CINXE.COM
Folha – Wikipédia, a enciclopédia livre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pt" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Folha – Wikipédia, a enciclopédia livre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ptwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janeiro","fevereiro","março","abril","maio","junho","julho","agosto","setembro","outubro","novembro","dezembro"],"wgRequestId":"ab797f22-2974-4a35-8f95-ec87bb6ccf24","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Folha","wgTitle":"Folha","wgCurRevisionId":69331715,"wgRevisionId":69331715,"wgArticleId":3474716,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas","!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores","!CS1 espanhol-fontes em língua (es)","!Artigos que carecem de notas de rodapé desde Abril de 2010","!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema","!Artigos destacados na Wikipédia em alemão","!Artigos destacados na Wikipédia em esloveno","Anatomia vegetal","Terminologia botânica"],"wgPageViewLanguage":"pt","wgPageContentLanguage":"pt","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Folha","wgRelevantArticleId":3474716,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pt","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pt"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q33971","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.30"}; RLSTATE={"ext.gadget.FeedbackHighlight-base":"ready","ext.gadget.keepPDU":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Topicon","ext.gadget.Metacaixa","ext.gadget.TitleRewrite","ext.gadget.ElementosOcultaveis","ext.gadget.FeedbackHighlight","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.NewVillagePump","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.requestForAdminship","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.PagesForDeletion","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pt&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.gadget.FeedbackHighlight-base%2CkeepPDU&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.23"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/Lupin_Leaf.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="995"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/48/Lupin_Leaf.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="664"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="531"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Folha – Wikipédia, a enciclopédia livre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pt.m.wikipedia.org/wiki/Folha"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Folha&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (pt)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pt.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Folha"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="''Feed'' Atom Wikipédia" href="/w/index.php?title=Especial:Mudan%C3%A7as_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Folha rootpage-Folha skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar para o conteúdo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegação </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" title="Visitar a página principal [z]" accesskey="z"><span>Página principal</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Conte%C3%BAdo_destacado"><span>Conteúdo destacado</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Eventos_atuais" title="Informação temática sobre eventos atuais"><span>Eventos atuais</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Esplanada"><span>Esplanada</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleat%C3%B3ria" title="Carregar página aleatória [x]" accesskey="x"><span>Página aleatória</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%C3%8Dndice"><span>Portais</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Informe_um_erro"><span>Informar um erro</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_especiais"><span>Páginas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Colaboração </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-welcome" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Boas-vindas"><span>Boas-vindas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_principal" title="Um local reservado para auxílio."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-Páginas-de-testes-públicas" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_de_testes"><span>Páginas de testes públicas</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Portal_comunit%C3%A1rio" title="Sobre o projeto"><span>Portal comunitário</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mudan%C3%A7as_recentes" title="Uma lista de mudanças recentes nesta wiki [r]" accesskey="r"><span>Mudanças recentes</span></a></li><li id="n-maintenance" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Manuten%C3%A7%C3%A3o"><span>Manutenção</span></a></li><li id="n-createpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Guia_de_edi%C3%A7%C3%A3o/Como_come%C3%A7ar_uma_p%C3%A1gina"><span>Criar página</span></a></li><li id="n-newpages-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_novas"><span>Páginas novas</span></a></li><li id="n-contact-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contato"><span>Contato</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pt.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Pesquisar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia" aria-label="Pesquisar na Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas pessoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspeto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspeto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt" class=""><span>Donativos</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Folha" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório" class=""><span>Criar uma conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Folha" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o" class=""><span>Entrar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Mais opções" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas pessoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas pessoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu do utilizador" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt"><span>Donativos</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Folha" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Criar uma conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Folha" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Entrar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores sem sessão iniciada <a href="/wiki/Ajuda:Introduction" aria-label="Saiba mais sobre edição"><span>saber mais</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minhas_contribui%C3%A7%C3%B5es" title="Uma lista de edições feitas a partir deste endereço IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuições</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minha_discuss%C3%A3o" title="Discussão sobre edições feitas a partir deste endereço IP [n]" accesskey="n"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eocultar\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"pt\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Conteúdo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Conteúdo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Início</div> </a> </li> <li id="toc-Anatomia_das_folhas_das_plantas_vasculares" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomia_das_folhas_das_plantas_vasculares"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Anatomia das folhas das plantas vasculares</span> </div> </a> <ul id="toc-Anatomia_das_folhas_das_plantas_vasculares-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Morfologia_foliar_das_plantas_vasculares" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Morfologia_foliar_das_plantas_vasculares"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Morfologia foliar das plantas vasculares</span> </div> </a> <ul id="toc-Morfologia_foliar_das_plantas_vasculares-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Outras_classificações_das_folhas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Outras_classificações_das_folhas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Outras classificações das folhas</span> </div> </a> <ul id="toc-Outras_classificações_das_folhas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Adaptações_especiais_das_folhas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Adaptações_especiais_das_folhas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Adaptações especiais das folhas</span> </div> </a> <ul id="toc-Adaptações_especiais_das_folhas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nomófilo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Nomófilo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Nomófilo</span> </div> </a> <ul id="toc-Nomófilo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referências" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referências"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Referências</span> </div> </a> <ul id="toc-Referências-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ver_também" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ver_também"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ver também</span> </div> </a> <ul id="toc-Ver_também-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ligações_externas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligações_externas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ligações externas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligações_externas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Índice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Folha</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir para um artigo noutra língua. Disponível em 149 línguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-149" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">149 línguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Blaar" title="Blaar — africanês" lang="af" hreflang="af" data-title="Blaar" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="africanês" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Blatt_(Pflanze)" title="Blatt (Pflanze) — alemão suíço" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Blatt (Pflanze)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemão suíço" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Fuella" title="Fuella — aragonês" lang="an" hreflang="an" data-title="Fuella" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonês" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/L%C4%93af" title="Lēaf — inglês antigo" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Lēaf" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="inglês antigo" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%B1%D9%82%D8%A9_%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%AA" title="ورقة نبات — árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ورقة نبات" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4" title="পাত — assamês" lang="as" hreflang="as" data-title="পাত" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamês" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Fueya" title="Fueya — asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Fueya" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Laphi" title="Laphi — aimará" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Laphi" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimará" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yarpaq" title="Yarpaq — azerbaijano" lang="az" hreflang="az" data-title="Yarpaq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%A7%D9%82" title="یارپاق — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="یارپاق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D0%BF%D1%80%D0%B0%D2%A1" title="Япраҡ — bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Япраҡ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Bladdl" title="Bladdl — Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Bladdl" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Laps" title="Laps — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Laps" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Dahon" title="Dahon — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Dahon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bdr mw-list-item"><a href="https://bdr.wikipedia.org/wiki/Dun" title="Dun — West Coast Bajau" lang="bdr" hreflang="bdr" data-title="Dun" data-language-autonym="Bajau Sama" data-language-local-name="West Coast Bajau" class="interlanguage-link-target"><span>Bajau Sama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%82" title="Ліст — bielorrusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Ліст" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%81%D1%8C%D1%86%D0%B5" title="Лісьце — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Лісьце" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист — búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Лист" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BE" title="পাতা — bengalês" lang="bn" hreflang="bn" data-title="পাতা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalês" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%98%E0%BC%8D" title="ལོ་མ། — tibetano" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལོ་མ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetano" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Deil" title="Deil — bretão" lang="br" hreflang="br" data-title="Deil" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretão" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/List" title="List — bósnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="List" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bósnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Fulla" title="Fulla — catalão" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Fulla" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalão" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ni%C5%8Fh-ni%C5%8Fh" title="Niŏh-niŏh — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Niŏh-niŏh" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D3%80%D0%B0" title="ГӀа — checheno" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ГӀа" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="checheno" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%95%DA%B5%D8%A7" title="گەڵا — curdo central" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گەڵا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo central" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Foglia" title="Foglia — córsico" lang="co" hreflang="co" data-title="Foglia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="córsico" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/List" title="List — checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="List" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%D1%83%D0%BB%C3%A7%C4%83" title="Çулçă — chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çулçă" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Deilen" title="Deilen — galês" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Deilen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galês" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="artigo recomendado"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Blad_(plantedel)" title="Blad (plantedel) — dinamarquês" lang="da" hreflang="da" data-title="Blad (plantedel)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarquês" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Blatt_(Pflanze)" title="Blatt (Pflanze) — alemão" lang="de" hreflang="de" data-title="Blatt (Pflanze)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81opjeno" title="Łopjeno — baixo sorábio" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Łopjeno" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="baixo sorábio" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A6%CF%8D%CE%BB%CE%BB%CE%BF_(%CE%B2%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE)" title="Φύλλο (βοτανική) — grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Φύλλο (βοτανική)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf — inglês" lang="en" hreflang="en" data-title="Leaf" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglês" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio — esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Folio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Hoja" title="Hoja — espanhol" lang="es" hreflang="es" data-title="Hoja" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Leht" title="Leht — estónio" lang="et" hreflang="et" data-title="Leht" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estónio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hosto" title="Hosto — basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hosto" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%B1%DA%AF" title="برگ — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="برگ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lehti_(kasvitiede)" title="Lehti (kasvitiede) — finlandês" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lehti (kasvitiede)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Feuille" title="Feuille — francês" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Feuille" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francês" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/F%C3%B4lye" title="Fôlye — Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Fôlye" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bleer_(Plaanten)" title="Bleer (Plaanten) — frísio setentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bleer (Plaanten)" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frísio setentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bl%C3%AAd_(plant)" title="Blêd (plant) — frísico ocidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Blêd (plant)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frísico ocidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Duilleog" title="Duilleog — irlandês" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Duilleog" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Duilleag" title="Duilleag — gaélico escocês" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Duilleag" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélico escocês" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Folla" title="Folla — galego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Folla" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Togue" title="Togue — guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Togue" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Duillag" title="Duillag — manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Duillag" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Ya%CC%8Dp-%C3%A9" title="Ya̍p-é — hacá" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Ya̍p-é" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hacá" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%9C%D7%94" title="עלה — hebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="עלה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="पत्ती — hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="पत्ती" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/List" title="List — croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="List" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81opjeno" title="Łopjeno — alto sorábio" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Łopjeno" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="alto sorábio" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/F%C3%A8y" title="Fèy — haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Fèy" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Lev%C3%A9l_(botanika)" title="Levél (botanika) — húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Levél (botanika)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A5%D6%80%D6%87" title="Տերև — arménio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Տերև" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio — interlíngua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Folio" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlíngua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun — iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Daun" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun — indonésio" lang="id" hreflang="id" data-title="Daun" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Folio" title="Folio — ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Folio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Lauf" title="Lauf — islandês" lang="is" hreflang="is" data-title="Lauf" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandês" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Foglia" title="Foglia — italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Foglia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%8A%E1%91%AD%E1%95%88%E1%90%8A%E1%95%88%E1%96%85" title="ᐊᑭᕈᐊᕈᖅ — inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐊᑭᕈᐊᕈᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 — japonês" lang="ja" hreflang="ja" data-title="葉" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonês" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Godhong" title="Godhong — javanês" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Godhong" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanês" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%9D%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98" title="ფოთოლი — georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ფოთოლი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Iferr" title="Iferr — kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Iferr" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Hay%CA%8A%CA%8A" title="Hayʊʊ — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Hayʊʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Kikyo" title="Kikyo — tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Kikyo" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bulung" title="Bulung — Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bulung" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BF%D1%8B%D1%80%D0%B0%D2%9B" title="Жапырақ — cazaque" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жапырақ" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="cazaque" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%8E%E0%B2%B2%E0%B3%86" title="ಎಲೆ — canarim" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಎಲೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="canarim" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9E%8E" title="잎 — coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="잎" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Pel" title="Pel — curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Pel" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BB%D0%B1%D1%8B%D1%80%D0%B0%D0%BA" title="Жалбырак — quirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жалбырак" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="quirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Folium" title="Folium — latim" lang="la" hreflang="la" data-title="Folium" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latim" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Blat_(Planz)" title="Blat (Planz) — luxemburguês" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Blat (Planz)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemburguês" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/F%C3%B2ia" title="Fòia — lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Fòia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Nk%C3%A1s%C3%A1_(nzet%C3%A9)" title="Nkásá (nzeté) — lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Nkásá (nzeté)" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Lapas" title="Lapas — lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lapas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lapas" title="Lapas — letão" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lapas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letão" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Ravina_(zavamaniry)" title="Ravina (zavamaniry) — malgaxe" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Ravina (zavamaniry)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxe" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Rau" title="Rau — maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Rau" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82_(%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Лист (ботаника) — macedónio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Лист (ботаника)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedónio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B4%B2" title="ഇല — malaiala" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇല" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malaiala" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="पान — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="पान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D3%B8%D0%BB%D3%B9%D1%88%D1%82%D3%93%D1%88_(%D0%B1%D0%BE%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0)" title="Ӹлӹштӓш (ботаника) — Western Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Ӹлӹштӓш (ботаника)" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="Western Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun — malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Daun" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%84%DA%AF" title="ولگ — mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ولگ" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Izhuatl" title="Izhuatl — Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Izhuatl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Fronna" title="Fronna — napolitano" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Fronna" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitano" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="पात — nepalês" lang="ne" hreflang="ne" data-title="पात" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalês" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad — neerlandês" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Blad" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Lauv" title="Lauv — norueguês nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Lauv" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norueguês nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad — norueguês bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Blad" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norueguês bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Fielle" title="Fielle — Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Fielle" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Fu%C3%A8lha" title="Fuèlha — occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Fuèlha" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Baala" title="Baala — oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Baala" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AA%E0%A9%B1%E0%A8%A4%E0%A8%BE" title="ਪੱਤਾ — panjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਪੱਤਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Li%C5%9B%C4%87" title="Liść — polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Liść" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D8%A7" title="پتا — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="پتا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%DA%BC%D9%87" title="پاڼه — pastó" lang="ps" hreflang="ps" data-title="پاڼه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pastó" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Raphi" title="Raphi — quíchua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Raphi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quíchua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Frunz%C4%83" title="Frunză — romeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Frunză" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A2ndz%C3%A2" title="Frândzâ — aromeno" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Frândzâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromeno" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист — russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Лист" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%8D%D0%B1%D0%B8%D1%80%D0%B4%D1%8D%D1%85" title="Сэбирдэх — sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сэбирдэх" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A5%E1%B1%9F%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%A2" title="ᱥᱟᱠᱟᱢ — santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱥᱟᱠᱟᱢ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Fogghia" title="Fogghia — siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Fogghia" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf — scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Leaf" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%86" title="پن — sindi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="پن" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/List" title="List — servo-croata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="List" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="servo-croata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B7%9C%E0%B7%85" title="කොළ — cingalês" lang="si" hreflang="si" data-title="කොළ" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalês" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Leaf" title="Leaf — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Leaf" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/List_(botanika)" title="List (botanika) — eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="List (botanika)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/List" title="List — esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="List" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Shizha" title="Shizha — shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Shizha" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Caleen" title="Caleen — somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Caleen" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjethja" title="Gjethja — albanês" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjethja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanês" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82" title="Лист — sérvio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Лист" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="sérvio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Daun" title="Daun — sundanês" lang="su" hreflang="su" data-title="Daun" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanês" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Blad" title="Blad — sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Blad" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Jani" title="Jani — suaíli" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Jani" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suaíli" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="இலை — tâmil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tâmil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/abaw" title="abaw — Atayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="abaw" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Atayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%B0%E0%B3%86" title="ಇರೆ — Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಇರೆ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%AE%E0%B1%81" title="పత్రము — telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పత్రము" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B3" title="Барг — tajique" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Барг" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajique" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%83%E0%B8%9A%E0%B9%84%E0%B8%A1%E0%B9%89" title="ใบไม้ — tailandês" lang="th" hreflang="th" data-title="ใบไม้" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandês" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Dahon_(halaman)" title="Dahon (halaman) — tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Dahon (halaman)" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yaprak" title="Yaprak — turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yaprak" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Wasaw" title="Wasaw — taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Wasaw" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D9%88%D9%BE%DB%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%82" title="يوپۇرماق — uigur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="يوپۇرماق" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uigur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA" title="Листок — ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Листок" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%AA%D9%89" title="پتى — urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="پتى" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Barg" title="Barg — usbeque" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Barg" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="usbeque" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Foja" title="Foja — véneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Foja" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="véneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1" title="Lá — vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lá" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Foye" title="Foye — valão" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Foye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valão" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Dahon" title="Dahon — waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Dahon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%B6" title="叶 — wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="叶" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%9C%D7%90%D7%98" title="בלאט — iídiche" lang="yi" hreflang="yi" data-title="בלאט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="iídiche" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Ew%C3%A9" title="Ewé — ioruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ewé" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ioruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Mbaw" title="Mbaw — zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Mbaw" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 — chinês" lang="zh" hreflang="zh" data-title="葉" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinês" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hio%CC%8Dh-%C3%A1" title="Hio̍h-á — min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hio̍h-á" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%91%89" title="葉 — cantonês" lang="yue" hreflang="yue" data-title="葉" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonês" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33971#sitelinks-wikipedia" title="Editar hiperligações interlínguas" class="wbc-editpage">Editar hiperligações</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaços nominais"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Folha" title="Ver a página de conteúdo [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discuss%C3%A3o:Folha" rel="discussion" title="Discussão sobre o conteúdo da página [t]" accesskey="t"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mudar a variante da língua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">português</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Folha"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&action=history" title="Edições anteriores desta página. [h]" accesskey="h"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mais opções" > <div class="vector-menu-heading"> Operações </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Folha"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&action=history"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Geral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_afluentes/Folha" title="Lista de todas as páginas que contêm hiperligações para esta [j]" accesskey="j"><span>Páginas afluentes</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Altera%C3%A7%C3%B5es_relacionadas/Folha" rel="nofollow" title="Mudanças recentes nas páginas para as quais esta contém hiperligações [k]" accesskey="k"><span>Alterações relacionadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pt.