CINXE.COM

Alain HUETZ DE LEMPS - Auteur - Encyclopædia Universalis

<!DOCTYPE html> <html lang="fr-FR" xml:lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="utf-8"> <!-- This website is powered by TYPO3 - inspiring people to share! TYPO3 is a free open source Content Management Framework initially created by Kasper Skaarhoj and licensed under GNU/GPL. TYPO3 is copyright 1998-2025 of Kasper Skaarhoj. Extensions are copyright of their respective owners. Information and contribution at https://typo3.org/ --> <title>Alain HUETZ DE LEMPS - Auteur - Encyclopædia Universalis</title> <meta http-equiv="x-ua-compatible" content="IE=edge,chrome=1" /> <meta name="generator" content="TYPO3 CMS" /> <meta name="description" content="Professeur à l&#039;université de Bordeaux-III, a écrit ADÉLAÏDE • AUCKLAND • AUSTRALIE • AUSTRALIE-MÉRIDIONALE • AUSTRALIE-OCCIDENTALE • ÎLE DE..." /> <meta name="robots" content="index, all, follow" /> <meta name="viewport" content="viewport-fit=cover, width=device-width, initial-scale=1.0, minimum-scale=1.0" /> <meta name="author" content="Encyclopædia Universalis" /> <meta property="og:title" content="Alain HUETZ DE LEMPS - Auteur" /> <meta property="og:description" content="Professeur à l&#039;université de Bordeaux-III, a écrit ADÉLAÏDE • AUCKLAND • AUSTRALIE • AUSTRALIE-MÉRIDIONALE • AUSTRALIE-OCCIDENTALE • ÎLE DE BOUGAINVILLE • BRISBANE • CHRISTCHURCH • ÎLES COOK • DUNEDIN • DURBAN • EASTLAND, Nouvelle-Zélande • ÎLES D&#039; ENTRECASTEAUX • FJORDLAND,..." /> <meta property="og:url" content="https://www.universalis.fr/auteurs/alain-huetz-de-lemps/" /> <meta property="og:locale" content="fr_FR" /> <meta property="og:site_name" content="Encyclopædia Universalis" /> <meta property="og:type" content="website" /> <meta property="og:image" content="https://www.universalis.fr/_web/static/icons/favicon.png" /> <meta property="og:image:width" content="256" /> <meta property="og:image:height" content="252" /> <meta name="twitter:title" content="Alain HUETZ DE LEMPS - Auteur" /> <meta name="twitter:description" content="Professeur à l&#039;université de Bordeaux-III, a écrit ADÉLAÏDE • AUCKLAND • AUSTRALIE • AUSTRALIE-MÉRIDIONALE • AUSTRALIE-OCCIDENTALE • ÎLE DE BOUGAINVILLE • BRISBANE • CHRISTCHURCH • ÎLES COOK • DUNEDIN • DURBAN • EASTLAND, Nouvelle-Zélande • ÎLES D&#039; ENTRECASTEAUX • FJORDLAND,..." /> <meta name="twitter:card" content="summary" /> <meta name="twitter:site" content="@universalisfr" /> <meta name="location" content="France" /> <meta name="rating" content="General" /> <meta name="distribution" content="Global" /> <meta name="resource-type" content="document" /> <meta name="copyright" content="© Copyright 2024 - Universalis" /> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="Universalis" /> <meta name="apple-mobile-web-app-capable" content="yes" /> <meta name="apple-mobile-web-app-status-bar-style" content="default" /> <meta name="format-detection" content="telephone=no,date=no,address=no,email=no,url=no" /> <link rel="stylesheet" href="/_shared/pub/pub.css?1737972863" media="all"> <link rel="stylesheet" href="/_web/assets/css/home.css?1737986363" media="all"> <link rel="stylesheet" href="/_web/assets/css/classification.css?1737986363" media="all"> <link rel="canonical" href="https://www.universalis.fr/auteurs/alain-huetz-de-lemps/" /> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Person","name":"Alain HUETZ DE LEMPS","familyName":"HUETZ DE LEMPS","givenName":"Alain","description":"Professeur \u00e0 l'universit\u00e9 de Bordeaux-III.","url":"https:\/\/www.universalis.fr\/auteurs\/alain-huetz-de-lemps\/"}</script> <meta name="apple-mobile-web-app-capable" content="yes"/> <meta name="mobile-web-app-capable" content="yes"/> <meta name="apple-mobile-web-app-status-bar-style" content="black"> <meta name="apple-mobile-web-app-title" content="Universalis"> <meta name="theme-color" content="#526D78"> <link rel="preconnect" href="https://statistiques.universalis.fr" /> <link rel="preconnect" href="https://cmp.inmobi.com" /> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" title="Universalis FR" href="/_web/static/search-fr.xml" /> <link rel="manifest" href="/_web/static/manifest.json"> <link rel="icon" type="image/png" href="/_web/static/icons/favicon.png"> <link rel="apple-touch-icon" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="57x57" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-57x57.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-72x72.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="76x76" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-76x76.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-114x114.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="120x120" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-120x120.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="144x144" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-144x144.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="152x152" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-152x152.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="180x180" href="/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-180x180.png" /> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1194px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/11__iPad_Pro__10.5__iPad_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 810px) and (device-height: 1080px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.2__iPad_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 744px) and (device-height: 1133px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/8.3__iPad_Mini_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 810px) and (device-height: 1080px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.2__iPad_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 820px) and (device-height: 1180px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.9__iPad_Air_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 744px) and (device-height: 1133px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/8.3__iPad_Mini_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 1024px) and (device-height: 1366px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/12.9__iPad_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 428px) and (device-height: 926px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Plus__iPhone_13_Pro_Max__iPhone_12_Pro_Max_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11_Pro_Max__iPhone_XS_Max_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 1024px) and (device-height: 1366px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/12.9__iPad_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 768px) and (device-height: 1024px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/9.7__iPad_Pro__7.9__iPad_mini__9.7__iPad_Air__9.7__iPad_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 812px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_13_mini__iPhone_12_mini__iPhone_11_Pro__iPhone_XS__iPhone_X_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 820px) and (device-height: 1180px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.9__iPad_Air_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 393px) and (device-height: 852px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11_Pro_Max__iPhone_XS_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 736px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8_Plus__iPhone_7_Plus__iPhone_6s_Plus__iPhone_6_Plus_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 320px) and (device-height: 568px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/4__iPhone_SE__iPod_touch_5th_generation_and_later_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 393px) and (device-height: 852px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11__iPhone_XR_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 667px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8__iPhone_7__iPhone_6s__iPhone_6__4.7__iPhone_SE_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 320px) and (device-height: 568px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/4__iPhone_SE__iPod_touch_5th_generation_and_later_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 390px) and (device-height: 844px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14__iPhone_13_Pro__iPhone_13__iPhone_12_Pro__iPhone_12_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 812px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_13_mini__iPhone_12_mini__iPhone_11_Pro__iPhone_XS__iPhone_X_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1112px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/10.5__iPad_Air_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 390px) and (device-height: 844px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14__iPhone_13_Pro__iPhone_13__iPhone_12_Pro__iPhone_12_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 768px) and (device-height: 1024px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/9.7__iPad_Pro__7.9__iPad_mini__9.7__iPad_Air__9.7__iPad_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 430px) and (device-height: 932px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 428px) and (device-height: 926px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Plus__iPhone_13_Pro_Max__iPhone_12_Pro_Max_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 896px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_11__iPhone_XR_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 375px) and (device-height: 667px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: portrait)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8__iPhone_7__iPhone_6s__iPhone_6__4.7__iPhone_SE_portrait.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1112px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/10.5__iPad_Air_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 834px) and (device-height: 1194px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 2) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/11__iPad_Pro__10.5__iPad_Pro_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 414px) and (device-height: 736px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_8_Plus__iPhone_7_Plus__iPhone_6s_Plus__iPhone_6_Plus_landscape.png"> <link rel="apple-touch-startup-image" media="screen and (device-width: 430px) and (device-height: 932px) and (-webkit-device-pixel-ratio: 3) and (orientation: landscape)" href="/_web/static/img/splash/iPhone_14_Pro_Max_landscape.png"> <script>!function(a,b,c){if(c in b&&b[c]){var d,e=a.location,f=/^(a|html)$/i;a.addEventListener("click",function(a){for(d=a.target;!f.test(d.nodeName);)d=d.parentNode;"href"in d&&(d.href.indexOf("http")||~d.href.indexOf(e.host))&&(a.preventDefault(),e.href=d.href)},!1),a.querySelector("html").classList.add("standalone")}}(document,window.navigator,"standalone")</script> <style> body{ padding-bottom: 2em; } .cta{ display: block; } .folio-block { width: 100%; max-width: 550px; margin: 1em auto; border: .25em solid var(--eu-color-rgb-cta); border-radius: .375em; background: #f5f5f5; padding: .5em 1em; } .folio-block-title { font-size: 1.25em; } @media(max-width: 767px) { .folio-block-title { font-size: 1.1em; } } .folio-block ul { width: 100%; max-width: 300px; margin: 1em auto; } .folio-block ul li { font-size: .95em; } .btn-cta { background: var(--eu-color-rgb-cta) !important; color: #fff !important; font-weight: bold !important; font-size: 1.15em !important; } .btn-cta:hover { background: var(--eu-color-hover-rgb-cta) !important; color: #fff !important; text-decoration: underline; } #bandeau-footer{ display: block !important; position: fixed; bottom: 0; width: 100%; background: rgb(108,51,131); padding: .25em; z-index: 900; border-top: 1px solid rgba(166, 143, 22, 0.72); } #bandeau-footer p{ font-size: 1.375em; margin: 0; background: url('/_web/static/icons/fr-apple-touch-icon-57x57.png') no-repeat left center; background-size: 28px 28px; padding-left: 1.75em; } @media(max-width: 768px){ #bandeau-footer p{ font-size: 1.2em; margin-left: .5em; } body:not(#page_12) .login-link-container{ display: block !important; text-align: center; margin-top: -1em; } } #bandeau-footer a{ color: #fff; } .pub-container{ margin: 1em auto; display: block !important; } .pub-container .pub-placeholder{ display: flex; align-content: center; justify-content: center; align-items: center; background: #eee; color: #aaa; width: 100%; min-height: 100px; } .pub-container .pub-placeholder:before{ content: "contenu sponsorisé"; text-shadow: 0 0 1px #fff; } #ad_rightslot .pub-placeholder{ min-height: 600px; } #ad_rightslot2 .pub-placeholder{ min-height: 250px; } @media (max-width: 768px){ .pub-container{ display: none !important } } </style> <script> const getCookieValue = (name) => ( document.cookie.match('(^|;)\\s*' + name + '\\s*=\\s*([^;]+)')?.pop() || '' ); var userprofile = 'anonymous'; if (getCookieValue('user_data')) { userprofile = 'subscriber'; } var _paq = window._paq = window._paq || []; _paq.push(['setCustomDimension', 1,userprofile]); /* tracker methods like "setCustomDimension" should be called before "trackPageView" */ _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//statistiques.universalis.fr/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'matomo.php']); _paq.push(['setSiteId', '1']); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.async=true; g.src=u+'matomo.