CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ziemia chełmińska – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"9c244be4-4cb5-4358-94b3-4db191f9f21d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ziemia_chełmińska","wgTitle":"Ziemia chełmińska","wgCurRevisionId":74963785,"wgRevisionId":74963785,"wgArticleId":147364,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Ziemia chełmińska","Regiony historyczne Polski"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ziemia_chełmińska","wgRelevantArticleId":147364,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive": true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74963785,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgCoordinates":{"lat":53.333333,"lon":19},"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q672344","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions", "wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/1200px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1146"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/800px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="764"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/640px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="611"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ziemia chełmińska – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ziemia_chełmińska rootpage-Ziemia_chełmińska skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Granice" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Granice"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Granice</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Granice-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Granice</span> </button> <ul id="toc-Granice-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Historyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historyczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Historyczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Historyczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Etnograficzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Etnograficzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Etnograficzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Etnograficzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wczesne_średniowiecze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wczesne_średniowiecze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Wczesne średniowiecze</span> </div> </a> <ul id="toc-Wczesne_średniowiecze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Średniowiecze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Średniowiecze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Średniowiecze</span> </div> </a> <ul id="toc-Średniowiecze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-I_Rzeczpospolita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#I_Rzeczpospolita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>I Rzeczpospolita</span> </div> </a> <ul id="toc-I_Rzeczpospolita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pod_zaborem_pruskim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pod_zaborem_pruskim"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Pod zaborem pruskim</span> </div> </a> <ul id="toc-Pod_zaborem_pruskim-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Od_1919_do_1945_roku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Od_1919_do_1945_roku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Od 1919 do 1945 roku</span> </div> </a> <ul id="toc-Od_1919_do_1945_roku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Po_1945_roku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Po_1945_roku"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.6</span> <span>Po 1945 roku</span> </div> </a> <ul id="toc-Po_1945_roku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Warunki_naturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Warunki_naturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Warunki naturalne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Warunki_naturalne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Warunki naturalne</span> </button> <ul id="toc-Warunki_naturalne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ukształtowanie_powierzchni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ukształtowanie_powierzchni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Ukształtowanie powierzchni</span> </div> </a> <ul id="toc-Ukształtowanie_powierzchni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Krajobraz" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Krajobraz"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Krajobraz</span> </div> </a> <ul id="toc-Krajobraz-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Parki_krajobrazowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Parki_krajobrazowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Parki krajobrazowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Parki_krajobrazowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bogactwa_naturalne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bogactwa_naturalne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Bogactwa naturalne</span> </div> </a> <ul id="toc-Bogactwa_naturalne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Regiony_fizycznogeograficzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Regiony_fizycznogeograficzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Regiony fizycznogeograficzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Regiony_fizycznogeograficzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Miasta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Miasta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Miasta</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Miasta-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Miasta</span> </button> <ul id="toc-Miasta-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Miasta_zdegradowane" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Miasta_zdegradowane"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Miasta zdegradowane</span> </div> </a> <ul id="toc-Miasta_zdegradowane-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ziemia chełmińska</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 17 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-17" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">17 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D1%8F" title="Хелминска земя – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Хелминска земя" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/C%C3%BAlmerland" title="Cúlmerland – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Cúlmerland" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Kulmerland" title="Kulmerland – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Kulmerland" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Kulmimaa" title="Kulmimaa – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Kulmimaa" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A7%CE%AD%CE%BF%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%BF" title="Γη του Χέουμνο – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Γη του Χέουμνο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Che%C5%82mno_Land" title="Chełmno Land – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Chełmno Land" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tierra_de_Che%C5%82mno" title="Tierra de Chełmno – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Tierra de Chełmno" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kulmerlandia" title="Kulmerlandia – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kulmerlandia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Che%C5%82mno_(r%C3%A9gion)" title="Chełmno (région) – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Chełmno (région)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Terra_di_Che%C5%82mno" title="Terra di Chełmno – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Terra di Chełmno" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Kulma_(zeme)" title="Kulma (zeme) – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kulma (zeme)" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kulmo_%C5%BEem%C4%97" title="Kulmo žemė – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kulmo žemė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Kulmerland" title="Kulmerland – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Kulmerland" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B5%D0%BB%D0%BC%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D1%8F" title="Хелминская земля – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Хелминская земля" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Che%C5%82mno_Arazisi" title="Chełmno Arazisi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Chełmno Arazisi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Кульмерланд – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кульмерланд" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%BA%AB%E7%88%BE%E9%BB%98%E8%98%AD" title="庫爾默蘭 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="庫爾默蘭" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q672344#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&oldid=74963785" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&id=74963785&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZiemia_che%25C5%2582mi%25C5%2584ska"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FZiemia_che%25C5%2582mi%25C5%2584ska"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Che%C5%82mno_Land" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikivoyage