CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kimya tarihi - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"e14951a7-80bd-4a9c-b8c5-b9e724b37f7f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kimya_tarihi","wgTitle":"Kimya tarihi","wgCurRevisionId":32889777,"wgRevisionId":32889777,"wgArticleId":2964806,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","KB1 hataları: URL gerekli","Arşivurl kaynak hataları bulunan sayfalar","Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler","LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","Disiplinlere göre bilim tarihi","Bilim tarihi","Kimya tarihi"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kimya_tarihi","wgRelevantArticleId": 2964806,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":32889777,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q501353","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp", "ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="598"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="399"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png/640px-Mendelejevs_periodiska_system_1871.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="319"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kimya tarihi - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Kimya_tarihi"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Kimya_tarihi"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kimya_tarihi rootpage-Kimya_tarihi skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ana menü</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z"><span>Anasayfa</span></a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda"><span>Hakkımızda</span></a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at"><span>İçindekiler</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x"><span>Rastgele madde</span></a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik"><span>Seçkin içerik</span></a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler"><span>Yakınımdakiler</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1"><span>Deneme tahtası</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler"><span>Köy çeşmesi</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r"><span>Son değişiklikler</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle"><span>Dosya yükle</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir"><span>Topluluk portali</span></a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org"><span>Wikimedia dükkânı</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için"><span>Yardım</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ara</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Görünüm</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr" class=""><span>Bağış yapın</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Kimya+tarihi" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class=""><span>Hesap oluştur</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Kimya+tarihi" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class=""><span>Oturum aç</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Kişisel araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_tr.wikipedia.org&uselang=tr"><span>Bağış yapın</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Kimya+tarihi" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Hesap oluştur</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Kimya+tarihi" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Oturum aç</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin"><span>daha fazla bilgi</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y"><span>Katkılar</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n"><span>Mesaj</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Antik_tarih" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Antik_tarih"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Antik tarih</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Antik_tarih-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Antik tarih alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Antik_tarih-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-İlk_insanlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İlk_insanlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>İlk insanlar</span> </div> </a> <ul id="toc-İlk_insanlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erken_dönem_metalürjisi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Erken_dönem_metalürjisi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Erken dönem metalürjisi</span> </div> </a> <ul id="toc-Erken_dönem_metalürjisi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tunç_Çağı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tunç_Çağı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Tunç Çağı</span> </div> </a> <ul id="toc-Tunç_Çağı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Demir_Çağı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Demir_Çağı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Demir Çağı</span> </div> </a> <ul id="toc-Demir_Çağı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Klasik_dönem_ve_atomculuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Klasik_dönem_ve_atomculuk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Klasik dönem ve atomculuk</span> </div> </a> <ul id="toc-Klasik_dönem_ve_atomculuk-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Antik_Dünya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Antik_Dünya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5.1</span> <span>Antik Dünya</span> </div> </a> <ul id="toc-Antik_Dünya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Orta_Çağ'da_simya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Orta_Çağ'da_simya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Orta Çağ'da simya</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Orta_Çağ'da_simya-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Orta Çağ'da simya alt bölümünü aç/kapa</span> </button> <ul id="toc-Orta_Çağ'da_simya-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Felsefe_taşı" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Felsefe_taşı"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Felsefe taşı</span> </div> </a> <ul id="toc-Felsefe_taşı-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İslam_dünyasında_simya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İslam_dünyasında_simya"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>İslam dünyasında simya</span> </div> </a> <ul id="toc-İslam_dünyasında_simya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Simyada_karşılaşılan_sorunlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Simyada_karşılaşılan_sorunlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Simyada karşılaşılan sorunlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Simyada_karşılaşılan_sorunlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Kaynakça</span> </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Konuyla_ilgili_yayınlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Konuyla_ilgili_yayınlar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Konuyla ilgili yayınlar</span> </div> </a> <ul id="toc-Konuyla_ilgili_yayınlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dış_bağlantılar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dış_bağlantılar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Dış bağlantılar</span> </div> </a> <ul id="toc-Dış_bağlantılar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">İçindekiler tablosunu değiştir</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kimya tarihi</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 42 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-42" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">42 dil</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE_%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%8A%D9%85%D9%8A%D8%A7%D8%A1" title="تاريخ الكيمياء - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="تاريخ الكيمياء" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Historia_de_la_qu%C3%ADmica" title="Historia de la química - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Historia de la química" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Kimya_tarixi" title="Kimya tarixi - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Kimya tarixi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%96%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%8F_%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%96" title="Гісторыя хіміі - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Гісторыя хіміі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A6%A8%E0%A7%87%E0%A6%B0_%E0%A6%87%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%B8" title="রসায়নের ইতিহাস - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রসায়নের ইতিহাস" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Historija_hemije" title="Historija hemije - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Historija hemije" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B2ria_de_la_qu%C3%ADmica" title="Història de la química - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Història de la química" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Geschichte_der_Chemie" title="Geschichte der Chemie - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Geschichte der Chemie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Ιστορία της χημείας - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Ιστορία της χημείας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_chemistry" title="History of chemistry - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="History of chemistry" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Historia_de_la_qu%C3%ADmica" title="Historia de la química - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Historia de la química" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Keemia_ajalugu" title="Keemia ajalugu - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Keemia ajalugu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Kimikaren_historia" title="Kimikaren historia - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Kimikaren historia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B4%DB%8C%D9%85%DB%8C" title="تاریخ شیمی - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تاریخ شیمی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kemian_historia" title="Kemian historia - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kemian historia" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Histoire_de_la_chimie" title="Histoire de la chimie - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Histoire de la chimie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Historia_da_qu%C3%ADmica" title="Historia da química - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Historia da química" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A1%D7%98%D7%95%D7%A8%D7%99%D7%94_%D7%A9%D7%9C_%D7%94%D7%9B%D7%99%D7%9E%D7%99%D7%94" title="היסטוריה של הכימיה - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="היסטוריה של הכימיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8_%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A4%BE_%E0%A4%87%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8" title="रसायन विज्ञान का इतिहास - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रसायन विज्ञान का इतिहास" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Povijest_kemije" title="Povijest kemije - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Povijest kemije" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sejarah_kimia" title="Sejarah kimia - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Sejarah kimia" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Storia_della_chimica" title="Storia della chimica - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Storia della chimica" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target"><span>İtaliano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E3%81%AE%E6%AD%B4%E5%8F%B2" title="化学の歴史 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="化学の歴史" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%90" title="ქიმიის ისტორია - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ქიმიის ისტორია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Hithitor%C4%A9_ya_Kemu" title="Hithitorĩ ya Kemu - Kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Hithitorĩ ya Kemu" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Kikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%94%ED%95%99%EC%82%AC" title="화학사 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="화학사" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sejarah_kimia" title="Sejarah kimia - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sejarah kimia" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Geschiedenis_van_de_scheikunde" title="Geschiedenis van de scheikunde - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Geschiedenis van de scheikunde" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Kjemiens_historie" title="Kjemiens historie - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Kjemiens historie" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_chemii" title="Historia chemii - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Historia chemii" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%A7_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87" title="د کیمیا تاریخچه - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د کیمیا تاریخچه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Hist%C3%B3ria_da_qu%C3%ADmica" title="História da química - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="História da química" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Istoria_chimiei" title="Istoria chimiei - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Istoria chimiei" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D1%85%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%B8" title="История химии - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="История химии" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Historia_e_kimis%C3%AB" title="Historia e kimisë - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Historia e kimisë" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Istorija_hemije" title="Istorija hemije - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Istorija hemije" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Kemins_historia" title="Kemins historia - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Kemins historia" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AF%87%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%B5%E0%AE%B0%E0%AE%B2%E0%AE%BE%E0%AE%B1%E0%AF%81" title="வேதியியலின் வரலாறு - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வேதியியலின் வரலாறு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%86%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%96%D1%8F_%D1%85%D1%96%D0%BC%D1%96%D1%97" title="Історія хімії - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Історія хімії" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử hóa học - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lịch sử hóa học" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%A6%E5%8F%B2" title="化学史 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="化学史" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8C%96%E5%AD%B8%E5%8F%B2" title="化學史 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="化學史" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q501353#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kimya_tarihi" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c"><span>Madde</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Kimya_tarihi" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t"><span>Tartışma</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Türkçe</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Kimya_tarihi"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Araçlar</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Kimya_tarihi"><span>Oku</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v"><span>Değiştir</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e"><span>Kaynağı değiştir</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=history"><span>Geçmişi gör</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Kimya_tarihi" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j"><span>Sayfaya bağlantılar</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Kimya_tarihi" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k"><span>İlgili değişiklikler</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar" title="Tüm özel sayfaların listesi [q]" accesskey="q"><span>Özel sayfalar</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&oldid=32889777" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı"><span>Kalıcı bağlantı</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi"><span>Sayfa bilgisi</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Kimya_tarihi&id=32889777&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi"><span>Bu sayfayı kaynak göster</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FKimya_tarihi"><span>Kısaltılmış URL'yi al</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FKimya_tarihi"><span>Karekodu indir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Kimya+tarihi"><span>Bir kitap oluştur</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Kimya_tarihi&action=show-download-screen"><span>PDF olarak indir</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p"><span>Basılmaya uygun görünüm</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:History_of_chemistry" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q501353" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g"><span>Vikiveri ögesi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Daha fazla bilgi: <a href="/wiki/Kimya" title="Kimya">Kimya</a> ve <a href="/wiki/Kimyan%C4%B1n_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Kimyanın zaman çizelgesi">Kimyanın zaman çizelgesi</a></div><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mendelejevs_periodiska_system_1871.