="T._É2006">T. <span class="nom_auteur">É</span>, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/automobile/2006/11/03/03001-20061103ARTFIG90031-le_moteur_essence_ne_sent_plus_le_soufre.php"><cite style="font-style:normal;">Le moteur essence ne sent plus le soufre</cite></a> », sur <span class="italique">Le Figaro.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2006-11-03" data-sort-value="2006-11-03">3 novembre 2006</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-11-22" data-sort-value="2019-11-22">22 novembre 2019</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Guyard2004"><span class="ouvrage" id="Christian_Guyard2004">Christian Guyard, « <cite style="font-style:normal">Désulfurer les carburants</cite> », <i>Industrie & technologies</i>,‎ <time class="nowrap" datetime="2004-10-01" data-sort-value="2004-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2004</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.industrie-techno.com/article/desulfurer-les-carburants.15118">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-11-22" data-sort-value="2019-11-22">22 novembre 2019</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=D%C3%A9sulfurer+les+carburants&rft.jtitle=Industrie+%26+technologies&rft.aulast=Guyard&rft.aufirst=Christian&rft.date=2004-10-01&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motorbase.com/auctionlot/profile/2008/08/15/316-1913-isotta-fraschini-100-120-hp-tipo-km-4-four-seat-torpedo-tourer/"><cite style="font-style:normal;">1913 Isotta Fraschini 100-120 hp Tipo KM 4 Four-Seat Torpedo Tourer - Auction Lot</cite></a> », <span class="italique">motorbase.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-12-29" data-sort-value="2019-12-29">29 décembre 2019</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dupuis"><span class="ouvrage" id="Jean-Jacques_Dupuis">Jean-Jacques Dupuis, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gazoline.net/article.pcgi?id_article=673"><cite style="font-style:normal;">La culasse et ses pièces</cite></a> », sur <span class="italique">Gazoline</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-15" data-sort-value="2009-06-15">15 juin 2009</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.automobile-sportive.com/technique/innovationsmoteurs.php"><cite style="font-style:normal;">Downsizing : turbo et injection directe</cite></a> », sur <span class="italique">L'automobile sportive</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cartech.fr/news/l-hybride-le-moteur-mi-electrique-mi-essence-39363765.htm"><cite style="font-style:normal;">L’hybride, le moteur mi-électrique, mi-essence</cite></a> », sur <span class="italique">Cartech</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-chal-19"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-chal_19-0">a</a> et <a href="#cite_ref-chal_19-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://automobile.challenges.fr/dossiers/2486/article_p1.html"><cite style="font-style:normal;">Taux de compression variable MCE-5</cite></a> », sur <span class="italique">Challenges</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-spor-20"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-spor_20-0">a</a> et <a href="#cite_ref-spor_20-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.automobile-sportive.com/news.php?page=le-moteur-vcr-mce5-a-taux-de-compression-variable-20080415"><cite style="font-style:normal;">Le moteur VCR MCE-5 à taux de compression variable</cite></a> », sur <span class="italique">L'automobile sportive</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccfa.fr/revue-de-presse/allemagne/la-part-des-voitures-diesel-s-etablirait-a-30-d-ici-a-2020.html?var_recherche=di%C3%A9sel&maj=oui"><cite style="font-style:normal;">La part des voitures Diesel devrait passer à 30 % d’ici à 2020</cite></a> », sur <span class="italique">CCFA</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ifp.fr/content/download/67677/1470150/version/4/file/Panorama2009_05-Energies_pour_transport.pdf"><cite style="font-style:normal;">Les énergies pour les transports : avantages et inconvénients</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-04" data-sort-value="2009-06-04">4 juin 2009</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Brun1981">Brun 1981</a>, Le Te-Theta-Tau de la combustion, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 90.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Brun1981">Brun 1981</a>, Essence, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 91.</span> </li> <li id="cite_note-pdf-26"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-pdf_26-0">a</a> <a href="#cite_ref-pdf_26-1">b</a> et <a href="#cite_ref-pdf_26-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ac-nancy-metz.fr/enseign/autocompetences/2_ressources_pedagogiques/5_energie_electrique/stockage_le%E7ons_technologie/systemes-allumage.pdf"><cite style="font-style:normal;">Les systèmes d'allumage des moteurs essence</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, sur <span class="italique">ac-nancy-metz.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-04-28" data-sort-value="2009-04-28">28 avril 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 4.</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Brun1981">Brun 1981</a>, Délai d'auto-inflammation, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 168.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Picron"><span class="ouvrage" id="Vanessa_Picron">Vanessa Picron <i><abbr class="abbr" title="et alii (et d’autres)">et al.</abbr></i>, <cite class="italique">Allumage commandé pour moteur à prémélange : nécessité et principe</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_techniques_de_l%27ing%C3%A9nieur" title="Éditions techniques de l'ingénieur">Les Techniques de l'Ingénieur</a>, « Type de combustion anormale », <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 4<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Allumage+command%C3%A9+pour+moteur+%C3%A0+pr%C3%A9m%C3%A9lange&rft.pub=Les+Techniques+de+l%27Ing%C3%A9nieur&rft.stitle=n%C3%A9cessit%C3%A9+et+principe&rft.aulast=Picron&rft.aufirst=Vanessa&rft.pages=%C2%AB%C2%A0Type+de+combustion+anormale%C2%A0%C2%BB%2C+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%22page%22%3Ep.%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3B4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Guibert2005">Guibert 2005</a>, Sous modèle de combustion, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 2.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://direns.mines-paristech.fr/Sites/Thopt/fr/co/_Arborescence_web.html">Bienvenue sur le portail Thermoptim-UNIT !</a>, sur mines-paristech.fr, consulté le 9 décembre 2017.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mec.etsmtl.ca/cours/mec737/Documents/Notes_de_cours/Hiver%202009/(13)modelisation_rev(A).pdf"><cite style="font-style:normal;">Modélisation de moteur</cite></a> » <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, sur <span class="italique">etsmtl.ca</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-08" data-sort-value="2009-05-08">8 mai 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 13.