CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mokosz – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"dc7c34e2-9461-4a46-a332-5503c1b9cfbf","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mokosz","wgTitle":"Mokosz","wgCurRevisionId":75334345,"wgRevisionId":75231393,"wgArticleId":3769,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły z propozycjami tłumaczeń","Wyróżnione artykuły","Szablon odn bez numeru strony","Szablon cytowania bez określonego trybu","Artykuły z nieprawidłowymi numerami ISBN","Szablon cytowania używa pól opisowych","Artykuły na Medal","Słowiańskie boginie","Boginie-matki","Bóstwa rzemiosł","Bóstwa płodności"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mokosz", "wgRelevantArticleId":3769,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75231393,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q817358","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList", "mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgEditLatestRevision":true};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript": "ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming", "ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1480"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg/800px-%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="987"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg/640px-%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="789"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mokosz – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Mokosz"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mokosz"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mokosz rootpage-Mokosz skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu główne </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z">Strona główna</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x">Losuj artykuł</a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne">Kategorie artykułów</a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii">Najlepsze artykuły</a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ">Częste pytania (FAQ)</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami">Kontakt</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki">Pierwsze kroki</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje">Portal wikipedystów</a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84">Ogłoszenia</a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady">Zasady</a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci">Pomoc</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r">Ostatnie zmiany</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"> Szukaj </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Wygląd </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class="">Wspomóż Wikipedię</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Mokosz" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class="">Utwórz konto</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Mokosz" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class="">Zaloguj się</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Narzędzia osobiste </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl">Wspomóż Wikipedię</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Mokosz" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."> Utwórz konto</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Mokosz" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"> Zaloguj się</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania">dowiedz się więcej</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y">Edycje</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Imię_i_charakterystyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Imię_i_charakterystyka"> <div class="vector-toc-text"> 1 Imię i charakterystyka </div> </a> <button aria-controls="toc-Imię_i_charakterystyka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Imię i charakterystyka </button> <ul id="toc-Imię_i_charakterystyka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Przestarzałe_i_wątpliwe_etymologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przestarzałe_i_wątpliwe_etymologie"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Przestarzałe i wątpliwe etymologie </div> </a> <ul id="toc-Przestarzałe_i_wątpliwe_etymologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Onomastyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Onomastyka"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Onomastyka </div> </a> <ul id="toc-Onomastyka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Źródła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Źródła"> <div class="vector-toc-text"> 2 Źródła </div> </a> <button aria-controls="toc-Źródła-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Źródła </button> <ul id="toc-Źródła-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Źródła_staroruskie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Źródła_staroruskie"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Źródła staroruskie </div> </a> <ul id="toc-Źródła_staroruskie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Źródła_z_XVI-XVII_wieku" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Źródła_z_XVI-XVII_wieku"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Źródła z XVI-XVII wieku </div> </a> <ul id="toc-Źródła_z_XVI-XVII_wieku-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Próby_rekonstrukcji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Próby_rekonstrukcji"> <div class="vector-toc-text"> 3 Próby rekonstrukcji </div> </a> <button aria-controls="toc-Próby_rekonstrukcji-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Przełącz podsekcję Próby rekonstrukcji </button> <ul id="toc-Próby_rekonstrukcji-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Wczesne_badania" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wczesne_badania"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Wczesne badania </div> </a> <ul id="toc-Wczesne_badania-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mokosz_a_Mokusza_i_Mokosza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mokosz_a_Mokusza_i_Mokosza"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Mokosz a Mokusza i Mokosza </div> </a> <ul id="toc-Mokosz_a_Mokusza_i_Mokosza-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Rekonstrukcja_Łuczyńskiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rekonstrukcja_Łuczyńskiego"> <div class="vector-toc-text"> 3.2.1 Rekonstrukcja Łuczyńskiego </div> </a> <ul id="toc-Rekonstrukcja_Łuczyńskiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Porównanie_z_Paraskiewą_Piatnicą" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Porównanie_z_Paraskiewą_Piatnicą"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Porównanie z Paraskiewą Piatnicą </div> </a> <ul id="toc-Porównanie_z_Paraskiewą_Piatnicą-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Teoria_mitu_podstawowego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Teoria_mitu_podstawowego"> <div class="vector-toc-text"> 3.3.1 Teoria mitu podstawowego </div> </a> <ul id="toc-Teoria_mitu_podstawowego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rekonstrukcja_Rybakowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rekonstrukcja_Rybakowa"> <div