CINXE.COM

Шахнаме — Википедия

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="ru" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Шахнаме — Википедия</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ruwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","январь","февраль","март","апрель","май","июнь","июль","август","сентябрь","октябрь","ноябрь","декабрь"],"wgRequestId":"154b7390-72b3-4b55-8e38-5a29d0eb0043","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Шахнаме","wgTitle":"Шахнаме","wgCurRevisionId":142445623,"wgRevisionId":142445623,"wgArticleId":969578,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false, "wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Википедия:Cite web (не указан язык)","Википедия:Статьи с разделами без ссылок на источники с октября 2024 года","Википедия:Статьи без источников (тип: литературное произведение)","Википедия:Нет источников с октября 2024","Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней","Статьи со ссылками на Викицитатник","Статьи со ссылками на Викисклад","Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN","Книги по алфавиту","Шахнаме","Эпические произведения","Литература на персидском языке","Персидская мифология", "История Ирана","История Афганистана","История Узбекистана","История Таджикистана","Объекты реестра «Память мира»","Арабские книги X века","Арабские книги XI века"],"wgPageViewLanguage":"ru","wgPageContentLanguage":"ru","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Шахнаме","wgRelevantArticleId":969578,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":142445623,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ru","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ru"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":false,"nearby":true}, "wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q8279","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles": "ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.collapserefs","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.logo","ext.gadget.edittop","ext.gadget.navboxDefaultGadgets","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=ext.gadget.common-site&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ru&amp;modules=noscript&amp;only=styles&amp;skin=vector"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/1200px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1739"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/800px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1159"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/640px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="928"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Шахнаме — Википедия"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ru.m.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Править" href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Википедия (ru)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ru.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Википедия — Atom-лента" href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Шахнаме rootpage-Шахнаме skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Шахнаме</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Материал из Википедии — свободной энциклопедии</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Перейти к навигации</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Перейти к поиску</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ru" dir="ltr"><table class="infobox infobox-542e245f9a91b613" style="" data-name="Произведение средневековой литературы"><tbody><tr><th colspan="2" scope="colgroup" class="infobox-above" style="">Шахнаме</th></tr><tr><td colspan="2" class="" style="text-align:center;"><span data-wikidata-claim-id="Q8279$264684ba-4b45-71cf-b080-93595e5ab14b" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P1476&#91;LANGUAGE!:RU&#93;"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">перс.</a> <span lang="fa" dir="rtl" style="font-size: 110%;font-style: normal; line-height: 1em;">شاهنامه</span>&#8206;</span></span></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span data-wikidata-claim-id="Q8279$c029e1d4-4859-1aa3-60bf-896602c3809b" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P18"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:The_Court_of_Gayumars_(Cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/274px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg" decoding="async" width="274" height="397" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/411px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg/548px-The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg 2x" data-file-width="1816" data-file-height="2632" /></a></span></span></span> </td></tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Авторы</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="q8279$7B8ACCB3-E993-4973-882B-BF45B1E2D3FD" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P50"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%83%D1%81%D0%B8" title="Фирдоуси">Фирдоуси</a></span></span>&#32;и&#32;<span data-wikidata-claim-id="Q8279$D49F4557-3397-4061-976D-5DB3E043A369" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P50"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Дакики">Дакики</a></span></span></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Дата написания</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q8279$79DB3CE0-D096-41F0-84C4-79945C930CE0" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P571"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span class="nowrap"><a href="/wiki/1011_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1011 год">1011</a></span></span></span>&#32;и&#32;<span data-wikidata-claim-id="Q8279$D3367ECE-9A8C-4523-ABFE-2C21B019B684" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P571"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span class="nowrap"><a href="/wiki/1000_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="1000 год">1000</a></span></span></span></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Язык оригинала</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q8279$A2190CF3-959D-4FCE-9C64-9B149D2510E7" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P407"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">персидский</a></span></span></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Страна</th> <td class="plainlist"> <div data-wikidata-property-id="P17" class="no-wikidata"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r117575837">.mw-parser-output .ts-Маркированный_список--bullet ul{list-style:none}.mw-parser-output .ts-Маркированный_список--bullet li:before{content:"•\a0 "}</style><div><ul><li><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="Саманидское государство">Саманидское государство</a></li></ul></div></div></td> </tr> <tr> <th scope="row" class="plainlist">Жанр</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-claim-id="Q8279$231D88F0-F384-478A-AE74-E2E6A9792DC4" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P136"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BF%D0%BE%D1%81" title="Эпос">эпос</a></span></span></td> </tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg/200px-Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg" decoding="async" width="200" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg/300px-Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg/400px-Tomb_of_Ferdowsi_-_Front_facade.jpg 2x" data-file-width="601" data-file-height="800" /></a><figcaption>Надгробие <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%83%D1%81%D0%B8" title="Фирдоуси">Фирдоуси</a> в городе <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%81" title="Тус">Тус</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Shahnameh3-5.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Shahnameh3-5.jpg/200px-Shahnameh3-5.jpg" decoding="async" width="200" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Shahnameh3-5.jpg/300px-Shahnameh3-5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Shahnameh3-5.jpg/400px-Shahnameh3-5.jpg 2x" data-file-width="556" data-file-height="836" /></a><figcaption>«Шах-наме». Иллюстрация из издания XVI века</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Persischer_Meister_001.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Persischer_Meister_001.jpg/200px-Persischer_Meister_001.jpg" decoding="async" width="200" height="335" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Persischer_Meister_001.jpg/300px-Persischer_Meister_001.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Persischer_Meister_001.jpg/400px-Persischer_Meister_001.jpg 2x" data-file-width="1256" data-file-height="2102" /></a><figcaption>Шах Сулейман (<a href="/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%A1%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%BC%D0%BE%D0%BD" class="mw-redirect" title="Царь Соломон">царь Соломон</a>). Иллюстрация из издания «Шах-наме» XVI века. <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Британская библиотека">Британская библиотека</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD" title="Лондон">Лондон</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Persischer_Meister_002.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Persischer_Meister_002.jpg/200px-Persischer_Meister_002.jpg" decoding="async" width="200" height="337" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Persischer_Meister_002.jpg/300px-Persischer_Meister_002.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Persischer_Meister_002.jpg/400px-Persischer_Meister_002.jpg 2x" data-file-width="1256" data-file-height="2114" /></a><figcaption>Царевна Шаба (<a href="/wiki/%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%86%D0%B0_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F" title="Царица Савская">царица Савская</a>). Иллюстрация из издания «Шах-наме» XVI века. <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Британская библиотека">Британская библиотека</a>, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D0%BD" title="Лондон">Лондон</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg/200px-Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg" decoding="async" width="200" height="301" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg/300px-Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/68/Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg/400px-Baysonghori_Shahnameh_3_Faramarz_son_of_Rostam_mourns_the_death_of_his_father_and_of_his_uncle_Zavareh.jpg 2x" data-file-width="681" data-file-height="1024" /></a><figcaption>«Байсангурово Шах-наме» от 1430&#160;года написано для внука <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Тамерлан">Тимура</a> (1336—1405) принца Байсангура (1399—1433)</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg/200px-Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg" decoding="async" width="200" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg/300px-Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg/400px-Baysonghori_Shahnameh_6_The_tyrant_Zahhak_is_nailed_to_the_walls_of_a_cave_in_Mount_Damavand.jpg 2x" data-file-width="617" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Деспот Зохак, прибитый к входу в пещеру на горе <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%B4" title="Демавенд">Демавенд</a>, «Байсангурово Шах-наме» (1430)</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg/200px-Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg" decoding="async" width="200" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg/300px-Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg/400px-Baysonghori_Shahnameh_battle-scene.jpg 2x" data-file-width="677" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Персидская армия под руководством Хосрова идёт в бой против туранской армии Афрасияба, «Байсангурово Шах-наме» (1430)</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg/200px-Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg" decoding="async" width="200" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg/300px-Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg/400px-Court_of_Gayumars_Persian_miniature.jpg 2x" data-file-width="10200" data-file-height="14040" /></a><figcaption>Первый шах <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Ирана</a> <a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D1%8E%D0%BC%D0%B0%D1%80" class="mw-redirect" title="Гаюмар">Гаюмар</a> сидит на леопардовой шкуре перед раскрытой «Царской книгой царей». Предполагаемая работа <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BB%D1%82%D0%B0%D0%BD_%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B5%D0%B4" class="mw-redirect" title="Султан Мухаммед">Султана Мухаммеда</a> на заказ шаха <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%81%D0%BF" class="mw-redirect mw-disambig" title="Тамасп">Тамаспа</a>, 1537</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:The_Shahnama.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Shahnama.jpg/200px-The_Shahnama.jpg" decoding="async" width="200" height="362" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Shahnama.jpg/300px-The_Shahnama.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/The_Shahnama.jpg/400px-The_Shahnama.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="1085" /></a><figcaption>Обложка издания XVII&#160;века. Кожа украшена золотом и <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Орнамент">орнаментом</a></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg/200px-Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg" decoding="async" width="200" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg/300px-Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg/400px-Shahnameh_-_The_hero_Piran_welcomed_by_prince_Siyawakhsh.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="807" /></a><figcaption>Герой Пиран встречает принца Сиявуша. Неизвестный автор, начало XIV века<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg/200px-Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg" decoding="async" width="200" height="227" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg/300px-Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg/400px-Shahnameh_-_The_Div_Akvan_throws_Rustam_into_the_sea.jpg 2x" data-file-width="2767" data-file-height="3142" /></a><figcaption>Дэв Акван швыряет Рустама в море. Неизвестный автор, XVI—XVII&#160;века<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%B9%D0%BB:Shahnamah_of_Firdausi,_late_18th_century,_Mughal,_India.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg/200px-Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg" decoding="async" width="200" height="354" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg/300px-Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg/400px-Shahnamah_of_Firdausi%2C_late_18th_century%2C_Mughal%2C_India.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="1062" /></a><figcaption>«Шах-наме» издания конца XVIII&#160;века, <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Мугал (страница отсутствует)">Мугал</a>, <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a>. Simthsonian Freer and Sackler gallery</figcaption></figure> <p><b>«Шахнаме»</b>, или <b>«Шах-наме́»</b> (<a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">перс.</a> <span lang="fa" dir="rtl" style="font-size: 110%;font-style: normal; line-height: 1em;">شاهنامه</span>&#8206;&#160;— «<b>Книга царей</b>», «Книга о царях», «Царь-книга», «Царская книга»<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>)&#160;— выдающийся памятник <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0" title="Персидская литература">персидской литературы</a>, национальный <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BF%D0%BE%D1%81" title="Эпос">эпос</a> <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Иранские народы">иранских народов</a>. В «Книге царей» описывается история Ирана от древних времён до проникновения <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BC" title="Ислам">ислама</a> в <a href="/wiki/VII_%D0%B2%D0%B5%D0%BA" title="VII век">VII веке</a>. Самая длинная поэма, принадлежащая перу одного автора: объём в два раза больше, чем объём «<a href="/wiki/%D0%98%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Илиада">Илиады</a>» и «<a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%8F" title="Одиссея">Одиссеи</a>» вместе взятых<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="ru" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Содержание</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Общая_характеристика"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Общая характеристика</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Содержание"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Содержание</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#Мифическое_время"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">Мифическое время</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Историческое_время"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Историческое время</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Иллюстрации"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Иллюстрации</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Источники_о_написании_Шахнаме"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Источники о написании Шахнаме</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#История_написания"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">История написания</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Анализ_произведения"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Анализ произведения</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Влияние_поэмы"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Влияние поэмы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Переводы"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Переводы</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-11"><a href="#Рукописи_и_публикации"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Рукописи и публикации</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-12"><a href="#Русские_издания_«Шахнаме»"><span class="tocnumber">9.1</span> <span class="toctext">Русские издания «Шахнаме»</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-13"><a href="#См._также"><span class="tocnumber">10</span> <span class="toctext">См. также</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-14"><a href="#Примечания"><span class="tocnumber">11</span> <span class="toctext">Примечания</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-15"><a href="#Литература"><span class="tocnumber">12</span> <span class="toctext">Литература</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-16"><a href="#Ссылки"><span class="tocnumber">13</span> <span class="toctext">Ссылки</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Общая_характеристика"><span id=".D0.9E.D0.B1.D1.89.D0.B0.D1.8F_.D1.85.D0.B0.D1.80.D0.B0.D0.BA.