CINXE.COM
Presse & Médias - Matière & Univers
<!DOCTYPE HTML> <!--[if (gt IE 8)|!(IE)]><!--><html class="ltr no-js" dir="ltr" lang="fr"><!--<![endif]--> <head itemscope> <meta name="GENERATOR" content="Microsoft SharePoint"> <meta http-equiv="Content-type" content="text/html; charset=utf-8"> <meta name="title" content="De la recherche à l'industrie-Presse & Médias-Matière & Univers" > <meta name="keywords" content="--" > <meta itemprop="description" content="Site dédié aux relations presse du CEA" > <meta itemprop="image" content="https://www.cea.fr/presse/PublishingImages/cea.jpg" > <meta property="og:title" content="Matière & Univers" > <meta property="og:url" content="https://www.cea.fr/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx" > <meta property="og:site_name" content="CEA/Presse & Médias" > <meta property="twitter:card" content="summary_large_image" > <meta property="twitter:title" content="Matière & Univers" > <meta property="twitter:url" content="https://www.cea.fr/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx" > <meta name="DC.title" content="Matière & Univers" > <meta name="DC.creator" content="CEA" > <meta name="DC.subject" content="--" > <meta name="DC.publisher" content="CEA" > <meta name="DC.contributor" content="CEA" > <meta name="DC.date" content="2023-4-14" > <meta name="DC.identifier" content="e3b51f51-88df-4f4c-a1cd-e4628f420446" > <link href="https://www.cea.fr/" rel="image_src" > <link href="https://www.cea.fr/PublishingImages/cea.jpg" rel="icon" > <link href="https://www.cea.fr/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx" rel="canonical" > <title>Presse & Médias - Matière & Univers</title> <link rel="shortcut icon" href="https://www.cea.fr/PublishingImages/cea.jpg" type="image/vnd.microsoft.icon" id="favicon" /> <link type="text/xml" rel="alternate" href="/presse/_vti_bin/spsdisco.aspx" /> <link id="CssLink-b494cfb3bd2d45e093b7159d6456e085" rel="stylesheet" type="text/css" href="/_layouts/15/1036/styles/Themable/corev15.css?rev=jybFSm6nHW4dfj%2FCUYoL2g%3D%3DTAG0"/> <link id="CssLink-f2cb0527eb3740be9e00f3b6a34526b4" rel="stylesheet" type="text/css" href="/Style%20Library/fr-FR/Themable/Core%20Styles/pagelayouts15.css"/> <style id="SPThemeHideForms" type="text/css">body {opacity:0 !important}</style> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/presse/_layouts/15/i2i/web/css/CssFiles.ashx?rev=01MXcIgTfDcCV8Z0rhCUaA%3D%3DTAG0"> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="/Style%20Library/Themes/presse/css/theme_responsive.css?7"> <style type="text/css"> #s4-workspace { height:auto !important; overflow:hidden !important; } #s4-bodycontainer { padding-bottom: 0px !important; } body { overflow: auto !important; } </style> <script type="text/javascript">// <![CDATA[ var g_SPOffSwitches={}; // ]]> </script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/1036/initstrings.js?rev=ke9yyxxHDhLKIKVhlTR%2Flg%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/init.js?rev=dRGSfi4d93BfDkuN2WMICw%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/1036/strings.js?rev=SmUoRLG2BakZzakHsQ%2FIxw%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/theming.js?rev=SuLUbbwTXcxFWOWLFUsOkw%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/ie55up.js?rev=gsO6e1QmomVpi3%2BJo3yg3w%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/ScriptResource.axd?d=h29K6wlIK5XW4VJEAXSjphI3xNRH4VTQGQeHjTlupCwdavVwonCnlGNTQkwynlFohGAguEq-1Q05vA8OQ6Apv8U1HIK8CdNumzU9joTra_PQ3N9L1qmKpufexcNZTKeSsK1u0yoyKThnDe_cKg5teZTfHo0V04KF2VxFGEiDFiPtMoihBH9cHh6YTppGgbJb0&t=ffffffffc820c398"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/blank.js?rev=SWDqrSSSS8qbAos8B5ORQA%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/ScriptResource.axd?d=i55Z2kHkdWrX_R5o1A1bFvI6PfV2AQLV7CC3_9gpP0DOZvWm3EZLwc9_tLUlzVwCKGJsrUHZhXX9TjKglFuR6PW1eTpL_fVQDfQzFmXFi-tQ6Y-BkaV94b0yWDdQAdgFrh4KdvISyzWETiLXCgTKTv7LqMGtMwJzk4RywGKjSoiKcEkLXOPpXkbjboz892W00&t=ffffffffc820c398"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/1036/sp.res.js?rev=Qbu4B9S6jKLhJMrRECcamg%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/sp.runtime.js?rev=swc0yTbqm0Fskzm3H3GYjA%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/sp.init.js?rev=2oBXtQ8YKUywYyy7uImiuQ%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/sp.ui.dialog.js?rev=aranqTZyZwGgdt1o3cxdqA%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="/_layouts/15/sp.js?rev=hGR7ozvYCR%2B4msXKXt%2FtXg%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript">RegisterSod("require.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002frequire.js?rev=bv3fWJhk0uFGpVwBxnZKNQ\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("core.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fcore.js?rev=\u00252B9KZmxnpq7ANvEh5vut80Q\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("userprofile", "\u002f_layouts\u002f15\u002fsp.userprofiles.js?rev=J0M1pzLkfDXcJflabMvTYA\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("mQuery.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fmquery.js?rev=TFqzfPl9Koj1zOJbt\u00252BDU\u00252BA\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("followingcommon.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002ffollowingcommon.js?rev=NaRHhl1x6QcPt7pSCmbhfQ\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("followingcommon.js", "userprofile");RegisterSodDep("followingcommon.js", "core.js");RegisterSodDep("followingcommon.js", "mQuery.js");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("profilebrowserscriptres.resx", "\u002f_layouts\u002f15\u002f1036\u002fprofilebrowserscriptres.js?rev=OimTKr4G2FvntV4ursO\u00252FbA\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("sp.ui.mysitecommon.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fsp.ui.mysitecommon.js?rev=5AvXElwQuJey3yrUpufmEQ\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("sp.ui.mysitecommon.js", "userprofile");RegisterSodDep("sp.ui.mysitecommon.js", "profilebrowserscriptres.resx");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("sp.core.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fsp.core.js?rev=Zz1UTNHF0s5y5LsSRAevyQ\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("sp.core.js", "core.js");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("sharing.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fsharing.js?rev=bY7Jn1LObinDy9nvqgEwsw\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("sharing.js", "mQuery.js");RegisterSodDep("sharing.js", "clienttemplates.js");RegisterSodDep("sharing.js", "core.js");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("clienttemplates.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fclienttemplates.js?rev=Fy\u00252B4aR2BG\u00252FuWGgGn8kTQyg\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("inplview", "\u002f_layouts\u002f15\u002finplview.js?rev=Q2Otlw5Vk6r3aTcMypzi4Q\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("inplview", "core.js");RegisterSodDep("inplview", "clienttemplates.js");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("cui.js", "\u002f_layouts\u002f15\u002fcui.js?rev=aIoJbA8W2\u00252BD\u00252Fa7ouTsH4VQ\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("ribbon", "\u002f_layouts\u002f15\u002fsp.ribbon.js?rev=IZQSWszROd\u00252FLyS6UvLsBNA\u00253D\u00253DTAG0");RegisterSodDep("ribbon", "core.js");RegisterSodDep("ribbon", "sp.core.js");RegisterSodDep("ribbon", "cui.js");RegisterSodDep("ribbon", "inplview");</script> <script type="text/javascript">RegisterSod("WPAdderClass", "\u002f_layouts\u002f15\u002fwpadder.js?rev=CQbw58X9F0WxCapcsxIQsg\u00253D\u00253DTAG0");</script> <script type="text/javascript"> var _fV4UI = true; </script> <!-- Matomo --> <script type="text/javascript"> var _paq = window._paq = window._paq || []; _paq.push(['setDomains', ['*.www.cea.fr']]); _paq.push(['setCustomDimension', 5, 'Pages d article']); _paq.push(['setCustomDimension', 6, '/presse']); _paq.push(['setCustomDimension', 7, 'Presse & Médias']); _paq.push(['setCustomUrl', location.href.toLowerCase()]); _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u='https://cea.matomo.cloud/'; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'matomo.php']); _paq.push(['setSiteId', '1']); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.type='text/javascript'; g.async=true; g.defer=true; g.src='//cdn.matomo.cloud/cea.matomo.cloud/matomo.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <!-- End Matomo Code --> </head> <body onhashchange="if (typeof(_spBodyOnHashChange) != 'undefined') { _spBodyOnHashChange(); }" id="page_body" class="v4master nojsWithScroll" > <div class="page_article"> <form method="post" action="./actualites-communiques-matiere-univers.aspx" onsubmit="javascript:return WebForm_OnSubmit();" id="aspnetForm"> <div class="aspNetHidden"> <input type="hidden" name="_wpcmWpid" id="_wpcmWpid" value="" /> <input type="hidden" name="wpcmVal" id="wpcmVal" value="" /> <input type="hidden" name="MSOWebPartPage_PostbackSource" id="MSOWebPartPage_PostbackSource" value="" /> <input type="hidden" name="MSOTlPn_SelectedWpId" id="MSOTlPn_SelectedWpId" value="" /> <input type="hidden" name="MSOTlPn_View" id="MSOTlPn_View" value="0" /> <input type="hidden" name="MSOTlPn_ShowSettings" id="MSOTlPn_ShowSettings" value="False" /> <input type="hidden" name="MSOGallery_SelectedLibrary" id="MSOGallery_SelectedLibrary" value="" /> <input type="hidden" name="MSOGallery_FilterString" id="MSOGallery_FilterString" value="" /> <input type="hidden" name="MSOTlPn_Button" id="MSOTlPn_Button" value="none" /> <input type="hidden" name="__EVENTTARGET" id="__EVENTTARGET" value="" /> <input type="hidden" name="__EVENTARGUMENT" id="__EVENTARGUMENT" value="" /> <input type="hidden" name="__REQUESTDIGEST" id="__REQUESTDIGEST" value="noDigest" /> <input type="hidden" name="MSOSPWebPartManager_DisplayModeName" id="MSOSPWebPartManager_DisplayModeName" value="Browse" /> <input type="hidden" name="MSOSPWebPartManager_ExitingDesignMode" id="MSOSPWebPartManager_ExitingDesignMode" value="false" /> <input type="hidden" name="MSOWebPartPage_Shared" id="MSOWebPartPage_Shared" value="" /> <input type="hidden" name="MSOLayout_LayoutChanges" id="MSOLayout_LayoutChanges" value="" /> <input type="hidden" name="MSOLayout_InDesignMode" id="MSOLayout_InDesignMode" value="" /> <input type="hidden" name="_wpSelected" id="_wpSelected" value="" /> <input type="hidden" name="_wzSelected" id="_wzSelected" value="" /> <input type="hidden" name="MSOSPWebPartManager_OldDisplayModeName" id="MSOSPWebPartManager_OldDisplayModeName" value="Browse" /> <input type="hidden" name="MSOSPWebPartManager_StartWebPartEditingName" id="MSOSPWebPartManager_StartWebPartEditingName" value="false" /> <input type="hidden" name="MSOSPWebPartManager_EndWebPartEditing" id="MSOSPWebPartManager_EndWebPartEditing" value="false" /> <input type="hidden" name="_maintainWorkspaceScrollPosition" id="_maintainWorkspaceScrollPosition" value="0" /> <input type="hidden" name="__VIEWSTATE" id="__VIEWSTATE" value="/wEPDwUJMTAxMzE2MzI2D2QWAmYPZBYCAgEPZBYEAhUPZBYEAgEPZBYCAgUPFgIeE1ByZXZpb3VzQ29udHJvbE1vZGULKYgBTWljcm9zb2Z0LlNoYXJlUG9pbnQuV2ViQ29udHJvbHMuU1BDb250cm9sTW9kZSwgTWljcm9zb2Z0LlNoYXJlUG9pbnQsIFZlcnNpb249MTYuMC4wLjAsIEN1bHR1cmU9bmV1dHJhbCwgUHVibGljS2V5VG9rZW49NzFlOWJjZTExMWU5NDI5YwFkAgMPZBYCZg9kFgJmDzwrAAYAZAIdD2QWAgIBD2QWBAIND2QWAgIBD2QWAmYPZBYEAgEPFgIeCWlubmVyaHRtbAV4PGEgaHJlZj0naHR0cHM6Ly93d3cuY2VhLmZyL3ByZXNzZSc+STJJIC0gUHJlc3NlICYgIE3DqWRpYXM8L2E+ICZndDsgPGEgaHJlZj0naHR0cHM6Ly93d3cuY2VhLmZyL3ByZXNzZSc+U2l0ZSBQdWJsaWM8L2E+ZAIFD2QWAgIDD2QWAmYPZBYCZg8WAh4HVmlzaWJsZWgWAmYPZBYEAgIPZBYEAgMPFgIfAmhkAgUPFgIfAmhkAgMPDxYCHglBY2Nlc3NLZXkFAS9kZAITD2QWBAIED2QWAgIBDw8WBB4LTmF2aWdhdGVVcmwFBy9wcmVzc2UeB1Rvb2xUaXAFEVByZXNzZSAmICBNw6lkaWFzZGQCEA9kFgICCQ9kFgICAw9kFhQCAQ9kFgJmDxYCHwJoZAIFDxYEHwFlHwJoZAIHDxYCHwALKwQBZAIJDxYCHwJoFgICAQ8WAh8ACysEAWQCCw8WAh8ACysEAWQCDw8WAh8ACysEAWQCEQ8WAh8ACysEAWQCEw8WAh8ACysEAWQCFQ9kFgJmDxYCHwEFQzxhIGhyZWY9JyN0b3AnIHRpdGxlPSdSZW1vbnRlciBlbiBoYXV0IGRlIGxhIHBhZ2UnPkhhdXQgZGUgcGFnZTwvYT5kAhcPZBYCZg8WAh8CaGRkMarLFW/LnB7qEFhF9R7goSOBWwkWoxMD4Owp889uu2k=" /> </div> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ var theForm = document.forms['aspnetForm']; if (!theForm) { theForm = document.aspnetForm; } function __doPostBack(eventTarget, eventArgument) { if (!theForm.onsubmit || (theForm.onsubmit() != false)) { theForm.__EVENTTARGET.value = eventTarget; theForm.__EVENTARGUMENT.value = eventArgument; theForm.submit(); } } //]]> </script> <script src="/WebResource.axd?d=Ukmd6JjmgTdHfLCNRT1FYmWEBsLvlIaxuS4cuAjtSg5ZelcKTU4O1mJSkyOVPgrMKcTUqCY6Dc7deo0C3YDK6Ap11BqfgXPf9BRGLZ-_aFo1&t=638563343773552689" type="text/javascript"></script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ var MSOWebPartPageFormName = 'aspnetForm'; //]]> </script> <script type='text/javascript'>var jsVarPlayerHeight = 'nogal';</script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ var g_presenceEnabled = true; var g_wsaEnabled = false; var g_correlationId = 'e7c983a1-4a24-10d5-f266-27f3b54d9620'; var g_wsaQoSEnabled = false; var g_wsaQoSDataPoints = []; var g_wsaRUMEnabled = false; var g_wsaLCID = 1036; var g_wsaListTemplateId = 850; var g_wsaSiteTemplateId = 'CEAWEBLIGHTSITE#0'; var _spPageContextInfo={"webServerRelativeUrl":"/presse","webAbsoluteUrl":"https://www.cea.fr/presse","viewId":"","listId":"{0039e532-c5a1-4e24-bce1-068c5d0654b4}","listPermsMask":{"High":0,"Low":2147688481},"listUrl":"/presse/Pages","listTitle":"Pages","listBaseTemplate":850,"viewOnlyExperienceEnabled":false,"blockDownloadsExperienceEnabled":false,"idleSessionSignOutEnabled":false,"cdnPrefix":"","siteAbsoluteUrl":"https://www.cea.fr","siteId":"{557a48b8-a497-4c59-a73e-9df3c38d7dc3}","showNGSCDialogForSyncOnTS":false,"supportPoundStorePath":true,"supportPercentStorePath":true,"siteSubscriptionId":null,"CustomMarkupInCalculatedFieldDisabled":true,"AllowCustomMarkupInCalculatedField":false,"isSPO":false,"farmLabel":null,"serverRequestPath":"/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx","layoutsUrl":"_layouts/15","webId":"{dd5161bc-e605-411c-90d3-3f7c5a8d32b0}","webTitle":"Presse \u0026 Médias","webTemplate":"10005","webTemplateConfiguration":"CEAWEBLIGHTSITE#0","webDescription":"Site dédié aux relations presse du CEA","tenantAppVersion":"0","isAppWeb":false,"webLogoUrl":"/PublishingImages/cea.jpg","webLanguage":1036,"currentLanguage":1036,"currentUICultureName":"fr-FR","currentCultureName":"fr-FR","currentCultureLCID":1036,"env":null,"nid":0,"fid":0,"serverTime":"2025-02-21T21:37:23.0747664Z","siteClientTag":"127$$16.0.10414.20002","crossDomainPhotosEnabled":false,"openInClient":false,"Has2019Era":true,"webUIVersion":15,"webPermMasks":{"High":0,"Low":2147688481},"pageListId":"{0039e532-c5a1-4e24-bce1-068c5d0654b4}","pageItemId":128,"pagePermsMask":{"High":0,"Low":2147688481},"pagePersonalizationScope":1,"userEmail":"","userId":0,"userLoginName":null,"userDisplayName":null,"isAnonymousUser":true,"isAnonymousGuestUser":false,"isEmailAuthenticationGuestUser":false,"isExternalGuestUser":false,"systemUserKey":null,"alertsEnabled":true,"siteServerRelativeUrl":"/","allowSilverlightPrompt":"True","themeCacheToken":"/presse::2:","themedCssFolderUrl":null,"themedImageFileNames":null,"modernThemingEnabled":true,"isSiteAdmin":false,"ExpFeatures":[480216468,1884350801,1158731092,62197791,538521105,335811073,4194306,34614301,268500996,-1946025984,28445328,-2147475455,134291456,65536,288,950272,1282,808326148,134217873,0,0,-1073217536,545285252,18350656,-467402752,6291457,-2147483644,1074794496,-1728053184,1845537108,622628,4102,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0],"killSwitches":{},"InternalValidAuthorities":["e-i2i-2019-racine-web.extra.cea.fr","e-i2i-2019-racine-web.admsite.extra.cea.fr","e-i2i-2019-racine-web.extra.cea.fr"],"CorrelationId":"e7c983a1-4a24-10d5-f266-27f3b54d9620","hasManageWebPermissions":false,"isNoScriptEnabled":false,"groupId":null,"groupHasHomepage":true,"groupHasQuickLaunchConversationsLink":false,"departmentId":null,"hubSiteId":null,"hasPendingWebTemplateExtension":false,"isHubSite":false,"isWebWelcomePage":false,"siteClassification":"","hideSyncButtonOnODB":false,"showNGSCDialogForSyncOnODB":false,"sitePagesEnabled":false,"sitePagesFeatureVersion":0,"DesignPackageId":"00000000-0000-0000-0000-000000000000","groupType":null,"groupColor":"#ee0410","siteColor":"#ee0410","headerEmphasis":0,"navigationInfo":null,"guestsEnabled":false,"MenuData":{"SignInUrl":"/presse/_layouts/15/Authenticate.aspx?Source=%2Fpresse%2FPages%2Factualites%2Dcommuniques%2Factualites%2Dcommuniques%2Dmatiere%2Dunivers%2Easpx"},"RecycleBinItemCount":-1,"PublishingFeatureOn":true,"PreviewFeaturesEnabled":false,"disableAppViews":false,"disableFlows":false,"serverRedirectedUrl":null,"formDigestValue":"0xB4582691A6933535D5BEF07844DA0090CEE045EBE21E06B9DA4292F38D746DD87A9FA6DDEEC49F6ECCC4AF3088F70DB11BFB64C799FF3160C5848778E4DE7CD7,21 Feb 2025 21:37:23 -0000","maximumFileSize":250,"formDigestTimeoutSeconds":1800,"canUserCreateMicrosoftForm":false,"canUserCreateVisioDrawing":true,"readOnlyState":null,"isTenantDevSite":false,"preferUserTimeZone":false,"userTimeZoneData":null,"userTime24":false,"userFirstDayOfWeek":null,"webTimeZoneData":null,"webTime24":false,"webFirstDayOfWeek":null,"isSelfServiceSiteCreationEnabled":null,"alternateWebAppHost":"","aadTenantId":"","aadUserId":"","aadInstanceUrl":"","msGraphEndpointUrl":"https://","allowInfectedDownload":true};_spPageContextInfo.updateFormDigestPageLoaded=new Date();_spPageContextInfo.clientServerTimeDelta=new Date(_spPageContextInfo.serverTime)-new Date();if(typeof(define)=='function'){define('SPPageContextInfo',[],function(){return _spPageContextInfo;});}var L_Menu_BaseUrl="/presse"; var L_Menu_LCID="1036"; var L_Menu_SiteTheme="null"; document.onreadystatechange=fnRemoveAllStatus; function fnRemoveAllStatus(){removeAllStatus(true)};Flighting.ExpFeatures = [480216468,1884350801,1158731092,62197791,538521105,335811073,4194306,34614301,268500996,-1946025984,28445328,-2147475455,134291456,65536,288,950272,1282,808326148,134217873,0,0,-1073217536,545285252,18350656,-467402752,6291457,-2147483644,1074794496,-1728053184,1845537108,622628,4102,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0,0]; (function() { if(typeof(window.SP) == "undefined") window.SP = {}; if(typeof(window.SP.YammerSwitch) == "undefined") window.SP.YammerSwitch = {}; var ysObj = window.SP.YammerSwitch; ysObj.IsEnabled = false; ysObj.TargetYammerHostName = "www.yammer.com"; } )(); var _spWebPartComponents = new Object();//]]> </script> <script src="/_layouts/15/blank.js?rev=SWDqrSSSS8qbAos8B5ORQA%3D%3DTAG0" type="text/javascript"></script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ window.SPThemeUtils && SPThemeUtils.RegisterCssReferences([{"Url":"\u002f_layouts\u002f15\u002f1036\u002fstyles\u002fThemable\u002fcorev15.css?rev=jybFSm6nHW4dfj\u00252FCUYoL2g\u00253D\u00253DTAG0","OriginalUrl":"\u002f_layouts\u002f15\u002f1036\u002fstyles\u002fThemable\u002fcorev15.css?rev=jybFSm6nHW4dfj\u00252FCUYoL2g\u00253D\u00253DTAG0","Id":"CssLink-b494cfb3bd2d45e093b7159d6456e085","ConditionalExpression":"","After":"","RevealToNonIE":"false"},{"Url":"\u002fStyle Library\u002ffr-FR\u002fThemable\u002fCore Styles\u002fpagelayouts15.css","OriginalUrl":"\u002fStyle Library\u002ffr-FR\u002fThemable\u002fCore Styles\u002fpagelayouts15.css","Id":"CssLink-f2cb0527eb3740be9e00f3b6a34526b4","ConditionalExpression":"","After":"","RevealToNonIE":"false"}]); var InvokeOpenPopUpEditNavPage = function