CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Graafschap Vlaanderen - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"0de557c7-57a3-4527-a4c5-b095987916e6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Graafschap_Vlaanderen","wgTitle":"Graafschap Vlaanderen","wgCurRevisionId":68996324,"wgRevisionId":68996324,"wgArticleId":32783,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Graafschap Vlaanderen"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Graafschap_Vlaanderen","wgRelevantArticleId":32783,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q157070","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg/1200px-Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1536"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg/960px-Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1024"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="819"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Graafschap Vlaanderen - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Graafschap_Vlaanderen"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Graafschap_Vlaanderen"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Graafschap_Vlaanderen rootpage-Graafschap_Vlaanderen skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/1_april"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas"><span>Speciale pagina's</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Graafschap+Vlaanderen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Graafschap+Vlaanderen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Graafschap+Vlaanderen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Graafschap+Vlaanderen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Etymologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etymologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Etymologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Etymologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grondgebied_en_indeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Grondgebied_en_indeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Grondgebied en indeling</span> </div> </a> <ul id="toc-Grondgebied_en_indeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wapenschild" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wapenschild"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Wapenschild</span> </div> </a> <ul id="toc-Wapenschild-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voorgeschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorgeschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voorgeschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voorgeschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Voorgeschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Voorgeschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Romeinse_tijd_en_Clovis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Romeinse_tijd_en_Clovis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Romeinse tijd en Clovis</span> </div> </a> <ul id="toc-Romeinse_tijd_en_Clovis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Van_±600_tot_±850" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Van_±600_tot_±850"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Van ±600 tot ±850</span> </div> </a> <ul id="toc-Van_±600_tot_±850-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ontstaan_en_groei_(863–1067)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ontstaan_en_groei_(863–1067)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Ontstaan en groei (863–1067)</span> </div> </a> <ul id="toc-Ontstaan_en_groei_(863–1067)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bloeiperiode_(1067–1180)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bloeiperiode_(1067–1180)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Bloeiperiode (1067–1180)</span> </div> </a> <ul id="toc-Bloeiperiode_(1067–1180)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Politieke_crises_en_oorlogen_(1180–1384)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Politieke_crises_en_oorlogen_(1180–1384)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Politieke crises en oorlogen (1180–1384)</span> </div> </a> <ul id="toc-Politieke_crises_en_oorlogen_(1180–1384)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bourgondische_periode_en_Karel_V_(1384–1555)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bourgondische_periode_en_Karel_V_(1384–1555)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Bourgondische periode en Karel V (1384–1555)</span> </div> </a> <ul id="toc-Bourgondische_periode_en_Karel_V_(1384–1555)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Spaanse_en_Oostenrijkse_periode_(1555–1794)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Spaanse_en_Oostenrijkse_periode_(1555–1794)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Spaanse en Oostenrijkse periode (1555–1794)</span> </div> </a> <ul id="toc-Spaanse_en_Oostenrijkse_periode_(1555–1794)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Franse,_Nederlandse_en_Belgische_periode_(1794–nu)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Franse,_Nederlandse_en_Belgische_periode_(1794–nu)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Franse, Nederlandse en Belgische periode (1794–nu)</span> </div> </a> <ul id="toc-Franse,_Nederlandse_en_Belgische_periode_(1794–nu)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Belangrijke_veldslagen_op_Vlaams_grondgebied" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Belangrijke_veldslagen_op_Vlaams_grondgebied"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Belangrijke veldslagen op Vlaams grondgebied</span> </div> </a> <ul id="toc-Belangrijke_veldslagen_op_Vlaams_grondgebied-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_link" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_link"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Externe link</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_link-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Graafschap Vlaanderen</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 44 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-44" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">44 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Condau_de_Flandres" title="Condau de Flandres – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Condau de Flandres" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%88%D9%86%D8%AA%D9%8A%D8%A9_%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%8A%D8%B1%D8%B2" title="كونتية فلانديرز – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="كونتية فلانديرز" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Cond%C3%A1u_de_Flandes" title="Condáu de Flandes – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Condáu de Flandes" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%8B%D1%8F_(%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0)" title="Фландрыя (графства) – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Фландрыя (графства)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%8F_(%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Фландрия (графство) – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Фландрия (графство)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%B8_%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%89%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BF" title="ফ্ল্যান্ডার্স কাউন্টি – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ফ্ল্যান্ডার্স কাউন্টি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Kontelezh_Flandrez" title="Kontelezh Flandrez – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Kontelezh Flandrez" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Comtat_de_Flandes" title="Comtat de Flandes – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Comtat de Flandes" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Flandersk%C3%A9_hrabstv%C3%AD" title="Flanderské hrabství – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Flanderské hrabství" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Grevskabet_Flandern" title="Grevskabet Flandern – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Grevskabet Flandern" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Grafschaft_Flandern" title="Grafschaft Flandern – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Grafschaft Flandern" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%B7%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A6%CE%BB%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Κομητεία της Φλάνδρας – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Κομητεία της Φλάνδρας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/County_of_Flanders" title="County of Flanders – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="County of Flanders" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Graflando_Flandrio" title="Graflando Flandrio – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Graflando Flandrio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Condado_de_Flandes" title="Condado de Flandes – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Condado de Flandes" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Flandria_krahvkond" title="Flandria krahvkond – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Flandria krahvkond" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Flandriako_Konderria" title="Flandriako Konderria – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Flandriako Konderria" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%AA%E2%80%8C%D9%86%D8%B4%DB%8C%D9%86_%D9%81%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1" title="کنت‌نشین فلاندر – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کنت‌نشین فلاندر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Flanderin_kreivikunta" title="Flanderin kreivikunta – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Flanderin kreivikunta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Comt%C3%A9_de_Flandre" title="Comté de Flandre – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Comté de Flandre" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Greefskip_Flaanderen" title="Greefskip Flaanderen – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Greefskip Flaanderen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Condado_de_Flandres" title="Condado de Flandres – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Condado de Flandres" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%95%D7%96%D7%A0%D7%95%D7%AA_%D7%A4%D7%9C%D7%A0%D7%93%D7%A8%D7%99%D7%94" title="רוזנות פלנדריה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="רוזנות פלנדריה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%89%E0%A4%82%E0%A4%9F%E0%A5%80_%E0%A4%91%E0%A4%AB%E0%A4%BC_%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%82%E0%A4%A1%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B8" title="काउंटी ऑफ़ फ़्लैंडर्स – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="काउंटी ऑफ़ फ़्लैंडर्स" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Flamand_gr%C3%B3fs%C3%A1g" title="Flamand grófság – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Flamand grófság" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%96%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1_(%D5%AF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)" title="Ֆլանդրիա (կոմսություն) – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ֆլանդրիա (կոմսություն)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/County_Flanders" title="County Flanders – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="County Flanders" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Contea_delle_Fiandre" title="Contea delle Fiandre – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Contea delle Fiandre" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%94%8C%EB%9E%80%EB%8D%B0%EB%9F%B0_%EB%B0%B1%EA%B5%AD" title="플란데런 백국 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="플란데런 백국" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Flandrijos_grafyst%C4%97" title="Flandrijos grafystė – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Flandrijos grafystė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Wilayah_Flanders" title="Wilayah Flanders – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Wilayah Flanders" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Grevskapet_Flandern" title="Grevskapet Flandern – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Grevskapet Flandern" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Comt%C3%A9_d%27_Flande" title="Comté d' Flande – Picardisch" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Comté d' Flande" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Hrabstwo_Flandrii" title="Hrabstwo Flandrii – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Hrabstwo Flandrii" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Condado_da_Flandres" title="Condado da Flandres – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Condado da Flandres" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Comitatul_Flandra" title="Comitatul Flandra – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Comitatul Flandra" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%8F" title="Графство Фландрия – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Графство Фландрия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Grofovija_Flandrija" title="Grofovija Flandrija – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Grofovija Flandrija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Grofija_Flandrija" title="Grofija Flandrija – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Grofija Flandrija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%8C%E0%B8%95%E0%B8%B5%E0%B8%9F%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%94%E0%B8%AD%E0%B8%AA%E0%B9%8C" title="เคาน์ตีฟลานเดอส์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="เคาน์ตีฟลานเดอส์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Flandre_Kontlu%C4%9Fu" title="Flandre Kontluğu – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Flandre Kontluğu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B5_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Фландрське графство – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Фландрське графство" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Groafschap_Vloandern" title="Groafschap Vloandern – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Groafschap Vloandern" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%9B%E5%85%B0%E5%BE%B7%E4%BC%AF%E5%9B%BD" title="佛兰德伯国 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="佛兰德伯国" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q157070#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Graafschap_Vlaanderen" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Graafschap_Vlaanderen" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Graafschap_Vlaanderen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Graafschap_Vlaanderen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Graafschap_Vlaanderen" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Graafschap_Vlaanderen" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&oldid=68996324" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Graafschap_Vlaanderen&id=68996324&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGraafschap_Vlaanderen"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FGraafschap_Vlaanderen"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Graafschap+Vlaanderen"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Graafschap_Vlaanderen&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:County_of_Flanders" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q157070" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Graafschap