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png/390px-Mendelejevs_periodiska_system_1871.png" decoding="async" width="390" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png/585px-Mendelejevs_periodiska_system_1871.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/55/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png 2x" data-file-width="684" data-file-height="341" /></a><figcaption> 1871 yılında <a href="/wiki/Dmitri_Mendeleyev" title="Dmitri Mendeleyev">Dmitri Mendeleyev</a> tarafından yapılan <a href="/wiki/Periyodik_tablo" title="Periyodik tablo">periyodik tablo</a>. Periyodik tablo, kimyanın merkezinde yer alan ve bu alanın en temel ilkelerini içeren, bilimdeki en etkili simgelerden biridir.</figcaption></figure><p><b>Kimya tarihi</b>, <a href="/wiki/Antik_%C3%87a%C4%9F" title="Antik Çağ">antik çağdan</a> günümüze kadar uzanan zaman aralığında kimya biliminin ortaya çıkışı ve gelişimini konu alır. <a href="/wiki/M.%C3%96." class="mw-redirect" title="M.Ö.">MÖ</a> 1000 yılına gelindiğinde antik uygarlıklar ileride kimyanın çeşitli dallarının temelini oluşturacak teknolojileri kullanmaktaydı. Ateşin keşfi, <a href="/wiki/Maden_cevheri" title="Maden cevheri">cevherlerden</a> <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metal</a> elde edilmesi, <a href="/wiki/%C3%87%C3%B6mlek%C3%A7ilik" title="Çömlekçilik">çömlek</a> ve sır yapımı, <a href="/wiki/Bira" title="Bira">bira</a> ve <a href="/wiki/%C5%9Earap" title="Şarap">şarabın</a> <a href="/wiki/Fermantasyon" title="Fermantasyon">fermantasyon</a> ile elde edilmesi, <a href="/wiki/T%C4%B1p" title="Tıp">ilaç</a> ve <a href="/wiki/Parf%C3%BCm" title="Parfüm">parfüm</a> yapmak için bitkilerden kimyasalların özütlenmesi, yağın <a href="/wiki/Sabun" title="Sabun">sabuna</a> dönüştürülmesi, <a href="/wiki/Cam" title="Cam">cam</a> imâli ve <a href="/wiki/Bronz" title="Bronz">bronz</a> gibi çeşitli <a href="/wiki/Ala%C5%9F%C4%B1m" title="Alaşım">alaşımların</a> üretimi bu teknolojiler arasında sayılabilir. <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33092931">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style></p><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile"><tbody><tr><th class="sidebar-title navbox-title" style="font-size:130%;"><a href="/wiki/Bilim_tarihi" title="Bilim tarihi">Bilim tarihi</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image" style="display:block;margin-top:0.3em;margin-bottom:0.5em;"><figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Dosya:Libr0310.jpg" class="mw-file-description" title="Frontispiece of the "Rudolphine Tables" published by Johannes Kepler in 1627"><img alt="Frontispiece of the "Rudolphine Tables" published by Johannes Kepler in 1627" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Libr0310.jpg/220px-Libr0310.jpg" decoding="async" width="220" height="336" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Libr0310.jpg/330px-Libr0310.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Libr0310.jpg/440px-Libr0310.jpg 2x" data-file-width="965" data-file-height="1473" /></a><figcaption>Frontispiece of the "Rudolphine Tables" published by Johannes Kepler in 1627</figcaption></figure></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;">Arka plan</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Bilim_tarihi_sosyolojisi" title="Bilim tarihi sosyolojisi">Kuramlar ve sosyoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Bilim_tarihi_yaz%C4%B1c%C4%B1l%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Bilim tarihi yazıcılığı">Tarih yazıcılığı</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%B6zdebilim_tarihi" title="Sözdebilim tarihi">Sözdebilim</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;">Çağlara göre</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Erken_k%C3%BClt%C3%BCrlerde_bilim_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Erken kültürlerde bilim tarihi (sayfa mevcut değil)">Erken kültürler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Klasik_antik_d%C3%B6nemde_bilim_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klasik antik dönemde bilim tarihi (sayfa mevcut değil)">Klasik antik dönem</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0slam%27%C4%B1n_Alt%C4%B1n_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="İslam'ın Altın Çağı">İslâm'ın Altın Çağı</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%B6nesans%27ta_bilim_tarihi" title="Rönesans'ta bilim tarihi">Rönesans</a></li> <li><a href="/wiki/Bilimsel_devrim" title="Bilimsel devrim">Bilimsel devrim</a></li> <li><a href="/wiki/Bilimde_romantizm" class="mw-redirect" title="Bilimde romantizm">Romantizm</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;">Kültürlere göre</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Afrika%27da_bilim_ve_teknoloji_tarihi" title="Afrika'da bilim ve teknoloji tarihi">Afrika</a></li> <li><a href="/wiki/Bizans_bilimi" class="mw-redirect" title="Bizans bilimi">Bizans</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_d%C3%B6nemlerinde_Avrupa_bilimi" class="mw-redirect" title="Orta Çağ dönemlerinde Avrupa bilimi">Orta Çağ Avrupası</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87in_bilimi_ve_teknolojisi_tarihi" class="mw-redirect" title="Çin bilimi ve teknolojisi tarihi">Çin</a></li> <li><a href="/wiki/Hint_Bilim_ve_Teknoloji_Tarihi" title="Hint Bilim ve Teknoloji Tarihi">Hint</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_bilim" title="Orta Çağ İslam dünyasında bilim">Orta Çağ İslâm dünyası</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;"><a href="/w/index.php?title=Do%C4%9Fa_bilimi_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doğa bilimi tarihi (sayfa mevcut değil)">Doğa bilimleri</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Astronomi_tarihi" title="Astronomi tarihi">Astronomi</a></li> <li><a href="/wiki/Biyoloji_tarihi" title="Biyoloji tarihi">Biyoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Botanik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Botanik tarihi (sayfa mevcut değil)">Botanik</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ekoloji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ekoloji tarihi (sayfa mevcut değil)">Ekoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Evrim_d%C3%BC%C5%9F%C3%BCncesinin_tarihi" title="Evrim düşüncesinin tarihi">Evrim</a></li> <li><a href="/wiki/Jeoloji_tarihi" title="Jeoloji tarihi">Jeoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Jeofizik_tarihi" title="Jeofizik tarihi">Jeofizik</a></li> <li><a href="/wiki/Paleontoloji_tarihi" title="Paleontoloji tarihi">Paleontoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Fizik_tarihi" title="Fizik tarihi">Fizik</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;"><a href="/wiki/Matematik_tarihi" title="Matematik tarihi">Matematik</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Temel_cebir_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Temel cebir tarihi (sayfa mevcut değil)">Cebir</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kalk%C3%BCl%C3%BCs_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kalkülüs tarihi (sayfa mevcut değil)">Kalkülüs</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kombinatorik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kombinatorik tarihi (sayfa mevcut değil)">Kombinatorik</a></li> <li><a href="/wiki/Geometri_tarihi" title="Geometri tarihi">Geometri</a></li> <li><a href="/wiki/Mant%C4%B1k_tarihi" title="Mantık tarihi">Mantık</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Olas%C4%B1l%C4%B1k_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olasılık tarihi (sayfa mevcut değil)">Olasılık</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0statistik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="İstatistik tarihi (sayfa mevcut değil)">İstatistik</a></li> <li><a href="/wiki/Trigonometri_tarihi" title="Trigonometri tarihi">Trigonometri</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;"><a href="/w/index.php?title=Sosyal_bilimler_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sosyal bilimler tarihi (sayfa mevcut değil)">Sosyal bilimler</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/Antropoloji_tarihi" class="mw-redirect" title="Antropoloji tarihi">Antropoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Ekonomik_d%C3%BC%C5%9F%C3%BCnce_tarihi" title="Ekonomik düşünce tarihi">Ekonomi</a></li> <li><a href="/wiki/Co%C4%9Frafya_tarihi" title="Coğrafya tarihi">Coğrafya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Linguistik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Linguistik tarihi (sayfa mevcut değil)">Linguistik</a></li> <li><a href="/wiki/Siyaset_bilimi_tarihi" title="Siyaset bilimi tarihi">Siyaset bilimi</a></li> <li><a href="/wiki/Psikolojinin_tarihi" class="mw-redirect" title="Psikolojinin tarihi">Psikoloji</a></li> <li><a href="/wiki/Sosyoloji_tarihi" title="Sosyoloji tarihi">Sosyoloji</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCrd%C3%BCr%C3%BClebilirlik_tarihi" class="mw-redirect" title="Sürdürülebilirlik tarihi">Sürdürülebilirlik</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;"><a href="/wiki/Teknoloji_tarihi" title="Teknoloji tarihi">Teknoloji</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tar%C4%B1m_bilimi_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tarım bilimi tarihi (sayfa mevcut değil)">Tarım bilimi</a></li> <li><a href="/wiki/Bilgisayar_bilimi_tarihi" title="Bilgisayar bilimi tarihi">Bilgisayar bilimi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Malzeme_bilimi_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malzeme bilimi tarihi (sayfa mevcut değil)">Malzeme bilimi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C3%BChendislik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mühendislik tarihi (sayfa mevcut değil)">Mühendislik</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible"><div class="sidebar-list-title" style="border-top:1px #aaa solid;text-align:center;border-bottom: 1px #aaa solid;"><a href="/wiki/T%C4%B1p_tarihi" title="Tıp tarihi">Tıp</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content hlist" style="margin-right:0.5em;"> <ul><li><a href="/wiki/T%C4%B1p_tarihi" title="Tıp tarihi">Beşerî tıp</a></li> <li><a href="/wiki/Veteriner_t%C4%B1p#Tarih" title="Veteriner tıp">Veteriner tıp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Anatomi_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anatomi tarihi (sayfa mevcut değil)">Anatomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinirbilim_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinirbilim tarihi (sayfa mevcut değil)">Sinirbilim</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%B6roloji_ve_n%C3%B6ro%C5%9Fir%C3%BCrji_tarihi" title="Nöroloji ve nöroşirürji tarihi">Nöroloji ve nöroşirürji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Beslenme_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beslenme tarihi (sayfa mevcut değil)">Beslenme</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Patoloji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Patoloji tarihi (sayfa mevcut değil)">Patoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eczac%C4%B1l%C4%B1k_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eczacılık tarihi (sayfa mevcut değil)">Eczacılık</a></li></ul></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-below hlist" style="margin-right:0.5em; padding:0.1em 0 0.4em;line-height:1.7em;"> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Liste"><img alt="Liste" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Symbol_list_class.svg/16px-Symbol_list_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Symbol_list_class.svg/24px-Symbol_list_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/Symbol_list_class.svg/32px-Symbol_list_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kronolojiler_listesi#Bilim" title="Kronolojiler listesi">Kronoloji</a></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Bilim_tarihi" title="Kategori:Bilim tarihi">Kategori</a></span></li></ul></td></tr><tr><td class="sidebar-navbar"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Bilim_tarihi_kenar_%C3%A7ubu%C4%9Fu" title="Şablon:Bilim tarihi kenar çubuğu"><abbr title="Bu şablonu görüntüle">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Bilim_tarihi_kenar_%C3%A7ubu%C4%9Fu" title="Şablon tartışma:Bilim tarihi kenar çubuğu"><abbr title="Bu şablonu tartış">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Bilim_tarihi_kenar_%C3%A7ubu%C4%9Fu&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir">d</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p>Kimyanın önbilimi olan <a href="/wiki/Simya" title="Simya">simya</a>, <a href="/wiki/Madde" title="Madde">maddenin</a> doğasını ve dönüşümlerini açıklamada başarısız olmuştur. Ancak simyacılar deneyler yaparak ve deney sonuçlarını kayıt altına alarak modern kimyanın ortaya çıkışına zemin hazırladılar. <a href="/wiki/Robert_Boyle" title="Robert Boyle">Robert Boyle</a>, <i><a href="/w/index.php?title=%C5%9E%C3%BCpheci_Kimist&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şüpheci Kimist (sayfa mevcut değil)">The Skeptical Chymist</a></i> (1661) adlı eserinde, kimya ve simya arasındaki farkları kesin bir biçimde ortaya koyduğunda, kimya ve simyanın birbirinden ayrımı söz konusu olmaya başlamıştır.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hem <a href="/wiki/Simya" title="Simya">simya</a> hem de <a href="/wiki/Kimya" title="Kimya">kimya</a> madde ve maddenin dönüşümleriyle ilgilenirken, kimyagerler çalışmalarında <a href="/wiki/Bilimsel_y%C3%B6ntem" title="Bilimsel yöntem">bilimsel yöntemi</a> uygulamaktaydı. </p><p>Kimya tarihi, özellikle <a href="/wiki/J._Willard_Gibbs" title="J. Willard Gibbs">Willard Gibbs</a>'in çalışmalarıyla <a href="/wiki/Termodinamik_tarihi" title="Termodinamik tarihi">termodinamik tarihiyle</a> iç içe geçmiştir.<sup id="cite_ref-web.lemoyne.edu_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-web.lemoyne.edu-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Antik_tarih">Antik tarih</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Antik tarih" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Antik tarih"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İlk_insanlar"><span id=".C4.B0lk_insanlar"></span>İlk insanlar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: İlk insanlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İlk insanlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/G%C3%BCney_Afrika_Cumhuriyeti" title="Güney Afrika Cumhuriyeti">Güney Afrika</a>'daki <a href="/w/index.php?title=Blombos_Ma%C4%9Faras%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blombos Mağarası (sayfa mevcut değil)">Blombos Mağarası</a>'nda 100.000 yıllık bir <a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1boyas%C4%B1" title="Aşıboyası">aşıboyası</a> işleme atölyesi bulunmuştur. Bu keşif, ilk insanların temel kimya bilgisine sahip olduğunu göstermektedir. Mağara duvarlarına ilk insanlar tarafından yapılan resimler ve şekillerde bulunan hayvan kanıyla karıştırılmış diğer sıvılar da zayıf bir kimya bilgisine işaret etmektedir.<sup id="cite_ref-CS_Al._2011_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-CS_Al._2011-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Corbyn_2011_p._4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Corbyn_2011_p.-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Erken_dönem_metalürjisi"><span id="Erken_d.C3.B6nem_metal.C3.BCrjisi"></span>Erken dönem metalürjisi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Erken dönem metalürjisi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Erken dönem metalürjisi"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>En erken tarih kayıtlarına göre insanlar tarafından kullanılan en eski metalin saf ve "doğal" olarak bulunabilen <a href="/wiki/Alt%C4%B1n" title="Altın">altın</a> olduğu görülmektedir. İspanya'da M.Ö. 40.000 civarında geç <a href="/wiki/Eski_Ta%C5%9F_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Eski Taş Çağı">Paleolitik</a> dönemde kullanılmış mağaralarda az miktarda doğal altın bulunmuştur.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/G%C3%BCm%C3%BC%C5%9F" title="Gümüş">Gümüş</a>, <a href="/wiki/Bak%C4%B1r" title="Bakır">bakır</a>, <a href="/wiki/Kalay" title="Kalay">kalay</a> ve <a href="/w/index.php?title=Meteor_demiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Meteor demiri (sayfa mevcut değil)">meteor demiri</a> de doğal olarak bulunabildiğinden antik kültürlerde sınırlı oranda <a href="/wiki/Metal_i%C5%9F%C3%A7ili%C4%9Fi" title="Metal işçiliği">metal işlenebilmesine</a> olanak tanımıştır.