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <style>.swiper-container[data-loaded=false] .swiper-wrapper .swiper-slide{display:none}.swiper-container[data-loaded=false] .swiper-wrapper .swiper-slide:first-child{display:block}img{max-width:100%;height:auto;max-height:250px}img.d-formule{max-height:none}strong{font-weight:bold !important}.dark-mode body{background:#29363a !important}.loader{display:none;height:100vh}.loader:after{display:block;margin:auto;content:"";background:url(/_web/assets/img/banniere-fr.png) no-repeat center;background-size:contain;width:50%;height:50%;position:absolute;top:50%;left:50%;transform:translate(-50%, -50%);opacity:.25}#page_3 #ad_topslot{display:none !important}#skip{padding:5px 15px;position:absolute;background:rgba(0,0,0,.85);color:#fff;left:10%;transform:translateY(-100%);transition:transform .3s;border-bottom-left-radius:6px;border-bottom-right-radius:6px;z-index:100;text-decoration:none}#skip:focus{transform:translateY(0%);box-shadow:0 0 10px #333}.login-form-wrapper-mobile{display:none}.site-fr .article-quote{display:none !important}@media(max-width: 768px){.login-form-wrapper-mobile{display:block;text-align:center;margin-top:-1em;margin-bottom:1em}}body.loading{overflow:hidden}body.loading>*{display:none}body.loading .loader{display:block}.dropdown-menu,.d-none,#podcast audio{display:none}.list-inline-item{display:inline-block}.offcanvas{visibility:hidden}.main-navbar-wrapper .btn-universalis{background-color:#e8eced;color:#000;font-weight:normal}.offcanvas{display:none !important;height:0 !important}.offcanvas[data-loaded=true]{display:inherit !important;height:inherit !important}.clearfix{clear:both}.fr .is-edu{display:none !important}#podcast{min-height:90px}#article-medias-strip-junior{min-height:255px}#callSommaire{position:fixed;bottom:10px;left:10px;z-index:2}.edu #callSommaire{bottom:60px}#qc-cmp2-ui{padding:10px !important}.qc-cmp2-summary-buttons{justify-content:space-around !important}.qc-cmp2-summary-buttons button[mode=secondary],.qc-cmp2-footer button[mode=secondary]{border:none;box-shadow:none}.eCBsvP.eCBsvP{height:auto !important}.qc-cmp-cleanslate{background-color:rgba(33,41,52,.95) !important}.fill-universalis{fill:#1c3479}.fill-universalis-up{fill:#526c78}@media(min-width: 768px){.qc-cmp2-publisher-logo-container{text-align:center}.qc-cmp2-publisher-logo-container figure img{display:block !important}}#page_14 .filter-article-container{display:none}#newsletter_subscription .text-light{color:#fff !important}#bandeau-footer{display:none}</style> <link rel="stylesheet" id="typo-css" href="/_web/assets/css/typo.css?t=20240418-1" /><script>let cssLoaded=!1,bodyLoaded=!1;const loadedTO=setTimeout((()=>{cssLoaded=!0,bodyLoaded=!0,loaded()}),5e3),loaded=function(){cssLoaded&&bodyLoaded&&document.body.classList.contains("loading")&&(document.body.className=document.body.className.replace("loading","").trim(),clearTimeout(loadedTO))};</script> <link rel="preload" href="/_web/assets/css/lazy.css?t=20240418-1" as="style" media="all" crossorigin onload="this.rel=`stylesheet`; cssLoaded = true; loaded()" /><style>.breadcrumb{--bs-breadcrumb-padding-x: 0;--bs-breadcrumb-padding-y: 0;--bs-breadcrumb-margin-bottom: 1rem;--bs-breadcrumb-bg: ;--bs-breadcrumb-border-radius: ;--bs-breadcrumb-divider-color: #6c757d;--bs-breadcrumb-item-padding-x: 0.5rem;--bs-breadcrumb-item-active-color: #6c757d;display:flex;flex-wrap:wrap;padding:var(--bs-breadcrumb-padding-y) var(--bs-breadcrumb-padding-x);margin-bottom:var(--bs-breadcrumb-margin-bottom);font-size:var(--bs-breadcrumb-font-size);list-style:none;background-color:var(--bs-breadcrumb-bg);border-radius:var(--bs-breadcrumb-border-radius)}.breadcrumb-item+.breadcrumb-item{padding-left:var(--bs-breadcrumb-item-padding-x)}.breadcrumb-item+.breadcrumb-item::before{float:left;padding-right:var(--bs-breadcrumb-item-padding-x);color:var(--bs-breadcrumb-divider-color);content:var(--bs-breadcrumb-divider, "/") /* rtl: var(--bs-breadcrumb-divider, "/") */}.breadcrumb-item.active{color:var(--bs-breadcrumb-item-active-color)}.breadcrumb{padding:.5rem 1rem !important;background-color:#f5f5f5 !important;border-radius:.375rem !important}.breadcrumb .breadcrumb-item i.label-sub{font-size:.85em;font-weight:normal}.breadcrumb .breadcrumb-item a{text-decoration:none}.breadcrumb .breadcrumb-item a:hover{text-decoration:underline}.breadcrumb .breadcrumb-item.active{font-weight:bold}.breadcrumb .breadcrumb-item+.breadcrumb-item::before{background-image:url('data:image/svg+xml;charset=UTF-8, <svg aria-hidden="true" focusable="false" data-prefix="far" data-icon="chevron-double-right" role="img" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" viewBox="0 0 448 512" class="svg-inline--fa fa-chevron-double-right fa-w-14 fa-7x"><path style="fill: rgb(97, 104, 118);" d="M57.7 38.1l209.4 209.4c4.7 4.7 4.7 12.3 0 17L57.7 473.9c-4.7 4.7-12.3 4.7-17 0l-19.8-19.8c-4.7-4.7-4.7-12.3 0-17L201.6 256 20.9 74.9c-4.7-4.7-4.7-12.3 0-17l19.8-19.8c4.7-4.7 12.3-4.7 17 0zm143 0l-19.8 19.8c-4.7 4.7-4.7 12.3 0 17L361.6 256 180.9 437.1c-4.7 4.7-4.7 12.3 0 17l19.8 19.8c4.7 4.7 12.3 4.7 17 0l209.4-209.4c4.7-4.7 4.7-12.3 0-17L217.7 38.1c-4.7-4.7-12.3-4.7-17 0z" class=""></path></svg>');background-repeat:no-repeat;background-position:center;content:"";width:.5rem;height:100%;margin-right:.5rem}.list-group{--bs-list-group-color: #212529;--bs-list-group-bg: #fff;--bs-list-group-border-color: rgba(0, 0, 0, 0.125);--bs-list-group-border-width: 1px;--bs-list-group-border-radius: 0.375rem;--bs-list-group-item-padding-x: 1rem;--bs-list-group-item-padding-y: 0.5rem;--bs-list-group-action-color: #495057;--bs-list-group-action-hover-color: #495057;--bs-list-group-action-hover-bg: #f8f9fa;--bs-list-group-action-active-color: #212529;--bs-list-group-action-active-bg: #e9ecef;--bs-list-group-disabled-color: #6c757d;--bs-list-group-disabled-bg: #fff;--bs-list-group-active-color: #fff;--bs-list-group-active-bg: #526c78;--bs-list-group-active-border-color: #526c78;display:flex;flex-direction:column;padding-left:0;margin-bottom:0;border-radius:var(--bs-list-group-border-radius)}.list-group-numbered{list-style-type:none;counter-reset:section}.list-group-numbered>.list-group-item::before{content:counters(section, ".") ". ";counter-increment:section}.list-group-item-action{width:100%;color:var(--bs-list-group-action-color);text-align:inherit}.list-group-item-action:hover,.list-group-item-action:focus{z-index:1;color:var(--bs-list-group-action-hover-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-list-group-action-hover-bg)}.list-group-item-action:active{color:var(--bs-list-group-action-active-color);background-color:var(--bs-list-group-action-active-bg)}.list-group-item{position:relative;display:block;padding:var(--bs-list-group-item-padding-y) var(--bs-list-group-item-padding-x);color:var(--bs-list-group-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-list-group-bg);border:var(--bs-list-group-border-width) solid var(--bs-list-group-border-color)}.list-group-item:first-child{border-top-left-radius:inherit;border-top-right-radius:inherit}.list-group-item:last-child{border-bottom-right-radius:inherit;border-bottom-left-radius:inherit}.list-group-item.disabled,.list-group-item:disabled{color:var(--bs-list-group-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-list-group-disabled-bg)}.list-group-item.active{z-index:2;color:var(--bs-list-group-active-color);background-color:var(--bs-list-group-active-bg);border-color:var(--bs-list-group-active-border-color)}.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:0}.list-group-item+.list-group-item.active{margin-top:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-top-width:var(--bs-list-group-border-width)}.list-group-horizontal{flex-direction:row}.list-group-horizontal>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}@media(min-width: 576px){.list-group-horizontal-sm{flex-direction:row}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-sm>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 768px){.list-group-horizontal-md{flex-direction:row}.list-group-horizontal-md>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-md>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 992px){.list-group-horizontal-lg{flex-direction:row}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-lg>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 1200px){.list-group-horizontal-xl{flex-direction:row}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-xl>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}@media(min-width: 1400px){.list-group-horizontal-xxl{flex-direction:row}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item:first-child:not(:last-child){border-bottom-left-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-top-right-radius:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item:last-child:not(:first-child){border-top-right-radius:var(--bs-list-group-border-radius);border-bottom-left-radius:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item.active{margin-top:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item+.list-group-item{border-top-width:var(--bs-list-group-border-width);border-left-width:0}.list-group-horizontal-xxl>.list-group-item+.list-group-item.active{margin-left:calc(-1 * var(--bs-list-group-border-width));border-left-width:var(--bs-list-group-border-width)}}.list-group-flush{border-radius:0}.list-group-flush>.list-group-item{border-width:0 0 var(--bs-list-group-border-width)}.list-group-flush>.list-group-item:last-child{border-bottom-width:0}.list-group-item-primary{color:#314148;background-color:#dce2e4}.list-group-item-primary.list-group-item-action:hover,.list-group-item-primary.list-group-item-action:focus{color:#314148;background-color:#c6cbcd}.list-group-item-primary.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#314148;border-color:#314148}.list-group-item-secondary{color:#192023;background-color:#d4d7d8}.list-group-item-secondary.list-group-item-action:hover,.list-group-item-secondary.list-group-item-action:focus{color:#192023;background-color:#bfc2c2}.list-group-item-secondary.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#192023;border-color:#192023}.list-group-item-success{color:#0f5132;background-color:#d1e7dd}.list-group-item-success.list-group-item-action:hover,.list-group-item-success.list-group-item-action:focus{color:#0f5132;background-color:#bcd0c7}.list-group-item-success.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#0f5132;border-color:#0f5132}.list-group-item-info{color:#055160;background-color:#cff4fc}.list-group-item-info.list-group-item-action:hover,.list-group-item-info.list-group-item-action:focus{color:#055160;background-color:#badce3}.list-group-item-info.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#055160;border-color:#055160}.list-group-item-warning{color:#664d03;background-color:#fff3cd}.list-group-item-warning.list-group-item-action:hover,.list-group-item-warning.list-group-item-action:focus{color:#664d03;background-color:#e6dbb9}.list-group-item-warning.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#664d03;border-color:#664d03}.list-group-item-danger{color:#851a31;background-color:#f8d5dc}.list-group-item-danger.list-group-item-action:hover,.list-group-item-danger.list-group-item-action:focus{color:#851a31;background-color:#dfc0c6}.list-group-item-danger.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#851a31;border-color:#851a31}.list-group-item-light{color:#5d5e5f;background-color:#fafbfb}.list-group-item-light.list-group-item-action:hover,.list-group-item-light.list-group-item-action:focus{color:#5d5e5f;background-color:#e1e2e2}.list-group-item-light.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#5d5e5f;border-color:#5d5e5f}.list-group-item-dark{color:#192023;background-color:#d4d7d8}.list-group-item-dark.list-group-item-action:hover,.list-group-item-dark.list-group-item-action:focus{color:#192023;background-color:#bfc2c2}.list-group-item-dark.list-group-item-action.active{color:#fff;background-color:#192023;border-color:#192023}.badge{--bs-badge-padding-x: 0.65em;--bs-badge-padding-y: 0.35em;--bs-badge-font-size:0.75em;--bs-badge-font-weight: 700;--bs-badge-color: #fff;--bs-badge-border-radius: 0.375rem;display:inline-block;padding:var(--bs-badge-padding-y) var(--bs-badge-padding-x);font-size:var(--bs-badge-font-size);font-weight:var(--bs-badge-font-weight);line-height:1;color:var(--bs-badge-color);text-align:center;white-space:nowrap;vertical-align:baseline;border-radius:var(--bs-badge-border-radius)}.badge:empty{display:none}.btn .badge{position:relative;top:-1px}.btn-group,.btn-group-vertical{position:relative;display:inline-flex;vertical-align:middle}.btn-group>.btn,.btn-group-vertical>.btn{position:relative;flex:1 1 auto}.btn-group>.btn-check:checked+.btn,.btn-group>.btn-check:focus+.btn,.btn-group>.btn:hover,.btn-group>.btn:focus,.btn-group>.btn:active,.btn-group>.btn.active,.btn-group-vertical>.btn-check:checked+.btn,.btn-group-vertical>.btn-check:focus+.btn,.btn-group-vertical>.btn:hover,.btn-group-vertical>.btn:focus,.btn-group-vertical>.btn:active,.btn-group-vertical>.btn.active{z-index:1}.btn-toolbar{display:flex;flex-wrap:wrap;justify-content:flex-start}.btn-toolbar .input-group{width:auto}.btn-group{border-radius:.375rem}.btn-group>:not(.btn-check:first-child)+.btn,.btn-group>.btn-group:not(:first-child){margin-left:-1px}.btn-group>.btn:not(:last-child):not(.dropdown-toggle),.btn-group>.btn.dropdown-toggle-split:first-child,.btn-group>.btn-group:not(:last-child)>.btn{border-top-right-radius:0;border-bottom-right-radius:0}.btn-group>.btn:nth-child(n+3),.btn-group>:not(.btn-check)+.btn,.btn-group>.btn-group:not(:first-child)>.btn{border-top-left-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.dropdown-toggle-split{padding-right:.5625rem;padding-left:.5625rem}.dropdown-toggle-split::after,.dropup .dropdown-toggle-split::after,.dropend .dropdown-toggle-split::after{margin-left:0}.dropstart .dropdown-toggle-split::before{margin-right:0}.btn-sm+.dropdown-toggle-split,.btn-group-sm>.btn+.dropdown-toggle-split{padding-right:.375rem;padding-left:.375rem}.btn-lg+.dropdown-toggle-split,.btn-group-lg>.btn+.dropdown-toggle-split{padding-right:.75rem;padding-left:.75rem}.btn-group-vertical{flex-direction:column;align-items:flex-start;justify-content:center}.btn-group-vertical>.btn,.btn-group-vertical>.btn-group{width:100%}.btn-group-vertical>.btn:not(:first-child),.btn-group-vertical>.btn-group:not(:first-child){margin-top:-1px}.btn-group-vertical>.btn:not(:last-child):not(.dropdown-toggle),.btn-group-vertical>.btn-group:not(:last-child)>.btn{border-bottom-right-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.btn-group-vertical>.btn~.btn,.btn-group-vertical>.btn-group:not(:first-child)>.btn{border-top-left-radius:0;border-top-right-radius:0}.pagination{--bs-pagination-padding-x: 