CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Den Helder - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"da9bf211-0e54-4384-a292-e104ae0a5a89","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Den_Helder","wgTitle":"Den Helder","wgCurRevisionId":68990084,"wgRevisionId":68990084,"wgArticleId":17803,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Pagina's die Phonos gebruiken","Wikipedia:Onbereikbare externe link","Wikipedia:Etalage-artikelen","Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2018","Wikipedia:Coördinaten op Wikidata","Den Helder","Plaats in Noord-Holland","Waddenhaven"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Den_Helder","wgRelevantArticleId":17803,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgCoordinates":{"lat":52.958333333333336,"lon":4.7588888888888885},"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9911","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.phonos.styles":"ready","ext.phonos.icons":"ready","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.phonos.init","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.gallery","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.phonos.icons%2Cstyles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Den Helder - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Den_Helder"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Den_Helder"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Den_Helder rootpage-Den_Helder skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Hoofdmenu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Hoofdmenu </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z">Hoofdpagina</a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie">Vind een artikel</a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/6_maart">Vandaag</a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage">Etalage</a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles">Categorieën</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r">Recente wijzigingen</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas">Nieuwe artikelen</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x">Willekeurige pagina</a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas">Speciale pagina's</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden">Gebruikersportaal</a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus">Snelcursus</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki">Hulp en contact</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"> Zoeken </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Uiterlijk </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl" class="">Doneren</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Den+Helder" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class="">Account aanmaken</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Den+Helder" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class="">Aanmelden</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Persoonlijke hulpmiddelen </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=nl.wikipedia.org&uselang=nl">Doneren</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Den+Helder" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."> Account aanmaken</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Den+Helder" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"> Aanmelden</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken">meer lezen</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y">Bijdragen</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n">Overleg</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Etymologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Etymologie"> <div class="vector-toc-text"> 1 Etymologie </div> </a> <button aria-controls="toc-Etymologie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Etymologie-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Etymologie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bijnamen_inwoners" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bijnamen_inwoners"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Bijnamen inwoners </div> </a> <ul id="toc-Bijnamen_inwoners-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vernoemingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vernoemingen"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Vernoemingen </div> </a> <ul id="toc-Vernoemingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> 2 Geschiedenis </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Geschiedenis-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vroegste_geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vroegste_geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Vroegste geschiedenis </div> </a> <ul id="toc-Vroegste_geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Groei_tot_havenstad" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Groei_tot_havenstad"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Groei tot havenstad </div> </a> <ul id="toc-Groei_tot_havenstad-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tweede_Wereldoorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tweede_Wereldoorlog"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Tweede Wereldoorlog </div> </a> <ul id="toc-Tweede_Wereldoorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wederopbouw_en_uitbreiding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wederopbouw_en_uitbreiding"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Wederopbouw en uitbreiding </div> </a> <ul id="toc-Wederopbouw_en_uitbreiding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-21e_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#21e_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 21e eeuw </div> </a> <ul id="toc-21e_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Geografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geografie"> <div class="vector-toc-text"> 3 Geografie </div> </a> <button aria-controls="toc-Geografie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Geografie-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Geografie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Klimaat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klimaat"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Klimaat </div> </a> <ul id="toc-Klimaat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wijken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wijken"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Wijken </div> </a> <ul id="toc-Wijken-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Stad_binnen_de_Linie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Stad_binnen_de_Linie"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.1 Stad binnen de Linie </div> </a> <ul id="toc-Stad_binnen_de_Linie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nieuw-Den_Helder" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nieuw-Den_Helder"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.2 Nieuw-Den Helder </div> </a> <ul id="toc-Nieuw-Den_Helder-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Schooten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Schooten"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.3 De Schooten </div> </a> <ul id="toc-De_Schooten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wijkindeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Wijkindeling"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.4 Wijkindeling </div> </a> <ul id="toc-Wijkindeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Natuurgebieden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Natuurgebieden"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Natuurgebieden </div> </a> <ul id="toc-Natuurgebieden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mens_en_maatschappij" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Mens_en_maatschappij"> <div class="vector-toc-text"> 4 Mens en maatschappij </div> </a> <button aria-controls="toc-Mens_en_maatschappij-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Mens en maatschappij-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Mens_en_maatschappij-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Demografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Demografie"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Demografie </div> </a> <ul id="toc-Demografie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Samenstelling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Samenstelling"> <div class="vector-toc-text"> 4.1.1 Samenstelling </div> </a> <ul id="toc-Samenstelling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geloof" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Geloof"> <div class="vector-toc-text"> 4.1.2 Geloof </div> </a> <ul id="toc-Geloof-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Organisaties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organisaties"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Organisaties </div> </a> <ul id="toc-Organisaties-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Religies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Religies"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.1 Religies </div> </a> <ul id="toc-Religies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Genootschappen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Genootschappen"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.2 Genootschappen </div> </a> <ul id="toc-Genootschappen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liefdadigheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Liefdadigheid"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.3 Liefdadigheid </div> </a> <ul id="toc-Liefdadigheid-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Serviceclubs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Serviceclubs"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.3.1 Serviceclubs </div> </a> <ul id="toc-Serviceclubs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Duurzaamheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Duurzaamheid"> <div class="vector-toc-text"> 4.2.4 Duurzaamheid </div> </a> <ul id="toc-Duurzaamheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Taal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Taal"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Taal </div> </a> <ul id="toc-Taal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wonen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wonen"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 Wonen </div> </a> <ul id="toc-Wonen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Cultuur"> <div class="vector-toc-text"> 5 Cultuur </div> </a> <button aria-controls="toc-Cultuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Cultuur-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bouwwerken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bouwwerken"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Bouwwerken </div> </a> <ul id="toc-Bouwwerken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oorlogsmonumenten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oorlogsmonumenten"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Oorlogsmonumenten </div> </a> <ul id="toc-Oorlogsmonumenten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Begraafplaatsen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Begraafplaatsen"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Begraafplaatsen </div> </a> <ul id="toc-Begraafplaatsen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parken"> <div class="vector-toc-text"> 5.4 Parken </div> </a> <ul id="toc-Parken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vrijetijdsbesteding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vrijetijdsbesteding"> <div class="vector-toc-text"> 5.5 Vrijetijdsbesteding </div> </a> <ul id="toc-Vrijetijdsbesteding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Musea_en_kunst" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Musea_en_kunst"> <div class="vector-toc-text"> 5.6 Musea en kunst </div> </a> <ul id="toc-Musea_en_kunst-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur_en_muziek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur_en_muziek"> <div class="vector-toc-text"> 5.7 Literatuur en muziek </div> </a> <ul id="toc-Literatuur_en_muziek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Film,_theater_en_uitgaansleven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Film,_theater_en_uitgaansleven"> <div class="vector-toc-text"> 5.8 Film, theater en uitgaansleven </div> </a> <ul id="toc-Film,_theater_en_uitgaansleven-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Evenementen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Evenementen"> <div class="vector-toc-text"> 5.9 Evenementen </div> </a> <ul id="toc-Evenementen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Media" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Media"> <div class="vector-toc-text"> 5.10 Media </div> </a> <ul id="toc-Media-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Economie_en_werkgelegenheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Economie_en_werkgelegenheid"> <div class="vector-toc-text"> 6 Economie en werkgelegenheid </div> </a> <button aria-controls="toc-Economie_en_werkgelegenheid-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Economie en werkgelegenheid-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Economie_en_werkgelegenheid-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Maritiem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Maritiem"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Maritiem </div> </a> <ul id="toc-Maritiem-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Marine" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Marine"> <div class="vector-toc-text"> 6.1.1 Marine </div> </a> <ul id="toc-Marine-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Visserij_en_ecologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Visserij_en_ecologie"> <div class="vector-toc-text"> 6.1.2 Visserij en ecologie </div> </a> <ul id="toc-Visserij_en_ecologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Offshore" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Offshore"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Offshore </div> </a> <ul id="toc-Offshore-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Toerisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Toerisme"> <div class="vector-toc-text"> 6.3 Toerisme </div> </a> <ul id="toc-Toerisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Winkels_en_markten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Winkels_en_markten"> <div class="vector-toc-text"> 6.4 Winkels en markten </div> </a> <ul id="toc-Winkels_en_markten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bedrijvigheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bedrijvigheid"> <div class="vector-toc-text"> 6.5 Bedrijvigheid </div> </a> <ul id="toc-Bedrijvigheid-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nutsbedrijven" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nutsbedrijven"> <div class="vector-toc-text"> 6.5.1 Nutsbedrijven </div> </a> <ul id="toc-Nutsbedrijven-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Energie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Energie"> <div class="vector-toc-text"> 6.5.1.1 Energie </div> </a> <ul id="toc-Energie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Communicatie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Communicatie"> <div class="vector-toc-text"> 6.5.1.2 Communicatie </div> </a> <ul id="toc-Communicatie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Onderwijs,_welzijn_en_sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Onderwijs,_welzijn_en_sport"> <div class="vector-toc-text"> 7 Onderwijs, welzijn en sport </div> </a> <button aria-controls="toc-Onderwijs,_welzijn_en_sport-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Onderwijs, welzijn en sport-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Onderwijs,_welzijn_en_sport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Onderwijs" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Onderwijs"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Onderwijs </div> </a> <ul id="toc-Onderwijs-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gezondheidszorg" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gezondheidszorg"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Gezondheidszorg </div> </a> <ul id="toc-Gezondheidszorg-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hulpverlening" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hulpverlening"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Hulpverlening </div> </a> <ul id="toc-Hulpverlening-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sport" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sport"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Sport </div> </a> <ul id="toc-Sport-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Sportevenementen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sportevenementen"> <div class="vector-toc-text"> 7.4.1 Sportevenementen </div> </a> <ul id="toc-Sportevenementen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sportprijzen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Sportprijzen"> <div class="vector-toc-text"> 7.4.2 Sportprijzen </div> </a> <ul id="toc-Sportprijzen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Verkeer_en_vervoer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Verkeer_en_vervoer"> <div class="vector-toc-text"> 8 Verkeer en vervoer </div> </a> <button aria-controls="toc-Verkeer_en_vervoer-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Verkeer en vervoer-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Verkeer_en_vervoer-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wegvervoer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wegvervoer"> <div class="vector-toc-text"> 8.1 Wegvervoer </div> </a> <ul id="toc-Wegvervoer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Openbaar_vervoer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Openbaar_vervoer"> <div class="vector-toc-text"> 8.2 Openbaar vervoer </div> </a> <ul id="toc-Openbaar_vervoer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Scheepvaart" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scheepvaart"> <div class="vector-toc-text"> 8.3 Scheepvaart </div> </a> <ul id="toc-Scheepvaart-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luchtvaart" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Luchtvaart"> <div class="vector-toc-text"> 8.4 Luchtvaart </div> </a> <ul id="toc-Luchtvaart-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Politiek_en_bestuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Politiek_en_bestuur"> <div class="vector-toc-text"> 9 Politiek en bestuur </div> </a> <button aria-controls="toc-Politiek_en_bestuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Politiek en bestuur-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Politiek_en_bestuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Politieke_geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Politieke_geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> 9.1 Politieke geschiedenis </div> </a> <ul id="toc-Politieke_geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gemeentehuis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gemeentehuis"> <div class="vector-toc-text"> 9.1.1 Gemeentehuis </div> </a> <ul id="toc-Gemeentehuis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ambtsketens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ambtsketens"> <div class="vector-toc-text"> 9.1.2 Ambtsketens </div> </a> <ul id="toc-Ambtsketens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Coalitiesamenstellingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Coalitiesamenstellingen"> <div class="vector-toc-text"> 9.1.3 Coalitiesamenstellingen </div> </a> <ul id="toc-Coalitiesamenstellingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bestuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bestuur"> <div class="vector-toc-text"> 9.2 Bestuur </div> </a> <ul id="toc-Bestuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-College_van_B&W" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#College_van_B&W"> <div class="vector-toc-text"> 9.2.1 College van B&W </div> </a> <ul id="toc-College_van_B&W-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Overige_functies" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Overige_functies"> <div class="vector-toc-text"> 9.2.2 Overige functies </div> </a> <ul id="toc-Overige_functies-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Verkiezingsuitslagen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Verkiezingsuitslagen"> <div class="vector-toc-text"> 9.3 Verkiezingsuitslagen </div> </a> <ul id="toc-Verkiezingsuitslagen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gemeenteraad" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gemeenteraad"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.1 Gemeenteraad </div> </a> <ul id="toc-Gemeenteraad-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zetelwijzigingen_(vanaf_2006)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Zetelwijzigingen_(vanaf_2006)"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.1.1 Zetelwijzigingen (vanaf 2006) </div> </a> <ul id="toc-Zetelwijzigingen_(vanaf_2006)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Niet-gemeentelijke_verkiezingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Niet-gemeentelijke_verkiezingen"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2 Niet-gemeentelijke verkiezingen </div> </a> <ul id="toc-Niet-gemeentelijke_verkiezingen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tweede_Kamer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Tweede_Kamer"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2.1 Tweede Kamer </div> </a> <ul id="toc-Tweede_Kamer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Provinciale_Staten" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Provinciale_Staten"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2.2 Provinciale Staten </div> </a> <ul id="toc-Provinciale_Staten-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europees_Parlement" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Europees_Parlement"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2.3 Europees Parlement </div> </a> <ul id="toc-Europees_Parlement-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Waterschap" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Waterschap"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2.4 Waterschap </div> </a> <ul id="toc-Waterschap-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenda"> <div class="vector-toc-text"> 9.3.2.5 Referenda </div> </a> <ul id="toc-Referenda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Stedenband" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stedenband"> <div class="vector-toc-text"> 9.4 Stedenband </div> </a> <ul id="toc-Stedenband-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Symboliek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Symboliek"> <div class="vector-toc-text"> 9.5 Symboliek </div> </a> <ul id="toc-Symboliek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Slagzinnen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Slagzinnen"> <div class="vector-toc-text"> 9.6 Slagzinnen </div> </a> <ul id="toc-Slagzinnen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bekende_Nieuwediepers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bekende_Nieuwediepers"> <div class="vector-toc-text"> 10 Bekende Nieuwediepers </div> </a> <button aria-controls="toc-Bekende_Nieuwediepers-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Bekende Nieuwediepers-subkopje inklappen </button> <ul id="toc-Bekende_Nieuwediepers-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ereburgers" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ereburgers"> <div class="vector-toc-text"> 10.1 Ereburgers </div> </a> <ul id="toc-Ereburgers-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bronnen,_noten_en/of_referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bronnen,_noten_en/of_referenties"> <div class="vector-toc-text"> 11 Bronnen, noten en/of referenties </div> </a> <ul id="toc-Bronnen,_noten_en/of_referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Inhoudsopgave" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Inhoudsopgave omschakelen </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Den Helder</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 60 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-60" aria-hidden="true" > 60 talen </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%86_%D9%87%D9%8A%D9%84%D8%AF%D8%B1" title="دن هيلدر – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="دن هيلدر" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Den-Helder" title="Den-Helder – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Den-Helder" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D1%8D%D1%80" title="Хелдэр – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Хелдэр" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Gemeente_Den_Helder" title="Gemeente Den Helder – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Gemeente Den Helder" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9D%CF%84%CE%B5%CE%BD_%CE%A7%CE%AD%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%81" title="Ντεν Χέλντερ – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Ντεν Χέλντερ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Den Helder" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%86_%D9%87%D9%84%D8%AF%D8%B1" title="دن هلدر – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دن هلدر" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Le_Helder" title="Le Helder – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Le Helder" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Lo_Helder" title="Lo Helder – Arpitaans" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Lo Helder" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitaans" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/De_Helder" title="De Helder – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="De Helder" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Schots-Gaelisch" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Schots-Gaelisch" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%B6_%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%A4%D5%A5%D6%80" title="Դեն Հելդեր – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Դեն Հելդեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%87%E3%83%B3%E3%83%BB%E3%83%98%E3%83%AB%E3%83%80%E3%83%BC" title="デン・ヘルダー – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="デン・ヘルダー" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8D%B4%ED%97%AC%EB%8D%94%EB%A5%B4" title="덴헬더르 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="덴헬더르" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Den_Helderis" title="Den Helderis – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Den Helderis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Heldera" title="Heldera – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Heldera" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD-%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Ден-Хелдер – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ден-Хелдер" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BD-%D0%93%D0%B5%D0%BB%D0%B4%D0%B5%D1%80" title="Ден-Гелдер – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ден-Гелдер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – West-Vlaams" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Den Helder" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West-Vlaams" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Den Helder" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%99%BB%E6%B5%B7%E5%B0%94%E5%BE%B7" title="登海尔德 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="登海尔德" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/D%27n_Elder" title="D'n Elder – Zeeuws" lang="zea" hreflang="zea" data-title="D'n Elder" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeeuws" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%99%BB%E6%B5%B7%E5%B0%94%E5%BE%B7" title="登海尔德 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="登海尔德" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Den_Helder" title="Den Helder – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Den Helder" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9911#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Den_Helder" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c">Artikel</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Den_Helder" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t">Overleg</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Nederlands </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Den_Helder">Lezen</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v">Bewerken</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e">Brontekst bewerken</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h">Geschiedenis weergeven</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Hulpmiddelen </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Den_Helder">Lezen</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v">Bewerken</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e">Brontekst bewerken</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=history">Geschiedenis weergeven</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Den_Helder" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j">Links naar deze pagina</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Den_Helder" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k">Gerelateerde wijzigingen</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u">Bestand uploaden</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&oldid=68990084" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina">Permanente koppeling</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=info" title="Meer informatie over deze pagina">Paginagegevens</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Den_Helder&id=68990084&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren">Deze pagina citeren</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FDen_Helder">Verkorte URL verkrijgen</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FDen_Helder">QR-code downloaden</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Den+Helder">Boek aanmaken</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Den_Helder&action=show-download-screen">Downloaden als PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Den_Helder&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p">Afdrukversie</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Den_Helder" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://nl.wikinews.org/wiki/Categorie:Den_Helder" hreflang="nl">Wikinieuws</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://nl.wikivoyage.org/wiki/Den_Helder" hreflang="nl">Wikivoyage</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9911" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g">Wikidata-item</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"> <img alt="Coördinaten" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/23px-Internet-web-browser.svg.png" decoding="async" width="23" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/35px-Internet-web-browser.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Internet-web-browser.svg/46px-Internet-web-browser.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /> <a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=52_57_30_N_4_45_32_E_type:city(59238)_region:NL&pagename=Den_Helder">52° 58′ NB, 4° 46′ OL</a></div></div> <div id="mw-indicator-etalage" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage" title="Etalagester"><img alt="Etalagester" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/21px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png" decoding="async" width="21" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/32px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/42px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><div id="sjabloon_zie_artikel" class="hatnote" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Voor de gelijknamige watermolen, zie <a href="/wiki/Den_Helder_(watermolen)" title="Den Helder (watermolen)">Den Helder (watermolen)</a>. </div> <table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <caption class="notheme" style="font-size:large; margin-bottom:0.5em;">Den Helder </caption> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="text-align:center;" colspan="2">Gemeente in <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a> <a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nederland"><img alt="Vlag van Nederland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/20px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/30px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/40px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> </th></tr> <tr> <td colspan="2"> <div style="display:grid; grid-template-columns:auto 50%; align-items:center; text-align:center;"> <div><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Den_Helder.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de gemeente Den Helder"><img alt="Vlag van de gemeente Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/110px-Flag_of_Den_Helder.svg.png" decoding="async" width="110" height="73" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/165px-Flag_of_Den_Helder.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/220px-Flag_of_Den_Helder.svg.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="217" /></a></div> <div><a href="/wiki/Bestand:Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg" class="mw-file-description" title="Wapen van de gemeente Den Helder"><img alt="Wapen van de gemeente Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg/57px-Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg.png" decoding="async" width="57" height="85" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg/86px-Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg/115px-Coat_of_arms_of_Den_Helder.svg.png 2x" data-file-width="273" data-file-height="404" /></a></div> <div>(<a href="/wiki/Vlag_van_Den_Helder" title="Vlag van Den Helder">Details</a>)</div> <div>(<a href="/wiki/Wapen_van_Den_Helder" title="Wapen van Den Helder">Details</a>)</div></div> </td></tr> <tr> <td style="background:white; color:inherit;" class="center" colspan="2"><a href="/wiki/Bestand:NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_(2016).png" class="mw-file-description" title="Locatie van de gemeente Den Helder (gemeentegrenzen CBS 2016)"><img alt="Locatie van de gemeente Den Helder (gemeentegrenzen CBS 2016)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png/265px-NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png" decoding="async" width="265" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png/398px-NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png/530px-NL_-_locator_map_municipality_code_GM0400_%282016%29.png 2x" data-file-width="2125" data-file-height="1417" /></a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Situering </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Provincies_van_Nederland" title="Provincies van Nederland">Provincie</a> </th> <td>Noord-Holland<a href="/wiki/Bestand:Flag_of_North_Holland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Noord-Holland"><img alt="Vlag Noord-Holland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/20px-Flag_of_North_Holland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/30px-Flag_of_North_Holland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/40px-Flag_of_North_Holland.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/COROP" title="COROP">COROP-gebied</a> </th> <td><a href="/wiki/Kop_van_Noord-Holland" title="Kop van Noord-Holland">Kop van Noord-Holland</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Geografische_co%C3%B6rdinaten" title="Geografische coördinaten">Coördinaten</a> </th> <td><a class="external text" href="https://geohack.toolforge.org/geohack.php?language=nl&params=52_57_30_N_4_45_32_E_type:city_scale:25000&pagename=Den_Helder">52°57'30"NB, 4°45'32"OL</a> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Algemeen </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Oppervlakte" title="Oppervlakte">Oppervlakte</a> </th> <td>178,80 km² </td></tr> <tr> <th>- land </th> <td>45,25 km² </td></tr> <tr> <th>- water </th> <td>133,55 km² </td></tr> <tr> <th>Inwoners (1 januari 2024) </th> <td>56.452<sup style="line-height:0; margin-left:0.3em; color:blue; cursor:help; font-family:Verdana,sans-serif;" title="CBS Statline, Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2024, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen">? (1248 inw./km²) </td></tr> <tr> <th>Bestuurscentrum </th> <td>Den Helder </td></tr> <tr> <th>Naam inwoners </th> <td>Heldernaar, Nieuwedieper </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Bijnaam" title="Bijnaam">Bijnaam</a> </th> <td>Jutter </td></tr> <tr> <th>Belangrijke verkeersaders </th> <td><a href="/wiki/Rijksweg_9" title="Rijksweg 9"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/NLD-N9.svg/24px-NLD-N9.svg.png" decoding="async" width="24" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/NLD-N9.svg/36px-NLD-N9.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/NLD-N9.svg/48px-NLD-N9.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="69" /></a>  <a href="/wiki/Rijksweg_99" title="Rijksweg 99"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/NLD-N99.svg/28px-NLD-N99.svg.png" decoding="async" width="28" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/NLD-N99.svg/42px-NLD-N99.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/NLD-N99.svg/56px-NLD-N99.svg.png 2x" data-file-width="140" data-file-height="80" /></a>  <a href="/wiki/Provinciale_weg_250" title="Provinciale weg 250"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/NLD-N250.svg/38px-NLD-N250.svg.png" decoding="async" width="38" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/NLD-N250.svg/57px-NLD-N250.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/NLD-N250.svg/76px-NLD-N250.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="80" /></a>  <a href="/wiki/Provinciale_weg_502" title="Provinciale weg 502"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/NLD-N502.svg/38px-NLD-N502.svg.png" decoding="async" width="38" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/NLD-N502.svg/57px-NLD-N502.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/NLD-N502.svg/76px-NLD-N502.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="80" /></a> , <a href="/wiki/Lijn_K" class="mw-redirect" title="Lijn K">spoorlijn K</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Spoorwegstation" title="Spoorwegstation">Station(s)</a> </th> <td><a href="/wiki/Station_Den_Helder" title="Station Den Helder">Station Den Helder</a>, <a href="/wiki/Station_Den_Helder_Zuid" title="Station Den Helder Zuid">Station Den Helder Zuid</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Partnerstad" title="Partnerstad">Partnerstad</a> </th> <td><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/L%C3%BCdenscheid" title="Lüdenscheid">Lüdenscheid</a> (<a href="/wiki/Noordrijn-Westfalen" title="Noordrijn-Westfalen">Noordrijn-Westfalen</a>), sinds 1980 </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Politiek </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Burgemeester_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Burgemeester (hoofdbetekenis)">Burgemeester</a> (<a href="/wiki/Lijst_van_burgemeesters_van_Den_Helder" title="Lijst van burgemeesters van Den Helder">lijst</a>) </th> <td><a href="/wiki/Jan_de_Boer_(D66)" title="Jan de Boer (D66)">J.A. de Boer</a> (<a href="/wiki/Democraten_66" title="Democraten 66">D66</a>) </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Economie </th></tr> <tr> <th>Gemiddeld <a href="/wiki/Inkomen" title="Inkomen">inkomen</a> (2023) </th> <td>€ 35.900 per inwoner </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Wet_waardering_onroerende_zaken" title="Wet waardering onroerende zaken">Gem. WOZ-waarde</a> (2024) </th> <td>€ 242.000 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Werkloosheidswet" title="Werkloosheidswet">WW-uitkeringen</a> (2023) </th> <td>10 per 1000 inw. </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Overig </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Postcode" title="Postcode">Postcode</a>(s) </th> <td>1780-1789 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Netnummer" title="Netnummer">Netnummer</a>(s) </th> <td>0223 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gemeentenummer#Nederland" title="Gemeentenummer">CBS-code</a> </th> <td>0400 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Lijst_van_wijken_en_buurten_in_Nederland" title="Lijst van wijken en buurten in Nederland">CBS-wijkindeling</a> </th> <td>zie <a href="/wiki/Wijken_en_buurten_in_Den_Helder" title="Wijken en buurten in Den Helder">wijken en buurten</a> </td></tr> <tr> <th>Website </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.nl/">www.denhelder.nl</a> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><div class="center" style="width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"><a href="/wiki/Bestand:AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg" class="mw-file-description" title="Bevolkingspiramide van de gemeente Den Helder"><img alt="Bevolkingspiramide van de gemeente Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg/230px-AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg.png" decoding="async" width="230" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg/345px-AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e4/AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg/460px-AgeSexPyramid_2023_Den_Helder.svg.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="400" /></a> Bevolkingspiramide (2023)</div> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" colspan="2">Topografische kaart </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><a href="/wiki/Bestand:Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Kaart van Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg/266px-Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg" decoding="async" width="266" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg/399px-Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg/532px-Gem-DenHelder-OpenTopo.jpg 2x" data-file-width="6958" data-file-height="5630" /></a> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2">Topografische kaart van de gemeente </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" colspan="2"> <table style="border-collapse:collapse;" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;">Portaal  <a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a>   </td> <td class="ta-left"><a href="/wiki/Portaal:Nederland" title="Portaal:Nederland">Nederland</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> Den Helder (<span data-nosnippet="" id="ooui-php-1" class="noexcerpt ext-phonos-PhonosButton oo-ui-widget oo-ui-widget-enabled oo-ui-buttonElement oo-ui-buttonElement-frameless oo-ui-iconElement oo-ui-labelElement oo-ui-buttonWidget" data-ooui="{"_":"mw.Phonos.PhonosButton","href":"\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/transcoded\/a\/ad\/389_Den_Helder.ogg\/389_Den_Helder.ogg.mp3","rel":["nofollow"],"framed":false,"icon":"volumeUp","label":{"html":"uitspraak<\/small>"},"data":{"ipa":"","text":"","lang":"nl","wikibase":"","file":"389 Den Helder.ogg"},"classes":["noexcerpt","ext-phonos-PhonosButton"]}"><a role="button" tabindex="0" href="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/a/ad/389_Den_Helder.ogg/389_Den_Helder.ogg.mp3" rel="nofollow" aria-label="Geluid afspelen" title="Geluid afspelen" class="oo-ui-buttonElement-button">uitspraak</a><a href="/wiki/Bestand:389_Den_Helder.ogg" title="Bestand:389 Den Helder.ogg">ⓘ</a>) is een stad en gemeente in de Nederlandse provincie <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a>. Het is de noordelijkste plaats op het vasteland van de <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederlandse</a> provincie Noord-Holland. De gemeente ligt in de regio <a href="/wiki/Kop_van_Noord-Holland" title="Kop van Noord-Holland">Kop van Noord-Holland</a> of Noordkop. Ten noordwesten van de stad ligt de zandplaat <a href="/wiki/Noorderhaaks" title="Noorderhaaks">Noorderhaaks</a>, ten noorden het <a href="/wiki/Marsdiep_(zeegat)" title="Marsdiep (zeegat)">Marsdiep</a> met aan de overkant het eiland <a href="/wiki/Texel_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Texel (hoofdbetekenis)">Texel</a> en ten oosten de uitgestrekte waddenplaat <a href="/wiki/Balgzand" title="Balgzand">Balgzand</a>. De gemeente telt 56.452 inwoners (1 januari 2024, bron: <a href="/wiki/Centraal_Bureau_voor_de_Statistiek" title="Centraal Bureau voor de Statistiek">CBS</a>) op een oppervlakte van 178,83 <a href="/wiki/Vierkante_kilometer" title="Vierkante kilometer">km²</a>, waarvan 133,42 km² water. De gemeente bestaat uit drie kernen; Den Helder (40.710 inwoners), <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> (14.540 inwoners) en <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a> (610 inwoners). Den Helder is de <a href="/wiki/Nieuwe_Haven_(Den_Helder)" title="Nieuwe Haven (Den Helder)">thuishaven</a> van de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a> en een knooppunt in de <a href="/wiki/Offshore" title="Offshore">offshoreactiviteiten</a> op het Nederlandse deel van de <a href="/wiki/Noordzee" title="Noordzee">Noordzee</a>. <a href="/wiki/Vliegveld_De_Kooy" title="Vliegveld De Kooy">Den Helder Airport</a> is een van de grootste offshoreluchthavens in Noordwest-Europa wat personenvervoer van en naar <a href="/wiki/Productieplatform" title="Productieplatform">productieplatformen</a> betreft. Er komen pijpleidingen aan land en er is een grote gasbehandelingsinstallatie van de <a href="/wiki/Nederlandse_Aardolie_Maatschappij" title="Nederlandse Aardolie Maatschappij">NAM</a>. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etymologie">Etymologie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Etymologie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Etymologie">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:DenHelderF.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/DenHelderF.jpg/260px-DenHelderF.jpg" decoding="async" width="260" height="390" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/DenHelderF.jpg/390px-DenHelderF.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/DenHelderF.jpg/520px-DenHelderF.jpg 2x" data-file-width="1400" data-file-height="2100" /></a><figcaption>"De Jutter", een beeld van Kees Doolaard</figcaption></figure> Tot 1928 was Helder de officiële naam van de gemeente. Omdat ook naar de plaats werd verwezen met 't Nieuwediep of <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a>, en er geen uniformiteit was, werd in 1920 door burgemeester en wethouders aan de <a href="/wiki/Ministerie_van_Binnenlandse_Zaken" title="Ministerie van Binnenlandse Zaken">minister</a> verzocht erop te wijzen dat de naam van de gemeente Helder was en niet anders. Dit had tot gevolg dat daarna de benamingen 't Nieuwediep en Willemsoord nagenoeg niet meer gebruikt werden om de plaats aan te duiden. Wel werd den Helder, met lidwoord, nog veel gebruikt, voornamelijk door de bevolking zelf. Verder traden er vergissingen op waarbij brieven voor de gemeente Helder in de <a href="/wiki/Limburg_(Nederlandse_provincie)" title="Limburg (Nederlandse provincie)">Limburgse</a> gemeente <a href="/wiki/Helden_(plaats)" title="Helden (plaats)">Helden</a> belandden en andersom. Nadat er vanuit <a href="/wiki/Rijksoverheid" title="Rijksoverheid">het Rijk</a> een interdepartementale <a href="/wiki/Commissie" title="Commissie">commissie</a> kwam om eenheid te krijgen in aardrijkskundige namen in Nederland werd in 1928 besloten de naam te veranderen in Den Helder.<a href="#cite_note-1">[1]</a><a href="#cite_note-2">[2]</a><a href="#cite_note-GesDH-3">[3]</a> De exacte herkomst van de naam Helder is niet helemaal duidelijk. Waarschijnlijk verwijst de naam naar 'helle' of 'helde', wat <a href="/wiki/Talud" title="Talud">helling</a> of aflopend stuk land betekent, of 'helre', wat een kleine zandigere rug betekent.