CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>چرخه شبانه‌روزی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"fbd058b9-a1ae-46ca-828f-c35dbc1e6645","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"چرخه_شبانه‌روزی","wgTitle":"چرخه شبانه‌روزی","wgCurRevisionId":39694425,"wgRevisionId":39694425,"wgArticleId":61080,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع","خواب","زیست‌شناسی اختلال دوقطبی","ساعت زیستی","شناخت در گیاه"],"wgPageViewLanguage":"fa", "wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"چرخه_شبانه‌روزی","wgRelevantArticleId":61080,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":7000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q208353", "wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/1200px-Biological_clock_human.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="620"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/800px-Biological_clock_human.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="413"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/640px-Biological_clock_human.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="331"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="چرخه شبانه‌روزی - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-چرخه_شبانه‌روزی rootpage-چرخه_شبانه‌روزی skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87+%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87+%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87+%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87+%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-تنوع_چرخهٔ_زیستی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#تنوع_چرخهٔ_زیستی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>تنوع چرخهٔ زیستی</span> </div> </a> <ul id="toc-تنوع_چرخهٔ_زیستی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-اهمیت" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#اهمیت"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>اهمیت</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-اهمیت-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>تغییر وضعیت زیربخش‌های اهمیت</span> </button> <ul id="toc-اهمیت-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-چرخه‌های_شبانه‌روزی" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#چرخه‌های_شبانه‌روزی"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲.۱</span> <span>چرخه‌های شبانه‌روزی</span> </div> </a> <ul id="toc-چرخه‌های_شبانه‌روزی-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">چرخه شبانه‌روزی</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۵۴ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-54" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۵۴ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sirkadiese_ritme" title="Sirkadiese ritme–آفریکانس" lang="af" hreflang="af" data-title="Sirkadiese ritme" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="آفریکانس" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B8%D9%85_%D9%8A%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%88%D9%8A" title="نظم يوماوي–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نظم يوماوي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9B%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A6%E0%A6%83%E0%A6%AA%E0%A7%82%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3_%E0%A6%9A%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A7%B0" title="ছন্দঃপূৰ্ণ চক্ৰ–آسامی" lang="as" hreflang="as" data-title="ছন্দঃপূৰ্ণ চক্ৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="آسامی" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Sirkad_ritmi" title="Sirkad ritmi–ترکی آذربایجانی" lang="az" hreflang="az" data-title="Sirkad ritmi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ترکی آذربایجانی" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BD_%D1%80%D0%B8%D1%82%D1%8A%D0%BC" title="Циркаден ритъм–بلغاری" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Циркаден ритъм" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="بلغاری" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A6%E0%A7%87%E0%A6%B9%E0%A6%98%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%BF" title="দেহঘড়ি–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="দেহঘড়ি" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Jednodnevni_biolo%C5%A1ki_ritam" title="Jednodnevni biološki ritam–بوسنیایی" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Jednodnevni biološki ritam" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="بوسنیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Ritme_circadiari" title="Ritme circadiari–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Ritme circadiari" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Cirkadi%C3%A1nn%C3%AD_rytmus" title="Cirkadiánní rytmus–چکی" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Cirkadiánní rytmus" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="چکی" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Rhythm_circadaidd" title="Rhythm circadaidd–ولزی" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Rhythm circadaidd" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ولزی" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytme" title="Døgnrytme–دانمارکی" lang="da" hreflang="da" data-title="Døgnrytme" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="دانمارکی" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Circadiane_Rhythmik" title="Circadiane Rhythmik–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Circadiane Rhythmik" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B9%CF%81%CE%BA%CE%AC%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CF%81%CF%85%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Κιρκάδιος ρυθμός–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Κιρκάδιος ρυθμός" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Circadian_rhythm" title="Circadian rhythm–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Circadian rhythm" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tagnokta_ritmo" title="Tagnokta ritmo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tagnokta ritmo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Ritmo_circadiano" title="Ritmo circadiano–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="Ritmo