0.75rem;--bs-pagination-padding-y: 0.375rem;--bs-pagination-font-size:0.95rem;--bs-pagination-color: var(--bs-link-color);--bs-pagination-bg: #fff;--bs-pagination-border-width: 1px;--bs-pagination-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-border-radius: 0.375rem;--bs-pagination-hover-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-hover-bg: #e9ecef;--bs-pagination-hover-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-focus-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-focus-bg: #e9ecef;--bs-pagination-focus-box-shadow: 0 0 0 0.25rem rgba(82, 108, 120, 0.25);--bs-pagination-active-color: #fff;--bs-pagination-active-bg: #526c78;--bs-pagination-active-border-color: #526c78;--bs-pagination-disabled-color: #6c757d;--bs-pagination-disabled-bg: #fff;--bs-pagination-disabled-border-color: #dee2e6;display:flex;padding-left:0;list-style:none}.page-link{position:relative;display:block;padding:var(--bs-pagination-padding-y) var(--bs-pagination-padding-x);font-size:var(--bs-pagination-font-size);color:var(--bs-pagination-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-pagination-bg);border:var(--bs-pagination-border-width) solid var(--bs-pagination-border-color);transition:color .15s ease-in-out,background-color .15s ease-in-out,border-color .15s ease-in-out,box-shadow .15s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.page-link{transition:none}}.page-link:hover{z-index:2;color:var(--bs-pagination-hover-color);background-color:var(--bs-pagination-hover-bg);border-color:var(--bs-pagination-hover-border-color)}.page-link:focus{z-index:3;color:var(--bs-pagination-focus-color);background-color:var(--bs-pagination-focus-bg);outline:0;box-shadow:var(--bs-pagination-focus-box-shadow)}.page-link.active,.active>.page-link{z-index:3;color:var(--bs-pagination-active-color);background-color:var(--bs-pagination-active-bg);border-color:var(--bs-pagination-active-border-color)}.page-link.disabled,.disabled>.page-link{color:var(--bs-pagination-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-pagination-disabled-bg);border-color:var(--bs-pagination-disabled-border-color)}.page-item:not(:first-child) .page-link{margin-left:-1px}.page-item:first-child .page-link{border-top-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.page-item:last-child .page-link{border-top-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.pagination-lg{--bs-pagination-padding-x: 1.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.75rem;--bs-pagination-font-size:1.1875rem;--bs-pagination-border-radius: 0.5rem}.pagination-sm{--bs-pagination-padding-x: 0.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.25rem;--bs-pagination-font-size:0.83125rem;--bs-pagination-border-radius: 0.25rem}.list-group a.list-group-item{border-color:#f8fafc}.list-group a.list-group-item.active{background-color:#526c78}.list-group a.list-group-item h3{margin:0;line-height:1.5;font-size:.95rem;font-family:system-ui,-apple-system,"Segoe UI",Roboto,"Helvetica Neue","Noto Sans","Liberation Sans",Arial,sans-serif,"Apple Color Emoji","Segoe UI Emoji","Segoe UI Symbol","Noto Color Emoji";padding-bottom:0}.list-group a.list-group-item h3:hover{color:#fff}.list-group a.list-group-item h3 .badge{line-height:1.25}.list-group a.list-group-item:hover{background-color:#526c78;color:#fff}.list-group a.list-group-item:hover h3{color:inherit}i.anchor{display:block;position:relative;visibility:hidden;top:calc(-25vh + 15px)}.article__props{font-size:.8rem;color:#000;font-style:italic;padding:.2rem 0;margin:0 auto;display:block}.content h6,.h6,h5,.h5,h4,.h4,h3,.h3,h2,.h2,h1,.h1{margin-bottom:0;padding-bottom:.5rem}titre_main+titre_subs{margin-left:.25em}pc,.pc{text-transform:uppercase;font-size:.8em}h2 .pc,h3 .pc,h4 .pc,h5 .pc,h6 .pc{font-size:inherit !important}.sup-sub{position:relative;margin-right:1rem}.sup-sub sup,.sup-sub sub,.sup-sub inf{position:absolute;display:block;left:0}.sup-sub sup{top:.25rem}.sup-sub sub,.sup-sub inf{bottom:.25rem}p:empty{display:none !important}.content.whole .read-more{display:none}blockquote{position:relative;text-align:center;padding:1rem 1.4rem;width:80%;margin:1rem auto 2rem;font-family:Times;font-style:italic;box-shadow:0 .5rem 1rem rgba(0,0,0,.15);border-radius:.375rem}blockquote:before{position:absolute;color:#526c78;font-size:3rem;content:"«";top:-22px;margin-right:-28px;right:100%}blockquote:after{position:absolute;color:#526c78;font-size:3rem;content:"»";margin-left:-28px;left:100%;top:auto;bottom:-12px}.offcanvas,.offcanvas-xxl,.offcanvas-xl,.offcanvas-lg,.offcanvas-md,.offcanvas-sm{--bs-offcanvas-zindex: 1045;--bs-offcanvas-width: 400px;--bs-offcanvas-height: 30vh;--bs-offcanvas-padding-x: 1rem;--bs-offcanvas-padding-y: 1rem;--bs-offcanvas-color: ;--bs-offcanvas-bg: #fff;--bs-offcanvas-border-width: 1px;--bs-offcanvas-border-color: var(--bs-border-color-translucent);--bs-offcanvas-box-shadow: 0 0.125rem 0.25rem rgba(0, 0, 0, 0.075)}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 575.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-sm{transition:none}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.showing,.offcanvas-sm.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 575.98px){.offcanvas-sm.showing,.offcanvas-sm.hiding,.offcanvas-sm.show{visibility:visible}}@media(min-width: 576px){.offcanvas-sm{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-sm .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-sm .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 767.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-md{transition:none}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.showing,.offcanvas-md.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 767.98px){.offcanvas-md.showing,.offcanvas-md.hiding,.offcanvas-md.show{visibility:visible}}@media(min-width: 768px){.offcanvas-md{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-md .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-md .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 991.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-lg{transition:none}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.showing,.offcanvas-lg.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 991.98px){.offcanvas-lg.showing,.offcanvas-lg.hiding,.offcanvas-lg.show{visibility:visible}}@media(min-width: 992px){.offcanvas-lg{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-lg .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-lg .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 1199.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-xl{transition:none}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.showing,.offcanvas-xl.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 1199.98px){.offcanvas-xl.showing,.offcanvas-xl.hiding,.offcanvas-xl.show{visibility:visible}}@media(min-width: 1200px){.offcanvas-xl{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-xl .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-xl .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}}@media(max-width: 1399.98px)and (prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas-xxl{transition:none}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.showing,.offcanvas-xxl.show:not(.hiding){transform:none}}@media(max-width: 1399.98px){.offcanvas-xxl.showing,.offcanvas-xxl.hiding,.offcanvas-xxl.show{visibility:visible}}@media(min-width: 1400px){.offcanvas-xxl{--bs-offcanvas-height: auto;--bs-offcanvas-border-width: 0;background-color:transparent !important}.offcanvas-xxl .offcanvas-header{display:none}.offcanvas-xxl .offcanvas-body{display:flex;flex-grow:0;padding:0;overflow-y:visible;background-color:transparent !important}}.offcanvas{position:fixed;bottom:0;z-index:var(--bs-offcanvas-zindex);display:flex;flex-direction:column;max-width:100%;color:var(--bs-offcanvas-color);visibility:hidden;background-color:var(--bs-offcanvas-bg);background-clip:padding-box;outline:0;transition:transform .3s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.offcanvas{transition:none}}.offcanvas.offcanvas-start{top:0;left:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-right:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(-100%)}.offcanvas.offcanvas-end{top:0;right:0;width:var(--bs-offcanvas-width);border-left:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateX(100%)}.offcanvas.offcanvas-top{top:0;right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-bottom:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(-100%)}.offcanvas.offcanvas-bottom{right:0;left:0;height:var(--bs-offcanvas-height);max-height:100%;border-top:var(--bs-offcanvas-border-width) solid var(--bs-offcanvas-border-color);transform:translateY(100%)}.offcanvas.showing,.offcanvas.show:not(.hiding){transform:none}.offcanvas.showing,.offcanvas.hiding,.offcanvas.show{visibility:visible}.offcanvas-backdrop{position:fixed;top:0;left:0;z-index:1040;width:100vw;height:100vh;background-color:#000}.offcanvas-backdrop.fade{opacity:0}.offcanvas-backdrop.show{opacity:.5}.offcanvas-header{display:flex;align-items:center;justify-content:space-between;padding:var(--bs-offcanvas-padding-y) var(--bs-offcanvas-padding-x)}.offcanvas-header .btn-close{padding:calc(var(--bs-offcanvas-padding-y) * .5) calc(var(--bs-offcanvas-padding-x) * .5);margin-top:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-y));margin-right:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-x));margin-bottom:calc(-.5 * var(--bs-offcanvas-padding-y))}.offcanvas-title{margin-bottom:0;line-height:1.5}.offcanvas-body{flex-grow:1;padding:var(--bs-offcanvas-padding-y) var(--bs-offcanvas-padding-x);overflow-y:auto}.article__single__toc .float-end{float:right !important}.article__single__toc .list-group-item{border:none;border-radius:0}.article__single__toc .list-group-item i{transition:transform .2s;position:absolute;left:.25rem;margin-top:.25rem}.article__single__toc .list-group-item.expanded i{transform:rotateZ(90deg)}.article__single__toc>.list-group{background:transparent}.article__single__toc>.list-group>.list-group{margin-left:.5em}.article__single__toc>.list-group>.list-group>.list-group{margin-left:.75em;border-left:1px solid #ccc}.article__single__toc>.list-group>.list-group>.list-group>.list-group-item{padding:.5em}#callSommaire{position:fixed;bottom:10px;left:10px;z-index:2}.free-toc-container{position:fixed;bottom:3em;left:.5em;max-width:300px;z-index:10}@media(max-width: 768px){.free-toc-container{bottom:5em}}#free-toc{max-height:calc(100vh - 275px);overflow:auto}.free-toc-container .list-group a{text-decoration:none}.free-toc-container .list-group li:not(.active):hover{background-color:#f5f5f5;color:#fff}.free-toc-container .list-group .active a{color:#fff;pointer-events:none;font-weight:bold}.pagination{--bs-pagination-padding-x: 0.75rem;--bs-pagination-padding-y: 0.375rem;--bs-pagination-font-size:0.95rem;--bs-pagination-color: var(--bs-link-color);--bs-pagination-bg: #fff;--bs-pagination-border-width: 1px;--bs-pagination-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-border-radius: 0.375rem;--bs-pagination-hover-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-hover-bg: #e9ecef;--bs-pagination-hover-border-color: #dee2e6;--bs-pagination-focus-color: var(--bs-link-hover-color);--bs-pagination-focus-bg: #e9ecef;--bs-pagination-focus-box-shadow: 0 0 0 0.25rem rgba(82, 108, 120, 0.25);--bs-pagination-active-color: #fff;--bs-pagination-active-bg: #526c78;--bs-pagination-active-border-color: #526c78;--bs-pagination-disabled-color: #6c757d;--bs-pagination-disabled-bg: #fff;--bs-pagination-disabled-border-color: #dee2e6;display:flex;padding-left:0;list-style:none}.page-link{position:relative;display:block;padding:var(--bs-pagination-padding-y) var(--bs-pagination-padding-x);font-size:var(--bs-pagination-font-size);color:var(--bs-pagination-color);text-decoration:none;background-color:var(--bs-pagination-bg);border:var(--bs-pagination-border-width) solid var(--bs-pagination-border-color);transition:color .15s ease-in-out,background-color .15s ease-in-out,border-color .15s ease-in-out,box-shadow .15s ease-in-out}@media(prefers-reduced-motion: reduce){.page-link{transition:none}}.page-link:hover{z-index:2;color:var(--bs-pagination-hover-color);background-color:var(--bs-pagination-hover-bg);border-color:var(--bs-pagination-hover-border-color)}.page-link:focus{z-index:3;color:var(--bs-pagination-focus-color);background-color:var(--bs-pagination-focus-bg);outline:0;box-shadow:var(--bs-pagination-focus-box-shadow)}.page-link.active,.active>.page-link{z-index:3;color:var(--bs-pagination-active-color);background-color:var(--bs-pagination-active-bg);border-color:var(--bs-pagination-active-border-color)}.page-link.disabled,.disabled>.page-link{color:var(--bs-pagination-disabled-color);pointer-events:none;background-color:var(--bs-pagination-disabled-bg);border-color:var(--bs-pagination-disabled-border-color)}.page-item:not(:first-child) .page-link{margin-left:-1px}.page-item:first-child .page-link{border-top-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.page-item:last-child .page-link{border-top-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius);border-bottom-right-radius:var(--bs-pagination-border-radius)}.pagination-lg{--bs-pagination-padding-x: 1.