</span> </li> <li id="cite_note-acmm-32"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-acmm_32-0">a</a> et <a href="#cite_ref-acmm_32-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Guibert2005">Guibert 2005</a>, Loi phénoménologique, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 3.</span> </li> <li id="cite_note-acmm2-34"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-acmm2_34-0">a</a> et <a href="#cite_ref-acmm2_34-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Guibert2005">Guibert 2005</a>, Développement de front de flamme, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 4.</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Guibert2005">Guibert 2005</a>, Modèle de McCuiston et Lavoie, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 5.</span> </li> <li id="cite_note-pdf2-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pdf2_36-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mec.etsmtl.ca/cours/mec737/Documents/Notes_de_cours/Hiver%202009/(13)modelisation_rev(A).pdf"><cite style="font-style:normal;">Modélisation de moteur</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-08" data-sort-value="2009-05-08">8 mai 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14.</span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Guibert2005">Guibert 2005</a>, Modèle de McCuiston et Lavoie, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">5-6</span>.</span> </li> <li id="cite_note-bos3-38"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-bos3_38-0">a</a> et <a href="#cite_ref-bos3_38-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Bosch2002">Bosch 2002</a>, Gaz d'échappement des moteurs à essence – Les produits de la combustion.</span> </li> <li id="cite_note-bos4-39"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-bos4_39-0">a</a> et <a href="#cite_ref-bos4_39-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Bosch2002">Bosch 2002</a>, Gaz d'échappement des moteurs à essence - Épuration des gaz d'échappement.</span> </li> <li id="cite_note-carb-40"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-carb_40-0">a</a> et <a href="#cite_ref-carb_40-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#FaureGuibet1997">Faure et Guibet 1997</a>, Le circuit d'allumage, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">135-136</span>.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Trapy2000">Trapy 2000</a>, Allumage, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 6.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Du_Pasquier2003"><span class="ouvrage" id="Éric_Du_Pasquier2003">Éric Du Pasquier, <cite class="italique">Investigation des incendies de véhicules automobiles</cite>, PPUR Presses Polytechniques, <time>2003</time>, 219 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-88074-531-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-88074-531-8"><span class="nowrap">978-2-88074-531-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=YMlT-Rqk11AC&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 46<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Investigation+des+incendies+de+v%C3%A9hicules+automobiles&rft.pub=PPUR+Presses+Polytechniques&rft.au=%C3%89ric+Du+Pasquier&rft.date=2003&rft.pages=46&rft.tpages=219&rft.isbn=978-2-88074-531-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#FaureGuibet1997">Faure et Guibet 1997</a>, Le circuit d'allumage, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">136-137</span>.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.encyclautomobile.fr/fr/encyclauto/fiche-pedagogique/historique/chronologie-de-lautomobile.html">Chronologie de l'automobile</a>, sur encyclautomobile.fr, consulté le 11 novembre 2016.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=4451">Edward A. Deeds</a>, sur findagrave.com, consulté le 11 novembre 2016.</span> </li> <li id="cite_note-epm8991-46"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-epm8991_46-0">a</a> et <a href="#cite_ref-epm8991_46-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Brun1981">Brun 1981</a>, Le Te-Theta-Tau de la combustion, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">89-91</span>.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#BrombergerChevallier1999">Bromberger et Chevallier 1999</a>, Du réglage aux réseaux, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 71.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#Brun1981">Brun 1981</a>, Avance à l'allumage, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 161.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="#BrombergerChevallier1999">Bromberger et Chevallier 1999</a>, Du réglage aux réseaux, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 72.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="POL">Paul Degobert, <cite class="italique">Automobile et pollution</cite>, Éditions Technip, <time>1992</time>, 516 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7108-0628-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7108-0628-8"><span class="nowrap">978-2-7108-0628-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=y-1scFy3JL0C&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 256<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Automobile+et+pollution&rft.pub=%C3%89ditions+Technip&rft.au=Paul+Degobert&rft.date=1992&rft.pages=256&rft.tpages=516&rft.isbn=978-2-7108-0628-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-enen-52"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-enen_52-0">a</a> et <a href="#cite_ref-enen_52-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Leask_Lumley1999"><span class="ouvrage" id="John_Leask_Lumley1999"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> John Leask Lumley, <cite class="italique" lang="en">Engines : an introduction</cite>, <a href="/wiki/Cambridge_University_Press" title="Cambridge University Press">Cambridge University Press</a>, <time>1999</time>, 248 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-521-64489-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-521-64489-1"><span class="nowrap">978-0-521-64489-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=it1BggypJ2oC&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Engines&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.stitle=an+introduction&rft.au=John+Leask+Lumley&rft.date=1999&rft.tpages=248&rft.isbn=978-0-521-64489-1&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></span>, <span class="lang-en" lang="en">Indicing Swirl and Tumble</span>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">148-149</span>.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.motorlegend.com/entretien-reparation/moteur-voiture/l-injection/9,11647.html"><cite style="font-style:normal;">Technique : L'injection</cite></a> », sur <span class="italique">Motorlegend</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-05-09" data-sort-value="2009-05-09">9 mai 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 2.