circadiano" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tsirkadiaanr%C3%BCtm" title="Tsirkadiaanrütm–استونیایی" lang="et" hreflang="et" data-title="Tsirkadiaanrütm" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="استونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erritmo_zirkadiano" title="Erritmo zirkadiano–باسکی" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erritmo zirkadiano" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="باسکی" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sis%C3%A4inen_kello" title="Sisäinen kello–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sisäinen kello" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Rythme_circadien" title="Rythme circadien–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Rythme circadien" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Ritmo_circadiano" title="Ritmo circadiano–گالیسیایی" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Ritmo circadiano" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="گالیسیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A2%D7%95%D7%9F_%D7%A6%D7%99%D7%A8%D7%A7%D7%93%D7%99" title="שעון צירקדי–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="שעון צירקדי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Ritm_sikadyen" title="Ritm sikadyen–هائیتیایی" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Ritm sikadyen" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="هائیتیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Cirkadi%C3%A1n_ritmus" title="Cirkadián ritmus–مجاری" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Cirkadián ritmus" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="مجاری" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%91%D5%AB%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BC%D5%AB%D5%A9%D5%B4" title="Ցիրկադային ռիթմ–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ցիրկադային ռիթմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Ritme_sirkadian" title="Ritme sirkadian–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Ritme sirkadian" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/D%C3%A6gursveifla" title="Dægursveifla–ایسلندی" lang="is" hreflang="is" data-title="Dægursveifla" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="ایسلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ritmo_circadiano" title="Ritmo circadiano–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="Ritmo circadiano" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%A6%82%E6%97%A5%E3%83%AA%E3%82%BA%E3%83%A0" title="概日リズム–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="概日リズム" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8B%D2%9B_%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BC" title="Циркадалық ритм–قزاقی" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Циркадалық ритм" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="قزاقی" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%9C%EB%8F%99%EC%9D%BC_%EC%A3%BC%EA%B8%B0" title="활동일 주기–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="활동일 주기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Numerus_circadianus" title="Numerus circadianus–لاتین" lang="la" hreflang="la" data-title="Numerus circadianus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="لاتین" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%85%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%BC%E0%B4%9C%E0%B4%BE%E0%B4%A4-%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%9C%E0%B4%BE%E0%B4%B5%E0%B5%BC%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="അന്തർജാത-നിജാവർത്തനം–مالایالامی" lang="ml" hreflang="ml" data-title="അന്തർജാത-നിജാവർത്തനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="مالایالامی" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Ritma_sirkadian" title="Ritma sirkadian–مالایی" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Ritma sirkadian" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="مالایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Circadiaan_ritme" title="Circadiaan ritme–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Circadiaan ritme" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytme" title="Døgnrytme–نروژی نی‌نُشک" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Døgnrytme" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="نروژی نی‌نُشک" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/D%C3%B8gnrytme" title="Døgnrytme–نروژی بوک‌مُل" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Døgnrytme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="نروژی بوک‌مُل" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Ritme_circadian" title="Ritme circadian–اکسیتان" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Ritme circadian" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="اکسیتان" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rytm_dobowy" title="Rytm dobowy–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Rytm dobowy" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ritmo_circadiano" title="Ritmo circadiano–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ritmo circadiano" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Ritm_circadian" title="Ritm circadian–رومانیایی" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Ritm circadian" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="رومانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BC" title="Циркадный ритм–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Циркадный ритм" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Cirkadijani_ritam" title="Cirkadijani ritam–صرب و کرواتی" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Cirkadijani ritam" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="صرب و کرواتی" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AF%E0%B7%9B%E0%B6%B1%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B6%BB%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E0%B6%B8%E0%B6%BA" title="දෛනික රිද්මය–سینهالی" lang="si" hreflang="si" data-title="දෛනික රිද්මය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="سینهالی" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Circadian_rhythm" title="Circadian rhythm–انگلیسی ساده" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Circadian rhythm" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="انگلیسی ساده" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Cirkadiani_ritem" title="Cirkadiani ritem–اسلوونیایی" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Cirkadiani