OpenPopUpEditNavPage() { OpenPopUpPageWithTitle('/presse/_layouts/15/I2I/EditNavigation.aspx?TermStoreID={db42cb7a-152b-46e1-84f8-120076572e66}&TermSetID={8f3373b3-3026-4d8b-95ed-347505da0468}&MaxLevel=4&SiteId=557a48b8-a497-4c59-a73e-9df3c38d7dc3&WebId=dd5161bc-e605-411c-90d3-3f7c5a8d32b0&CacheKey=LocalNavPrincipalMenu&NavType=2', RefreshOnDialogClose, 1000, 668, null); };(function(){ if (typeof(_spBodyOnLoadFunctions) === 'undefined' || _spBodyOnLoadFunctions === null) { return; } _spBodyOnLoadFunctions.push(function() { SP.SOD.executeFunc('core.js', 'FollowingCallout', function() { FollowingCallout(); }); }); })();(function(){ if (typeof(_spBodyOnLoadFunctions) === 'undefined' || _spBodyOnLoadFunctions === null) { return; } _spBodyOnLoadFunctions.push(function() { SP.SOD.executeFunc('core.js', 'FollowingDocument', function() { FollowingDocument(); }); }); })();if (typeof(DeferWebFormInitCallback) == 'function') DeferWebFormInitCallback();function WebForm_OnSubmit() { UpdateFormDigest('\u002fpresse', 1440000); var workspaceElem = GetCachedElement("s4-workspace"); if (workspaceElem != null) { var scrollElem = GetCachedElement("_maintainWorkspaceScrollPosition"); if (scrollElem != null) { scrollElem.value = workspaceElem.scrollTop; } }; if (typeof(_spFormOnSubmitWrapper) != 'undefined') {return _spFormOnSubmitWrapper();} else {return true;}; return true; } //]]> </script> <div class="aspNetHidden"> <input type="hidden" name="__VIEWSTATEGENERATOR" id="__VIEWSTATEGENERATOR" value="AB296836" /> <input type="hidden" name="__SCROLLPOSITIONX" id="__SCROLLPOSITIONX" value="0" /> <input type="hidden" name="__SCROLLPOSITIONY" id="__SCROLLPOSITIONY" value="0" /> <input type="hidden" name="__EVENTVALIDATION" id="__EVENTVALIDATION" value="/wEdAAOw1ZuMmoOL+eAycJU8eQGGpiHZLmM24eZTwSDDeF0wnWTq7RwnWgWJ4dOZiNQa+iom8ohwP4HOnCUVWyciEV1NAMYFSORySKq9BnXZbTXfRg==" /> </div> <div id="imgPrefetch" style="display:none"> <img src="/_layouts/15/images/spcommon.png?rev=43" /> <img src="/PublishingImages/cea.jpg?rev=43" /> </div> <script type="text/javascript">//<![CDATA[ var submitHook = function () { return false; }; theForm._spOldSubmit = theForm.submit; theForm.submit = function () { if (!submitHook()) { this._spOldSubmit(); } }; //]]></script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ Sys.WebForms.PageRequestManager._initialize('ctl00$ScriptManager', 'aspnetForm', ['fctl00$WebPartAdderUpdatePanel',''], [], ['ctl00$WebPartAdder',''], 90, 'ctl00'); //]]> </script> <span id="DeltaDelegateControls"> </span> <a id="HiddenAnchor" href="javascript:;" style="display: none;"></a> <div id="UserMenuFixer"><span id="ctl00_UserMenuFixerControl"></span></div> <div id="ms-hcTest"></div> <div id="ms-designer-ribbon"> <div id="s4-ribbonrow" style="visibility: hidden; display: none"></div> </div> <div id="s4-workspace" class="ms-core-overlay nojsWithoutScroll s4-nosetwidth"> <div id="s4-bodyContainer" class="clearfix"> <a href="javascript:;" id="top"></a> <div id="navtop-2" class="s4-notdlg noindex"> <div id="navtop-2-wrapper" class="container_12 clearfix"> <div id="navtop-2-inner" class="clearfix"> <div id="navback"> <!-- UC PortalDirectAccessGlobalNavigationControl --> <div id="DeltaPortalDirectAccessGlobalNavigationControl"> <div id="ctl00_PortalDirectAccessGlobalNavigationControl"> <ul class="menu horizontal menu-horizontal"> <li class="level1 nv-item nv-item-1 first"><a href="https://www.cea.fr"><img alt="Accueil portail" title="Accueil portail" src="/_layouts/15/images/i2i/cea-portal.png" /></a></li><li class="level1 nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/" target="_self">Accueil</a></li><li class="level1 nv-item nv-item-2 morelevel"><a href="" target="_self">À propos</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/acteur-clef-de-la-recherche-technologique.aspx" target="_self">Présentation</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="/lists/staticFiles/cea360/cea360/index_CEA360.html" target="_blank">Cartographie du CEA</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/missions.aspx" target="_self">Missions</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="https://www.cea.fr/Pages/surete-securite/priorite-securite-surete.aspx" target="_self">Sûreté - Sécurité</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/Pages/politique-internationale-au-cea.aspx" target="_self">Politique internationale</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="/recrutement" target="_self">Recrutement & formation</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a href="" target="_self">Les directions opérationnelles</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a href="http://www-dam.cea.fr/" target="_blank">Applications militaires</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a href="/Pages/le-cea/direction-des-energies.aspx" target="_self">Energies</a></li><li class="nv-item nv-item-10"><a href="http://www.cea-tech.fr/" target="_self">Recherche technologique</a></li><li class="nv-item nv-item-11"><a href="https://www.cea.fr/drf" target="_blank">Recherche fondamentale</a></li> </ul></li><li class="level1 nv-item nv-item-3 morelevel"><a href="" target="_self">Nos domaines de recherche</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/defense-et-securite.aspx" target="_self">Défense & sécurité</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/energie-nucleaire.aspx" target="_self">Energie nucléaire</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/energies-renouvelables.aspx" target="_self">Energies renouvelables</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/recherche-technologique-pour-industrie.aspx" target="_self">Numérique</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/matiere-univers.aspx" target="_self">Matière & Univers</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/sante-sciences-du-vivant.aspx" target="_self">Santé & sciences du vivant</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a href="https://www.cea.fr/Pages/domaines-recherche/climat-environnement.aspx" target="_self">Climat & environnement</a></li> </ul></li><li class="level1 nv-item nv-item-4"><a href="https://www.cea.fr/Pages/innovation-industrie/politique-innovation.aspx" target="_self">Innovation</a></li><li class="level1 nv-item nv-item-5 morelevel"><a href="" target="_self">Nos instituts</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="" target="_self">Energies</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="/energies/iresne" target="_blank">IRESNE</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="/Pages/le-cea/direction-des-energies.aspx" target="_blank">ISAS</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="https://isec.cea.fr/" target="_blank">ISEC</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/energies/i-tese" target="_blank">I-TESE</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="https://liten.cea.fr/" target="_blank">LITEN</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a href="" target="_self">Numérique</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a href="https://www.leti-cea.fr/" target="_blank">LETI</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a href="http://www-list.cea.fr/" target="_blank">LIST</a></li><li class="nv-item nv-item-10"><a href="" target="_self">Santé/environnement</a></li><li class="nv-item nv-item-11"><a href="https://jacob.cea.fr/" target="_blank">JACOB</a></li><li class="nv-item nv-item-12"><a href="https://joliot.cea.fr/" target="_blank">JOLIOT</a></li><li class="nv-item nv-item-13"><a href="https://www.lsce.ipsl.fr/" target="_blank">LSCE</a></li><li class="nv-item nv-item-14"><a href="" target="_self">Recherche fondamentale</a></li><li class="nv-item nv-item-15"><a href="https://www.cite-des-energies.fr/biam/" target="_blank">BIAM</a></li><li class="nv-item nv-item-16"><a href="https://www.ipht.fr/index.php" target="_blank">IPHT</a></li><li class="nv-item nv-item-17"><a href="https://iramis.cea.fr/" target="_blank">IRAMIS</a></li><li class="nv-item nv-item-18"><a href="https://irfm.cea.fr/" target="_blank">IRFM</a></li><li class="nv-item nv-item-19"><a href="https://irfu.cea.fr/" target="_blank">IRFU</a></li><li class="nv-item nv-item-20"><a href="/drf/irig" target="_blank">IRIG</a></li> </ul></li><li class="level1 nv-item nv-item-6 morelevel"><a href="" target="_self">Nos centres</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea.aspx" target="_self">Contacts & plans d'accès</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="https://cadarache.cea.fr/" target="_blank">Cadarache</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/paris-saclay.aspx" target="_blank">Paris-Saclay</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/grenoble.aspx" target="_self">Grenoble</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/marcoule.aspx" target="_self">Marcoule</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/dam-ile-de-france.aspx" target="_self">DAM Île-de-France</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/valduc.aspx" target="_self">Valduc</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/cesta.aspx" target="_self">Cesta</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/le-ripault.aspx" target="_self">Le Ripault</a></li><li class="nv-item nv-item-10"><a href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/gramat.aspx" target="_self">Gramat</a></li> </ul></li><li class="level1 nv-item nv-item-7"><a href="/recrutement/" target="_blank">Emploi</a></li><li class="level1 nv-item nv-item-8 morelevel"><a href="" target="_self">Accès directs</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/presse/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Presse & Médias</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="/recrutement/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Recrutement & formation</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="https://www.cea.fr/chercheurs/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Espace chercheurs</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="https://www.cea.fr/entreprises/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Espace entreprises</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/comprendre/Pages/accueil/culture-scientifique.aspx" target="_self">Culture scientifique</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="https://www.cea.fr/comprendre/enseignants/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Espace enseignants</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a href="https://www.cea.fr/comprendre/jeunes/Pages/Accueil.aspx" target="_self">Espace jeunes</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a href="https://www.cea.fr/multimedia/Pages/accueil.aspx" target="_self">Médiathèque</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a href="https://dosimetrie.cea.fr/" target="_blank">Dosimétrie</a></li> </ul></li><li class="level1 nv-item nv-item-9 last" style="float:right;"><a href="" target="_self">ENGLISH</a><ul class="level2 menu-dropdown"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="https://www.cea.fr/english" target="_self">English Portal</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="https://www.cea.fr/english/Pages/useful-links.aspx" target="_self">Useful Links</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="https://www.cea.fr/english/Pages/cea/the-cea-a-key-player-in-technological-research.aspx" target="_self">About CEA</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="http://www.cea-tech.fr/cea-tech/english/" target="_self">CEA Tech</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="https://www.cea.fr/drf/english/" target="_self">Fundamental Research Division</a></li> </ul></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <!--#navtop-2--> <div id="navtop-1" class="s4-notdlg noindex"> <div id="navtop-1-wrapper" class="container_12 clearfix"> <div id="navtop-1-inner" class="clearfix"> <div id="navskip"> <!-- UC PortalAccessibilityGlobalNavigationControl --> <div id="DeltaPortalAccessibilityGlobalNavigationControl"> <div id="ctl00_PortalAccessibilityGlobalNavigationControl"> <ul class="menu horizontal menu-horizontal"> <li class="nv-item nv-item-1 first"><a href="#content">Aller au contenu</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="#nav">Aller à la navigation </a></li><li class="nv-item nv-item-3 last" style="float:right;"><a href="#search">Aller à la recherche </a></li> </ul> </div> </div> </div> <!--#navskip--> </div> </div> </div> <!--#navtop-1--> <div id="ctl00_MSO_ContentDiv"> <div id="header" class="s4-notdlg noindex"> <noscript> <div class="container_12 center reponse warning"> <p> Pour accéder à toutes les fonctionnalités de ce site, vous devez activer JavaScript. Voici les <a href="http://www.enable-javascript.com/fr/">instructions pour activer JavaScript dans votre navigateur Web</a>. </p> </div> </noscript> <div id="header-wrapper" class="container_12 clearfix s4-notdlg noindex"> <div id="header-inner" class="clearfix"> <div id="branding" class="clearfix"> <div class="logo grid_5"> <div id="DeltaSiteLogo"> <a id="ctl00_onetidProjectPropertyTitleGraphic" title="Presse & Médias" href="/presse"><img id="ctl00_onetidHeadbnnr2" src="/PublishingImages/cea.jpg" alt="retour à l´accueil de l´espace presse du CEA" /></a> </div> </div> <div class="baseline grid_6"> <h1> Presse & Médias </h1> <p class="h2"> </p> </div> </div> <!--#branding--> <div class="navheader"> <!-- UC MainLocalNavigationControl --> <div id="navprimary" class="s4-tn clearfix"> <div id="DeltaMainLocalNavigationControl"> <div id="ctl00_MainLocalNavigationControl"> <div id="nav" class="menu horizontal menu-horizontal"> <ul class="mega-menu"> <li class="nv-item nv-item-1 first "><a href="/presse"><img alt="Presse &amp;amp; M&#233;dias" src="/_layouts/15/i2i/web/img/home.png" /></a></li><li class="nv-item nv-item-1 morelevel on"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/toutes-les-actualites-et-communiques.aspx" target="_self">Actualités & Communiqués</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="/presse/Pages/dossiers/dossiers-presse.aspx" target="_self">Dossiers de presse</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="/presse/Pages/suivez-nous/contacter-le-service-presse-du-CEA.aspx" target="_self">Contacts presse</a></li><li class="nv-item nv-item-4 last"><a href="/presse/Pages/acteur-clef-de-la-recherche-technologique.aspx" target="_self">A propos du CEA</a></li> </ul> </div><div id="navdropdown"> <div id="menu-1" class="menu-dropdown menu-dropdown-1"> <div class="menu-prez grid_3"> <a title="Actualités & Communiqués" href="/presse/Pages/actualites-communiques/toutes-les-actualites-et-communiques.aspx"><h2> Actualités et communiqués de presse </h2></a> </div><div class="menu-list grid_9 omega"> <ul class="menu vertical menu-vertical"> <li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-1"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-energies.aspx" target="_self">Energies</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-2"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-climat-environnement.aspx" target="_self">Climat & environnement</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-3"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-ntic.aspx" target="_self">Numérique</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-4"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-sante-sciences-vivant.aspx" target="_self">Santé & sciences du vivant</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-5"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx" target="_self">Matière & Univers</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-6"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-defense-securite.aspx" target="_self">Défense & sécurité</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-7"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-innovation.aspx" target="_self">Innovation</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-8"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-institutionnelles.aspx" target="_self">Institutionnel</a></li><li class="grid_3 level1 nv-item nv-item-9"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/liste-communiques-presse.aspx" target="_self">Communiqués</a></li> </ul> </div><div class="goto-link"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/toutes-les-actualites-et-communiques.aspx">Consulter la rubrique « Actualités & Communiqués » </a> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <!--#navprimary--> <div id="navquick"> <!-- UC HeaderQuicklinksLocalNavigationControl --> <div id="DeltaHeaderQuicklinksLocalNavigationControl"> <div id="ctl00_HeaderQuicklinksLocalNavigationControl"> <ul class="menu horizontal menu-horizontal"> <li class="nv-item nv-item-1 last"><a href="/multimedia/" target="_self">Médiathèque</a></li> </ul> </div> </div> </div> <!--#navquick--> </div> <!--.navheader--> <div class="ms-tableCell ms-verticalAlignTop"> <div id="DeltaPlaceHolderSearchArea" class="ms-mpSearchBox ms-floatRight"> <div id="s4-searcharea" class="search"> <div class="s4-search" id="search"> <div onkeypress="javascript:return WebForm_FireDefaultButton(event, 'ctl00_PlaceHolderSearchArea_SearchLauncherControl_ctl00')"><label style="top: .6em;"><img src="/_layouts/15/I2I/web/img/search.gif" alt="Rechercher " width="13" height="13" /></label><input name="ctl00$PlaceHolderSearchArea$SearchLauncherControl" type="text" id="ctl00_PlaceHolderSearchArea_SearchLauncherControl" maxlength="2048" style="height:20px;" /><input type="submit" name="ctl00$PlaceHolderSearchArea$SearchLauncherControl$ctl00" value="Rechercher " onclick="javascript:WebForm_DoPostBackWithOptions(new WebForm_PostBackOptions("ctl00$PlaceHolderSearchArea$SearchLauncherControl$ctl00", "", true, "", "", false, false))" id="ctl00_PlaceHolderSearchArea_SearchLauncherControl_ctl00" class="btn btn-primary " /></div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </div> <!--#header--> <div id="s4-mainarea"> <div id="mainwrapper" class="container_12 s4-widecontentarea clearfix"> <div id="main-inner" class="clearfix"> <!-- UC BreadcrumbNavigationControl --> <!-- Fil d'ariane --> <span id="ctl00_PlaceHolderBreadcrumbNav_BreadcrumbLocalNavigationControl" class="breadcrumb grid_12 s4-notdlg noindex page_article"><span class="here">Vous êtes ici : </span><a class="first" href="https://www.cea.fr/presse" target="_self">Accueil</a><span class="sep"> > </span><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/toutes-les-actualites-et-communiques.aspx" target="_self">Actualités & Communiqués</a><span class="sep"> > </span><strong>Matière & Univers</strong></span> <strong class="on"> </strong> <div id="sideNavBox" class="ms-dialogHidden ms-forceWrap ms-noList"> </div> <div id="ctl00_PlaceHolderLeftLateralNav_MainLateralLocalNavigationControl" class="grid_3 omega left s4-notdlg noindex"> <div id="navsub" class="menu vertical menu-vertical"> <h2 class="offscreen"> Dans la même rubrique : </h2><ul> <li class="level2 nv-item nv-item-1"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-energies.aspx" target="_self">Energies</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-2"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-climat-environnement.aspx" target="_self">Climat & environnement</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-3"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-ntic.aspx" target="_self">Numérique</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-4"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-sante-sciences-vivant.aspx" target="_self">Santé & sciences du vivant</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-5 on open"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx" target="_self">Matière & Univers</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-6"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-defense-securite.aspx" target="_self">Défense & sécurité</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-7"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-innovation.aspx" target="_self">Innovation</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-8"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-institutionnelles.aspx" target="_self">Institutionnel</a></li><li class="level2 nv-item nv-item-9"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/liste-communiques-presse.aspx" target="_self">Communiqués</a></li> </ul> </div> </div> <!