mw-list-item"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" hreflang="pl"><span>Wikipodróże</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q672344" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-coordinates" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span id="coordinates" class="coordinates plainlinks">Na mapach: <a class="external text" href="//tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=pl&pagename=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&params=53.333333333333_N_19_E_type:city"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 53,333333°N 19,000000°E"><span class="latitude">53,333333°N</span> <span class="longitude">19,000000°E</span></span></span><span class="geo-multi-punct">/</span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dms" title="Mapy, zdjęcia satelitarne i inne informacje dotyczące miejsca o współrzędnych geograficznych 53,333333 19,000000"><span class="latitude">53,333333</span> <span class="longitude">19,000000</span></span></span></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Ziemia chełmińska</div><div class="iboxt-2"><em lang="la">Terra Culmensis</em></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="ibox2"> <tbody><tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><span class="mw-no-invert" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg" class="mw-file-description"><img alt="Herb" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg/100px-POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg.png" decoding="async" width="100" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg/150px-POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg/200px-POL_wojew%C3%B3dztwo_malborskie_IRP_COA.svg.png 2x" data-file-width="749" data-file-height="915" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align: center; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/Herb_ziemi_che%C5%82mi%C5%84skiej" class="mw-redirect" title="Herb ziemi chełmińskiej">Herb</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pa%C5%84stwo" title="Państwo">Państwa</a> </th> <td> <p><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/22px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="22" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/33px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/44px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></span></span> </span><a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polska</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Stolica" title="Stolica">Stolica</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Che%C5%82mno" title="Chełmno">Chełmno</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Ważniejsze miejscowości </th> <td> <p><a href="/wiki/Toru%C5%84" title="Toruń">Toruń</a>, <a href="/wiki/Grudzi%C4%85dz" title="Grudziądz">Grudziądz</a> </p> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span style="font-weight:bold;">Położenie na mapie</span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg" class="mw-file-description" title="     Obszar właściwy ziemi chełmińskiej      Obszar ziemi lubawskiej      Obszar ziemi michałowskiej"><img alt="Mapa ziemi chełmińskiej" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/240px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png" decoding="async" width="240" height="229" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/360px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg/480px-Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg.png 2x" data-file-width="6330" data-file-height="6047" /></a></span><br /><p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#0e7b0099;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Obszar właściwy ziemi chełmińskiej</p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#0eec0099;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Obszar <a href="/wiki/Ziemia_lubawska" title="Ziemia lubawska">ziemi lubawskiej</a></p> <p style="border:none;color:inherit;background:transparent;text-align:left;font-size:90%!important;margin:0px!important"><span style="border:solid 1px silver;color:inherit;background-color:#00410099;font-size:80%!important;vertical-align:middle;">    </span> Obszar <a href="/wiki/Ziemia_micha%C5%82owska" title="Ziemia michałowska">ziemi michałowskiej</a></p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Che%C5%82mno_Land" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Che%C5%82mno_Land" class="extiw" title="commons:Category:Chełmno Land">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" title="Wikipodróże"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/28px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/42px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg/56px-Wikivoyage-Logo-v3-icon.svg.png 2x" data-file-width="193" data-file-height="193" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikivoyage.org/wiki/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" class="extiw" title="voy:Ziemia chełmińska">Informacje w Wikipodróżach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Krainy-historyczne-Polski.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/220px-Krainy-historyczne-Polski.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/330px-Krainy-historyczne-Polski.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Krainy-historyczne-Polski.png/440px-Krainy-historyczne-Polski.png 2x" data-file-width="4961" data-file-height="4961" /></a><figcaption>Ziemia chełmińska i inne krainy historyczne Polski na tle współczesnych granic administracyjnych</figcaption></figure> <p><b>Ziemia chełmińska</b> (<a href="/wiki/%C5%81acina" title="Łacina">łac.</a> <em lang="la">Terra Culmensis</em>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niem.</a> <em lang="de">Kulmerland</em>) – <a href="/wiki/Kraina_historyczna" title="Kraina historyczna">region historyczno</a>-<a href="/wiki/Region_kulturowy" title="Region kulturowy">etnograficzny</a> w północno-środkowej <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a>, stanowiący część <a href="/wiki/Pomorze_Nadwi%C5%9Bla%C5%84skie" title="Pomorze Nadwiślańskie">Pomorza Nadwiślańskiego</a>. Niegdyś <a href="/wiki/Ziemia_(administracja)" title="Ziemia (administracja)">jednostka terytorialna</a> <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Obojga_Narod%C3%B3w" title="Rzeczpospolita Obojga Narodów">I Rzeczypospolitej</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Granice">Granice</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Granice" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Granice"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historyczne">Historyczne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Historyczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historyczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ziemia chełmińska jako region historyczny sąsiaduje na północy i wschodzie z <a href="/wiki/Prusy_(kraina_historyczna)" title="Prusy (kraina historyczna)">Prusami</a> (z <a href="/wiki/Powi%C5%9Ble_(region)" title="Powiśle (region)">Powiślem</a> na północy i z <a href="/wiki/Mazury" title="Mazury">Mazurami</a> na wschodzie), na południu z <a href="/wiki/Ziemia_dobrzy%C5%84ska" title="Ziemia dobrzyńska">ziemią dobrzyńską</a>, na zachodzie i południowym zachodzie z <a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawami</a>, a na północnym wschodzie z <a href="/wiki/Pomorze_Gda%C5%84skie" title="Pomorze Gdańskie">Pomorzem Gdańskim</a> (<a href="/wiki/Kociewie" title="Kociewie">Kociewiem</a> i <a href="/wiki/Borowiacy_Tucholscy" title="Borowiacy Tucholscy">Borami Tucholskimi</a>). </p><p>Granice ziemi chełmińskiej wyznaczają następujące rzeki: <a href="/wiki/Wis%C5%82a" title="Wisła">Wisła</a> od zachodu i południowego zachodu, <a href="/wiki/Drw%C4%99ca" title="Drwęca">Drwęca</a> od południa i <a href="/wiki/Osa_(rzeka)" title="Osa (rzeka)">Osa</a> od północy<sup id="cite_ref-:0_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p><p>Ziemią chełmińską nazywano od początku XIII wieku obszar między rzekami Drwęcą, Wisłą i Osą. Jego granica wschodnia biegła linią rzeki <a href="/wiki/Lutryna" title="Lutryna">Lutryny</a>. Od drugiej połowy XIII wieku do ziemi chełmińskiej zaliczać zaczęto także <a href="/wiki/Ziemia_lubawska" title="Ziemia lubawska">ziemię lubawską</a> oraz obszar na prawym brzegu Osy wokół miasteczka <a href="/wiki/%C5%81asin" title="Łasin">Łasina</a> (stanowiący część dawnej <a href="/wiki/Prusowie" title="Prusowie">staropruskiej</a> <a href="/wiki/Pomezania" title="Pomezania">Pomezanii</a>). W 1317 roku przyłączono do niej także <a href="/wiki/Ziemia_micha%C5%82owska" title="Ziemia michałowska">ziemię michałowską</a> (faktycznie część ziemi dobrzyńskiej), położoną naprzeciw <a href="/wiki/Brodnica" title="Brodnica">Brodnicy</a> na lewym brzegu Drwęcy<sup id="cite_ref-:0_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p><p>Współcześnie większa część ziemi chełmińskiej leży na terenie <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie" title="Województwo kujawsko-pomorskie">województwa kujawsko-pomorskiego</a>, zaś mniejsza na terenie <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie" title="Województwo warmińsko-mazurskie">województwa warmińsko-mazurskiego</a> (<a href="/wiki/Powiat_nowomiejski" title="Powiat nowomiejski">powiat nowomiejski</a> bez obszaru nad prawym brzegiem Osy, <a href="/wiki/Lubawa_(gmina_wiejska)" title="Lubawa (gmina wiejska)">gmina Lubawa</a> w <a href="/wiki/Powiat_i%C5%82awski" title="Powiat iławski">powiecie iławskim</a> i <a href="/wiki/Lidzbark_(gmina)" title="Lidzbark (gmina)">gmina Lidzbark</a> w <a href="/wiki/Powiat_dzia%C5%82dowski" title="Powiat działdowski">powiecie działdowskim</a>) i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_pomorskie" title="Województwo