CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Prehistorie van Australië - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"6811a840-2b3e-4095-b190-b9e7f3af7104","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Prehistorie_van_Australië","wgTitle":"Prehistorie van Australië","wgCurRevisionId":68096767,"wgRevisionId":68096767,"wgArticleId":5496402,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2021","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Prehistorie van Australië"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Prehistorie_van_Australië","wgRelevantArticleId":5496402,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject": "wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2588711","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready", "site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","mediawiki.action.styles":"ready","mediawiki.interface.helpers.styles":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.action.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.interface.helpers.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="noindex,nofollow,max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/1200px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="797"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/800px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="531"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/640px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="425"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Prehistorie van Australië - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Prehistorie_van_Australi%C3%AB"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Prehistorie_van_Australi%C3%AB"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Prehistorie_van_Australië rootpage-Prehistorie_van_Australië skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/3_december"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Prehistorie+van+Australi%C3%AB&returntoquery=oldid%3D68096767" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Prehistorie+van+Australi%C3%AB&returntoquery=oldid%3D68096767" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Prehistorie+van+Australi%C3%AB&returntoquery=oldid%3D68096767" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Prehistorie+van+Australi%C3%AB&returntoquery=oldid%3D68096767" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Eerste_mensen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Eerste_mensen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Eerste mensen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Eerste_mensen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Eerste mensen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Eerste_mensen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Route" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Route"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Route</span> </div> </a> <ul id="toc-Route-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dateringen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dateringen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Dateringen</span> </div> </a> <ul id="toc-Dateringen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Latere_migraties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Latere_migraties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Latere migraties</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Latere_migraties-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Latere migraties-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Latere_migraties-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mogelijke_migratie_vanuit_India_ca._4000_v.Chr." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mogelijke_migratie_vanuit_India_ca._4000_v.Chr."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Mogelijke migratie vanuit India ca. 4000 v.Chr.</span> </div> </a> <ul id="toc-Mogelijke_migratie_vanuit_India_ca._4000_v.Chr.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Veranderingen_in_de_natuurlijke_omgeving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Veranderingen_in_de_natuurlijke_omgeving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Veranderingen in de natuurlijke omgeving</span> </div> </a> <ul id="toc-Veranderingen_in_de_natuurlijke_omgeving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Verhalen_over_zeespiegelstijging" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verhalen_over_zeespiegelstijging"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Verhalen over zeespiegelstijging</span> </div> </a> <ul id="toc-Verhalen_over_zeespiegelstijging-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Cultuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Contacten_buiten_Australië" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Contacten_buiten_Australië"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Contacten