CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>تاجیکی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"f4ce8985-f77d-473f-9926-46db32725a10","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"تاجیکی","wgTitle":"تاجیکی","wgCurRevisionId":40524586,"wgRevisionId":40524586,"wgArticleId":3880,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["خطاهای CS1: نام‌های نمایش","صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند","خطاهای CS1: فاقد periodical","پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت","صفحه‌های دارای پیوند مرده", "مقاله‌های دارای واژگان به زبان تاجیکی","مقاله‌های زبان همراه شمار سخن‌ران بدون تاریخ","Languages without family color codes","صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده","زبان‌های ایزو ۶۳۹–۱","زبان‌های دارای کد ایزو ۶۳۹–۲","فارسی تاجیکی","تاجیکستان","جغرافیای زبان فارسی","زبان فارسی","زبان‌های ازبکستان","زبان‌های تاجیکستان","زبان‌های ترکمنستان","زبان‌های چین","زبان‌های روسیه","زبان‌های فاعل-مفعول-فعل","زبان‌های قرقیزستان","زبان‌های قزاقستان","گویش‌های زبان فارسی","لهجه‌های زبان فارسی"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"تاجیکی", "wgRelevantArticleId":3880,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"فارسی_تاجیکی","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9260", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc", "skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/1200px-Persian_20221028_162941067.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/800px-Persian_20221028_162941067.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/640px-Persian_20221028_162941067.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="تاجیکی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-تاجیکی rootpage-تاجیکی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-نام" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نام"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>نام</span> </div> </a> <ul id="toc-نام-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیشینه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیشینه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>پیشینه</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-پیشینه-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های پیشینه</span> </button> <ul id="toc-پیشینه-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تاریخ_آغازین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تاریخ_آغازین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱</span> <span>تاریخ آغازین</span> </div> </a> <ul id="toc-تاریخ_آغازین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دورهٔ_روس‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#دورهٔ_روس‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۲</span> <span>دورهٔ روس‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-دورهٔ_روس‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پس_از_استقلال" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#پس_از_استقلال"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۳</span> <span>پس از استقلال</span> </div> </a> <ul id="toc-پس_از_استقلال-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-پراکندگی_جغرافیایی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پراکندگی_جغرافیایی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>پراکندگی جغرافیایی</span> </div> </a> <ul id="toc-پراکندگی_جغرافیایی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-واج‌شناسی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#واج‌شناسی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>واج‌شناسی</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-واج‌شناسی-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های واج‌شناسی</span> </button> <ul id="toc-واج‌شناسی-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-واکه‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#واکه‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۱</span> <span>واکه‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-واکه‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-همخوان‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#همخوان‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴.۲</span> <span>همخوان‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-همخوان‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-گویش‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#گویش‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>گویش‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-گویش‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دستورزبان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دستورزبان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>دستورزبان</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-دستورزبان-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های دستورزبان</span> </button> <ul id="toc-دستورزبان-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-اسم‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#اسم‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶.۱</span> <span>اسم‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-اسم‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-واژگان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#واژگان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>واژگان</span> </div> </a> <ul id="toc-واژگان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-نوشتار" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#نوشتار"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸</span> <span>نوشتار</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-نوشتار-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های نوشتار</span> </button> <ul id="toc-نوشتار-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-تغییر_خط_در_تاجیکستان" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#تغییر_خط_در_تاجیکستان"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۸.۱</span> <span>تغییر خط در تاجیکستان</span> </div> </a> <ul id="toc-تغییر_خط_در_تاجیکستان-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-متن_نمونه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#متن_نمونه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۹</span> <span>متن نمونه</span> </div> </a> <ul id="toc-متن_نمونه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۰</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۱</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱۲</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">تاجیکی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۱۶ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-116" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۱۶ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D2%AD%D0%B0%D1%9F%D1%8C%D1%8B%D2%9B%D1%8C_%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0" title="Аҭаџьықь бызшәа–آبخازی" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Аҭаџьықь бызшәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="آبخازی" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tadjiks" title="Tadjiks–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Tadjiks" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%B3%E1%8C%82%E1%8A%AD%E1%8A%9B" title="ታጂክኛ–امهری" lang="am" hreflang="am" data-title="ታጂክኛ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="امهری" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ताजिक भाषा–آنگیکا" lang="anp" hreflang="anp" data-title="ताजिक भाषा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="آنگیکا" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A7%D8%AC%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A9" title="اللغة الطاجيكية–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اللغة الطاجيكية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%BA%D9%87_%D8%AA%D8%A7%DA%86%D9%8A%D9%83%D9%89" title="لغه تاچيكى–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لغه تاچيكى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Taxiquistan%C3%ADn" title="Taxiquistanín–آستوری" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Taxiquistanín" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="آستوری" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tacik_dili" title="Tacik dili–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Tacik dili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="تاجیک دیلی–South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="تاجیک دیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Таджыкская мова–بلاروسی" lang="be" hreflang="be" data-title="Таджыкская мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="بلاروسی" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D1%8B%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Таджыцкая мова–بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Таджыцкая мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="بلاروسی (دستورخط کلاسیک)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Таджикски език–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Таджикски език" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ताजिक भाषा–Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="ताजिक भाषा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="তাজিক ভাষা–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তাজিক ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Tadjikeg" title="Tadjikeg–برتون" lang="br" hreflang="br" data-title="Tadjikeg" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="برتون" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEi%C4%8Dki_jezik" title="Tadžički jezik–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tadžički jezik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tadjik" title="Tadjik–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tadjik" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Таджикийн мотт–چچنی" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Таджикийн мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="چچنی" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="زمانی تاجیکی–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمانی تاجیکی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Tacik_tili" title="Tacik tili–ترکی کریمه" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Tacik tili" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="ترکی کریمه" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/T%C3%A1d%C5%BEi%C4%8Dtina" title="Tádžičtina–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tádžičtina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D1%87%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8A%C4%B1_%D1%A9%EA%99%81%D1%8A%C4%B1%D0%BA%D1%8A" title="Таджичьскъı ѩꙁъıкъ–اسلاوی کلیسایی" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Таджичьскъı ѩꙁъıкъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="اسلاوی کلیسایی" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D1%87%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B8" title="Таджик чĕлхи–چوواشی" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Таджик чĕлхи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="چوواشی" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tadsjikisk" title="Tadsjikisk–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Tadsjikisk" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Tadschikische_Sprache" title="Tadschikische Sprache–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Tadschikische Sprache" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Taciki" title="Taciki–Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Taciki" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%B1%CF%84%CE%B6%CE%AF%CE%BA_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Τατζίκ γλώσσα–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Τατζίκ γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tajik_language" title="Tajik language–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Tajik language" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Ta%C4%9Dika_lingvo" title="Taĝika lingvo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Taĝika lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Idioma_tayiko" title="Idioma tayiko–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Idioma tayiko" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEiki_keel" title="Tadžiki keel–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Tadžiki keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tajikera" title="Tajikera–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tajikera" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEikin_kieli" title="Tadžikin kieli–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tadžikin kieli" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tadjik" title="Tadjik–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tadjik" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_T%C3%A1ids%C3%ADcis" title="An Táidsícis–ایرلندی" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Táidsícis" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="ایرلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_taxica" title="Lingua taxica–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lingua taxica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Tajik-ng%C3%AE" title="Tajik-ngî–Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Tajik-ngî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%92%27%D7%99%D7%A7%D7%99%D7%AA" title="טג'יקית–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="טג'יקית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ताजिकी भाषा–هندی" lang="hi" hreflang="hi" data-title="ताजिकी भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="هندی" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Tajik_bhasa" title="Tajik bhasa–هندی فیجیایی" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Tajik bhasa" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="هندی فیجیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEi%C4%8Dki_jezik" title="Tadžički jezik–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tadžički jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BAiki%C5%A1%C4%87ina" title="Tadźikišćina–صُربی علیا" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Tadźikišćina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="صُربی علیا" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/T%C3%A1dzsik_nyelv" title="Tádzsik nyelv–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tádzsik nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Տաջիկերեն–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տաջիկերեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Tajik" title="Bahasa Tajik–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Tajik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao_a_Tayiko" title="Pagsasao a Tayiko–ایلوکویی" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao a Tayiko" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ایلوکویی" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Tads%C3%ADska" title="Tadsíska–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Tadsíska" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_tagica" title="Lingua tagica–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Lingua tagica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%BF%E3%82%B8%E3%82%AF%E8%AA%9E" title="タジク語–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="タジク語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa_Tajik" title="Basa Tajik–جاوه‌ای" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa Tajik" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="جاوه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%AF%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ტაჯიკური ენა–گرجی" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ტაჯიკური ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="گرجی" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Tajik" title="Bahasa Tajik–Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa Tajik" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%99%D0%B6%D1%96%D0%BA_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Тәжік тілі–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тәжік тілі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%A0%E1%9F%92%E1%9E%9F%E1%9F%8A%E1%9E%B8%E1%9E%80" title="ភាសាតាហ្ស៊ីក–خمری" lang="km" hreflang="km" data-title="ភាសាតាហ្ស៊ីក" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="خمری" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%83%80%EC%A7%80%ED%81%AC%EC%96%B4" title="타지크어–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="타지크어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A3%D8%AC%D9%90%DA%A9_%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="تأجِک زَبان–کشمیری" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تأجِک زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="کشمیری" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_tac%C3%AEk%C3%AE" title="Zimanê tacîkî–کردی" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê tacîkî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="کردی" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D0%BA%D1%8B%D0%B2" title="Таджик кыв–کومیایی" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Таджик кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="کومیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Тажик тили–قرقیزی" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Тажик тили" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="قرقیزی" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Tadzikica" title="Lingua Tadzikica–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Tadzikica" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Tadjici_(lingua)" title="Tadjici (lingua)–Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Tadjici (lingua)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEik%C5%B3_kalba" title="Tadžikų kalba–لیتوانیایی" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tadžikų kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="لیتوانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEiku_valoda" title="Tadžiku valoda–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tadžiku valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_tajiky" title="Fiteny tajiky–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny tajiky" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D0%B9%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B5" title="Таджик йылме–ماری" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Таджик йылме" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="ماری" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Reo_Tahiki" title="Reo Tahiki–مائوری" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Reo Tahiki" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="مائوری" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%9F%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Таџички јазик–مقدونی" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Таџички јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="مقدونی" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B4%BE%E0%B4%9C%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D_%E0%B4%AD%E0%B4%BE%E0%B4%B7" title="താജിക് ഭാഷ–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="താജിക് ഭാഷ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D1%85%D1%8D%D0%BB" title="Тажик хэл–مغولی" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Тажик хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="مغولی" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%87%EA%AF%96%EA%AF%A4%EA%AF%9B_%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯇꯖꯤꯛ ꯂꯣꯟ–مانیپوری" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯇꯖꯤꯛ ꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="مانیپوری" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ताजिक भाषा–مراتی" lang="mr" hreflang="mr" data-title="ताजिक भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="مراتی" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Tajik" title="Bahasa Tajik–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Tajik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AC%E1%80%82%E1%80%BB%E1%80%85%E1%80%BA_%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="တာဂျစ် ဘာသာစကား–برمه‌ای" lang="my" hreflang="my" data-title="တာဂျစ် ဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="برمه‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="تاجیکی–مازندرانی" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="تاجیکی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="مازندرانی" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Tadschiksche_Spraak" title="Tadschiksche Spraak–آلمانی سفلی" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Tadschiksche Spraak" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="آلمانی