ritem" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="اسلوونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%98%D0%B0%D0%BB%D0%BD%D0%B8_%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BC" title="Циркадијални ритам–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Циркадијални ритам" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="مقالهٔ خوب"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Dygnsrytm" title="Dygnsrytm–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Dygnsrytm" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Biyolojik_saat" title="Biyolojik saat–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Biyolojik saat" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D0%B8%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%BC" title="Циркадний ритм–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Циркадний ритм" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D9%85%DB%8C%DB%81_%D8%AA%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="یومیہ تبدیلی–اردو" lang="ur" hreflang="ur" data-title="یومیہ تبدیلی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="اردو" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%E1%BB%8Bp_%C4%91i%E1%BB%87u_sinh_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0ng_ng%C3%A0y" title="Nhịp điệu sinh học hàng ngày–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nhịp điệu sinh học hàng ngày" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%98%BC%E5%A4%9C%E8%8A%82%E5%BE%8B" title="昼夜节律–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="昼夜节律" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%99%9D%E5%A4%9C%E7%AF%80%E5%BE%8B" title="晝夜節律–کانتونی" lang="yue" hreflang="yue" data-title="晝夜節律" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="کانتونی" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q208353#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&oldid=39694425" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&id=39694425&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%2586%25D8%25B1%25D8%25AE%25D9%2587_%25D8%25B4%25D8%25A8%25D8%25A7%25D9%2586%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D8%25B1%25D9%2588%25D8%25B2%25DB%258C"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25DA%2586%25D8%25B1%25D8%25AE%25D9%2587_%25D8%25B4%25D8%25A8%25D8%25A7%25D9%2586%25D9%2587%25E2%2580%258C%25D8%25B1%25D9%2588%25D8%25B2%25DB%258C"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Circadian_rhythm" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q208353" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">با <a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="ساعت شبانه‌روزی">ساعت شبانه‌روزی</a> یا <a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="چرخش شبانه‌روزی">چرخش شبانه‌روزی</a> اشتباه نشود.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Biological_clock_human.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/220px-Biological_clock_human.svg.png" decoding="async" width="220" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/330px-Biological_clock_human.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Biological_clock_human.svg/440px-Biological_clock_human.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="620" /></a><figcaption>چرخهٔ زیست‌شناختی انسان</figcaption></figure> <p><b>چرخه شبانه‌روزی</b> یا <b>چرخه زیست‌شناختی</b> یا <b>چرخه بیولوژیکی</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span title="انگلیسی-language text"><span lang="en" dir="ltr">Circadian rhythm</span></span>) یک چرخهٔ تقریباً ۲۴ ساعته در فرایندهای زیست‌شیمیایی، فیزیولوژیکی، یا رفتاری جانداران زنده، شامل <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیاهان">گیاهان</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a>، <a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D8%B1%DA%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" class="mw-redirect" title="قارچ‌ها">قارچ‌ها</a> و <a href="/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%AA%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="سیانوباکتری">سیانوباکتریها</a> است. اختلال در چرخهٔ زیست‌شناختی انسان می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های بسیاری شود.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="تنوع_چرخهٔ_زیستی"><span id=".D8.AA.D9.86.D9.88.D8.B9_.DA.86.D8.B1.D8.AE.D9.87.D9.94_.D8.B2.DB.8C.D8.B3.D8.AA.DB.8C"></span>تنوع چرخهٔ زیستی</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: تنوع چرخهٔ زیستی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>تنوع دوره‌های فعالیت‌های زیستی در <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87" class="mw-redirect" title="موجودات زنده">موجودات زنده</a> برای فرایندهای بسیار ضروری انجام می‌گیرد. فرایندهایی که در <a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="جانوران">جانوران</a> شامل <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%86" title="خوردن">خوردن</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D9%86" class="mw-redirect" title="خوابیدن">خوابیدن</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%81%D8%AA%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="جفتگیری">جفتگیری</a> کردن، <a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA" title="مهاجرت">مهاجرت</a>، <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8_%D8%B2%D9%85%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="خواب زمستانی">خواب زمستانی</a> و <a href="/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%DB%8C%D9%85" title="تقسیم">تقسیم</a> یا باززایی سلول‌ها است و در <a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="گیاهان">گیاهان</a> شامل جنبش‌های <a href="/wiki/%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="جوانه‌زنی">جوانه‌زنی</a>، واکنش‌های <a href="/wiki/%D9%81%D9%88%D8%AA%D9%88%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B2" class="mw-redirect" title="فوتوسنتز">فوتوسنتزی</a> است. </p><p>در میان دوره‌های گوناگون مهم‌ترین دوره، دوره‌های شبانه‌روزی است که با نام ریتم شبانه‌روزی هم معروف است.