<a href="#cite_note-4">[4]</a> Een andere verklaring kan zijn dat het afstamt van 'Helsdeur', wat de benaming is van het diepste zeegat in het <a href="/wiki/Marsdiep_(zeegat)" title="Marsdiep (zeegat)">Marsdiep</a>. Wegens de strategische ligging van dit zeegat, zou dit een hel zijn geweest voor de vijandelijke schepen die de <a href="/wiki/Zuiderzee_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Zuiderzee (hoofdbetekenis)">Zuiderzee</a> op wilden varen.<a href="#cite_note-5">[5]</a> Deze verklaring is echter meer dan waarschijnlijk ontstaan uit een <a href="/wiki/Sterk_verhaal" title="Sterk verhaal">sterk verhaal</a> of een enkele gebeurtenis en stamt wellicht uit de 18e of 19e eeuw. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bijnamen_inwoners">Bijnamen inwoners</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Bijnamen inwoners" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Bijnamen inwoners">brontekst bewerken</a>]</div> Inwoners van de stad worden Nieuwediepers genoemd, vernoemd naar de geul en haven <a href="/wiki/Nieuwediep_(water)" title="Nieuwediep (water)">Nieuwediep</a> en naastgelegen woonkern.<a href="#cite_note-6">[6]</a> Een <a href="/wiki/Bijnaam" title="Bijnaam">bijnaam</a> voor iemand uit Den Helder is Jutter, hiervoor is echter geen eenduidige <a href="/wiki/Definitie" title="Definitie">definitie</a>. Volgens sommigen moet iemand in Den Helder zijn geboren en getogen om te worden aangeduid met Jutter, volgens anderen mogen mensen zich pas Jutter noemen wanneer ook beide ouders in Den Helder zijn geboren en getogen.<a href="#cite_note-Bijnaam-7">[7]</a> De bijnaam Jutter verwijst naar het <a href="/wiki/Strandjutten" title="Strandjutten">strandjutten</a> dat in vroegere tijden regelmatig voorkwam. De termen Nieuwedieper en Jutter worden door <a href="/wiki/Nieuws" title="Nieuws">nieuwsmedia</a> regelmatig door elkaar gebruikt of vervangen door de later bedachte termen Heldernaren of het foutieve Heldenaren. Deze laatste term verwijst naar iemand uit Helden. Het <a href="/wiki/Bijvoeglijk_naamwoord" title="Bijvoeglijk naamwoord">bijvoeglijk naamwoord</a> waarmee inwoners worden omschreven is Helders. Inwoners van de <a href="/wiki/Visbuurt_(Den_Helder)" title="Visbuurt (Den Helder)">Visbuurt</a> worden Piloërs genoemd<a href="#cite_note-Bijnaam-7">[7]</a> en naar mensen uit <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> wordt met Dorpers verwezen.<a href="#cite_note-8">[8]</a><a href="#cite_note-9">[9]</a> Inwoners van het nabijgelegen eiland <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a> die, vanwege het ontbreken van een ziekenhuis op Texel, zijn geboren in Den Helder worden op het eiland soms (op enigszins <a href="/wiki/Pejoratief" title="Pejoratief">pejoratieve</a> wijze) aangeduid als Helderse kraaien.<a href="#cite_note-10">[10]</a><a href="#cite_note-11">[11]</a><a href="#cite_note-12">[12]</a> Dit stamt van de bijnaam 'kraaien' waaronder zeelieden uit de ouwe Helder bekend stonden.<a href="#cite_note-Bijnaam-7">[7]</a><a href="#cite_note-13">[13]</a><a href="#cite_note-14">[14]</a> In kranten van de eerste helft van de twintigste eeuw komt de term Helderlingen enkele tientallen keren voor als verwijzing naar inwoners van Den Helder.<a href="#cite_note-15">[15]</a><a href="#cite_note-16">[16]</a> Verouderde <a href="/wiki/Locofaulisme" title="Locofaulisme">locofaulismen</a> waarmee spottend naar lieden uit de ouwe Helder of 't Nieuwediep werd verwezen zijn traanbokken<a href="#cite_note-17">[17]</a><a href="#cite_note-18">[18]</a>, trossensnijders<a href="#cite_note-19">[19]</a> en dievediepers.<a href="#cite_note-20">[20]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vernoemingen">Vernoemingen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Vernoemingen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Vernoemingen">brontekst bewerken</a>]</div> Buiten de gemeente Den Helder is de plaatsnaam op diverse locaties in meerdere werelddelen terug te vinden.<a href="#cite_note-21">[21]</a> Voornamelijk in de vorm van <a href="/wiki/Straatnaam" title="Straatnaam">straatnamen</a>, maar ook bijvoorbeeld als naam van een marineschip. In <a href="/wiki/Alkmaar" title="Alkmaar">Alkmaar</a> en <a href="/wiki/Hippolytushoef" title="Hippolytushoef">Hippolytushoef</a> zijn respectievelijk de (Oude) Helderseweg en de Heldersestraat te vinden. Ook hebben deze beide plaatsen een buurt met in de volksmond de naam Helderse Buurt, zo genoemd vanwege de Helderse vluchtelingen die er gingen wonen tijdens de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>.<a href="#cite_note-22">[22]</a> In <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a> en <a href="/wiki/Den_Haag" title="Den Haag">Den Haag</a> zijn de Den Helderstraat te vinden, evenals in <a href="/wiki/Willemstad_(Cura%C3%A7ao)" title="Willemstad (Curaçao)">Willemstad, Curaçao</a>. Ter herinnering aan de Franse overwinning tijdens de <a href="/wiki/Brits-Russische_expeditie_naar_Noord-Holland" title="Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland">Brits-Russische expeditie naar Noord-Holland in 1799</a> kreeg een straat in <a href="/wiki/Parijs" title="Parijs">Parijs</a> de naam <a href="/wiki/Rue_du_Helder" title="Rue du Helder">Rue du Helder</a>. Ook in Biarritz in het zuidwesten van Frankrijk kreeg een straat die naam. In de <a href="/wiki/Verenigde_Staten" title="Verenigde Staten">Verenigde Staten</a> is de naam Den Helder Avenue te vinden in <a href="/wiki/Ellenton_(Florida)" title="Ellenton (Florida)">Ellenton, Florida</a> en in <a href="/wiki/Punta_Gorda_(Florida)" title="Punta Gorda (Florida)">Punta Gorda, Florida</a> en de naam Den Helder Drive in <a href="/wiki/Byron_Center" title="Byron Center">Byron Center, Michigan</a> en in <a href="/wiki/Modesto_(Californi%C3%AB)" title="Modesto (Californië)">Modesto, Californië</a>. In de <a href="/wiki/Filipijnen" title="Filipijnen">Filipijnen</a> bevindt zich in de stad <a href="/wiki/Tanauan_(Batangas)" title="Tanauan (Batangas)">Tanauan</a> de Den Helder Street. In <a href="/wiki/Nederlands-Indi%C3%AB" title="Nederlands-Indië">Nederlands-Indië</a> was in <a href="/wiki/Soerabaja" class="mw-redirect" title="Soerabaja">Soerabaja</a> een weg genaamd Den Helderweg, deze kreeg na de onafhankelijkheid van Indonesië de naam Jl. Johor. Aldaar waren ook wegen vernoemd naar <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a>, <a href="/wiki/Fort_Kijkduin" title="Fort Kijkduin">Kijkduin</a>, <a href="/wiki/Nieuwediep_(water)" title="Nieuwediep (water)">Nieuwe Diep</a> en <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a>.<a href="#cite_note-23">[23]</a> In 2018 werd <a href="/wiki/Zr.Ms._Den_Helder" title="Zr.Ms. Den Helder">Zr.Ms. Den Helder</a> als naam van een nieuw marineschip bekendgemaakt. Het is de eerste keer dat er een marineschip wordt vernoemd naar de marinestad. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Voor de geschiedenis van de dorpen <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a> en <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> zie het desbetreffende artikel.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vroegste_geschiedenis">Vroegste geschiedenis</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Vroegste geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Vroegste geschiedenis">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg/260px-Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg" decoding="async" width="260" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg/390px-Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg/520px-Detail_met_Lemairs_polder_bij_Den_Helder.jpg 2x" data-file-width="761" data-file-height="1022" /></a><figcaption><a href="/wiki/Isaac_le_Maire" title="Isaac le Maire">Lemaires polder</a> bij Den Helder. Kaart uit 1641 door <a href="/wiki/Claes_Jansz._Visscher" title="Claes Jansz. Visscher">Claes Jansz. Visscher</a>.</figcaption></figure> Het grondgebied van de huidige gemeente Den Helder behoorde in de <a href="/wiki/Vroege_middeleeuwen" title="Vroege middeleeuwen">vroege middeleeuwen</a> tot de <a href="/wiki/Gouw_(Germaans)" title="Gouw (Germaans)">gouw</a> <a href="/wiki/Texla" title="Texla">Texla</a>. De oudste kern van de huidige gemeente is <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a>, waarvan de oudste vermelding van halverwege de <a href="/wiki/9e_eeuw" title="9e eeuw">9e eeuw</a> dateert. Na grote stormvloeden aan het einde van de <a href="/wiki/12e_eeuw" title="12e eeuw">12e eeuw</a> bleven Huisduinen en het zuidelijker gelegen <a href="/wiki/Callantsoog" title="Callantsoog">Callantsoog</a> achter als eilanden. In het <a href="/wiki/Wad_(zeegebied)" title="Wad (zeegebied)">waddengebied</a> ten oosten van Huisduinen ontstonden hoge zandheuvels die bij hoog water droog bleven. Deze <a href="/wiki/Duin" title="Duin">nollen</a> hadden de namen <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a> (tegenwoordig bekend als <a href="/wiki/De_Nollen_(Den_Helder)" title="De Nollen (Den Helder)">De Nollen</a>), <a href="/wiki/Torp_(gehucht)" title="Torp (gehucht)">'t Torp</a>, de Gast, Ringelsant, <a href="/wiki/De_Kooy" title="De Kooy">'t Quelderen</a>, Henesant en <a href="/wiki/Koegras" title="Koegras">Koegras</a>.<a href="#cite_note-24">[24]</a> In de <a href="/wiki/Late_middeleeuwen" title="Late middeleeuwen">late middeleeuwen</a> waren de <a href="/wiki/Huis_Egmont" title="Huis Egmont">graven van Egmont</a> heren van het gebied.<a href="#cite_note-LVGDH-25">[25]</a> Het <a href="/wiki/Wapen_van_Den_Helder" title="Wapen van Den Helder">wapen van Den Helder</a> is afgeleid van het wapen van deze graven. Rond 1500 ontstond die Helder buyrt een paar kilometer ten noorden van Huisduinen, op hetzelfde eiland. Tijdens de <a href="/wiki/Allerheiligenvloed_(1570)" title="Allerheiligenvloed (1570)">Allerheiligenvloed</a> van 1570 werden stukken duin weggeslagen en gingen de kernen van Huisduinen en Helder verloren. De dorpen werden verder landinwaarts opnieuw opgebouwd.<a href="#cite_note-LVGDH-25">[25]</a> Sinds de aanleg van de <a href="/wiki/Zanddijk_(dijk)" title="Zanddijk (dijk)">Zanddijk</a> tussen Huisduinen en Callantsoog in 1610 is het gebied verbonden met het vasteland.<a href="#cite_note-26">[26]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Groei_tot_havenstad">Groei tot havenstad</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Groei tot havenstad" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Groei tot havenstad">brontekst bewerken</a>]</div> Het nieuwe dorp Helder lag ter hoogte van wat nu de wijk Oud-Den Helder is. De bevolking leefde van de visserij en het loodswezen.<a href="#cite_note-LVGDH-25">[25]</a> De eerste kerk van het dorp werd in 1624 van hout gebouwd op een plaats genaamd "de malle Croft". Door het verdwijnen van kustland kwam deze kerk op het strand te staan; in 1679 heeft men deze protestantse <a href="/wiki/Stolpkerk" title="Stolpkerk">stolpkerk</a> verplaatst naar "de Conijnsbergh".<a href="#cite_note-27">[27]</a> Later werden een <a href="/wiki/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden">vermaning</a>,<a href="#cite_note-28">[28]</a> een <a href="/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">katholieke</a> <a href="/wiki/Schuilkerk" title="Schuilkerk">schuilkerk</a>, een <a href="/wiki/Oud-Katholieke_kerk" class="mw-redirect" title="Oud-Katholieke kerk">Oud-Katholieke kerk</a> en een <a href="/wiki/Synagoge" title="Synagoge">synagoge</a> in gebruik genomen. Ten oosten van het dorp Helder lag een geul, het <a href="/wiki/Nieuwediep_(water)" title="Nieuwediep (water)">Nieuwediep</a>, die door uitdieping uitstekend kon worden omgevormd tot haven. Deze haven zou veel meer bescherming bieden dan de <a href="/wiki/Rede_van_Texel" title="Rede van Texel">Rede van Texel</a>. In 1779 liet <a href="/wiki/Willem_V_van_Oranje-Nassau" title="Willem V van Oranje-Nassau">stadhouder Willem V</a> de mogelijkheden van een nieuwe haven onderzoeken. Er was veel tegenstand vanuit de steden <a href="/wiki/Hoorn_(Noord-Holland)" title="Hoorn (Noord-Holland)">Hoorn</a>, <a href="/wiki/Enkhuizen" title="Enkhuizen">Enkhuizen</a> en <a href="/wiki/Medemblik_(stad)" title="Medemblik (stad)">Medemblik</a>, die in een concurrerende haven een serieuze bedreiging zagen voor de toch al kwakkelende economie in de <a href="/wiki/Zuiderzee" title="Zuiderzee">Zuiderzeehavens</a>. Toch werd in 1781 besloten het Nieuwe Diep voor zeeschepen geschikt te maken en in 1782 waren de eerste werkzaamheden al gedaan. In de jaren erna werd de haven verder uitgediept tot er een moderne <a href="/wiki/Getijhaven" title="Getijhaven">getijhaven</a> ontstond.<a href="#cite_note-29">[29]</a> Er kwam een <a href="/wiki/Kielplaats" title="Kielplaats">kielplaats</a> voor oorlogsschepen, genaamd 'Het Nieuwe Werk'. In 1795 <a href="/wiki/Overgave_van_de_Nederlandse_vloot_aan_de_Franse_cavalerie" title="Overgave van de Nederlandse vloot aan de Franse cavalerie">gaf de Nederlandse vloot zich op het Nieuwediep over</a> aan de Franse <a href="/wiki/Cavalerie" title="Cavalerie">cavalerie</a> die over ijs de schepen kon bereiken. Ruim vier jaar later, in 1799, tijdens de <a href="/wiki/Tweede_Coalitieoorlog" title="Tweede Coalitieoorlog">Tweede Coalitieoorlog</a>, werd de Nederlandse vloot in Den Helder door een Brits-Russische invasiemacht veroverd. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg/260px-Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg/390px-Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg/520px-Den_Helder_-_Rijkswerf.jpg 2x" data-file-width="1308" data-file-height="981" /></a><figcaption>Oude Rijkswerf van Den Helder</figcaption></figure> Het Nieuwe Diep werd oorspronkelijk ingericht als veilige haven voor de koopvaardij. Hoewel de Helderse bevolking van de nieuwe haven profiteerde, kwam het niet tot een stadsuitbreiding omdat er langs het Nieuwe Diep officieel niet gebouwd mocht worden. In de <a href="/wiki/Franse_tijd_in_Nederland" class="mw-redirect" title="Franse tijd in Nederland">Franse tijd</a> werd voor het eerst begonnen met de aanleg van een marinehaven. Na een bezoek van <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleon</a> aan Den Helder in 1811 werd de <a href="/wiki/Stelling_Den_Helder" title="Stelling Den Helder">Stelling Den Helder</a> gebouwd, een <a href="/wiki/Retranchement_(vestingwerk)" title="Retranchement (vestingwerk)">retranchement</a> (ring van forten) rond Den Helder en de havens.<a href="#cite_note-30">[30]</a> Huisduinen viel buiten deze bescherming, maar kreeg een eigen fort, <a href="/wiki/Fort_Kijkduin" title="Fort Kijkduin">Fort Kijkduin</a>. Na het vertrek van de Fransen in 1814<a href="#cite_note-31">[31]</a> bleef de <a href="/wiki/Marine_(strijdmacht)" title="Marine (strijdmacht)">marine</a> in Den Helder, die de haven uitbouwde tot haar belangrijkste steunpunt. In 1824 werd de haven door de aanleg van het <a href="/wiki/Noordhollandsch_Kanaal" title="Noordhollandsch Kanaal">Noordhollandsch Kanaal</a> met het binnenland verbonden.<a href="#cite_note-32">[32]</a> Daardoor werd Den Helder een voorhaven van Amsterdam. De gevolgen bleven beperkt door de status van "onvrij territoir", die in de napoleontische tijd aan Den Helder was gegeven ter voorkoming van smokkel. Goederen mochten alleen uit de zeeschepen worden overgeladen op <a href="/wiki/Lichter" title="Lichter">lichters</a> om dan naar Amsterdam te worden gevaren. Elke andere havenactiviteit was verboden. In 1844 wilde de regering de status opheffen, maar Amsterdam wist een besluit nog te traineren tot 1851.<a href="#cite_note-33">[33]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_De_Singel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Den_Helder_-_De_Singel.jpg/260px-Den_Helder_-_De_Singel.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Den_Helder_-_De_Singel.jpg/390px-Den_Helder_-_De_Singel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Den_Helder_-_De_Singel.jpg/520px-Den_Helder_-_De_Singel.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="2322" /></a><figcaption>De Singel om Oud-Den Helder</figcaption></figure> Het <a href="/wiki/Helders_Kanaal" title="Helders Kanaal">Helders Kanaal</a> was in 1829 gereed. Het verbond het dorp met het Noordhollandsch Kanaal. Arbeiders hadden zich tijdens de aanleg van beide kanalen langs het kanaal gevestigd waardoor de woonkern Nieuwstad (ook Strooien Dorp genaamd, de huidige <a href="/wiki/Visbuurt_(Den_Helder)" title="Visbuurt (Den Helder)">Visbuurt</a>) ontstond. De woonkernen Helder en Nieuwstad breidden zich uit langs het kanaal en raakten met elkaar verbonden. Er werden nieuwe kerken gebouwd en het centrum verplaatste zich naar het gebied tussen Willemsoord en de Oude Helder.<a href="#cite_note-34">[34]</a> In 1845 werd een stoombootdienst naar Amsterdam geopend door <a href="/wiki/Zur_M%C3%BChlen_%26_Co." title="Zur Mühlen & Co.">Gebr. Zur Mühlen</a>. De <a href="/wiki/Koninklijk_Instituut_voor_de_Marine" title="Koninklijk Instituut voor de Marine">adelborstenopleiding</a> van de Koninklijke Marine vestigde zich in Den Helder en in 1865 kwam er op initiatief van koning <a href="/wiki/Willem_III_der_Nederlanden" title="Willem III der Nederlanden">Willem III</a> een <a href="/wiki/Spoorlijn_Den_Helder_-_Amsterdam" title="Spoorlijn Den Helder - Amsterdam">spoorverbinding met Amsterdam</a>. Door de ingebruikname van het <a href="/wiki/Noordzeekanaal" title="Noordzeekanaal">Noordzeekanaal</a> in 1876 verloor de stad een groot deel van de inkomsten. De schepen die bestemd waren voor Amsterdam kwamen niet langer langs Den Helder. Het aantal inwoners daalde met bijna 10%.<a href="#cite_note-35">[35]</a> Na het verlies van de <a href="/wiki/Koopvaardij" title="Koopvaardij">koopvaardij</a> ving de visserij een gedeelte van de verliezen op. Nadat in IJmuiden een nieuwe <a href="/wiki/Vissershaven" title="Vissershaven">vissershaven</a> geopend was, vertrokken na de kooplieden ook de vissers. Doordat de marine-instellingen naar Den Helder verhuisden, kwamen er arbeiders naar de stad die op de rijkswerf gingen werken, de "Wervianen". In 1898 opende de <a href="/wiki/Tramlijn_Helder_-_Huisduinen" title="Tramlijn Helder - Huisduinen">tramlijn Helder - Huisduinen</a> naar <a href="/wiki/Badplaats" title="Badplaats">badplaats</a> Huisduinen, waar een badpaviljoen was. Deze reed tot en met 1917. In 1909 werd <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> gesticht. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder,_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg/260px-NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg" decoding="async" width="260" height="187" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg/390px-NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg/520px-NIMH_-_2011_-_0228_-_Aerial_photograph_of_Den_Helder%2C_The_Netherlands_-_1920_-_1940.jpg 2x" data-file-width="3500" data-file-height="2513" /></a><figcaption>Luchtfoto van de Den Helder: met rechtsonder het Havenplein met het Marinemonument (1920-1940), Nederlands Instituut voor Militaire Historie.</figcaption></figure> Vanwege de mobilisatie van de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> kwamen er honderden militairen naar Den Helder, wat goed was voor de middenstand. Tussen 1918 en 1921 werd een <a href="/wiki/Singel_(gracht)" title="Singel (gracht)">singel</a> gegraven en in 1922 onthulde <a href="/wiki/Wilhelmina_der_Nederlanden" title="Wilhelmina der Nederlanden">koningin Wilhelmina</a> het marinemonument op het Havenplein.<a href="#cite_note-36">[36]</a> De stad binnen de linie kreeg haar huidige omvang in de jaren 30 van de 20e eeuw. Den Helder was een welvarende stad geworden met een druk uitgaansleven, zoals dat paste bij een havenstad, en een hoog voorzieningenniveau.<a href="#cite_note-37">[37]</a> De marine was een betrouwbare werkgever, wat juist in de <a href="/wiki/Crisis_van_de_jaren_30" class="mw-redirect" title="Crisis van de jaren 30">crisistijd</a> veel nieuwe inwoners naar Den Helder trok. Op 1 januari 1940 was het inwoneraantal tot 37.328 gestegen, waarmee Den Helder na <a href="/wiki/Amsterdam" title="Amsterdam">Amsterdam</a>, <a href="/wiki/Haarlem" title="Haarlem">Haarlem</a>, <a href="/wiki/Hilversum" title="Hilversum">Hilversum</a> en <a href="/wiki/Zaandam" title="Zaandam">Zaandam</a> de op vier na grootste plaats van Noord-Holland was.<a href="#cite_note-38">[38]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tweede_Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Tweede Wereldoorlog" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Tweede Wereldoorlog">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv/260px--Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="195" data-durationhint="69" data-mwtitle="Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="320" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/7/70/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv/Hoe_Den_Helder_er_uit_ziet_Weeknummer_46-07_-_Open_Beelden_-_24683.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="192" data-height="144" /></video><figcaption>Bioscoopjournaal over Den Helder in 1946</figcaption></figure> Aan de bloei van Den Helder kwam een abrupt einde in mei 1940, toen Nederland werd <a href="/wiki/Duitse_aanval_op_Nederland_in_1940" title="Duitse aanval op Nederland in 1940">bezet door nazi-Duitsland</a>. De bezetter nam de marinecomplexen in gebruik, wat voor de geallieerden aanleiding was de stad te bombarderen. De nachtelijke <a href="/wiki/Bombardement" title="Bombardement">bombardementen</a> troffen echter vaak burgerdoelen. De veiligheid van de bewoners kon niet langer worden gegarandeerd. Op 25 juni 1940 werd daarom besloten tot <a href="/wiki/Evacuatie" title="Evacuatie">evacuatie</a>. Inwoners moesten 's nachts elders onderdak vinden. Overdag ging, zeker in het begin van de evacuatie, het leven in de stad gewoon door. Maar hoe langer de evacuatie duurde, hoe vaker mensen wegbleven. Grote delen van de stad werden verlaten. Den Helder werd regelmatig gebombardeerd, eerst door de Duitsers, later door de Engelsen en Amerikanen. Vooral de Marineterreinen waren doelwit, maar veel bommen vielen op de woonbebouwing. Op 19 februari 1943 was er een bombardement op <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a> waarbij 39 doden vielen.<a href="#cite_note-39">[39]</a> De stad werd de meeste gebombeerde plaats van Nederland.<a href="#cite_note-40">[40]</a><a href="#cite_note-41">[41]</a> Vanaf 1943 werd de hele stad tot <a href="/wiki/Sperrgebiet" title="Sperrgebiet">Sperrgebiet</a> verklaard.<a href="#cite_note-42">[42]</a> Ondertussen begon de afbraak van het oude centrum. De Duitsers hadden een vrij <a href="/wiki/Schootsveld" title="Schootsveld">schootsveld</a> nodig voor een eventuele Engelse invasie. De <a href="/wiki/Atlantikwall" title="Atlantikwall">Atlantikwall</a> vereiste de sloop van alle bebouwing langs de zeedijk. Niet alleen 19e-eeuwse panden langs de Kanaalgracht en de Weststraat werden afgebroken, ook de complete Oude Helder – de 18e-eeuwse binnenstad – viel ten prooi aan de slopershamer. Toen de stad in 1945 bevrijd werd, keerde maar een klein deel van de bewoners terug. Niet alleen was een deel van hen slachtoffer geworden van de oorlogshandelingen en de <a href="/wiki/Holocaust" title="Holocaust">holocaust</a>, overlevenden stelden hun terugkeer veelal uit. Het was immers niet zeker of de marine – en dus de werkgelegenheid – na de oorlog in de gehavende stad zou terugkeren. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wederopbouw_en_uitbreiding">Wederopbouw en uitbreiding</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Wederopbouw en uitbreiding" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Wederopbouw en uitbreiding">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_HEMA.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Den_Helder_-_HEMA.jpg/260px-Den_Helder_-_HEMA.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Den_Helder_-_HEMA.jpg/390px-Den_Helder_-_HEMA.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Den_Helder_-_HEMA.jpg/520px-Den_Helder_-_HEMA.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Wederopbouwgebouwen in de Beatrixstraat</figcaption></figure> Na de oorlog werd besloten dat Den Helder weer de <a href="/wiki/Marinehaven" title="Marinehaven">marinehaven</a> moest worden die het voor de oorlog was geweest. De <a href="/wiki/Wederopbouw" title="Wederopbouw">wederopbouw</a> kon beginnen. De Oude Helder, dat al bijna een eeuw niet meer het commerciële centrum van de stad was, werd nu een woonwijk met een eigentijdse architectuur. Elders werd de oorlogsschade zo goed mogelijk hersteld, al werden enkele belangrijke gebouwen als de Westerkerk en de synagoge niet herbouwd. In de jaren 50 werd besloten om het centrum van de stad, dat uit 19e-eeuwse straatjes bestond, te moderniseren. Stedenbouwkundige Wieger Bruin bedacht het Centrumplan. Hiervoor werd de spoorlijn ingekort en voor een deel opgebroken, zodat het station zuidelijker kwam te liggen en er een betere verbinding tussen de verschillende wijken ontstond. Het nieuwe <a href="/wiki/Station_Den_Helder" title="Station Den Helder">kopstation</a> werd geopend in 1958. Ook werd de spoorlijn naar <a href="/wiki/Station_Alkmaar" title="Station Alkmaar">Alkmaar</a> in dat jaar <a href="/wiki/Elektrificatie_van_spoorlijnen_in_Nederland" title="Elektrificatie van spoorlijnen in Nederland">geëlektrificeerd</a>. De Beatrixstraat werd aangelegd, een moderne stadsstraat die het nieuwe station met de rijkswerf zou verbinden. Hiervoor werd een deel van de oorspronkelijke bebouwing opgeofferd. Nieuwe stedelijke blokken moesten het aanzien van Den Helder gaan bepalen. Niet alle plannen werden uitgevoerd, zodat de binnenstad veel van haar 19e-eeuwse bebouwing heeft behouden. De stad binnen de linie was voor de oorlog al volgebouwd. Na de oorlog werden de wijken <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a> en <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a> aangelegd. <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> groeide uit tot een dorp met veel nieuwbouw. Toen gemeente Callantsoog zich bij gemeente <a href="/wiki/Zijpe_(gemeente)" title="Zijpe (gemeente)">Zijpe</a> voegde kwam een twee kilometer lange strook duinen en strand ten noorden van de Callantsogervaart bij gemeente Den Helder te horen. Zo kreeg de gemeente Den Helder haar huidige vorm. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="21e_eeuw">21e eeuw</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: 21e eeuw" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: 21e eeuw">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg/260px-Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg" decoding="async" width="260" height="178" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg/390px-Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg/520px-Vooraanzicht_van_de_scheepswerf_tijdens_werkzaamheden_-_Den_Helder_-_20420491_-_RCE.jpg 2x" data-file-width="3689" data-file-height="2532" /></a><figcaption>Restauratie oude rijkswerf</figcaption></figure> In het begin van de 21e eeuw maakte men plannen om de binnenstad van Den Helder op te knappen. Doel hiervan was om het centrum van Den Helder levendiger te maken. Om de vernieuwing van de binnenstad slagkracht te geven werd in 2008 <a href="/w/index.php?title=Zeestad_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zeestad (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Zeestad</a> opgericht. Deze zelfstandige organisatie, met als aandeelhouders de gemeente Den Helder en provincie <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a>, kreeg als opdracht om de stedelijke vernieuwing in Den Helder te ontwikkelen en uit te voeren.<a href="#cite_note-43">[43]</a> Op diverse plekken in het centrum waren door de sloop van vervallen <a href="/wiki/Gebouw" title="Gebouw">panden</a> gaten in de bebouwing ontstaan waardoor straten geen geheel meer vormden. Door het opvullen van deze plekken met nieuwbouw, het vervangen van vervallen panden en het in <a href="/wiki/Historiserende_vormgeving" title="Historiserende vormgeving">historiserende stijl</a> renoveren van winkelgevels ontstond een aantrekkelijker centrum.<a href="#cite_note-44">[44]</a> Zeestad werd in 2020 genomineerd voor de <a href="/wiki/Gouden_Piramide" title="Gouden Piramide">Gouden Piramide</a> vanwege de consistente en voortvarende aanpak van het centrumgebied.<a href="#cite_note-45">[45]</a> Een belangrijk onderdeel van het vernieuwde centrum is de oude rijkswerf <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a>. Nadat dit gebied was gerestaureerd in de jaren 90, werd in de 21e eeuw het plan opgevat om er horeca en uitgaansgelegenheden te realiseren. Dit leidde onder andere tot de bouw van een <a href="/wiki/Bioscoop" title="Bioscoop">bioscoop</a> en de nieuwe schouwburg. In de zomer van 2009 was Den Helder in de ban van een aantal grote branden, zo gingen in ruim een maand tijd het <a href="/wiki/Prins_Willem_(schip,_1985)" title="Prins Willem (schip, 1985)">replica VOC-schip Prins Willem</a>, een <a href="/wiki/Bollenteelt" title="Bollenteelt">bollenbedrijf</a><a href="#cite_note-46">[46]</a> en een grote sporthal van het <a href="/wiki/Lyceum_aan_Zee" title="Lyceum aan Zee">Lyceum aan Zee</a> in vlammen op. Ook een voormalig Duits logements- of administratiegebouw uit de oorlog, in de volksmond het Casino genoemd brandde af.<a href="#cite_note-47">[47]</a> In 2019 is de ruïne van het Casino verbouwd tot <a href="/wiki/Atlantikwall_Centrum" title="Atlantikwall Centrum">Atlantikwall Centrum</a><a href="#cite_note-48">[48]</a>, een <a href="/wiki/Bezoekerscentrum" title="Bezoekerscentrum">informatiecentrum</a> over de <a href="/wiki/Atlantikwall" title="Atlantikwall">Atlantikwall</a>. <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie,_verbindingswal,_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg/260px-WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg" decoding="async" width="260" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg/390px-WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg/520px-WLM_-_Lumperjack_-_De_Linie%2C_verbindingswal%2C_verdedigingslinie_door_centrum_Den_Helder.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="673" /></a><figcaption>De linie met links de Stad binnen de Linie en rechts Nieuw-Den Helder</figcaption></figure> Tot omstreeks 2000 was het gebied in en rondom de <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder#Falgabuurt" title="Nieuw-Den Helder">Falgabuurt</a> in <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a> een achterstandsgebied. De buurt had te maken met drugsoverlast, werkloosheid, verloedering en misdaad. De overlast door de bewoners liep dermate uit de hand dat de gemeente eind jaren 90 besloot dat het zo niet langer kon. Er werd begonnen met de sloop van veel verpauperde flats. Deze flats werden vervangen door vrijstaande woningen in een duinachtig gebied. Op 18 mei 2011 opende <a href="/wiki/Beatrix_der_Nederlanden" title="Beatrix der Nederlanden">koningin Beatrix</a> het nieuwe <a href="/wiki/Winkelcentrum" title="Winkelcentrum">winkelcentrum</a> aan de Marsdiepstraat. Het even verderop gelegen winkelcentrum Falga werd opgeknapt, gemoderniseerd en kreeg de naam Duinpassage.<a href="#cite_note-49">[49]</a> Rond dezelfde tijd werd begonnen met het opknappen van de <a href="/wiki/Stelling_Den_Helder" title="Stelling Den Helder">Stelling Den Helder</a>. Er was de laatste decennia weinig aan onderhoud gedaan. De gemeente besloot om de Stelling weer zichtbaar te maken. De bunkers en remises die in de linie te vinden zijn waren compleet overgroeid met bomen en struiken. <a href="/wiki/Fort_Dirks_Admiraal" title="Fort Dirks Admiraal">Fort Dirks Admiraal</a> was door vandalisme en het niet plegen van onderhoud in slechte staat; vrijwilligers hebben dit samen met Stichting Stelling Den Helder opgeknapt. Heden is het gedeelte tussen Sportlaan en Middenweg weer zichtbaar als een liniedijk. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geografie">Geografie</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Geografie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Geografie">brontekst bewerken</a>]</div> <table cellpadding="0" style="text-align:center; margin:1em 0; border:1px solid var(--border-color-base, #aaa); color:inherit; background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa); display:table; width:auto !important; float:right; clear:right; margin:0 0 1em 1em;"> <tbody><tr> <th colspan="5" style="font-size:95%; padding-bottom:2px; color:inherit; background-color:var(--background-color-neutral, #ddeef8);">   Aangrenzende gemeenten    </th></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td>   </td> <td>    </td> <td> Texel<a href="/wiki/Bestand:Texel_flag.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Texel"><img alt="Vlag Texel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Texel_flag.svg/20px-Texel_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Texel_flag.svg/30px-Texel_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Texel_flag.svg/40px-Texel_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a>  </td> <td>    </td> <td>   </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td>      </td> <td rowspan="3" colspan="3"><a href="/wiki/Bestand:Brosen_windrose_nl.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Brosen_windrose_nl.svg/120px-Brosen_windrose_nl.svg.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Brosen_windrose_nl.svg/180px-Brosen_windrose_nl.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Brosen_windrose_nl.svg/240px-Brosen_windrose_nl.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a> </td> <td>      </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td>   </td> <td>   </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td>      </td> <td>      </td></tr> <tr style="font-size:90%;"> <td>   </td> <td>    </td> <td> Schagen<a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Schagen.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Schagen"><img alt="Vlag Schagen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Flag_of_Schagen.svg/20px-Flag_of_Schagen.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Flag_of_Schagen.svg/30px-Flag_of_Schagen.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/Flag_of_Schagen.svg/40px-Flag_of_Schagen.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a> <a href="/wiki/Schagen_(gemeente)" title="Schagen (gemeente)">Schagen</a>  </td> <td>    </td> <td> Hollands Kroon<a href="/wiki/Bestand:Hollands_kroon_vlag.svg" class="mw-file-description" title="Vlag Hollands Kroon"><img alt="Vlag Hollands Kroon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Hollands_kroon_vlag.svg/20px-Hollands_kroon_vlag.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Hollands_kroon_vlag.svg/30px-Hollands_kroon_vlag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Hollands_kroon_vlag.svg/40px-Hollands_kroon_vlag.svg.png 2x" data-file-width="595" data-file-height="445" /></a> <a href="/wiki/Hollands_Kroon_(gemeente)" title="Hollands Kroon (gemeente)">Hollands Kroon</a>  </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg/260px-NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg" decoding="async" width="260" height="260" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg/390px-NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg/520px-NASA_20070501_Den_Helder_NL.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Satellietfoto Den Helder (NASA, 2007)</figcaption></figure> Den Helder ligt op het noordelijkste vasteland van de provincie <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a>. Ten zuiden van de gemeente ligt de gemeente <a href="/wiki/Schagen_(gemeente)" title="Schagen (gemeente)">Schagen</a> en ten zuidoosten de gemeente <a href="/wiki/Hollands_Kroon_(gemeente)" title="Hollands Kroon (gemeente)">Hollands Kroon</a>. In het westen ligt de <a href="/wiki/Noordzee" title="Noordzee">Noordzee</a>, in het oosten de <a href="/wiki/Waddenzee" title="Waddenzee">Waddenzee</a> en in het noorden de zeestraat het <a href="/wiki/Marsdiep_(zeegat)" title="Marsdiep (zeegat)">Marsdiep</a> met aan de overkant het eiland <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a>. Ongeveer twee kilometer noordwestelijk van het vasteland ligt zandplaat <a href="/wiki/Noorderhaaks" title="Noorderhaaks">Noorderhaaks</a>, ook wel Razende Bol genoemd, behorend tot het grondgebied van de gemeente Texel. Samen met de omliggende gemeenten maakt Den Helder deel uit van de <a href="/wiki/Kop_van_Noord-Holland" title="Kop van Noord-Holland">Kop van Noord-Holland</a>. De gemeente heeft aan de Noordzeekust een duinenrij die ten noorden van Huisduinen overgaat op de zeedijk. In de Waddenzee ten oosten van Den Helder ligt de <a href="/wiki/Laurens_Brandligtdam" title="Laurens Brandligtdam">Laurens Brandligtdam</a>. Het buitengebied van de gemeente is bekend om de in de lente kleurrijke bollenvelden. Naast de stad Den Helder en de dorpen Huisduinen en Julianadorp heeft de gemeente nog enkele kleinere <a href="/wiki/Woonkern" class="mw-redirect" title="Woonkern">woonkernen</a>. Ten westen van Julianadorp ligt de badplaats <a href="/wiki/Julianadorp_aan_Zee" title="Julianadorp aan Zee">Julianadorp aan Zee</a>, bestaande uit voornamelijk vakantiewoningen. Buurtschappen in de gemeente zijn <a href="/wiki/De_Kooy" title="De Kooy">De Kooy</a>, de <a href="/wiki/Friese_Buurt" title="Friese Buurt">Friese Buurt</a> en <a href="/wiki/Noorderhaven_(Den_Helder)" title="Noorderhaven (Den Helder)">Noorderhaven</a>. Officieel aangewezen <a href="/wiki/Bebouwde_kom" title="Bebouwde kom">bebouwde kommen</a> binnen de gemeente zijn Den Helder, Huisduinen, Julianadorp, Julianadorp aan Zee, <a href="/w/index.php?title=Kooypunt_(bedrijventerrein)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kooypunt (bedrijventerrein) (de pagina bestaat niet)">Kooypunt</a>, <a href="/wiki/Vliegveld_De_Kooy" title="Vliegveld De Kooy">Luchthaven</a> en <a href="/w/index.php?title=Oostoever_(bedrijventerrein)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oostoever (bedrijventerrein) (de pagina bestaat niet)">Oostoever</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klimaat">Klimaat</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Klimaat" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Klimaat">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder heeft, zoals heel Nederland, een <a href="/wiki/Zeeklimaat" title="Zeeklimaat">zeeklimaat</a>. Doordat de gemeente aan drie kanten is omgeven door water zijn de temperaturen in de zomer vaak lager en in de winter vaak hoger dan elders in het land. Net ten zuiden van de bebouwde kom, op vliegveld De Kooy, staat een <a href="/wiki/Weerstation" title="Weerstation">weerstation</a>. Dit verving het weerstation op de dijk die vanwege de dijkverzwaring in 1972 moest wijken.<a href="#cite_note-50">[50]</a> Den Helder is door het <a href="/wiki/Koninklijk_Nederlands_Meteorologisch_Instituut" title="Koninklijk Nederlands Meteorologisch Instituut">KNMI</a> meermaals aangeduid als zonnigste plaats van <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a> en heeft met 2408.2 zonuren in 2022 het landelijk record van aantal zonuren per jaar in handen.<a href="#cite_note-51">[51]</a> Dit aantal verbrak het record van 2194 uit 2003 dat ook al in handen was van Den Helder.<a href="#cite_note-52">[52]</a><a href="#cite_note-53">[53]</a> Gemiddeld scheen de zon 1887,8 uur, en viel er 786.6 mm neerslag per jaar over de periode 1991-2020.<a href="#cite_note-54">[54]</a> <center> <table class="wikitable" style="text-align:center;"> <caption>Weergemiddelden voor Den Helder (vliegveld De Kooy) </caption> <tbody><tr style="font-size:90%;"> <th>Maand </th> <th title="januari" style="width:3em">jan </th> <th title="februari" style="width:3em">feb </th> <th title="maart" style="width:3em">mrt </th> <th title="april" style="width:3em">apr </th> <th title="mei" style="width:3em">mei </th> <th title="juni" style="width:3em">jun </th> <th title="juli" style="width:3em">jul </th> <th title="augustus" style="width:3em">aug </th> <th title="september" style="width:3em">sep </th> <th title="oktober" style="width:3em">okt </th> <th title="november" style="width:3em">nov </th> <th title="december" style="width:3em">dec </th> <th style="width:4em; border-left-width:medium;">Jaar </th></tr> <tr> <th style="text-align:left; font-size:90%; white-space:nowrap;">Hoogste maximum (°C) </th> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">13,7 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">16,2 </td> <td style="background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">20,5 </td> <td style="background: #FF4000; color:#000000; font-size:85%;">27,9 </td> <td style="background: #FF2000; color:#000000; font-size:85%;">31,0 </td> <td style="background: #FF0000; color:#000000; font-size:85%;">31,7 </td> <td style="background: #E00000; color:#000000; font-size:85%;">34,8 </td> <td style="background: #FF0000; color:#000000; font-size:85%;">33,8 </td> <td style="background: #FF0000; color:#000000; font-size:85%;">32,6 </td> <td style="background: #FF6000; color:#000000; font-size:85%;">25,1 </td> <td style="background: #FFA020; color:#000000; font-size:85%;">17,7 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">15,3 </td> <td style="background: #E00000; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">34,8 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Gemiddeld maximum (°C) </th> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">6,0 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">6,2 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">8,7 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">12,4 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">15,8 </td> <td style="background: #FFA020; color:#000000; font-size:85%;">18,5 </td> <td style="background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">20,8 </td> <td style="background: #FF8000; color:#000000; font-size:85%;">22,1 </td> <td style="background: #FFA020; color:#000000; font-size:85%;">18,3 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">14,3 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">10,0 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">7,0 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">13,3 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Gemiddelde temperatuur (°C) </th> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">4,0 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">3,9 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">5,9 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">9,0 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">12,4 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">15,2 </td> <td style="background: #FFA020; color:#000000; font-size:85%;">17,5 </td> <td style="background: #FFA020; color:#000000; font-size:85%;">17,8 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">15,4 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">11,6 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">7,8 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">5,0 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">10,5 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Gemiddeld minimum (°C) </th> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">1,7 </td> <td style="background: #FFFFFF; color:#000000; font-size:85%;">1,4 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">3,0 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">5,5 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">9,0 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">11,8 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">14,1 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">14,4 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">12,1 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">8,7 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">5,2 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">2,6 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">7,5 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Laagste minimum (°C) </th> <td style="background: #0080FF; color:#000000; font-size:85%;">−18,8 </td> <td style="background: #0060FF; color:#000000; font-size:85%;">−20,0 </td> <td style="background: #00A0FF; color:#000000; font-size:85%;">−16,0 </td> <td style="background: #80FFFF; color:#000000; font-size:85%;">−5,1 </td> <td style="background: #C0FFFF; color:#000000; font-size:85%;">−4,0 </td> <td style="background: #FFFFFF; color:#000000; font-size:85%;">−0,3 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">4,2 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">3,9 </td> <td style="background: #FFFFFF; color:#000000; font-size:85%;">0,9 </td> <td style="background: #80FFFF; color:#000000; font-size:85%;">−6,0 </td> <td style="background: #20C0FF; color:#000000; font-size:85%;">−11,9 </td> <td style="background: #20C0FF; color:#000000; font-size:85%;">−13,4 </td> <td style="background: #0060FF; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">−20,0 </td></tr> <tr> <td colspan="14" height="5"> </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;"><a href="/wiki/Neerslag_(atmosfeer)" title="Neerslag (atmosfeer)">Neerslag</a> (mm) </th> <td style="text-align:center; background: #788CFF; color:#000000; font-size:85%;">65,6 </td> <td style="text-align:center; background: #8CA0FF; color:#000000; font-size:85%;">50,1 </td> <td style="text-align:center; background: #A0B4FF; color:#000000; font-size:85%;">43,7 </td> <td style="text-align:center; background: #B4C8FF; color:#000000; font-size:85%;">34,9 </td> <td style="text-align:center; background: #A0B4FF; color:#000000; font-size:85%;">42,0 </td> <td style="text-align:center; background: #8CA0FF; color:#000000; font-size:85%;">58,7 </td> <td style="text-align:center; background: #788CFF; color:#000000; font-size:85%;">62,5 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">89,1 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">84,7 </td> <td style="text-align:center; background: #3C50FF; color:#000000; font-size:85%;">96,5 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">83,5 </td> <td style="text-align:center; background: #6478FF; color:#000000; font-size:85%;">75,3 </td> <th style="text-align:center; background-color: #788CFF; color:#000000; font-size:85%; border-left-width:medium;">786,6 </th></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Zonuren (uur/dag) </th> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">2,3 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">3,5 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">5,0 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">7,2 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">8,0 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">7,7 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">7,8 </td> <td style="background: #FFC040; color:#000000; font-size:85%;">7,1 </td> <td style="background: #FFE060; color:#000000; font-size:85%;">5,4 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;">4,0 </td> <td style="background: #FFFFA0; color:#000000; font-size:85%;">2,3 </td> <td style="background: #FFFFC0; color:#000000; font-size:85%;">2,0 </td> <td style="background: #FFFF80; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">5,2 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;">Regendagen (dag) </th> <td style="text-align:center; background: #00008C; color:#FFFFFF; font-size:85%;">18,5 </td> <td style="text-align:center; background: #0000FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">15,7 </td> <td style="text-align:center; background: #1428FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">14,9 </td> <td style="text-align:center; background: #3C50FF; color:#000000; font-size:85%;">12,4 </td> <td style="text-align:center; background: #3C50FF; color:#000000; font-size:85%;">12,2 </td> <td style="text-align:center; background: #283CFF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">12,8 </td> <td style="text-align:center; background: #1428FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">14,0 </td> <td style="text-align:center; background: #1428FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">14,6 </td> <td style="text-align:center; background: #0000FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;">15,9 </td> <td style="text-align:center; background: #00008C; color:#FFFFFF; font-size:85%;">17,6 </td> <td style="text-align:center; background: #000064; color:#FFFFFF; font-size:85%;">19,8 </td> <td style="text-align:center; background: #000064; color:#FFFFFF; font-size:85%;">19,3 </td> <td style="text-align:center; background: #0000FF; color:#FFFFFF; font-size:85%;; border-left-width:medium;">187,7 </td></tr> <tr> <th style="white-space:nowrap; text-align:left; font-size:90%;"><a href="/wiki/Relatieve_luchtvochtigheid" title="Relatieve luchtvochtigheid">Relatieve luchtvochtigheid</a> (%) </th> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">87,8 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">86,3 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">83,9 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">80,5 </td> <td style="text-align:center; background: #6478FF; color:#000000; font-size:85%;">79,0 </td> <td style="text-align:center; background: #6478FF; color:#000000; font-size:85%;">79,1 </td> <td style="text-align:center; background: #6478FF; color:#000000; font-size:85%;">79,4 </td> <td style="text-align:center; background: #6478FF; color:#000000; font-size:85%;">79,1 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">81,2 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">83,3 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">86,6 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;">87,5 </td> <td style="text-align:center; background: #5064FF; color:#000000; font-size:85%;; border-left-width:medium;">82,8 </td></tr> <tr> <td colspan="14" style="text-align:center; font-size:88%;">Bron: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cdn.knmi.nl/knmi/map/page/klimatologie/klimaatatlas/tabel/stationsdata/klimtab_9120_235.pdf">Klimaatviewer</a> (gemiddelden, 1991-2020), Wetterzentrale.de (recordtemperaturen). </td></tr></tbody></table></center> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wijken">Wijken</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Wijken" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Wijken">brontekst bewerken</a>]</div> Binnen woonkern Den Helder wordt in het dagelijks leven onderscheid gemaakt tussen drie woonwijken; Stad Binnen de Linie, <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a> en <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a>.