CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Berm (strook) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"4fb0e9a6-692a-4657-b98b-d6dd266867ce","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Berm_(strook)","wgTitle":"Berm (strook)","wgCurRevisionId":68363744,"wgRevisionId":68363744,"wgArticleId":52098,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Weg","Weginfrastructuur","Wegenbouwkunde"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Berm_(strook)","wgRelevantArticleId":52098,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":8000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7339573","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready", "skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents", "ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/1200px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1924"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/800px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1283"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/640px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1026"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Berm (strook) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Berm_(strook)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Berm_(strook)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Berm_strook rootpage-Berm_strook skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/1_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Berm+%28strook%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Berm+%28strook%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Berm+%28strook%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Berm+%28strook%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Functies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Functies"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Functies</span> </div> </a> <ul id="toc-Functies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Milieu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Milieu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Milieu</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Milieu-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Milieu-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Milieu-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voorbeeld" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorbeeld"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Voorbeeld</span> </div> </a> <ul id="toc-Voorbeeld-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Berm (strook)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 8 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-8" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">8 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%81%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%B1%D9%8A%D9%82" title="حافة الطريق – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حافة الطريق" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Wegrand" title="Wegrand – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Wegrand" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Road_verge" title="Road verge – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Road verge" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Berma" title="Berma – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Berma" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%86%D8%A7%D8%B1%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B3%D8%A8%D8%B2" title="کنارراه سبز – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کنارراه سبز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Accotement" title="Accotement – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Accotement" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Berm" title="Berm – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Berm" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Baarm" title="Baarm – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Baarm" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7339573#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Berm_(strook)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Berm_(strook)" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Berm_(strook)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Berm_(strook)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Berm_(strook)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Berm_(strook)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&oldid=68363744" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Berm_%28strook%29&id=68363744&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBerm_%28strook%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FBerm_%28strook%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Berm+%28strook%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Berm_%28strook%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Verges_(roads)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7339573" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/260px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg" decoding="async" width="260" height="417" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/390px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg/520px-Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg 2x" data-file-width="1326" data-file-height="2126" /></a><figcaption>Slootberm langs fietspad</figcaption></figure> <p>Een <b>berm</b> of <b>wegberm</b> is een strook grond langs een <a href="/wiki/Weg" title="Weg">weg</a>, die meestal jaarlijks eenmaal of enkele malen wordt gemaaid en die begroeid is met <a href="/wiki/Gras_(term)" title="Gras (term)">grasachtige</a> en <a href="/wiki/Kruidachtig" title="Kruidachtig">kruidachtige</a> planten. Vaak zijn bermen ook beplant met bomen; men spreekt dan van een <a href="/wiki/Laan_(weg)" title="Laan (weg)">laan</a> of een allee (met een dubbele rij bomen aan weerszijden). Ook is de berm soms verhard met behulp van <a href="/wiki/Grasbeton" title="Grasbeton">grasbetonblokken</a>. Bermen worden gerekend tot de <a href="/wiki/Lijnvormig_landschapselement" title="Lijnvormig landschapselement">lintvormige landschapselementen</a>. </p><p>Een <a href="/wiki/Middenberm" title="Middenberm">middenberm</a> is meestal aanwezig bij <a href="/wiki/Autosnelweg" title="Autosnelweg">autosnelwegen</a> om de <a href="/wiki/Rijbaan" title="Rijbaan">rijbanen</a> van elkaar te scheiden. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vroeger verplaatsten mensen zich voornamelijk over smalle voetpaden en <a href="/wiki/Onverharde_weg" title="Onverharde weg">onverharde wegen</a> door het landschap. In bepaalde <a href="/wiki/Heide_(vegetatie)" title="Heide (vegetatie)">heideterreinen</a> kan men nog prehistorische paden ontdekken die door het veelvuldig gebruik zijn uitgestoven en zodoende een golvend patroon veroorzaken. In natte stukken of <a href="/wiki/Veen_(grondsoort)" title="Veen (grondsoort)">veengebieden</a> werden de paden verhoogd of werden <a href="/wiki/Knuppelpad" title="Knuppelpad">knuppelpaden</a> aangelegd. Langs paden door bosrijke gebieden werden de bomen en struiken teruggedrongen en zo ontstonden de eerste bermen. </p><p>Brede, met bomen beplante bermen ontstonden in het <a href="/wiki/Hertogdom_Brabant" title="Hertogdom Brabant">hertogdom Brabant</a> in de <a href="/wiki/Ancien_r%C3%A9gime" title="Ancien régime">feodale tijd</a>. Toen er vergaande <a href="/wiki/Ontbossing" title="Ontbossing">ontbossing</a> dreigde als gevolg van een te groot houtverbruik stelde de hertog van Brabant het <a href="/wiki/Voorpootrecht" class="mw-redirect" title="Voorpootrecht">voorpootrecht</a> in. Dit hield in dat de eigenaar van een perceel dat grensde aan een openbare weg, bomen mocht planten op de wegberm voor zijn perceel. Omdat in de loop der eeuwen steeds meer dorpen het voorpootrecht verkregen, telde Brabant ten slotte veel wegen met brede bermen die beplant waren met bomen. Het 'populierenlandschap' in de <a href="/wiki/Meierij_%27s-Hertogenbosch" class="mw-redirect" title="Meierij 's-Hertogenbosch">meierij 's-Hertogenbosch</a> dankt zijn ontstaan aan deze ontwikkeling. </p><p>In Zeeland bestaat ook het recht tot beplanting van wegen. Dat is een oud <a href="/wiki/Zakelijk_recht" title="Zakelijk recht">zakelijk recht</a> dat de eigenaar ervan toe staat bomen en andere beplantingen te hebben op een berm die eigendom is van een ander. Het recht hangt samen met het recht van <a href="/w/index.php?title=Etting_(recht)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Etting (recht) (de pagina bestaat niet)">etting</a> (een weiderecht), maar moet onderscheiden worden van het voorpootrecht, dat een andere oorsprong en inhoud heeft.