سفلی" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tadzjieks" title="Tadzjieks–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tadzjieks" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tadsjikisk" title="Tadsjikisk–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tadsjikisk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tadsjikisk" title="Tadsjikisk–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tadsjikisk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%B3_%C3%A6%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Таджикаг æвзаг–آسی" lang="os" hreflang="os" data-title="Таджикаг æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="آسی" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%9C%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ–پنجابی" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤਾਜਿਕ ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/J%C4%99zyk_tad%C5%BCycki" title="Język tadżycki–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Język tadżycki" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_Tajiki" title="Lenga Tajiki–پیدمونتی" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga Tajiki" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="پیدمونتی" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DA%A9_%D8%A8%D9%88%D9%84%DB%8C" title="تاجک بولی–پنجابی" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تاجک بولی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="پنجابی" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D9%8A%DA%A9%D9%8A_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="تاجيکي ژبه–پشتو" lang="ps" hreflang="ps" data-title="تاجيکي ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="پشتو" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADngua_tajique" title="Língua tajique–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Língua tajique" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tayik_simi" title="Tayik simi–کچوایی" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tayik simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="کچوایی" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="مقالهٔ برگزیده"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limba_tadjic%C4%83" title="Limba tadjică–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limba tadjică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Таджикский язык–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Таджикский язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Igitajiki" title="Igitajiki–کینیارواندایی" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Igitajiki" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="کینیارواندایی" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Таджик тыла–یاقوتی" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Таджик тыла" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="یاقوتی" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9B%E1%B1%9F%E1%B1%A1%E1%B1%A4%E1%B1%A0_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱛᱟᱡᱤᱠ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ–سانتالی" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱛᱟᱡᱤᱠ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="سانتالی" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Tajik_leid" title="Tajik leid–اسکاتلندی" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Tajik leid" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="اسکاتلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEi%C4%8Dki_jezik" title="Tadžički jezik–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tadžički jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Tajik_language" title="Tajik language–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Tajik language" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEi%C4%8Dtina" title="Tadžičtina–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tadžičtina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tad%C5%BEi%C5%A1%C4%8Dina" title="Tadžiščina–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tadžiščina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%9F%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Таџички језик–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Таџички језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tadzjikiska" title="Tadzjikiska–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tadzjikiska" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kitajiki" title="Kitajiki–سواحیلی" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kitajiki" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="سواحیلی" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AE%BE%E0%AE%9C%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D_%E0%AE%AE%E0%AF%8A%E0%AE%B4%E0%AE%BF" title="தாஜிக் மொழி–تامیلی" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தாஜிக் மொழி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="تامیلی" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D1%82%D0%BE%D2%B7%D0%B8%D0%BA%D3%A3" title="Забони тоҷикӣ–تاجیکی" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони тоҷикӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="تاجیکی" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="ภาษาทาจิก–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาทาจิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Tayiko" title="Wikang Tayiko–تاگالوگی" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wikang Tayiko" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="تاگالوگی" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/To%C4%8Diki_zyvon" title="Točiki zyvon–Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Točiki zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tacik%C3%A7e" title="Tacikçe–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tacikçe" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA_%D0%BA%D1%8B%D0%BB" title="Таджик кыл–اودمورتی" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Таджик кыл" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="اودمورتی" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%D9%89%D9%83_%D8%AA%D9%89%D9%84%D9%89" title="تاجىك تىلى–اویغوری" lang="ug" hreflang="ug" data-title="تاجىك تىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="اویغوری" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Таджицька мова–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Таджицька мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DA%A9_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="تاجک زبان–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="تاجک زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tojik_tili" title="Tojik tili–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tojik tili" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Tajik" title="Tiếng Tajik–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiếng Tajik" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A1%94%E5%90%89%E5%85%8B%E8%AF%AD" title="塔吉克语–وو" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="塔吉克语" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="وو" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%AF%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="ტაჯიკური ნინა–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ტაჯიკური ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A1%94%E5%90%89%E5%85%8B%E8%AF%AD" title="塔吉克语–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="塔吉克语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Tajik-g%C3%AD" title="Tajik-gí–مین نان" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tajik-gí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="مین نان" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A1%94%E5%90%89%E5%85%8B%E6%96%87" title="塔吉克文–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="塔吉克文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9260#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&oldid=40524586" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&id=40524586&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AA%25D8%25A7%25D8%25AC%25DB%258C%25DA%25A9%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AA%25D8%25A7%25D8%25AC%25DB%258C%25DA%25A9%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Tajik_language" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9260" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(تغییرمسیر از <a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&redirect=no" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">فارسی تاجیکی</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox"><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above above" style="font-size:125%; color: black; background-color: #c9ffd9;">فارسی تاجیکی</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-subheader" style="font-size:110%; color: black; background-color: #c9ffd9;"><span class="Unicode">тоҷикӣ</span>، <span lang="tg-Arab" dir="rtl">تاجیکی</span>، <span lang="tg-Arab" dir="rtl">پارسی تاجیکی</span>، <i lang="tg-Latn" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>toçikī</bdi></i></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Persian_20221028_162941067.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/150px-Persian_20221028_162941067.png" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/225px-Persian_20221028_162941067.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Persian_20221028_162941067.png/300px-Persian_20221028_162941067.png 2x" data-file-width="1920" data-file-height="1920" /></a></span><div class="infobox-caption"><b>فارسی‌تاجیکی</b> در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="الفبای تاجیکی">الفبای تاجیکی</a><br /> <b>فارسی‌تاجیکی‎</b> در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">الفبای فارسی</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;">زبان بومی در</th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان">ازبکستان</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a> <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قرقیزستان">قرقیزستان</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">شمار گویشوران</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;">۹ میلیون (آمار رسمی تاجیکستان<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و ازبکستان<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)<br /> ۲۰ میلیون (۱۰ تا ۱۲ میلیون طبق آمار غیررسمی در ازبکستان<sup id="cite_ref-Foltz_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Foltz-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_201_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_201-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Lena_Jonson_2006._pg_108_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lena_Jonson_2006._pg_108-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>)  (<i>بدون تاریخ</i>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32125605">.mw-parser-output .wrap{white-space:normal}</style><span class="wrap"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="خانواده‌های زبانی">تبار</a></div></span></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><div style="text-align:right;">هندواروپایی <ul style="line-height:100%; margin-right:1.35em;padding-right:0"><li> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های هندوایرانی">هندوایرانی</a><ul style="line-height:100%;margin-right:0.45em;padding-right:0;"><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی">ایرانی</a><ul style="line-height:100%;margin-right:0.45em;padding-right:0;"><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی غربی">ایرانی غربی</a><ul style="line-height:100%;margin-right:0.45em;padding-right:0;"><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی غربی">ایرانی جنوب غربی</a><ul style="line-height:100%;margin-right:0.45em;padding-right:0;"><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a><ul style="line-height:100%;margin-right:0.45em;padding-right:0;"><li><b>فارسی تاجیکی</b></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32125605"><span class="wrap"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_(%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D8%B1)" title="خط (نوشتار)">سامانه نوشتاری</a></div></span></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="الفبای سیریلیک">سیریلیک</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین">لاتین</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">فارسی</a>، <a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بریل تاجیکی (صفحه وجود ندارد)">بریل تاجیکی</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="color: black; background-color: #c9ffd9;">وضعیت رسمی</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">زبان رسمی در</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/23px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/35px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/46px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">زبان اقلیت<br />شناخته‌شده در</div></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><div style="vertical-align:middle;"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/23px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/35px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/46px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان">ازبکستان</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/23px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png" decoding="async" width="23" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/35px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_Kyrgyzstan.svg/46px-Flag_of_Kyrgyzstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قرقیزستان">قرقیزستان</a><br /><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/23px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/35px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d3/Flag_of_Kazakhstan.svg/46px-Flag_of_Kazakhstan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></span></span> </span><a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%AA%D9%86%D8%B8%DB%8C%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فهرست تنظیم‌کنندگان زبان">تنظیم‌شده توسط</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%AA_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="انستیتوت زبان و ادبیات رودکی">انستیتوت زبان و ادبیات رودکی</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="color: black; background-color: #c9ffd9;">کدهای زبان</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B1%E2%80%93%DB%B6%DB%B3%DB%B9" title="ایزو ۱–۶۳۹">ایزو ۱–۶۳۹</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><code>tg</code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B2%E2%80%93%DB%B6%DB%B3%DB%B9" title="ایزو ۲–۶۳۹">ایزو ۲–۶۳۹</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><code><a href="https://iso639-3.sil.org/code/tgk" class="extiw" title="iso639-3:tgk">tgk</a></code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B3%E2%80%93%DB%B6%DB%B3%DB%B9" title="ایزو ۳–۶۳۹">ایزو ۳–۶۳۹</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><code><a href="https://iso639-3.sil.org/code/tgk" class="extiw" title="iso639-3:tgk">tgk</a></code></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="padding-top:0.225em;line-height:1.1em; padding-left:0.5em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%88%DA%AF" title="گلاتولوگ">گلاتولوگ</a></th><td class="infobox-data" style="line-height:1.35em;"><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://glottolog.org/resource/languoid/id/taji1245">taji1245</a></code><sup id="cite_ref-Glottolog_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Glottolog-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below noprint selfref" style="background-color:#dbe7ff;padding:0.3em 0.5em;text-align:right;line-height:1.3;"><b>این نوشتار شامل نمادهای آوایی <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="الفبای آوانگاری بین‌المللی">آی‌پی‌ای</a> است.</b> بدون پشتیبانی مناسب <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="الفبای آوانگاری بین‌المللی">تفسیر</a>، ممکن است <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D9%87" title="موجیباکه">علامت‌های سوال، جعبه یا دیگر نمادها</a> را جای نویسه‌های <a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D8%AF" title="یونی‌کد">یونی‌کد</a> ببینید.</td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40023308">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:left!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar a{white-space:nowrap}.mw-parser-output .sidebar-wraplinks a{white-space:normal}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:right;clear:right;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding-bottom:0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em 0}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding-top:0.2em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding-top:0.4em;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.4em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding-top:0}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.4em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:left;font-size:115%}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-navbar{padding-top:0.6em}.mw-parser-output .sidebar-collapse .mw-collapsible-toggle{margin-top:0.2em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{text-align:right;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}@media screen{@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><table class="sidebar nomobile sidebar-wraplinks hlist"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle">بخشی از مجموعه مباحث درباره</td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:lavender; padding:0.2em;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تاجیک‌ها">تاجیک‌ها</a></th></tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:lavender"> تاریخ و فرهنگ</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">زبان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فرهنگ تاجیکستان">فرهنگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رسانه‌های تاجیکستان">هنر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="سارت">سارت</a></li></ul></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:lavender"> جمعیت</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%82%D9%88%D8%A7%D9%85_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اقوام افغانستان">افغانستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمعیت‌شناسی تاجیکستان">تاجیکستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمعیت‌شناسی ازبکستان">ازبکستان</a></li></ul></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="الگو:تاجیک‌ها"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:تاجیک‌ها (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:تاجیک‌ها"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>فارسی تاجیکی</b> (форсии тоҷикӣ) که از آن با نام <b>زبان تاجیکی</b> (забони тоҷикӣ) یا <b>پارسی فَرارودی</b><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> نیز یاد می‌شود، به گویشی از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">زبان فارسی</a> گفته می‌شود که در <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="آسیای میانه">آسیای میانه</a>، به‌ویژه در کشورهای <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان">ازبکستان</a> گفتگو می‌شود. تاجیکی زبان رسمی تاجیکستان و در کنار <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فارسی ایرانی">فارسی</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ایران">ایران</a> و <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فارسی افغانستان">فارسی دری</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a> یکی از سه گونهٔ رسمی و معیار زبان فارسی است. </p><p>چرایی نام گذاری این گویش از زبان پارسی به پارسی فَرارودی این است که در گذشته بیشنیه گویشوران این گویش از پارسی بالاتر (فَراتر) از رود جِیحون (<a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="آمودریا">آمودریا</a>) و پایین تر از رود رود سِیحون (<a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="سیردریا">سیردریا</a>) زندگی میکردند، بخش بزرگی از تاجیکان که ساکنین استان های <b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="ولایت بخارا">بُخارا</a></b>، <b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="ولایت سمرقند">سَمَرقَند</a></b>، <b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="ولایت سرخان‌دریا">سُرخان دَریا</a></b>، <b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%DA%A9%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="ولایت کشک‌دریا">کَشْک دَریا</a></b> و <b><a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="ولایت فرغانه">فَرغانه</a></b> بودند، پس از بنیانگذاری <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان">جمهوری سوسیالیستی اُزبَکِستان شوروی</a> بخشی از ازبکستان شدند و با لابی گری <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="پان‌ترکیسم">پانترک</a> ها به <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان">تاجیکستان</a> نپیوستند که این در زمان <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی">شوروی</a> بارها مورد اعتراض تاجیکان قرار گرفت اما بی نتیجه بود، در نتیجه دولت ازبکستان تا به امروز همچنان با <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ازبک‌سازی">ازبک سازی</a> که گونه ای <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ترک‌سازی">ترک‌سازی</a> پنداشته می‌شود کوشیده و می‌کوشد که پارسی‌زبانان تاجیک را در شهرهای استان‌های نام‌برده، به‌ویژه <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a> ازبک کند، این شهرها ارزش و جایگاه بسیار بالایی در پیشینه و فرهنگ پارسی دارند و به‌عنوان بزرگ‌ترین شهرهای <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="سامانیان">سامانیان</a> نقشی بزرگ در گسترش ادبیات پارسی داشتند. </p><p><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%88%D8%A7%DA%98%D9%87" title="وام‌واژه">وام‌واژه‌هایی</a> از زبان‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان روسی">روسی</a> و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a> وارد فارسی تاجیکی شده‌است و افزون بر این در مواردی تاجیکان برای برخی معنی‌ها و مفهوم‌ها، واژگانی را به کار می‌برند که در ایران بسامد کمتری برای آن مفهوم دارند. برای نمونه در فارسی تاجیکی به «<a href="/wiki/%D8%AE%D9%81%D8%A7%D8%B4" title="خفاش">خفاش</a>»، «کورشب پرک»؛ به «<a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="فوتبالیست">فوتبالیست</a>»، «فوتبالباز»؛ به «چای سبز»، «چای کبود»؛ به «بالگرد»، «چرخبال» و به «<a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="کتری">کتری</a>»، «چای جوش» می‌گویند. با این همه، فارسی تاجیکی به‌سادگی برای ایرانیان و افغانستانی‌ها قابل‌درک است. </p><p>فارسی تاجیکی عناصر باستانی زیادی را در واژگان، تلفظ و دستور زبان خود حفظ کرده‌است که بخشی از آن به دلیل انزوای نسبی در کوه‌های آسیای میانه پدید آمده و در دیگر نقاط فارسی‌زبان از بین رفته‌است. در پی <a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تغییر خط در تاجیکستان">تغییر خط در تاجیکستان</a>، زبان فارسی تاجیکی را با الفبای <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="سیریلیک">سیریلیک</a> که در آن تغییراتی داده شده‌است، می‌نویسند، که به آن <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="الفبای تاجیکی">الفبای تاجیکی</a> می‌گویند. مجلس تاجیکستان در سال <a href="/wiki/%DB%B1%DB%B3%DB%B7%DB%B8_(%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C)" title="۱۳۷۸ (خورشیدی)">۱۳۷۸</a> (۱۹۹۹ میلادی) با حذف واژهٔ «فارسی»، نام قانونی زبان این کشور را «تاجیکی» اعلام کرد.