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B8.D1.81.D1.82.D0.B8.D0.BA.D0.B0"></span>Общая характеристика</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Редактировать раздел «Общая характеристика»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=1" title="Редактировать код раздела «Общая характеристика»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>«Шахнаме»&#160;— это название прозаических и стихотворных сводов, самым значительным из них является эпопея <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%83%D1%81%D0%B8" title="Фирдоуси">Фирдоуси</a>, написанная примерно в <a href="/wiki/976" class="mw-redirect" title="976">976</a>—<a href="/wiki/1011" class="mw-redirect" title="1011">1011</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>«Шахнаме» была начата при династии <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Саманиды">Саманидов</a> и посвящалась им, но была закончена лишь после падения Саманидов при тюркском правителе <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%BC%D1%83%D0%B4_%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8" title="Махмуд Газневи">Махмуде Газневи</a> и была посвящена ему. От остальных сводов сохранились лишь фрагменты в пересказе различных авторов. Первоначально своды назывались «<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B9-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Хвадай-намак">Худай-наме</a>» («Хватай-намак»), впоследствии появилось название «Шахнаме». </p><p>Фирдоуси писал «Шахнаме» в течение тридцати пяти лет и собрал в поэме большой свод персидского фольклора. Работая над произведением, он использовал не только эпизоды мусульманской истории, но и древнеиранские мифы, и доисламский эпос, и <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0" title="Авеста">Авесту</a>, священное писание <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Зороастризм">зороастрийцев</a>. Фирдоуси включил в поэму также тысячу бейтов, написанных его предшественником <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Дакики">Дакики</a>, погибшим в молодости и не успевшим завершить свой труд. </p><p>«Шахнаме» композиционно делится на 50 так называемых «царствований» (разделов) различного объёма. Отдельные царствования включают большие сказания (дастаны), имеющими морально-этическое значение. </p><p>Условно принято делить «Шахнаме» на три части: мифологическая, героическая и историческая. </p><p>Эпос имеет чрезвычайно важное языковое значение. Книга о царях, написанная целиком на <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">персидском языке</a>, сыграла ключевую роль в возрождении персидского языка, попавшего под <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Арабский язык">арабское</a> влияние. </p><p>«Шахнаме» <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%83%D1%81%D0%B8" title="Фирдоуси">Фирдоуси</a>, согласно указанию самого автора, содержала 60000 <a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%B9%D1%82" title="Бейт">бейтов</a>&#160;— парных строк, принятых в арабской и иранской поэзии. Считается, что часть текста утеряна, в поэму также включались отдельные <a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D1%86%D0%B8%D1%8F_(%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Интерполяция (текстология)">интерполяции</a>. </p><p>Поэма многократно переводилась на языки народов мира, в том числе на европейские языки. </p><p>Фрагментарно «Шахнаме» неоднократно переводилась на русский язык. Полный русский перевод, сделанный <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83,_%D0%A6%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" title="Бану, Цецилия Бенциановна">Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути</a> по изданию Вуллерса-Нафиси и опубликованный в 1957—1989 годах в шести томах, содержит 52009 бейтов (104018 строк). </p><p>Сокращённый перевод, сделанный В. Державиным и С. Липкиным, вышел в рамках публикаций Библиотеки всемирной литературы (БВЛ) в 1972 году (см. «Шахнаме.» БВЛ, Серия первая, том 24. М. 1972). Издание снабжено средневековыми иранскими иллюстрациями (копиями миниатюр) к «Шахнаме». Издание это стало популярным в широких читательских массах. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Содержание"><span id=".D0.A1.D0.BE.D0.B4.D0.B5.D1.80.D0.B6.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D0.B5"></span>Содержание</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Редактировать раздел «Содержание»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=2" title="Редактировать код раздела «Содержание»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Мифическое_время"><span id=".D0.9C.D0.B8.D1.84.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.BE.D0.B5_.D0.B2.D1.80.D0.B5.D0.BC.D1.8F"></span><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D1%8F" title="Мифическое время">Мифическое время</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Редактировать раздел «Мифическое время»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=3" title="Редактировать код раздела «Мифическое время»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>«Шахнаме» или «Книга царей» (всех царей в ней&#160;— 50) начинается от первого царя и первого человека, которому имя <i><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%8E%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%81" class="mw-redirect" title="Каюмарс">Каюмарс</a></i>; он воплощает в себе период детства всего человечества. Далее следует цепочка преемников: Сиямак, <a href="/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Хушанг">Хушанг</a>, <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%85%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%81" title="Тахмурас">Тахмурас</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D1%88%D0%B8%D0%B4" title="Джамшид">Джамшид</a>. Царь <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D1%88%D0%B8%D0%B4" title="Джамшид">Джамшид</a>, изобретатель роскоши, возгордился и велел поклоняться себе, как <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B3" title="Бог">Богу</a>. В наказание Бог послал на <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a> тирана <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%85%D0%B0%D0%BA%D0%B0" class="mw-redirect" title="Зохака">Зохака</a> с двумя змеями на плечах, выросшими после поцелуя <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" class="mw-redirect" title="Ариман">Аримана</a>. Зохак отнял у Джамшида трон и царствовал тысячу лет, кормя своих змей человеческим мозгом, пока кузнец <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%B5_(%D0%BA%D1%83%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D1%86)" title="Каве (кузнец)">Каве</a> не поднял восстания в пользу правнука Джамшида <a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D1%8D%D1%82%D0%B0%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Траэтаона">Фаридуна</a>. У Фаридуна было три сына Сальм (повелитель Рума), Тур (владыка Турана) и <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B6" class="mw-redirect" title="Иредж">Иредж</a> (властитель Ирана). Братья убили Иреджа, но у того осталась беременная наложница, от которой родилась дочь, родившая, в свою очередь, <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%85%D1%80" title="Манучехр">Манучехра</a>. </p><p>При царе <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%85%D1%80" title="Манучехр">Манучехре</a> происходят юношеские богатырские приключения <a href="/w/index.php?title=%D0%97%D0%B0%D0%BB%D1%8C_(%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B9)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Заль (герой) (страница отсутствует)">Заля</a>, любовь которого к красавице <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%B1%D0%B5" title="Рудабе">Рудабе</a> составляет один из великолепнейших эпизодов «Шахнаме». Сын Заля&#160;— славнейший персидский богатырь <a href="/wiki/%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BC_(%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Рустам (Шахнаме)">Рустам</a>. Преемник Манучехра <a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D1%80" title="Новзар">Новзар</a> попал в плен к туранскому царю <a href="/wiki/%D0%90%D1%84%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B0%D0%B1_(%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C)" title="Афрасиаб (правитель)">Афрасиябу</a> и погиб. Временами прерываясь, война длится при пяти иранских царях, всего более трёхсот лет. В первом же бою Рустам хватает Афрасияба за пояс, но пояс разрывается, туранский царь убегает&#160;— оттого война и затягивается до бесконечности. Главные подвиги Рустама и его трагический бой со своим сыном <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%B1" title="Сухраб">Сухрабом</a> приходятся на царствование <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9-%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%81_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Кей-Кавус (мифология)">Кей-Кавуса</a>, которого в некоторых отношениях напоминает своенравный <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%8C_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_(%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B6)" class="mw-redirect" title="Князь Владимир (персонаж)">князь Владимир</a> русских <a href="/wiki/%D0%91%D1%8B%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Былина">былин</a>. </p><p>Сын Кей-Кавуса <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%8F%D0%B2%D1%83%D1%88" title="Сиявуш">Сиявуш</a>, поссорившись с нерассудительным отцом, убежал к Афрасиябу и женился на его дочери, но был убит; месть за него надолго делается главным двигателем усилившейся войны между <a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Ираном</a> и <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D0%B0%D0%BD_(%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0)" title="Туран (страна)">Тураном</a>. Полная превратностей и разнообразных богатырских приключений война кончается в пользу Ирана; <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9-%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Кей-Хосров (мифология)">Кей-Хосров</a> (сын Сиявуша) настигает скрывшегося Афрасияба, от которого некогда сам с трудом убежал, и казнит его. Борьба с Тураном прерывается. </p><p>Разыгрывается художественный романтический эпизод между героем <a href="/w/index.php?title=%D0%91%D0%B8%D0%B6%D0%B5%D0%BD&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Бижен (страница отсутствует)">Биженом</a> и дочерью Афрасияба <a href="/w/index.php?title=%D0%9C%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B6%D0%B5&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Мениже (страница отсутствует)">Мениже</a>&#160;— эпизод, который, по словам Фирдоуси, заимствован им из особой книги. О Рустаме и прежних героях дальше упоминается уже немного; при новом царе <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BF" title="Лохрасп">Лохраспе</a> главным героем является его сын <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0" title="Виштаспа">Гоштасп</a> (эпизод о его любовной истории с дочерью римского царя имеет параллель в греческом сообщении <a href="/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B5%D1%81_%D0%9C%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Харес Митиленский">Хареса Митиленского</a> III века до&#160;н.&#160;э. о любви Замадра, брата Гистаспа, к царевне Одатис). </p><p>В царствование Гоштаспа появляется пророк <a href="/wiki/%D0%97%D0%B5%D1%80%D0%B4%D0%B5%D1%88%D1%82" class="mw-redirect" title="Зердешт">Зердешт</a> (<a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0" class="mw-redirect" title="Заратустра">Заратустра</a>, Зороастр); Иран принимает проповеданную им религию (это место «Шахнаме», принадлежит не Фирдоуси, а Дакики), но туранский царь <a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D1%81%D0%BF&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Арджасп (страница отсутствует)">Арджасп</a>, внук и преемник Афрасияба, отвергает её, вследствие чего Иран опять возобновляет притихшую борьбу с нечестивым Тураном. Главный борец за религию Зороастра&#160;— сын Гоштаспа <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F%D1%80" title="Исфандияр">Исфандияр</a>, почти такой же славный богатырь «Шахнаме», как Рустам (под пехлевийским именем «Спандедат» он оказывается великим героем и по дошедшему до нас пехлевийскому произведению, написанному не позже 500 года: «Айа̄дга̄р ӣ Зарэ̄ра̄н» (<a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Персидский язык">перс.</a> <span lang="fa" dir="rtl" style="font-size: 110%;font-style: normal; line-height: 1em;">یادگار زریران</span>&#8206; [<span class="IPA"><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D1%84%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82" title="Международный фонетический алфавит">jɒːdeˈgɒːɾe zæɾiːɾˈɒːn</a></span>])). Исфандияр после ряда изумительных подвигов заканчивает войну. Отец обещал ему престол, но все уклоняется и наконец посылает его на бой с Рустамом. Тот с помощью волшебной силы убивает его, но вскоре и сам гибнет. Богатырская эпопея, собственно, здесь и заканчивается. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Историческое_время"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.87.D0.B5.D1.81.D0.BA.D0.BE.D0.B5_.D0.B2.D1.80.D0.B5.D0.BC.D1.8F"></span>Историческое время</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Редактировать раздел «Историческое время»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=4" title="Редактировать код раздела «Историческое время»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0" title="Виштаспа">Гоштаспа</a>&#160;уступает иранский трон <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D0%BC%D0%B0%D0%BD_(%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Бахман (Шахнаме)">Бахману</a>, который был отождествлён с <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BA%D1%81%D0%B5%D1%80%D0%BA%D1%81_II" title="Артаксеркс II">Артаксерксом II</a>. Бахман разбивает войско сына Рустама Фарамарза. На смену Бахману приходит его дочь Хумай, у которой родится <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1_(%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5)" class="mw-redirect" title="Дараб (Шахнаме)">Дараб</a>. От румийской царевны Нахид у него родится сын Искандер. От другой жены у Дараба родится <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B9_III" title="Дарий III">Дара</a>. Воцарившись в Руме, <a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Александр Македонский">Искандер</a> идёт войной против Дары и побеждает его. Затем Искандер предпринимает славный поход в «страну <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D1%85%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Брахман">брахманов</a>» (<a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a>). У Дары был сын Сасан. Четыре его потомка именовались именем Сасан. Они бежали в Индию и забыли о своём царском происхождении. Однако 4-го в роду Сасана делают царём. </p><p>С основателя <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Сасаниды">Сасанидской династии</a> <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%88%D0%B8%D1%80_%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Ардашир Папакан">Ардашира I</a> идёт, изложение уже историческое, хотя ещё попадается элемент романтический и анекдотический, а по временам&#160;— даже мифический. Сыном Ардашира становится <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BF%D1%83%D1%80_I" title="Шапур I">Шапур</a>, которого сменяет <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B4_I" title="Ормизд I">Хормуз</a>. Любимыми героями Фирдоуси являются <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_V" title="Бахрам V">Бахрам V</a> Гур (421—439) и Кисра (<a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_I_%D0%90%D0%BD%D1%83%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Хосров I Ануширван">Хосров I Ануширван</a>, 531—579), идеал царской мудрости и справедливости. <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_I_%D0%90%D0%BD%D1%83%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Хосров I Ануширван">Хосрову Ануширвану</a> наследовал сын Хурмуз, против которого восстал талантливый полководец <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%A7%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%BD" title="Бахрам Чубин">Бахрам Чубин</a>. Наследник Хосров Парвиз бежал в Рум, женился на дочери кайсара и вернулся в Иран с византийскими войсками. <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_%D0%A7%D1%83%D0%B1%D0%B8%D0%BD" title="Бахрам Чубин">Бахрам Чубин</a> был разбит, и Хосров Парвиз снова захватил власть. Последний Сасанид <a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4_III" class="mw-redirect" title="Йездигерд III">Йездигерд</a> был лишён власти арабами. </p><p><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%B7%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B8" title="Арабское завоевание Персии">Завоевание Ирана арабами</a> сведено к одной <a href="/wiki/%D0%91%D0%B8%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%BF%D1%80%D0%B8_%D0%9A%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%81%D0%B8%D0%B8" title="Битва при Кадисии">битве при Кадисии</a> (ок. 636). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Иллюстрации"><span id=".D0.98.D0.BB.D0.BB.D1.8E.D1.81.D1.82.D1.80.D0.B0.D1.86.D0.B8.D0.B8"></span>Иллюстрации</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Редактировать раздел «Иллюстрации»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=5" title="Редактировать код раздела «Иллюстрации»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Иллюстрированные копии книги являются самыми известными примерами персидской <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B0%D1%82%D1%8E%D1%80%D0%B0" title="Миниатюра">миниатюры</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Источники_о_написании_Шахнаме"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.87.D0.BD.D0.B8.D0.BA.D0.B8_.D0.BE_.D0.BD.D0.B0.D0.BF.D0.B8.D1.81.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D0.B8_.D0.A8.D0.B0.D1.85.D0.BD.D0.B0.D0.BC.D0.B5"></span>Источники о написании Шахнаме</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Редактировать раздел «Источники о написании Шахнаме»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=6" title="Редактировать код раздела «Источники о написании Шахнаме»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r137874932">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid #36c;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%}html body.mediawiki.skin-minerva .mw-parser-output .ambox{border-width:0 0 0 4px}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424);background-color:var(--background-color-error-subtle,#fee7e6)}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid var(--border-color-error,#b32424)}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid var(--color-warning,#edab00)}.mw-parser-output .ambox-good{border-left:10px solid #66cc44}.mw-parser-output .ambox-discussion{border-left:10px solid #339966}.mw-parser-output .ambox-merge{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}.mw-parser-output .ambox .mbox-textsmall-div{font-size:90%}html.client-js body.skin-minerva .mw-parser-output .mbox-text-span{margin-left:23px!important}@media(max-width:1366px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:6%;margin-right:6%}}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ambox{margin-left:0;margin-right:0}}</style><table class="mbox-Нет_источников plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/48px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="48" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/72px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/96px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">В разделе <b>не хватает <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники">ссылок на источники</a></b> (см. <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D0%BE%D0%B8%D1%81%D0%BA_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Википедия:Поиск источников">рекомендации по поиску</a>).