class="vector-toc-text"> 3.3.2 Rekonstrukcja Rybakowa </div> </a> <ul id="toc-Rekonstrukcja_Rybakowa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rodzina" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzina"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Rodzina </div> </a> <ul id="toc-Rodzina-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Neopogaństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Neopogaństwo"> <div class="vector-toc-text"> 4 Neopogaństwo </div> </a> <ul id="toc-Neopogaństwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współczesność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Współczesność"> <div class="vector-toc-text"> 5 Współczesność </div> </a> <ul id="toc-Współczesność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> 6 Przypisy </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> 7 Bibliografia </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Przełącz stan spisu treści </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Mokosz</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 29 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-29" aria-hidden="true" > 29 języków </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mokosj" title="Mokosj – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Mokosj" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%88" title="Мокаш – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Мокаш" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%88" title="Мокаш – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Мокаш" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88" title="Мокош – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Мокош" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mokosch" title="Mokosch – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Mokosch" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mokosh" title="Mokosh – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Mokosh" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%88%DA%A9%D9%88%D8%B4" title="موکوش – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="موکوش" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mokoch" title="Mokoch – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mokoch" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%95%D7%A7%D7%95%D7%A9" title="מוקוש – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="מוקוש" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1a" title="Mokoša – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mokoša" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mat_Zemlya" title="Mat Zemlya – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mat Zemlya" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88" title="Мокош – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Мокош" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mokosj" title="Mokosj – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mokosj" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A2%E3%82%B3%E3%82%B7" title="モコシ – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="モコシ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Mokosh" title="Mokosh – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mokosh" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C" title="Мокошь – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мокошь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mokosh" title="Mokosh – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mokosh" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88" title="Мокош – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Мокош" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Moko%C5%A1" title="Mokoš – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mokoš" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mokosj" title="Mokosj – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mokosj" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88" title="Мокош – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мокош" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q817358#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mokosz" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c">Artykuł</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Mokosz" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t">Dyskusja</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >polski </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&stable=1">Czytaj</a></li><li id="ca-current" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&stable=0&redirect=no" title="Pokaż oczekujące zmiany dla tej strony [v]" accesskey="v">Oczekuje na przejrzenie</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&oldid=75231393&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mokosz&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Narzędzia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&stable=1">Czytaj</a></li><li id="ca-more-current" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&stable=0&redirect=no">Oczekuje na przejrzenie</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&oldid=75231393&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v">Edytuj</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mokosz&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e">Edytuj kod źródłowy</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=history">Wyświetl historię</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Mokosz" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j">Linkujące</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Mokosz" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k">Zmiany w linkowanych</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u">Prześlij plik</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q">Strony specjalne</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&oldid=75231393" title="Stały link do tej wersji tej strony">Link do tej wersji</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony">Informacje o tej stronie</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Mokosz&id=75231393&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę">Cytowanie tego artykułu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMokosz">Zobacz skrócony adres URL</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FMokosz">Pobierz kod QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Mokosz">Utwórz książkę</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mokosz&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p">Wersja do druku</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mokosh" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mokosz" hreflang="pl">Wikicytaty</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q817358" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g">Element Wikidanych</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-article" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Ten artykuł został wyróżniony statusem „Artykułu na Medal”. Kliknij, aby dowiedzieć się więcej."><img alt="Artykuł na Medal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/16px-Wikimedal_POL.svg.png" decoding="async" width="16" height="26" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/24px-Wikimedal_POL.