<sup id="cite_ref-ephotos_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-ephotos-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> MÖ 3000'lerde meteor demirinden yapılan <a href="/wiki/Antik_M%C4%B1s%C4%B1r" title="Antik Mısır">Antik Mısır</a> silahları, "cennetten gelen hançerler" olarak görüldüğünden oldukça değerliydi.<sup id="cite_ref-keller_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-keller-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Kontrol altında tutularak kullanılan ilk <a href="/wiki/Kimyasal_reaksiyon" title="Kimyasal reaksiyon">kimyasal reaksiyon</a> muhtemelen <a href="/wiki/Yanma" title="Yanma">yanmaydı</a>. Bununla birlikte, yanma olayında ortaya çıkan ateş, uzun dönemler boyu bir maddeyi başka bir maddeye (odun yakmak veya kaynar su) dönüştürebilen mistik bir güç olarak görülmüştü. Ateş, erken toplumları birçok açıdan etkiledi. Ateşin etkileri yemek pişirmek, yaşanılan bölgenin ısıtılması ve aydınlatılması gibi günlük hayattaki en basit uygulamalardan; çanak çömlek yapımı, tuğla yapımı ve çeşitli aletler yapmak için metalleri eritilmesi gibi daha gelişmiş kullanım yöntemlerine kadar uzanıyordu. </p><p><a href="/wiki/Cam" title="Cam">Camın</a> keşfine ve metallerin <a href="/w/index.php?title=Kimyasal_safla%C5%9Ft%C4%B1rma_y%C3%B6ntemlerinin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal saflaştırma yöntemlerinin listesi (sayfa mevcut değil)">saflaştırılmasına</a> giden yolu açan unsur ateşti. Bu keşif ve uygulamaları <a href="/wiki/Metalurji" title="Metalurji">metalürjinin</a> ortaya çıkışı takip etti.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Metalürjinin ilk zamanlarında metallerin saflaştırma yöntemleri aranmış ve MÖ 2900 gibi erken bir tarihten beri Antik Mısır'da bilinen altın değerli bir metal olarak görülmeye başlanmıştır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tunç_Çağı"><span id="Tun.C3.A7_.C3.87a.C4.9F.C4.B1"></span>Tunç Çağı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Tunç Çağı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tunç Çağı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Tun%C3%A7_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Tunç Çağı">Tunç Çağı</a></div> <p>Özellikle <a href="/wiki/Kalay" title="Kalay">kalay</a>, <a href="/wiki/Kur%C5%9Fun" title="Kurşun">kurşun</a> ve (daha yüksek bir sıcaklıkta) <a href="/wiki/Bak%C4%B1r" title="Bakır">bakır</a> gibi bazı metaller, kayaların sırf ateşte ısıtılmasıyla cevherlerinden elde edilebilir. Bu işlem <a href="/wiki/%C4%B0zabe" title="İzabe">eritme</a> olarak bilinir. Maden çıkarma metalürjisinin MÖ 6. ve 5. binyıllardan kalma bu ilk kanıtı, üçü de <a href="/wiki/S%C4%B1rbistan" title="Sırbistan">Sırbistan</a>'da bulunan <a href="/wiki/Madeniipek" title="Madeniipek">Madeniipek</a>, Yarmovac ve Plocnik <a href="/wiki/Arkeolojik_sit_alanlar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Arkeolojik sit alanları">arkeolojik sit alanlarında</a> bulunmuştur. Bugüne kadar bakır eritme işlemine dair keşfedilmiş en erken kanıtlar Belovode sit alanında bulundu.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bu kanıtlar arasında, <a href="/wiki/Vin%C4%8Da_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Vinča kültürü">Vinča kültürüne</a> ait MÖ 5500'den kalma bakırdan bir balta vardır.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> MÖ 3. binyıldan kalma ilk işlenmiş metallere dair işaretler <a href="/wiki/Palmela" title="Palmela">Palmela</a> (Portekiz), Los Millares (İspanya) ve <a href="/wiki/Stonehenge" title="Stonehenge">Stonehenge</a> (Birleşik Krallık) gibi yerlerde bulunmuştur. Bununla beraber <a href="/wiki/Tarih_%C3%B6ncesi" title="Tarih öncesi">tarih öncesi</a> çağların araştırılmasında sıklıkla karşılaşıldığı üzere, nihai başlangıç tarihleri kesin bir biçimde belirlenememektedir ve yeni keşifler günümüzde devam etmektedir. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg/220px-Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg.png" decoding="async" width="220" height="122" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg/330px-Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg/440px-Metal_production_in_Ancient_Middle_East.svg.png 2x" data-file-width="1249" data-file-height="693" /></a><figcaption> Antik Orta Doğu'daki madencilik alanları. Kahverengi, <a href="/wiki/Arsenik" title="Arsenik">arseniği</a>, kırmızı <a href="/wiki/Bak%C4%B1r" title="Bakır">bakırı</a>, gri <a href="/wiki/Kalay" title="Kalay">kalayı</a>, kahverengi demiri, sarı altını, beyaz gümüşü, siyah <a href="/wiki/Kur%C5%9Fun" title="Kurşun">kurşunu</a> göstermektedir. Sarı alan <a href="/w/index.php?title=Arsenik_tun%C3%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arsenik tunç (sayfa mevcut değil)">arsenik tuncu</a>, gri alan ise kalay <a href="/wiki/Tun%C3%A7" class="mw-redirect" title="Tunç">tuncunu</a> göstermektedir.</figcaption></figure> <p>Bu ilk metaller tekil hâlde bulunan elementler veya doğal olarak oluşan bileşimlerdi. Bakır ve kalay eritilip birleştirilerek, daha üstün bir metal olan <a href="/wiki/Bronz" title="Bronz">bronz</a> (tunç olarak da adlandırılır) <a href="/wiki/Ala%C5%9F%C4%B1m" title="Alaşım">alaşımı</a> yapılabilir. Bu uygulama MÖ 3500 civarında <a href="/wiki/Tun%C3%A7_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Tunç Çağı">Tunç Çağı</a>'nı başlatan büyük bir teknolojik değişimdi. Tunç Çağı, insanlığın kültürel gelişiminde bakır ve kalay cevherlerinin doğal olarak ortaya çıkan <a href="/wiki/Mostra" title="Mostra">mostralarından</a> eritilerek çıkarılması ve tunç alaşımını oluşturmak için birlikte eritilmesi için ileri metal işleme tekniklerinin geliştirildiği bir dönemdi. Bu doğal olarak oluşan cevherler içlerinde sık olarak arsenik safsızlıkları bulunuyordu. Bakır/kalay cevherleri, MÖ 3000'den önce <a href="/wiki/Bat%C4%B1_Asya" title="Batı Asya">Batı Asya</a>'da kalay bronzlarının olmamasından da anlaşılacağı üzere nadir bulunur. </p><p>Metalürji tarihini Tunç Çağı'ndan sonra daha iyi silahlar arayan ordular belirledi. <a href="/wiki/Avrasya" title="Avrasya">Avrasya</a>'daki devletler, daha iyi zırh ve silahlar yapan üstün alaşımları yaptıklarında zenginleştiler. <a href="/wiki/Hindistan_tarihi" title="Hindistan tarihi">Antik Hindistan</a>'da metalürji ve simyada önemli ilerlemeler kaydedildi.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Demir_Çağı"><span id="Demir_.C3.87a.C4.9F.C4.B1"></span>Demir Çağı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Demir Çağı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Demir Çağı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Demir_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Demir Çağı">Demir Çağı</a></div> <p><a href="/wiki/Demir" title="Demir">Demirin</a> cevherinden çıkarılarak işlenebilir bir metal hâline getirilmesi, bakır veya kalaydan çok daha zordur. Demir, <a href="/wiki/%C3%87elik" title="Çelik">çelik</a> keşfedilene kadar insanlığın kullandığı aletler için bronzdan daha uygun olmasa da, cevherinin bakır veya kalaya göre çok daha bol bulunması ve yaygın olması sebebiyle herhangi bir ticari alışveriş yapılmasına gerek kalmadan yerel olarak erişilebilir durumdaydı. </p><p>Demir işçiliğinin <a href="/wiki/Hititler" title="Hititler">Hititler</a> tarafından yaklaşık MÖ 1200 yılında icat edildiği sanılmaktadır. Demirin işlenebilmesi, <a href="/wiki/Demir_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="Demir Çağı">Demir Çağı</a>'nın başlangıcı olmuştur. Demir çıkarmanın ve işlemenin sırrı, <a href="/wiki/Antik_Filistinliler" title="Antik Filistinliler">Antik Filistinlilerin</a> başarısında kilit bir rol oynamıştır.<sup id="cite_ref-keller_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-keller-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Demir Çağı, demir işçiliğinin (<a href="/w/index.php?title=Demir_metal%C3%BCrjisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Demir metalürjisi (sayfa mevcut değil)">demir metalürjisi</a>) gelişimini ifade etmektedir. Demir metalürjisindeki tarihsel gelişmeler, geçmişteki çok çeşitli kültür ve uygarlıkta görülebilir. Bu uygarlıklar arasında Orta Doğu ve Yakın Doğu'nun Antik ve Orta Çağ krallıkları ve imparatorlukları, <a href="/wiki/%C4%B0ran_tarihi" title="İran tarihi">Antik İran</a>, <a href="/wiki/Antik_M%C4%B1s%C4%B1r" title="Antik Mısır">Antik Mısır</a>, Antik <a href="/wiki/N%C3%BCbye" title="Nübye">Nübye</a>, <a href="/wiki/Anadolu" title="Anadolu">Anadolu</a> (<a href="/wiki/T%C3%BCrkiye" title="Türkiye">Türkiye</a>), <a href="/wiki/Nok_k%C3%BClt%C3%BCr%C3%BC" title="Nok kültürü">Antik Nok</a>, <a href="/wiki/Kartaca" title="Kartaca">Kartaca</a>, Antik Avrupa'da yaşamış <a href="/wiki/Yunanlar" title="Yunanlar">Yunanlar</a> ve <a href="/wiki/Antik_Roma" title="Antik Roma">Romalılar</a>, Orta Çağ Avrupası, Antik ve Orta Çağ dönemi Çin, Hindistan ve Japonya bulunur. <a href="/wiki/Y%C3%BCksek_f%C4%B1r%C4%B1n" title="Yüksek fırın">Yüksek fırın</a>, <a href="/wiki/D%C3%B6kme_demir" title="Dökme demir">dökme demir</a>, <a href="/wiki/Hidrolik" title="Hidrolik">hidrolik</a> tahrikli şahmerdan ve çift etkili piston <a href="/wiki/K%C3%B6r%C3%BCk" title="Körük">körükleri</a> gibi metalürjiyle ilişkili veya metalürjide kullanılan pek çok uygulama ve alet Antik Çin'de bulunmuştur.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-temple-r2_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-temple-r2-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Klasik_dönem_ve_atomculuk"><span id="Klasik_d.C3.B6nem_ve_atomculuk"></span>Klasik dönem ve atomculuk</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Klasik dönem ve atomculuk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Klasik dönem ve atomculuk"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Democritus2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Democritus2.jpg/200px-Democritus2.jpg" decoding="async" width="200" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Democritus2.jpg/300px-Democritus2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Democritus2.jpg/400px-Democritus2.jpg 2x" data-file-width="518" data-file-height="716" /></a><figcaption> <a href="/wiki/Demokritos" title="Demokritos">Demokritos</a>, atomculuk ekolünün Yunan filozofu.</figcaption></figure><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Atomculuk" title="Atomculuk">Atomculuk</a></div> <p>Birbirinden farklı maddelerin neden farklı özelliklere (renk, yoğunluk, koku) sahip olduğunu, farklı hallerde (gaz, sıvı ve katı) bulunduğunu ve ortam koşullarında farklı tepkiler verdiğini (örneğin suya, ateşe veya sıcaklık değişimine maruz kaldığında) rasyonelleştirmeye yönelik felsefi girişimler, antik dönem filozoflarını doğa ve kimya üzerine ilk teorileri oluşturmaya yöneltti. Kimyayla ilgili bu tür felsefi teorilerin tarihi kökeni büyük olasılıkla her bir antik uygarlıkta rastlanabilir. Tüm bu teorilerin ortak yönü, doğada bulunan bütün maddeleri oluşturan az sayıdaki ilksel <a href="/wiki/D%C3%B6rt_unsur" title="Dört unsur">klasik elementi</a> belirleme girişimiydi. Antik uygarlıklardan bazıları arasında herhangi bir kültürel etkileşim gerçekleşmemiş olsa da hava, su ve toprak gibi maddeler; ateş ve ışık gibi enerji biçimleri; <a href="/wiki/Es%C3%AEr" title="Esîr">esîr</a>, düşünce ve cennet gibi daha soyut kavramlar yaygındı. Örneğin Antik Yunan, Hint, Maya ve Çin felsefelerinin tümünde <a href="/wiki/Aer" title="Aer">hava</a>, su, toprak ve ateşi ilksel elementler olarak görüyordu.<sup class="noprint Inline-Template" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Vikipedi:Kaynak_g%C3%B6sterme" title="Vikipedi:Kaynak gösterme"><span title="(June 2008)">kaynak belirtilmeli</span></a></i>]</sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Antik_Dünya"><span id="Antik_D.C3.BCnya"></span>Antik Dünya</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Antik Dünya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Antik Dünya"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>MÖ 420 civarında <a href="/wiki/Empedokles" title="Empedokles">Empedokles</a>, bütün maddelerin <a href="/wiki/D%C3%B6rt_unsur" title="Dört unsur">dört temel madde</a> olan hava, su, toprak ve ateşten oluştuğunu öne sürdü. Erken <a href="/wiki/Atomculuk" title="Atomculuk">atomculuk</a> teorisinin izleri, <a href="/wiki/Antik_Yunanistan" title="Antik Yunanistan">Antik Yunanistan</a> ve <a href="/wiki/Hindistan_tarihi" title="Hindistan tarihi">Antik Hindistan</a>'a kadar takip edilebilir.<sup id="cite_ref-Will_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Will-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Yunan atomculuğu, maddenin MÖ 380 civarında "atomos" adı verilen bölünemez ve yok edilemez parçacıklardan oluştuğunu söyleyen Yunan filozof <a href="/wiki/Demokritos" title="Demokritos">Demokritos</a>'a dayanır. <a href="/wiki/Leukippos" title="Leukippos">Leukippos</a> da atomların maddenin en bölünmez kısmı olduğunu öne sürmüştür. Bu teoriler aynı zaman diliminde Hint filozof <a href="/wiki/Kanada_(filozof)" class="mw-redirect" title="Kanada (filozof)">Kanada</a> tarafından <a href="/w/index.php?title=Vai%C5%9Fe%C5%9Fika&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaişeşika (sayfa mevcut değil)">Vaişeşika</a> <a href="/wiki/Sutra" title="Sutra">sutralarında</a> yazılmış açıklamalarla örtüşür. Kanada, aynı şekilde <a href="/wiki/Gaz" title="Gaz">gazların</a> varlığını da ele aldı. Demokritos, Kanada'nın sutra ile açıkladıklarını felsefi düşüncelerle açıklamıştır. Her iki görüş de <a href="/wiki/Deneycilik" title="Deneycilik">deneysel</a> veriler açısından eksikti. Bilimsel birer kanıt olmadan atomların varlığını inkâr etmek kolaydı. <a href="/wiki/Aristoteles" title="Aristoteles">Aristo</a>, MÖ 330'da atomların varlığına karşı çıktı. Daha öncesindeyse <a href="/w/index.php?title=Polibios_(hekim)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polibios (hekim) (sayfa mevcut değil)">Polibios</a>'a atfedilen MÖ 380 yılına ait bir Yunanca metinde insan vücudunun dört <a href="/wiki/Humoral_Patoloji_Teorisi" title="Humoral Patoloji Teorisi">unsurdan</a> oluştuğu öne sürüldü. MÖ 300 civarında <a href="/wiki/Epik%C3%BCr" title="Epikür">Epikuros</a>, insanın dengeli bir yaşam sürmekten kendisinin sorumlu olduğu, yok edilemez atomlardan oluşan bir evren fikrini ortaya attı. </p><p><a href="/wiki/Roma_Cumhuriyeti" title="Roma Cumhuriyeti">Romalı</a> şair ve filozof <a href="/wiki/Titus_Lucretius_Carus" title="Titus Lucretius Carus">Lucretius</a>,<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Epik%C3%BCrc%C3%BCl%C3%BCk" title="Epikürcülük">Epikür felsefesini</a> Romalı dinleyicilere açıklamak amacıyla MÖ 50'de <i><a href="/w/index.php?title=De_rerum_natura&action=edit&redlink=1" class="new" title="De rerum natura (sayfa mevcut değil)">De rerum natura</a>'yı</i> <i>(Nesnelerin Doğası Üzerine)</i><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> yazdı. Lucretius bu eserinde atomculuğun ilkelerini, <a href="/wiki/Zihin" title="Zihin">aklın</a> ve <a href="/wiki/Ruh" title="Ruh">ruhun</a> doğasını, <a href="/wiki/Duyu" title="Duyu">duygu</a> ve düşüncenin açıklamalarını, dünyanın gelişimi ve doğa olaylarını, çeşitli <a href="/wiki/G%C3%B6kk%C3%BCre" title="Gökküre">gökyüzü</a> ve <a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">yeryüzü</a> olaylarının açıklamalarını sunmaktadır. </p><p>İlk geliştirilen saflaştırma yöntemlerinin birçoğu, <a href="/wiki/Gaius_Plinius_Secundus" title="Gaius Plinius Secundus">Yaşlı Plinius</a>'un <a href="/wiki/Naturalis_Historia" class="mw-redirect" title="Naturalis Historia">Naturalis Historia</a> adlı eserinde anlatılmıştır. Plinius bu yöntemleri açıklamaya çalıştı ve birçok mineralin hâlleri üzerinde gözlemlerde bulundu. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Orta_Çağ'da_simya"><span id="Orta_.C3.87a.C4.9F.27da_simya"></span>Orta Çağ'da simya</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: Orta Çağ'da simya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Orta Çağ'da simya"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg/220px-Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg" decoding="async" width="220" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg/330px-Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg/440px-Al-Jaahith_-_African_Arab_Naturalist_-_Basra_-_al_jahiz.jpg 2x" data-file-width="750" data-file-height="922" /></a><figcaption> Deneysel araştırmalarıyla kimyanın temellerini atan 9. yüzyıl <a href="/w/index.php?title=Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orta Çağ İslam dünyasında kimya (sayfa mevcut değil)">Fars-Arap simyacısı</a> <a href="/wiki/C%C3%A2bir_bin_Hayyan" class="mw-redirect" title="Câbir bin Hayyan">Câbir bin Hayyan</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg/220px-Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg" decoding="async" width="220" height="218" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg/330px-Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg/440px-Fotothek_df_tg_0007129_Theosophie_%5E_Alchemie.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="791" /></a><figcaption>Üçgenin merkezindeki tria prima ile birlikte resmin köşelerinde dört klasik elementi gösteren 17. yüzyıla ait simya sembolü.