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Naarmate de bevolkingsdichtheid toenam, werd het op paden en wegen drukker. In de jaren 1830 begon de overheid met het verharden van de wegen, eerst de rijks- en <a href="/wiki/Provinciale_weg" title="Provinciale weg">provinciale wegen</a>, later ook gemeentelijke wegen. In die tijd is men ook overgegaan tot het planmatig inrichten van bermen. Het onderhoud van de bermen gebeurde door agrariërs: het vee graasde in de bermen of de bermen werden <a href="/wiki/Maaien" title="Maaien">gemaaid</a> waarna het maaisel aan het vee werd gevoerd. </p><p>Na de jaren 1950 werd de kwaliteit van het maaisel niet meer gewaardeerd door de agrariërs. Bovendien werd, door toename van het aantal wegen en dus bermen, het kleinschalige beheer door agrariërs economisch onaantrekkelijk. Voor het onderhoud werd toen overgegaan tot <a href="/wiki/Klepelmaaier" title="Klepelmaaier">klepelen</a>. Dat gebeurde zeven tot twaalf keer per jaar wat zorgde voor eenzijdige begroeiing. In deze tijd werden de Nederlanders ook <a href="/wiki/Vervoer" title="Vervoer">mobieler</a>, het zogenaamde <a href="/wiki/Bermtoerisme" title="Bermtoerisme">bermtoerisme</a> ontstond. Hele gezinnen trokken eropuit om in de berm te <a href="/wiki/Picknick" title="Picknick">picknicken</a>. In de jaren 1970 pleitte professor <a href="/wiki/Piet_Zonderwijk" title="Piet Zonderwijk">Piet Zonderwijk</a>, van de <a href="/wiki/Universiteit_van_Wageningen" class="mw-redirect" title="Universiteit van Wageningen">Universiteit van Wageningen</a>, voor het maken van 'bonte bermen'.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Halverwege de jaren 1970 werd het ecologisch beheren van bermen langs rijkswegen en uiteindelijk ook andere wegen staand beleid. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Functies">Functies</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Functies" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Functies"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De hoofdfunctie van een moderne berm is de wegenbouwkundige functie. Een berm geeft steun aan het weglichaam en dient als reserveruimte voor een eventuele verbreding van de weg. De tweede functie is de <a href="/wiki/Verkeerskunde" title="Verkeerskunde">verkeerskundige</a> functie. Een berm biedt plaats voor <a href="/wiki/Straatmeubilair" title="Straatmeubilair">straatmeubilair</a>, zoals reflectorpaaltjes, bewegwijzering. Om het wegmeubilair zichtbaar te houden moet er regelmatig worden <a href="/wiki/Maaien" title="Maaien">gemaaid</a>. Een berm is verkeersgeleidend en dient als uitwijkplaats in noodgevallen. Een berm kan verder dienen als opslagplaats voor materiaal en materieel bij werkzaamheden, zodat deze niet extra <a href="/wiki/Verkeer" title="Verkeer">verkeersbelemmerend</a> zijn. Daarnaast zijn er <a href="/wiki/Civiele_techniek" title="Civiele techniek">civieltechnische</a> <a href="/wiki/Nevenfunctie" title="Nevenfunctie">nevenfuncties</a>, zoals plaats bieden aan het ingraven van <a href="/wiki/Elektriciteitsleiding" title="Elektriciteitsleiding">kabels</a> en <a href="/wiki/Pijpleiding" class="mw-redirect" title="Pijpleiding">leidingen</a>. Een berm kan in sommige gevallen dienstdoen als waterkerende <a href="/wiki/Kade" title="Kade">kade</a> en een berm dient voor de buffering en het afvoeren van regenwater met de daarin meegevoerde stoffen. </p><p>Bermen worden gebruikt voor een harmonieuze inpassing van wegen in het landschap. Een goed ontwikkelde berm, met een begroeiing van bomen en een diversiteit aan andere planten zorgt voor een positieve belevingswaarde. Niet alleen voor een wandelende of fietsende recreant, maar ook voor een automobilist en zijn passagiers.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Milieu">Milieu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Milieu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Milieu"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg/260px-Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg/390px-Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg/520px-Spoorwegberm_-_30461_-_onroerenderfgoed.jpg 2x" data-file-width="591" data-file-height="443" /></a><figcaption>Oude spoorwegbedding <i><a href="/wiki/Frontzate" class="mw-redirect" title="Frontzate">Frontzate</a></i></figcaption></figure> <p>Bermen zijn van belang voor <a href="/wiki/Flora_en_fauna" title="Flora en fauna">flora en fauna</a>. Door de intensieve <a href="/wiki/Bemesting" class="mw-redirect" title="Bemesting">bemesting</a> in de <a href="/wiki/Landbouw" title="Landbouw">landbouw</a> zijn veel planten, die van <a href="/wiki/Oligotrofie" title="Oligotrofie">oligotrofe</a> tot <a href="/wiki/Mesotrofie" title="Mesotrofie">mesotrofe</a> milieus houden, zeldzaam geworden, een aantal soorten zo zeldzaam geworden dat extra bescherming noodzakelijk is (<a href="/wiki/Rode_lijst" title="Rode lijst">rode lijstsoorten</a>). Een voedselarme berm is vaak de laatste plaats waar deze soorten zich kunnen