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نام"><span id=".D9.86.D8.A7.D9.85"></span>نام</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: نام"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تا سدهٔ نوزدهم، فارسی‌زبانان افغانستان و آسیای میانه برای زبان خویش نام جدایی نداشتند و بدان «فارسی» می‌گفتند. واژهٔ «تاجیک» در فارسی به‌معنای خارجی و بیگانه بوده که ترک‌زبانان از آن برای اشاره به فارسی‌زبانان استفاده می‌کردند (واژه <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="تات‌های ایران">تات</a> نیز از همین ریشه است) و از آن جا این نام برای این گویش فارسی انتخاب شده‌است.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سال ۱۹۸۹، با رشد ملی‌گرایی در میان <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تاجیک‌ها">تاجیک‌ها</a> قانونی تصویب شد که تاجیکی را <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C" title="زبان رسمی">زبان دولت</a> اعلام می‌کرد. این قانون همچنین تاجیکی را با <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a> یکسان دانسته و نام زبان را <i>فارسی تاجیکی</i> معرفی می‌کرد و خواستار به‌کارگیری دوبارهٔ <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="خط فارسی">خط فارسی</a> شده بود.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>۱۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>۱۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>۱۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>۱۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>۱۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>۱۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>۱۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>۱۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>۱۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>۱۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>۲۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>۲۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>در سال ۱۹۹۹، واژهٔ <i>فارسی</i> از قانون زبان کشور حذف شد.<sup class="reference plainlinks nourlexpansion" id="ref_siddikzoda2002"><a class="external autonumber" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C#endnote_siddikzoda2002">[۱]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیشینه"><span id=".D9.BE.DB.8C.D8.B4.DB.8C.D9.86.D9.87"></span>پیشینه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: پیشینه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="پیشینه زبان فارسی">پیشینه زبان فارسی</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تاریخ_آغازین"><span id=".D8.AA.D8.A7.D8.B1.DB.8C.D8.AE_.D8.A2.D8.BA.D8.A7.D8.B2.DB.8C.D9.86"></span>تاریخ آغازین</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: تاریخ آغازین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فارسی از زبان کهن‌تر <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="پارسی میانه">پارسی میانه</a> (یا پهلوی) آمده که آن نیز خود از <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="پارسی باستان">پارسی باستان</a> سرچشمه گرفته‌است. این دو زبان برخاسته از ناحیهٔ باستانی <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="پارس">پارس</a> (<a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="استان فارس">استان فارس</a> امروزی در <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جنوب ایران">جنوب ایران</a>) هستند. پارسی باستان زبان رسمی <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="شاهنشاهی هخامنشی">شاهنشاهی هخامنشی</a> بود و نوادهٔ آن، پارسی میانه، به‌عنوان زبان رسمی و دینی <a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="شاهنشاهی ساسانی">شاهنشاهی ساسانی</a> درآمد که در این دوران در دیگر سرزمین‌های ایرانی گسترش بسیاری یافت. پس از ورود اسلام به ایران، فارسی وارد دورهٔ نوین شد. به‌گفتهٔ بسیاری از پژوهشگران، زبان فارسی نو در آغاز در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%AF" class="mw-redirect" title="فرارود">فرارود</a> و <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="خراسان">خراسان</a> که امروزه بخش‌هایی از ایران، افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان و ترکمنستان را در بر می‌گیرد، توسعه یافت. گرچه فارسی نو در اصل از تبار <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="پارسی میانه">پارسی میانه</a> بود، در آن عناصری از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی">زبان‌های ایرانی</a> آسیای میانه همانند <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C" title="زبان سغدی">سُغدی</a> نیز وجود داشت. </p><p>در پی <a href="/wiki/%D8%AD%D9%85%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B9%D8%B1%D8%A7%D8%A8_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="حمله اعراب به ایران">حملهٔ اعراب به ایران</a> در سدهٔ هشتم میلادی، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">زبان عربی</a> برای دوره‌ای تبدیل به زبان اداری این مناطق شد و <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a> و دیگر زبان‌های ایرانی به حوزه‌های خصوصی محدود شدند. در پِی بنیان‌گذاری <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="دولت سامانی">دولت سامانی</a> در سدهٔ نهم، که شهرهای <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a> و <a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA" title="هرات">هرات</a> را دربرداشت، فارسی نو به‌عنوان زبان دَربار پدیدار شد و به‌سرعت جای عربی را گرفت. نفوذ عربی همچنان به شکل <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">خط فارسی</a> که تا سدهٔ بیستم برای نوشتن این زبان استفاده می‌شد و وام‌واژگان بسیار ادامه یافت. </p><p>فارسی نو برای سده‌های بسیار به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="زبان میانجی">زبان میانجی</a> آسیای میانه تبدیل شد هرچند که در پایان <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D8%BA%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان جغتایی">زبان جغتایی</a> در بسیاری از مناطق جایگزین آن شد. از سدهٔ شانزدهم فارسی در آسیای میانه تحت تأثیر فشار فزاینده‌ای از زبان‌های <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C" title="زبان‌های ترکی">ترکی</a> همسایه قرار گرفت. این زبان که روزی در سرتاسر <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ترکمنستان">ترکمنستان</a>، همانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%88" title="مرو">مرو</a>، رایج بود، امروزه عملاً در آن کشور وجود ندارد. <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a> نیز در بسیاری از مناطق ازبکستان امروزی جایگزین تاجیکی شده‌است. با این وجود تاجیکی هنوز در سمرقند، بخارا، <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="ولایت سرخان‌دریا">سرخان‌دریا</a> و بسیاری از مناطق تاجیکستان امروزی رایج است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="دورهٔ_روس‌ها"><span id=".D8.AF.D9.88.D8.B1.D9.87.D9.94_.D8.B1.D9.88.D8.B3.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>دورهٔ روس‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: دورهٔ روس‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik,_Tashkent,_1920s_(Mardjani).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg/230px-%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg" decoding="async" width="230" height="152" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg/345px-%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg/460px-%E2%80%9CPeasant-_Don%27t_elect_these_people._They_were_your_enemies_and_remain_your_enemies%E2%80%9D_%E2%80%93_Tajik%2C_Tashkent%2C_1920s_%28Mardjani%29.jpg 2x" data-file-width="905" data-file-height="600" /></a><figcaption>پوستری مربوط به دوران شوروی به فارسی تاجیکی</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="امپراتوری روسیه">امپراتوری روسیه</a> در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" class="mw-redirect" title="ترکستان غربی">ترکستان غربی</a> سیاست‌های <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="ترک‌سازی">ترک‌سازی</a> را بر تاجیک‌های <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فرغانه">فرغانه</a> و سمرقند اجرا می‌کرد تا در این مناطق زبان تاجیکی با ازبکی جایگزین شود. هرچند این سیاست‌ها تاکنون بی‌نتیجه مانده‌اند، اما اقلیت‌های بزرگ ازبک‌زبانی در این مناطق که روزی کاملاً فارسی‌زبان بوده‌اند، پدیدار شده‌اند.<sup id="cite_ref-NourzhanovBleuer2013_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-NourzhanovBleuer2013-22"><span class="cite-bracket">[</span>۲۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بنیان‌گذاری <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان">جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان</a> در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی">اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی</a> در سال ۱۹۲۹ و رسمی شدن فارسی تاجیکی در کنار <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان روسی">روسی</a> به این زبان کمک‌های بسیاری کرد. با این حال، تعداد قابل‌توجّهی از تاجیک‌زبانان در خارج از مرزهای جمهوری باقی ماندند، که بیشتر در <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان">جمهوری شوروی سوسیالیستی ازبکستان</a> بودند، که باعث ایجاد تنش میان <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تاجیک‌ها">تاجیک‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ازبک‌ها">ازبک‌ها</a> شد. <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a> که مرکز تاریخی بی‌چون‌وچرای فارسی‌زبانان در آسیای میانه بودند، هیچ‌یک در این جمهوری تازه‌تأسیس قرار نگرفتند. پس از بنیانگذاری این جمهوری، گروه‌های بزرگی از تاجیکان بدان‌جا، به‌ویژه در ناحیهٔ پایتخت، <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="دوشنبه (تاجیکستان)">دوشنبه</a>، مهاجرت کردند و در زندگی سیاسی، فرهنگی و اقتصادی جمهوری نفوذ قابل‌ توجهی یافتند. </p><p>تأثیر این مهاجران تاجیک از جمهوری شوروی ازبکستان چنان است که تاجیکی معیار ادبی بیش از آن که بر پایهٔ لهجه‌های مرکزی تاجیکی که بومی منطقهٔ دوشنبه و مناطق پیرامونش باشد، بر پایهٔ گویش‌های شمالی این زبان (سمرقند و بخارا) است و در نتیجه، گویش‌های رایج در منطقه‌ای که پایتخت واقع شده‌است، با فارسی تاجیکی معیار منطبق نیست. برای نمونه، گویش‌های شمالی، و همچنین تاجیکی معیار، <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AC" title="واج">واج</a> /ɵ/ دارند، ولی این واج اصلاً در لهجه‌های صحبت شده در منطقه دوشنبه وجود ندارد.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>۲۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="پس_از_استقلال"><span id=".D9.BE.D8.B3_.D8.A7.D8.B2_.D8.A7.D8.B3.D8.AA.D9.82.D9.84.D8.A7.D9.84"></span>پس از استقلال</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: پس از استقلال"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>پس از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AD%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="انحلال اتحاد جماهیر شوروی">سقوط اتحاد جماهیر شوروی</a> و استقلال تاجیکستان در سال ۱۹۹۱، دولت تاجیکستان تلاش‌های اساسی برای ارتقای کاربرد تاجیکی در تمام زمینه‌های زندگی عمومی و خصوصی انجام داده‌است. تاجیکی در حال به دست آوردن جایگاه خود در میان طبقات بالای کشور است که در گذشته <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="روسی‌سازی">روسی‌سازی‌شده</a> بودند و به نقش خود به‌عنوان زبان بومی بیشتر مردم کشور ادامه می‌دهد. شمار نشریات تاجیکی نیز افزایش یافته‌است. افزایش تماس با رسانه‌های ایران و افغانستان، پس از دهه‌ها انزوای در دوران شوروی نیز در پیشرفت این زبان تأثیر گذاشته‌است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پراکندگی_جغرافیایی"><span id=".D9.BE.D8.B1.D8.A7.DA.A9.D9.86.D8.AF.DA.AF.DB.8C_.D8.AC.D8.BA.D8.B1.D8.A7.D9.81.DB.8C.D8.A7.DB.8C.DB.8C"></span>پراکندگی جغرافیایی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: پراکندگی جغرافیایی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Tajiks_of_Uzbekistan.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Tajiks_of_Uzbekistan.PNG/250px-Tajiks_of_Uzbekistan.PNG" decoding="async" width="250" height="182" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Tajiks_of_Uzbekistan.PNG/375px-Tajiks_of_Uzbekistan.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Tajiks_of_Uzbekistan.PNG/500px-Tajiks_of_Uzbekistan.PNG 2x" data-file-width="885" data-file-height="643" /></a><figcaption>مناطق فارسی‌ زبان ازبکستان</figcaption></figure> <p>فارسی‌زبان ملی و رسمی تاجیکستان است که به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="الفبای تاجیکی">الفبای سیریلیک تاجیکی</a> نوشته می‌شود. فارسی <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="زبان مادری">زبان مادری</a> نزدیک به ۷٫۵ میلیون نفر یا ۸۴٫۳٪ از شهروندان این کشور است.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>۲۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>۲۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شهرهای بزرگ تاجیکستان شامل <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="دوشنبه (تاجیکستان)">دوشنبه</a> (پایتخت)، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%AC%D9%86%D8%AF" title="خجند">خُجَند</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="کولاب">کولاب</a>، <a href="/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%AC%DA%A9%D9%86%D8%AA" class="mw-redirect" title="پنجکنت">پَنجکَنت</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="باختر (تاجیکستان)">باختر</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D9%88%D8%BA" title="خاروغ">خاروغ</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86" title="استروشن">استروشن</a> همگی فارسی‌زبانند.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>۲۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> فارسی در تاجیکستان تا دههٔ ۱۹۲۰ میلادی همانند سایر <a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="کشورهای فارسی‌زبان">کشورهای فارسی‌زبان</a> به <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">الفبای فارسی</a> نوشته می‌شد. پس از رخداد <a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8_%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%A8%D8%B1" title="انقلاب اکتبر">انقلاب اکتبر</a> در تاجیکستان گونه‌ای از الفبای لاتین برای نوشتن فارسی معرفی شد که در آوریل ۱۹۲۸، رسماً جای خط فارسی را گرفت.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>۲۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> الفبای سیریلیک تاجیکی نیز در اواخر دههٔ ۱۹۳۰ میلادی در <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان">جمهوری شوروی سوسیالیستی تاجیکستان</a> رواج یافت و جایگزین الفبای پیشین لاتین شد. پس از سال ۱۹۳۹ میلادی، انتشار آثار به خط فارسی ممنوع اعلام شد.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>۲۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>بر پایهٔ آمار رسمی ازبکستان تاجیک‌ها ۵٪ از جمعیت کل این کشور را شامل می‌شوند. اما آمارهای غیررسمی شمار تاجیکان این کشور را میان ۱۰ تا ۱۲ میلیون نفر<sup id="cite_ref-Foltz2_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Foltz2-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_2011_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_2011-30"><span class="cite-bracket">[</span>۳۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Lena_Jonson_20061._pg_108_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lena_Jonson_20061._pg_108-31"><span class="cite-bracket">[</span>۳۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> یا ۳۰ تا ۴۰ درصد از جمعیت کل کشور<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>۳۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>۳۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cornellcaspian.com_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-cornellcaspian.com-34"><span class="cite-bracket">[</span>۳۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-R._Foltz_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-R._Foltz-35"><span class="cite-bracket">[</span>۳۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Karl_Cordell_1999_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karl_Cordell_1999-36"><span class="cite-bracket">[</span>۳۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Lena_Jonson_2006_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lena_Jonson_2006-37"><span class="cite-bracket">[</span>۳۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برآورد می‌کند. فارسی‌زبانان در ازبکستان بیشتر در دو شهر <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a> و ولایت <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="استان سرخان‌دریا">سرخان‌دریا</a> سکونت دارند؛ هرچند در دیگر مناطق ولایت‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" class="mw-redirect" title="استان سمرقند">سمرقند</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" class="mw-redirect" title="استان بخارا">بخارا</a> و همچنین ولایت‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B4%D9%82%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="استان قشقه‌دریا">قشقه‌دریا</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%85%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="استان نمنگان">نمنگان</a>، <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="استان فرغانه">فرغانه</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" class="mw-redirect" title="استان سیردریا">سیردریا</a> نیز به‌طور پراکنده یافت می‌شوند. <a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B3" title="ریچارد فولتس">ریچارد فولتس</a> در برآوردی در سال ۱۹۹۶ زبان ۷۰٪ از اهالی سمرقند و ۹۰٪ از اهالی بخارا را فارسی اعلام کرده‌است.<sup id="cite_ref-Foltz1_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Foltz1-38"><span class="cite-bracket">[</span>۳۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>۳۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> افزون بر سمرقند و بخارا، گروه‌های بزرگ فارسی‌زبان در <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%DB%8C" class="mw-redirect" title="کاسانسای">کاسانسای</a>، <a href="/wiki/%DA%86%D9%88%D8%B3%D8%AA_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="چوست (شهر)">چوست</a>، <a href="/wiki/%D8%B1%D8%B4%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رشتان">رشتان</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%A7%D8%AE" class="mw-redirect" title="شهرستان ساخ">ساخ</a> در <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87" title="فرغانه">دره فرغانه</a>، همچنین <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%85%D9%84%D8%A7" title="بورچ‌ملا">بورچ‌ملا</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="شهرستان آهنگران">آهنگران</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%BA%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_(%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="باغستان (ازبکستان)">باغستان</a> در <a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%86%D8%AF" title="ولایت تاشکند">ولایت تاشکند</a> و افزون بر آن <a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A8%D8%B2" class="mw-redirect" title="شهرسبز">شهرسبز</a>، <a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B0" title="ترمذ">ترمذ</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%AE%D8%B4%D8%A8" title="نخشب">نخشب</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="نوایی (ازبکستان)">نوایی</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_(%D8%B4%D9%87%D8%B1)" title="کتاب (شهر)">کتاب</a> و دره‌های رودهای <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%DA%A9%D8%A7%D9%81%D8%B1%D9%86%D9%87%D8%A7%D9%86" title="رود کافرنهان">کافرنهان</a> و <a href="/wiki/%DA%86%D8%BA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%AF" title="چغان‌رود">چغان‌رود</a> می‌زیند.