</span> </li> <li id="cite_note-bos1-54"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-bos1_54-0">a</a> et <a href="#cite_ref-bos1_54-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Bosch2002">Bosch 2002</a>, Le moteur à essence.</span> </li> <li id="cite_note-ac-55"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-ac_55-0">a</a> et <a href="#cite_ref-ac_55-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Trapy2000">Trapy 2000</a>, Lubrification et refroidissement, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">6-7</span>.</span> </li> <li id="cite_note-bos2-56"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-bos2_56-0">a</a> <a href="#cite_ref-bos2_56-1">b</a> et <a href="#cite_ref-bos2_56-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><a href="#Bosch2002">Bosch 2002</a>, Les procédés de suralimentation.</span> </li> <li id="cite_note-inc-57"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-inc_57-0">a</a> et <a href="#cite_ref-inc_57-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">« <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kh.refer.org/cours_en_lignes/Cours_Moteur/Cours_PDF/Cours11.pdf"><cite style="font-style:normal;">Particularité du moteur Diesel</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-04" data-sort-value="2009-06-04">4 juin 2009</time>)</small></span>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">2-3</span>.</span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gicquel"><span class="ouvrage" id="Renaud_Gicquel">Renaud Gicquel, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensmp.fr/Fr/Services/PressesENSMP/telechargement/Essence.pdf"><cite style="font-style:normal;">Thermoptim - Moteur à essence</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-04" data-sort-value="2009-06-04">4 juin 2009</time>)</small></span></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 7.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Gicquel"><span class="ouvrage" id="Renaud_Gicquel">Renaud Gicquel, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ensmp.fr/Fr/Services/PressesENSMP/telechargement/Diesel.pdf"><cite style="font-style:normal;">Thermoptim - Moteur Diesel</cite></a> » <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2009-06-04" data-sort-value="2009-06-04">4 juin 2009</time>)</small></span></span>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 8.</span> </li> <li id="cite_note-latribune2014-61"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-latribune2014_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-latribune2014_61-1">b</a> et <a href="#cite_ref-latribune2014_61-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Verdevoye2014"><span class="ouvrage" id="Alain-Gabriel_Verdevoye2014">Alain-Gabriel Verdevoye, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.latribune.fr/entreprises-finance/industrie/automobile/20140509trib000829114/c-est-reparti-haro-sur-le-diesel-specialite-de-renault-et-psa.html"><cite style="font-style:normal;">C'est reparti : haro sur le Diesel, spécialité de Renault et PSA</cite></a> », sur <span class="italique">La Tribune</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-05-09" data-sort-value="2014-05-09">9 mai 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-02-19" data-sort-value="2015-02-19">19 février 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-lesechos2014-63"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-lesechos2014_63-0">a</a> et <a href="#cite_ref-lesechos2014_63-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Verdo2014"><span class="ouvrage" id="Yann_Verdo2014">Yann Verdo, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lesechos.fr/economie-france/dossiers/0203377439395/0203380495826-dans-les-villes-le-principal-pollueur-est-la-voiture-1043723.php"><cite style="font-style:normal;">Dans les villes, le principal pollueur est la voiture</cite></a> », sur <span class="italique">Les échos</span>, <time class="nowrap" datetime="2014-03-18" data-sort-value="2014-03-18">18 mars 2014</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-02-19" data-sort-value="2015-02-19">19 février 2015</time>)</small></span></span>.</span> </li> </ol> </div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=39" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=39" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Automobile_engines?uselang=fr">Moteur à allumage commandé</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wiktionary"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/moteur" class="extiw" title="wikt:moteur">moteur</a>, <span class="nowrap">sur le <span class="project">Wiktionnaire</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=40" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=40" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/30px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span><span class="ouvrage" id="FaureGuibet1997">Emmanuelle <span class="nom_auteur">Faure</span> et Jean-Claude <span class="nom_auteur">Guibet</span>, <cite class="italique">Carburants et moteurs</cite>, Éditions Technip, <time>1997</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7108-0705-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7108-0705-6"><span class="nowrap">978-2-7108-0705-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=IpUnMfB27i4C&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Carburants+et+moteurs&rft.pub=%C3%89ditions+Technip&rft.aulast=Faure&rft.aufirst=Emmanuelle&rft.au=Guibet%2C+Jean-Claude&rft.date=1997&rft.isbn=978-2-7108-0705-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li> <li><span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/30px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span><span class="ouvrage" id="Brun1981">Raymond <span class="nom_auteur">Brun</span>, <cite class="italique">Science et technique du moteur diesel industriel et de transport</cite>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 1, Éditions Technip, <time>1981</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7108-0412-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7108-0412-3"><span class="nowrap">978-2-7108-0412-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=5QEbK5Fd8wAC&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr> III (« Combustion »)<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Science+et+technique+du+moteur+diesel+industriel+et+de+transport&rft.atitle=Combustion&rft.pub=%C3%89ditions+Technip&rft.aulast=Brun&rft.aufirst=Raymond&rft.date=1981&rft.volume=1&rft.isbn=978-2-7108-0412-3&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li> <li><span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/30px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span><span class="ouvrage" id="Bosch2002">Robert <span class="nom_auteur">Bosch</span>, <cite class="italique">Mémento de technologie automobile</cite>, Éditions Technip, <time>2002</time>, 1231 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-3-934584-80-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-3-934584-80-8"><span class="nowrap">978-3-934584-80-8</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=M%C3%A9mento+de+technologie+automobile&rft.pub=%C3%89ditions+Technip&rft.aulast=Bosch&rft.aufirst=Robert&rft.date=2002&rft.tpages=1231&rft.isbn=978-3-934584-80-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li> <li><span title="Document utilisé pour la rédaction de l’article"><span typeof="mw:File"><span><img alt="Document utilisé pour la rédaction de l’article" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/20px-Icon_flat_design_plume.