Vlaanderen </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><a href="/wiki/Leenstelsel_(bestuursvorm)" title="Leenstelsel (bestuursvorm)">Leen</a> van het <a href="/wiki/Koninkrijk_Frankrijk" title="Koninkrijk Frankrijk">koninkrijk Frankrijk</a> (863–1526)<br /> en het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> (1526–1794) </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span></span> <table style="width: 100%;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="text-align: left; vertical-align: middle; min-width: 45px;"><a href="/wiki/Vlaanderengouw" title="Vlaanderengouw">←</a> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Vlaanderengouw"><img alt="Vlaanderengouw" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/40px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span> </td> <td style="text-align: center; vertical-align: middle;"><big><b>863 – 1794</b></big> </td> <td style="text-align: right; vertical-align: middle; min-width: 45px;"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Leiedepartement"><img alt="Leiedepartement" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/40px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Leiedepartement" class="mw-redirect" title="Leiedepartement">→</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Scheldedepartement"><img alt="Scheldedepartement" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/40px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Scheldedepartement" class="mw-redirect" title="Scheldedepartement">→</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Frans-Vlaanderen"><img alt="Frans-Vlaanderen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/40px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Frans-Vlaanderen" title="Frans-Vlaanderen">→</a><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_None.svg" class="mw-file-description" title="Staats-Vlaanderen"><img alt="Staats-Vlaanderen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/40px-Flag_of_None.svg.png" decoding="async" width="25" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Flag_of_None.svg/60px-Flag_of_None.svg.png 2x" data-file-width="225" data-file-height="150" /></a></span> <a href="/wiki/Staats-Vlaanderen" title="Staats-Vlaanderen">→</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center;" colspan="3"> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><span></span> <table style="width: 100%; text-align: center;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/100px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png" decoding="async" width="100" height="110" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/150px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/200px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span> </td> <td style="vertical-align: middle;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Coat_of_Arms_of_Flanders_(according_to_the_Gelre_Armorial).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg/120px-Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg.png" decoding="async" width="100" height="235" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg/150px-Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg/200px-Coat_of_Arms_of_Flanders_%28according_to_the_Gelre_Armorial%29.svg.png 2x" data-file-width="233" data-file-height="547" /></a></span> </td></tr> <tr> <td><small>(<a href="/wiki/Vlag_van_Vlaanderen" title="Vlag van Vlaanderen">Details</a>)</small> </td> <td><small>(<a href="/wiki/Wapen_van_Vlaanderen" title="Wapen van Vlaanderen">Details</a>)</small> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Kaart </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Locator_County_of_Flanders_(1350).svg" class="mw-file-description" title="Het graafschap Vlaanderen omstreeks 1350"><img alt="Het graafschap Vlaanderen omstreeks 1350" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg/330px-Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg.png" decoding="async" width="266" height="341" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg/500px-Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg/960px-Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg.png 2x" data-file-width="2818" data-file-height="3608" /></a></span> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="3"><small>Het graafschap Vlaanderen omstreeks 1350</small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Algemene gegevens </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Hoofdstad" title="Hoofdstad">Hoofdstad</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Taal_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Taal (hoofdbetekenis)">Talen</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Diets" title="Diets">Diets</a>/<a href="/wiki/Middelnederlands" title="Middelnederlands">Middelnederlands</a><br /> en <a href="/wiki/Picardisch" title="Picardisch">Picardisch</a>/<a href="/wiki/Frans" title="Frans">Frans</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit;" colspan="3">Regering </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Regeringsvorm" title="Regeringsvorm">Regeringsvorm</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Graaf_(titel)" title="Graaf (titel)">Graafschap</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Dynastie" title="Dynastie">Dynastie</a> </th> <td colspan="2">Zie <a href="/wiki/Lijst_van_graven_van_Vlaanderen" title="Lijst van graven van Vlaanderen">lijst van graven van Vlaanderen</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Staatshoofd" title="Staatshoofd">Staatshoofd</a> </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Graaf_(titel)" title="Graaf (titel)">Graaf</a> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:County_of_Flanders_(topogaphy).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png/330px-County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png" decoding="async" width="260" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png/500px-County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png/520px-County_of_Flanders_%28topogaphy%29.png 2x" data-file-width="760" data-file-height="645" /></a><figcaption>Omvang van het graafschap van 1212 tot 1586. In het rood de rijksgrens, die tot 1526 tussen de grafelijke bezittingen liep.</figcaption></figure> <p>Het <b>graafschap Vlaanderen</b> (<a href="/wiki/Frans" title="Frans">Frans</a>: <i>le comté de Flandre</i> en <i>le comté des Flandres</i>) is een historisch gebied dat zich tegenwoordig bevindt in <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a>, met uitlopers in <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> en <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a>. Als beginpunt van het graafschap wordt algemeen het jaartal 863 genomen, toen <a href="/wiki/Boudewijn_I_van_Vlaanderen" title="Boudewijn I van Vlaanderen">graaf Boudewijn I</a> de meest noordelijke <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwen</a> van <a href="/wiki/West-Franci%C3%AB" title="West-Francië">West-Francië</a> <a href="/wiki/Leenstelsel_(bestuursvorm)" title="Leenstelsel (bestuursvorm)">in leen</a> ontving. Zijn zoon <a href="/wiki/Boudewijn_II_van_Vlaanderen" title="Boudewijn II van Vlaanderen">Boudewijn II</a> en kleinzoon <a href="/wiki/Arnulf_I_van_Vlaanderen" title="Arnulf I van Vlaanderen">Arnulf I</a> voegden andere gouwen toe, voornamelijk in zuidelijke richting. De voornaamste steden in het graafschap waren <a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a>, <a href="/wiki/Gent" title="Gent">Gent</a>, <a href="/wiki/Ieper" title="Ieper">Ieper</a>, <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a>, <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a> (tot 1187), <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a> (tot 1191) en <a href="/wiki/Rijsel" title="Rijsel">Rijsel</a> (tot 1667). </p><p>Aanvankelijk lagen alle bezittingen van de graaf ten westen van de <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a>, sinds het <a href="/wiki/Verdrag_van_Verdun" title="Verdrag van Verdun">Verdrag van Verdun</a> (843) de grens tussen het <a href="/wiki/Koninkrijk_Frankrijk" title="Koninkrijk Frankrijk">koninkrijk Frankrijk</a> en het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a>. In de <a href="/wiki/11e_eeuw" title="11e eeuw">11e eeuw</a> verwierf de graaf echter de <a href="/wiki/Vier_Ambachten" title="Vier Ambachten">Vier Ambachten</a> en het <a href="/wiki/Markgraafschap_Ename" title="Markgraafschap Ename">markgraafschap Ename</a>, aan de overzijde van de Schelde. De grafelijke bezittingen worden daarom ingedeeld in twee groepen: <a href="/wiki/Kroon-Vlaanderen" title="Kroon-Vlaanderen">Kroon-Vlaanderen</a> (<a href="/wiki/Leenstelsel_(bestuursvorm)" title="Leenstelsel (bestuursvorm)">leenroerig</a> aan de Franse koning) en <a href="/wiki/Rijks-Vlaanderen" title="Rijks-Vlaanderen">Rijks-Vlaanderen</a> (leenroerig aan de <a href="/wiki/Koning_van_Duitsland" title="Koning van Duitsland">Duitse keizer</a>). Uiteindelijk moest de Franse koning <a href="/wiki/Vrede_van_Madrid" title="Vrede van Madrid">in 1526</a> en <a href="/wiki/Damesvrede_van_Kamerijk" title="Damesvrede van Kamerijk">in 1529</a> afstand doen van de Franse onderdelen, waarna geheel Vlaanderen opgenomen kon worden in de <a href="/wiki/Bourgondische_Kreits" title="Bourgondische Kreits">Bourgondische Kreits</a> van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a>. </p><p>Het graafschap kende een bloeiende <a href="/wiki/Economie" title="Economie">economie</a> dankzij de handel en de nijverheid. In de <a href="/wiki/13e_eeuw" title="13e eeuw">13e</a>, <a href="/wiki/14e_eeuw" title="14e eeuw">14e</a> en <a href="/wiki/15e_eeuw" title="15e eeuw">15e eeuw</a> werd Vlaams <a href="/wiki/Laken_(textiel)" title="Laken (textiel)">laken</a> in heel Europa gegeerd als een kwaliteitsvol luxeproduct. De welvaart leidde tot een hoge dichtheid van steden. Bovendien kenden deze steden grote bevolkingsaantallen, waardoor <a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a> en <a href="/wiki/Gent" title="Gent">Gent</a> zich qua omvang konden meten met <a href="/wiki/Londen" title="Londen">Londen</a> en <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a>. Ten noorden van de <a href="/wiki/Alpen" title="Alpen">Alpen</a> was het graafschap Vlaanderen eeuwenlang een van de meest economisch en cultureel ontwikkelde gebieden van Europa. In het graafschap waren twee voertalen gangbaar.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In het noorden en de <a href="/wiki/Franse_Westhoek" title="Franse Westhoek">Franse Westhoek</a> werden <a href="/wiki/Diets" title="Diets">Dietse</a> <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">dialecten</a> gesproken, in <a href="/wiki/Rijsels-Vlaanderen" title="Rijsels-Vlaanderen">Rijsels-Vlaanderen</a> sprak men <a href="/wiki/Picardisch" title="Picardisch">Picardisch</a>. </p><p>Van 1384 tot 1713 was Vlaanderen een van de <a href="/wiki/Bourgondische_Nederlanden" title="Bourgondische Nederlanden">Bourgondische Nederlanden</a>, <a href="/wiki/Habsburgse_Nederlanden" title="Habsburgse Nederlanden">Habsburgse Nederlanden</a> en <a href="/wiki/Spaanse_Nederlanden" title="Spaanse Nederlanden">Spaanse Nederlanden</a>. Het graafschap werd getroffen door verschillende oorlogen, vooral in de <a href="/wiki/17e_eeuw" title="17e eeuw">17e eeuw</a>. Noordelijke delen ervan werden veroverd door de <a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden</a>, grote delen langs de zuidgrens werden ingenomen door <a href="/wiki/Lodewijk_XIV_van_Frankrijk" title="Lodewijk XIV van Frankrijk">Lodewijk XIV van Frankrijk</a>. De <a href="/wiki/Vrede_van_Utrecht_(1713)" title="Vrede van Utrecht (1713)">Vrede van Utrecht (1713)</a> wees de Spaanse Nederlanden toe aan de <a href="/wiki/Habsburgse_monarchie" title="Habsburgse monarchie">Oostenrijkse tak van het Huis Habsburg</a>. De <a href="/wiki/Oostenrijkse_Nederlanden" title="Oostenrijkse Nederlanden">Oostenrijkse Nederlanden</a> werden <a href="/wiki/Slag_bij_Fleurus_(1794)" title="Slag bij Fleurus (1794)">in 1794</a> bezet door de <a href="/wiki/Eerste_Franse_Republiek" title="Eerste Franse Republiek">Eerste Franse Republiek</a>. Het graafschap werd opgeheven en vervangen door de <a href="/wiki/Departementen_in_de_Nederlanden" title="Departementen in de Nederlanden">departementen</a> <a href="/wiki/Leie_(departement)" title="Leie (departement)">Leie</a> en <a href="/wiki/Schelde_(departement)" title="Schelde (departement)">Schelde</a>. Tegenwoordig komen deze departementen overeen met de <a href="/wiki/Provincies_van_Belgi%C3%AB" title="Provincies van België">Belgische provincies</a> <a href="/wiki/West-Vlaanderen" title="West-Vlaanderen">West-Vlaanderen</a> en <a href="/wiki/Oost-Vlaanderen" title="Oost-Vlaanderen">Oost-Vlaanderen</a>. De gedeelten buiten België behoren tot het Franse <a href="/wiki/Noorderdepartement" title="Noorderdepartement">Noorderdepartement</a> en de Nederlandse provincie <a href="/wiki/Zeeland_(provincie)" title="Zeeland (provincie)">Zeeland</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etymologie">Etymologie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Etymologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Etymologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De streeknaam "Vlaanderen" wordt in de schriftelijke overlevering voor het eerst vermeld door de <a href="/wiki/Hagiografie" title="Hagiografie">vita</a> van <a href="/wiki/Eligius" title="Eligius">Eligius</a>. Deze vita werd opgesteld omstreeks 670, maar de tekst is enkel bekend uit een herwerking van ± 725. In deze tekst wordt de streek genoemd als <i>in Flandris</i> en zijn bevolking als <i>Flanderenses</i>. De streeknaam was tevens een politieke entiteit: de <a href="/wiki/Vlaanderengouw" title="Vlaanderengouw">Vlaanderengouw</a>. Deze was opgericht omstreeks 650 en wordt voor het eerst vermeld in 745: <i>in pago Flandrinse</i>. </p><p>De grondvorm was waarschijnlijk het <a href="/wiki/Germaanse_talen" title="Germaanse talen">Germaanse</a> <i>flauma</i>, letterlijk "dat wat bevloeid wordt". In die tijd overstroomden grote delen van de kuststreek tweemaal per dag bij <a href="/wiki/Vloed" title="Vloed">vloed</a>, vanuit diverse <a href="/wiki/Getijdengeul" title="Getijdengeul">getijdengeulen</a> (onder andere de <a href="/wiki/Testerep" title="Testerep">Testerepvliet</a>, het tegenwoordige <a href="/wiki/Kanaal_Brugge-Oostende" title="Kanaal Brugge-Oostende">kanaal Brugge-Oostende</a> en het <a href="/wiki/Oud_Zwin" class="mw-redirect" title="Oud Zwin">Oud Zwin</a>). Langzaam maar zeker werden de getijdengeulen minder diep en breed, doordat het vloedwater er voortdurend <a href="/wiki/Slib" title="Slib">slib</a> in <a href="/wiki/Sediment" title="Sediment">afzette</a>. Uiteindelijk vielen ze droog of werden ze <a href="/wiki/Polder" title="Polder">ingepolderd</a>. </p><p>In het <a href="/wiki/Noordzeegermaanse_talen" title="Noordzeegermaanse talen">Noordzee-Germaans</a> werd <i>flauma</i> uitgesproken als <i>flâm</i>. De <a href="/wiki/Locatief" title="Locatief">locatief</a> hiervan was <i>Flam-andra</i>, maar in het <a href="/wiki/Meervoud_(taal)" title="Meervoud (taal)">meervoud</a> werd dit <i>Flam-andrum</i>: "in de waterrijke gebieden". Dit <i>Flamandrum</i> verkortte tot <i>Flamdrum</i>, dat verder evolueerde tot <i>Flandren</i> en <i>Vlaanderen</i>. De <a href="/wiki/Genitief" title="Genitief">genitief</a> van <i>flâm</i> is <i>Flaming</i> (Vlaming). Het <a href="/wiki/Bijvoeglijk_naamwoord" title="Bijvoeglijk naamwoord">bijvoeglijk naamwoord</a> luidt <i>Flamis</i> (Vlaams). In het <a href="/wiki/Middelnederlands" title="Middelnederlands">Middelnederlands</a> werd de f <a href="/wiki/Stemhebbend" title="Stemhebbend">stemhebbend</a> ("v") maar in het <a href="/wiki/Engels" title="Engels">Engels</a> (<i>Flanders</i>) en het <a href="/wiki/Duits" title="Duits">Duits</a> (<i>Flandern</i>) bleef de f ongewijzigd. Zo ook in de <a href="/wiki/Romaanse_talen" title="Romaanse talen">Romaanse talen</a>: <i>Flandria</i> (<a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijn</a>), <i>la Flandre/les Flandres</i> (<a href="/wiki/Frans" title="Frans">Frans</a>), <i>Flandes</i> (<a href="/wiki/Spaans" title="Spaans">Spaans</a>) en <i>le Fiandre</i> (<a href="/wiki/Italiaans" title="Italiaans">Italiaans</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Grondgebied_en_indeling">Grondgebied en indeling</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Grondgebied en indeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Grondgebied en indeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_(titel_op_object),_RP-P-AO-18-34.