handhaven. Circa de helft van de ongeveer 1450 Nederlandse plantensoorten komen in wegbermen voor, 15% van deze soorten in staan op de rode lijst. </p><p>Lintvormige beplantingen, zoals bermen, hebben voor veel dieren een geleidende functie. Een berm kan de verbindingszone vormen tussen het voedselgebied en het leefgebied en/of het overwinteringsgebied en het voortplantingsgebied van dieren. Als een ecologisch beheerde berm binnen de <a href="/wiki/Natuurnetwerk_Nederland" title="Natuurnetwerk Nederland">ecologische hoofdstructuur</a> ligt, kan deze daar van belangrijke toegevoegde waarde zijn. </p><p>Ook voor <a href="/wiki/Paddenstoel_(schimmel)" title="Paddenstoel (schimmel)">paddenstoelen</a> vervullen bermen een belangrijke functie, met name als ze met bomen beplant zijn. De bomen nemen voedingstoffen op uit de bodem die met de bladeren in de herfst grotendeels weer wegwaaien waardoor de bodem een beetje verarmt. Door jaarlijks maaien en afvoeren van de vegetatie wordt dit proces van bodemverarming nog versterkt. Hierdoor bieden bermen een toevluchtsoord voor stikstofgevoelige soorten, die vanaf de jaren 1960 door <a href="/wiki/Stikstofdepositie" title="Stikstofdepositie">stikstofdepositie</a> uit de atmosfeer sterk achteruit zijn gegaan.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een goed bermbeheer is cruciaal voor deze paddenstoelen. Verschralingsbeheer door maaien en afvoeren is goed voor de natuur en voor de verkeersveiligheid.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voorbeeld">Voorbeeld</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Voorbeeld" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorbeeld"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wanneer het maaibeheer van bermen op een <a href="/wiki/Ecologie" title="Ecologie">ecologische</a> manier wordt uitgevoerd, kunnen bermen een belangrijke bijdrage leveren aan de <a href="/wiki/Biodiversiteit" title="Biodiversiteit">biodiversiteit</a>. Zo bleken in 2020 na twintig jaar ecologisch beheer langs de <a href="/wiki/R0_(Belgi%C3%AB)" title="R0 (België)">Brusselse Ring</a> negen plantensoorten uit de <a href="/wiki/Vlaamse_Rode_Lijst_(planten)" title="Vlaamse Rode Lijst (planten)">Vlaamse Rode Lijst</a> te staan, waaronder vijf soorten <a href="/wiki/Orchideae" title="Orchideae">orchideeën</a>.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Berm_(strook)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Indicatorplant" title="Indicatorplant">Indicatorplant</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">F.C.J. Ketelaar, "Oude zakelijke rechten, vroeger, nu en in de toekomst", Universitaire Pers Leiden, Tjeenk Willink 1978, p. 155 en 169</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">P. Zonderwijk, 1979. <i>De bonte berm. De rijke flora en fauna langs onze wegen</i>. Zomer & Keuning, Ede. 160 p.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Nederland van de weg af gezien</i>. Shell Nederland verkoopmaatschappij B.V., Rotterdam, 1979. 120 p.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.natuurbericht.nl/?id=12957">Natuurbericht: <i> Beheer van laan- en wegbermen voor bedreigde paddenstoelen</i>.</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mycologen.nl/downloads/Brochure_Wegbermen_2014.pdf">Nederlandse Mycologische Vereniging, 2014. <i>Wegbermen, lanen & parken. Toevluchtsoord voor paddenstoelen</i>. Brochure</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2021"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.natuurpunt.be/nieuws/florissant-resultaat-van-20-jaar-bermbeheer-langs-de-brusselse-ring-20211207">Florissant resultaat van 20 jaar bermbeheer langs de Brusselse ring</a>. <a href="/wiki/Natuurpunt" title="Natuurpunt">Natuurpunt</a> (<span class="mw-formatted-date" title="2021-12-07">7 december 2021</span>). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211208185820/https://www.natuurpunt.be/nieuws/florissant-resultaat-van-20-jaar-bermbeheer-langs-de-brusselse-ring-20211207">Gearchiveerd</a> op <span class="mw-formatted-date" title="2021-12-08">8 december 2021</span>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Landschapselementen" data-expandtext="Uitklappen" data-collapsetext="Inklappen"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_landschapselementen" title="Sjabloon:Navigatie landschapselementen"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_landschapselementen&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Landschapselementen" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Landschapselement" title="Landschapselement">Landschapselementen</a></div> <div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Algemeen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Ecotoop" title="Ecotoop">ecotoop</a> · <a