</figcaption></figure><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ayrıca bakınız: <a href="/w/index.php?title=Minima_naturalia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minima naturalia (sayfa mevcut değil)">Minima naturalia</a></div><p> Orta Çağ <a href="/wiki/Simya" title="Simya">simyasında</a> kullanılan temel sistem ilk olarak <a href="/wiki/Farslar" title="Farslar">Fars</a>-<a href="/wiki/Araplar" title="Araplar">Arap</a> simyacı <a href="/wiki/C%C3%A2bir_bin_Hayyan" class="mw-redirect" title="Câbir bin Hayyan">Câbir bin Hayyan</a>, tarafından geliştirilmişti ve Yunan geleneğinin klasik unsurlarına dayanmaktaydı.<sup id="cite_ref-web.lemoyne.edu_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-web.lemoyne.edu-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sistemi, "yanan taş" olarak adlandırılan ve yanabilirliği temsil eden <a href="/wiki/K%C3%BCk%C3%BCrt" title="Kükürt">kükürt</a> ve metalik özellikleri karakterize eden <a href="/wiki/C%C4%B1va" title="Cıva">cıva</a> isimli iki felsefi unsura ek olarak <a href="/wiki/Empedokles" title="Empedokles">Empedokles</a>'in öne sürdüğü <a href="/wiki/Aristoteles%C3%A7ilik" title="Aristotelesçilik">Aristotelesçi</a> düşünceye dayanan <a href="/wiki/D%C3%B6rt_unsur" title="Dört unsur">dört elementten</a>; hava, toprak, su ve ateşten oluşuyordu. Bu temeller ve elementler simyacılar tarafından <a href="/wiki/Evren" title="Evren">evrenin</a> indirgenemez bileşenlerinin idealize edilmiş ifadeleri olarak görülmüşlerdi<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ve felsefî simya için önem taşıyorlardı. </p><p>Üç metalik ilke, (yanıcılık ve yanmayı temsilen kükürt, uçuculuk ve kararlılığı temsilen cıva ve katılığı temsil etmek için <a href="/wiki/Tuz_(kimya)" title="Tuz (kimya)">tuz</a>) İsviçreli simyacı <a href="/wiki/Paracelsus" title="Paracelsus">Paracelsus</a>'un <i>tria prima'sı</i> oldu. Aristoteles'in dört element teorisinin maddelerde üç ilke olarak göründüğünü düşündü. Paracelsus bunları temel ilkeler olarak gördü ve ahşabın ateşte nasıl yandığının açıklamasına başvurarak bu ilkeleri doğruladı. Cıva bağlılık ilkesini içermekteydi, öyle ki eğer cıva odundan çıkartılırsa (duman) odun parçalara ayrılırdı. Duman, uçuculuğu (cıva prensibi), ısı yayan alevler yanıcılığı (kükürt) ve kalan kül de katılığı (tuz) tanımlıyordu.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Felsefe_taşı"><span id="Felsefe_ta.C5.9F.C4.B1"></span>Felsefe taşı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Felsefe taşı" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Felsefe taşı"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Simya" title="Simya">Simya</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg/220px-William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg" decoding="async" width="220" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg/330px-William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg/440px-William_Fettes_Douglas_-_The_Alchemist.jpg 2x" data-file-width="1729" data-file-height="2278" /></a><figcaption>"Simyacı", Sir William Douglas, 1855.</figcaption></figure> <p>Simya, sembolik mistisizmle dolu ve modern bilimden fazlasıyla farklı olan, <a href="/wiki/Hermetizm" title="Hermetizm">Hermetik</a> <a href="/wiki/Felsefe_ta%C5%9F%C4%B1" title="Felsefe taşı">felsefe taşı</a> arayışla tanımlanır. Simyacılar <a href="/wiki/Ezoterizm" class="mw-redirect" title="Ezoterizm">ezoterik</a> (ruhsal) ve/veya <a href="/w/index.php?title=Egzoterizm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Egzoterizm (sayfa mevcut değil)">egzoterik</a> (pratik) düzeyde dönüşümler yapmaya uğraştılar.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Simyanın, <a href="/w/index.php?title=Roma_M%C4%B1s%C4%B1r%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roma Mısırı (sayfa mevcut değil)">Greko-Romen Mısır</a>'da, <a href="/wiki/%C4%B0slam%27%C4%B1n_Alt%C4%B1n_%C3%87a%C4%9F%C4%B1" title="İslam'ın Altın Çağı">İslam'ın Altın Çağı</a>'nda ve daha sonra Avrupa'da kimyanın evrimine büyük ölçüde katkıda bulunan unsurları <a href="/wiki/%C3%96nbilim" title="Önbilim">önbilimsel</a> ve ezoterik yönüydü. Simya ve kimya maddenin bileşimi ve özellikleriyle ilgileniyordu ve 18. yüzyıla kadar ayrı birer disiplin değillerdi. Batıda c<i>hymistry</i> terimi, o zamana kadar var olan simya ve kimyanın karışımı olan uygulamaları ve yöntemleri tanımlamak için kullanılmıştır.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Milattan sonraki ilk yüzyıllarda yaşayan ilk Batılı simyacılar, kimyasal aletleri icat ettiler. Benmari ya da bilinen adıyla su banyosu, <a href="/wiki/Yahudi_Meryem" title="Yahudi Meryem">Yahudi Meryem</a>'in ismiyle anılır. Meryem'in çalışmaları ayrıca <i>tribikos</i> ve <i>kerotakis'in</i> ilk tanımlarını içerir.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Simyac%C4%B1_Kleopatra" title="Simyacı Kleopatra">Simyacı Kleopatra</a> fırınların tanımını yaptı ve <a href="/wiki/%C4%B0mbik" title="İmbik">imbiği</a> icat etti.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonraki dönemdeyse Cabir bin Hayyan tarafından kurulan deneysel sistem, <a href="/wiki/%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1" title="İslam dünyası">İslam dünyasına</a> ve 12. yüzyılda Avrupa'ya ulaştığında birçok simyacıyı etkiledi. </p><p>Rönesans sırasında egzoterik simya <a href="/w/index.php?title=Paraselsus%C3%A7uluk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paraselsusçuluk (sayfa mevcut değil)">Paraselsusçu</a> <a href="/wiki/%C4%B0atrokimya" title="İatrokimya">iyatrokimya</a> biçiminde popüler kalmaya devam ederken spiritüel simya gelişim göstererek <a href="/wiki/Platoncu" class="mw-redirect" title="Platoncu">Platoncu</a>, Hermetik ve <a href="/wiki/Gnostisizm" title="Gnostisizm">gnostik</a> köklerine geri döndü. Sonuç olarak bilimsel gelişmeler felsefe taşının sembolik arayışının yerine geçmemiş ve 18. yüzyılın başlarına kadar saygın bilim insanları ile doktorların araştırma alanında olmaya devam etmiştir. Bilimsel katkılarıyla ünlenen <a href="/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont">Jan Baptist van Helmont</a>, <a href="/wiki/Robert_Boyle" title="Robert Boyle">Robert Boyle</a> ve <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a> ilk modern simyacılardandır. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İslam_dünyasında_simya"><span id=".C4.B0slam_d.C3.BCnyas.C4.B1nda_simya"></span>İslam dünyasında simya</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: İslam dünyasında simya" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İslam dünyasında simya"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_simya_ve_kimya" title="Orta Çağ İslam dünyasında simya ve kimya">Orta Çağ İslam dünyasında simya ve kimya</a></div> <p>İslam dünyasında Müslümanlar Antik Yunan ve <a href="/wiki/Helenistik_D%C3%B6nem" title="Helenistik Dönem">Helenistik Dönem</a> filozoflarının çalışmalarını Arapçaya çeviriyor ve bilimsel fikirler üzerinde deneyler gerçekleştiriyorlardı.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Modern bilimsel yöntemin gelişimi yavaş ve zorluydu ancak kimyaya ait erken bilimsel yöntem ilk Müslüman kimyagerler arasında ortaya çıkmaya başladı. Bu başlangıç "kimyanın babası" olarak da bilinen 9. yüzyıl Fars-Arap kimyageri Câbir bin Hayyan ile olmuştur. Câbir bin Hayyan'a atfedilen çalışmalarda kimyasal maddelerin sistematik bir sınıflandırması bulunmakla beraber, inorganik bileşiklerin (<a href="/wiki/Ni%C5%9Fad%C4%B1r" class="mw-redirect" title="Nişadır">nişadır</a> veya <a href="/wiki/Amonyum_klor%C3%BCr" title="Amonyum klorür">amonyum klorür</a>) <a href="/wiki/Organik_bile%C5%9Fik" title="Organik bileşik">organik maddelerden</a> (bitkiler, kan ve saç gibi) kimyasal yollarla nasıl elde edilebileceğine dair açıklamalar da bulunur.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Câbir bin Hayyan'ın bazı çalışmaları (örn. Merhametin Kitabı ve Yetmişin Kitabı) Latinceleştirilmiş ismi olan "Geber"<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> adı altında Latinceye çevrildi ve 13. yüzyıl Avrupa'sında genellikle <a href="/w/index.php?title=Sahte_C%C3%A2bir&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sahte Câbir (sayfa mevcut değil)">Sahte Câbir</a> olarak bilinen bir anonim yazar tarafından Geber adı altında simya ve metalürji yazıları kaleme alındı.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Daha sonra gelen Müslüman filozoflardan <a href="/wiki/Bir%C3%BBni" class="mw-redirect" title="Birûni">Birûni</a><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ve <a href="/wiki/%C4%B0bn-i_Sina" class="mw-redirect" title="İbn-i Sina">İbn-i Sina</a>,<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> metallerin birbirine dönüşmesi teorisi başta olmak üzere simya teorilerini reddettiler. </p><p><a href="/wiki/Nas%C3%AEr%C3%BCddin_T%C3%BBs%C3%AE" title="Nasîrüddin Tûsî">Nasîrüddin Tûsî</a>, bir maddenin değişebileceğini ancak yok olamayacağını belirterek <a href="/wiki/K%C3%BCtlenin_korunumu_yasas%C4%B1" title="Kütlenin korunumu yasası">kütlenin korunumu yasasının</a> ilk örneklerinden birini tanımladı.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/R%C3%A2z%C3%AE" class="mw-redirect" title="Râzî">Râzi</a> ise Büyük Kapsam <i>(Latince: Continens Liber, Arapça: جامع الكبير</i>) adlı tıp kitabında Aristo'nun dört element teorisine eleştirilerde bulundu.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>Galen Hakkında Şüpheler</i> isimli kitabında da Antik Yunan hekimi <a href="/wiki/Galen" title="Galen">Galenos</a>'un <a href="/wiki/Humoral_Patoloji_Teorisi" title="Humoral Patoloji Teorisi">humoral teorisine</a> eleştiriler getirdi.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Simyada_karşılaşılan_sorunlar"><span id="Simyada_kar.C5.9F.C4.B1la.C5.9F.C4.B1lan_sorunlar"></span>Simyada karşılaşılan sorunlar</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Simyada karşılaşılan sorunlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Simyada karşılaşılan sorunlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> Bugünün bakış açısıyla incelendiğinde simyada birçok sorun olduğu görülür. Yeni bileşikler için sistematik bir isimlendirme düzeni yoktu. Kullanılan dil, terminolojilerin insandan insana farklı şekilde anlaşılmasına yol açacak kadar ezoterik ve belirsizdi. Öyle ki <i>The Fontana History of Chemistry</i> (Brock, 1992) isimli kitapta bu durumdan şöyle bahsedilmiştir:</p><blockquote><p>Simyada kullanılan dil, bilgileri konunun yabancısı kimselerden saklamak için kısa süre içinde sır dolu ve gizemli bir teknik kelime dağarcığı geliştirdi. Bu dil günümüzde bizler için büyük ölçüde anlaşılmaz olsa da <a href="/wiki/Geoffrey_Chaucer" title="Geoffrey Chaucer">Geoffery Chaucer</a>'ın <i><a href="/w/index.php?title=Toprak_A%C4%9Fas%C4%B1%27n%C4%B1n_Hik%C3%A2yesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Toprak Ağası'nın Hikâyesi (sayfa mevcut değil)">Toprak Ağası'nın Hikâyesi</a>'ni</i> okuyanların veya <a href="/wiki/Ben_Jonson" title="Ben Jonson">Ben Jonson</a>'ın <a href="/w/index.php?title=Simyac%C4%B1_(tiyatro_oyunu)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Simyacı (tiyatro oyunu) (sayfa mevcut değil)"><i>Simyacı</i></a> tiyatrosunu izleyenlerin bu dile gülecek kadar simyadan anlayacakları aşikardır.<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote><p>Chaucer'ın öyküsü, özellikle de ucuz maddelerden sahte altın elde etme gibi simyanın daha düzmece olan yanlarını ortaya çıkardı. Chaucer'dan yüzyıldan az bir süre öncesinde de <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante Alighieri</a> bu düzmeceye karşı farkındalık göstererek yazılarında simyacıları <a href="/wiki/%C4%B0lahi_Komedya" title="İlahi Komedya">Cehennem</a>'e göndermiştir. Kısa bir sonra ise <a href="/wiki/Avignon_Papal%C4%B1%C4%9F%C4%B1" title="Avignon Papalığı">Avignon Papası</a> <a href="/wiki/XXII._Ioannes" title="XXII. Ioannes">XXII. Ioannes</a>, sahte para yaptıkları yaptıkları gerekçesiyle 1317 yılında tüm simyacıların Fransa'yı terk etmesini emretmiştir. 1403 yılında İngiltere'de "metallerin çoğaltılmasını" ölümle cezalandıran bir yasa çıkarıldı. Bu ve diğer aşırılığı ortada olan önlemlere karşın simyacılık bitmedi. Kraliyet ailesi üyeleri ve imtiyaz sahipleri, kendileri için felsefe taşı ve yaşam iksirini bulma yollarını aramaya devam etmişlerdir.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça"><span id="Kaynak.C3.A7a"></span>Kaynakça</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Özel</b><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style></p><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-3"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><strong><a href="#cite_ref-1">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Kuhn, Thomas S. (1952). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/227130">"Robert Boyle and Structural Chemistry in the Seventeenth Century"</a>. <i>Isis</i>. <b>43</b> (1): 12-36. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0021-1753">0021-1753</a>. 6 Şubat 2022 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220206202018/https://www.jstor.org/stable/227130">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 14 Aralık 2023</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Robert+Boyle+and+Structural+Chemistry+in+the+Seventeenth+Century&rft.pages=12-36&rft.date=1952&rft.issn=0021-1753&rft.aulast=Kuhn&rft.aufirst=Thomas+S.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F227130&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-web.lemoyne.edu-2"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-web.lemoyne.edu_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-web.lemoyne.edu_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.lemoyne.edu/~giunta/papers.html">"Selected Classic Papers from the History of Chemistry"</a>. 17 Eylül 2018 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180917214900/http://web.lemoyne.edu/~giunta/papers.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Nisan</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Selected+Classic+Papers+from+the+History+of+Chemistry&rft_id=http%3A%2F%2Fweb.lemoyne.edu%2F~giunta%2Fpapers.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CS_Al._2011-3"><strong><a href="#cite_ref-CS_Al._2011_3-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Henshilwood (15 Ekim 2011). "A 100,000-year-old ochre-processing workshop at Blombos Cave, South Africa". <i>Science</i>. <b>334</b> (6053): 219-22. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126/science.1211535">10.1126/science.1211535</a>. <a href="/wiki/PubMed#PubMed_tanımlayıcısı" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21998386">21998386</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+100%2C000-year-old+ochre-processing+workshop+at+Blombos+Cave%2C+South+Africa&rft.pages=219-22&rft.date=2011-10-15&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1211535&rft_id=info%3Apmid%2F21998386&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Corbyn_2011_p.-4"><strong><a href="#cite_ref-Corbyn_2011_p._4-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Corbyn (13 Ekim 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/news/2011/111013/full/news.2011.590.html">"African cave's ancient ochre lab"</a>. <i>Nature News</i>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/news.2011.590">10.1038/news.2011.590</a>. 4 Ocak 2019 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190104105049/http://www.nature.com/news/2011/111013/full/news.2011.590.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">4 Ekim</span> 2018</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=African+cave%27s+ancient+ochre+lab&rft.date=2011-10-13&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnews.2011.590&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnews%2F2011%2F111013%2Ffull%2Fnews.2011.590.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><strong><a href="#cite_ref-5">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gold-eagle.com/gold_digest/history_gold.html">"History of Gold"</a>. Gold Digest. 29 Nisan 2007 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070429150255/http://www.gold-eagle.com/gold_digest/history_gold.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: 4 Şubat 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=History+of+Gold&rft.pub=Gold+Digest&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gold-eagle.com%2Fgold_digest%2Fhistory_gold.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-ephotos-6"><strong><a href="#cite_ref-ephotos_6-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Photos, E., 'The Question of Meteorictic versus Smelted Nickel-Rich Iron: Archaeological Evidence and Experimental Results' <i>World Archaeology</i> Vol. 20, No. 3, Archaeometallurgy (February 1989), pp. 403–421. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/124562">Online version</a> 31 Aralık 2016 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161231182056/https://www.jstor.org/stable/124562">arşivlendi</a>. accessed on 2010-02-08.</span> </li> <li id="cite_note-keller-7"><strong>^</strong> <a href="#cite_ref-keller_7-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-keller_7-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">W. Keller (1963) <i>The Bible as History</i>, p. 156 <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-340-00312-X" title="Özel:KitapKaynakları/0-340-00312-X">0-340-00312-X</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><strong><a href="#cite_ref-8">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cmog.org/article/origins-glassmaking">"THE ORIGINS OF GLASSMAKING"</a>. <i>Corning Museum of Glass</i>. December 2011. 