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Carregar_ficheiro" title="Carregar ficheiros [u]" accesskey="u"><span>Carregar ficheiro</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&oldid=69331715" title="Hiperligação permanente para esta revisão desta página"><span>Hiperligação permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&action=info" title="Mais informações sobre esta página"><span>Informações da página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Folha&id=69331715&wpFormIdentifier=titleform" title="Informação sobre como citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FFolha"><span>Obter URL encurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FFolha"><span>Descarregar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Livro&bookcmd=book_creator&referer=Folha"><span>Criar um livro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Folha&action=show-download-screen"><span>Descarregar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Folha&printable=yes" title="Versão para impressão desta página [p]" accesskey="p"><span>Versão para impressão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros projetos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Leaf" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33971" title="Hiperligação para o elemento do repositório de dados [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspeto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pt" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68971778">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}.mw-parser-output .cmbox{margin:3px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #a2a9b1;background-color:#dfe8ff;box-sizing:border-box;color:var(--color-base)}.mw-parser-output .cmbox-speedy{border:4px solid #b32424;background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#ffe7ce}.mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#fff9db}.mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#e4d8ff}.mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#efefe1}.mw-parser-output .cmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .cmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .cmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .cmbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .cmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .cmbox{margin:3px 10%}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox{background-color:#0d1a27}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-speedy,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#300}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#331a00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#332b00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#08001a}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#212112}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox{background-color:#0d1a27}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-speedy,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#300}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#331a00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#332b00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#08001a}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#212112}}.mw-parser-output .fmbox{clear:both;margin:0.2em 0;width:100%;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .fmbox-warning{border:1px solid #bb7070;background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .fmbox-editnotice{background-color:transparent}.mw-parser-output .fmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .fmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#683131}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#683131}}.mw-parser-output .imbox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:3px solid #36c;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box}.mw-parser-output .imbox .mbox-text .imbox{margin:0 -0.5em;display:block}.mw-parser-output .imbox-speedy{border:3px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .imbox-delete{border:3px solid #b32424}.mw-parser-output .imbox-content{border:3px solid #f28500}.mw-parser-output .imbox-style{border:3px solid #fc3}.mw-parser-output .imbox-move{border:3px solid #9932cc}.mw-parser-output .imbox-protection{border:3px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .imbox-license{border:3px solid #88a}.mw-parser-output .imbox-featured{border:3px solid #cba135}.mw-parser-output .imbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .imbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .imbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .imbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .imbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .imbox{margin:4px 10%}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .imbox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .imbox-speedy{background-color:#310402}}.mw-parser-output .ombox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ombox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ombox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .ombox-content{border:1px solid #f28500}.mw-parser-output .ombox-style{border:1px solid #fc3}.mw-parser-output .ombox-move{border:1px solid #9932cc}.mw-parser-output .ombox-protection{border:2px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ombox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .ombox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ombox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ombox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.ombox img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}.mw-parser-output .tmbox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #c0c090;background-color:#f8eaba;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmbox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .tmbox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .tmbox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .tmbox-content{border:1px solid #c0c090}.mw-parser-output .tmbox-style{border:2px solid #fc3}.mw-parser-output .tmbox-move{border:2px solid #9932cc}.mw-parser-output .tmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .tmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .tmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .tmbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .tmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .tmbox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .tmbox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tmbox{background-color:#2e2505}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tmbox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tmbox{background-color:#2e2505}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tmbox-speedy{background-color:#310402}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.tmbox img{max-width:none!important}</style><table class="box-Sem_notas plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Cite_as_fontes" title="Wikipédia:Livro de estilo/Cite as fontes"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/40px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/60px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Text_document_with_red_question_mark.svg/80px-Text_document_with_red_question_mark.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Este artigo ou secção contém <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Cite_as_fontes#Referências_no_fim" title="Wikipédia:Livro de estilo/Cite as fontes">uma lista de referências no fim do texto</a>, mas as suas fontes não são claras porque <b>não são <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Cite_as_fontes#Referências_no_texto" title="Wikipédia:Livro de estilo/Cite as fontes">citadas no corpo do artigo</a></b>, o que <b>compromete a <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V" class="mw-redirect" title="Wikipédia:V">confiabilidade</a></b> das informações.<span class="hide-when-compact"> Ajude a <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Folha&action=edit">melhorar</a></span> este artigo <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Refer%C3%AAncias_e_notas_de_rodap%C3%A9" title="Wikipédia:Livro de estilo/Referências e notas de rodapé">inserindo citações no corpo do artigo</a>.</span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">Abril de 2010</span>)</i></small></div></td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Lupin_Leaf.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Lupin_Leaf.jpg/250px-Lupin_Leaf.jpg" decoding="async" width="200" height="166" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Lupin_Leaf.jpg/330px-Lupin_Leaf.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Lupin_Leaf.jpg/400px-Lupin_Leaf.jpg 2x" data-file-width="475" data-file-height="394" /></a><figcaption>Folhas de <i><a href="/w/index.php?title=Lupinus_texensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lupinus texensis (página não existe)">Lupinus texensis</a></i></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Leaves_opposite.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Leaves_opposite.jpg/250px-Leaves_opposite.jpg" decoding="async" width="200" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Leaves_opposite.jpg/330px-Leaves_opposite.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Leaves_opposite.jpg/500px-Leaves_opposite.jpg 2x" data-file-width="855" data-file-height="614" /></a><figcaption>Folha opostas.</figcaption></figure> <div class="hatnote"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/20px-Disambig_grey.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/40px-Disambig_grey.svg.png 1.5x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></span></span> <b>Nota:</b> Para outros significados, veja <a href="/wiki/Folha_(desambigua%C3%A7%C3%A3o)" class="mw-disambig" title="Folha (desambiguação)">Folha (desambiguação)</a>.</div> <p>Em <a href="/wiki/Bot%C3%A2nica" title="Botânica">botânica</a>, a <b>folha</b> são <a href="/wiki/%C3%93rg%C3%A3o_(anatomia)" title="Órgão (anatomia)">órgãos</a> das <a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">plantas</a> especializados na captação de <a href="/wiki/Luz" title="Luz">luz</a> e trocas gasosas com a <a href="/wiki/Atmosfera" title="Atmosfera">atmosfera</a> para realizar a <a href="/wiki/Fotoss%C3%ADntese" title="Fotossíntese">fotossíntese</a>, <a href="/wiki/Transpira%C3%A7%C3%A3o" title="Transpiração">transpiração</a>, <a href="/wiki/Guta%C3%A7%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Gutação">gutação</a> e <a href="/wiki/Respira%C3%A7%C3%A3o" title="Respiração">respiração</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Salvo raras excepções, associadas a plantas de <a href="/wiki/Clima_%C3%A1rido" title="Clima árido">climas áridos</a>, as folhas tendem a maximizar a <a href="/wiki/Superf%C3%ADcie" title="Superfície">superfície</a> em relação ao <a href="/wiki/Volume" title="Volume">volume</a>, de modo a aumentar tanto a área da planta exposta à luz, quanto a área da planta onde as trocas gasosas são possíveis por estar exposta à atmosfera. </p><p><a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">Espécies</a> diferentes de plantas têm folhas diferentes, e existem vários tipos especializados de folhas, com fins diferentes dos das folhas comuns, como por exemplo as <a href="/wiki/P%C3%A9tala" title="Pétala">pétalas</a> das <a href="/wiki/Flor" title="Flor">flores</a>. </p><p>Este artigo concentra-se nas folhas das <a href="/wiki/Plantas_vasculares" class="mw-redirect" title="Plantas vasculares">plantas vasculares</a> - as únicas que possuem "verdadeiras" folhas; as restantes plantas verdes, como os <a href="/wiki/Musgo" title="Musgo">musgos</a> ou as <a href="/wiki/Cavalinha_(planta)" class="mw-redirect" title="Cavalinha (planta)">cavalinhas</a>, possuem órgãos equivalentes, mas com estrutura e, por vezes, denominações diferentes. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomia_das_folhas_das_plantas_vasculares">Anatomia das folhas das plantas vasculares</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=1" title="Editar secção: Anatomia das folhas das plantas vasculares" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=1" title="Editar código-fonte da secção: Anatomia das folhas das plantas vasculares"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>As folhas possuem três estruturas diferentes: </p> <ul><li><a href="/wiki/Bainha" title="Bainha">Bainha</a> - estrutura que liga a folha ao caule;</li> <li><a href="/wiki/Pec%C3%ADolo" class="mw-disambig" title="Pecíolo">Pecíolo</a> - estrutura, semelhante a um <a href="/wiki/Ped%C3%BAnculo" title="Pedúnculo">pedúnculo</a>; e</li> <li><a href="/wiki/Limbo_(bot%C3%A2nica)" title="Limbo (botânica)">Limbo</a> - a parte laminar ou mais evidenciada da folha.