-- Layout type: 1 - 1 - 1 --> <div id="content" class="grid_9 alpha right clearfix"> <!-- Affichage de l'ensemble des champs en mode Edit --> <!-- Utilisation de deux EditModePanel pour permettre l'affichage de la zone de webpart dans tous les cas --> <div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top"> <div class="cartouche clearfix"> <br class="clear"> <h1>Matière & Univers</h1> </div><!--.cartouche--> <div id="bando-infos" class="clearfix"> Publié le 14 avril 2023 <div class="navtools right menu-horizontal"> <div class="navtools right menu-horizontal"> <ul> <li class="nv-item imprimer"> <a href="javascript:window.print()" rel="nofollow" title="Imprimer"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/print.png" alt="Imprimer" width="18" height="16"> </a> </li> <li class="nv-item addBookmark"> <a href="javascript:void(0)" rel="nofollow" title="Ajouter aux favoris" onclick="triggerBookmark(this)"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/favori.png" alt="Ajouter aux favoris" width="18" height="16"> </a> </li> <li class="nv-item send"> <a id="sendMailLink" href="/presse/_layouts/15/i2i/web/SendEmail_safe.aspx?sourceUrl=http%3a%2f%2fwww.cea.fr%2fpresse%2fpages%2factualites-communiques%2factualites-communiques-matiere-univers.aspx&liid=128&lid=Pages&lcid=1036&IsDlg=1" class="popiframemail" rel="nofollow" title="Envoyer cette page par courriel"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/mail.png" alt="Envoyer cette page par courriel" width="18" height="16"> </a> </li> <li class="nv-item facebook"> <a href="javascript:shareOnFacebook(location.href,document.title);" rel="nofollow" title="Partager cette page sur facebook (nouvelle fenêtre)"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/facebook.png" alt="Partager cette page sur facebook (nouvelle fenêtre)" width="18" height="16"> </a> </li> <li class="nv-item twitter"> <a href="javascript:shareOnTwitter(location.href);" rel="nofollow" title="Partager cette page sur twitter (nouvelle fenêtre)"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/X.png" alt="Partager cette page sur twitter (nouvelle fenêtre)" width="18" height="16"> </a> </li> <li class="nv-item linkedin"> <a href="javascript:shareOnLinkedIn(location.href);" rel="nofollow" title="Partager cette page sur linkedin (nouvelle fenêtre)"> <img src="/_layouts/15/I2I/web/img/share/linkedin.png" alt="Partager cette page sur linkedin (nouvelle fenêtre)" width="18" height="16"> </a> </li> </ul> </div> <script> /** * * Add to bookmark * Several tests are necessary in order for this "simple" action to work in most of the browsers * */ function triggerBookmark (element) { if (window.sidebar && window.sidebar.addPanel) { // Firefox <23 window.sidebar.addPanel(document.title, window.location.href, ''); } else if (window.external && ('AddFavorite' in window.external)) { // Internet Explorer window.external.AddFavorite(location.href, document.title); } else { // For the other browsers (mainly WebKit) we use a simple alert to inform users that they can add to bookmarks with ctrl+D/cmd+D alert('Vous pouvez ajouter cette page à vos favoris en pressant les touches ' + (navigator.userAgent.toLowerCase().indexOf('mac') != -1 ? 'Command/Cmd' : 'CTRL') + ' + D sur votre clavier.'); } // If you have something in the `href` of your trigger return false; }; </script> </div> </div><!--#bando-infos--> <div class="grid_9 alpha omega"> <div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField1_label" style='display:none'>Corps de texte 1</div><div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField1__ControlWrapper_RichHtmlField" class="ms-rtestate-field" style="display:inline" aria-labelledby="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField1_label"><p></p><p class="feed" style="text-align:right;"> <a rel="alternate" href="/presse/_layouts/15/i2i/web/ceasrchrss.ashx?pid=128&wid=g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3" title="Flux rss"> <br></a></p><div class="ms-rtestate-read ms-rte-wpbox"><div unselectable="on" id="div_47b7fa85-256e-4743-9f6d-8641f64d70d3" class="ms-rtestate-notify ms-rtestate-read 47b7fa85-256e-4743-9f6d-8641f64d70d3"><div id="MSOZoneCell_WebPartWPQ1" class="s4-wpcell-plain ms-webpartzone-cell ms-webpart-cell-vertical-inline-table ms-webpart-cell-vertical ms-fullWidth "> <div class="ms-webpart-chrome ms-webpart-chrome-vertical ms-webpart-chrome-fullWidth "> <div WebPartID="f6fd50d9-f492-4d96-8cdd-21a3609d02d1" WebPartID2="47b7fa85-256e-4743-9f6d-8641f64d70d3" HasPers="false" id="WebPartWPQ1" width="100%" class="ms-WPBody noindex " allowRemove="false" allowDelete="false" style="" ><div class="block block-trick webpart webpart-list" style="width:100%;height:100%;" id="g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3"><div class="header"> <h2>Actus et communiqués matière et Univers</h2> <p class="feed"> <a title="Flux rss" href="/presse/_layouts/15/i2i/web/ceasrchrss.ashx?pid=128&wid=g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3" rel="alternate"><img width="18" height="18" alt="Flux rss" src="/_layouts/15/i2i/web/img/pixel.gif"></a> </p> </div> <div class="inner clearfix"> <ul class="menu" style="margin-left:0px !important;"> <li class="nv-item nv-item-1 first "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/trois-monstres-rouges-galactiques-univers-primitif.aspx" ><img width="59" height="37" alt=" Trois «monstres rouges» galactiques dans l’Univers primitif" title=" Trois «monstres rouges» galactiques dans l’Univers primitif" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/red-monsters.png"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">14 novembre 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/trois-monstres-rouges-galactiques-univers-primitif.aspx" title=" Trois «monstres rouges» galactiques dans l’Univers primitif" > Trois «monstres rouges» galactiques dans l’Univers primitif</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | DÉCOUVERTES ET AVANCÉES</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/trois-monstres-rouges-galactiques-univers-primitif.aspx" title=" Trois «monstres rouges» galactiques dans l’Univers primitif" >Une équipe de recherche internationale avec des astronomes du CEA, menée par l’Université de Genève, a identifié trois galaxies ultra massives (Red Monsters) de l’Univers jeune avec des masses stellaires similaires à notre Voie lactée. Cette découverte fait l’objet d’une publication dans la revue Nature et questionne les dernières connaissances sur la formation des galaxies.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-2 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-euclid-premieres-images-cartographie-Univers.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Mission spatiale Euclid : premières images de la cartographie de l'Univers" title="Mission spatiale Euclid : premières images de la cartographie de l'Univers" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/euclid-esa.png"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">15 octobre 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-euclid-premieres-images-cartographie-Univers.aspx" title="Mission spatiale Euclid : premières images de la cartographie de l'Univers" >Mission spatiale Euclid : premières images de la cartographie de l'Univers</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | DÉCOUVERTES ET AVANCÉES</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-euclid-premieres-images-cartographie-Univers.aspx" title="Mission spatiale Euclid : premières images de la cartographie de l'Univers" >A l’occasion du Congrès International d’Astronautique de Milan (IAC, 14-18 octobre), la mission spatiale Euclid menée par l’ESA révèle les premières images qui composeront une grande cartographie de l’Univers. Ce premier segment de la carte se compose d’une mosaïque de 208 gigapixels.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-3 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/centrales-nucleaires-eponge-scintillante-pour-surveiller-emissions-radioactifs.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Centrales nucléaires : une éponge scintillante pour surveiller les émissions de gaz radioactifs" title="Centrales nucléaires : une éponge scintillante pour surveiller les émissions de gaz radioactifs" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/aerogel.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">5 septembre 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/centrales-nucleaires-eponge-scintillante-pour-surveiller-emissions-radioactifs.aspx" title="Centrales nucléaires : une éponge scintillante pour surveiller les émissions de gaz radioactifs" >Centrales nucléaires : une éponge scintillante pour surveiller les émissions de gaz radioactifs</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">COMMUNIQUÉ DE PRESSE</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/centrales-nucleaires-eponge-scintillante-pour-surveiller-emissions-radioactifs.aspx" title="Centrales nucléaires : une éponge scintillante pour surveiller les émissions de gaz radioactifs" >Un aérogel scintillant permettant des mesures en temps réel et avec une excellente sensibilité de certains gaz radioactifs, essentielles pour surveiller le bon fonctionnement des centrales nucléaires, vient d’être mis au point par un groupe de physiciens, de chimistes et de métrologistes du CNRS, de l’Université Claude Bernard Lyon 1, du CEA et de l’ENS de Lyon. </a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-4 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/rapport-annuel-2023.