pomorskie">pomorskiego</a> (użytek ekologiczny Łosiowe Bagna w <a href="/wiki/Powiat_kwidzy%C5%84ski" title="Powiat kwidzyński">powiecie kwidzyńskim</a>, w <a href="/wiki/Gardeja_(gmina)" title="Gardeja (gmina)">gminie Gardeja</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Etnograficzne">Etnograficzne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Etnograficzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Etnograficzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Obszar etnograficzny ziemi chełmińskiej jest znacznie mniejszy od historycznego. Obejmuje on właściwe terytorium ziemi chełmińskiej bez ziemi lubawskiej (tworzącej odrębną jednostkę kulturową i gwarową) oraz ziemi michałowskiej<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wczesne_średniowiecze"><span id="Wczesne_.C5.9Bredniowiecze"></span>Wczesne średniowiecze</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Wczesne średniowiecze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wczesne średniowiecze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na początku XI wieku w czasach panowania <a href="/wiki/Mieszko_II_Lambert" title="Mieszko II Lambert">Mieszka II</a> na <a href="/wiki/G%C3%B3ra_%C5%9Awi%C4%99tego_Wawrzy%C5%84ca_(Ka%C5%82dus)" title="Góra Świętego Wawrzyńca (Kałdus)">Górze Św. Wawrzyńca</a> w <a href="/wiki/Ka%C5%82dus" title="Kałdus">Kałdusie</a> został wzniesiony gród (pierwsze Chełmno), wyznaczający prawdopodobnie północny punkt ówczesnej granicy ich państwa<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>. </p><p>Ziemia chełmińska weszła w skład <a href="/wiki/Polska_wczesnopiastowska" title="Polska wczesnopiastowska">monarchii pierwszych Piastów</a> na początku X lub na przełomie XI-XII wieku<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup>. Do niedawna uważano, że ziemia chełmińska od momentu zasiedlenia przez <a href="/wiki/S%C5%82owianie" title="Słowianie">Słowian</a> zamieszkana była początkowo przez ludność <a href="/wiki/Kujawiacy" title="Kujawiacy">kujawską</a> bądź <a href="/wiki/Mazowszanie" title="Mazowszanie">mazowiecką</a>. Nowsze badania pokazują jednak, że wpływy kujawskie i mazowieckie datują się dopiero od połowy XI wieku, a wcześniej ziemia chełmińska (a przynajmniej jej część północna i środkowa) zamieszkana była przez ludność słowiańską, której kultura materialna (przede wszystkim wczesnośredniowieczna ceramika ze stanowiska archeologicznego w Gronowie oraz zespołów osadniczych z najbliższej okolicy) wykazywała powiązania z szeroko pojętym północnosłowiańskim, pomorsko-połabskim obszarem kulturowym (<a href="/wiki/Kultura_Sukow-Dziedzice" title="Kultura Sukow-Dziedzice">kultura Sukow-Dziedzice</a>)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Średniowiecze"><span id=".C5.9Aredniowiecze"></span>Średniowiecze</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Średniowiecze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Średniowiecze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W drugiej połowie XIII wieku do ziemi chełmińskiej przyłączono ziemię lubawską oraz obszar na prawym brzegu rzeki Osy wokół miasteczka Łasin (część dawnej Pomezanii). W 1317 roku przyłączono do niej ziemię michałowską (część ziemi dobrzyńskiej)<sup id="cite_ref-:0_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p><p>W okresie rozdrobnienia feudalnego Polski tereny ziemi chełmińskiej znalazły się w <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_mazowieckie" title="Księstwo mazowieckie">dzielnicy mazowieckiej</a> i stąd rozpoczęła się intensywna akcja misyjna zapoczątkowana przez <a href="/wiki/Konrad_I_mazowiecki" title="Konrad I mazowiecki">Konrada Mazowieckiego</a><sup id="cite_ref-:0_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. Za podjęcie akcji misyjnych nadał on w 1222 r. biskupowi pruskiemu <a href="/wiki/Chrystian_z_Oliwy" title="Chrystian z Oliwy">Chrystianowi</a> dobra w zachodniej części ziemi chełmińskiej. Odbyło się kilka <a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">wypraw krzyżowych</a>, które wywołały niszczycielskie wyprawy odwetowe ze strony <a href="/wiki/Poga%C5%84stwo" title="Pogaństwo">pogańskich</a> plemion pruskich. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg/220px-Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg.png" decoding="async" width="220" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg/330px-Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg/440px-Grunwald_Che%C5%82mno_Land.svg.png 2x" data-file-width="1066" data-file-height="610" /></a><figcaption>Chorągiew ziemi chełmińskiej w trakcie <a href="/wiki/Bitwa_pod_Grunwaldem" title="Bitwa pod Grunwaldem">bitwy pod Grunwaldem</a></figcaption></figure> <p>Ziemia chełmińska była historycznie pierwszą, na którą w 1231 r. sprowadzeni zostali <a href="/wiki/Zakon_krzy%C5%BCacki" title="Zakon krzyżacki">Krzyżacy</a> dla obrony przed <a href="/wiki/Prusowie" title="Prusowie">Prusami</a>. Książę mazowiecki <a href="/wiki/Konrad_I_mazowiecki" title="Konrad I mazowiecki">Konrad</a> w 1226 roku rozpoczął rozmowy z zakonnikami, przyznając im w konsekwencji w <a href="/wiki/1228" title="1228">1228</a> r. w dzierżawę ziemię chełmińską, jednakże przy zachowaniu całości swoich książęcych prerogatyw. W 1231 r. niewielki oddział krzyżacki osiedlił się w Toruniu. Krzyżacy na podstawie sfałszowanego dokumentu, tzw. falsyfikatu kruszwickiego, z 1230 roku (rzekomo nadającego im ziemię chełmińską w wieczyste posiadanie, a nie w dzierżawę), uzyskali w 1234 r. bullę papieża <a href="/wiki/Grzegorz_IX" title="Grzegorz IX">Grzegorza IX</a>, który uznał suwerenną władzę Krzyżaków w ziemi chełmińskiej. Dodatkowo na skutek starań Krzyżaków cesarz <a href="/wiki/Fryderyk_II_Hohenstauf" title="Fryderyk II Hohenstauf">Fryderyk II</a> wydał im w 1235 roku tzw. <a href="/wiki/Z%C5%82ota_bulla_z_Rimini" title="Złota bulla z Rimini">Złotą Bullę z Rimini</a> (antydatowaną na 1226 r.), która potwierdzała nadanie Krzyżakom ziemi chełmińskiej, jednak nie jako lenna nadanego im przez Konrada Mazowieckiego, ale jako własności. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg/220px-Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg/330px-Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg/440px-Ziemia_Che%C5%82mi%C5%84ska_0001.jpg 2x" data-file-width="2667" data-file-height="1850" /></a><figcaption>Ziemia chełmińska pod panowaniem Zakonu krzyżackiego w początkach XV wieku.</figcaption></figure> <p>W 1454 r. mieszkańcy ziemi chełmińskiej zbuntowali się przeciwko panowaniu krzyżackiemu, wnieśli powstanie i ogłosili przyłączenie tego regionu do Polski, co poparł i potwierdził król Polski, <a href="/wiki/Kazimierz_IV_Jagiello%C5%84czyk" title="Kazimierz IV Jagiellończyk">Kazimierz IV Jagiellończyk</a>. Przyczyniło się to do <a href="/wiki/Wojna_trzynastoletnia" title="Wojna trzynastoletnia">wojny trzynastoletniej</a> pomiędzy wojskami polskimi a krzyżackimi. Mieszkańcy ziemi chełmińskiej, a zwłaszcza takich miast jak Toruń, Chełmno czy Grudziądz, mocno finansowali stronę polską i polskiego króla. Wojna skończyła się zwycięstwem strony polskiej w 1466 roku, przez co ziemia chełmińska ponownie znalazła się w granicach Polski<sup id="cite_ref-:1_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-8">[8]</a></sup><sup id="cite_ref-:0_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="I_Rzeczpospolita">I Rzeczpospolita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: I Rzeczpospolita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: I Rzeczpospolita"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po powrocie tego obszaru do <a href="/wiki/Korona_Kr%C3%B3lestwa_Polskiego" title="Korona Królestwa Polskiego">Korony Królestwa Polskiego</a> na mocy <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_toru%C5%84ski_(1466)" class="mw-redirect" title="Pokój toruński (1466)">II pokoju toruńskiego</a>, w 1466 roku, został on włączony do tzw. <a href="/wiki/Prusy_Kr%C3%B3lewskie" title="Prusy Królewskie">Prus Królewskich</a>, zwanych także Prusami Polskimi. Później był to jeden z lepiej rozwiniętych obszarów Korony Polskiej, a potem także i całej I Rzeczypospolitej. Rozwój ziemi chełmińskiej kwitł pełną parą zwłaszcza w okresie <a href="/wiki/Z%C5%82oty_wiek_Polski" title="Złoty wiek Polski">złotego wieku Polski</a> (lata 1500–1600). Okres <a href="/wiki/Potop_szwedzki" title="Potop szwedzki">potopu szwedzkiego</a> (1655-1660) i zniszczenia po nim przerwały chwilowo ten rozwój, ziemia chełmińska ponownie zaczęła się mocno rozwijać po odbudowie<sup id="cite_ref-:0_1-5" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pod_zaborem_pruskim">Pod zaborem pruskim</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Pod zaborem pruskim" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pod zaborem pruskim"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tereny te, z wyjątkiem Torunia, podczas <a href="/wiki/I_rozbi%C3%B3r_Polski" title="I rozbiór Polski">I rozbioru Polski</a> w 1772 r. znalazły się w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Prus" title="Królestwo Prus">Królestwie Pruskim</a>. Dopiero po <a href="/wiki/II_rozbi%C3%B3r_Polski" title="II rozbiór Polski">II rozbiorze Polski</a> w 1793 r. Toruń dostał się pod zabór pruski<sup id="cite_ref-:1_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-8">[8]</a></sup>. W latach 1807–1815 ziemia chełmińska znajdowała się w <a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_Warszawskie" title="Księstwo Warszawskie">Księstwie Warszawskim</a> i następnie ponownie w Królestwie Prus (zaborze pruskim) od 1815, zaś od 1871 r. ziemia chełmińska znalazła się w granicach zjednoczonego <a href="/wiki/Cesarstwo_Niemieckie" title="Cesarstwo Niemieckie">Cesarstwa Niemieckiego</a> i była