</li></ul> <p>Em algumas plantas, as folhas podem não apresentar uma ou mais destas estruturas. </p><p>Do ponto de vista da <a href="/wiki/Histologia" title="Histologia">histologia</a>, ou seja, dos <a href="/wiki/Tecido_(histologia)" class="mw-redirect" title="Tecido (histologia)">tecidos</a> e outras formações da folha, este órgão é formado por: </p> <ul><li><a href="/wiki/C%C3%B3rtex_(bot%C3%A2nica)" title="Córtex (botânica)">epiderme</a> e</li> <li><a href="/wiki/Mesofilo" title="Mesofilo">mesofilo</a></li></ul> <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Anatomia_da_folha.svg" class="mw-file-description" title="Diagrama da anatomia interna de uma folha"><img alt="Diagrama da anatomia interna de uma folha" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Anatomia_da_folha.svg/600px-Anatomia_da_folha.svg.png" decoding="async" width="600" height="268" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Anatomia_da_folha.svg/900px-Anatomia_da_folha.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Anatomia_da_folha.svg/1200px-Anatomia_da_folha.svg.png 2x" data-file-width="769" data-file-height="344" /></a><figcaption>Diagrama da anatomia interna de uma folha</figcaption></figure> <p>A epiderme é uma camada de <a href="/wiki/C%C3%A9lula" title="Célula">células</a> transparentes muitas vezes recoberta por uma <a href="/wiki/Cut%C3%ADcula" title="Cutícula">cutícula</a> de um material semelhante à <a href="/wiki/Cera" title="Cera">cera</a> que reduz a perda de água por <a href="/wiki/Transpira%C3%A7%C3%A3o" title="Transpiração">transpiração</a>. Nas plantas de <a href="/wiki/Clima" title="Clima">climas</a> <a href="/wiki/%C3%81rido" class="mw-redirect" title="Árido">áridos</a>, a cutícula pode ser tão espessa que dá às folhas uma consistência <a href="/w/index.php?title=Cori%C3%A1ceo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coriáceo (página não existe)">coriácea</a>. </p><p>As trocas gasosas entre a folha e o <a href="/wiki/Meio_ambiente" title="Meio ambiente">meio ambiente</a> são efectuadas principalmente através de pequenos orifícios na epiderme chamados <a href="/wiki/Est%C3%B4mato" title="Estômato">estômatos</a>, que são formados por duas células em forma de <a href="/wiki/Rim" title="Rim">rim</a> ou <a href="/wiki/Feij%C3%A3o" title="Feijão">feijão</a>, que podem controlar a abertura e fecho para, por exemplo, reduzir a transpiração. Os estomatos são geralmente mais numerosos na parte inferior da folha. </p><p>Muitas plantas apresentam ainda na epiderme (não só das folhas, mas também do <a href="/wiki/Caule" title="Caule">caule</a> ou das <a href="/wiki/Flor" title="Flor">flores</a>) <a href="/wiki/Ap%C3%AAndice" class="mw-disambig" title="Apêndice">apêndices</a> formados por <a href="/wiki/Tricoma" title="Tricoma">tricomas</a>, ou seja "cabelos" que podem ser uni- ou <a href="/wiki/Multicelular" class="mw-redirect" title="Multicelular">multicelulares</a> e podem ter origem não apenas na epiderme, mas noutros tecidos da folha. O conjunto destes apêndices chama-se <a href="/wiki/Indumento" title="Indumento">indumento</a>. Algumas destas estruturas podem ter funções especiais, como por exemplo, a produção de <a href="/wiki/Composto_qu%C3%ADmico" title="Composto químico">compostos químicos</a> que podem servir para proteger a planta contra os <a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">animais</a> ou para os atrair (por exemplo, para a <a href="/wiki/Poliniza%C3%A7%C3%A3o" title="Polinização">polinização</a>). </p><p>O interior da folha, o <a href="/wiki/Mesofilo" title="Mesofilo">mesofilo</a>, é formado por <a href="/wiki/Par%C3%AAnquima" title="Parênquima">parênquima</a>, um tecido de células semelhantes e muito permeáveis que possuem normalmente grande quantidade de <a href="/wiki/Cloroplasto" title="Cloroplasto">cloroplastos</a>, caso em que o tecido passa a chamar-se <a href="/wiki/Clor%C3%AAnquima" title="Clorênquima">clorênquima</a>. A função principal deste tecido é realizar a <a href="/wiki/Fotoss%C3%ADntese" title="Fotossíntese">fotossíntese</a> e produzir as substâncias <a href="/wiki/Nutri%C3%A7%C3%A3o" title="Nutrição">nutritivas</a> que permitem a <a href="/wiki/Vida" title="Vida">vida</a> da planta. Este tecido pode também possuir células especializadas na reserva de água ou outros fluidos - folhas carnudas, como as das <a href="/wiki/Crassul%C3%A1cea" class="mw-redirect" title="Crassulácea">Crassuláceas</a>. </p><p>O mesofilo pode estar <a href="/wiki/Diferencia%C3%A7%C3%A3o" class="mw-disambig" title="Diferenciação">diferenciado</a> em dois tipos diferentes de parênquima: </p> <ul><li>o tecido em paliçada, formado por células alongadas e dispostas transversalmente à superfície da folha, para lhe dar consistência; e</li> <li>o tecido esponjoso, formado por células mais arredondadas.</li></ul> <p>Os canais dos estomas atravessam a paliçada e terminam no tecido esponjoso. </p><p>A cor das folhas pode variar, de acordo com os <a href="/wiki/Pigmento" title="Pigmento">pigmentos</a> existentes nas suas células. Estas diferentes colorações podem ser características da própria espécie ou ser causadas por <a href="/wiki/Virus" class="mw-redirect" title="Virus">virus</a> ou ainda por deficiências nutritivas. No climas <a href="/wiki/Clima_temperado" title="Clima temperado">temperados</a> e <a href="/wiki/Boreal" class="mw-redirect" title="Boreal">boreais</a>, as folhas de muitas espécies podem mudar de coloração com as estações do ano e soltar-se (morrer) - folhas caducas ou <a href="/wiki/Caducif%C3%B3lia" title="Caducifólia">decíduas</a> - na época em que existe menos luz e em que a temperatura é baixa; a planta sem folhas irá passar o <a href="/wiki/Inverno" title="Inverno">inverno</a> num estado de <a href="/wiki/Metabolismo" title="Metabolismo">metabolismo</a> reduzido, alimentando-se das reservas nutritivas que tiver acumulado. </p><p>No interior das folhas das <a href="/wiki/Plantas_vasculares" class="mw-redirect" title="Plantas vasculares">plantas vasculares</a> existem ainda <a href="/wiki/Nervura_(bot%C3%A2nica)" title="Nervura (botânica)">nervuras</a> onde se encontram os canais por onde circula a seiva - os tecidos vasculares, o <a href="/wiki/Xilema" title="Xilema">xilema</a> e o <a href="/wiki/Floema" title="Floema">floema</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Morfologia_foliar_das_plantas_vasculares">Morfologia foliar das plantas vasculares</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=2" title="Editar secção: Morfologia foliar das plantas vasculares" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=2" title="Editar código-fonte da secção: Morfologia foliar das plantas vasculares"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Leaf_morphology_no_title.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Leaf_morphology_no_title.svg/250px-Leaf_morphology_no_title.svg.png" decoding="async" width="220" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Leaf_morphology_no_title.svg/330px-Leaf_morphology_no_title.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/57/Leaf_morphology_no_title.svg/500px-Leaf_morphology_no_title.svg.png 2x" data-file-width="2166" data-file-height="1985" /></a><figcaption>Morfologia de folhas</figcaption></figure> <p>A forma das folhas é geralmente característica das <a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">espécies</a>, embora com grandes variações. As formas típicas de folha das <a href="/wiki/Plantas_vasculares" class="mw-redirect" title="Plantas vasculares">plantas vasculares</a> são: </p> <ul><li>arredondada ou sub-circular;</li> <li>obovada (quando a parte mais estreita da lâmina foliar se encontra perto do <a href="/wiki/Pec%C3%ADolo" class="mw-disambig" title="Pecíolo">pecíolo</a> ou da <a href="/wiki/Bainha" title="Bainha">bainha</a>);</li> <li>ovada (quando a parte mais larga se encontra perto do pecíolo ou da bainha);</li> <li>lanceolada - em forma de <a href="/wiki/Lan%C3%A7a" title="Lança">lança</a>;</li> <li>acicular - em forma de <a href="/wiki/Agulha" title="Agulha">agulha</a>;</li> <li>ensiforme - em forma de espada;</li> <li>escariforme - reduzida a uma estrutura em forma de escama;</li> <li>alongada - como as folhas das <a href="/wiki/Gram%C3%ADnea" class="mw-redirect" title="Gramínea">gramíneas</a> ou <a href="/wiki/Capim" class="mw-redirect" title="Capim">capins</a>.</li></ul> <p>A forma da margem também mostra algumas variantes: </p> <ul><li><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Ulistnienie.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ulistnienie.svg/225px-Ulistnienie.svg.png" decoding="async" width="225" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ulistnienie.svg/338px-Ulistnienie.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Ulistnienie.svg/450px-Ulistnienie.svg.png 2x" data-file-width="430" data-file-height="164" /></a><figcaption><b><u><a href="/wiki/Filotaxia" title="Filotaxia">Filotaxia</a></u></b>:<br /><b>a</b> - alternadas <br /><b>b</b> - opostas cruzadas <br /><b>c</b> - opostas dísticas <br /><b>d</b> - verticiladas</figcaption></figure>lisa - como as folhas do cafeeiro;</li> <li>dentada - como as folhas das <a href="/wiki/Rosa" title="Rosa">roseiras</a>;</li> <li>crenada - o oposto de dentada;</li> <li>lobada - dividida em <a href="/wiki/L%C3%B3bulo_(bot%C3%A2nica)" title="Lóbulo (botânica)">lobos</a>;</li> <li>fendida - como as folhas do <a href="/wiki/Sobreiro" title="Sobreiro">sobreiro</a>; ou</li> <li>partida ou secta - em que a divisão do limbo chega até à nervura central.</li></ul> <p>A <a href="/wiki/L%C3%A2mina" title="Lâmina">lâmina</a> das folhas também pode encontrar-se dividida em <a href="/wiki/Pina" class="mw-disambig" title="Pina">pinas</a> ou <a href="/wiki/P%C3%ADnula" class="mw-redirect" title="Pínula">pínulas</a> subiguais - folhas compostas ou recompostas, como são os casos das <a href="/wiki/Folhas" class="mw-redirect" title="Folhas">folhas</a> (<a href="/wiki/Fronde" title="Fronde">frondes</a>) dos <a href="/wiki/Samambaia" title="Samambaia">fetos</a> ou das <a href="/wiki/Palmeira" class="mw-redirect" title="Palmeira">palmeiras</a>. Nestes casos também se usa a notação: </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:SubalpineFir_3320.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/SubalpineFir_3320.jpg/250px-SubalpineFir_3320.jpg" decoding="async" width="225" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/SubalpineFir_3320.jpg/500px-SubalpineFir_3320.jpg 1.5x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Agulhas de pinheiro</figcaption></figure> <ul><li>1-pinada - sem divisões ou <b>folha inteira</b>;</li> <li>2-pinada - dividida em pinas, como no <a href="/wiki/Polip%C3%B3dio" class="mw-redirect" title="Polipódio">Polipódio</a>;</li> <li>3-pinada (igual a "recomposta"); etc.</li></ul> <p>Nestes casos, o <a href="/wiki/Caule" title="Caule">eixo</a> da folha, ou seja, a <a href="/wiki/Nervura_(bot%C3%A2nica)" title="Nervura (botânica)">nervura</a> central pode ser mais grossa, formando um <a href="/wiki/R%C3%A1quis" title="Ráquis">ráquis</a>. </p><p>As folhas compostas também podem ser <a href="/wiki/Palmiformes" class="mw-redirect" title="Palmiformes">palmiformes</a>, quando as pinas saem todas do mesmo <a href="/wiki/Pec%C3%ADolo" class="mw-disambig" title="Pecíolo">pecíolo</a> (como na <a href="/wiki/Mandioca" title="Mandioca">mandioca</a>). </p> <div style="clear:both;"></div> <ul><li>Formas de inserção das folhas das plantas vasculares</li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Maple_leaf_structure.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Maple_leaf_structure.jpg/225px-Maple_leaf_structure.jpg" decoding="async" width="225" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Maple_leaf_structure.jpg/338px-Maple_leaf_structure.