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/30px-Icon_flat_design_plume.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Icon_flat_design_plume.svg/40px-Icon_flat_design_plume.svg.png 2x" data-file-width="330" data-file-height="158" /></span></span></span><span class="ouvrage" id="Guibert2005">Philippe <span class="nom_auteur">Guibert</span>, <cite class="italique">Modélisation du cycle moteur : Approche zérodimensionnelle</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_techniques_de_l%27ing%C3%A9nieur" title="Éditions techniques de l'ingénieur">Les Techniques de l'Ingénieur</a>, <time>2005</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mod%C3%A9lisation+du+cycle+moteur&rft.pub=Les+Techniques+de+l%27Ing%C3%A9nieur&rft.stitle=Approche+z%C3%A9rodimensionnelle&rft.aulast=Guibert&rft.aufirst=Philippe&rft.date=2005&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Trapy2000">Jean <span class="nom_auteur">Trapy</span>, <cite class="italique">Moteur à allumage commandé</cite>, <a href="/wiki/%C3%89ditions_techniques_de_l%27ing%C3%A9nieur" title="Éditions techniques de l'ingénieur">Les Techniques de l'Ingénieur</a>, <time>2000</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Moteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9&rft.pub=Les+Techniques+de+l%27Ing%C3%A9nieur&rft.aulast=Trapy&rft.aufirst=Jean&rft.date=2000&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="BrombergerChevallier1999">Christian <span class="nom_auteur">Bromberger</span> et Denis <span class="nom_auteur">Chevallier</span>, <cite class="italique">Carrières d'objets : innovations et relances</cite>, Éditions MSH, <time>1999</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7351-0846-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7351-0846-6"><span class="nowrap">978-2-7351-0846-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=c_XdpMKOhnMC&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Carri%C3%A8res+d%27objets&rft.pub=%C3%89ditions+MSH&rft.stitle=innovations+et+relances&rft.aulast=Bromberger&rft.aufirst=Christian&rft.au=Chevallier%2C+Denis&rft.date=1999&rft.isbn=978-2-7351-0846-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AMoteur+%C3%A0+allumage+command%C3%A9"></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=41" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=41" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:20em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">Moteur à combustion et explosion</a></li> <li><a href="/wiki/Architecture_des_moteurs_%C3%A0_pistons" title="Architecture des moteurs à pistons">Architecture des moteurs à pistons</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_Wankel" title="Moteur Wankel">Moteur Wankel</a></li> <li><a href="/wiki/Cycle_%C3%A0_deux_temps" class="mw-redirect" title="Cycle à deux temps">Cycle à deux temps</a></li> <li><a href="/wiki/Cycle_de_Beau_de_Rochas" title="Cycle de Beau de Rochas">Cycle à quatre temps</a></li> <li><a href="/wiki/Allumage_(moteur_automobile)" class="mw-redirect" title="Allumage (moteur automobile)">Allumage</a></li> <li><a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">Bougie d'allumage</a></li> <li><a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a></li> <li><a href="/wiki/Rupteur" title="Rupteur">Rupteur</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">Moteur Diesel</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">Moteur à combustion interne</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&veaction=edit&section=42" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&action=edit&section=42" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q502048?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/technology/gasoline-engine"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//benzinmotor/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=6980"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q502048?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4044196-9">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562256">Japon</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.PlandeGraissage.org">Publications de documents anciens</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Moteurs_%C3%A0_combustion_interne" title="Modèle:Palette Moteurs à combustion interne"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Moteurs_%C3%A0_combustion_interne&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_interne" title="Moteur à combustion interne">Moteurs à combustion interne</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Fournissant un couple sur un <a href="/wiki/Arbre_(m%C3%A9canique)" title="Arbre (mécanique)">arbre</a></th> <td class="navbox-list" style="background:#ECECFF; text-align:left;">* <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">Moteur à explosion</a> : <a class="mw-selflink selflink">à allumage commandé</a>, <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_gaz" title="Moteur à gaz">à gaz</a>, <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_deux_temps" title="Moteur à deux temps">à deux temps</a>, <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_quatre_temps" title="Moteur à quatre temps">à quatre temps</a> et leurs cycles (<a href="/wiki/Cycle_de_Beau_de_Rochas" title="Cycle de Beau de Rochas">Beau de Rochas/Otto</a> <a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">Diesel</a>), <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_piston_rotatif" title="Moteur à piston rotatif">à pistons rotatifs</a> (<a href="/wiki/Moteur_Wankel" title="Moteur Wankel">Wankel</a>) <ul><li><a href="/wiki/Turbine_%C3%A0_gaz" title="Turbine à gaz">Turbine à gaz</a> : <a href="/wiki/Turbopropulseur" title="Turbopropulseur">Turbopropulseur</a> et <a href="/wiki/Turbomoteur" title="Turbomoteur">Turbomoteur</a></li></ul></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style=""><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_r%C3%A9action" title="Moteur à réaction">Moteur à réaction</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style="background:white; text-align:left;">* <a href="/wiki/A%C3%A9robie" title="Aérobie">Aérobie</a> : <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_ondes_de_d%C3%A9tonation_puls%C3%A9es" title="Moteur à ondes de détonation pulsées">Moteur à ondes de détonation pulsées</a>, <a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_d%C3%A9tonation_rotative" title="Moteur à détonation rotative">Moteur à détonation rotative</a>, <a href="/wiki/Pulsor%C3%A9acteur" title="Pulsoréacteur">Pulsoréacteur</a>, <a href="/wiki/Turbor%C3%A9acteur" title="Turboréacteur">Turboréacteur</a>, <a