regionem granicznym Niemiec w okresie zaborów Polski, gdyż sąsiednia już <a href="/wiki/Ziemia_dobrzy%C5%84ska" title="Ziemia dobrzyńska">ziemia dobrzyńska</a> wchodziła w skład <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a>. W tym okresie na ziemi chełmińskiej powstawały jedne z ważniejszych organizacji dla ludności polskiej w zaborze pruskim do walki z germanizacją, np. <a href="/wiki/Towarzystwo_Naukowe_w_Toruniu" title="Towarzystwo Naukowe w Toruniu">Towarzystwo Naukowe w Toruniu</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Od_1919_do_1945_roku">Od 1919 do 1945 roku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Od 1919 do 1945 roku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Od 1919 do 1945 roku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po I wojnie światowej, przyznana w 1919, ale przejęta w 1920 roku, cała ziemia chełmińska znalazła się z powrotem w państwie polskim na obszarze <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_pomorskie_(II_Rzeczpospolita)" title="Województwo pomorskie (II Rzeczpospolita)">województwa pomorskiego</a>. Okres międzywojenny przyczynił się do rozwoju regionu, jednak nadejście II wojny światowej we wrześniu 1939 r. spowodowało zniszczenia i włączenie bezpośrednio w granice <a href="/wiki/III_Rzesza" title="III Rzesza">III Rzeszy</a> przez okupantów niemieckich, jakich od dawna region nie zaznał. Wśród miast ziemi chełmińskiej bardzo poważnie został zniszczony <a href="/wiki/Grudzi%C4%85dz" title="Grudziądz">Grudziądz</a> (ponad 60%)<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>, <a href="/wiki/Lidzbark" title="Lidzbark">Lidzbark</a> (75%)<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[10]</a></sup> i <a href="/wiki/Lubawa" title="Lubawa">Lubawa</a> (80%)<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. Reszta miast ucierpiała w mniejszym stopniu. Praktycznie bez szwanku przetrwał Toruń i Chełmno. </p><p>Okres II wojny światowej i okupacji niemieckiej przyniósł także liczne prześladowania i egzekucje na Polakach z ziemi chełmińskiej dokonywane przez Niemców, na samym początku zwłaszcza inteligencji, a potem i zwykłych cywilów (np. <a href="/wiki/Zbrodnia_w_Barbarce" title="Zbrodnia w Barbarce">zbrodnia w toruńskiej Barbarce</a>). Ponadto dla ludności polskiej tworzono obozy przesiedleńcze, których potem przesiedlano do <a href="/wiki/Generalne_Gubernatorstwo" title="Generalne Gubernatorstwo">Generalnego Gubernatorstwa</a>, wysyłano na przymusowe obozy do Rzeszy, a także zdarzały się przypadki wcielania do wojsk niemieckiego okupanta, <a href="/wiki/Wehrmacht" title="Wehrmacht">Wehrmachtu</a>. Niektórzy trafili do obozu koncentracyjnego <a href="/wiki/Auschwitz-Birkenau" title="Auschwitz-Birkenau">Auschwitz-Birkenau</a>, zwłaszcza ujawnieni najwięksi antyniemieccy działacze z regionu. Na miejsce wysiedlanych Polaków osadzano kolonistów niemieckich. Cały okres okupacji niemieckiej na ziemi chełmińskiej w podziemiu działała partyzantka i <a href="/wiki/Armia_Krajowa" title="Armia Krajowa">Armia Krajowa</a>, którą wspomagali miejscowi Polacy. W styczniu 1945 roku ziemia chełmińska została zdobyta przez oddziały sowieckiej <a href="/wiki/Armia_Czerwona" title="Armia Czerwona">Armii Czerwonej</a>, przy współudziale <a href="/wiki/Ludowe_Wojsko_Polskie" title="Ludowe Wojsko Polskie">Ludowego Wojska Polskiego</a>, kończąc okupację niemiecką. Polacy, którzy doznali wysiedlenia w okresie II wojny światowej, powracali do swoich domów w 1945 roku<sup id="cite_ref-:0_1-6" class="reference"><a href="#cite_note-:0-1">[1]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Po_1945_roku">Po 1945 roku</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Po 1945 roku" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Po 1945 roku"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W <a href="/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa" title="Polska Rzeczpospolita Ludowa">PRL</a> ziemia chełmińska znalazła się w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_bydgoskie_(1950%E2%80%931975)" title="Województwo bydgoskie (1950–1975)">województwie bydgoskim</a>. W 1975 r. po reformie administracyjnej ponad 90% terytorium ziemi chełmińskiej znalazło się w <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_toru%C5%84skie" title="Województwo toruńskie">województwie toruńskim</a>. Obecnie wchodzi w skład <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie" title="Województwo kujawsko-pomorskie">województwa kujawsko-pomorskiego</a> oraz w mniejszym stopniu <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie" title="Województwo warmińsko-mazurskie">województwa warmińsko-mazurskiego</a>. Jest podzielona na jedenaście powiatów, obejmujących w mniejszej lub większej części tereny ziemi chełmińskiej. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Warunki_naturalne">Warunki naturalne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Warunki naturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Warunki naturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ukształtowanie_powierzchni"><span id="Ukszta.C5.82towanie_powierzchni"></span>Ukształtowanie powierzchni</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Ukształtowanie powierzchni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ukształtowanie powierzchni"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Polska-hydr-z.chelminska.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Polska-hydr-z.chelminska.png/220px-Polska-hydr-z.chelminska.png" decoding="async" width="220" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Polska-hydr-z.chelminska.png/330px-Polska-hydr-z.chelminska.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Polska-hydr-z.chelminska.png/440px-Polska-hydr-z.chelminska.png 2x" data-file-width="940" data-file-height="900" /></a><figcaption>Ziemia chełmińska na mapie <a href="/wiki/Hydrografia" title="Hydrografia">hydrograficznej</a> Polski</figcaption></figure> <p>Obszar ziemi chełmińskiej jest zróżnicowany pod względem ukształtowania powierzchni. Prawie cały region w przeszłości znajdował się w zasięgu <a href="/wiki/Zlodowacenie_p%C3%B3%C5%82nocnopolskie" title="Zlodowacenie północnopolskie">ostatniego zlodowacenia</a> (Wisły), które to pozostawiło po sobie świeży, <a href="/wiki/Obszar_m%C5%82odoglacjalny" title="Obszar młodoglacjalny">młodoglacjalny krajobraz</a>. Największą powierzchnię zajmują <a href="/wiki/Wysoczyzna_morenowa" title="Wysoczyzna morenowa">wysoczyzny morenowe</a> urozmaicone płatami i szlakami <a href="/wiki/Sandr" title="Sandr">sandrowymi</a>. Na terenie ziemi chełmińskiej można znaleźć dziesiątki wzgórz i pagórków <a href="/wiki/Morena" title="Morena">morenowych</a> (okolice Wąbrzeźna i Radzynia), <a href="/wiki/Kem_(geomorfologia)" title="Kem (geomorfologia)">kemów</a> (okolice Golubia), wałów <a href="/wiki/Oz_(geomorfologia)" title="Oz (geomorfologia)">ozów</a> (okolice Golubia i Chełmży) i głębokich <a href="/wiki/Rynna_polodowcowa" title="Rynna polodowcowa">rynien polodowcowych</a> wypełnionych w dużej części przez wody jezior (Pojezierze Brodnickie). Powierzchnia terenu wznosi się nieznacznie z zachodu na wschód i dopiero za linią Drwęcy wysokości bezwzględne wyraźnie wzrastają (Garb Lubawski)<sup id="cite_ref-:2_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-12">[12]</a></sup>. </p><p>Najwyższe wzniesienie na ziemi chełmińskiej znajduje się w jego północno-wschodniej części w obrębie Garbu Lubawskiego (pow. 270 m n.p.m.). Najniżej położone miejsce znajduje się natomiast w dnie doliny Wisły w rejonie Wałcza (ok. 14 m n.p.m.)<sup id="cite_ref-:2_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-12">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Krajobraz">Krajobraz</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Krajobraz" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krajobraz"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Obszar ziemi chełmińskiej charakteryzuje się na większości obszaru falistą i pagórkowatą rzeźbą terenu, która nabierała dynamiki w obrębie dolin rzecznych Wisły, Drwęcy, Osy, Lutryny, <a href="/wiki/Brodniczka_(dop%C5%82yw_Drw%C4%99cy)" title="Brodniczka (dopływ Drwęcy)">Strugi Brodnickiej</a> oraz Welu. Część z tych dolin stanowi zaadaptowane starsze rynny polodowcowe. Najwyższe izolowane wzniesienia występują w okolicach m.in. Grudziądza (Kępa Forteczna, Kępa <a href="/wiki/Strzemi%C4%99cin_(Grudzi%C4%85dz)" title="Strzemięcin (Grudziądz)">Strzemięcińska</a>, Góra Zamkowa), <a href="/wiki/Zakurzewo" title="Zakurzewo">Zakurzewa</a>, <a href="/wiki/Marz%C4%99cice_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)" title="Marzęcice (województwo warmińsko-mazurskie)">Marzęcic</a> na ziemi chełmińskiej oraz m.in. <a href="/wiki/Wielkie_Le%C5%BAno" title="Wielkie Leźno">Wielkiego Leźna</a>, <a href="/wiki/Z%C5%82otowo_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)" title="Złotowo (województwo warmińsko-mazurskie)">Złotowa</a>, <a href="/wiki/Lubstyn" title="Lubstyn">Lubsztyna</a>, <a href="/wiki/%C5%81%C4%85%C5%BCyn_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)" title="Łążyn (województwo warmińsko-mazurskie)">Łążyna</a> i <a href="/wiki/Gutowo_(wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie)" title="Gutowo (województwo warmińsko-mazurskie)">Gutowa</a> na ziemi lubawskiej<sup id="cite_ref-:2_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-:2-12">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Parki_krajobrazowe">Parki krajobrazowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Parki krajobrazowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Parki krajobrazowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W granicach ziemi chełmińskiej można wyróżnić następujące parki krajobrazowe: </p> <ul><li><a href="/wiki/Zesp%C3%B3%C5%82_Park%C3%B3w_Krajobrazowych_nad_Doln%C4%85_Wis%C5%82%C4%85" title="Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą">Zespół Parków Krajobrazowych nad Dolną Wisłą</a></li> <li><a href="/wiki/Brodnicki_Park_Krajobrazowy" title="Brodnicki Park Krajobrazowy">Brodnicki Park Krajobrazowy</a></li> <li><a href="/wiki/Welski_Park_Krajobrazowy" title="Welski Park Krajobrazowy">Welski Park Krajobrazowy</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3rznie%C5%84sko-Lidzbarski_Park_Krajobrazowy" title="Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy">Górznieńsko-Lidzbarski Park Krajobrazowy</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bogactwa_naturalne">Bogactwa naturalne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Bogactwa naturalne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bogactwa naturalne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Solanki_grudziadz3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Solanki_grudziadz3.jpg/220px-Solanki_grudziadz3.