buiten Australië</span> </div> </a> <ul id="toc-Contacten_buiten_Australië-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Begin_van_de_kolonisatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Begin_van_de_kolonisatie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Begin van de kolonisatie</span> </div> </a> <ul id="toc-Begin_van_de_kolonisatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Prehistorie van Australië</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 16 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-16" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">16 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A3%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%D9%8A%D8%A7_%D9%85%D8%A7_%D9%82%D8%A8%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="أستراليا ما قبل التاريخ – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="أستراليا ما قبل التاريخ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Prehist%C3%B2ria_d%27Austr%C3%A0lia" title="Prehistòria d'Austràlia – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Prehistòria d'Austràlia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Prehistory_of_Australia" title="Prehistory of Australia – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Prehistory of Australia" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Prehistoria_de_Australia" title="Prehistoria de Australia – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Prehistoria de Australia" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A7" title="پیشاتاریخ استرالیا – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پیشاتاریخ استرالیا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Australian_esihistoria" title="Australian esihistoria – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Australian esihistoria" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A9histoire_de_l%27Australie" title="Préhistoire de l'Australie – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Préhistoire de l'Australie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9amhstair_na_hAstr%C3%A1ile" title="Réamhstair na hAstráile – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Réamhstair na hAstráile" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Prehistoria_de_Australia" title="Prehistoria de Australia – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Prehistoria de Australia" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Preistoria_dell%27Australia" title="Preistoria dell'Australia – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Preistoria dell'Australia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Australijos_prie%C5%A1istor%C4%97" title="Australijos priešistorė – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Australijos priešistorė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Preistoria_Australiei" title="Preistoria Australiei – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Preistoria Australiei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Доисторическая Австралия – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Доисторическая Австралия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%94%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%9A%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80%E0%B7%9A_%E0%B6%B4%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%9C%E0%B7%8A_%E0%B6%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B7%83%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%BA%E0%B7%94%E0%B6%9C%E0%B6%BA" title="ඔස්ට්‍රේලියාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="ඔස්ට්‍රේලියාවේ ප්‍රාග් ඓතිහාසික යුගය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Ancient_Australia" title="Ancient Australia – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Ancient Australia" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BE%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B0_%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%8F" title="Доісторична Австралія – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Доісторична Австралія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2588711#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Prehistorie_van_Australi%C3%AB" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Overleg:Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Overleg over deze pagina (de pagina bestaat