<sup id="cite_ref-health.dailynewscentral.com_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-health.dailynewscentral.com-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="اهمیت"><span id=".D8.A7.D9.87.D9.85.DB.8C.D8.AA"></span>اهمیت</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: اهمیت"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر انسانی جزئی از پیوستار طبیعت است. طبیعت رفتار دوره‌ای دارد که این دوره‌ها روی فیزیولوژی انسان‌ها اثرات تعیین‌کننده‌ای دارند. اخیراً فیزیولوژی جدید به ریتم‌های چرخهٔ بیولوژیکی بدن، که هر کدام عملکرد ویژه‌ای از بدن را تنظیم می‌کند، پی برده است. مهم‌ترین ریتم درونی ما همان چرخه ۲۴ ساعته‌ای است که بسیاری از فرایندهای مهم و از جمله <a href="/wiki/%D8%AF%D9%85%D8%A7" title="دما">درجه حرارت</a> بدن، تولید هورمون و دیگر مواد زیست شیمیایی و عملکرد نظام عصبی مانند گرسنگی، خوابیدن، بیدار شدن، دفع کردن را مشخص می‌سازد. در ضمن ضرب آهنگ‌های زیست‌شناختی (ریتم‌ها) ماهانه و فصلی هم داریم؛ که عادات ماهیانه زنان و <a href="/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D8%B6%D9%87_%D8%A8%D8%AF%D8%AE%D9%84%D9%82%DB%8C_%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="عارضه بدخلقی مردانه">عارضه بدخلقی مردانه</a> نمونه ایی از آنهاست. ضمن اینکه برخی از این چرخه‌ها با جزر و مد دریاها و حتی فراتر از جهان، با کیهان در ارتباط است که عامل فراز و نشیب‌های جسمانی و عاطفی ما می‌باشند؛ که همه این‌ها، ابزار حوزه واحد شعور هستند. <sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p><p>به لحاظ زیست‌شناختی، زمان در حکم همه چیز است. فعالیتی که در زمان مشخصی انجام می‌گیرد، می‌تواند تعادل و انرژی را افزایش دهد و در عین حال اگر همین فعالیت در ساعت دیگری انجام شود، سبب بی‌تعادلی و خستگی می‌شود. به عنوان مثال بهترین ساعت جذب مواد غذایی در بدن ساعت ۸ شب تا ۴ صبح و بهترین ساعت دفع از ساعت ۴ صبح تا ۱۲ ظهر است. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="چرخه‌های_شبانه‌روزی"><span id=".DA.86.D8.B1.D8.AE.D9.87.E2.80.8C.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D8.B4.D8.A8.D8.A7.D9.86.D9.87.E2.80.8C.D8.B1.D9.88.D8.B2.DB.8C"></span>چرخه‌های شبانه‌روزی</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: چرخه‌های شبانه‌روزی"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>هر ۲۴ ساعت شبانه روز به دو نیمه تقسیم می‌شود یعنی روز – شب؛ که هر کدام شامل سه دروه چهار ساعته برای خوردن، خوابیدن، دفع کردن می‌شوند. تأثیر این دوره‌ها در محیط کاملاً مشخص است. غروب پس از اتمام کار، احساسی از میل به سکوت تجربه می‌شود. سرشب، علاقه به نشستن و استراحت کردن زیاد است. البته ممکن است در مناطق شلوغ شهری این سکوت را نتوانید درک کنید. <sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p><p>بهترین زمان صرف شام ساعت ۶ بعد ازظهر یا ساعت ۷ می‌باشد. چرا که برنامه گوارش نهایتاً باید تا ساعت ۱۰ شب به اتمام برسد؛ زیرا از آنجایی که هضم غذا نیازمند افزایش <a href="/wiki/%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%A7%D8%B2" class="mw-redirect" title="سوخت‌وساز">سوخت‌وساز</a> بدن می‌شود، خواب را مختل می‌کند. همچنین، ساعت خواب در شب بستگی به فعالیت‌های روزانه دارد. حدود ساعت ۱۰شب بهترین زمان برای خواب است. اگر خوابیدن را در این زمان به تعویق بیندازید، خود را از استراحت که موجب ترشح هورمون‌ها و جذب مواد مغذی، محروم کرده‌اید. با برهم زدن این چرخه، صبح موقع بیداری، احساس خستگی و کسالت می‌کنید. <sup class="Fix-tag"><sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="ویکی‌پدیا:نیازمند منبع"><span title="این ادعا نیازمند ارجاعات به منابع معتبر است.">نیازمند منبع</span></a></i>]</sup></sup> </p><p>نکته مهم دیگری که به همین اندازه اهمیت دارد، زمان بیدار شدن در طلوع خورشید حدود ساعت ۶ صبح است. اگر در این زمان بیدار شوید، ذهن و جسم شما تحت تأثیر احساساتی از قبیل سبکی، چالاکی، گوش به زنگی، شور و اشتیاق، شادابی و نشاط است. </p><p>به همان اندازه که انسان‌ها باید به خوردن و <a href="/wiki/%D9%88%D8%B1%D8%B2%D8%B4" title="ورزش">ورزش</a> کردن کافی توجه کنند باید ریتم‌های شبانه‌روزیشان را نیز در نظر داشته باشند. گزارش‌های تازه نشان داده که بیدار ماندن بعد از فرارسیدن زمان <a href="/wiki/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8" title="خواب">خواب</a> باعث چاقی می‌گردد. در <a href="/wiki/%D9%85%D9%88%D8%B4" title="موش">موش‌هایی</a> که <a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%D8%AF_%DA%86%D8%B1%D8%A8" title="کبد چرب">کبد چرب</a>، به‌همراه درجهٔ بالایی از <a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%84" title="کلسترول">کلسترول</a> داشتند، دیده شده که چرخهٔ زیستی‌شان از هم گسیخته بوده است. در تحقیقات <a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AB%E2%80%8C%D9%88%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%86" title="دانشگاه نورث‌وسترن">دانشگاه شمال شرق</a> و مؤسسه پزشکی هاوارد هیوز (Howard Hughes medical institute)، محدوده گسترده تغییر مولکولی و رفتاری در موش‌هایی که دوره روزانه کاذب دارند دیده شده است.<sup id="cite_ref-health.dailynewscentral.com_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-health.dailynewscentral.com-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AF%D9%86_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86" title="بدن انسان">بدن انسان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="ساعت شبانه‌روزی">ساعت شبانه‌روزی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D8%B4_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C" title="چرخش شبانه‌روزی">چرخش شبانه‌روزی</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.answers.com/topic/biological-clock">biological clock: Definition from Answers.com</a></span> </li> <li id="cite_note-health.dailynewscentral.com-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-health.dailynewscentral.com_2-0">۲٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-health.dailynewscentral.com_2-1">۲٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://health.dailynewscentral.com/content/view/000657/89">DNC</a></span> </li> </ol></div></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="زمان" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="background:#ee9;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="الگو:موضوعات زمان"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="بحث الگو:موضوعات زمان"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D9%85%D9%88%D8%B6%D9%88%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:موضوعات زمان"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="زمان" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="زمان">زمان</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;">مفاهیم کلیدی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%B0%D8%B4%D8%AA%D9%87" title="گذشته">گذشته</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deep_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep time (صفحه وجود ندارد)">deep