<a href="#cite_note-55">[55]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Stad_binnen_de_Linie">Stad binnen de Linie</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Stad binnen de Linie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Stad binnen de Linie">brontekst bewerken</a>]</div> De Stad binnen de Linie is het oudste deel en wordt in het zuiden en westen begrensd door de <a href="/wiki/Stelling_Den_Helder" title="Stelling Den Helder">verdedigingslinie van Den Helder</a>. In dit stadsdeel bevindt zich de na de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">oorlog</a> heropgebouwde buurt Oud-Den Helder, het centrum met winkelstraten en horeca, het station en de uitgaansgelegenheden. In het oosten ligt de <a href="/wiki/Visbuurt_(Den_Helder)" title="Visbuurt (Den Helder)">Visbuurt</a>, een volksbuurt met kleine, lage huisjes. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nieuw-Den_Helder">Nieuw-Den Helder</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Nieuw-Den Helder" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Nieuw-Den Helder">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg/260px-Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg/390px-Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg/520px-Nieuw_Den_Helder_-_Wijkhuis.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="2322" /></a><figcaption>Wijkhuis en flatgebouw in Nieuw-Den Helder</figcaption></figure> De wijk <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a> werd gebouwd vanaf de jaren 50 en is een wederopbouwwijk met flats en lage rijtjeshuizen. Er zijn drie winkelcentra. In de 21e eeuw werden delen van de wijk gesloopt en vervangen door vrijstaande huizen. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="De_Schooten">De Schooten</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: De Schooten" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: De Schooten">brontekst bewerken</a>]</div> Vanaf de jaren 60 werd het land ten oosten van de spoorlijn bebouwd; er kwamen flats en rijtjeshuizen. De wijk <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a> werd gebouwd rond een gelijknamige boerderij. Naast deze boerderij, die dienstdoet als buurthuis, staat een winkelcentrum. Er wonen overwegend ouderen in de wijk. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Wijkindeling">Wijkindeling</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Wijkindeling" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Wijkindeling">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Voor een volledig overzicht van wijken en buurten in Den Helder volgens CBS zie: <a href="/wiki/Wijken_en_buurten_in_Den_Helder" title="Wijken en buurten in Den Helder">Wijken en buurten in Den Helder</a></div> Volgens het <a href="/wiki/Centraal_Bureau_voor_de_Statistiek" title="Centraal Bureau voor de Statistiek">CBS</a> telt de gemeente acht wijken, die zijn onderverdeeld in 65 buurten. <table width="80%"> <tbody><tr> <td valign="top" align="left" width="100%"> <table class="toccolours" style="margin: 0 2em 0 2em;"> <tbody><tr> <td style="width:35%;">Wijk </td> <td style="width:22%;">Postcode(s) </td> <td>Inwoners (2023)</td> <td rowspan="10"><a href="/wiki/Bestand:Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg" class="mw-file-description" title="Wijkindeling Den Helder"><img alt="Wijkindeling Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg/300px-Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg.png" decoding="async" width="300" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg/450px-Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg/600px-Map_-_NL_-_Den_Helder_-_Wijken.svg.png 2x" data-file-width="625" data-file-height="575" /></a> </td></tr> <tr> <td>1. <a href="/w/index.php?title=Stad_Binnen_de_Linie_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stad Binnen de Linie (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Stad binnen de Linie</a>-Oost</td> <td>1781</td> <td>9.070 </td></tr> <tr> <td>2. <a href="/w/index.php?title=Stad_Binnen_de_Linie_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stad Binnen de Linie (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Stad binnen de Linie</a>-West</td> <td>1782</td> <td>10.650 </td></tr> <tr> <td>3. <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a>-West</td> <td>1783, 1789</td> <td>3.200 </td></tr> <tr> <td>4. <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a>-Oost</td> <td>1784</td> <td>9.265 </td></tr> <tr> <td>5. <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a></td> <td>1785</td> <td>9.135 </td></tr> <tr> <td>6. <a href="/wiki/Koegras" title="Koegras">Koegras</a></td> <td>1784, 1786, 1787</td> <td>1.995 </td></tr> <tr> <td>7. <a href="/w/index.php?title=Duinzoom_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Duinzoom (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Duinzoom</a></td> <td>1783, 1787</td> <td>340 </td></tr> <tr> <td>8. <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a></td> <td>1787, 1788</td> <td>12.870 </td></tr> <tr> <td>Totaal</td> <td></td> <td>56.539 </td></tr></tbody></table> </td></tr></tbody></table> <dl><dd>Indeling volgens het <a href="/wiki/Centraal_Bureau_voor_de_Statistiek" title="Centraal Bureau voor de Statistiek">CBS</a>. Sinds 2010 zijn Huisduinen en Julianadorp eigen woonkernen met een eigen postcode (1789 voor Huisduinen, 1787 en 1788 voor Julianadorp).</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Natuurgebieden">Natuurgebieden</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Natuurgebieden" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Natuurgebieden">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg/260px-Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg/390px-Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg/520px-Den_Helder_-_Beach_near_Duinoord.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a><figcaption>Het strand nabij Duinoord</figcaption></figure> De gemeente heeft zeven kilometer zandstrand met daarachter duingebied. De <a href="/wiki/Duinen_Den_Helder-Callantsoog" title="Duinen Den Helder-Callantsoog">duinen in Den Helder</a> zijn onderdeel van een groter <a href="/wiki/Natura_2000" title="Natura 2000">Natura 2000</a>-gebied. Tegen de duinen aan ligt het bos de <a href="/wiki/Donkere_Duinen" title="Donkere Duinen">Donkere Duinen</a>. Dit dennenbos is in 1917 aangelegd<a href="#cite_note-56">[56]</a>, in de eerste plaats als werkvoorziening, maar met in het achterhoofd dat de volgroeide dennen mettertijd als stuthout voor de <a href="/wiki/Kolenmijn" title="Kolenmijn">kolenmijnen</a> konden dienen waardoor het bos geld zou opleveren. Anno 21e eeuw zijn naast naaldbomen ook veel loofbomen in het bos te vinden. Naast het bos ligt aan de zuidkant natuurgebied <a href="/wiki/Mari%C3%ABndal_(Den_Helder)" title="Mariëndal (Den Helder)">Mariëndal</a> en aan de noordkant het Refugium. Bij het dorp Huisduinen liggen het <a href="/wiki/Weidevogel" title="Weidevogel">weidevogelgebied</a> Huisduinerpolder en het gebiedje De Tuintjes. Tussen Nieuw-Den Helder en De Schooten ligt het vanaf 2012 ontwikkelde natuurgebied <a href="/wiki/De_Nollen_(Den_Helder)#Het_Nollenlandschap" title="De Nollen (Den Helder)">De Nollen</a>. In het oosten van de gemeente, naast wadplaat <a href="/wiki/Balgzand" title="Balgzand">Balgzand</a>, ligt natuurgebied <a href="/w/index.php?title=Balgzandpolder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Balgzandpolder (de pagina bestaat niet)">Balgzandpolder</a> met de daarin gelegen vogelrots.<a href="#cite_note-57">[57]</a> Al deze gebieden worden beheerd door <a href="/wiki/Landschap_Noord-Holland" title="Landschap Noord-Holland">Landschap Noord-Holland</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mens_en_maatschappij">Mens en maatschappij</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Mens en maatschappij" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Mens en maatschappij">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Demografie">Demografie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Demografie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Demografie">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder,_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg/260px-Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg" decoding="async" width="260" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg/390px-Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg/520px-Den_Helder%2C_de_watertoren_GM0400_IMG_9504_2019-05-13_11.41.jpg 2x" data-file-width="3109" data-file-height="4024" /></a><figcaption>Watertoren aan de Beatrixstraat</figcaption></figure> De gemeente Den Helder heeft per 1 januari 2024 56.452 inwoners (bron: <a href="/wiki/Centraal_Bureau_voor_de_Statistiek" title="Centraal Bureau voor de Statistiek">CBS</a>). Zo'n 41.000 inwoners wonen in de gelijknamige <a href="/wiki/Stad" title="Stad">stad</a>, de overige inwoners wonen grotendeels in de dorpen <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> en <a href="/wiki/Julianadorp_aan_Zee" title="Julianadorp aan Zee">Julianadorp aan Zee</a> (12.870) en in <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a> (610). Het aantal inwoners daalde sinds 1985, toen het een piek van 64.000 bereikte. Vanaf 2019 is een lichte stijging in het aantal inwoners te zien.<a href="#cite_note-58">[58]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Samenstelling">Samenstelling</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Samenstelling" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Samenstelling">brontekst bewerken</a>]</div> Per 2020 is 46,4% van de bevolking tussen de 30 t/m 64 jaar oud. De groep van 29 jaar of jonger bedraagt 31,1% en de groep ouder dan 64 jaar bedraagt 22,5% van de bevolking.<a href="#cite_note-59">[59]</a> Van de inwoners in Den Helder heeft anno 2020 20,5% een migratieachtergrond.<a href="#cite_note-60">[60]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Geloof">Geloof</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Geloof" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Geloof">brontekst bewerken</a>]</div> In Den Helder voelt 36,1% van de bevolking zich betrokken bij een geloof of levensbeschouwing. In 2015 was van de inwoners 15,1% <a href="/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">katholiek</a>, 6,3% <a href="/wiki/Nederlandse_Hervormde_Kerk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederlandse Hervormde Kerk (hoofdbetekenis)">hervormd</a>, 3,2% <a href="/wiki/Protestantisme" title="Protestantisme">protestants</a>, 2,9% <a href="/wiki/Gereformeerd_protestantisme" title="Gereformeerd protestantisme">gereformeerd</a> en 2,5% <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islamitisch</a>.<a href="#cite_note-61">[61]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organisaties">Organisaties</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Organisaties" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Organisaties">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Religies">Religies</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Religies" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Religies">brontekst bewerken</a>]</div> Religieuze kerkstromingen of -genootschappen die binnen de gemeente zijn te vinden zijn de <a href="/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">Rooms-Katholieke Kerk</a>, <a href="/wiki/Oud-Katholieke_Kerk" title="Oud-Katholieke Kerk">Oud-Katholieke Kerk</a>, <a href="/wiki/Protestantse_Kerk_in_Nederland" title="Protestantse Kerk in Nederland">Protestantse Kerk in Nederland</a>, <a href="/wiki/Pinksterbeweging" title="Pinksterbeweging">Pinksterbeweging</a>, <a href="/wiki/Hersteld_Hervormde_Kerk" title="Hersteld Hervormde Kerk">Hersteld Hervormde Kerk</a>, <a href="/wiki/De_Deur" title="De Deur">De Deur</a>, <a href="/wiki/Evangelische_gemeenten" title="Evangelische gemeenten">Evangelische gemeenten</a>, Rios De Vida<a href="#cite_note-62">[62]</a>, New Song, <a href="/wiki/Baptisme" title="Baptisme">Baptisme</a>, <a href="/wiki/Gereformeerde_Gemeenten" title="Gereformeerde Gemeenten">Gereformeerde Gemeenten</a>, <a href="/wiki/Gereformeerde_Kerken_vrijgemaakt" title="Gereformeerde Kerken vrijgemaakt">GKv</a> & <a href="/wiki/Christelijke_Gereformeerde_Kerken" title="Christelijke Gereformeerde Kerken">CGK</a> gezamenlijk, <a href="/wiki/Nieuw-Apostolische_Kerk_(kerkgenootschap)" title="Nieuw-Apostolische Kerk (kerkgenootschap)">Nieuw-Apostolische Kerk</a>, <a href="/wiki/City_Life_Church" title="City Life Church">Apostolisch Genootschap, City Life Church</a>, <a href="/wiki/Leger_des_Heils" title="Leger des Heils">Leger des Heils</a>, <a href="/wiki/Jehova%27s_getuigen" title="Jehova's getuigen">Jehova's getuigen</a> en het <a href="/wiki/Interkerkelijk" title="Interkerkelijk">interkerkelijke</a> Gemeenschappelijk Christelijk Centrum de Verkenningston. Verder zijn er een <a href="/wiki/Ganesha" title="Ganesha">Ganeshatempel</a>, de moskee Nida ul Islam en een Turkse moskee van <a href="/w/index.php?title=Islamitische_Stichting_Nederland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Islamitische Stichting Nederland (de pagina bestaat niet)">Islamitische Stichting Nederland</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Genootschappen">Genootschappen</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Genootschappen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Genootschappen">brontekst bewerken</a>]</div> <a href="/wiki/Loge_Willem_Frederik_Karel" title="Loge Willem Frederik Karel">Vrijmetselaarsloge Willem Frederik Karel</a> is een vereniging in Den Helder die werd opgericht in 1825 en is vernoemd naar <a href="/wiki/Frederik_der_Nederlanden_(1797-1881)" title="Frederik der Nederlanden (1797-1881)">Frederik der Nederlanden</a>.<a href="#cite_note-Gensch-63">[63]</a> De vereniging is alleen toegankelijk voor <a href="/wiki/Man_(geslacht)" title="Man (geslacht)">mannen</a>. Een ander genootschap in de stad is de in 1928 opgerichte <a href="/wiki/Independent_Order_of_Odd_Fellows" title="Independent Order of Odd Fellows">Odd Fellowloge</a> Neptunus.<a href="#cite_note-64">[64]</a> Deze is ook enkel toegankelijk voor mannen. In 1959 werd de vrouwenloge Falga Rebekkah opgericht. Deze twee Odd Fellowloges zijn gevestigd in hetzelfde gebouw, het Odd Fellow Huis in <a href="/wiki/Nieuw-Den_Helder" title="Nieuw-Den Helder">Nieuw-Den Helder</a>.<a href="#cite_note-65">[65]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Liefdadigheid">Liefdadigheid</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=25" title="Bewerk dit kopje: Liefdadigheid" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=25" title="De broncode bewerken van de sectie: Liefdadigheid">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder heeft een <a href="/wiki/Voedselbank" title="Voedselbank">voedselbank</a>, <a href="/wiki/Goederenbank" title="Goederenbank">goederenbank</a> en een <a href="/w/index.php?title=Speelgoedbank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Speelgoedbank (de pagina bestaat niet)">speelgoedbank</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Serviceclubs">Serviceclubs</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=26" title="Bewerk dit kopje: Serviceclubs" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=26" title="De broncode bewerken van de sectie: Serviceclubs">brontekst bewerken</a>]</div> Binnen de gemeente zijn diverse <a href="/wiki/Serviceclub" title="Serviceclub">serviceclubs</a> te vinden, zoals <a href="/wiki/Rotary_International" title="Rotary International">Rotary Club</a> Den Helder-Julianadorp, <a href="/wiki/Lions_Club" title="Lions Club">Lions Club</a> Den Helder en <a href="/wiki/Junior_Chamber_International" title="Junior Chamber International">JCI</a> 't Nieuwe Diep. Verder zijn er <a href="/wiki/Soroptimist_International" title="Soroptimist International">Soroptimistenclub</a> de Razende Bol, <a href="/w/index.php?title=Inner_Wheel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inner Wheel (de pagina bestaat niet)">Inner Wheel</a> Den Helder en <a href="/wiki/Nederlandsche_Tafelronde" title="Nederlandsche Tafelronde">Nederlandsche Tafelronde</a> RT16. Deze clubs werken samen aan projecten onder de naam Interservice.<a href="#cite_note-66">[66]</a><a href="#cite_note-67">[67]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Duurzaamheid">Duurzaamheid</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=27" title="Bewerk dit kopje: Duurzaamheid" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=27" title="De broncode bewerken van de sectie: Duurzaamheid">brontekst bewerken</a>]</div> In Nieuw-Den Helder zijn een <a href="/wiki/Weggeefwinkel" title="Weggeefwinkel">weggeefwinkel</a> en een <a href="/wiki/Consuminderen" title="Consuminderen">consuminderhuis</a> te vinden. Deze laatste is erop gericht om mensen te helpen meer te doen met minder middelen.<a href="#cite_note-68">[68]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Taal">Taal</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=28" title="Bewerk dit kopje: Taal" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=28" title="De broncode bewerken van de sectie: Taal">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder heeft geen kenmerkend eigen <a href="/wiki/Dialect" title="Dialect">dialect</a>, maar kan tot het <a href="/wiki/West-Fries_(dialectgroep)" title="West-Fries (dialectgroep)">West-Friese dialectgebied</a> gerekend worden. Bepaalde woorden uit het West-Fries zijn aanwezig, zoals 'piepers' (aardappels), 'boet' (schuurtje) en 'diggelegoed' (porselein). Daarnaast is de invloed van de marine zichtbaar op de taal. Onder andere de woorden 'eik' (hond, van het Engelse tyke), 'pendek' (onderbroek, <a href="/wiki/Maleis" title="Maleis">Maleis</a>), 'tjetten' (schilderen, Maleis) en '<a href="/wiki/Blauwe_hap" title="Blauwe hap">blauwe hap</a>' (Indische rijsttafel). <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wonen">Wonen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=29" title="Bewerk dit kopje: Wonen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=29" title="De broncode bewerken van de sectie: Wonen">brontekst bewerken</a>]</div> Binnen de gemeente zijn <a href="/wiki/Woningstichting_Den_Helder" title="Woningstichting Den Helder">Woningstichting Den Helder</a> en Woontij actief als <a href="/wiki/Woningcorporatie" title="Woningcorporatie">woningcorporaties</a>. In Den Helder zijn 28.390 woningen, waarvan 54,2% koopwoningen en 72,9% eengezinswoningen. Tussen 2012 en 2021 kwamen er 1400 woningen bij. Na de <a href="/wiki/Kredietcrisis" title="Kredietcrisis">kredietcrisis</a> bleef vanaf 2008 de gemiddelde koopsom van huizen binnen de gemeente schommelen rond de 150.000 euro. Vanaf 2018 is een sterke stijging waarneembaar tot boven de 200.000 euro. Vier vijfde van de woningen is gebouwd na de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>, waarvan ongeveer een kwart in de periode 1960-1970. Slechts een kleine 4 procent is gebouwd voor het jaar 1906. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cultuur">Cultuur</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=30" title="Bewerk dit kopje: Cultuur" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=30" title="De broncode bewerken van de sectie: Cultuur">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder is vooral bekend om de vele bezienswaardigheden die met de marine te maken hebben. De stad heeft een aantal 19e-eeuwse kerken en opvallende gebouwen. Een <a href="/wiki/Rijksbeschermd_gezicht_Stelling_Den_Helder" title="Rijksbeschermd gezicht Stelling Den Helder">deel van Den Helder</a> is een <a href="/wiki/Monumentenwet" title="Monumentenwet">beschermd</a> stadsgezicht en in de gemeente staan verscheidene <a href="/wiki/Lijst_van_gemeentelijke_monumenten_in_Den_Helder" title="Lijst van gemeentelijke monumenten in Den Helder">gemeentelijke-</a>, <a href="/wiki/Lijst_van_provinciale_monumenten_in_Noord-Holland#Den_Helder" title="Lijst van provinciale monumenten in Noord-Holland">provinciale-</a> en rijksmonumenten (in <a href="/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Den_Helder_(gemeente)" title="Lijst van rijksmonumenten in Den Helder (gemeente)">gemeente</a> en <a href="/wiki/Lijst_van_rijksmonumenten_in_Den_Helder_(plaats)" title="Lijst van rijksmonumenten in Den Helder (plaats)">stad</a>). Op het gebied van cultureel erfgoed zijn sinds 1988 de <a href="/w/index.php?title=Helderse_Historische_Vereniging&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helderse Historische Vereniging (de pagina bestaat niet)">Helderse Historische Vereniging</a> en sinds 2014 Stichting Afgestoft actief. Van 1991 tot in 2022 bestond de Helderse Vereniging voor Sociale Geschiedenis.<a href="#cite_note-69">[69]</a> Bij <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a> zijn onder andere het krantenarchief en het gemeentearchief ondergebracht. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bouwwerken">Bouwwerken</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=31" title="Bewerk dit kopje: Bouwwerken" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=31" title="De broncode bewerken van de sectie: Bouwwerken">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw,_rechtbank_in_Den_Helder.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg/260px-WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg/390px-WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg/520px-WLM_-_Lumperjack_-_Gerechtsgebouw%2C_rechtbank_in_Den_Helder.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="683" /></a><figcaption>Kantoorpanden aan de Kerkgracht</figcaption></figure> Aan de Kerkgracht staat het voormalige <a href="/wiki/Gemeentehuis" title="Gemeentehuis">raadhuis</a> van Den Helder. Het monumentale pand werd gebouwd in 1851 en deed tot de jaren 1920 dienst als weeshuis. Het gebouw onderging toen een verbouwing tot raadhuis en behield deze functie tot de jaren 80. Op 22 januari 2005 brak er brand uit in het pand; het werd inclusief het karakteristieke torentje in oorspronkelijke staat hersteld. Even verderop aan dezelfde gracht staat het <a href="/wiki/Kantongerecht_Den_Helder" title="Kantongerecht Den Helder">gerechtsgebouw</a> uit 1864. Schuin tegenover deze panden staat het <a href="/wiki/Nationaal_Monument_voor_het_Reddingswezen" title="Nationaal Monument voor het Reddingswezen">Nationaal Monument voor het Reddingswezen</a>, in de volksmond Het Carillon genoemd. Op het marineterrein aan de Paleiskade/Het Nieuwe Diep staan het commandementsgebouw uit 1823 en het gebouw van het <a href="/wiki/Koninklijk_Instituut_voor_de_Marine" title="Koninklijk Instituut voor de Marine">Koninklijk Instituut voor de Marine</a> uit 1870. Aan Het Nieuwe Diep staat ook het gebouw voor het loodswezen uit 1847. Aangrenzend aan het marineterrein ligt de oude rijkswerf <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a>. Dit gebied is vanaf 1812 bebouwd voor de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a> en bevat vele bezienswaardige gebouwen. De <a href="/wiki/Nieuwe_Kerk_(Den_Helder)" title="Nieuwe Kerk (Den Helder)">Nieuwe Kerk</a> is ondanks de naam thans de oudste kerk van de stad en werd gebouwd in 1839. In de jaren 1860 was dichter <a href="/wiki/Piet_Paaltjens" title="Piet Paaltjens">Piet Paaltjens</a> predikant van de kerk. In 1840 werd aan de Kerkgracht de <a href="/wiki/Petrus-en-Pauluskerk_(Den_Helder)" class="mw-redirect" title="Petrus-en-Pauluskerk (Den Helder)">Petrus-en-Pauluskerk</a> ingewijd, de oudste kerk van het <a href="/wiki/Bisdom_Haarlem-Amsterdam" title="Bisdom Haarlem-Amsterdam">Bisdom Haarlem-Amsterdam</a>. Het is de enige katholieke kerk in de Helderse binnenstad sinds de sluiting in 1990 van de <a href="/wiki/Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk_(Den_Helder)" title="Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk (Den Helder)">Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangenkerk</a> uit 1876, ontworpen door <a href="/wiki/Theo_Asseler" title="Theo Asseler">Theo Asseler</a>. De OLVOO-kerk staat in de Visbuurt en in de voormalige kerk was tot in 2021 een <a href="/wiki/Klimmuur" title="Klimmuur">klimmuur</a> gevestigd. Niet ver van de Petrus-en-Pauluskerk aan de Kerkgracht staat de <a href="/wiki/Doopsgezinden" title="Doopsgezinden">doopsgezinde</a> Driemasterkerk uit 1853. Tot 2015 was deze in gebruik voor kerkdiensten. Hierna kreeg het een bestemming als cultureel centrum en is sinds 2022 in gebruik als woonhuis.<a href="#cite_note-70">[70]</a> In Nieuw-Den Helder opende in 1991 een <a href="/wiki/Hindoe%C3%AFstische_tempel" title="Hindoeïstische tempel">hindoeïstische tempel</a>. Na een verbouwing en heropening in september 2013 heeft de tempel een ruim 17 meter hoge <a href="/wiki/Gopuram" title="Gopuram">gopuram</a>-toren.<a href="#cite_note-71">[71]</a> Het is de oudste <a href="/wiki/Ganesha" title="Ganesha">Ganesh</a>-tempel van Nederland.<a href="#cite_note-72">[72]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Vuurtoren-Huisduinen.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Vuurtoren-Huisduinen.jpg/260px-Vuurtoren-Huisduinen.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Vuurtoren-Huisduinen.jpg/390px-Vuurtoren-Huisduinen.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Vuurtoren-Huisduinen.jpg/520px-Vuurtoren-Huisduinen.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="751" /></a><figcaption>Vuurtoren in Huisduinen</figcaption></figure> De <a href="/wiki/Vuurtoren" title="Vuurtoren">vuurtoren</a> van Den Helder heet in de volksmond <a href="/wiki/Kijkduin_(vuurtoren)" title="Kijkduin (vuurtoren)">Lange Jaap</a> en staat bij <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a>. Met 63,45 meter is het de hoogste <a href="/wiki/Gietijzer" title="Gietijzer">gietijzeren</a> vuurtoren van Europa. De 16-zijdige toren is gebouwd in 1877 en het licht werd op 1 april 1878 ontstoken. In het centrum nabij rotonde De Vijfsprong staat de <a href="/wiki/Nieuwe_watertoren_(Den_Helder)" title="Nieuwe watertoren (Den Helder)">watertoren</a>. Deze toren is gebouwd in 1908 ter vervanging van de <a href="/wiki/Oude_watertoren_(Den_Helder)" title="Oude watertoren (Den Helder)">oude watertoren</a>, die werd gebouwd in 1856 als een van de eerste watertorens van Nederland en die werd gesloopt in 1908. In de jaren 1950 kreeg de nieuwe toren een betonlaag aan de buitenkant, in 2005 is hij in oorspronkelijke staat hersteld met bakstenen afwerking. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oorlogsmonumenten">Oorlogsmonumenten</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=32" title="Bewerk dit kopje: Oorlogsmonumenten" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=32" title="De broncode bewerken van de sectie: Oorlogsmonumenten">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie de <a href="/wiki/Lijst_van_oorlogsmonumenten_in_Den_Helder" title="Lijst van oorlogsmonumenten in Den Helder">Lijst van oorlogsmonumenten in Den Helder</a> voor een overzicht.</div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Vaderlant_getrouwe.JPG" class="mw-file-description" title="Algemeen monument"><img alt="Algemeen monument" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Den_Vaderlant_getrouwe.JPG/80px-Den_Vaderlant_getrouwe.JPG" decoding="async" width="80" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Den_Vaderlant_getrouwe.JPG/120px-Den_Vaderlant_getrouwe.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Den_Vaderlant_getrouwe.JPG/160px-Den_Vaderlant_getrouwe.JPG 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3888" /></a></div> <div class="gallerytext">Algemeen monument</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg" class="mw-file-description" title="Marinemonument"><img alt="Marinemonument" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg/120px-Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg/180px-Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg/240px-Den_Helder_-_Marinemonument_van_Gerard_van_Lom_aan_de_Middenweg.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></div> <div class="gallerytext">Marinemonument</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Bestand:Vliegersmonument.JPG" class="mw-file-description" title="Vliegersmonument"><img alt="Vliegersmonument" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Vliegersmonument.JPG/120px-Vliegersmonument.JPG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Vliegersmonument.JPG/180px-Vliegersmonument.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Vliegersmonument.JPG/240px-Vliegersmonument.JPG 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a></div> <div class="gallerytext">Vliegersmonument</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Bestand:Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG" class="mw-file-description" title="Monument Onderzeedienst"><img alt="Monument Onderzeedienst" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG/120px-Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG/180px-Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG/240px-Monument_Gevallenen_van_de_onderzeedienst.JPG 2x" data-file-width="4912" data-file-height="3264" /></a></div> <div class="gallerytext">Monument Onderzeedienst</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg" class="mw-file-description" title="Monument militairen Nederlands Koninkrijk"><img alt="Monument militairen Nederlands Koninkrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg/120px-Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg" decoding="async" width="120" height="90" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg/180px-Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg/240px-Den_Helder_-_Sculptuur_%27Schaduwen_van_Licht%27_van_Caroline_van_%E2%80%99t_Hoff-H%C3%B6rchner_in_Museumhaven_op_Willemsoord.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></div> <div class="gallerytext">Monument militairen Nederlands Koninkrijk</div> </li> </ul> Sinds 2018 bestaat er een stichting die herdenkingsstenen aanbrengt in <a href="/wiki/Trottoir" title="Trottoir">trottoirs</a> bij woonadressen van in de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> vermoorde Joden.<a href="#cite_note-73">[73]</a><a href="#cite_note-74">[74]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Begraafplaatsen">Begraafplaatsen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=33" title="Bewerk dit kopje: Begraafplaatsen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=33" title="De broncode bewerken van de sectie: Begraafplaatsen">brontekst bewerken</a>]</div> Net buiten Huisduinen ligt de <a href="/wiki/Algemene_begraafplaats_Den_Helder" title="Algemene begraafplaats Den Helder">Algemene begraafplaats Den Helder</a> uit de <a href="/wiki/17e_eeuw" title="17e eeuw">17e eeuw</a>, met onder meer een joodse begraafplaats. Aangrenzend ligt de <a href="/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk">RK</a> begraafplaats Sint-Jozef. In vroegere tijden was er op de plek waar nu woonwijk De Schooten staat een begraafplaats van de <a href="/wiki/Oudkatholieke_Kerk" class="mw-redirect" title="Oudkatholieke Kerk">oudkatholieken</a>; die werd tot begin 19e eeuw gebruikt.<a href="#cite_note-75">[75]</a> De begraafplaats lag op een terp genaamd het <a href="/wiki/Torp_(gehucht)" title="Torp (gehucht)">Torp</a>, waar in de <a href="/wiki/16e_eeuw" title="16e eeuw">16e eeuw</a> een kapel stond. Bij opgravingen en onderzoek in 1965 en 1997 werden er grafstenen en skeletten gevonden. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parken">Parken</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=34" title="Bewerk dit kopje: Parken" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=34" title="De broncode bewerken van de sectie: Parken">brontekst bewerken</a>]</div> Het Julianapark was een 19e-eeuws park bij het oude station van Den Helder. Toen dit station in 1958 werd gesloopt moest ook een groot deel van het park wijken voor nieuwbouwplannen voordat het een <a href="/wiki/Decennium" title="Decennium">decennium</a> later helemaal verdween. In het begin van de 21e eeuw werd begonnen met de aanleg van het nieuwe Stadspark op nagenoeg dezelfde plek als waar het Julianapark lag, tussen het huidige station en de zeedijk. Het in de jaren 30 aangelegde <a href="/wiki/Timorpark" title="Timorpark">Timorpark</a> ligt aan de westrand van de stad binnen de linie. Tussen 1965 en 2009 was de naam van dit park <a href="/wiki/Winston_Churchill" title="Winston Churchill">Churchillpark</a>. In het park staat een <a href="/wiki/Muziekkoepel" title="Muziekkoepel">muziekkoepel</a>, die is nagemaakt naar voorbeeld van een vroegere muziekkoepel in het oude Julianapark. In recreatiepark <a href="/wiki/Mari%C3%ABndal_(Den_Helder)" title="Mariëndal (Den Helder)">Mariëndal</a> zijn een <a href="/wiki/Bezoekerscentrum_De_Helderse_Vallei" title="Bezoekerscentrum De Helderse Vallei">natuur- en milieueducatiefcentrum en kinderboerderij</a>, een openluchttheater en een <a href="/wiki/Klimbos" title="Klimbos">klimbos</a> te vinden. Andere parken in de gemeente zijn: recreatiepark <a href="/wiki/Quelderduyn" title="Quelderduyn">Quelderduyn</a>, het Rehorstpark en het Schooterduinpark in <a href="/wiki/De_Schooten_(Den_Helder)" title="De Schooten (Den Helder)">De Schooten</a>, het Duinpark (op locatie van voormalig Kennedypark) en het Kreekpark in Nieuw-Den Helder en het Loopuytpark in Julianadorp. <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:De_Helderse_Vallei,_panorama.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg/700px-De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg" decoding="async" width="700" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg/1050px-De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b6/De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg/1400px-De_Helderse_Vallei%2C_panorama.jpg 2x" data-file-width="7040" data-file-height="1696" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bezoekerscentrum_De_Helderse_Vallei" title="Bezoekerscentrum De Helderse Vallei">Bezoekerscentrum De Helderse Vallei</a> in het natuur- en recreatiegebied <a href="/wiki/Mari%C3%ABndal_(Den_Helder)" title="Mariëndal (Den Helder)">Mariëndal</a></figcaption></figure> <div style="clear:left;"></div> In de gemeente staan een vijftal <a href="/wiki/Koningslinde" title="Koningslinde">koningsbomen</a>. Deze bomen zijn geplant ter gelegenheid van inhuldigingen of jubilea van het <a href="/wiki/Koninklijk_Huis_(Nederland)" class="mw-redirect" title="Koninklijk Huis (Nederland)">Koninklijk Huis</a>.<a href="#cite_note-76">[76]</a> Bij bomen die door de gemeente als monumentaal zijn aangewezen staan bordjes.<a href="#cite_note-77">[77]</a> Er bevinden zich drie <a href="/wiki/Tiny_Forest" class="mw-redirect" title="Tiny Forest">Tiny Forests</a> in de gemeente.<a href="#cite_note-78">[78]</a> In het centrum van Den Helder is <a href="/wiki/Hortus_Overzee" title="Hortus Overzee">Hortus Overzee</a> te vinden. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vrijetijdsbesteding">Vrijetijdsbesteding</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=35" title="Bewerk dit kopje: Vrijetijdsbesteding" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=35" title="De broncode bewerken van de sectie: Vrijetijdsbesteding">brontekst bewerken</a>]</div> Op het strand binnen de gemeente zijn meerdere <a href="/wiki/Strandtent" title="Strandtent">strandpaviljoens</a> aanwezig. Bij strandslag Falga is een <a href="/wiki/Naaktstrand" title="Naaktstrand">naaktstrand</a>. Sinds 2011 staan er in de zomermaanden <a href="/wiki/Strandcabine" title="Strandcabine">strandhuisjes</a> van <a href="/wiki/Landal_GreenParks" title="Landal GreenParks">Landal GreenParks</a> bij Julianadorp aan Zee. Het strand werd van 1973 tot 2021 bewaakt door <a href="/wiki/Reddingsbrigade_Den_Helder" title="Reddingsbrigade Den Helder">Reddingsbrigade Den Helder</a>, sinds 2010 gebeurde dit in samenwerking met Stichting Strandexploitatie Noordkop (SSN).<a href="#cite_note-79">[79]</a> In 2021 besloot SSN de strandbewaking zelf op zich te nemen en werd deze stichting, die namens de gemeente ook het beheer over het strand en de strandopgangen uitvoert, lid van <a href="/wiki/Reddingsbrigade#Reddingsbrigade_Nederland" title="Reddingsbrigade">Reddingsbrigade Nederland</a>.<a href="#cite_note-80">[80]</a><a href="#cite_note-81">[81]</a> De wandelroute <a href="/wiki/Noord-Hollandpad" title="Noord-Hollandpad">Noord-Hollandpad</a> loopt van noord naar zuid door de gemeente en daarbij langs een deel van de <a href="/wiki/Kanovaren" title="Kanovaren">kanoroute</a> tussen Den Helder en Julianadorp.<a href="#cite_note-82">[82]</a> Een extra route van het <a href="/wiki/Nederlands_Kustpad" title="Nederlands Kustpad">Nederlands Kustpad</a> loopt over Helders grondgebied. Ook is het sinds 2019 mogelijk een <a href="/wiki/NS-wandeling" title="NS-wandeling">NS-wandelroute</a> te lopen met de naam Helderse Duinen.<a href="#cite_note-83">[83]</a> De <a href="/wiki/ANWB" title="ANWB">ANWB</a> heeft in samenwerking met de <a href="/wiki/KNRM" class="mw-redirect" title="KNRM">KNRM</a> de Redders op zee-route uitgestippeld.<a href="#cite_note-84">[84]</a> Daarnaast zijn er nog zo'n tien routes van het <a href="/wiki/Wandelnetwerk" title="Wandelnetwerk">Wandelnetwerk</a>. Verder zijn in Nieuw-Den Helder vijf wandelroutes te vinden onder de naam Het Groene Lint.<a href="#cite_note-85">[85]</a> In de wijk De Schooten en in Julianadorp zijn onder de naam Ommetje wandelroutes te vinden van 1, 2 of 3 kilometer.<a href="#cite_note-86">[86]</a> Circa 2009 was er een bewegwijzerde wandelroute van de ANWB genaamd Kijkduinroute.<a href="#cite_note-87">[87]</a> De Dijk en Duinroute van de ANWB, een bewegwijzerde rondrit voor <a href="/wiki/Motorvoertuig" title="Motorvoertuig">motorvoertuigen</a> door de Noordkop, liep ook door Den Helder. In Den Helder was tussen 1922 en 2018 kleindierensportvereniging H&O (Helder en Omstreken) actief.<a href="#cite_note-88">[88]</a> Sinds 1921 wordt de <a href="/wiki/Duivensport" title="Duivensport">duivensport</a> in verenigingsverband beoefend in de stad.<a href="#cite_note-89">[89]</a> De Vogelwerkgroep Den Helder e.o. zet zich sinds 1982 in om de aandacht en interesse voor natuur en met name vogels te bevorderen.<a href="#cite_note-90">[90]</a> Op het gebied van speelgoed waren vanaf eind 20e eeuw meerdere <a href="/wiki/Speel-o-theek" title="Speel-o-theek">speel-o-theken</a> actief. De laatste sloot in 2024 haar deuren.<a href="#cite_note-91">[91]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Musea_en_kunst">Musea en kunst</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=36" title="Bewerk dit kopje: Musea en kunst" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=36" title="De broncode bewerken van de sectie: Musea en kunst">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Duikboot_Tonijn,_Marine_Museum_(9)_(43353070430).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg/260px-Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg" decoding="async" width="260" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg/390px-Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg/520px-Duikboot_Tonijn%2C_Marine_Museum_%289%29_%2843353070430%29.jpg 2x" data-file-width="7947" data-file-height="4087" /></a><figcaption>Marinemuseum op Willemsoord</figcaption></figure> In de stad zijn voornamelijk nautische musea te vinden. Op de voormalige rijksmarinewerf <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a> is het <a href="/wiki/Marinemuseum_(Den_Helder)" title="Marinemuseum (Den Helder)">Marinemuseum</a> te vinden. Het laat de geschiedenis van de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a> zien. In het water buiten het museum liggen twee <a href="/wiki/Museumschip" title="Museumschip">museumschepen</a> en op het land staat <a href="/wiki/Hr.Ms._Tonijn_(1966)" title="Hr.Ms. Tonijn (1966)">onderzeeboot Hr.Ms. Tonijn</a> tentoongesteld. Verder zijn op Willemsoord te vinden het museumlichtschip <a href="/wiki/Texel_(schip,_1952)" title="Texel (schip, 1952)">Texel</a> en het <a href="/wiki/Nationaal_Reddingmuseum_Dorus_Rijkers" title="Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers">Nationaal Reddingmuseum Dorus Rijkers</a>, een museum over het Nederlandse reddingwezen op zee. Ook dit museum heeft museumschepen in het water liggen. Aan de rand van de binnenstad beheert Stichting Afgestoft het Helders Museum.<a href="#cite_note-92">[92]</a> In Huisduinen ligt <a href="/wiki/Fort_Kijkduin" title="Fort Kijkduin">Fort Kijkduin</a>, een in 1811 in opdracht van <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleon Bonaparte</a> gebouwd fort waar nu een museum is met onder andere een zeeaquarium en het skelet van een <a href="/wiki/Potvis" title="Potvis">potvis</a>. Ook het <a href="/wiki/Atlantikwall_Centrum" title="Atlantikwall Centrum">Atlantikwall Centrum</a>, een museum over de oorlogsgeschiedenis van Den Helder en het <a href="/wiki/Waddenzee" title="Waddenzee">Waddengebied</a>, is in Huisduinen te vinden. Er zijn ongeveer een handvol <a href="/wiki/Bunker_(verdedigingswerk)" title="Bunker (verdedigingswerk)">bunkers</a> binnen de gemeente die, ingericht als museum en gerund door vrijwilligers, incidenteel geopend zijn.<a href="#cite_note-93">[93]</a> In Julianadorp bevindt zich agrarisch museum Weten en Werken.<a href="#cite_note-94">[94]</a> Enkele van de grote musea doen mee aan een jaarlijkse <a href="/wiki/Museumnacht" title="Museumnacht">museumnacht</a>.<a href="#cite_note-95">[95]</a> In natuurgebied <a href="/wiki/De_Nollen_(Den_Helder)" title="De Nollen (Den Helder)">De Nollen</a> is een museum in aanbouw naar ontwerp van <a href="/wiki/Ruud_van_de_Wint" title="Ruud van de Wint">Ruud van de Wint</a>. De grote kunstwerken van <a href="/wiki/Cortenstaal" title="Cortenstaal">cortenstaal</a> in het duinlandschap van De Nollen waren het levenswerk van deze beeldhouwer. Verspreid over de gemeente zijn meerdere <a href="/wiki/Galerie" title="Galerie">galeries</a> te vinden. Sinds 2016 wordt jaarlijks, in de donkere wintermaanden, een <a href="/wiki/Lichtkunst" title="Lichtkunst">lichtkunstroute</a> georganiseerd door <a href="/wiki/Stadspromotie" title="Stadspromotie">Citymarketing</a> Den Helder.<a href="#cite_note-96">[96]</a> In april 2018 werd het <a href="/wiki/Rob_Scholte" title="Rob Scholte">Rob Scholte</a>-museum, gevestigd in het voormalige postkantoor naast <a href="/wiki/Station_Den_Helder" title="Station Den Helder">station Den Helder</a>, ontruimd.<a href="#cite_note-97">[97]</a> Het internationaal bekende<a href="#cite_note-98">[98]</a> <a href="/w/index.php?title=K%C3%A4the_Kruse&action=edit&redlink=1" class="new" title="Käthe Kruse (de pagina bestaat niet)">Käthe Kruse</a>-poppenmuseum sloot in 2013, na 25 jaar, zijn deuren.<a href="#cite_note-99">[99]</a> Onder het politiebureau aan de Polderweg was het Politiemuseum gevestigd<a href="#cite_note-100">[100]</a> en in de Molenstraat was tot eind 2012 het Solexmuseum te vinden.<a href="#cite_note-101">[101]</a><a href="#cite_note-102">[102]</a> In de watertoren bevond zich vanaf 1976 het <a href="/wiki/Mineraal" title="Mineraal">Mineralogisch</a> Museum.<a href="#cite_note-103">[103]</a> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie ook de artikelen <a href="/wiki/Lijst_van_beelden_in_Den_Helder" title="Lijst van beelden in Den Helder">Lijst van beelden in Den Helder</a> en <a href="/wiki/Lijst_van_gevelkunst_in_Den_Helder" title="Lijst van gevelkunst in Den Helder">Lijst van gevelkunst in Den Helder</a> voor een overzicht van de kunst in de openbare ruimte.</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Literatuur_en_muziek">Literatuur en muziek</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=37" title="Bewerk dit kopje: Literatuur en muziek" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=37" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur en muziek">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg/260px-Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg/390px-Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg/520px-Den_Helder_-_Bibliotheek_School_7.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Bibliotheek School 7</figcaption></figure> In de gemeente bevinden zich vier <a href="/wiki/Bibliotheek_(algemeen)" title="Bibliotheek (algemeen)">bibliotheekvestigingen</a>. Drie daarvan zijn te vinden in Den Helder en één in Julianadorp. Al deze vestigingen zijn onderdeel van <a href="/w/index.php?title=KopGroep_Bibliotheken&action=edit&redlink=1" class="new" title="KopGroep Bibliotheken (de pagina bestaat niet)">KopGroep Bibliotheken</a>. <a href="/wiki/Bibliotheek_School_7" title="Bibliotheek School 7">Bibliotheek School 7</a> is de hoofdvestiging van deze bibliotheekgroep en opende in 2016 in het centrum van Den Helder. De bibliotheek won in 2018 de internationale titel 'Public Library of the Year 2018' van de <a href="/wiki/International_Federation_of_Library_Associations_and_Institutions" title="International Federation of Library Associations and Institutions">IFLA</a>.<a href="#cite_note-104">[104]</a><a href="#cite_note-105">[105]</a> Naast reguliere bibliotheken zijn er ook meerdere <a href="/wiki/Openbare_boekenkast" title="Openbare boekenkast">openbare boekenkasten</a> aanwezig in de gemeente.<a href="#cite_note-106">[106]</a> Sinds 2004 heeft Den Helder een <a href="/wiki/Stadsdichter" title="Stadsdichter">stadsdichter</a>.<a href="#cite_note-107">[107]</a> De stadsdichter maakt <a href="/wiki/Gedicht" title="Gedicht">gedichten</a> over gebeurtenissen in de stad en draagt deze voor tijdens openingen of andere gelegenheden. Vanaf 2012 stonden op diverse locaties in de stad paaltjes met een <a href="/wiki/QR-code" title="QR-code">QR-code</a>, deze konden worden gescand om een gedicht over de diverse locaties te lezen.<a href="#cite_note-108">[108]</a> Op een aantal gebouwen zijn bij de ingang gedichten van de stadsdichter te vinden in natuursteen.<a href="#cite_note-109">[109]</a><a href="#cite_note-110">[110]</a> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie ook het artikel <a href="/wiki/Lijst_van_muurgedichten_in_Den_Helder" title="Lijst van muurgedichten in Den Helder">Lijst van muurgedichten in Den Helder</a> voor een overzicht van gedichten in de openbare ruimte.</div> Sinds 1976 exploiteert Stichting Helderse Draaiorgelvrienden het <a href="/wiki/Draaiorgel_de_Harmonica" title="Draaiorgel de Harmonica">draaiorgel de Harmonica</a>. Hiermee staan ze onder andere regelmatig op de zaterdagmarkt.<a href="#cite_note-111">[111]</a> In de negentiende eeuw kwam er een muzikaal verenigingsleven tot stand in de stad.<a href="#cite_note-112">[112]</a> Er ontstonden diverse muziek- en zangverenigingen waaronder het in 1881 opgerichte Helders Mannenkoor. Dit koor kreeg in 1921 koninklijke erkenning en mocht vanaf 1951 verder als Koninklijk Helders Mannenkoor, in 2022 viel het doek voor de vereniging.