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg/330px-Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg" decoding="async" width="260" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg/500px-Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg/960px-Kaart_van_het_graafschap_Vlaanderen_Comitatus_Flandriae_in_omnes_ejusdem_subjacentes_ditiones_%28titel_op_object%29%2C_RP-P-AO-18-34.jpg 2x" data-file-width="5108" data-file-height="4318" /></a><figcaption>Administratieve indeling. Herwerking van 17e-eeuwse kaarten door <a href="/wiki/Johann_Baptist_Homann" title="Johann Baptist Homann">Homann</a>.</figcaption></figure> <p>Tegenwoordig ligt het historische graafschap verspreid over: </p> <ul><li><a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a>: <ul><li>De provincies <a href="/wiki/West-Vlaanderen" title="West-Vlaanderen">West-Vlaanderen</a> en <a href="/wiki/Oost-Vlaanderen" title="Oost-Vlaanderen">Oost-Vlaanderen</a></li> <li>In de provincie <a href="/wiki/Antwerpen_(provincie)" title="Antwerpen (provincie)">Antwerpen</a>: <a href="/wiki/Linkeroever_(Antwerpen)" title="Linkeroever (Antwerpen)">het Vlaams Hoofd</a> en <a href="/wiki/Bornem" title="Bornem">Bornem</a></li> <li>In de provincie <a href="/wiki/Henegouwen" title="Henegouwen">Henegouwen</a>: <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a>, <a href="/wiki/Moeskroen" title="Moeskroen">Moeskroen</a> en <a href="/wiki/Komen-Waasten" title="Komen-Waasten">Komen-Waasten</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a>: <ul><li>Ten zuiden van Vlaanderen lag het <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">graafschap Artesië</a>, een samenvoeging van gebieden die verloren gegaan waren bij de <a href="/wiki/Overdracht_van_Artesi%C3%AB" title="Overdracht van Artesië">overdracht van Artesië</a> (1180–1212). Hier lagen steden zoals <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a>, <a href="/wiki/Hesdin" title="Hesdin">Hesdin</a>, <a href="/wiki/B%C3%A9thune" title="Béthune">Béthune</a> en <a href="/wiki/Sint-Omaars" title="Sint-Omaars">Sint-Omaars</a>.</li> <li>Langs de nieuwe zuidgrens veroverde Frankrijk in de periode 1658–1679 steden zoals <a href="/wiki/Duinkerke" title="Duinkerke">Duinkerke</a>, <a href="/wiki/Kassel_(Frankrijk)" title="Kassel (Frankrijk)">Kassel</a> en <a href="/wiki/Belle_(gemeente)" title="Belle (gemeente)">Belle</a>. Dit gebied staat bekend als de <a href="/wiki/Franse_Westhoek" title="Franse Westhoek">Franse Westhoek</a>. <a href="/wiki/West-Vlaams" title="West-Vlaams">West-Vlaamse</a> dialecten bleven er gangbaar tot in de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a>.</li> <li>In diezelfde periode veroverde Frankrijk ook <a href="/wiki/Rijsels-Vlaanderen" title="Rijsels-Vlaanderen">Rijsels-Vlaanderen</a>. Het omvatte onder andere <a href="/wiki/Armenti%C3%A8res_(Noorderdepartement)" title="Armentières (Noorderdepartement)">Armentiers</a>, <a href="/wiki/Rijsel" title="Rijsel">Rijsel</a>, <a href="/wiki/Douai" title="Douai">Douai</a> en <a href="/wiki/Orchies" title="Orchies">Orchies</a>. Het werd ook <a href="/wiki/Romaans-Vlaanderen" title="Romaans-Vlaanderen">Romaans-Vlaanderen</a> genoemd, omdat hier geen <a href="/wiki/West-Vlaams" title="West-Vlaams">West-Vlaams</a> maar <a href="/wiki/Picardisch" title="Picardisch">Picardisch</a> (een <a href="/wiki/Romaanse_talen" title="Romaanse talen">Romaanse variant</a>) gesproken werd.</li> <li>Buurlandjes zoals het <a href="/wiki/Graafschap_Boulogne" title="Graafschap Boulogne">graafschap Boulogne</a> en <a href="/wiki/Ternois" title="Ternois">Ternois</a> waren nooit onderdelen van het graafschap Vlaanderen, maar stonden wel enige tijd onder Vlaamse invloed.</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a>: na de <a href="/wiki/Strijd_tussen_Vlaanderen_en_Holland_om_Zeeland_Bewestenschelde" title="Strijd tussen Vlaanderen en Holland om Zeeland Bewestenschelde">strijd om Zeeland Bewestenschelde</a> werd de <a href="/wiki/Westerschelde" title="Westerschelde">Westerschelde</a> gekozen als grens met het <a href="/wiki/Graafschap_Zeeland" title="Graafschap Zeeland">graafschap Zeeland</a>. In de periode 1586–1648 kon de <a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden</a> echter verschillende plaatsen op de zuidoever innemen (<a href="/wiki/Staats-Vlaanderen" title="Staats-Vlaanderen">Staats-Vlaanderen</a>).</li></ul> <p>Het "graafschap Vlaanderen" was eigenlijk een <a href="/wiki/Personele_unie" title="Personele unie">personele unie</a> van oudere domeinen die elk hun eigen bestuur behielden. De titel "graaf van Vlaanderen" was ontleend aan het <a href="/wiki/Brugse_Vrije" title="Brugse Vrije">vrijgraafschap rond Brugge</a>, een voortzetting van de oudere <a href="/wiki/Vlaanderengouw" title="Vlaanderengouw">Vlaanderengouw</a>. De overige gouwen werden <a href="/wiki/Leenstelsel_(bestuursvorm)" title="Leenstelsel (bestuursvorm)">in leen</a> gegeven aan <a href="/wiki/Burggraaf" title="Burggraaf">burggraven</a>, een erfelijke titel die al snel in handen kwam van machtige geslachten. Sommige burggraven begonnen te wedijveren met de graaf, waarna ze geleidelijk aan vervangen werden door <a href="/wiki/Baljuw" title="Baljuw">baljuws</a>, benoemd en betaald door de graaf. Omstreeks 1600 beschikte de graaf van Vlaanderen over een <a href="/wiki/Indeling_van_het_graafschap_Vlaanderen" title="Indeling van het graafschap Vlaanderen">25-tal deelgebieden</a>, bijna allemaal bestuurd door baljuws. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wapenschild">Wapenschild</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Wapenschild" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Wapenschild"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Blason_Flandres_double.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Blason_Flandres_double.svg/260px-Blason_Flandres_double.svg.png" decoding="async" width="260" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Blason_Flandres_double.svg/390px-Blason_Flandres_double.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Blason_Flandres_double.svg/520px-Blason_Flandres_double.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a><figcaption>Het wapenschild, zoals afgebeeld in het <a href="/wiki/Wapenboek_Gelre" title="Wapenboek Gelre">Wapenboek Gelre</a> (links) en het <a href="/w/index.php?title=Wapenboek_Wijnbergen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wapenboek Wijnbergen (de pagina bestaat niet)">Wapenboek Wijnbergen</a> (rechts)</figcaption></figure> <p>Het <a href="/wiki/Wapen_van_Vlaanderen" title="Wapen van Vlaanderen">wapen van Vlaanderen</a>, bijgenaamd de "Vlaamse leeuw", was oorspronkelijk het wapenschild van graaf <a href="/wiki/Filips_van_de_Elzas" title="Filips van de Elzas">Filips van de Elzas</a>. De <a href="/wiki/Roman_(literatuur)" title="Roman (literatuur)">historische roman</a> <i><a href="/wiki/De_leeuw_van_Vlaanderen" title="De leeuw van Vlaanderen">De leeuw van Vlaanderen</a></i> (1838) verheerlijkte de <a href="/wiki/Guldensporenslag" title="Guldensporenslag">Guldensporenslag</a> (1302), waarin een Vlaams volksleger won tegen de Franse koning terwijl men ook "<a href="/wiki/Vlaanderen_de_Leeuw_(kreet)" title="Vlaanderen de Leeuw (kreet)">Vlaanderen de Leeuw!</a>" geroepen zou hebben. Geïnspireerd door de Guldensporenslag, noemden Nederlandstaligen in België – ook in de gebieden buiten het historische graafschap – zich "de <a href="/wiki/Vlaamse_Beweging" title="Vlaamse Beweging">Vlaamse Beweging</a>" en gebruikten de Vlaamse leeuw als hun symbool. In de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a> ging de Vlaamse leeuw over op de vlag van de <a href="/wiki/Vlaamse_Gemeenschap" title="Vlaamse Gemeenschap">Vlaamse Gemeenschap</a> en het <a href="/wiki/Vlaams_Gewest" title="Vlaams Gewest">Vlaams Gewest</a>. </p><p>In de <a href="/wiki/Heraldiek" title="Heraldiek">heraldiek</a> van randzones en buurlanden van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> komen gevreesde wilde dieren veelvuldig voor. De keizer voerde zelf de <a href="/wiki/Dubbelkoppige_adelaar" title="Dubbelkoppige adelaar">dubbelkoppige adelaar</a>. Wellicht wilden de randzones en buurlanden hun eigen kracht en zelfstandigheid ten opzichte van de keizer beklemtonen. De leeuw werd in <a href="/wiki/West-Europa" title="West-Europa">West-Europa</a> geassocieerd met moed. Hij was bekend sinds de <a href="/wiki/Klassieke_oudheid" title="Klassieke oudheid">klassieke oudheid</a>, onder meer door de <a href="/wiki/Fabels_van_Aesopus" title="Fabels van Aesopus">fabels van Aesopus</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voorgeschiedenis">Voorgeschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Voorgeschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorgeschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Romeinse_tijd_en_Clovis">Romeinse tijd en Clovis</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Romeinse tijd en Clovis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Romeinse tijd en Clovis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png/260px-Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png" decoding="async" width="260" height="357" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png/390px-Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png/520px-Low_Countries_Medieval_Dioceses-NL.png 2x" data-file-width="1664" data-file-height="2284" /></a><figcaption>Het merendeel van Vlaanderen behoorde tot de <i>civitas Turnacensium</i>, een voorganger van het <a href="/wiki/Bisdom_Doornik" title="Bisdom Doornik">bisdom Doornik</a></figcaption></figure> <p>In de <a href="/wiki/1e_eeuw_v.Chr." title="1e eeuw v.Chr.">1e eeuw v.Chr.</a> lagen in de kuststreek verspreide nederzettingen van de <a href="/wiki/Menapii" title="Menapii">Menapiërs</a>, langs <a href="/wiki/Zoetwater" title="Zoetwater">zoete</a> kustriviertjes en aan weerszijden van de rivieren <a href="/wiki/IJzer_(rivier)" title="IJzer (rivier)">IJzer</a>, <a href="/wiki/Leie_(rivier)" title="Leie (rivier)">Leie</a> en <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a>. Naburige <a href="/wiki/Stam_(antropologie)" title="Stam (antropologie)">stammen</a> waren de <a href="/wiki/Morini_(stam)" title="Morini (stam)">Morinen</a> (valleien van de <a href="/wiki/Aa_(Frankrijk)" title="Aa (Frankrijk)">Aa</a>, de <i><a href="/wiki/Canal_de_Calais" title="Canal de Calais">watergang du Zandick</a></i> en de <a href="/wiki/Liane" title="Liane">Liane</a>), de <a href="/wiki/Atrebati" title="Atrebati">Atrebaten</a> (<a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Boven-Schelde</a> en <a href="/wiki/Scarpe" title="Scarpe">Scarpe</a>), de <a href="/wiki/Nervi%C3%ABrs" title="Nerviërs">Nerviërs</a> (<a href="/wiki/Dender" title="Dender">Dender</a>, <a href="/wiki/Hene" title="Hene">Hene</a> en <a href="/wiki/Samber" title="Samber">Samber</a>) en de <a href="/wiki/Eburonen" title="Eburonen">Eburonen</a> (<a href="/wiki/Demer_(rivier)" title="Demer (rivier)">Demer</a>, <a href="/wiki/Maas" title="Maas">Maas</a> en <a href="/wiki/Geul_(rivier)" title="Geul (rivier)">Geul</a>). Alle vijf stammen moesten zich in de <a href="/wiki/Gallische_Oorlog" title="Gallische Oorlog">Gallische Oorlog</a> onderwerpen aan het <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse Rijk</a>. De noordelijker wonende <a href="/wiki/Bataven" title="Bataven">Bataven</a> (rond de <a href="/wiki/Rijn-Maas-Scheldedelta" title="Rijn-Maas-Scheldedelta">Rijn-Maas-Scheldedelta</a>) moesten het Romeinse bestuur aanvaarden in 12 v. Chr. </p><p>Ten zuiden van het gebied, langs de <a href="/wiki/Heerweg_(Romeinse_Rijk)" title="Heerweg (Romeinse Rijk)">Romeinse hoofdwegen</a> <a href="/wiki/Heirbaan_Boulogne-Kassel-Keulen" title="Heirbaan Boulogne-Kassel-Keulen">Boulogne-Kortrijk-Keulen</a> en <a href="/wiki/Via_Belgica" title="Via Belgica">Boulogne-Kamerijk-Keulen</a>, konden zich stadjes ontwikkelen, zoals <a href="/wiki/Kassel_(Frankrijk)" title="Kassel (Frankrijk)">Kassel</a> dat fungeerde als bestuurscentrum van de Menapiërs. Na ± 375 werd deze bestuurlijke functie overgenomen door het rijkere <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a>. De nieuwe <i><a href="/wiki/Turnacum" title="Turnacum">civitas Turnacensium</a></i> besloeg het merendeel van het latere graafschap Vlaanderen. Het kwam overeen met het latere <a href="/wiki/Bisdom_Doornik" title="Bisdom Doornik">bisdom Doornik</a>, zoals dat bestond tot aan de <a href="/wiki/Super_universas" title="Super universas">super universas</a> van 1559. Rond 460 kwam de <i>civitas</i> onder controle van de <a href="/wiki/Salische_Franken" title="Salische Franken">Salische Franken</a>, die Doornik gebruikten als hoofdplaats van het <a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische Rijk</a> tot ± 486. </p><p>In het gebied van de Menapiërs ontstonden nu ook verspreide <a href="/wiki/Woonplaats" title="Woonplaats">nederzettingen</a> van de Franken. Bovendien vestigden zich <a href="/wiki/Saksen_(volk)" title="Saksen (volk)">Saksen</a> langs de kustlijn. Elk volk had zijn eigen taal en tradities, maar bij gebrek aan <a href="/wiki/Archeologie" title="Archeologie">archeologische</a> vondsten en geschreven bronnen is er weinig over bekend. Qua godsdienst hingen ze het <a href="/wiki/Arianisme" title="Arianisme">arianisme</a> aan, dat ze in de <a href="/wiki/4e_eeuw" title="4e eeuw">4e eeuw</a> aangenomen hadden door <a href="/wiki/Missionaris" title="Missionaris">missiewerk</a> vanuit het <a href="/wiki/Romeinse_Rijk" title="Romeinse Rijk">Romeinse Rijk</a>. Binnen het rijk raakte het arianisme echter verdrukt door het <a href="/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">katholicisme</a>, en omstreeks 500 was dit de belangrijkste godsdienst in het <a href="/wiki/Romanisatie" title="Romanisatie">geromaniseerde</a> zuiden. Wegens zijn zuidelijke onderdanen, en <a href="/wiki/Clothilde_(480-545)" title="Clothilde (480-545)">zijn katholieke echtgenote</a>, installeerde <a href="/wiki/Clovis_I" title="Clovis I">koning Clovis</a> bisschoppen in Doornik en <a href="/wiki/Cambrai" title="Cambrai">Cambrai</a>. Ook in <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a> was tijdelijk een bisschop gevestigd, maar deze bisschopszetel werd al snel verplaatst naar het noordelijker gelegen <a href="/wiki/Th%C3%A9rouanne" title="Thérouanne">Terwaan</a>, in een poging de <a href="/wiki/Kerstening" title="Kerstening">kerstening</a> van de kuststreek te bevorderen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Van_±600_tot_±850"><span id="Van_.C2.B1600_tot_.C2.B1850"></span>Van ±600 tot ±850</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Van ±600 tot ±850" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Van ±600 tot ±850"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Sint-Baafsabdij_7.