href="/wiki/Stator%C3%A9acteur" title="Statoréacteur">Statoréacteur</a> et <a href="/wiki/Superstator%C3%A9acteur" title="Superstatoréacteur">Superstatoréacteur</a><br /> <ul><li><a href="/wiki/Ana%C3%A9robie" title="Anaérobie">Anaérobie</a> : <a href="/wiki/Moteur-fus%C3%A9e" title="Moteur-fusée">Moteur-fusée</a></li></ul></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Groupe_motopropulseur" title="Modèle:Palette Groupe motopropulseur"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a> · <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Groupe_motopropulseur&action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Groupe_motopropulseur" title="Groupe motopropulseur">Groupe motopropulseur</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">Moteur</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Al%C3%A9sage" title="Alésage">Alésage</a></li> <li><a href="/wiki/Architecture_des_moteurs_%C3%A0_pistons" title="Architecture des moteurs à pistons">Architecture des moteurs à pistons</a></li> <li><a href="/wiki/Bielle_(m%C3%A9canique)" title="Bielle (mécanique)">Bielle</a></li> <li><a href="/wiki/Bloc-cylindres" title="Bloc-cylindres">Bloc-cylindres</a></li> <li><a href="/wiki/Carter_(m%C3%A9canique)" title="Carter (mécanique)">Carter</a> <ul><li><a href="/wiki/Carter_sec" title="Carter sec">Carter sec</a></li> <li><a href="/wiki/Carter_humide" title="Carter humide">carter humide</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Chambre_de_combustion" title="Chambre de combustion">Chambre de combustion</a></li> <li><a href="/wiki/Chemise_(technique)" title="Chemise (technique)">Chemise</a></li> <li><a href="/wiki/Course_(m%C3%A9canique)" title="Course (mécanique)">Course (mécanique)</a></li> <li><a href="/wiki/Culasse_(moteur)" title="Culasse (moteur)">Culasse</a></li> <li><a href="/wiki/Cylindre_(moteur)" title="Cylindre (moteur)">Cylindre</a></li> <li><a href="/wiki/Hydrolock" title="Hydrolock">Hydrolock</a></li> <li><a href="/wiki/Joint_de_culasse" title="Joint de culasse">Joint de culasse</a></li> <li><a href="/wiki/Longue_course" title="Longue course">Longue course</a></li> <li><a href="/wiki/Maneton" title="Maneton">Maneton</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Moteur à allumage commandé</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_et_explosion" title="Moteur à combustion et explosion">Moteur à combustion et explosion</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_combustion_contr%C3%B4l%C3%A9e" title="Moteur à combustion contrôlée">Moteur à combustion contrôlée</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_deux_temps" title="Moteur à deux temps">Moteur à deux temps</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_quatre_temps" title="Moteur à quatre temps">Moteur à quatre temps</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_avec_cylindres_en_ligne" title="Moteur avec cylindres en ligne">Moteur avec cylindres en ligne</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_avec_quatre_cylindres_en_ligne" title="Moteur avec quatre cylindres en ligne">Moteur avec quatre cylindres en ligne</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_avec_cylindres_en_V" title="Moteur avec cylindres en V">Moteur avec cylindres en V</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_avec_cylindres_en_W" title="Moteur avec cylindres en W">Moteur avec cylindres en W</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_plat" title="Moteur à plat">Moteur à plat</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_avec_quatre_cylindres_%C3%A0_plat" title="Moteur avec quatre cylindres à plat">Moteur avec quatre cylindres à plat</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_pistons_oppos%C3%A9s" title="Moteur à pistons opposés">Moteur à pistons opposés</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_Diesel" title="Moteur Diesel">Moteur Diesel</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur-roue" title="Moteur-roue">Moteur-roue</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_Wankel" title="Moteur Wankel">Moteur Wankel</a></li> <li><a href="/wiki/Piston_(m%C3%A9canique)" title="Piston (mécanique)">Piston</a></li> <li><a href="/wiki/Point_chaud_(physique)" title="Point chaud (physique)">Point chaud</a></li> <li><a href="/wiki/Segmentation_(m%C3%A9canique)" title="Segmentation (mécanique)">Segmentation</a></li> <li><a href="/wiki/Tourillon_(m%C3%A9canique)" title="Tourillon (mécanique)">Tourillon</a></li> <li><a href="/wiki/Vilebrequin_(moteur)" title="Vilebrequin (moteur)">Vilebrequin</a></li> <li><a href="/wiki/Volant_d%27inertie" title="Volant d'inertie">Volant d'inertie</a></li> <li><a href="/wiki/Zone_rouge_(compte-tours)" title="Zone rouge (compte-tours)">Zone rouge</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Allumage_(moteur)" title="Allumage (moteur)">Allumage</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Allumage_%C3%A0_d%C3%A9charge_capacitive" title="Allumage à décharge capacitive">Allumage à décharge capacitive</a></li> <li><a href="/wiki/Allumage_%C3%A9lectronique" title="Allumage électronique">Allumage électronique</a></li> <li><a href="/wiki/Auto-allumage" title="Auto-allumage">Auto-allumage</a></li> <li><a href="/wiki/Bobine_d%27allumage" title="Bobine d'allumage">Bobine d'allumage</a></li> <li><a href="/wiki/Bougie_d%27allumage" title="Bougie d'allumage">Bougie d'allumage</a></li> <li><a href="/wiki/Bougie_de_pr%C3%A9chauffage" title="Bougie de préchauffage">Bougie de préchauffage</a></li> <li><a href="/wiki/Cliquetis" title="Cliquetis">Cliquetis</a></li> <li><a href="/wiki/Delco" title="Delco">Delco</a></li> <li><a href="/wiki/Unit%C3%A9_de_contr%C3%B4le_du_moteur" title="Unité de contrôle du moteur">Unité de contrôle du moteur</a></li> <li><a href="/wiki/Magn%C3%A9to_d%27allumage" title="Magnéto d'allumage">Magnéto</a></li> <li><a href="/wiki/Rupteur" title="Rupteur">Rupteur</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_d%27allumage_%C3%A0_%C3%A9tincelle_perdue" title="Système d'allumage à étincelle perdue">Système d'allumage à étincelle perdue</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Distribution_(moteur)" title="Distribution (moteur)">Distribution</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Affolement_de_soupapes" title="Affolement de soupapes">Affolement de soupapes</a></li> <li><a href="/wiki/Arbre_%C3%A0_cames" title="Arbre à cames">Arbre à cames</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C3%AEtier_papillon" title="Boîtier papillon">Boîtier papillon</a></li> <li><a href="/wiki/Came_(m%C3%A9canique)" title="Came (mécanique)">Came</a></li> <li><i><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_piston_camless" title="Moteur à piston camless">Camless</a></i></li> <li><a href="/wiki/Commande_desmodromique" title="Commande desmodromique">Commande desmodromique</a></li> <li><a href="/wiki/Courroie" title="Courroie">Courroie de transmission</a></li> <li><a href="/wiki/Culbuteur" title="Culbuteur">Culbuteur</a></li> <li><a href="/wiki/Distribution_variable" title="Distribution variable">Distribution variable</a></li> <li><a