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bf/Wikimedal_POL.svg/32px-Wikimedal_POL.svg.png 2x" data-file-width="74" data-file-height="120" /></a></div></div> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle">Przejrzana</indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">Status wersji strony</h2>To jest wersja przejrzana tej strony</div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="Zamknij" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"></button></header><div class="cdx-dialog__body">To jest najnowsza <a href="/wiki/Wikipedia:Wersje_przejrzane" title="Wikipedia:Wersje przejrzane">wersja przejrzana</a>, która została <a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalna:Rejestr&type=review&page=Specjalna:Badtitle/Message">oznaczona</a> 14 lis 2024. Od tego czasu wykonano <a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalna:Badtitle/Message&oldid=75231393&diff=cur">1 zmianę</a>, która oczekuje na przejrzenie.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Mokosz</div><div class="iboxt-2"><span class="script-cyrillic" style="font-size:115%; font-family: 'Ponomar Unicode', 'Ponomar Unicode TT', 'Acathist', 'Triodion Unicode', 'Menaion Unicode', 'Menaion Unicode TT', 'Shafarik', 'Fedorovsk Unicode', 'Fedorovsk Unicode TT', 'Monomakh Unicode', 'Monomakh Unicode TT', 'Vilnius', BukyVede, 'Kliment Std', 'RomanCyrillic Std', 'Monomachus', 'Old Standard', 'Old Standard TT', Dilyana, Menaion, 'Menaion Medieval', Lazov, Code2000, 'DejaVu Sans', 'DejaVu Serif', Code2001, 'FreeSerif', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Charis SIL', 'Doulos SIL', 'Chrysanthi Unicode', 'Bitstream Cyberbit', 'Bitstream CyberBase', Thryomanes, 'Lucida Grande', 'FreeSans', 'Arial Unicode MS', 'Microsoft Sans Serif', 'Lucida Sans Unicode';">мокошь</div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Plik:%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_(%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C).jpg" class="mw-file-description" title="Dwudziesta piąta karta Latopisu Ławrientiewskiego ze wzmianką o panteonie kijowskim, 1377 r. Imię Mokoszy zaznaczono na czerwono."><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg/194px-%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg" decoding="async" width="194" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg/292px-%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg/389px-%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1480" /></a> Dwudziesta piąta karta <a href="/wiki/Latopis_%C5%81awrientiewski" title="Latopis Ławrientiewski">Latopisu Ławrientiewskiego</a> ze wzmianką o panteonie kijowskim, 1377 r. Imię Mokoszy zaznaczono na czerwono. </td></tr> <tr> <th>Odpowiednik </th> <td> <a href="/w/index.php?title=Matka_Ziemia_Wilgotna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Ziemia Wilgotna (strona nie istnieje)">Matka Ziemia Wilgotna</a> (ludowy) </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:#EAECF0; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;">Rodzina </td></tr> <tr> <th>Mąż </th> <td> <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Perun</a> (część badaczy) </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mokosh" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mokosh" class="extiw" title="commons:Category:Mokosh">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Mokosz" title="Wikisłownik"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Mokosz" class="extiw" title="wikt:Mokosz">Hasło w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mokosz" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Mokosz" class="extiw" title="q:Mokosz">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> Mokosz – <a href="/wiki/Lista_b%C3%B3stw_s%C5%82owia%C5%84skich" title="Lista bóstw słowiańskich">bogini słowiańska</a>. Według rekonstrukcji etymologicznej, Mokosz była boginią ziemi, wód i płodności, a później, według większości badaczy, była odzwierciedlana w <a href="/wiki/Bylina_(literatura)" title="Bylina (literatura)">bylinach</a> i <a href="/wiki/Zamawianie_choroby" title="Zamawianie choroby">zamowach</a> jako <a href="/w/index.php?title=Matka_Ziemia_Wilgotna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Ziemia Wilgotna (strona nie istnieje)">Matka Ziemia Wilgotna</a>. Innej rekonstrukcji dokonano na podstawie etnografii: pod koniec XIX wieku na <a href="/wiki/Rosyjska_P%C3%B3%C5%82noc" title="Rosyjska Północ">Rosyjskiej Północy</a> odnotowano takie nazwy <a href="/wiki/Kikimora" title="Kikimora">kikimory</a> jak Mokusza lub Mokosza. Zbieżność tę tłumaczy fakt, że kikimora jest zdemonizowaną wersją bogini, a poprzez zbliżenie między nimi badacze przedstawili Mokosz jako boginię miłości i narodzin, mającą związek z nocą, księżycem, przędzeniem, hodowlą owiec i gospodarką kobiet. Przędzenie było zajęciem różnych europejskich bogiń losu, co doprowadziło do scharakteryzowania Mokoszy jako bóstwa kontrolującego los. Ta rekonstrukcja nie zgadza się z danymi dotyczącymi jej etymologii, z których wynika, że funkcja przędzenia nie mogła być główną. Drewniany posąg Mokoszy wraz z innymi bóstwami został ustanowiony przez księcia <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierza Wielkiego</a> w 980 r. na jednym ze wzgórz <a href="/wiki/Kij%C3%B3w" title="Kijów">Kijowa</a>. Wydarzenie to zostało określone przez część historyków jako przejaw pogańskiej reformy Włodzimierza, ale inni badacze zaprzeczają, że taka reforma została przeprowadzona, a kwestia jej istnienia jest we współczesnej nauce dyskusyjna. Po rozpoczęciu <a href="/wiki/Chrzest_Rusi" title="Chrzest Rusi">chrztu Rusi</a> w 988 r. posągi bóstw zostały zniszczone. Mokosz jest wspominana w różnych Słowach i Naukach przeciwko pogaństwu razem z <a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiłami</a>, ale nie jest w nich w żaden sposób opisana. W nauce rozpowszechniła się opinia, że kult Mokoszy przeszedł na <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_ludowe" title="Chrześcijaństwo ludowe">ludowo-chrześcijańską</a> <a href="/wiki/Paraskiewa_Piatnica" title="Paraskiewa Piatnica">Paraskiewę Piatnicę</a>, związaną z wodą i przędzeniem. Ze względu na tę identyfikację <a href="/wiki/Pi%C4%85tek" title="Piątek">piątek</a> zaczęto uważać za dzień poświęcony bogini i wysnuto wniosek o popularności Mokoszy wśród kobiet w czasach chrześcijańskich. W późniejszych badaniach pomysł zbliżenia z Paraskiewą jest krytykowany, ponieważ związek Paraskiewy z przędzeniem, wodą i piątkiem ma raczej chrześcijańskie niż pogańskie korzenie. Słowiańska wersja <a href="/w/index.php?title=Teoria_mitu_podstawowego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria mitu podstawowego (strona nie istnieje)">teoria mitu podstawowego</a>, oparta na różnych danych etnograficznych i lingwistycznych, przedstawia Mokosz jako żonę <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Peruna</a>. Zdradza go ona z <a href="/wiki/Weles" title="Weles">Welesem</a>, przez co Perun zabija dzieci Mokoszy. Sama teoria nie została w pełni uznana w nauce. Odrzucono również przypuszczenia, że Mokosz jest przedstawiona na <a href="/wiki/Idol_ze_Zbrucza" title="Idol ze Zbrucza">Idolu ze Zbrucza</a> i na północnorosyjskich haftach z XIX wieku. Teoria archeologa <a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Borisa Rybakowa</a>, że pierwotnie imię bogini brzmiało Makosz, nie została poparta przez innych badaczy. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Imię_i_charakterystyka">Imię i charakterystyka</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Imię i charakterystyka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Imię i charakterystyka">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg/349px-Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg" decoding="async" width="349" height="215" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg/524px-Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg/698px-Fedor_Vasilyev_-_%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D1%83%D0%B3_-_Google_Art_Project.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="2463" /></a><figcaption>Imię Mokoszy oznacza połączenie ziemi z wodą<a href="#cite_note-CITEREFWłasowa2008258-1">[1]</a>, żyzną wilgoć<a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014a377-2">[2]</a>. „<a href="/w/index.php?title=Mokry_%C5%82ug&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mokry ług (strona nie istnieje)">Mokry ług</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q16677404#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q16677404">(inne języki)</a>” <a href="/w/index.php?title=Fiodor_Wasiljew_(malarz)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiodor Wasiljew (malarz) (strona nie istnieje)">Fiodora Wasiljewa</a>, 1872</figcaption></figure> W tekstach staroruskich imię bogini zapisane jest jako Mokošĭ (<span class="script-cyrillic" style="font-size:115%; font-family: 'Ponomar Unicode', 'Ponomar Unicode TT', 'Acathist', 'Triodion Unicode', 'Menaion Unicode', 'Menaion Unicode TT', 'Shafarik', 'Fedorovsk Unicode', 'Fedorovsk Unicode TT', 'Monomakh Unicode', 'Monomakh Unicode TT', 'Vilnius', BukyVede, 'Kliment Std', 'RomanCyrillic Std', 'Monomachus', 'Old Standard', 'Old Standard TT', Dilyana, Menaion, 'Menaion Medieval', Lazov, Code2000, 'DejaVu Sans', 'DejaVu Serif', Code2001, 'FreeSerif', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Charis SIL', 'Doulos SIL', 'Chrysanthi Unicode', 'Bitstream Cyberbit', 'Bitstream CyberBase', Thryomanes, 'Lucida Grande', 'FreeSans', 'Arial Unicode MS', 'Microsoft Sans Serif', 'Lucida Sans Unicode';">мокошь), Mokŭšĭ (<span class="script-cyrillic" style="font-size:115%; font-family: 'Ponomar Unicode', 'Ponomar Unicode TT', 'Acathist', 'Triodion Unicode', 'Menaion Unicode', 'Menaion Unicode TT', 'Shafarik', 'Fedorovsk Unicode', 'Fedorovsk Unicode TT', 'Monomakh Unicode', 'Monomakh Unicode TT', 'Vilnius', BukyVede, 'Kliment Std', 'RomanCyrillic Std', 'Monomachus', 'Old Standard', 'Old Standard TT', Dilyana, Menaion, 'Menaion Medieval', Lazov, Code2000, 'DejaVu Sans', 'DejaVu Serif', Code2001, 'FreeSerif', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Charis SIL', 'Doulos SIL', 'Chrysanthi Unicode', 'Bitstream Cyberbit', 'Bitstream CyberBase', Thryomanes, 'Lucida Grande', 'FreeSans', 'Arial Unicode MS', 'Microsoft Sans Serif', 'Lucida Sans Unicode';">мокъшь)<a href="#cite_note-CITEREFSriezniewski1902164-3">[3]</a> – w dawnych tekstach <a href="/wiki/Majusku%C5%82a" title="Majuskuła">majuskuły</a> nie używano. Według <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">Olega Trubaczowa</a> forma <span class="script-cyrillic" style="font-size:115%; font-family: 'Ponomar Unicode', 'Ponomar Unicode TT', 'Acathist', 'Triodion Unicode', 'Menaion Unicode', 'Menaion Unicode TT', 'Shafarik', 'Fedorovsk Unicode', 'Fedorovsk Unicode TT', 'Monomakh Unicode', 'Monomakh Unicode TT', 'Vilnius', BukyVede, 'Kliment Std', 'RomanCyrillic Std', 'Monomachus', 'Old Standard', 'Old Standard TT', Dilyana, Menaion, 'Menaion Medieval', Lazov, Code2000, 'DejaVu Sans', 'DejaVu Serif', Code2001, 'FreeSerif', 'TITUS Cyberbit Basic', 'Charis SIL', 'Doulos SIL', 'Chrysanthi Unicode', 'Bitstream Cyberbit', 'Bitstream CyberBase', Thryomanes, 'Lucida Grande', 'FreeSans', 'Arial Unicode MS', 'Microsoft Sans Serif', 'Lucida Sans Unicode';">мокъшь powstała poprzez wtórną <a href="/wiki/Adideacja" title="Adideacja">adideację</a> ‎<a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/en:Reconstruction:Proto-Slavic/Moko%C5%A1%D1%8C" class="extiw" title="wikt:en:Reconstruction:Proto-Slavic/Mokošь">*Mokošь</a> i *kъšь ‘los’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>. Gramatycznie teonim Mokosz należy do <a href="/wiki/Rodzaj_gramatyczny" title="Rodzaj gramatyczny">rodzaju żeńskiego</a><a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>, z czego wnioskuje się, że bóstwo było konkretnie <a href="/wiki/Bogini" title="Bogini">boginią</a><a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017126-6">[6]</a>. W starszych opracowaniach<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow19101-7">[7]</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983181-8">[8]</a> i późniejszych kronikach może pojawiać się jako bóstwo płci męskiej<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199998-9">[9]</a>, ale ten wariant jest drugorzędny w stosunku do oryginału<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a>. Według najbardziej uzasadnionej etymologii<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005114-11">[11]</a> teonim został utworzony metodą sufiksalną z prasłowiańskiego rdzenia *mok- oznaczającego ‘mokry’ z przyrostkiem *-ošь<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a><a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2020134–137-12">[12]</a> jak np. słowo pustosz<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>. <a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">Władimir Toporow</a> i <a href="/w/index.php?title=Wiaczes%C5%82aw_Iwanow_(filolog)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiaczesław Iwanow (filolog) (strona nie istnieje)">Wiaczesław Iwanow</a> komentują, że etymologia ta jest “niepodważalna”<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983194-14">[14]</a>, rozumiejąc jej imię jako ‘Mokra’<a href="#cite_note-CITEREFToporow2011536-15">[15]</a>. Pierwszym, który wysunął taką etymologię, był <a href="/wiki/Vatroslav_Jagi%C4%87" title="Vatroslav Jagić">Vatroslav Jagić</a><a href="#cite_note-CITEREFAniczkow1914275-16">[16]</a>, który uważał, że teonim był tłumaczeniem lub również <a href="/wiki/Amplifikacja_(retoryka)" title="Amplifikacja (retoryka)">amplifikacją</a> greckiego słowa malakija, a zatem Mokosz była fikcją literacką<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201758-17">[17]</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983184-18">[18]</a><a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016400-19">[19]</a>. Toporow, Iwanow i <a href="/wiki/Max_Vasmer" title="Max Vasmer">Max Vasmer</a> uważają stanowisko Jagicia za fałszywe<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983184-18">[18]</a><a href="#cite_note-CITEREFVasmer1986640-20">[20]</a>. Michał Łuczyński uważa, że teonim mógł pojawić się dopiero po III w. n.e. ze względu na występującą w nim dźwięk [š], który powstała w językach słowiańskich w ramach <a