<sup id="cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_2012_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_2012-40"><span class="cite-bracket">[</span>۴۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Lena_Jonson_2006._pg_108_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lena_Jonson_2006._pg_108-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Foltz2_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-Foltz2-29"><span class="cite-bracket">[</span>۲۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>جوامع <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%D8%B7%D9%86" title="جوامع دور از وطن">دور از وطن</a> تاجیک‌زبان بسیاری به‌دلیل بی‌ثباتی که در سال‌های کنونی گریبان‌گیر آسیای میانه شده‌است، وجود دارند. شمار زیادی از تاجیک‌زبانان در <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="روسیه">روسیه</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قزاقستان">قزاقستان</a> و <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قرقیزستان">قرقیزستان</a> یافت می‌شوند. مهاجرت تاجیکان همچنین به‌دلیل اوضاع نابسامان اقتصادی تاجیکستان است و هرساله تقریباً یک میلیون مرد تاجیکستان را به‌منظور کار در روسیه ترک می‌کنند.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>۴۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> شمار تاجیکان روسیه بیش از ۱ میلیون نفر برآورد شده‌است.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>۴۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واج‌شناسی"><span id=".D9.88.D8.A7.D8.AC.E2.80.8C.D8.B4.D9.86.D8.A7.D8.B3.DB.8C"></span>واج‌شناسی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: واج‌شناسی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="واکه‌ها"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.A9.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>واکه‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=8" title="ویرایش بخش: واکه‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>جدول زیر شش <a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87" title="واکه">واکهٔ</a> تاجیکی معیار ادبی را با خط‌های سیریلیک و عربی و تلفظ آن‌ها در <a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="الفبای آوانگاری بن‌المللی (صفحه وجود ندارد)">الفبای آوانگاری بین‌المللی</a> نشان می‌دهد. </p> <table class="wikitable" style="text-align: center;"> <caption>واکه‌های فارسی تاجیکی<sup id="cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-Khojayori,_Nasrullo_2009-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th> </th> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86" title="واکه پیشین">پیشین</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="واکه مرکزی">مرکزی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D9%BE%D8%B3%DB%8C%D9%86" title="واکه پسین">پسین</a> </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D9%87" title="واکه بسته">بسته</a> </th> <td><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>и</bdi></span><br />ی (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">معروف</a>)<br /> ِ (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">معروف</a>)<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/i/</span> </td> <td> </td> <td><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>у</bdi></span><br />و (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">معروف</a>)<br /> ُ (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">معروف</a>)<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/u/</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="واکه میانی">میانی</a> </th> <td><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>е</bdi></span><br />ی (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">مجهول</a>)<br /> ِ (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">مجهول</a>)<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/e̞/</span> </td> <td colspan="2"><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>у̊</bdi></span><br />و (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">مجهول</a>)<br /> ُ (<a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81_%D9%88_%D9%85%D8%AC%D9%87%D9%88%D9%84" title="معروف و مجهول">مجهول</a>)<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">*/o̞/*<span class="wrap"> </span>/ɵ̞/</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D9%87_%D8%A8%D8%A7%D8%B2" title="واکه باز">باز</a> </th> <td colspan="2"><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>а</bdi></span><br /> َ<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/a/</span> </td> <td><span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>о</bdi></span><br />ا<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ɔ/</span> </td></tr></tbody></table> <ul><li>در گویش‌های شمالی و ازبکستان صدای «у̊» از <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/o̞/</span> سنتی به سمت جلو در دهان به <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ɵ̞/</span> حرکت کرده‌است. در گویش‌های مرکزی و جنوبی صدای «у̊» از <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/o̞/</span> سنتی به طرف بالا به <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/u/</span> (صدای «у») ادغام شده‌است.<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>۴۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="همخوان‌ها"><span id=".D9.87.D9.85.D8.AE.D9.88.D8.A7.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>همخوان‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=9" title="ویرایش بخش: همخوان‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>فارسی تاجیکی دارای ۲۴ همخوان است که ۱۶ تا از آن‌ها در تلفظ جفت ساختاری هستند: [б/п] [в/ф] [д/т] [з/с] [ж/ш] [ҷ/ч] [г/к] [ғ/х].<sup id="cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-1" class="reference"><a href="#cite_note-Khojayori,_Nasrullo_2009-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> در جدول زیر همخوان‌های تاجیکی معیار ادبی به خط‌های سیریلیک و عربی و تلفظ آن‌ها در <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C" title="الفبای آوانگاری بین‌المللی">الفبای آوانگاری بین‌المللی</a> آمده‌اند. </p> <table class="wikitable" style="text-align:center;"> <tbody><tr> <th> </th> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A8%DB%8C" title="همخوان لبی">لبی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="همخوان دندانی">دندانی</a>/<br /><a href="/wiki/%D9%84%D8%AB%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="لثوی">لثوی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="پسالثوی">پسالثوی</a>/<br /><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="همخوان کامی">کامی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%DA%A9%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="همخوان نرم‌کامی">نرم‌کامی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="همخوان زبانکی">زبانکی</a> </th> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%DA%86%D8%A7%DA%A9%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="همخوان چاکنایی">چاکنایی</a> </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%87%D9%85%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86_%D8%AE%DB%8C%D8%B4%D9%88%D9%85%DB%8C" title="همخوان خیشومی">خیشومی</a> </th> <td>м<br />م<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/m/</span> </td> <td>н<br />ن<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/n/</span> </td> <td> </td> <td>нг<br />نگ<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ŋ/</span> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AF%D8%A7%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="انسدادی">انسدادی</a> </th> <td>п б<br />ب پ<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/b/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/p/</span> </td> <td>т д<br />د ت-ط<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/d/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/t/</span> </td> <td>ч ҷ<br />ج چ<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/dʒ/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/tʃ/</span> </td> <td>к г<br />گ ک<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ɡ/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/k/</span> </td> <td>қ<br />ق<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/q/</span> </td> <td>ъ<br />ء-ع<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ʔ/</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%DB%8C%D8%B4%DB%8C" title="سایشی">سایشی</a> </th> <td>ф в<br />و ف<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/v/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/f/</span> </td> <td>с з<br />ز-ذ-ض-ظ س-ص-ث<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/z/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/s/</span> </td> <td>ш ж<br />ژ ش<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ʒ/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ʃ/</span> </td> <td> </td> <td>х ғ<br />غ خ<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/ʁ/</span> <span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/χ/</span> </td> <td>ҳ<br />ه-ح<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/h/</span> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%B3%D9%88%D8%AF%D9%87" title="ناسوده">ناسوده</a> </th> <td> </td> <td>л<br />ل<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/l/</span> </td> <td>й<br />ی<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/j/</span> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/%D9%84%D8%B1%D8%B2%D8%B4%DB%8C" class="mw-redirect" title="لرزشی">لرزشی</a> </th> <td> </td> <td>р<br />ر<br /><span class="IPA nowrap" lang="und-Latn-fonipa" title="نمایش به الفبای آوانگاری بین‌المللی (IPA)">/r/</span> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="گویش‌ها"><span id=".DA.AF.D9.88.DB.8C.D8.B4.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>گویش‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=10" title="ویرایش بخش: گویش‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>گویش‌های فارسی تاجیکی در چهار دسته دسته‌بندی شده‌اند.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>۴۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ol><li>گروه شمالی (<a href="/wiki/%D9%88%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%AA_%D8%B3%D8%BA%D8%AF" title="ولایت سغد">شمال تاجیکستان</a>، <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a>، <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="قرقیزستان">قرقیزستان</a> و درّهٔ <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%A8" title="ورزاب">ورزاب</a> در <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="دوشنبه (تاجیکستان)">دوشنبه</a>).<sup id="cite_ref-Windfuhr,_Gernot_2009_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Windfuhr,_Gernot_2009-46"><span class="cite-bracket">[</span>۴۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>گروه مرکزی (ساکنان بالادست <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="رود زرافشان">رود زرافشان</a>)</li> <li>گروه جنوبی (جنوب و شرق <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87_(%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="دوشنبه (تاجیکستان)">دوشنبه</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%A8" title="کولاب">کولاب</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%B1%D8%B4%D8%AA" title="ناحیه رشت">ناحیهٔ رشت</a>)</li> <li>گروه جنوب‌شرقی (<a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D8%AD%DB%8C%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2" title="ناحیه درواز">درواز</a> و مناطق پیرامون <a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="آمودریا">آمودریا</a> در <a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86" title="روشان">روشان</a>)</li></ol> <p>گویش <a href="/wiki/%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="یهودیان بخارایی">یهودیان بخارایی</a> که به نام <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="گویش یهودی بخارا">گویش بخاری</a> شناخته می‌شود به گروه شمالی تعلق دارد. این گویش با دارا بودن واژگان <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="زبان عبری">عبری</a> (بیشتر برای اصطلاحات مذهبی) و استفادهٔ تاریخی از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="الفبای عبری">الفبای عبری</a> به‌راحتی قابل تشخیص است. با وجود این تفاوت‌ها، بخاری برای دیگر فارسی‌زبانان، به‌ویژه گویشوران گروه شمالی تاجیکی، به‌راحتی <a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D9%85_%D9%85%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84" title="فهم متقابل">قابل‌فهم</a> است. </p><p>یک رخداد بسیار مهم در توسعهٔ تاجیکی امروزی، به‌ویژه زبان گفتاری، تمایل به تغییر گرایش گویشی آن است. گویش‌های تاجیکی شمالی، به‌ویژه گویش <a href="/wiki/%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="بخارا">بخارا</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF" title="سمرقند">سمرقند</a>، پایه و اساس تاجیکی معیار بودند، در حالی که گویش‌های جنوبی از محبوبیت و ارج کافی برخوردار نبودند. اکنون همهٔ سیاست‌مداران و مقامات دولتی سخنرانی‌های خود را به گویش کولابی انجام می‌دهند که در پخش‌های رادیو و تلویزیونی نیز استفاده می‌شود.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>۴۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دستورزبان"><span id=".D8.AF.D8.B3.D8.AA.D9.88.D8.B1.D8.B2.D8.A8.D8.A7.D9.86"></span>دستورزبان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=11" title="ویرایش بخش: دستورزبان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="دستور زبان فارسی تاجیکی">دستور زبان فارسی تاجیکی</a></div> <p>دستورزبان فارسیِ تاجیکی بسیار همانند دستور زبان فارسیِ ایران است، مگر در شمار اندکی از ساختارهای دستوری.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>۴۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> مهم‌ترین تفاوت میان فارسی تاجیکی و غربی روش ساخت زمان مستمر (ملموس) است که در تاجیکستان معین نامیده می‌شوند. در ایران این زمان با کمک فعل <i>داشتن</i> و در تاجیکستان با فعل <i>ایستادن</i> (истодан) ساخته می‌شود. برای ساخت مضارع معین در تاجیکی صفت مفعولی فعل (بن ماضی + ـه: رفته) به <i>ایستاده</i> (истода) افزوده و در پایان شناسه قرار می‌گیرد. در ماضی معین نیز صفت مفعولی به <i>ایستاده بود</i> (истода буд) افزوده و در نهایت شناسه قرار می‌گیرد.<sup id="cite_ref-Ido_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ido-49"><span class="cite-bracket">[</span>۴۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> برای نمونه: </p> <div> <table class="multicol" role="presentation" style="border-collapse: collapse; padding: 0; border: 0; background:transparent; width:100%;"> <tbody><tr> <td style="text-align: right; vertical-align: top;"> <dl><dd><table> <tbody><tr> <td>истода-ам</td> <td>навишта</td> <td>нома</td> <td>Ман </td></tr> <tr> <td><i>istoda-am</i></td> <td><i>navišta</i></td> <td><i>noma</i></td> <td><i>man</i> </td></tr> <tr> <td>من</td> <td>نامه</td> <td>نوشته</td> <td>ایستاده‌ام </td></tr> <tr> <td colspan="9">'من دارم نامه می‌نویسم.' </td></tr></tbody></table></dd></dl> </td> <td style="text-align: right; vertical-align: top;"> <dl><dd><table> <tbody><tr> <td>истода будам</td> <td>рафта</td> <td>хона</td> <td>ба</td> <td>Ман </td></tr> <tr> <td><i>istoda budam</i></td> <td><i>rafta</i></td> <td><i>xona</i></td> <td><i>ba</i></td> <td><i>man</i> </td></tr> <tr> <td>من</td> <td>به</td> <td>خانه</td> <td>رفته</td> <td>ایستاده‌بودم </td></tr> <tr> <td colspan="9">'من داشتم به خانه می‌رفتم.' </td></tr></tbody></table></dd></dl> <p>  </p> </td></tr></tbody></table></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="اسم‌ها"><span id=".D8.A7.D8.B3.D9.85.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>اسم‌ها</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=12" title="ویرایش بخش: اسم‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>اسم‌ها از نظر شمار در فارسی تاجیکی به‌صورت مفرد و جمع هستند. نشانه‌های جمع فارسی تاجیکی نیز ҳо- (<i>-ها</i>) و он- (<i>-ان</i>) (به صورت ён- (<i>-یان</i>)، вон- (<i>وان</i>) و гон- (<i>-گان</i>) اگر واکه‌های خاصی در پایان اسم قرار گیرند) هستند. وقتی اسم در نقش <a href="/wiki/%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84" title="مفعول">مفعول</a> مستقیم قرار می‌گیرد، بدان ро- (<i>-را</i>) افزوده می‌شود.<sup id="cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-2" class="reference"><a href="#cite_note-Khojayori,_Nasrullo_2009-43"><span class="cite-bracket">[</span>۴۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="واژگان"><span id=".D9.88.D8.A7.DA.98.DA.AF.D8.A7.D9.86"></span>واژگان</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=13" title="ویرایش بخش: واژگان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تاجیکی از نظر واژگان نسبت به <a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فارسی ایرانی">فارسی ایران</a> و افغانستان محافظه‌کارتر است و دربرگیرنده اصطلاحات بی‌شماری است که مدت‌هاست در ایران و افغانستان از بین رفته‌اند، مانند арзиз (ارزیز)، به‌معنی «قلع» و фарбеҳ (فربه)، به‌معنی «چاق». بیشتر وام‌واژگان نوین تاجیکی در نتیجه موقعیت تاجیکستان در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" title="اتحاد جماهیر شوروی">اتحاد جماهیر شوروی</a> از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان روسی">روسی</a> آمده‌اند. اکثر قریب به اتفاق این وام‌واژگان در زمینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فناوری و دولتی هستند. ورود این وام‌واژگان تا حد زیادی به سبب سیاست مدرن‌سازی شوروی و پیروی همه زبان‌ها از روسی برای دستیابی به یک کشور کمونیستی توجیه می‌شود.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>۵۰<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> افزون بر روسی، وام‌واژگان تاجیکی همچنین از زبان همسایهٔ <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a> و همانند فارسی غربی و دیگر زبان‌های کشورهای اسلامی از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B9%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان عربی">عربی</a> نیز می‌آید. از اواخر دههٔ ۱۹۸۰، تلاش شده‌است تا وام‌واژگان با برابرهای بومی جایگزین شوند که این کار با احیای اصطلاحات قدیمی یا ساخت اصطلاحات تازه انجام می‌شود. بسیاری از اصطلاحات ساخته‌شده برای اقلام مدرن همانند гармкунак (گرم‌کُنَک)، به‌معنای «کیسهٔ آب گرم» و чангкашак (چنگ‌کِشَک)، به‌معنی «جارو برقی» با برابرهای افغانستانی و ایرانی آن‌ها متفاوت است. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="نوشتار"><span id=".D9.86.D9.88.D8.B4.D8.AA.D8.A7.D8.B1"></span>نوشتار</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=14" title="ویرایش بخش: نوشتار"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg/220px-Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg" decoding="async" width="220" height="104" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg/330px-Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg/440px-Akademijai_ilmxhoi_jumxhurii_tojikiston.jpg 2x" data-file-width="612" data-file-height="288" /></a><figcaption>روزنامه‌ای به الفبای سیریلیک تاجیکی</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="الفبای تاجیکی">الفبای تاجیکی</a></div> <p>فارسی تاجیکی امروزه در تاجیکستان و دیگر کشورهای <a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%AD%D8%A7%D8%AF_%D8%AC%D9%85%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1_%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی">اتحاد جماهیر شوروی سوسیالیستی</a> سابق به گونه‌ای از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D9%84%DB%8C%DA%A9" class="mw-redirect" title="الفبای سیریلیک">الفبای سیریلیک</a> نوشته می‌شود. تا سال ۱۹۲۸ در تاجیکستان امروزی تنها از <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="خط فارسی">خط فارسی</a> برای نوشتن این زبان استفاده می‌شد. در نتیجهٔ سیاست‌های شوروی در این سال گونه‌ای از <a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" class="mw-redirect" title="الفبای لاتین">الفبای لاتین</a> برای نوشتن تاجیکی ابداع شد که در سال ۱۹۳۹ با الفبای سیریلیک کنونی جایگزین شد.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>۵۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> الفبای تاجیکی دارای شش حرف اضافی نسبت به روسی برای نشان دادن حروف ویژهٔ این زبان است.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>۵۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table cellpadding="4" style="font-size:large; text-align:center;" summary="Thirty four letters of the Tajik Cyrillic alphabet, capital and lowercase" align="center"> <caption style="font-size:smaller;"><b>الفبای سیریلیک تاجیکی</b> </caption> <tbody><tr> <td>Нн </td> <td>Мм </td> <td>Лл </td> <td>Ққ </td> <td>Кк </td> <td>Йй </td> <td>Ӣӣ </td> <td>Ии </td> <td>Зз </td> <td>Жж </td> <td>Ёё </td> <td>Ее </td> <td>Дд </td> <td>Ғғ </td> <td>Гг </td> <td>Вв </td> <td>Бб </td> <td>Аа </td></tr> <tr> <td> </td> <td>Яя </td> <td>Юю </td> <td>Ээ </td> <td>Ъъ </td> <td>Шш </td> <td>Ҷҷ </td> <td>Чч </td> <td>Ҳҳ </td> <td>Хх </td> <td>Фф </td> <td>Ӯӯ </td> <td>Уу </td> <td>Тт </td> <td>Сс </td> <td>Рр </td> <td>Пп </td> <td>Оо </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="تغییر_خط_در_تاجیکستان"><span id=".D8.AA.D8.BA.DB.8C.DB.8C.D8.B1_.D8.AE.D8.B7_.D8.AF.D8.B1_.D8.AA.D8.A7.D8.AC.DB.8C.DA.A9.