href="/wiki/Landschap_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Landschap (hoofdbetekenis)">landschap</a> · <a href="/wiki/Landschapselement" title="Landschapselement">landschapselement</a> · <a href="/wiki/Landvorm" title="Landvorm">landvorm</a> · <a href="/wiki/Landschappen_van_Nederland" title="Landschappen van Nederland">landschappen van Nederland</a></td></tr><tr><td class="links"><a href="/wiki/Vlakvormig_landschapselement" title="Vlakvormig landschapselement"><b>Vlakvormig:</b></a></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Abschnittsmotte" title="Abschnittsmotte">abschnittsmotte</a> · <a href="/wiki/Cope_(perceel)" title="Cope (perceel)">achterkade</a> · <a href="/wiki/Akker_(landbouw)" title="Akker (landbouw)">akker</a> · <a href="/wiki/Beekdal" title="Beekdal">beekdal</a> · <a href="/wiki/Beemd" title="Beemd">beemd</a> · <a href="/wiki/Begraafplaats" title="Begraafplaats">begraafplaats</a> · <a href="/wiki/Bolle_akker" title="Bolle akker">bolle akker</a> · <a href="/wiki/Bos_(vegetatie)" title="Bos (vegetatie)">bos</a> · <a href="/wiki/Brink_(dorpsplein)" title="Brink (dorpsplein)">brink</a> · <a href="/wiki/Esdorp" title="Esdorp">brinkdorp</a> · <a href="/wiki/Broek_(landschap)" title="Broek (landschap)">broekland</a> · <a href="/wiki/Del_(geografie)" title="Del (geografie)">del</a> · <a href="/wiki/Dorp_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Dorp (hoofdbetekenis)">dorp</a> · <a href="/wiki/Droogmakerij" title="Droogmakerij">droogmakerij</a> · <a href="/wiki/Duin_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duin (hoofdbetekenis)">duin</a> · <a href="/wiki/Eiland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Eiland (hoofdbetekenis)">eiland</a> · <a href="/wiki/Es_(geografie)" title="Es (geografie)">eng / enk / es</a> · <a href="/wiki/Esdorp" title="Esdorp">esdorp</a> · <a href="/wiki/Fort_(vesting)" title="Fort (vesting)">fort</a> · <a href="/wiki/Geriefbos" title="Geriefbos">geriefbos</a> · <a href="/wiki/Kwelder" title="Kwelder">gors</a> · <a href="/wiki/Griend_(beplanting)" title="Griend (beplanting)">griend</a> · <a href="/wiki/Haven_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Haven (hoofdbetekenis)">haven</a> · <a href="/wiki/Heide_(vegetatie)" title="Heide (vegetatie)">heide</a> · <a href="/wiki/Heuvel_(landvorm)" title="Heuvel (landvorm)">heuvel</a> · <a href="/wiki/Houtkade" title="Houtkade">houtkade</a> · <a href="/wiki/Inlaag" title="Inlaag">inlaag</a> · <a href="/wiki/Karreveld_(gebied)" title="Karreveld (gebied)">karreveld</a> · <a href="/wiki/Kerkhof_(kerk)" title="Kerkhof (kerk)">kerkhof</a> · <a href="/wiki/Kolk_(water)" title="Kolk (water)">kolk</a> · <a href="/wiki/Legakker" title="Legakker">kraag</a> · <a href="/wiki/Kreek_(water)" title="Kreek (water)">kreek</a> · <a href="/wiki/Kreekrug" title="Kreekrug">kreekrug</a> · <a href="/wiki/Kromakker" title="Kromakker">kromakker</a> · <a href="/wiki/Kwelder" title="Kwelder">kwelder</a> · <a href="/wiki/Landgoed" title="Landgoed">landgoed</a> · <a href="/wiki/Legakker" title="Legakker">legakker</a> · <a href="/wiki/Lintdorp" title="Lintdorp">lintdorp</a> · <a href="/wiki/Vliegveld" title="Vliegveld">luchthaven</a> · <a href="/wiki/Made_(hooiland)" title="Made (hooiland)">maat / made / mede</a> · <a href="/wiki/Marke_(bestuur)" title="Marke (bestuur)">marke</a> · <a href="/wiki/Meer_(watervlakte)" title="Meer (watervlakte)">meer</a> · <a href="/wiki/Meerstal" title="Meerstal">meerstal</a> · <a href="/wiki/Meetje" title="Meetje">meetje</a> · <a href="/wiki/Made_(hooiland)" title="Made (hooiland)">meet</a> · <a href="/wiki/Moeras_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Moeras (hoofdbetekenis)">moeras</a> · <a href="/wiki/Steenberg_(mijn)" title="Steenberg (mijn)">mijnsteenheuvel</a> · <a href="/wiki/Oeverwal" title="Oeverwal">oeverwal</a> · <a href="/wiki/Pestbosje" title="Pestbosje">pestbosje</a> · <a href="/wiki/Petgat" title="Petgat">petgat</a> · <a href="/wiki/Pingo#Pingoruïne" title="Pingo">pingoruïne</a> · <a href="/wiki/Meer_(watervlakte)" title="Meer (watervlakte)">plas</a> · <a href="/wiki/Poel_(water)" title="Poel (water)">poel</a> · <a href="/wiki/Polder_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Polder (hoofdbetekenis)">polder</a> · <a href="/wiki/Raatakker" title="Raatakker">raatakker</a> · <a href="/wiki/Rak" title="Rak">rak</a> · <a href="/wiki/Redoute" title="Redoute">redoute</a> · <a