href="/wiki/Guide_de_soupape" title="Guide de soupape">Guide de soupape</a></li> <li>Moteur <ul><li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_soupapes_lat%C3%A9rales" title="Moteur à soupapes latérales">à soupapes latérales</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_soupapes_en_t%C3%AAte" title="Moteur à soupapes en tête">à soupapes en tête</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_arbre_%C3%A0_cames_en_t%C3%AAte" title="Moteur à arbre à cames en tête">à arbre à cames en tête</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_multisoupape" title="Moteur multisoupape">multisoupape</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Si%C3%A8ge_de_soupape" title="Siège de soupape">Siège de soupape</a></li> <li><a href="/wiki/Soupape_(moteur)" title="Soupape (moteur)">Soupape</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Circuits d'alimentation et d'échappement</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Carburateur" title="Carburateur">Carburateur</a></li> <li><a href="/wiki/Compresseur_m%C3%A9canique" title="Compresseur mécanique">Compresseur mécanique</a></li> <li><a href="/wiki/Circuit_d%27injection" title="Circuit d'injection">Circuit d'injection</a></li> <li><a href="/wiki/Collecteur_d%27admission" title="Collecteur d'admission">Collecteur d'admission</a></li> <li><a href="/wiki/Collecteur_d%27%C3%A9chappement" title="Collecteur d'échappement">Collecteur d'échappement</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9canteur_de_carburant" title="Décanteur de carburant">Décanteur de carburant</a></li> <li><a href="/wiki/Filtre_%C3%A0_air" title="Filtre à air">Filtre à air</a></li> <li><a href="/wiki/Filtre_%C3%A0_carburant" title="Filtre à carburant">Filtre à carburant</a></li> <li><a href="/wiki/Filtre_%C3%A0_particules" title="Filtre à particules">Filtre à particules</a></li> <li><a href="/wiki/High_Pressure_Direct_Injection" title="High Pressure Direct Injection">HDI</a></li> <li><a href="/wiki/Injecteur" title="Injecteur">Injecteur</a></li> <li><a href="/wiki/Injection_(moteur)" title="Injection (moteur)">Injection</a></li> <li><a href="/wiki/Injection_directe_%C3%A0_rampe_commune" title="Injection directe à rampe commune">Injection directe à rampe commune</a></li> <li><i><a href="/wiki/Intercooler" title="Intercooler">Intercooler</a></i></li> <li><a href="/wiki/Pompe_%C3%A0_injection" title="Pompe à injection">Pompe à injection</a></li> <li><a href="/wiki/Pompe_d%27alimentation" title="Pompe d'alimentation">Pompe d'alimentation</a></li> <li><a href="/wiki/Pot_catalytique" title="Pot catalytique">Pot catalytique</a></li> <li><a href="/wiki/Pot_d%27%C3%A9chappement" title="Pot d'échappement">Pot d'échappement</a></li> <li><a href="/wiki/Pot_de_d%C3%A9tente" title="Pot de détente">Pot de détente</a></li> <li><a href="/wiki/Recirculation_des_gaz_d%27%C3%A9chappement" title="Recirculation des gaz d'échappement">Recirculation des gaz d'échappement</a></li> <li><a href="/wiki/Reniflard" title="Reniflard">Reniflard</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9servoir_(carburant)" title="Réservoir (carburant)">Réservoir</a></li> <li><a href="/wiki/Silencieux_(automobile)" title="Silencieux (automobile)">Silencieux</a></li> <li><a href="/wiki/Soupape_de_d%C3%A9charge" title="Soupape de décharge">Soupape de décharge</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9duction_catalytique_s%C3%A9lective" title="Réduction catalytique sélective">Système SCR</a></li> <li><a href="/wiki/Sonde_lambda" title="Sonde lambda">Sonde lambda</a></li> <li><a href="/wiki/Suralimentation" title="Suralimentation">Suralimentation</a></li> <li><a href="/wiki/TDI_(moteur)" title="TDI (moteur)">TDI</a></li> <li><a href="/wiki/Trompette_d%27admission" title="Trompette d'admission">Trompette d'admission</a></li> <li><a href="/wiki/Turbocompresseur" title="Turbocompresseur">Turbocompresseur</a></li> <li><a href="/wiki/Wastegate" title="Wastegate">Wastegate</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Lubrification et <span class="page_h"><a href="/wiki/Circuit_de_refroidissement" title="Circuit de refroidissement">refroidissement</a></span></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Bouchon_de_radiateur" title="Bouchon de radiateur">Bouchon de radiateur</a></li> <li><a href="/wiki/Carter_humide" title="Carter humide">Carter humide</a></li> <li><a href="/wiki/Carter_sec" title="Carter sec">Carter sec</a></li> <li><a href="/wiki/Calorstat" title="Calorstat">Calorstat</a></li> <li><a href="/wiki/Filtre_%C3%A0_huile" title="Filtre à huile">Filtre à huile</a></li> <li><a href="/wiki/Huile_de_synth%C3%A8se" title="Huile de synthèse">Huile de synthèse</a></li> <li><a href="/wiki/Huile_moteur" title="Huile moteur">Huile moteur</a></li> <li><a href="/wiki/Liquide_de_refroidissement" title="Liquide de refroidissement">Liquide de refroidissement</a></li> <li><a href="/wiki/Lubrification" title="Lubrification">Lubrification</a></li> <li><a href="/wiki/Pompe_%C3%A0_huile" title="Pompe à huile">Pompe à huile</a></li> <li><a href="/wiki/Radiateur_(moteur_thermique)" title="Radiateur (moteur thermique)">Radiateur</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px"><a href="/wiki/Transmission_(m%C3%A9canique)" title="Transmission (mécanique)">Transmission</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Arbre_de_transmission" title="Arbre de transmission">Arbre de transmission</a> : <a href="/wiki/Arbre_d%27h%C3%A9lice" title="Arbre d'hélice">Arbre d'hélice</a></li> <li><a href="/wiki/Barre_Panhard" title="Barre Panhard">Barre Panhard</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C3%AEte_de_vitesses" title="Boîte de vitesses">Boîte de vitesses</a> <ul><li><a href="/wiki/Bo%C3%AEte_de_vitesses" title="Boîte de vitesses">Automatique</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C3%AEte_de_vitesses_robotis%C3%A9e" title="Boîte de vitesses robotisée">Robotisée</a></li> <li><a href="/wiki/Variateur_de_vitesse_m%C3%A9canique" title="Variateur de vitesse mécanique">Variateur</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Cha%C3%AEne_%C3%A0_neige" title="Chaîne à neige">Chaîne à neige</a></li> <li><a href="/wiki/Chaussette_%C3%A0_neige" title="Chaussette à neige">Chaussette à neige</a></li> <li><a href="/wiki/Convertisseur_de_couple" title="Convertisseur de couple">Convertisseur de couple</a></li> <li><a href="/wiki/Diff%C3%A9rentiel_(m%C3%A9canique)" title="Différentiel (mécanique)">Différentiel</a></li> <li><a href="/wiki/Double_d%C3%A9brayage" title="Double débrayage">Double débrayage</a></li> <li><a href="/wiki/Embrayage" title="Embrayage">Embrayage</a></li> <li><a href="/wiki/Essieu_De_Dion" title="Essieu De Dion">Essieu De Dion</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_%C3%A0_l%27avant_et_roues_arri%C3%A8re_motrices" title="Moteur à l'avant et roues arrière motrices"><i>Front Rear</i></a></li> <li><a href="/wiki/Hybrid_Synergy_Drive" title="Hybrid Synergy Drive">Hybrid Synergy Drive</a></li> <li><a href="/wiki/Jante_(automobile)" title="Jante (automobile)">Jante</a></li> <li><a href="/wiki/Joint_de_Cardan" title="Joint de