time</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86" title="اکنون">اکنون</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87" title="آینده">آینده</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%BE%DA%98%D9%88%D9%87%DB%8C" title="آینده‌پژوهی">آینده‌پژوهی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%AF%DB%8C%D8%AA" title="ابدیت">ابدیت</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arguments_for_eternity&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arguments for eternity (صفحه وجود ندارد)">arguments for</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بازگشت جاودانه">بازگشت جاودانه</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="نامیرایی">نامیرایی</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="9" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Wooden_hourglass_3.jpg" class="mw-file-description" title="ساعت شنی چوبی"><img alt="ساعت شنی چوبی" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Wooden_hourglass_3.jpg/76px-Wooden_hourglass_3.jpg" decoding="async" width="76" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Wooden_hourglass_3.jpg/114px-Wooden_hourglass_3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Wooden_hourglass_3.jpg/152px-Wooden_hourglass_3.jpg 2x" data-file-width="967" data-file-height="1959" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه:زمان"><img alt="درگاه:زمان" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <b><a href="/w/index.php?title=%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="درگاه:زمان (صفحه وجود ندارد)">درگاه زمان</a></b></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">سنجش‌ها و <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF" title="زمان استاندارد">زمان استاندارد</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.4em;padding-left:0em;padding-right:0em;font-weight:normal;background:#dd9;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B3%D9%86%D8%AC%DB%8C" title="زمان‌سنجی">زمان‌سنجی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><b><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D9%87%D9%85%D8%A7%D9%87%D9%86%DA%AF_%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ساعت هماهنگ جهانی">ساعت هماهنگ جهانی</a></b></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universal_Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universal Time (صفحه وجود ندارد)">UT</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="زمان بین‌المللی اتمی">زمان بین‌المللی اتمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%A7%D8%AD%D8%AF_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="واحد زمان">واحد زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="زمان پلانک">زمان پلانک</a></li> <li><b><a href="/wiki/%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87" title="ثانیه">ثانیه</a></b></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%D9%87" title="دقیقه">دقیقه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_(%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86)" title="ساعت (زمان)">ساعت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="روز">روز</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%87" title="هفته">هفته</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87_(%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86)" title="ماه (زمان)">ماه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84" title="سال">سال</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%87%D9%87" title="دهه">دهه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%AF%D9%87" title="سده">سده</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="هزاره">هزاره</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سال اعتدالی">سال اعتدالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سال اعتدالی">سال اعتدالی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C" title="سال نجومی">سال نجومی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.4em;padding-left:0em;padding-right:0em;font-weight:normal;background:#dd9;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="سامانه‌های اندازه‌گیری">سامانه‌های اندازه‌گیری</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="منطقه زمانی">منطقه زمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=12-hour_clock&action=edit&redlink=1" class="new" title="12-hour clock (صفحه وجود ندارد)">12-hour clock</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D9%88%DA%86%D9%87%D8%A7%D8%B1_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA%D9%87" title="ساعت بیست‌وچهار ساعته">ساعت بیست‌وچهار ساعته</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="ساعت تابستانی">ساعت تابستانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="زمان خورشیدی">زمان خورشیدی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%85%DB%8C" title="زمان نجومی">زمان نجومی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="زمان متری (صفحه وجود ندارد)">زمان متری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%87%DB%8C" title="زمان ده‌دهی">زمان ده‌دهی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hexadecimal_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hexadecimal time (صفحه وجود ندارد)">Hexadecimal time</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:7.4em;padding-left:0em;padding-right:0em;font-weight:normal;background:#dd9;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری">گاه‌شماری</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="گاه‌شماری میلادی">میلادی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%DA%98%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="گاه‌شماری ژولینی">ژولینی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری عبری">عبری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری هجری قمری">هجری قمری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%82%D9%85%D8%B1%DB%8C" title="گاه‌شماری قمری">قمری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%87%D8%AC%D8%B1%DB%8C_%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%B4%DB%8C%D8%AF%DB%8C" title="گاه‌شماری هجری خورشیدی">هجری خورشیدی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%A7" title="گاه‌شماری مایا">مایا</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="کبیسه‌گیری">کبیسه‌گیری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AB%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%87_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="ثانیه کبیسه">ثانیه کبیسه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84_%DA%A9%D8%A8%DB%8C%D8%B3%D9%87" title="سال کبیسه">سال کبیسه</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA" title="ساعت">ساعت</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Astrarium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astrarium (صفحه وجود ندارد)">Astrarium</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="تاریخ ابزارهای زمان">تاریخ ابزارهای زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="علم اندازه‌گیری زمان">علم اندازه‌گیری زمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Marine_chronometer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marine chronometer (صفحه وجود ندارد)">Marine chronometer</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A2%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C" title="ساعت آفتابی">ساعت آفتابی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A2%D8%A8%DB%8C" title="ساعت آبی">ساعت آبی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%A7%D8%AA%D9%85%DB%8C" title="ساعت اتمی">ساعت اتمی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="ساعت کوانتومی">ساعت کوانتومی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="گاه‌نگاری">گاه‌نگاری</a> / <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="تاریخ">تاریخ</a> / <br /><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="باستان‌شناسی">باستان‌شناسی</a> / <a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌شناسی">زمین‌شناسی</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Astronomical_chronology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astronomical chronology (صفحه وجود ندارد)">Astronomical chronology</a>  /  <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="دوره‌های گاه‌شماری">دوره‌های گاه‌شماری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="رویدادنامه">رویدادنامه</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="گاه‌شمار">گاه‌شمار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="دوره‌بندی">دوره‌بندی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Regnal_year&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regnal year (صفحه وجود ندارد)">Regnal year</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="تاریخ بزرگ">تاریخ بزرگ</a>  /  <a href="/w/index.php?title=Dating_methodologies_in_archaeology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dating methodologies in archaeology (صفحه وجود ندارد)">Dating methodologies</a>  /  <a href="/wiki/%D9%85%D9%82%DB%8C%D8%A7%D8%B3_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="مقیاس زمانی زمین‌شناسی">مقیاس زمانی زمین‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="زمین‌گاه‌شناسی">زمین‌گاه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%DB%8C_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86" title="تاریخ زمین‌شناختی زمین">تاریخ زمین‌شناختی زمین</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deep_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep time (صفحه وجود ندارد)">Deep time</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دوران (زمین‌شناسی)">دوران (زمین‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دوره (زمین‌شناسی)">دوره (زمین‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="دور (زمین‌شناسی)">دور (زمین‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D8%B5%D8%B1_(%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C)" title="عصر (زمین‌شناسی)">عصر (زمین‌شناسی)</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D9%87" title="گاه‌بازه">گاه‌بازه</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;">مذهب و اسطوره‌شناسی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7" title="روزگار رؤیا">روزگار رؤیا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C4%81la_(time)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kāla (time) (صفحه وجود ندارد)">Kāla</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kalachakra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalachakra (صفحه وجود ندارد)">Kalachakra</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%A8%D9%88%D8%AA" title="نبوت">نبوت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Time_and_fate_deities&action=edit&redlink=1" class="new" title="Time and fate deities (صفحه وجود ندارد)">Time and fate deities</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Wheel_of_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wheel of time (صفحه وجود ندارد)">Wheel of time</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D9%81%D8%B6%D8%A7_%D9%88_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فلسفه فضا و زمان">فلسفه فضا و زمان</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=A-series_and_B-series&action=edit&redlink=1" class="new" title="A-series and B-series (صفحه وجود ندارد)">A-series and B-series</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B-theory_of_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="B-theory of time (صفحه وجود ندارد)">B-theory of time</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%DB%8C%D8%AA" title="علیت">علیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%DB%8C%D9%85%D9%88%D9%85%D8%AA" title="دیمومت">دیمومت</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Endurantism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Endurantism (صفحه وجود ندارد)">Endurantism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%AA_%D8%AC%D8%A7%D9%88%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="بازگشت جاودانه">بازگشت جاودانه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eternalism_(philosophy_of_time)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eternalism (philosophy of time) (صفحه وجود ندارد)">Eternalism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AE%D8%AF%D8%A7%D8%AF_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="رخداد (فلسفه)">رخداد (فلسفه)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Perdurantism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perdurantism (صفحه وجود ندارد)">Perdurantism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="حال‌گرایی (فلسفه)">حال‌گرایی (فلسفه)</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%87%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="متناهی‌گرایی زمانی">متناهی‌گرایی زمانی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Temporal_parts&action=edit&redlink=1" class="new" title="Temporal parts (صفحه وجود ندارد)">Temporal parts</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=The_Unreality_of_Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Unreality of Time (صفحه وجود ندارد)">The Unreality of Time</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="زمان