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.75rem;--bs-pagination-font-size:1.1875rem;--bs-pagination-border-radius: 0.5rem}.pagination-sm{--bs-pagination-padding-x: 0.5rem;--bs-pagination-padding-y: 0.25rem;--bs-pagination-font-size:0.83125rem;--bs-pagination-border-radius: 0.25rem}.table{--bs-table-color: var(--bs-body-color);--bs-table-bg: transparent;--bs-table-border-color: var(--bs-border-color);--bs-table-accent-bg: transparent;--bs-table-striped-color: var(--bs-body-color);--bs-table-striped-bg: rgba(0, 0, 0, 0.05);--bs-table-active-color: var(--bs-body-color);--bs-table-active-bg: rgba(0, 0, 0, 0.1);--bs-table-hover-color: var(--bs-body-color);--bs-table-hover-bg: rgba(0, 0, 0, 0.075);width:100%;margin-bottom:1rem;color:var(--bs-table-color);vertical-align:top;border-color:var(--bs-table-border-color)}.table>:not(caption)>*>*{padding:.5rem .5rem;background-color:var(--bs-table-bg);border-bottom-width:1px;box-shadow:inset 0 0 0 9999px var(--bs-table-accent-bg)}.table>tbody{vertical-align:inherit}.table>thead{vertical-align:bottom}.table-group-divider{border-top:2px solid currentcolor}.caption-top{caption-side:top}.table-sm>:not(caption)>*>*{padding:.25rem .25rem}.table-bordered>:not(caption)>*{border-width:1px 0}.table-bordered>:not(caption)>*>*{border-width:0 1px}.table-borderless>:not(caption)>*>*{border-bottom-width:0}.table-borderless>:not(:first-child){border-top-width:0}.table-striped>tbody>tr:nth-of-type(odd)>*{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-striped-bg);color:var(--bs-table-striped-color)}.table-striped-columns>:not(caption)>tr>:nth-child(even){--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-striped-bg);color:var(--bs-table-striped-color)}.table-active{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-active-bg);color:var(--bs-table-active-color)}.table-hover>tbody>tr:hover>*{--bs-table-accent-bg: var(--bs-table-hover-bg);color:var(--bs-table-hover-color)}.table-primary{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #dce2e4;--bs-table-border-color: #c6cbcd;--bs-table-striped-bg: #d1d7d9;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #c6cbcd;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #ccd1d3;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-secondary{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #e2e3e5;--bs-table-border-color: #cbccce;--bs-table-striped-bg: #d7d8da;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #cbccce;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #d1d2d4;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-success{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #d1e7dd;--bs-table-border-color: #bcd0c7;--bs-table-striped-bg: #c7dbd2;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #bcd0c7;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #c1d6cc;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-info{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #cff4fc;--bs-table-border-color: #badce3;--bs-table-striped-bg: #c5e8ef;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #badce3;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #bfe2e9;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-warning{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #fff3cd;--bs-table-border-color: #e6dbb9;--bs-table-striped-bg: #f2e7c3;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #e6dbb9;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #ece1be;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-danger{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #f8d5dc;--bs-table-border-color: #dfc0c6;--bs-table-striped-bg: #eccad1;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #dfc0c6;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #e5c5cc;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-light{--bs-table-color: #000;--bs-table-bg: #e8eced;--bs-table-border-color: #d1d4d5;--bs-table-striped-bg: #dce0e1;--bs-table-striped-color: #000;--bs-table-active-bg: #d1d4d5;--bs-table-active-color: #000;--bs-table-hover-bg: #d7dadb;--bs-table-hover-color: #000;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-dark{--bs-table-color: #fff;--bs-table-bg: #29363a;--bs-table-border-color: #3e4a4e;--bs-table-striped-bg: #344044;--bs-table-striped-color: #fff;--bs-table-active-bg: #3e4a4e;--bs-table-active-color: #fff;--bs-table-hover-bg: #394549;--bs-table-hover-color: #fff;color:var(--bs-table-color);border-color:var(--bs-table-border-color)}.table-responsive{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}@media(max-width: 575.98px){.table-responsive-sm{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 767.98px){.table-responsive-md{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 991.98px){.table-responsive-lg{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 1199.98px){.table-responsive-xl{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}@media(max-width: 1399.98px){.table-responsive-xxl{overflow-x:auto;-webkit-overflow-scrolling:touch}}span.rg{font-weight:bold}.lined-bg{background:repeating-linear-gradient(45deg, #606dbc, #606dbc 10px, #465298 10px, #465298 20px)}@media(min-width: 768px){.geography-list-group{grid-template-columns:repeat(2, 1fr);display:grid;grid-gap:.5rem}.geography-list-group .list-group-item+.list-group-item{border-top-width:1px}}@media(min-width: 1200px){.geography-list-group{grid-template-columns:repeat(3, 1fr);display:grid;grid-gap:.5rem}.geography-list-group .list-group-item+.list-group-item{border-top-width:1px}}table .note{font-size:.8rem;line-height:1.1;position:relative;padding-left:.8rem;display:block;margin-bottom:.5rem;font-style:italic}table .note b{position:absolute;font-style:normal;left:0;top:0}h1 em.label-sub{font-style:normal}.event-date{font-size:1rem;font-style:italic;color:#526c78}.event-label{font-weight:bold;margin-bottom:0}.event-label .event-date{font-size:.8em}.badge{background-color:#e8eced !important;border-radius:0;color:#526c78}.badge.text-bg-primary{color:#fff !important;background-color:#0d6efd !important}.badge.text-bg-success{color:#fff !important;background-color:#198754 !important}.badge .bad a{text-decoration:underline}.event-single .badge{font-size:.85rem;font-weight:normal;margin-top:-0.25rem;padding-left:1rem !important;padding-right:1rem !important}.figure{display:flex;flex-direction:column;justify-content:center}@media(max-width: 768px){.figure{background:#f5f5f5;box-shadow:0 .125rem .25rem rgba(0,0,0,.075);margin-bottom:1em !important;padding-top:.5em !important}.figure .popover{background:transparent}.figure .popover .popover-header{color:#222}}img.media_resized{max-width:100%;height:auto;width:auto;margin:0 auto;max-height:200px}.protected{position:relative}.protected:after{position:absolute;content:"";width:100%;height:100%;top:0;left:0;background:transparent}@media(min-width: 992px){.inline-media-group{display:flex;justify-content:space-around}}@media screen and (max-width: 480px){.nav.nav-tabs{display:block}.nav.nav-tabs .nav-item{display:block !important}.nav.nav-tabs .nav-link{border:none;width:100%;margin:0}.nav.nav-tabs .nav-link.active{background-color:#e8eced;margin:0}}.index-list{border:1px solid #dfdfdf;background-color:#fafafa;border-radius:.375em;box-shadow:0 .125rem .25rem rgba(0,0,0,.075) !important;margin-bottom:1rem !important;margin-right:.25rem !important;margin-left:.25rem !important;padding:1rem}.index-list a{padding:.125em .25em;border-radius:.375em;display:inline-block}.index-list a.active{background:#526c78;color:#fff;text-decoration:none}.index-list a.text-muted{color:#a4a9ae !important}.card{--bs-card-spacer-y: 1rem;--bs-card-spacer-x: 1rem;--bs-card-title-spacer-y: 0.5rem;--bs-card-border-width: 1px;--bs-card-border-color: var(--bs-border-color-translucent);--bs-card-border-radius: 0.375rem;--bs-card-box-shadow: ;--bs-card-inner-border-radius: calc(0.375rem - 1px);--bs-card-cap-padding-y: 0.5rem;--bs-card-cap-padding-x: 1rem;--bs-card-cap-bg: rgba(0, 0, 0, 0.03);--bs-card-cap-color: ;--bs-card-height: ;--bs-card-color: ;--bs-card-bg: #fff;--bs-card-img-overlay-padding: 1rem;--bs-card-group-margin: 0.75rem;position:relative;display:flex;flex-direction:column;min-width:0;height:var(--bs-card-height);word-wrap:break-word;background-color:var(--bs-card-bg);background-clip:border-box;border:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color);border-radius:var(--bs-card-border-radius)}.card>hr{margin-right:0;margin-left:0}.card>.list-group{border-top:inherit;border-bottom:inherit}.card>.list-group:first-child{border-top-width:0;border-top-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-top-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card>.list-group:last-child{border-bottom-width:0;border-bottom-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card>.card-header+.list-group,.card>.list-group+.card-footer{border-top:0}.card-body{flex:1 1 auto;padding:var(--bs-card-spacer-y) var(--bs-card-spacer-x);color:var(--bs-card-color)}.card-title{margin-bottom:var(--bs-card-title-spacer-y)}.card-subtitle{margin-top:calc(-.5 * var(--bs-card-title-spacer-y));margin-bottom:0}.card-text:last-child{margin-bottom:0}.card-link+.card-link{margin-left:var(--bs-card-spacer-x)}.card-header{padding:var(--bs-card-cap-padding-y) var(--bs-card-cap-padding-x);margin-bottom:0;color:var(--bs-card-cap-color);background-color:var(--bs-card-cap-bg);border-bottom:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color)}.card-header:first-child{border-radius:var(--bs-card-inner-border-radius) var(--bs-card-inner-border-radius) 0 0}.card-footer{padding:var(--bs-card-cap-padding-y) var(--bs-card-cap-padding-x);color:var(--bs-card-cap-color);background-color:var(--bs-card-cap-bg);border-top:var(--bs-card-border-width) solid var(--bs-card-border-color)}.card-footer:last-child{border-radius:0 0 var(--bs-card-inner-border-radius) var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-header-tabs{margin-right:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));margin-bottom:calc(-1 * var(--bs-card-cap-padding-y));margin-left:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));border-bottom:0}.card-header-tabs .nav-link.active{background-color:var(--bs-card-bg);border-bottom-color:var(--bs-card-bg)}.card-header-pills{margin-right:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x));margin-left:calc(-.5 * var(--bs-card-cap-padding-x))}.card-img-overlay{position:absolute;top:0;right:0;bottom:0;left:0;padding:var(--bs-card-img-overlay-padding);border-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-img,.card-img-top,.card-img-bottom{width:100%}.card-img,.card-img-top{border-top-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-top-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-img,.card-img-bottom{border-bottom-right-radius:var(--bs-card-inner-border-radius);border-bottom-left-radius:var(--bs-card-inner-border-radius)}.card-group>.card{margin-bottom:var(--bs-card-group-margin)}@media(min-width: 576px){.card-group{display:flex;flex-flow:row wrap}.card-group>.card{flex:1 0 0%;margin-bottom:0}.card-group>.card+.card{margin-left:0;border-left:0}.card-group>.card:not(:last-child){border-top-right-radius:0;border-bottom-right-radius:0}.card-group>.card:not(:last-child) .card-img-top,.card-group>.card:not(:last-child) .card-header{border-top-right-radius:0}.card-group>.card:not(:last-child) .card-img-bottom,.card-group>.card:not(:last-child) .card-footer{border-bottom-right-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child){border-top-left-radius:0;border-bottom-left-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child) .card-img-top,.card-group>.card:not(:first-child) .card-header{border-top-left-radius:0}.card-group>.card:not(:first-child) .card-img-bottom,.card-group>.card:not(:first-child) .card-footer{border-bottom-left-radius:0}}.alert{--bs-alert-bg: transparent;--bs-alert-padding-x: 1rem;--bs-alert-padding-y: 1rem;--bs-alert-margin-bottom: 1rem;--bs-alert-color: inherit;--bs-alert-border-color: transparent;--bs-alert-border: 1px solid var(--bs-alert-border-color);--bs-alert-border-radius: 0.375rem;position:relative;padding:var(--bs-alert-padding-y) var(--bs-alert-padding-x);margin-bottom:var(--bs-alert-margin-bottom);color:var(--bs-alert-color);background-color:var(--bs-alert-bg);border:var(--bs-alert-border);border-radius:var(--bs-alert-border-radius)}.alert-heading{color:inherit}.alert-link{font-weight:700}.alert-dismissible{padding-right:3rem}.alert-dismissible .btn-close{position:absolute;top:0;right:0;z-index:2;padding:1.25rem 1rem}.alert-primary{--bs-alert-color: #314148;--bs-alert-bg: #dce2e4;--bs-alert-border-color: #cbd3d7}.alert-primary .alert-link{color:#27343a}.alert-secondary{--bs-alert-color: #192023;--bs-alert-bg: #d4d7d8;--bs-alert-border-color: #bfc3c4}.alert-secondary .alert-link{color:#141a1c}.alert-success{--bs-alert-color: #0f5132;--bs-alert-bg: #d1e7dd;--bs-alert-border-color: #badbcc}.alert-success .alert-link{color:#0c4128}.alert-info{--bs-alert-color: #055160;--bs-alert-bg: #cff4fc;--bs-alert-border-color: #b6effb}.alert-info .alert-link{color:#04414d}.alert-warning{--bs-alert-color: #664d03;--bs-alert-bg: #fff3cd;--bs-alert-border-color: #ffecb5}.alert-warning .alert-link{color:#523e02}.alert-danger{--bs-alert-color: #851a31;--bs-alert-bg: #f8d5dc;--bs-alert-border-color: #f5bfcb}.alert-danger .alert-link{color:#6a1527}.alert-light{--bs-alert-color: #5d5e5f;--bs-alert-bg: #fafbfb;--bs-alert-border-color: #f8f9fa}.alert-light .alert-link{color:#4a4b4c}.alert-dark{--bs-alert-color: #192023;--bs-alert-bg: #d4d7d8;--bs-alert-border-color: #bfc3c4}.alert-dark .alert-link{color:#141a1c}.media-landing .media-reference-copy{display:block;position:relative !important;top:auto;left:auto;width:auto;height:auto}.media-landing .media-reference-copy:after{content:"Afficher le média";background:rgba(255,255,255,.1);position:absolute;top:0;left:0;width:100%;height:100%;display:flex;align-items:center;justify-content:center;color:#222;font-size:2em;font-weight:bold;text-shadow:0 0 5px #fff;backdrop-filter:blur(5px)}.media-landing .media-reference-copy img{width:auto !important;height:auto !important}</style><script type="application/ld+json"> { "@context": "https://schema.org", "@type": "WebSite", "name": "Encyclopædia