26 Nisan 2021 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210426180645/https://www.cmog.org/article/origins-glassmaking">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Nisan</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Corning+Museum+of+Glass&rft.atitle=THE+ORIGINS+OF+GLASSMAKING&rft.date=2011-12&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.cmog.org%2Farticle%2Forigins-glassmaking&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><strong><a href="#cite_ref-9">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Radivojević (2010). "On the origins of extractive metallurgy: New evidence from Europe". <i>Journal of Archaeological Science</i>. <b>37</b> (11): 2775. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.jas.2010.06.012">10.1016/j.jas.2010.06.012</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=On+the+origins+of+extractive+metallurgy%3A+New+evidence+from+Europe&rft.pages=2775&rft.date=2010&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.jas.2010.06.012&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> </span> </li> <li id="cite_note-10"><strong><a href="#cite_ref-10">^</a></strong> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stonepages.com/news/archives/002605.html">Neolithic Vinca was a metallurgical culture</a> 19 Eylül 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170919043337/http://www.stonepages.com/news/archives/002605.html">arşivlendi</a>. Stonepages from news sources November 2007</span> </li> <li id="cite_note-11"><strong><a href="#cite_ref-11">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Will_Durant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Will Durant (sayfa mevcut değil)">Will Durant</a>, <i><a href="/w/index.php?title=The_Story_of_Civilization&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Story of Civilization (sayfa mevcut değil)">The Story of Civilization</a> I</i> eserinde şu şekilde yazmıştır: <i>Our Oriental Heritage</i>: <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r33987118">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 32px}.mw-parser-output .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:left;margin-top:0}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .templatequotecite{padding-left:1.6em}}</style><blockquote class="templatequote"><p>"Something has been said about the chemical excellence of cast iron in ancient India, and about the high industrial development of the Gupta times, when India was looked to, even by Imperial Rome, as the most skilled of the nations in such industries as dyeing, tanning, soap-making, glass and cement... By the sixth century the Hindus were far ahead of Europe in industrial chemistry; they were masters of calcinations, distillation, sublimation, steaming, fixation, the production of light without heat, the mixing of anesthetic and soporific powders, and the preparation of metallic salts, compounds and alloys. The tempering of steel was brought in ancient India to a perfection unknown in Europe till our own times; King Porus is said to have selected, as a specially valuable gift from Alexander, not gold or silver, but thirty pounds of steel. The Moslems took much of this Hindu chemical science and industry to the Near East and Europe; the secret of manufacturing "Damascus" blades, for example, was taken by the Arabs from the Persians, and by the Persians from India."</p></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-12"><strong><a href="#cite_ref-12">^</a></strong> <span class="reference-text">B. W. Anderson (1975) <i>The Living World of the Old Testament</i>, p. 154, <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-582-48598-3" title="Özel:KitapKaynakları/0-582-48598-3">0-582-48598-3</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><strong><a href="#cite_ref-13">^</a></strong> <span class="reference-text">R. F. Tylecote (1992) A History of Metallurgy <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-901462-88-8" title="Özel:KitapKaynakları/0-901462-88-8">0-901462-88-8</a></span> </li> <li id="cite_note-temple-r2-14"><strong><a href="#cite_ref-temple-r2_14-0">^</a></strong> <span class="reference-text">Temple, Robert K.G. (2007). <i>The Genius of China: 3,000 Years of Science, Discovery, and Invention</i> (3rd edition). London: <a href="/w/index.php?title=Andr%C3%A9_Deutsch&action=edit&redlink=1" class="new" title="André Deutsch (sayfa mevcut değil)">André Deutsch</a>. pp. 44–56. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-233-00202-6" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-233-00202-6">978-0-233-00202-6</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Will-15"><strong><a href="#cite_ref-Will_15-0">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Will_Durant&action=edit&redlink=1" class="new" title="Will Durant (sayfa mevcut değil)">Will Durant</a> (1935), <i>Our Oriental Heritage</i>: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r33987118"><blockquote class="templatequote"><p>"Two systems of Hindu thought propound physical theories suggestively similar to those of Greece. Kanada, founder of the Vaisheshika philosophy, held that the world was composed of atoms as many in kind as the various elements. The Jains more nearly approximated to Democritus by teaching that all atoms were of the same kind, producing different effects by diverse modes of combinations. Kanada believed light and heat to be varieties of the same substance; Udayana taught that all heat comes from the sun; and Vachaspati, like Newton, interpreted light as composed of minute particles emitted by substances and striking the eye."</p></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-16"><strong><a href="#cite_ref-16">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iep.utm.edu/l/lucretiu.htm">"Lucretius (c. 99 - c. 55 BCE)"</a>. <i>The Internet History of Philosophy</i>. 29 Haziran 2005. 30 Nisan 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090430100655/http://www.iep.utm.edu/l/lucretiu.htm">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">9 Ocak</span> 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Internet+History+of+Philosophy&rft.atitle=Lucretius+%28c.+99+-+c.+55+BCE%29&rft.date=2005-06-29&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iep.utm.edu%2Fl%2Flucretiu.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><strong><a href="#cite_ref-17">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://classics.mit.edu/Carus/nature_things.html">"De Rerum Natura (On the Nature of Things)"</a>. <i>The Internet Classics Archive</i>. Massachusetts Institute of Technology. 29 Haziran 2011 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110629083541/http://classics.mit.edu/Carus/nature_things.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Nisan</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Internet+Classics+Archive&rft.atitle=De+Rerum+Natura+%28On+the+Nature+of+Things%29&rft_id=http%3A%2F%2Fclassics.mit.edu%2FCarus%2Fnature_things.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><strong><a href="#cite_ref-18">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/johndeesnaturalp0000clul"><i>John Dee's Natural Philosophy</i></a>. Routledge. 1988. ss. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/johndeesnaturalp0000clul/page/97">97</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-415-00625-5" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-415-00625-5">978-0-415-00625-5</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=John+Dee%27s+Natural+Philosophy&rft.pages=97&rft.pub=Routledge&rft.date=1988&rft.isbn=978-0-415-00625-5&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fjohndeesnaturalp0000clul&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><strong><a href="#cite_ref-19">^</a></strong> <span class="reference-text">Strathern, 2000. Page 79.</span> </li> <li id="cite_note-20"><strong><a href="#cite_ref-20">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap"><i>Alchemy</i>. New York: Dover, 1990. 1957. ss. 15, 16.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Alchemy&rft.place=New+York&rft.pages=15%2C+16&rft.pub=Dover%2C+1990&rft.date=1957&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><strong><a href="#cite_ref-21">^</a></strong> <span class="reference-text">William Royall Newman. <i>Atoms and Alchemy: Chymistry and the experimental origins of the scientific revolution.</i> University of Chicago Press, 2006. p.xi</span> </li> <li id="cite_note-22"><strong><a href="#cite_ref-22">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap"><i>Alchemy</i>. New York: Dover, 1990. 1957. ss. 48, 49.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Alchemy&rft.place=New+York&rft.pages=48%2C+49&rft.pub=Dover%2C+1990&rft.date=1957&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><strong><a href="#cite_ref-23">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Stanton J. Linden (2003). <i>The alchemy reader: from Hermes Trismegistus to Isaac Newton</i> (İngilizce). Cambridge University Press. s. 44.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+alchemy+reader%3A+from+Hermes+Trismegistus+to+Isaac+Newton&rft.pages=44&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2003&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><strong><a href="#cite_ref-24">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web">"The History of Ancient Chemistry". 8 Ağustos 2018 tarihinde <span style="font-size:100%" class="error citation-comment"><code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|arşiv-url=</code> kullanmak için <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url=</code> gerekiyor (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#archive_missing_url" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>)</span> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+History+of+Ancient+Chemistry&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">Eksik ya da boş <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|url=</code> (<a href="/wiki/Yard%C4%B1m:KB1_hatalar%C4%B1#cite_web_url" title="Yardım:KB1 hataları">yardım</a>)</span> 4 Mart 2015 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://realscience.breckschool.org/upper/fruen/files/Enrichmentarticles/files/History.html">orijinal kaynağından</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150304162204/http://www.realscience.breckschool.org/upper/fruen/files/Enrichmentarticles/files/History.html">arşivlendi</a>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><strong><a href="#cite_ref-25">^</a></strong> <span class="reference-text">Stapleton, Henry E. and Azo, R. F. and Hidayat Husain, M. 1927. "Chemistry in Iraq and Persia in the Tenth Century A.D" in: Memoirs of the Asiatic Society of Bengal, vol. VIII, no. 6, pp. 317-418, pp. 338–340; Kraus, Paul 1942-1943. Jâbir ibn Hayyân: Contribution à l'histoire des idées scientifiques dans l'Islam. I. Le corpus des écrits jâbiriens. II. Jâbir et la science grecque. Cairo: Institut français d'archéologie orientale, vol. II, pp. 41–42.</span> </li> <li id="cite_note-26"><strong><a href="#cite_ref-26">^</a></strong> <span class="reference-text">Darmstaedter, Ernst. "Liber Misericordiae Geber: Eine lateinische Übersetzung des gröβeren Kitâb l-raḥma", <i>Archiv für Geschichte der Medizin</i>, 17/4, 1925, pp. 181–197; Berthelot, Marcellin. "Archéologie et Histoire des sciences", <i>Mémoires de l’Académie des sciences de l’Institut de France</i>, 49, 1906, pp. 308–363; see also Forster, Regula. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/jabir-b-hayyan-COM_32665">"Jābir b. Ḥayyān"</a> 18 Nisan 2021 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210418013644/https://referenceworks.brillonline.com/entries/encyclopaedia-of-islam-3/jabir-b-hayyan-COM_32665">arşivlendi</a>., <i>Encyclopaedia of Islam, Three</i>.</span> </li> <li id="cite_note-27"><strong><a href="#cite_ref-27">^</a></strong> <span class="reference-text">Newman, William R. "New Light on the Identity of Geber", <i>Sudhoffs Archiv</i>, 1985, 69, pp. 76–90; Newman, William R. <i>The Summa perfectionis of Pseudo-Geber: A critical edition, translation and study</i>, Leiden: Brill, 1991, pp. 57–103. It has been argued by Ahmad Y. Al-Hassan that the pseudo-Geber works were actually translated into Latin from the Arabic (see Al-Hassan, Ahmad Y. "The Arabic Origin of the <i>Summa</i> and Geber Latin Works: A Refutation of Berthelot, Ruska, and Newman Based on Arabic Sources", in: Ahmad Y. Al-Hassan. <i>Studies in al-Kimya': Critical Issues in Latin and Arabic Alchemy and Chemistry</i>. Hildesheim: Georg Olms Verlag, 2009, pp. 53–104; also available <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history-science-technology.com/geber/geber%2004.html">online</a> 25 Şubat 2021 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225044920/http://www.history-science-technology.com/geber/geber%2004.html">arşivlendi</a>.).</span> </li> <li id="cite_note-28"><strong><a href="#cite_ref-28">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Marmura, Michael E.; Nasr, Seyyed Hossein (1965). "<i>An Introduction to Islamic Cosmological Doctrines. Conceptions of Nature and Methods Used for Its Study by the Ikhwan Al-Safa'an, Al-Biruni, and Ibn Sina</i> by Seyyed Hossein Nasr". <i>Speculum</i>. <b>40</b> (4): 744-746. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307/2851429">10.2307/2851429</a>. <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/2851429">2851429</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=An+Introduction+to+Islamic+Cosmological+Doctrines.+Conceptions+of+Nature+and+Methods+Used+for+Its+Study+by+the+Ikhwan+Al-Safa%27an%2C+Al-Biruni%2C+and+Ibn+Sina+by+Seyyed+Hossein+Nasr&rft.pages=744-746&rft.date=1965&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F2851429&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F2851429&rft.aulast=Marmura&rft.aufirst=Michael+E.&rft.au=Nasr%2C+Seyyed+Hossein&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><strong><a href="#cite_ref-29">^</a></strong> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Robert_Briffault&action=edit&redlink=1" class="new" title="Robert Briffault (sayfa mevcut değil)">Robert Briffault</a> (1938). <i>The Making of Humanity</i>, pp. 196–197.</span> </li> <li id="cite_note-30"><strong><a href="#cite_ref-30">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak akademik-dergi">Alakbarov, Farid (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://azer.com/aiweb/categories/magazine/92_folder/92_articles/92_tusi.html">"A 13th-Century Darwin? Tusi's Views on Evolution"</a>. <i>Azerbaijan International</i>. <b>9</b>: 2. 26 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190526010312/http://azer.com/aiweb/categories/magazine/92_folder/92_articles/92_tusi.html">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">25 Nisan</span> 2021</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+13th-Century+Darwin%3F+Tusi%27s+Views+on+Evolution&rft.pages=2&rft.date=2001&rft.aulast=Alakbarov&rft.aufirst=Farid&rft_id=http%3A%2F%2Fazer.com%2Faiweb%2Fcategories%2Fmagazine%2F92_folder%2F92_articles%2F92_tusi.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><strong><a href="#cite_ref-31">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak web">Rāzī, Abū Bakr Muḥammad ibn Zakarīyā. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wdl.org/en/item/7458">"The Comprehensive Book on Medicine – كتاب الحاوى فى الطب"</a>. <i>World Digital Library</i>. 26 Şubat 2014 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140226170526/http://www.wdl.org/en/item/7458/">arşivlendi</a><span class="reference-accessdate">. Erişim tarihi: <span class="nowrap">2 Mart</span> 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Digital+Library&rft.atitle=The+Comprehensive+Book+on+Medicine+%E2%80%93+%D9%83%D8%AA%D8%A7%D8%A8+%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D9%88%D9%89+%D9%81%D9%89+%D8%A7%D9%84%D8%B7%D8%A8&rft.aulast=R%C4%81z%C4%AB&rft.aufirst=Ab%C5%AB+Bakr+Mu%E1%B8%A5ammad+ibn+Zakar%C4%ABy%C4%81&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wdl.org%2Fen%2Fitem%2F7458&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><strong><a href="#cite_ref-32">^</a></strong> <span class="reference-text">Bashar Saad, Omar Said, <i>Greco-Arab and Islamic Herbal Medicine: Traditional System, Ethics, Safety, Efficacy, and Regulatory Issues</i>, John Wiley & Sons, 2011. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9781118002261" title="Özel:KitapKaynakları/9781118002261">9781118002261</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=-WQVF8nhKf4C&pg=PT33">page</a> 2 Nisan 2019 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190402153235/https://books.google.com/books?id=-WQVF8nhKf4C&pg=PT33">arşivlendi</a>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><strong><a href="#cite_ref-33">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Brock, William H. (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fontanahistoryof0000broc"><i>The Fontana History of Chemistry</i></a>. London, England: Fontana Press. ss. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fontanahistoryof0000broc/page/32">32-33</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-00-686173-7" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-00-686173-7">978-0-00-686173-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Fontana+History+of+Chemistry&rft.place=London%2C+England&rft.pages=32-33&rft.pub=Fontana+Press&rft.date=1992&rft.isbn=978-0-00-686173-7&rft.aulast=Brock&rft.aufirst=William+H.