<a href="#cite_note-113">[113]</a> Het Stedelijk Muziekkorps werd in 1890 opgericht en bestond tot en met 2024.<a href="#cite_note-114">[114]</a> Van 1893 tot en met 2007 bestond <a href="/wiki/Operette" title="Operette">operettevereniging</a> Harmonie.<a href="#cite_note-115">[115]</a> In 1900 ontstond, als doorstart van een voorloper, het <a href="/wiki/Harmonieorkest" title="Harmonieorkest">harmonieorkest</a> Winnubst, vernoemd naar <a href="/wiki/Johan_Winnubst" title="Johan Winnubst">J.H.P. Winnubst</a>.<a href="#cite_note-116">[116]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Film,_theater_en_uitgaansleven">Film, theater en uitgaansleven</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=38" title="Bewerk dit kopje: Film, theater en uitgaansleven" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=38" title="De broncode bewerken van de sectie: Film, theater en uitgaansleven">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg/260px-Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg/390px-Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg/520px-Den_Helder_-_Oude_rijkswerf_Willemsoord_met_Reddingmuseum_en_schouwburg_De_Kampanje.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="2322" /></a><figcaption>Reddingmuseum en schouwburg op Willemsoord</figcaption></figure> Rond 1920 telde de stad vijf bioscopen.<a href="#cite_note-117">[117]</a> Hiervan waren alleen nog Tivoli en de Witte Bioscoop over toen in de jaren 1930 een nieuwe bioscoop met de naam Rialto werd geopend. Dit pand raakte in de oorlog beschadigd en er kwam na de oorlog een nieuw bioscoopgebouw aan het Julianaplein. Na sluitingen van de andere bioscopen bleef Rialto na de jaren 1970 als enige bioscoop over. Deze sloot in 2001 de deuren nadat bekend werd dat er een grote bioscoop in de stad zou komen.<a href="#cite_note-118">[118]</a> In 2003 opende op Willemsoord <a href="/wiki/Multiplex-bioscoop" title="Multiplex-bioscoop">multiplex</a> <a href="/wiki/Utopia_Group" title="Utopia Group">Utopolis</a> met 6 zalen met in totaal 776 stoelen, sinds 2017 bekend onder de naam <a href="/wiki/Kinepolis" title="Kinepolis">Kinepolis</a>. Daarnaast is <a href="/wiki/Filmtheater" title="Filmtheater">filmhuis</a> Cinema Zevenskoop te vinden in het gebouw van voormalig theater/bioscoop Rialto aan het Julianaplein. Het filmhuis ontleent zijn naam aan voormalig School 7 aan de Weststraat (thans bibliotheek) waar het tot 2009 zijn intrek had. Er worden voornamelijk artistieke en niet-<a href="/wiki/Mainstream_(stroming)" title="Mainstream (stroming)">mainstream</a> films gedraaid. De eerder genoemde bioscoop Tivoli was oorspronkelijk een <a href="/wiki/Theater_(gebouw)" title="Theater (gebouw)">theater</a>. Daarnaast werden er voorstellingen gegeven in uitgaansgelegenheid Casino. Halverwege de jaren 1960 opende schouwburg De Kampanje aan het Bernhardplein. Sinds 2015 is het onder de naam Theater De Kampanje te vinden op Willemsoord in een voormalig ketelmakerij en machinebankwerkerij uit begin 20e eeuw. Het complex heeft een schouwburgzaal, een hal voor bijvoorbeeld concerten, een kleine zaal met café en een restaurant. Het uitgaansgebied bevond zich van oudsher in de Koningstraat, er waren kroegen, <a href="/wiki/Coffeeshop" title="Coffeeshop">coffeeshops</a> en een <a href="/wiki/Discotheek" title="Discotheek">dancing</a>. In 2019 zijn een aantal van de populairste uitgaansgelegenheden verhuisd naar Willemsoord waardoor deze voormalige rijkswerf de uitgaansfunctie van de Koningstraat heeft overgenomen. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Evenementen">Evenementen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=39" title="Bewerk dit kopje: Evenementen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=39" title="De broncode bewerken van de sectie: Evenementen">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg/260px-Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg/390px-Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg/520px-Den_Helder_-_Het_Nieuwe_Diep_-_Sail_2017.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Sail 2017</figcaption></figure> Zo'n tweemaal per drie jaar worden de <a href="/wiki/Marinedagen" title="Marinedagen">Marinedagen</a> gehouden op de <a href="/wiki/Nieuwe_Haven_(Den_Helder)" title="Nieuwe Haven (Den Helder)">Nieuwe Haven</a>, het terrein van de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a>. Tijdens deze open dagen van de Koninklijke Marine zijn marineschepen voor publiek geopend en worden er demonstraties gegeven. In de haven van Den Helder en op <a href="/wiki/Willemsoord_(marinewerf)" title="Willemsoord (marinewerf)">Willemsoord</a> heeft meerdere keren <a href="/wiki/Sail_Den_Helder" title="Sail Den Helder">Sail Den Helder</a> plaatsgevonden. Dat was in 1993, 1997, 2008, 2013, 2017 en 2023. Alle edities van Sail, behalve 2008, vielen samen met de Marinedagen. Op <a href="/wiki/Vliegveld_De_Kooy" title="Vliegveld De Kooy">Maritiem Vliegkamp De Kooy</a> werd meermaals in september Heldair Show Maritiem gehouden, als laatst in 2017. Het was de gezamenlijke open dag van Den Helder Airport en Maritiem Vliegkamp de Kooy met vliegdemonstraties door teams uit binnen- en buitenland. Op Willemsoord werd van 1996 tot en met 2019 jaarlijks het Historisch Weekend gehouden met voorafgaand een optocht van oude en opvallende auto's door de stad. Van 2010 tot en met 2015 werden er in augustus de Visserijdagen georganiseerd. De <a href="/w/index.php?title=Clipper_Round_The_World_Race&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clipper Round The World Race (de pagina bestaat niet)">Clipper Round The World Race</a> heeft Den Helder meerdere keren aangedaan. Sinds augustus 2008 wordt jaarlijks op de dijk het evenement <a href="/wiki/Racing_Aeolus" title="Racing Aeolus">Racing Aeolus</a> gehouden.<a href="#cite_note-119">[119]</a><a href="#cite_note-120">[120]</a> Sinds 1995 wordt jaarlijks eind mei of begin juni de Dag van de Muziek gehouden. Op deze dag zijn er, verspreid over circa twintig podia in de binnenstad, optredens van ruim 1800 (amateur)muzikanten.<a href="#cite_note-121">[121]</a><a href="#cite_note-122">[122]</a><a href="#cite_note-123">[123]</a> In juni wordt in <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a> het festival <a href="/wiki/Julianapop" title="Julianapop">Julianapop</a> gehouden. Het festival <a href="/wiki/Last_Minute_Summer_Event" title="Last Minute Summer Event">Last Minute Summer Event</a> vond tot en met 2015 plaats in recreatiepark Quelderduyn. <a href="/wiki/Carnavalsvereniging" title="Carnavalsvereniging">Carnavalsvereniging</a> De Krabbetukkers organiseert jaarlijks een <a href="/wiki/Carnaval" title="Carnaval">carnavalsfeest</a> waarbij Den Helder de naam Waaienburg krijgt.<a href="#cite_note-124">[124]</a> Kleinere carnavalsverenigingen in de stad zijn de Bolledammers, de Kroftgeuzen en de Piet Hein Rakkers.<a href="#cite_note-125">[125]</a> Niet meer bestaande carnavalsverenigingen binnen de gemeente waren onder andere de Blarenprikkers, de Klauwen Douwers, de Knolhazen, de Pierenstekers, de Pilogangers en de Vogelpoepers.<a href="#cite_note-126">[126]</a><a href="#cite_note-127">[127]</a> Sinds 1802 wordt begin juli in het centrum een jaarlijkse <a href="/wiki/Kermis" title="Kermis">zomerkermis</a> gehouden.<a href="#cite_note-128">[128]</a> Deze kermis concentreerde zich sinds de opening van het <a href="/wiki/Helders_Kanaal" title="Helders Kanaal">Helders Kanaal</a> voornamelijk rond de Kanaalweg en het Koningsplein.<a href="#cite_note-129">[129]</a> Wegens het verdwijnen aldaar van <a href="/wiki/Horeca" title="Horeca">horecazaken</a> en vanwege ruimtegebrek door stadsontwikkelingen verhuisde de kermis in 2021 naar Willemsoord.<a href="#cite_note-130">[130]</a> Met Pinksteren is er kermis in het centrum van <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a>.<a href="#cite_note-131">[131]</a> De kermis in Julianadorp vindt jaarlijks plaats in augustus.<a href="#cite_note-132">[132]</a> Op Willemsoord werden onder andere in 2007<a href="#cite_note-133">[133]</a> en 2009<a href="#cite_note-134">[134]</a> een voorjaarskermis en in 2016 een <a href="/wiki/Pasen" title="Pasen">paaskermis</a> gehouden.<a href="#cite_note-135">[135]</a> Sinds 2022 wordt er een voorjaarskermis gehouden op het parkeerterrein van <a href="/wiki/FC_Den_Helder" title="FC Den Helder">FC Den Helder</a> in de wijk Nieuw-Den Helder.<a href="#cite_note-136">[136]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Media">Media</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=40" title="Bewerk dit kopje: Media" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=40" title="De broncode bewerken van de sectie: Media">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg/260px-Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg/390px-Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg/520px-Den_Helder_-_Kantoor_Helderse_Courant.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="2322" /></a><figcaption>Kantoor van de Helderse Courant (1993-2020)</figcaption></figure> De <a href="/wiki/Helderse_Courant" title="Helderse Courant">Helderse Courant</a> is de regionale krant van Den Helder en wordt uitgegeven sinds 1873, tegenwoordig als onderdeel van het <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, een uitgave van <a href="/wiki/Mediahuis_Nederland" title="Mediahuis Nederland">Mediahuis Nederland</a>. Vanaf juli 2020 verschijnt iedere vrijdag het Helders Nieuwsblad, uitgegeven door <a href="/wiki/Rodi_Media" title="Rodi Media">Rodi Media</a>.<a href="#cite_note-137">[137]</a> Dit <a href="/wiki/Huis-aan-huisblad" title="Huis-aan-huisblad">huis-aan-huisblad</a> verving het blad Den Helder op Zondag dat sinds 1988 werd uitgegeven.<a href="#cite_note-138">[138]</a> Door verkopers zonder vaste woon- of verblijfplaats worden <a href="/wiki/Daklozenkrant" title="Daklozenkrant">daklozenkranten</a> verkocht. Sinds medio 2000 Straatjournaal en, na het stoppen van deze krant, vanaf 2025 Straatnieuws.<a href="#cite_note-139">[139]</a><a href="#cite_note-140">[140]</a> Vanaf het midden van de 19e eeuw verschenen diverse kranten en weekbladen in de plaats Helder. Het Weekblad van den Helder en het Nieuwediep verscheen tussen 1843 en 1858 waarna het veranderde in de Heldersche en Nieuwedieper Courant die meerdere keren per week verdscheen. Vanaf 1894 werd de krant uitgegeven onder der naam Dagblad voor Helder en Hollands Noorderkwartier.<a href="#cite_note-141">[141]</a> De uitgave werd in 1919 stopgezet.<a href="#cite_note-142">[142]</a> In 1861 verscheen de Nieuwe Courant die vanaf 1866 de naam Heldersche Courant kreeg. Deze krant zou tot 1914 verschijnen, waarna het Vliegend Blaadje, een krant die sinds 1873 te verkrijgen was, de naam Heldersche Courant overnam.<a href="#cite_note-143">[143]</a> Tussen 1886 en 1914 verscheen ook het Nieuws- en advertentieblad Extra Tijding van <a href="/wiki/Andries_Staalman" title="Andries Staalman">Andries Staalman</a>.<a href="#cite_note-144">[144]</a> Tot 2019 werden het Helders Weekblad en het Zondagochtendblad uitgegeven door <a href="/wiki/Holland_Media_Combinatie" title="Holland Media Combinatie">HMC</a> en later <a href="/wiki/BDU" title="BDU">BDUmedia</a>.<a href="#cite_note-145">[145]</a><a href="#cite_note-146">[146]</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a> is de lokale streekomroep die naast Den Helder ook de gemeente Hollands Kroon bedient. De omroep ontstond in 2019 uit een samenwerking tussen <a href="/wiki/LOS_Den_Helder" title="LOS Den Helder">LOS Den Helder</a> (LOS) en <a href="/wiki/RTV_Noordkop" title="RTV Noordkop">RTV Noordkop</a>. De LOS was sinds 1988 actief op radio en televisie. Vanaf 2019 waren er een gedeelde omroepwebsite en tv-kanaal en gescheiden radiokanalen. Per 1 januari 2023 verkreeg Regio Noordkop de zendmachtiging voor de Noordkop en hielden de omroepen LOS Den Helder en RTV Noordkop op te bestaan.<a href="#cite_note-147">[147]</a> Radio wordt uitgezonden in de <a href="/wiki/Ether_(medium)#Ether_als_beeldspraak_bij_de_omroep" title="Ether (medium)">ether</a> op 105.6 <a href="/wiki/FM-omroep" title="FM-omroep">fm</a> in Den Helder en omgeving. Op internet was van 2008 tot en met 2021 de website Den Helder Actueel actief met nieuws en wetenswaardigheden over Den Helder.<a href="#cite_note-148">[148]</a> De plek die de website binnen de Helderse digitale omgeving innam werd grotendeels overgenomen door Regio Noordkop. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Economie_en_werkgelegenheid">Economie en werkgelegenheid</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=41" title="Bewerk dit kopje: Economie en werkgelegenheid" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=41" title="De broncode bewerken van de sectie: Economie en werkgelegenheid">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder heeft een beroepsbevolking van ongeveer 30.000 mensen, hiervan zijn er zo'n 29.000 daadwerkelijk werkzaam.<a href="#cite_note-149">[149]</a> Er zijn ruim 3.700 bedrijven in de gemeente en een kleine 27.000 banen.<a href="#cite_note-150">[150]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Maritiem">Maritiem</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=42" title="Bewerk dit kopje: Maritiem" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=42" title="De broncode bewerken van de sectie: Maritiem">brontekst bewerken</a>]</div> Op de <a href="/wiki/Vessel_traffic_service" title="Vessel traffic service">verkeerscentrale</a> op <a href="/wiki/Fort_Harssens" title="Fort Harssens">Fort Harssens</a> wordt <a href="/wiki/Scheepvaart" title="Scheepvaart">scheepvaartverkeer</a> op diverse vaargeulen rondom Den Helder gecoördineerd. Scheepsbouwconcern <a href="/wiki/Damen_Shipyards_Group" title="Damen Shipyards Group">Damen Shipyards Group</a> heeft in Den Helder een scheepswerf. Sinds 1923 hielden de broers Willem en Klaas Visser zich bezig met scheepsonderhoud en -reparatie. De eerste scheepswerf heette De Hoop en in 1928 kwam daar scheepswerf De Lastdrager bij. De werven lagen naast elkaar aan de Koopvaarders Binnenhaven en werden in 1968 samengevoegd tot Scheepswerf Visser. In 1993 werd de werf onderdeel van Damen Shipyards en sinds 2011 draagt de scheepswerf de naam Damen Shipyards Den Helder.<a href="#cite_note-151">[151]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Marine">Marine</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=43" title="Bewerk dit kopje: Marine" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=43" title="De broncode bewerken van de sectie: Marine">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Holland201170_DSC2110.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Holland201170_DSC2110.JPG/260px-Holland201170_DSC2110.JPG" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Holland201170_DSC2110.JPG/390px-Holland201170_DSC2110.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Holland201170_DSC2110.JPG/520px-Holland201170_DSC2110.JPG 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a><figcaption>Gebouwen van de Koninklijke Marine aan Het Nieuwe Diep</figcaption></figure> Sinds de Fransen in 1814 uit Nederland vertrokken, is Den Helder een belangrijke haven voor de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a>. De <a href="/wiki/Nieuwe_Haven_(Den_Helder)" title="Nieuwe Haven (Den Helder)">Nieuwe Haven</a> aan het Marsdiep is de thuishaven van alle Nederlandse <a href="/wiki/Oorlogsschip" title="Oorlogsschip">marineschepen</a>. Daarnaast is er een (onderhouds-)<a href="/wiki/Scheepswerf" title="Scheepswerf">werf</a> en zijn er diverse werkplaatsen en opleidingen (onder andere het <a href="/wiki/Koninklijk_Instituut_voor_de_Marine" title="Koninklijk Instituut voor de Marine">Koninklijk Instituut voor de Marine</a> (K.I.M.) en de Defensie Duikschool). <a href="/wiki/Vliegveld_de_Kooy" class="mw-redirect" title="Vliegveld de Kooy">Maritiem Vliegkamp De Kooy</a> is het vliegkamp van de Koninklijke Marine en is de thuisbasis voor de <a href="/wiki/NH90" title="NH90">NH90</a>'s van <a href="/wiki/Defensie_van_Nederland" title="Defensie van Nederland">Defensie</a>.<a href="#cite_note-152">[152]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Visserij_en_ecologie">Visserij en ecologie</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=44" title="Bewerk dit kopje: Visserij en ecologie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=44" title="De broncode bewerken van de sectie: Visserij en ecologie">brontekst bewerken</a>]</div> Eeuwen geleden was Huisduinen een <a href="/wiki/Walvisvaart" title="Walvisvaart">walvisvaardersdorp</a> en tegenwoordig wordt er nog steeds visserij bedreven in Den Helder, al zij het op een kleinere schaal. Er zijn nog twee <a href="/wiki/Kotter#Garnalenkotter" title="Kotter">garnalenkotters</a> en vijf kotters die op <a href="/wiki/Noors_kreeftje" title="Noors kreeftje">Noorse kreeft</a> varen actief. De stad had zijn eigen <a href="/wiki/Visafslag" title="Visafslag">visafslag</a> aan Het Nieuwe Diep waar voornamelijk <a href="/wiki/Tong_(vis)" title="Tong (vis)">tong</a> en <a href="/wiki/Schol_(vis)" title="Schol (vis)">schol</a> binnenkwam. Op 22 december 2022 werd er voor het laatst vis afgeslagen op de Helderse visafslag. Doordat veel vissers gebruik maakten van de saneringsregeling van het <a href="/wiki/Ministerie_van_Landbouw,_Natuur_en_Voedselkwaliteit" class="mw-redirect" title="Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit">ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit</a> viel een groot deel van de aanvoer weg en moest de visafslag stoppen. Na de sluiting wordt er nog wel <a href="/wiki/Laden_en_lossen" title="Laden en lossen">gelost</a> op de Visserijkade in Den Helder, maar de vis wordt vervoerd naar andere plaatsen.<a href="#cite_note-VIS22-153">[153]</a> De visafslag werd in 1995, een jaar nadat de nieuwe visafslag was geopend, door de Helderse Ondernemers Vereniging uitgeroepen tot <a href="/wiki/Ondernemer" title="Ondernemer">ondernemer</a> van het jaar. De visafslag bediende destijds dertig Helderse schepen en twintig kotters van Texel.<a href="#cite_note-VIS22-153">[153]</a> In 2014 waren er 2.000 visserijscheepsbezoeken in de haven.<a href="#cite_note-154">[154]</a> In 1876 werd bij het weerstation op de Zeedijk een verplaatsbaar zoölogisch station opgesteld door de <a href="/wiki/Koninklijke_Nederlandse_Dierkundige_Vereniging" title="Koninklijke Nederlandse Dierkundige Vereniging">Nederlandsche Dierkundige Vereeniging</a>. Dit leidde uiteindelijk in 1890 tot de bouw van het Zoölogisch Station aan de Buitenhaven. In 1960 werd de naam veranderd in <a href="/wiki/Koninklijk_Nederlands_Instituut_voor_Onderzoek_der_Zee" title="Koninklijk Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee">Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee</a> (NIOZ) en in 1969 verhuisde het instituut naar <a href="/wiki/%27t_Horntje" title="'t Horntje">'t Horntje</a> op <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a>. <a href="/wiki/Wageningen_Marine_Research" title="Wageningen Marine Research">Wageningen Marine Research</a>, een onderzoeksinstituut van de <a href="/wiki/Wageningen_University_%26_Research" title="Wageningen University & Research">Wageningen Universiteit</a>, heeft een vestiging in de voormalige Zeevaartschool.<a href="#cite_note-155">[155]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Offshore">Offshore</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=45" title="Bewerk dit kopje: Offshore" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=45" title="De broncode bewerken van de sectie: Offshore">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png/260px-Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png" decoding="async" width="260" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png/390px-Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png/520px-Den_Helder_-_Offshore-_en_jachthaven.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="857" /></a><figcaption>Een gedeelte van de haven</figcaption></figure> Vanaf vliegveld Den Helder Airport vertrekken veel helikopters naar <a href="/wiki/Boorplatform" class="mw-redirect" title="Boorplatform">boorplatformen</a> in de <a href="/wiki/Noordzee" title="Noordzee">Noordzee</a>. In de haven van Den Helder zijn voornamelijk bedrijven te vinden gericht op <a href="/wiki/Offshore" title="Offshore">offshore</a>. De economie en werkgelegenheid in de offshoresector staat onder invloed van de olieprijs: bij een lage olieprijs zijn er minder helikoptervluchten en is er minder werk in de haven. Op bedrijventerrein Oostoever heeft de <a href="/wiki/Nederlandse_Aardolie_Maatschappij" title="Nederlandse Aardolie Maatschappij">Nederlandse Aardolie Maatschappij</a> (NAM) een van de grootste gasbehandelingsinstallaties ter wereld. Onder andere de <a href="/wiki/NOGAT-pijpleiding" title="NOGAT-pijpleiding">NOGAT-</a> en de <a href="/wiki/BBL-pijpleiding" title="BBL-pijpleiding">BBL-pijpleiding</a> komen er aan land. De NAM behandelt het gas namens verschillende bedrijven die gas produceren op de Noordzee. De capaciteit bedraagt 92 miljoen m³ gas per dag. Na de behandeling wordt het gas aan de <a href="/wiki/Nederlandse_Gasunie" title="Nederlandse Gasunie">Nederlandse Gasunie</a> geleverd.<a href="#cite_note-156">[156]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Toerisme">Toerisme</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=46" title="Bewerk dit kopje: Toerisme" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=46" title="De broncode bewerken van de sectie: Toerisme">brontekst bewerken</a>]</div> Sinds de tweede helft van de 20e eeuw is toerisme een belangrijke inkomstenbron voor inwoners van Den Helder. In 1954 waren er 4.000 toeristische overnachtingen, dit steeg naar 40.000 in 1963.<a href="#cite_note-157">[157]</a> Tussen 2006 en 2012 waren er gemiddeld zo'n 950.000 toeristische overnachtingen per jaar in de gemeente.<a href="#cite_note-158">[158]</a> Na de <a href="/wiki/Coronapandemie" title="Coronapandemie">coronapandemie</a> waren er in het jaar 2022 bijna 820.000 toeristische overnachtingen.<a href="#cite_note-RNtoer-159">[159]</a> Toeristen overnachten vooral in de badplaats <a href="/wiki/Julianadorp_aan_Zee" title="Julianadorp aan Zee">Julianadorp aan Zee</a>. Deze plaats bestaat voor het grootste deel uit vakantiebungalows en <a href="/wiki/Bungalowpark" class="mw-redirect" title="Bungalowpark">bungalowparken</a>. Van de overnachtende toeristen is bijna 60 procent afkomstig uit <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a>.<a href="#cite_note-RNtoer-159">[159]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Winkels_en_markten">Winkels en markten</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=47" title="Bewerk dit kopje: Winkels en markten" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=47" title="De broncode bewerken van de sectie: Winkels en markten">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg/260px-Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg/390px-Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/45/Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg/520px-Den_Helder_-_Juttersmarkt_in_Stadspark.jpg 2x" data-file-width="4128" data-file-height="2322" /></a><figcaption>Het Stadspark met een gedeelte van de Juttersmarkt</figcaption></figure> De binnenstad van Den Helder kent een verscheidenheid aan winkels. Net als in andere delen van het land is er sinds de komst van <a href="/wiki/Webwinkel" title="Webwinkel">webwinkels</a> en door faillissementen een terugloop van het aantal fysieke winkels.<a href="#cite_note-160">[160]</a> Onder andere <a href="/wiki/Winkelketen" title="Winkelketen">winkelketens</a> zoals de <a href="/wiki/V%26D" title="V&D">V&D</a>, <a href="/wiki/H%26M" title="H&M">H&M</a>, <a href="/wiki/Free_Record_Shop" title="Free Record Shop">Free Record Shop</a>, <a href="/wiki/Schoenenreus" title="Schoenenreus">Schoenenreus</a> en <a href="/wiki/Kijkshop" title="Kijkshop">Kijkshop</a> verdwenen uit het straatbeeld. Naast de binnenstad zijn ook in Nieuw-Den Helder, De Schooten en Julianadorp winkelgebieden met <a href="/wiki/Detailhandel" title="Detailhandel">detailhandel</a> te vinden. In het winkelgebied Ravelijncenter in De Schooten zijn diverse <a href="/wiki/Bouwmarkt" title="Bouwmarkt">bouwmarkten</a> en meubelzaken te vinden. Binnen de gemeente zijn verscheidene <a href="/wiki/Kringloopcentrum" title="Kringloopcentrum">kringloopwinkels</a> te vinden, waaronder het in Den Helder gestarte <a href="/wiki/RataPlan" title="RataPlan">RataPlan</a> dat is uitgegroeid tot de grootste kringloopwinkelketen van Nederland. Den Helder kent drie bedrijven die het predicaat <a href="/wiki/Hofleverancier" title="Hofleverancier">hofleverancier</a> mogen voeren, dit zijn ijzerwarenhandel Buijtendijk, <a href="/wiki/Bakkerij" title="Bakkerij">bakkerij</a> Dunselman en <a href="/wiki/Ijssalon" class="mw-redirect" title="Ijssalon">ijssalon</a> Wim Laan.<a href="#cite_note-161">[161]</a> Diverse andere bedrijven met dit predicaat zijn in de loop van de geschiedenis failliet verklaard, gestopt of overgenomen.<a href="#cite_note-162">[162]</a><a href="#cite_note-163">[163]</a><a href="#cite_note-164">[164]</a> Elke zaterdag is er in de binnenstad een <a href="/wiki/Markt_(winkel)" title="Markt (winkel)">markt</a> in de Beatrixstraat. Deze markt is in de 20e eeuw meermaals verhuisd, vanuit de Molenstraat via het Bernhard- en Julianaplein naar de huidige locatie.<a href="#cite_note-165">[165]</a> De <a href="/wiki/Koopavond" title="Koopavond">koopavond</a> in de binnenstad is op donderdagavond. Het animo onder ondernemers voor de koopavond neemt anno 2024 af.<a href="#cite_note-166">[166]</a> Elke laatste zondag van de maand is er een <a href="/wiki/Koopzondag" title="Koopzondag">koopzondag</a>. In de zomermaanden wordt iedere dinsdag de Juttersmarkt georganiseerd in de binnenstad. Deze markt bestaat sinds 1953.<a href="#cite_note-167">[167]</a> Naast professionele <a href="/wiki/Handelaar" title="Handelaar">marktlui</a> kunnen particulieren op deze markt hun gebruikte voorwerpen verkopen. In Nieuw-Den Helder is iedere woensdag een markt in de Marsdiepstraat en in Julianadorp is er op donderdag een markt bij winkelcentrum Dorperweerth. In De Schooten vond tot en met 2020 iedere dinsdag een markt plaats in de Baljuwstraat.<a href="#cite_note-168">[168]</a> Naast deze markten met kramen worden er, in de zomermaanden, meerdere <a href="/wiki/Rommelmarkt" title="Rommelmarkt">rommel- en kofferbakmarkten</a> georganiseerd.<a href="#cite_note-169">[169]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bedrijvigheid">Bedrijvigheid</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=48" title="Bewerk dit kopje: Bedrijvigheid" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=48" title="De broncode bewerken van de sectie: Bedrijvigheid">brontekst bewerken</a>]</div> Er zijn in de gemeente meerdere bedrijventerreinen: Het Nieuwe Diep en Het Arsenaal in de Stad Binnen de Linie, Dirks Admiraal en De Dogger in Nieuw-Den Helder, Westoever en de Ambachtsweg in De Schooten en <a href="/w/index.php?title=Kooypunt_(bedrijventerrein)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kooypunt (bedrijventerrein) (de pagina bestaat niet)">Kooypunt</a> en <a href="/w/index.php?title=Oostoever_(bedrijventerrein)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oostoever (bedrijventerrein) (de pagina bestaat niet)">Oostoever</a> buiten de <a href="/wiki/Bebouwde_kom" title="Bebouwde kom">bebouwde kom</a> van de stad. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nutsbedrijven">Nutsbedrijven</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=49" title="Bewerk dit kopje: Nutsbedrijven" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=49" title="De broncode bewerken van de sectie: Nutsbedrijven">brontekst bewerken</a>]</div> De gemeente valt onder <a href="/wiki/Waterschap_(Nederland)" title="Waterschap (Nederland)">waterschap</a> <a href="/wiki/Hoogheemraadschap_Hollands_Noorderkwartier" title="Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier">Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier</a> (HHNK) dat op Oostoever een <a href="/wiki/Rioolwaterzuiveringsinstallatie" title="Rioolwaterzuiveringsinstallatie">rioolwaterzuiveringsinstallatie</a> heeft. Daarnaast is het waterschap verantwoordelijk voor de <a href="/wiki/Waterkering" title="Waterkering">waterkeringen</a> en schoon oppervlaktewater. Voordat HHNK in 2003 ontstond viel Den Helder onder <a href="/wiki/Hoogheemraadschap_van_Uitwaterende_Sluizen_in_Hollands_Noorderkwartier" title="Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Hollands Noorderkwartier">Hoogheemraadschap van Uitwaterende Sluizen in Hollands Noorderkwartier</a> dat zelf in 1993 was ontstaan uit <a href="/wiki/Hoogheemraadschap_Noordhollands_Noorderkwartier" title="Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier">Hoogheemraadschap Noordhollands Noorderkwartier</a> (<a href="/wiki/Zeewering" title="Zeewering">zeeweringen</a>, sinds 1919) en <a href="/wiki/Hoogheemraadschap_van_de_Uitwaterende_Sluizen_in_Kennemerland_en_West-Friesland" title="Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland">Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland</a> (<a href="/wiki/Boezem_(water)" title="Boezem (water)">boezemwater</a>). Het waterschap <a href="/wiki/Hollands_Kroon_(waterschap)" title="Hollands Kroon (waterschap)">Hollands Kroon</a> was als <a href="/wiki/Waterschap_(Nederland)#Inliggende_waterschappen_en_overlappende_gebieden" title="Waterschap (Nederland)">inliggend waterschap</a> tussen 1994 en 2003 verantwoordelijk voor het waterbeheer binnen de gemeente en ging ook op in het HHNK. Hollands Kroon was zelf ontstaan uit onder andere waterschap <a href="/w/index.php?title=De_Aangedijkte_Landen_en_Wieringen&action=edit&redlink=1" class="new" title="De Aangedijkte Landen en Wieringen (de pagina bestaat niet)">De Aangedijkte Landen en Wieringen</a> dat in 1980 was ontstaan uit onder andere Waterschap Koegras. Waterschap Koegras was in 1975 ontstaan uit diverse polderbesturen, waaronder <a href="/wiki/Koegras#Waterschap_en_polderbestuur" title="Koegras">Polder Koegras</a> en Polder Huisduinen.<a href="#cite_note-170">[170]</a> Polder Huisduinen droeg tot 1964 de naam Polder Helder en Huisduinen.<a href="#cite_note-171">[171]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Vuilnisboot_(30527726234).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg/260px-Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg" decoding="async" width="260" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg/390px-Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg/520px-Vuilnisboot_%2830527726234%29.jpg 2x" data-file-width="3831" data-file-height="2515" /></a><figcaption>Afvaldumping op zee</figcaption></figure> Het <a href="/wiki/Huishoudelijk_afval" title="Huishoudelijk afval">huisvuil</a> wordt ingezameld en verwerkt door <a href="/wiki/HVC_(afvalbedrijf)" title="HVC (afvalbedrijf)">HVC</a> die een <a href="/wiki/Milieupark" title="Milieupark">afvalbrengstation</a> nabij bedrijventerrein Westoever beheert. In de negentiende eeuw werd het ophalen van afval door de gemeente uitbesteed. Vanaf 1885 nam de gemeente de reiniging in eigen beheer. In die tijd werd afval gebruikt als meststof voor de landbouw. De gemeentereiniging had een <a href="/wiki/Vuilnisbelt" title="Vuilnisbelt">vuilnisbelt</a> in het latere Tuindorp en later aan de rijksweg langs het Helders Kanaal. In de jaren 1920 groeide de belt waardoor over werd gegaan op het dumpen van afval in zee. Na bezwaren werd daar in de jaren 1950 mee gestopt waarna er een een vuilnisbelt in de duinen aan de Zanddijk kwam. Vanaf 1971 werd afval per spoor vervoerd naar de <a href="/wiki/VAM" title="VAM">VAM</a> in <a href="/wiki/Drenthe" title="Drenthe">Drenthe</a>.<a href="#cite_note-172">[172]</a> In 1991 werd HVC opgericht en sinds 1996 gaat het afval naar de afvalenergiecentrale in Alkmaar. <a href="/wiki/Drinkwater" title="Drinkwater">Drinkwater</a> binnen de gemeente wordt verzorgd door <a href="/wiki/PWN_Waterleidingbedrijf_Noord-Holland" title="PWN Waterleidingbedrijf Noord-Holland">PWN</a> en is afkomstig uit het <a href="/wiki/IJsselmeer" title="IJsselmeer">IJsselmeer</a>. Van oudsher werd drinkwater in Huisduinen gewonnen uit duinputten. Vanaf 1856 werd een van de eerste <a href="/wiki/Waterleiding" title="Waterleiding">waterleidingen</a> van Nederland in gebruik genomen door de Duinwaterleiding Maatschappij. Hiervoor werden bij Huisduinen een pompstation en een <a href="/wiki/Oude_watertoren_(Den_Helder)" title="Oude watertoren (Den Helder)">watertoren</a> gebouwd. Het water dat werd opgepompt in de <a href="/wiki/Grafelijkheidsduinen" title="Grafelijkheidsduinen">Grafelijkheidsduinen</a> werd in het begin vooral gebruikt om schepen te bevoorraden. Later in de negentiende eeuw kregen ook woningen een aansluiting op het waterleidingnet. In 1901 nam de gemeente de Helderse Duinwatermaatschappij over en vanaf 1908 werd ook water gewonnen bij de <a href="/wiki/Donkere_Duinen" title="Donkere Duinen">Donkere Duinen</a>. Vanaf 1924 ging de gemeente samenwerken met PWN en kwam er een waterleiding vanuit <a href="/wiki/Bergen_(plaats_in_Noord-Holland)" title="Bergen (plaats in Noord-Holland)">Bergen</a> en later vanuit <a href="/wiki/De_Stolpen" title="De Stolpen">De Stolpen</a>. In 1977 nam PWN het waterleidingbedrijf van Den Helder over en rond die tijd werd waterwinning vanuit de duinen stopgezet.<a href="#cite_note-173">[173]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Energie">Energie</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=50" title="Bewerk dit kopje: Energie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=50" title="De broncode bewerken van de sectie: Energie">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder kreeg vanaf 1857 een <a href="/wiki/Gasfabriek" title="Gasfabriek">gasfabriek</a> op de hoek van de huidige Fabrieks- en Spoorgracht in wat nu de <a href="/wiki/Visbuurt_(Den_Helder)" title="Visbuurt (Den Helder)">Visbuurt</a> is. Dit gebeurde zodat de straatverlichting voortaan op kolengas kon branden. Vanaf 1902 wordt de gemeente eigenaar van de gasfabriek en volgde een uitbreiding van het complex. In 1949 werd de productie stilgelegd waarna Den Helder gas ontving uit de gasfabriek van Alkmaar en later van de <a href="/wiki/Koninklijke_Hoogovens" title="Koninklijke Hoogovens">Koninklijke Hoogovens</a>. Uiteindelijk werden op het terrein van de gasfabriek woningen gebouwd.<a href="#cite_note-174">[174]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg/260px-Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg" decoding="async" width="260" height="88" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg/390px-Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg/520px-Den_Helder_-_Zonnepark_Heldair_1_in_aanbouw.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1106" /></a><figcaption>Zonnepark nabij bedrijventerrein Kooypunt in aanbouw</figcaption></figure> In de 20e eeuw ontving Den Helder stroom van het <a href="/wiki/Provinciaal_Elektriciteitsbedrijf_van_Noord-Holland" title="Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland">Provinciaal Elektriciteitsbedrijf van Noord-Holland</a>. Door de vele zonuren is de gemeente een geliefde locatie voor zonneparken, anno 2024 zijn er vier <a href="/wiki/Lijst_van_zonne-energie-installaties_in_Nederland" title="Lijst van zonne-energie-installaties in Nederland">zonneparken</a> te vinden en is er nog een in de planfase. Binnen de gemeente bevonden zich gedurende de eeuwen diverse <a href="/wiki/Windmolen" title="Windmolen">windmolens</a> die uiteindelijk allemaal zijn verdwenen. De Helderse Molenstichting heeft zich gedurende enkele decennia hard gemaakt voor herbouw van een molen binnen de gemeente, in 2023 is begonnen met de bouw van een replica <a href="/wiki/Houtzaagmolen" class="mw-redirect" title="Houtzaagmolen">houtzaagmolen</a>.<a href="#cite_note-175">[175]</a> In natuurgebied <a href="/wiki/Mari%C3%ABndal_(Den_Helder)" title="Mariëndal (Den Helder)">Mariëndal</a> bevindt zich een <a href="/wiki/Bosman-molentje" title="Bosman-molentje">Bosman-molentje</a> om watertoevoer naar het gebied te regelen.<a href="#cite_note-176">[176]</a> Verder zijn er een handvol <a href="/wiki/Windturbine" title="Windturbine">windturbines</a> binnen de gemeente waaronder twee in eigendom van HHNK.<a href="#cite_note-177">[177]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Communicatie">Communicatie</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=51" title="Bewerk dit kopje: Communicatie" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=51" title="De broncode bewerken van de sectie: Communicatie">brontekst bewerken</a>]</div> <a href="/wiki/PostNL" title="PostNL">PostNL</a>, vroeger <a href="/wiki/PTT_(Nederland)" title="PTT (Nederland)">PTT</a>, verzorgt net als in de rest van Nederland de <a href="/wiki/Poststuk" title="Poststuk">postbezorging</a> in, van en naar Den Helder. Een voorloper hiervan, de zogenaamde posterijen, onderhielden begin negentiende eeuw een postdienst tussen Den Helder en <a href="/wiki/%27t_Zand_(Schagen)" title="'t Zand (Schagen)">'t Zand</a>. Vanuit 't Zand ging de post richting Amsterdam. Een postwagen reed deze route via de Zanddijk en nam ook reizigers mee. Na aanleg van het Noordhollandsch Kanaal in 1824 gaven passagiers vaker de voorkeur aan reizen per schip. Toen vanaf 1865 Den Helder per spoor verbonden werd met de rest van het land werd de post voortaan ook per trein vervoerd.<a href="#cite_note-178">[178]</a> Naast staatsbedrijf PTT als postbezorger was er vanaf 1969 ook een particuliere <a href="/w/index.php?title=Stadspost&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stadspost (de pagina bestaat niet)">stadspost</a> in Den Helder.<a href="#cite_note-179">[179]</a> Deze bleef enkele decennia bestaan.<a href="#cite_note-180">[180]</a><a href="#cite_note-181">[181]</a> Later ging ook de <a href="/wiki/Scouting" title="Scouting">scouting</a> post bezorgen.<a href="#cite_note-182">[182]</a> Een andere postbezorger was Intrapost, deze verhuisde in 2013 naar Den Bosch waarna NH Post in 2015 de activiteiten overnam.<a href="#cite_note-183">[183]</a> In 2021 ging NH Post failliet.<a href="#cite_note-184">[184]</a> Probezorgt, als onderdeel van Probedrijven, is sinds 2019 actief in de zakelijke postbezorging. Dit als opvolger van NK-Post, later Business Post, dat onderdeel was van <a href="/wiki/Sociale_werkplaats" title="Sociale werkplaats">sociale werkplaats</a> Noorderkwartier.<a href="#cite_note-185">[185]</a><a href="#cite_note-186">[186]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Onderwijs,_welzijn_en_sport">Onderwijs, welzijn en sport</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=52" title="Bewerk dit kopje: Onderwijs, welzijn en sport" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=52" title="De broncode bewerken van de sectie: Onderwijs, welzijn en sport">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Onderwijs">Onderwijs</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=53" title="Bewerk dit kopje: Onderwijs" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=53" title="De broncode bewerken van de sectie: Onderwijs">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Junior_College,_Julianadorp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Junior_College%2C_Julianadorp.jpg/260px-Junior_College%2C_Julianadorp.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Junior_College%2C_Julianadorp.jpg/390px-Junior_College%2C_Julianadorp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Junior_College%2C_Julianadorp.jpg/520px-Junior_College%2C_Julianadorp.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Het Junior College in Julianadorp</figcaption></figure> Sinds 1854 is het <a href="/wiki/Koninklijk_Instituut_voor_de_Marine" title="Koninklijk Instituut voor de Marine">K.I.M.</a>, het opleidingsinstituut voor toekomstige marineofficieren, in Den Helder gevestigd.<a href="#cite_note-187">[187]</a> Tussen 1933 en 1984 was de <a href="/wiki/Kweekschool_voor_onderwijzers" title="Kweekschool voor onderwijzers">Kweekschool</a>, later <a href="/wiki/Pedagogische_academie_voor_het_basisonderwijs" title="Pedagogische academie voor het basisonderwijs">Pedagogische Academie</a>, in de stad te vinden.<a href="#cite_note-188">[188]</a> In de jaren 2010 werden door verschillende <a href="/wiki/Hogeschool" title="Hogeschool">hogescholen</a> van buiten Den Helder, in samenwerking met de offshore-industrie, <a href="/wiki/Bijvak" title="Bijvak">minoren</a> verzorgd.<a href="#cite_note-189">[189]</a><a href="#cite_note-190">[190]</a> Onderwijsorganisatie <a href="/w/index.php?title=Vonk_(onderwijsorganisatie)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vonk (onderwijsorganisatie) (de pagina bestaat niet)">Vonk</a> biedt diverse <a href="/wiki/Middelbaar_beroepsonderwijs" title="Middelbaar beroepsonderwijs">mbo-opleidingen</a> aan in de gemeente.<a href="#cite_note-191">[191]</a> Het voortgezet onderwijs in de gemeente wordt verzorgd door Stichting <a href="/wiki/Scholen_aan_Zee" title="Scholen aan Zee">Scholen aan Zee</a>. Onder deze stichting vallen de scholen Beroepsonderwijs aan Zee, <a href="/wiki/Lyceum_aan_Zee" title="Lyceum aan Zee">Lyceum aan Zee</a>, <a href="/wiki/Lyceum_aan_Zee#Junior_College" title="Lyceum aan Zee">Junior College</a> en Villa aan Zee. Villa aan Zee is een school voor <a href="/wiki/Asielzoeker" title="Asielzoeker">asielzoekersleerlingen</a> en wordt samen met Stichting Meerwerf Basisscholen verzorgd. Meerwerf is de overkoepelende organisatie voor tien van de circa 25 basisscholen in Den Helder en Julianadorp. Daarnaast zorgen De Pijler voor <a href="/wiki/Praktijkonderwijs" title="Praktijkonderwijs">praktijkonderwijs</a> en De Spinaker en Antoniusschool de Pionier voor <a href="/wiki/Speciaal_onderwijs" title="Speciaal onderwijs">speciaal onderwijs</a>.<a href="#cite_note-192">[192]</a><a href="#cite_note-193">[193]</a> Triade is een centrum voor kunsteducatie waar onder andere les wordt gegeven in muziek en dans. Dit centrum ontstond door de fusie in 1985 van de Helderse Muziekschool, een expressiecentrum en de Dienst Kunstzinnige Vorming.<a href="#cite_note-194">[194]</a> De Helderse Volksuniversiteit biedt als <a href="/wiki/Volksuniversiteit" title="Volksuniversiteit">volksuniversiteit</a> cursussen aan.<a href="#cite_note-195">[195]</a> Het Helderse departement van de <a href="/wiki/Maatschappij_tot_Nut_van_%27t_Algemeen" title="Maatschappij tot Nut van 't Algemeen">Maatschappij tot Nut van 't Algemeen</a> werd in 1822 opgericht met het doel onderwijs te bevorderen.<a href="#cite_note-Gensch-63">[63]</a> Het is de oudste nog bestaande vereniging van de marinestad en richt zich tegenwoordig voornamelijk op culturele activiteiten.<a href="#cite_note-196">[196]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gezondheidszorg">Gezondheidszorg</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=54" title="Bewerk dit kopje: Gezondheidszorg" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=54" title="De broncode bewerken van de sectie: Gezondheidszorg">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg/260px-Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg/390px-Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg/520px-Den_Helder_-_Gemini_Ziekenhuis_zijkant.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Het ziekenhuis aan de Huisduinerweg in 2018</figcaption></figure> In 1826 kreeg Den Helder zijn eerste <a href="/wiki/Ziekenhuis" title="Ziekenhuis">ziekenhuis</a>, een drijvend hospitaal: het fregat <a href="/w/index.php?title=Zr._Ms._Maria_Reigersbergen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zr. Ms. Maria Reigersbergen (de pagina bestaat niet)">Zr. Ms. Maria Reigersbergen</a>. In 1842 werd dit hospitaal vervangen door het Marine Hospitaal. Vanaf 1848 werd er gepleit voor een eigen ziekenhuis in de stad. Tot dan toe werden patiënten uit Den Helder opgenomen in het <a href="/wiki/Buitengasthuis_(Amsterdam)" title="Buitengasthuis (Amsterdam)">Buitengasthuis</a> in Amsterdam. In 1862 werd er voor het eerst een "echt" ziekenhuis geopend in Den Helder; het telde 24 bedden. Vanaf 1920 was het voortbestaan van zowel het Gemeentelijk Ziekenhuis als het Marine Hospitaal onzeker. Uiteindelijk werd in 1924 het Gemeente Ziekenhuis gesloten. Na een overeenkomst tussen de gemeente Den Helder en het Rijk mochten burgers ook verpleegd worden in het Marine Hospitaal. In 1929 werd echter alweer een nieuw ziekenhuis opgericht, het katholieke Lidwina Ziekenhuis. In 1940, bij het begin van de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>, werd het Marine Hospitaal verwoest door oorlogsgeweld terwijl het Lidwina Ziekenhuis door de <a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitsers</a> gevorderd werd. Een noodhospitaal moest daarom uitkomst brengen. Na de oorlog werd in 1965 weer een gemeentelijk ziekenhuis opgericht, het Parkzicht Ziekenhuis. De Ziekenhuizen Lidwina en Parkzicht fuseerden in 1982 en gingen verder onder de naam <a href="/wiki/Gemini_Ziekenhuis" title="Gemini Ziekenhuis">Gemini Ziekenhuis</a>. In 2015 ging het Gemini samen met het <a href="/wiki/Medisch_Centrum_Alkmaar" class="mw-redirect" title="Medisch Centrum Alkmaar">Medisch Centrum Alkmaar</a> verder onder de naam <a href="/wiki/Noordwest_Ziekenhuisgroep" title="Noordwest Ziekenhuisgroep">Noordwest Ziekenhuisgroep</a> waar de <a href="/wiki/Noordwest_Ziekenhuisgroep,_locatie_Den_Helder" title="Noordwest Ziekenhuisgroep, locatie Den Helder">Helderse locatie</a> onderdeel van uitmaakt.<a href="#cite_note-197">[197]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hulpverlening">Hulpverlening</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=55" title="Bewerk dit kopje: Hulpverlening" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=55" title="De broncode bewerken van de sectie: Hulpverlening">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg/260px-Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg/390px-Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg/520px-Den_Helder_-_Brandweerkazerne.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Brandweerkazerne in Nieuw-Den Helder</figcaption></figure> De <a href="/wiki/Gemeentelijke_gezondheidsdienst" title="Gemeentelijke gezondheidsdienst">GGD</a> in de gemeente wordt verzorgd door GGD Hollands Noorden. Den Helder zit samen met zestien andere gemeenten in een verzorgingsregio van 648.000 inwoners.<a href="#cite_note-198">[198]</a> Deze regio komt overeen met de <a href="/wiki/Veiligheidsregio_Noord-Holland-Noord" class="mw-redirect" title="Veiligheidsregio Noord-Holland-Noord">Veiligheidsregio Noord-Holland-Noord</a>. De <a href="/wiki/Geestelijke_gezondheidszorg" title="Geestelijke gezondheidszorg">GGZ</a> wordt verzorgd door GGZ Noord-Holland-Noord. De standplaats van de <a href="/wiki/Ambulance" title="Ambulance">ambulancedienst</a> van de veiligheidsregio is bedrijventerrein <a href="/w/index.php?title=Kooypunt_(bedrijventerrein)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kooypunt (bedrijventerrein) (de pagina bestaat niet)">Kooypunt</a>.<a href="#cite_note-199">[199]</a> In 2019 en 2020 had Noordwest Ziekenhuisgroep een zorgambulance beschikbaar voor vervoer van niet-spoedeisende patiënten.<a href="#cite_note-200">[200]</a> Het politiebureau van Den Helder bevindt zich sinds 1998 in Nieuw-Den Helder.<a href="#cite_note-201">[201]</a> Het is gelegen aan de Bastiondreef nabij de <a href="/wiki/Invalsweg" title="Invalsweg">invalsweg</a> Waddenzeestraat. Eerder bevond het politiebureau zich sinds de jaren 1960 samen met de brandweerkazerne en de sociale dienst aan de Polderweg. Het hoofdbureau van de politie aan de Prins Hendriklaan werd in de Tweede Wereldoorlog vernietigd tijdens het <a href="/w/index.php?title=Grote_Bombardement_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grote Bombardement (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Grote Bombardement</a>.<a href="#cite_note-202">[202]</a> De Helderse <a href="/wiki/Brandweerkazerne" title="Brandweerkazerne">brandweerkazerne</a> werd geopend in 2007 naast het politiebureau.<a href="#cite_note-203">[203]</a> Julianadorp beschikt over een vrijwillige brandweer. Daarnaast is het Korps Marinebrandweer van de <a href="/wiki/Koninklijke_Marine" title="Koninklijke Marine">Koninklijke Marine</a> in de gemeente actief voor brandbestrijding op de <a href="/wiki/Nieuwe_Haven_(Den_Helder)" title="Nieuwe Haven (Den Helder)">Nieuwe Haven</a> en <a href="/wiki/Vliegveld_De_Kooy" title="Vliegveld De Kooy">Maritiem Vliegkamp De Kooy</a>. Deze dienst, die onder meer beschikt over een <a href="/wiki/Crashtender" title="Crashtender">crashtender</a>, werkt samen met de civiele brandweer en de veiligheidsregio.