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Le rapport annuel 2023 du CEA est en ligne" title="Le rapport annuel 2023 du CEA est en ligne" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/rapport-annuel-2023.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">11 juillet 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/rapport-annuel-2023.aspx" title="Le rapport annuel 2023 du CEA est en ligne" >Le rapport annuel 2023 du CEA est en ligne</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/rapport-annuel-2023.aspx" title="Le rapport annuel 2023 du CEA est en ligne" >En 2023 encore, le CEA a répondu aux enjeux de société tout en faisant progresser les connaissances scientifiques. Le CEA s’engage au quotidien pour relever les défis liés à la transition énergétique, aux innovations numériques, au besoin de souveraineté, ou encore aux maladies émergentes et apporter des solutions réalistes et pertinentes. </a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-5 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/successeur-programme-horizon-europe.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Quel successeur pour le programme Horizon Europe ?" title="Quel successeur pour le programme Horizon Europe ?" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/europe.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">25 juin 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/successeur-programme-horizon-europe.aspx" title="Quel successeur pour le programme Horizon Europe ?" >Quel successeur pour le programme Horizon Europe ?</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | EUROPE</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/successeur-programme-horizon-europe.aspx" title="Quel successeur pour le programme Horizon Europe ?" >Entre autres chantiers à Bruxelles, la nouvelle Commission devra plancher sur le successeur du programme Horizon Europe. Ce programme de soutien à la recherche et à l’innovation est très important pour le CEA, qui appelle à le coordonner avec les politiques industrielles européennes.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-6 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-svom-explosions-etoiles-lancee-succes.aspx" ><img width="59" height="37" alt="La mission SVOM, destinée à l’étude des plus lointaines explosions d’étoiles, a été lancée avec succès" title="La mission SVOM, destinée à l’étude des plus lointaines explosions d’étoiles, a été lancée avec succès" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/vignette-svom-redim.png"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">22 juin 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-svom-explosions-etoiles-lancee-succes.aspx" title="La mission SVOM, destinée à l’étude des plus lointaines explosions d’étoiles, a été lancée avec succès" >La mission SVOM, destinée à l’étude des plus lointaines explosions d’étoiles, a été lancée avec succès</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">COMMUNIQUÉ DE PRESSE</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/mission-svom-explosions-etoiles-lancee-succes.aspx" title="La mission SVOM, destinée à l’étude des plus lointaines explosions d’étoiles, a été lancée avec succès" >Lancée avec succès le 22 juin 2024 par le lanceur chinois Longue Marche 2C, depuis la base de lancement de Xichang, en Chine, la mission SVOM est prévue pour une durée de trois ans. Elle est le fruit d’une collaboration des deux agences spatiales nationales, la China National Space Administration (CNSA) et le Centre National d’Etudes Spatiales (CNES) avec les contributions principales du CEA et du CNRS pour la France. </a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-7 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/pepr-exploratoire-luma.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Luma, ou comment explorer la lumière de manière inédite" title="Luma, ou comment explorer la lumière de manière inédite" src="/drf/PublishingImages/Actualites/2024/juin2024/lancement.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">6 juin 2024</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/pepr-exploratoire-luma.aspx" title="Luma, ou comment explorer la lumière de manière inédite" >Luma, ou comment explorer la lumière de manière inédite</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">EVÉNEMENT | PARTENARIAT</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/pepr-exploratoire-luma.aspx" title="Luma, ou comment explorer la lumière de manière inédite" >Le programme national de recherche Luma a été lancé par France 2030 ce 06 juin à Bordeaux. Consacré au domaine stratégique des interactions lumière-matière et piloté par le CEA et le CNRS, il est doté d’un budget d’environ 40 millions d’euros. Objectif : exploiter les propriétés uniques de la lumière pour explorer des systèmes inédits en santé, environnement, énergie et matériaux.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-8 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/La-recherche-est-une-vraie-chance.aspx" ><img width="59" height="37" alt="« La recherche est une vraie chance »" title="« La recherche est une vraie chance »" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/Anne-L-Huillier.png"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">8 décembre 2023</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/La-recherche-est-une-vraie-chance.aspx" title="« La recherche est une vraie chance »" >« La recherche est une vraie chance »</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | PORTRAIT</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/La-recherche-est-une-vraie-chance.aspx" title="« La recherche est une vraie chance »" >Le 3 octobre dernier, deux anciens chercheurs du CEA, Anne L’Huillier et Pierre Agostini, ont reçu le prix Nobel de physique, avec le Hongrois Ferenc Krausz. Une reconnaissance exceptionnelle pour leurs travaux menés à Saclay, au sein de ce qui est aujourd’hui le laboratoire « interactions, dynamiques et lasers », le Lidyl. Rencontre avec Anne L'Huillier.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-9 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/chaire-cea-x-hautes-densites-energie.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Chaire « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle »" title="Chaire « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle »" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/vignette%20chaire%20x.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">7 décembre 2023</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/chaire-cea-x-hautes-densites-energie.aspx" title="Chaire « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle »" >Chaire « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle »</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">COMMUNIQUÉ DE PRESSE | PARTENARIAT ACADÉMIQUE</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/institutionnel/chaire-cea-x-hautes-densites-energie.aspx" title="Chaire « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle »" >L’École polytechnique et la direction des applications militaires du CEA lancent une Chaire d’enseignement et de recherche « Physique des hautes densités d’énergie et de la fusion inertielle ». Ce mécénat a été inauguré le 4 décembre 2023 en présence de Laura Chaubard, présidente par intérim et directrice générale de l’École polytechnique, et Vincenzo Salvetti, directeur des applications militaires du CEA.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-10 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/euclid-demontre-ses-exceptionnelles-capacites-optiques.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Euclid démontre ses exceptionnelles capacités optiques" title="Euclid démontre ses exceptionnelles capacités optiques" src="/presse/PublishingImages/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/euclid-demontre-ses-exceptionnelles-capacites-optiques/20231107-Image-ERO-Euclid-nebuleuse-de-la-tete-de-cheval.png"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">7 novembre 2023</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/euclid-demontre-ses-exceptionnelles-capacites-optiques.aspx" title="Euclid démontre ses exceptionnelles capacités optiques" >Euclid démontre ses exceptionnelles capacités optiques</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | DÉCOUVERTES ET AVANCÉES</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/euclid-demontre-ses-exceptionnelles-capacites-optiques.aspx" title="Euclid démontre ses exceptionnelles capacités optiques" >Découvrez les premiers portraits de l'Univers réalisés par Euclid. Ces images uniques démontrent les performances exceptionnelles du satellite pour sa mission cosmologique.</a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-11 "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/nobel-physique-2023-pour-anne-l-huillier-et-pierre-agostini-travaux-inities-et-conduits-au-CEA.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Nobel de physique 2023 pour Anne L'Huillier et Pierre Agostini pour leurs travaux initiés et conduits au CEA" title="Nobel de physique 2023 pour Anne L'Huillier et Pierre Agostini pour leurs travaux initiés et conduits au CEA" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/attolab.