</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Информация должна быть <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8F%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Википедия:Проверяемость">проверяема</a>, иначе она может быть удалена. Вы можете <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit">отредактировать</a> статью, добавив ссылки на <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Авторитетные источники">авторитетные источники</a> в виде <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Сноски">сносок</a>.</span> <span class="mbox-date"><i>(<span class="date">25 октября 2024</span>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <p>Обширные сведения об авторе и о «Шахнаме» содержатся: </p> <ol><li>В двух персидских предисловиях к «Шахнаме», из которых ряд сведений встречается уже в рукописях 1434 года, а другое свидетельство составлено в 1425 году по приказу Тимурова внука Бейсонгур-хана (французский перевод Валленбурга, Вена, 1810);</li> <li>У Девлет-шаха (1487; издание и перевод Вуллерс: «Fragmenta über die Relig. des Zeroaster», Бонн, 1831; почти полный русский перевод в диссертации Назарьянца; критическое издание целого Девлет-шаха&#160;— Брауна, Лондон, 1901);</li> <li>У Джамия († 1492, с латинским переводом в «Anthologia persica», Вена, 1776; с немецким переводом Шлехты Вшегрда, Вена, 1846);</li> <li>у Лотф-Али-бега (в «Атеш-кяде», 1760—79; литография Калькутта, 1249, и Бомбей, 1277).</li></ol> <p>Биографические сведения о Фирдоуси, изложенные в этих сочинениях очень занимательно и художественно, широко распространены не только в Азии, но и в Европе; с историко-критическими замечаниями они обстоятельно резюмированы у Моля в предисловии к французскому переводу «Шахнаме» и у других европейских переводчиков; они служили сюжетами и для поэтических европейских произведений (Гейне). Эти общераспространённые поздние сведения во многом, однако, противоречат тому, что о себе говорит сам Фирдоуси в лирических отступлениях в «Шахнаме», и тому, что сказано в открытой в конце XIX века старинной статье о Фирдоуси&#160;— Ахмеда Арузия («аль-Арудыя») Самаркандского, который менее чем через столетие после смерти Фирдоуси посетил (в 1116 году) родной город поэта Тус и находящуюся там его могилу и сообщил биографические данные о Фирдоуси (издана по-персидски Эте в «Zeitschr. d. D. Morg. Ges.», т. 48, 1894). Исследования T. Нёльдеке (особенно во II томе «Grundriss der iran. Philologie», Страсбург, 1895; ещё П. Хорн, «Gesch. d. pers. Litter.», Лейпциг, 1901) существенно изменили представление о Фирдоуси. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="История_написания"><span id=".D0.98.D1.81.D1.82.D0.BE.D1.80.D0.B8.D1.8F_.D0.BD.D0.B0.D0.BF.D0.B8.D1.81.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>История написания</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Редактировать раздел «История написания»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=7" title="Редактировать код раздела «История написания»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Родина Фирдоуси <a href="/w/index.php?title=%D0%A2%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BD&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Табаран (страница отсутствует)">Табаран</a>, одна из составных частей <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%81" title="Тус">Туса</a>, главного города в <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD" title="Хорасан">Хорасане</a>. Там у Фирдоуси была земля, которая позволяла ему жить безбедно первое время. Однако, когда он выдавал дочь замуж, доходов с земли не хватило для состоятельного приданого, и Фирдоуси, по словам Арузии, решил взяться за стихотворную обработку староиранской эпопеи в расчёте поднести своё произведение вместе с подобающим панегириком какому-нибудь владетельному лицу и получить богатый подарок. </p><p>Поэту, когда он приступил к обработке «Шахнаме», было, по его собственным словам, уже лет 40, но он, очевидно, уже раньше занимался эпической поэзией, а к былинам староиранским мог почувствовать особый интерес потому, что в дни его молодости, в <a href="/wiki/957_%D0%B3%D0%BE%D0%B4" title="957 год">957 году</a>, одним <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Саманиды">саманидским</a> правителем его родного Туса была составлена комиссия для перевода староиранских сказаний с пехлевийского языка на новоперсидский. Существование богатырского эпоса в Иране мы можем отметить (по Авесте и показаниям греческих писателей) ещё во времена <a href="/wiki/%D0%90%D1%85%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Ахемениды">Ахеменидов</a>; он и при <a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%81%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%B4%D1%8B" class="mw-redirect" title="Арсакиды">Арсакидах</a> не был забыт. </p><p>При <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Сасаниды">Сасанидах</a> некоторые эпизоды стали обрабатываться письменно, на языке уже пехлевийском. Старейшее из дошедших до нас произведений этого рода составлено не позже 500 года: «Памятная книга подвигов Зарира»<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>При Хосрове I Ануширване (531—579) сказания про староиранских царей от баснословного, мифического периода до времён исторических собраны были в один исторический свод, «<a href="/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B9-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Хвадай-намак">Ходай-наме</a>» (точнее, по-пехлевийски, «Хватай-намак»&#160;— «Книга владык»), который при последнем сасанидском царе Ездигерде был не позже 636 года вновь обработан и доведён до <a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_II" class="mw-redirect" title="Хосров II">Хосрова II</a> Данишвером, с помощью великого жреца и одного вельможи. </p><p>При <a href="/wiki/%D0%90%D0%B1%D0%B1%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Аббасиды">аббасидских халифах</a>, в половине VIII века, перс <a href="/wiki/%D0%98%D0%B1%D0%BD_%D0%B0%D0%BB%D1%8C-%D0%9C%D1%83%D0%BA%D0%B0%D1%84%D1%84%D0%B0" title="Ибн аль-Мукаффа">ибн аль-Мукаффа</a>, известный переводчик «<a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%BB%D0%B0_%D0%B8_%D0%94%D0%B8%D0%BC%D0%BD%D0%B0" class="mw-redirect" title="Калила и Димна">Калилы и Димны</a>», перевёл «Ходай-наме» с пехлевийского языка на арабский, после чего она стала доступна всему мусульманскому миру (до нас перевод ибн аль-Мукаффа не дошёл, но обширные выписки из него сделаны у арабского историка <a href="/wiki/%D0%90%D1%82-%D0%A2%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B8" class="mw-redirect" title="Ат-Табари">ат-Табари</a> (умер в 923 году)<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Лет через сто после смерти ибн аль-Мукаффа, когда Хорасаном и Бухарой владела династия Саманидов, старавшаяся быть независимой от багдадских халифов и проникнутая чисто-персидским национальным духом, один саманидский вельможа озаботился составить для тусского правителя Мохаммеда Абу Мансура новоперсидский (прозаический) перевод сасанидской «Книги владык» с пехлевийского языка&#160;— и вот этот-то перевод, или, скорее, переработка, дополненная по другим пехлевийским книгам, был исполнен в дни молодости Фирдоуси особой комиссией из четырёх зороастрийцев в 957—958 году под заглавием «Шахнаме» («Книга царей»). </p><p>Саманидам для политических и национальных целей желательно было иметь эту «Шахнаме» и в обработке стихотворной. За это дело взялся по поручению нововоцарившегося саманида Нуха II ибн-Мансура (976—997) его придворный поэт Дакики, по религии <a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B0%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Зороастризм">зороастриец</a>. </p><p>Он успел составить около тысячи стихов из середины произведения (о введении Зороастрийской религии в Иране при царе Гоштасне), но погиб в том же году, и его задачу решил исполнить Фирдоуси, причём удержал готовые тысячу стихов Дакики; раздобыть же прозаический новоперсидский оригинал (что, по мнению поздних биографов Фирдоуси, вдали от столицы было делом очень трудным) оказывалось лёгким потому, что составлен он был тут же в Тусе, всего лет 20 назад. </p><p>Сперва Фирдоуси работал урывками, у себя в Тусе, но, когда ему перешло за 60 лет, он принялся за работу с большим усердием, переехал в Халенджан (недалеко от <a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D1%84%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Исфахан">Исфахана</a>) к саманидскому вельможе Ахмеду, и таким образом через 25 лет, в 999&#160;г., стихотворная «Шахнаме» была готова и преподнесена Ахмеду. </p><p>Фирдоуси получил от него щедрый подарок и нашёл нескольких других покровителей среди саманидских сановников, но как раз в этом же 999 году Хорасаном завладел завоеватель-тюрк <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%BC%D1%83%D0%B4_%D0%93%D0%B0%D0%B7%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B8" title="Махмуд Газневи">Махмуд Газневидский</a>, и материальное положение Фирдоуси ухудшилось. </p><p>Через 11 лет, вновь переработав свою «Шахнаме», Фирдоуси отправился с ней (1010) в Газни к Махмуду, при дворе которого проживали многие поэты-панегиристы. Как поэт уже знаменитый, Фирдоуси надеялся за посвящение «Шахнаме» Махмуду получить хорошее вознаграждение. Махмуд по-персидски знал настолько, чтобы понимать <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%80%D0%B8%D0%BA" title="Панегирик">панегирики</a> (и Фирдоуси на это не поскупился), но сама «Шахнаме» была для него во всех отношениях неинтересна: её поэтического достоинства он оценить не был в состоянии, герои-язычники ему&#160;— сунниту, могли быть только противны, да противен и их поэт-еретик (Фирдоуси был <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%B8%D0%B7%D0%BC" class="mw-redirect" title="Шиизм">шиит</a>); национальный персидский дух, веющий из «Шахнаме», был для тюрка чужд, а восхваление победоносной борьбы Ирана с Тураном способно было возбудить в нём прямо враждебные чувства; оттого все восхваления Фирдоуси Махмудовой щедрости, которые вставлены были Фирдоуси в «Шахнаме», не трогали Махмуда, а когда он наконец отпустил Фирдоуси подарок, то это была очень маленькая сумма, которая средств к жизни 76-летнему старику никак обеспечить не могла. </p><p>До Махмуда через завистников дошло, что Фирдоуси своей наградой недоволен, и он погрозил затоптать его слонами; для этого достаточно было бы сослаться на то, что Фирдоуси&#160;— <a href="/wiki/%D0%95%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%8C" title="Ересь">еретик</a>. Фирдоуси бежал из Газни в <a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Герат">Герат</a> и в виде приложения к «Шахнаме» написал сатиру на султана, в которой советовал венценосцу бояться молниеносного стиха поэта, упорно повторял, что навсегда останется шиитом, издевался над суммой, полученной от Махмуда за свои 60000 двустиший («раз пива напиться»&#160;— иронически выразился он); «Да чего и ждать было от сына раба?&#160;— добавлял он:&#160;— сын холопа, хоть и царём сделается, всё равно с холопской природой не расстанется». Впрочем, эта сатира не сделалась составною частью «Шахнаме», потому что табаристанский князь Испехбед Шехрияр (из царского иранского рода), к которому направился Фирдоуси после полугодичного пребывания в Герате и который признавал верховную власть Махмуда, побоялся, как бы известие о сатире не дошло до султана. Он заплатил Фирдоуси (так передавали Арузию) 100000 дирхемов, то есть по 1000 дирхемов за каждый стих сатиры, и поэт её вычеркнул. </p><p>Таким образом, сатира осталась Махмуду неизвестной; тем не менее, Испехбед при всём своём уважении к таланту знаменитого поэта постеснялся держать его у себя долго, и Фирдоуси нашёл прибежище у <a href="/wiki/%D0%91%D1%83%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Буиды">буида</a> Баха ад-Давле и его сына и преемника (с 1012 года) Султана ад-Давле, которые были независимыми государями западной половины Персии и хотя исповедовали шиизм, держали в полном повиновении даже главу суннитов&#160;— багдадского халифа. </p><p>Фирдоуси посвятил буидскому султану объёмистую романтическую поэму «Юсуф и Зулейха» на сюжет библейской и коранической легенды об Юсуфе (Иосиф), которая, несмотря на преклонные годы поэта, всё же отличается вдохновением; быть может, она была вчерне набросана им в более молодые годы<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Скиталец в то время потерял своего единственного сына. </p><p>Остался ли Фирдоуси и буидским приёмом не слишком доволен или же просто стосковался в непривычном климате и обстановке Ирака, но только он вернулся на родину в Тус; вскоре после 1020 года он умер и, так как духовенство отказалось похоронить его на общем мусульманском кладбище, то его похоронили под городом<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">&#91;</span>9<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p><p>Предание, имеющееся уже и у Арузия, сообщает, что незадолго до смерти Фирдоуси султан Махмуд случайно услышал от одного придворного выразительный стих из «Шахнаме», осведомился об авторе и узнал, что стих&#160;— из посвящённой Махмуду же «Книги царей» знаменитого Фирдоуси, который теперь в Тусе проживает в бедности. Махмуд, который о сатире на него ничего не знал, мог сообразить, что «Книгой царей» прославлено теперь в целом Иране его собственное имя; поэтому можно поверить словам предания, что он немедленно распорядился послать в Тус Фирдоуси богатый дар (60000 серебряных <a href="/wiki/%D0%94%D0%B8%D1%80%D1%85%D0%B0%D0%BC" title="Дирхам">дирхемов</a>&#160;— по сообщению Арузия; 60000 золотых червонцев&#160;— по невероятным поздним преданиям). А Фирдоуси незадолго перед тем шёл по базару и услышал, как один ребёнок распевает стих из его сатиры: </p><p>«Будь Махмуд царского рода, он бы увенчал мою голову царской короной». </p><p>Старик вскрикнул и упал без чувств; его отнесли домой, и он скончался. В то самое время, когда через одни городские ворота выносили для похорон его труп, в другие городские ворота вступали верблюды с дарами от Махмуда. </p><p>«Едва ли всё в действительности совершилось точь-в-точь так»,&#160;— говорит Нёльдеке («Grundriss», II, 158). «Но легенда так поэтична и так прекрасна, что не хочется подвергать её сомнению»,&#160;— замечает П. Горн («Gesch. d. pers. Litt»., 85). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Анализ_произведения"><span id=".D0.90.D0.BD.D0.B0.D0.BB.D0.B8.D0.B7_.D0.BF.D1.80.D0.BE.D0.B8.D0.B7.D0.B2.D0.B5.D0.B4.D0.B5.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>Анализ произведения</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Редактировать раздел «Анализ произведения»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=8" title="Редактировать код раздела «Анализ произведения»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Исторический анализ «Шахнаме» и сопоставление её с <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0" title="Авеста">Авестой</a> произвёл <a href="/wiki/%D0%A8%D0%BF%D0%B8%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C,_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85" class="mw-redirect" title="Шпигель, Фридрих">Фридрих Шпигель</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">&#91;</span>10<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; при этом оказалось, что часто даже второстепенные мифические лица и подробности «Шахнаме» совпадают не только с <a href="/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B0" title="Авеста">Авестой</a>, но и с индийской <a href="/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%B3%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Ригведа">Ригведой</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">&#91;</span>11<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Сжатый, но всесторонний анализ «Шахнаме» со стороны исторической, художественной, филологической и палеографической с указанием того, что было сделано раньше, дал <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80_%D0%9D%D1%91%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B5" class="mw-redirect" title="Теодор Нёльдеке">Теодор Нёльдеке</a> в «Persische Studien»<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">&#91;</span>12<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> и, окончательнее, в «Das iranische Nationalepos»<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">&#91;</span>13<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Влияние_поэмы"><span id=".D0.92.D0.BB.D0.B8.D1.8F.D0.BD.D0.B8.D0.B5_.D0.BF.D0.BE.D1.8D.D0.BC.D1.8B"></span>Влияние поэмы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Редактировать раздел «Влияние поэмы»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=9" title="Редактировать код раздела «Влияние поэмы»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Персидской литературе<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">&#91;</span>14<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> поэма Фирдоуси дала сильнейший толчок: она породила бесконечный ряд других эпических произведений, имела влияние на <a href="/wiki/%D0%AD%D0%BF%D0%BE%D1%81" title="Эпос">эпос</a> не только героический, но и романтический (<a href="/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%93%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B6%D0%B5%D0%B2%D0%B8" title="Низами Гянджеви">Низами Гянджеви</a>, <a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D0%B8" title="Джами">Джами</a> и сотни других подражателей не только в <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Персия">Персии</a>, но и в <a href="/wiki/%D0%A2%D1%83%D1%80%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Турция">Турции</a> и других странах), своими лирическими местами явилась предвестницей <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B8%D1%88" title="Дервиш">дервишской</a> <a href="/wiki/%D0%A1%D1%83%D1%84%D0%B8%D0%B7%D0%BC" title="Суфизм">суфийской</a> поэзии и навеки осталась у персов идеальным, недосягаемым поэтическим образцом. Сбылись гордые слова Фирдоуси (напоминающие <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Пиндар">Пиндара</a>, 6-я Пифийская ода, 10, и <a href="/wiki/%D0%93%D0%BE%D1%80%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B9" title="Гораций">Горация</a>, «Оды», III, 30, хотя Фирдоуси знать их не мог): <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r128273053">.mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-source{margin:1em 0 0 5%}.mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-quote .ts-oq{margin:0 -32px -8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-quote .ts-oq{margin-left:0}.mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-quote .ts-oq .ts-oq-header.ts-oq-header,.mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-quote .ts-oq .ts-oq-content{padding-left:32px;padding-right:1.052632em}.mw-parser-output .ts-Начало_цитаты-quote .ts-oq .ts-oq-content{padding:8px 32px}.mw-parser-output .reference-text .ts-Начало_цитаты-quote{margin:0}</style> </p> <blockquote class="ts-Начало_цитаты-quote"><p> Я возвел своей поэзией высокий замок, которому не повредит ветер и дождь. Годы протекут над этой книгой, и всякий умный будет её читать… я не умру, я буду жить, потому что я посеял семя словесное.