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Sint-Baafsabdij_7.jpg/260px-Sint-Baafsabdij_7.jpg" decoding="async" width="260" height="390" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Sint-Baafsabdij_7.jpg/390px-Sint-Baafsabdij_7.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Sint-Baafsabdij_7.jpg/520px-Sint-Baafsabdij_7.jpg 2x" data-file-width="840" data-file-height="1260" /></a><figcaption>Overgebleven gedeelte van de <a href="/wiki/Sint-Baafsabdij" title="Sint-Baafsabdij">Sint-Baafsabdij</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png/330px-Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png" decoding="async" width="260" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png/500px-Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png/520px-Flandres_-Pagi_du_Marquisat.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="560" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische</a> <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwen</a> in het noorden van <a href="/wiki/West-Franci%C3%AB" title="West-Francië">West-Francië</a></figcaption></figure> <p>Omstreeks 600 kreeg de kuststreek te maken met een nieuwe migratiestroom, ditmaal van <a href="/wiki/Friezen" title="Friezen">Friezen</a> die afzakten naar het zuiden. Volgens de <i><a href="/wiki/Lex_Frisionum" title="Lex Frisionum">Lex Frisionum</a></i> reikte hun woongebied omstreeks 790 zuidwaarts tot aan <a href="/wiki/Zwin_(zeearm)" title="Zwin (zeearm)">het Zwin</a>. Het gevolg van deze nieuwe druk op de ruimte was dat sommige gemeenschappen van voornamelijk Franken landinwaarts trokken, in zuidelijke en oostelijke richting. Hier deden ze aan nieuwe ontginningen en stichtten er nieuwe nederzettingen, die vaak gekenmerkt worden door plaatsnamen die eindigen op <a href="/wiki/Ingaheim" title="Ingaheim">-ingen</a> en <a href="/wiki/-heem" title="-heem">-egem</a>. Vooral in de omgeving van <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a> zijn deze <a href="/wiki/Suffix" title="Suffix">achtervoegsels</a> veelvuldig aanwezig. In Noord-Frankrijk reiken oude Nederlandstalige plaatsnamen tot voorbij <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A9rouanne" title="Thérouanne">Terwaan</a> en <a href="/wiki/Rijsel" title="Rijsel">Rijsel</a>. Dit geeft een beeld van waar de overgangszone tussen het <a href="/wiki/Nederfrankisch" title="Nederfrankisch">Nederfrankisch</a>/<a href="/wiki/Oudnederlands" title="Oudnederlands">Oudnederlands</a> en de <i><a href="/wiki/Langues_d%27o%C3%AFl" title="Langues d'oïl">langues d'oïl</a></i> lag omstreeks het jaar 800. Door <a href="/wiki/Verfransing" title="Verfransing">verfransing</a> evolueerde deze brede strook tot een smalle <a href="/wiki/Taalgrens" title="Taalgrens">taalgrens</a>, en begon ze noordwaarts te schuiven tot op de dag van vandaag. </p><p>Het <a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische Rijk</a> raakte meermaals verdeeld onder de <a href="/wiki/Merovingen" title="Merovingen">Merovingen</a>. De bisdommen <a href="/wiki/Bisdom_Doornik" title="Bisdom Doornik">Doornik</a>, <a href="/wiki/Bisdom_Terwaan" title="Bisdom Terwaan">Terwaan</a> en <a href="/wiki/Oude_bisdom_Kamerijk" title="Oude bisdom Kamerijk">Kamerijk</a> behoorden steeds tot het deelrijk <a href="/wiki/Neustri%C3%AB" title="Neustrië">Neustrië</a>, maar lagen niet ver van het rivaliserende deelrijk <a href="/wiki/Austrasi%C3%AB" title="Austrasië">Austrasië</a>. Daarom werden de bisschoppen militair bijgestaan door een <i>dux</i> of hertog. Zijn actiegebied wordt eenmalig genoemd als het <a href="/wiki/Hertogdom_Dentelin" title="Hertogdom Dentelin">hertogdom Dentelin</a>. Nadat <a href="/wiki/Chlotharius_II" title="Chlotharius II">Chlotharius II</a> alle deelrijken herenigd had (613), werd de hertog vervangen door plaatselijke <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwgraven</a>. Wanneer later het <i>missicatum III</i> genoemd wordt in het <i>Capitularium van Servaas</i> (853), fungeert de bisschop van Doornik als <a href="/wiki/Zendgraaf" title="Zendgraaf">zendgraaf</a> over minstens elf gouwen in zijn bisdom, maar ze zijn niet allen bekend bij naam. In de periode van ± 860 tot ± 895 zouden alle gouwen in het bisdom Doornik verenigd worden door de graven van Vlaanderen, en gaan bekendstaan als "<a href="/wiki/Indeling_van_het_graafschap_Vlaanderen" title="Indeling van het graafschap Vlaanderen">kasselrijen</a>". </p><p>Omdat de gemeenschappen ten noorden van Terwaan en Doornik het <a href="/wiki/Arianisme" title="Arianisme">arianisme</a> aanhingen en ver verwijderd waren van steden, probeerden de Frankische koningen <a href="/wiki/Missionaris" title="Missionaris">missiewerk</a> te stimuleren. Ze schonken landgoederen aan de Kerk, in de hoop dat de Kerk er levensvatbare <a href="/wiki/Abdij" title="Abdij">abdijen</a> kon oprichten. Succesvolle stichtingen waren de <a href="/wiki/Sint-Baafsabdij" title="Sint-Baafsabdij">Sint-Baafsabdij</a> en de <a href="/wiki/Sint-Pietersabdij_(Gent)" title="Sint-Pietersabdij (Gent)">Sint-Pietersabdij</a>, beiden verantwoordelijk voor het havenstadje <a href="/wiki/Gent" title="Gent">Gent</a> dat ontstaan was aan de samenvloeiing van de <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a> en de <a href="/wiki/Leie_(rivier)" title="Leie (rivier)">Leie</a>. Missionaris <a href="/wiki/Eligius" title="Eligius">Eligius</a> bekeerde de inwoners van de kuststreek en rond het huidige <a href="/wiki/Antwerpen_(stad)" title="Antwerpen (stad)">Antwerpen</a>. De <a href="/wiki/Hagiografie" title="Hagiografie">vita</a> van Eligius maakt voor het eerst melding van "Vlamingen", een overkoepelende benaming voor de Menapiërs, Franken, Saksen en Friezen die in "de bevloeide streken" (<i>Flamandrum</i>) woonden. </p><p>In de periode 800–840 bereikte het <a href="/wiki/Frankische_Rijk" title="Frankische Rijk">Frankische Rijk</a> zijn maximale omvang, maar kreeg het ook te maken met nieuwe bedreigingen van buitenaf. De havenstadjes langs de <a href="/wiki/Noordzee" title="Noordzee">Noordzee</a>, ook in Vlaanderen, werden geregeld <a href="/wiki/Plundering" title="Plundering">geplunderd</a> door de <a href="/wiki/Vikingen" title="Vikingen">Vikingen</a>. In Spanje werden de Franken geconfronteerd met de <a href="/wiki/Moren" title="Moren">Moren</a>, die zelfs <a href="/wiki/Plundering_van_Rome_(846)" title="Plundering van Rome (846)">Rome plunderden</a>. In het oosten heerste een voortdurende rivaliteit met het <a href="/wiki/Groot-Moravische_Rijk" title="Groot-Moravische Rijk">Groot-Moravische Rijk</a>. De <a href="/wiki/Verdrag_van_Verdun" title="Verdrag van Verdun">verdeling van het Frankische Rijk</a> tussen drie kleinzonen van <a href="/wiki/Karel_de_Grote" title="Karel de Grote">Karel de Grote</a> werkte extra nadelig op de slagkracht van de koningen. De <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwgraven</a> met hun plaatselijke strijdkrachten werden onmisbaar. Bijgevolg verwierven zij en hun families veel invloed. Uit een van deze families stamde een edelman genaamd Boudewijn, de latere <a href="/wiki/Boudewijn_I_van_Vlaanderen" title="Boudewijn I van Vlaanderen">Boudewijn I van Vlaanderen</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Map_France_1180-fr.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Map_France_1180-fr.svg/260px-Map_France_1180-fr.svg.png" decoding="async" width="260" height="296" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Map_France_1180-fr.svg/390px-Map_France_1180-fr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Map_France_1180-fr.svg/520px-Map_France_1180-fr.svg.png 2x" data-file-width="988" data-file-height="1124" /></a><figcaption>Vlaanderen (bovenaan) en omliggende graafschappen</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Balduin_belle_Barbe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/Balduin_belle_Barbe.jpg/330px-Balduin_belle_Barbe.jpg" decoding="async" width="260" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e4/Balduin_belle_Barbe.jpg 1.5x" data-file-width="344" data-file-height="411" /></a><figcaption><a href="/wiki/Boudewijn_IV_van_Vlaanderen" title="Boudewijn IV van Vlaanderen">Boudewijn IV</a> werd ook leenman van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ontstaan_en_groei_(863–1067)"><span id="Ontstaan_en_groei_.28863.E2.80.931067.29"></span>Ontstaan en groei (863–1067)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Ontstaan en groei (863–1067)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Ontstaan en groei (863–1067)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Graafschap_Vlaanderen_(9e_-_11e_eeuw)" title="Graafschap Vlaanderen (9e - 11e eeuw)">Graafschap Vlaanderen (9e - 11e eeuw)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De eerste koning van <a href="/wiki/West-Franci%C3%AB" title="West-Francië">West-Francië</a>, <a href="/wiki/Karel_de_Kale" title="Karel de Kale">Karel de Kale</a>, had zijn dochter <a href="/wiki/Judith_van_West-Franci%C3%AB" title="Judith van West-Francië">Judith</a> tweemaal uitgehuwelijkt zonder succes en dacht nu na over een bondgenootschap met een ander koningshuis. Judith werd echter verliefd op <a href="/wiki/Boudewijn_I_van_Vlaanderen" title="Boudewijn I van Vlaanderen">Boudewijn</a>, die haar zonder toestemming van haar vader schaakte in 861. Pas in 863 verzoende Karel zich met hen, en werd het huwelijk gewijd door de <a href="/wiki/Paus" title="Paus">paus</a>. Het echtpaar kon eindelijk terugkeren naar West-Francië en werd begiftigd met een <a href="/wiki/Bruidsschat" title="Bruidsschat">bruidsschat</a>. Karel <a href="/wiki/Leenstelsel_(bestuursvorm)" title="Leenstelsel (bestuursvorm)">beleende</a> zijn schoonzoon met de drie noordelijke <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwen</a> van zijn koninkrijk: de <a href="/wiki/Vlaanderengouw" title="Vlaanderengouw">Vlaanderengouw</a>, de <a href="/wiki/Gentgouw" title="Gentgouw">Gentgouw</a> en de <a href="/wiki/Waasgouw" title="Waasgouw">Waasgouw</a>. Zij lagen niet ver van de hoofdstad <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a>, maar toch in een uithoek van <a href="/wiki/West-Franci%C3%AB" title="West-Francië">West-Francië</a>. Er lagen ook geen stedelijke kernen. De kustplaatsjes werden geregeld geteisterd door de <a href="/wiki/Vikingen" title="Vikingen">Vikingen</a>. De <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a> vormde de rijksgrens met het rivaliserende <a href="/wiki/Midden-Franci%C3%AB" title="Midden-Francië">Midden-Francië</a>. Toch schonken de gouwen een passende waardigheid aan de schoonzoon van de koning. <a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a> was immers een opkomende zeehaven. Alle scheepvaart over de <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a> (richting de <a href="/wiki/Bisschop" title="Bisschop">bisschopszetels</a> <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a> en <a href="/wiki/Cambrai" title="Cambrai">Cambrai</a>) en de <a href="/wiki/Leie_(rivier)" title="Leie (rivier)">Leie</a> (richting <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a> en <a href="/wiki/Th%C3%A9rouanne" title="Thérouanne">Terwaan</a>) moest voorbij <a href="/wiki/Gent" title="Gent">Gent</a>. De koning verzekerde zich van een betrouwbare bondgenoot om dit gebied te verdedigen. </p><p>Boudewijn I liet verschillende kustplaatsen voorzien van een <a href="/wiki/Ringwal" title="Ringwal">ringwal</a>, waarna de bevolking en de welvaart weer toenamen. De Vikingen besloten de rivieren op te varen, waaronder ook de <a href="/wiki/Schelde_(rivier)" title="Schelde (rivier)">Schelde</a>. <a href="/wiki/Boudewijn_II_van_Vlaanderen" title="Boudewijn II van Vlaanderen">Boudewijn II</a> plaatste de getroffen <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouwen</a> rond <a href="/wiki/Ieper" title="Ieper">Ieper</a>, <a href="/wiki/Kassel_(Frankrijk)" title="Kassel (Frankrijk)">Kassel</a>, <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a>, <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a> en <a href="/wiki/Rijsel" title="Rijsel">Rijsel</a> onder zijn bescherming. Zijn broer <a href="/wiki/Rudolf_van_Kamerijk" title="Rudolf van Kamerijk">Rudolf</a> trad op als graaf van <a href="/wiki/Cambrai" title="Cambrai">Cambrai</a>. Er begon een machtsstrijd met <a href="/wiki/Vermandois" title="Vermandois">Vermandois</a> over de kerkelijke gebieden <a href="/wiki/Sint-Omaars" title="Sint-Omaars">Sint-Omaars</a> en <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a>. Rudolf werd gedood, en de koning probeerde de situatie te ontmijnen door Boudewijn tevreden te stellen met het <a href="/wiki/Graafschap_Boulogne" title="Graafschap Boulogne">graafschap Boulogne</a> (896). Toen koning <a href="/wiki/Karel_de_Eenvoudige" title="Karel de Eenvoudige">Karel de Eenvoudige</a> iemand uit de Vermandois-partij benoemde tot <a href="/wiki/Abt_(abdij)" title="Abt (abdij)">abt</a> van de <a href="/wiki/Abdij_van_Sint-Bertinus" title="Abdij van Sint-Bertinus">abdij in Sint-Omaars</a>, liet Boudewijn de nieuwe abt vermoorden. In 918 vererfde Vlaanderen naar <a href="/wiki/Arnulf_I_van_Vlaanderen" title="Arnulf I van Vlaanderen">Arnulf I</a>, en in 933 ook Boulogne. In 928 moest Arnulf het <a href="/wiki/Graafschap_Gu%C3%AEnes" title="Graafschap Guînes">graafschap Guînes</a> afscheiden, dat weliswaar onderworpen bleef aan Vlaamse <a href="/wiki/Suzereiniteit" title="Suzereiniteit">suzereiniteit</a>. Arnulf is vooral bekend door zijn verovering van <a href="/wiki/Arras" title="Arras">Arras</a> (932), <a href="/wiki/Douai" title="Douai">Douai</a> (943) en <a href="/wiki/Montreuil-sur-Mer" title="Montreuil-sur-Mer">Montreuil-sur-Mer</a> (948). De graven van <a href="/wiki/Lens_(Frankrijk)" title="Lens (Frankrijk)">Lens</a>, <a href="/wiki/Ternois" title="Ternois">Ternois</a> en <a href="/wiki/Hesdin" title="Hesdin">Hesdin</a> moesten hem erkennen als hun <a href="/wiki/Suzereiniteit" title="Suzereiniteit">suzerein</a>. </p><p>Omdat Arnulf geen zonen had, sloot hij een overeenkomst met <a href="/wiki/Lotharius_van_Frankrijk" title="Lotharius van Frankrijk">koning Lotharius</a>. Lotharius bekrachtigde de nog minderjarige <a href="/wiki/Arnulf_II_van_Vlaanderen" title="Arnulf II van Vlaanderen">Arnulf II van Vlaanderen</a>, een kleinzoon van Arnulfs broer <a href="/wiki/Adalolf" title="Adalolf">Adalolf</a>, als de rechtmatige erfgenaam van Vlaanderen. Arnulf I verklaarde zich akkoord dat de graventitel over <a href="/wiki/Graafschap_Boulogne" title="Graafschap Boulogne">Boulogne</a> zou terugvallen aan de koning. Een zoon van Adalolf, eveneens <a href="/wiki/Arnulf_II_van_Boulogne" title="Arnulf II van Boulogne">Arnulf</a> geheten, verzette zich echter tegen de overeenkomst en liet zich in Boulogne huldigen als de nieuwe graaf (965). De koning bevestigde zijn erfelijke recht, met dien verstande dat Arnulf hierdoor een trouwe <a href="/wiki/Vazal" title="Vazal">vazal</a> werd. Inderdaad genoot Lotharius tijdens zijn bewind een grote invloed in Vlaanderen en Boulogne. Bovendien werd <a href="/wiki/Montreuil-sur-Mer" title="Montreuil-sur-Mer">Montreuil-sur-Mer</a> in 981 ingenomen door de latere koning <a href="/wiki/Hugo_Capet" title="Hugo Capet">Hugo Capet</a>, en definitief afgestaan bij het huwelijk van <a href="/wiki/Suzanna_van_Itali%C3%AB" title="Suzanna van Italië">Suzanna van Italië</a> met <a href="/wiki/Robert_II_van_Frankrijk" title="Robert II van Frankrijk">kroonprins Robert</a> (988). Dit