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">3 octobre 2023</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/nobel-physique-2023-pour-anne-l-huillier-et-pierre-agostini-travaux-inities-et-conduits-au-CEA.aspx" title="Nobel de physique 2023 pour Anne L'Huillier et Pierre Agostini pour leurs travaux initiés et conduits au CEA" >Nobel de physique 2023 pour Anne L'Huillier et Pierre Agostini pour leurs travaux initiés et conduits au CEA</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | PRIX & DISTINCTION</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/nobel-physique-2023-pour-anne-l-huillier-et-pierre-agostini-travaux-inities-et-conduits-au-CEA.aspx" title="Nobel de physique 2023 pour Anne L'Huillier et Pierre Agostini pour leurs travaux initiés et conduits au CEA" >Anne L’Huillier et Pierre Agostini ont reçu ce jour le prix Nobel de physique 2023 pour leurs travaux initiés et conduits au CEA. </a> </p> </div> </li> <li class="nv-item nv-item-12 last "> <span class="logo"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/annee-physique-2023-2024.aspx" ><img width="59" height="37" alt="Année de la physique 2023-2024" title="Année de la physique 2023-2024" src="/presse/PublishingImages/Vignettes/annee-physqiue-vignette2.jpg"> </a> </span> <div class="intro"> <small class="date">11 septembre 2023</small> <strong class="title"> <a href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/annee-physique-2023-2024.aspx" title="Année de la physique 2023-2024" >Année de la physique 2023-2024</a> </strong> <p class="meta"> <span class="cea-typo">ACTUALITÉ | EVÉNEMENT</span></p> <p> <a style="TEXT-DECORATION : none;" href="/presse/Pages/actualites-communiques/sciences-de-la-matiere/annee-physique-2023-2024.aspx" title="Année de la physique 2023-2024" >Le CEA en tant que partenaire de l'année de la physique propose, tout au long de l’année 2023-2024 des actions pédagogiques d’information et de sensibilisation à travers des manifestations, rencontres, ateliers, conférences, ressources… qui mettent en avant les savoirs et savoir-faire autour de la physique ainsi que les personnes qui les portent. </a> </p> </div> </li> </ul> </div> <div class="pagination clearfix top"> <span><a class="next" href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx?g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3=2" rel="next">Suivant</a></span> <ul class="center"> <li class="on"><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx?g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3=1">1</a></li> <li><a href="/presse/Pages/actualites-communiques/actualites-communiques-matiere-univers.aspx?g_47b7fa85_256e_4743_9f6d_8641f64d70d3=2">2</a></li> </ul> </div> </div> <div class="ms-clear"></div></div> </div> </div></div><div id="vid_47b7fa85-256e-4743-9f6d-8641f64d70d3" unselectable="on" style="display:none;"></div></div></div> </div> <div class="grid_9 alpha omega"> <div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField2_label" style='display:none'>Corps de texte 2</div><div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField2__ControlWrapper_RichHtmlField" class="ms-rtestate-field" style="display:inline" aria-labelledby="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField2_label"></div> </div> <div class="grid_9 alpha omega"> <div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField3_label" style='display:none'>Corps de texte 3</div><div id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField3__ControlWrapper_RichHtmlField" class="ms-rtestate-field" style="display:inline" aria-labelledby="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_CorpsDeTextField3_label"></div> </div> <br class="clear"> <p id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_GoTopLink_GoTopParagraph" class="gotop"><a href='#top' title='Remonter en haut de la page'>Haut de page</a></p> <!--#navmore--> <p id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_ctl00_GoTopParagraph" class="gotop"></p> <span id="ctl00_PlaceHolderMain_DisplayModePanel_top_NavTagsUserControl"></span> </div> </div><!--#content--> <div style='display:none' id='hidZone'><div class="ms-webpart-zone ms-fullWidth"> <div id="MSOZoneCell_WebPartWPQ1" class="s4-wpcell-plain ms-webpartzone-cell ms-webpart-cell-vertical-inline-table ms-webpart-cell-vertical ms-fullWidth "> </div> </div></div> </div> <div id="DeltaFormDigest"> <script type="text/javascript">//<![CDATA[ var formDigestElement = document.getElementsByName('__REQUESTDIGEST')[0]; if (!((formDigestElement == null) || (formDigestElement.tagName.toLowerCase() != 'input') || (formDigestElement.type.toLowerCase() != 'hidden') || (formDigestElement.value == null) || (formDigestElement.value.length <= 0))) { formDigestElement.value = '0xB4582691A6933535D5BEF07844DA0090CEE045EBE21E06B9DA4292F38D746DD87A9FA6DDEEC49F6ECCC4AF3088F70DB11BFB64C799FF3160C5848778E4DE7CD7,21 Feb 2025 21:37:23 -0000';_spPageContextInfo.updateFormDigestPageLoaded = new Date(); } //]]> </script> </div> <div id="contentRow" style="display: none;"> <div id="contentBox" aria-live="polite" aria-relevant="all"></div> <div class="ms-hide"> </div> </div> </div> </div> <!--#s4-mainarea--> </div> <!-- end#MSO_ContentDiv--> <div id="footer" class="s4-notdlg noindex"> <hr class="none" /> <div id="footer-wrapper" class="container_12 clearfix"> <div id="footer-inner" class="clearfix"> <!-- Pied de page local --> <div class="footer"> <!-- UC FooterQuicklinksLocalNavigationControl--> <div id="DeltaFooterQuicklinksLocalNavigationControl"> <div id="ctl00_FooterQuicklinksLocalNavigationControl"> <ul class="menu horizontal menu-horizontal"> <li class="nv-item nv-item-1"><a href="/presse/Pages/PAGES-SPECIALES/Mentions-legales.aspx" target="_self">Mentions légales</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a href="/Pages/protection-donnees-personnelles.aspx" target="_blank">RGPD</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a href="/Pages/engagements/conformite-anti-corruption.aspx" target="_self">Conformité / anti-corruption</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a href="/Pages/accessibilite.aspx" target="_blank">Accessibilité : non conforme</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a href="/presse/_layouts/15/I2I/Web/SiteMapPage.aspx" target="_self">Plan du site</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a href="https://twitter.com/cea_officiel" target="_blank">Twitter</a></li><li class="nv-item nv-item-7 last"><a href="https://www.linkedin.com/company/cea" target="_blank">LinkedIn</a></li> </ul><span class="gotop grid_2 right"><a href="#top" title="Remonter en haut de la page">Haut de page</a></span> </div> </div> </div> <!--.footer--> <!-- Plan du site local --> <div id="footer-map" class="bottom"> <h2 class="offscreen"> Naviguer dans le site </h2> <!-- UC NavigationControl --> <div id="DeltaSiteMapLocalNavigationControl"> <div id="ctl00_PlaceHolderLocalSiteMapArea_SiteMapLocalNavigationControl"> <ul class="menu vertical menu-vertical clearfix"> </ul> </div> </div> </div> <!--#footer-map--> </div> </div> </div> <!--#footer--> <div id="navportal" class="s4-notdlg noindex"> <hr class="none" /> <div id="navportal-header"> <div id="navportal-header-wrapper" class="container_12 clearfix"> <div id="navportal-header-inner" class="clearfix"> <div class="grid_8"> <div class="branding"> <h2> Commissariat à l'Énergie Atomique et aux Énergies Alternatives </h2> <p> Acteur majeur de la recherche, du développement et de l'innovation, le CEA intervient dans quatre grands domaines : énergies bas carbone, défense et sécurité, technologies pour l’information et technologies pour la santé. </p> </div> </div> <div class="grid_4"> <a href="#"> <img alt="Nos implantations en France" height="154" src="/_layouts/15/i2i/web/img/1036/carte.png" width="282" /> </a> </div> </div> </div> </div> <!--#navportal-header--> <div id="navportal-map"> <div id="menu-footer-link" class="container_12 bottom"> <h3 class="title morelevel"> <span id="click"> Naviguer dans le portail </span> </h3> </div> <div id="navportal-map-wrapper" class="clearfix bottom"> <div id="navportal-map-inner" class="container_12 clearfix"> <!-- UC PortalGlobalNavigationControl --> <div id="DeltaPortalGlobalNavigationControl"> <div id="ctl00_PortalGlobalNavigationControl"> <ul class="menu vertical menu-vertical"> <li class="grid_25 nv-item nv-item-1"><strong class="title"><a target="_self" href="">Espaces dédiés</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/">Site institutionnel</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/presse">Espace presse</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a target="_self" href="/recrutement/Pages/Accueil.aspx">Espace emploi et formation</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/chercheurs">Espace chercheurs</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/comprendre/enseignants">Espace enseignants</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/comprendre/jeunes">Espace jeunes</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/entreprises">Espace entreprises</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a target="_self" href="/english">_________________________</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a target="_self" href="/english">English portal</a></li> </ul></li><li class="grid_25 nv-item nv-item-2"><strong class="title"><a target="_self" href="">Institutionnel</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/">Le site corporate du CEA</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_blank" href="http://www-dam.cea.fr/">Direction des applications militaires</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a