<a href="#cite_note-204">[204]</a> Een reddingstation van de <a href="/wiki/Koninklijke_Nederlandse_Redding_Maatschappij" title="Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij">Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij</a> bevindt zich bij de veerhaven. Binnen de gemeente zijn meerdere <a href="/wiki/Asielzoekerscentrum" title="Asielzoekerscentrum">asielzoekerscentra</a> van het <a href="/wiki/Centraal_Orgaan_opvang_asielzoekers" title="Centraal Orgaan opvang asielzoekers">COA</a> te vinden. De grootste daarvan is voormalig rijksinrichting voor jongeren <a href="/wiki/De_Doggershoek" title="De Doggershoek">De Doggershoek</a> met een kleine 600 opvangplekken. Dit azc opende in 2015. Een ouder azc is op voormalig kazerne Deibelkamp (op Fort Dirks Admiraal) aan de Nieuweweg met ongeveer 400 plekken. Dit centrum opende in 1993 en sloot in 2017 haar deuren. Het deed sinds 2012 dienst als gezinscentrum.<a href="#cite_note-205">[205]</a> Vanwege te weinig opvangplekken werd dit azc eind 2018 weer geopend.<a href="#cite_note-206">[206]</a> Het azc aan de Nieuweweg sloot per 1 januari 2025.<a href="#cite_note-207">[207]</a><a href="#cite_note-208">[208]</a> Aan de andere kant van de Nieuweweg werd op de voormalige <a href="/w/index.php?title=Kolonel_Maaskampkazerne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kolonel Maaskampkazerne (de pagina bestaat niet)">Kolonel Maaskampkazerne</a> een tijdelijk azc geopend in 2014. Dit azc sloot in 2016 en bood onderdak aan zo'n 300 personen.<a href="#cite_note-209">[209]</a><a href="#cite_note-210">[210]</a> Verder zijn er kleinschalige opvangcentra voor jongeren in De Doggerij aan de Doggersvaart en in het voormalige kledingmagazijn van de landmacht in Oud Den Helder. In 2023 stond Den Helder op plaats 12 van in totaal 342 gemeenten in Nederland als het gaat om gemeenten waar de meeste asielzoekers werden opgevangen.<a href="#cite_note-211">[211]</a> Voor <a href="/wiki/Dakloosheid" title="Dakloosheid">dak- en thuislozen</a> wordt door dnoDoen in samenwerking met de gemeente Den Helder dag- en nachtopvang georganiseerd.<a href="#cite_note-212">[212]</a> Voor dezelfde doelgroep is het Leger des Heils actief met een soepfiets om voedsel en dekens uit te delen en verdere hulp te bieden.<a href="#cite_note-213">[213]</a> De <a href="/wiki/Dierenambulance" title="Dierenambulance">dierenambulance</a> is in Den Helder actief voor dieren in nood.<a href="#cite_note-214">[214]</a> Langs de Rijksweg aan de oostrand van De Schooten is sinds 1977 <a href="/wiki/Dierenasiel" title="Dierenasiel">Dierentehuis</a> 't Schuthok te vinden.<a href="#cite_note-215">[215]</a> Voor het opvangen van gewonde dieren bevond zich in de Donkere Duinen een <a href="/wiki/Vogelopvangcentrum" title="Vogelopvangcentrum">vogelasiel</a>, deze ving ook soms ook andere dieren op. Er zijn plannen voor een nieuwe wildopvang nabij bezoekerscentrum De Helderse Vallei. Tot de realisatie daarvan wordt er een tijdelijke wildopvang georganiseerd nabij de <a href="/w/index.php?title=Spoorweghaven_(Den_Helder)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spoorweghaven (Den Helder) (de pagina bestaat niet)">Spoorweghaven</a>.<a href="#cite_note-216">[216]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sport">Sport</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=56" title="Bewerk dit kopje: Sport" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=56" title="De broncode bewerken van de sectie: Sport">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder kent verscheidene sportverenigingen. De basketballers van <a href="/wiki/Den_Helder_SUNS_(herenbasketbal)" class="mw-redirect" title="Den Helder SUNS (herenbasketbal)"> Den Helder SUNS (heren)</a>, die door de jaren heen onder vele namen speelden, wonnen tussen 1989 en 1998 zesmaal het <a href="/wiki/Nederlands_kampioenschap_basketbal" title="Nederlands kampioenschap basketbal">Nederlands kampioenschap</a>.<a href="#cite_note-217">[217]</a> De basketbaldames, die een aparte vereniging vormen maar ook onder de naam <a href="/wiki/Den_Helder_SUNS_(vrouwenbasketbal)" title="Den Helder SUNS (vrouwenbasketbal)">Den Helder SUNS (dames)</a> uitkomen, wonnen zestien keer het <a href="/wiki/Nederlands_kampioenschap_basketbal_dames" title="Nederlands kampioenschap basketbal dames">landskampioenschap</a>. Beide profclubs zijn afgesplitst van de amateurbasketbalclub <a href="/wiki/BV_Noordkop" title="BV Noordkop">BV Noordkop</a>. In oktober 1888 werd met de stichting van <a href="/wiki/Adelborsten_Voetbalvereniging" title="Adelborsten Voetbalvereniging">AFC Concordia</a> de eerste Helderse voetbalclub opgericht, die zeven seizoenen uitkwam in de <a href="/wiki/Tweede_klasse_(Nederlands_amateurvoetbal)" title="Tweede klasse (Nederlands amateurvoetbal)">Tweede Klasse</a> van de <a href="/wiki/Koninklijke_Nederlandse_Voetbalbond" title="Koninklijke Nederlandse Voetbalbond">NVB</a>. Begin 20e eeuw had de stad Den Helder voor haar grootte bijzonder veel voetbalverenigingen. Er bestond een <a href="/wiki/Heldersche_Voetbalbond" title="Heldersche Voetbalbond">Heldersche Voetbalbond</a> en een <a href="/wiki/Helders_voetbalelftal_(mannen)" title="Helders voetbalelftal (mannen)">Helders voetbalelftal</a>, waarvan de laatste op traditionele wijze bleef bestaan en het district Den Helder nog altijd vertegenwoordigt in regionale en internationale wedstrijden. De bekendste en succesvolste voetbalclubs waren <a href="/wiki/HFC_Helder" title="HFC Helder">HFC Helder</a> en <a href="/wiki/HRC_(voetbalclub)" title="HRC (voetbalclub)">HRC</a>, die beiden tussen de <a href="/wiki/1920-1929" title="1920-1929">jaren 20</a> en de <a href="/wiki/1950-1959" title="1950-1959">jaren 50</a> op een hoog niveau van het <a href="/wiki/Voetbal_in_Nederland" title="Voetbal in Nederland">Nederlands voetbal</a> uitkwamen. De hedendaagse voetbalclubs in de gemeente zijn <a href="/wiki/FC_Den_Helder" title="FC Den Helder">FC Den Helder</a>, <a href="/wiki/HCSC" title="HCSC">HCSC</a>, <a href="/wiki/MSV_Zeemacht_(voetbal)" title="MSV Zeemacht (voetbal)">MSV Zeemacht</a> en <a href="/wiki/JVC_Julianadorp" title="JVC Julianadorp">JVC Julianadorp</a>. Van 1981 tot en met 2012 werd het <a href="/wiki/Maritiem_Toernooi" title="Maritiem Toernooi">Maritiem Toernooi</a> georganiseerd waaraan veel nationale en enkele internationale clubs meededen. Sinds 1927 wordt in Den Helder het <a href="/wiki/KNVB_Schoolvoetbal" title="KNVB Schoolvoetbal">schoolvoetbaltoernooi</a> georganiseerd. Atletiekverenigingen <a href="/wiki/SV_Noordkop" title="SV Noordkop">SV Noordkop</a> en <a href="/w/index.php?title=SV_Sportlust&action=edit&redlink=1" class="new" title="SV Sportlust (de pagina bestaat niet)">SV Sportlust</a> hebben haar thuishaven op <a href="/wiki/Sportpark_Ruyghweg" title="Sportpark Ruyghweg">Sportpark Ruyghweg</a>. Omnisportverenigingen <a href="/wiki/MSV_Zeemacht" title="MSV Zeemacht">Marine Sport Vereniging Zeemacht</a> en <a href="/wiki/SV_OKK" title="SV OKK">SV OKK</a> verzorgen trainingen in meerdere takken van sport. <a href="/wiki/Sportcomplex_De_Dogger" title="Sportcomplex De Dogger">Sportcomplex De Dogger</a> en <a href="/wiki/Sportpark_Julianadorp" title="Sportpark Julianadorp">Sportpark Julianadorp</a> zijn de thuisbasis van respectievelijk handbalverenigingen <a href="/w/index.php?title=D.S.O._(handbalvereniging)&action=edit&redlink=1" class="new" title="D.S.O. (handbalvereniging) (de pagina bestaat niet)">D.S.O.</a> en <a href="/w/index.php?title=JHC_Julianadorp&action=edit&redlink=1" class="new" title="JHC Julianadorp (de pagina bestaat niet)">JHC</a>. <a href="/wiki/RC_Den_Helder" title="RC Den Helder">Rugby Club Den Helder</a> en hockeyclub <a href="/wiki/HSC_Hermes" title="HSC Hermes">HSC Hermes</a> hebben hun thuisbasis op <a href="/wiki/Sportpark_De_Linie" title="Sportpark De Linie">Sportpark De Linie</a>. Diverse verenigingen, waaronder MSV Zeemacht en <a href="/wiki/Reddingsbrigade_Den_Helder" title="Reddingsbrigade Den Helder">Reddingsbrigade Den Helder</a> maken gebruik van <a href="/wiki/Zwembad_Het_Heersdiep" title="Zwembad Het Heersdiep">Zwembad Het Heersdiep</a>. In het zuiden van de wijk De Schooten heeft wielerclub <a href="/wiki/HRTC_DOK" title="HRTC DOK">HRTC DOK</a> een mountainbiketerrein met buitenwielerbaan. Op een gedeelte van dit terrein heeft de Helderse <a href="/wiki/Radiografisch_bestuurde_auto" title="Radiografisch bestuurde auto">Model Race</a> Club een crossbaan. Tussen 1970 en 1997 bestond de Helderse Motorclub de Twee Wielen die haar thuisbasis had op crossbaan Quelderspoor in park Quelderduyn. Vanaf 2006 mochten de <a href="/wiki/Motorcross" title="Motorcross">motorcrossers</a>, verenigd onder de naam MCC Den Helder, voor vijf jaar gebruik maken van een crossbaan op industrieterrein Kooypunt. Na enkele jaren van stilte kreeg de club in 2022 weer voor drie jaar toestemming om van het terrein gebruik te maken. Deze vereniging fuseerde met twee andere Noord-Hollandse motorcrossclubs tot NHGS Phoenix om tot een permanente motorcrosslocatie te komen, mogelijk in het buitengebied van <a href="/wiki/Middenmeer_(Hollands_Kroon)" title="Middenmeer (Hollands Kroon)">Middenmeer</a>.<a href="#cite_note-218">[218]</a> <a href="/wiki/Motorclub" title="Motorclub">MC</a> Roadrunner is een motorclub met een terrein annex clubhuis in het oosten van Nieuw-Den Helder. De gemeente had in het verleden meerdere <a href="/wiki/Wandelclub" title="Wandelclub">wandelverenigingen</a>, daarvan is anno 2024 alleen de in 1932 opgerichte Eerste Helderse Wandel Vereniging De Jutter nog over.<a href="#cite_note-219">[219]</a> <a href="/wiki/Golfclub_Ooghduyne" title="Golfclub Ooghduyne">Golfclub Ooghduyne</a> is met een golfbaan in de gemeente te vinden. Naast de golfbaan in Julianadorp is er een golfbaan op het terrein van Maritiem Vliegkamp De Kooy. Die wordt bespeeld door Marine Golfclub "Nieuwediep". De <a href="/wiki/Adelborst" title="Adelborst">adelborsten</a> van de marine hebben een roeivereniging, <a href="/wiki/ARZV_Panta_Rhei" title="ARZV Panta Rhei">ARZV Panta Rhei</a>. In park Quelderduyn heeft <a href="/wiki/Kano_(vaartuig)" title="Kano (vaartuig)">kanovereniging</a> Phoenix haar thuisbasis. Ook zijn in Den Helder de in 1902 opgerichte <a href="/wiki/Schaakclub" title="Schaakclub">schaakclub</a> Morphy Schaakmat Combinatie en de in 1910 opgerichte Helderse <a href="/wiki/Damclub" class="mw-redirect" title="Damclub">Damclub</a> te vinden. In de <a href="/wiki/Darts_(sport)" title="Darts (sport)">dartsport</a> worden de Helderse Darts Competitie en het toernooi Marinestad Open georganiseerd. Er zijn meerdere <a href="/wiki/Biljart" title="Biljart">biljartclubs</a> in de stad en het <a href="/wiki/Europees_kampioenschap_bandstoten_1963-1964" title="Europees kampioenschap bandstoten 1963-1964">Europees kampioenschap bandstoten 1963-1964</a> vond plaats in Den Helder. <a href="/wiki/Petanque" title="Petanque">Jeu de boules</a>-vereniging Entre Nous is sinds 1988 actief aan het Schapendijkje bij de Zeedijk.<a href="#cite_note-220">[220]</a> In Nieuw-Den Helder is <a href="/wiki/Tennis" title="Tennis">tennisvereniging</a> HTC Den Helder actief. In een voormalige tennishal op hetzelfde terrein runt een commerciële partij <a href="/wiki/Padel" title="Padel">padelbanen</a>.<a href="#cite_note-221">[221]</a> Aan het Schapendijkje bij Oud-Den Helder maakten in 2024 tennisbanen plaats voor padelbanen.<a href="#cite_note-222">[222]</a> In de voormalige basketbalhal <a href="/wiki/Sporthal_Sportlaan" title="Sporthal Sportlaan">Sporthal Sportlaan</a> werd in hetzelfde jaar begonnen met realisatie van padelbanen.<a href="#cite_note-223">[223]</a> Verder zijn in de gemeente <a href="/wiki/TTV_Noordkop" title="TTV Noordkop">tafeltennisvereniging Noordkop</a> en de in 1956 opgerichte <a href="/wiki/Badminton" title="Badminton">Badmintonvereniging</a> Dorus Rijkers te vinden.<a href="#cite_note-224">[224]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sportevenementen">Sportevenementen</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=57" title="Bewerk dit kopje: Sportevenementen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=57" title="De broncode bewerken van de sectie: Sportevenementen">brontekst bewerken</a>]</div> Er zijn enkele jaarlijkse sportevenementen in Den Helder. De tweede zondag in april wordt de <a href="/wiki/Halve_van_Den_Helder" title="Halve van Den Helder">Halve van Den Helder</a>, een <a href="/wiki/Halve_marathon" title="Halve marathon">halve marathon</a>, georganiseerd. Sinds 1955 wordt de wielerronde <a href="/wiki/Tour_de_Lasalle" title="Tour de Lasalle">Tour de Lasalle</a> verreden. Op de atletiekbaan wordt in maart de Scholierenveldloop gehouden. Er worden twee <a href="/wiki/Avondvierdaagse" title="Avondvierdaagse">avondvierdaagsen</a> georganiseerd in de gemeente, namelijk in mei in Julianadorp en in juni in Den Helder. De <a href="/wiki/Mountainbike" title="Mountainbike">ATB</a>-toertocht Noord-Hollands Langste eindigt in Den Helder en de <a href="/wiki/Hoek_van_Holland-Den_Helder" title="Hoek van Holland-Den Helder">Beachclassic Hoek van Holland - Den Helder</a> eindigt in Huisduinen. De sinds 1959 georganiseerde <a href="/wiki/Strandzesdaagse" title="Strandzesdaagse">Strandzesdaagse</a> en de sinds 2016 georganiseerde <a href="/wiki/Kitesurfen" title="Kitesurfen">kitesurfmarathon</a> Hoek tot Holland eindigen ook in Huisduinen.<a href="#cite_note-225">[225]</a> Van 2013 tot en met 2017 werd de Ronde van Julianadorp georganiseerd, een fiets- en hardloopwedstrijd.<a href="#cite_note-226">[226]</a> Tussen 2010 en 2023 werd vijfmaal een strandrit met <a href="/wiki/Fries_paard" title="Fries paard">Friese paarden</a> georganiseerd. Aan de laatste editie van dit evenement deden meer dan 500 <a href="/wiki/Ruiter_(persoon)" title="Ruiter (persoon)">ruiters</a> mee uit diverse landen.<a href="#cite_note-227">[227]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Sportprijzen">Sportprijzen</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=58" title="Bewerk dit kopje: Sportprijzen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=58" title="De broncode bewerken van de sectie: Sportprijzen">brontekst bewerken</a>]</div> In de gemeente worden sinds de jaren 1970 sportprijzen uitgereikt aan sporters uit Den Helder die succesvol zijn binnen hun sport. Vanaf medio de <a href="/wiki/2000-2009" title="2000-2009">jaren 00</a> van de 21e eeuw werd dit het jaarlijkse Sportgala Den Helder waarbij een ieder een Helderse sporter kan aanmelden die een grootse prestatie heeft neergezet binnen de sport.<a href="#cite_note-228">[228]</a><a href="#cite_note-229">[229]</a> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg/700px-Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg" decoding="async" width="700" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg/1050px-Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg/1400px-Den_Helder_-_Panorama_wielerterrein_HRTC_DOK.jpg 2x" data-file-width="7424" data-file-height="1760" /></a><figcaption>Wielerterrein van HRTC DOK</figcaption></figure> <div style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verkeer_en_vervoer">Verkeer en vervoer</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=59" title="Bewerk dit kopje: Verkeer en vervoer" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=59" title="De broncode bewerken van de sectie: Verkeer en vervoer">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_Bootdrukte.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Den_Helder_Bootdrukte.JPG/260px-Den_Helder_Bootdrukte.JPG" decoding="async" width="260" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Den_Helder_Bootdrukte.JPG/390px-Den_Helder_Bootdrukte.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Den_Helder_Bootdrukte.JPG/520px-Den_Helder_Bootdrukte.JPG 2x" data-file-width="2914" data-file-height="2146" /></a><figcaption>N250 na aankomst Texelse boot</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wegvervoer">Wegvervoer</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=60" title="Bewerk dit kopje: Wegvervoer" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=60" title="De broncode bewerken van de sectie: Wegvervoer">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder wordt ontsloten door twee <a href="/wiki/Rijksweg" class="mw-redirect" title="Rijksweg">rijkswegen</a>, namelijk de <a href="/wiki/Rijksweg_9" title="Rijksweg 9">N9</a> naar <a href="/wiki/Alkmaar_(Nederland)" class="mw-redirect" title="Alkmaar (Nederland)">Alkmaar</a> (en verder als <a href="/wiki/Rijksweg_9" title="Rijksweg 9">A9</a> richting <a href="/wiki/Haarlem_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Haarlem (hoofdbetekenis)">Haarlem</a> en <a href="/wiki/Amsterdam_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Amsterdam (hoofdbetekenis)">Amsterdam</a>) en de <a href="/wiki/Rijksweg_99" title="Rijksweg 99">N99</a> naar <a href="/wiki/Den_Oever_(Noord-Holland)" title="Den Oever (Noord-Holland)">Den Oever</a> (waar ze aansluiting geeft op de autosnelweg <a href="/wiki/Rijksweg_7" title="Rijksweg 7">A7</a>). Aangezien dit enkelbaanswegen zijn, pleiten gemeente Den Helder en ondernemers voor een betere bereikbaarheid van Den Helder.<a href="#cite_note-230">[230]</a> Suggesties hiertoe zijn het opwaarderen van de N9 of N99 tot <a href="/wiki/Rijksweg_9" title="Rijksweg 9">snelweg</a> en het aanleggen van een geheel nieuwe aftakking vanaf de A7 bij <a href="/wiki/Wieringerwerf" title="Wieringerwerf">Wieringerwerf</a> richting Den Helder.<a href="#cite_note-231">[231]</a> Vanaf de veerhaven naar <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a> loopt dwars door Den Helder de provinciale weg <a href="/wiki/Provinciale_weg_250" title="Provinciale weg 250">N250</a>, die bij <a href="/wiki/De_Kooy" title="De Kooy">De Kooy</a> overgaat in de N9 richting <a href="/wiki/Alkmaar_(Nederland)" class="mw-redirect" title="Alkmaar (Nederland)">Alkmaar</a>. Deze provinciale weg is het onderwerp geweest van vele onderzoeken naar de doorstroming van Texelverkeer binnen de stad. In 2020 werden <a href="/wiki/Intelligent_verkeerslicht" title="Intelligent verkeerslicht">intelligente verkeerslichten</a> aangebracht om de doorstroming te verbeteren.<a href="#cite_note-232">[232]</a> De provinciale weg <a href="/wiki/Provinciale_weg_502" title="Provinciale weg 502">N502</a> is een <a href="/wiki/Gebiedsontsluitingsweg" title="Gebiedsontsluitingsweg">gebiedsontsluitingsweg</a> langs de duinen vanuit het zuiden die eindigt in Julianadorp. Vanaf De Kooy, via de N250 en langs de kust loopt door de gemeente Den Helder de <a href="/wiki/LF_Kustroute" title="LF Kustroute">Landelijke Fietsroute Kustroute</a>. Deze route sluit aan op diverse internationale routes. Voorheen was Den Helder het beginpunt van <a href="/wiki/Landelijke_fietsroute_1" title="Landelijke fietsroute 1">landelijke fietsroute 1</a>, die de Noordzee volgde naar <a href="/wiki/Boulogne-sur-Mer" title="Boulogne-sur-Mer">Boulogne-sur-Mer</a> en onderdeel was van de <a href="/wiki/North_Sea_Cycle_Route" class="mw-redirect" title="North Sea Cycle Route">Internationale Noordzeeroute</a>. De gemeente heeft in 2020 een fietsvisie opgesteld met als doel de beste fietsstad van Nederland te worden.<a href="#cite_note-233">[233]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Openbaar_vervoer">Openbaar vervoer</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=61" title="Bewerk dit kopje: Openbaar vervoer" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=61" title="De broncode bewerken van de sectie: Openbaar vervoer">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie <a href="/wiki/Openbaar_vervoer_in_Den_Helder" title="Openbaar vervoer in Den Helder">Openbaar vervoer in Den Helder</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Station.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Den_Helder_-_Station.jpg/260px-Den_Helder_-_Station.jpg" decoding="async" width="260" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Den_Helder_-_Station.jpg/390px-Den_Helder_-_Station.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Den_Helder_-_Station.jpg/520px-Den_Helder_-_Station.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1836" /></a><figcaption>Station Den Helder</figcaption></figure> In de gemeente Den Helder zijn twee stations te vinden. Het hoofdstation <a href="/wiki/Station_Den_Helder" title="Station Den Helder">station Den Helder</a> is <a href="/wiki/Kopstation" title="Kopstation">kopstation</a> van de <a href="/wiki/Spoorlijn_Den_Helder_-_Amsterdam" title="Spoorlijn Den Helder - Amsterdam">spoorlijn Den Helder - Amsterdam</a>. Het andere station is <a href="/wiki/Station_Den_Helder_Zuid" title="Station Den Helder Zuid">station Den Helder Zuid</a> aan de westrand van de wijk <a href="/wiki/De_Schooten" class="mw-redirect mw-disambig" title="De Schooten">De Schooten</a>. Elk halfuur rijdt er een <a href="/wiki/Intercity" title="Intercity">intercity</a> van Den Helder naar <a href="/wiki/Station_Nijmegen" title="Station Nijmegen">station Nijmegen</a>. Deze trein stopt tussen Den Helder en <a href="/wiki/Station_Alkmaar" title="Station Alkmaar">Alkmaar</a> op alle stations. Tussen Den Helder en <a href="/wiki/%27t_Horntje" title="'t Horntje">'t Horntje</a> op het eiland <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a> onderhoudt de <a href="/wiki/Koninklijke_N.V._Texels_Eigen_Stoomboot_Onderneming" title="Koninklijke N.V. Texels Eigen Stoomboot Onderneming">TESO</a> een <a href="/wiki/Veerboot" title="Veerboot">veerbootdienst</a>. Ook is er in Den Helder een door Connexxion geëxploiteerd stadsbusnet dat verschillende delen van Den Helder ontsluit, inclusief een aansluiting met de veerboot naar Texel. Daarnaast vertrekken vanuit Den Helder twee door <a href="/wiki/Connexxion" title="Connexxion">Connexxion</a> geëxploiteerde regionale bussen. Dit zijn vanaf station Den Helder: lijn 30 (naar <a href="/wiki/Schagen_(stad)" class="mw-redirect" title="Schagen (stad)">Schagen</a>) en lijn 135 (naar <a href="/wiki/Hoorn_(Noord-Holland)" title="Hoorn (Noord-Holland)">Hoorn</a>). Daarnaast rijdt Bak Reizen in de zomermaanden op lijn 851, de kustbus naar <a href="/wiki/Petten" title="Petten">Petten</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scheepvaart">Scheepvaart</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=62" title="Bewerk dit kopje: Scheepvaart" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=62" title="De broncode bewerken van de sectie: Scheepvaart">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg/260px-Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg/390px-Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg/520px-Den_Helder_-_Droogdok_Damen_Shipyards.jpg 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Drijvend dok aan de Koopvaarders Binnenhaven</figcaption></figure> Aan de noordoostkant van de stad ligt <a href="/wiki/Nieuwediep_(water)" title="Nieuwediep (water)">Het Nieuwe Diep</a>, deze watergeul vormt de haven van Den Helder waar Port of Den Helder de civiele havenfuncties uitvoert. In de haven vinden voornamelijk onderhoud en bevoorrading van <a href="/wiki/Offshore" title="Offshore">offshore</a>-schepen en logistieke dienstverlening voor offshore-activiteiten plaats.<a href="#cite_note-234">[234]</a> Naast dit civiele havengebied ligt de Nieuwe Haven van de Koninklijke Marine. Het Nieuwe Diep en de Nieuwe Haven zijn met elkaar verbonden en delen de toegang tot het <a href="/wiki/Marsdiep_(zeegat)" title="Marsdiep (zeegat)">Marsdiep</a>. Vanaf Het Nieuwe Diep kan via de Zeedoksluis aan de westkant het Natte Dok van Willemsoord, met jachthaven, worden bereikt. In het zuiden eindigt Het Nieuwe Diep bij de Koopvaardersschutsluis die toegang geeft tot de <a href="/wiki/Binnenwater" title="Binnenwater">binnenwateren</a>, waaronder de Koopvaarders Binnenhaven. Bij gemaal <a href="/wiki/De_Helsdeur" title="De Helsdeur">De Helsdeur</a>, naast de Koopvaardersschutsluis, is het begin van het <a href="/wiki/Noordhollandsch_Kanaal" title="Noordhollandsch Kanaal">Noordhollandsch Kanaal</a> dat loopt via <a href="/wiki/Alkmaar" title="Alkmaar">Alkmaar</a> en <a href="/wiki/Purmerend" title="Purmerend">Purmerend</a> en eindigt in <a href="/wiki/Amsterdam-Noord" title="Amsterdam-Noord">Amsterdam-Noord</a> in het <a href="/wiki/IJ_(rivier)" title="IJ (rivier)">IJ</a>. In de gemeente liggen twee bruggen over het kanaal, de Kooybrug en de Koegras-spoorbrug. Tussen de Rijksweg ter hoogte van <a href="/wiki/Noorderhaven_(Den_Helder)" title="Noorderhaven (Den Helder)">Noorderhaven</a> vaart <a href="/wiki/Veerboot" title="Veerboot">veerboot</a> Westeinde over het kanaal naar de Molenvaart in de gemeente <a href="/wiki/Hollands_Kroon_(gemeente)" title="Hollands Kroon (gemeente)">Hollands Kroon</a>. In de stad zelf is het <a href="/wiki/Helders_Kanaal" title="Helders Kanaal">Helders Kanaal</a> gelegen. Via de Kooysluis en het <a href="/wiki/Balgzandkanaal" title="Balgzandkanaal">Balgzandkanaal</a> is het <a href="/wiki/Amstelmeer" title="Amstelmeer">Amstelmeer</a> te bereiken. Over het <a href="/wiki/Marsdiep_(zeegat)" title="Marsdiep (zeegat)">Marsdiep</a> tussen Den Helder en Texel onderhoudt de <a href="/wiki/Koninklijke_N.V._Texels_Eigen_Stoomboot_Onderneming" title="Koninklijke N.V. Texels Eigen Stoomboot Onderneming">TESO</a> sinds 1908 een veerdienst. Voor die tijd werd een veerverbinding door <a href="/wiki/Rederij" title="Rederij">rederijen</a> uitgevoerd, waaronder <a href="/wiki/Zur_M%C3%BChlen_%26_Co." title="Zur Mühlen & Co.">Zur Mühlen & Co.</a> en <a href="/wiki/Alkmaar_Packet" title="Alkmaar Packet">Alkmaar Packet</a>. Zur Mühlen voer ook op Amsterdam over het Noordhollandsch Kanaal. Tussen 1870 en 1879 voer de <a href="/wiki/Stoomvaart-Maatschappij_Nederland" title="Stoomvaart-Maatschappij Nederland">Stoomvaart-Maatschappij Nederland</a> vanuit 't Nieuwediep naar <a href="/wiki/Nederlands-Indi%C3%AB" title="Nederlands-Indië">Nederlands-Indië</a>. Naast de veerhaven is een reddingstation van de <a href="/wiki/Koninklijke_Nederlandse_Redding_Maatschappij" title="Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij">Koninklijke Nederlandse Redding Maatschappij</a> gevestigd. Het georganiseerde reddingwezen vindt zijn oorsprong in 1824 toen een schip verging voor de kust van Huisduinen. Vanaf 1826 bestond er een stoomsleepbootdienst om schepen veilig de haven binnen te <a href="/wiki/Loods_(scheepvaart)" title="Loods (scheepvaart)">loodsen</a>.<a href="#cite_note-235">[235]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Luchtvaart">Luchtvaart</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=63" title="Bewerk dit kopje: Luchtvaart" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=63" title="De broncode bewerken van de sectie: Luchtvaart">brontekst bewerken</a>]</div> De luchthaven <a href="/wiki/Vliegveld_de_Kooy" class="mw-redirect" title="Vliegveld de Kooy">Den Helder Airport</a> ligt net ten zuiden van Den Helder. Verschillende bedrijven verzorgen chartervluchten en rondvluchten vanaf deze luchthaven. <a href="/wiki/Zweefvliegclub_Den_Helder" class="mw-redirect" title="Zweefvliegclub Den Helder">Zweefvliegclub Den Helder</a> was sinds 1955 gevestigd in Den Helder maar huist sinds 1998 in de <a href="/wiki/Wieringermeer" title="Wieringermeer">Wieringermeerpolder</a>. <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_sluis.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Den_Helder_sluis.jpg/700px-Den_Helder_sluis.jpg" decoding="async" width="700" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Den_Helder_sluis.jpg/1050px-Den_Helder_sluis.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Den_Helder_sluis.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="320" /></a><figcaption>Burgemeester Visserbrug bij Den Helder</figcaption></figure> <div style="clear:left;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Politiek_en_bestuur">Politiek en bestuur</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=64" title="Bewerk dit kopje: Politiek en bestuur" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=64" title="De broncode bewerken van de sectie: Politiek en bestuur">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Politieke_geschiedenis">Politieke geschiedenis</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=65" title="Bewerk dit kopje: Politieke geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=65" title="De broncode bewerken van de sectie: Politieke geschiedenis">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie ook de artikelen <a href="/wiki/Lijst_van_schouten_van_Huisduinen_en_Helder" title="Lijst van schouten van Huisduinen en Helder">Lijst van schouten van Huisduinen en Helder</a> en <a href="/wiki/Lijst_van_burgemeesters_van_Den_Helder" title="Lijst van burgemeesters van Den Helder">Lijst van burgemeesters van Den Helder</a>.</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG/260px-Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG" decoding="async" width="260" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG/390px-Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG/520px-Den_Helder_Oud_stadhuis_03.JPG 2x" data-file-width="2767" data-file-height="1999" /></a><figcaption>Het voormalige weeshuis aan de Kerkgracht, van 1927-1987 en 2020-2023 in gebruik als stadhuis</figcaption></figure> Toen Huisduinen in 1805 de uitoefening van haar eigen recht verloor werd Helder verheven tot zetel van het bestuur. In 1824 werd <a href="/wiki/Jan_in_%27t_Velt" title="Jan in 't Velt">Jan in 't Velt</a> benoemd tot <a href="/wiki/Schout" title="Schout">schout</a> en op 21 december 1825 tot eerste burgemeester van, wat toen nog heette, gemeente Helder en Huisduinen. Hij was tevens <a href="/wiki/Strandjutten" title="Strandjutten">opperstrandvonder</a>.<a href="#cite_note-236">[236]</a> In 1835 verdween de naam Huisduinen definitief uit de gemeentenaam.<a href="#cite_note-237">[237]</a> In 't Velt was 25 jaar lang burgemeester, tot zijn dood in 1850. In 1943, tijdens de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>, werd burgemeester <a href="/wiki/Govert_Ritmeester" title="Govert Ritmeester">Govert Ritmeester</a> vervangen door <a href="/w/index.php?title=Engelbert_Frinking&action=edit&redlink=1" class="new" title="Engelbert Frinking (de pagina bestaat niet)">Engelbert Frinking</a> van de <a href="/wiki/Nationaal-Socialistische_Beweging" title="Nationaal-Socialistische Beweging">NSB</a>. Na de oorlog trad Ritmeester weer aan.<a href="#cite_note-GesDH-3">[3]</a> De gemeenteraad van Den Helder kwam in 2005 landelijk in het nieuws toen burgemeester <a href="/wiki/Jeroen_Staatsen" title="Jeroen Staatsen">Staatsen</a> een <a href="/wiki/Motie_van_wantrouwen" title="Motie van wantrouwen">motie van wantrouwen</a> niet overleefde nadat alle <a href="/wiki/Wethouder" title="Wethouder">wethouders</a> hun ontslag hadden ingediend.<a href="#cite_note-238">[238]</a> In 2009 trad burgemeester <a href="/wiki/Stefan_Hulman" title="Stefan Hulman">Hulman</a> af nadat hij in opspraak was gekomen door zijn woonkostenvergoeding en zijn declaratiegedrag.<a href="#cite_note-239">[239]</a> In augustus 2010 stapte wethouder Paul Walgering op.<a href="#cite_note-240">[240]</a> Wethouder Geurt Visser werd in 2015 ontslagen nadat hij in opspraak was gekomen.<a href="#cite_note-241">[241]</a> Nadat wethouder Lolke Kuipers in september 2017 een motie van wantrouwen overleefd had,<a href="#cite_note-242">[242]</a> wilde hij in maart 2018 een nieuwe motie van wantrouwen niet afwachten. Hij nam daarom op 12 maart 2018, na ophef over een vergunning voor een coffeeshop, ontslag als wethouder.<a href="#cite_note-243">[243]</a> Na forse kritiek door de gemeenteraad stapte wethouder Chris de Koning in januari 2023 op.<a href="#cite_note-244">[244]</a> In het coalitieakkoord van 2022 was afgesproken dat wethouder Michiel Wouters na twee jaar vervangen zou worden voor Remco Duijnker. Tijdens twee stemronden in 2024 waren hiervoor te weinig voorstemmen waardoor de coalitie sneuvelde.<a href="#cite_note-245">[245]</a> Wethouder Tessa Augustijn legde begin 2025 haar functie neer na een arbeidsconflict met de gemeentescretaris en werd vervangen door Odd Wagner.<a href="#cite_note-246">[246]</a><a href="#cite_note-247">[247]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gemeentehuis">Gemeentehuis</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=66" title="Bewerk dit kopje: Gemeentehuis" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=66" title="De broncode bewerken van de sectie: Gemeentehuis">brontekst bewerken</a>]</div> In Huisduinen stond een in 1683 gebouwd <a href="/wiki/Gemeentehuis" title="Gemeentehuis">raadhuis</a>, dit pand deed ook dienst als rechthuis. Nadat het dorp Helder groeide werden er vanaf de jaren 1750 ook in die plaats vergaderingen gehouden, dit gebeurde in herberg De Roode Leeuw. In 1805, toen de <a href="/wiki/Franse_Tijd_in_Nederland" title="Franse Tijd in Nederland">Fransen</a> het voor het zeggen hadden ging het raadhuis definitief naar Den Helder en het raadhuis in Huisduinen werd uiteindelijk in 1863 gesloopt.<a href="#cite_note-248">[248]</a> In de ouwe Helder was het raadhuis gevestigd in de Smidstraat en vanaf 1836 aan de Dijkstraat.<a href="#cite_note-LVGDH-25">[25]</a> Het raadhuis zou in de Dijkstraat blijven tot 1927.<a href="#cite_note-249">[249]</a> De gemeente verhuisde toen, na een renovatie, naar het voormalige weeshuis aan de Kerkgracht. Na de oorlog waren er plannen om een groot nieuw stadhuis te bouwen midden in het centrum van de stad, dit ging niet door. In de jaren 80 verhuisde de gemeente naar voormalige <a href="/wiki/Serviceflat" title="Serviceflat">serviceflat</a> Zuyderhorn in Nieuw-Den Helder.<a href="#cite_note-250">[250]</a> Vanaf 2004 werd er gedacht over een nieuwe locatie voor het stadhuis.<a href="#cite_note-251">[251]</a> Vanaf 2010 waren er concrete <a href="/wiki/Ontwerp" title="Ontwerp">plannen</a> om een nieuw stadhuis op de locatie van het <a href="/wiki/Station_Den_Helder" title="Station Den Helder">station</a> te bouwen. Deze plannen gingen in 2014, nadat er een nieuwe <a href="/wiki/Coalitie" title="Coalitie">coalitie</a> aan de macht kwam, niet door. Vanwege de slechte staat van het gemeentehuis werd besloten tot <a href="/wiki/Renovatie" title="Renovatie">renovatie</a>.<a href="#cite_note-252">[252]</a> Na een mislukte aanbesteding en afstel verhuisde een groot deel van de gemeentemedewerkers in juli 2018 naar een gebouw van de <a href="/wiki/Rabobank" title="Rabobank">Rabobank</a> nabij <a href="/wiki/De_Kooy" title="De Kooy">De Kooy</a>.<a href="#cite_note-253">[253]</a> Dit als tijdelijke oplossing, de publieksbalies bleven in het oude pand achter. In 2019 werd na vele jaren van discussie besloten om het nieuwe stadhuis van de gemeente op Willemsoord te vestigen. De <a href="/wiki/Balie_(loket)" title="Balie (loket)">publieksbalies</a> verhuisden in mei 2020 tijdelijk naar het voormalige raadhuis aan de Kerkgracht. In september 2023 verhuisde de gemeente naar twee gerenoveerde gebouwen op Willemsoord. De publieksbalies en onder andere de raad- en <a href="/wiki/Trouwzaal" title="Trouwzaal">trouwzaal</a> bevinden zich in voormalige mastenloods en rijksmonument gebouw 66. In het ertegenover gelegen gebouw 72, de voormalige zeilmakerij, bevindt zich het <a href="/w/index.php?title=Stadskantoor_(algemeen)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stadskantoor (algemeen) (de pagina bestaat niet)">stadskantoor</a>. De officiële opening vond plaats op 28 september 2023.<a href="#cite_note-254">[254]</a> Het stadhuisproject won in 2024 meerdere <a href="/wiki/Architectuurprijs" title="Architectuurprijs">architectuurprijzen</a>, zo won het de Herengracht Industrie Prijs<a href="#cite_note-255">[255]</a>, de Arie Keppler Prijs<a href="#cite_note-256">[256]</a> en de Gulden Feniks.<a href="#cite_note-257">[257]</a> Ook werd het uitgeroepen tot 'publiek gebouw van het jaar' tijdens de Architectenweb Awards en won het in de categorieën 'overheidsgebouw van het jaar' en 'beste in aanpassing en hergebruik' tijdens de internationale Archello Awards.<a href="#cite_note-258">[258]</a> <ul class="gallery mw-gallery-packed"> <li class="gallerybox" style="width: 201.33333333333px"> <div class="thumb" style="width: 199.33333333333px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Stadhuis_(hoofdingang).jpg" class="mw-file-description" title="Stadhuis op Willemsoord"><img alt="Stadhuis op Willemsoord" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg/299px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg" decoding="async" width="200" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg/449px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/97/Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg/598px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28hoofdingang%29.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="2775" /></a></div> <div class="gallerytext">Stadhuis op Willemsoord</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 206px"> <div class="thumb" style="width: 204px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg" class="mw-file-description" title="Kantoor voor gemeentepersoneel"><img alt="Kantoor voor gemeentepersoneel" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg/306px-Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg" decoding="async" width="204" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg/458px-Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg/611px-Den_Helder_-_Stadskantoor.jpg 2x" data-file-width="4337" data-file-height="2556" /></a></div> <div class="gallerytext">Kantoor voor gemeentepersoneel</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Stadhuis_(raadzaal).jpg" class="mw-file-description" title="De raadzaal"><img alt="De raadzaal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg/240px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg/360px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg/480px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28raadzaal%29.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></div> <div class="gallerytext">De raadzaal</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 162px"> <div class="thumb" style="width: 160px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Stadhuis_(trouwzaal).jpg" class="mw-file-description" title="De trouwzaal"><img alt="De trouwzaal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg/240px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg/360px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg/480px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28trouwzaal%29.jpg 2x" data-file-width="4608" data-file-height="3456" /></a></div> <div class="gallerytext">De trouwzaal</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 282.66666666667px"> <div class="thumb" style="width: 280.66666666667px;"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Stadhuis_(exterieur).jpg" class="mw-file-description" title="Panorama met beide gebouwen"><img alt="Panorama met beide gebouwen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg/421px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg" decoding="async" width="281" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg/632px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg/842px-Den_Helder_-_Stadhuis_%28exterieur%29.jpg 2x" data-file-width="5424" data-file-height="2320" /></a></div> <div class="gallerytext">Panorama met beide gebouwen</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ambtsketens">Ambtsketens</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=67" title="Bewerk dit kopje: Ambtsketens" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=67" title="De broncode bewerken van de sectie: Ambtsketens">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Hans_Idskes_de_Haan_(1983).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg/260px-Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg" decoding="async" width="260" height="333" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg/390px-Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg/520px-Hans_Idskes_de_Haan_%281983%29.jpg 2x" data-file-width="1093" data-file-height="1399" /></a><figcaption>Burgemeester Hans de Haan (1980-1984) met de ambtsketen uit 1968</figcaption></figure> De burgemeester heeft een <a href="/wiki/Ambtsketen" title="Ambtsketen">ambtsketen</a> die gedragen wordt tijdens onder andere de gemeenteraadsvergaderingen. De Helderse ambtsketen is in 1968 en 1986 vervangen geweest.<a href="#cite_note-GesDH-3">[3]</a> De <a href="/wiki/Gemeentebode" title="Gemeentebode">gemeentebode</a> heeft ook een ambtsketen, deze wordt <a href="/wiki/Bodebus" title="Bodebus">bodebus</a> genoemd. Het is een zilveren medaillon met een afbeelding van het gemeentewapen. De Helderse bodebus werd in 1804 vervaardigd door de Alkmaarse zilversmid Gerrit Jacob Roghair. Anno 2007 was deze bodebus nog in bewaring bij de hoofdbode van de gemeente en werd deze bij speciale gelegenheden nog gedragen.<a href="#cite_note-259">[259]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Coalitiesamenstellingen">Coalitiesamenstellingen</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=68" title="Bewerk dit kopje: Coalitiesamenstellingen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=68" title="De broncode bewerken van de sectie: Coalitiesamenstellingen">brontekst bewerken</a>]</div> <ul><li>2002-2005: VVD (6), CDA (6), Leefbaar Den Helder (5), D66 (3)<a href="#cite_note-260">[260]</a><a href="#cite_note-261">[261]</a></li> <li>2006-2010: PvdA (8), VVD (6), CDA (4)<a href="#cite_note-262">[262]</a></li> <li>2010-2014: Trots op Nederland (5), VVD (5), D66 (4), CDA (3)<a href="#cite_note-263">[263]</a></li> <li>2014-2015: Stadspartij Den Helder (11), GroenLinks (1), ChristenUnie (1), Vrije Socialisten (1), Behoorlijk Bestuur (1), Fractie Vermooten (1)<a href="#cite_note-264">[264]</a></li> <li>2015-2017: Stadspartij Den Helder (6), VVD (4), D66 (4), CDA (4), PvdA (2)<a href="#cite_note-265">[265]</a></li> <li>2017-2018: Stadspartij Den Helder (6), D66 (4), CDA (4), PvdA (2)<a href="#cite_note-266">[266]</a></li> <li>2018-2020: Beter voor Den Helder (6), CDA (5), VVD (4), Seniorenpartij (2), <a href="/wiki/Stadspartij_Den_Helder" title="Stadspartij Den Helder">Stadspartij Den Helder</a> (2), ChristenUnie (2), PvdA (2)</li> <li>2020-2020: Beter voor Den Helder (6), CDA (5), VVD (3), Seniorenpartij (2), <a href="/wiki/Stadspartij_Den_Helder" title="Stadspartij Den Helder">Stadspartij Den Helder</a> (2), ChristenUnie (2), PvdA (2)<a href="#cite_note-267">[267]</a></li> <li>2020-2022: Beter voor Den Helder (6), CDA (5), VVD (3), Stadspartij Den Helder (2), ChristenUnie (2), PvdA (2)<a href="#cite_note-268">[268]</a></li> <li>2022-2024: Beter voor Den Helder (4), VVD (3), CDA (3), D66 (2), GroenLinks (2), Stadspartij Den Helder (2), PvdA (2), Seniorenpartij (2)<a href="#cite_note-269">[269]</a></li> <li>2024-heden: VVD (3), CDA (3), D66 (2), GroenLinks (2), Stadspartij Den Helder (2), PvdA (2), Samen Actief (2)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bestuur">Bestuur</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=69" title="Bewerk dit kopje: Bestuur" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=69" title="De broncode bewerken van de sectie: Bestuur">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="College_van_B&W">College van B&W</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=70" title="Bewerk dit kopje: College van B&W" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=70" title="De broncode bewerken van de sectie: College van B&W">brontekst bewerken</a>]</div> Het huidige <a href="/wiki/College_van_burgemeester_en_wethouders" title="College van burgemeester en wethouders">college van burgemeester en wethouders</a> werd gevormd in juli 2024. Het bestaat uit een coalitie van de partijen <a href="/wiki/Volkspartij_voor_Vrijheid_en_Democratie" title="Volkspartij voor Vrijheid en Democratie">VVD</a>, <a href="/wiki/Christen-Democratisch_App%C3%A8l" title="Christen-Democratisch Appèl">CDA</a>, <a href="/wiki/Democraten_66" title="Democraten 66">D66</a>, <a href="/wiki/GroenLinks" title="GroenLinks">GroenLinks</a>, de <a href="/wiki/Stadspartij_Den_Helder" title="Stadspartij Den Helder">Stadspartij Den Helder</a>, <a href="/wiki/Partij_van_de_Arbeid_(Nederland)" title="Partij van de Arbeid (Nederland)">PvdA</a> en Samen Actief.<a href="#cite_note-270">[270]</a> Het volgde een vorige coalitie op met grotendeels dezelfde partijen maar met Beter voor Den Helder en de Seniorenpartij en zonder Samen Actief.<a href="#cite_note-271">[271]</a> Deze coalitie die na de laatste gemeenteraadsverkiezingen tot stand kwam viel door onenigheid over een aan te stellen wethouder.<a href="#cite_note-272">[272]</a> Wethouders Michiel Wouters en Pieter Kos werden vervangen door Martin Zuiddam en Niels Nanning. Het college van B&W bestaat uit de volgende personen:<a href="#cite_note-273">[273]</a> <ul><li>Burgemeester: <ul><li><a href="/wiki/Jan_de_Boer_(D66)" title="Jan de Boer (D66)">Jan de Boer</a> (burgemeester, D66); openbare orde en veiligheid, toezicht en handhaving (alleen wettelijke taken burgemeester), bestuurlijke coördinatie op aanpak van ondermijning en regionale samenwerking, herdenken en onderscheiden</li></ul></li></ul> <ul><li>Wethouders: <ul><li>Petra Bais (1e locoburgemeester, VVD); ruimtelijke ordening, wonen, Zeestad (2.0), gebiedsontwikkelingen, vastgoed en grondzaken en projectwethouder van; ONS, Tillenhof, Station Zuid, Stadspark, Spoorhaven, Dijkzone, ontwikkeling Bijlweg</li> <li>Fotigui Camara (2e locoburgemeester, CDA); arbeidsmarkt, jongerenparticipatie, Helders perspectief, maritiem cluster, Port of Den Helder en Den Helder Airport, cultuur en erfgoed, sport , toerisme en recreatie</li> <li>Martin Zuiddam (Samen Actief); openbare ruimte, burgerberaad, hub Julianadorp, vergunningen, verkeersveiligheid, dierenwelzijn</li> <li>Peter van Diepen (D66); financiën, Waddenzee, personeel en organisatie, juridische zaken, duurzaamheid en energietransitie, coördinatie subsidies en (Europese) fondsen, <a href="/wiki/HVC_(afvalbedrijf)" title="HVC (afvalbedrijf)">HVC</a></li> <li>Peter de Vrij (PvdA); wmo, integratie, volksgezondheid, jeugdzorg, armoede/schulden, wijkgericht werken, kwetsbare wijken</li> <li>Niels Nanning (<a href="/wiki/Stadspartij_Den_Helder" title="Stadspartij Den Helder">Stadspartij Den Helder</a>); Willemsoord BV, onderwijs, participatie, evenementen</li> <li>Odd Wagner (GroenLinks); economie, detailhandel, horeca, mobiliteit (verkeer en vervoer), transferium, coördinerend wethouder inclusie, samenwerkende gemeente, manifest, communicatie</li></ul></li></ul> <ul><li>Interim gemeentesecretaris: <ul><li>Koen van Veen, gemeentesecretaris; hoofd van de gemeentelijke organisatie, de verbinding tussen het college van B en W en het ambtelijk apparaat</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Overige_functies">Overige functies</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=71" title="Bewerk dit kopje: Overige functies" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=71" title="De broncode bewerken van de sectie: Overige functies">brontekst bewerken</a>]</div> Sinds 2020 kent Den Helder een kinderburgemeester. Een <a href="/wiki/Kind_(leeftijdsgroep)" title="Kind (leeftijdsgroep)">kind</a> uit Den Helder van tussen de 10 en 12 jaar oud bekleedt deze <a href="/wiki/Functie_(positie)" title="Functie (positie)">functie</a> met als doel een schakel te vormen tussen het gemeentebestuur en de kinderen in de gemeente.<a href="#cite_note-274">[274]</a> Kandidaten voor de functie van kinderburgemeester kunnen zelf hun plannen voor Den Helder inbrengen, zoals een schonere stad of meer schoolfruit. Uit de kandidaten voor de functie wordt door leerlingen van Helderse <a href="/wiki/Basisonderwijs" title="Basisonderwijs">basisscholen</a> een kinderburgemeester gekozen.<a href="#cite_note-Dien-275">[275]</a> De overige kinderen worden kinderambassadeur en vormen de kinderraad. Deze raad komt enkele keren per jaar in een vergadering bijeen met de kinderburgemeester en enkele ambtenaren.<a href="#cite_note-276">[276]</a> De kinderburgemeester voert ook ceremoniële taken uit zoals het openen van de jaarlijkse kermis of de tijdelijke ijsbaan.<a href="#cite_note-277">[277]</a> De functie van kinderburgemeester is een initiatief van de gemeente Den Helder in de hoop dat kinderen enthousiast raken voor latere deelname aan bijvoorbeeld een <a href="/wiki/Leerlingenraad" title="Leerlingenraad">leerlingenraad</a> of politiek.