Cardan">Joint de Cardan</a></li> <li><a href="/wiki/Marche_arri%C3%A8re" title="Marche arrière">Marche arrière</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumatique_(v%C3%A9hicule)" title="Pneumatique (véhicule)">Pneu</a> <ul><li><a href="/wiki/Pneu_hiver" title="Pneu hiver">Hiver</a></li> <li><a href="/wiki/Pneu_pluie" title="Pneu pluie">Pluie</a></li> <li><a href="/wiki/Pneu_sans_chambre_%C3%A0_air" title="Pneu sans chambre à air">sans chambre à air</a></li> <li><a href="/wiki/PAX_System" title="PAX System">PAX System</a></li> <li><a href="/wiki/Pneu_sans_air" title="Pneu sans air">sans air</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pont_rigide" title="Pont rigide">Pont rigide</a></li> <li><a href="/wiki/Propulsion_(automobile)" title="Propulsion (automobile)">Propulsion</a></li> <li><a href="/wiki/Roue_motrice" title="Roue motrice">Roue motrice</a></li> <li><a href="/wiki/Suspension_de_v%C3%A9hicule" title="Suspension de véhicule">Suspension</a></li> <li><a href="/wiki/Synchroniseur_(automobile)" title="Synchroniseur (automobile)">Synchroniseur</a></li> <li><a href="/wiki/Synchro_Rev_Control" title="Synchro Rev Control">Synchro Rev Control</a></li> <li><a href="/wiki/Traction_(automobile)" title="Traction (automobile)">Traction</a></li> <li><a href="/wiki/Train_%C3%A9picyclo%C3%AFdal" title="Train épicycloïdal">Train épicycloïdal</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_int%C3%A9grale" title="Transmission intégrale">Transmission intégrale</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_acat%C3%A8ne" title="Transmission acatène">Transmission acatène</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_%C3%A9lectrom%C3%A9canique" title="Transmission électromécanique">Transmission électromécanique</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_hydrostatique" title="Transmission hydrostatique">Transmission hydrostatique</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_diesel-%C3%A9lectrique" title="Transmission diesel-électrique">Transmission diesel-électrique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Périphériques</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Machine_synchrone" title="Machine synchrone">Alternateur</a></li> <li><a href="/wiki/Batterie_d%27accumulateurs" title="Batterie d'accumulateurs">Batterie</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9marreur" title="Démarreur">Démarreur</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px">Théorie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Couple_(physique)" title="Couple (physique)">Couple</a></li> <li><a href="/wiki/Cycle_de_Beau_de_Rochas" title="Cycle de Beau de Rochas">Cycle à quatre temps</a></li> <li><a href="/wiki/Cylindr%C3%A9e" title="Cylindrée">Cylindrée</a></li> <li><i><a href="/wiki/Downsizing_(m%C3%A9canique)" title="Downsizing (mécanique)">Downsizing</a></i></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quilibrage_(m%C3%A9canique)" title="Équilibrage (mécanique)">Équilibrage</a></li> <li><a href="/wiki/Longue_course" title="Longue course">Longue course</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A9lange_pauvre" title="Mélange pauvre">Mélange pauvre</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_carr%C3%A9" title="Moteur carré">Moteur carré</a></li> <li><a href="/wiki/Moteur_supercarr%C3%A9" title="Moteur supercarré">Moteur supercarré</a></li> <li><a href="/wiki/Points_morts_(m%C3%A9canique)" title="Points morts (mécanique)">Points morts (mécanique)</a></li> <li><a href="/wiki/Pression_moyenne_effective" title="Pression moyenne effective">Pression moyenne effective</a></li> <li><a href="/wiki/Puissance_(physique)" title="Puissance (physique)">Puissance</a></li> <li><a href="/wiki/Rendement_d%27un_moteur_%C3%A0_explosion" title="Rendement d'un moteur à explosion">Rendement</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_bielle-manivelle" title="Système bielle-manivelle">Système bielle-manivelle</a></li> <li><a href="/wiki/Taux_de_compression_(m%C3%A9canique)" title="Taux de compression (mécanique)">Taux de compression</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_primaire" title="Transmission primaire">Transmission primaire</a></li> <li><a href="/wiki/Transmission_secondaire" title="Transmission secondaire">Transmission secondaire</a></li> <li><a href="/wiki/Travail_de_transvasement" title="Travail de transvasement">Travail de transvasement</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9nie_m%C3%A9canique" title="Portail du génie mécanique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/BotOp-logo.svg/24px-BotOp-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/BotOp-logo.svg/36px-BotOp-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/BotOp-logo.svg/48px-BotOp-logo.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:G%C3%A9nie_m%C3%A9canique" title="Portail:Génie mécanique">Portail du génie mécanique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Automobile" title="Portail de l’automobile"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg/48px-TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg.png" decoding="async" width="48" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg/72px-TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg/96px-TheStructorr_Lamborghini_Gallardo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="400" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Automobile" title="Portail:Automobile">Portail de l’automobile</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Motocyclette" title="Portail de la moto"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Sport_-_The_Noun_Project.svg/24px-Sport_-_The_Noun_Project.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Sport_-_The_Noun_Project.svg/36px-Sport_-_The_Noun_Project.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/Sport_-_The_Noun_Project.svg/48px-Sport_-_The_Noun_Project.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Motocyclette" title="Portail:Motocyclette">Portail de la moto</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Camion" title="Portail des camions"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Red-cab_dump_truck.svg/48px-Red-cab_dump_truck.svg.png" decoding="async" width="48" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Red-cab_dump_truck.svg/72px-Red-cab_dump_truck.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Red-cab_dump_truck.svg/96px-Red-cab_dump_truck.svg.png 2x" data-file-width="542" data-file-height="223" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Camion" title="Portail:Camion">Portail des camions</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:A%C3%A9ronautique" title="Portail de l’aéronautique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Avion_silhouette.svg/22px-Avion_silhouette.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Avion_silhouette.svg/33px-Avion_silhouette.