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ffontanahistoryof0000broc&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><strong><a href="#cite_ref-34">^</a></strong> <span class="reference-text"><cite class="kaynak kitap">Brock, William H. (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/fontanahistoryof0000broc"><i>The Fontana History of Chemistry</i></a>. London, England: Fontana Press. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-00-686173-7" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-00-686173-7">978-0-00-686173-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Fontana+History+of+Chemistry&rft.place=London%2C+England&rft.pub=Fontana+Press&rft.date=1992&rft.isbn=978-0-00-686173-7&rft.aulast=Brock&rft.aufirst=William+H.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Ffontanahistoryof0000broc&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div><p><b>Genel</b> </p><ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.lemoyne.edu/~giunta/papers.html">Kimya tarihinden seçme klasik yayınlar</a> 17 Eylül 2018 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180917214900/http://web.lemoyne.edu/~giunta/papers.html">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chem.qmul.ac.uk/rschg/biog.html">Kimyagerlerin biyografileri</a> 8 Temmuz 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170708212507/http://www.chem.qmul.ac.uk/rschg/biog.html">arşivlendi</a>.</li> <li>Eric R. Scerri, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ed084p598">The Periodic Table: Its Story and Its Significance</a> 25 Nisan 2021 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210425214757/https://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/ed084p598">arşivlendi</a>., Oxford University Press, 2007.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Konuyla_ilgili_yayınlar"><span id="Konuyla_ilgili_yay.C4.B1nlar"></span>Konuyla ilgili yayınlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Konuyla ilgili yayınlar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Konuyla ilgili yayınlar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="kaynak akademik-dergi">Jensen, William B (2006). "Textbooks and the future of the history of chemistry as an academic discipline". <i><a href="/wiki/Bulletin_for_the_History_of_Chemistry" title="Bulletin for the History of Chemistry">Bulletin for the History of Chemistry</a></i>. <b>3</b>: 1-8.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Textbooks+and+the+future+of+the+history+of+chemistry+as+an+academic+discipline&rft.pages=1-8&rft.date=2006&rft.aulast=Jensen&rft.aufirst=William+B&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="kaynak akademik-dergi">Rampling, Jennifer M (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080%2F00026980.2017.1434970">"The Future of the History of Chemistry"</a>. <i>Ambix</i>. <b>64</b> (4): 295-300. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1080/00026980.2017.1434970">10.1080/00026980.2017.1434970</a>. <a href="/wiki/PubMed#PubMed_tanımlayıcısı" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/29448901">29448901</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Future+of+the+History+of+Chemistry&rft.pages=295-300&rft.date=2017&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F00026980.2017.1434970&rft_id=info%3Apmid%2F29448901&rft.aulast=Rampling&rft.aufirst=Jennifer+M&rft_id=https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.1080%252F00026980.2017.1434970&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AKimya+tarihi" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_Servos" class="extiw" title="en:John Servos">Servos, John W.</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=1UZjU2WfLAoC&printsec=frontcover"><i>Physical chemistry from Ostwald to Pauling : the making of a science in America</i></a> 8 Aralık 2020 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201208230424/https://books.google.com/books?id=1UZjU2WfLAoC&printsec=frontcover">arşivlendi</a>., Princeton, N.J. : Princeton University Press, 1990. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-691-08566-8" title="Özel:KitapKaynakları/0-691-08566-8">0-691-08566-8</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dış_bağlantılar"><span id="D.C4.B1.C5.9F_ba.C4.9Flant.C4.B1lar"></span>Dış bağlantılar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Dış bağlantılar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>değiştir</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Kimya_tarihi&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Dış bağlantılar"><span>kaynağı değiştir</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190405234225/http://www.chemislab.com/chemists-of-the-past/">ChemisLab</a> - Chemists of the Past</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ambix.org/">SHAC: Society for the History of Alchemy and Chemistry</a> 5 Nisan 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100405132206/http://www.ambix.org/">arşivlendi</a>. (Simya ve Kimya Tarihi Derneği)</li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Kimyanın_dalları" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Kimya" title="Şablon:Kimya"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Kimya" title="Şablon tartışma:Kimya"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kimya&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Kimyanın_dalları" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Kimya" title="Kimya">Kimyanın</a> dalları</div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div id="Kimya_literatürü_•_Kimyasal_formül_dizini_•_Biyomoleküller_listesi_•_İnorganik_bileşikler_listesi_•_Periyodik_tablo"><a href="/wiki/Kimya_literat%C3%BCr%C3%BC" title="Kimya literatürü">Kimya literatürü</a> • <a href="/w/index.php?title=Kimyasal_form%C3%BCl_dizini&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal formül dizini (sayfa mevcut değil)">Kimyasal formül dizini</a> • <a href="/wiki/Biyomolek%C3%BCller_listesi" title="Biyomoleküller listesi">Biyomoleküller listesi</a> • <a href="/wiki/%C4%B0norganik_bile%C5%9Fikler_listesi" class="mw-redirect" title="İnorganik bileşikler listesi">İnorganik bileşikler listesi</a> • <a href="/wiki/Periyodik_tablo" title="Periyodik tablo">Periyodik tablo</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Fiziksel_kimya" title="Fiziksel kimya">Fiziksel</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Elektrokimya" title="Elektrokimya">Elektrokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Termokimya" title="Termokimya">Termokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_termodinamik" title="Kimyasal termodinamik">Kimyasal termodinamik</a></li> <li><a href="/wiki/Faz_y%C3%BCzey_bilimi" title="Faz yüzey bilimi">Yüzey bilimi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Aray%C3%BCz_ve_kolloid_bilimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arayüz ve kolloid bilimi (sayfa mevcut değil)">Kolloidal kimya</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mikromeritik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mikromeritik (sayfa mevcut değil)">Mikromeritik</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kriyokimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kriyokimya (sayfa mevcut değil)">Kriyokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Sonokimya" title="Sonokimya">Sonokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Spektroskopi" title="Spektroskopi">Spektroskopi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yap%C4%B1sal_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yapısal kimya (sayfa mevcut değil)">Yapısal kimya</a> / <a href="/wiki/Kristalografi" title="Kristalografi">Kristalografi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kimyasal_fizik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal fizik (sayfa mevcut değil)">Kimyasal fizik</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_kinetik" title="Kimyasal kinetik">Kimyasal kinetik</a> <ul><li><a href="/wiki/Femtokimya" title="Femtokimya">Femtokimya</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kuantum_kimyas%C4%B1" title="Kuantum kimyası">Kuantum kimyası</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Spin_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spin kimyası (sayfa mevcut değil)">Spin kimyası</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Fotokimya" title="Fotokimya">Fotokimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Denge_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Denge kimyası (sayfa mevcut değil)">Denge kimyası</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya">Biyolojik</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Biyokimya" title="Biyokimya">Biyokimya</a> <ul><li><a href="/wiki/Molek%C3%BCler_biyoloji" title="Moleküler biyoloji">Moleküler biyoloji</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%BCcre_biyolojisi" class="mw-redirect" title="Hücre biyolojisi">Hücre biyolojisi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Biyoorganik_kimya" title="Biyoorganik kimya">Biyoorganik kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_biyoloji" title="Kimyasal biyoloji">Kimyasal biyoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Klinik_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Klinik kimya (sayfa mevcut değil)">Klinik kimya</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%B6rokimya" title="Nörokimya">Nörokimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biyofiziksel_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyofiziksel kimya (sayfa mevcut değil)">Biyofiziksel kimya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Organik_kimya" title="Organik kimya">Organik</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Stereokimya" title="Stereokimya">Stereokimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fiziksel_organik_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiziksel organik kimya (sayfa mevcut değil)">Fiziksel organik kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Organik_reaksiyon" title="Organik reaksiyon">Organik reaksiyon</a></li> <li><a href="/wiki/Retrosentetik_analiz" title="Retrosentetik analiz">Retrosentetik analiz</a></li> <li><a href="/wiki/Enantiyoselektif_sentez" title="Enantiyoselektif sentez">Enantiyoselektif sentez</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Total_sentez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Total sentez (sayfa mevcut değil)">Total sentez</a> / <a href="/w/index.php?title=Yar%C4%B1_sentez&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yarı sentez (sayfa mevcut değil)">Yarı sentez</a></li> <li><a href="/wiki/Farmas%C3%B6tik_kimya" title="Farmasötik kimya">Farmasötik kimya</a> <ul><li><a href="/wiki/Farmakoloji" title="Farmakoloji">Farmakoloji</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fulleren_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fulleren kimyası (sayfa mevcut değil)">Fulleren kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Polimer_kimyas%C4%B1" title="Polimer kimyası">Polimer kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Petrokimya" title="Petrokimya">Petrokimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dinamik_kovalent_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dinamik kovalent kimya (sayfa mevcut değil)">Dinamik kovalent kimya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C4%B0norganik_kimya" title="İnorganik kimya">İnorganik</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Koordinasyon_bile%C5%9Fi%C4%9Fi" class="mw-redirect" title="Koordinasyon bileşiği">Koordinasyon kimyası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Manyetokimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manyetokimya (sayfa mevcut değil)">Manyetokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Organometalik_kimya" title="Organometalik kimya">Organometalik kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Organolantanit_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Organolantanit kimya (sayfa mevcut değil)">Organolantanit kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Biyoinorganik_kimya" title="Biyoinorganik kimya">Biyoinorganik kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Biyoorganometalik_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyoorganometalik kimya (sayfa mevcut değil)">Biyoorganometalik kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fiziksel_inorganik_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiziksel inorganik kimya (sayfa mevcut değil)">Fiziksel inorganik kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Atom_k%C3%BCmesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atom kümesi (sayfa mevcut değil)">Küme kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Kristalografi" title="Kristalografi">Kristalografi</a></li> <li><a href="/wiki/Kat%C4%B1_h%C3%A2l_kimyas%C4%B1" title="Katı hâl kimyası">Katı hâl kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Metalurji" title="Metalurji">Metalurji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Seramik_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seramik kimyası (sayfa mevcut değil)">Seramik kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Malzeme_bilimi" title="Malzeme bilimi">Malzeme bilimi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Analitik_kimya" title="Analitik kimya">Analitik</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Enstr%C3%BCmental_kimya" title="Enstrümental kimya">Enstrümental kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Elektroanalitik_y%C3%B6ntemler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektroanalitik yöntemler (sayfa mevcut değil)">Elektroanalitik yöntemler</a></li> <li><a href="/wiki/Spektroskopi" title="Spektroskopi">Spektroskopi</a> <ul><li><a href="/wiki/Absorpsiyon_spektroskopisi" title="Absorpsiyon spektroskopisi">Absorpsiyon</a></li> <li><a href="/wiki/K%C4%B1z%C4%B1l%C3%B6tesi_spektroskopisi" class="mw-redirect" title="Kızılötesi spektroskopisi">IR</a></li> <li><a href="/wiki/Raman_spektroskopisi" title="Raman spektroskopisi">Raman</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ultraviyole_-_g%C3%B6r%C3%BCn%C3%BCr_b%C3%B6lge_spektroskopisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ultraviyole - görünür bölge spektroskopisi (sayfa mevcut değil)">UV-Vis</a></li> <li><a href="/wiki/N%C3%BCkleer_manyetik_rezonans_spektroskopisi" title="Nükleer manyetik rezonans spektroskopisi">NMR</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BCtle_spektrometrisi" title="Kütle spektrometrisi">Kütle spektrometrisi</a> <ul><li><a href="/wiki/Elektron_iyonizasyonu" title="Elektron iyonizasyonu">EI</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0nd%C3%BCksiyonla_birle%C5%9Fmi%C5%9F_plazma_k%C3%BCtle_spektrometrisi" title="İndüksiyonla birleşmiş plazma kütle spektrometrisi">ICP</a></li> <li><a href="/wiki/Matriks-destekli_lazer_desorpsiyon/iyonizasyonu" title="Matriks-destekli lazer desorpsiyon/iyonizasyonu">MALDI</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ay%C4%B1rma_i%C5%9Flemleri" class="mw-redirect" title="Ayırma işlemleri">Ayırma işlemleri</a></li> <li><a href="/wiki/Kromatografi" title="Kromatografi">Kromatografi</a> <ul><li><a href="/wiki/Gaz_kromatografisi" title="Gaz kromatografisi">GC</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C3%BCksek_performansl%C4%B1_s%C4%B1v%C4%B1_kromatografisi" title="Yüksek performanslı sıvı kromatografisi">HPLC</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Femtokimya" title="Femtokimya">Femtokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Kristalografi" title="Kristalografi">Kristalografi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Karakterizasyon_(malzeme_bilimi)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karakterizasyon (malzeme bilimi) (sayfa mevcut değil)">Karakterizasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Titrasyon" title="Titrasyon">Titrasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Islak_kimya" title="Islak kimya">Islak kimya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Diğer</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/N%C3%BCkleer_kimya" title="Nükleer kimya">Nükleer kimya</a> <ul><li><a href="/wiki/Radyokimya" title="Radyokimya">Radyokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Radyasyon_kimyas%C4%B1" title="Radyasyon kimyası">Radyasyon kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Aktinit_kimyas%C4%B1" title="Aktinit kimyası">Aktinit kimyası</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kozmokimya" title="Kozmokimya">Kozmokimya</a> / <a href="/wiki/Astrokimya" title="Astrokimya">Astrokimya</a> / <a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z_kimyas%C4%B1" title="Yıldız kimyası">Yıldız kimyası</a></li> <li><a href="/wiki/Jeokimya" title="Jeokimya">Jeokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Biyojeokimya" title="Biyojeokimya">Biyojeokimya</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87evre_kimyas%C4%B1" title="Çevre kimyası">Çevre kimyası</a> <ul><li><a href="/wiki/Atmosfer_kimyas%C4%B1" title="Atmosfer kimyası">Atmosfer kimyası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Okyanus_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Okyanus kimyası (sayfa mevcut değil)">Okyanus kimyası</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kil_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kil kimyası (sayfa mevcut değil)">Kil kimyası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Karbokimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbokimya (sayfa mevcut değil)">Karbokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Petrokimya" title="Petrokimya">Petrokimya</a></li> <li><a href="/wiki/G%C4%B1da_kimyas%C4%B1" title="Gıda kimyası">Gıda kimyası</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Karbonhidrat_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbonhidrat kimyası (sayfa mevcut değil)">Karbonhidrat kimyası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C4%B1da_fiziksel_kimyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gıda fiziksel kimyası (sayfa mevcut değil)">Gıda fiziksel kimyası</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Tar%C4%B1msal_kimya" title="Tarımsal kimya">Tarımsal kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kimya_e%C4%9Fitimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimya eğitimi (sayfa mevcut değil)">Kimya eğitimi</a> <ul><li><a href="/wiki/Amat%C3%B6r_kimya" title="Amatör kimya">Amatör kimya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Genel_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Genel kimya (sayfa mevcut değil)">Genel kimya</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ka%C3%A7ak_kimya" title="Kaçak kimya">Kaçak kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Adli_kimya" title="Adli kimya">Adli kimya</a> <ul><li><a href="/wiki/Otopsi_kimyas%C4%B1" title="Otopsi kimyası">Otopsi kimyası</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nanokimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanokimya (sayfa mevcut değil)">Nanokimya</a> <ul><li><a href="/wiki/Supramolek%C3%BCler_kimya" title="Supramoleküler kimya">Supramoleküler kimya</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_sentez" title="Kimyasal sentez">Kimyasal sentez</a> <ul><li><a href="/wiki/Ye%C5%9Fil_kimya" title="Yeşil kimya">Yeşil kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Klik_kimyas%C4%B1" title="Klik kimyası">Klik kimyası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kombinatoryal_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kombinatoryal kimya (sayfa mevcut değil)">Kombinatoryal kimya</a></li> <li><a href="/wiki/Biyosentez" title="Biyosentez">Biyosentez</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Bilgisayarl%C4%B1_kimya" class="mw-redirect" title="Bilgisayarlı kimya">Bilgisayarlı kimya</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Matematiksel_kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matematiksel kimya (sayfa mevcut değil)">Matematiksel kimya</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Teorik_kimya" title="Teorik kimya">Teorik kimya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ayrıca bakınız</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Kimya tarihi</a></li> <li><a href="/wiki/Nobel_Kimya_%C3%96d%C3%BCl%C3%BC" title="Nobel Kimya Ödülü">Nobel Kimya Ödülü</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyan%C4%B1n_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Kimyanın zaman çizelgesi">Kimyanın zaman çizelgesi</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kimyasal_element_ke%C5%9Fiflerinin_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal element keşiflerinin zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">Element keşifleri</a></li></ul></li> <li>"<a href="/w/index.php?title=Merkez%C3%AE_bilim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merkezî bilim (sayfa mevcut değil)">Merkezî bilim</a>"</li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_reaksiyon" title="Kimyasal reaksiyon">Kimyasal reaksiyon</a> <ul><li><a href="/wiki/Kataliz" title="Kataliz">Kataliz</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_element" class="mw-redirect" title="Kimyasal element">Kimyasal element</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_bile%C5%9Fik" class="mw-redirect" title="Kimyasal bileşik">Kimyasal bileşik</a></li> <li><a href="/wiki/Atom" title="Atom">Atom</a></li> <li><a href="/wiki/Molek%C3%BCl" title="Molekül">Molekül</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0yon" title="İyon">İyon</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_bile%C5%9Fik" class="mw-redirect" title="Kimyasal bileşik">Kimyasal bileşik</a></li> <li><a href="/wiki/Kimyasal_ba%C4%9F" title="Kimyasal bağ">Kimyasal bağ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Kimya" title="Kategori:Kimya">Kategori</a> • <span typeof="mw:File"><span title="Commons sayfası"><img alt="Commons sayfası" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Chemistry" class="extiw" title="c:Category:Chemistry">Wikimedia Commons</a> • <span typeof="mw:File"><span title="VikiProje"><img alt="VikiProje" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/16px-People_icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/24px-People_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/People_icon.svg/32px-People_icon.svg.png 2x" data-file-width="100" data-file-height="100" /></span></span> <b><a href="/wiki/Vikiproje:Kimya" title="Vikiproje:Kimya">Vikiproje</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Simya" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Simya" title="Şablon:Simya"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Simya" title="Şablon tartışma:Simya"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Simya&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Simya" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Simya" title="Simya">Simya</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Kategori:D%C3%B6nemlerine_g%C3%B6re_simyac%C4%B1lar" title="Kategori:Dönemlerine göre simyacılar">Simyacılar</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Grek-Mısır</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Agathodaemon_(simyac%C4%B1)" title="Agathodaemon (simyacı)">Agatodaemon</a></li> <li><a href="/wiki/Bakire_Paphnutia" title="Bakire Paphnutia">Bakire Pafnutia</a></li> <li><a href="/wiki/Demokritos" title="Demokritos">Demokritos</a></li> <li><a href="/wiki/Hermes_Trismegistus" title="Hermes Trismegistus">Hermes Trismegistus</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0skenderiyeli_Musa" title="İskenderiyeli Musa">İskenderiyeli Musa</a></li> <li><a href="/wiki/Kimis" title="Kimis">Kimis</a></li> <li><a href="/wiki/Yahudi_Meryem" title="Yahudi Meryem">Yahudi Meryem</a></li> <li><a href="/wiki/Ostanes" title="Ostanes">Ostanes</a></li> <li><a href="/wiki/Panopolisli_Zosimos" title="Panopolisli Zosimos">Panopolisli Zosimos</a></li> <li><a href="/wiki/Simyac%C4%B1_Kleopatra" title="Simyacı Kleopatra">Simyacı Kleopatra</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Bizans</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0skenderiyeli_Stefanus" title="İskenderiyeli Stefanus">İskenderiyeli Stefanus</a></li> <li><a href="/wiki/Kireneli_Sinesios" title="Kireneli Sinesios">Kireneli Sinesios</a></li> <li><a href="/wiki/Olimpiodorus_(gen%C3%A7)" title="Olimpiodorus (genç)">Olimpiodorus</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Çin</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ge_Hong" title="Ge Hong">Ge Hong</a></li> <li><a href="/wiki/Wei_Boyang" title="Wei Boyang">Wei Boyang</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Hindu</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Agastya" title="Agastya">Agastya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_simya_ve_kimya" title="Orta Çağ İslam dünyasında simya ve kimya">İslam</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Abbas_ibn_Firn%C3%A2s" title="Abbas ibn Firnâs">Abbas ibn Firnâs</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0bn%C3%BC%27l-Bayt%C3%A2r" title="İbnü'l-Baytâr">İbnü'l-Baytâr</a></li> <li><a href="/wiki/Alphidius" title="Alphidius">Alfidius</a></li> <li><a href="/wiki/Artephius" title="Artephius">Artefius</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%AEr%C3%BBn%C3%AE" title="Bîrûnî">Bîrûnî</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A2bir_bin_Hayy%C3%A2n" title="Câbir bin Hayyân">Câbir bin Hayyân</a></li> <li><a href="/wiki/Ca%27fer_es-S%C3%A2d%C4%B1k" title="Ca'fer es-Sâdık">Ca'fer es-Sâdık</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A2n%C3%AE" title="Dânî">Dânî</a></li> <li><a href="/wiki/Fer%C3%AEd%C3%BCddin_Att%C3%A2r" title="Ferîdüddin Attâr">Ferîdüddin Attâr</a></li> <li><a href="/wiki/Zehr%C3%A2v%C3%AE" title="Zehrâvî">Zehrâvî</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%A2r%C3%A2b%C3%AE" title="Fârâbî">Fârâbî</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0bn%C3%BC%27n-Ned%C3%AEm" title="İbnü'n-Nedîm">İbnü'n-Nedîm</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0bn-i_Sina" class="mw-redirect" title="İbn-i Sina">İbn-i Sina</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0bn-i_%C3%9Cmeyl" class="mw-redirect" title="İbn-i Ümeyl">İbn-i Ümeyl</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0bn_Miskeveyh" title="İbn Miskeveyh">İbn Miskeveyh</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A2lid_bin_Yez%C3%AEd" title="Hâlid bin Yezîd">Hâlid bin Yezîd</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mecr%C3%AEt%C3%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mecrîtî (sayfa mevcut değil)">Mecrîtî</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A2z%C3%AE" class="mw-redirect" title="Râzî">Râzî</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ge%C3%A7_Orta_%C3%87a%C4%9F" title="Geç Orta Çağ">Geç ortaçağ</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Albertus_Magnus" title="Albertus Magnus">Albertus Magnus</a></li> <li><a href="/wiki/Arnaldus_de_Villa_Nova" title="Arnaldus de Villa Nova">Arnaldus de Villa Nova</a></li> <li><a href="/wiki/Eveshaml%C4%B1_Hugh" title="Eveshamlı Hugh">Eveshamlı Hugh</a></li> <li><a href="/wiki/George_Ripley_(simyac%C4%B1)" title="George Ripley (simyacı)">George Ripley</a></li> <li><a href="/wiki/Guido_de_Montanor" class="mw-redirect" title="Guido de Montanor">Guido de Montanor</a></li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Cornelius_Agrippa_von_Nettesheim" title="Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim">Heinrich Cornelius Agrippa</a></li> <li><a href="/wiki/John_Dastin" title="John Dastin">John Dastin</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_de_Roquetaillade" title="Jean de Roquetaillade">Jean de Roquetaillade</a></li> <li><a href="/wiki/Laazl%C4%B1_Johann" title="Laazlı Johann">Laazlı Johann</a></li> <li><a href="/wiki/Michael_Scot" title="Michael Scot">Michael Scot</a></li> <li><a href="/wiki/Nicolas_Flamel" title="Nicolas Flamel">Nicolas Flamel</a></li> <li><a href="/wiki/Ortolanus" title="Ortolanus">Ortolanus</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%96%C4%9Fretmen_Salernus" title="Öğretmen Salernus">Öğretmen Salernus</a></li> <li><a href="/wiki/Petrus_Bonus" title="Petrus Bonus">Petrus Bonus</a></li> <li><a href="/wiki/Ramon_Llull" title="Ramon Llull">Ramon Llull</a></li> <li><a href="/wiki/Roger_Bacon" title="Roger Bacon">Roger Bacon</a></li> <li><a href="/wiki/Tarantolu_Paul" title="Tarantolu Paul">Tarantolu Paul</a></li> <li><a href="/wiki/Taddeo_Alderotti" title="Taddeo Alderotti">Taddeo Alderotti</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Norton" title="Thomas Norton">Thomas Norton</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Erken modern</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Andreas_Libavius" title="Andreas Libavius">Andreas Libavius</a></li> <li><a href="/wiki/Arthur_Dee" title="Arthur Dee">Arthur Dee</a></li> <li><a href="/wiki/Basil_Valentine" title="Basil Valentine">Basil Valentine</a></li> <li><a href="/wiki/Bernard_Trevisan" title="Bernard Trevisan">Bernard Trevisan</a></li> <li><a href="/wiki/George_Starkey" title="George Starkey">George Starkey</a></li> <li><a href="/wiki/Gerhard_Dorn" title="Gerhard Dorn">Gerhard Dorn</a></li> <li><a href="/wiki/Giovanni_Mercurio_da_Correggio" title="Giovanni Mercurio da Correggio">Giovanni da Correggio</a></li> <li><a href="/wiki/Heinrich_Khunrath" title="Heinrich Khunrath">Heinrich Khunrath</a></li> <li><a href="/wiki/Hennig_Brand" title="Hennig Brand">Hennig Brand</a></li> <li><a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Isaac Newton</a></li> <li><a href="/wiki/John_Dee" title="John Dee">John Dee</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Friedrich_Schweitzer" title="Johann Friedrich Schweitzer">Johann Friedrich Schweitzer</a></li> <li><a href="/wiki/Jakob_B%C3%B6hme" title="Jakob Böhme">Jakob Böhme</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Baptist_van_Helmont" title="Jan Baptist van Helmont">Jan Baptist van Helmont</a></li> <li><a href="/wiki/Johann_Rudolf_Glauber" title="Johann Rudolf Glauber">Johann Rudolf Glauber</a></li> <li><a href="/wiki/Michael_Maier" title="Michael Maier">Michael Maier</a></li> <li><a href="/wiki/Michael_Sendivogius" title="Michael Sendivogius">Michael Sendivogius</a></li> <li><a href="/wiki/Paracelsus" title="Paracelsus">Paracelsus</a></li> <li><a href="/wiki/Pierre-Jean_Fabre" title="Pierre-Jean Fabre">Pierre-Jean Fabre</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Boyle" title="Robert Boyle">Robert Boyle</a></li> <li><a href="/wiki/Samuel_Norton_(simyac%C4%B1)" title="Samuel Norton (simyacı)">Samuel Norton</a></li> <li><a href="/wiki/Thomas_Vaughan_(filozof)" title="Thomas Vaughan (filozof)">Thomas Vaughan</a></li> <li><a href="/wiki/Wilhelm_Homberg" title="Wilhelm Homberg">Wilhelm Homberg</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Modern</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Carl_Gustav_Jung#Simya" title="Carl Gustav Jung">Carl Gustav Jung</a></li> <li><a href="/wiki/Eug%C3%A8ne_Canseliet" title="Eugène Canseliet">Eugène Canseliet</a></li> <li><a href="/wiki/Frater_Albertus" title="Frater Albertus">Frater Albertus</a></li> <li><a href="/wiki/Fulcanelli" title="Fulcanelli">Fulcanelli</a></li> <li><a href="/wiki/Mary_Anne_Atwood" title="Mary Anne Atwood">Mary Anne Atwood</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Dallar</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C3%87in_simyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çin simyası (sayfa mevcut değil)">Taoist</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rasayana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rasayana (sayfa mevcut değil)">Hint</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_simya_ve_kimya" title="Orta Çağ İslam dünyasında simya ve kimya">İslam</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Kimya tarihi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Magnum_opus_(simya)" title="Magnum opus (simya)">Magnum Opus</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Albedo_(alchemy)" class="mw-redirect" title="Albedo (alchemy)">Albedo</a></li> <li><a href="/wiki/Citrinitas" title="Citrinitas">Kitrinitas</a></li> <li><a href="/wiki/Nigredo" title="Nigredo">Nigredo</a></li> <li><a href="/wiki/Rubedo" title="Rubedo">Rubedo</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">İşlemler</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Kalsinasyon" title="Kalsinasyon">Kalsinasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Konjelasyon" title="Konjelasyon">Konjelasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Kerasyon" title="Kerasyon">Kerasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Kohobasyon" title="Kohobasyon">Kohobasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Koag%C3%BClasyon" title="Koagülasyon">Koagülasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Sindirim_(simya)" title="Sindirim (simya)">Sindirim (simya)</a></li> <li><a href="/wiki/Dam%C4%B1tma" title="Damıtma">Damıtma</a></li> <li><a href="/wiki/Fermantasyon" title="Fermantasyon">Fermantasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Filtreleme" title="Filtreleme">Filtreleme</a></li> <li><a href="/wiki/Fiksasyon_(simya)" title="Fiksasyon (simya)">Fiksasyon</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87o%C4%9Faltma" title="Çoğaltma">Çoğaltma</a></li> <li><a href="/wiki/Projeksiyon_(simya)" title="Projeksiyon (simya)">Projeksiyon</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%BCblimle%C5%9Fme" title="Süblimleşme">Süblimleşme</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87%C3%B6zelti" title="Çözelti">Çözelti</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Eserler</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/Alchemical_Studies" title="Alchemical Studies">Alchemical Studies</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Atalanta_Fugiens" title="Atalanta Fugiens">Atalanta Fugiens</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Aurora_consurgens" title="Aurora consurgens">Aurora consurgens</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Baopuzi" title="Baopuzi">Baopuzi</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Basil_Valentine%27in_On_%C4%B0ki_Anahtar%C4%B1" title="Basil Valentine'in On İki Anahtarı">Basil Valentine'in On İki Anahtarı</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Bibliotheca_Chemica_Curiosa" title="Bibliotheca Chemica Curiosa">Bibliotheca Chemica Curiosa</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Buch_der_heiligen_Dreifaltigkeit" title="Buch der heiligen Dreifaltigkeit">Buch der heiligen Dreifaltigkeit</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Cantilenae_Intelectuales_de_Phoenice_Redivivo" title="Cantilenae Intelectuales de Phoenice Redivivo">Cantilenae Intelectuales de Phoenice