Universalis", "alternateName": "Universalis", "url": "https://www.universalis.fr", "sameAs": [ "https://www.facebook.com/EncyclopedieUniversalis/", "https://www.linkedin.com/company/encyclopaedia-universalis", "https://www.twitter.com/universalisfr", "https://www.youtube.com/channel/UC0srTZiJaRaDw3fAvtCo4Ow" ] } </script> </head> <body id="page_5" class="edu SENIOR loading" > <div class="loader"></div> <a href="#main-content" id="skip"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-fw fa-arrow-down"></i> Accéder au contenu </a> <header class="d-none d-md-block d-print-none"> <div class="container row-between"> <a class="header-logo mr-3" title="Retour à la page d&#039;accueil" href="/"> <svg viewBox="0 0 370 76.44" height="70" width="277" id="logo-main"> <text class="fill-universalis text-darkblue" transform="translate(74.25 37.1)" font-family="Arial" font-size="43.37"> <tspan x="0" y="0">UNIVERSALIS</tspan> </text> <text class="text-darkblue subtitle" transform="translate(76.75 66.74)" font-family="Arial" font-size="35.8"> <tspan class="fill-universalis-up" x="0" y="0" font-size=".85em">.fr</tspan> </text> <g> <path class="fill-universalis-up" d="M57,6.36H4.25C1.9,6.36,0,8.27,0,10.62V62.51c0,2.35,1.9,4.25,4.25,4.25H57c2.35,0,4.25-1.9,4.25-4.25V10.62c0-2.35-1.9-4.25-4.25-4.25ZM29.63,31.87h7.33v8.06c-.77-1.77-1.61-2.99-2.96-4.38-1.41-1.44-2.42-2.35-4.36-3.29v-.39Zm2.37,29.2c-.85,.68-1.75,1.28-2.71,1.75-.11,.05-.22,.1-.33,.15H13.39c-1.67-.77-3.19-1.8-4.53-3.14-3.13-3.13-4.69-7.06-4.69-11.77s1.56-8.84,4.67-12.04c3.12-3.19,7.02-4.79,11.72-4.79,2.71,0,5.14,.49,7.3,1.43,1.81,.79,3.44,1.9,4.87,3.36,1.35,1.38,2.4,2.97,3.17,4.74,1,2.31,1.52,4.94,1.52,7.9l-.03,1.51H11.86c.37,2.25,1.36,4.04,2.95,5.37,1.6,1.33,3.64,1.99,6.13,1.99,2.79,0,4.96-.67,6.99-2.49l6.74,3.26c-.84,1.12-1.61,1.9-2.67,2.75Zm24.74-15.61c0,5.53-.44,9.31-1.31,11.35-1.07,2.49-2.64,4.39-4.72,5.72-.24,.15-.49,.3-.75,.44h-14.33c-.44-.23-.87-.49-1.26-.77-.26-.18-.43-.29-.66-.49,.29-.3,2.13-2.54,3.11-3.92,0,0-7.13-3.32-7.3-3.39-.22-1.04-.28-1.34-.44-2.83h7.98c.1,1.11,.27,1.26,.5,1.93,.41,1.15,1.07,2.05,1.97,2.69,.9,.64,2.02,.96,3.34,.96s2.45-.32,3.37-.95c.92-.63,1.61-1.55,2.06-2.78,.33-.91,.5-2.86,.5-5.85v-15.51h7.95v13.42Z"/> <path class="fill-universalis-up" d="M29.44,43.92c-.32-1.09-.87-2.04-1.58-2.88-.44-.52-.93-1-1.52-1.43-1.54-1.11-3.34-1.66-5.38-1.66-2.22,0-4.16,.62-5.83,1.86-1.05,.78-2.02,2.14-2.92,4.11H29.44Z"/> </g> </svg> </a> <div class="p-1 d-flex justify-content-end flex-column" style="height: 80px"> <div class="user-welcome"></div> <div class="login-form-wrapper" style="align-items: flex-end; display: flex; flex-direction: column" data-identification_uri="/identification/"> <div class="login-form"> <div class="btn btn-sm btn-primary keep-label-space-top"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-user"></i> Mon Compte </div> </div> </div> <div id="toast-manager"></div> </div> </div> </header> <div class="d-print-none sticky-top"> <div role="navigation" aria-label="Navigation mobile" class="main-navbar-wrapper shadow"> <a class="navbar-brand-md d-none d-md-block" href="/"> <img alt="Universalis" src=" /typo3temp/assets/_processed_/e/b/csm_eu-blanc-2x_f21479e1ae.webp " width="32" height="32" alt=""> </a> <div class="container"> <nav class="navbar navbar-expand-lg navbar-dark"> <a class="navbar-brand d-md-none" href="/"> <img alt="Universalis" src=" /typo3temp/assets/_processed_/e/b/csm_eu-blanc-2x_f21479e1ae.webp " width="36" height="36" alt=""> </a> <div id="navbar-collapse-grid" class="navbar-collapse collapse pt-2 pt-md-0"> <ul class="navbar-nav me-auto"> <li><a href="/" title="Niveaux" class="nav-link">Accueil</a></li> <li><a href="/atlas/" title="Atlas" class="nav-link">Atlas</a></li><li><a href="/datapays/" title="DataPays" class="nav-link">DataPays</a></li><li><a href="/classification/" title="Classification" class="nav-link">Classification</a></li><li><a href="/dictionnaire/" title="Dictionnaire français Universalis : retrouvez toutes les définitions, étymologies, expressions, synonymes, exemples, et flexions de plus de 120 000 mots de la langue française." class="nav-link">Dictionnaire</a></li><li><a href="https://boutique.universalis.fr" title="Boutique" class="nav-link">Boutique</a></li> </ul> </div> <form method="get" name="searchQuery" class="flex-grow-1 my-1" id="search-form" autocomplete="off" action="/recherche/redirect/"> <div> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@extension]" value="SolrData" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@controller]" value="SearchForm" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@action]" value="showFr" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][arguments]" value="YTowOnt9789d077876a7a0adeb4a9a4c4853f315af9bb201" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__referrer][@request]" value="{&quot;@extension&quot;:&quot;SolrData&quot;,&quot;@controller&quot;:&quot;SearchForm&quot;,&quot;@action&quot;:&quot;showFr&quot;}db953a457671272659a1e7710096726899d321a7" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[__trustedProperties]" value="{&quot;data-action&quot;:1,&quot;searchQuery&quot;:{&quot;resultType&quot;:1,&quot;searchedString&quot;:1}}36e15bfcc110b23d6ba91a6810381c8ec6b87146" /> </div> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[data-action]" value="https://www.universalis.fr/recherche/___searchedString___/article/1/" /> <input type="hidden" name="tx_solrdata_pi1[searchQuery][resultType]" value="ARTICLE" /> <div class="input-wrapper input-group"> <input placeholder="Rechercher sur Universalis" class="form-control" id="searchedString" autocomplete="off" type="text" name="tx_solrdata_pi1[searchQuery][searchedString]" value="" /> <button type="submit" class="btn btn-sm btn-light"> <span class="d-none d-md-block">Recherche</span> <span class="visually-hidden">Recherche</span> <span class="d-md-none"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-fw fa-magnifying-glass"></i></span> </button> </div> </form> <button title="Afficher / masquer le menu du site" class="navbar-toggler ms-1" type="button" data-bs-toggle="collapse" data-bs-target="#navbar-collapse-grid"> <span class="navbar-toggler-icon"></span> </button> </nav> </div> </div> </div> <main class="site-fr container main rounded-bottom shadow mb-3"> <div class="user-welcome"></div> <div class="login-form-wrapper-mobile"> <div class="login-form"> <div class="btn btn-sm btn-primary keep-label-space-top"> <i aria-hidden="true" class="fa fa-user"></i> Mon Compte </div> </div> </div> <div class="d-lg-none text-center mb-3"> <a href="/abonnement" title="Je m'abonne" data-matomo-category="CTA" data-matomo-name="Clic" data-matomo-value="Top (mobile)"> <img src="/typo3temp/assets/_processed_/1/6/csm_banner-cta_534716667b.webp" width="728" height="90" alt="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro" class="img-max shadow-sm"/> </a> </div> <div class="row"> <div id="main-content" class="col-lg-8 col-xl-9 pb-4"> <h1>Alain HUETZ DE LEMPS</h1> <div class="mt-3 alert alert-info shadow-sm"> <p class="m-0"> Professeur à l'université de Bordeaux-III </p> </div> <h2 class="minor">Articles</h2> <ul class="list-group"> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/adelaide/"> <span class="rg">AD&Eacute;LA&Iuml;DE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">307 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Capitale de l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Un des plus vastes États du Commonwealth d&#039; Australie (984 000 km 2 ), mais d&#039;une population faible (1,55 million d&#039;habitants en 2005) et concentrée pour les trois quarts dans l&#039;agglomération d&#039; Adélaïde (1,1 million d&#039;habitants). Les aborigènes et les métis ne sont que quelques milliers ; les Européens ont colonisé cette région tardivement, à partir de 1837, et n&#039;ont pu mettre en ..." title="Article : AUSTRALIE-MÉRIDIONALE" href="/encyclopedie/australie-meridionale/">Australie-Méridionale</a>, Adélaïde (en anglais, Adelaide) a été fondée en 1837 par des colons venus du Royaume-Uni (South Australian Association, de E. G. Wakefield). La ville, située au pied des monts Lofty sur le golfe Saint-Vincent, a été construite selon un plan géométrique :...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/auckland/"> <span class="rg">AUCKLAND</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">270 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Située dans la partie nord du pays, Auckland (1,2 million d&#039;habitants en 2005) est la ville la plus importante de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>. Fondée en 1840 entre deux baies ramifiées, elle doit son développement à son excellent port, Waitemata, devenu une escale importante sur les routes transpacifiques....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/australie/"> <span class="rg">AUSTRALIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Benoît ANTHEAUME</span> , <span rel="author">Jean BOISSIÈRE</span> , <span rel="author">Bastien BOSA</span> , <span rel="author">Vanessa CASTEJON</span> , <span rel="author"> Encyclopædia Universalis</span> , <span rel="author">Harold James FRITH</span> , <span rel="author">Yves FUCHS</span> , <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> , <span rel="author">Isabelle MERLE</span> et <span rel="author">Xavier PONS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">27 359 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">29 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte physique - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/e/4/csm_at001304_66e5b2e48c.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p>L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La superficie de l&#039;océan Pacifique atteint 181 millions de kilomètres carrés, soit la moitié de tous les océans et plus du tiers de la surface du globe, qui totalise 510 millions de kilomètres carrés. Sa surface est équivalente à celle de tous les continents, y compris l&#039; Antarctique , mais en comptant une seconde fois la surface de l&#039;Afrique. Le volume de l&#039; océan Pacifique, 71..." title="Article : OCÉAN PACIFIQUE" href="/encyclopedie/ocean-pacifique/">océan Pacifique</a> sud et l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Bordé par les continents africain et asiatique, l&#039;Insulinde et l&#039; Australie , et jouxtant l&#039;océan Austral, avec lequel il n&#039;a de véritable limite qu&#039;hydrologique, l&#039;océan Indien est le plus petit des trois grands golfes de l&#039;océan mondial, et le seul qui n&#039;atteigne pas la zone froide boréale. À la différence de l&#039;Atlantique et du Pacifique, le climat de l&#039;océan Indien est dominé par ..." title="Article : OCÉAN INDIEN" href="/encyclopedie/ocean-indien/">océan Indien</a>, ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Il y a 300 millions d&#039;années environ, tous les continents étaient rassemblés en un vaste ensemble unique, la Pangée. Cet énorme supercontinent a commencé à se fragmenter et à se dissocier il y a plus de 200 millions d&#039;années.. Sa partie septentrionale deviendra la Laurasie (regroupant ce qui formera l&#039;Amérique du Nord, l&#039;Europe et l&#039;Asie). Sa partie méridionale, le Gondwana, s..." title="Article : GONDWANA" href="/encyclopedie/gondwana/">Gondwana</a> et fut habité il y a 60 000...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/australie-meridionale/"> <span class="rg">AUSTRALIE-M&Eacute;RIDIONALE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">361 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : AUSTRALIE-M&amp;Eacute;RIDIONALE" href="/encyclopedie/australie-meridionale/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Un des plus vastes États du Commonwealth d&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039; océan Pacifique sud et l&#039; océan Indien , ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien Gondwana et fut habité il y a 60 000 ans par des populations venues de l&#039;ancien continent de Sahul , aujourd&#039;hui l&#039;Asie. La montée des eaux au..." title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/">Australie</a> (984 000 km<sup>2</sup>), mais d&#039;une population faible (1,55 million d&#039;habitants en 2005) et concentrée pour les trois quarts dans l&#039;agglomération d&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Capitale de l&#039; Australie-Méridionale , Adélaïde (en anglais, Adelaide) a été fondée en 1837 par des colons venus du Royaume-Uni (South Australian Association, de E. G. Wakefield). La ville, située au pied des monts Lofty sur le golfe Saint-Vincent, a été construite selon un plan géométrique : le centre urbain est entouré de parcs et séparé de North Adelaide par les jardins qui bor..." title="Article : ADÉLAÏDE" href="/encyclopedie/adelaide/">Adélaïde</a> (1,1 million d'habitants). Les aborigènes et les métis ne sont que...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/australie-occidentale/"> <span class="rg">AUSTRALIE-OCCIDENTALE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">719 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : AUSTRALIE-OCCIDENTALE" href="/encyclopedie/australie-occidentale/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le plus vaste des six États de l'Australie : 2 526 700 kilomètres carrés, soit une superficie supérieure à celle de toute l'Europe occidentale. Mais la population de cet immense territoire était estimée, en 2005, à seulement 2 millions d'habitants. De plus, près des trois quarts de cette population...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/ile-de-bougainville/"> <span class="rg">BOUGAINVILLE </span><span class="pc">&Icirc;LE DE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">482 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : BOUGAINVILLE &amp;Icirc;LE DE" href="/encyclopedie/ile-de-bougainville/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Papouasie-Nouvelle-Guinée, 1998 : cessez-le-feu à Bougainville - crédits : Torsten Blackwood/ AFP" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/7/e/csm_ph99p012_3a602013e8.