<a href="#cite_note-Dien-275">[275]</a> Naast de kinderburgemeester is er in Den Helder sinds 2023 ook een klimaatburgemeester. In deze functie zet een inwoner van Den Helder zich in voor vergroening, verduurzaming en gelijkheid binnen de gemeente. Deze functie was in 2023 een initiatief van het <a href="/wiki/Ministerie_van_Economische_Zaken_en_Klimaat" class="mw-redirect" title="Ministerie van Economische Zaken en Klimaat">Ministerie van Economische Zaken en Klimaat</a> als onderdeel van de Nationale Klimaatweek 2023.<a href="#cite_note-278">[278]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Verkiezingsuitslagen">Verkiezingsuitslagen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=72" title="Bewerk dit kopje: Verkiezingsuitslagen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=72" title="De broncode bewerken van de sectie: Verkiezingsuitslagen">brontekst bewerken</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gemeenteraad">Gemeenteraad</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=73" title="Bewerk dit kopje: Gemeenteraad" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=73" title="De broncode bewerken van de sectie: Gemeenteraad">brontekst bewerken</a>]</div> De uitslagen van de <a href="/wiki/Gemeenteraadsverkiezing" title="Gemeenteraadsverkiezing">gemeenteraadsverkiezingen</a> in aantallen zetels.<a href="#cite_note-279">[279]</a><a href="#cite_note-280">[280]</a> <table class="wikitable sortable"> <caption>Uitslagen gemeenteraadsverkiezingen en zetelverdeling </caption> <tbody><tr> <th>Partij</th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_1982" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1982">1982</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_1986" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1986">1986</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_1990" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1990">1990</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_1994" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1994">1994</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_1998" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 1998">1998</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2002" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2002">2002</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2006" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2006">2006</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2010" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2010">2010</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2014" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2014">2014</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2018" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2018">2018</a></th> <th><a href="/wiki/Nederlandse_gemeenteraadsverkiezingen_2022" title="Nederlandse gemeenteraadsverkiezingen 2022">2022</a> </th></tr> <tr> <td>Behoorlijk Bestuur**</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1</td> <td bgcolor="#FFFF00">1</td> <td bgcolor="#FFFF00">7 </td></tr> <tr> <td>Beter voor Den Helder</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>6</td> <td>4 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Christen-Democratisch_App%C3%A8l" title="Christen-Democratisch Appèl">Christen-Democratisch Appèl</a> (CDA)</td> <td>8</td> <td>7</td> <td>7</td> <td>5</td> <td>5</td> <td>6</td> <td>4</td> <td>3</td> <td>4</td> <td>5</td> <td>3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Volkspartij_voor_Vrijheid_en_Democratie" title="Volkspartij voor Vrijheid en Democratie">Volkspartij voor Vrijheid en Democratie</a> (VVD)</td> <td>13</td> <td>9</td> <td>6</td> <td>9</td> <td>9</td> <td>6</td> <td>6</td> <td>5</td> <td>4</td> <td bgcolor="#FFFF00">4</td> <td>3 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Partij_voor_de_Vrijheid" title="Partij voor de Vrijheid">Partij voor de Vrijheid</a> (PVV)</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td bgcolor="#FFFF00">3</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Democraten_66" title="Democraten 66">Democraten 66</a> (D66)</td> <td>2</td> <td>3</td> <td>11</td> <td>8</td> <td>4</td> <td>3</td> <td>2</td> <td>4</td> <td>4</td> <td>2</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td>Seniorenpartij</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>2</td> <td bgcolor="#FFFF00">2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Stadspartij_Den_Helder" title="Stadspartij Den Helder">Stadspartij Den Helder</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>3</td> <td bgcolor="#FFFF00">2</td> <td bgcolor="#FFFF00">3</td> <td bgcolor="#FFFF00">11</td> <td>2</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Partij_van_de_Arbeid_(Nederland)" title="Partij van de Arbeid (Nederland)">Partij van de Arbeid</a> (PvdA)</td> <td>9</td> <td>12</td> <td>7</td> <td>7</td> <td>7</td> <td>5</td> <td>8</td> <td>4</td> <td>2</td> <td>2</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/GroenLinks" title="GroenLinks">GroenLinks</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>2</td> <td>3</td> <td>2</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>1</td> <td>2 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/ChristenUnie" title="ChristenUnie">ChristenUnie</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>2</td> <td>2</td> <td>2</td> <td>1</td> <td>2</td> <td>1 </td></tr> <tr> <td>Samen Actief Sr</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td bgcolor="#FFFF00">1 </td></tr> <tr> <td>Hart voor Vrijheid</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-* </td></tr> <tr> <td>Helders Geluid</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-* </td></tr> <tr> <td>Gemeentebelangen Den Helder</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Helder Onafhankelijk!</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td bgcolor="#FFFF00">2</td> <td>-*</td> <td>-* </td></tr> <tr> <td>Vrije Socialisten</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>-*</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Sociaal Lokaal Den Helder</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-*</td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Trots_op_Nederland" title="Trots op Nederland">Trots op Nederland</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td bgcolor="#FFFF00">5</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Socialistische_Partij_(Nederland)" title="Socialistische Partij (Nederland)">Socialistische Partij</a> (SP)</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td bgcolor="#FFFF00">4</td> <td>3</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>KiesKees</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Den Helder Transparant</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-*</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Leefbaar Den Helder</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>5</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Algemeen Ouderen Verbond</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Algemeen Ouderen Verbond/Unie 55+</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>3</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Verbond" title="Gereformeerd Politiek Verbond">GPV</a>/<a href="/wiki/Reformatorische_Politieke_Federatie" title="Reformatorische Politieke Federatie">RPF</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>2</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Gereformeerd_Politiek_Verbond" title="Gereformeerd Politiek Verbond">GPV</a>/<a href="/wiki/Reformatorische_Politieke_Federatie" title="Reformatorische Politieke Federatie">RPF</a>/<a href="/wiki/Staatkundig_Gereformeerde_Partij" title="Staatkundig Gereformeerde Partij">SGP</a></td> <td>-</td> <td>-</td> <td>1</td> <td>2</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>Rechtsgelijkheid voor iedereen</td> <td>-*</td> <td>1</td> <td>-*</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Politieke_Partij_Radikalen" title="Politieke Partij Radikalen">PPR</a>/<a href="/wiki/Communistische_Partij_van_Nederland" title="Communistische Partij van Nederland">CPN</a>/<a href="/wiki/Pacifistisch_Socialistische_Partij" title="Pacifistisch Socialistische Partij">PSP</a></td> <td>1</td> <td>1</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>SGP/RPF</td> <td>-*</td> <td>-*</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>GPV</td> <td>-*</td> <td>-*</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <td>H SoLiPa</td> <td>-</td> <td>-*</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>-</td> <td>- </td></tr> <tr> <th class="unsortable">Opkomst in %</th> <th>59,2</th> <th>65,8</th> <th>53,2</th> <th>54,2</th> <th>51,9</th> <th>50,9</th> <th>48,4</th> <th>45,3</th> <th>47,4</th> <th>48,6</th> <th>44,5 </th></tr></tbody></table> * Nam deel aan de verkiezingen maar behaalde geen zetel. ** Deed in 2006 en 2010 mee onder de naam PRINS-voor Behoorlijk Bestuur. <div style="display: flex;"><span style="display: inline-block; min-width: 1.2em; height: 1.2em; line-height: 1.1; margin: 2px 0 0; border-radius: 2px; box-sizing: border-box; color-adjust: exact;background-color: #FFFF00; color: transparent;border: 1px solid gray;">■ Wijzigingen in aantal zetels tussen verkiezingen in. (vanaf 2006)</div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Zetelwijzigingen_(vanaf_2006)">Zetelwijzigingen (vanaf 2006)</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=74" title="Bewerk dit kopje: Zetelwijzigingen (vanaf 2006)" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=74" title="De broncode bewerken van de sectie: Zetelwijzigingen (vanaf 2006)">brontekst bewerken</a>]</div> Tijdens de raadsperiode 2006-2010 splitsten drie leden van de SP-fractie<a href="#cite_note-281">[281]</a> en één lid van de Stadspartij zich af. In de periode 2010-2014 zijn twee leden van Trots overgestapt naar de Stadspartij. Op 1 juni 2014 splitste Helder Onafhankelijk! zich in twee afzonderlijke eenmansfracties, te weten 'Sociaal Lokaal Den Helder' en 'Fractie Vermooten'. In oktober 2015 werden vijf raadsleden uit de Stadspartij gezet, deze gingen met vijf zetels verder onder de naam 'Beter voor Den Helder'.<a href="#cite_note-282">[282]</a> In januari 2018 splitste een eenmansfractie zich af van 'Beter voor Den Helder'.<a href="#cite_note-283">[283]</a> In februari 2020 verliet Mirjam Dijk de VVD-fractie en ging zelfstandig verder.<a href="#cite_note-284">[284]</a> Raadslid Leo van Esdonk van de PVV stapte in juli 2020 over naar Behoorlijk Bestuur.<a href="#cite_note-285">[285]</a> In april 2022 werd Kees Bazen uit de Seniorenpartij gezet, hij ging verder als Fractie Bazen.<a href="#cite_note-286">[286]</a> In juli 2022 gingen drie raadsleden van Behoorlijk Bestuur verder als Fractie Pastoor.<a href="#cite_note-287">[287]</a> In januari 2023 fuseerden Fractie Bazen en Samen Actief Sr en gingen zij verder als Samen Actief.<a href="#cite_note-288">[288]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Niet-gemeentelijke_verkiezingen">Niet-gemeentelijke verkiezingen</h4>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=75" title="Bewerk dit kopje: Niet-gemeentelijke verkiezingen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=75" title="De broncode bewerken van de sectie: Niet-gemeentelijke verkiezingen">brontekst bewerken</a>]</div> Voor de verkiezingen van de <a href="/wiki/Tweede_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Tweede Kamer der Staten-Generaal">Tweede Kamer</a>, de <a href="/wiki/Provinciale_Staten_(Nederland)" title="Provinciale Staten (Nederland)">Provinciale Staten</a> en het <a href="/wiki/Europees_Parlement" title="Europees Parlement">Europees Parlement</a> is gemeente Den Helder het hoofdstembureau van <a href="/wiki/Kieskring" title="Kieskring">kieskring</a> 11 (tot 1989 kieskring X). Dit omvat het grootste deel van de <a href="/wiki/Stemdistrict" class="mw-redirect" title="Stemdistrict">stemdistricten</a> ten noorden van <a href="/wiki/Amsterdam_(gemeente)" title="Amsterdam (gemeente)">Amsterdam</a>. Tussen 1888 en 1918 was Den Helder een <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen_in_het_kiesdistrict_Den_Helder" title="Tweede Kamerverkiezingen in het kiesdistrict Den Helder">kiesdistrict voor de Tweede Kamerverkiezingen</a>, hieronder vielen naast Den Helder ook de gemeenten <a href="/wiki/Anna_Paulowna_(plaats)" title="Anna Paulowna (plaats)">Anna Paulowna</a>, <a href="/wiki/Callantsoog" title="Callantsoog">Callantsoog</a>, <a href="/wiki/Petten" title="Petten">Petten</a>, <a href="/wiki/Terschelling" title="Terschelling">Terschelling</a>, <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a>, <a href="/wiki/Vlieland" title="Vlieland">Vlieland</a>, <a href="/wiki/Wieringen" title="Wieringen">Wieringen</a> en <a href="/wiki/Zijpe_(gemeente)" title="Zijpe (gemeente)">Zijpe</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Tweede_Kamer">Tweede Kamer</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=76" title="Bewerk dit kopje: Tweede Kamer" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=76" title="De broncode bewerken van de sectie: Tweede Kamer">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg/260px-Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg" decoding="async" width="260" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg/390px-Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/04/Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg/520px-Den_Helder_-_Kandidatenlijst_Tweede_Kamerverkiezingen_2021_Kieskring_11.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1684" /></a><figcaption>Kandidatenlijst van de Tweede Kamerverkiezingen in 2021</figcaption></figure> Bij de <a href="/wiki/Tweede_Kamerverkiezingen" title="Tweede Kamerverkiezingen">Tweede Kamerverkiezingen</a> van 1946 tot en met 1977 was de <a href="/wiki/Partij_van_de_Arbeid_(Nederland)" title="Partij van de Arbeid (Nederland)">PvdA</a> steeds de grootste partij binnen de gemeente Den Helder. Hierna was dit voornamelijk de <a href="/wiki/Volkspartij_voor_Vrijheid_en_Democratie" title="Volkspartij voor Vrijheid en Democratie">VVD</a> afgewisseld met enkele keren PvdA en <a href="/wiki/Christen-Democratisch_App%C3%A8l" title="Christen-Democratisch Appèl">CDA</a>. Vanaf 2010 was de VVD de grootste partij tijdens de Tweede Kamerverkiezingen tot in 2023 de <a href="/wiki/Partij_voor_de_Vrijheid" title="Partij voor de Vrijheid">PVV</a> ruim de grootste werd.<a href="#cite_note-289">[289]</a> Enkele politici uit Den Helder die lid zijn geweest van de Tweede Kamer zijn <a href="/wiki/Andries_Staalman" title="Andries Staalman">A.P. Staalman</a>, <a href="/wiki/Henri_ter_Hall" title="Henri ter Hall">Henri ter Hall</a>, <a href="/wiki/Abraham_Staalman" title="Abraham Staalman">Abraham Staalman</a>, <a href="/wiki/Ybeltje_Berckmoes-Duindam" title="Ybeltje Berckmoes-Duindam">Ybeltje Berckmoes-Duindam</a>, <a href="/wiki/Harmen_Krul" title="Harmen Krul">Harmen Krul</a> en <a href="/wiki/Vincent_van_den_Born" title="Vincent van den Born">Vincent van den Born</a>. <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Provinciale_Staten">Provinciale Staten</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=77" title="Bewerk dit kopje: Provinciale Staten" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=77" title="De broncode bewerken van de sectie: Provinciale Staten">brontekst bewerken</a>]</div> Tijdens de <a href="/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen" title="Provinciale Statenverkiezingen">Provinciale Statenverkiezingen</a> van 1946 tot en met 1978 was de <a href="/wiki/Partij_van_de_Arbeid_(Nederland)" title="Partij van de Arbeid (Nederland)">PvdA</a> de grootste partij, tijdens de verkiezingen hierna was dit tot en met de verkiezingen van 2011 meestal de <a href="/wiki/Volkspartij_voor_Vrijheid_en_Democratie" title="Volkspartij voor Vrijheid en Democratie">VVD</a>. Tijdens de <a href="/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_2015" title="Provinciale Statenverkiezingen 2015">Provinciale Statenverkiezingen 2015</a> werd de <a href="/wiki/Partij_voor_de_Vrijheid" title="Partij voor de Vrijheid">PVV</a> nipt de grootste voor de VVD, in <a href="/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_2019" title="Provinciale Statenverkiezingen 2019">2019</a> en <a href="/wiki/Provinciale_Statenverkiezingen_2023" title="Provinciale Statenverkiezingen 2023">2023</a> haalden respectievelijk <a href="/wiki/FVD" class="mw-redirect" title="FVD">FVD</a> en <a href="/wiki/BoerBurgerBeweging" title="BoerBurgerBeweging">BBB</a> een ruime overwinning.<a href="#cite_note-290">[290]</a> Statenleden uit Den Helder waren tot 2023 onder andere Hanneke Kaamer van Hoegee (VVD) en Aukelien Jellema (PvdA).<a href="#cite_note-291">[291]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Europees_Parlement">Europees Parlement</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=78" title="Bewerk dit kopje: Europees Parlement" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=78" title="De broncode bewerken van de sectie: Europees Parlement">brontekst bewerken</a>]</div> De <a href="/wiki/Europese_parlementsverkiezingen" class="mw-redirect" title="Europese parlementsverkiezingen">Europese parlementsverkiezingen</a> kenden in Den Helder uitslagen met voornamelijk PvdA als grootste partij. In <a href="/wiki/Europese_Parlementsverkiezingen_1999" class="mw-redirect" title="Europese Parlementsverkiezingen 1999">1999</a> (VVD) en in <a href="/wiki/Europese_Parlementsverkiezingen_2009" class="mw-redirect" title="Europese Parlementsverkiezingen 2009">2009</a>, <a href="/wiki/Europese_Parlementsverkiezingen_2014" class="mw-redirect" title="Europese Parlementsverkiezingen 2014">2014</a> en <a href="/wiki/Verkiezingen_voor_het_Europees_Parlement_2024" title="Verkiezingen voor het Europees Parlement 2024">2024</a> (PVV) was dit niet het geval.<a href="#cite_note-292">[292]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Waterschap">Waterschap</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=79" title="Bewerk dit kopje: Waterschap" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=79" title="De broncode bewerken van de sectie: Waterschap">brontekst bewerken</a>]</div> In Den Helder wordt tijdens de <a href="/wiki/Waterschapsverkiezingen" title="Waterschapsverkiezingen">Waterschapsverkiezingen</a> het bestuur van <a href="/wiki/Hoogheemraadschap_Hollands_Noorderkwartier" title="Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier">Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier</a> gekozen. In 2015 en 2019 had <a href="/w/index.php?title=Groen,_Water_%26_Land&action=edit&redlink=1" class="new" title="Groen, Water & Land (de pagina bestaat niet)">Groen, Water & Land</a> hierbij de meeste stemmen. In 2023 was de <a href="/wiki/BoerBurgerBeweging" title="BoerBurgerBeweging">BBB</a> de grootste partij, overeenkomstig met de Provinciale Statenverkiezingen die gelijktijdig werden gehouden.<a href="#cite_note-293">[293]</a> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Referenda">Referenda</h5>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=80" title="Bewerk dit kopje: Referenda" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=80" title="De broncode bewerken van de sectie: Referenda">brontekst bewerken</a>]</div> Bij het <a href="/wiki/Nederlands_referendum_over_het_Verdrag_tot_vaststelling_van_een_Grondwet_voor_Europa" title="Nederlands referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa">Nederlands referendum over het Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa</a> was 73,1% tegen dit verdrag.<a href="#cite_note-294">[294]</a> Tijdens het <a href="/wiki/Nederlands_referendum_over_de_Associatieovereenkomst_tussen_de_Europese_Unie_en_Oekra%C3%AFne" title="Nederlands referendum over de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne">Nederlands referendum over de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne</a> in 2016 waren de stemgerechtigden in Den Helder in meerderheid tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst. Bij het <a href="/wiki/Referendum_over_de_Wet_op_de_inlichtingen-_en_veiligheidsdiensten_2017" title="Referendum over de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017">Referendum over de Wiv 2017</a> waren de stemmers in meerderheid voor de wet. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stedenband">Stedenband</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=81" title="Bewerk dit kopje: Stedenband" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=81" title="De broncode bewerken van de sectie: Stedenband">brontekst bewerken</a>]</div> Den Helder heeft sinds 1980 een <a href="/wiki/Partnerstad" title="Partnerstad">jumelage</a> met het <a href="/wiki/Duitsland" title="Duitsland">Duitse</a> <a href="/wiki/L%C3%BCdenscheid" title="Lüdenscheid">Lüdenscheid</a>, gelegen in de deelstaat <a href="/wiki/Noordrijn-Westfalen" title="Noordrijn-Westfalen">Noordrijn-Westfalen</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Symboliek">Symboliek</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=82" title="Bewerk dit kopje: Symboliek" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=82" title="De broncode bewerken van de sectie: Symboliek">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:De_Naalden.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/De_Naalden.JPG/260px-De_Naalden.JPG" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/De_Naalden.JPG/390px-De_Naalden.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/De_Naalden.JPG/520px-De_Naalden.JPG 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Het voormalige gemeentehuis (1987-2020) van Den Helder met het voormalige logo en de vlag van de gemeente</figcaption></figure> Het <a href="/wiki/Wapen_van_Den_Helder" title="Wapen van Den Helder">wapen van Den Helder</a> vindt zijn oorsprong in het wapen van de <a href="/wiki/Huis_Egmont" title="Huis Egmont">graven van Egmond</a>. Het is een rood en goudkleurig schild met een gouden kroon erboven. Het wapen werd in 1816 officieel aan de toenmalige gemeente Helder toegekend; voor die tijd was het al in gebruik als wapen van Huisduinen. De <a href="/wiki/Vlag_van_Den_Helder" title="Vlag van Den Helder">vlag van Den Helder</a> bestaat uit vier rode en drie gele horizontale banen die elkaar afwisselen, afgeleid van het gemeentewapen, met in de linkerbovenhoek twee gekruiste ankers. De gemeenteraad nam de vlag, naar een ontwerp door Kl. Sierksma uit Groningen, in 1962 aan. In 2017 stemde de gemeenteraad in met een motie om, in navolging van de <a href="/wiki/Tweede_Kamer" class="mw-redirect" title="Tweede Kamer">Tweede Kamer</a>, de Nederlandse vlag in de raadszaal neer te zetten; ook de vlag van Den Helder staat sindsdien in de raadszaal.<a href="#cite_note-295">[295]</a> De gemeentelijke organisatie gebruikt daarnaast een <a href="/wiki/Beeldmerk" title="Beeldmerk">beeldmerk</a> in bijvoorbeeld brieven en op bedrijfsauto's. Het huidige logo bestaat uit een interpretatie van het gemeentewapen in verschillende blauwtinten met een goudkleurige kroon en de tekst "gemeente Den Helder". Het logo werd in december 2018 als onderdeel van een nieuwe <a href="/wiki/Huisstijl" title="Huisstijl">huisstijl</a> ingevoerd en verving het logo dat in 1997 werd geïntroduceerd.<a href="#cite_note-296">[296]</a> Het voormalige logo bestaat uit een horizontale blauwe golf en een verticale rode golf welke de <a href="/wiki/Contourlijn" title="Contourlijn">contouren</a> van de zuidelijke grens van <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a> en van de kust volgen. De rode golf eindigt bij een zwart vierkant dat de locatie van Den Helder weergeeft. Rechts naast de golven staat de tekst "gemeente Den Helder". De blauwe kleur verwijst naar de connectie met de zee en, samen met de rode kleur, naar de <a href="/wiki/Vlag_van_Nederland" title="Vlag van Nederland">vlag van Nederland</a>.<a href="#cite_note-297">[297]</a> Tussen 2016 en 2018 gebruikte de gemeente een volledig witte versie van het logo op hun website.<a href="#cite_note-298">[298]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Slagzinnen">Slagzinnen</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=83" title="Bewerk dit kopje: Slagzinnen" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=83" title="De broncode bewerken van de sectie: Slagzinnen">brontekst bewerken</a>]</div> Vanaf 2002 werd door de gemeente Den Helder de <a href="/wiki/Slagzin" title="Slagzin">slogan</a> Den Helder, herkenbaar anders gebruikt.<a href="#cite_note-299">[299]</a> Later werden door Citymarketing Den Helder slogans bedacht om Den Helder te promoten. Zo werd in vanaf 2008 Den Helder kust de zee gebruikt.<a href="#cite_note-300">[300]</a> Deze slogan werd in 2012 ook op briefpapier van de gemeente gebruikt.<a href="#cite_note-301">[301]</a> Vanaf 2020 wordt de slogan Dít is Den Helder gebruikt.<a href="#cite_note-302">[302]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bekende_Nieuwediepers">Bekende Nieuwediepers</h2>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=84" title="Bewerk dit kopje: Bekende Nieuwediepers" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=84" title="De broncode bewerken van de sectie: Bekende Nieuwediepers">brontekst bewerken</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg/260px-Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg" decoding="async" width="260" height="347" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg/390px-Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg/520px-Waaier_Rudi_van_de_Wint_Hoorn.jpg 2x" data-file-width="3611" data-file-height="4814" /></a><figcaption>Kunstwerk Waaier door <a href="/wiki/Ruud_van_de_Wint" title="Ruud van de Wint">Ruud van de Wint</a> in het <a href="/wiki/Hoornse_Hop" title="Hoornse Hop">Hoornse Hop</a></figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /> Zie <a href="/wiki/Lijst_van_personen_uit_Den_Helder" title="Lijst van personen uit Den Helder">Lijst van personen uit Den Helder</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</div> Als <a href="/wiki/Zeescheepvaart" title="Zeescheepvaart">maritieme</a> stad heeft Den Helder een aantal bekende zeevaarders voortgebracht, waaronder onderzeebootcommandant <a href="/wiki/Jan_van_Dulm" title="Jan van Dulm">Jan van Dulm</a> en mensenredder <a href="/wiki/Dorus_Rijkers" title="Dorus Rijkers">Dorus Rijkers</a>. Rijkers redde honderden <a href="/wiki/Schipbreuk" title="Schipbreuk">schipbreukelingen</a> het leven en was een van de bekendste Nederlanders in de jaren 1920, toen zijn beeltenis bij vele wervingsacties van het <a href="/wiki/Dorus_Rijkers#Dorus_Rijkersfonds" title="Dorus Rijkers">Helden der Zee-fonds</a> te zien was. De rechtsgeleerde <a href="/wiki/Eduard_Meijers" title="Eduard Meijers">Eduard Meijers</a>, grondlegger van het huidige <a href="/wiki/Burgerlijk_Wetboek_(Nederland)" title="Burgerlijk Wetboek (Nederland)">Burgerlijk Wetboek</a>, werd in Den Helder geboren. Bekende politici en bestuurders uit Den Helder zijn onder andere <a href="/wiki/Ed_Nijpels" title="Ed Nijpels">Ed Nijpels</a>, <a href="/wiki/Rijkman_Groenink" title="Rijkman Groenink">Rijkman Groenink</a>, <a href="/wiki/Paul_Rosenm%C3%B6ller" title="Paul Rosenmöller">Paul Rosenmöller</a>, <a href="/wiki/L%C3%A9on_de_Lange" title="Léon de Lange">Léon de Lange</a> en <a href="/wiki/Ger_Klein" title="Ger Klein">Ger Klein</a>. Natuurkundige en Nobelprijswinnaar <a href="/wiki/Gerard_%27t_Hooft" title="Gerard 't Hooft">Gerard 't Hooft</a> is in Den Helder geboren. Een aantal kunstenaars, zoals <a href="/wiki/Ruud_van_de_Wint" title="Ruud van de Wint">Ruud van de Wint</a>, <a href="/wiki/Anton_Pieck" title="Anton Pieck">Anton Pieck</a> en zijn broer <a href="/wiki/Henri_Pieck" title="Henri Pieck">Henri</a> en ook muzikanten als <a href="/wiki/Milly_Scott" title="Milly Scott">Milly Scott</a>, de bandleden van <a href="/wiki/Van_Dik_Hout" title="Van Dik Hout">Van Dik Hout</a> en <a href="/wiki/Quintino" title="Quintino">Quintino</a> zijn geboren in Den Helder. Noemenswaardige sporters zijn judoka <a href="/wiki/Edith_Bosch" title="Edith Bosch">Edith Bosch</a>, kickbokster <a href="/wiki/Jorina_Baars" title="Jorina Baars">Jorina Baars</a>, voetballer <a href="/wiki/Sieme_Zijm" title="Sieme Zijm">Sieme Zijm</a>, roeister <a href="/wiki/Elien_Meijer" title="Elien Meijer">Elien Meijer</a>, hockeyster <a href="/wiki/Martine_Ohr" title="Martine Ohr">Martine Ohr</a> en rolstoelbasketbalster <a href="/wiki/Mariska_Beijer" title="Mariska Beijer">Mariska Beijer</a>. Een aantal bekende Nederlanders die in Den Helder hebben gewoond maar er niet zijn geboren zijn predikant en dichter <a href="/wiki/Piet_Paaltjens" title="Piet Paaltjens">Piet Paaltjens</a>, tv-presentator <a href="/wiki/Jaap_Jongbloed" title="Jaap Jongbloed">Jaap Jongbloed</a>, kunstenaar <a href="/wiki/Rob_Scholte" title="Rob Scholte">Rob Scholte</a> en voetballer <a href="/wiki/Mark_de_Vries_(1975,_voetballer)" title="Mark de Vries (1975, voetballer)">Mark de Vries</a>. Bekende personen die, als <a href="/wiki/Adelborst" title="Adelborst">adelborst</a>, op de campus van het Koninklijk Instituut voor de Marine hebben gewoond zijn onder andere <a href="/wiki/Karel_Doorman" title="Karel Doorman">Karel Doorman</a> en koning <a href="/wiki/Willem-Alexander_der_Nederlanden" title="Willem-Alexander der Nederlanden">Willem-Alexander der Nederlanden</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ereburgers">Ereburgers</h3>[<a href="/w/index.php?title=Den_Helder&veaction=edit&section=85" title="Bewerk dit kopje: Ereburgers" class="mw-editsection-visualeditor">bewerken</a> | <a href="/w/index.php?title=Den_Helder&action=edit&section=85" title="De broncode bewerken van de sectie: Ereburgers">brontekst bewerken</a>]</div> De gemeente heeft de mogelijkheid iemand te benoemen tot ereburger van Den Helder. De laatste persoon, en eerste vrouw, die deze eer kreeg was Jorina Baars in 2025. Eerder personen die benoemd werden waren <a href="/wiki/Rode_Kruis" title="Rode Kruis">Rode Kruis</a>-medewerkers H.G. Giblin en C.B. Webster (1946), burgemeester <a href="/wiki/Govert_Ritmeester" title="Govert Ritmeester">Ritmeester</a> (1950), stadsvernieuwer <a href="/wiki/Wieger_Bruin" title="Wieger Bruin">Wieger Bruin</a> (1965), wethouder Van der Vaart (1966), burgemeester <a href="/wiki/Gerrit_Dirk_Rehorst" title="Gerrit Dirk Rehorst">Rehorst</a> (1967), burgemeester <a href="/wiki/Jan_Gmelich_Meijling" title="Jan Gmelich Meijling">Gmelich Meijling</a> (1985), aannemer Luc van der Wal (1998), burgemeester <a href="/wiki/Willem_Hoekzema" title="Willem Hoekzema">Hoekzema</a> (2010) en commandant Zeestrijdkrachten <a href="/w/index.php?title=Matthieu_Borsboom&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matthieu Borsboom (de pagina bestaat niet)">Matthieu Borsboom</a> (2014).<a href="#cite_note-303">[303]</a> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><div style="margin-top:-16px"></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bronnen,_noten_en/of_referenties">Bronnen, noten en/of referenties</h2></div> <ul><li>Peter Hovestad & Jan T. Bremer 'Ach, ik bid en smeek u, laat mij terugkomen in Den Helder' 75 jaar Woningstichting, Woningstichting Den Helder, 1997, <a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-9011-079-8" title="Speciaal:Boekbronnen/90-9011-079-8">ISBN 90-9011-079-8</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/">Regionaal Archief Alkmaar</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.incijfers.nl/">Den Helder in cijfers</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.heldersehistorischevereniging.nl/">Helderse Historische Vereniging</a></li></ul> <hr /> <div class="reflist" style="max-height: 450px; overflow:auto; border:thin solid silver;"><div style="font-size:; column-count:2; -moz-column-count:2; -webkit-column-count:2;;list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1928-02-25/edition/null/page/7">Wijziging van den naam der gemeente.</a> Heldersche Courant, 25 februari 1928, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103521/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1928-02-25/edition/null/page/7">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/SC/1928-08-11/edition/0/page/1">Korte berichten. Van Helder in Den Helder.</a> Schager Courant, 11 augustus 1928, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214201/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/SC/1928-08-11/edition/0/page/1">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-GesDH-3">↑ <a href="#cite_ref-GesDH_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-GesDH_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-GesDH_3-2">c</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151024204721/https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/images/regiopagina/geschiedenis%20van%20den%20helder.pdf">Geschiedenis van Den Helder</a> Regionaal Archief Alkmaar, via Archive.org. </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-08-01/edition/0/page/4">De plaatsnaam Den Helder.</a> Levend Verleden, augustus 1988, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407105019/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-08-01/edition/0/page/4">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSFUBA02:000009003:00297">De hel in Friesland.</a> Studiën in Nederlandsche namenkunde, Johan Winkler, 1900, via Delpher. </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1996-03-01/edition/0/page/31">Het verdwenen Kuitje</a> Levend Verleden, 1 maart 1996, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213919/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1996-03-01/edition/0/page/31">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-Bijnaam-7">↑ <a href="#cite_ref-Bijnaam_7-0">a</a> <a href="#cite_ref-Bijnaam_7-1">b</a> <a href="#cite_ref-Bijnaam_7-2">c</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://issuu.com/zrgbv/docs/68361_dhkdz_krant_24_2018_def_lr/20">Jutters of Nieuwediepers</a> Den Helder kust de zee, 2017, editie 24. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407030757/https://issuu.com/zrgbv/docs/68361_dhkdz_krant_24_2018_def_lr/20">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://deculturele.nl/dorper-van-het-jaar/">Dorper van het jaar</a> Culturele Vereniging Julianadorp vooruit. </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/226213/Dorpers-werken-toekomstplan-Julianadorp-2040-verder-uit">Dorpers werken toekomstplan Julianadorp 2040 verder uit</a> NH Nieuws, 12 juni 2018. </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> van Rijsselberghe, Dorian, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lifeofdorian.com/blog/een-amerikaans-kind-geen-texels-schaap-of-helderse-kraai">Een Amerikaans kind, geen Texels schaap of Helderse kraai</a> (23 januari 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180226232551/http://www.lifeofdorian.com/blog/een-amerikaans-kind-geen-texels-schaap-of-helderse-kraai">Gearchiveerd</a> op 26 februari 2018. Geraadpleegd op 26 februari 2018. </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> Schepers, Job, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.texelsecourant.nl/nieuws/column/26694/geboren-als-texelaar?redir">Geboren als Texelaar</a>. <a href="/wiki/Texelse_Courant" title="Texelse Courant">Texelse Courant</a> (27 januari 2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180227153531/https://www.texelsecourant.nl/nieuws/column/26694/geboren-als-texelaar?redir">Gearchiveerd</a> op 27 februari 2018. Geraadpleegd op 26 februari 2018. </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">↑</a> Lodewijk, Dros, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trouw.nl/home/een-texelaar-word-je-nooit-als-je-er-niet-bent-geboren~a4f44d8a/">Een Texelaar word je nooit, als je er niet bent geboren</a>. <a href="/wiki/Trouw_(krant)" title="Trouw (krant)">Trouw</a> (4 maart 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180228041157/https://www.trouw.nl/home/een-texelaar-word-je-nooit-als-je-er-niet-bent-geboren~a4f44d8a/">Gearchiveerd</a> op 28 februari 2018. Geraadpleegd op 26 februari 2018. </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1996-09-01/edition/0/page/29">Cornelis Dito (1830 - '86): Een held in stormgevaar</a> Levend Verleden, september 1996, pagina 29, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407105024/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1996-09-01/edition/0/page/29">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/regio/denhelder/nieuws/84626/de-ouwe-helder">De ouwe Helder</a> <a href="/wiki/Rodi_Media" title="Rodi Media">Rodi Media</a>, 15 februari 2017. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220408235410/https://www.rodi.nl/regio/denhelder/nieuws/84626/de-ouwe-helder">Gearchiveerd</a> op 8 april 2022. </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1935-06-04/edition/0/page/3">Rolschaatsenrijden</a> Heldersche Courant, 25 februari 1928, via Regionaal Archief Alkmaar. </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1935-06-04/edition/0/page/3">Ingezonden - Flinke Menschen?</a> Heldersche Courant, 16 oktober 1937, via Regionaal Archief Alkmaar. </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=MMSFUBA02:000009003:00076">Spotnamen van steden en dorpen.</a> Studiën in Nederlandsche namenkunde, Johan Winkler, 1900, via Delpher. </li> <li id="cite_note-18"><a href="#cite_ref-18">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/ACO/1936-04-30/edition/null/page/10">Scheldnamen in West-Friesland</a> Alkmaarsche Courant, 20 april 1936, via Regionaal Archief Alkmaar. </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1939-09-12/edition/0/page/5">Jan Mens: Vacantie-rhapsodie XX</a> Heldersche Courant, 12 september 1939, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405215424/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1939-09-12/edition/0/page/5">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1935-06-04/edition/0/page/3">De dapperste blauwe zeeridder aan de tombe van den poilu inconnu, hoofdstuk 2</a> Heldersche Courant, 4 juni 1935, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405215423/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1935-06-04/edition/0/page/3">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nominatim.openstreetmap.org/ui/search.html?q=Den+Helder">Nominatim - Open Street Map, zoekterm Den Helder</a> geraadpleegd 22 november 2024. </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/alkmaar/de-rebelse-alkmaarse-wijkvereniging-bergerhof-ziet-abraham.-je-mag-ons-best-activistisch-noemen/11620787.html">De rebelse Alkmaarse wijkvereniging Bergerhof ziet Abraham. ’Je mag ons best activistisch noemen’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 29 november 2024. </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://indearchipel.com/2018/07/31/straatnamen-surabaya/">Straatnamen in Surabaya: vroeger en nu</a> indearchipel.com, 2018, geraadpleegd 29 november 2011. </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/06/Huisduinen-van-vaste-wal-eiland-naar-kustdorp.pdf">Huisduinen: van vaste wal eiland naar kustdorp</a> Duinen en mensen, blz 126. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405215424/https://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/06/Huisduinen-van-vaste-wal-eiland-naar-kustdorp.pdf">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-LVGDH-25">↑ <a href="#cite_ref-LVGDH_25-0">a</a> <a href="#cite_ref-LVGDH_25-1">b</a> <a href="#cite_ref-LVGDH_25-2">c</a> <a href="#cite_ref-LVGDH_25-3">d</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-08-01/edition/0/page/2">De geschiedenis van Den Helder</a> Levend Verleden, augustus 1988, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192227/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-08-01/edition/0/page/2">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=xD9NAQAAMAAJ&dq=den%20helder%20dekker&hl=nl&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">Ontwikkelingsgeschiedenis en beschrijving der gemeente Helder, pagina 11</a> D. Dekker, 1875. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230623202034/https://books.google.nl/books?id=xD9NAQAAMAAJ&dq=den%20helder%20dekker&hl=nl&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">Gearchiveerd</a> op 23 juni 2023. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=xD9NAQAAMAAJ&dq=den%20helder%20dekker&hl=nl&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">Ontwikkelingsgeschiedenis en beschrijving der gemeente Helder, blz. 194</a> D. Dekker, 1875. </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=xD9NAQAAMAAJ&dq=den%20helder%20dekker&hl=nl&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">Ontwikkelingsgeschiedenis en beschrijving der gemeente Helder, blz. 199</a> D. Dekker, 1875. </li> <li id="cite_note-29"><a href="#cite_ref-29">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.nl/books?id=xD9NAQAAMAAJ&dq=den%20helder%20dekker&hl=nl&pg=PP1#v=onepage&q&f=false">Ontwikkelingsgeschiedenis en beschrijving der gemeente Helder, blz. 14</a> D. Dekker, 1875. </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2011-09-01/edition/null/page/12">Het bezoek van Napoleon aan Den Helder</a> Levend Verleden, september 2011, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111033/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2011-09-01/edition/null/page/12">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> De Fransen vertrokken op 4 mei 1814 uit Den Helder. </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onh.nl/verhaal/zaanstreek-het-noordhollands-kanaal">Verhaal Zaanstreek: het Noordhollands Kanaal</a> Oneindig Noord-Holland, 15 december 2010, geraadpleegd 5 maart 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220408235410/https://onh.nl/verhaal/zaanstreek-het-noordhollands-kanaal">Gearchiveerd</a> op 8 april 2022. </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1990-12-01/edition/null/page/18">Onvrij Territoir</a> Levend Verleden, december 1990, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406155128/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1990-12-01/edition/null/page/18">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170825020431/http://onh.nl/nl-NL/verhaal/1194/halverwege-nieuwe-diep-en-oud-den-helder">Verhaal Halverwege Nieuwe Diep en Oud Den Helder</a> Oneindig Noord-Holland, 15 september 2011. </li> <li id="cite_note-35"><a href="#cite_ref-35">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hansonline.eu/den_helder/deel3c.htm">Deel 3c. Van dorp tot provinciestadje</a> hansonline.eu. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213919/http://www.hansonline.eu/den_helder/deel3c.htm">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://onh.nl/verhaal/nederland-in-de-eerste-wereldoorlog">Verhaal Nederland in de Eerste Wereldoorlog</a> Oneindig Noord-Holland, 22 juli 2014, geraadpleegd 5 maart 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220408235410/https://onh.nl/verhaal/nederland-in-de-eerste-wereldoorlog">Gearchiveerd</a> op 8 april 2022. </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170906033230/https://www.ontdekdenhelder.com/verhalen/crisisjaren-1920-1940/">Crisisjaren 1920-1940</a> Ontdekdenhelder.nl, via archive.org. </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dbnl.org/arch/_bev001bevo18_01/pag/_bev001bevo18_01.pdf">Bevolking en Oppervlakte der Gemeenten van Nederland op 1 Januari 1940</a> Centraal Bureau voor de statistiek, via dbnl.org. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230307165100/https://www.dbnl.org/arch/_bev001bevo18_01/pag/_bev001bevo18_01.pdf">Gearchiveerd</a> op 7 maart 2023. </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/315035/piet-beers-92-was-ooggetuige-van-het-bombardement-op-willemsoord-in-1943">Piet Beers (92) was ooggetuige van het bombardement op Willemsoord in 1943</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH nieuws</a> d.d. 19 februari 2023. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230520143052/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/315035/piet-beers-92-was-ooggetuige-van-het-bombardement-op-willemsoord-in-1943">Gearchiveerd</a> op 20 mei 2023. </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://npofocus.nl/artikel/7766/den-helder-in-puin-een-vergeten-geschiedenis">Den Helder in puin: een vergeten geschiedenis</a> NPO Focus, april 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201111211331/https://npofocus.nl/artikel/7766/den-helder-in-puin-een-vergeten-geschiedenis">Gearchiveerd</a> op 11 november 2020. </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150718090534/https://denhelderactueel.nl/2015/04/lezing-over-luchtoorlog-boven-den-helder/">Lezing over luchtoorlog boven Den Helder</a> Den Helder Actueel, 14 april 2015, via archive.org. </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.anderetijden.nl/aflevering/751/Den-Helder">Spookstad Den Helder</a>, www.anderetijden.nl. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213920/https://www.anderetijden.nl/aflevering/751/Den-Helder">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/denhelder/nieuws/68266/stedelijke-vernieuwing-door-zeestad">Stedelijke vernieuwing door Zeestad</a> Rodi.nl, 14 juni 2016. </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210217_27558252">En dat is nummer 33. Weer wordt een winkelgevel in het centrum van Den Helder opgeknapt. Dit keer is Keizerstraat 40 aan de beurt</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 17 februari 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230409175448/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210217_27558252">Gearchiveerd</a> op 9 april 2023. </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/292996/zeestad-grijpt-naast-prijs-gouden-piramide-voor-opknappen-van-stadshart-den-helder">Zeestad grijpt naast prijs Gouden Piramide voor opknappen van stadshart Den Helder</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH</a>, 11 oktober 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230409155726/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/292996/zeestad-grijpt-naast-prijs-gouden-piramide-voor-opknappen-van-stadshart-den-helder">Gearchiveerd</a> op 9 april 2023. </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/45664/bollenschuren-den-helder-afgebrand">Bollenschuren Den Helder afgebrand</a> NH Nieuws, 14 augustus 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192227/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/45664/bollenschuren-den-helder-afgebrand">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/192186/casino-huisduinen-wacht-op-metamorfose">Casino Huisduinen wacht op metamorfose</a> NH Nieuws, 20 september 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103523/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/192186/casino-huisduinen-wacht-op-metamorfose">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190517223249/https://denhelderactueel.nl/2018/07/casino-huisduinen-wordt-atlantikwall-centrum/">Casino Huisduinen wordt Atlantikwall Centrum</a> Den Helder Actueel, 9 juli 2018, via archive.org. </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211026_89105318">Afghaanse familiezaak in winkelcentrum Duinpassage blijft al twintig jaar overeind. ’Het geheim? Aziatische kruiden en lekkernijen tegen lage prijzen’ (premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 26 oktober 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230409021216/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211026_89105318">Gearchiveerd</a> op 9 april 2023. </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210129125026/https://www.meteo-julianadorp.nl/Meteo-Artikelen/Windwijzer-Den-Helder.html">Weerstation Den Helder "de Windwijzer",</a> Meteo-Julianadorp, geraadpleegd 23 januari 2021. </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/04/01/2023/eindscore-helderse-zonne-uren-record-van-2408/">Eindscore Helderse zonne-uren: record van 2408</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 4 januari 2023. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230204025135/https://www.regionoordkop.nl/04/01/2023/eindscore-helderse-zonne-uren-record-van-2408/">Gearchiveerd</a> op 4 februari 2023. </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/meeste-zon-en-minste-regen-den-helder">Meeste zon en minste regen in Den Helder</a> Noordhollands Dagblad, 27 december 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180726234313/https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/meeste-zon-en-minste-regen-den-helder">Gearchiveerd</a> op 26 juli 2018. </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bliksemdetectie.nl/index.php/weblog/9640/zomer-weet-van-geen-wijken">Zomer weet van geen wijken</a> bliksemdetectie.nl, 22 juli 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111157/https://bliksemdetectie.nl/index.php/weblog/9640/zomer-weet-van-geen-wijken">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cdn.knmi.nl/knmi/map/page/klimatologie/klimaatatlas/tabel/stationsdata/klimtab_9120_235.pdf">Klimaattabel De Kooy 1991-2020,</a> KNMI.nl, geraadpleegd op 12 januari 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210306132914/https://cdn.knmi.nl/knmi/map/page/klimatologie/klimaatatlas/tabel/stationsdata/klimtab_9120_235.pdf">Gearchiveerd</a> op 6 maart 2021. </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/denhelder/203368/denk-mee-over-de-toekomst-van-de-stelling-in-den-helder">Denk mee over de toekomst van de Stelling in Den Helder - Omgevingsvisie</a> Rodi.nl, 14 mei 2021. </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/06/Donkere-Duinen-en-het-PWN-stuk.pdf">Donkere Duinen en het PWN-stuk</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405215428/https://duinenenmensen.nl/wp-content/uploads/2014/06/Donkere-Duinen-en-het-PWN-stuk.pdf">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.landschapnoordholland.nl/nieuws/unieke-vogelrots-de-balgzandpolder-nu-officieel-natuurgebied">Unieke vogelrots in de Balgzandpolder nu officieel natuurgebied</a> <a href="/wiki/Landschap_Noord-Holland" title="Landschap Noord-Holland">Landschap Noord-Holland</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407105647/https://www.landschapnoordholland.nl/nieuws/unieke-vogelrots-de-balgzandpolder-nu-officieel-natuurgebied">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://opendata.cbs.nl/statline/#/CBS/nl/dataset/37230ned/table?dl=458BE">Bevolkingsontwikkeling, regio per maand</a> StatLine, cbs.nl. </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.incijfers.nl/dashboard/bevolking-3">Actueel inwoneraantal Den Helder</a> Website gemeente Den Helder, bevolking. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230623202104/https://denhelder.incijfers.nl/Dashboard">Gearchiveerd</a> op 23 juni 2023. </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.incijfers.nl/dashboard/kerncijfers/">Kerncijfers gemeente Den Helder</a> Website gemeente Den Helder, geraadpleegd 2 maart 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213924/https://denhelder.incijfers.nl/dashboard/kerncijfers/">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> <a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170207192450/http://www.rtlnieuws.nl/buurtfacts/opmerkelijk!/Geloof/noord-holland/den-helder///religie-Den-Helder">RTL Nieuws - Religie Den Helder</a> RTL Nieuws, 29 februari 2016, via archive.org. </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221102_67518770">Kerk te koop. Maar niet omdat er te weinig gekerkt wordt. Rios de Vida groeit zo hard dat ze wil verhuizen naar het voormalige Kruisanker (Premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 2 november 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221116194458/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221102_67518770">Gearchiveerd</a> op 16 november 2022. </li> <li id="cite_note-Gensch-63">↑ <a href="#cite_ref-Gensch_63-0">a</a> <a href="#cite_ref-Gensch_63-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2016-12-01/edition/null/page/3">'Helder' verlicht</a> Levend Verleden, december 2016, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221110114838/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2016-12-01/edition/null/page/3">Gearchiveerd</a> op 10 november 2022. </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.oddfellows.nl/download/a424ed4bd3a7d6aea720b86d4a360f75">Geschiedenis Odd Fellows in Den Helder</a> Via denhelder.oddfellow.nl, geraadpleegd 10 november 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221205004003/https://denhelder.oddfellows.nl/download/a424ed4bd3a7d6aea720b86d4a360f75">Gearchiveerd</a> op 5 december 2022. </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220508_37655902">Zij was haar egocentrische man zat en stuurde hem naar de Odd Fellows. ’Maar we pasten niet bij elkaar’ (Premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 8 mei 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221110122623/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220508_37655902">Gearchiveerd</a> op 10 november 2022. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220522_85653456">Vrijwilligers serviceclubs gaan overtollig groen in openluchttheater te lijf, na twee uur is de speelvloer weer piekfijn (Premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 22 mei 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221215200748/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220522_85653456">Gearchiveerd</a> op 15 december 2022. </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noordtopics.nl/cultuur/2010_12_24-1.shtm">Flinke donatie restauratie Dorus Rijkers</a> Noordtopics, 24 december 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221215200805/http://www.noordtopics.nl/cultuur/2010_12_24-1.shtm">Gearchiveerd</a> op 15 december 2022. </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/04/02/2020/consuminderhuis-het-fundament-opent-zijn-deuren/">Consuminderhuis het FUNdament opent zijn deuren</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 4 februari 2020. </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221027_63479006">Het doek is gevallen voor de Helderse vereniging voor Sociale Geschiedenis. ’Inmiddels doen we toch allemaal hetzelfde’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 29 oktober 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221114041535/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221027_63479006">Gearchiveerd</a> op 14 november 2022. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/06/07/2022/spencer-en-gretha-bouwen-kerk-uit-1853-om-tot-woonhuis-video/">Spencer en Gretha bouwen kerk uit 1853 om tot woonhuis (video)</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 6 juli 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221111141042/https://www.regionoordkop.nl/06/07/2022/spencer-en-gretha-bouwen-kerk-uit-1853-om-tot-woonhuis-video/">Gearchiveerd</a> op 11 november 2022. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/artikel/551771-hoge-hindoetempel-in-den-helder.html">nos.nl – Hoge hindoetempel in Den Helder, 16 september 2013</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192223/https://nos.nl/artikel/551771-hoge-hindoetempel-in-den-helder.html">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://religiana.com/inspire-me/hindu-temples-europe">Sri Varatharaja Selvavinayagar Temple, The Netherlands</a> Religiana.com, geraadpleegd 30 september 2024. </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200601215817/https://denhelderactueel.nl/2018/09/eerste-herdenkingsstenen-joodse-slachtoffers-onthuld/">Eerste Herdenkingsstenen Joodse slachtoffers onthuld</a> Den Helder Actueel, 26 september 2018, via archive.org. </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/255676/den-helder-staat-met-herdenkingsstenen-stil-bij-vermoorde-stadsgenoten-en-oude-synagoge">Den Helder staat met herdenkingsstenen stil bij vermoorde stadsgenoten en oude synagoge</a> NH Nieuws, 30 oktober 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214200/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/255676/den-helder-staat-met-herdenkingsstenen-stil-bij-vermoorde-stadsgenoten-en-oude-synagoge">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dezijpe.nl/cgi-bin/zhb.pl?type=img&file=zhb/100pct/1992020710.pdf">1992-02: Het ontstaan van Buitenveld</a> dezijpe.nl </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240206014718/https://www.denhelder.nl/Onderwerpen/Wonen_en_omgeving/Monumenten/Beschermde_bomen?utm_source=Rx.Front&utm_medium=redirect&utm_campaign=bomen">Website gemeente Den Helder, bomen</a>. Gearchiveerd op 6 februari 2024. Geraadpleegd op 21 november 2021. </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/regio/denhelder/207458/eerste-bordje-bij-monumentale-boom-in-den-helder-geplaatst">Eerste bordje bij monumentale boom in Den Helder geplaatst</a> <a href="/wiki/Rodi_Media" title="Rodi Media">Rodi Media</a>, 29 juni 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220408235556/https://www.rodi.nl/regio/denhelder/207458/eerste-bordje-bij-monumentale-boom-in-den-helder-geplaatst">Gearchiveerd</a> op 8 april 2022. </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211217_13006053">Het begin is er. Kinderen planten boompjes voor het derde minibos van Den Helder. Het komt langs de Texelstroomlaan</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 17 december 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214159/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211217_13006053">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/281607/reddingsbrigade-heeft-geen-strand-meer-het-komt-de-veiligheid-niet-ten-goede">Reddingsbrigade heeft geen strand meer: "Het komt de veiligheid niet ten goede"</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH</a>, 26 februari 2021. </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/25/02/2021/reddingsbrigade-niet-meer-betrokken-bij-bewaking-helderse-stranden/">Reddingsbrigade niet meer betrokken bij bewaking Helderse stranden</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 25 februari 2021. </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210604_98393937">Strandexploitatie Noordkop en Reddingsbrigade Nederland slaan de handen ineen voor nog beter toezicht op de stranden van Den Helder</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 4 juni 2021. </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210302225713/http://www.noordtopics.nl/cultuur/2012_07_13-3.shtm">Kanoroute van 14 kilometer Den Helder - Julianadorp officieel geopend</a> NoordTopics, 13 juli 2012. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201027151933/https://denhelderactueel.nl/2019/03/helderse-duinen-officiele-wandelroute-ns/">Helderse duinen officiële wandelroute NS</a> Den Helder Actueel, 25 maart 2019, via archive.org. </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.anwb.nl/wandelen/routes/redders-op-zee-route-den-helder">Redders op zee-route Den Helder</a> ANWB.nl, geraadpleegd 1 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/wandelen-door-nieuw-den-helder-buitenlucht-doet-goed.-zit-je-beter-in-je-vel/9836787.html">Wandelen door Nieuw Den Helder: ’Buitenlucht doet goed. Zit je beter in je vel’</a> Noordhollands Dagblad, 20 april 2016. </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/ommetje-met-verschillende-afstanden-voert-door-wijk-de-schooten.-peter-de-vrij-trapt-af/11182246.html">Ommetje met verschillende afstanden voert door wijk De Schooten. Peter de Vrij trapt af</a> Noordhollands Dagblad, 15 juli 2021. </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/in-de-voetsporen-van-napoleon/10558070.html">In de voetsporen van Napoleon</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 14 december 2009. </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/na-96-jaar-einde-voor-kleindiersportvereniging-h-o/10662553.html">Na 96 jaar einde voor kleindiersportvereniging H & O</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 1 november 2018. </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/294381/vrijwilligersspelden-gegeven-aan-leden-postduivenhoudersvereniging-den-helder">Vrijwilligersspelden gegeven aan leden postduivenhoudersvereniging Den Helder</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH</a>, 8 november 2021. </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vogelnieuwsnoordkop.nl/vwg-den-helder/vereniging-en-lidmaatschap/">vwg Den Helder eo</a> Vogelnieuws van de Noordkop, geraadpleegd 18 december 2024. </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-schagen/na-bijna-een-halve-eeuw-stopt-speelotheek-t-stokpaardje-in-julianadorp.-ik-heb-er-slapeloze-nachten-van-gehad/23725530.html">Na bijna een halve eeuw stopt Speelotheek ‘t Stokpaardje in Julianadorp. ‘Ik heb er slapeloze nachten van gehad’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 23 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20201210_13959555">Foto’s en gebruiksvoorwerpen uit lang vervlogen tijden in Paviljoen van Toen. Stichting Afgestoft opent museum aan Helderse Borneolaan</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 10 december 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407195234/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20201210_13959555">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://stellingdenhelder.nl/locaties/">Stelling Den Helder, locaties</a> geraadpleegd 30 september 2024. </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noordtopics.nl/cultuur/03_012.shtm">Groen licht voor agrarisch museum</a>, Noord Topics, 1 maart 2002. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220819054207/http://www.noordtopics.nl/cultuur/03_012.shtm">Gearchiveerd</a> op 19 augustus 2022. </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/spioneren-mag-in-de-helderse-museumnacht.-en-dan-door-naar-de-silent-disco/24402162.html">Spioneren mag in de Helderse Museumnacht. En dan door naar de silent disco (betaalmuur)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 30 oktober 2024 </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/258547/in-beeld-karakteristieke-helderse-gebouwen-worden-sprookjesachtig-verlicht">In beeld: karakteristieke Helderse gebouwen worden sprookjesachtig verlicht</a> <a href="/wiki/NH_Nieuws" class="mw-redirect" title="NH Nieuws">NH Nieuws</a>, 16 december 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103512/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/258547/in-beeld-karakteristieke-helderse-gebouwen-worden-sprookjesachtig-verlicht">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/artikel/2227771-kunstenaar-rob-scholte-pand-den-helder-uit-gezet.html">Kunstenaar Rob Scholte pand Den Helder uit gezet</a> NOS.nl, 17 april 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406153625/https://nos.nl/artikel/2227771-kunstenaar-rob-scholte-pand-den-helder-uit-gezet.html">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.digibron.nl/search/detail/012de6a4f7cc34c1b91523a2/de-poppen">De poppen van Käthe Kruse</a> Digibron, 13 oktober 1995. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111019/https://www.digibron.nl/search/detail/012de6a4f7cc34c1b91523a2/de-poppen">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180411174227/http://www.rodi.nl/widgets/1457-den-helder/nieuws/822968-ik-lig-er-nachten-wakker-van-blijft-collectie-van-poppenmuseum-intact">'Ik lig er nachten wakker van'</a> <a href="/wiki/Rodi_Media" title="Rodi Media">Rodi Media</a>, 11 april 2013, via archive.org. </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1992-09-01/edition/0/page/22">Het Helders Politiemuseum</a> Levend Verleden, september 1992, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407032814/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1992-09-01/edition/0/page/22">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1992-09-01/edition/0/page/22">Overzicht historische instellingen</a> Levend Verleden, maart 1996, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407032814/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1992-09-01/edition/0/page/22">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.digibron.nl/search/detail/013ede27ba42c1eee5bac66b/grondvlak">Grondvlak – Solexmuseum weer kerk</a> Digibron, 27 november 2012. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213920/https://www.digibron.nl/search/detail/013ede27ba42c1eee5bac66b/grondvlak">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.online/cultuur/historie/de-jaren-70-aardvondsten-in-de-watertoren">De jaren '70 aardvondsten in de watertoren</a> denhelder.online, geraadpleegd 2 april 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220119051830/https://www.denhelder.online/cultuur/historie/de-jaren-70-aardvondsten-in-de-watertoren">Gearchiveerd</a> op 19 januari 2022. </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-beste-bieb-ter-wereld-is-een-huiskamer-in-den-helder~bba10124/">De beste bieb ter wereld is een huiskamer in Den Helder</a> De Volkskrant, 28 augustus 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214200/https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/de-beste-bieb-ter-wereld-is-een-huiskamer-in-den-helder~bba10124/">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20180924_44800931/helemaal-overdonderd-na-pakken-internationale-bibliotheekprijs-school-7">Helemaal overdonderd na pakken internationale bibliotheekprijs School 7</a> Noordhollands Dagblad, 28 augustus 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200303210346/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20180924_44800931/helemaal-overdonderd-na-pakken-internationale-bibliotheekprijs-school-7">Gearchiveerd</a> op 3 maart 2020. </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.minibibliotheek.nl/minibibliotheken/den-helder/10/">Minibibliotheken in Den Helder</a> Minibibliotheek.nl, geraadpleegd 3 maart 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200303210346/https://www.minibibliotheek.nl/minibibliotheken/den-helder/10/">Gearchiveerd</a> op 3 maart 2020. </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://docplayer.nl/26512392-Met-de-stadsdichter-op-pad.html">Met de stadsdichter op pad</a> Commissie Stadsdichter Den Helder, via docplayer.nl </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20180921_85661125">Poëzieroute 'Met de stadsdichter op pad' in Den Helder</a> Noordhollands Dagblad, 3 mei 2012. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406153625/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20180921_85661125">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200303210346/https://www.woningstichtingdenhelder.nl/projecten/gebouwen/overige/overige-ruimte/item/26/">School 7/nieuwe bibliotheek Den Helder</a> website Woningstichting Den Helder, via archive.org. </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200303_46242342/zicht-tot-aan-de-wieringermeer-zestig-procent-van-de-kopers-over-het-wad-komt-van-buiten-den-helder">Zicht tot aan de Wieringermeer: Zestig procent van de kopers Over het Wad komt van buiten Den Helder</a> Noordhollands Dagblad, 3 maart 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200304161825/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200303_46242342/zicht-tot-aan-de-wieringermeer-zestig-procent-van-de-kopers-over-het-wad-komt-van-buiten-den-helder">Gearchiveerd</a> op 4 maart 2020. </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211026_6354114">Draaiorgel ’De Harmonica’ voor Den Helder en regio behouden. ’Vrolijke klanken klinken over de markt’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 26 oktober 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230130081239/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20211026_6354114">Gearchiveerd</a> op 30 januari 2023. </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1995-09-01/edition/0/page/14">Orpheus in Den Helder</a> Levend Verleden, september 1995, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/30/09/2022/koninklijk-helders-mannenkoor-stopt-na-141-jaar-het-is-een-ramp/">Koninklijk Helders Mannenkoor stopt na 141 jaar: “Het is een ramp” (video)</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 30 september 2022. </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/na-134-jaar-valt-het-doek-voor-het-stedelijk-muziekkorps-den-helder-dit-is-het-beste-besluit/27252434.html">Na 134 jaar valt het doek voor het Stedelijk Muziekkorps Den Helder: ‘Dit is het beste besluit’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 22 november 2024. </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2007-12-01/edition/0/page/39">Hedendaagse Historische Voorvallen</a> Levend Verleden, Helderse Historische Vereniging, december 2007, pagina 71, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://heldersehistorischevereniging.nl/wp-content/uploads/2021/02/Jubileumboek-Winnubsbestuur-Winnubs.pdf">Winnubst 1900-2010, van kranig corps tot moderne muziekvereniging - Kroniek van een harmonie</a> via website Helderse Historische Vereniging. </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1920-12-18/edition/null/page/5">Bioscoop "Tivoli"</a> Heldersche Courant, 18 december 1920, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405220928/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/HC/1920-12-18/edition/null/page/5">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2014-06-01/edition/null/page/12">Naar de bioscoop</a> Levend Verleden, juni 2014, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213920/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2014-06-01/edition/null/page/12">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170825192335/https://www.ecn.nl/news/newsletter-nl/archief-2008/augustus-2008/racing-aeolus/">ECN behaalt eerste prijs voor mooiste ontwerp en tweede prijs voor de snelste WPV in Racing Aeolus</a> ecn.nl, augustus 2008, via archive.org. </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170825192112/https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/volop-animo-voor-windrace-racing-aeolus-den-helder">Volop animo voor windrace Racing Aeolus in Den Helder</a> Noordhollands Dagblad, 1 juli 2017, via archive.org. </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/bekende-gezichten-op-dag-van-muziek/10607419.html">Bekende gezichten op Dag van Muziek</a> Noordhollands Dagblad, 3 juni 2018. </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/muziekfeest-voor-en-door-heel-den-helder/10774996.html">Muziekfeest voor en door heel Den Helder (Premium)</a> Noordhollands Dagblad, 23 mei 2019. </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/dag-van-de-muziek-is-na-1-juni-maar-gaat-toch-niet-door/10948083.html">Dag van de Muziek is na 1 juni, maar gaat toch niet door</a> Noordhollands Dagblad, 24 maart 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200325145941/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200324_39107943/dag-van-de-muziek-is-na-1-juni-maar-gaat-toch-niet-door">Gearchiveerd</a> op 25 maart 2020. </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190301_48446230/krabbetukkers-huldigen-bibliotheek-school-7-tot-heerlijkheid-van-waaienburg">Krabbetukkers huldigen bibliotheek School 7 tot heerlijkheid van Waaienburg</a> Noordhollands Dagblad, 1 maart 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190306044324/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190301_48446230/krabbetukkers-huldigen-bibliotheek-school-7-tot-heerlijkheid-van-waaienburg">Gearchiveerd</a> op 6 maart 2019. </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://issuu.com/zrgbv/docs/dhkdz_krant_12_2015/4">Krabbetukkers vieren al 54 jaar carnaval in Waaienburg</a> Den Helder kust de zee - krant, 2016 editie 12, via Issuu. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192227/https://issuu.com/zrgbv/docs/dhkdz_krant_12_2015/4">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/23-jaar-geleden-kregen-ze-ruzie-eigenlijk-om-niks.-maar-de-vrede-is-getekend.-en-dus-blazen-de-knorhanen-voor-het-eerst-sinds-1996-weer-op-het-carnavalsfeest-van-de-krabbetukkers/10921786.html">23 jaar geleden kregen ze ruzie, eigenlijk om niks. Maar de vrede is getekend. En dus blazen De Knorhanen voor het eerst sinds 1996 weer op het carnavalsfeest van De Krabbetukkers (betaalmuur)</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 18 februari 2020. </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/oprichters-kroftgeuzen-na-33-jaar-we-komen-nu-binnen-met-de-rollator/37817118.html">Oprichters Kroftgeuzen na 33 jaar: ’We komen nu binnen met de rollator’ (betaalmuur)</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 6 februari 2025. </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010719327:mpeg21:a0009">Amsterdamse courant</a> 27 april 1802, via <a href="/wiki/Delpher" title="Delpher">Delpher</a>. </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2008-12-01/edition/0/page/11">De Helderse kermis tot 1939</a>, Levend Verleden, december 2008, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406155827/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2008-12-01/edition/0/page/11">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/288746/laatste-zomerkermisdag-we-rijden-met-een-brede-glimlach-uit-den-helder-weg">Laatste 'zomerkermisdag': 'We rijden met een brede glimlach uit Den Helder weg'</a>, NH Nieuws, 11 juli 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103521/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/288746/laatste-zomerkermisdag-we-rijden-met-een-brede-glimlach-uit-den-helder-weg">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/band-tussen-huisduinen-en-pinksterkermis-bestaat-al-sinds-de-19e-eeuw.-je-moet-nu-bijna-zelf-je-portemonnee-trekken-om-attracties-hierheen-te-halen/13237105.html">Band tussen Huisduinen en pinksterkermis bestaat al sinds de 19e eeuw. ’Je moet nu bijna zelf je portemonnee trekken om attracties hierheen te halen’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a> (betaalmuur), 20 mei 2024. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210821_63795736">Dorper Kermis 2021 is ook een succes naast De Riepel; Geen spuitvoetbal, zondagochtend wel katknuppelen</a>, Noordhollands Dagblad, 21 augustus 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407113757/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210821_63795736">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=p8DKq68O6aI">Kermis Den Helder Willemsoord 2007</a> Julian Faber, 2 december 2019, YouTube.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230414233336/https://www.youtube.com/watch?v=p8DKq68O6aI">Gearchiveerd</a> op 14 april 2023. </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=MsAqCLjJNkE">2009 13 mrt voorjaars kermis op Willemsoord te Den Helder</a> Rene de Man, 20 maart 2009, YouTube.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230525074224/https://www.youtube.com/watch?v=MsAqCLjJNkE">Gearchiveerd</a> op 25 mei 2023. </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190401192715/https://denhelderactueel.nl/2016/03/tijdens-paasweekend-kermis-op-willemsoord/">Tijdens Paasweekend kermis op Willemsoord</a> Den Helder Actueel, 20 maart 2016, via archive.org. </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220503_96335027">Experiment: eerste voorjaarskermis aan de Bremstraat in Den Helder</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 3 mei 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406155808/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220503_96335027">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200706003310/https://www.denhelder.nl/actueel/nieuws/den-helder-op-zondag-wordt-helders-nieuwsblad-2">Den Helder op Zondag wordt Helders Nieuwsblad</a> Website gemeente Den Helder, 18 juni 2020, via archive.org. </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://issuu.com/rodimedia/docs/dhz_20181111">Jubileum uitgave 30 jaar Den Helder op Zondag</a> Den Helder op zondag, 12 november 2018, via Issuu. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111016/https://issuu.com/rodimedia/docs/dhz_20181111">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/haarlem/25-jaar-straatjournaal-een-van-onze-verkopers-raakte-op-zijn-54e-zijn-huis-kwijt.-daarvoor-was-hij-filiaalhouder-van-een-bank/11109519.html">25 jaar Straatjournaal: ’Een van onze verkopers raakte op zijn 54e zijn huis kwijt. Daarvoor was hij filiaalhouder van een bank’</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 5 maart 2021. </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/het-straatjournaal-stopt-na-bijna-dertig-jaar.-maar-de-afvalpolizei-in-den-helder-is-nog-niet-van-verkoper-husnija-banda-af/38238135.html">Het Straatjournaal stopt na bijna dertig jaar. Maar de ’afvalpolizei’ in Den Helder is nog niet van verkoper Husnija Banda af</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 8 februari 2025. </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/ACO/1894-04-06/edition/null/page/2">Nederland, Helder</a> Alkmaarsche Courant, 6 april 1894, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111021/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/ACO/1894-04-06/edition/null/page/2">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-11-01/edition/0/page/13">Een van de eerder te Den Helder verschenen nieuwsbladen.</a> Levend Verleden, november 1988, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111025/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-11-01/edition/0/page/13">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">↑</a> <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/VB/1914-04-01/edition/0/page/1">[1]</a> 't Vliegend Blaadje, 1 april 1914, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192232/https://kranten.archiefalkmaar.nl/issue/VB/1914-04-01/edition/0/page/1">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-12-01/edition/0/page/11">Oude kranten in de wereld, in Nederland en in Den Helder, Den Helder</a> Levend Verleden, december 1998, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213921/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-12-01/edition/0/page/11">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170823022032/http://barneveldsekrant.nl/zakelijk/bdumedia-neemt-47-kranten-over-224123">Barneveldse Krant.nl</a> BDUmedia neemt 47 kranten over, 24 maart 2017. </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190917_9760821/rechtbank-spreekt-faillissement-uit-over-alkmaarse-bv-bdu-vijftien-lokale-titels-verdwijnen">Rechtbank spreekt faillissement uit over Alkmaarse BV BDU. Vijftien lokale titels verdwijnen</a> Noordhollands Dagblad, 17 september 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200922140814/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190917_9760821/rechtbank-spreekt-faillissement-uit-over-alkmaarse-bv-bdu-vijftien-lokale-titels-verdwijnen">Gearchiveerd</a> op 22 september 2020. </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/30/12/2022/zendmachtiging-verleend-aan-regio-noordkop/">Zendmachtiging verleend aan Regio Noordkop</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 30 december 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230130190717/https://www.regionoordkop.nl/30/12/2022/zendmachtiging-verleend-aan-regio-noordkop/">Gearchiveerd</a> op 30 januari 2023. </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210131_99661728">Den Helder Actueel stopt er mee. ’Het was de laatste jaren niet meer wat het was’, zegt hoofdredacteur Ronald Boutkan</a> Noordhollands Dagblad, 31 januari 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407195235/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210131_99661728">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.incijfers.nl/dashboard/arbeidsdeelname">Arbeidsdeelname</a> Website gemeente Den Helder, geraadpleegd 22 augustus 2024. </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://denhelder.incijfers.nl/dashboard/banen-en-vestigingen">Banen en vestigingen</a> Website gemeente Den Helder, geraadpleegd 22 augustus 2024. </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://binnenvaartkrant.nl/nieuwe-naam-voor-scheepswerf-visser">Nieuwe naam voor Scheepswerf Visser</a> Binnenvaartkrant, 3 oktober 2011. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111155/https://binnenvaartkrant.nl/nieuwe-naam-voor-scheepswerf-visser">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.defensie.nl/organisatie/luchtmacht/vliegbases-en-luchtmachtonderdelen/maritiem-vliegkamp-de-kooy">Maritiem Vliegkamp De Kooy</a> Website Defensie, geraadpleegd 23 januari 2018. </li> <li id="cite_note-VIS22-153">↑ <a href="#cite_ref-VIS22_153-0">a</a> <a href="#cite_ref-VIS22_153-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221222_59423977">De laatste dag van de Helderse visafslag. Die is vooral onwerkelijk. ’Dit is een drama’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 22 december 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221224012159/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20221222_59423977">Gearchiveerd</a> op 24 december 2022. </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nu.nl/ondernemen/3977494/haven-helder-profiteert-van-offshore.html">Haven Den Helder profiteert van offshore</a> NU.nl, 22 januari 2015. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214200/https://www.nu.nl/ondernemen/3977494/haven-helder-profiteert-van-offshore.html">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190514013629/http://denhelderactueel.nl/2014/12/imares-neemt-intrek-in-zeevaartschool/">IMARES neemt intrek in Zeevaartschool</a> Den Helder Actueel, 8 december 2014, via archive.org. </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://werkenindeoffshore.nl/den-helder-plant/">Den Helder Plant</a> WerkenindeOffshore.nl, 24 januari 2021. </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2009-09-01/edition/null/page/40">De geschiedenis van Het Koegras in een vogevlucht - Julianadorp aan Zee</a> Levend Verleden, september 2009. </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">↑</a> Gemeente Den Helder (Programmabegroting 2014). Aantal toeristische overnachtingen Den Helder 2006-2012 </li> <li id="cite_note-RNtoer-159">↑ <a href="#cite_ref-RNtoer_159-0">a</a> <a href="#cite_ref-RNtoer_159-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/10/05/2024/steeds-meer-toeristen-in-den-helder-verdienmodel-voor-de-gemeente/">Steeds meer toeristen in Den Helder, verdienmodel voor de gemeente</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 10 mei 2024. </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/184619/Den-Helder-zucht-onder-leegstand-winkels-Ik-vind-er-niks-meer-aan-hier">Den Helder zucht onder leegstand winkels: "Ik vind er niks meer aan hier"</a>, NH Nieuws, 6 mei 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406153622/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/184619/Den-Helder-zucht-onder-leegstand-winkels-Ik-vind-er-niks-meer-aan-hier">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/onderscheidingen/predicaat-hofleverancier/overzicht-predicaat-hofleverancier">Overzicht organisaties en verenigingen met Predicaat Hofleverancier</a> koninklijkhuis.nl, december 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230320215426/https://www.koninklijkhuis.nl/onderwerpen/onderscheidingen/predicaat-hofleverancier/overzicht-predicaat-hofleverancier">Gearchiveerd</a> op 20 maart 2023. </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/bakkerij-bos-failliet.-verhuizing-van-spoorstraat-naar-beatrixstraat-deed-bedrijf-de-das-om/10911854.html">Bakkerij Bos failliet. Verhuizing van Spoorstraat naar Beatrixstraat deed bedrijf de das om</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 4 februari 2020. </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mixonline.nl/item/6129/isero-koopt-govers">Isero koopt Govers</a> mixonline.nl, 22 april 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230325131324/https://mixonline.nl/item/6129/isero-koopt-govers">Gearchiveerd</a> op 25 maart 2023. </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1999-03-01/edition/0/page/20">Hofleveranciers</a> Levend Verleden, maart 1999. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230208155635/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1999-03-01/edition/0/page/20">Gearchiveerd</a> op 8 februari 2023. </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2004-03-01/edition/0/page/25">Een geschiedenis van het Helderse stadshart - Jaren 70</a> Levend Verleden, maart 2004, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213922/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2004-03-01/edition/0/page/25">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/steeds-minder-animo-voor-koopavond-in-den-helder-als-we-niet-oppassen-gaat-het-met-de-koopzondag-dezelfde-kant-op/11862418.html">Steeds minder animo voor koopavond in Den Helder: ’Als we niet oppassen gaat het met de koopzondag dezelfde kant op’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 11 april 2024. </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.afgestoftdenhelder.nl/2018/03/572-de-juttersmarkt/">Afgestoft 572 - De Juttersmarkt</a> Afgestoft Den Helder, 25 maart 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211022235225/https://www.afgestoftdenhelder.nl/2018/03/572-de-juttersmarkt/">Gearchiveerd</a> op 22 oktober 2021. </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200526_76266233/de-weekmarkt-in-de-schooten-dat-is-nog-een-kraam-die-van-oud-marineman-egbert-schoonhoven-nu-vertrekt-ook-hij-noodgedwongen">De weekmarkt in De Schooten? Dat is nog één kraam, die van oud-marineman Egbert Schoonhoven. Nu vertrekt ook hij, noodgedwongen. (Premium)</a> Noordhollands Dagblad, 27 mei 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200716192724/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200526_76266233/de-weekmarkt-in-de-schooten-dat-is-nog-een-kraam-die-van-oud-marineman-egbert-schoonhoven-nu-vertrekt-ook-hij-noodgedwongen">Gearchiveerd</a> op 16 juli 2020. </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/regio/denhelder/206478/vlag-uit-kofferbakmarkten-in-den-helder-weer-van-start">Vlag uit! Kofferbakmarkten in Den Helder weer van start</a> <a href="/wiki/Rodi_Media" title="Rodi Media">Rodi Media</a>, 23 juni 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220408235902/https://www.rodi.nl/regio/denhelder/206478/vlag-uit-kofferbakmarkten-in-den-helder-weer-van-start">Gearchiveerd</a> op 8 april 2022. </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2009-09-01/edition/null/page/17">Koegras-archief 1849-1981</a> Levend Verleden, september 2009, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionaalarchiefalkmaar.nl/collecties/archieven/archieven-2/details/NL-AmrRAA-82.2.007">0946 Inventaris van het archief van de Polder Helder en Huisduinen, vanaf 1964 Polder Huisduinen, (1727, 1744) 1790-1975 (1976)</a> <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1988-11-01/edition/0/page/6">De afvoer van het huis- en straatvuil in de gemeente Den Helder</a> Levend Verleden, november 1988, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2006-06-01/edition/0/page/28">1856-2006 Honderdvijftig jaar waterleidingnet in Den Helder</a> Levend Verleden, juni 2006, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2010-09-01/edition/null/page/60">Vroeger in de Visbuurt - De Gasfabriek</a> Levend Verleden, september 2010, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/bouw-molen-vinkenterrein-den-helder-moet-na-de-zomervakantie-van-start/11552806.html">Bouw molen Vinkenterrein Den Helder moet na de zomervakantie van start (betaalmuur)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 9 mei 2023. </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/12/09/2019/bosmanmolen-draait-weer/">Bosmanmolen in Mariëndal draait weer</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 12 september 2019. </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://windenergie-nieuws.nl/10/hoogheemraadschap-hollands-noorderkwartier-koopt-twee-windturbines-in-den-helder/">Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier koopt twee windturbines in Den Helder</a> Windenergie-nieuws.nl, 10 maart 2023. </li> <li id="cite_note-178"><a href="#cite_ref-178">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1993-03-01/edition/0/page/29">Oud-Den Helder, afgebroken romantiek</a> Levend Verleden, maart 1993, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-179"><a href="#cite_ref-179">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:010618308:mpeg21:a0352">J.A. Schalekamp niet van plan te stoppen met stadspostdienst</a> Leeuwarder Courant, 27 november 1969, via Delpher. </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011017911:mpeg21:a0304">Postzegels - Stadspost</a> Nieuwsblad van het Noorden, 22 juli 1977, via Delpher. </li> <li id="cite_note-181"><a href="#cite_ref-181">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://resolver.kb.nl/resolve?urn=ddd:011206046:mpeg21:a0539">PTT werkt niet langer voor particuliere post</a> De Telegraaf, 15 december 1984, via Delpher. </li> <li id="cite_note-182"><a href="#cite_ref-182">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20241227201252/http://zenius.kalnieciai.lt/europe/netherlands/stadspost/d.html">Stadspost - D - Den Helder</a>. zenius.kalnieciai.lt. Gearchiveerd op 27 december 2024. Geraadpleegd op 17 december 2024. </li> <li id="cite_note-183"><a href="#cite_ref-183">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/intrapost-heft-sorteren-post-in-den-helder-op/9962532.html">Intrapost heft sorteren post in Den Helder op</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 25 september 2013. </li> <li id="cite_note-184"><a href="#cite_ref-184">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/onduidelijkheid-bij-personeel-een-problematische-reorganisatie-en-dan-hangt-failliet-nh-post-ook-nog-eens-claim-van-bijna-264.000-euro-boven-het-hoofd/11092766.html">Onduidelijkheid bij personeel, een problematische reorganisatie en dan hangt failliet NH Post ook nog eens claim van bijna 264.000 euro boven het hoofd (betaalmuur)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 19 februari 2021. </li> <li id="cite_note-185"><a href="#cite_ref-185">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=1-Xxs28Gwhc">Schagen in Bedrijf - Noorderkwartier Post</a> YouTube.com, Noordkop Centraal, 14 maart 2016. </li> <li id="cite_note-186"><a href="#cite_ref-186">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hollandskroonactueel.nl/noorderkwartier-post-heet-nu-business-post/">Noorderkwartier-post heet nu Business Post</a> hollandskroonactueel.nl, geraadpleegd 17 december 2024. </li> <li id="cite_note-187"><a href="#cite_ref-187">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170825185945/https://denhelder.vandaag.nl/afgestoft-naar-het-kim/">Afgestoft naar het KIM</a> denhelder.vandaag.nl, 21 oktober 2014, via archive.org. </li> <li id="cite_note-188"><a href="#cite_ref-188">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://actorenregister.nationaalarchief.nl/actor-organisatie/rijks-pedagogische-academie-te-den-helder">Rijks Pedagogische Academie te Den Helder: 1933 - 1984</a> <a href="/wiki/Nationaal_Archief" title="Nationaal Archief">Nationaal Archief</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406153632/https://actorenregister.nationaalarchief.nl/actor-organisatie/rijks-pedagogische-academie-te-den-helder">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-189"><a href="#cite_ref-189">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fluxenergie.nl/den-helder-behoudt-zijn-hbo-opleiding-olie-gas/">Den Helder behoudt zijn HBO-opleiding Olie & Gas</a> fluxenergie.nl, 30 juli 2015. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407030757/https://www.fluxenergie.nl/den-helder-behoudt-zijn-hbo-opleiding-olie-gas/">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.inholland.nl/nieuws/nieuwe-minor-maritime-maintenance-wind-farms/">Nieuwe minor Maritime maintenance: Wind farms</a> Inholland.nl, 24 juni 2016. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192231/https://www.inholland.nl/nieuws/nieuwe-minor-maritime-maintenance-wind-farms/">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-191"><a href="#cite_ref-191">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/10/01/2022/vonk-is-per-1-augustus-de-nieuwe-naam-van-clusius-college-en-roc-kop-van-noord-holland/">Vonk is per 1 augustus de nieuwe naam van Clusius College en ROC Kop van Noord-Holland</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 10 januari 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103518/https://www.regionoordkop.nl/10/01/2022/vonk-is-per-1-augustus-de-nieuwe-naam-van-clusius-college-en-roc-kop-van-noord-holland/">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-192"><a href="#cite_ref-192">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.de-pijler.nl/Informatie/Missie-en-visie">Missie en visie</a> de-pijler.nl, geraadpleegd 3 mei 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200924060055/https://www.de-pijler.nl/Informatie/Missie-en-visie">Gearchiveerd</a> op 24 september 2020. </li> <li id="cite_note-193"><a href="#cite_ref-193">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220305111824/https://vsodenhelder.despinaker.nl/onze-school/missie-en-visie/">De Spinaker: Missie en visie</a>, geraadpleegd 5 maart 2022 </li> <li id="cite_note-194"><a href="#cite_ref-194">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170607233535/https://www.ontdekdenhelder.com/verhalen/kunsteducatiecentrum-triade/">Triade kunsteducatie</a> Ontdek Den Helder, via archive.org. </li> <li id="cite_note-195"><a href="#cite_ref-195">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/12/08/2021/informatiemiddag-helderse-volksuniversiteit-3/">Informatiemiddag Helderse Volksuniversiteit</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 12 augustus 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406153633/https://www.regionoordkop.nl/12/08/2021/informatiemiddag-helderse-volksuniversiteit-3/">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-196"><a href="#cite_ref-196">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nutalgemeen.nl/departement-den-helder">NUT - Departement Den Helder</a> geraadpleegd 10 november 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221110114844/https://www.nutalgemeen.nl/departement-den-helder">Gearchiveerd</a> op 10 november 2022. </li> <li id="cite_note-197"><a href="#cite_ref-197">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160130033944/http://www.noordhollandsdagblad.nl/stadstreek/alkmaar/article27523118.ece">MCA en Gemini verder als Noordwest Ziekenhuisgroep</a> Noordhollands Dagblad, 6 oktober 2015, via archive.org. </li> <li id="cite_note-198"><a href="#cite_ref-198">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170822175829/https://www.ggdhollandsnoorden.nl/over-de-ggd.aspx">Over de GGD Hollands Noorden</a> ggdhollandsnoorden.nl </li> <li id="cite_note-199"><a href="#cite_ref-199">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://goo.gl/maps/wAYnRxdjhyyomD726">Schrijnwerkersweg 12 op Google Street View.</a> </li> <li id="cite_note-200"><a href="#cite_ref-200">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200121_64918620">Proef met zorgambulance voor vervoer van niet-spoedeisende patiënten uit ziekenhuizen in Alkmaar en Den Helder wordt verlengd (Premium)</a> Noordhollands Dagblad, 22 januari 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406220113/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200121_64918620">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-201"><a href="#cite_ref-201">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-03-01/edition/0/page/30">Vondst Romeinse munten</a> Levend Verleden, maart 1998, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103521/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-03-01/edition/0/page/30">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-202"><a href="#cite_ref-202">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1993-06-01/edition/0/page/8">De wapenvondst op zolder</a> Levend Verleden, juni 1993, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406224632/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1993-06-01/edition/0/page/8">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-203"><a href="#cite_ref-203">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noordtopics.nl/algemeen/2007_03_01-2.shtm">Brandweer Den Helder verhuist binnenkort naar Bastiondreef - Open dag 21 april</a> NoordTopics, 1 maart 2007. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213921/http://www.noordtopics.nl/algemeen/2007_03_01-2.shtm">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-204"><a href="#cite_ref-204">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/103515/Brandweerkorpsen+in+Den+Helder+gaan+nauwer+samenwerken">Brandweerkorpsen in Den Helder gaan nauwer samenwerken</a> NH Nieuws, 23 april 2013. </li> <li id="cite_note-205"><a href="#cite_ref-205">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140813004515/http://www.coa.nl:80/nl/opvanglocaties/den-helder">Opvanglocaties - Den Helder</a> COA.nl, via archive.org. </li> <li id="cite_note-206"><a href="#cite_ref-206">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/opnieuw-azc-aan-nieuweweg-in-den-helder/10663133.html">Opnieuw azc aan Nieuweweg in Den Helder</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 25 oktober 2018. </li> <li id="cite_note-207"><a href="#cite_ref-207">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/18/10/2024/den-helder-gaat-400-minder-asielzoekers-opvangen-vanaf-2025/">Den Helder gaat 400 minder asielzoekers opvangen vanaf 2025</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 18 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-208"><a href="#cite_ref-208">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/03/01/2025/azc-aan-nieuweweg-in-den-helder-bijna-leeg-en-klaar-voor-sloop/">AZC aan Nieuweweg in Den Helder bijna leeg en klaar voor sloop</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 3 januari 2025. </li> <li id="cite_note-209"><a href="#cite_ref-209">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/151283/den-helder-vangt-honderden-asielzoekers-op-in-kazerne">Den Helder vangt honderden asielzoekers op in kazerne</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH</a>, 22 september 2014. </li> <li id="cite_note-210"><a href="#cite_ref-210">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.coa.nl/nl/nieuws/noodopvang-maaskampkazerne-den-helder-gaat-sluiten">Noodopvang Maaskampkazerne Den Helder gaat sluiten</a> COA.nl, 22 juli 2016. </li> <li id="cite_note-211"><a href="#cite_ref-211">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/03/10/2023/den-helder-na-amsterdam-koploper-met-opvang-asielzoekers/">Den Helder na Amsterdam koploper met opvang asielzoekers</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 3 oktober 2023. </li> <li id="cite_note-212"><a href="#cite_ref-212">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dnodoen.nl/hulp-nodig/den-helder/dag-en-nachtopvang-den-helder">Dag- en nachtopvang</a> dnodoen.nl, geraadpleegd 18 december 2024. </li> <li id="cite_note-213"><a href="#cite_ref-213">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/31/10/2024/video-eindelijk-nieuwe-soepfiets-voor-leger-des-heils/">Video: Eindelijk nieuwe soepfiets voor Leger des Heils</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 31 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-214"><a href="#cite_ref-214">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/12/10/2024/video-een-nieuw-pand-voor-dierenambulance-den-helder/">Video: Een nieuw pand voor dierenambulance Den Helder</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 12 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-215"><a href="#cite_ref-215">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/denhelder/185004/-t-schuthok-in-den-helder-vangt-met-liefde-en-aandacht-dieren-op#:~:text=Een%20stukje%20geschiedenis%20leert%20dat,ten%20behoeve%20van%20een%20dierenasiel.">‘t Schuthok in Den Helder vangt met liefde en aandacht dieren op</a> rodi.nl, 18 september 2020. </li> <li id="cite_note-216"><a href="#cite_ref-216">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/17/12/2024/de-helderse-vallei-opent-tijdelijke-locatie-voor-wildopvang/">De Helderse Vallei opent tijdelijke locatie voor wildopvang</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 17 december 2024. </li> <li id="cite_note-217"><a href="#cite_ref-217">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrc.nl/nieuws/2013/01/14/basketbalbolwerk-den-helder-na-jaren-weer-tot-leven-1196731-a658164">Basketbalbolwerk Den Helder na jaren weer tot leven gewekt</a> NRC, 14 januari 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111025/https://www.nrc.nl/nieuws/2013/01/14/basketbalbolwerk-den-helder-na-jaren-weer-tot-leven-1196731-a658164">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-218"><a href="#cite_ref-218">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mc-nh.nl/mccdh/">MCC Den Helder</a>, motorcross Noord-Holland, geraadpleegd 22 augustus 2024. </li> <li id="cite_note-219"><a href="#cite_ref-219">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/denhelder/nieuws/411424/92-jarige-wandelvereniging-de-jutter-in-den-helder-springlevend">92-jarige wandelvereniging De Jutter in Den Helder springlevend</a> rodi.nl, 20 september 2024. </li> <li id="cite_note-220"><a href="#cite_ref-220">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/31/08/2023/entre-nous-viert-35-jarig-jubileum/">Entre Nous viert 35-jarig jubileum</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 31 augustus 2023. </li> <li id="cite_note-221"><a href="#cite_ref-221">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/bij-htc-staat-buiten-padellen-op-de-waakvlam.-in-hal-op-het-terrein-wordt-aantal-banen-juist-uitgebreid/11787709.html">Bij HTC staat buiten padellen op de waakvlam. In hal op het terrein wordt aantal banen juist uitgebreid (betaalmuur)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 7 maart 2024. </li> <li id="cite_note-222"><a href="#cite_ref-222">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/tennisbanen-maken-in-den-helder-plaats-voor-drie-nieuwe-padelbanen/22534980.html">Tennisbanen maken in Den Helder plaats voor drie nieuwe padelbanen</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 9 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-223"><a href="#cite_ref-223">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/08/10/2024/sporthal-sportlaan-wordt-tijdelijk-padelcentrum/">Sporthal Sportlaan wordt tijdelijk padelcentrum</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 8 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-224"><a href="#cite_ref-224">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.yumpu.com/nl/document/read/14043510/geschiedenis-dorus-rijkers-badminton-vereniging-dorus-rijkers">Geschiedenis Badmintonvereniging Dorus Rijkers</a> via yumpu.com. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221111165356/https://www.yumpu.com/nl/document/read/14043510/geschiedenis-dorus-rijkers-badminton-vereniging-dorus-rijkers">Gearchiveerd</a> op 11 november 2022. </li> <li id="cite_note-225"><a href="#cite_ref-225">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210930_20563383">Honderden kitesurfers hebben wind stevig in de vlieger. Bijna zes ton opgehaald voor Hartstichting met tocht naar Den Helder</a> Noordhollands Dagblad, 30 september 2021. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103527/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20210930_20563383">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-226"><a href="#cite_ref-226">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rodi.nl/denhelder/nieuws/84614/wielerronde-van-julianadorp-zoekt-versterking">WielerRonde van Julianadorp zoekt versterking</a> Rodi.nl, 15 februari 2017. </li> <li id="cite_note-227"><a href="#cite_ref-227">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/de-laatste-rit-met-honderden-friese-paarden-op-het-strand-van-julianadorp-en-den-helder.-ik-krijg-altijd-kippenvel-als-we-van-start-gaan/11646273.html">De laatste rit met honderden Friese paarden op het strand van Julianadorp en Den Helder. ’Ik krijg altijd kippenvel als we van start gaan’ (Premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 15 oktober 2023. </li> <li id="cite_note-228"><a href="#cite_ref-228">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190823_16232723">Sportgala in Schagen voor wethouder Kruit niet uitgesloten mits er draagvlak is en voldoende financiële basis</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 23 augustus 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230311173255/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20190823_16232723">Gearchiveerd</a> op 11 maart 2023. </li> <li id="cite_note-229"><a href="#cite_ref-229">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230118_38136456">Sportgala Den Helder is lange traditie. Schagen toe aan tweede editie en Hollands Kroon nog in wachtkamer (premium)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 18 januari 2023. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230311173254/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230118_38136456">Gearchiveerd</a> op 11 maart 2023. </li> <li id="cite_note-230"><a href="#cite_ref-230">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/249370/den-helder-maak-driebaansweg-van-n9-voor-betere-bereikbaarheid-van-de-stad">Den Helder: 'Maak driebaansweg van N9 voor betere bereikbaarheid van de stad'</a> <a href="/wiki/NH_Nieuws" class="mw-redirect" title="NH Nieuws">NH Nieuws</a>, 12 juli 2019. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192225/https://www.nhnieuws.nl/nieuws/249370/den-helder-maak-driebaansweg-van-n9-voor-betere-bereikbaarheid-van-de-stad">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-231"><a href="#cite_ref-231">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/10/07/2020/nieuwe-verbinding-n77-hoge-kosten-geringe-tijdwinst/">Nieuwe verbinding N77: hoge kosten, geringe tijdwinst</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 10 juli 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192233/https://www.regionoordkop.nl/10/07/2020/nieuwe-verbinding-n77-hoge-kosten-geringe-tijdwinst/">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-232"><a href="#cite_ref-232">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/straks-lekker-doorrijden-op-de-n250-in-den-helder-de-weg-naar-texel-krijgt-eind-dit-jaar-slimme-verkeerslichten/6120860.html">Straks lekker doorrijden op de N250 in Den Helder? De weg naar Texel krijgt eind dit jaar ’slimme verkeerslichten’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 8 juli 2020. </li> <li id="cite_note-233"><a href="#cite_ref-233">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://files.fietsersbond.nl/wp-content/uploads/sites/123/2021/07/19173730/Definitief-Fietsvisie-Den-Helder-2020.pdf">Fietsvisie - Den Helder Fietsstad</a> Gemeente Den Helder, mei 2020, via fietsersbond.nl. </li> <li id="cite_note-234"><a href="#cite_ref-234">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.online/werken/port-of-den-helder">Werken in de Port of Den Helder</a> denhelder.online, geraadpleegd 1 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-235"><a href="#cite_ref-235">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1990-12-01/edition/null/page/20">Aanleg Noordhollands Kanaal getuigde van durf en energie - Zeeslepers</a> Levend Verleden, december 1990. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407030757/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1990-12-01/edition/null/page/20">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-236"><a href="#cite_ref-236">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hvsg.net/files/de-morgen-september-2014.pdf">De Morgen, september 2014, pagina 15</a> Helderse vereniging voor sociale geschiedenis. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213921/http://www.hvsg.net/files/de-morgen-september-2014.pdf">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-237"><a href="#cite_ref-237">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20171201032837/http://www.westfriesgenootschap.nl/wfon-pdf/030/WGE001000030_0123.pdf">De bestuurlijke historie van Den Helder tot en met de Franse tijd</a> West-Frieslands Oud en Nieuw, 1963, blz. 82-93. </li> <li id="cite_note-238"><a href="#cite_ref-238">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrc.nl/nieuws/2005/10/06/in-den-helder-speelt-iedereen-op-de-man-10636166-a905850">In Den Helder speelt iedereen op de man</a> NRC, 6 oktober 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103516/https://www.nrc.nl/nieuws/2005/10/06/in-den-helder-speelt-iedereen-op-de-man-10636166-a905850">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-239"><a href="#cite_ref-239">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.parool.nl/binnenland/hulman-legt-zich-neer-bij-ontslag~a185546/">Hulman legt zich neer bij ontslag</a> Het Parool, 26 februari 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190401192159/https://www.parool.nl/binnenland/hulman-legt-zich-neer-bij-ontslag~a185546/">Gearchiveerd</a> op 1 april 2019. </li> <li id="cite_note-240"><a href="#cite_ref-240">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/bonje-binnen-trots-wethouder-walgering-stapt-op-update">Bonje binnen Trots, wethouder Walgering stapt op (UPDATE)</a> Noordhollands Dagblad, 24 augustus 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180325050211/https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/bonje-binnen-trots-wethouder-walgering-stapt-op-update">Gearchiveerd</a> op 25 maart 2018. </li> <li id="cite_note-241"><a href="#cite_ref-241">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/artikel/2039005-wethouder-den-helder-weg-na-ongepaste-berichten.html">Wethouder Den Helder weg na ongepaste berichten</a> NOS.nl, 2 juni 2015. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192227/https://nos.nl/artikel/2039005-wethouder-den-helder-weg-na-ongepaste-berichten.html">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-242"><a href="#cite_ref-242">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/wethouder-kuipers-overleeft-motie-van-wantrouwen">Wethouder Kuipers overleeft motie van wantrouwen</a> Noordhollands Dagblad, 6 september 2017. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180313093537/https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/wethouder-kuipers-overleeft-motie-van-wantrouwen">Gearchiveerd</a> op 13 maart 2018. </li> <li id="cite_note-243"><a href="#cite_ref-243">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/wethouder-kuipers-van-den-helder-stapt-op">Wethouder Kuipers van Den Helder stapt op</a> Noordhollands Dagblad, 12 maart 2018. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180313094220/https://www.noordhollandsdagblad.nl/den-helder-eo/wethouder-kuipers-van-den-helder-stapt-op">Gearchiveerd</a> op 13 maart 2018. </li> <li id="cite_note-244"><a href="#cite_ref-244">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230111_45942290">Wethouder Chris de Koning (D66) stapt op na forse kritiek. Helderse gemeenteraad ontevreden over zijn functioneren</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 11 januari 2023. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230116214258/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230111_45942290">Gearchiveerd</a> op 16 januari 2023. </li> <li id="cite_note-245"><a href="#cite_ref-245">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20240423_27304676">Bestuurscrisis in Den Helder. Coalitie struikelt over de benoeming van wethouderskandidaat Remco Duijnker (Premium)</a>, <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 23 april 2024. </li> <li id="cite_note-246"><a href="#cite_ref-246">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/13/01/2025/groenlinks-wethouder-tessa-augustijn-legt-functie-neer/">GroenLinks-wethouder Tessa Augustijn legt functie neer</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 13 januari 2025. </li> <li id="cite_note-247"><a href="#cite_ref-247">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/nieuw-genstalleerde-wethouder-hoeft-voorlopig-niet-in-den-helder-te-gaan-wonen/40263106.html">Nieuw geïnstalleerde wethouder hoeft voorlopig niet in Den Helder te gaan wonen</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 11 februari 2025. </li> <li id="cite_note-248"><a href="#cite_ref-248">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2014-03-01/edition/null/page/14">Het rechthuis - raadhuis van Huisduinen</a> Levend Verleden, maart 2014, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407111035/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2014-03-01/edition/null/page/14">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-249"><a href="#cite_ref-249">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-03-01/edition/0/page/5">Helderse jaren 1851 t/m 1875</a> Levend Verleden, maart 1998, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406155840/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/1998-03-01/edition/0/page/5">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-250"><a href="#cite_ref-250">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200926034801/https://denhelderactueel.nl/2019/05/gemeente-tekent-tijdelijk-huurcontract-voor-kerkgracht-1/">Gemeente tekent tijdelijk huurcontract voor Kerkgracht 1</a> Den Helder Actueel, 7 mei 2019, via archive.org. </li> <li id="cite_note-251"><a href="#cite_ref-251">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2005-12-01/edition/0/page/15">Historisch besluit voor toekomst Den Helder.</a> Levend Verleden, december 2005, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214219/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2005-12-01/edition/0/page/15">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-252"><a href="#cite_ref-252">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/geld-voor-renovatie-helders-stadhuis/9972553.html">Geld voor renovatie Helders stadhuis</a> Noordhollands Dagblad, 16 oktober 2017. </li> <li id="cite_note-253"><a href="#cite_ref-253">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/huh-alles-doet-het-in-stadhuis-den-helder/10630152.html">’Huh, alles doet het’ in stadhuis Den Helder (Premium)</a> Noordhollands Dagblad, 3 augustus 2018. </li> <li id="cite_note-254"><a href="#cite_ref-254">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/28/09/2023/stadhuis-op-willemsoord-officieel-geopend-video/">Stadhuis op Willemsoord officieel geopend (video)</a> Regio Noordkop, 28 september 2023. </li> <li id="cite_note-255"><a href="#cite_ref-255">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/stadhuis-den-helder-wint-architectuurprijs/13436322.html">Stadhuis Den Helder wint prestigieuze architectuurprijs</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 30 mei 2024. </li> <li id="cite_note-256"><a href="#cite_ref-256">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/stadhuis-den-helder-op-de-rijkswerf-winnaar-van-de-arie-keppler-prijs/22805225.html">Stadhuis Den Helder op de Rijkswerf winnaar van de Arie Keppler Prijs</a> <a href="/w/index.php?title=Noorhollands_Dagblad&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noorhollands Dagblad (de pagina bestaat niet)">Noorhollands Dagblad</a>, 11 oktober 2024. </li> <li id="cite_note-257"><a href="#cite_ref-257">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.nl/Onderwerpen/Actueel/Nieuws/Twee_prijzen_en_drie_nominaties_voor_stadhuis_Den_Helder">Twee prijzen en drie nominaties voor stadhuis Den Helder</a> denhelder.nl, november 2024, geraadpleegd 5 december 2024. </li> <li id="cite_note-258"><a href="#cite_ref-258">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/05/12/2024/stadhuis-den-helder-wint-internationale-prijzen/">Stadhuis Den Helder wint internationale prijzen</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 5 december 2024. </li> <li id="cite_note-259"><a href="#cite_ref-259">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2007-12-01/edition/0/page/16">Een zilveren bodebus uit 1804 in Helders gemeentehuis</a> Levend Verleden, december 2007, via <a href="/wiki/Regionaal_Archief_Alkmaar" title="Regionaal Archief Alkmaar">Regionaal Archief Alkmaar</a>. </li> <li id="cite_note-260"><a href="#cite_ref-260">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noordtopics.nl/onroerendgoed/04_113.shtm">Binnen vier jaar bouw ten oosten van Julianadorp</a> NoordTopics, 11 april 2002. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407030758/http://www.noordtopics.nl/onroerendgoed/04_113.shtm">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-261"><a href="#cite_ref-261">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2005-12-01/edition/0/page/24">Hedendaagse Historische Voorvallen</a> Levend Verleden, december 2005, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407192240/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2005-12-01/edition/0/page/24">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-262"><a href="#cite_ref-262">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2006-09-01/edition/0/page/27">Hedendaagse Historische Voorvallen</a> Levend Verleden, september 2006, via Regionaal Archief Alkmaar. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230405213925/https://tijdschriften.archiefalkmaar.nl/issue/LV/2006-09-01/edition/0/page/27">Gearchiveerd</a> op 5 april 2023. </li> <li id="cite_note-263"><a href="#cite_ref-263">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.noordtopics.nl/algemeen/2010_04_21-3.shtm">Nieuwe coalitie in Den Helder rond</a> NoordTopics, 21 april 2010. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220520175847/http://www.noordtopics.nl/algemeen/2010_04_21-3.shtm">Gearchiveerd</a> op 20 mei 2022. </li> <li id="cite_note-264"><a href="#cite_ref-264">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140729015008/http://www.noordhollandsdagblad.nl/stadstreek/denhelder/article27096194.ece">Coalitie Den Helder is rond, dinsdag presentatie</a> Noordhollands Dagblad, 14 juni 2014, via archive.org. </li> <li id="cite_note-265"><a href="#cite_ref-265">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190222060547/http://denhelderactueel.nl/2015/10/bespreking-coalitieakkoord-en-installatie-nieuwe-wethouders-live-op-los/">Bespreking coalitieakkoord en installatie nieuwe wethouders live op LOS</a> Den Helder Actueel, 4 oktober 2015, via archive.org. </li> <li id="cite_note-266"><a href="#cite_ref-266">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180813012534/https://denhelderactueel.nl/2017/10/coalitie-gaat-nog-even-vertrek-vvd/">Coalitie gaat nog even door na vertrek VVD</a> Den Helder Actueel, 4 oktober 2017, via archive.org. </li> <li id="cite_note-267"><a href="#cite_ref-267">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200212_36386224/mirjam-dijk-ex-vvd-zelfstandig-verder-in-den-helder-zij-is-niet-welkom-bij-andere-coalitiefracties">Mirjam Dijk (ex VVD) zelfstandig verder in Den Helder. Zij is niet welkom bij andere coalitiefracties (Premium)</a> Noordhollands Dagblad, 12 februari 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200213132329/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200212_36386224/mirjam-dijk-ex-vvd-zelfstandig-verder-in-den-helder-zij-is-niet-welkom-bij-andere-coalitiefracties">Gearchiveerd</a> op 13 februari 2020. </li> <li id="cite_note-268"><a href="#cite_ref-268">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200528_65045460">Seniorenpartij Den Helder stapt uit coalitie, vertrouwen in wethouder opgezegd</a> Noordhollands Dagblad, 28 mei 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407103539/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200528_65045460">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-269"><a href="#cite_ref-269">↑</a> <img alt="Pdf-document" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/16px-Icons-mini-file_pdf.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/24px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Icons-mini-file_pdf.svg/32px-Icons-mini-file_pdf.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.nl/dsresource?objectid=692d522c-d5f0-4c83-a8df-750d74936fe6&type=pdf&&">Coalitieakkoord 2022 – 2026 ‘Samenwerken in vertrouwen, aan vertrouwen’ (pdf)</a> Website gemeente Den Helder, geraadpleegd 3 september 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220929101323/https://www.denhelder.nl/">Gearchiveerd</a> op 29 september 2022. </li> <li id="cite_note-270"><a href="#cite_ref-270">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/08/07/2024/nieuwe-coalitie-den-helder-is-rond-geen-christenunie-wel-samen-actief/">Nieuwe coalitie Den Helder is rond; geen ChristenUnie, wel Samen Actief</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 8 juli 2024. </li> <li id="cite_note-271"><a href="#cite_ref-271">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220829_80017849">Alle wethouders krijgen groen licht van de gemeenteraad van Den Helder, oppositie stelt zich positief op</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 29 augustus 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230407030804/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20220829_80017849">Gearchiveerd</a> op 7 april 2023. </li> <li id="cite_note-272"><a href="#cite_ref-272">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/22/04/2024/verwarrende-woorden-assorgia-heeft-den-helder-nu-nog-wel-of-geen-coalitie/">Verwarrende woorden Assorgia, heeft Den Helder nu nog wel of geen coalitie?</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 22 april 2024. </li> <li id="cite_note-273"><a href="#cite_ref-273">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.nl/Onderwerpen/Bestuur_en_organisatie/College_van_burgemeester_en_wethouders/Leden_College_burgemeester_en_wethouders">Samenstelling college B en W</a>, Gemeente Den Helder, geraadpleegd 30 september 2024. </li> <li id="cite_note-274"><a href="#cite_ref-274">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.denhelder.nl/kinderburgemeester">Kinderburgemeester</a> denhelder.nl, geraadpleegd 5 juli 2024. </li> <li id="cite_note-Dien-275">↑ <a href="#cite_ref-Dien_275-0">a</a> <a href="#cite_ref-Dien_275-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/dien-hoogland-10-wordt-de-nieuwe-kinderburgemeester-van-den-helder.-opruimdagen-meer-schoolfruit-en-genoeg-voedsel-voor-alle-kinderen/11453287.html">Dien Hoogland (10) wordt de nieuwe kinderburgemeester van Den Helder. ’Opruimdagen, meer schoolfruit en genoeg voedsel voor alle kinderen’</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 27 oktober 2022. </li> <li id="cite_note-276"><a href="#cite_ref-276">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/05/10/2023/kinderraad-in-actie-voor-de-speelgoedbank/">Kinderraad in actie voor de Speelgoedbank</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 5 oktober 2023. </li> <li id="cite_note-277"><a href="#cite_ref-277">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/03/07/2024/opening-zomerkermis-den-helder-door-kinderburgemeester-en-wethouder/">Opening Zomerkermis Den Helder door kinderburgemeester en wethouder</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 3 juli 2024. </li> <li id="cite_note-278"><a href="#cite_ref-278">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/friso-van-der-meulen-is-de-klimaatburgemeester-van-den-helder/11649263.html">Friso van der Meulen is de Klimaatburgemeester van Den Helder</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 30 oktober 2023. </li> <li id="cite_note-279"><a href="#cite_ref-279">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nlverkiezingen.com/GR_NH.html">Gemeenteraadsverkiezingen – 1982 t/m 2018, Noord-Holland</a> nlverkiezingen.nl. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230403184120/https://www.nlverkiezingen.com/GR_NH.html">Gearchiveerd</a> op 3 april 2023. </li> <li id="cite_note-280"><a href="#cite_ref-280">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/collectie/13894/artikel/2421425-bekijk-hier-alle-uitslagen-van-de-verkiezingen">Verkiezingsuitslagen</a> NOS.nl, 17 maart 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230331140858/https://nos.nl/collectie/13894/artikel/2421425-bekijk-hier-alle-uitslagen-van-de-verkiezingen">Gearchiveerd</a> op 31 maart 2023. </li> <li id="cite_note-281"><a href="#cite_ref-281">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nrc.nl/nieuws/2006/03/23/afsplitsing-sp-in-raad-den-helder-11101333-a250302">Afsplitsing SP in raad Den Helder</a> NRC, 23 maart 2006. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230406214208/https://www.nrc.nl/nieuws/2006/03/23/afsplitsing-sp-in-raad-den-helder-11101333-a250302">Gearchiveerd</a> op 6 april 2023. </li> <li id="cite_note-282"><a href="#cite_ref-282">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180813012530/https://denhelderactueel.nl/2015/10/beter-voor-den-helder-nieuwe-fractie-in-gemeenteraad/">Beter voor Den Helder nieuwe fractie in gemeenteraad</a> Den Helder Actueel, 23 oktober 2015, via archive.org. </li> <li id="cite_note-283"><a href="#cite_ref-283">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180813012537/https://denhelderactueel.nl/2018/01/helderse-gemeenteraad-weer-fractie-rijker/">Helderse gemeenteraad weer een fractie rijker</a> Den Helder Actueel, 9 januari 2018, via archive.org. </li> <li id="cite_note-284"><a href="#cite_ref-284">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200209_40963685/mirjam-dijk-verlaat-helderse-fractie-vvd">Mirjam Dijk verlaat Helderse fractie VVD</a> Noordhollands Dagblad, 9 februari 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200210165442/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200209_40963685/mirjam-dijk-verlaat-helderse-fractie-vvd">Gearchiveerd</a> op 10 februari 2020. </li> <li id="cite_note-285"><a href="#cite_ref-285">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200727_17031677/pvv-verliest-een-zetel-in-de-helderse-gemeenteraad-leo-van-esdonk-stapt-over-naar-behoorlijk-bestuur">PVV verliest een zetel in de Helderse gemeenteraad. Leo van Esdonk stapt over naar Behoorlijk Bestuur</a> Noordhollands Dagblad, 27 juli 2020. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200729222712/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20200727_17031677/pvv-verliest-een-zetel-in-de-helderse-gemeenteraad-leo-van-esdonk-stapt-over-naar-behoorlijk-bestuur">Gearchiveerd</a> op 29 juli 2020. </li> <li id="cite_note-286"><a href="#cite_ref-286">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/22/04/2022/seniorenpartij-zet-kees-bazen-uit-de-seniorenpartij/">Seniorenpartij zet Kees Bazen uit de fractie (update)</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 22 april 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230325180839/https://www.regionoordkop.nl/22/04/2022/seniorenpartij-zet-kees-bazen-uit-de-seniorenpartij/">Gearchiveerd</a> op 25 maart 2023. </li> <li id="cite_note-287"><a href="#cite_ref-287">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/13/07/2022/drie-raadsleden-van-behoorlijk-bestuur-splitsen-zich-af/">Drie raadsleden van Behoorlijk Bestuur splitsen zich af</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 13 juli 2022. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230327210742/https://www.regionoordkop.nl/13/07/2022/drie-raadsleden-van-behoorlijk-bestuur-splitsen-zich-af/">Gearchiveerd</a> op 27 maart 2023. </li> <li id="cite_note-288"><a href="#cite_ref-288">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230112_53908893">Fractie Bazen en Samen Actief Senioren fuseren. Ze gaan in Den Helder verder als tweemansfractie Samen Actief</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 12 januari 2023. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230116235033/https://www.noordhollandsdagblad.nl/cnt/dmf20230112_53908893">Gearchiveerd</a> op 16 januari 2023. </li> <li id="cite_note-289"><a href="#cite_ref-289">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.regionoordkop.nl/23/11/2023/uitslag-tk2023-pvv-ook-in-de-noordkop-de-grootste/">Uitslag TK2023: PVV ook in de Noordkop de grootste</a> <a href="/wiki/Regio_Noordkop" title="Regio Noordkop">Regio Noordkop</a>, 23 november 2023. </li> <li id="cite_note-290"><a href="#cite_ref-290">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://allecijfers.nl/verkiezingsuitslagen/gemeente-den-helder/#Provinciale-Staten-verkiezingen-stemmen">Provinciale Staten verkiezingen, uitslagen per jaar</a> allecijfers.nl, geraadpleegd 23 november 2023. </li> <li id="cite_note-291"><a href="#cite_ref-291">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nhnieuws.nl/nieuws/316277/deze-noordkoppers-gaan-mogelijk-de-provinciale-politiek-in">Deze Noordkoppers gaan (mogelijk) de provinciale politiek in</a> <a href="/wiki/NH_(omroep)" title="NH (omroep)">NH</a>, 16 maart 2023. </li> <li id="cite_note-292"><a href="#cite_ref-292">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://allecijfers.nl/verkiezingsuitslagen/gemeente-den-helder/#Europees-Parlement-verkiezingen-stemmen">Europees Parlement verkiezingen, uitslagen per jaar</a> allecijfers.nl, geraadpleegd 23 november 2023. </li> <li id="cite_note-293"><a href="#cite_ref-293">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://allecijfers.nl/verkiezingsuitslagen/gemeente-den-helder/#Waterschapsverkiezingen-stemmen">Waterschapsverkiezingen, uitslagen per jaar</a> allecijfers.nl, geraadpleegd 23 november 2023. </li> <li id="cite_note-294"><a href="#cite_ref-294">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.verkiezingsuitslagen.nl/verkiezingen/detail/NR20050601/630624">Nationaal referendum 1 juni 2005 - Den Helder</a> verkiezingsuitslagen.nl, geraadpleegd 23 november 2023. </li> <li id="cite_note-295"><a href="#cite_ref-295">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190401192615/https://denhelderactueel.nl/2017/11/vlaggen-maken-opwachting-helderse-raadzaal/">Vlaggen maken opwachting in Helderse raadzaal</a> Den Helder Actueel, 20 november 2017, via archive.org. </li> <li id="cite_note-296"><a href="#cite_ref-296">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190521190750/https://denhelderactueel.nl/2018/11/de-nieuwe-huisstijl-van-de-gemeente/">De nieuwe huisstijl van de gemeente</a> Den Helder Actueel, 28 november 2018, via archive.org. </li> <li id="cite_note-297"><a href="#cite_ref-297">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040824225029fw_/http://www.dekleinemedia.nl:80/redactie/denhelder/gemeenteinfo/gemeente%20info%202004/040101logo.htm">Gemeentegids Den Helder 2004</a> via archive.org. </li> <li id="cite_note-298"><a href="#cite_ref-298">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190513204939/http://denhelderactueel.nl/2016/02/nieuwe-website-voor-gemeente-den-helder/">Nieuwe website voor gemeente Den Helder</a> Den Helder Actueel, 10 februari 2016, via archive.org. </li> <li id="cite_note-299"><a href="#cite_ref-299">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20020926092258/http://www.denhelder.nl:80/">Website gemeente Den Helder</a> via Archive.org, 26 september 2002. </li> <li id="cite_note-300"><a href="#cite_ref-300">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bureaubuhrs.nl/projecten/den-helder/">Den Helder kust de zee</a> Bureau Buhrs, geraadpleegd 19 november 2023. </li> <li id="cite_note-301"><a href="#cite_ref-301">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/incoming/den-helder-kust-de-zee-ook-op-briefpapier/9827398.html">Den Helder Kust de Zee ook op briefpapier</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 21 juni 2012. </li> <li id="cite_note-302"><a href="#cite_ref-302">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.facebook.com/ditisdenhelder/posts/pfbid0355axwYFqxaEUHx52n4HesTGkKfb2fkKVPqFxk4UbNTLUmbiXVF3ojCVLcUQ9LZfCl">Facebookbericht Citymarketing Den Helder</a> 4 december 2020. </li> <li id="cite_note-303"><a href="#cite_ref-303">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noordhollandsdagblad.nl/regio/noordkop/noordkop-denhelder/jorina-baars-in-illuster-rijtje-met-alleen-maar-mannen-dit-tiental-werd-eerder-ereburger-van-den-helder/36680053.html">Jorina Baars in illuster rijtje (met alleen maar mannen): dit tiental werd eerder ereburger van Den Helder (betaalmuur)</a> <a href="/wiki/Noordhollands_Dagblad" title="Noordhollands Dagblad">Noordhollands Dagblad</a>, 1 februari 2025. </li> </ol></div></div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Plaatsen_in_de_gemeente_Den_Helder"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_North_Holland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Noord-Holland"><img alt="Vlag van Noord-Holland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/30px-Flag_of_North_Holland.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/45px-Flag_of_North_Holland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/60px-Flag_of_North_Holland.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_gemeente_Den_Helder" title="Sjabloon:Navigatie gemeente Den Helder"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a> · <img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /> · <a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_gemeente_Den_Helder&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Den_Helder.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Den Helder"><img alt="Vlag van Den Helder" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/30px-Flag_of_Den_Helder.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/45px-Flag_of_Den_Helder.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Flag_of_Den_Helder.svg/60px-Flag_of_Den_Helder.svg.png 2x" data-file-width="326" data-file-height="217" /></a></div> <div id="Plaatsen_in_de_gemeente_Den_Helder" class="navigatie-titel">Plaatsen in de gemeente <a class="mw-selflink selflink">Den Helder</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <a href="/wiki/Hoofdstad" title="Hoofdstad">Hoofdplaats</a>: <a class="mw-selflink selflink">Den Helder</a>      <a href="/wiki/Dorp_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Dorp (hoofdbetekenis)">Dorpen</a>: <a href="/wiki/Huisduinen" title="Huisduinen">Huisduinen</a> · <a href="/wiki/Julianadorp_(Nederland)" title="Julianadorp (Nederland)">Julianadorp</a>      <a href="/wiki/Buurtschap" title="Buurtschap">Buurtschappen</a>: <a href="/wiki/Friese_Buurt" title="Friese Buurt">Friese Buurt</a> · <a href="/wiki/De_Kooy" title="De Kooy">De Kooy</a> · <a href="/wiki/Noorderhaven_(Den_Helder)" title="Noorderhaven (Den Helder)">Noorderhaven</a> <a href="/wiki/Badplaats" title="Badplaats">Badplaats</a>: <a href="/wiki/Julianadorp_aan_Zee" title="Julianadorp aan Zee">Julianadorp aan Zee</a>      <a href="/wiki/Buurtschap" title="Buurtschap">Voormalige buurtschappen</a>: <a href="/wiki/Blauwe_Keet" title="Blauwe Keet">Blauwe Keet</a> · <a href="/wiki/Torp_(gehucht)" title="Torp (gehucht)">Torp</a> <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a>: <a href="/wiki/Lijst_van_steden_en_dorpen_in_Noord-Holland" title="Lijst van steden en dorpen in Noord-Holland">Steden en dorpen</a>      <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a>: <a href="/wiki/Provincies_van_Nederland" title="Provincies van Nederland">Provincies</a> · <a href="/wiki/Lijst_van_Nederlandse_gemeenten" title="Lijst van Nederlandse gemeenten">Gemeenten</a> </div></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862" /> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Gemeenten_in_de_provincie_Noord-Holland"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nederland"><img alt="Vlag van Nederland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/30px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/45px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/60px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_provincie_Noord-Holland" title="Sjabloon:Navigatie provincie Noord-Holland"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a> · <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_provincie_Noord-Holland" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a> · <a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_provincie_Noord-Holland&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_North_Holland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Noord-Holland"><img alt="Vlag van Noord-Holland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/30px-Flag_of_North_Holland.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/45px-Flag_of_North_Holland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Holland.svg/60px-Flag_of_North_Holland.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></div> <div id="Gemeenten_in_de_provincie_Noord-Holland" class="navigatie-titel">Gemeenten in de provincie <a href="/wiki/Noord-Holland" title="Noord-Holland">Noord-Holland</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <a href="/wiki/Aalsmeer" title="Aalsmeer">Aalsmeer</a> · <a href="/wiki/Alkmaar_(gemeente)" title="Alkmaar (gemeente)">Alkmaar</a> · <a href="/wiki/Amstelveen" title="Amstelveen">Amstelveen</a> · <a href="/wiki/Amsterdam_(gemeente)" title="Amsterdam (gemeente)">Amsterdam</a> · <a href="/wiki/Bergen_(gemeente_in_Noord-Holland)" title="Bergen (gemeente in Noord-Holland)">Bergen</a> · <a href="/wiki/Beverwijk" title="Beverwijk">Beverwijk</a> · <a href="/wiki/Blaricum" title="Blaricum">Blaricum</a> · <a href="/wiki/Bloemendaal_(Noord-Holland)" title="Bloemendaal (Noord-Holland)">Bloemendaal</a> · <a href="/wiki/Castricum" title="Castricum">Castricum</a> · <a class="mw-selflink selflink">Den Helder</a> · <a href="/wiki/Diemen" title="Diemen">Diemen</a> · <a href="/wiki/Dijk_en_Waard" title="Dijk en Waard">Dijk en Waard</a> · <a href="/wiki/Drechterland_(gemeente)" title="Drechterland (gemeente)">Drechterland</a> · <a href="/wiki/Edam-Volendam" title="Edam-Volendam">Edam-Volendam</a> · <a href="/wiki/Enkhuizen" title="Enkhuizen">Enkhuizen</a> · <a href="/wiki/Gooise_Meren" title="Gooise Meren">Gooise Meren</a> · <a href="/wiki/Haarlem" title="Haarlem">Haarlem</a> · <a href="/wiki/Haarlemmermeer" title="Haarlemmermeer">Haarlemmermeer</a> · <a href="/wiki/Heemskerk" title="Heemskerk">Heemskerk</a> · <a href="/wiki/Heemstede_(Noord-Holland)" title="Heemstede (Noord-Holland)">Heemstede</a> · <a href="/wiki/Heiloo" title="Heiloo">Heiloo</a> · <a href="/wiki/Hilversum" title="Hilversum">Hilversum</a> · <a href="/wiki/Hollands_Kroon_(gemeente)" title="Hollands Kroon (gemeente)">Hollands Kroon</a> · <a href="/wiki/Hoorn_(Noord-Holland)" title="Hoorn (Noord-Holland)">Hoorn</a> · <a href="/wiki/Huizen" title="Huizen">Huizen</a> · <a href="/wiki/Koggenland" title="Koggenland">Koggenland</a> · <a href="/wiki/Landsmeer" title="Landsmeer">Landsmeer</a> · <a href="/wiki/Laren_(Noord-Holland)" title="Laren (Noord-Holland)">Laren</a> · <a href="/wiki/Medemblik_(gemeente)" title="Medemblik (gemeente)">Medemblik</a> · <a href="/wiki/Oostzaan" title="Oostzaan">Oostzaan</a> · <a href="/wiki/Opmeer" title="Opmeer">Opmeer</a> · <a href="/wiki/Ouder-Amstel" title="Ouder-Amstel">Ouder-Amstel</a> · <a href="/wiki/Purmerend_(gemeente)" title="Purmerend (gemeente)">Purmerend</a> · <a href="/wiki/Schagen_(gemeente)" title="Schagen (gemeente)">Schagen</a> · <a href="/wiki/Stede_Broec" title="Stede Broec">Stede Broec</a> · <a href="/wiki/Texel" title="Texel">Texel</a> · <a href="/wiki/Uitgeest" title="Uitgeest">Uitgeest</a> · <a href="/wiki/Uithoorn" title="Uithoorn">Uithoorn</a> · <a href="/wiki/Velsen" title="Velsen">Velsen</a> · <a href="/wiki/Waterland_(gemeente)" title="Waterland (gemeente)">Waterland</a> · <a href="/wiki/Wijdemeren" title="Wijdemeren">Wijdemeren</a> · <a href="/wiki/Wormerland" title="Wormerland">Wormerland</a> · <a href="/wiki/Zaanstad" title="Zaanstad">Zaanstad</a> · <a href="/wiki/Zandvoort" title="Zandvoort">Zandvoort</a> <a href="/wiki/Lijst_van_steden_en_dorpen_in_Noord-Holland" title="Lijst van steden en dorpen in Noord-Holland">Steden en dorpen</a> · <a href="/wiki/Lijst_van_voormalige_gemeenten_in_Noord-Holland" title="Lijst van voormalige gemeenten in Noord-Holland">Voormalige gemeenten</a> · <a href="/wiki/Nederland" title="Nederland">Nederland</a>: <a href="/wiki/Provincies_van_Nederland" title="Provincies van Nederland">Provincies</a> · <a href="/wiki/Lijst_van_Nederlandse_gemeenten" title="Lijst van Nederlandse gemeenten">Gemeenten</a> </div></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Den_Helder#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Den Helder">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></div> <div>Zie de categorie <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Den_Helder#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Den Helder">Den Helder</a> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67837862" /><div class="navigatie mw-collapsible mw-collapsed" role="navigation" aria-labelledby="Bibliografische informatie" data-collapsetext="Inklappen" data-expandtext="Uitklappen"><div id="Bibliografische_informatie" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografische_informatie" title="Wikipedia:Bibliografische informatie">Bibliografische informatie</a></div><div class="navigatie-inhoud mw-collapsible-content plainlist ta-left"><ul style="column-width:36em"><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">Gemeinsame Normdatei</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4090681-4">4090681-4</a></li><li><a href="/wiki/MusicBrainz" title="MusicBrainz">MusicBrainz</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/area/0d44773f-eda1-49e0-99b2-660de1a66b12">0d44773f-eda1-49e0-99b2-660de1a66b12</a></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">Système universitaire de documentation</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/174768338">174768338</a></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">Virtual International Authority File</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/244099556">244099556</a></li><li><a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.oclc.org/worldcat/entity/E39PBJrrxdCTjXwc6GwFFh89jC">E39PBJrrxdCTjXwc6GwFFh89jC</a></li></ul></div></div> <div class="toccolours etalage" style="display:flex; justify-content:space-between; gap:1em; align-items:center; text-align:center; font-size:85%; clear:both; margin-top:1em; margin-bottom:-0.5em; border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);"> <div><a href="/wiki/Bestand:Fairytale_bookmark_golden.svg" class="mw-file-description" title="Etalagester"><img alt="Etalagester" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/20px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/30px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Fairytale_bookmark_golden.svg/40px-Fairytale_bookmark_golden.svg.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></div> <div>Dit artikel is op 14 juni 2018 in <a class="external text" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Den_Helder&oldid=51791444">deze versie</a> opgenomen in de <a href="/wiki/Wikipedia:Etalage" title="Wikipedia:Etalage">etalage</a>.</div> <div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Den_Helder&oldid=68990084">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Den_Helder&oldid=68990084</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Den_Helder" title="Categorie:Den Helder">Den Helder</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Plaats_in_Noord-Holland" title="Categorie:Plaats in Noord-Holland">Plaats in Noord-Holland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Waddenhaven" title="Categorie:Waddenhaven">Waddenhaven</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Pagina%27s_die_Phonos_gebruiken" title="Categorie:Wikipedia:Pagina's die Phonos gebruiken">Wikipedia:Pagina's die Phonos gebruiken</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen" title="Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen">Wikipedia:Etalage-artikelen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen_uit_2018" title="Categorie:Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2018">Wikipedia:Etalage-artikelen uit 2018</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Co%C3%B6rdinaten_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Coördinaten op Wikidata">Wikipedia:Coördinaten op Wikidata</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 5 mrt 2025 om 19:59.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie. Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Den_Helder&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"> Zoeken </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia"> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Inhoudsopgave omschakelen </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Den Helder</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"> 60 talen </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"> Onderwerp toevoegen </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-54467479d8-n8l2k","wgBackendResponseTime":320,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.861","walltime":"1.103","ppvisitednodes":{"value":19140,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":126267,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":35276,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":8,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":214998,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 673.168 1 -total"," 22.75% 153.138 1 Sjabloon:Infobox_gemeente_Nederland"," 22.27% 149.909 1 Sjabloon:Infobox_plaats"," 18.09% 121.806 1 Sjabloon:Appendix"," 17.75% 119.503 2 Sjabloon:Bevat"," 15.65% 105.341 1 Sjabloon:References-scroll"," 11.89% 80.040 15 Sjabloon:Statistiek_kerngebieden_Nederland_inwoners"," 11.30% 76.094 14 Sjabloon:Statistiek_kerngebieden_Nederland_inwoners_2023"," 10.02% 67.424 1 Sjabloon:Tabel_weergemiddelden"," 5.84% 39.324 1 Sjabloon:Coor"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.088","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7796232,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-d498b54f9-5p96r","timestamp":"20250305190100","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Den Helder","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Den_Helder","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9911","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9911","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-07-30T19:43:39Z","dateModified":"2025-03-05T18:59:43Z","headline":"gemeente in Noord-Holland, Nederland"}</script> </body> </html>