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Maple_leaf_structure.jpg/450px-Maple_leaf_structure.jpg 2x" data-file-width="1945" data-file-height="1256" /></a><figcaption>Folhas alaranjadas</figcaption></figure> <p>Quanto à sua inserção no <a href="/wiki/Caule" title="Caule">caule</a>, as folhas podem ser: </p> <ul><li>alternadas (uma folha por <a href="/wiki/N%C3%B3_(bot%C3%A2nica)" class="mw-redirect" title="Nó (botânica)">nó</a>);</li> <li>opostas (duas folhas saindo do mesmo nó), podendo ser:</li></ul> <p>-oposto-cruzada (rotação 90 °), </p><p>-oposto-dística (não girada); </p> <ul><li>verticiladas (várias folhas saindo do mesmo nó ou <a href="/wiki/Verticilo" title="Verticilo">verticilo</a>);</li> <li>em roseta (várias folhas saindo da extremidade dum caule, como na <i><a href="/wiki/Gerbera" title="Gerbera">Gerbera</a></i>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Outras_classificações_das_folhas"><span id="Outras_classifica.C3.A7.C3.B5es_das_folhas"></span>Outras classificações das folhas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=3" title="Editar secção: Outras classificações das folhas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=3" title="Editar código-fonte da secção: Outras classificações das folhas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Quanto à situação: <ul><li>aérea;</li> <li>aquática;</li> <li>subterrânea.</li></ul></li> <li>Quanto a consistência: <ul><li>membranácea;</li> <li>coriácea;</li> <li>crassa.</li></ul></li> <li><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:CebolaDSC2092.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/CebolaDSC2092.jpg/194px-CebolaDSC2092.jpg" decoding="async" width="194" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/CebolaDSC2092.jpg/291px-CebolaDSC2092.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/42/CebolaDSC2092.jpg/388px-CebolaDSC2092.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1330" /></a><figcaption>Cebola</figcaption></figure>Quanto ao posicionamento de suas nervuras: <ul><li>ramificadas (ex. folha da macieira);</li> <li>paralelas (ex. folha do milho).</li></ul></li> <li>Quanto a coloração: <ul><li>maculada;</li> <li>bicolor;</li> <li>variegada;</li> <li>listrada;</li> <li>concolor.</li></ul></li></ul> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/250px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg" decoding="async" width="196" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/330px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg/500px-Drosera_rotundifolia_leaf1.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Planta-carnivora</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Adaptações_especiais_das_folhas"><span id="Adapta.C3.A7.C3.B5es_especiais_das_folhas"></span>Adaptações especiais das folhas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=4" title="Editar secção: Adaptações especiais das folhas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=4" title="Editar código-fonte da secção: Adaptações especiais das folhas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Algumas <a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">plantas</a>, como os <a href="/wiki/Cactaceae" title="Cactaceae">cactos</a>, têm as folhas transformadas em <a href="/wiki/Espinho_(biologia)" class="mw-redirect" title="Espinho (biologia)">espinhos</a>; são os <a href="/wiki/Caule" title="Caule">caules</a>, carnudos e achatados, que exercem a <a href="/wiki/Fun%C3%A7%C3%A3o" class="mw-disambig" title="Função">função</a> <a href="/wiki/Fotoss%C3%ADntese" title="Fotossíntese">fotossintética</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Cacto4.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Cacto4.jpg/250px-Cacto4.jpg" decoding="async" width="196" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Cacto4.jpg/330px-Cacto4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Cacto4.jpg/500px-Cacto4.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption>Cacto</figcaption></figure> <p>As folhas dos caules <a href="/wiki/Subterr%C3%A2neo" class="mw-redirect" title="Subterrâneo">subterrâneos</a>, como na <a href="/wiki/Cebola" title="Cebola">cebola</a>, podem estar transformados em <a href="/wiki/%C3%93rg%C3%A3o_(anatomia)" title="Órgão (anatomia)">órgãos</a> de reserva de <a href="/wiki/Nutriente" title="Nutriente">nutrientes</a>. </p><p>O caso mais extremo parece ser das <a href="/wiki/Plantas_carn%C3%ADvoras" class="mw-redirect" title="Plantas carnívoras">plantas carnívoras</a>, em que a folha está transformada numa <a href="/wiki/Armadilha" title="Armadilha">armadilha</a>, como se de um <a href="/wiki/Preda%C3%A7%C3%A3o" title="Predação">predador</a> se tratasse. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nomófilo"><span id="Nom.C3.B3filo"></span>Nomófilo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=5" title="Editar secção: Nomófilo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=5" title="Editar código-fonte da secção: Nomófilo"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/20px-Disambig_grey.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Disambig_grey.svg/40px-Disambig_grey.svg.png 1.5x" data-file-width="260" data-file-height="200" /></span></span> <b>Nota:</b> Se procura as folhas modificadas nas peças florais, veja <a href="/wiki/Ant%C3%B3filo" title="Antófilo">Antófilo</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Simple_leaf_diagram_(PSF).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png/200px-Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png" decoding="async" width="200" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png/300px-Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png/400px-Simple_leaf_diagram_%28PSF%29.png 2x" data-file-width="2250" data-file-height="1900" /></a><figcaption>As folhas normais típicas, os nomófilos, são compostas por um <a href="/wiki/Pec%C3%ADolo_(bot%C3%A2nica)" title="Pecíolo (botânica)">pecíolo</a> e uma <a href="/wiki/L%C3%A2mina_foliar" class="mw-redirect" title="Lâmina foliar">lâmina foliar</a> ou limbo. (a) Caule; (b) nodo; (c) pecíolo; e (d) lâmina foliar ou limbo.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Rose_stipule_ies.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Rose_stipule_ies.jpg/250px-Rose_stipule_ies.jpg" decoding="async" width="200" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Rose_stipule_ies.jpg/330px-Rose_stipule_ies.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Rose_stipule_ies.jpg/500px-Rose_stipule_ies.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="700" /></a><figcaption><a href="/wiki/Est%C3%ADpula" title="Estípula">Estípulas</a> da folha de <i>Rosa</i> (o caule foi eliminado).</figcaption></figure> <p>Nomófilo é o termo usado em botânica descritiva para designar a folha típica ou normal de cada <a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">espécie</a>, a qual é para este efeito definida como um órgão lateral que brota do <a href="/wiki/Talo" title="Talo">talo</a> de forma exógena e mantém <a href="/w/index.php?title=Crescimento_definido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Crescimento definido (página não existe)">crescimento definido</a>, assumindo geralmente forma laminar e estrutura dorsiventral.<sup id="cite_ref-def_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-def-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A parte plana, delgada e expandida do nomófilo é chamada de lâmina ou limbo foliar. Em geral, é de cor verde porque abriga os <a href="/wiki/Cloroplasto" title="Cloroplasto">cloroplastos</a> que realizam a fotossíntese. Apresenta duas faces (ou <i>páginas</i>): (1) a face adaxial, superior, ventral ou epifílica, voltada para o ápice caulinar; e (2) a face abaxial, inferior, dorsal ou hipofílica, voltada para a base do caule. Quando os dois lados são da mesma cor, a folha é designada como <i>folha concolor</i>; quando são de cor diferente, sendo que geralmente o adaxial é verde mais escuro, chama-se <i>folha discolor</i>.<sup id="cite_ref-estipula_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-estipula-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Muitas folhas têm um pequeno caule proximal, o <a href="/wiki/Pec%C3%ADolo" class="mw-disambig" title="Pecíolo">pecíolo</a>. Geralmente estreito, pode ser cilíndrico ou deprimido no topo, ou achatado e largo como em <i><a href="/wiki/Citrus" title="Citrus">Citrus</a></i>. Muitas vezes as folhas não possuem pecíolo, com o limbo preso diretamente ao caule, sendo nesse caso a folha designada por <i>séssil</i> ou <i>assentada</i>. Quando há duas folhas sésseis presas a cada <a href="/wiki/N%C3%B3_(bot%C3%A2nica)" class="mw-redirect" title="Nó (botânica)">nó</a>, por vezes estão presas uma à outra, envolvendo completamente o caule, como no caso dos craveiros (<i><a href="/wiki/Dianthus" title="Dianthus">Dianthus</a></i>).<sup id="cite_ref-pecíolo_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-pecíolo-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Muitas espécies apresentam espessamentos semelhantes a juntas, chamados <a href="/wiki/Pulvino" title="Pulvino">pulvinos</a>, que se localizam na base ou no ápice do pecíolo, ou <a href="/wiki/Pulv%C3%ADnulo" class="mw-redirect" title="Pulvínulo">pulvínulos</a> se ocorrerem na base dos pecíolos das folhas. Ambos os tipos de espessamento são inchados, têm superfície enrugada e estão funcionalmente relacionados com os <a href="/wiki/Movimento_n%C3%A1stico" class="mw-redirect" title="Movimento nástico">movimentos reversíveis das folhas</a> que ocorrem em resposta a estímulos: as <a href="/wiki/Nastia" title="Nastia">nastias</a>. Os pulvínulos de certas espécies do género <i><a href="/wiki/Mimosa_(g%C3%A9nero)" class="mw-redirect" title="Mimosa (género)">Mimosa</a></i> movem as folhas em resposta a estímulos tácteis.<sup id="cite_ref-pecíolo_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-pecíolo-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Muitos nomófilos apresentam um par de apêndices semelhantes a folhas em ambos os lados da base da folha, chamados <a href="/wiki/Est%C3%ADpula" title="Estípula">estípulas</a>. As estípulas podem aparecer como órgãos folhosos, espinhosos, glândulares ou como <a href="/wiki/Tricoma" title="Tricoma">tricomas</a> ou escamas. Quando dotadas de estípulas, as folhas são ditas <i>estipuladas</i>. Uma estrutura especializada e escamosa encontrada acima dos nós em alguns membros da família <a href="/wiki/Polygonaceae" class="mw-redirect" title="Polygonaceae">Polygonaceae</a> é interpretada como uma versão modificada de uma estípula e é chamada de <a href="/w/index.php?title=%C3%93crea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ócrea (página não existe)">ócrea</a>. As estruturas que mimetizam as estípulas na base dos <a href="/wiki/Fol%C3%ADolo" title="Folíolo">folíolos</a> são chamadas de <i>estipelas</i> (por exemplo em <i><a href="/wiki/Thalictrum" title="Thalictrum">Thalictrum</a></i> e em algumas leguminosas). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referências"><span id="Refer.C3.AAncias"></span>Referências</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=6" title="Editar secção: Referências" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=6" title="Editar código-fonte da secção: Referências"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">VIDAL, Waldomiro Nunes & VIDAL, Maria Rosária Rodrigues (1990). Botânica organografica: quadros sinóticos ilustrados de fanerógamos. (3 ed.). <a href="/wiki/Vi%C3%A7osa_(Minas_Gerais)" title="Viçosa (Minas Gerais)">Viçosa</a>: <a href="/wiki/Universidade_Federal_de_Vi%C3%A7osa" title="Universidade Federal de Viçosa">Universidade Federal de Viçosa</a>.</span> </li> <li id="cite_note-def-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-def_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">González, A.M. & Arbo, M.M. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_1sucesionfoliar.htm">«Organización del cuerpo de la planta. Tema 2: Hoja, 2.1. Definición, origen, función y sucesión foliar»</a>. <i>Morfología de Plantas Vasculares</i> (em espanhol). Argentina: Universidad Nacional del Nordeste<span class="reference-accessdate">. Consultado em 10 de setembro de 2010</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090323165659/http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_1sucesionfoliar.htm">Cópia arquivada em 23 de março de 2009</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AFolha&rft.atitle=Organizaci%C3%B3n+del+cuerpo+de+la+planta.