در فیزیک">فیزیک</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7_%D9%88_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%B7%D9%84%D9%82" title="فضا و زمان مطلق">فضا و زمان مطلق</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D9%86%D8%B3%D8%A8%D8%AA_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="بردار نسبت به زمان">بردار نسبت به زمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chronon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chronon (صفحه وجود ندارد)">Chronon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Coordinate_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coordinate time (صفحه وجود ندارد)">Coordinate time</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D9%88%D9%87%D9%88%D9%85%DB%8C" title="زمان موهومی">زمان موهومی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="دوره پلانک">دوره پلانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%BE%D9%84%D8%A7%D9%86%DA%A9" title="زمان پلانک">زمان پلانک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="زمان ویژه">زمان ویژه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rate_(mathematics)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rate (mathematics) (صفحه وجود ندارد)">Rate</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="فضازمان">فضازمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA" title="نظریه نسبیت">نظریه نسبیت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B9_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="اتساع زمان">اتساع زمان</a> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AA%D8%B3%D8%A7%D8%B9_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%86%D8%B4%DB%8C" title="اتساع زمان گرانشی">اتساع زمان گرانشی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دامنه زمان">دامنه زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D8%AA%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8_%D8%A8%D8%A7_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تئوری تناسب با زمان">تئوری تناسب با زمان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">زیست‌شناسی / روان‌شناسی / <br />جامعه‌شناسی / اقتصاد / <br />حسابداری / مدیریت</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="کرونوبیولوژی">کرونوبیولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساعت زیستی">ساعت زیستی</a>s  /  <a href="/w/index.php?title=Mental_chronometry&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mental chronometry (صفحه وجود ندارد)">Mental chronometry</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86_%D8%B8%D8%A7%D9%87%D8%B1%DB%8C" title="اکنون ظاهری">اکنون ظاهری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D8%B1%D8%A7%DA%A9_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="ادراک زمان">ادراک زمان</a>  /  <a href="/w/index.php?title=Time_discipline&action=edit&redlink=1" class="new" title="Time discipline (صفحه وجود ندارد)">Time discipline</a>  /  <a href="/w/index.php?title=Time_use_research&action=edit&redlink=1" class="new" title="Time use research (صفحه وجود ندارد)">Time use research</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Time_value_of_money&action=edit&redlink=1" class="new" title="Time value of money (صفحه وجود ندارد)">Time value of money</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="بانکداری زمان">بانکداری زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%86%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="بانکداری زمان">بانکداری زمان</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Term_(time)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Term (time) (صفحه وجود ندارد)">Term</a>  /  <a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%B3%DB%8C" title="دوره حسابرسی">دوره حسابرسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D9%84_%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C" title="سال مالی">سال مالی</a>  /  <a href="/wiki/%D9%85%D8%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C%D8%AA_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="مدیریت زمان">مدیریت زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D9%82%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="وقت‌شناسی">وقت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%AF%D8%A7_%D9%81%DA%A9%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="فردا فکنی">فردا فکنی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%D8%B2%D9%86%DB%8C" title="دستگاه ساعت‌زنی">دستگاه ساعت‌زنی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%AA_%D8%A2%D9%85%D8%AF%D9%88%D8%B4%D8%AF" title="کارت آمدوشد">کارت آمدوشد</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B1%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%D8%B1_%D8%B1%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نرم‌افزار ردگیری زمان">نرم‌افزار ردگیری زمان</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#dd9;">نوشتارهای وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/%D8%AF%D9%85_%D8%B1%D8%A7_%D8%BA%D9%86%DB%8C%D9%85%D8%AA_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1" title="دم را غنیمت شمار">دم را غنیمت شمار</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=Clock_position&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clock position (صفحه وجود ندارد)">Clock position</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7" title="فضا">فضا</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=System_time&action=edit&redlink=1" class="new" title="System time (صفحه وجود ندارد)">System time</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Tempus_fugit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tempus fugit (صفحه وجود ندارد)">Tempus fugit</a></i></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="کپسول زمان">کپسول زمان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%D9%85" title="زمان اجرای الگوریتم">زمان اجرای الگوریتم</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B3%D8%B1_%D9%85%DB%8C%D8%B2%D8%A7%D9%86" title="کسر میزان">کسر میزان</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D9%81%D8%B1_%D8%AF%D8%B1_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="سفر در زمان">سفر در زمان</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="کرونوبیولوژی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="الگو:کرونوبیولوژی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:کرونوبیولوژی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:کرونوبیولوژی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="کرونوبیولوژی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="کرونوبیولوژی">کرونوبیولوژی</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">چرخه‌های درونی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" class="mw-redirect" title="ساعت زیستی">ساعت زیستی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Infradian_rhythm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Infradian rhythm (صفحه وجود ندارد)">Infradian rhythm</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ultradian_rhythm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultradian rhythm (صفحه وجود ندارد)">Ultradian rhythm</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%B1_%D9%85%D8%A7%D9%87" title="اثر ماه">اثر ماه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84" title="فصل">فصل</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Light_Ethology.