href="/wiki/Rivier" title="Rivier">rivier</a> · <a href="/wiki/Rivierstrand" title="Rivierstrand">rivierstrand</a> · <a href="/wiki/Pestbosje" title="Pestbosje">rustbosje</a> · <a href="/wiki/Schans_(verdedigingswerk)" title="Schans (verdedigingswerk)">schans</a> · <a href="/wiki/Kwelder" title="Kwelder">schol / schor</a> · <a href="/wiki/Slik_(landvorm)" title="Slik (landvorm)">slik</a> · <a href="/wiki/Sluis_(waterbouwkunde)" title="Sluis (waterbouwkunde)">sluis</a> · <a href="/wiki/Stad_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Stad (hoofdbetekenis)">stad</a> · <a href="/wiki/Stelle_(landschapselement)" title="Stelle (landschapselement)">stelle</a> · <a href="/wiki/Hege_wier" title="Hege wier">stinswier</a> · <a href="/wiki/Strand_(kust)" title="Strand (kust)">strand</a> · <a href="/wiki/Strandwal" title="Strandwal">strandwal</a> · <a href="/wiki/Strang_(watergang)" title="Strang (watergang)">strang</a> · <a href="/wiki/Stroomrug" title="Stroomrug">stroomrug</a> · <a href="/wiki/Struweel" title="Struweel">struweel</a> · <a href="/wiki/Stuwmeer" title="Stuwmeer">stuwmeer</a> · <a href="/wiki/Stuwwal" title="Stuwwal">stuwwal</a> · <a href="/wiki/Steenberg_(mijn)" title="Steenberg (mijn)">terril</a> · <a href="/wiki/Terp" title="Terp">terp</a> · <a href="/wiki/Uiterwaard" title="Uiterwaard">uiterwaard</a> · <a href="/wiki/Veenkoepel" title="Veenkoepel">veenkoepel</a> · <a href="/wiki/Veenlens" title="Veenlens">veenlens</a> · <a href="/wiki/Veenkolonie" title="Veenkolonie">veenkolonie</a> · <a href="/wiki/Verveningspolder" title="Verveningspolder">veenpolder</a> · <a href="/wiki/Veenplas" title="Veenplas">veenplas</a> · <a href="/wiki/Veenterp" title="Veenterp">veenterp</a> · <a href="/wiki/Ven_(water)" title="Ven (water)">ven</a> · <a href="/wiki/Vesting_(verdedigingswerk)" title="Vesting (verdedigingswerk)">vesting</a> · <a href="/wiki/Viskenij" title="Viskenij">viskenij</a> · <a href="/wiki/Visvijver" title="Visvijver">visvijver</a> · <a href="/wiki/Vliedberg" title="Vliedberg">vliedberg</a> · <a href="/wiki/Vliegveld" title="Vliegveld">vliegveld</a> · <a href="/wiki/Vloeiveld" title="Vloeiveld">vloeiveld</a> · <a href="/wiki/Vloeiweide" title="Vloeiweide">vloeiweide</a> · <a href="/wiki/Kolk_(water)" title="Kolk (water)">waai</a> · <a href="/wiki/Wad_(zeegebied)" title="Wad (zeegebied)">wad</a> · <a href="/wiki/Kolk_(water)" title="Kolk (water)">weel / wiel</a> · <a href="/wiki/Weiland" title="Weiland">weide</a> · <a href="/wiki/Weiland" title="Weiland">weiland</a> · <a href="/wiki/Kolk_(water)" title="Kolk (water)">wiel</a> · <a href="/wiki/Wierde_(landvorm)" title="Wierde (landvorm)">wierde</a> · <a href="/wiki/Zee" title="Zee">zee</a> · <a href="/wiki/Zwaaikom" title="Zwaaikom">zwaaikom</a></td></tr><tr><td class="links"><a href="/wiki/Lijnvormig_landschapselement" title="Lijnvormig landschapselement"><b>Lijnvormig:</b></a></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Aarden_dam" title="Aarden dam">aarden dam</a> · <a href="/wiki/Aquaduct_(watergang)" title="Aquaduct (watergang)">aquaduct</a> · <a href="/wiki/Autosnelweg" title="Autosnelweg">autosnelweg</a> · <a href="/wiki/Autoweg" title="Autoweg">autoweg</a> · <a href="/wiki/Winterdijk" title="Winterdijk">bandijk</a> · <a href="/wiki/Stuwdam" title="Stuwdam">barrage</a> · <a href="/wiki/Beek_(watergang)" title="Beek (watergang)">beek</a> · <a href="/wiki/Berceau_(tuin)" title="Berceau (tuin)">berceau</a> · <a class="mw-selflink selflink">berm</a> · <a href="/wiki/Boezem_(water)" title="Boezem (water)">boezem</a> · <a href="/wiki/Opvaart_(kanaal)" title="Opvaart (kanaal)">brandsloot</a> · <a href="/wiki/Brug_(bouwwerk)" title="Brug (bouwwerk)">brug</a> · <a href="/wiki/Dam_(waterkering)" title="Dam (waterkering)">dam</a> · <a href="/wiki/Diep_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Diep (hoofdbetekenis)">diep</a> · <a href="/wiki/Dijk_(waterkering)" title="Dijk (waterkering)">dijk</a> · <a href="/wiki/Doodweg" title="Doodweg">doodweg</a> · <a href="/wiki/Slaperdijk" title="Slaperdijk">dromerdijk</a> · <a href="/wiki/Wildwal" title="Wildwal">enkwal</a> · <a href="/wiki/Fietspad" title="Fietspad">fietspad</a> · <a href="/wiki/Fietsstrook" title="Fietsstrook">fietsstrook</a> · <a href="/wiki/Gracht_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Gracht (hoofdbetekenis)">gracht</a> · <a href="/wiki/Holle_weg" title="Holle weg">grubbe</a> · <a href="/wiki/Heg" title="Heg">haag</a> · <a href="/wiki/Ha-ha" title="Ha-ha">ha-ha</a> · <a href="/wiki/Heg" title="Heg">heg</a> · <a href="/wiki/Holle_weg" title="Holle weg">holle weg</a> · <a