+Tema+2%3A+Hoja%2C+2.1.+Definici%C3%B3n%2C+origen%2C+funci%C3%B3n+y+sucesi%C3%B3n+foliar&rft.au=Gonz%C3%A1lez%2C+A.M.+%26+Arbo%2C+M.M.&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Morfolog%C3a+de+Plantas+Vasculares&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hiperbotanica.net%2Ftema2%2Ftema2_1sucesionfoliar.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|urlarchivo=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-estipula-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-estipula_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">González, A.M. & Arbo, M.M. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_2dicot.htm">«Organización del cuerpo de la planta. Tema 2: Hoja. 2.2. Hoja de Dicotiledóneas»</a>. <i>Morfología de Plantas Vasculares</i> (em espanhol). Argentina: Universidad Nacional del Nordeste<span class="reference-accessdate">. Consultado em 10 de setembro de 2010</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100927095101/http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_2dicot.htm">Cópia arquivada em 27 de setembro de 2010</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AFolha&rft.atitle=Organizaci%C3%B3n+del+cuerpo+de+la+planta.+Tema+2%3A+Hoja.+2.2.+Hoja+de+Dicotiled%C3%B3neas&rft.au=Gonz%C3%A1lez%2C+A.M.+%26+Arbo%2C+M.M.&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Morfolog%C3a+de+Plantas+Vasculares&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hiperbotanica.net%2Ftema2%2Ftema2_2dicot.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|urlarchivo=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-pecíolo-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-pecíolo_4-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pecíolo_4-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">González, A.M. & Arbo, M.M. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_4peciolo.htm">«Organización del cuerpo de la planta. Tema 2: Hoja, 2.4. Pecíolo y base foliar»</a>. <i>Morfología de Plantas Vasculares</i> (em espanhol). Argentina: Universidad Nacional del Nordeste<span class="reference-accessdate">. Consultado em 10 de setembro de 2010</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101209090004/http://www.hiperbotanica.net/tema2/tema2_4peciolo.htm">Cópia arquivada em 9 de dezembro de 2010</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AFolha&rft.atitle=Organizaci%C3%B3n+del+cuerpo+de+la+planta.+Tema+2%3A+Hoja%2C+2.4.+Pec%C3olo+y+base+foliar&rft.au=Gonz%C3%A1lez%2C+A.M.+%26+Arbo%2C+M.M.&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Morfolog%C3a+de+Plantas+Vasculares&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.hiperbotanica.net%2Ftema2%2Ftema2_4peciolo.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|urlarchivo=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ver_também"><span id="Ver_tamb.C3.A9m"></span>Ver também</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=7" title="Editar secção: Ver também" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=7" title="Editar código-fonte da secção: Ver também"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Anatomia_vegetal" title="Anatomia vegetal">Anatomia vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Caule" title="Caule">Caule</a></li> <li><a href="/wiki/Flor" title="Flor">Flor</a></li> <li><a href="/wiki/Fruto" title="Fruto">Fruto</a></li> <li><a href="/wiki/Raiz" title="Raiz">Raiz</a></li> <li><a href="/wiki/Semente" title="Semente">Semente</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ligações_externas"><span id="Liga.C3.A7.C3.B5es_externas"></span>Ligações externas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Folha&veaction=edit&section=8" title="Editar secção: Ligações externas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Folha&action=edit&section=8" title="Editar código-fonte da secção: Ligações externas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69325977">@media(max-width:768px){.mw-parser-output .mobile-stack{width:100%!important;float:none!important;margin:10px auto!important;text-align:center!important;box-sizing:border-box!important}.mw-parser-output .mobile-stack .image-container{float:none!important;display:inline-block;padding-bottom:10px}.mw-parser-output .mobile-stack .text-container{margin-left:0!important}}</style><div class="noprint mobile-stack" style="clear: right; border: solid #aaa 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f9f9f9); color: inherit; width: 238px; padding: 5px; spacing: 0; text-align: left; float: right;"> <div class="image-container" style="float: left; vertical-align:middle; margin: 0 10px 0 5px;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> <div class="text-container" style="margin-left: 30px; line-height:normal; vertical-align:middle;">O <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/P%C3%A1gina_principal" class="extiw" title="commons:Página principal">Commons</a> possui imagens e outros ficheiros sobre <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/w/index.php?title=Leaf&uselang=pt">Folha</a></span></b></div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arvoresdeirati.com/index.php?area=folha">Folhas - Partes da árvore</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Controle_de_autoridade" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Controle_de_autoridade" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Ajuda:Controle_de_autoridade" title="Ajuda:Controle de autoridade">Controle de autoridade</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q33971" class="extiw" title="wikidata:Q33971">Q33971</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Tesauro_de_Arte_e_Arquitetura" title="Tesauro de Arte e Arquitetura">AAT</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300400479">300400479</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Floren%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional Central de Florença">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=529">529</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Fran%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional da França">BNF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11944141h">11944141h</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclop%C3%A9dia_Sovi%C3%A9tica" title="Grande Enciclopédia Soviética">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/2175622">2175622</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/leaf-plant-anatomy">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4007051-7">4007051-7</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/mesophyll">mesophyll</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/N%C3%BAmero_de_controle_da_Biblioteca_do_Congresso" title="Número de controle da Biblioteca do Congresso">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85075608">sh85075608</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Arquivos_Nacionais_e_Administra%C3%A7%C3%A3o_de_Documentos" title="Arquivos Nacionais e Administração de Documentos">NARA</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10637883">10637883</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562740">00562740</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Identificadores" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Identificadores" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;">Identificadores</th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D018515">D018515</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.nlm.nih.gov/mesh/A18.024.812">A18.024.812</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Sistema_Unificado_de_Linguagem_M%C3%A9dica" title="Sistema Unificado de Linguagem Médica">UMLS</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://evsexplore.semantics.cancer.gov/evsexplore/concept/ncim/C0242724">C0242724</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69328899">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:0 auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Anatomia_vegetal" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811335">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69825269">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Anatomia_vegetal" title="Predefinição:Anatomia vegetal"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/w/index.php?title=Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Anatomia_vegetal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Predefinição Discussão:Anatomia vegetal (página não existe)"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Anatomia_vegetal" title="Especial:EditPage/Predefinição:Anatomia vegetal"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Anatomia_vegetal" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Anatomia_vegetal" title="Anatomia vegetal">Anatomia vegetal</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bolbo_(bot%C3%A2nica)" title="Bolbo (botânica)">Bolbo</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A1filo" title="Catáfilo">Catáfilo</a></li> <li><a href="/wiki/Caule" title="Caule">Caule</a></li> <li><a href="/wiki/Colmo" title="Colmo">Colmo</a></li> <li><a href="/wiki/Cormo" title="Cormo">Cormo</a></li> <li><a href="/wiki/Espinho_(bot%C3%A2nica)" title="Espinho (botânica)">Espinho</a></li> <li><a href="/wiki/Espique" title="Espique">Espique</a></li> <li><a href="/wiki/Estolho" title="Estolho">Estolho</a></li> <li><a href="/wiki/Flor" title="Flor">Flor</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Folha</a></li> <li><a href="/wiki/Fruto" title="Fruto">Fruto</a></li> <li><a href="/wiki/Gomo_(bot%C3%A2nica)" title="Gomo (botânica)">Gomo</a></li> <li><a href="/wiki/Infloresc%C3%AAncia" title="Inflorescência">Inflorescência</a></li> <li><a href="/wiki/Infrutesc%C3%AAncia" title="Infrutescência">Infrutescência</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%B3bulo_(bot%C3%A2nica)" title="Lóbulo (botânica)">Lóbulo</a></li> <li><a href="/wiki/Raiz" title="Raiz">Raiz</a></li> <li><a href="/wiki/Rizoma" title="Rizoma">Rizoma</a></li> <li><a href="/wiki/Semente" title="Semente">Semente</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BAber" title="Súber">Súber</a></li> <li><a href="/wiki/Talo" title="Talo">Talo</a></li> <li><a href="/wiki/Tronco_(%C3%B3rg%C3%A3o_vegetal)" title="Tronco (órgão vegetal)">Tronco</a></li> <li><a href="/wiki/Tub%C3%A9rculo" title="Tubérculo">Tubérculo</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Botânica" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811335" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69825269" /><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Bot%C3%A2nica" title="Predefinição:Botânica"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Bot%C3%A2nica" title="Predefinição Discussão:Botânica"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Bot%C3%A2nica" title="Especial:EditPage/Predefinição:Botânica"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Botânica" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Bot%C3%A2nica" title="Botânica">Botânica</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Subdisciplinas</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Etnobot%C3%A2nica" title="Etnobotânica">Etnobotânica</a></li> <li><a href="/wiki/Paleobot%C3%A2nica" title="Paleobotânica">Paleobotânica</a></li> <li><a href="/wiki/Palinologia" title="Palinologia">Palinologia</a></li> <li><a href="/wiki/Anatomia_vegetal" title="Anatomia vegetal">Anatomia vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Ecologia_vegetal" title="Ecologia vegetal">Ecologia vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Morfologia_vegetal" title="Morfologia vegetal">Morfologia vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Fisiologia_vegetal" title="Fisiologia vegetal">Fisiologia vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Dendrologia" title="Dendrologia">Dendrologia</a> <ul><li><a href="/wiki/Dendrometria" title="Dendrometria">Dendrometria</a></li></ul></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="7" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Merremia_peltata_Banks_Florilegium_626.