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Light_Ethology.svg/150px-Light_Ethology.svg.png" decoding="async" width="150" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Light_Ethology.svg/225px-Light_Ethology.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Light_Ethology.svg/300px-Light_Ethology.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="205" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">چرخه‌های بیرونی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">چرخه شبانه‌روزی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B2%DA%AF%D8%B1%D8%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="روزگردی">روزگردی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="شب‌زی">شب‌زی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DB%8C" title="فراگردشی">فراگردشی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88" title="پگاه‌رو">پگاه‌رو</a> <ul><li><a href="/wiki/%D9%BE%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="پگاه‌زی">پگاه‌زی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D8%B2%DB%8C" title="شامگاه‌زی">شامگاه‌زی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B5%D9%84" title="فصل">فصل</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%AF%DB%8C" class="mw-redirect" title="نوردورگی">نوردورگی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%87%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C" title="بهاره‌سازی">بهاره‌سازی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">رشته‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="بوم‌شناسی رفتاری">بوم‌شناسی رفتاری</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D8%A8%DB%8C%D9%88%D9%84%D9%88%DA%98%DB%8C" title="کرونوبیولوژی">کرونوبیولوژی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%AC%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86" title="رفتارشناسی جانوران">رفتارشناسی جانوران</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">جستارهای وابسته</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B9_%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="نوع ساعت زیستی">نوع ساعت زیستی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D8%AC%D8%B1%D8%AA_%D8%B9%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%B1%D9%88%D8%B2%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهاجرت عمودی روزانه">مهاجرت عمودی روزانه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%88%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%86%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="آلودگی نوری">آلودگی نوری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%85%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نظریه ماه‌گرایی">نظریه ماه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="الگو:شبانه‌روز">الگو:شبانه‌روز</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=چرخه_شبانه‌روزی&oldid=39694425">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=چرخه_شبانه‌روزی&oldid=39694425</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8" title="رده:خواب">خواب</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84_%D8%AF%D9%88%D9%82%D8%B7%D8%A8%DB%8C" title="رده:زیست‌شناسی اختلال دوقطبی">زیست‌شناسی اختلال دوقطبی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B3%D8%A7%D8%B9%D8%AA_%D8%B2%DB%8C%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="رده:ساعت زیستی">ساعت زیستی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%DA%AF%DB%8C%D8%A7%D9%87" title="رده:شناخت در گیاه">شناخت در گیاه</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%87%D9%85%D9%87_%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D8%AF%D9%88%D9%86_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9" title="رده:همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع">همه مقاله‌های دارای عبارت‌های بدون منبع</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۹ ژوئن ۲۰۲۴ ساعت ۰۱:۱۹ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-cbh7h","wgBackendResponseTime":152,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.357","walltime":"0.469","ppvisitednodes":{"value":1372,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":55798,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3730,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":29,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18855,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 395.224 1 -total"," 30.71% 121.355 3 الگو:Navbox"," 29.31% 115.823 1 الگو:موضوعات_زمان"," 27.61% 109.113 1 الگو:انگلیسی"," 26.77% 105.817 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 26.65% 105.328 3 الگو:مدرک"," 26.24% 103.700 1 الگو:Lang"," 25.45% 100.592 1 الگو:ثابت"," 22.96% 90.752 2 الگو:گرداننده_رده"," 17.09% 67.539 1 الگو:Nocat"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.223","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12225280,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6b8f68f566-d5x52","timestamp":"20241028142546","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0686\u0631\u062e\u0647 \u0634\u0628\u0627\u0646\u0647\u200c\u0631\u0648\u0632\u06cc","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%DA%86%D8%B1%D8%AE%D9%87_%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D8%B1%D9%88%D8%B2%DB%8C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q208353","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q208353","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-12-08T11:17:58Z","dateModified":"2024-06-09T01:19:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/30\/Biological_clock_human.svg"}</script> </body> </html>