niet) [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Prehistorie_van_Australi%C3%AB"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Prehistorie_van_Australi%C3%AB"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Prehistorie_van_Australi%C3%AB" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Prehistorie_van_Australi%C3%AB" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&oldid=68096767" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&id=68096767&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DPrehistorie_van_Australi%25C3%25AB%26oldid%3D68096767"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fw%2Findex.php%3Ftitle%3DPrehistorie_van_Australi%25C3%25AB%26oldid%3D68096767"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Prehistorie+van+Australi%C3%AB"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Prehistory_of_Australia" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2588711" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div class="cdx-message cdx-message--block cdx-message--warning mw-revision"><span class="cdx-message__icon"></span><div class="cdx-message__content"><div id="mw-revision-info-current">Dit is de <b>huidige versie</b> van de pagina <a class="mw-selflink selflink">Prehistorie van Australië</a> voor het laatst bewerkt door <a href="/wiki/Gebruiker:HernoemBot" class="mw-userlink" title="Gebruiker:HernoemBot" data-mw-revid="68096767"><bdi>HernoemBot</bdi></a> <span class="mw-usertoollinks">(<a href="/wiki/Overleg_gebruiker:HernoemBot" class="mw-usertoollinks-talk" title="Overleg gebruiker:HernoemBot">overleg</a> | <a href="/wiki/Speciaal:Bijdragen/HernoemBot" class="mw-usertoollinks-contribs" title="Speciaal:Bijdragen/HernoemBot">bijdragen</a>)</span> op 10 sep 2024 18:10. Deze <a href="/wiki/Uniform_Resource_Locator" title="Uniform Resource Locator">URL</a> is een permanente link naar deze versie van deze pagina.</div><div id="mw-revision-nav">(<a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&diff=prev&oldid=68096767" title="Prehistorie van Australië">wijz</a>) <a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&direction=prev&oldid=68096767" title="Prehistorie van Australië">← Oudere versie</a> | Huidige versie (wijz) | Nieuwere versie → (wijz)</div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><p>De <b>prehistorie van Australië</b> is de periode tussen de eerste menselijke bewoning van het Australische continent en de kolonisatie van <a href="/wiki/Australi%C3%AB_(land)" title="Australië (land)">Australië</a> in 1788, die het begin markeerde van een consistente schriftelijke documentatie. </p><p>Omdat er geen technologieën om metaal te bewerken zijn ontwikkeld, valt de hele periode in het <a href="/wiki/Steentijd" title="Steentijd">stenen tijdperk</a>. In tegenstelling tot <a href="/wiki/Nieuw-Guinea" title="Nieuw-Guinea">Nieuw-Guinea</a> wordt in het algemeen aangenomen dat Australië geen <a href="/wiki/Neolithicum" title="Neolithicum">neolithische periode</a> heeft gehad, met een levensstijl van <a href="/wiki/Jager-verzamelaar" title="Jager-verzamelaar">jagers en verzamelaars</a> tot de komst van de Europeanen, hoewel er bewijs is van landbeheer door praktijken zoals culturele verbranding en in sommige gebieden landbouw, visserij en permanente nederzettingen. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/260px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/390px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg/520px-Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1360" /></a><figcaption>Schedel van Kow Swamp, 13-10.000 v.Chr.</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Eerste_mensen">Eerste mensen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Eerste mensen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Eerste mensen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De exacte datering van de aankomst van de <a href="/wiki/Vroege_moderne_mens" title="Vroege moderne mens">moderne mens</a> in Australië is nog omstreden. Algemeen wordt echter geaccepteerd dat dit ten minste 65.000 jaar <a href="/wiki/V.Chr." class="mw-redirect" title="V.Chr.">v.Chr.</a> plaatsvond. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Route">Route</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Route" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Route"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Migratie vond plaats tijdens de laatste fasen van het <a href="/wiki/Pleistoceen" title="Pleistoceen">Pleistoceen</a>, toen de zeespiegel veel lager was dan nu. Herhaalde periodes van langdurige <a href="/wiki/Glaciaal_(tijdperk)" title="Glaciaal (tijdperk)">ijstijden</a> resulteerden in een daling van de <a href="/wiki/Zeeniveau" title="Zeeniveau">zeespiegel</a> met meer dan 100 meter in <a href="/wiki/Australazi%C3%AB" title="Australazië">Australazië</a>. Mensen lijken over zee te zijn aangekomen tijdens een bepaalde ijstijd, toen <a href="/wiki/Nieuw-Guinea" title="Nieuw-Guinea">Nieuw-Guinea</a> en <a href="/wiki/Tasmani%C3%AB" title="Tasmanië">Tasmanië</a> een enkele landmassa vormden, de <a href="/wiki/Sahoel" title="Sahoel">Sahoel</a>, verbonden