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> L’île de Bougainville appartient du point de vue géographique aux <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées dans le sud-ouest du Pacifique, les îles Salomon sont le type même de ces jeunes États du monde mélanésien que leur taille modeste (28 800 km 2 ), leur faible population, leur émiettement géographique et linguistique empêchent de s&#039;affirmer comme des entités politiquement viables et stables. Vivant pour l&#039;essentiel d&#039;une agriculture vivrière, la population rurale, lar..." title="Article : ÎLES SALOMON" href="/encyclopedie/iles-salomon/">îles Salomon</a>, situées dans le sud-ouest de l’océan Pacifique, mais elle est administrée par la Papouasie-Nouvelle-Guinée. L&#039;île comptait 175 160 habitants en 2000. Plusieurs <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La définition du mot île, retenue par le Dictionnaire de la géographie , paru sous la direction de Pierre George est la suivante : « terre isolée de tous côtés par les eaux ». L&#039;accent est donc mis sur l&#039;isolement lié à l&#039;encerclement de l&#039;espace exondé par les eaux. Les îles ont diverses origines. Deux grandes catégories doivent être distinguées, les îles continentales et ..." title="Article : ÎLES" href="/encyclopedie/iles/">îles</a> ou groupes d'îles ont été rattachés...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/brisbane/"> <span class="rg">BRISBANE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">413 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Capitale du <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Deuxième État d&#039; Australie par la superficie (1 727 000 km 2 ) et troisième par la population (4 millions d&#039;habitants en 2005), le Queensland n&#039;a qu&#039;une faible densité de peuplement : deux habitants environ au kilomètre carré. Les Européens se sont installés dans cette partie de l&#039;Australie au xix e  siècle. Le premier établissement, Brisbane , a été fondé en 1825. Le Queen..." title="Article : QUEENSLAND" href="/encyclopedie/queensland/">Queensland</a>, un des six États australiens, Brisbane a été fondée en 1825 sur un méandre d'estuaire de la rivière du même nom. D'abord colonie pénale, ville libre à partir de 1842, Brisbane se développe particulièrement vite lorsque, détachée en 1859 de la Nouvelle-Galles-du-Sud, elle devient...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/christchurch/"> <span class="rg">CHRISTCHURCH</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">284 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Principale ville de l&#039;île du Sud et deuxième plus grande ville de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>, Christchurch, dont l'agglomération comptait, au recensement de 2006, 348 435 habitants, est située au débouché de la plaine de Canterbury, à quelques kilomètres de la côte orientale. La ville a été fondée...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/iles-cook/"> <span class="rg">COOK </span><span class="pc">&Icirc;LES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">337 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Situées dans le Pacifique tropical, entre 9<sup>0</sup> et 23<sup>0</sup> de latitude sud, les <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La définition du mot île, retenue par le Dictionnaire de la géographie , paru sous la direction de Pierre George est la suivante : « terre isolée de tous côtés par les eaux ». L&#039;accent est donc mis sur l&#039;isolement lié à l&#039;encerclement de l&#039;espace exondé par les eaux. Les îles ont diverses origines. Deux grandes catégories doivent être distinguées, les îles continentales et ..." title="Article : ÎLES" href="/encyclopedie/iles/">îles</a> Cook ont été reconnues systématiquement en 1773 par le navigateur anglais Cook, dont elles reçurent le nom. Elles devinrent protectorat britannique en 1888, puis furent annexées par la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a> en 1901....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/dunedin/"> <span class="rg">DUNEDIN</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">143 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Fondée en 1848 par des colons venus d&#039;Écosse, Dunedin (118 683hab.en 2006) est une des principales villes de l&#039;île du Sud de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>. Elle est située au fond d'une baie abritée, ancienne vallée ouverte dans un massif volcanique et envahie par la mer. Le site est pittoresque...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/durban/"> <span class="rg">DURBAN</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">554 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Durban (renommée, en 2000, eThekwini) est située dans la province du Natal de la république d&#039;Afrique du Sud. L&#039;agglomération, la deuxième du pays derrière <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Située sur les hautes terres centrales d&#039;Afrique du Sud à 1 700 mètres d&#039;altitude, Johannesburg doit sa localisation aux mines d&#039;or du Witwatersrand découvertes en 1886. Ville minière, puis industrielle, c&#039;est aujourd&#039;hui une métropole tertiaire, capitale de la province du Gauteng (10,5 millions d&#039;habitants en 2009). Johannesburg est le cœur de cette région urbaine et industrielle,..." title="Article : JOHANNESBURG" href="/encyclopedie/johannesburg/">Johannesburg</a>, comptait 3,4 millions d'habitants en 2007. Durban possède une très importante communauté indienne (près d'un quart...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/eastland-nouvelle-zelande/"> <span class="rg">EASTLAND, </span><em class="it">Nouvelle-Z&eacute;lande</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">239 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Partie orientale de l&#039;île du Nord de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>, l'Eastland a un relief varié qui comporte trois éléments essentiels. On trouve d'abord des petites plaines alluviales, en particulier en bordure de Hawke Bay, se prolongeant vers le sud par le sillon de Wairarapa. Ce sont les parties...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/iles-d-entrecasteaux/"> <span class="rg">ENTRECASTEAUX </span><span class="pc">&Icirc;LES D'</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">105 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : ENTRECASTEAUX &amp;Icirc;LES D&#039;" href="/encyclopedie/iles-d-entrecasteaux/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Papouasie-Nouvelle-Guinée : carte physique - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/b/csm_at015004_973b3e7541.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le petit archipel d'Entrecasteaux est situé à l'est de la Papouasie - Nouvelle-Guinée, État auquel il appartient (province de Milne Bay). Il comporte trois îles principales, Goodenough, Fergusson et Normanby — très accidentées, avec des sommets culminant à 1 525 mètres à Fergusson et à 2 400 mètres...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/fjordland-nouvelle-zelande/"> <span class="rg">FJORDLAND, </span><em class="it">Nouvelle-Z&eacute;lande</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">307 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Région constituant l'extrémité sud-ouest de l'archipel néo-zélandais. Les paysages du Fjordland, très pittoresques, rappellent ceux des fjords norvégiens : un massif de gneiss a été soulevé jusqu'à 1 000 mètres au sud et 2 500 mètres au nord ; sa surface a été, le plus souvent, réduite à l'état de...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/iles-gambier/"> <span class="rg">GAMBIER </span><span class="pc">&Icirc;LES</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">217 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : GAMBIER &amp;Icirc;LES" href="/encyclopedie/iles-gambier/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Polynésie française [France] : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/5/5/csm_at007503_7e5735fd67.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Petit archipel de 30 kilomètres carrés situé au sud-est des <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La définition du mot île, retenue par le Dictionnaire de la géographie , paru sous la direction de Pierre George est la suivante : « terre isolée de tous côtés par les eaux ». L&#039;accent est donc mis sur l&#039;isolement lié à l&#039;encerclement de l&#039;espace exondé par les eaux. Les îles ont diverses origines. Deux grandes catégories doivent être distinguées, les îles continentales et ..." title="Article : ÎLES" href="/encyclopedie/iles/">îles</a> Tuamotu (Polynésie française), auxquelles il est rattaché administrativement. Il comporte quatre îles volcaniques, Mangareva, Taravai, Akamaru et Aukena, encerclées par un même récif-barrière. Les massifs de lave, très disséqués...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/louisiade/"> <span class="rg">LOUISIADE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">165 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : LOUISIADE" href="/encyclopedie/louisiade/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Papouasie-Nouvelle-Guinée : carte physique - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/b/csm_at015004_973b3e7541.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le petit archipel de la Louisiade, situé à 200 kilomètres de l&#039;extrémité sud-est de l&#039;île de la Nouvelle-Guinée, en <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La Papouasie-Nouvelle-Guinée est un État composite, héritage d&#039;une histoire coloniale complexe, qui a obtenu son indépendance en 1975. Sa viabilité semblait dès le départ problématique, tant était grande l&#039;hétérogénéité de sa population, émiettée en de multiples groupes ethniques et linguistiques dispersés sur d&#039;immenses espaces souvent montagneux, bien loin de toute idée d&#039;uni..." title="Article : PAPOUASIE-NOUVELLE-GUINÉE" href="/encyclopedie/papouasie-nouvelle-guinee/">Papouasie-Nouvelle-Guinée</a>, comporte trois îles principales (Misima, Sudest ou Tagula et Rossel), sept îles secondaires et de nombreux îlots coralliens. La population,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/madang/"> <span class="rg">MADANG</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">158 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Ville de <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La Papouasie-Nouvelle-Guinée est un État composite, héritage d&#039;une histoire coloniale complexe, qui a obtenu son indépendance en 1975. Sa viabilité semblait dès le départ problématique, tant était grande l&#039;hétérogénéité de sa population, émiettée en de multiples groupes ethniques et linguistiques dispersés sur d&#039;immenses espaces souvent montagneux, bien loin de toute idée d&#039;uni..." title="Article : PAPOUASIE-NOUVELLE-GUINÉE" href="/encyclopedie/papouasie-nouvelle-guinee/">Papouasie-Nouvelle-Guinée</a>. Fondée pendant la période de la colonisation allemande, à la fin du <span class="pc">xix</span><sup>e</sup> siècle, sous le nom de Friedrich Wilhemshafen, Madang fut en partie détruite pendant la guerre du Pacifique, mais elle connut ensuite un essor rapide. C'est en effet le port le plus proche...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/marlborough-nouvelle-zelande/"> <span class="rg">MARLBOROUGH, </span><em class="it">Nouvelle-Z&eacute;lande</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">272 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : MARLBOROUGH, Nouvelle-Z&amp;eacute;lande" href="/encyclopedie/marlborough-nouvelle-zelande/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nouvelle-Zélande : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/1/csm_at014303_97ae66c11e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Constituant la région administrative néo-zélandaise de Marlborough située à l'extrême nord-est de l'île du Sud (population estimée à 44 500 hab. en 2008), le Marlborough est une région très montagneuse : une série de grands blocs faillés nord-ouest - sud-ouest forment de belles chaînes, les monts Wairau...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/newcastle-australie/"> <span class="rg">NEWCASTLE, </span><em class="it">Australie</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">278 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Deuxième ville, après <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Sydney est la capitale de l&#039;État de la Nouvelle-Galles du Sud – le plus peuplé d&#039; Australie (6,8 millions d&#039;habitants en 2006) – et la principale métropole australienne. Son aire métropolitaine compte plus de 4 millions d&#039;habitants en 2006 (2,45 millions en 1967 et 1,1 million en 1927). C&#039;est à l&#039;embouchure du fleuve Paramatta (sur la côte sud-est), et précisément à Port ..." title="Article : SYDNEY" href="/encyclopedie/sydney/">Sydney</a>, de la Nouvelle-Galles-du-Sud (466 000 hab. en 2005) et deuxième port australien, Newcastle joue, dès la fin du <span class="pc">xviii</span><sup>e</sup> siècle, le rôle de centre de services pour le nord de la Nouvelle-Galles, en particulier pour la vallée de la Hunter, région agricole bien mise...