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Merremia_peltata_Banks_Florilegium_626.jpg/120px-Merremia_peltata_Banks_Florilegium_626.jpg" decoding="async" width="100" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Merremia_peltata_Banks_Florilegium_626.jpg/250px-Merremia_peltata_Banks_Florilegium_626.jpg 1.5x" data-file-width="383" data-file-height="640" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">Plantas</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_das_plantas" title="História evolutiva das plantas">História evolutiva das plantas</a></li> <li><a href="/wiki/Alga" title="Alga">Algae</a></li> <li><a href="/wiki/Bryophyta_sensu_lato" title="Bryophyta sensu lato">Bryophyta</a></li> <li><a href="/wiki/Pteridophyta" title="Pteridophyta">Pteridophyta</a></li> <li><a href="/wiki/Gimnosp%C3%A9rmica" class="mw-redirect" title="Gimnospérmica">Gimnospermae</a></li> <li><a href="/wiki/Angiosperma" title="Angiosperma">Angiospermae</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Partes da planta</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Caule" title="Caule">Caule</a></li> <li><a href="/wiki/Est%C3%B4mato" title="Estômato">Estômato ou estoma</a></li> <li><a href="/wiki/Floema" title="Floema">Floema</a></li> <li><a href="/wiki/Flor" title="Flor">Flor</a></li> <li><a href="/wiki/Fruto" title="Fruto">Fruto</a></li> <li><a href="/wiki/Folha_(bot%C3%A2nica)" class="mw-redirect" title="Folha (botânica)">Folha</a></li> <li><a href="/wiki/Madeira" title="Madeira">Madeira</a></li> <li><a href="/wiki/Meristema" title="Meristema">Meristema</a></li> <li><a href="/wiki/Raiz" title="Raiz">Raiz</a></li> <li><a href="/wiki/Xilema" title="Xilema">Xilema</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Biologia_celular" title="Biologia celular">Biologia celular</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/C%C3%A9lula_vegetal" title="Célula vegetal">Célula vegetal</a> <ul><li><a href="/wiki/Clorofila" title="Clorofila">Clorofila</a></li> <li><a href="/wiki/Cloroplasto" title="Cloroplasto">Cloroplasto</a></li> <li><a href="/wiki/Fitorm%C3%B4nio" title="Fitormônio">Fitormônio ou hormona vegetal</a></li> <li><a href="/wiki/Fotoss%C3%ADntese" title="Fotossíntese">Fotossíntese</a></li> <li><a href="/wiki/Parede_celular" title="Parede celular">Parede celular</a></li> <li><a href="/wiki/Plast%C3%ADdeo" title="Plastídeo">Plastídeo</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Transpira%C3%A7%C3%A3o" title="Transpiração">Transpiração</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Altern%C3%A2ncia_de_gera%C3%A7%C3%B5es" title="Alternância de gerações">Ciclo da vida</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Altern%C3%A2ncia_de_gera%C3%A7%C3%B5es" title="Alternância de gerações">Alternância de gerações</a></li> <li><a href="/wiki/Dioicia" title="Dioicia">Dioico</a></li> <li><a href="/wiki/Esporo" title="Esporo">Esporo</a></li> <li><a href="/wiki/Espor%C3%B3fito" title="Esporófito">Esporófito</a></li> <li><a href="/wiki/Gamet%C3%B3fito" title="Gametófito">Gametófito</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%B3len" title="Pólen">Pólen</a></li> <li><a href="/wiki/Poliniza%C3%A7%C3%A3o" title="Polinização">Polinização</a></li> <li><a href="/wiki/Semente" title="Semente">Semente</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Taxonomia" title="Taxonomia">Taxonomia</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nome_bot%C3%A2nico" title="Nome botânico">Nome botânico</a></li> <li><a href="/wiki/Nomenclatura_bot%C3%A2nica" title="Nomenclatura botânica">Nomenclatura botânica</a></li> <li><a href="/wiki/Herb%C3%A1rio" title="Herbário">Herbário</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_Association_for_Plant_Taxonomy&action=edit&redlink=1" class="new" title="International Association for Plant Taxonomy (página não existe)">IAPT</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_Internacional_de_Nomenclatura_Bot%C3%A2nica" title="Código Internacional de Nomenclatura Botânica">ICBN</a></li> <li><a href="/wiki/Sistema_APG_II" title="Sistema APG II">APG II</a></li> <li><a href="/wiki/Sistema_APG_III" title="Sistema APG III">APG III</a></li> <li><a href="/wiki/Sistema_APG_IV" title="Sistema APG IV">APG IV</a></li> <li><i><a href="/wiki/Species_Plantarum" title="Species Plantarum">Species Plantarum</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Rela%C3%A7%C3%B5es_ecol%C3%B3gicas" class="mw-redirect" title="Relações ecológicas">Ecologia</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Defesas_vegetais_contra_a_herbivoria" title="Defesas vegetais contra a herbivoria">Defesa contra herbivoria</a></li> <li><a href="/wiki/Planta_carn%C3%ADvora" title="Planta carnívora">Carnivoria</a></li> <li><a href="/wiki/Planta_protocarn%C3%ADvora" title="Planta protocarnívora">Protocarnivoria</a></li> <li><a href="/wiki/Fitossociologia" title="Fitossociologia">Fitossociologia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fitocenose&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fitocenose (página não existe)">Fitocenose</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_poliniza%C3%A7%C3%A3o" title="Síndrome de polinização">Síndrome de polinização</a></li> <li><a href="/wiki/Dispers%C3%A3o_de_sementes" title="Dispersão de sementes">Dispersão de sementes</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Farm-Fresh_green.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Farm-Fresh_green.png/20px-Farm-Fresh_green.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Farm-Fresh_green.png/24px-Farm-Fresh_green.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a6/Farm-Fresh_green.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="32" /></a></span> <b><a href="/wiki/Categoria:Bot%C3%A2nica" title="Categoria:Botânica">Categoria</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Portal"><img alt="Portal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Symbol_portal_class.svg/20px-Symbol_portal_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Symbol_portal_class.svg/40px-Symbol_portal_class.svg.png 1.5x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <b><a href="/wiki/Portal:Bot%C3%A2nica" title="Portal:Botânica">Portal da Botânica</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Commons"><img alt="Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="16" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Botany" class="extiw" title="commons:Category:Botany">Commons</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7dbbdd594f‐z72dp Cached time: 20250406165151 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.429 seconds Real time usage: 0.808 seconds Preprocessor visited node count: 1094/1000000 Post‐expand include size: 58670/2097152 bytes Template argument size: 261/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 16/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 27626/5000000 bytes Lua time usage: 0.292/10.000 seconds Lua memory usage: 8858983/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 14/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 473.213 1 -total 47.29% 223.789 1 Predefinição:Controlo_de_autoridade 20.36% 96.329 1 Predefinição:Sem-notas 16.31% 77.190 1 Predefinição:Ambox 13.19% 62.434 2 Predefinição:Navbox 11.84% 56.026 1 Predefinição:Anatomia_vegetal 11.58% 54.780 1 Predefinição:Reflist 8.48% 40.122 3 Predefinição:Cita_web 3.36% 15.919 1 Predefinição:Minidesambig 2.05% 9.718 1 Predefinição:Botânica --> <!-- Saved in parser cache with key ptwiki:pcache:3474716:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250406165151 and revision id 69331715. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtida de "<a dir="ltr" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Folha&oldid=69331715">https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Folha&oldid=69331715</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categorias</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Anatomia_vegetal" title="Categoria:Anatomia vegetal">Anatomia vegetal</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Terminologia_bot%C3%A2nica" title="Categoria:Terminologia botânica">Terminologia botânica</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorias ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:!P%C3%A1ginas_que_usam_refer%C3%AAncias_com_par%C3%A2metros_obsoletas" title="Categoria:!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas">!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_espanhol-fontes_em_l%C3%ADngua_(es)" title="Categoria:!CS1 espanhol-fontes em língua (es)">!CS1 espanhol-fontes em língua (es)</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_que_carecem_de_notas_de_rodap%C3%A9_desde_Abril_de_2010" title="Categoria:!Artigos que carecem de notas de rodapé desde Abril de 2010">!Artigos que carecem de notas de rodapé desde Abril de 2010</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_que_carecem_de_notas_de_rodap%C3%A9_sem_indica%C3%A7%C3%A3o_de_tema" title="Categoria:!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema">!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_alem%C3%A3o" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em alemão">!Artigos destacados na Wikipédia em alemão</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_esloveno" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em esloveno">!Artigos destacados na Wikipédia em esloveno</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página foi editada pela última vez às 23h10min de 9 de janeiro de 2025.</li> <li id="footer-info-copyright">Este texto é disponibilizado nos termos da licença <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt">Atribuição-CompartilhaIgual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0) da Creative Commons</a>; pode estar sujeito a condições adicionais. Para mais detalhes, consulte as <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condições de utilização</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/pt-br">Política de privacidade</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sobre">Sobre a Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_geral">Avisos gerais</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programadores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pt.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaração sobre cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pt.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Folha&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versão móvel</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Folha</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>149 línguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Adicionar tópico</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7dbbdd594f-sbzcv","wgBackendResponseTime":174,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.429","walltime":"0.808","ppvisitednodes":{"value":1094,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":58670,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":261,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27626,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":14,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 473.213 1 -total"," 47.29% 223.789 1 Predefinição:Controlo_de_autoridade"," 20.36% 96.329 1 Predefinição:Sem-notas"," 16.31% 77.190 1 Predefinição:Ambox"," 13.19% 62.434 2 Predefinição:Navbox"," 11.84% 56.026 1 Predefinição:Anatomia_vegetal"," 11.58% 54.780 1 Predefinição:Reflist"," 8.48% 40.122 3 Predefinição:Cita_web"," 3.36% 15.919 1 Predefinição:Minidesambig"," 2.05% 9.718 1 Predefinição:Botânica"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.292","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8858983,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7dbbdd594f-z72dp","timestamp":"20250406165151","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Folha","url":"https:\/\/pt.wikipedia.org\/wiki\/Folha","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33971","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33971","author":{"@type":"Organization","name":"Contribuidores dos projetos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Funda\u00e7\u00e3o Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-03-19T15:23:30Z","dateModified":"2025-01-09T23:10:23Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/48\/Lupin_Leaf.jpg","headline":"\u00f3rg\u00e3o das plantas respons\u00e1vel pela capta\u00e7\u00e3o de luz e das trocas gasosas"}</script> </body> </html>