huwelijk moest de positie van Vlaanderen versterken, maar omstreeks het jaar 1000 verstootte Robert Suzanna. </p><p>Door de tegenslagen in Frankrijk keek <a href="/wiki/Boudewijn_IV_van_Vlaanderen" title="Boudewijn IV van Vlaanderen">Boudewijn IV</a> vooral naar het oosten. Het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> had een <a href="/wiki/Burcht_(kasteel)" title="Burcht (kasteel)">burcht</a> opgericht te <a href="/wiki/Ename" title="Ename">Ename</a> en te <a href="/wiki/Valenciennes" title="Valenciennes">Valenciennes</a>. Ze waren defensief bedoeld maar konden ook gebruikt worden als een uitvalsbasis om Vlaanderen en Frankrijk aan te vallen. In 1006 liet Boudewijn beide burchten verwoesten, maar werd hiervoor bestraft met een aanval van <a href="/wiki/Keizer_Hendrik_II_de_Heilige" title="Keizer Hendrik II de Heilige">keizer Hendrik II</a> op <a href="/wiki/Gent" title="Gent">Gent</a> (1007). Enkele jaren nadien sloten ze vrede. Boudewijn werd als <a href="/wiki/Vazal" title="Vazal">vazal</a> aan het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> verbonden, door hem te belenen met <a href="/wiki/Zeeland_Bewestenschelde" title="Zeeland Bewestenschelde">Zeeland Bewestenschelde</a> (waaronder de <a href="/wiki/Vier_Ambachten" title="Vier Ambachten">Vier Ambachten</a>) en het <a href="/wiki/Markgraafschap_Valencijn" title="Markgraafschap Valencijn">markgraafschap Valencijn</a>. Het <a href="/wiki/Markgraafschap_Ename" title="Markgraafschap Ename">markgraafschap Ename</a> kreeg hij niet, waarna hij de burcht aldaar opnieuw verwoestte (1033) na het overlijden van Hendrik II. Graaf <a href="/wiki/Boudewijn_V_van_Vlaanderen" title="Boudewijn V van Vlaanderen">Boudewijn V</a> nam zelfs deel aan de opstanden tegen <a href="/wiki/Keizer_Hendrik_III" title="Keizer Hendrik III">keizer Hendrik III</a>. Valencijn werd hem ontnomen, en zijn zoon <a href="/wiki/Boudewijn_VI_van_Vlaanderen" title="Boudewijn VI van Vlaanderen">Boudewijn VI</a> moest als <a href="/wiki/Gijzelaar" title="Gijzelaar">gijzelaar</a> aan het keizerlijke hof blijven. Toen de keizer stierf, <a href="/wiki/Staatsgreep_van_Kaiserswerth" title="Staatsgreep van Kaiserswerth">kwam de hoge adel in opstand</a> (1062). Hieruit volgden toegevingen aan de opstandige edellieden, waaronder Boudewijn die nu eindelijk Ename verwierf (1063). Boudewijn was getrouwd met <a href="/wiki/Adela_van_Mesen" title="Adela van Mesen">een zus</a> van <a href="/wiki/Hendrik_I_van_Frankrijk" title="Hendrik I van Frankrijk">Hendrik I van Frankrijk</a>. Daarom trad hij ook op als <a href="/wiki/Regent_(bestuurder)" title="Regent (bestuurder)">regent</a> van Frankrijk. In 1066 ondersteunde hij de <a href="/wiki/Normandische_verovering_van_Engeland" title="Normandische verovering van Engeland">verovering van Engeland</a> door <a href="/wiki/Willem_de_Veroveraar" title="Willem de Veroveraar">Willem de Veroveraar</a>, die zijn <a href="/wiki/Schoonkind" title="Schoonkind">schoonzoon</a> was. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bloeiperiode_(1067–1180)"><span id="Bloeiperiode_.281067.E2.80.931180.29"></span>Bloeiperiode (1067–1180)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Bloeiperiode (1067–1180)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Bloeiperiode (1067–1180)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Belfry_of_Bruges,_view_from_the_canal,_Belgium_-_April_2024.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg/330px-Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg" decoding="async" width="260" height="390" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg/500px-Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg/960px-Belfry_of_Bruges%2C_view_from_the_canal%2C_Belgium_-_April_2024.jpg 2x" data-file-width="1828" data-file-height="2742" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Belfort_van_Brugge" title="Belfort van Brugge">belfort van Brugge</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gravensteen-Gent-(xndr).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg/330px-Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg/500px-Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg/960px-Gravensteen-Gent-%28xndr%29.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Gravensteen_(Gent)" title="Gravensteen (Gent)">Gravensteen</a> werd gebouwd door <a href="/wiki/Filips_van_de_Elzas" title="Filips van de Elzas">Filips van de Elzas</a></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Boudewijn_VI_van_Vlaanderen" title="Boudewijn VI van Vlaanderen">Boudewijn VI</a> volgde zijn vader op als graaf van Vlaanderen, en was reeds <a href="/wiki/Graafschap_Henegouwen" title="Graafschap Henegouwen">graaf van Henegouwen</a> namens zijn echtgenote <a href="/wiki/Richilde_van_Henegouwen" title="Richilde van Henegouwen">Richilde</a>. Drie jaar later stierf hij al, en werd de opvolging opgeëist door zijn broer <a href="/wiki/Robrecht_I_de_Fries" title="Robrecht I de Fries">Robrecht</a> en zijn zoon <a href="/wiki/Arnulf_III_van_Vlaanderen" title="Arnulf III van Vlaanderen">Arnulf</a>. In de hierop volgende <a href="/wiki/Slag_bij_Kassel_(1071)" title="Slag bij Kassel (1071)">Slag bij Kassel (1071)</a> sneuvelde Arnulf. Robrecht kreeg Vlaanderen in handen; Henegouwen ging naar een <a href="/wiki/Boudewijn_II_van_Henegouwen" title="Boudewijn II van Henegouwen">broer van Arnulf</a>. In 1076 steunde Robrecht zijn stiefzoon, <a href="/wiki/Dirk_V_(graaf)" title="Dirk V (graaf)">Dirk van West-Friesland</a>, tegen de <a href="/wiki/Sticht_Utrecht" title="Sticht Utrecht">bisschop van Utrecht</a>. In eigen land was Robrecht een succesvolle hervormer, die de grafelijke macht versterkte en de economische ontwikkeling van <a href="/wiki/Brugge" title="Brugge">Brugge</a> bevorderde. In 1093 werd hij opgevolgd door <a href="/wiki/Robrecht_II_van_Jeruzalem" title="Robrecht II van Jeruzalem">Robrecht II</a>. Samen met de naburige graven nam hij deel aan de succesvolle <a href="/wiki/Eerste_Kruistocht" title="Eerste Kruistocht">Eerste Kruistocht</a>. Na zijn terugkeer nam hij deel aan een strafexpeditie van <a href="/wiki/Lodewijk_VI_van_Frankrijk" title="Lodewijk VI van Frankrijk">koning Lodewijk</a> tegen de <a href="/wiki/Theobald_IV_van_Blois" title="Theobald IV van Blois">graaf van Blois</a>, waarbij hij echter sneuvelde (1111). </p><p><a href="/wiki/Boudewijn_VII_van_Vlaanderen" title="Boudewijn VII van Vlaanderen">Boudewijn VII van Vlaanderen</a> overleed al 7,5 jaar na zijn aantreden. Hij had een <a href="/wiki/Neef_en_nicht" title="Neef en nicht">kozijn</a> aangeduid als zijn toekomstige opvolger. <a href="/wiki/Karel_de_Goede" title="Karel de Goede">Karel</a>, bijgenaamd "de Goede", bestreed armoede en machtsmisbruik maar kwam hierdoor in conflict met de familie <a href="/wiki/Errembault" title="Errembault">Errembault</a> die hem uiteindelijk liet vermoorden in de <a href="/wiki/Kapel_(gebouw)" title="Kapel (gebouw)">kapel</a> van <a href="/wiki/Burg_(Brugge)" title="Burg (Brugge)">de Burg</a>. De meest voor de hand liggende opvolger was een andere kozijn: <a href="/wiki/Diederik_van_de_Elzas" title="Diederik van de Elzas">Diederik van de Elzas</a>. Er waren echter meerdere verwanten die aanspraak maakten op de grafelijke titel. <a href="/wiki/Lodewijk_VI_van_Frankrijk" title="Lodewijk VI van Frankrijk">Koning Lodewijk</a> maakte gebruik van de verwarring om <a href="/wiki/Willem_Clito" title="Willem Clito">Willem Clito</a> te benoemen, de pretendent die het meest bij hem aanleunde. Willem kon Diederik verslaan in de <a href="/wiki/Slag_bij_Axpoele" title="Slag bij Axpoele">Slag bij Axpoele</a> (1128), maar liep een verwonding op toen hij hem achtervolgde en <a href="/wiki/Belegering" title="Belegering">belegerde</a> in <a href="/wiki/Aalst_(Oost-Vlaanderen)" title="Aalst (Oost-Vlaanderen)">Aalst</a>. Vijf dagen later overleed hij, waardoor Diederik alsnog door alle partijen werd aanvaard als de nieuwe graaf. </p><p><a href="/wiki/Diederik_van_de_Elzas" title="Diederik van de Elzas">Diederik van de Elzas</a> reisde viermaal naar het <a href="/wiki/Heilige_Land" title="Heilige Land">Heilige Land</a> en nam er deel aan militaire acties van de <a href="/wiki/Kruisvaardersstaten" title="Kruisvaardersstaten">Kruisvaardersstaten</a>. Hij zou ook het <a href="/wiki/Heilig_Bloed_(Brugge)" title="Heilig Bloed (Brugge)">Heilig Bloed</a> meegebracht hebben naar Brugge, waar deze <a href="/wiki/Relikwie" title="Relikwie">relikwie</a> nog steeds bewaard wordt. Terwijl hij deelnam aan de <a href="/wiki/Tweede_Kruistocht" title="Tweede Kruistocht">Tweede Kruistocht</a>, probeerde <a href="/wiki/Boudewijn_IV_van_Henegouwen" title="Boudewijn IV van Henegouwen">Boudewijn IV van Henegouwen</a> zijn vermeende erfrecht te doen gelden op Vlaanderen. Na Diederiks terugkeer sloten ze vrede, en werd een toekomstig huwelijk afgesproken tussen een <a href="/wiki/Margaretha_van_de_Elzas" title="Margaretha van de Elzas">dochter van Diederik</a> en een <a href="/wiki/Boudewijn_V_van_Henegouwen" title="Boudewijn V van Henegouwen">zoon van Boudewijn</a>. In 1168 werd Diederik opgevolgd door zijn zoon, <a href="/wiki/Filips_van_de_Elzas" title="Filips van de Elzas">Filips van de Elzas</a>, reeds graaf van <a href="/wiki/Vermandois" title="Vermandois">Vermandois</a>, <a href="/wiki/Graafschap_Amiens" title="Graafschap Amiens">Amiens</a> en <a href="/wiki/Graafschap_Valois" title="Graafschap Valois">Valois</a>. Hiermee bezat hij het merendeel van de Franse leengoederen ten noorden van <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a>. Zijn bezittingen waren zelfs omvangrijker was dan het <a href="/wiki/Kroondomein" title="Kroondomein">kroondomein</a> van de koning. </p><p>De tweede helft van de <a href="/wiki/12e_eeuw" title="12e eeuw">12e eeuw</a> vormde een glansperiode voor het graafschap. Omdat de <a href="/wiki/Getijdengeul" title="Getijdengeul">getijdengeulen</a> in de kuststreek dichtslibden, schonk graaf Filips <a href="/wiki/Stadsrechten" title="Stadsrechten">privileges</a> aan plaatsen zoals <a href="/wiki/Damme_(Belgi%C3%AB)" title="Damme (België)">Damme</a>, <a href="/wiki/Nieuwpoort_(Belgi%C3%AB)" title="Nieuwpoort (België)">Nieuwpoort</a> en <a href="/wiki/Biervliet" title="Biervliet">Biervliet</a> die uitgroeiden tot bedrijvige havenstadjes. Langs de zuidelijke kust kwamen <a href="/wiki/Duinkerke" title="Duinkerke">Duinkerke</a>, <a href="/wiki/Mardijk" title="Mardijk">Mardijk</a> en <a href="/wiki/Grevelingen_(stad)" title="Grevelingen (stad)">Grevelingen</a> tot ontwikkeling. Vanuit de Vlaamse zeehavens werd handel gedreven met <a href="/wiki/Engeland" title="Engeland">Engeland</a>, Frankrijk, <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> en de <a href="/wiki/Baltische_staten" title="Baltische staten">Baltische staten</a>. Over land werd er gehandeld op de <a href="/wiki/Jaarmarkten_van_Champagne" title="Jaarmarkten van Champagne">jaarmarkten van Champagne</a> en in het <a href="/wiki/Rijnland_(Duitsland)" title="Rijnland (Duitsland)">Rijnland</a>. Een constante aanvoer van <a href="/wiki/Wol" title="Wol">wol</a> uit Engeland bediende de opkomende <a href="/wiki/Laken_(textiel)" title="Laken (textiel)">lakenproductie</a>. De zuidelijke streken (het latere <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">graafschap Artesië</a>) exporteerden <a href="/wiki/Graan" title="Graan">graan</a> naar Engeland, <a href="/wiki/Graafschap_Holland" title="Graafschap Holland">Holland</a> en <a href="/wiki/Hamburg" title="Hamburg">Hamburg</a>. In de heuvels ten westen van de <a href="/wiki/Aa_(Frankrijk)" title="Aa (Frankrijk)">Aa</a> was veel <a href="/wiki/Wijnbouw" title="Wijnbouw">wijnbouw</a>, en <a href="/wiki/Sint-Omaars" title="Sint-Omaars">Sint-Omaars</a> was een belangrijke leverancier van wijn bestemd voor het noorden. De Vlaamse steden stelden hun rijkdom tentoon door <a href="/wiki/Belfort_(toren)" title="Belfort (toren)">belforten</a> en <a href="/wiki/Lakenhal" title="Lakenhal">lakenhallen</a> te bouwen. Tegelijkertijd lieten ze hiermee zien dat ze projecten konden bekostigen die even indrukwekkend waren als de <a href="/wiki/Burcht_(kasteel)" title="Burcht (kasteel)">burchten</a> van <a href="/wiki/Feodalisme" title="Feodalisme">feodale</a> machthebbers. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Politieke_crises_en_oorlogen_(1180–1384)"><span id="Politieke_crises_en_oorlogen_.281180.E2.80.931384.29"></span>Politieke crises en oorlogen (1180–1384)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Politieke crises en oorlogen (1180–1384)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Politieke crises en oorlogen (1180–1384)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Imperial_seal_of_Balwin_I.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Imperial_seal_of_Balwin_I.png/330px-Imperial_seal_of_Balwin_I.png" decoding="async" width="260" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Imperial_seal_of_Balwin_I.png/500px-Imperial_seal_of_Balwin_I.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Imperial_seal_of_Balwin_I.png/960px-Imperial_seal_of_Balwin_I.png 2x" data-file-width="1199" data-file-height="589" /></a><figcaption><a href="/wiki/Zegel_(waarmerk)" title="Zegel (waarmerk)">Zegel</a> van <a href="/wiki/Boudewijn_I_van_Constantinopel" title="Boudewijn I van Constantinopel">Boudewijn van Vlaanderen, Henegouwen en Constantinopel</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg/330px-Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg" decoding="async" width="260" height="222" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg/500px-Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg/520px-Bataille-de-Mons-en-P%C3%A9v%C3%A8le.jpg 2x" data-file-width="701" data-file-height="598" /></a><figcaption>19e-eeuwse voorstelling van de <a href="/wiki/Slag_bij_Pevelenberg" title="Slag bij Pevelenberg">Slag bij Pevelenberg</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg/260px-F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg" decoding="async" width="260" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg/390px-F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg/520px-F326698e8b2b6e21fb0422dc607d0ce4_Kasteel_van_Wijnendale.jpg 2x" data-file-width="990" data-file-height="673" /></a><figcaption>In de 12e, 13e en 14e eeuw fungeerde het <a href="/wiki/Kasteel_van_Wijnendale" title="Kasteel van Wijnendale">kasteel van Wijnendale</a> als hoofdverblijf van de graven</figcaption></figure> <p>Met zijn grote aantal bezittingen was <a href="/wiki/Filips_van_de_Elzas" title="Filips van de Elzas">Filips van de Elzas</a> een voorname edelman in het koninkrijk Frankrijk. Zijn twee huwelijken brachten geen kinderen voort, waardoor hij opgevolgd zou worden door zijn schoonbroer, <a href="/wiki/Boudewijn_V_van_Henegouwen" title="Boudewijn V van Henegouwen">Boudewijn V van Henegouwen</a>. Deze was ook reeds graaf van <a href="/wiki/Graafschap_Henegouwen" title="Graafschap Henegouwen">Henegouwen</a> en zou ook <a href="/wiki/Graafschap_Namen" title="Graafschap Namen">Namen</a> ontvangen. De grote <a href="/wiki/Personele_unie" title="Personele unie">personele unie</a> die zo zou ontstaan, zou Boudewijn zelfs meer rijkdom en invloed opleveren dan de Franse koning. Men besefte dat de koning het kinderloze overlijden van Filips zou willen aangrijpen om Vlaanderen "wegens gebrek aan rechtmatige erfgenamen" te doen terugvallen aan de kroon. Om de positie van Boudewijn alvast te versterken, trouwde diens <a href="/wiki/Isabella_van_Henegouwen" title="Isabella van Henegouwen">oudste dochter</a> met koning <a href="/wiki/Filips_II_van_Frankrijk" title="Filips II van Frankrijk">Filips Augustus</a> (1180). De