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D9.86"></span><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تغییر خط در تاجیکستان">تغییر خط در تاجیکستان</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=15" title="ویرایش بخش: تغییر خط در تاجیکستان"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>یکی از دلایل دور شدن فارسی تاجیکی از <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">زبان فارسی</a> در دیگر کشورهای فارسی‌زبان استفاده از <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="خط تاجیکی">خط سیریلیک</a> برای نگارش این زبان است. در زمان حکومت <a href="/wiki/%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%88%DB%8C" class="mw-redirect" title="شوروی">شوروی</a> ابتدا خط فارسی به لاتین و سپس سیریلیک (روسی) تغییر داده شد و مردم <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a> از ارتباط با سایر همزبانان خود ناتوان شدند. البته تلاش‌هایی در تاجیکستان برای بازگشت به <a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="خط فارسی">خط فارسی</a> وجود دارد اما ارادهٔ سیاسی مقامات این کشور بر عدم بازگشت به خط فارسی استوار است.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>۵۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="متن_نمونه"><span id=".D9.85.D8.AA.D9.86_.D9.86.D9.85.D9.88.D9.86.D9.87"></span>متن نمونه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=16" title="ویرایش بخش: متن نمونه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table cellpadding="8"> <tbody><tr> <th>فارسی</th> <th>سیریلیک</th> <th>لاتین </th></tr> <tr> <td><span lang="tg-Arab" dir="rtl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>تمام آدمان آزاد به دنیا می‌آیند و از لحاظ منزلت و حقوق با هم برابرند. همه صاحب عقل و وجدانند، باید نسبت به یکدیگر برادروار مناسبت نمایند.</bdi></span>‎ </td> <td style="text-align: justify;"><div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <span lang="tg-Cyrl" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>Тамоми одамон озод ба дунё меоянд ва аз лиҳози манзилату ҳуқуқ бо ҳам баробаранд. Ҳама соҳиби ақлу виҷдонанд, бояд нисбат ба якдигар бародарвор муносабат намоянд.</bdi></span></div> </td> <td><div dir="ltr" class="mw-content-ltr"> <i lang="tg-Latn" title="متن به زبان تاجیکی"><bdi>Tamomi odamon ozod ba dunjo meojand va az lihozi manzilatu huquq bo ham barobarand. Hama sohibi aqlu viçdonand, bojad nisbat ba jakdigar barodarvor munosabat namojand.</bdi></i></div> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=17" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1_%D8%AE%D8%B7_%D8%AF%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تغییر خط در تاجیکستان">تغییر خط در تاجیکستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ادبیات معاصر تاجیکستان">ادبیات معاصر تاجیکستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%AA_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="انستیتوت زبان و ادبیات رودکی">انستیتوت زبان و ادبیات رودکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="ویکی‌پدیای فارسی تاجیکی">ویکی‌پدیای فارسی تاجیکی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=18" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Library of Congress Country Studies on Tajikistan. According to the 2000 census, 79.9 percent of the population was Tajik, 15.3 percent Uzbek, 1.1 percent Russian, and 1.1 percent Kyrgyz. Smaller ethnic groups include Germans, Jews, Koreans, Turkmens, and Ukrainians.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Library of Congress Country Studies on Uzbekistan. According to the 1998 census, 76 percent of the population was Uzbek, 6 percent Russian, 4.8 percent Tajik, 4 percent Kazakh, 1.6 percent Tatar, and 1 percent Kyrgyz.</span> </li> <li id="cite_note-Foltz-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Foltz_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFRichard_Foltz1996" class="citation journal cs1"><a href="/w/index.php?title=Richard_Foltz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Foltz (صفحه وجود ندارد)">Richard Foltz</a> (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_central-asian-survey_1996-06_15_2/page/213">"The Tajiks of Uzbekistan"</a>. <i>Central Asian Survey</i>. <b>15</b> (2): 213–216. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F02634939608400946">10.1080/02634939608400946</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Central+Asian+Survey&rft.atitle=The+Tajiks+of+Uzbekistan&rft.volume=15&rft.issue=2&rft.pages=213-216&rft.date=1996&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F02634939608400946&rft.au=Richard+Foltz&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_central-asian-survey_1996-06_15_2%2Fpage%2F213&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_201-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_201_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Karl Cordell, "Ethnicity and Democratisation in the New Europe", Routledge, 1998. p. 201: "Consequently, the number of citizens who regard themselves as Tajiks is difficult to determine. Tajikis within and outside of the republic, Samarkand State University (SamGU) academic and international commentators suggest that there may be between six and seven million Tajiks in Uzbekistan, constituting 30% of the republic's 22 million population, rather than the official figure of 4.7%(Foltz 1996;213; Carlisle 1995:88).</span> </li> <li id="cite_note-Lena_Jonson_2006._pg_108-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lena_Jonson_2006._pg_108_5-0">۵٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lena_Jonson_2006._pg_108_5-1">۵٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text">Lena Jonson (1976) "Tajikistan in the New Central Asia", I.B.Tauris, p. 108: "According to official Uzbek statistics there are slightly over 1 million Tajiks in Uzbekistan or about 3% of the population. The unofficial figure is over 6 million Tajiks. They are concentrated in the Sukhandarya, Samarqand and Bukhara regions."</span> </li> <li id="cite_note-Glottolog-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Glottolog_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFNordhoffHammarströmForkelHaspelmath2013" class="citation book cs1">Nordhoff, Sebastian; Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://glottolog.org/resource/languoid/id/taji1245">"Tajik"</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://glottolog.org/"><i>Glottolog 2.2</i></a>. Leipzig: Max Planck Institute for Evolutionary Anthropology.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Tajik&rft.btitle=Glottolog+2.2&rft.place=Leipzig&rft.pub=Max+Planck+Institute+for+Evolutionary+Anthropology&rft.date=2013&rft_id=http%3A%2F%2Fglottolog.org%2Fresource%2Flanguoid%2Fid%2Ftaji1245&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_book" title="الگو:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Invalid <code class="cs1-code">|display-editors=4</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#disp_name" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">علی رواقی، فارسی فرارودی (تاجیکی)، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B4%D8%B1_%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%B3" title="نشر هرمس">نشر هرمس</a>، تهران، ۱۳۸۳، شابک: ۹۶۴-۳۶۳-۲۳۷-۷.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071011122651/http://www.cimera.org/files/camel/en/27e/MICA27E-Editorial.pdf">«نسخه آرشیو شده»</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cimera.org/files/camel/en/27e/MICA27E-Editorial.pdf">اصلی</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> در ۱۱ اکتبر ۲۰۰۷<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۱ سپتامبر ۲۰۰۸</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87+%D8%A2%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D9%88+%D8%B4%D8%AF%D9%87&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cimera.org%2Ffiles%2Fcamel%2Fen%2F27e%2FMICA27E-Editorial.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Ben Walter, <i>Gendering Human Security in Afghanistan in a Time of Western Intervention</i> (Routledge 2017), p. 51: for more details, see the article on <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="تاجیک‌ها">تاجیک‌ها</a>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=sgW_HEcULMYC&pg=PA219&dq=tajikistan+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=9_6nUJOlO5KQ0QGV_4D4Cw&ved=0CC8Q6AEwAA#v=onepage&q=tajikistan%20alphabet%20struggle&f=false">ed. Ehteshami 2002</a>, p. 219.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=qkKOpAYG7zMC&pg=PA274&dq=tajikistan+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=9_6nUJOlO5KQ0QGV_4D4Cw&ved=0CD4Q6AEwBQ#v=onepage&q=tajikistan%20alphabet%20struggle&f=false">ed. Malik 1996</a>, p. 274.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=BrM_Ms9OVsEC&pg=PA33&dq=central+asia+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=jwCoULaNN42M0QHWtYGwDA&ved=0CDsQ6AEwBA#v=onepage&q=central%20asia%20alphabet%20struggle&f=false">Banuazizi & Weiner 1994</a>, p. 33.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=weYQMv2RqCgC&pg=PA186&dq=tajikistan+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=9_6nUJOlO5KQ0QGV_4D4Cw&ved=0CDsQ6AEwBA#v=onepage&q=tajikistan%20alphabet%20struggle&f=false">Westerlund & Svanberg 1999</a>, p. 186.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=VuYDPDHttQkC&pg=PA172&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=5T65UPGvIpS60AH20YCICw&ved=0CD4Q6AEwBA#v=onepage&q=Tajikistan%20iran%20alphabet%20struggle&f=false">ed. Gillespie & Henry 1995</a>, p. 172.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=chlpAAAAMAAJ&q=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&hl=en&sa=X&ei=zUC5UODnDIrK0AGJ5IC4DQ&ved=0CC8Q6AEwADgU">Badan 2001</a>, p. 137.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=5T65UPGvIpS60AH20YCICw&id=xakTAQAAIAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=+alphabet+struggle#search_anchor">Winrow 1995</a>, p. 47.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=5T65UPGvIpS60AH20YCICw&id=cE8dAQAAMAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=+alphabet+struggle#search_anchor">Parsons 1993</a>, p. 8.</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=QD-5UOakAeLl0gHBpYHQDQ&id=yo7wAAAAMAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=+alphabet+struggle#search_anchor">RFE/RL, inc, RFE/RL Research Institute 1990</a>, p. 22.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=QD-5UOakAeLl0gHBpYHQDQ&id=QswKAQAAMAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=++alphabet+struggle#search_anchor">Middle East Institute (Washington, D.C.) 1990</a>, p. 10.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=QD-5UOakAeLl0gHBpYHQDQ&id=PUotAQAAMAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=+iran+alphabet+replaced#search_anchor">Ochsenwald & Fisher 2010</a>, p. 416.</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?ei=QD-5UOakAeLl0gHBpYHQDQ&id=ZLhZAAAAYAAJ&dq=Tajikistan+iran+alphabet+struggle&q=+alphabets+non+literary#search_anchor">Gall 2009</a>, p. 785.</span> </li> <li id="cite_note-NourzhanovBleuer2013-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NourzhanovBleuer2013_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFKirill_NourzhanovChristian_Bleuer2013" class="citation book cs1">Kirill Nourzhanov; Christian Bleuer (8 October 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=nR6oAQAAQBAJ&pg=PA22"><i>Tajikistan: A Political and Social History</i></a>. ANU E Press. pp. 22–. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-1-925021-16-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-1-925021-16-5"><bdi>978-1-925021-16-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Tajikistan%3A+A+Political+and+Social+History&rft.pages=22-&rft.pub=ANU+E+Press&rft.date=2013-10-08&rft.isbn=978-1-925021-16-5&rft.au=Kirill+Nourzhanov&rft.au=Christian+Bleuer&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DnR6oAQAAQBAJ%26pg%3DPA22&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/journal-of-the-international-phonetic-association/article/bukharan-tajik/E909A0BEDE9E6F52A52FBB12A9255A6F/core-reader">«Bukharan Tajik»</a>. Cambridge Core.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Bukharan+Tajik&rft.pub=Cambridge+Core&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cambridge.org%2Fcore%2Fjournals%2Fjournal-of-the-international-phonetic-association%2Farticle%2Fbukharan-tajik%2FE909A0BEDE9E6F52A52FBB12A9255A6F%2Fcore-reader&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070612213308/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html">«Central Asia :: Tajikistan — The World Factbook - Central Intelligence Agency»</a>. <i>www.cia.gov</i>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ti.html">اصلی</a> در ۱۲ ژوئن ۲۰۰۷<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۰-۰۶-۱۴</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.cia.gov&rft.atitle=Central+Asia+%3A%3A+Tajikistan+%E2%80%94+The+World+Factbook+-+Central+Intelligence+Agency&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cia.gov%2Flibrary%2Fpublications%2Fthe-world-factbook%2Fgeos%2Fti.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iranicaonline.org/articles/tajikistan-01-status-of-islam-since-1917">"TAJIKISTAN i. STATUS OF ISLAM SINCE 1917"</a>. <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7" title="دانشنامه ایرانیکا">دانشنامه ایرانیکا</a><span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">19 January</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=TAJIKISTAN+i.+STATUS+OF+ISLAM+SINCE+1917&rft.pub=%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9%D8%A7&rft_id=https%3A%2F%2Firanicaonline.org%2Farticles%2Ftajikistan-01-status-of-islam-since-1917&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation journal cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130116004155/http://stat.tj/en/img/526b8592e834fcaaccec26a22965ea2b_1355502192.pdf">"ҲАЙАТИ МИЛЛӢ, ДОНИСТАНИ ЗАБОНҲО ВА ШАҲРВАНДИИ АҲОЛИИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН ҶИЛДИ III"</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. АГЕНТИИ ОМОРИ НАЗДИ ПРЕЗИДЕНТИ ҶУМҲУРИИ ТОҶИКИСТОН. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://stat.tj/en/img/526b8592e834fcaaccec26a22965ea2b_1355502192.pdf">the original</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> on 16 January 2013<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">24 January</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D2%B2%D0%90%D0%99%D0%90%D0%A2%D0%98+%D0%9C%D0%98%D0%9B%D0%9B%D3%A2%2C+%D0%94%D0%9E%D0%9D%D0%98%D0%A1%D0%A2%D0%90%D0%9D%D0%98+%D0%97%D0%90%D0%91%D0%9E%D0%9D%D2%B2%D0%9E+%D0%92%D0%90+%D0%A8%D0%90%D2%B2%D0%A0%D0%92%D0%90%D0%9D%D0%94%D0%98%D0%98+%D0%90%D2%B2%D0%9E%D0%9B%D0%98%D0%98+%D2%B6%D0%A3%D0%9C%D2%B2%D0%A3%D0%A0%D0%98%D0%98+%D0%A2%D0%9E%D2%B6%D0%98%D0%9A%D0%98%D0%A1%D0%A2%D0%9E%D0%9D+%D2%B6%D0%98%D0%9B%D0%94%D0%98+III&rft_id=http%3A%2F%2Fstat.tj%2Fen%2Fimg%2F526b8592e834fcaaccec26a22965ea2b_1355502192.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span> <span class="cs1-hidden-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:Cite_journal" title="الگو:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-hidden-error citation-comment">Cite journal requires <code class="cs1-code">|journal=</code> (<a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:CS1_errors#missing_periodical" class="mw-redirect" title="راهنما:CS1 errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">^ Khudonazar, A. (2004) "The Other" in Berkeley Program in Soviet and Post-Soviet Studies, 1 November 2004.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">^ Perry, J. R. (1996) "Tajik literature: Seventy years is longer than the millennium" in World Literature Today, Vol. 70 Issue 3, p. 571</span> </li> <li id="cite_note-Foltz2-29"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Foltz2_29-0">۲۹٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Foltz2_29-1">۲۹٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFRichard_Foltz1996" class="citation journal cs1"><a href="/w/index.php?title=Richard_Foltz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Foltz (صفحه وجود ندارد)">Richard Foltz</a> (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_central-asian-survey_1996-06_15_2/page/213">"The Tajiks of Uzbekistan"</a>. <i>Central Asian Survey</i>. <b>15</b> (2): 213–216. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F02634939608400946">10.1080/02634939608400946</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Central+Asian+Survey&rft.atitle=The+Tajiks+of+Uzbekistan&rft.volume=15&rft.issue=2&rft.pages=213-216&rft.date=1996&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F02634939608400946&rft.au=Richard+Foltz&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_central-asian-survey_1996-06_15_2%2Fpage%2F213&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_2011-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_2011_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Karl Cordell, "Ethnicity and Democratisation in the New Europe", Routledge, 1998. p. 201: "Consequently, the number of citizens who regard themselves as Tajiks is difficult to determine. Tajikis within and outside of the republic, Samarkand State University (SamGU) academic and international commentators suggest that there may be between six and seven million Tajiks in Uzbekistan, constituting 30% of the republic's 22 million population, rather than the official figure of 4.7%(Foltz 1996;213; Carlisle 1995:88).</span> </li> <li id="cite_note-Lena_Jonson_20061._pg_108-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lena_Jonson_20061._pg_108_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lena Jonson (1976) "Tajikistan in the New Central Asia", I.B.Tauris, p. 108: "According to official Uzbek statistics there are slightly over 1 million Tajiks in Uzbekistan or about 3% of the population. The unofficial figure is over 6 million Tajiks. They are concentrated in the Sukhandarya, Samarqand and Bukhara regions."</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Carlson, "Uzbekistan: Ethnic Composition and Discriminations", Harvard University, August 2003</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text">The Tajiks of Uzbekistan, Central Asian Survey (1996), 15(2), 213-216</span> </li> <li id="cite_note-cornellcaspian.com-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-cornellcaspian.com_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cornellcaspian.com/pub/0010uzbekistan.htm">Svante E. Cornell, "Uzbekistan: A Regional Player in Eurasian Geopolitics?"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090505153156/http://www.cornellcaspian.com/pub/0010uzbekistan.htm">بایگانی‌شده</a> در ۵ مه ۲۰۰۹ توسط <a href="/wiki/Wayback_Machine" class="mw-redirect" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, <i>European Security</i>, vol. 20, no. 2, Summer 2000.</span> </li> <li id="cite_note-R._Foltz-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-R._Foltz_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D8%B1%DB%8C%DA%86%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%84%D8%AA%D8%B3" title="ریچارد فولتس">Richard Foltz</a>, "The Tajiks of Uzbekistan", <i>Central Asian Survey</i>, 15(2), 213–216 (1996).</span> </li> <li id="cite_note-Karl_Cordell_1999-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Karl_Cordell_1999_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Karl Cordell, "Ethnicity and Democratisation in the New Europe", Published by Routledge, 1999. Excerpt from pg 201: "Consequently, the number of citizens who regard themselves as Tajiks is difficult to determine. Tajikis within and outside of the republic, Samarkand State University (SamGU) academic and international commentators suggest that there may be between six and seven million Tajiks in Uzbekistan, constituting 30% of the republic's 22 million population, rather than the official figure of 4.7%(Foltz 1996;213; Carlisle 1995:88).</span> </li> <li id="cite_note-Lena_Jonson_2006-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lena_Jonson_2006_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lena Jonson, "Tajikistan in the New Central Asia", Published by I.B.Tauris, 2006. pg 108: "According to official Uzbek statistics there are slightly over 1 million Tajiks in Uzbekistan or about 4% of the population. The unofficial figure is over 6 million Tajiks. They are concentrated in the Sukhandarya, Samarqand and Bukhara regions."