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/niue/"> <span class="rg">NIUE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">312 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : NIUE" href="/encyclopedie/niue/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nouvelle-Zélande : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/1/csm_at014303_97ae66c11e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Île de l&#039;Océanie, située dans le Pacifique central par 19<sup>0</sup> de latitude sud. Découverte par Cook en 1774, Niue est annexée par le Royaume-Uni en 1900 et passe sous l'administration néo-zélandaise en 1901 ; elle a obtenu l'autonomie interne en 1965, et se trouve liée depuis 1974 par un accord...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/nouvelle-galles-du-sud/"> <span class="rg">NOUVELLE-GALLES DU SUD</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">786 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : NOUVELLE-GALLES DU SUD" href="/encyclopedie/nouvelle-galles-du-sud/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le plus peuplé des États de l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039; océan Pacifique sud et l&#039; océan Indien , ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien Gondwana et fut habité il y a 60 000 ans par des populations venues de l&#039;ancien continent de Sahul , aujourd&#039;hui l&#039;Asie. La montée des eaux au..." title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/">Australie</a>, la Nouvelle-Galles du Sud comptait 6,75 millions d&#039;habitants en 2005 pour une superficie de 801 600 kilomètres carrés.</p><p>La population est très inégalement répartie : l&#039;agglomération de <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Sydney est la capitale de l&#039;État de la Nouvelle-Galles du Sud – le plus peuplé d&#039; Australie (6,8 millions d&#039;habitants en 2006) – et la principale métropole australienne. Son aire métropolitaine compte plus de 4 millions d&#039;habitants en 2006 (2,45 millions en 1967 et 1,1 million en 1927). C&#039;est à l&#039;embouchure du fleuve Paramatta (sur la côte sud-est), et précisément à Port ..." title="Article : SYDNEY" href="/encyclopedie/sydney/">Sydney</a> groupe à elle seule 60 p. 100 des habitants....</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/"> <span class="rg">NOUVELLE-Z&Eacute;LANDE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Daniel de COPPET</span> , <span rel="author">Jean-Pierre DURIX</span> , <span rel="author"> Encyclopædia Universalis</span> , <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> et <span rel="author">Isabelle MERLE</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">12 807 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">11 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : NOUVELLE-Z&amp;Eacute;LANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nouvelle-Zélande : carte physique - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/9/csm_at014304_99c8178dae.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p>Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La définition du mot île, retenue par le Dictionnaire de la géographie , paru sous la direction de Pierre George est la suivante : « terre isolée de tous côtés par les eaux ». L&#039;accent est donc mis sur l&#039;isolement lié à l&#039;encerclement de l&#039;espace exondé par les eaux. Les îles ont diverses origines. Deux grandes catégories doivent être distinguées, les îles continentales et ..." title="Article : ÎLES" href="/encyclopedie/iles/">îles</a> de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d'habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/oceanie-vue-d-ensemble/"> <span class="rg">OC&Eacute;ANIE - </span><span class="rm">Vue d'ensemble</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Jean GUIART</span> et <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">885 mots</li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p>L&#039; O<span class="pc">céanie</span> est considérée comme la cinquième partie du monde ; cependant elle est très différente des quatre autres puisqu&#039;elle doit son unité à l&#039; <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La superficie de l&#039;océan Pacifique atteint 181 millions de kilomètres carrés, soit la moitié de tous les océans et plus du tiers de la surface du globe, qui totalise 510 millions de kilomètres carrés. Sa surface est équivalente à celle de tous les continents, y compris l&#039; Antarctique , mais en comptant une seconde fois la surface de l&#039;Afrique. Le volume de l&#039; océan Pacifique, 71..." title="Article : OCÉAN PACIFIQUE" href="/encyclopedie/ocean-pacifique/">océan Pacifique</a> qui occupe le tiers de la surface du globe (176 millions de km<sup>2</sup>). Dans cette immensité maritime, les terres émergées...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/oceanie-geographie-physique/"> <span class="rg">OC&Eacute;ANIE - </span><span class="rm">G&eacute;ographie physique</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> et <span rel="author">Christian HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">4 542 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">4 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : OC&amp;Eacute;ANIE - G&amp;eacute;ographie physique" href="/encyclopedie/oceanie-geographie-physique/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Océanie - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/media_src/ca050106.jpg"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p>S&#039;il est impossible de chiffrer avec précision le nombre d&#039; <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La définition du mot île, retenue par le Dictionnaire de la géographie , paru sous la direction de Pierre George est la suivante : « terre isolée de tous côtés par les eaux ». L&#039;accent est donc mis sur l&#039;isolement lié à l&#039;encerclement de l&#039;espace exondé par les eaux. Les îles ont diverses origines. Deux grandes catégories doivent être distinguées, les îles continentales et ..." title="Article : ÎLES" href="/encyclopedie/iles/">îles</a>, d&#039;îlots et de récifs qui parsèment l&#039; <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="La superficie de l&#039;océan Pacifique atteint 181 millions de kilomètres carrés, soit la moitié de tous les océans et plus du tiers de la surface du globe, qui totalise 510 millions de kilomètres carrés. Sa surface est équivalente à celle de tous les continents, y compris l&#039; Antarctique , mais en comptant une seconde fois la surface de l&#039;Afrique. Le volume de l&#039; océan Pacifique, 71..." title="Article : OCÉAN PACIFIQUE" href="/encyclopedie/ocean-pacifique/">océan Pacifique</a> – plusieurs dizaines de milliers en tout cas –, on peut constater d'abord que ces terres émergées ne représentent au total qu'une très petite superficie...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/perth/"> <span class="rg">PERTH</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">394 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Capitale et seule grande ville de l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le plus vaste des six États de l&#039;Australie : 2 526 700 kilomètres carrés, soit une superficie supérieure à celle de toute l&#039;Europe occidentale. Mais la population de cet immense territoire était estimée, en 2005, à seulement 2 millions d&#039;habitants. De plus, près des trois quarts de cette population est concentrée dans la seule agglomération de Perth qui comptait 1,4 million d&#039;hab..." title="Article : AUSTRALIE-OCCIDENTALE" href="/encyclopedie/australie-occidentale/">Australie-Occidentale</a>, État immense mais peu peuplé, Perth et son agglomération (1,4 million hab. en 2005) en regroupent près des trois quarts de la population totale. La ville a été fondée en 1829 à une vingtaine de kilomètres de l'embouchure de la Swan River,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/pietermaritzburg/"> <span class="rg">PIETERMARITZBURG</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">165 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Capitale de la province sud-africaine du KwaZulu-Natal, Pietermaritzburg (renommée Msunduzi en 2000) a été fondée en 1839 par les colons <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Le terme néerlandais « Boer », littéralement paysan, a servi à désigner les habitants d&#039;origine hollandaise ou française et de langue néerlandaise, par opposition aux Blancs d&#039;origine britannique. Le mot Boer a été progressivement supplanté à la fin du xix e et au début du xx e siècle par celui d&#039;Afrikaner. Aux xvii e et xviii e siècles, on a distingué les Boers, ou paysa..." title="Article : BOERS" href="/encyclopedie/boers/">boers</a> qui, venus de l&#039;intérieur du pays, avaient réussi à écraser l&#039;armée zoulou à Blood River. Les <em>voortrekkers</em> boers fondent même une éphémère...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/port-elizabeth/"> <span class="rg">PORT ELIZABETH</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">254 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Une des principales villes d&#039;Afrique du Sud située dans la province du Cap-Est, Port Elizabeth avait une population estimée à 1,3 million d&#039;habitants en 2024.</p><p>La ville s'est développée dans la baie d'Algoa, découverte dès 1488 par le Portugais Bartolomeu Dias. Trois siècles plus tard,...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/queensland/"> <span class="rg">QUEENSLAND</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">565 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Deuxième État d&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039; océan Pacifique sud et l&#039; océan Indien , ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien Gondwana et fut habité il y a 60 000 ans par des populations venues de l&#039;ancien continent de Sahul , aujourd&#039;hui l&#039;Asie. La montée des eaux au..." title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/">Australie</a> par la superficie (1 727 000 km<sup>2</sup>) et troisième par la population (4 millions d'habitants en 2005), le Queensland n'a qu'une faible densité de peuplement : deux habitants environ au kilomètre carré. Les Européens se sont installés dans cette partie de l'Australie...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/taranaki/"> <span class="rg">TARANAKI</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">271 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">2 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : TARANAKI" href="/encyclopedie/taranaki/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nouvelle-Zélande : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/1/csm_at014303_97ae66c11e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Le conseil régional de Taranaki (7 876 km<sup>2</sup>, 107 500 hab. en 2008) est situé dans la partie occidentale de l&#039;île du Nord de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>. Trois types de paysages s'y individualisent nettement. Tout d'abord, des plaines alluviales, plus ou moins discontinues, forment de riches régions...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/tasmanie/"> <span class="rg">TASMANIE</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">363 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : TASMANIE" href="/encyclopedie/tasmanie/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Située au sud-est du continent australien, l&#039;île de Tasmanie (67 900 km<sup>2</sup>) constitue un des six États de l&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039; océan Pacifique sud et l&#039; océan Indien , ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien Gondwana et fut habité il y a 60 000 ans par des populations venues de l&#039;ancien continent de Sahul , aujourd&#039;hui l&#039;Asie. La montée des eaux au..." title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/">Australie</a>. Grâce à une latitude tempérée (40 à 45<sup>0</sup> de latitude sud), elle jouit d'un climat océanique. Les précipitations sont particulièrement abondantes (2 à 3 m) dans la...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/territoire-du-nord-australie/"> <span class="rg">TERRITOIRE DU NORD, </span><em class="it">Australie</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">676 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : TERRITOIRE DU NORD, Australie" href="/encyclopedie/territoire-du-nord-australie/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> D&#039;une superficie de 1 346 200 kilomètres carrés, soit plus de deux fois celle de la France, mais avec une population insignifiante (200 000 hab. en 2005) et une densité très faible (1 hab. pour 8 km<sup>2</sup>), telle est la fiche d'identité du Territoire du Nord australien. L'exploration...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/tubuai/"> <span class="rg">TUBUA&Iuml;</span> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">263 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : TUBUA&amp;Iuml;" href="/encyclopedie/tubuai/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Polynésie française [France] : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/5/5/csm_at007503_7e5735fd67.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> Archipel de la <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Située dans le sud de l’océan Pacifique, à plus de 15 000 kilomètres de la métropole, la Polynésie française est un territoire émietté en plus de cent îles hautes ou basses, toutes d’origine volcanique. Son économie et son peuplement ont été totalement bouleversés par l’installation du Centre d’expérimentation du Pacifique (CEP) au début des années 1960. Cette c..." title="Article : POLYNÉSIE FRANÇAISE" href="/encyclopedie/polynesie-francaise/">Polynésie française</a> qui doit son nom à l'une des îles qui le composent ; celles-ci sont aussi appelées îles Australes parce que leur situation est la plus méridionale du territoire, de part et d'autre du tropique du Capricorne. Les Tubuaï ont été rattachées aux Établissements français...