href="/wiki/Heg" title="Heg">houtkant</a> · <a href="/wiki/Hessenweg" title="Hessenweg">hessenweg</a> · <a href="/wiki/Houtwal" title="Houtwal">houtsingel / houtwal</a> · <a href="/wiki/Jaagpad" title="Jaagpad">jaagpad</a> · <a href="/wiki/Kade" title="Kade">kaai · kade</a> · <a href="/wiki/Kanaal_(waterweg)" title="Kanaal (waterweg)">kanaal</a> · <a href="/wiki/Kerkpad" title="Kerkpad">kerkpad</a> · <a href="/wiki/Krib_(rivier)" title="Krib (rivier)">krib</a> · <a href="/wiki/Laan_(weg)" title="Laan (weg)">laan</a> · <a href="/wiki/Landscheiding" title="Landscheiding">landscheiding</a> · <a href="/wiki/Landweer_(vestingwerk)" title="Landweer (vestingwerk)">landgraaf / landweer</a> · <a href="/wiki/Doodweg" title="Doodweg">lijkweg</a> · <a href="/wiki/Maar_(waternaam)" title="Maar (waternaam)">maar</a> · <a href="/wiki/Molengang" title="Molengang">molengang</a> · <a href="/wiki/Muraltmuur" title="Muraltmuur">muraltmuur</a> · <a href="/wiki/Opvaart_(kanaal)" title="Opvaart (kanaal)">opvaart</a> · <a href="/wiki/Ossengang" title="Ossengang">ossengang</a> · <a href="/wiki/Pad_(weg)" title="Pad (weg)">pad</a> · <a href="/wiki/Doodweg" title="Doodweg">reeweg</a> · <a href="/wiki/Ringdijk" title="Ringdijk">ringdijk</a> · <a href="/wiki/Ringvaart_(polder)" title="Ringvaart (polder)">ringvaart</a> · <a href="/wiki/Rivier" title="Rivier">rivier</a> · <a href="/wiki/Opvaart_(kanaal)" title="Opvaart (kanaal)">schipsloot / schipvaart</a> · <a href="/wiki/Overlaat" title="Overlaat">overlaat</a> · <a href="/wiki/Schurveling" title="Schurveling">schurveling</a> · <a href="/wiki/Singel_(gracht)" title="Singel (gracht)">singel</a> · <a href="/wiki/Singel_(gracht)" title="Singel (gracht)">singelgracht</a> · <a href="/wiki/Slaperdijk" title="Slaperdijk">slaperdijk</a> · <a href="/wiki/Sloot_(watergang)" title="Sloot (watergang)">sloot</a> · <a href="/wiki/Autosnelweg" title="Autosnelweg">snelweg</a> · <a href="/wiki/Spoorlijn" title="Spoorlijn">spoorweg</a> · <a href="/wiki/Steenberg_(mijn)" title="Steenberg (mijn)">steenberg</a> · <a href="/wiki/Strandhoofd" title="Strandhoofd">strandhoofd</a> · <a href="/wiki/Strekdam" title="Strekdam">strekdam</a> · <a href="/wiki/Stuwdam" title="Stuwdam">stuwdam</a> · <a href="/wiki/Tiendweg" title="Tiendweg">tiendweg</a> · <a href="/wiki/Trambaan" title="Trambaan">trambaan</a> · <a href="/wiki/Jaagpad" title="Jaagpad">trekpad</a> · <a href="/wiki/Trekvaart" title="Trekvaart">trekvaart</a> · <a href="/wiki/Trottoir" title="Trottoir">trottoir</a> · <a href="/wiki/Tunnel_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Tunnel (hoofdbetekenis)">tunnel</a> · <a href="/wiki/Turfvaart" title="Turfvaart">turfvaart</a> · <a href="/wiki/Tuunwal" title="Tuunwal">tuunwal</a> · <a href="/wiki/Uiterwaard" title="Uiterwaard">uiterdijk / uiterwaard</a> · <a href="/wiki/Kanaal_(waterweg)" title="Kanaal (waterweg)">vaart</a> · <a href="/wiki/Veenkade_(waterkering)" title="Veenkade (waterkering)">veendijk / veenkade</a> · <a href="/wiki/Vlechtheg" title="Vlechtheg">vlechtheg</a> · <a href="/wiki/Voetpad" title="Voetpad">voetpad</a> · <a href="/wiki/Zeedijk" title="Zeedijk">wakerdijk</a> · <a href="/wiki/Wandelpad" title="Wandelpad">wandelpad</a> · <a href="/wiki/Weg" title="Weg">weg</a> · <a href="/wiki/Wetering_(watergang)" title="Wetering (watergang)">wetering</a> · <a href="/wiki/Wijk_(watergang)" title="Wijk (watergang)">wieke / wijk</a> · <a href="/wiki/Wierdijk" title="Wierdijk">wierdijk</a> · <a href="/wiki/Wildwal" title="Wildwal">wildwal</a> · <a href="/wiki/Zeedijk" title="Zeedijk">zeedijk</a> · <a href="/wiki/Zwet_(toponiem)" title="Zwet (toponiem)">zwetsloot</a></td></tr><tr><td class="links"><a href="/wiki/Puntvormig_landschapselement" title="Puntvormig landschapselement"><b>Puntvormig:</b></a></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Banpaal" title="Banpaal">banpaal</a> · <a href="/wiki/Bermmonument" title="Bermmonument">bermmonument</a> · <a href="/wiki/Bo%C3%B4" title="Boô">boe</a> · <a href="/wiki/Boerderij" title="Boerderij">boerderij</a> · <a href="/wiki/Boerenkuil" title="Boerenkuil">boerenkuil</a> · <a href="/wiki/Bo%C3%B4" title="Boô">boô</a> · <a href="/wiki/Borg_(opstal)" title="Borg (opstal)">borg</a> · <a href="/wiki/Brug_(bouwwerk)" title="Brug (bouwwerk)">brug</a> · <a href="/wiki/Buitenplaats" title="Buitenplaats">buitenplaats</a> · <a href="/wiki/Burcht_(kasteel)" title="Burcht (kasteel)">burcht</a> · <a href="/wiki/Coupure_(waterbouwkunde)" title="Coupure (waterbouwkunde)">coupure</a> · <a href="/wiki/Daliegat" title="Daliegat">daliegat</a> · <a