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Solanki_grudziadz3.jpg/330px-Solanki_grudziadz3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Solanki_grudziadz3.jpg/440px-Solanki_grudziadz3.jpg 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a><figcaption><a href="/wiki/Grudzi%C4%85dz#Solanki" title="Grudziądz">Solanki w Grudziądzu</a></figcaption></figure> <p>Do zasobów naturalnych znajdujących się na terenie ziemi chełmińskiej należą złoża <a href="/wiki/Woda_mineralna" title="Woda mineralna">wody mineralnej</a> z typu <a href="/wiki/Solanka_(woda_mineralna)" title="Solanka (woda mineralna)">solanek</a> chlorkowo-sodowych o charakterze leczniczym i termalnym, występujących w <a href="/wiki/Marusza_(wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie)" title="Marusza (województwo kujawsko-pomorskie)">Maruszy</a>, w <a href="/wiki/Grudzi%C4%85dz_(gmina_wiejska)" title="Grudziądz (gmina wiejska)">gminie Grudziądz</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[13]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Regiony_fizycznogeograficzne">Regiony fizycznogeograficzne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Regiony fizycznogeograficzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Regiony fizycznogeograficzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według <a href="/wiki/Regionalizacja_fizycznogeograficzna_Polski" title="Regionalizacja fizycznogeograficzna Polski">regionalizacji fizycznogeograficznej Polski</a> ziemia chełmińska obejmuje obszar czterech <a href="/wiki/Makroregion_(geografia)" title="Makroregion (geografia)">makroregionów</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[14]</a></sup>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Dolina_Dolnej_Wis%C5%82y" title="Dolina Dolnej Wisły">Doliny Dolnej Wisły</a>, w tym <a href="/wiki/Mezoregion" title="Mezoregion">mezoregion</a><a href="/wiki/Mezoregion" title="Mezoregion">y</a>: <ul><li><a href="/wiki/Dolina_Kwidzy%C5%84ska" title="Dolina Kwidzyńska">Dolina Kwidzyńska</a> (tylko obszar wsi Wełcz Mały i <a href="/wiki/Wielki_We%C5%82cz" title="Wielki Wełcz">Wielki Wełcz</a>),</li> <li><a href="/wiki/Kotlina_Grudzi%C4%85dzka" title="Kotlina Grudziądzka">Kotlina Grudziądzka</a> (obszar nad prawym brzegiem Wisły),</li> <li><a href="/wiki/Dolina_Fordo%C5%84ska" title="Dolina Fordońska">Dolina Fordońska</a> (obszar nad prawym brzegiem Wisły),</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pojezierze_I%C5%82awskie" title="Pojezierze Iławskie">Pojezierza Iławskiego</a>, w tym mezoregion: <ul><li><a href="/wiki/Pojezierze_%C5%81asi%C5%84skie" title="Pojezierze Łasińskie">Pojezierze Łasińskie</a> (tylko południowa część do granic woj. kujawsko-pomorskiego),</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pojezierze_Che%C5%82mi%C5%84sko-Dobrzy%C5%84skie" title="Pojezierze Chełmińsko-Dobrzyńskie">Pojezierza Chełmińsko-Dobrzyńskiego</a>, w tym mezoregiony: <ul><li><a href="/wiki/Pojezierze_Che%C5%82mi%C5%84skie" title="Pojezierze Chełmińskie">Pojezierze Chełmińskie</a>,</li> <li><a href="/wiki/Pojezierze_Brodnickie" title="Pojezierze Brodnickie">Pojezierze Brodnickie</a> (bez północnej części, na północ od rzeki Osy),</li> <li><a href="/wiki/Dolina_Drw%C4%99cy" title="Dolina Drwęcy">Dolina Drwęcy</a> (bez obszarów na lewym brzegu Drwęcy na odcinku od wsi <a href="/wiki/Lubicz_G%C3%B3rny" title="Lubicz Górny">Lubicz Górny</a> do granic administracyjnych Brodnicy oraz poza granicami <a href="/wiki/Lubawa_(gmina_wiejska)" title="Lubawa (gmina wiejska)">gminy Lubawa</a>),</li> <li><a href="/wiki/Garb_Lubawski" title="Garb Lubawski">Garb Lubawski</a> (bez obszarów na wschód od granic gminy Lubawa, w tym terytorium <a href="/wiki/Park_Krajobrazowy_Wzg%C3%B3rz_Dylewskich" title="Park Krajobrazowy Wzgórz Dylewskich">Parku Krajobrazowego Wzgórz Dylewskich</a>),</li> <li><a href="/wiki/R%C3%B3wnina_Urszulewska" title="Równina Urszulewska">Równina Urszulewska</a> (tylko okolice Lidzbarka oraz obszar na prawym brzegu rzeki Wel od Lidzbarka do <a href="/wiki/Jezioro_Rumia%C5%84skie" title="Jezioro Rumiańskie">jeziora Rumian</a>),</li> <li><a href="/wiki/Pojezierze_Dobrzy%C5%84skie" title="Pojezierze Dobrzyńskie">Pojezierze Dobrzyńskie</a> (tylko okolice wsi <a href="/wiki/Gorczenica" title="Gorczenica">Gorczenica</a>, <a href="/wiki/Gortatowo_(wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie)" title="Gortatowo (województwo kujawsko-pomorskie)">Gortatowo</a>, <a href="/wiki/Jastrz%C4%99bie_(powiat_brodnicki)" title="Jastrzębie (powiat brodnicki)">Jastrzębie</a> i <a href="/wiki/Gr%C4%85%C5%BCawy" title="Grążawy">Grążawy</a>),</li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pradolina_Toru%C5%84sko-Eberswaldzka" title="Pradolina Toruńsko-Eberswaldzka">Pradoliny Toruńsko-Eberswaldzkiej</a>, w tym mezoregion: <ul><li><a href="/wiki/Kotlina_Toru%C5%84ska" title="Kotlina Toruńska">Kotlina Toruńska</a> (tylko prawy brzeg Wisły i Drwęcy).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miasta">Miasta</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Miasta" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miasta"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>Lp. </th> <th>Miasto </th> <th>Populacja </th> <th>Powierzchnia </th> <th>Województwo </th></tr> <tr> <td>1. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Toru%C5%84_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/POL_Toru%C5%84_COA.svg/20px-POL_Toru%C5%84_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/POL_Toru%C5%84_COA.svg/30px-POL_Toru%C5%84_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/POL_Toru%C5%84_COA.svg/40px-POL_Toru%C5%84_COA.svg.png 2x" data-file-width="558" data-file-height="672" /></a></span> <a href="/wiki/Toru%C5%84" title="Toruń">Toruń</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[a]</a></sup> </td> <td>197 812 </td> <td>115,72 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie" title="Województwo kujawsko-pomorskie">kujawsko-pomorskie</a> </td></tr> <tr> <td>2. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg/20px-POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg/30px-POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg/39px-POL_Grudzi%C4%85dz_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="865" /></a></span> <a href="/wiki/Grudzi%C4%85dz" title="Grudziądz">Grudziądz</a> </td> <td>92 894 </td> <td>57,80 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>3. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Brodnica_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/POL_Brodnica_COA.svg/20px-POL_Brodnica_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/POL_Brodnica_COA.svg/30px-POL_Brodnica_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/POL_Brodnica_COA.svg/40px-POL_Brodnica_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="897" /></a></span> <a href="/wiki/Brodnica" title="Brodnica">Brodnica</a> </td> <td>28 880 </td> <td>23,15 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>4. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Che%C5%82mno_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/POL_Che%C5%82mno_COA.svg/20px-POL_Che%C5%82mno_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/POL_Che%C5%82mno_COA.svg/29px-POL_Che%C5%82mno_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/POL_Che%C5%82mno_COA.svg/39px-POL_Che%C5%82mno_COA.svg.png 2x" data-file-width="798" data-file-height="1135" /></a></span> <a href="/wiki/Che%C5%82mno" title="Chełmno">Chełmno</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[b]</a></sup> </td> <td>19 510 </td> <td>13,86 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>5. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg/20px-POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg/30px-POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg/40px-POL_Che%C5%82m%C5%BCa_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="852" /></a></span> <a href="/wiki/Che%C5%82m%C5%BCa" title="Chełmża">Chełmża</a> </td> <td>14 449 </td> <td>7,84 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>6. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg/20px-POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg/30px-POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg/40px-POL_W%C4%85brze%C5%BAno_COA.svg.png 2x" data-file-width="680" data-file-height="780" /></a></span> <a href="/wiki/W%C4%85brze%C5%BAno" title="Wąbrzeźno">Wąbrzeźno</a> </td> <td>13 326 </td> <td>8,53 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>7. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg/20px-POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg/30px-POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg/39px-POL_Golub-Dobrzy%C5%84_COA.svg.png 2x" data-file-width="735" data-file-height="856" /></a></span> <a href="/wiki/Golub-Dobrzy%C5%84" title="Golub-Dobrzyń">Golub-Dobrzyń</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[c]</a></sup> </td> <td>12 412 </td> <td>7,50 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>8. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Lubawa_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/POL_Lubawa_COA.svg/20px-POL_Lubawa_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/POL_Lubawa_COA.svg/31px-POL_Lubawa_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/POL_Lubawa_COA.svg/40px-POL_Lubawa_COA.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Lubawa" title="Lubawa">Lubawa</a> </td> <td>10 370 </td> <td>16,80 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie" title="Województwo warmińsko-mazurskie">warmińsko-mazurskie</a> </td></tr> <tr> <td>9. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg/20px-POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg/31px-POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg/40px-POL_Nowe_Miasto_Lubawskie_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="849" /></a></span> <a href="/wiki/Nowe_Miasto_Lubawskie" title="Nowe Miasto Lubawskie">Nowe Miasto Lubawskie</a> </td> <td>10 097 </td> <td>11,37 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> warmińsko-mazurskie </td></tr> <tr> <td>10. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Lidzbark_Welski_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/POL_Lidzbark_Welski_COA.svg/20px-POL_Lidzbark_Welski_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/POL_Lidzbark_Welski_COA.svg/29px-POL_Lidzbark_Welski_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/POL_Lidzbark_Welski_COA.svg/39px-POL_Lidzbark_Welski_COA.svg.png 2x" data-file-width="565" data-file-height="690" /></a></span> <a href="/wiki/Lidzbark" title="Lidzbark">Lidzbark Welski</a> </td> <td>7900 </td> <td>5,68 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> warmińsko-mazurskie </td></tr> <tr> <td>11. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg/20px-POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg/30px-POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg/39px-POL_Kowalewo_Pomorskie_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="868" /></a></span> <a href="/wiki/Kowalewo_Pomorskie" title="Kowalewo Pomorskie">Kowalewo Pomorskie</a> </td> <td>4143 </td> <td>4,45 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>12. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg/20px-POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg/31px-POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg/40px-POL_Jab%C5%82onowo_Pomorskie_COA.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="851" /></a></span> <a href="/wiki/Jab%C5%82onowo_Pomorskie" title="Jabłonowo Pomorskie">Jabłonowo Pomorskie</a> </td> <td>3716 </td> <td>3,35 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>13. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_%C5%81asin_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_%C5%81asin_COA.svg/20px-POL_%C5%81asin_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_%C5%81asin_COA.svg/30px-POL_%C5%81asin_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/POL_%C5%81asin_COA.svg/40px-POL_%C5%81asin_COA.svg.png 2x" data-file-width="516" data-file-height="593" /></a></span> <a href="/wiki/%C5%81asin" title="Łasin">Łasin</a> </td> <td>3197 </td> <td>4,79 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>14. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg/20px-POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg/30px-POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg/40px-POL_Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski_COA.svg.png 2x" data-file-width="630" data-file-height="730" /></a></span> <a href="/wiki/Radzy%C5%84_Che%C5%82mi%C5%84ski" title="Radzyń Chełmiński">Radzyń Chełmiński</a> </td> <td>1813 </td> <td>1,78 km² </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Miasta_zdegradowane">Miasta zdegradowane</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Miasta zdegradowane" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miasta zdegradowane"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do miast ziemi chełmińskiej (które jednak z różnych przyczyn utraciły status miasta) należą również: </p> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>Lp. </th> <th>Dawne miasto </th> <th>Populacja </th> <th>Prawa miejskie </th> <th>Degradacja </th> <th>Województwo </th></tr> <tr> <td>1. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg/20px-POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg.png" decoding="async" width="20" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg/30px-POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg/39px-POL_gmina_Kurz%C4%99tnik_COA.svg.png 2x" data-file-width="520" data-file-height="580" /></a></span> <a href="/wiki/Kurz%C4%99tnik" title="Kurzętnik">Kurzętnik</a> </td> <td>3065 </td> <td>ok. 1330 r. </td> <td>1905 r. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_warmi%C5%84sko-mazurskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> warmińsko-mazurskie </td></tr> <tr> <td>2. </td> <td><a href="/wiki/Micha%C5%82owo_(Brodnica)" title="Michałowo (Brodnica)">Michałowo</a> </td> <td>– </td> <td>XIII/XIV wiek </td> <td>1 czerwca 1934 r. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr> <tr> <td>3. </td> <td><a href="/wiki/Ostromecko" title="Ostromecko">Ostromecko</a> </td> <td>991 </td> <td>25 sierpnia 1750 r. </td> <td>1772 r. </td> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/20px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/30px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg/40px-POL_wojew%C3%B3dztwo_kujawsko-pomorskie_flag.svg.png 2x" data-file-width="800" data-file-height="500" /></a></span> kujawsko-pomorskie </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Che%C5%82miniacy" title="Chełminiacy">Chełminiacy</a></li> <li><a href="/wiki/Str%C3%B3j_che%C5%82mi%C5%84ski" title="Strój chełmiński">strój chełmiński</a></li> <li><a href="/wiki/Diecezja_che%C5%82mi%C5%84ska" title="Diecezja chełmińska">diecezja chełmińska</a></li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_che%C5%82mi%C5%84skie" title="Województwo chełmińskie">województwo chełmińskie</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_lubawska" title="Ziemia lubawska">ziemia lubawska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_micha%C5%82owska" title="Ziemia michałowska">ziemia michałowska</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Lewobrzeżna część miasta leży na <a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawach</a>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Lewobrzeżny fragment miasta leży na <a href="/wiki/Kociewie" title="Kociewie">Kociewiu</a>.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Lewobrzeżna część miasta leży w <a href="/wiki/Ziemia_dobrzy%C5%84ska" title="Ziemia dobrzyńska">ziemi dobrzyńskiej</a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-:0-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_1-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-5">f</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_1-6">g</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Marian</span><span class="cite-name-initials" title="Marian" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Biskup</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Marian</span><span class="cite-name-initials" title="Marian">M.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/edition/27048?id=27048"><i>Ziemia Chełmińska w przeszłości: wybór tekstów źródłowych</i></a>, Toruń: TNT, 1961<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Marian&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Ziemia+Che%C5%82mi%C5%84ska+w+przesz%C5%82o%C5%9Bci%3A+wyb%C3%B3r+tekst%C3%B3w+%C5%BAr%C3%B3d%C5%82owych&rft.place=Toru%C5%84&rft.pub=TNT&rft.date=1961&rft.aulast=Biskup&rft_id=https%3A%2F%2Fkpbc.umk.pl%2Fdlibra%2Fpublication%2Fedition%2F27048%3Fid%3D27048" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=opis-dialektow&l2=dialekt-wielkopolski&l3=ziemia-chelminsko-dobrzynska"><i>DIALEKTOLOGIA POLSKA – Ziemia chełmińsko-dobrzyńska</i></a> [online], www.dialektologia.uw.edu.pl<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=DIALEKTOLOGIA+POLSKA+%E2%80%93+Ziemia+che%C5%82mi%C5%84sko-dobrzy%C5%84ska&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dialektologia.uw.edu.pl%2Findex.php%3Fl1%3Dopis-dialektow%26l2%3Ddialekt-wielkopolski%26l3%3Dziemia-chelminsko-dobrzynska" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book nourl"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Marek</span><span class="cite-name-initials" title="Marek" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Dulnicz</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Marek</span><span class="cite-name-initials" title="Marek">M.</span></span>, <i>Mazowsze w wieku. Ziemie Polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy</i>, Kraków 2000, s. 200–213<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Marek&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Mazowsze+w+wieku.