</span> </li> <li id="cite_note-Foltz1-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Foltz1_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Richard Foltz, "The Tajiks of Uzbekistan", <i>Central Asian Survey</i>, 15(2), 213-216 (1996).</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.state.gov/j/drl/rls/hrrpt/1999/369.htm">"1999 Country Reports on Human Rights Practices"</a>. <i>US department of state</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=US+department+of+state&rft.atitle=1999+Country+Reports+on+Human+Rights+Practices&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.state.gov%2Fj%2Fdrl%2Frls%2Fhrrpt%2F1999%2F369.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Karl_Cordell_1999._pg_2012-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Karl_Cordell_1999._pg_2012_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Cordell, Karl (1998) <i>Ethnicity and Democratisation in the New Europe</i>, Routledge, <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/0415173124" title="ویژه:منابع کتاب/0415173124">‎۰۴۱۵۱۷۳۱۲۴</a>, p. 201: "Consequently, the number of citizens who regard themselves as Tajiks is difficult to determine. Tajikis within and outside of the republic, Samarkand State University (SamGU) academic and international commentators suggest that there may be between six and seven million Tajiks in Uzbekistan, constituting 30% of the republic's 22 million population, rather than the official figure of 4.7% (Foltz 1996;213; Carlisle 1995:88).</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200304190835/https://www.aljazeera.com/programmes/101east/2013/07/201372393525174524.html">"Tajikistan's missing men | Tajikistan | al Jazeera"</a>. Archived from <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aljazeera.com/programmes/101east/2013/07/201372393525174524.html">the original</a> on 4 March 2020<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">11 February</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tajikistan%27s+missing+men+%26%23124%3B+Tajikistan+%26%23124%3B+al+Jazeera&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.aljazeera.com%2Fprogrammes%2F101east%2F2013%2F07%2F201372393525174524.html&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Richard_Foltz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Foltz (صفحه وجود ندارد)">Richard Foltz</a>, <i>A History of the Tajiks: Iranians of the East</i>, London: Bloomsbury, 2019, p. 186.</span> </li> <li id="cite_note-Khojayori,_Nasrullo_2009-43"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-0">۴۳٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-1">۴۳٫۱</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Khojayori,_Nasrullo_2009_43-2">۴۳٫۲</a></sup></span> <span class="reference-text">Khojayori, Nasrullo, and Mikael Thompson. Tajiki Reference Grammar for Beginners. Washington, DC: Georgetown UP, 2009.</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books/about/A_Beginners_Guide_to_Tajiki.html?id=3sNV38u-zBwC&redir_esc=y">A Beginners' Guide to Tajiki</a></i> by Azim Baizoyev and John Hayward, Routledge, London and New York, 2003, p. 3</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">خروموف، ا. ل: لهجه‌شناسی در تاجیکستان. در نشریه: «نامه پارسی» تابستان ۱۳۷۵ - شماره ۱. (از صفحه ۷۲ تا ۷۶).</span> </li> <li id="cite_note-Windfuhr,_Gernot_2009-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Windfuhr,_Gernot_2009_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Windfuhr, Gernot. "Persian and Tajik." The Iranian Languages. New York, NY: Routledge, 2009. 421</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">E.K. Sobirov (Institute of Linguistics, Russian Academy of Sciences). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iling-ran.ru/library/sborniki/for_lang/2014_06/4.pdf">On learning the vocabulary of the Tajik language in modern times</a>, p. 115.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text">Perry, J. R. 2005</span> </li> <li id="cite_note-Ido-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ido_49-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Shinji ldo. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ebooks.cn.com/study-list/shinji-ido-tajik_r0sc.html">Tajik</a><sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template"><span title="" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="ویکی‌پدیا:پیوندهای مرده">پیوند مرده</a></i>]</span></sup></sup>. Published by UN COM GmbH 2005 (LINCOM EUROPA)</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Marashi, Mehdi, and Mohammad Ali Jazayery. Persian Studies in North America: Studies in Honor of Mohammad Ali Jazayery. Bethesda, MD: Iran, 1994.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Windfuhr, Gernot. "Persian and Tajik." The Iranian Languages. New York, NY: Routledge, 2009. 420.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Windfuhr, Gernot. "Persian and Tajik." The Iranian Languages. New York, NY: Routledge, 2009. 423.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101103044241/http://tajikam.com/fa/index.php?option=com_content&task=view&id=53&Itemid=36">«وضعیت زبان و خط فارسی در تاجیکستان در گفتگو با محمدجان شکوری»</a>. بایگانی‌شده از <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tajikam.com/fa/index.php?option=com_content&task=view&id=53&Itemid=36">اصلی</a> در ۳ نوامبر ۲۰۱۰<span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۲ اکتبر ۲۰۱۰</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA+%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86+%D9%88+%D8%AE%D8%B7+%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C+%D8%AF%D8%B1+%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%DA%AF%D9%81%D8%AA%DA%AF%D9%88+%D8%A8%D8%A7+%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF%D8%AC%D8%A7%D9%86+%D8%B4%DA%A9%D9%88%D8%B1%DB%8C&rft_id=http%3A%2F%2Ftajikam.com%2Ffa%2Findex.php%3Foption%3Dcom_content%26task%3Dview%26id%3D53%26Itemid%3D36&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r28290294"></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&action=edit&section=19" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/40px-Wikipedia-logo-v2.svg.png" decoding="async" width="40" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/60px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/80px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">نسخهٔ <i><b><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/" class="extiw" title="tg:"> زبان فارسی تاجیکی</a></b></i> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7" title="ویکی‌پدیا">ویکی‌پدیا</a>، دانشنامهٔ آزاد</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39940593"><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38264903"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Wikibooks-logo-fa.svg/40px-Wikibooks-logo-fa.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Wikibooks-logo-fa.svg/60px-Wikibooks-logo-fa.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Wikibooks-logo-fa.svg/80px-Wikibooks-logo-fa.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">ویکی‌کتاب دارای کتابی پیرامون موضوع <i><b><a href="https://en.wikibooks.org/wiki/fa:%D8%A2%D9%85%D9%88%D8%B2%D8%B4_%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="extiw" title="wikibooks:fa:آموزش لهجه تاجیکی">آموزش لهجه تاجیکی</a></b></i> است</div></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://pertoj.com/payvand/">نرم‌افزار برگردان خط سیریلیک به فارسی و برعکس «بهروزیان» (پژوهشگاه فرهنگ فارسی-تاجیکی، سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان، بنیاد سعدی)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian-tajik.ir/FarsiTotajiki.aspx">برگردان خط فارسی به سیریلیک (پرشین-تاجیک)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://persian-tajik.ir/cyrillicTofarsi.aspx">برگردان خط سیریلیک به فارسی (پرشین-تاجیک)</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زبان_فارسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الگو:زبان فارسی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان فارسی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان فارسی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زبان_فارسی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">زبان فارسی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D9%BE%DB%8C%D8%B4%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="پیشینه زبان فارسی">پیشینه</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان نیاهندواروپایی">زبان نیاهندواروپایی</a> <small>(~۳۰۰۰ پیش از میلاد)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان نیاهندوایرانی">زبان نیاهندوایرانی</a> <small>(~۲۰۰۰ پیش از میلاد)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان نیاایرانی">زبان نیاایرانی</a> <small>(~۱۵۰۰ پیش از میلاد)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="زبان پارسی باستان">زبان پارسی باستان</a> <small>(~۵۲۵ – ۳۰۰ پیش از میلاد)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">زبان پارسی میانه</a> <small>(~ ۳۰۰ پیش از میلاد – ۸۰۰ میلادی)</small></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">زبان فارسی نو</a> <small>(از ۸۰۰ میلادی)</small></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="گویش‌های فارسی">گویش‌ها</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="فارسی معیار">فارسی معیار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فارسی ایرانی">ایرانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه اصفهانی">اصفهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="گویش بندری">بندری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه تهرانی">تهرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش سیستانی">سیستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="لهجه شیرازی">شیرازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش خراسانی">خراسانی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فارسی افغانستان">افغانستانی</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="گویش ایماقی">ایماقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بلخی (صفحه وجود ندارد)">بلخی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش پنجشیری (صفحه وجود ندارد)">پنجشیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C" title="لهجه کابلی">کابلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه هراتی">هراتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C" title="گویش هزارگی">هزارگی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">تاجیکی</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه بخاری (صفحه وجود ندارد)">بخاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%AF%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بدخشانی (صفحه وجود ندارد)">بدخشانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش خوارزمی (صفحه وجود ندارد)">خوارزمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AE%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه خجندی (صفحه وجود ندارد)">خجندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه دوشنبه‌ای (صفحه وجود ندارد)">دوشنبه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه سمرقندی (صفحه وجود ندارد)">سمرقندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش فرغانه‌ای (صفحه وجود ندارد)">فرغانه‌ای</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="زبان تاتی قفقاز">تاتی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زبان یهودی-تاتی">جهوری</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="فارسی بحرین">بحرینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="فارسی کویتی">کویتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="فارسی کربلایی (صفحه وجود ندارد)">کربلایی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گویش دهواری">دهواری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">ویژگی‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="واژگان فارسی">واژگان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="اسم‌های فارسی">اسم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B9%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فعل‌های فارسی">فعل</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AC%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="واج‌شناسی فارسی">واج‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="دستور زبان فارسی">دستور زبان فارسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="دستور زبان فارسی تاجیکی">فارسی تاجیکی</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نوشتار</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%85%DB%8C%D8%AE%DB%8C_%D9%87%D8%AE%D8%A7%D9%85%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="خط میخی هخامنشی">خط میخی هخامنشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B7_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%DB%8C" title="خط پهلوی">خط پهلوی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الفبای فارسی">الفبای فارسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B4%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="خوشنویسی ایرانی">خوشنویسی ایرانی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="الفبای تاجیکی">الفبای تاجیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="لاتین‌نویسی فارسی">لاتین‌نویسی فارسی</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B4" class="mw-redirect" title="فنگیلیش">فنگیلیش</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D9%84_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="بریل فارسی">بریل فارسی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ادبیات فارسی">ادبیات</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ادبیات پارسی باستان">پارسی باستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="ادبیات پارسی میانه">پارسی میانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ادبیات فارسی">فارسی نو</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="ادبیات معاصر ایران">معاصر ایران</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="ادبیات افغانستان">معاصر افغانستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ادبیات معاصر تاجیکستان">معاصر تاجیکستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF" title="ادبیات فارسیهود">فارسیهود</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="ادبیات فارسی در فرهنگ غربی">در فرهنگ غربی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نهادها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="فرهنگستان زبان و ادب فارسی">فرهنگستان زبان و ادب فارسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF_%D8%B3%D8%B9%D8%AF%DB%8C" title="بنیاد سعدی">بنیاد سعدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DA%A9%D8%A7%D8%AF%D9%85%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="آکادمی علوم افغانستان">آکادمی علوم افغانستان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D9%88%D8%AA_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA_%D8%B1%D9%88%D8%AF%DA%A9%DB%8C" title="انستیتوت زبان و ادبیات رودکی">انستیتوت زبان و ادبیات رودکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A7%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%88_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان">مرکز تحقیقات فارسی ایران و پاکستان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86" title="فارسی‌زبانان">فارسی‌زبانان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%85%D8%B9_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="جوامع فارسی‌زبان">جوامع پارسی‌مآب</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="کشورهای فارسی‌زبان">کشورهای فارسی‌زبان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A8%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D9%87_%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C%E2%80%8C%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="فهرست کشورها بر پایه جمعیت فارسی‌زبان">بر پایه جمعیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA_%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%D8%B4%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA" class="mw-redirect" title="فهرست سرزمین‌هایی که زبان رسمی‌شان فارسی است">بر پایه رسمیت</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D9%81%D8%A7" title="سامفا">سامفا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D9%81%D8%A7" title="آمفا">آمفا</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="گویش‌ها_و_لهجه‌های_فارسی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background: #b3ccff"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="الگو:گویش‌ها و لهجه‌های فارسی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="بحث الگو:گویش‌ها و لهجه‌های فارسی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7_%D9%88_%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:گویش‌ها و لهجه‌های فارسی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="گویش‌ها_و_لهجه‌های_فارسی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="گویش‌های فارسی">گویش‌ها و لهجه‌های</a> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%A7%D8%B1" title="فارسی معیار">فارسی معیار</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #b3ccff"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="فارسی ایرانی">ایران</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه آبادانی">آبادانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه آرانی">آرانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="لهجه اراکی">اراکی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B3%D8%AF%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="گویش اسدآبادی">اسدآبادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه اصفهانی">اصفهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A7%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="لهجه اهوازی">اهوازی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%B5%D8%B1%DB%8C" title="گویش باصری">باصری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%86%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="گویش بندری">بندری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%88%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="گویش بوشهری">بوشهری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%87%D8%A8%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش بهبهانی">بهبهانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="گویش بیرجندی">بیرجندی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85_%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه قدیم تهرانی">تهرانی قدیم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA%DB%8C_(%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA_%D8%AD%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C%D9%87)" title="گویش تربتی (تربت حیدریه)">تربتی (تربت حیدریه)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA%DB%8C_(%D8%AA%D8%B1%D8%A8%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%85)&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش تربتی (تربت جام) (صفحه وجود ندارد)">تربتی (تربت جام)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AA%D9%88%D9%86%DB%8C" title="گویش تونی">تونی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%85%D8%AD%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش چهارمحالی (صفحه وجود ندارد)">چهارمحالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AC%D9%87%D8%B1%D9%85%DB%8C" title="لهجه جهرمی">جهرمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه فارسی خراسانی">خراسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش‌های خوزستانی">خوزستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%BA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه دامغانی">دامغانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%D8%B2%D9%81%D9%88%D9%84%DB%8C" title="گویش دزفولی">دزفولی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%A8%D8%B2%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گویش سبزواری">سبزواری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="گویش شمال فارس">سرحدی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش سیستانی">سیستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه شاهرودی">شاهرودی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%88%D8%B4%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="گویش شوشتری">شوشتری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="لهجه شهرضایی">شهرضایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B4%D9%87%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="لهجه شهرکردی">شهرکردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B4%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="لهجه شیرازی">شیرازی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%82%D8%B2%D9%88%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="لهجه قزوینی">قزوینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%82%D9%85%DB%8C" title="لهجه قمی">قمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B2%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="لهجه کازرونی">کازرونی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه کاشانی">کاشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%85%D8%B1%DB%8C_(%D8%AA%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%B2%DB%8C)" title="گویش کاشمری (ترشیزی)">کاشمری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه کرمانی">کرمانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" title="لهجه فارسی