door een uitgebreide landbrug over de <a href="/wiki/Arafurazee" title="Arafurazee">Arafurazee</a>, de <a href="/wiki/Golf_van_Carpentaria" title="Golf van Carpentaria">Golf van Carpentaria</a> en de <a href="/wiki/Straat_Torres" title="Straat Torres">Straat Torres</a>. </p><p>De continentale kustlijn strekte zich veel verder uit in de <a href="/wiki/Timorzee" title="Timorzee">Timorzee</a>. Desalniettemin vormde de zee nog steeds een groot obstakel. Er zijn twee routes voorgesteld. De ene volgde een eilandenketen tussen <a href="/wiki/Sulawesi" title="Sulawesi">Sulawesi</a> en Nieuw-Guinea, en de andere bereikt Noordwest-Australië via <a href="/wiki/Timor" title="Timor">Timor</a>. Beide routes vereisten echter nog steeds reizen over zee. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dateringen">Dateringen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Dateringen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Dateringen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het laatste algemeen aanvaarde tijdsbestek voor de aankomst van mensen in Australië is vastgesteld op ten minste 48.000 v.Chr. Veel sites uit deze periode zijn opgegraven. </p><p>In <a href="/wiki/Arnhemland" title="Arnhemland">Arnhemland</a> is de rotsschuilplaats <a href="/wiki/Malakunanja_II" class="mw-redirect" title="Malakunanja II">Malakunanja II</a> gedateerd op ongeveer 65.000 v.Chr. </p><p><a href="/wiki/C14-datering" title="C14-datering">Radiokoolstofdatering</a> suggereert een bewoning van minstens 30.000 v.Chr. in en rond <a href="/wiki/Sydney" title="Sydney">Sydney</a>. Bij een archeologische opgraving in <a href="/wiki/Parramatta_(LGA)" title="Parramatta (LGA)">Parramatta</a>, West-Sydney, ontdekte men houtskool, <a href="/wiki/Stenen_werktuigen" class="mw-redirect" title="Stenen werktuigen">stenen werktuigen</a> en mogelijk resten van oude kampvuren. In de buurt van <a href="/wiki/Penrith_(LGA)" title="Penrith (LGA)">Penrith</a>, een westelijke buitenwijk van Sydney, werden talrijke stenen werktuigen gevonden in de grindafzettingen van Cranebrook Terraces met dateringen van 45.000 tot 50.000 jaar v.Chr. </p><p>Archeologisch bewijs wijst op menselijke bewoning bij de <a href="/wiki/Swan_(rivier)" title="Swan (rivier)">Swan River</a> in <a href="/wiki/West-Australi%C3%AB" title="West-Australië">West-Australië</a>, ongeveer 40.000 jaar geleden. Tasmanië, dat door een landbrug met het continent was verbonden, werd minstens 30.000 jaar geleden bewoond. Voor sommige sites wordt een leeftijd van 60.000 jaar gesteld, maar deze dateringen worden niet algemeen aanvaard. </p><p><a href="/wiki/Palynologie" title="Palynologie">Palynologisch</a> bewijs uit Zuidoost-Australië suggereert een toename van bosbranden van ongeveer 120.000 jaar v.Chr.. Dit is geïnterpreteerd als teken van menselijke activiteit, maar de datering van het bewijsmateriaal is sterk aangevochten. </p><p>Charles Dortch identificeerde werktuigen van <a href="/wiki/Vuursteen" title="Vuursteen">vuursteen</a> en <a href="/wiki/Kalksteen" title="Kalksteen">kalksteen</a>, gevonden op <a href="/wiki/Rottnesteiland" title="Rottnesteiland">Rottnesteiland</a> in West-Australië, als daterend van minstens 50.000 jaar geleden. </p> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook: <a href="/wiki/Vroege_moderne_mens" title="Vroege moderne mens">Vroege moderne mens</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Latere_migraties">Latere migraties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Latere migraties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Latere migraties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het is niet bekend hoeveel populaties zich vóór de Europese kolonisatie in Australië vestigden. Zowel hypothesen met één oorsprong als een drievoudige migratie zijn uitvoerig besproken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mogelijke_migratie_vanuit_India_ca._4000_v.Chr.">Mogelijke migratie vanuit India ca. 4000 v.Chr.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Mogelijke migratie vanuit India ca. 4000 v.Chr." class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Mogelijke migratie vanuit India ca. 4000 v.Chr."