huwelijksperikelen van het kersverse echtpaar hadden echter het omgekeerde effect. </p><p>Toen Filips' echtgenote <a href="/wiki/Elisabeth_van_Vermandois" title="Elisabeth van Vermandois">Elisabeth</a> overleed, werd Filips gedwongen om <a href="/wiki/Vermandois" title="Vermandois">Vermandois</a>, <a href="/wiki/Graafschap_Amiens" title="Graafschap Amiens">Amiens</a> en <a href="/wiki/Graafschap_Valois" title="Graafschap Valois">Valois</a> af te staan aan een schoonzuster (het <a href="/wiki/Verdrag_van_Boves" title="Verdrag van Boves">Verdrag van Boves</a>, 1185). Filips vertrok op de <a href="/wiki/Derde_Kruistocht" title="Derde Kruistocht">Derde Kruistocht</a> maar overleed in 1191. <a href="/wiki/Boudewijn_V_van_Henegouwen" title="Boudewijn V van Henegouwen">Boudewijn V</a> was de koning vóór om zich te laten huldigen als de nieuwe graaf, maar hij moest de zuidelijke delen van Vlaanderen afstaan om formeel beleend te worden (zie de <a href="/wiki/Overdracht_van_Artesi%C3%AB" title="Overdracht van Artesië">overdracht van Artesië</a>). Na de korte regeringsperiodes van Boudewijn V en <a href="/wiki/Boudewijn_I_van_Constantinopel" title="Boudewijn I van Constantinopel">Boudewijn VI</a>, haalde Filips Augustus de minderjarige erfdochters, <a href="/wiki/Johanna_van_Constantinopel" title="Johanna van Constantinopel">Johanna</a> en <a href="/wiki/Margaretha_II_van_Vlaanderen" title="Margaretha II van Vlaanderen">Margaretha</a>, naar het Hof om hen een pro-Franse opvoeding te geven. Johanna trouwde later met <a href="/wiki/Ferrand_van_Portugal" title="Ferrand van Portugal">Ferrand van Portugal</a>. Filips Augustus achtte Ferrand gemakkelijk te manipuleren, maar als graaf begon deze een anti-Franse coalitie die aanvankelijk de <a href="/wiki/Slag_bij_Damme" title="Slag bij Damme">Slag bij Damme</a> won (1213) maar werd verpletterd in de <a href="/wiki/Slag_bij_Bouvines" title="Slag bij Bouvines">Slag bij Bouvines</a> (1214). Ferrand werd gevangen genomen en zou eerst vrijkomen na dertien jaar, tegen een zware afkoopsom (de <a href="/wiki/Vrede_van_Melun" title="Vrede van Melun">Vrede van Melun</a>, 1226). </p><p>Johanna en Ferrand kregen geen kinderen en werden daarom opgevolgd door Johanna's zus, <a href="/wiki/Margaretha_II_van_Vlaanderen" title="Margaretha II van Vlaanderen">Margaretha</a> (1244). Deze uitte de wens dat haar zoon <a href="/wiki/Willem_II_van_Vlaanderen" title="Willem II van Vlaanderen">Willem van Dampierre</a> zowel Vlaanderen als Henegouwen zou erven, om sterker te staan tegen Frankrijk. Een oudere zoon uit haar eerste huwelijk, <a href="/wiki/Jan_van_Avesnes" title="Jan van Avesnes">Jan van Avesnes</a>, werd hierdoor buitenspel gezet. Dit gaf aanleiding tot de <a href="/wiki/Vlaams-Henegouwse_Successieoorlog" title="Vlaams-Henegouwse Successieoorlog">Vlaams-Henegouwse Successieoorlog</a>. <a href="/wiki/Lodewijk_IX_van_Frankrijk" title="Lodewijk IX van Frankrijk">Lodewijk IX van Frankrijk</a>, <a href="/wiki/Keizer_Frederik_II" title="Keizer Frederik II">keizer Frederik II</a>, <a href="/wiki/Willem_II_van_Holland" title="Willem II van Holland">"tegenkeizer" Willem van Holland</a> en de <a href="/wiki/Paus" title="Paus">paus</a> vonden dat Jan recht had op Henegouwen, maar Margaretha bedacht zich niet. Jan slaagde erin zijn halfbroer te laten vermoorden tijdens een <a href="/wiki/Toernooi" title="Toernooi">toernooi</a>, diens broer <a href="/wiki/Gwijde_van_Dampierre" title="Gwijde van Dampierre">Gwijde</a> te verslaan in de <a href="/wiki/Slag_bij_Westkapelle" title="Slag bij Westkapelle">Slag bij Westkapelle</a>, en een <a href="/wiki/Karel_I_van_Napels" title="Karel I van Napels">andere pretendent</a> te verslaan. Margaretha onthield hem Henegouwen door zelf aan te blijven als gravin. Bij haar dood vererfde Henegouwen alsnog naar een <a href="/wiki/Jan_II_van_Avesnes" title="Jan II van Avesnes">zoon van Jan van Avesnes</a> (1280). </p><p>Koning <a href="/wiki/Filips_IV_van_Frankrijk" title="Filips IV van Frankrijk">Filips de Schone</a> schoffeerde graaf <a href="/wiki/Gwijde_van_Dampierre" title="Gwijde van Dampierre">Gwijde van Dampierre</a> door beslag te leggen op <a href="/wiki/Het_Doornikse" title="Het Doornikse">het Doornikse</a> (1287) en terug te komen op de afkoopsom uit de <a href="/wiki/Vrede_van_Melun" title="Vrede van Melun">Vrede van Melun</a>. Gwijde zocht daarom toenadering tot Engeland; de koning kon maar net verijdelen dat een <a href="/wiki/Filippa_van_Vlaanderen" title="Filippa van Vlaanderen">dochter van Gwijde</a> trouwde met de <a href="/wiki/Eduard_II_van_Engeland" title="Eduard II van Engeland">Engelse kroonprins</a>. In 1297 zegde Gwijde zijn trouw op en begon hiermee de <a href="/wiki/Vlaamse_Opstand_(1297-1305)" title="Vlaamse Opstand (1297-1305)">Vlaamse Opstand (1297-1305)</a>. De steden vielen echter snel in Franse handen. De Franse bezetting werd tijdelijk beëindigd dankzij de <a href="/wiki/Brugse_Metten" title="Brugse Metten">Brugse Metten</a>, de <a href="/wiki/Guldensporenslag" title="Guldensporenslag">Guldensporenslag</a>, de <a href="/wiki/Slag_bij_Arke" title="Slag bij Arke">Slag bij Arke</a> en de <a href="/wiki/Slag_bij_Pevelenberg" title="Slag bij Pevelenberg">Slag bij Pevelenberg</a>. De <a href="/wiki/Jan_II_van_Avesnes" title="Jan II van Avesnes">graaf van Henegouwen</a> had zich echter aangesloten bij de Franse partij en kon Gwijde gevangennemen in de <a href="/wiki/Slag_bij_Zierikzee" title="Slag bij Zierikzee">Slag bij Zierikzee</a>. Vlaanderen moest het vernederende <a href="/wiki/Verdrag_van_Athis-sur-Orge" title="Verdrag van Athis-sur-Orge">Verdrag van Athis-sur-Orge</a> (1305) en <a href="/wiki/Verdrag_van_Pontoise_(1312)" title="Verdrag van Pontoise (1312)">Verdrag van Pontoise (1312)</a> aanvaarden. De <a href="/wiki/Kasselrij_Rijsel" title="Kasselrij Rijsel">kasselrij Rijsel</a> en <a href="/wiki/Baljuwschap_Douai" title="Baljuwschap Douai">kasselrij Douai</a> werden Frans, en vormden zo een fysieke verbinding tussen <a href="/wiki/Het_Doornikse" title="Het Doornikse">het Doornikse</a> en het <a href="/wiki/Kroondomein" title="Kroondomein">kroondomein</a>. </p><p>Graaf Gwijde werd opgevolgd door <a href="/wiki/Robrecht_III_van_Vlaanderen" title="Robrecht III van Vlaanderen">Robrecht III</a> (in 1305) en <a href="/wiki/Lodewijk_I_van_Vlaanderen" title="Lodewijk I van Vlaanderen">Lodewijk van Crécy</a> (in 1322). Lodewijk moest al meteen vluchten vanwege de <a href="/wiki/Opstand_van_Kust-Vlaanderen" title="Opstand van Kust-Vlaanderen">opstand van Kust-Vlaanderen</a>, die hij dankzij Franse hulp kon neerslaan in de <a href="/wiki/Slag_bij_Kassel_(1328)" title="Slag bij Kassel (1328)">Slag bij Kassel (1328)</a>. De pro-Franse koers van Vlaanderen werd vanuit Engeland beantwoord met een opschorting van de uitvoer van <a href="/wiki/Wol" title="Wol">wol</a> (1336). Vlaanderen belandde hierdoor in economisch verval en het volk greep de macht in de steden. Onder leiding van <a href="/wiki/Jacob_van_Artevelde" title="Jacob van Artevelde">Jacob van Artevelde</a> stelden de steden pro-Engelse eisen aan Lodewijk, die geregeld in Frankrijk verbleef om dergelijke overeenkomsten niet te moeten ondertekenen. In 1346 sneuvelde hij in <a href="/wiki/Slag_bij_Cr%C3%A9cy" title="Slag bij Crécy">een veldslag</a> tegen de Engelsen, die hierna het aangrenzende <a href="/wiki/Graafschap_Gu%C3%AEnes" title="Graafschap Guînes">graafschap Guînes</a> veroverden. </p><p>Aan het begin van de regeringsperiode van <a href="/wiki/Lodewijk_van_Male" title="Lodewijk van Male">Lodewijk van Male</a> werd de samenleving ontwricht door de <a href="/wiki/Zwarte_Dood" title="Zwarte Dood">Zwarte Dood</a> (1349). Vervolgens startte Lodewijk de <a href="/wiki/Brabantse_Successieoorlog" title="Brabantse Successieoorlog">Brabantse Successieoorlog</a> en verkreeg hierdoor de heerschappij over het <a href="/wiki/Markgraafschap_Antwerpen" title="Markgraafschap Antwerpen">markgraafschap Antwerpen</a> en de <a href="/wiki/Heerlijkheid_Mechelen" title="Heerlijkheid Mechelen">heerlijkheid Mechelen</a>. Na het overlijden van zijn moeder erfde hij ook <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a> en het <a href="/wiki/Vrijgraafschap_Bourgondi%C3%AB" title="Vrijgraafschap Bourgondië">Franche-Comté</a>. In 1369 trouwde <a href="/wiki/Margaretha_van_Male" title="Margaretha van Male">zijn dochter</a> met een <a href="/wiki/Filips_de_Stoute" title="Filips de Stoute">broer van de koning</a>; in ruil keerden Rijsel en Douai terug naar Vlaanderen. Met de hulp van zijn schoonzoon versloeg Lodewijk de <a href="/wiki/Gentse_Opstand_(1379-1385)" title="Gentse Opstand (1379-1385)">Gentse milities</a> in de <a href="/wiki/Slag_bij_Westrozebeke" title="Slag bij Westrozebeke">Slag bij Westrozebeke</a> (1382). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bourgondische_periode_en_Karel_V_(1384–1555)"><span id="Bourgondische_periode_en_Karel_V_.281384.E2.80.931555.29"></span>Bourgondische periode en Karel V (1384–1555)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Bourgondische periode en Karel V (1384–1555)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Bourgondische periode en Karel V (1384–1555)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg/260px-Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="260" height="372" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg/390px-Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg/520px-Archive-ugent-be-79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2_DS-90_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="613" data-file-height="876" /></a><figcaption>Vlaamse klederdracht omstreeks 1400, volgens <a href="/wiki/Lucas_d%27Heere" title="Lucas d'Heere">Lucas d'Heere</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/20px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/40px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Bourgondische_Nederlanden" title="Bourgondische Nederlanden">Bourgondische Nederlanden</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>In 1384 volgde <a href="/wiki/Filips_de_Stoute" title="Filips de Stoute">Filips de Stoute</a> zijn schoonvader, <a href="/wiki/Lodewijk_van_Male" title="Lodewijk van Male">Lodewijk van Male</a>, op. Omdat hij de titel "<a href="/wiki/Hertogdom_Bourgondi%C3%AB" title="Hertogdom Bourgondië">hertog van Bourgondië</a>" voerde, staan Vlaanderen, <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a>, <a href="/wiki/Markgraafschap_Antwerpen" title="Markgraafschap Antwerpen">Antwerpen</a> en <a href="/wiki/Heerlijkheid_Mechelen" title="Heerlijkheid Mechelen">Mechelen</a> vanaf dan bekend als de "<a href="/wiki/Bourgondische_Nederlanden" title="Bourgondische Nederlanden">Bourgondische Nederlanden</a>". Van al zijn bezittingen in de Nederlanden en Frankrijk, was Vlaanderen het rijkste gewest dankzij een bloeiende economie en een bevolking van ongeveer 750.000 inwoners. Filips de Stoute bezweek onverwacht aan een ziekte (1404) en zijn zoon <a href="/wiki/Jan_zonder_Vrees_(hertog)" title="Jan zonder Vrees (hertog)">Jan zonder Vrees</a> werd vermoord in de <a href="/wiki/Burgeroorlog_tussen_de_Armagnacs_en_Bourguignons" title="Burgeroorlog tussen de Armagnacs en Bourguignons">burgeroorlog tussen de Armagnacs en Bourguignons</a> (1419). </p><p>Tijdens de lange regeringsperiode van <a href="/wiki/Filips_de_Goede" title="Filips de Goede">Filips de Goede</a> (1419–1467) werden de <a href="/wiki/Bourgondische_Nederlanden" title="Bourgondische Nederlanden">Bourgondische Nederlanden</a> sterk uitgebreid. Ten zuiden van <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a> verwierf hij zelfs alle gebieden tot aan de <a href="/wiki/Somme_(rivier)" title="Somme (rivier)">Somme</a> (de <a href="/wiki/Vrede_van_Atrecht_(1435)" title="Vrede van Atrecht (1435)">Vrede van Atrecht</a>). De <a href="/wiki/Staten_van_Vlaanderen" title="Staten van Vlaanderen">Staten van Vlaanderen</a> kregen zitting in een nieuw overkoepelend orgaan, de <a href="/wiki/Staten-Generaal_der_Nederlanden" class="mw-redirect" title="Staten-Generaal der Nederlanden">Staten-Generaal der Nederlanden</a>. Filips de Goede werd opgevolgd door de ambitieuze <a href="/wiki/Karel_de_Stoute" title="Karel de Stoute">Karel de Stoute</a>, die veel oorlogen voerde en uiteindelijk sneuvelde (1477). <a href="/wiki/Lodewijk_XI_van_Frankrijk" title="Lodewijk XI van Frankrijk">Koning Lodewijk XI</a> maakte gebruik van zijn plotse dood om een groot aantal gebieden onder de voet te lopen (de <a href="/wiki/Bourgondische_Successieoorlog" title="Bourgondische Successieoorlog">Bourgondische Successieoorlog</a>). De erfdochter van Karel, <a href="/wiki/Maria_van_Bourgondi%C3%AB_(1457-1482)" title="Maria van Bourgondië (1457-1482)">Maria van Bourgondië</a>, wachtte niet langer om in het huwelijk te treden met <a href="/wiki/Keizer_Maximiliaan_I" title="Keizer Maximiliaan I">Maximiliaan van Oostenrijk</a>. Deze kon de Franse opmars richting Vlaanderen stoppen dankzij een <a href="/wiki/Slag_bij_Guinegate_(1479)" title="Slag bij Guinegate (1479)">overwinning in Artesië</a> (1479). </p><p>Na de regeringsperiode van <a href="/wiki/Filips_I_van_Castili%C3%AB" title="Filips I van Castilië">Filips van Castilië</a> kwam in 1506 <a href="/wiki/Keizer_Karel_V" title="Keizer Karel V">Karel V</a> aan de macht. In 1520 werd hij ook benoemd tot keizer van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a>, maar Frankrijk begon deze keuze aan te vechten. In de hierop volgende <a href="/wiki/Italiaanse_Oorlog_(1521-1526)" title="Italiaanse Oorlog (1521-1526)">Italiaanse Oorlog (1521-1526)</a> kon Karel <a href="/wiki/Het_Doornikse" title="Het Doornikse">het Doornikse</a> innemen en herenigen met Vlaanderen (1521). Bovendien vond hij dat hij als keizer van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a> niet leenroerig mocht zijn aan Frankrijk, wat nu het geval was voor <a href="/wiki/Kroon-Vlaanderen" title="Kroon-Vlaanderen">Kroon-Vlaanderen</a> en <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a>. De koning moest toegeven <a href="/wiki/Vrede_van_Madrid" title="Vrede van Madrid">in 1526</a> en <a href="/wiki/Damesvrede_van_Kamerijk" title="Damesvrede van Kamerijk">in 1529</a>. Voor het eerst sinds het <a href="/wiki/Verdrag_van_Ribemont_(880)" title="Verdrag van Ribemont (880)">Verdrag van Ribemont (880)</a> verschoof de rijksgrens. Kroon-Vlaanderen en Artesië werden ingedeeld bij de <a href="/wiki/Bourgondische_Kreits" title="Bourgondische Kreits">Bourgondische Kreits</a> van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a>. </p><p>Omdat elk gewest een verschillend <a href="/wiki/Gewoonterecht" title="Gewoonterecht">gewoonterecht</a> kon hebben over de rechtmatige opvolging, liet <a href="/wiki/Keizer_Karel_V" title="Keizer Karel V">Karel V</a> de <a href="/wiki/Pragmatieke_Sanctie_(1549)" title="Pragmatieke Sanctie (1549)">Pragmatieke Sanctie (1549)</a> goedkeuren. Hierdoor werden de Nederlanden voortaan een ondeelbaar geheel van <a href="/wiki/Zeventien_Provinci%C3%ABn" title="Zeventien Provinciën">Zeventien Provinciën</a>. Door de <a href="/wiki/Transactie_van_Augsburg" title="Transactie van Augsburg">Transactie van Augsburg</a> werden zij bovendien juridisch en fiscaal losgemaakt van het <a href="/wiki/Rijkskamergerecht" title="Rijkskamergerecht">Rijkskamergerecht</a> van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a>. De <a href="/wiki/Staten-Generaal_van_de_Nederlanden" title="Staten-Generaal van de Nederlanden">Staten-Generaal</a> en de <a href="/wiki/Grote_Raad_van_Mechelen" title="Grote Raad van Mechelen">Grote Raad van Mechelen</a> werden feitelijk <a href="/wiki/Soevereiniteit" title="Soevereiniteit">soeverein</a>. In 1555 deed Karel V <a href="/wiki/Abdicatie" title="Abdicatie">troonsafstand</a>. De Nederlanden en het <a href="/wiki/Spaanse_Rijk" title="Spaanse Rijk">Spaanse Rijk</a> vielen aan <a href="/wiki/Filips_II_van_Spanje" title="Filips II van Spanje">Filips II van Spanje</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Spaanse_en_Oostenrijkse_periode_(1555–1794)"><span id="Spaanse_en_Oostenrijkse_periode_.281555.E2.80.931794.29"></span>Spaanse en Oostenrijkse periode (1555–1794)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Spaanse en Oostenrijkse periode (1555–1794)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Spaanse en Oostenrijkse periode (1555–1794)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg/260px-Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg" decoding="async" width="260" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg/390px-Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg/520px-Dirck_van_Delen_-_Beeldenstorm_in_een_kerk.jpg 2x" data-file-width="2500" data-file-height="1869" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Beeldenstorm" title="Beeldenstorm">Beeldenstorm</a> begon in het graafschap Vlaanderen</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg/330px-Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg" decoding="async" width="260" height="213" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg/500px-Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg/960px-Adam_Frans_van_der_Meulen_-_The_Siege_of_Courtrai_in_1667.jpeg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="2098" /></a><figcaption>Het <a href="/wiki/Belegering" title="Belegering">beleg</a> van <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a> (1667) door <a href="/wiki/Adam_Frans_van_der_Meulen" title="Adam Frans van der Meulen">van der Meulen</a></figcaption></figure> <p>Sinds 1500 werd de <a href="/wiki/Lakennijverheid_in_de_Lage_Landen" title="Lakennijverheid in de Lage Landen">lakennijverheid in de Lage Landen</a> geconfronteerd met een afnemende vraag. In de steden ontstond een arme werkliedenklasse. Nieuwe godsdienstige stromingen, zoals het <a href="/wiki/Anabaptisme" title="Anabaptisme">anabaptisme</a> dat streefde naar een herverdeling van rijkdom, kreeg snel voet aan de grond, in het bijzonder in het <a href="/wiki/Westkwartier" title="Westkwartier">Westkwartier</a> van het graafschap Vlaanderen. Tussen 1520 en 1570 veroordeelde de <a href="/wiki/Inquisitie_in_de_Nederlanden" title="Inquisitie in de Nederlanden">Inquisitie in de Nederlanden</a> zo'n 2.000 mensen <a href="/wiki/Doodstraf" title="Doodstraf">ter dood</a> omdat ze weigerden een "afwijkend geloof" af te zweren. De adel reageerde met het <a href="/wiki/Smeekschrift_der_Edelen" title="Smeekschrift der Edelen">Smeekschrift der Edelen</a> (1566). Drie maanden later kwamen <a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">protestantse</a> groeperingen openlijk in opstand. De <a href="/wiki/Beeldenstorm" title="Beeldenstorm">Beeldenstorm</a> begon in het Vlaamse stadje <a href="/wiki/Steenvoorde_(gemeente)" title="Steenvoorde (gemeente)">Steenvoorde</a> en verspreidde zich razendsnel over de rest van de Nederlanden. De nieuwe <a href="/wiki/Lijst_van_landvoogden_van_de_Habsburgse_Nederlanden" title="Lijst van landvoogden van de Habsburgse Nederlanden">landvoogd</a>, <a href="/wiki/Fernando_%C3%81lvarez_de_Toledo" title="Fernando Álvarez de Toledo">Alva</a>, onderwierp de opstandige steden opnieuw aan het gezag van <a href="/wiki/Filips_II_van_Spanje" title="Filips II van Spanje">Filips II van Spanje</a>. </p><p>Drie jaar na het vertrek van Alva werd de samenstelling van de <a href="/wiki/Raad_van_State_(historisch)" title="Raad van State (historisch)">Raad van State</a> <a href="/wiki/Gevangenname_van_de_Raad_van_State" title="Gevangenname van de Raad van State">onder dwang gewijzigd</a> en nam ze eenzijdig een nieuw godsdienstig beleid aan voor de Nederlanden (de <a href="/wiki/Pacificatie_van_Gent" title="Pacificatie van Gent">Pacificatie van Gent</a>, 1576). Landvoogd <a href="/wiki/Juan_van_Oostenrijk" title="Juan van Oostenrijk">Don Juan</a> kreeg echter van Filips II, zijn halfbroer, de opdracht het protestantisme onverminderd te blijven bestrijden. Nu grepen radicale <a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">protestanten</a> de macht in de steden. Het graafschap Vlaanderen viel uiteen in een protestants noorden (de <a href="/wiki/Gentse_Republiek" title="Gentse Republiek">Gentse Republiek</a>) en een katholiek zuiden (de <a href="/wiki/Kasselrij_Rijsel" title="Kasselrij Rijsel">kasselrij Rijsel</a> en <a href="/wiki/Baljuwschap_Douai" title="Baljuwschap Douai">kasselrij Douai</a>). Het zuiden, verontrust door het schrikbewind in veel protestantse steden, sloot zich aan bij de <a href="/wiki/Unie_van_Atrecht" title="Unie van Atrecht">Unie van Atrecht</a> en wenste een terugkeer van de koning onder voorwaarden. Het noorden verenigde zich tot de <a href="/wiki/Unie_van_Utrecht_(1579)" title="Unie van Utrecht (1579)">Unie van Utrecht</a>. </p><p>Landvoogd <a href="/wiki/Alexander_Farnese" title="Alexander Farnese">Alexander Farnese</a> herstelde het koninklijke gezag in bijna alle gewesten (<a href="/wiki/Tachtigjarige_Oorlog,_1579%E2%80%931588" title="Tachtigjarige Oorlog, 1579–1588">1579–1588</a>). Protestanten kregen de keuze om zich opnieuw aan te sluiten bij de staatsgodsdienst, of te <a href="/wiki/Emigratie" title="Emigratie">emigreren</a>. Maar ook mensen die rechtstreeks getroffen waren door verwoestingen en economische schade, namen deel aan de <a href="/wiki/Migratiestroom_in_de_Nederlanden" title="Migratiestroom in de Nederlanden">migratiestroom in de Nederlanden</a>. Brugge verloor een derde van zijn inwoners. <a href="/wiki/Hondschote" title="Hondschote">Hondschote</a>, in het "ketterse <a href="/wiki/Westkwartier" title="Westkwartier">Westkwartier</a>", viel zelfs terug van 18.000 naar 385 inwoners. De meeste mensen trokken naar het noorden, waar de <a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek der Nederlanden</a> met succes tegen een Spaanse herovering bleef strijden. In het verdere verloop van de <a href="/wiki/Tachtigjarige_Oorlog" title="Tachtigjarige Oorlog">Tachtigjarige Oorlog</a> wist de Republiek bovendien de Vlaamse steden <a href="/wiki/Axel_(plaats)" title="Axel (plaats)">Axel</a> (1586), <a href="/wiki/Sluis_(stad)" title="Sluis (stad)">Sluis</a> (1604) en <a href="/wiki/Hulst_(stad)" title="Hulst (stad)">Hulst</a> (1645) te veroveren. Deze steden vormden samen het <a href="/wiki/Generaliteitslanden" title="Generaliteitslanden">Generaliteitsland</a> "<a href="/wiki/Staats-Vlaanderen" title="Staats-Vlaanderen">Staats-Vlaanderen</a>". </p><p>Het Spaanse bewind kwam verzwakt uit de <a href="/wiki/Tachtigjarige_Oorlog" title="Tachtigjarige Oorlog">Tachtigjarige Oorlog</a> en de <a href="/wiki/Dertigjarige_Oorlog" title="Dertigjarige Oorlog">Dertigjarige Oorlog</a>. Het sterke geheel van <a href="/wiki/Zeventien_Provinci%C3%ABn" title="Zeventien Provinciën">Zeventien Provinciën</a> was uiteengevallen in de <a href="/wiki/Spaanse_Nederlanden" title="Spaanse Nederlanden">Spaanse Nederlanden</a> (in het zuiden) en de <a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek der Nederlanden</a> (in het noorden). Hierdoor werden de Spaanse Nederlanden een gemakkelijk doelwit van koning <a href="/wiki/Lodewijk_XIV_van_Frankrijk" title="Lodewijk XIV van Frankrijk">Lodewijk XIV van Frankrijk</a>. <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a> en <a href="/wiki/Kamerijk_en_het_Kamerijkse" title="Kamerijk en het Kamerijkse">Kamerijk</a> werden definitief ingelijfd door Frankrijk. Ook grote delen van Vlaanderen en <a href="/wiki/Graafschap_Henegouwen" title="Graafschap Henegouwen">Henegouwen</a> vielen in Franse handen. In Vlaanderen betrof het de volgende steden: </p> <ul><li><a href="/wiki/Frans-Spaanse_Oorlog_(1635-1659)" title="Frans-Spaanse Oorlog (1635-1659)">Frans-Spaanse Oorlog (1635-1659)</a>: <a href="/wiki/Grevelingen_(stad)" title="Grevelingen (stad)">Grevelingen</a>, <a href="/wiki/Broekburg" title="Broekburg">Broekburg</a> en <a href="/wiki/Duinkerke" title="Duinkerke">Duinkerke</a></li> <li><a href="/wiki/Devolutieoorlog" title="Devolutieoorlog">Devolutieoorlog</a> (1667–1668): <a href="/wiki/Sint-Winoksbergen" title="Sint-Winoksbergen">Sint-Winoksbergen</a>, <a href="/wiki/Veurne" title="Veurne">Veurne</a>, <a href="/wiki/Kortrijk" title="Kortrijk">Kortrijk</a>, <a href="/wiki/Rijsel" title="Rijsel">Rijsel</a>, <a href="/wiki/Doornik" title="Doornik">Doornik</a> en <a href="/wiki/Douai" title="Douai">Douai</a></li> <li><a href="/wiki/Hollandse_Oorlog" title="Hollandse Oorlog">Hollandse Oorlog</a> (1672–1679): <a href="/wiki/Kassel_(Frankrijk)" title="Kassel (Frankrijk)">Kassel</a>, <a href="/wiki/Belle_(gemeente)" title="Belle (gemeente)">Belle</a> en <a href="/wiki/Ieper" title="Ieper">Ieper</a></li></ul> <p>Bij de <a href="/wiki/Vrede_van_Utrecht_(1713)" title="Vrede van Utrecht (1713)">Vrede van Utrecht (1713)</a> stond Frankrijk de steden Veurne, Ieper en Kortrijk opnieuw af. Deze steden werden niet herenigd met Vlaanderen, maar bleven een afzonderlijk gewest in de <a href="/wiki/Oostenrijkse_Nederlanden" title="Oostenrijkse Nederlanden">Oostenrijkse Nederlanden</a>, onder de benaming "<a href="/wiki/West-Vlaanderen_(1713)" title="West-Vlaanderen (1713)">provincie West-Vlaanderen</a>". Ook een gedeelte van <a href="/wiki/Het_Doornikse" title="Het Doornikse">het Doornikse</a> keerde terug naar de Nederlanden, maar bleef eveneens een afzonderlijk gewest. De Oostenrijkse periode bracht vrede en economische bloei. Wel brak in 1789 de <a href="/wiki/Brabantse_Omwenteling" title="Brabantse Omwenteling">Brabantse Omwenteling</a> uit tegen <a href="/wiki/Keizer_Jozef_II" title="Keizer Jozef II">keizer Jozef II</a>. Het graafschap Vlaanderen, de provincie West-Vlaanderen en het Doornikse namen allen deel aan de oprichting van de <a href="/wiki/Verenigde_Nederlandse_Staten" title="Verenigde Nederlandse Staten">Verenigde Nederlandse Staten</a>. Door de <a href="/wiki/Slag_bij_Falmagne" title="Slag bij Falmagne">Slag bij Falmagne</a> (1790) moesten de <a href="/wiki/Staten_van_Vlaanderen" title="Staten van Vlaanderen">Staten van Vlaanderen</a> opnieuw het Oostenrijkse gezag erkennen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Franse,_Nederlandse_en_Belgische_periode_(1794–nu)"><span id="Franse.2C_Nederlandse_en_Belgische_periode_.281794.E2.80.93nu.29"></span>Franse, Nederlandse en Belgische periode (1794–nu)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Franse, Nederlandse en Belgische periode (1794–nu)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Franse, Nederlandse en Belgische periode (1794–nu)"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg/260px-1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg" decoding="async" width="260" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg/390px-1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg/520px-1816_Fran%C3%A7ois_Bohn_Nieuwe_kaart_van_het_Koningrijk_der_Nederlanden.jpg 2x" data-file-width="1340" data-file-height="1806" /></a><figcaption>De provincies West- en Oost-Vlaanderen binnen het <a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Verenigd Koninkrijk der Nederlanden">Verenigd Koninkrijk der Nederlanden</a></figcaption></figure> <p>Na de <a href="/wiki/Slag_bij_Fleurus_(1794)" title="Slag bij Fleurus (1794)">Slag bij Fleurus (1794)</a> werden de <a href="/wiki/Oostenrijkse_Nederlanden" title="Oostenrijkse Nederlanden">Oostenrijkse Nederlanden</a> bezet door de <a href="/wiki/Eerste_Franse_Republiek" title="Eerste Franse Republiek">Eerste Franse Republiek</a>. Voorlopig werden alle <a href="/wiki/Feodalisme" title="Feodalisme">feodale</a> gebieden omgevormd tot "arrondissementen". In 1795 werden deze arrondissementen gegroepeerd tot <a href="/wiki/Departementen_in_de_Nederlanden" title="Departementen in de Nederlanden">departementen</a>. De westelijke helft van het graafschap en de <a href="/wiki/West-Vlaanderen_(1713)" title="West-Vlaanderen (1713)">provincie West-Vlaanderen</a> vormden samen het "<a href="/wiki/Leie_(departement)" title="Leie (departement)">departement Leie</a>". De oostelijke helft en <a href="/wiki/Staats-Vlaanderen" title="Staats-Vlaanderen">Staats-Vlaanderen</a> vormden samen het "<a href="/wiki/Schelde_(departement)" title="Schelde (departement)">departement Schelde</a>". </p><p>Het <a href="/wiki/Congres_van_Wenen" title="Congres van Wenen">Congres van Wenen</a> (1814) wees de departementen toe aan het <a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_der_Nederlanden" title="Verenigd Koninkrijk der Nederlanden">Verenigd Koninkrijk der Nederlanden</a>. De <a href="/wiki/Nederlandse_Grondwet" title="Nederlandse Grondwet">Nederlandse Grondwet</a> gaf hieraan de benamingen "provincie <a href="/wiki/West-Vlaanderen" title="West-Vlaanderen">West-Vlaanderen</a>" en "provincie <a href="/wiki/Oost-Vlaanderen" title="Oost-Vlaanderen">Oost-Vlaanderen</a>". Het voormalige Staats-Vlaanderen ging over naar de <a href="/wiki/Zeeland_(provincie)" title="Zeeland (provincie)">provincie Zeeland</a>. Tijdens de <a href="/wiki/Belgische_Revolutie" title="Belgische Revolutie">Belgische Revolutie</a> kwamen West- en Oost-Vlaanderen bij het toekomstige <a href="/wiki/Belgi%C3%AB" title="België">België</a>. De <a href="/wiki/Graaf_van_Vlaanderen_(Belgi%C3%AB)" title="Graaf van Vlaanderen (België)">titel "graaf van Vlaanderen"</a> bleef voortbestaan als een ceremoniële titel in het <a href="/wiki/Belgische_monarchie" title="Belgische monarchie">Belgische koningshuis</a>, maar geraakte in onbruik in 1983. </p><p>In het kader van de <a href="/wiki/Taalstrijd_in_Belgi%C3%AB" title="Taalstrijd in België">taalstrijd in België</a> kwam in het volledige noorden van België een beweging op gang die zichzelf "de <a href="/wiki/Vlaamse_Beweging" title="Vlaamse Beweging">Vlaamse Beweging</a>" doopte. De Nederlandstalige <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">dialecten</a> in België werden vervolgens ook bestempeld als "Vlaamse dialecten". In de <a href="/wiki/20e_eeuw" title="20e eeuw">20e eeuw</a> werd dit taalgebied een eigen politieke eenheid, door de oprichting van de <a href="/wiki/Vlaamse_Gemeenschap" title="Vlaamse Gemeenschap">Vlaamse Gemeenschap</a> en het <a href="/wiki/Vlaams_Gewest" title="Vlaams Gewest">Vlaams Gewest</a>. Hierdoor is de invulling van de gebiedsnaam "Vlaanderen" verruimd tot het Nederlandstalige gedeelte van België. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Belangrijke_veldslagen_op_Vlaams_grondgebied">Belangrijke veldslagen op Vlaams grondgebied</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Belangrijke veldslagen op Vlaams grondgebied" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Belangrijke veldslagen op Vlaams grondgebied"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Slag_bij_Kassel_(1071)" title="Slag bij Kassel (1071)">Slag bij Kassel (1071)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Axpoele" title="Slag bij Axpoele">Slag bij Axpoele</a> (1128)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Bouvines" title="Slag bij Bouvines">Slag bij Bouvines</a> (1214)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Westkapelle" title="Slag bij Westkapelle">Slag bij Westkapelle</a> (1253)</li> <li><a href="/wiki/Guldensporenslag" title="Guldensporenslag">Guldensporenslag</a> (1302)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Arke" title="Slag bij Arke">Slag bij Arke</a> (1303)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Pevelenberg" title="Slag bij Pevelenberg">Slag bij Pevelenberg</a> (1304)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Kassel_(1328)" title="Slag bij Kassel (1328)">Slag bij Kassel (1328)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Sluis_(1340)" title="Slag bij Sluis (1340)">Slag bij Sluis (1340)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_om_het_Beverhoutsveld" title="Slag om het Beverhoutsveld">Slag om het Beverhoutsveld</a> (1382)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Westrozebeke" title="Slag bij Westrozebeke">Slag bij Westrozebeke</a> (1382)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Grevelingen_(1558)" title="Slag bij Grevelingen (1558)">Slag bij Grevelingen (1558)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Nieuwpoort" title="Slag bij Nieuwpoort">Slag bij Nieuwpoort</a> (1600)</li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Duinkerke_(1658)" title="Slag bij Duinkerke (1658)">Slag bij Duinkerke (1658)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Kassel_(1677)" title="Slag bij Kassel (1677)">Slag bij Kassel (1677)</a></li> <li><a href="/wiki/Slag_bij_Oudenaarde" title="Slag bij Oudenaarde">Slag bij Oudenaarde</a> (1708)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_link">Externe link</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Externe link" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe link"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wazamar.org/Nederlanden/graafschap-vl.htm">Kaart, Vermaseren Atlas algemene en vaderlandse geschiedenis 1968, blz 76 (900-1350)</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Maurits_Gysseling" title="Maurits Gysseling">Gysseling, M.</a> en Dhondt, J.</span> (1948): <i>Vlaanderen, oorspronkelijke ligging en etymologie</i>, in <i>Album Prof. Dr. Frank Baur</i> p.192-220, Leuven,</li> <li><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Maurits_Gysseling" title="Maurits Gysseling">Gysseling, M.</a></span> (1960): <i>Toponymisch woordenboek van België, Nederland, Luxemburg, Noord-Frankrijk en West-Duitsland (voor 1226)</i>, Tongeren,</li> <li><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Dick_Blok" title="Dick Blok">Blok, D.P.</a> (red) <i>et al</i></span> (1977-1983): <i>Algemene Geschiedenis der Nederlanden</i>, Fibula-Van Dishoeck, Haarlem, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9022838005" title="Speciaal:Boekbronnen/9022838005">ISBN 9022838005</a></span></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Blom, J.C.H., Lamberts, E., redactie</span> (2006): <i>Geschiedenis van de Nederlanden</i>, HBuitgevers, Baarn, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-5574-474-3" title="Speciaal:Boekbronnen/90-5574-474-3">ISBN 90-5574-474-3</a></span></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Dhondt, J.</span> (1943): <i>Korte geschiedenis van het ontstaan van het graafschap Vlaanderen van Boudewijn de IJzeren tot Robrecht den Fries</i>, Brussel – Den Haag.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Dhondt, J.</span> (1941-1942): <i>Het ontstaan van het vorstendom Vlaanderen</i>, Belgisch tijdschrift voor filologie en geschiedenis, XX, 553-572 en XXI, 53-93. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://doi.org/10.3406/rbph.1941.1622">[3]</a></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Ganshof, F.-L.</span> (1944): <i>Vlaanderen onder de eerste graven</i>, Antwerpen.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Nicolas, D.</span> (1992): <i>Medieval Flanders</i>, Londen, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0-582-01679-7" title="Speciaal:Boekbronnen/0-582-01679-7">ISBN 0-582-01679-7</a></span></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Niermeyer, J.F., Presser, J., Van Houtte, J.A.</span> (1949-1958): <i>Algemene Geschiedenis der Nederlanden</i>, Haarlem – Antwerpen.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Voet, L.</span> (1942): <i>De graven van Vlaanderen en hun domein, 864-1191</i>, Wetenschappelijke Tijdingen, VII, 25-32.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Roel Zijlmans</span>, <i>Troebele betrekkingen: Grens-, scheepvaart- en waterstaatskwesties in de Nederlanden tot 1800</i> (Hilversum, 2017, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/978-90-8704-637-8" title="Speciaal:Boekbronnen/978-90-8704-637-8">ISBN 978-90-8704-637-8</a></span>), par. 2.9-2.12 en 3.2-3.24.</li></ul> <div class="reflist" style="-moz-column-count:2; -webkit-column-count:2; column-count:2;-moz-column-width:30em; -webkit-column-width:30em; column-width:30em; list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://books.google.nl/books?id=Xjhw0W1ZcOwC&lpg=PA22&dq=rijsel%20taal%20graafschap%20vlaanderen&hl=nl&pg=PA22#v=onepage&q=rijsel%20taal%20graafschap%20vlaanderen&f=false">[1]</a> 1302: Opstand in Vlaanderen, Jan Frans Verbruggen, Rolf Falter p 22 </span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://books.google.nl/books?id=TRnwOA6UTXgC&lpg=PA30&ots=cn_AJ7krh7&dq=graafschap%20vlaanderen%20en%20taalgrens&hl=nl&pg=PA31#v=onepage&q=graafschap%20vlaanderen%20en%20taalgrens&f=false">[2]</a> Van Clovis tot Di Rupo: de lange weg van de naties in de Lage Landen, Lode Wils 2005, p 30. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230716190520/https://books.google.nl/books?id=TRnwOA6UTXgC&lpg=PA30&ots=cn_AJ7krh7&dq=graafschap%20vlaanderen%20en%20taalgrens&hl=nl&pg=PA31#v=onepage&q=graafschap%20vlaanderen%20en%20taalgrens&f=false">Gearchiveerd</a> op 16 juli 2023.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lib.ugent.be/viewer/archive.ugent.be:79D46426-CC9D-11E3-B56B-4FBAD43445F2#?c=&m=&s=&cv=49&xywh=-2919,638,11313,6316">Théâtre de tous les peuples et nations de la terre avec leurs habits et ornemens divers, tant anciens que modernes, diligemment depeints au naturel par Luc Dheere peintre et sculpteur Gantois</a>. <i>lib.ugent.be</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-08-25">25 augustus 2020</span>. </span></span> </li> </ol></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Landen_binnen_de_Bourgondische_Kreits_van_het_Heilige_Roomse_Rijk"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_landen_Bourgondische_Kreits" title="Sjabloon:Navigatie landen Bourgondische Kreits"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_landen_Bourgondische_Kreits&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Landen_binnen_de_Bourgondische_Kreits_van_het_Heilige_Roomse_Rijk" class="navigatie-titel">Landen binnen de <a href="/wiki/Bourgondische_Kreits" title="Bourgondische Kreits">Bourgondische Kreits</a> van het <a href="/wiki/Heilige_Roomse_Rijk" title="Heilige Roomse Rijk">Heilige Roomse Rijk</a></div> <div class="navigatie-afb-groot noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:BOcoat.png" class="mw-file-description" title="Wapen van de Bourgondische Nederlanden"><img alt="Wapen van de Bourgondische Nederlanden" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/BOcoat.png/30px-BOcoat.png" decoding="async" width="30" height="35" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/BOcoat.png/45px-BOcoat.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/BOcoat.png/60px-BOcoat.png 2x" data-file-width="226" data-file-height="264" /></a></span></div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>sinds 1512:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Markgraafschap_Antwerpen" title="Markgraafschap Antwerpen">Antwerpen</a> · <a href="/wiki/Graafschap_Artesi%C3%AB" title="Graafschap Artesië">Artesië</a><sup>FG</sup> · <a href="/wiki/Hertogdom_Brabant" title="Hertogdom Brabant">Brabant</a><sup>RD</sup> · <a href="/wiki/Vrijgraafschap_Bourgondi%C3%AB" title="Vrijgraafschap Bourgondië">Franche-Comté</a><sup>FG</sup> · <a href="/wiki/Graafschap_Henegouwen" title="Graafschap Henegouwen">Henegouwen</a><sup>FD</sup> · <a href="/wiki/Graafschap_Holland" title="Graafschap Holland">Holland</a><sup>RG</sup> · <a href="/wiki/Staten_van_Limburg_en_de_Landen_van_Overmaas" title="Staten van Limburg en de Landen van Overmaas">Limburg-Overmaas</a><sup>RD</sup> · <a href="/wiki/Hertogdom_Luxemburg" title="Hertogdom Luxemburg">Luxemburg</a><sup>FD</sup> · <a href="/wiki/Heerlijkheid_Mechelen" title="Heerlijkheid Mechelen">Mechelen</a> · <a href="/wiki/Graafschap_Namen" title="Graafschap Namen">Namen</a> · <a class="mw-selflink selflink">Vlaanderen</a><sup>FD RD</sup> · <a href="/wiki/Graafschap_Zeeland" title="Graafschap Zeeland">Zeeland</a><sup>RG</sup></td></tr><tr><td class="links"><b>1512–1548:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Heerlijkheid_Friesland" title="Heerlijkheid Friesland">Friesland</a><sup>RG</sup> · <a href="/wiki/Doornik_en_het_Doornikse" class="mw-redirect" title="Doornik en het Doornikse">Doornik</a><sup>FD</sup></td></tr><tr><td class="links"><span class="nowrap"><b>sinds 1548:</b></span></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Hertogdom_Gelre" title="Hertogdom Gelre">Gelre</a><sup>RD</sup> · <a href="/wiki/Heerlijkheid_Groningen" title="Heerlijkheid Groningen">Groningen</a><sup>RG</sup> · <a href="/wiki/Heerlijkheid_Jever" title="Heerlijkheid Jever">Jever</a><sup>V</sup> · <a href="/wiki/Heerlijkheid_Overijssel" title="Heerlijkheid Overijssel">Overijssel</a><sup>RG</sup> (incl. <a href="/wiki/Graafschap_Lingen" title="Graafschap Lingen">Lingen</a><sup>V</sup>) · <a href="/wiki/Heerlijkheid_Utrecht" title="Heerlijkheid Utrecht">Utrecht</a><sup>RG</sup> · <a href="/wiki/Graafschap_Zutphen" title="Graafschap Zutphen">Zutphen</a><sup>RG</sup></td></tr></tbody></table> <p><sup>FG FD)</sup> Geheel of deels verloren aan <a href="/wiki/Koninkrijk_Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Koninkrijk Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a> <a href="/wiki/Vrede_van_de_Pyrenee%C3%ABn" title="Vrede van de Pyreneeën">1659</a>–<a href="/wiki/Vrede_van_Utrecht_(1713)" title="Vrede van Utrecht (1713)">1713</a>; <sup>RG RD)</sup> Geheel of deels verloren aan de <a href="/wiki/Republiek_der_Zeven_Verenigde_Nederlanden" title="Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden">Republiek</a> <a href="/wiki/Plakkaat_van_Verlatinghe" title="Plakkaat van Verlatinghe">1581</a>–<a href="/wiki/Barri%C3%A8retraktaat" title="Barrièretraktaat">1715</a>; <sup>V)</sup> Door vererving bij een andere kreits </p> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862" /> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="De_25_onderdelen_van_het_graafschap_Vlaanderen"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg" class="mw-file-description" title="Wapen van het graafschap Vlaanderen"><img alt="Wapen van het graafschap Vlaanderen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/22px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/33px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/44px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Onderdelen_van_het_graafschap_Vlaanderen" title="Sjabloon:Onderdelen van het graafschap Vlaanderen"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Onderdelen_van_het_graafschap_Vlaanderen&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg" class="mw-file-description" title="Wapen van het graafschap Vlaanderen"><img alt="Wapen van het graafschap Vlaanderen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/22px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/33px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg/44px-Blason_Comt%C3%A9_de_Flandre.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></div> <div id="De_25_onderdelen_van_het_graafschap_Vlaanderen" class="navigatie-titel">De <a href="/wiki/Indeling_van_het_graafschap_Vlaanderen" title="Indeling van het graafschap Vlaanderen">25 onderdelen</a> van het <a class="mw-selflink selflink">graafschap Vlaanderen</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a href="/wiki/Land_van_Aalst" title="Land van Aalst">Aalst</a> · <a href="/wiki/Belle_(gemeente)" title="Belle (gemeente)">Belle</a> · <a href="/wiki/Sint-Winoksbergen" title="Sint-Winoksbergen">Bergues</a> · <a href="/wiki/Land_van_Beveren" title="Land van Beveren">Beveren</a> · <a href="/wiki/Broekburg-Ambacht" title="Broekburg-Ambacht">Bourbourg</a> · <a href="/wiki/Bornem" title="Bornem">Bornem</a> · het <a href="/wiki/Brugse_Vrije" title="Brugse Vrije">Brugse Vrije</a> · <a href="/wiki/Land_van_Dendermonde" title="Land van Dendermonde">Dendermonde</a> · <a href="/wiki/Doel_(plaats)" title="Doel (plaats)">Doel</a> · <a href="/wiki/Kasselrij_Doornik" title="Kasselrij Doornik">Doornik</a> · <a href="/wiki/Baljuwschap_Douai" title="Baljuwschap Douai">Douai</a> ·<br /> <a href="/wiki/Oudburg" title="Oudburg">Gent</a> · <a href="/wiki/Kasselrij_Ieper" title="Kasselrij Ieper">Ieper</a> · <a href="/wiki/Kassel_(Frankrijk)" title="Kassel (Frankrijk)">Kassel</a> · <a href="/wiki/Kallo" title="Kallo">Ketenisse</a> · <a href="/wiki/Kasselrij_Kortrijk" title="Kasselrij Kortrijk">Kortrijk</a> · <a href="/wiki/Kasselrij_Oudenaarde" title="Kasselrij Oudenaarde">Oudenaarde</a> · <a href="/wiki/Kasselrij_Rijsel" title="Kasselrij Rijsel">Rijsel</a> · <a href="/wiki/Saeftinghe" title="Saeftinghe">Saeftinghe</a> · <a href="/wiki/Veurne-Ambacht" title="Veurne-Ambacht">Veurne</a> · de <a href="/wiki/Vier_Ambachten" title="Vier Ambachten">Vier Ambachten</a> · <a href="/wiki/Baljuwschap_Waas" title="Baljuwschap Waas">Waas</a> </p> </div></div>    </div><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&oldid=68996324">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&oldid=68996324</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Graafschap_Vlaanderen" title="Categorie:Graafschap Vlaanderen">Graafschap Vlaanderen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 6 mrt 2025 om 21:31.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Graafschap_Vlaanderen&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Graafschap Vlaanderen</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>44 talen</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Onderwerp toevoegen</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-65585cc8dc-wxkkn","wgBackendResponseTime":126,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.209","walltime":"0.291","ppvisitednodes":{"value":2936,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":34702,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15408,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5833,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 109.031 1 -total"," 40.03% 43.647 1 Sjabloon:Infobox_historisch_land"," 36.99% 40.329 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 24.32% 26.514 1 Sjabloon:Appendix"," 23.45% 25.568 1 Sjabloon:Navigatie_landen_Bourgondische_Kreits"," 22.78% 24.835 2 Sjabloon:Navigatie"," 19.72% 21.504 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 18.75% 20.446 1 Sjabloon:References"," 8.71% 9.498 1 Sjabloon:Navigatie/Tabel"," 5.97% 6.513 1 Sjabloon:Navigatie_onderdelen_van_het_graafschap_Vlaanderen"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625229,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-65bcbb4cf5-9lpp6","timestamp":"20250331140600","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Graafschap Vlaanderen","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Graafschap_Vlaanderen","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q157070","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q157070","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-12-13T15:16:17Z","dateModified":"2025-03-06T19:31:41Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/44\/Locator_County_of_Flanders_%281350%29.svg","headline":"historisch gebied (862-1795) dat aanvankelijk deel uitmaakte van West-Franci\u00eb, vervolgens Frankrijk en vanaf 1464 van de (zuidelijke) Nederlanden"}</script> </body> </html>