کرمانشاهی">کرمانشاهی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%88%D9%87%D8%B3%D8%B1%D8%AE%DB%8C" title="گویش کوهسرخی">کوهسرخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%AF%D9%84%D9%BE%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه گلپایگانی">گلپایگانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="لهجه محلاتی">محلاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%85%D8%B4%D9%87%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه مشهدی">مشهدی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%85%D9%84%D8%A7%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="گویش ملایری">ملایری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%AC%D9%81%E2%80%8C%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="لهجه نجف‌آبادی">نجف‌آبادی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="گویش نیشابوری">نیشابوری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش همدانی">همدانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DB%8C%D8%B2%D8%AF%DB%8C" title="لهجه یزدی">یزدی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #b3ccff"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فارسی افغانستان">افغانستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="گویش ایماقی">ایماقی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%BA%DB%8C%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بادغیسی (صفحه وجود ندارد)">بادغیسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%AF%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بدخشانی (صفحه وجود ندارد)">بدخشانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بغلانی (صفحه وجود ندارد)">بغلانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%84%D8%AE%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بلخی (صفحه وجود ندارد)">بلخی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش پروانی (صفحه وجود ندارد)">پروانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%DA%A9%D8%AA%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش پکتیایی (صفحه وجود ندارد)">پکتیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D9%86%D8%AC%D8%B4%DB%8C%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش پنجشیری (صفحه وجود ندارد)">پنجشیری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش پهلوانی">پهلوانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش تخاری (صفحه وجود ندارد)">تخاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AC%D9%88%D8%B2%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش جوزجانی (صفحه وجود ندارد)">جوزجانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%86%DB%8C%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش چیترالی (صفحه وجود ندارد)">چیترالی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="گویش دروازی">دروازی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D8%B1%D9%BE%D9%84%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش سرپلی (صفحه وجود ندارد)">سرپلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%BA%D8%B2%D9%86%D9%88%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه غزنوی (صفحه وجود ندارد)">غزنوی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%BA%D9%88%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش غوربندی (صفحه وجود ندارد)">غوربندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%87%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش فراهی (صفحه وجود ندارد)">فراهی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%82%D8%B7%D8%BA%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش قطغنی (صفحه وجود ندارد)">قطغنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%82%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه قندهاری (صفحه وجود ندارد)">قندهاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%A8%D9%84%DB%8C" title="لهجه کابلی">کابلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش کاپیسایی (صفحه وجود ندارد)">کاپیسایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%86%D8%AF%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش کندوزی (صفحه وجود ندارد)">کندوزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%BA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش کندی‌باغی (صفحه وجود ندارد)">کندی‌باغی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%84%D8%BA%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش لغمانی (صفحه وجود ندارد)">لغمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%84%D9%88%DA%AF%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش لوگری (صفحه وجود ندارد)">لوگری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه مزاری (صفحه وجود ندارد)">مزاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%86%D9%86%DA%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش ننگرهاری (صفحه وجود ندارد)">ننگرهاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش سیستانی">نیمروزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%87%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه هراتی">هراتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C" title="گویش هزارگی">هزارگی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #b3ccff"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">تاجیکستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D8%B4%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش استروشنی (صفحه وجود ندارد)">استروشنی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%B3%D9%81%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش اسفره‌ای (صفحه وجود ندارد)">اسفره‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%AF%D8%AE%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بدخشانی (صفحه وجود ندارد)">بدخشانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%BE%D9%86%D8%AC%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش پنج‌کنتی (صفحه وجود ندارد)">پنج‌کنتی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AD%D8%B5%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش حصاری (صفحه وجود ندارد)">حصاری</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AE%D8%AC%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه خجندی (صفحه وجود ندارد)">خجندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش ختلانی (صفحه وجود ندارد)">ختلانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه دربندی (صفحه وجود ندارد)">دربندی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%D8%B1%D9%88%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="گویش دروازی">دروازی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AF%D9%88%D8%B4%D9%86%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه دوشنبه‌ای (صفحه وجود ندارد)">دوشنبه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B2%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه زرافشانی (صفحه وجود ندارد)">زرافشانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش عینیایی (صفحه وجود ندارد)">عینیایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه کولابی (صفحه وجود ندارد)">کولابی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه ورزابی (صفحه وجود ندارد)">ورزابی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #b3ccff"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان فارسی در ازبکستان">ازبکستان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A2%D9%87%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش آهنگرانی (صفحه وجود ندارد)">آهنگرانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه بخاری (صفحه وجود ندارد)">بخاری</a> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="گویش یهودی بخارا">یهودی بخارا</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%AA%D8%B1%D9%85%D8%B0%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه ترمذی (صفحه وجود ندارد)">ترمذی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش خوارزمی (صفحه وجود ندارد)">خوارزمی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%B3%D9%85%D8%B1%D9%82%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه سمرقندی (صفحه وجود ندارد)">سمرقندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%A8%D8%B2%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش شهرسبزی (صفحه وجود ندارد)">شهرسبزی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش کتابی (صفحه وجود ندارد)">کتابی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D8%BA%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش فرغانه‌ای (صفحه وجود ندارد)">فرغانه‌ای</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%86%D8%AE%D8%B4%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه نخشبی (صفحه وجود ندارد)">نخشبی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%86%D9%85%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه نمنگانی (صفحه وجود ندارد)">نمنگانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه نوایی (صفحه وجود ندارد)">نوایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B9%D8%B7%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="لهجه نورعطایی (صفحه وجود ندارد)">نورعطایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background: #b3ccff">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="زبان تاتی قفقاز">جمهوری آذربایجان</a> (<a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="زبان تاتی قفقاز">تاتی</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زبان یهودی-تاتی">یهودی-تاتی</a>، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زبان ارمنی-تاتی">ارمنی-تاتی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="فارسی بحرین">بحرین</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D9%86" title="فارسی بحرین">عجمی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان فارسی در پاکستان">پاکستان</a> (<a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گویش دهواری">دهواری</a>، <a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%85%D8%AF%DA%A9_%D9%84%D8%B4%D8%AA%DB%8C" title="گویش مدک لشتی">مدک لشتی</a>)</li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="فارسی کویتی">کویت</a> (<a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%DA%A9%D9%88%DB%8C%D8%AA%DB%8C" title="فارسی کویتی">عیمی</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:لهجه‌های زبان فارسی">رده</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=تاجیکستان&#124;link=تاجیکستان_زبان‌های_تاجیکستان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:زبان‌های تاجیکستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان‌های تاجیکستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان‌های تاجیکستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=تاجیکستان&#124;link=تاجیکستان_زبان‌های_تاجیکستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان"><img alt="تاجیکستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/23px-Flag_of_Tajikistan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/35px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Flag_of_Tajikistan.svg/46px-Flag_of_Tajikistan.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="زبان‌های تاجیکستان (صفحه وجود ندارد)">زبان‌های</a> <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="تاجیکستان">تاجیکستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان رسمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">فارسی تاجیکی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های<br />محلی/اقلیت</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زبان‌های پامیری">پامیری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="زبان برتنگی">برتنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C" title="زبان اشکاشمی">اشکاشمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D9%81%DB%8C" title="زبان خوفی">خوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش روشانی">اوروشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش روشانی">روشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%BA%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان شغنانی">شغنانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AE%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان وخی">وخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%B2%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="زبان یزغلامی">یزغلامی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="زبان قرقیزی">قرقیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="زبان پریا">پریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88" title="زبان پشتو">پشتو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان روسی">روسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="زبان یغنابی">یغنابی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=ازبکستان&#124;link=ازبکستان_زبان‌های_ازبکستان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:زبان‌های ازبکستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان‌های ازبکستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان‌های ازبکستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=ازبکستان&#124;link=ازبکستان_زبان‌های_ازبکستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان"><img alt="ازبکستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/23px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/35px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/46px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان‌های ازبکستان">زبان‌های</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ازبکستان">ازبکستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان رسمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های منطقه‌ای</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%BE%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="زبان قره‌قالپاقی">قره‌قالپاقی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های اقلیت</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%DB%8C" title="زبان قزاقی">قزاقی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D8%A7" title="زبان پریا">پریا</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان روسی">روسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">فارسی تاجیکی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="زبان اشاره">زبان اشاره</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="زبان اشاره روسی">زبان اشاره روسی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="23x15px&#124;border_&#124;alt=افغانستان&#124;link=افغانستان_زبان‌های_افغانستان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="الگو:زبان‌های افغانستان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:زبان‌های افغانستان (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان‌های افغانستان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="23x15px&#124;border_&#124;alt=افغانستان&#124;link=افغانستان_زبان‌های_افغانستان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان"><img alt="افغانستان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/23px-Flag_of_the_Taliban.svg.png" decoding="async" width="23" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/35px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_the_Taliban.svg/46px-Flag_of_the_Taliban.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span></span> <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان‌های افغانستان">زبان‌های</a> <a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="افغانستان">افغانستان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های رسمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="فارسی دری">دری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88" title="زبان پشتو">پشتو</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های محلی (زبان‌های سوم رسمی)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان ازبکی">ازبکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%DB%8C" title="زبان بلوچی">بلوچی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان پشه‌ای">پشه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">تاجیکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%DB%8C" title="زبان ترکمنی">ترکمنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان نورستانی">نورستانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های اقلیت</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D9%88%D9%86%D9%88" title="زبان اشکونو">اشکونو</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%88%DB%8C%DB%8C" title="زبان براهویی">براهویی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%A7%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زبان کامکاتاویری">کامکاتاویری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%87%D9%88%D8%A7%D8%B1" class="mw-redirect" title="زبان کهوار">کهوار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%DB%8C" title="زبان قرقیزی">قرقیزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زبان‌های پامیری">پامیری</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C" title="زبان اشکاشمی">اشکاشمی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان مونجانی">مونجانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%BA%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان شغنانی">شغنانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%AF%D8%BA%D9%87" title="زبان یدغه">یدغه</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%86%DB%8C" title="زبان سنگلیچی">سنگلیچی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="زبان ترگامی">ترگامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%84%DB%8C" title="زبان ویگلی">ویگلی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AE%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان وخی">وخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D8%B3%DB%8C-%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زبان واسی-وری">واسی-وری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">زبان‌های اشاره</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان اشاره افغانستانی">زبان اشاره افغانستانی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زبان‌های_ایرانی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="الگو:زبان‌های ایرانی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="بحث الگو:زبان‌های ایرانی"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:زبان‌های ایرانی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زبان‌های_ایرانی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی">زبان‌های ایرانی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">باستان</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">شرقی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان سکایی باستان">سکایی باستان</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">بینابینی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان اوستایی">اوستایی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">غربی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="زبان فارسی باستان">پارسی باستان</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="زبان مادی">مادی</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">میانه</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">شرقی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="زبان باختری">باختری</a></i> (بلخی)</li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C" title="زبان خوارزمی">خوارزمی</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B3%DB%8C" title="زبان آسی">آسی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="گویش یاسی">یاسی</a></i></small></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="زبان سکایی میانه">سکایی میانه</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%BA%D8%AF%DB%8C" title="زبان سغدی">سغدی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">غربی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی شمال غربی">شمال غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DB%8C" title="زبان پارتی">پارتی</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی جنوب غربی">جنوب غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="زبان پارسی میانه">پارسی میانه</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">نو</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.0em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی شرقی">شرقی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="زبان‌های پامیری">پامیری</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B4%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D9%85%DB%8C" title="زبان اشکاشمی">اِشکاشمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%DA%86%DB%8C" title="زبان سنگلیچی">سَنگلیچی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%AE%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان وخی">وخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%86%D8%AC%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان مونجی">مونجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%AF%D8%BA%D9%87" title="زبان یدغه">یدغه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="زبان ونجی">ونجی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%B2%D8%BA%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="زبان یزغلامی">یَزغلامی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%BA%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان شغنانی">شُغنانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D9%88%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان روشانی">روشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D9%81%DB%8C" title="زبان خوفی">خوفی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D8%AA%D9%86%DA%AF%DB%8C" title="زبان برتنگی">بَرتَنگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%DB%8C%DA%A9%D8%A7%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان سریکالی">سَریکالی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal">سایر</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B3%DB%8C" title="زبان آسی">آسی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AF%DB%8C%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%88%D9%86" class="mw-redirect" title="گویش دیگورون">دیگورونی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" title="گویش ایرونی">ایرونی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88" title="زبان پشتو">پشتو</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="پشتوی مرکزی">مرکزی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="پشتوی شمالی">شمالی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B4%D8%AA%D9%88%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="پشتوی جنوبی">جنوبی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%88%D9%86%D8%AA%D8%B3%DB%8C" title="گویش ونتسی">ونتسی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D8%BA%D9%86%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="زبان یغنابی">یغنابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زبان ارموری">ارموری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D8%B1%D8%A7%DA%86%DB%8C" title="زبان پراچی">پراچی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.0em"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی غربی">غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی شمال غربی">شمال غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="زبان‌های کردی">کردی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="سورانی">سورانی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کردی اردلانی">اردلانی</a></small> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%84%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AE%DB%8C" title="لهجه لیلاخی">لیلاخی</a></small></li></ul></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D9%85%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="کردی مکریانی">مکریانی</a></small> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A8%D9%88%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه بوکانی">بوکانی</a></small></li></ul></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B3%D9%82%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش سقزی">سقزی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%81%DB%8C" title="کردی جافی">جافی</a></small></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="کرمانجی">کرمانجی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش بادینی (صفحه وجود ندارد)">بادینی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش خراسانی">خراسانی</a></small></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C" title="کردی جنوبی">کردی جنوبی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="کردی ایلامی">ایلامی</a></small> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%85%D9%84%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C" class="mw-redirect" title="لهجه ملکشاهی">ملکشاهی</a></small></li></ul></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B2%D9%86%DA%AF%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="کردی زنگنه‌ای">زنگنه‌ای</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%D8%B3%D9%86%D8%AC%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="کردی سنجابی">سنجابی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="کردی کرماشانی">کرماشانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D9%84%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="کردی کلهری">کلهری</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="کردی کلیایی">کلیایی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C" title="کردی گروسی">گروسی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B9%D8%A8%D8%AF%D9%88%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش عبدویی">عبدویی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش کرونی">کرونی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%DA%A9%DB%8C" title="زبان لکی">لکی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A7%D8%B2%D8%A7-%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان‌های زازا-گورانی">زازا-گورانی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان گورانی">گورانی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%AC%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان باجلانی">باجلانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A8%DA%A9%DB%8C" title="زبان شبکی">شبکی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%85%DB%8C" title="گویش هورامی">هورامی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A7%D8%B2%D8%A7%DA%A9%DB%8C" title="زازاکی">زازاکی</a> (دیملی)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%B3%D9%BE%DB%8C%D9%86" title="زبان‌های کاسپین">کاسپینی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%DB%8C%D9%84%DA%A9%DB%8C" title="زبان گیلکی">گیلکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%A7%D8%B2%D9%86%D8%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان مازندرانی">مازندرانی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C" title="گویش کتولی">کَتولی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%84%DB%8C%DA%A9%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="گویش الیکایی">اِلیکایی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%82%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش کلارستاقی">کَلارُستاقی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="گویش شهمیرزادی">شَهمیرزادی</a></small></li></ul></li> <li><i><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گویش گرگانی">گرگانی</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%88%D9%85%D8%B4%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان‌های کومشی">کومِشی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان سمنانی">سِمنانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%86%DA%AF%D8%B3%D8%B1%DB%8C" title="زبان سنگسری">سنگسری</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%B3%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="زبان لاسگردی">لاسگردی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D8%B1%D8%AE%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان سرخه‌ای">سُرخه‌ای</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%B1%DB%8C" title="گویش افتری">افتری</a></small></li></ul></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D9%84%D8%B4%DB%8C" title="زبان تالشی">تالشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B4%D8%A7%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C" title="زبان شاهرودی">شاهرودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%E2%80%8C%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="زبان خورش‌رستمی">خورش‌رستمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%B2%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="زبان رزجردی">رزجردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B0%D8%B1%D8%AE%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان گذرخانی">گذرخانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%AC%D9%84%DB%8C" title="زبان کجلی">کجلی</a></li></ul> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%84%D9%85%DB%8C" title="زبان دیلمی">دِیلمی</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B0%D8%B1%DB%8C" title="زبان آذری">آذری باستان</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="زبان تاتی ایران">تاتی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="گویش‌های تاتی گونه">تاتُید</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D8%B7%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="تاتی طالقانی">طالقانی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%AA%DB%8C" title="گویش الموتی">الموتی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%B1%D9%88%D8%AF%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گویش رودباری">رودباری</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B2%DB%8C" title="زبان گزی">گزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان کرنگانی">کرنگانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%DB%8C" title="زبان بلوچی">بلوچی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%84%D9%88%DA%86%DB%8C" title="زبان بلوچی">بلوچی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%A9%D8%B1%D8%B4%DB%8C" title="گویش کرشی">کرشی</a></small></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="زبان‌های ایران مرکزی">ایران مرکزی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">مرکزی شمال غربی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" class="mw-redirect" title="گویش‌های استان فارس">فارس</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D9%85%D8%AD%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="لهجه محلاتی">محلاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="وانشانی">وانشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="زبان خوانساری">خوانساری</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">مرکزی شمال شرقی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه کاشانی">کاشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B4%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یهودی-کاشانی">یهودی-کاشانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="لهجه آرانی">آرانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%88%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش قهرودی (صفحه وجود ندارد)">قهرودی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%B4%D9%82%D8%A7%D9%86_%D9%88_%DA%A9%D8%A7%D9%85%D9%88" class="mw-redirect" title="جوشقان و کامو">جوشقانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DB%8C%D9%85%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="میمه‌ای (صفحه وجود ندارد)">میمه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%D9%88%DB%8C" title="زبان سوی">سوی</a></li> <li>کشه‌ای</li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A7%D8%B1" title="طار">طاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D8%AC%DB%8C" title="زبان راجی">راجی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%B7%D9%86%D8%B2%DB%8C" title="زبان نطنزی">نطنزی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش ابیانه‌ای (صفحه وجود ندارد)">ابیانه‌ای</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D8%B1%DB%8C%D8%B2%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش فریزندی (صفحه وجود ندارد)">فریزندی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D8%B1%D9%86%D8%AF%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گویش یرندی (صفحه وجود ندارد)">یرندی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AF%D8%A2%D8%A8%D8%A7%D8%AF" title="ابوزیدآباد">ابوزیدآبادی</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان یهودی-همدانی">یهودی-همدانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">مرکزی شمال غربی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>جندانی (گندونی)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%AF%D8%B2%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش گزی">گویش گزی</a></li> <li>سده‌ای</li> <li>ورزنه‌ای</li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زبان ولاتی">ولاتی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DA%AF%D8%B1%DA%A9%D9%88%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="گویش گرکویه‌ای">گرکویه‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%B5%D9%81%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان یهودی-اصفهانی">یهودی-اصفهانی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">مرکزی جنوب شرقی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D9%87%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%86" title="گویش بهدینان">بهدینان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%A7%D8%A6%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="زبان نائینی">نائینی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%A7%D8%B1%DA%A9" title="انارک">انارکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="اردستان">اردستانی</a></li> <li>زفره‌ای</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">کویری</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="زبان خوری">خوری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="گویش فردوسی">فردوسی</a></li> <li>فروی</li> <li>مهرجانی</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">تفرش</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%88%D9%81%D8%B3%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان وفسی">وفسی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%81%D8%B1%D8%B4%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="زبان تفرشی (صفحه وجود ندارد)">تفرشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A2%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان آشتیانی">آشتیانی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%87%DA%A9" class="mw-disambig" title="کهک">کهکی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%85%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="آمره‌ای">آمره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A7%D9%84%D9%88%DB%8C%D8%B1%DB%8C-%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%B1%DB%8C" title="گویش الویری-ویدری">الویری-ویدری</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;">دسته‌بندی‌نشده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%B3%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="زبان سیوندی">سیوندی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.75em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C" title="زبان‌های ایرانی جنوب غربی">جنوب غربی</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="زبان فارسی">فارسی</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C_%D9%82%D9%81%D9%82%D8%A7%D8%B2" title="زبان تاتی قفقاز">تاتی قفقاز</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B1%D9%85%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="زبان ارمنی-تاتی">ارمنی-تاتی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="فارسی افغانستان">دری</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DA%AF%DB%8C" title="گویش هزارگی">هزارگی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" class="mw-redirect" title="فارسی تاجیکی">تاجیکی</a></small></li> <li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%A8%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="گویش یهودی بخارا">بخاری</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%B1%DB%8C" title="زبان لری">لری</a> <ul><li><small style="font-size:85%;"><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4_%D8%A8%D8%AE%D8%AA%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گویش بختیاری">بختیاری</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="زبان لارستانی">لارستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%DA%A9%D9%87%D9%85%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C" title="زبان کهمره‌ای">کهمره‌ای</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%B1%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="گویش‌های گرمسیری">گرمسیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B4%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C" title="زبان بشاگردی">بشاگردی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="کمزاری">کُمزاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="گویش‌های منطقه فارس">گویش‌های منطقه فارس</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>واژگان <i>خوابیده</i> زبان‌های منقرض‌شده را نشان می‌دهند.</div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تاجیکی&oldid=40524586">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=تاجیکی&oldid=40524586</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:فارسی تاجیکی">فارسی تاجیکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:تاجیکستان">تاجیکستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:جغرافیای زبان فارسی">جغرافیای زبان فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:زبان فارسی">زبان فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B2%D8%A8%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:زبان‌های ازبکستان">زبان‌های ازبکستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:زبان‌های تاجیکستان">زبان‌های تاجیکستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:زبان‌های ترکمنستان">زبان‌های ترکمنستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%86%DB%8C%D9%86" title="رده:زبان‌های چین">زبان‌های چین</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="رده:زبان‌های روسیه">زبان‌های روسیه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%D8%A7%D8%B9%D9%84-%D9%85%D9%81%D8%B9%D9%88%D9%84-%D9%81%D8%B9%D9%84" title="رده:زبان‌های فاعل-مفعول-فعل">زبان‌های فاعل-مفعول-فعل</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B1%D9%82%DB%8C%D8%B2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:زبان‌های قرقیزستان">زبان‌های قرقیزستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%82%D8%B2%D8%A7%D9%82%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="رده:زبان‌های قزاقستان">زبان‌های قزاقستان</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%AF%D9%88%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:گویش‌های زبان فارسی">گویش‌های زبان فارسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%84%D9%87%D8%AC%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="رده:لهجه‌های زبان فارسی">لهجه‌های زبان فارسی</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%86%D8%A7%D9%85%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4" title="رده:خطاهای CS1: نام‌های نمایش">خطاهای CS1: نام‌های نمایش</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF_%D9%88%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1_%D9%88%D8%B6%D8%B9%DB%8C%D8%AA_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از یادکرد وب با پارامتر وضعیت پیوند استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D8%B7%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C_CS1:_%D9%81%D8%A7%D9%82%D8%AF_periodical" title="رده:خطاهای CS1: فاقد periodical">خطاهای CS1: فاقد periodical</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%E2%80%8C%D8%A8%DA%A9_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AA%D8%B1%D9%86%D8%AA" title="رده:پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت">پیوندهای وی‌بک الگوی بایگانی اینترنت</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای پیوند مرده">صفحه‌های دارای پیوند مرده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان تاجیکی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان تاجیکی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%87%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%87_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%AE%D9%86%E2%80%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="رده:مقاله‌های زبان همراه شمار سخن‌ران بدون تاریخ">مقاله‌های زبان همراه شمار سخن‌ران بدون تاریخ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:Languages_without_family_color_codes" title="رده:Languages without family color codes">Languages without family color codes</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%D9%81%D8%A8%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده">صفحه‌های دارای الفبای آوانگاری بین‌المللی ساده</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B6%DB%B3%DB%B9%E2%80%93%DB%B1" title="رده:زبان‌های ایزو ۶۳۹–۱">زبان‌های ایزو ۶۳۹–۱</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%AF_%D8%A7%DB%8C%D8%B2%D9%88_%DB%B6%DB%B3%DB%B9%E2%80%93%DB%B2" title="رده:زبان‌های دارای کد ایزو ۶۳۹–۲">زبان‌های دارای کد ایزو ۶۳۹–۲</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۴ ساعت ۱۹:۱۲ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-694cf4987f-znqvf","wgBackendResponseTime":193,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.106","walltime":"1.329","ppvisitednodes":{"value":6547,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":328514,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14932,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":30,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":124276,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1092.431 1 -total"," 29.79% 325.456 1 الگو:Infobox_language"," 29.45% 321.748 1 الگو:پانویس"," 29.33% 320.436 1 الگو:Infobox"," 19.79% 216.209 16 الگو:Navbox"," 11.55% 126.203 10 الگو:Lang"," 10.63% 116.108 2 الگو:Cite_book"," 10.03% 109.579 4 الگو:یادکرد_وب"," 9.62% 105.142 1 الگو:Glottolog"," 9.43% 103.014 1 الگو:تاجیک‌ها"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.630","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":25167337,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-65496f48b4-pdx7q","timestamp":"20241125085532","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062a\u0627\u062c\u06cc\u06a9\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AA%D8%A7%D8%AC%DB%8C%DA%A9%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9260","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9260","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-01-13T11:54:16Z","dateModified":"2024-10-27T19:12:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/99\/Persian_20221028_162941067.png","headline":"\u06cc\u06a9\u06cc \u0627\u0632 \u06af\u0648\u06cc\u0634\u200c\u0647\u0627\u06cc \u0632\u0628\u0627\u0646 \u0641\u0627\u0631\u0633\u06cc"}</script> </body> </html>