</p></blockquote> <p>До настоящего времени иранцы смотрят на «Шахнаме» как на своё величайшее национальное произведение; нередко совсем неграмотный персиянин знал на память немало мест из «Шахнаме» (при этом все её сообщения принимались не за мифологию, а за историческую истину даже людьми образованными). Кроме занимательности, художественности и национальности содержания, всех пленяет и язык Фирдоуси, почти чуждый арабизмов, которые заполонили последующую персидскую речь. </p><p>Кроме того, «Шахнаме» не раз касались исследователи старорусской письменности и былевой поэзии. Любимая русская лубочная сказка «<a href="/wiki/%D0%95%D1%80%D1%83%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%BD_%D0%9B%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Еруслан Лазаревич">Еруслан Лазаревич</a>» заимствована из «Шахнаме»: Еруслан = Рустам (Ростем), Лазарь или Залазарь = Зâль-зар, Киркоус = Кей-Кавус; подробное сличение сделано <a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%81%D0%BE%D0%B2,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Стасов, Владимир Васильевич">В.&#160;В.&#160;Стасовым</a> (Собрание сочинений, том III, 1894, стр. 948 и след.); старейший текст (XVII&#160;в.) издан <a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2,_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%98%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Костомаров, Николай Иванович">Н.&#160;И.&#160;Костомаровым</a> во II томе «Памятников старинной русской литературы» (СПб., 1860, стр. 325—339), а по рукописи XVIII века&#160;— <a href="/wiki/%D0%A2%D0%B8%D1%85%D0%BE%D0%BD%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B2,_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%A1%D0%B0%D0%B2%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Тихонравов, Николай Саввич">Н.&#160;С.&#160;Тихонравовым</a> в его «Летописях русской литературы» (1859, том II, книга 4, отд. II, стр. 101—128), с примечанием редактора). Сближают с «Шахнаме» и сказание «О 12 снах царя Шахаиши», происхождение которого, впрочем, не выяснено;<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">&#91;</span>15<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> <a href="/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BB%D0%BB%D0%B5%D1%80,_%D0%92%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B4_%D0%A4%D1%91%D0%B4%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Миллер, Всеволод Фёдорович">Всеволод Фёдорович Миллер</a> в своих «Экскурсах в область русского эпоса» (Москва, 1892, «Русская мысль» и «Этнографическое обозрение») старался доказать, что иранские предания устным путём, через <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7" title="Кавказ">Кавказ</a> и <a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%86%D1%8B" title="Половцы">половцев</a>, имели самое сильное влияние на русские былины и что <a href="/wiki/%D0%98%D0%BB%D1%8C%D1%8F_%D0%9C%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%86" title="Илья Муромец">Илья Муромец</a>&#160;— тот же Рустам. Академическая рецензия (профессор <a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%88%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87,_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B9_%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Дашкевич, Николай Павлович">Н.&#160;П.&#160;Дашкевич</a> в «32 Отчёте об Уваровской премии», 1895) отнеслась к этой гипотезе отрицательно, да и сам автор вскоре охладел к ней и в предисловии к «Очеркам русской народной словесности» (Москва, 1897) назвал сравнительные фольклорные исследования «ловлей ветра в поле»; кажется, только в бою Ильи с сыном он ещё был склонен видеть отголосок сказания о Рустаме. Однако академик <a href="/wiki/%D0%AF%D0%B3%D0%B8%D1%87,_%D0%98%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%B9_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Ягич, Игнатий Викентьевич">И.&#160;В.&#160;Ягич</a> («Arch. f. slavische Philologie», XIX, 305) находит, что и после возражений Дашкевича влияние Востока на <a href="/wiki/%D0%91%D1%8B%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D1%8B" class="mw-redirect" title="Былины">былины</a> не может считаться вполне исключённым. Для немецких учёных устное влияние «Шахнаме» на былины киевского цикла есть <a href="/wiki/%D0%90%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Аксиома">аксиома</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">&#91;</span>16<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>. Также отголоски «Шахнаме» находятся в фольклорных традициях народов <a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7" title="Кавказ">Кавказа</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Переводы"><span id=".D0.9F.D0.B5.D1.80.D0.B5.D0.B2.D0.BE.D0.B4.D1.8B"></span>Переводы</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Редактировать раздел «Переводы»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=10" title="Редактировать код раздела «Переводы»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Переводы «Шахнаме» имеются почти на всех мусульманских и отчасти других восточных языках (например, <a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Грузинский язык">грузинском</a>); наиболее интересен для научной истории персидского текста арабский перевод аль-Бандари Исфаганского 1218—1227&#160;гг. (рукопись в Париже и Берлине). </p><p>Специальный персидско-турецкий словарь к «Шахнаме» («Люгети Шахнаме») Абдуль Кадира Багдадского издан в конце XIX академиком <a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Залеман, Карл Германович">Карлом Генриховичем Залеманом</a> в <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D1%82-%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Санкт-Петербург">Санкт-Петербурге</a>. </p><p>Английский сокращённый перевод, то стихом, то прозой, <a href="/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BE%D0%BD,_%D0%94%D0%B6%D0%B5%D0%B9%D0%BC%D1%81_(%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4)" title="Аткинсон, Джеймс (востоковед)">Джеймса Аткинсона</a> (Лондон, 1832). </p><p>Французский прозаический перевод&#160;— Ж. Моля (Париж, 1838—78). </p><p>Немецкие: а) Антологический стихотворный перевод <a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BA,_%D0%90%D0%B4%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%84_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85_%D1%84%D0%BE%D0%BD" title="Шак, Адольф Фридрих фон">Адольфа Фридриха фон Шака</a>, «Heldensagen v. F.» (Берлин, 1865); б) Посмертный <a href="/wiki/%D0%A0%D1%8E%D0%BA%D0%BA%D0%B5%D1%80%D1%82,_%D0%A4%D1%80%D0%B8%D0%B4%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Рюккерт, Фридрих">Фридриха Рюккерта</a>, «Königsbuch» (Берлин, 1890)&#160;— художественный и точный, но ограничивается только героической эпохой; «Rustem und Sohrab», издан при жизни Рюккерта (Эрланген, 1838)&#160;— не перевод, а вольная переделка. Итальянский вольный стихотворный перевод&#160;— Ит. Пицци (Турин, 1886—1888). </p><p><a href="/wiki/%D0%96%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%90%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Жуковский, Василий Андреевич">В.&#160;А.&#160;Жуковский</a> ещё в XIX веке создал «вольное подражание» вольной переделке Рюккерта под названием «Рустем и Зораб» (= Сохраб); на Рустема (Рустама) Жуковский перенёс, между прочим, черты русского богатыря <a href="/wiki/%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B3%D0%BE%D1%80" title="Святогор">Святогора</a>, который вязнет ногами в земле, потому что ему «грузно от силушки, как от тяжёлого бремени». </p><p>Также небольшой эпизод из «Шахнаме» («Смерть Иреджа») и отдельные отрывки из поэмы были переведены на русский язык князем Д. Цертелевым, опубликован в «Русском вестнике» 1885, №&#160;12. </p><p>Украинский перевод <a href="/wiki/%D0%9A%D1%80%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%90%D0%B3%D0%B0%D1%84%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB_%D0%95%D1%84%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Крымский, Агафангел Ефимович">А.&#160;Е.&#160;Крымского</a> с персидского оригинала доведён до царя Менучихра (опубликован в львовском журнале «Життя i слово», 1895). </p><p>В XX веке поэму на русский язык перевёл С.&#160;И.&#160;Соколов (1905). </p><p>Немалую часть эпоса перевели в советское время <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Лозинский, Михаил Леонидович">М.&#160;Л.&#160;Лозинский</a>; <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%BF%D0%BA%D0%B8%D0%BD,_%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD_%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Липкин, Семён Израилевич">С.&#160;И.&#160;Липкин</a>, В.&#160;В.&#160;Державин<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">&#91;</span>17<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup>; <a href="/wiki/%D0%94%D1%8C%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Дьяконов, Михаил Алексеевич">М.&#160;А.&#160;Дьяконов</a>; И. Сельвинский. </p><p>Полный стихотворный русский перевод совершён <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83,_%D0%A6%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" title="Бану, Цецилия Бенциановна">Цецилией Бенциановной Бану</a>, издан в 1957—1989 годы. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Рукописи_и_публикации"><span id=".D0.A0.D1.83.D0.BA.D0.BE.D0.BF.D0.B8.D1.81.D0.B8_.D0.B8_.D0.BF.D1.83.D0.B1.D0.BB.D0.B8.D0.BA.D0.B0.D1.86.D0.B8.D0.B8"></span>Рукописи и публикации</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Редактировать раздел «Рукописи и публикации»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=11" title="Редактировать код раздела «Рукописи и публикации»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r137874932" /><table class="mbox-Нет_источников plainlinks metadata ambox ambox-content" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/48px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="48" height="37" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/72px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/96px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-div">В разделе <b>не хватает <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники">ссылок на источники</a></b> (см. <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D0%BE%D0%B8%D1%81%D0%BA_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Википедия:Поиск источников">рекомендации по поиску</a>).</div><div class="mbox-textsmall-div hide-when-compact"><span class="hide-when-compact"> Информация должна быть <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8F%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Википедия:Проверяемость">проверяема</a>, иначе она может быть удалена. Вы можете <a class="external text" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit">отредактировать</a> статью, добавив ссылки на <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D0%B2%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Авторитетные источники">авторитетные источники</a> в виде <a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Сноски">сносок</a>.</span> <span class="mbox-date"><i>(<span class="date">25 октября 2024</span>)</i></span></div></td></tr></tbody></table> <p>Из бесчисленного<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141254988">.mw-parser-output .ts-fix-template{font-style:normal;font-weight:normal;white-space:nowrap}.mw-parser-output .ts-fix-error{font-size:inherit}@media screen{.mw-parser-output .ts-fix-text{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);box-decoration-break:clone;margin:0 -0.1em;padding:0 0.1em;transition:background 0.1s}.mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#fee7e6}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#4f1312}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ts-fix-text:hover{background:#4f1312}}@media screen and (hover:hover){.mw-parser-output .ts-fix-comment,.mw-parser-output .ts-fix-commented>a:not(:hover){border-bottom:1px dotted;text-decoration:none}}</style><sup class="ts-fix-template noprint">&#91;<i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8" title="Википедия:Ссылки на источники"><span title="нет источника (25 октября 2024)">источник&#32;не указан 124 дня</span></a></i>&#93;</sup> количества рукописей (обыкновенно снабжённых миниатюрами) старейшие&#160;— XIII и XIV веков. Классические издания оригинала: </p> <ol><li>Ломздена (Калькутта, 1811 год);</li> <li>Тёрнера Мекена (Макан; Калькутта, 1829 год), основанное отчасти на материалах Ломздена; оно, иногда с малыми изменениями, перепечатывалось персами в Бомбее (1862, 1872), Тегеране (1847, 1867, 1879), Тебризе (1875) и&#160;т.&#160;д.; # Критическое издание, на основании более обширных рукописных материалов&#160;— Моля (Jules Mohl) с французским переводом (Париж, 1838—78); издание роскошное, огромного формата и тяжести;</li> <li>Признанное наилучшим, основанное на тексте Моля, с указанием разночтений Мекена, под латинским заглавием «Liber regum», издание Vullers (т. I—IV, Лейден, с 1877 года).</li></ol> <p>По-русски о Фирдоуси и «Шахнаме» появлялись сперва небольшие заметки, основанные на иностранных (почти исключительно французских) статьях или книгах. Самостоятельные работы: Мирза Казем-бек, «Мифология персов по Фирдоуси» («<a href="/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B7%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Северное обозрение">Северное обозрение</a>», 1848, том III, 1—12); С. Назарьянц, «Абуль-Касем Фирдоуси, с кратким обозрением истории персидской поэзии до исхода XV&#160;в.» («Учёные записки Императорского Казанского университета», 1849); И. Зиновьев, «Эпические сказания Ирана» (диссертация, СПб., 1855); «О происхождении и постепенном развитии первоначально персидского эпоса» («Киевские университетские известия», 1867, №&#160;5, стр. 1—11); барон В. Розен, «Об арабских переводах Ходай-Нâме» (в сборнике «Восточные заметки», СПб., 1895); профессор В. Жуковский, «Мусульманство Рустема» («Живая старина», 1892, кн. IV) и «Могила Фирдоуси» («Записки Восточного отдела», т. VI). </p><p>Впервые научное издание текста «Шахнаме» на основе современных методов текстологии, разработанных Е.&#160;Э.&#160;Бертельсом, с привлечением древнейших рукописных списков (XIII—XIV веков) было осуществлено Институтом востоковедения АН СССР (9 томов, 1960—1971). В 1971 году этот текст под новой редакцией переиздавался в Тегеране. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Русские_издания_«Шахнаме»"><span id=".D0.A0.D1.83.D1.81.D1.81.D0.BA.D0.B8.D0.B5_.D0.B8.D0.B7.D0.B4.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F_.C2.AB.D0.A8.D0.B0.D1.85.D0.BD.D0.B0.D0.BC.D0.B5.C2.BB"></span>Русские издания «Шахнаме»</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Редактировать раздел «Русские издания «Шахнаме»»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=12" title="Редактировать код раздела «Русские издания «Шахнаме»»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Книга царей Шахнаме, пер. <a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%9B%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Лозинский, Михаил Леонидович">М.&#160;Л.&#160;Лозинского</a>, под ред., с комментариями и статьёй <a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%B7%D0%B5%D0%BD%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%B3,_%D0%A4%D1%91%D0%B4%D0%BE%D1%80_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Розенберг, Фёдор Александрович">Ф.&#160;А.&#160;Розенберга</a>, М.&#160;— Л., 1934;</li> <li>Шахнаме, пер. <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83,_%D0%A6%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" title="Бану, Цецилия Бенциановна">Ц.&#160;Б.&#160;Бану</a> и А.&#160;А.&#160;Лахути, ст. и коммент. А.&#160;А.&#160;Старикова, под ред. <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%85%D1%83%D1%82%D0%B8,_%D0%90%D0%B1%D1%83%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BC_%D0%90%D1%85%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%B7%D0%B0%D0%B4%D0%B5" title="Лахути, Абулькасим Ахмедзаде">А.&#160;А.&#160;Лахути</a> и <a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D1%80%D0%B5%D0%B2,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Болдырев, Александр Николаевич">А.&#160;Н.&#160;Болдырева</a>, т. 1-4, М., 1957-69; <ul><li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. I. (От начала поэмы до сказания о Сохрабе). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану, коммент. А.&#160;А.&#160;Старикова. М., 1957.</li> <li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. II. (От сказания о Ростеме и Сохрабе, до сказания о Ростеме и хакане Чина). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути, коммент. А.&#160;А.&#160;Старикова. М., 1960.</li> <li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. III. (От сказания о Ростеме и хакане Чина до царствования Лохраспа). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути, коммент. А. Азера и Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути. М., 1965.</li> <li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. IV. (От царствования Лохраспа до царствования Искендера). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути, коммент. В.&#160;Г.&#160;Луконина. М., 1969.</li> <li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. V. (От начала царствования Искендера до начала царствования Йездгерда, сына Бехрама Гура). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути и В.&#160;Г.&#160;Берзнева, коммент. В.&#160;Г.&#160;Луконина. М., 1984.</li> <li>Фирдоуси. Шахнаме. Т. VI. (От начала царствования Йездгерда, сына Бахрама Гура до конца книги). Пер. с фарси Ц.&#160;Б.&#160;Бану-Лахути и В.&#160;Г.&#160;Берзнева, коммент. Л. Лахути. М., 1989.</li></ul></li> <li>Фирдоуси А. Шах-наме. т. 1-2, пер. <a href="/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%BD,_%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Державин, Владимир Васильевич">В.&#160;В.&#160;Державина</a> и <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D0%BF%D0%BA%D0%B8%D0%BD,_%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%91%D0%BD_%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Липкин, Семён Израилевич">С.&#160;И.&#160;Липкина</a>. Вступ. ст. <a href="/wiki/%D0%91%D1%80%D0%B0%D0%B3%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D1%83%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Брагинский, Иосиф Самуилович">И.&#160;С.&#160;Брагинского</a>, подгот. текста и прим. <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%B4-%D0%9D%D1%83%D1%80%D0%B8_%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Османов, Магомед-Нури Османович">М.-Н.&#160;О.&#160;Османова</a>, М., 1964.</li> <li>Фирдоуси А. Шах-наме: критический текст. В 9 тт. М., 1960—1971.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="См._также"><span id=".D0.A1.D0.BC._.D1.82.D0.B0.D0.BA.D0.B6.D0.B5"></span>См. также</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Редактировать раздел «См. также»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=13" title="Редактировать код раздела «См. также»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B9-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA" title="Хвадай-намак">Хвадай-намак</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Примечания"><span id=".D0.9F.D1.80.D0.B8.D0.BC.D0.B5.D1.87.D0.B0.D0.BD.D0.B8.D1.8F"></span>Примечания</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Редактировать раздел «Примечания»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=14" title="Редактировать код раздела «Примечания»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns" style="list-style-type: decimal;"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070611235121/http://www.asia.si.edu/collections/zoomObject.cfm?ObjectId=9819">Simthsonian Freer and Sackler gallery</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 17 марта 2012.