href="/wiki/Pierwsza_palatalizacja_s%C5%82owia%C5%84ska" title="Pierwsza palatalizacja słowiańska">pierwszej palatalizacji</a>. Imię bogini wywodzi od niezachowanego rzeczownika *mokošь o znaczeniu ‘ktoś/coś mokrego’, ponieważ przyrostek *-ošь tworzy nazwy nosicieli cech, a ten rzeczownik wywodzi dokładnie od v-tematycznego <a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/en:Reconstruction:Proto-Slavic/moky" class="extiw" title="wikt:en:Reconstruction:Proto-Slavic/moky">*moky</a> (<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68070853">@media(pointer:coarse),(hover:none){.mw-parser-output .rt-commentedText{display:inline-flex;position:relative;justify-content:center}.mw-parser-output .rt-commentedText:focus::before{border:8px solid transparent;border-top-width:0;border-bottom-color:#222;content:"";position:absolute;margin-top:calc(1.5em - 2px);z-index:2}.mw-parser-output .rt-commentedText:focus::after{content:attr(title);position:absolute;background-color:#222;color:#eee;border:1px solid #444;border-radius:4px;width:max-content;max-width:60vw;padding:2px 12px;z-index:1;margin-top:calc(1.5em + 5px);box-shadow:1px 2px 6px 1px rgba(0,0,0,0.15);left:-12px}}</style>dop *mokъve) ‘mokre miejsce, błoto’ (<link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">por. <a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">pol.</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">dial. mokwa, <a href="/wiki/Ukr." class="mw-redirect" title="Ukr.">ukr.</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokwa<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*moky1992149-21">[21]</a>) i porównuje imię Mokosz do innych imion zakończonych na -osz wywodzących się od v-tematycznych słów o znaczeniu topograficznym, np. <a href="/wiki/J%C4%99zyk_staropolski" title="Język staropolski">stpol.</a> Bagosz (< ‎<a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/en:Reconstruction:Proto-Slavic/bagy" class="extiw" title="wikt:en:Reconstruction:Proto-Slavic/bagy">*bagy</a>), Narosz (< *nary). W związku z tą etymologią uznaje Mokosz za boginię “pluwialną o cechach <a href="/wiki/B%C3%B3stwa_uraniczne" title="Bóstwa uraniczne">uranicznych</a>”<a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2020134–137-12">[12]</a>. Podobnie <a href="/w/index.php?title=Walerij_Mokijenko&action=edit&redlink=1" class="new" title="Walerij Mokijenko (strona nie istnieje)">Walerij Mokijenko</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q115102783#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q115102783">(inne języki)</a> rozumie teonim jako wywodzący się od słowa oznaczającego ‘wilgotne, bagniste miejsce’<a href="#cite_note-CITEREFMokijenko1986176-22">[22]</a>. Łuczyński, Toporow i Iwanow uważają, że teonim Mokosz jest jedynie późniejszym <a href="/wiki/Epitet" title="Epitet">epitetem</a> zastępującym pierwotne nieznane imię bóstwa<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983194-14">[14]</a><a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2020134–137-12">[12]</a>. Etymologia jest porównywana przez Iwanowa i Toporowa z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_litewski" title="Język litewski">litewskim</a> makusyti ‘chlupać’, ‘chodzić po błocie’; makasyne ‘breja’, ‘błoto’, ‘mieszanina’, ‘bałagan’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>. Vasmer, a także wielu współczesnych badaczy uważa Mokosz za boginię płodności, wód i ziemi<a href="#cite_note-CITEREFVasmer1986640-20">[20]</a><a href="#cite_note-CITEREFMokijenko1986143-23">[23]</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014b508-24">[24]</a>, co zbliża ją do późniejszej, często wspominanej w bylinach i zamowach <a href="/w/index.php?title=Matka_Wilgotna_Ziemia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Wilgotna Ziemia (strona nie istnieje)">Matki Wilgotnej Ziemi</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10578339#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q10578339">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFWłasowa2008258-1">[1]</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014b508-24">[24]</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983195-25">[25]</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999214-26">[26]</a><a href="#cite_note-CITEREFZabijako202263–64-27">[27]</a>. <a href="/wiki/Aleksander_Gieysztor" title="Aleksander Gieysztor">Aleksander Gieysztor</a> komentuje, że związek z Matką Wilgotną Ziemią jest podzielany przez większość badaczy<a href="#cite_note-CITEREFGieysztor2006202-28">[28]</a>. Również Mokijenko i Łowmiański sugerują związek z deszczem<a href="#cite_note-CITEREFMokijenko1986143-23">[23]</a><a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979124-29">[29]</a>. Językoznawca <a href="/wiki/Andriej_Zalizniak" title="Andriej Zalizniak">Andriej Zalizniak</a> i religioznawca <a href="/wiki/Andrzej_Szyjewski" title="Andrzej Szyjewski">Andrzej Szyjewski</a> zbliżyli Mokosz do irańskiej <a href="/wiki/Anahita" title="Anahita">Anahity</a>, gdyż ta ostatnia również nazywana jest ‘Mokrą’<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981152-30">[30]</a>, ‘Rozlewną’<a href="#cite_note-CITEREFSzyjewski2003127-31">[31]</a>. W podobny sposób filolog Nikołaj Zubow łączy ją ze scytyjską boginią ziemi i wody <a href="/w/index.php?title=Api&action=edit&redlink=1" class="new" title="Api (strona nie istnieje)">Api</a><a href="#cite_note-CITEREFZubow1981154-32">[32]</a>. Na podstawie zbliżenia z Anahitą Toporow i Iwanow przypisują Mokoszy funkcję prokreacji<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983196-33">[33]</a> i uważają boginię <a href="/wiki/%C5%BBywa" title="Żywa">Żywę</a> za jej ‘wyższą hipostazę’, przeciwną do ‘niskiej hipostazy’, czyli Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983194-14">[14]</a>. Celtolog <a href="/w/index.php?title=Wiktor_Ka%C5%82ygin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiktor Kałygin (strona nie istnieje)">Wiktor Kałygin</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1676875#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1676875">(inne języki)</a> zbliżył Mokosz do irlandzkiej bogini <a href="/wiki/Macha" title="Macha">Machy</a>, która jego zdaniem pierwotnie była boginią płodności. Wynosił teonim Macha do *mokosiā, który “dokładnie odpowiada imieniu słowiańskiej bogini Mokoszy”<a href="#cite_note-CITEREFKałygin2006106–107,_181-34">[34]</a>, ale celtolog Garrett Olmsted wywodzi teonim Macha z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_praceltycki" title="Język praceltycki">praceltyckiego</a> *magos ‘równina, pole’<a href="#cite_note-CITEREFOlmsted2019169-35">[35]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przestarzałe_i_wątpliwe_etymologie">Przestarzałe i wątpliwe etymologie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Przestarzałe i wątpliwe etymologie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przestarzałe i wątpliwe etymologie">edytuj kod</a>]</div> Slawista <a href="/w/index.php?title=Grigorij_Iljinski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grigorij Iljinski (strona nie istnieje)">Grigorij Iljinski</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3379459#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q3379459">(inne języki)</a> wysunął