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/victoria-australie/"> <span class="rg">VICTORIA, </span><em class="it">Australie</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">606 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">3 médias </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : VICTORIA, Australie" href="/encyclopedie/victoria-australie/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Australie : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/b/b/csm_at001303_69004dbd4e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> L&#039;un des six États d&#039;<a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="L&#039;Australie, île-continent située entre l&#039; océan Pacifique sud et l&#039; océan Indien , ne compte que 22 millions d&#039;habitants (2010) sur un territoire de 7 682 300 kilomètres carrés. Le territoire australien est une partie de l&#039;ancien Gondwana et fut habité il y a 60 000 ans par des populations venues de l&#039;ancien continent de Sahul , aujourd&#039;hui l&#039;Asie. La montée des eaux au..." title="Article : AUSTRALIE" href="/encyclopedie/australie/">Australie</a>, l&#039;État de Victoria, avec ses 227 600 kilomètres carrés, ne représente que 3 p. 100 de la superficie du pays, mais sa population (4,9 millions d&#039;habitants en 2005) est relativement dense (21,5 hab. au km<sup>2</sup>) ; cette extrémité sud de l'Australie...</p> </div> </li> <li class="list-group-item"> <h3 class="fs-5 m-0 mt-1"> <a href="/encyclopedie/westland-nouvelle-zelande/"> <span class="rg">WESTLAND, </span><em class="it">Nouvelle-Z&eacute;lande</em> </a> </h3> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-1 text-muted"> <li class="list-inline-item text-sm">Écrit par <span rel="author">Alain HUETZ DE LEMPS</span> </li> <li class="list-inline-item text-sm">580 mots</li> <li class="list-inline-item text-sm">1 média </li> </ul> <div class="d-none d-md-inline-block float-start me-3"> <a class="protected" title="Article : WESTLAND, Nouvelle-Z&amp;eacute;lande" href="/encyclopedie/westland-nouvelle-zelande/"> <img class="rounded shadow" loading="lazy" alt="Nouvelle-Zélande : carte administrative - crédits : Encyclopædia Universalis France" width="125" height="125" src="/typo3temp/assets/_processed_/2/1/csm_at014303_97ae66c11e.webp"/> </a> </div> <div class="snippet-content mt-3"> <p> En <a data-bs-toggle="popover" data-bs-content="Situées le long de la « ceinture de feu » du Pacifique, à la jonction des plaques tectoniques Pacifique et Indo-Australienne, les deux grandes îles de la Nouvelle-Zélande, qui comptent 4,2 millions d&#039;habitants (2006), forment la pointe sud du Triangle polynésien. À quelque 2 200 kilomètres des côtes australiennes et à 2 000 kilomètres de Tonga , l&#039;île de Polynésie la p..." title="Article : NOUVELLE-ZÉLANDE" href="/encyclopedie/nouvelle-zelande/">Nouvelle-Zélande</a>, le Westland désigne, au sens large, la partie occidentale de l'île du Sud, la West Coast géographique, et, au sens restreint, un des districts de cette dernière en tant que région administrative. C'est une étroite frange côtière dominée par la puissante masse des Alpes néo-zélandaises....</p> </div> </li> </ul> <div class="row"> <div class="col mt-3"> </div> </div> </div> <div class="col-lg-4 col-xl-3 px-0 d-none d-lg-block side-bar position-relative"> <a class="wrapper cta" href="/abonnement" title="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro" data-matomo-category="CTA" data-matomo-name="Clic" data-matomo-value="Col right"> <img src="/typo3temp/assets/_processed_/b/6/csm_abo-3_74169bae4d.webp" class="full-height" loading="lazy" width="290" height="476" alt="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro"> </a> <div id="newsletter_subscription" class="wrapper p-3"> <p class="fs-3 fw-bold text-center text-light mb-1">Rejoignez-nous</p> <p class="text-center"> Inscrivez-vous à notre <strong>newsletter</strong></p> <div class="input-group mb-3"> <input type="text" class="form-control" placeholder="votre email"> <div class="input-group-append"> <button id="newsletter_subscription_button" class="btn btn-primary text-uppercase" type="button"> <strong>S'inscrire</strong></button> </div> </div> </div> </div> </div> </main> <div id="bandeau-footer"> <div class="container"> <p><a href="/abonnement" title="Abonnez-vous à Universalis pour 1 euro">Accédez à l'intégralité d'Universalis.fr <strong>sans publicité</strong></a></p> </div> </div> <footer class="container footer text-center d-print-none"> <ul class="list-inline list-inline-bullet mb-2"> <li class="list-inline-item"> <a href="http://www.encyclopaedia-universalis.fr/" title="Encyclopædia Universalis" rel="noopener" target="_blank">Encyclopædia Universalis </a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="https://www.encyclopaedia-universalis.fr/nous-contacter/infos/" title="Contactez-nous" rel="noopener nofollow" target="_blank">Contact</a></li> <li class="list-inline-item"> <a title="Mentions légales" rel="nofollow" href="/mentions-legales/">Mentions légales et politique de confidentialité</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a title="Crédits images Accueil" rel="nofollow" href="/credits-illustrations/">Crédits images</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="https://abonnement.universalis.fr/typo3conf/ext/mailer/Resources/Public/Pdf/cgv.pdf" rel="noopener nofollow" target="_blank" title="Conditions générales de vente">CGV</a> </li> <li class="list-inline-item"> <a href="javascript:" id="rgpd" rel="nofollow" title="Consentement RGPD">RGPD</a> </li> </ul> <p class="mb-2">Consulter le <a title="Dictionnaire de l&#039;Encyclopædia Universalis" href="/dictionnaire/"> dictionnaire </a> de l'Encyclopædia Universalis </p> <p class="mb-3">© 2025 Encyclopædia Universalis France. Tous droits de propriété industrielle et intellectuelle réservés.</p> </footer> <a href="javascript:" class="btn btn-primary" id="back-to-top" title="Retour en haut de page"><i aria-hidden="true" class="far fa-arrow-up"></i></a> <script> // noinspection ES6ConvertVarToLetConst,JSUnusedGlobalSymbols var subscription_uri = 'https://www.universalis.fr/abonnement/' bodyLoaded = true; loaded(); </script> <script>(()=>{var e,a,c,r,_,b={},d={};function __webpack_require__(e){var a=d[e];if(void 0!==a)return a.exports;var c=d[e]={id:e,loaded:!1,exports:{}};return b[e].call(c.exports,c,c.exports,__webpack_require__),c.loaded=!0,c.exports}__webpack_require__.m=b,__webpack_require__.n=e=>{var a=e&&e.__esModule?()=>e.default:()=>e;return __webpack_require__.d(a,),a},__webpack_require__.d=(e,a)=>{for(var c in a)__webpack_require__.o(a,c)&&!__webpack_require__.o(e,c)&&Object.defineProperty(e,c,{enumerable:!0,get:a[c]})},__webpack_require__.f={},__webpack_require__.e=e=>Promise.all(Object.keys(__webpack_require__.f).reduce(((a,c)=>(__webpack_require__.f[c](e,a),a)),[])),__webpack_require__.u=e=>"js/"+e+"."+{177:"333ddd8e201baf8b0ef8",190:"a2441ee3e33c1b0dfb46",227:"acdc7edf769672ab395c",305:"c88c90542337f7fdd2de",346:"425075e72748a674ccbf",477:"22a31b1dea1b4afd2f5b",741:"a93fdc8c8a0167d66f8f",780:"9353cebb460c5e2269f8",786:"f4a7bab54148096ad474",789:"2d5c1ea061f479250649",830:"3ed10eef4abea47b3440",849:"67c23bd45876db282f82",882:"da3184782d3541205108",883:"b504c671ee56b3f5edf8",1031:"71fa0551886a59bcf1ca",1095:"9e59e92f30df1ec926e4",1142:"fc1a3a90c8a7cd0d7807",1222:"77e66626c184b7d31555",1480:"fef98c6a57f99f65fda8",1641:"20b900e0adda4c80db1d",1752:"41f05fd71a4dd13c9c08",1800:"1379f1df3ace760a2e7c",1890:"22dc4ae68245cd61893b",1926:"cef6829613662fa0d351",1975:"036f60f531547d8fb303",2003:"f48ccb771cd49cb7cf66",2136:"60095022ee15cac44eb4",2307:"be05dd39a77150ede1ff",2357:"b90575dcf5ca8c8f1ef6",2385:"c3da4f2c357252c9df08",2528:"35cf15469387068e6a85",2864:"f4fc3b62492697c38f08",2895:"a8f0413fcf2fee539813",3015:"e1084ababa33d08a81f0",3138:"75edb076a18972355143",3157:"b5de2b39ea37d3133af0",3169:"bd110d3b5b35b2926832",3343:"95ea7335a61f647d7e16",3507:"0c9b809d4c154301d6b7",3630:"c01bae56eaef759dc47e",3706:"15030bd90e02872595a8",3758:"957c19e64d42e47c33c7",4010:"bf993b78bd832234df6e",4047:"da30a71b441aa46bb8e5",4116:"94b769711c17c522d8c9",4280:"a995ffa72fa330a58630",4354:"4e0a70f1a566added829",4415:"7b18d362eeeac2a0f13a",4441:"dca649f001491a2bd607",4465:"308ce3c81e5393f25865",4550:"0d0291bd658dcc1e4cb2",4595:"c37517f72707c874a2b1",4692:"b98cac1fb67e4e908d64",4709:"8c7f740c485202951444",4766:"50b40199b264532882fa",4793:"801bcc6ee25931aea123",4800:"976c343f52e42fa93fdc",4880:"541bc47ab333186eb00d",4882:"ac4bf9b5216b41e62db4",5015:"5e41b5ed1c14f8339ac3",5037:"45597a02f6e5efbbe8ab",5097:"70b5339794033b90dc7f",5107:"55931eae2cd4b39a0de0",5156:"dfe562b76cf0ff9f24e0",5263:"88eb3ab427a4cbc934b9",5366:"046ebce9f739eb2e0c89",5423:"c13018ad8a1f937349ca",5486:"93bbfe795b3084129f59",5506:"9e948f9be7ebe096eebf",5614:"c9a8ac19be4023b7b250",5738:"6466f626e725a42b3698",5865:"f1a798618f3b6f9903b0",5975:"88ee9cdd28f0245914f8",5977:"bf7db06c1133a66449f3",6036:"56ff12c9dd70677ce693",6037:"e7cdaffc1d87265d5627",6111:"c25dd0a941839ee93c38",6251:"36a514e5dc40273fc7e1",6423:"a8e0bb7db6d3fded7dda",6600:"f619d552df8bcc9fecb5",7033:"6a366be1fc4535fb0efb",7096:"25a463e58dd1075911f1",7204:"3e5234153f1f490db272",7278:"ab7009f38bbb5732c15d",7319:"c14f96c5a30814af47fa",7555:"a5f570d29bfea1ef7506",7700:"e6a6a14ecf4012ebdafc",7766:"6f944a74026e1fe1264f",7900:"05c142408eaaa8435ffd",8113:"1a49932d3f9f58a0e19b",8141:"0226899ac199d372352a",8220:"9d69310a1c5abbd2e07a",8264:"55490fb5d4a9513d0175",8515:"eedd52d13507ac3fc95b",8615:"b508710cbd8a37db7ec5",8642:"1b6778bd5cc7a3c2bc58",8776:"8830e16a52d7de41cbc0",8871:"37df2861ac3d33fe4501",8991:"2a744e08ba37c28a332a",9112:"8b5424231c22fe32757a",9207:"d925c96ca941b509bb11",9229:"5d03eb6d1503a7e3708e",9416:"6ee4ffb0e861caab07f2",9424:"6538e064c5cb624ae4c6",9577:"3fd42a3b577d256de596",9612:"48e1d8ac85448df568dc",9664:"195f68941847fc00c374",9759:"a6a9959235213314d1b6",9797:"d76c4091e0c7d0b6b3f9",9871:"f06db479356ec8fadfeb",9957:"75378c34d0a170e87382"}[e]+".bundle.js",__webpack_require__.miniCssF=e=>4826===e?"css/index.css":"css/"+e+".css",__webpack_require__.g=function(){if("object"==typeof globalThis)return globalThis;try{return this||new Function("return this")()}catch(e){if("object"==typeof window)return window}}(),__webpack_require__.o=(e,a)=>Object.prototype.hasOwnProperty.call(e,a),e={},a="@universalis/web_fr:",__webpack_require__.l=(c,r,_,b)=>{if(e[c])e[c].push(r);else{var d,f;if(void 0!==_)for(var t=document.getElementsByTagName("script"),i=0;i<t.length;i++){var n=t[i];if(n.getAttribute("src")==c||n.getAttribute("data-webpack")==a+_){d=n;break}}d||(f=!0,(d=document.createElement("script")).charset="utf-8",d.timeout=120,__webpack_require__.nc&&d.setAttribute("nonce",__webpack_require__.nc),d.setAttribute("data-webpack",a+_),d.src=c),e[c]=[r];var onScriptComplete=(a,r)=>{d.onerror=d.onload=null,clearTimeout(u);var _=e[c];if(delete e[c],d.parentNode&&d.parentNode.removeChild(d),_&&_.forEach((e=>e(r))),a)return a(r)},u=setTimeout(onScriptComplete.bind(null,void 0,{type:"timeout",target:d}),12e4);d.onerror=onScriptComplete.bind(null,d.onerror),d.onload=onScriptComplete.bind(null,d.onload),f&&document.head.appendChild(d)}},__webpack_require__.r=e=>{"undefined"!=typeof Symbol&&Symbol.toStringTag&&Object.defineProperty(e,Symbol.toStringTag,{value:"Module"}),Object.defineProperty(e,"__esModule",{value:!0})},__webpack_require__.nmd=e=>(e.paths=[],e.children||(e.children=[]),e),__webpack_require__.p="/_web/assets/",c=(e,a,c)=>{var r=document.createElement("link");return r.rel="stylesheet",r.type="text/css",r.onload=a,r.onerror=function(a){var _=a&&a.target&&a.target.src||e,b=new Error("Loading CSS chunk "+chunkId+" failed.\n("+_+")");b.code="CSS_CHUNK_LOAD_FAILED",b.request=_,r.parentNode.removeChild(r),c(b)},r.href=e,document.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(r),r},r=e=>new Promise(((a,r)=>{var _=__webpack_require__.miniCssF(e),b=__webpack_require__.p+_;if(((e,a)=>{for(var c=document.getElementsByTagName("link"),r=0;r<c.length;r++){var _=(d=c[r]).getAttribute("data-href")||d.getAttribute("href");if("stylesheet"===d.rel&&(_===e||_===a))return d}var b=document.getElementsByTagName("style");for(r=0;r<b.length;r++){var d;if((_=(d=b[r]).getAttribute("data-href"))===e||_===a)return d}})(_,b))return a();c(b,a,r)})),_={4826:0},__webpack_require__.f.miniCss=(e,a)=>{_[e]?a.push(_[e]):0!==_[e]&&{2528:1,3157:1,3343:1,3507:1,3630:1,3706:1,5366:1,6036:1,8991:1}[e]&&a.push(_[e]=r(e).then((()=>{_[e]=0}),(a=>{throw delete _[e],a})))},(()=>{var e={4826:0};__webpack_require__.f.j=(a,c)=>{var r=__webpack_require__.o(e,a)?e[a]:void 0;if(0!==r)if(r)c.push(r[2]);else{var _=new Promise(((c,_)=>r=e[a]=[c,_]));c.push(r[2]=_);var b=__webpack_require__.p+__webpack_require__.u(a),d=new Error;__webpack_require__.l(b,(c=>{if(__webpack_require__.o(e,a)&&(0!==(r=e[a])&&(e[a]=void 0),r)){var _=c&&("load"===c.type?"missing":c.type),b=c&&c.target&&c.target.src;d.message="Loading chunk "+a+" failed.\n("+_+": "+b+")",d.name="ChunkLoadError",d.type=_,d.request=b,r[1](d)}}),"chunk-"+a,a)}};var webpackJsonpCallback=(a,c)=>{var r,_,[b,d,f]=c,t=0;if(b.some((a=>0!==e[a]))){for(r in d)__webpack_require__.o(d,r)&&(__webpack_require__.m[r]=d[r]);if(f)f(__webpack_require__)}for(a&&a(c);t<b.length;t++)_=b[t],__webpack_require__.o(e,_)&&e[_]&&e[_][0](),e[_]=0},a=self.webpackChunk_universalis_web_fr=self.webpackChunk_universalis_web_fr||[];a.forEach(webpackJsonpCallback.bind(null,0)),a.push=webpackJsonpCallback.bind(null,a.push.bind(a))})(),__webpack_require__.nc=void 0,document.addEventListener("DOMContentLoaded",(function(){__webpack_require__.e(3138).then(__webpack_require__.bind(__webpack_require__,73138)).then((function(){Promise.all([__webpack_require__.e(1890),__webpack_require__.e(786)]).then(__webpack_require__.bind(__webpack_require__,786)).then((function(e){e.default()}))}))}))})();</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10