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asia.si.edu/collections/zoomObject.cfm?ObjectId=9819">оригинала</a> 11 июня 2007 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://memory.loc.gov/cgi-bin/query/h?intldl%2Fascsbib%3A">@ field (DOCID + @ lit (ascs000215)) Library of Congress</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 7 марта 2022.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180828134254/http://memory.loc.gov/cgi-bin/query/h?intldl%2Fascsbib%3A">Архивировано</a> 28 августа 2018 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141305934">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a::after,.mw-parser-output .id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration a::after,.mw-parser-output .id-lock-subscription a::after,.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{content:"";width:1.1em;height:1.1em;display:inline-block;vertical-align:middle;background-position:center;background-repeat:no-repeat;background-size:contain}.mw-parser-output .id-lock-free.id-lock-free a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")}.mw-parser-output .id-lock-limited.id-lock-limited a::after,.mw-parser-output .id-lock-registration.id-lock-registration a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")}.mw-parser-output .id-lock-subscription.id-lock-subscription a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a::after{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#085;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}@media screen{.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cs1-maint{color:#18911f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-free a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-limited a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-registration a::after,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .id-lock-subscription a::after{filter:invert(1)hue-rotate(180deg)}}</style><span class="citation no-wikidata" data-wikidata-property-id="P1343"><span data-wikidata-qualifier-id="P248"><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D1%8D" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Шах-намэ">Шах-намэ</a></span>&#32;&#47;&#47;&#32;<a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%91%D1%80%D0%BE%D0%BA%D0%B3%D0%B0%D1%83%D0%B7%D0%B0_%D0%B8_%D0%95%D1%84%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона">Энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона</a>&#160;: в 86&#160;т. (82&#160;т. и 4&#160;доп.).&#160;— <abbr title="Санкт-Петербург">СПб.</abbr>, 1890—1907.</span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Iran</i>. British Institute of Persian Studies, 2006. Vol. 44. Page 321.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080210144439/http://www.iran.ru/rus/books.php">Российское информационное агентство Iran.news</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 18 января 2008.&#32;Архивировано из <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iran.ru/rus/books.php">оригинала</a> 10 февраля 2008 года.</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">См.: Geiger, «Das Yâtkar-i Zarîrân und sein Verhältniss zum Shah-name» в «Sitz.-Berichte d. bayer. Acad., phil.-hist. Cl.», 1890, 243 и след.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Нем. пер. Нельдеке, «Gesch. der Perser und Araber zur Zeit der Sasaniden», Лейд., 1879, XXVIII+509; ср. бар. В.&#160;Р.&#160;Розен, «Об арабских переводах Ходай-нâме», в «Вост. заметках», СПб., 1895</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Критическое издание Г. Эте в серии «Anecdota Oxoniensia, Clarendon Press»&#160;— 1895 и след.; статья Эте&#160;— в «Трудах VII конгресса ориенталистов», Вена, 1889; там же помещены «Uebersetzungsproben» Шлехты-Вшегрда, его же&#160;— в «Z. D. Morg. Ges.», т. 41, стр. 577—599 и его же полный стихотворный перевод&#160;— Вена, 1889; об источниках «Юсуф и Зулейха» см. М. Грюнбаум в «Z.D.M.G.», т. 43, стр. 1—29; т. 44, стр. 445—477</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">В VI томе «Записок Восточного отдела Императорского русского археологического общества» профессор В.&#160;А.&#160;Жуковский напечатал описание и снимок могилы Фирдоуси, которую он посетил</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">«Eranische Alterthumskunde», том I, <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B9%D0%BF%D1%86%D0%B8%D0%B3" title="Лейпциг">Лейпциг</a>, 1871, откуда краткое изложение у <a href="/wiki/%D0%92%D0%B5%D1%81%D0%B5%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9D%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Веселовский, Александр Николаевич">А.&#160;Н.&#160;Веселовского</a> в диссертации «Славянские сказания о Соломоне и Китоврасе и западные легенды о Морольфе и Мерлине», СПб., 1872; «Arische Studien», 1874, 110 и след.; статья в «Z.D.M.G.», том 45, стр. 187 сл.; замечания Нельдеке&#160;— «Z.D.M.G.», том 32, стр. 570 сл.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%81%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80,_%D0%96%D0%B0%D0%BC" class="mw-redirect" title="Дармстетер, Жам">Жам Дармстетер</a>, «Etudes iraniennes», том II, <a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B6" title="Париж">Париж</a>, 1883, стр. 213, 227; <a href="/wiki/%D0%9D%D1%91%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D0%B5%D0%BA%D0%B5,_%D0%A2%D0%B5%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%80" title="Нёльдеке, Теодор">Теодор Нёльдеке</a>&#160;— о наилучшем арийском стрелке, «Z.D.М.G.», том 35, стр. 445 и сл.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">«Sitz.-Ber. d. Wiener Akademie, phil.-hist. Cl.», том 126, 1892</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3" title="Страсбург">Страсбург</a>, 1895; оттиск из II тома «Grundr. d. ir. Phil.»</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">О лирике в поэме Фирдоуси см. Г. Эте, «F. als Lyriker», в мюнхенских «Sitz.-ber.» (1872, стр. 275—304; 1873, стр. 623—653; замечания Нёльдеке в «Pers. Stud.» II, 14, 34 и&#160;т.&#160;д. и во II томе «Grundriss» (стр. 229—231); Ч. Пиккеринг, «F.'s lyrical poetry»&#160;— в «Nat. Review», 1890, февраль.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">см. пересказ Сухомлинова «О преданиях в древнерусской летописи» («Основа», 1861, июнь, стр. 54—56); Веселовский, а) «Sagenstoffe aus dem Kandjur» (в «Russische Revue», 1876, вып: III, стр. 291—299); б) изд. по рук. XV&#160;в. в прилож. к XXXIV т. «Зап. Имп. акад. наук» (1879, 2); в) в «Ист. русск. слов.» Галахова (т. I, 1894, стр. 431); г) в разборе книги Гастера, «Журнал Министерства народного просвещения» (1888, март, 230—232); д) «Разыскания в области русского духовного стиха» (1891), «Сборник Отделения русского языка и словесности Академии наук» (XLVI, гл. XII, стр. 161); е) «О подсолнечном царстве в былине» («Журн. Мин. нар. пр.», 1878, апрель); Ольденбург, «Об источниках снов Шахаиши» («Журн. Мин. нар. пр.», 1892, т. 284, стр. 135—140); Пыпин, «Ист. русск. лит.» (СПб., 1898, т. II, стр. 498—500).</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Нёльдеке в «Grundriss» (II, 169), с ссылкой на «Wladimir’s Tafelrunde» Штерна.</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span lang="und"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rodon.org/firdousi/sh.htm">Перевод Шахнаме (неполный) с персидского: В.&#160;В.&#160;Державин, С.&#160;И.&#160;Липкин</a></span><span class="hidden-ref" style="display:none;">&#160;&#160;<small class="ref-info" style="cursor:help;" title="на неопределённом языке">(неопр.)</small></span>.&#32;Дата обращения: 17 марта 2012.&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924091824/http://www.rodon.org/firdousi/sh.htm">Архивировано</a> 24 сентября 2015 года.</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Литература"><span id=".D0.9B.D0.B8.D1.82.D0.B5.D1.80.D0.B0.D1.82.D1.83.D1.80.D0.B0"></span>Литература</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Редактировать раздел «Литература»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=15" title="Редактировать код раздела «Литература»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81,_%D0%95%D0%B2%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%AD%D0%B4%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Бертельс, Евгений Эдуардович">Бертельс&#160;Е.&#160;Э.</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://feb-web.ru/FEB/LITENC/ENCYCLOP/leb/leb-7531.htm">Фирдоуси</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180215084107/http://feb-web.ru/FEB/LITENC/ENCYCLOP/leb/leb-7531.htm">Архивная копия</a> от 15 февраля 2018 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // <a href="/wiki/%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_(1929%E2%80%941939)" class="mw-redirect" title="Литературная энциклопедия (1929—1939)">Литературная энциклопедия: В 11 т.</a> Т. 11.&#160;— М.: <a href="/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Художественная литература (издательство)">Художественная литература</a>, 1939.&#160;— Стб. 753—757.</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81,_%D0%95%D0%B2%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%AD%D0%B4%D1%83%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Бертельс, Евгений Эдуардович">Бертельс&#160;Е.&#160;Э.</a> Абу-л-Касим Фирдоуси и его творчество. Л.-М.: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Наука (издательство)">Изд-во Акад. наук СССР</a>, 1935.&#160;— 72 с. (Серия научно-популярной литературы/ Акад. наук СССР. Ин-т востоковедения)</li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D1%8C%D1%8F%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B8%D0%BB_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Дьяконов, Михаил Михайлович">Дьяконов&#160;М.&#160;М.</a> Фердоуси: Жизнь и творчество / Отв. ред. акад. <a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D0%B8,_%D0%98%D0%BE%D1%81%D0%B8%D1%84_%D0%90%D0%B1%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Орбели, Иосиф Абгарович">И.&#160;А.&#160;Орбели</a>.&#160;— М.: <a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE)" title="Наука (издательство)">Изд-во Акад. наук СССР</a>, 1940.&#160;— 138 с.</li> <li><span class="citation" id="CITEREFЛахуги2017"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/literature/text/4714509">Фирдоуси</a>&#160;: [<span title="архивировано из первоисточника"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20221021084655/https://bigenc.ru/literature/text/4714509">арх.</a> 21 октября 2022</span>]&#160;/ <a href="/w/index.php?title=%D0%9B%D0%B0%D1%85%D1%83%D1%82%D0%B8,_%D0%9B%D0%B5%D0%B9%D0%BB%D0%B0_%D0%93%D0%B0%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Лахути, Лейла Гасемовна (страница отсутствует)">Лахути Л. Г.</a>&#160;//&#32;Уланд&#160;— Хватцев.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>&#160;: Большая российская энциклопедия, 2017.&#160;— С.&#160;406—407.&#160;— (<a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Большая российская энциклопедия">Большая российская энциклопедия</a>&#160;: <span class="nowrap">[в 35 т.]</span>&#160;/ гл. ред. <span class="nowrap"><a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B2,_%D0%AE%D1%80%D0%B8%D0%B9_%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B3%D0%B5%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87_(%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BC%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BA)" class="mw-redirect" title="Осипов, Юрий Сергеевич (математик)">Ю. С. Осипов</a></span>&#160;; 2004—2017, т.&#160;33).&#160;— <a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3/9785852703705" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-5-85270-370-5</a>.</span></li> <li><span class="citation" id="CITEREFОсманов1977">Фирдоуси&#160;/ <a href="/wiki/%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2,_%D0%9C%D0%B0%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%B4-%D0%9D%D1%83%D1%80%D0%B8_%D0%9E%D1%81%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Османов, Магомед-Нури Османович">Османов М.-Н. О.</a>&#160;//&#32;Ульяновск&#160;— Франкфорт.&#160;— <abbr title="Москва">М.</abbr>&#160;: Советская энциклопедия, 1977.&#160;— (<a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F#Третье_издание" title="Большая советская энциклопедия">Большая советская энциклопедия</a>&#160;: <span class="nowrap">[в 30 т.]</span>&#160;/ гл. ред. <span class="nowrap"> <a href="/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE%D1%85%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B2,_%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Прохоров, Александр Михайлович">А. М. Прохоров</a></span>&#160;; 1969—1978, т.&#160;27).</span></li> <li>Стариков&#160;А.&#160;А. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.russianplanet.ru/filolog/epos/shahname/index.htm">Фирдоуси и его поэма «Шах-наме»</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080208160041/http://www.russianplanet.ru/filolog/epos/shahname/index.htm">Архивная копия</a> от 8 февраля 2008 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // Фирдоуси. Шах-наме. М., 1957. Т. 1. (Литературные памятники)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D1%83%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%BE%D0%B2,_%D0%A8%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%84_%D0%9C%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87" title="Шукуров, Шариф Мухаммадович">Шукуров&#160;Ш.&#160;М.</a> «Шах-наме» Фирдоуси и ранняя иллюстративная традиция. М., 1983;</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ссылки"><span id=".D0.A1.D1.81.D1.8B.D0.BB.D0.BA.D0.B8"></span>Ссылки</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Редактировать раздел «Ссылки»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>править</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit&amp;section=16" title="Редактировать код раздела «Ссылки»"><span>править код</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r137903846">.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:right;float:right;width:19em;box-sizing:border-box;margin:0 0 .5em 1em;padding:.4em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);font-size:90%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-header{margin-bottom:.2em;padding:.2em .6em;font-size:110%}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-item{display:flex;padding:.2em .6em}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image{min-width:24px;display:inline-block;margin-right:.4em;flex:none;vertical-align:top;text-align:center}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-image img{vertical-align:middle}.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты-label{align-self:center}@media(max-width:719px){.mw-parser-output .ts-Родственные_проекты{clear:none;float:none;width:auto;margin-left:0;margin-right:0}}</style><div class="ts-Родственные_проекты ruwikiWikimediaNavigation metadata plainlinks plainlist noprint" role="navigation" aria-labelledby="В_родственных_проектах"><div class="ts-Родственные_проекты-header" id="В_родственных_проектах"><b>В родственных проектах</b></div><ul><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/24px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/36px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/48px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label wikiquote-ref"><a href="https://ru.wikiquote.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" class="extiw" title="q:Шахнаме">Цитаты в&#160;Викицитатнике</a></span></li><li class="ts-Родственные_проекты-item"><span class="ts-Родственные_проекты-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></span></span></span><span class="ts-Родственные_проекты-label commons-ref"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Shahnameh" class="extiw" title="commons:Category:Shahnameh">Медиафайлы на&#160;Викискладе</a></span></li></ul></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rodon.org/firdousi/sh.htm">Хаким Абулькасим Мансур Хасан Фирдоуси Туси. Шахнаме</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150924091824/http://www.rodon.org/firdousi/sh.htm">Архивная копия</a> от 24 сентября 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Перевод (неполный) с персидского: В.&#160;В.&#160;Державин, С.&#160;И.