hipotezę pochodzenia teonimu na podstawie paraleli z językami bałtyckimi. Jego zdaniem teonim Mokosz ma odpowiednik w języku litewskim w słowach makstýti ‘tkać’; mèksti ‘robić na drutach’; mãkas ‘torebka’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>, związany z rosyjskim <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">moszna ‘woreczek, torebka’<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004246-36">[36]</a>, a zatem w języku prasłowiańskim teonim pochodzi od *mokos- ‘przędzenie’, ‘tkanie’. Toporow i Iwanow, będący zwolennikami etymologii wilgoci, “rehabilitują” etymologię Iljinskiego, widząc związek w litewskich rdzeniach w słowach mazgas ‘węzeł’; megzti ‘robić na drutach’, ‘wiązać’ z mazgoti, ‘prać’<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983194-14">[14]</a>. ESSJa i Martin Pukanec nazywają etymologię Iljinskiego hipotetyczną<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a><a href="#cite_note-CITEREFPukanec201374-37">[37]</a>. <a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Boris Rybakow</a> uważał Makosz za bardziej poprawny odczyt imienia bogini, dzieląc teonim na dwie części: ma- i -kosz, gdzie ma- było skrótem od matka, zbliżając się do pewnej <a href="/wiki/Kultura_egejska" title="Kultura egejska">kreteńsko-mykeńskiej</a> bogini o imieniu Ma u ludu bardzo odległego od Słowian. Drugą część -kosz rozumiał jako staroruskie słowo oznaczające ‘los’<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200488-38">[38]</a>. Rybakow tłumaczy więc ten teonim jako ‘Matka szczęśliwego losu’, utożsamiając ją z boginią losu, a także jednocześnie jako ‘Matka dobrych zbiorów’, ponieważ w koszu można było umieścić owoce, dodając, że Mokosz jest również boginią płodności, a także ‘Matką szczęścia’, ponieważ jego zdaniem zbiory są szczęściem. <a href="/w/index.php?title=Leo_Klejn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leo Klejn (strona nie istnieje)">Leo Klejn</a>, który trzyma się rekonstrukcji Mokosz jako bogini pracy kobiet, w szczególności przędzenia, krytykuje Rybakowa, zauważając, że takie funkcje nie są niczym poparte. Krytykowana jest również etymologia: matka może być skracana do ma głównie w języku dzieci. Klejn zwraca uwagę, że w języku rosyjskim słowa złożone są konstruowane inaczej: rzeczownik główny stoi na końcu, a słowo określające na początku, i podaje takie przykłady jak <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Bogo-matierʹ</a> i <a href="/wiki/Dad%C5%BAb%C3%B3g" title="Dadźbóg">Daż-bog</a>, a zatem nazwa powinna brzmieć Koszma. Słowo to rzeczywiście występuje w języku rosyjskim, ale jest pochodzenia tatarskiego. Sama forma zapisu Makosz nie jest standardowa w kronikach, w przeciwieństwie do Mokosz<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200489-39">[39]</a>. ESSJa<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>, Toporow, Iwanow odrzucają etymologię Rybakowa<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983189-40">[40]</a>. Według Nikołaja Gałkowskiego nazwa Mokosz została zapożyczona z nieznanego źródła<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>. <a href="/w/index.php?title=Jewgienij_Aniczkow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jewgienij Aniczkow (strona nie istnieje)">Jewgienij Aniczkow</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4066421#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4066421">(inne języki)</a> uważał, że imię pochodzi od <a href="/wiki/Etnonim" title="Etnonim">etnonimu</a> <a href="/wiki/Ludy_ugrofi%C5%84skie" title="Ludy ugrofińskie">ludu ugrofińskiego</a>, <a href="/wiki/Mokszanie" title="Mokszanie">Moksza</a>, części <a href="/wiki/Mordwini" title="Mordwini">Mordwinów</a>, co jego zdaniem wyjaśnia, dlaczego <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierz I Wielki</a> musiał ustanowić posągi słowiańskich bogów: bogowie panteonu Włodzimierza byli pochodzenia niesłowiańskiego<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200443-42">[42]</a>, gdzie <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Perun</a> miał zostać sprowadzony ze <a href="/wiki/Skandynawia" title="Skandynawia">Skandynawii</a> jako osobisty bóg <a href="/wiki/Rurykowicze" title="Rurykowicze">Rurykowiczów</a>, a inni bogowie ustanowieni przez Włodzimierza, tacy jak Mokosz, byli bogami ludów sąsiadujących ze Słowianami, których posągi zostały ustanowione przez Włodzimierza w celu scentralizowania jego władzy<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200443-42">[42]</a>. Aniczkow porównywał z imieniem bogini fińskie toponimy, takie jak <a href="/wiki/Moksza_(rzeka)" title="Moksza (rzeka)">Moksza</a>, która jest prawym dopływem <a href="/wiki/Oka_(dop%C5%82yw_Wo%C5%82gi)" title="Oka (dopływ Wołgi)">Oki</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191634-43">[43]</a>, Ropsza, Szapsza, Kapsza, Kidieksza. Z kolei Viljo Mansikka uważał, że Mokosz wywodzi się od fińskiego demona Moksza<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>. <a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Henryk Łowmiański</a>, który nie miał wątpliwości co do słowiańskiej etymologii, uznaje demona Moksza za najprawdopodobniej pożyczkę od Słowian, lub że podobieństwo brzmieniowe jest przypadkowe<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979123–124-44">[44]</a>; Gieysztor także uznał demona za pożyczkę<a href="#cite_note-CITEREFGieysztor2006201-45">[45]</a>. Późniejsi badacze Nikołaj Mokszyn i Zubow zaprzeczyli ugrofińskiemu pochodzeniu Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>. Toporow, Iwanow<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983189-40">[40]</a> i ESSJa podzielają podobny punkt widzenia<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>. Michaił Wasiljew uważa, że związek z fińskim etnonimem Moksza jest przypadkowy<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999214-26">[26]</a>, podczas gdy sama „przynależność Mokoszy do słowiańskiego pogaństwa jest niepodważalna”<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999215-46">[46]</a>. Etymologie z sanskryckiego <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">makhas, ‘bogaty’, ‘szlachetny’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>, lub, według Natalji Gusiewej<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>, <a href="/wiki/Moksza_(hinduizm)" title="Moksza (hinduizm)">moksza</a>, ‘wyzwolenie’, ‘śmierć’, wydają się wątpliwe. Związek ze starogreckim <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mákhlos, ‘pożądliwy’, ‘gwałtowny’, ze <a href="/wiki/J%C4%99zyk_litewski" title="Język litewski">starolitewskim</a> kekše ‘prostytutka’, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_awestyjski" title="Język awestyjski">awestyjskim</a> maekantis ‘sok drzewny’ także<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>. Trackie pochodzenie Mokoszy jest również wątpliwe<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>. Gieysztor nazwał etymologię <a href="/wiki/Vittore_Pisani" title="Vittore Pisani">Vittore Pisaniego</a>, który uważał teonim za słowo złożone z korzeni mot- ‘motać’ i -kos ‘obfitość’, “niewiarygodną”<a href="#cite_note-CITEREFGieysztor2006202-28">[28]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Onomastyka">Onomastyka</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Onomastyka" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Onomastyka">edytuj