+Ziemie+Polskie+w+X+wieku+i+ich+znaczenie+w+kszta%C5%82towaniu+si%C4%99+nowej+mapy+Europy&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.date=2000&rft.aulast=Dulnicz" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://kpbc.ukw.edu.pl/dlibra/plain-content?id=42137"><i>Studia nad Osadnictwem Średniowiecznym Ziemi Chełmińskiej</i></a>, t. 4, Toruń: Uniwersytet Mikołaja Kopernika (Toruń) Instytut Archeologii i Etnografii, 2002<span class="accessdate"> [dostęp 2019-08-21]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Studia+nad+Osadnictwem+%C5%9Aredniowiecznym+Ziemi+Che%C5%82mi%C5%84skiej&rft.place=Toru%C5%84&rft.pub=Uniwersytet+Miko%C5%82aja+Kopernika+%28Toru%C5%84%29+Instytut+Archeologii+i+Etnografii&rft.date=2002&rft_id=http%3A%2F%2Fkpbc.ukw.edu.pl%2Fdlibra%2Fplain-content%3Fid%3D42137" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Jacek Bojarski, Z badań nad pograniczem słowiańsko-pruskim we wczesnym średniowieczu, Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, tom 4, Toruń 2002.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Dariusz Poliński, Stan i perspektywy badań nad wczesnośredniowiecznym garncarstwem ziemi chełmińskiej, Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, tom 5, Toruń 2003.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Wojciech Chudziak, Stan badań nad wczesnym średniowieczem ziemi chełmińskiej – główne tezy i perspektywy badawcze, Studia nad osadnictwem średniowiecznym ziemi chełmińskiej, tom 5, Toruń 2003.</span> </li> <li id="cite_note-:1-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_8-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_8-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Monika</span><span class="cite-name-initials" title="Monika" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Kresa</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Monika</span><span class="cite-name-initials" title="Monika">M.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dialektologia.uw.edu.pl/index.php?l1=mapa-serwisu&l2=&l3=&l4=zcd-historia-regionu"><i>DIALEKTOLOGIA POLSKA – Ziemia chełmińska: historia regionu</i></a> [online], www.dialektologia.uw.edu.pl<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Monika&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=DIALEKTOLOGIA+POLSKA+%E2%80%93+Ziemia+che%C5%82mi%C5%84ska%3A+historia+regionu&rft.aulast=Kresa&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dialektologia.uw.edu.pl%2Findex.php%3Fl1%3Dmapa-serwisu%26l2%3D%26l3%3D%26l4%3Dzcd-historia-regionu" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Marcin</span><span class="cite-name-initials" title="Marcin" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Gębski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Marcin</span><span class="cite-name-initials" title="Marcin">M.</span></span>, <span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Marcin</span><span class="cite-name-initials" title="Marcin" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Kowalewski</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Marcin</span><span class="cite-name-initials" title="Marcin">M.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://grudziadz.pl/artykul/9/10458/historia-grudziadza"><i>Historia Grudziądza</i></a> [online], grudziadz.pl, 12 stycznia 2017<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Marcin&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Historia+Grudzi%C4%85dza&rft.date=2017-01-12&rft.aulast=G%C4%99bski&rft_id=https%3A%2F%2Fgrudziadz.pl%2Fartykul%2F9%2F10458%2Fhistoria-grudziadza" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/l/879-lidzbark-welski/96-historia-miejscowosci/69082-historia-miejscowosci"><i>Lidzbark Welski – historia miejscowości</i></a> [online], sztetl.org.pl<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lidzbark+Welski+%E2%80%93+historia+miejscowo%C5%9Bci&rft_id=https%3A%2F%2Fsztetl.org.pl%2Fpl%2Fmiejscowosci%2Fl%2F879-lidzbark-welski%2F96-historia-miejscowosci%2F69082-historia-miejscowosci" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://sztetl.org.pl/pl/miejscowosci/l/514-lubawa/96-historia-miejscowosci/69078-historia-miejscowosci"><i>Lubawa – historia miejscowości</i></a> [online], szetl.org.pl<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Lubawa+%E2%80%93+historia+miejscowo%C5%9Bci&rft_id=https%3A%2F%2Fsztetl.org.pl%2Fpl%2Fmiejscowosci%2Fl%2F514-lubawa%2F96-historia-miejscowosci%2F69078-historia-miejscowosci" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-:2-12"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_12-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_12-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_12-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://histmag.org/Wojewodztwo-chelminskie-w-XVI-wieku-okiem-kartografii-historycznej-MAPY-19437"><i>Województwo chełmińskie w XVI wieku okiem kartografii historycznej [MAPY]</i></a> [online], histmag.org<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Wojew%C3%B3dztwo+che%C5%82mi%C5%84skie+w+XVI+wieku+okiem+kartografii+historycznej+%5BMAPY%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fhistmag.org%2FWojewodztwo-chelminskie-w-XVI-wieku-okiem-kartografii-historycznej-MAPY-19437" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnec.org.pl/ruse_cd/img/pdf/grudziadz.pdf"><i>Geotermia Grudziądz (woj. Kujawsko-Pomorskie)</i></a> [online], Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć „Energie Cités”<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Geotermia+Grudzi%C4%85dz+%28woj.+Kujawsko-Pomorskie%29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnec.org.pl%2Fruse_cd%2Fimg%2Fpdf%2Fgrudziadz.pdf" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://warmaz.pl/mapy/regiony/"><i>Regiony fizycznogeograficzne Polski po zmianach w 2018 r.</i></a> [online], warmaz.pl, 2018<span class="accessdate"> [dostęp 2023-06-04]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2018&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Regiony+fizycznogeograficzne+Polski+po+zmianach+w+2018+r.&rft_id=https%3A%2F%2Fwarmaz.pl%2Fmapy%2Fregiony%2F" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.turystyka.torun.pl/art/320/ziemia-chelminska.html">Opis ziemi chełmińskiej w Toruńskim Serwisie Turystycznym</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://gotyk.info/">Atlas kościołów gotyckich ziemi chełmińskiej</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Regiony_historyczne_Polski" title="Szablon:Regiony historyczne Polski"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Regiony_historyczne_Polski" title="Dyskusja szablonu:Regiony historyczne Polski"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Regiony_historyczne_Polski&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Regiony_historyczne_Polski" title="Regiony historyczne Polski">Regiony historyczne w Polsce</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Wielkopolska" title="Wielkopolska">Wielkopolska</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><b><a href="/wiki/Ziemia_kaliska" title="Ziemia kaliska">ziemia kaliska</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Krajna" title="Krajna">Krajna</a></li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/Ziemia_pozna%C5%84ska" title="Ziemia poznańska">ziemia poznańska</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_wschowska" title="Ziemia wschowska">ziemia wschowska</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Kujawy" title="Kujawy">Kujawy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_dobrzy%C5%84ska" title="Ziemia dobrzyńska">ziemia dobrzyńska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ziemia_%C5%82%C4%99czycko-sieradzka" title="Ziemia łęczycko-sieradzka">Ziemia łęczycko-sieradzka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_%C5%82%C4%99czycka" title="Ziemia łęczycka">ziemia łęczycka</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_sieradzka" title="Ziemia sieradzka">ziemia sieradzka</a> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_wielu%C5%84ska" title="Ziemia wieluńska">ziemia wieluńska</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Mazowsze" title="Mazowsze">Mazowsze</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><b>ziemie <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_p%C5%82ockie_(I_Rzeczpospolita)" title="Województwo płockie (I Rzeczpospolita)">województwa płockiego</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_p%C5%82ocka" title="Ziemia płocka">ziemia płocka</a></li> <li><a href="/wiki/Zawkrze" title="Zawkrze">ziemia zawkrzeńska</a></li></ul></li> <li><b>ziemie <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_rawskie" title="Województwo rawskie">województwa rawskiego</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_rawska" title="Ziemia rawska">ziemia rawska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_sochaczewska" title="Ziemia sochaczewska">ziemia sochaczewska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_gostyni%C5%84ska" title="Ziemia gostynińska">ziemia gostynińska</a></li></ul></li> <li><b>ziemie <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_mazowieckie_(I_Rzeczpospolita)" title="Województwo mazowieckie (I Rzeczpospolita)">województwa mazowieckiego</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_czerska" title="Ziemia czerska">ziemia czerska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_warszawska" title="Ziemia warszawska">ziemia warszawska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_zakroczymska" title="Ziemia zakroczymska">ziemia zakroczymska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_ciechanowska" title="Ziemia ciechanowska">ziemia ciechanowska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_%C5%82om%C5%BCy%C5%84ska" title="Ziemia łomżyńska">ziemia łomżyńska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_wiska" title="Ziemia wiska">ziemia wiska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_r%C3%B3%C5%BCa%C5%84ska" title="Ziemia różańska">ziemia różańska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_nurska" title="Ziemia nurska">ziemia nurska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_liwska" title="Ziemia liwska">ziemia liwska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_wyszogrodzka" title="Ziemia