&#160;Липкин</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://modernlib.ru/books/hakim_abulkasim_firdousi/shah-name/read/">Шахнаме</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150518083351/http://modernlib.ru/books/hakim_abulkasim_firdousi/shah-name/read/">Архивная копия</a> от 18 мая 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.litlib.net/bk/17440/read/28">Шахнаме</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150518075317/http://www.litlib.net/bk/17440/read/28">Архивная копия</a> от 18 мая 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://litrus.net/book/read/85957/SHah-name?p=1">Фирдоуси. Шах-наме</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150518094058/http://litrus.net/book/read/85957/SHah-name?p=1">Архивная копия</a> от 18 мая 2015 на <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Ссылки_на_внешние_ресурсы" data-name="External links" style="padding-top:1px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2" style="display:none"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:External_links" title="Перейти к шаблону «External links»"><img alt="Перейти к шаблону «External links»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Ссылки_на_внешние_ресурсы" style="font-size:114%;margin:0 5em">Ссылки на внешние ресурсы</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0 35px 0 0; width: 100%;"><div class="skin-invert-image" style="float: left;"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%92%D0%BD%D0%B5%D1%88%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8" title="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»"><img alt="Перейти к шаблону «Внешние ссылки»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q8279#identifiers" title="Перейти к элементу Викиданных"><img alt="Перейти к элементу Викиданных" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/14px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/21px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/28px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div>&#160;&#160;Словари и энциклопедии</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D1%8D" class="extiw" title="s:ЭСБЕ/Шах-намэ">Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iranicaonline.org/articles/sah-nama-iv-illustrations">Ираника</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iranicaonline.org/articles/sah-nama-v-arabic-words">Ираника</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iranicaonline.org/articles/shah-nama-06-dastan">Ираника</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iranicaonline.org/articles/sahnama-excursus">Ираника</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iranicaonline.org/articles/sah-nama-nn-historical-source">Ираника</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://feb-web.ru/feb/kle/kle-abc/ke8/ke8-6132.htm">Краткая литературная</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.larousse.fr/encyclopedie/oeuvre/Chah-namè/112506">Ларусса</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%9D%D0%B0%D0%BC%D0%B5" class="extiw" title="s:МЭСБЕ/Шах-Наме">Малый Брокгауза и Ефрона</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Shah-nameh">Britannica (онлайн)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://islamansiklopedisi.org.tr/sahname">TDV İslam Ansiklopedisi</a></li> <li><a href="https://ru.wikisource.org/wiki/%D0%9D%D0%AD%D0%A1%D0%93/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%9D%D0%B0%D0%BC%D0%B5" class="extiw" title="s:НЭСГ/Шах-Наме">Настольный</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r113287755">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0;text-align: left;"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><div id="В_библиографических_каталогах" class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%;margin:0 5em">В&#160;библиографических каталогах</div></th></tr><tr><td class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4211037-3">4211037-3</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%98%D0%B7%D1%80%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D1%8F" title="Национальная библиотека Израиля">J9U</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007261159405171">987007261159405171</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9_%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80_%D0%91%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B8_%D0%9A%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0" title="Контрольный номер Библиотеки Конгресса">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n79093280">n79093280</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%90%D0%B2%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D0%B8" title="Национальная библиотека Австралии">NLA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an35085298">35085298</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%B8_%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B1%D0%B8%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D0%B0_%D0%97%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B5%D0%B1%D0%B0" title="Национальная и университетская библиотека Загреба">NSK</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&amp;local_base=nsk10&amp;doc_number=000626807">000626807</a></li> <li><a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/183065259/">183065259</a></li> <li><a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/183065259">183065259</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Цари_Ирана_согласно_«Шахнаме»" data-name="Цари Шахнаме"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%B8_%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Перейти к шаблону «Цари Шахнаме»"><img alt="Перейти к шаблону «Цари Шахнаме»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Цари_Ирана_согласно_«Шахнаме»" style="font-size:114%;margin:0 5em">Цари Ирана согласно «<a class="mw-selflink selflink">Шахнаме</a>»</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Древнейшие времена</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%80%D1%82" title="Гайомарт">Кеюмарс</a> (30 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%88%D0%B0%D0%BD%D0%B3" title="Хушанг">Хушенг</a> (40 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D1%85%D0%BC%D1%83%D1%80%D0%B0%D1%81" title="Тахмурас">Тахмурес</a> (30 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B6%D0%B0%D0%BC%D1%88%D0%B8%D0%B4" title="Джамшид">Джемшид</a> (700 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D1%85%D1%85%D0%B0%D0%BA" title="Заххак">Зохак</a> (1000 лет)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Династия Феридуна</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%A2%D1%80%D0%B0%D1%8D%D1%82%D0%B0%D0%BE%D0%BD%D0%B0" title="Траэтаона">Феридун</a> (500 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%87%D0%B5%D1%85%D1%80" title="Манучехр">Менучехр</a> (120 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D1%80" title="Новзар">Новзер</a> (7 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%97%D0%BE%D0%B2_(%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%8C)" title="Зов (царь)">Зов</a> (5 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D1%8D%D1%80%D1%81%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0" title="Кэрсаспа">Гершасп</a> (9 лет)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D1%8F%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Кеяниды">Кеяниды</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9-%D0%9A%D0%BE%D0%B1%D0%B0%D0%B4_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Кей-Кобад (мифология)">Кей-Кобад</a> (100 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9-%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D1%83%D1%81_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Кей-Кавус (мифология)">Кей-Кавус</a> (150 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B5%D0%B9-%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_(%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F)" title="Кей-Хосров (мифология)">Кей-Хосров</a> (60 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9B%D0%BE%D1%85%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BF" title="Лохрасп">Лохрасп</a> (120 лет)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Династия Гоштаспа</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%88%D1%82%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B0" title="Виштаспа">Гоштасп</a> (120 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D0%BC%D0%B0%D0%BD_(%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%8C)" title="Бахман (царь)">Бехмен</a> (99 лет)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%A5%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B9&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Хомай (страница отсутствует)">Хомай</a> (32 года)</li> <li><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B1_(%D1%86%D0%B0%D1%80%D1%8C)" title="Дараб (царь)">Дараб</a> (12 лет)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%D0%94%D0%B0%D1%80%D0%B0_(%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5)&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Дара (Шахнаме) (страница отсутствует)">Дара</a> (14 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80_%D0%9C%D0%B0%D0%BA%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Александр Македонский">Искендер</a> (14 лет)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/w/index.php?title=%D0%90%D1%88%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ашканиды (страница отсутствует)">Ашканиды</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>всего правили 200 лет</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D0%BD_IV_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D1%84%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Артабан IV Парфянский">Эрдеван</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B4%D1%8B" title="Сасаниды">Сасаниды</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B4%D0%B0%D1%88%D0%B8%D1%80_%D0%9F%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BD" title="Ардашир Папакан">Эрдешир Бабекан</a> (40 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BF%D1%83%D1%80_I" title="Шапур I">Шапур</a> (31 год)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B4_I" title="Ормизд I">Ормозд</a></li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_I" title="Бахрам I">Бехрам</a> (3 года)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_II" title="Бахрам II">Бехрам</a> (19 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_III" title="Бахрам III">Бехрам</a> (4 месяца)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9D%D0%B0%D1%80%D1%81%D0%B5" title="Нарсе">Нерси</a> (9 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B4_II" title="Ормизд II">Ормозд</a> (9 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BF%D1%83%D1%80_II" title="Шапур II">Шапур</a> (72 года)</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%88%D0%B8%D1%80_II" title="Арташир II">Эрдешир Добродетельный</a> (10 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BF%D1%83%D1%80_III" title="Шапур III">Шапур</a> (5 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_IV" title="Бахрам IV">Бехрам</a> (14 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4_I" title="Йездегерд I">Йездгерд</a> (21 год)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B0%D0%BC_V" title="Бахрам V">Бехрам-Гур</a> (63 года)</li> <li><a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4_II" title="Йездегерд II">Йездгерд</a> (18 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B4_III" title="Ормизд III">Хормоз</a> (1 год)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B7" title="Пероз">Пируз</a> (27 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D1%88_(%D1%88%D0%B0%D1%85%D0%B8%D0%BD%D1%88%D0%B0%D1%85)" title="Балаш (шахиншах)">Балаш</a> (5 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B4_I" title="Кавад I">Кобад</a> (40 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_I_%D0%90%D0%BD%D1%83%D1%88%D0%B8%D1%80%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Хосров I Ануширван">Кесра Нуширван</a> (48 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%9E%D1%80%D0%BC%D0%B8%D0%B7%D0%B4_IV" title="Ормизд IV">Хормозд</a> (14 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A5%D0%BE%D1%81%D1%80%D0%BE%D0%B2_II_%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B2%D0%B8%D0%B7" title="Хосров II Парвиз">Хосров Парвиз</a> (38 лет)</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%88%D0%B8%D1%80_III" title="Арташир III">Ардашир</a> (6 месяцев)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D1%80%D1%83%D1%85%D0%B0%D0%BD_%D0%A8%D0%B0%D1%85%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B7" title="Фаррухан Шахрвараз">Фараин-Гораз</a> (50 дней)</li> <li><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%82" title="Борандохт">Пурандохт</a> (6 месяцев)</li> <li><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B0%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D1%85%D1%82" title="Азармедохт">Азармдохт</a> (4 месяца)</li> <li><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B0%D1%80%D1%80%D1%83%D1%85%D0%B7%D0%B0%D0%B4" title="Фаррухзад">Фаррухзад</a> (1 месяц)</li> <li><a href="/wiki/%D0%99%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%B4_III" title="Йездегерд III">Йездгерд</a> (16 лет)</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>Русская транскрипция имён следует полному переводу <a href="/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D1%83,_%D0%A6%D0%B5%D1%86%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%8F_%D0%91%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%B0" title="Бану, Цецилия Бенциановна">Ц. Б. Бану-Лахути</a>.<br />Продолжительность царствований указана по данным <a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D1%80%D0%B4%D0%BE%D1%83%D1%81%D0%B8" title="Фирдоуси">Фирдоуси</a>, а не истории.</div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Национальные_эпические_поэмы" data-name="Национальные эпические поэмы"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="colgroup" class="navbox-title" colspan="2"><span class="navbox-gear" style="float:left;text-align:left;width:5em;margin-right:0.5em"><span class="noprint skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B1%D0%BB%D0%BE%D0%BD:%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%8D%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%8D%D0%BC%D1%8B" title="Перейти к шаблону «Национальные эпические поэмы»"><img alt="Перейти к шаблону «Национальные эпические поэмы»" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a></span></span><div id="Национальные_эпические_поэмы" style="font-size:114%;margin:0 5em">Национальные эпические поэмы</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Америка</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><a href="/wiki/%D0%A7%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Чили">Чили</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Араукана">Араукана</a></i></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Азия</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F" class="mw-redirect" title="Аравия">Аравия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%90%D0%B9%D1%8F%D0%BC_%D0%B0%D0%BB%D1%8C-%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1" title="Айям аль-Араб">Дни арабов</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%90%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Армения">Армения</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%94%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D0%B4_%D0%A1%D0%B0%D1%81%D1%83%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9" title="Давид Сасунский">Давид Сасунский</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Азербайджан">Азербайджан</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B5%D0%B3%D0%BE_%D0%B4%D0%B5%D0%B4%D0%B0_%D0%9A%D0%BE%D1%80%D0%BA%D1%83%D1%82%D0%B0" title="Книга моего деда Коркута">Книга моего деда Коркута</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D1%83%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Грузия">Грузия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D1%82%D1%8F%D0%B7%D1%8C_%D0%B2_%D1%82%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D1%88%D0%BA%D1%83%D1%80%D0%B5" title="Витязь в тигровой шкуре">Витязь в тигровой шкуре</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%98%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Индия">Индия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D0%B1%D1%85%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%B0" title="Махабхарата">Махабхарата</a></i></dd> <dd><i><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Рамаяна">Рамаяна</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9A%D1%8B%D1%80%D0%B3%D1%8B%D0%B7%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD" title="Кыргызстан">Кыргызстан</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81" title="Манас">Манас</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BE%D1%81" title="Лаос">Лаос</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D1%85%D0%B0_%D0%9B%D0%B0%D0%BA_%D0%9F%D1%85%D0%B0_%D0%9B%D0%B0%D0%BC" title="Пха Лак Пха Лам">Пха Лак Пха Лам</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D0%B7%D0%B8%D1%8F" title="Малайзия">Малайзия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8C_%D0%BE_%D0%A5%D0%B0%D0%BD%D0%B3_%D0%A2%D1%83%D0%B0%D1%85%D0%B5" title="Повесть о Ханг Туахе">Повесть о Ханг Туахе</a></i></dd> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Малайские родословия">Малайские родословия</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD" title="Иран">Иран</a></dt> <dd><i><a class="mw-selflink selflink">Шахнаме</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A8%D1%83%D0%BC%D0%B5%D1%80" title="Шумер">Шумер</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BF%D0%BE%D1%81_%D0%BE_%D0%93%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B3%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D1%88%D0%B5" title="Эпос о Гильгамеше">Эпос о Гильгамеше</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B8%D0%BB%D0%BD%D0%B0%D0%B4" title="Тамилнад">Тамилнад</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BC" title="Шилаппадикарам">Шилаппадикарам</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%B8%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4" title="Таиланд">Таиланд</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%A0%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BA%D0%B8%D0%B5%D0%BD" title="Рамакиен">Рамакиен</a></i></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px">Европа</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><a href="/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Англия">Англия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BE%D0%B2%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%84" title="Беовульф">Беовульф</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%BD%D0%BB%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Финляндия">Финляндия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BB%D0%B0" title="Калевала">Калевала</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A4%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Франция">Франция</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%81%D0%BD%D1%8C_%D0%BE_%D0%A0%D0%BE%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B5" title="Песнь о Роланде">Песнь о Роланде</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Германия">Германия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%81%D0%BD%D1%8C_%D0%BE_%D0%9D%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D0%BB%D1%83%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D1%85" title="Песнь о Нибелунгах">Песнь о Нибелунгах</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B5%D1%86%D0%B8%D1%8F" title="Греция">Греция</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%98%D0%BB%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Илиада">Илиада</a></i></dd> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%8F" title="Одиссея">Одиссея</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%98%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Италия">Италия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D0%BA%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F" title="Божественная комедия">Божественная комедия</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F" title="Латвия">Латвия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%87%D0%BF%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%B8%D1%81" title="Лачплесис">Лачплесис</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0" title="Польша">Польша</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD_%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D1%83%D1%88" title="Пан Тадеуш">Пан Тадеуш</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D1%83%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%8F" title="Португалия">Португалия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9B%D1%83%D0%B7%D0%B8%D0%B0%D0%B4%D1%8B" title="Лузиады">Лузиады</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%A0%D0%B8%D0%BC" title="Древний Рим">Рим</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%AD%D0%BD%D0%B5%D0%B8%D0%B4%D0%B0" title="Энеида">Энеида</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D1%8F" title="Россия">Россия</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE_%D0%BE_%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D1%83_%D0%98%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5" title="Слово о полку Игореве">Слово о полку Игореве</a></i></dd> <dt><a href="/wiki/%D0%98%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Испания">Испания</a></dt> <dd><i><a href="/wiki/%D0%9F%D0%B5%D1%81%D0%BD%D1%8C_%D0%BE_%D0%BC%D0%BE%D1%91%D0%BC_%D0%A1%D0%B8%D0%B4%D0%B5" title="Песнь о моём Сиде">Песнь о моём Сиде</a></i></dd></dl> </div></td></tr></tbody></table></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Источник — <a dir="ltr" href="https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Шахнаме&amp;oldid=142445623">https://ru.wikipedia.org/w/index.php?title=Шахнаме&amp;oldid=142445623</a></div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8" title="Служебная:Категории">Категории</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8_%D0%BF%D0%BE_%D0%B0%D0%BB%D1%84%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D1%83" title="Категория:Книги