><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een studie uit 2013 door het <a href="/w/index.php?title=Max_Planck_Institute_for_Evolutionary_Anthropology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology (de pagina bestaat niet)">Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology</a> ontdekte dat de groepen in Nieuw-Guinea en de <a href="/wiki/Mamanwa" title="Mamanwa">Mamanwa</a> op de <a href="/wiki/Filipijnen" title="Filipijnen">Filipijnen</a> zich ongeveer 36.000 jaar geleden afsplitsten van de Australische <a href="/wiki/Aborigines_(Australi%C3%AB)" title="Aborigines (Australië)">Aborigines</a>. Daarnaast was er bewijs van een genetische stroom tussen Indiase en Australische populaties circa 4.000 jaar geleden. </p><p>Een mogelijke migratie uit India ongeveer 4.000 v.Chr. zou samenvallen met verschillende veranderingen tussen 5.000 en 3.000 jaar geleden: de introductie van de <a href="/wiki/Dingo" title="Dingo">dingo</a>, de verspreiding van de <i>Australian Small Tool</i>-traditie (<a href="/w/index.php?title=Bondaian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bondaian (de pagina bestaat niet)">Bondaian</a>), het verschijnen van nieuwe plantverwerkingstechnologieën zoals de complexe ontgifting van <a href="/wiki/Palmvarens" title="Palmvarens">palmvarens</a>, en de uitbreiding van de <a href="/wiki/Pama-Nyungaanse_talen" title="Pama-Nyungaanse talen">Pama-Nyungaanse talen</a> over het grootste deel van Australië. </p><p>Hoewel eerder gekoppeld aan de <a href="/w/index.php?title=Pariahond&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pariahond (de pagina bestaat niet)">pariahonden</a> van India, blijkt uit recente tests van het <a href="/wiki/Mitochondriaal_DNA" title="Mitochondriaal DNA">mitochondriale DNA</a> van dingo's een nauwere band met de honden van Oost-Azië en Noord-Amerika. Dat suggereert een introductie als resultaat van de <a href="/wiki/Austronesische_talen" title="Austronesische talen">Austronesische</a> expansie van Zuid-China naar Timor in de afgelopen 5.000 jaar. Een vondst uit 2007 van kangoeroe-<a href="/wiki/Teken_(dieren)" title="Teken (dieren)">teken</a> op de pariahonden van Thailand suggereert dat deze genetische uitbreiding mogelijk in twee richtingen verliep. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Veranderingen_in_de_natuurlijke_omgeving">Veranderingen in de natuurlijke omgeving</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Veranderingen in de natuurlijke omgeving" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Veranderingen in de natuurlijke omgeving"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Archeologisch bewijs van asafzettingen in de <a href="/wiki/Koraalzee" title="Koraalzee">Koraalzee</a> geeft aan dat vuur al meer dan 100.000 jaar geleden een belangrijke factor was in het Australische landschap. In de afgelopen 70.000 jaar kwamen branden steeds vaker voor, hetgeen wordt verklaard door het gebruik van vuur door <a href="/wiki/Jager-verzamelaar" title="Jager-verzamelaar">jager-verzamelaars</a> als een hulpmiddel om wild te drijven, om nieuwe groei te produceren, om dieren aan te trekken en om ondoordringbaar bos te openen. Dicht bos werd meer open <a href="/w/index.php?title=Sclerofylbos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sclerofylbos (de pagina bestaat niet)">sclerofylbos</a>, open bos werd grasland en vuurbestendige soorten werden meer overheersend: in het bijzonder <a href="/wiki/Eucalyptus" title="Eucalyptus">eucalyptus</a>, <a href="/wiki/Acacia_(plant)" title="Acacia (plant)">acacia</a>, <a href="/wiki/Banksia" title="Banksia">banksia</a>, <i><a href="/wiki/Casuarinaceae" title="Casuarinaceae">Casuarinaceae</a></i> en <a href="/wiki/Grassenfamilie" title="Grassenfamilie">grassen</a>. </p><p>De veranderingen in de dierenwereld waren nog dramatischer. De <a href="/wiki/Megafauna" title="Megafauna">megafauna</a>, soorten die aanzienlijk groter waren dan de mens, verdween, en ook veel kleinere soorten verdwenen. Alles bij elkaar stierven ongeveer 60 verschillende gewervelde dieren uit, waaronder het geslacht <i><a href="/wiki/Diprotodon" title="Diprotodon">Diprotodon</a></i> (grote herbivoren die op nijlpaarden leken), verschillende grote <a href="/wiki/Loopvogels" title="Loopvogels">loopvogels</a>, vleesetende kangoeroes, <i><a href="/w/index.php?title=Wonambi_naracoortensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wonambi naracoortensis (de pagina bestaat niet)">Wonambi naracoortensis</a></i>, een vijf meter lange slang, een vijf meter lange hagedis en <i><a href="/wiki/Meiolania" class="mw-redirect" title="Meiolania">Meiolania</a></i>, een schildpad ter grootte van een kleine auto. </p><p>De directe oorzaak van deze massale uitstervingen is onzeker. Het kan brand, jacht, klimaatverandering of een combinatie van factoren zijn geweest. De mate van menselijke invloed staat nog ter discussie. Omdat er geen grote <a href="/wiki/Herbivoor" title="Herbivoor">herbivoren</a> waren om de ondergroei van de vegetatie laag te houden, werd de opbouw van brandbaar materiaal sneller en de branden heter, waardoor het landschap verder veranderde. Tegen deze theorie staat het feit dat zorgvuldige seizoensbranden door de Aborigines het brandbare materiaal verminderden en bosbranden, zoals die sinds de Europese kolonisatie zijn waargenomen, hebben voorkomen. </p><p>In de periode van 18.000 tot 15.000 v.Chr. nam de droogte toe, met lagere temperaturen en minder regen dan momenteel. De zeespiegel steeg tussen 16.000 en 14.000 jaar v.Chr. met ongeveer 15 meter. Aan het einde van het Pleistoceen, ongeveer 13.000 jaar geleden, verdwenen de Torres Strait-landbrug en de verbinding met <a href="/wiki/Kangaroo_Island" title="Kangaroo Island">Kangaroo Island</a>. Vanaf die tijd waren de inheemse <a href="/wiki/Tasmani%C3%ABrs" title="Tasmaniërs">Tasmaniërs</a> geografisch geïsoleerd. Tegen 9.000 v.Chr. waren kleine eilanden in de <a href="/wiki/Straat_Bass" title="Straat Bass">Straat Bass</a>, evenals Kangaroo Island niet langer bewoond. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verhalen_over_zeespiegelstijging">Verhalen over zeespiegelstijging</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Verhalen over zeespiegelstijging" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Verhalen over zeespiegelstijging"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er zijn mondeling overgeleverde verhalen over <a href="/wiki/Zeespiegelstijging" title="Zeespiegelstijging">zeespiegelstijging</a>, over een tijd, toen bepaalde landstreken nog (grotendeels) droog waren: <a href="/wiki/Port_Phillip" title="Port Phillip">Port Phillip</a> Bay was een gebied waar <a href="/wiki/Kangoeroes" title="Kangoeroes">kangoeroes</a> rondliepen en ook op <a href="/wiki/Opossum" class="mw-redirect" title="Opossum">opossum</a> gejaagd kon worden; volgens de <a href="/wiki/Ngarrindjeri" title="Ngarrindjeri">Ngarrindjeri</a> kon <a href="/wiki/Kangaroo_Island" title="Kangaroo Island">Kangaroo Island</a> ooit te voet bereikt worden; de noordoostkust was verbonden met het <a href="/wiki/Groot_Barri%C3%A8rerif" title="Groot Barrièrerif">Groot Barrièrerif</a>; de <a href="/wiki/Spencergolf" title="Spencergolf">Spencergolf</a> was volgens de <a href="/w/index.php?title=Narrangga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Narrangga (de pagina bestaat niet)">Narrangga</a> ooit een 'flood-plain lined with freshwater lagoons'. Deze verhalen zouden stammen uit een tijd toen het zeeniveau 30 tot 200 voet (10-70 meter) lager was, een periode van 7.800 tot 12.600 jaar geleden.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultuur">Cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Aborigines_(Australi%C3%AB)" title="Aborigines (Australië)">Aborigines (Australië)</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>De laatste 5.000 jaar werden gekenmerkt door een algemene verbetering van het klimaat en een toename van temperatuur en regenval. Een verfijnde tribale sociale structuur ontwikkelde zich. De belangrijkste ruilgoederen waren liederen en dansen, samen met vuursteen, edelstenen, schelpen, zaden, speren, etenswaren, enz. </p><p>De Pama-Nyungaanse taalfamilie, die zich uitstrekte van <a href="/wiki/Kaap_York-schiereiland" title="Kaap York-schiereiland">Kaap York</a> tot het zuidwesten, omvatte heel Australië behalve het zuidoosten en <a href="/wiki/Arnhemland" title="Arnhemland">Arnhemland</a>. Er was ook een duidelijke continuïteit van religieuze ideeën en verhalen in het hele land, met enkele <a href="/w/index.php?title=Songline&action=edit&redlink=1" class="new" title="Songline (de pagina bestaat niet)">songlines</a> die van de ene kant van het continent naar de andere reikten. </p><p>De <a href="/wiki/Inwijding_(initiatie)" class="mw-redirect" title="Inwijding (initiatie)">initiatie</a> van jonge jongens en meisjes in volwassen kennis werd gekenmerkt door ceremonies en feesten. Gedrag werd beheerst door strikte regels met betrekking tot verantwoordelijkheden van en naar ooms, tantes, broers en zussen en schoonfamilie. De verwantschapssystemen die door veel gemeenschappen werden waargenomen, omvatten een onderverdeling in groepen, waarbij huwelijksbeperkingen werden opgelegd naargelang de groep waartoe een individu behoorde. </p><p>De politieke en religieuze macht berustte bij gemeenschapsoudsten in plaats van bij erfelijke leiders. Geschillen werden gemeenschappelijk beslecht in overeenstemming met een uitgebreid systeem van tribale wetgeving. <a href="/wiki/Vete" title="Vete">Vetes</a> waren niet ongewoon, vooral wanneer wetten en <a href="/wiki/Taboe" title="Taboe">taboes</a> werden overtreden. <a href="/wiki/Crematie" title="Crematie">Crematie</a> van de doden werd al 25.000 jaar geleden uitgeoefend, mogelijk eerder dan ergens anders op aarde, en vroege <a href="/wiki/Kunstwerk_(artistiek)" title="Kunstwerk (artistiek)">kunstwerken</a> in de <a href="/w/index.php?title=Koonalda-grot&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koonalda-grot (de pagina bestaat niet)">Koonalda-grot</a>, in de <a href="/wiki/Nullarborvlakte" title="Nullarborvlakte">Nullarborvlakte</a>, dateren van 20.000 jaar geleden. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Contacten_buiten_Australië"><span id="Contacten_buiten_Australi.C3.AB"></span>Contacten buiten Australië</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Contacten buiten Australië" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Contacten buiten Australië"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Taalkundig en genetisch bewijs toont aan dat er langdurig contact is geweest tussen Australiërs in het hoge noorden met de bevolking van Nieuw-Guinea. Volgens de meest recente archeologische vondsten bevolkten de voorouders van de Aborigines en de <a href="/wiki/Papoea%27s" title="Papoea's">Papoea</a>'s dit continent vanuit Afrika omstreeks 58.000 jaar geleden.<sup id="cite_ref-NRC20210415_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-NRC20210415-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Makassar" title="Makassar">Makassar</a>-<a href="/wiki/Prauw" title="Prauw">prauwen</a> worden vermeld in verhalen van Aborigines van <a href="/wiki/Broome_(Australi%C3%AB)" title="Broome (Australië)">Broome</a> tot de <a href="/wiki/Golf_van_Carpentaria" title="Golf van Carpentaria">Golf van Carpentaria</a>. Er waren enkele semi-permanente nederzettingen, en gevallen waarin kolonisten de Aboriginals zich als kolonisten in Indonesië vestigden. </p><p>De mensen langs de noordelijke kustlijn van Australië, in <a href="/wiki/Kimberley_(Australi%C3%AB)" title="Kimberley (Australië)">Kimberley</a>, <a href="/wiki/Arnhem_Land" class="mw-redirect" title="Arnhem Land">Arnhem Land</a>, de <a href="/wiki/Golf_van_Carpentaria" title="Golf van Carpentaria">Golf van Carpentaria</a> en <a href="/wiki/Cape_York_(Australi%C3%AB)" class="mw-redirect" title="Cape York (Australië)">Cape York</a>, hadden vele duizenden jaren ontmoetingen met verschillende bezoekers. Mensen en goederen bewogen zich vrijelijk tussen Australië en Nieuw-Guinea<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 15 april 2021 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> tot en zelfs na de uiteindelijke overstroming van de landbrug door de stijgende zeespiegel, die ongeveer 6000 jaar geleden werd voltooid. Over de nieuw gevormde Straat Torres ging de handel en de omgang tussen de gescheiden landen door. Het 150 km brede kanaal bleef gemakkelijk bevaarbaar, met de keten van de <a href="/wiki/Straat_Torreseilanden" title="Straat Torreseilanden">Straat Torreseilanden</a> en riffen die tussenliggende stopplaatsen boden. De eilanden werden meer dan 2.500 jaar geleden bewoond door verschillende zeevarende culturen zoals de <a href="/wiki/Straat_Torres-eilanders" title="Straat Torres-eilanders">Straat Torres-eilanders</a>, en via deze route werden culturele interacties voortgezet met de Aborigines in het noordoosten van Australië. </p><p><a href="/wiki/Bajau" title="Bajau">Bajau</a>-vissers van de <a href="/wiki/Molukken" title="Molukken">Molukken</a> vissen al honderden jaren voor de kust van Australië. Handelaren uit <a href="/wiki/Sulawesi" title="Sulawesi">Sulawesi</a> bezochten regelmatig de kust van Noord-Australië om te vissen op <a href="/wiki/Thelenota_ananas" title="Thelenota ananas">trepang</a>, een eetbare zeekomkommer die minstens sinds het begin van de 18e eeuw naar China verhandeld werd. </p><p>Er was een hoge mate van culturele uitwisseling, wat blijkt uit <a href="/wiki/Dotpainting" title="Dotpainting">Aborigine-schilderingen op rotsen en schors</a>, de introductie van technologieën zoals <a href="/wiki/Boomstamkano" title="Boomstamkano">boomstamkano's</a> en items zoals <a href="/wiki/Tabak" title="Tabak">tabak</a> en <a href="/wiki/Tabakspijp" class="mw-redirect" title="Tabakspijp">tabakspijpen</a>, Maleise woorden in Aboriginaltalen (bijv. Balanda voor blanke), afstammelingen van Maleisische mensen in Aboriginesgemeenschappen en vice versa. </p><p>De mythen van de <a href="/wiki/Yol%C5%8Bu" title="Yolŋu">Yolŋu</a> van Arnhemland hebben verslagen bewaard van de trepangvangende, rijsttelende <a href="/w/index.php?title=Baijini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Baijini (de pagina bestaat niet)">Baijini</a>, die volgens de mythen in de vroegste tijden in Australië waren, nog vóór de <a href="/wiki/Makasser" class="mw-redirect" title="Makasser">Makassers</a>. Deze Baijini worden door moderne onderzoekers op verschillende manieren geïdentificeerd: als een groep van vermoedelijk Zuidoost-Aziatische mensen, zoals de <a href="/wiki/Bajau" title="Bajau">Bajau</a> die mogelijk Arnhemland hebben bezocht vóór de Makassers, als een mythologische weerspiegeling van de reiservaringen van sommige Aborigines naar Sulawesi, of zelfs, minder geaccepteerd, als bezoekers uit China. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Begin_van_de_kolonisatie">Begin van de kolonisatie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Begin van de kolonisatie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Begin van de kolonisatie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er wordt geschat dat er in 1788 ongeveer een half miljoen Aborigines waren, hoewel andere schattingen oplopen tot een miljoen of meer. Deze populaties vormden honderden verschillende culturele en taalgroepen. </p><p>Ondanks de aanwezigheid op sommige plaatsen van landbouw en permanente nederzettingen, wordt de term "neolithicum" gewoonlijk niet gebruikt met betrekking tot de Australische prehistorie. </p><p>Na het eerste contact met Europese kolonisten werden sommige inheemse bevolkingsgroepen gedecimeerd door ziekten en gewelddadige confrontaties. Toen <a href="/wiki/James_Cook" title="James Cook">James Cook</a> in 1770 voor het eerst <a href="/wiki/New_South_Wales" title="New South Wales">New South Wales</a> claimde voor Groot-Brittannië, bestond de inheemse bevolking mogelijk uit 600 verschillende stammen die 200-250 verschillende talen en meer dan 600 verschillende dialecten en subdialecten spraken. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Prehistorie_van_Nieuw-Guinea" title="Prehistorie van Nieuw-Guinea">Prehistorie van Nieuw-Guinea</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li>Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Prehistory_of_Australia?oldid=995564916">Prehistory of Australia</a> op de Engelstalige Wikipedia, dat onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/3.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a> valt. Zie de <a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Prehistory_of_Australia?action=history">bewerkingsgeschiedenis</a></span> aldaar.<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r66936091">.mw-parser-output .error-bronvermelding{color:#ff0000;font-weight:bold}.mw-parser-output .error-bronvermelding span{font-size:larger}</style></li></ul> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Ancient See Rise Tale Told Accurately for 10.000 Years</i>, <i>Scientific American</i>, January 26, 2015.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Ancient Aboriginal stories preserve history of a rise in sea level</i>, <i>The Conversation</i>, January 12, 2015, <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://theconversation.com/ancient-aboriginal-stories-preserve-history-of-a-rise-in-sea-level-36010">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-NRC20210415-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NRC20210415_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Denisoviërs leefden 20.000 jaar geleden nog in Azië</i>, NRC, 15 apr. 2021, pag. 16</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australië&oldid=68096767">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australië&oldid=68096767</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Prehistorie_van_Australi%C3%AB" title="Categorie:Prehistorie van Australië">Prehistorie van Australië</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_april_2021" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2021">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds april 2021</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 10 sep 2024 om 18:10.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Prehistorie_van_Australi%C3%AB&oldid=68096767&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5857dfdcd6-pjwn4","wgBackendResponseTime":224,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.074","walltime":"0.343","ppvisitednodes":{"value":519,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":3464,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":991,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":1680,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 47.630 1 -total"," 68.55% 32.651 1 Sjabloon:Appendix"," 36.92% 17.587 1 Sjabloon:References"," 26.77% 12.752 1 Sjabloon:Bronvermelding_anderstalige_Wikipedia"," 10.81% 5.149 2 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"," 9.19% 4.379 1 Sjabloon:Zie_ook"," 6.33% 3.013 1 Sjabloon:Wikitaal"," 6.19% 2.947 1 Sjabloon:Multiparameters"," 5.90% 2.809 1 Sjabloon:Bron?"," 3.90% 1.857 1 Sjabloon:IsNum"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.002","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":586384,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.canary-6d7b55db5b-t2cdr","timestamp":"20241119180209","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Prehistorie van Australi\u00eb","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Prehistorie_van_Australi%C3%AB","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2588711","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2588711","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-02-28T19:42:44Z","dateModified":"2024-09-10T17:10:31Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/4c\/Kow_Swamp1-Homo_sapiens.jpg"}</script> </body> </html>