href="/wiki/Dobbe_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Dobbe (hoofdbetekenis)">dobbe</a> · <a href="/wiki/Duiker_(waterbouwkunde)" title="Duiker (waterbouwkunde)">duiker</a> · <a href="/wiki/Eendenkooi" title="Eendenkooi">eendenkooi</a> · <a href="/wiki/Galg" title="Galg">galg</a> · <a href="/wiki/Gemaal_(waterbouwkunde)" title="Gemaal (waterbouwkunde)">gemaal</a> · <a href="/wiki/Grafheuvel" title="Grafheuvel">grafheuvel</a> · <a href="/wiki/Grenspaal" title="Grenspaal">grenspaal</a> · <a href="/wiki/Hagelkruis" title="Hagelkruis">hagelkruis</a> · <a href="/wiki/Havezate" title="Havezate">havezate</a> · <a href="/wiki/Boerderij" title="Boerderij">hoeve</a> · <a href="/wiki/Hollestelle" title="Hollestelle">hollestelle</a> · <a href="/wiki/Hoogholtje" title="Hoogholtje">hoogholtje</a> · <a href="/wiki/Hunebed" title="Hunebed">hunebed</a> · <a href="/wiki/Inlaatduiker" title="Inlaatduiker">inlaat</a> · <a href="/wiki/Inundatiesluis" title="Inundatiesluis">inundatiesluis</a> · <a href="/wiki/Kasteel_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Kasteel (hoofdbetekenis)">kasteel</a> · <a href="/wiki/Kerkgebouw" title="Kerkgebouw">kerkgebouw</a> · <a href="/wiki/Kwakel" title="Kwakel">kwakel</a> · <a href="/wiki/Molen" title="Molen">molen</a> · <a href="/wiki/Mottekasteel" title="Mottekasteel">mottekasteel</a> · <a href="/wiki/Overweg" title="Overweg">overweg</a> · <a href="/wiki/Pijp_(brugtype)" title="Pijp (brugtype)">pijp</a> · <a href="/wiki/Pomp_(duiker)" title="Pomp (duiker)">pomp</a> · <a href="/wiki/Kasteel_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Kasteel (hoofdbetekenis)">ringwalburcht</a> · <a href="/wiki/Rolpaal_(scheepvaart)" title="Rolpaal (scheepvaart)">rolpaal</a> · <a href="/wiki/Schaapvolt" title="Schaapvolt">schaapvolt</a> · <a href="/wiki/Stuw" title="Stuw">stuw</a> · <a href="/wiki/Til" title="Til">til</a> · <a href="/wiki/Boerenkuil" title="Boerenkuil">turfput / veenput</a> · <a href="/wiki/Schutsluis" title="Schutsluis">verlaat</a> · <a href="/wiki/Viaduct" title="Viaduct">viaduct</a> · <a href="/wiki/Vijver_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Vijver (hoofdbetekenis)">vijver</a> · <a href="/wiki/Voorde_(doorwaadbare_plaats)" title="Voorde (doorwaadbare plaats)">voorde</a> · <a href="/wiki/Waterpomp" title="Waterpomp">waterpomp</a> · <a href="/wiki/Waterput" title="Waterput">waterput</a> · <a href="/wiki/Watertoren" title="Watertoren">watertoren</a></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Berm_(strook)&oldid=68363744">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Berm_(strook)&oldid=68363744</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Weg" title="Categorie:Weg">Weg</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Weginfrastructuur" title="Categorie:Weginfrastructuur">Weginfrastructuur</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wegenbouwkunde" title="Categorie:Wegenbouwkunde">Wegenbouwkunde</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 10 nov 2024 om 22:00.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Berm_(strook)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-j26fl","wgBackendResponseTime":136,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.107","walltime":"0.139","ppvisitednodes":{"value":817,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":30499,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":19269,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":5204,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 68.131 1 -total"," 50.09% 34.126 1 Sjabloon:Appendix"," 49.78% 33.913 1 Sjabloon:Navigatie_landschapselementen"," 45.59% 31.060 1 Sjabloon:References"," 45.36% 30.904 1 Sjabloon:Navigatie_uitklapbaar"," 18.08% 12.318 1 Sjabloon:Navigatie/Tabel"," 17.36% 11.827 1 Sjabloon:Citeer_web"," 5.39% 3.673 1 Sjabloon:Bewerklinks"," 3.62% 2.465 1 Sjabloon:Sfnref"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.003","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625204,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8cb5f4d85-l45gj","timestamp":"20241126163011","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Berm (strook)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Berm_(strook)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7339573","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7339573","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-04-08T07:32:29Z","dateModified":"2024-11-10T21:00:20Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/67\/Alopecurus_pratensis_Grote_vossenstaart_in_berm.jpg","headline":"strook grond langs een weg"}</script> </body> </html>