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Avion_silhouette.svg/45px-Avion_silhouette.svg.png 2x" data-file-width="650" data-file-height="700" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:A%C3%A9ronautique" title="Portail:Aéronautique">Portail de l’aéronautique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Physique" title="Portail de la physique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/24px-Circle-icons-physics-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/36px-Circle-icons-physics-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Circle-icons-physics-logo.svg/48px-Circle-icons-physics-logo.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Physique" title="Portail:Physique">Portail de la physique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89nergie" title="Portail de l’énergie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/24px-Circle-icons-bolt.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/36px-Circle-icons-bolt.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Circle-icons-bolt.svg/48px-Circle-icons-bolt.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89nergie" title="Portail:Énergie">Portail de l’énergie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Technologies" title="Portail des technologies"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/23px-Crystal_kcontrol_2.svg.png" decoding="async" width="23" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/34px-Crystal_kcontrol_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/Crystal_kcontrol_2.svg/45px-Crystal_kcontrol_2.svg.png 2x" data-file-width="93" data-file-height="99" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Technologies" title="Portail:Technologies">Portail des technologies</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7757cc99d6‐ljzgb Cached time: 20250302135632 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.683 seconds Real time usage: 1.012 seconds Preprocessor visited node count: 8694/1000000 Post‐expand include size: 168779/2097152 bytes Template argument size: 24385/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 55618/5000000 bytes Lua time usage: 0.200/10.000 seconds Lua memory usage: 7035420/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 660.785 1 -total 28.11% 185.721 2 Modèle:Références 27.18% 179.616 1 Modèle:Références_nombreuses 19.43% 128.406 1 Modèle:Liens 11.80% 77.986 25 Modèle:Lien_web 7.50% 49.590 1 Modèle:Portail 4.69% 30.964 11 Modèle:Ouvrage 4.36% 28.813 1 Modèle:Article_général 4.31% 28.479 1 Modèle:Palette 4.06% 26.807 1 Modèle:Méta_bandeau --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:429747:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302135632 and revision id 220351915. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Moteur_à_allumage_commandé&oldid=220351915">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Moteur_à_allumage_commandé&oldid=220351915</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Moteur_%C3%A0_explosion" title="Catégorie:Moteur à explosion">Moteur à explosion</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Invention_belge" title="Catégorie:Invention belge">Invention belge</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Invention_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Invention du XIXe siècle">Invention du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cycle_thermodynamique" title="Catégorie:Cycle thermodynamique">Cycle thermodynamique</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_italien" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en italien">Article contenant un appel à traduction en italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_diff%C3%A9rent_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local différent sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:G%C3%A9nie_m%C3%A9canique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Génie mécanique/Articles liés">Portail:Génie mécanique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Technologies/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Technologies/Articles liés">Portail:Technologies/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Sciences/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Sciences/Articles liés">Portail:Sciences/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Automobile/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Automobile/Articles liés">Portail:Automobile/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Transports/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Transports/Articles liés">Portail:Transports/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Motocyclette/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Motocyclette/Articles liés">Portail:Motocyclette/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Camion/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Camion/Articles liés">Portail:Camion/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:A%C3%A9ronautique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Aéronautique/Articles liés">Portail:Aéronautique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Physique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Physique/Articles liés">Portail:Physique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89nergie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Énergie/Articles liés">Portail:Énergie/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 16 novembre 2024 à 23:01.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9" title="Spécial:Citer/Moteur à allumage commandé">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Moteur à allumage commandé</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>52 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-84d48484fd-r2qff","wgBackendResponseTime":314,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.683","walltime":"1.012","ppvisitednodes":{"value":8694,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":168779,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":24385,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":55618,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 660.785 1 -total"," 28.11% 185.721 2 Modèle:Références"," 27.18% 179.616 1 Modèle:Références_nombreuses"," 19.43% 128.406 1 Modèle:Liens"," 11.80% 77.986 25 Modèle:Lien_web"," 7.50% 49.590 1 Modèle:Portail"," 4.69% 30.964 11 Modèle:Ouvrage"," 4.36% 28.813 1 Modèle:Article_général"," 4.31% 28.479 1 Modèle:Palette"," 4.06% 26.807 1 Modèle:Méta_bandeau"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.200","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7035420,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7757cc99d6-ljzgb","timestamp":"20250302135632","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Moteur \u00e0 allumage command\u00e9","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Moteur_%C3%A0_allumage_command%C3%A9","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q502048","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q502048","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-10-10T21:55:38Z","dateModified":"2024-11-16T22:01:18Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/96\/Engine_explosion.gif","headline":"type de moteur \u00e0 combustion interne"}</script> </body> </html>