target="_self" href="/Pages/le-cea/direction-des-energies.aspx">Direction des énergies</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a target="_self" href="http://www.cea-tech.fr/cea-tech/">Direction de la recherche technologique, CEA Tech</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a target="_blank" href="http://ceasciences.fr/index.php">Direction de la recherche fondamentale</a></li> </ul></li><li class="grid_25 nv-item nv-item-3"><strong class="title"><a target="_self" href="">Les centres CEA</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_blank" href="/Pages/le-cea/les-centres-cea/paris-saclay.aspx">Paris-Saclay</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_blank" href="https://www-marcoule.cea.fr/scripts/home/publigen/content/templates/show.asp?L=FR&P=581&vticker=news">Marcoule</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a target="_blank" href="https://cadarache.cea.fr/">Cadarache</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/grenoble.aspx">Grenoble</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/dam-ile-de-france.aspx">DAM Ile-de-France</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/cesta.aspx">Cesta</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/valduc.aspx">Valduc</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/gramat.aspx">Gramat</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/les-centres-cea/le-ripault.aspx">Le Ripault</a></li> </ul></li><li class="grid_25 nv-item nv-item-4"><strong class="title"><a target="_self" href="">Culture scientifique</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/comprendre/Pages/accueil/culture-scientifique.aspx">Découvrir & comprendre</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/multimedia/">Médiathèque</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a target="_blank" href="https://prisonnier-quantique.fr/index.html">Prisonnier quantique (Jeu vidéo gratuit)</a></li> </ul></li><li class="grid_25 nv-item nv-item-5"><strong class="title"><a target="_self" href="">Actualités</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_self" href="/Pages/actualites.aspx">Toutes les actus</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_self" href="https://www.cea.fr/presse/">Espace presse</a></li> </ul></li><li class="grid_25 nv-item nv-item-6 last"><strong class="title"><a target="_self" href="">Les instituts du CEA</a></strong><ul class="level2 menu vertical menu-vertical"> <li class="nv-item nv-item-1"><a target="_self" href="">Energie</a></li><li class="nv-item nv-item-2"><a target="_blank" href="https://www.cea.fr/energies/iresne">IRESNE</a></li><li class="nv-item nv-item-3"><a target="_blank" href="https://www.cea.fr/Pages/le-cea/direction-des-energies.aspx">ISAS</a></li><li class="nv-item nv-item-4"><a target="_blank" href="https://isec.cea.fr/">ISEC</a></li><li class="nv-item nv-item-5"><a target="_blank" href="https://itese.cea.fr/">I-TESE</a></li><li class="nv-item nv-item-6"><a target="_blank" href="https://liten.cea.fr/">LITEN</a></li><li class="nv-item nv-item-7"><a target="_self" href="">Numérique</a></li><li class="nv-item nv-item-8"><a target="_blank" href="https://www.leti-cea.fr/">LETI</a></li><li class="nv-item nv-item-9"><a target="_self" href="http://www-list.cea.fr/">LIST</a></li><li class="nv-item nv-item-10"><a target="_self" href="">Santé / Environnement</a></li><li class="nv-item nv-item-11"><a target="_blank" href="https://jacob.cea.fr/">JACOB</a></li><li class="nv-item nv-item-12"><a target="_blank" href="https://joliot.cea.fr/">JOLIOT</a></li><li class="nv-item nv-item-13"><a target="_blank" href="https://www.lsce.ipsl.fr/">LSCE</a></li><li class="nv-item nv-item-14"><a target="_self" href="">Recherche fondamentale</a></li><li class="nv-item nv-item-15"><a target="_blank" href="https://www.cite-des-energies.fr/biam/">BIAM</a></li><li class="nv-item nv-item-16"><a target="_blank" href="https://www.ipht.fr/index.php">IPHT</a></li><li class="nv-item nv-item-17"><a target="_blank" href="https://iramis.cea.fr/">IRAMIS</a></li><li class="nv-item nv-item-18"><a target="_blank" href="https://irfm.cea.fr/">IRFM</a></li><li class="nv-item nv-item-19"><a target="_blank" href="https://irfu.cea.fr/">IRFU</a></li><li class="nv-item nv-item-20"><a target="_blank" href="https://www.cea.fr/drf/irig">IRIG</a></li> </ul></li> </ul><span class="gotop grid_12"><a href="#top" title="Remonter en haut de la page">Haut de page</a></span> </div> </div> </div> </div> </div> <!--#navportal-map--> </div> <!--#navportal--> </div> </div> <script type="text/javascript">// <![CDATA[ var g_Workspace = "s4-workspace"; // ]]> </script> <!-- Les appels aux scripts sont placés après le contenu, cf. BP Opquast No 213 --> <script type="text/javascript" src="/presse/_layouts/15/i2i/web/js/JsFiles.ashx?rev=Q6WBT21Ck7WZDxyfxK%2FOQQ%3D%3DTAG0"></script> <script type="text/javascript" src="https://www.google.com/recaptcha/api.js?hl=fr"></script> <script type="text/javascript"> var gCustomAction_AddCLWPButton_Error = "Erreur :"; var gCustomAction_AddCLWPButton_Error_Desc = "Impossible de trouver la webpart pour l'ajouter"; var gCustomAction_AddCLWPButton_Error_Retry = "Veuillez réessayer"; var searchButtonText = "Rechercher"; var printThisPageText = "Imprimer cette page"; var keepPageInFavoriteText = "Marquer cette page en tant que favori"; var closeText = "Fermer"; var default_close_string = "Fermer"; var previousText = "Précédent"; var nextText = "Suivant"; var i2i_googleAnalyticsMessage = "En poursuivant la navigation sur ce site, vous acceptez l'utilisation de cookies à des fins de suivi d'audience."; var i2i_googleAnalyticsMoreInfo = "En savoir plus"; var i2i_webfront = true; var i2i_excludedthematics = []; var alternateUrlDictionary = {}; jQuery(document).ready(function () { initWebPageJs(); }); </script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ var _spFormDigestRefreshInterval = 1440000;//]]> </script> <script type='text/javascript'>SP.SOD.set_prefetch(0);</script> <script type="text/javascript"> //<![CDATA[ window.SPThemeUtils && SPThemeUtils.ApplyCurrentTheme(true); IsSPSocialSwitchEnabled = function() { return true; };var _fV4UI = true; function _RegisterWebPartPageCUI() { var initInfo = {editable: false,isEditMode: false,allowWebPartAdder: false,listId: "{0039e532-c5a1-4e24-bce1-068c5d0654b4}",itemId: 128,recycleBinEnabled: true,enableMinorVersioning: true,enableModeration: false,forceCheckout: true,rootFolderUrl: "\u002fpresse\u002fPages",itemPermissions:{High:0,Low:2147688481}}; SP.Ribbon.WebPartComponent.registerWithPageManager(initInfo); var wpcomp = SP.Ribbon.WebPartComponent.get_instance(); var hid; hid = document.getElementById("_wpSelected"); if (hid != null) { var wpid = hid.value; if (wpid.length > 0) { var zc = document.getElementById(wpid); if (zc != null) wpcomp.selectWebPart(zc, false); } } hid = document.getElementById("_wzSelected"); if (hid != null) { var wzid = hid.value; if (wzid.length > 0) { wpcomp.selectWebPartZone(null, wzid); } } }; function __RegisterWebPartPageCUI() { ExecuteOrDelayUntilScriptLoaded(_RegisterWebPartPageCUI, "sp.ribbon.js");} _spBodyOnLoadFunctionNames.push("__RegisterWebPartPageCUI");var __wpmExportWarning='This Web Part Page has been personalized. As a result, one or more Web Part properties may contain confidential information. Make sure the properties contain information that is safe for others to read. After exporting this Web Part, view properties in the Web Part description file (.WebPart) by using a text editor such as Microsoft Notepad.';var __wpmCloseProviderWarning='You are about to close this Web Part. It is currently providing data to other Web Parts, and these connections will be deleted if this Web Part is closed. To close this Web Part, click OK. To keep this Web Part, click Cancel.';var __wpmDeleteWarning='You are about to permanently delete this Web Part. Are you sure you want to do this? To delete this Web Part, click OK. To keep this Web Part, click Cancel.'; ExecuteOrDelayUntilScriptLoaded( function() { var initInfo = { itemPermMasks: {High:0,Low:2147688481}, listPermMasks: {High:0,Low:2147688481}, listId: "0039e532-c5a1-4e24-bce1-068c5d0654b4", itemId: 128, workflowsAssociated: false, editable: false, doNotShowProperties: false, enableVersioning: true }; SP.Ribbon.DocLibAspxPageComponent.registerWithPageManager(initInfo); }, "sp.ribbon.js"); var g_disableCheckoutInEditMode = false; var _spWebPermMasks = {High:0,Low:2147688481};var slNavUrl = '\u002fpresse';_spBodyOnLoadFunctionNames.push('_cUpdonetidProjectPropertyTitleGraphic');function _cUpdonetidProjectPropertyTitleGraphic(){var myd = null; if (typeof(dataonetidProjectPropertyTitleGraphic) != 'undefined') {myd = dataonetidProjectPropertyTitleGraphic;} var myc = document.getElementById('ctl00_onetidProjectPropertyTitleGraphic');_cUpdconetidProjectPropertyTitleGraphic(myd, myc);}function _cUpdconetidProjectPropertyTitleGraphic(data, ctrl){ctrl.href = slNavUrl;}function _cUpdonetidHeadbnnr2(){var myd = null; if (typeof(dataonetidHeadbnnr2) != 'undefined') {myd = dataonetidHeadbnnr2;} var myc = document.getElementById('ctl00_onetidHeadbnnr2');_cUpdconetidHeadbnnr2(myd, myc);}function _cUpdconetidHeadbnnr2(data, ctrl){SiteLogoImagePageUpdate(ctrl, data);}WPSC.Init(document); var varPartWPQ1 = WPSC.WebPartPage.Parts.Register('WPQ1','f6fd50d9-f492-4d96-8cdd-21a3609d02d1',document.getElementById('WebPartWPQ1')); WPSC.WebPartPage.WebURL = 'https:\u002f\u002fwww.cea.fr\u002fpresse'; WPSC.WebPartPage.WebServerRelativeURL = '\u002fpresse'; theForm.oldSubmit = theForm.submit; theForm.submit = WebForm_SaveScrollPositionSubmit; theForm.oldOnSubmit = theForm.onsubmit; theForm.onsubmit = WebForm_SaveScrollPositionOnSubmit; //]]> </script> </form> </div> </body> </html>