kod</a>]</div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Porzana_porzana_3_(Marek_Szczepanek)_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg/200px-Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg" decoding="async" width="200" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg/300px-Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg/400px-Porzana_porzana_3_%28Marek_Szczepanek%29_cropped.jpg 2x" data-file-width="463" data-file-height="425" /></a><figcaption><a href="/wiki/Kropiatka" title="Kropiatka">Kropiatka</a> w języku słoweńskim nazywana jest także mokoš, a w rosyjskich gwarach <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">czortowa kurica<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133–134-47">[47]</a>, dosł. ‘czarcia kura’</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg/150px-Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg" decoding="async" width="150" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg/224px-Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg/299px-Moko%C5%A1%C3%ADn_Coa.jpg 2x" data-file-width="430" data-file-height="500" /></a><figcaption>Współczesny herb miejscowości <a href="/wiki/Moko%C5%A1%C3%ADn" title="Mokošín">Mokošín</a> w <a href="/wiki/Czechy" title="Czechy">Czechach</a><a href="#cite_note-48">[48]</a>, której nazwa może pochodzić od imienia Mokoszy</figcaption></figure> Istnieją dane onomastyczne, które można powiązać z Mokoszą: chorwackie męskie nazwisko i imię Mokoš<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199971-49">[49]</a>, określenia rodzaju męskiego <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">makiesz, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokiesz w rosyjskim przysłowiu <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Bog nie makiesz, czem-nibudʹ da potieszyt “Bóg nie makiesz, czymś pocieszy”; <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokusz „rusałka”; <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokosza ‘kłopotliwy człowiek’; w gwarze <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_jaros%C5%82awski" title="Obwód jarosławski">jarosławskiej</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokosza ‘zjawa, duch’. W gwarach <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_twerski" title="Obwód twerski">twerskiej</a> i <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_nowogrodzki" title="Obwód nowogrodzki">nowogrodzkiej</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokszytʹ ‘płakać, błagać o coś’. W nowogrodzkiej gwarze obecne było również znaczenie ‘obsesyjnie domagać się czegoś, nękać prośbami’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>. W rosyjskich dialektach występują słowa <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokosja, ‘durna kobieta’<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>, ‘dziwka, ladacznica’<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983185-50">[50]</a> oraz <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokrosz, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokriesz oznaczające <a href="/wiki/Gwiazdozbi%C3%B3r_Wodnika" title="Gwiazdozbiór Wodnika">gwiazdozbiór Wodnika</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Białoruska rodzina <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokisz<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981157-52">[52]</a>. <a href="/wiki/Nazwa_w%C5%82asna" title="Nazwa własna">Nazwa własna</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokosza, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Makosza Chłopun zapisana w <a href="/wiki/Psk%C3%B3w" title="Psków">pskowskiej</a> <a href="/w/index.php?title=Ksi%C4%99ga_spisowa_(Ru%C5%9B)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Księga spisowa (Ruś) (strona nie istnieje)">księdze spisowej</a> w 1585 roku należąca do <a href="/wiki/Puszkarstwo" title="Puszkarstwo">puszkarza</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199971-49">[49]</a>. <a href="/wiki/Toponim" title="Toponim">Toponimy</a>: <a href="/wiki/J%C4%99zyk_czeski" title="Język czeski">czeska</a> wieś <a href="/wiki/Moko%C5%A1%C3%ADn" title="Mokošín">Mokošín</a><a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>, której nazwa notowana jest od XI wieku<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983187-53">[53]</a>, oraz wzniesienie Mokošin Vrch, oznaczający miejsce wzniesione<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>; <a href="/wiki/J%C4%99zyki_%C5%82u%C5%BCyckie" title="Języki łużyckie">łużyckie</a> Мосоcize, Mockschiez; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">polskie</a> <a href="/wiki/Mokoszyn" title="Mokoszyn">Mokoszyn</a>, Mokosznica, Mokossko, Mokos; położony w pobliżu <a href="/wiki/Rejencja_stralsundzka" title="Rejencja stralsundzka">Stralsundu</a> w <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> na dawnych ziemiach <a href="/wiki/S%C5%82owianie_po%C5%82abscy" title="Słowianie połabscy">połabskich</a>, <a href="/wiki/Dialekt_rugijski" title="Dialekt rugijski">staropołabski</a> toponim Muuks, Mukus poświadczony w 1310<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983188-54">[54]</a><a href="#cite_note-CITEREFWitkowski1970370-55">[55]</a>; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_chorwacki" title="Język chorwacki">chorwacka</a> Mokosica koło <a href="/wiki/Dubrownik" title="Dubrownik">Dubrownik</a>, góra Mukoša koło Marlochu i mniejsze góry Mukos, Mokoš i Mokos; <a href="/wiki/J%C4%99zyk_macedo%C5%84ski" title="Język macedoński">macedoński</a> Mukos<a href="#cite_note-CITEREFGieysztor2006201-45">[45]</a>; w <a href="/wiki/Rosja" title="Rosja">Rosji</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszynskij monastyrʹ w <a href="/wiki/Obw%C3%B3d_czernihowski" title="Obwód czernihowski">obwodzie czernihowskim</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>, <a href="/wiki/Uroczysko" title="Uroczysko">uroczysko</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszyno bołoto na <a href="/wiki/Bia%C5%82oru%C5%9B" title="Białoruś">Białorusi</a><a href="#cite_note-CITEREFZubow1981157-52">[52]</a>. W <a href="/w/index.php?title=Powiat_czeriepowiecki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Powiat czeriepowiecki (strona nie istnieje)">powiecie czeriepowieckim</a> istniał nieużytek lub ług <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszewo, odnotowane przez etnografa Michaiła Gierasimowa<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow19101,_58-56">[56]</a>. Prawdopodobnie materiały onomastyki mówią o prasłowiańskiej starożytności bogini<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a>, lub toponimy pochodzą od *mokosъ ‘łąka zalewowa’ lub bezpośrednio od gniazda rdzenia *mok-<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokosъ1992130-57">[57]</a>. Zubow wskazuje, że w świetle słowa mokosza jako określenia osoby kłopotliwej, związek z Mokoszą staje się problematyczny<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199996-58">[58]</a>. Iljinski wymienia szereg toponimów<a href="#cite_note-toponimy-59">[a]</a>, podobnych do teonimu, ale zaprzecza ich