по алфавиту">Книги по алфавиту</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Категория:Шахнаме">Шахнаме</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%AD%D0%BF%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F" title="Категория:Эпические произведения">Эпические произведения</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B5" title="Категория:Литература на персидском языке">Литература на персидском языке</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F" title="Категория:Персидская мифология">Персидская мифология</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%98%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Категория:История Ирана">История Ирана</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%90%D1%84%D0%B3%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Категория:История Афганистана">История Афганистана</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%A3%D0%B7%D0%B1%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Категория:История Узбекистана">История Узбекистана</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D0%A2%D0%B0%D0%B4%D0%B6%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Категория:История Таджикистана">История Таджикистана</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D0%B1%D1%8A%D0%B5%D0%BA%D1%82%D1%8B_%D1%80%D0%B5%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0_%C2%AB%D0%9F%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D1%8C_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0%C2%BB" title="Категория:Объекты реестра «Память мира»">Объекты реестра «Память мира»</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8_X_%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Категория:Арабские книги X века">Арабские книги X века</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%90%D1%80%D0%B0%D0%B1%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B8_XI_%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0" title="Категория:Арабские книги XI века">Арабские книги XI века</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Скрытые категории: <ul><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:Cite_web_(%D0%BD%D0%B5_%D1%83%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA)" title="Категория:Википедия:Cite web (не указан язык)">Википедия:Cite web (не указан язык)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BE%D0%BA_%D0%BD%D0%B0_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D1%81_%D0%BE%D0%BA%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8F_2024_%D0%B3%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Категория:Википедия:Статьи с разделами без ссылок на источники с октября 2024 года">Википедия:Статьи с разделами без ссылок на источники с октября 2024 года</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_(%D1%82%D0%B8%D0%BF:_%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" title="Категория:Википедия:Статьи без источников (тип: литературное произведение)">Википедия:Статьи без источников (тип: литературное произведение)</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9D%D0%B5%D1%82_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D1%81_%D0%BE%D0%BA%D1%82%D1%8F%D0%B1%D1%80%D1%8F_2024" title="Категория:Википедия:Нет источников с октября 2024">Википедия:Нет источников с октября 2024</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81_%D1%83%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F%D0%BC%D0%B8_%D0%B1%D0%B5%D0%B7_%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D0%B5_14_%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B9" title="Категория:Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней">Википедия:Статьи с утверждениями без источников более 14 дней</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA" title="Категория:Статьи со ссылками на Викицитатник">Статьи со ссылками на Викицитатник</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D1%81%D0%BE_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Категория:Статьи со ссылками на Викисклад">Статьи со ссылками на Викисклад</a></li><li><a href="/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B,_%D0%B8%D1%81%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B7%D1%83%D1%8E%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%88%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_ISBN" title="Категория:Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN">Страницы, использующие волшебные ссылки ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Навигация</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Персональные инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Страница участника для моего IP">Вы не представились системе</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D1%91_%D0%BE%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" title="Страница обсуждений для моего IP [n]" accesskey="n"><span>Обсуждение</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9C%D0%BE%D0%B9_%D0%B2%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Список правок, сделанных с этого IP-адреса [y]" accesskey="y"><span>Вклад</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D1%83%D1%87%D1%91%D1%82%D0%BD%D1%83%D1%8E_%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C&amp;returnto=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Мы предлагаем вам создать учётную запись и войти в систему, хотя это и не обязательно."><span>Создать учётную запись</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%92%D1%85%D0%BE%D0%B4&amp;returnto=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Здесь можно зарегистрироваться в системе, но это необязательно. [o]" accesskey="o"><span>Войти</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Пространства имён</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Просмотреть контентную страницу [c]" accesskey="c"><span>Статья</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9E%D0%B1%D1%81%D1%83%D0%B6%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5:%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" rel="discussion" title="Обсуждение основной страницы [t]" accesskey="t"><span>Обсуждение</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">русский</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Просмотры</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5"><span>Читать</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;veaction=edit" title="Редактировать данную страницу [v]" accesskey="v"><span>Править</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=edit" title="Править исходный текст этой страницы [e]" accesskey="e"><span>Править код</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=history" title="Журнал изменений страницы [h]" accesskey="h"><span>История</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Больше возможностей" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ещё</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Поиск</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Искать в Википедии" aria-label="Искать в Википедии" autocapitalize="sentences" title="Искать в Википедии [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Служебная:Поиск"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Найти страницы, содержащие указанный текст" value="Найти"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Перейти к странице, имеющей в точности такое название" value="Перейти"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Навигация</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Перейти на заглавную страницу [z]" accesskey="z"><span>Заглавная страница</span></a></li><li id="n-content" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Содержание</span></a></li><li id="n-featured" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%98%D0%B7%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8" title="Статьи, считающиеся лучшими статьями проекта"><span>Избранные статьи</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BB%D1%83%D1%87%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Посмотреть случайно выбранную страницу [x]" accesskey="x"><span>Случайная статья</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%9F%D0%BE%D1%80%D1%82%D0%B0%D0%BB:%D0%A2%D0%B5%D0%BA%D1%83%D1%89%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D1%82%D0%B8%D1%8F" title="Статьи о текущих событиях в мире"><span>Текущие события</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=ru.wikipedia.org&amp;uselang=ru" title="Поддержите нас"><span>Пожертвовать</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-participation" class="mw-portlet mw-portlet-participation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-participation-label" > <h3 id="p-participation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Участие</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BE%D0%B1_%D0%BE%D1%88%D0%B8%D0%B1%D0%BA%D0%B0%D1%85" title="Сообщить об ошибке в этой статье"><span>Сообщить об ошибке</span></a></li><li id="n-introduction" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0:%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5"><span>Как править статьи</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BE%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE" title="О проекте, о том, чем здесь можно заниматься, а также — где что находится"><span>Сообщество</span></a></li><li id="n-forum" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC" title="Форум участников Википедии"><span>Форум</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0" title="Место расположения Справки"><span>Справка</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D0%B5%D0%B6%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8" title="Список последних изменений [r]" accesskey="r"><span>Свежие правки</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D1%8B%D0%B5_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B" title="Список недавно созданных страниц"><span>Новые страницы</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%BF%D0%B5%D1%86%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%8B"><span>Служебные страницы</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Инструменты</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D1%81%D1%8B%D0%BB%D0%BA%D0%B8_%D1%81%D1%8E%D0%B4%D0%B0/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Список всех страниц, ссылающихся на данную [j]" accesskey="j"><span>Ссылки сюда</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B8/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" rel="nofollow" title="Последние изменения в страницах, на которые ссылается эта страница [k]" accesskey="k"><span>Связанные правки</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;oldid=142445623" title="Постоянная ссылка на эту версию страницы"><span>Постоянная ссылка</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=info" title="Подробнее об этой странице"><span>Сведения о странице</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:%D0%A6%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B0&amp;page=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;id=142445623&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Информация о том, как цитировать эту страницу"><span>Цитировать страницу</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A8%25D0%25B0%25D1%2585%25D0%25BD%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5"><span>Получить короткий URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fru.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D0%25A8%25D0%25B0%25D1%2585%25D0%25BD%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B5"><span>Скачать QR-код</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Печать/экспорт</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A1%D0%BB%D1%83%D0%B6%D0%B5%D0%B1%D0%BD%D0%B0%D1%8F:DownloadAsPdf&amp;page=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;action=show-download-screen" title="Скачать эту страницу как файл PDF"><span>Скачать как PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;printable=yes" title="Версия этой страницы для печати [p]" accesskey="p"><span>Версия для печати</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">В других проектах</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" hreflang="en"><span>Викисклад</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://ru.wikiquote.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" hreflang="ru"><span>Викицитатник</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8279" title="Ссылка на связанный элемент репозитория данных [g]" accesskey="g"><span>Элемент Викиданных</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">На других языках</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — африкаанс" lang="af" hreflang="af" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="африкаанс" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sch%C4%81hn%C4%81me" title="Schāhnāme — швейцарский немецкий" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Schāhnāme" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="швейцарский немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sh%C4%81hn%C4%81ma" title="Shāhnāma — арагонский" lang="an" hreflang="an" data-title="Shāhnāma" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="арагонский" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="الشاهنامه — арабский" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الشاهنامه" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="арабский" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87_%D9%81%D8%B1%D8%AF%D9%88%D8%B3%D9%89" title="شاهنامه فردوسى — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="شاهنامه فردوسى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BE" title="শাহনামা — ассамский" lang="as" hreflang="as" data-title="শাহনামা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="ассамский" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — астурийский" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="астурийский" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-avk mw-list-item"><a href="https://avk.wikipedia.org/wiki/Cax-Namex_(suterot)" title="Cax-Namex (suterot) — Kotava" lang="avk" hreflang="avk" data-title="Cax-Namex (suterot)" data-language-autonym="Kotava" data-language-local-name="Kotava" class="interlanguage-link-target"><span>Kotava</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eahnam%C9%99" title="Şahnamə — азербайджанский" lang="az" hreflang="az" data-title="Şahnamə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="азербайджанский" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شاهنامه" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%BB%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D3%99" title="Шаһнамә — башкирский" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Шаһнамә" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="башкирский" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C5%A0achnam%C4%97" title="Šachnamė — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Šachnamė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D1%8D" title="Шах-намэ — белорусский" lang="be" hreflang="be" data-title="Шах-намэ" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="белорусский" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D1%8D" title="Шагнамэ — белорусский (тарашкевица)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Шагнамэ" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="белорусский (тарашкевица)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — болгарский" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="болгарский" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B6%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AE%E0%A6%BE" title="শাহনামা — бенгальский" lang="bn" hreflang="bn" data-title="শাহনামা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="бенгальский" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — бретонский" lang="br" hreflang="br" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="бретонский" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ahname" title="Šahname — боснийский" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Šahname" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="боснийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Syahnameh" title="Syahnameh — Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Syahnameh" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/El_Llibre_dels_Reis" title="El Llibre dels Reis — каталанский" lang="ca" hreflang="ca" data-title="El Llibre dels Reis" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="каталанский" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — чеченский" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="чеченский" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C4%81hn%C4%81me" title="Šāhnāme — себуано" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Šāhnāme" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="себуано" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%95" title="شانامە — центральнокурдский" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شانامە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="центральнокурдский" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — корсиканский" lang="co" hreflang="co" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="корсиканский" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C3%A1hn%C3%A1me" title="Šáhnáme — чешский" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Šáhnáme" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="чешский" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — чувашский" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="чувашский" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — валлийский" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="валлийский" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Kongebogen" title="Kongebogen — датский" lang="da" hreflang="da" data-title="Kongebogen" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="датский" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sch%C4%81hn%C4%81me" title="Schāhnāme — немецкий" lang="de" hreflang="de" data-title="Schāhnāme" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="немецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eahname" title="Şahname — Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Şahname" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%9D%DE%A7%DE%80%DE%B0%DE%82%DE%A7%DE%89%DE%A7" title="ޝާހްނާމާ — мальдивский" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ޝާހްނާމާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="мальдивский" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%87%CE%BD%CE%B1%CE%BC%CE%AD" title="Σαχναμέ — греческий" lang="el" hreflang="el" data-title="Σαχναμέ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="греческий" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — английский" lang="en" hreflang="en" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="English" data-language-local-name="английский" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/%C5%9Cahnameo" title="Ŝahnameo — эсперанто" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Ŝahnameo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="эсперанто" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Sh%C4%81hn%C4%81m%C3%A9" title="Shāhnāmé — испанский" lang="es" hreflang="es" data-title="Shāhnāmé" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="испанский" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sh%C4%81hn%C4%81meh" title="Shāhnāmeh — эстонский" lang="et" hreflang="et" data-title="Shāhnāmeh" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="эстонский" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Xahname" title="Xahname — баскский" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Xahname" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="баскский" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه — персидский" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شاهنامه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="персидский" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ahname" title="Šahname — финский" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Šahname" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="финский" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Shahname" title="Shahname — фарерский" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Shahname" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="фарерский" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Livre_des_Rois_(Ferdowsi)" title="Livre des Rois (Ferdowsi) — французский" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Livre des Rois (Ferdowsi)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="французский" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%A2h_N%C3%A2meh" title="Shâh Nâmeh — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Shâh Nâmeh" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — галисийский" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="галисийский" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A4%D9%85%D9%87" title="شاهنؤمه — Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="شاهنؤمه" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%90%D7%94%D7%A0%D7%90%D7%9E%D7%94" title="שאהנאמה — иврит" lang="he" hreflang="he" data-title="שאהנאמה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="иврит" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE" title="शाहनामा — хинди" lang="hi" hreflang="hi" data-title="शाहनामा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="хинди" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Shahanama" title="Shahanama — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Shahanama" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ahname" title="Šahname — хорватский" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Šahname" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="хорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/S%C3%A1hn%C3%A1me" title="Sáhnáme — венгерский" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Sáhnáme" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="венгерский" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%87%D5%A1%D5%B0%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%A5" title="Շահնամե — армянский" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Շահնամե" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="армянский" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Syahnamah" title="Syahnamah — индонезийский" lang="id" hreflang="id" data-title="Syahnamah" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="индонезийский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — илоко" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="илоко" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — ингушский" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ингушский" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — исландский" lang="is" hreflang="is" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="исландский" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sh%C4%81h-N%C4%81meh" title="Shāh-Nāmeh — итальянский" lang="it" hreflang="it" data-title="Shāh-Nāmeh" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="итальянский" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B7%E3%83%A3%E3%83%BC%E3%83%BB%E3%83%8A%E3%83%BC%E3%83%A1" title="シャー・ナーメ — японский" lang="ja" hreflang="ja" data-title="シャー・ナーメ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="японский" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%B0%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%94" title="შაჰნამე — грузинский" lang="ka" hreflang="ka" data-title="შაჰნამე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="грузинский" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B0" title="Шахнама — казахский" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Шахнама" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="казахский" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%83%A4%EB%82%98%EB%A9%94" title="샤나메 — корейский" lang="ko" hreflang="ko" data-title="샤나메" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="корейский" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eahname" title="Şahname — курдский" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Şahname" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="курдский" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — корнский" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="корнский" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — киргизский" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="киргизский" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Liber_regum_(Firdusius)" title="Liber regum (Firdusius) — латинский" lang="la" hreflang="la" data-title="Liber regum (Firdusius)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="латинский" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — ломбардский" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="ломбардский" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%A0achnam%C4%97" title="Šachnamė — литовский" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Šachnamė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="литовский" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C4%81hn%C4%81me" title="Šāhnāme — латышский" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Šāhnāme" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="латышский" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B7%E0%B4%BE_%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B4%AE" title="ഷാ നാമ — малаялам" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഷാ നാമ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="малаялам" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — малайский" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="малайский" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%88%D9%85%D9%87" title="شاهنومه — мазандеранский" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="شاهنومه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="мазандеранский" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sch%C4%81hn%C4%81me" title="Schāhnāme — нижненемецкий" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Schāhnāme" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="нижненемецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%87" title="शाहनामे — неварский" lang="new" hreflang="new" data-title="शाहनामे" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="неварский" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sjahnama" title="Sjahnama — нидерландский" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sjahnama" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="нидерландский" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_iranske_kongeboka" title="Den iranske kongeboka — нюнорск" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den iranske kongeboka" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="нюнорск" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sh%C3%A2hn%C3%A2me" title="Shâhnâme — норвежский букмол" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Shâhnâme" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="норвежский букмол" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Lo_libre_daus_Reis" title="Lo libre daus Reis — окситанский" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Lo libre daus Reis" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="окситанский" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — осетинский" lang="os" hreflang="os" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="осетинский" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%B9%E0%A8%A8%E0%A8%BE%E0%A8%AE%E0%A8%BE" title="ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ — панджаби" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸ਼ਾਹਨਾਮਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="панджаби" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Szahname" title="Szahname — польский" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Szahname" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="польский" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Shahnama" title="Shahnama — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Shahnama" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%DB%81%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%81" title="شاہنامہ — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="شاہنامہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D9%87%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87" title="شاهنامه — пушту" lang="ps" hreflang="ps" data-title="شاهنامه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="пушту" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/%C3%89pica_dos_Reis" title="Épica dos Reis — португальский" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Épica dos Reis" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="португальский" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/%C8%98ah-Nam%C3%A9" title="Șah-Namé — румынский" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Șah-Namé" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="румынский" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шах-наме — русинский" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Шах-наме" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="русинский" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ahname" title="Šahname — сербскохорватский" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Šahname" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="сербскохорватский" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ahname" title="Šahname — словенский" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Šahname" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="словенский" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Shahnameja" title="Shahnameja — албанский" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Shahnameja" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="албанский" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шахнаме — сербский" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Шахнаме" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="сербский" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — шведский" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="шведский" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — суахили" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="суахили" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%BE_%E0%AE%A8%E0%AE%BE%E0%AE%AE%E0%AE%BE" title="சா நாமா — тамильский" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சா நாமா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="тамильский" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B7%E0%B0%BE%E0%B0%B9%E0%B1%8D_%E0%B0%A8%E0%B0%BE%E0%B0%AE%E0%B0%BE" title="షాహ్ నామా — телугу" lang="te" hreflang="te" data-title="షాహ్ నామా" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="телугу" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D2%B3%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Шоҳнома — таджикский" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Шоҳнома" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="таджикский" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%AD%E0%B8%AE%E0%B9%8C%E0%B8%99%E0%B8%AD%E0%B9%80%E0%B8%A1" title="ชอฮ์นอเม — тайский" lang="th" hreflang="th" data-title="ชอฮ์นอเม" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="тайский" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eanama" title="Şanama — туркменский" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Şanama" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="туркменский" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Sh%C4%81hn%C4%81meh" title="Shāhnāmeh — тагалог" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Shāhnāmeh" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="тагалог" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C5%9Eehn%C3%A2me" title="Şehnâme — турецкий" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Şehnâme" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="турецкий" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D2%BB%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D3%99" title="Шаһнамә — татарский" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Шаһнамә" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="татарский" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D1%85-%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5" title="Шах-наме — украинский" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Шах-наме" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="украинский" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%DB%81%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%81" title="شاہنامہ — урду" lang="ur" hreflang="ur" data-title="شاہنامہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="урду" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Shohnoma" title="Shohnoma — узбекский" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Shohnoma" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="узбекский" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — вьетнамский" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="вьетнамский" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — варай" lang="war" hreflang="war" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="варай" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%88%97%E7%8E%8B%E7%BA%AA%EF%BC%88%E4%BC%8A%E6%9C%97%EF%BC%89" title="列王纪(伊朗) — у" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="列王纪(伊朗)" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="у" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%90%D7%94%D7%A0%D7%90%D7%9E%D7%A2" title="שאהנאמע — идиш" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שאהנאמע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="идиш" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%88%97%E7%8E%8B%E7%B4%80_(%E4%BC%8A%E6%9C%97)" title="列王紀 (伊朗) — китайский" lang="zh" hreflang="zh" data-title="列王紀 (伊朗)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="китайский" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Shahnameh" title="Shahnameh — миньнань" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Shahnameh" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="миньнань" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%BE%A4%E7%8E%8B%E6%9B%B8" title="群王書 — кантонский" lang="yue" hreflang="yue" data-title="群王書" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="кантонский" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q8279#sitelinks-wikipedia" title="Править ссылки на другие языки" class="wbc-editpage">Править ссылки</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Эта страница в последний раз была отредактирована 2 января 2025 в 18:42.</li> <li id="footer-info-copyright">Текст доступен по <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ru">лицензии Creative Commons «С указанием авторства — С сохранением условий» (CC BY-SA)</a>; в отдельных случаях могут действовать дополнительные условия. <span class="noprint">Подробнее см. <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/ru">Условия использования</a>.</span><br /> Wikipedia®&#160;— зарегистрированный товарный знак некоммерческой организации <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/ru/">«Фонд Викимедиа» (Wikimedia Foundation, Inc.)</a></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/ru">Политика конфиденциальности</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5">Описание Википедии</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F:%D0%9E%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%B7_%D0%BE%D1%82_%D0%BE%D1%82%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8">Отказ от ответственности</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//ru.wikipedia.org/wiki/Википедия:Контакты">Свяжитесь с нами</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Universal_Code_of_Conduct/ru">Кодекс поведения</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Разработчики</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ru.wikipedia.org">Статистика</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Заявление о куки</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ru.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Мобильная версия</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet vector-menu-portal portal" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-64b5bb4b79-jfjf8","wgBackendResponseTime":196,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.561","walltime":"0.929","ppvisitednodes":{"value":5052,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":91761,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8682,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":5,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22596,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 785.276 1 -total"," 40.50% 318.004 1 Шаблон:Произведение_средневековой_литературы"," 40.11% 314.995 1 Шаблон:Карточка"," 17.88% 140.394 1 Шаблон:ВС"," 11.97% 94.028 2 Шаблон:Нет_источников_в_разделе"," 11.27% 88.471 2 Шаблон:Нет_источников"," 10.35% 81.269 1 Шаблон:Примечания"," 8.91% 69.988 3 Шаблон:Wikidata"," 8.68% 68.136 2 Шаблон:Ambox"," 7.08% 55.585 1 Шаблон:Карточка/Викитека"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.299","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8203573,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype url of P953 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P50 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P921 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P136 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8d5dddb68-2f2wl","timestamp":"20250226190648","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0428\u0430\u0445\u043d\u0430\u043c\u0435","url":"https:\/\/ru.wikipedia.org\/wiki\/%D0%A8%D0%B0%D1%85%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8279","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q8279","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"\u0424\u043e\u043d\u0434 \u0412\u0438\u043a\u0438\u043c\u0435\u0434\u0438\u0430","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-01-18T04:49:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/00\/The_Court_of_Gayumars_%28Cropped%29.jpg","headline":"\u044d\u043f\u043e\u0441 \u0438\u0440\u0430\u043d\u0441\u043a\u0438\u0445 \u043d\u0430\u0440\u043e\u0434\u043e\u0432, \u043d\u0430\u043f\u0438\u0441\u0430\u043d\u043d\u044b\u0439 \u0424\u0438\u0440\u0434\u043e\u0443\u0441\u0438"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10