wyszogrodzka">ziemia wyszogrodzka</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Podlasie" title="Podlasie">Podlasie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_drohicka" title="Ziemia drohicka">ziemia drohicka</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_mielnicka" title="Ziemia mielnicka">ziemia mielnicka</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_bielska" title="Ziemia bielska">ziemia bielska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Litwa_w%C5%82a%C5%9Bciwa" title="Litwa właściwa">Litwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Suwalszczyzna" title="Suwalszczyzna">Suwalszczyzna</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czarna" title="Ruś Czarna">Ruś Czarna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Grodzie%C5%84szczyzna" class="mw-disambig" title="Grodzieńszczyzna">Grodzieńszczyzna</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Polesie" title="Polesie">Polesie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li>ziemia brzeska</li></ul> </td></tr><tr class="a9"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ma%C5%82opolska" title="Małopolska">Małopolska</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><b><a href="/wiki/Ziemia_krakowska" title="Ziemia krakowska">ziemia krakowska</a></b> <ul><li><a href="/wiki/S%C4%85decczyzna" title="Sądecczyzna">Sądecczyzna</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82%C4%99bie_D%C4%85browskie" title="Zagłębie Dąbrowskie">Zagłębie Dąbrowskie</a></li> <li><a href="/wiki/Zag%C5%82%C4%99bie_Krakowskie" title="Zagłębie Krakowskie">Zagłębie Krakowskie</a></li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/Ziemia_sandomierska" title="Ziemia sandomierska">ziemia sandomierska</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_st%C4%99%C5%BCycka" title="Ziemia stężycka">ziemia stężycka</a></li> <li><a href="/wiki/Kasztelanie_zapilickie" title="Kasztelanie zapilickie">kasztelanie zapilickie</a></li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/Ziemia_lubelska" title="Ziemia lubelska">ziemia lubelska</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_%C5%82ukowska" title="Ziemia łukowska">ziemia łukowska</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a10"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ru%C5%9B_Czerwona" title="Ruś Czerwona">Ruś Czerwona</a> / <a href="/wiki/Grody_Czerwie%C5%84skie" title="Grody Czerwieńskie">Grody Czerwieńskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_che%C5%82mska" title="Ziemia chełmska">ziemia chełmska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_przemyska" title="Ziemia przemyska">ziemia przemyska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_sanocka" title="Ziemia sanocka">ziemia sanocka</a></li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%99stwo_be%C5%82skie" title="Księstwo bełskie">ziemia bełska</a></li></ul> </td></tr><tr class="a11"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Spisz" title="Spisz">Spisz</a> i <a href="/wiki/Orawa_(region)" title="Orawa (region)">Orawa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> </td></tr><tr class="a12"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk" title="Śląsk">Śląsk</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><b><a href="/wiki/Dolny_%C5%9Al%C4%85sk" title="Dolny Śląsk">Dolny Śląsk</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/G%C3%B3rny_%C5%9Al%C4%85sk" title="Górny Śląsk">Górny Śląsk</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_lubliniecka" title="Ziemia lubliniecka">ziemia lubliniecka</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_prudnicka" title="Ziemia prudnicka">ziemia prudnicka</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk_Opolski" title="Śląsk Opolski">Śląsk Opolski</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Al%C4%85sk_Cieszy%C5%84ski" title="Śląsk Cieszyński">Śląsk Cieszyński</a></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a13"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ziemia_k%C5%82odzka" title="Ziemia kłodzka">Ziemia kłodzka</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> </td></tr><tr class="a14"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/%C5%81u%C5%BCyce" title="Łużyce">Łużyce</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Dolne_%C5%81u%C5%BCyce" title="Dolne Łużyce">Dolne Łużyce</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3rne_%C5%81u%C5%BCyce" title="Górne Łużyce">Górne Łużyce</a></li></ul> </td></tr><tr class="a15"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ziemia_lubuska" title="Ziemia lubuska">Ziemia lubuska</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_kiniecka" title="Ziemia kiniecka">ziemia kiniecka</a></li></ul> </td></tr><tr class="a16"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Pomorze" title="Pomorze">Pomorze</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><b><a href="/wiki/Pomorze_Zachodnie" title="Pomorze Zachodnie">Pomorze Zachodnie</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_s%C5%82upsko-s%C5%82awie%C5%84ska" title="Ziemia słupsko-sławieńska">ziemia słupsko-sławieńska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_l%C4%99borsko-bytowska" title="Ziemia lęborsko-bytowska">ziemia lęborsko-bytowska</a></li> <li><i><a href="/wiki/Pomorze_Przednie" title="Pomorze Przednie">Pomorze Przednie</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Pomorze_Tylne" title="Pomorze Tylne">Pomorze Tylne</a></i></li></ul></li> <li><b><a href="/wiki/Pomorze_Nadwi%C5%9Bla%C5%84skie" title="Pomorze Nadwiślańskie">Pomorze Wschodnie</a></b> <ul><li><a href="/wiki/Pomorze_Gda%C5%84skie" title="Pomorze Gdańskie">Pomorze Gdańskie</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">ziemia chełmińska</a> <ul><li><a href="/wiki/Ziemia_lubawska" title="Ziemia lubawska">ziemia lubawska</a></li> <li><a href="/wiki/Ziemia_micha%C5%82owska" title="Ziemia michałowska">ziemia michałowska</a></li></ul></li></ul></li></ul> </td></tr><tr class="a17"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Prusy_(kraina_historyczna)" title="Prusy (kraina historyczna)">Prusy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Prusy_Kr%C3%B3lewskie" title="Prusy Królewskie">Prusy Królewskie</a> <ul><li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dztwo_malborskie" title="Województwo malborskie">ziemia malborska</a></li> <li><a href="/wiki/Warmia" title="Warmia">Warmia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Prusy_Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ce" title="Prusy Książęce">Prusy Książęce</a> <ul><li><a href="/wiki/Prusy_Dolne" title="Prusy Dolne">Prusy Dolne</a></li> <li><a href="/wiki/Prusy_G%C3%B3rne" title="Prusy Górne">Prusy Górne</a></li></ul></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-g"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/Kraina_historyczna" title="Kraina historyczna">kraina historyczna</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810609155605606">9810609155605606</a></span></li></ul></div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ziemia_chełmińska&oldid=74963785">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ziemia_chełmińska&oldid=74963785</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska" title="Kategoria:Ziemia chełmińska">Ziemia chełmińska</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Regiony_historyczne_Polski" title="Kategoria:Regiony historyczne Polski">Regiony historyczne Polski</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 14 paź 2024, 15:27.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-zntss","wgBackendResponseTime":227,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.485","walltime":"0.665","ppvisitednodes":{"value":3949,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":62139,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10732,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27659,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 513.184 1 -total"," 31.22% 160.200 1 Szablon:Kraina_historyczna_infobox"," 25.27% 129.668 1 Szablon:Regiony_historyczne_i_etnograficzne_Polski"," 24.43% 125.347 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 21.50% 110.345 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 16.01% 82.167 1 Szablon:Przypisy"," 13.41% 68.827 11 Szablon:Cytuj"," 10.06% 51.610 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 8.05% 41.321 1 Szablon:Infobox_dwie_grafiki"," 7.57% 38.837 1 Szablon:Infobox_2x2_dodaj"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.257","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4462398,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\n#prop A = 1\n#prop B = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"before\"] = true,\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = table#1 {\n [\"value\"] = true,\n}\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P41'\n{{#invoke:Moduł:Mapa|Infobox}}\ninfobox może wyszukać współrzędne w wikidanych\nargumenty = table#1 {\n [\"category\"] = \"Kraina historyczna infobox\",\n [\"precision\"] = \"min\",\n}\nbrak punktów na mapę i współrzędnych, nadszedł czas na Wikidane\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7f58d5dcf5-7wzbt","timestamp":"20241109144501","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ziemia che\u0142mi\u0144ska","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q672344","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q672344","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-05-24T07:41:19Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/54\/Ziemia_che%C5%82mi%C5%84ska_na_mapie_adm._Polski.svg","headline":"Region historyczny w centralno-p\u00f3\u0142nocnej Polsce"}</script> </body> </html>