Redivivo</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Cantong_qi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cantong qi (sayfa mevcut değil)">Cantong qi</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Christian_Rosenkreutz%27un_Kimyasal_D%C3%BC%C4%9F%C3%BCn%C3%BC" title="Christian Rosenkreutz'un Kimyasal Düğünü">Christian Rosenkreutz'un Kimyasal Düğünü</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Kiranides" title="Kiranides">Kiranides</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/De_Alchemia" title="De Alchemia">De Alchemia</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Den_vises_sten" title="Den vises sten">Den vises sten</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Deutsches_Theatrum_Chemicum" title="Deutsches Theatrum Chemicum">Deutsches Theatrum Chemicum</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Fasciculus_Chemicus" title="Fasciculus Chemicus">Fasciculus Chemicus</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Filozoflar%C4%B1n_G%C3%BCl_Bah%C3%A7esi" title="Filozofların Gül Bahçesi">Filozofların Gül Bahçesi</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Havan%C4%B1n_Gizli_Ger%C3%A7eklikleri_Hakk%C4%B1ndaki_%C5%9E%C3%BCpheler" title="Havanın Gizli Gerçeklikleri Hakkındaki Şüpheler">Havanın Gizli Gerçeklikleri Hakkındaki Şüpheler</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hermetic_Definitions&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hermetic Definitions (sayfa mevcut değil)">Hermetic Definitions</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Hermetik_Dergi" title="Hermetik Dergi">Hermetik Dergi</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Hermetika" title="Hermetika">Hermetika</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Hermetik_Ba%C5%9Far%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hermetik Başarı (sayfa mevcut değil)">Hermetik Başarı</a></i></li> <li><i> <a href="/w/index.php?title=%C4%B0%C3%A7rek_Kimya&action=edit&redlink=1" class="new" title="İçrek Kimya (sayfa mevcut değil)">İçrek Kimya</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Kitab-%C3%BCl_Kimya" title="Kitab-ül Kimya">Kitab-ül Kimya</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Leyden_papyrus_X" title="Leyden papyrus X">Leyden papyrus X</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Liber_Ignium" title="Liber Ignium">Liber Ignium</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Musaeum_Hermeticum" title="Musaeum Hermeticum">Musaeum Hermeticum</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Mutus_Liber" title="Mutus Liber">Mutus Liber</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Papyrus_Graecus_Holmiensis" title="Papyrus Graecus Holmiensis">Papyrus Graecus Holmiensis</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Parabol_Alegorisi" title="Parabol Alegorisi">Parabol Alegorisi</a></i></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Picatrix&action=edit&redlink=1" class="new" title="Picatrix (sayfa mevcut değil)">Picatrix</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Psikoloji_ve_Simya" title="Psikoloji ve Simya">Psikoloji ve Simya</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Septimana_Philosophica" title="Septimana Philosophica">Septimana Philosophica</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Splendor_Solis" title="Splendor Solis">Splendor Solis</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/The_Mirror_of_Alchimy" title="The Mirror of Alchimy">The Mirror of Alchimy</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Theatrum_Chemicum" title="Theatrum Chemicum">Theatrum Chemicum</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Theatrum_Chemicum_Britannicum" title="Theatrum Chemicum Britannicum">Theatrum Chemicum Britannicum</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Tripus_Aureus" title="Tripus Aureus">Tripus Aureus</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Turba_Philosophorum" title="Turba Philosophorum">Turba Philosophorum</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Trait%C3%A9_sur_les_apparitions_des_esprits_et_sur_les_vampires_ou_les_revenans_de_Hongrie,_de_Moravie,_%26c." title="Traité sur les apparitions des esprits et sur les vampires ou les revenans de Hongrie, de Moravie, &c.">Traité sur les apparitions des esprits et sur les vampires ou les revenans de Hongrie, de Moravie, &c.</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Yunan_B%C3%BCy%C3%BCl%C3%BC_Papir%C3%BCs%C3%BC" title="Yunan Büyülü Papirüsü">Yunan Büyülü Papirüsü</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Z%C3%BCmr%C3%BCt_Levha" title="Zümrüt Levha">Zümrüt Levha</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Aletler</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Atanor" title="Atanor">Atanor</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kavramlar</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Alkahest" title="Alkahest">Alkahest</a></li> <li><a href="/wiki/Azoth" title="Azoth">Azoth</a></li> <li><a href="/wiki/Chrysopoeia" class="mw-redirect" title="Chrysopoeia">Hrisopoeia</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%B6rt_unsur" title="Dört unsur">Dört unsur</a></li> <li><a href="/wiki/Felsefe_ta%C5%9F%C4%B1" title="Felsefe taşı">Felsefe taşı</a></li> <li><a href="/wiki/Homunculus" title="Homunculus">Homunculus</a></li> <li><a href="/wiki/Sanat_ve_e%C4%9Flencede_simya" title="Sanat ve eğlencede simya">Sanat ve eğlencede simya</a></li> <li><a href="/wiki/Panacea_(t%C4%B1p)" title="Panacea (tıp)">Panakea</a></li> <li><a href="/wiki/Simya_maddeleri_listesi" title="Simya maddeleri listesi">Simya maddeleri listesi</a></li> <li><a href="/wiki/Simyasal_simge" title="Simyasal simge">Simyasal simge</a></li> <li><a href="/wiki/Ya%C5%9Fam_iksiri" title="Yaşam iksiri">Yaşam iksiri</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><b><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Simya" title="Kategori:Simya">Simya</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Kimya_tarihi_(zaman_çizelgesi)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259"><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Kimya_tarihi" title="Şablon:Kimya tarihi"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Kimya_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Şablon tartışma:Kimya tarihi (sayfa mevcut değil)"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Kimya_tarihi&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Kimya_tarihi_(zaman_çizelgesi)" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Kimya tarihi</a> (<a href="/wiki/Kimyan%C4%B1n_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Kimyanın zaman çizelgesi">zaman çizelgesi</a>)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Dala göre</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Fiziksel kimya (<a href="/w/index.php?title=Fiziksel_kimya_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiziksel kimya zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">zaman çizelgesi</a>)</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Atom_teorisi" title="Atom teorisi">Atom teorisi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Molek%C3%BCler_teori_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Moleküler teori tarihi (sayfa mevcut değil)">Moleküler teori</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Elektrokimya_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektrokimya tarihi (sayfa mevcut değil)">Elektrokimya</a></li> <li><a href="/wiki/Spektroskopi_tarihi" title="Spektroskopi tarihi">Spektroskopi</a></li> <li><a href="/wiki/Termodinamik_tarihi" title="Termodinamik tarihi">Termodinamik</a> <ul><li><a href="/wiki/Termodinamik_zaman_%C3%A7izelgesi" class="mw-redirect" title="Termodinamik zaman çizelgesi">zaman çizelgesi</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Organik kimya (<a href="/w/index.php?title=Biyoloji_ve_organik_kimya_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyoloji ve organik kimya zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">zaman çizelgesi</a>)</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biyokimya_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyokimya tarihi (sayfa mevcut değil)">Biyokimya</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Nükleer kimya</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=N%C3%BCkleer_fisyonun_ke%C5%9Ffi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nükleer fisyonun keşfi (sayfa mevcut değil)">Fisyon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=N%C3%BCkleer_f%C3%BCzyon_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nükleer füzyon tarihi (sayfa mevcut değil)">Füzyon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=N%C3%BCkleer_enerji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nükleer enerji tarihi (sayfa mevcut değil)">Güç</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=N%C3%BCkleer_silahlar_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nükleer silahlar tarihi (sayfa mevcut değil)">Silahlar</a> (<a href="/wiki/N%C3%BCkleer_silahlanman%C4%B1n_kronolojisi" title="Nükleer silahlanmanın kronolojisi">zaman çizelgesi</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Uygulamalı kimya</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kozmetik_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kozmetik tarihi (sayfa mevcut değil)">Kozmetik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Malzeme_bilimi_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malzeme bilimi tarihi (sayfa mevcut değil)">Malzeme bilimi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nanoteknoloji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nanoteknoloji tarihi (sayfa mevcut değil)">Nanoteknoloji</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eczac%C4%B1l%C4%B1k_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eczacılık tarihi (sayfa mevcut değil)">Eczacılık</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Antik tarih</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C3%87in_simyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Çin simyası (sayfa mevcut değil)">Çin simyası</a></li> <li><a href="/wiki/Orta_%C3%87a%C4%9F_%C4%B0slam_d%C3%BCnyas%C4%B1nda_simya_ve_kimya" title="Orta Çağ İslam dünyasında simya ve kimya">Orta Çağ İslam dünyasında simya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hint_alt_k%C4%B1tas%C4%B1nda_metal%C3%BCrji_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hint alt kıtasında metalürji tarihi (sayfa mevcut değil)">Hint metalürjisi</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Periyodik_tablonun_tarih%C3%A7esi" class="mw-redirect" title="Periyodik tablonun tarihçesi">Periyodik tablo</a> (<a href="/w/index.php?title=Kimyasal_element_ke%C5%9Fifleri_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal element keşifleri zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">zaman çizelgesi</a>)</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Elementlere göre</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Flor_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Flor tarihi (sayfa mevcut değil)">F</a></li> <li><a href="/wiki/Al%C3%BCminyumun_tarihi" title="Alüminyumun tarihi">Al</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Sınıfa göre</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ametallerin_ke%C5%9Ffi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ametallerin keşfi (sayfa mevcut değil)">Ametaller</a> (<a href="/w/index.php?title=Elementlerin_ke%C5%9Fif_tarihleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elementlerin keşif tarihleri (sayfa mevcut değil)">Elementlerin keşif tarihleri</a>)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Belirli keşifler üzerine</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Pil_tarihi" title="Pil tarihi">Pil</a></li> <li>Karbon nanotüpler <ul><li><a href="/w/index.php?title=Karbon_nanot%C3%BCpler_zaman_%C3%A7izelgesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karbon nanotüpler zaman çizelgesi (sayfa mevcut değil)">zaman çizelgesi</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Elektroforez_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elektroforez tarihi (sayfa mevcut değil)">Elektroforez</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%9Cretilen_yak%C4%B1t_gazlar%C4%B1_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Üretilen yakıt gazları tarihi (sayfa mevcut değil)">Gaz yakıt</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Grafen_ke%C5%9Ffi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grafen keşfi (sayfa mevcut değil)">Grafen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Barut_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barut tarihi (sayfa mevcut değil)">Barut</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Haber_s%C3%BCreci_tarihi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haber süreci tarihi (sayfa mevcut değil)">Haber süreci</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Bilimsel anlaşmazlıklar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kimyasal_element_isimlendirme_tart%C4%B1%C5%9Fmalar%C4%B1_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyasal element isimlendirme tartışmaları listesi (sayfa mevcut değil)">Element isimlendirme</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Is%C4%B1n%C4%B1n_mekanik_e%C5%9Fde%C4%9Feri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Isının mekanik eşdeğeri (sayfa mevcut değil)">Joule-von Mayer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Transfermium_Sava%C5%9Flar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Transfermium Savaşları (sayfa mevcut değil)">Transfermium Savaşları</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Diğer</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kimyada_kad%C4%B1nlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kimyada kadınlar (sayfa mevcut değil)">Kimyada kadınlar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Kategori"><img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Kategori:Kimya_tarihi" title="Kategori:Kimya tarihi">Kategori</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q501353&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q501353&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q501353" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Letonya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Letonya Millî Kütüphanesi">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000095495&P_CON_LNG=ENG">000095495</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph484337&CON_LNG=ENG">ph484337</a></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimya_tarihi&oldid=32889777">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimya_tarihi&oldid=32889777</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Disiplinlere_g%C3%B6re_bilim_tarihi" title="Kategori:Disiplinlere göre bilim tarihi">Disiplinlere göre bilim tarihi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Bilim_tarihi" title="Kategori:Bilim tarihi">Bilim tarihi</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kimya_tarihi" title="Kategori:Kimya tarihi">Kimya tarihi</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:KB1_hatalar%C4%B1:_URL_gerekli" title="Kategori:KB1 hataları: URL gerekli">KB1 hataları: URL gerekli</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Ar%C5%9Fivurl_kaynak_hatalar%C4%B1_bulunan_sayfalar" title="Kategori:Arşivurl kaynak hataları bulunan sayfalar">Arşivurl kaynak hataları bulunan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Kaynaks%C4%B1z_anlat%C4%B1mlar_i%C3%A7eren_maddeler" title="Kategori:Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler">Kaynaksız anlatımlar içeren maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LNB_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LNB tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 13.33, 24 Mayıs 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz.<br />Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Kimya_tarihi&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-x2z9l","wgBackendResponseTime":139,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.460","walltime":"0.862","ppvisitednodes":{"value":3313,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":148742,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2917,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":42149,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 486.676 1 -total"," 36.22% 176.268 1 Şablon:Kaynakça"," 15.04% 73.185 1 Şablon:Bilim_tarihi_kenar_çubuğu"," 13.17% 64.095 5 Şablon:Dolaşım"," 11.88% 57.817 1 Şablon:Sidebar_with_collapsible_lists"," 11.62% 56.547 8 Şablon:Akademik_dergi_kaynağı"," 9.16% 44.595 1 Şablon:Kimya"," 8.97% 43.679 1 Şablon:Kaynak_belirt"," 7.94% 38.645 1 Şablon:Fix"," 7.73% 37.607 1 Şablon:Otorite_kontrolü"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.182","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4251970,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-75c465f4c6-tjqht","timestamp":"20241125122142","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Kimya tarihi","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Kimya_tarihi","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q501353","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q501353","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2021-04-25T19:45:21Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/55\/Mendelejevs_periodiska_system_1871.png","headline":"kimya biliminin tarihi"}</script> </body> </html>