pokrewieństwu, uznając toponimy wywodzące się od rdzenia *mok-, ‘moknąć’, od słów makuszka, mak i od dialektalnej formy imienia Maksim: <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokiej<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983186-60">[59]</a>. Językoznawca <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Urba%C5%84czyk" title="Stanisław Urbańczyk">Stanisław Urbańczyk</a> uważa korelację toponimów z Mokoszą za wątpliwą<a href="#cite_note-CITEREFUrbańczyk1991182-61">[60]</a>. Toporow kojarzy z Mokoszą postać ze słoweńskiej bajki o nazwie Mokoška, Mokuška, Mokoška<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow1995205-62">[61]</a>, znanej także jako <a href="/w/index.php?title=Lahnwaberl&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lahnwaberl (strona nie istnieje)">Lahnwaberl</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15825037#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q15825037">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFKelemina1930271-63">[62]</a> lub Lamwaberl<a href="#cite_note-CITEREFKropej201249-64">[63]</a>. Opowieść została nagrana przez <a href="/w/index.php?title=Daworin_Trstienjak&action=edit&redlink=1" class="new" title="Daworin Trstienjak (strona nie istnieje)">Daworina Trstienjaka</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q5242106#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q5242106">(inne języki)</a>, którą usłyszał od <a href="/w/index.php?title=Rudolf_Gustav_Puff&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rudolf Gustav Puff (strona nie istnieje)">Rudolfa Gustava Puffa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2172799#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2172799">(inne języki)</a> w <a href="/wiki/Styria_(S%C5%82owenia)" title="Styria (Słowenia)">Dolnej Styrii</a>. Nagranie Trstienjaka z 1855 r.<a href="#cite_note-CITEREFKropej201249-64">[63]</a>: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Lamwaberl żyła w Grünau, bagnistym obszarze w kwartale <a href="/wiki/Florjan" title="Florjan">Šent Florjan</a>, w pobliżu <a href="/wiki/Lo%C5%BEnica_(gmina_Velenje)" title="Ložnica (gmina Velenje)">Ložnicy</a>, który był często zalewany. Archeologiczne artefakty potwierdzają, że miejsce to było uprawiane w czasach starożytnych. Obecnie w tym miejscu znajduje się samotny dwór, ale kiedyś był to zamek Mokoški, w którym mieszkała pogańska księżniczka. Zamek był otoczony wiecznie zielonymi ogrodami. Czasami pomagała ludziom, ale czasami ich krzywdziła; szczególnie często zabierała ze sobą dzieci. W końcu Bóg ją ukarał. Pewnej burzliwej nocy zamek i wszystkie jego ogrody zapadły się pod ziemię. Mokoška nie była jednak skazana na zagładę. Nadal się pojawiała, ukrywając się pod różnymi kobiecymi postaciami. Wciąż porywa dzieci, zwłaszcza te, które zostały zaniedbane przez rodziców<a href="#cite_note-CITEREFKelemina1930271-63">[62]</a><a href="#cite_note-CITEREFKropej201249-64">[63]</a>. </div> </blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Źródła">Źródła</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Źródła" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Źródła">edytuj kod</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Źródła_staroruskie">Źródła staroruskie</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Źródła staroruskie" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Źródła staroruskie">edytuj kod</a>]</div> Mokosz wspomniana jest w dotyczącej 980 roku relacji <a href="/wiki/Powie%C5%9B%C4%87_minionych_lat" title="Powieść minionych lat">Powieści minionych lat</a> z początku XII wieku, której najstarsza kopia jest częścią <a href="/wiki/Latopis_%C5%81awrientiewski" title="Latopis Ławrientiewski">Latopisu Ławrientiewskiego</a> z 1377 roku<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200428-65">[64]</a><a href="#cite_note-CITEREFPWL2012385-66">[65]</a>. Fragment: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> I począł Włodzimierz panować w Kijowie sam jeden. I wystawił posągi poza dziedzińcem dworskim <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Peruna</a> drewnianego, a głowa jego srebrna, a wąs złoty; i <a href="/wiki/Chors" title="Chors">Chorsa</a>, i <a href="/wiki/Dad%C5%BAb%C3%B3g" title="Dadźbóg">Dażboga</a>, i <a href="/wiki/Strzyb%C3%B3g" title="Strzybóg">Striboga</a>, i <a href="/wiki/Simarg%C5%82" title="Simargł">Simargła</a>, i Mokosz. I ofiarowywali im, zowiąc ich bogami, i przywozili syny swoje i córki, i ofiarowywali biesom, i splamili ziemię ofiarami swymi, i splamiła się ziemia ruska, i to wzgórze<a href="#cite_note-CITEREFGieysztor200692-67">[66]</a>. <div style="text-align:right;">– Powieść minionych lat</div> </div> </blockquote> W <a href="/wiki/Historiografia" title="Historiografia">historiografii</a> wydarzenie to znane jest jako reforma pogańska lub pierwsza <a href="/w/index.php?title=Reforma_religijna_W%C5%82odzimierza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reforma religijna Włodzimierza (strona nie istnieje)">reforma religijna Włodzimierza</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999299-68">[67]</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004150-69">[68]</a>. Jeden z punktów widzenia, biorąc pod uwagę reformę, traktuje ją jako przejście do monoteizmu: według filologa Wilo Mansikki i historyków <a href="/wiki/Aleksiej_Szachmatow" title="Aleksiej Szachmatow">Alekjsieja Szachmatowa</a> i <a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Henryka Łowmiańskiego</a> początkowo w Powieści minionych lat był tylko Perun, a później dodano innych bogów, aby Włodzimierz stał się politeistą<a href="#cite_note-CITEREFMansikka201699-70">[69]</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199910-71">[70]</a>. Filolog Aniczkow podzielił stanowisko Szachmatowa, chociaż zauważył, że „nie ma obiektywnych danych, aby uznać to wstawienie”<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199910-71">[70]</a>. Historyk Michaił Wasiljew wskazuje, że istnienie panteonu kijowskiego jest odnotowane w równoległych źródłach<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199911-72">[71]</a>. Inny historyk, Leo Klejn, zaprzecza istnieniu reformy, uważając to wydarzenie jedynie za przywrócenie pogaństwa: bożki zostały wzniesione natychmiast po zabójstwie <a href="/wiki/Jarope%C5%82k_I" title="Jaropełk I">Jaropełka</a>, który miał sympatie do chrześcijaństwa i prowadził prochrześcijańską politykę<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999200-73">[72]</a>, oraz po intronizacji Włodzimierza. Sam bożek Peruna stał już na wzgórzu w Kijowie u księcia <a href="/wiki/Igor_Rurykowicz" title="Igor Rurykowicz">Igora</a><a href="#cite_note-CITEREFPWL201237-74">[73]</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004335-75">[74]</a>. W przeszłości dyskutowano o tym, że fragment tekstu o „przyprowadzaniu swoich synów i córek” odzwierciedla albo składanie ofiar z ludzi, albo jedynie wskazuje na uczestnictwo w rytuale<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999202-76">[75]</a>. Współcześni uczeni uważają tekst od „i ofiarowywali” do „i to wzgórze” i dalej za <a href="/wiki/Parafraza" title="Parafraza">przeróbkę</a> wersetów <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Psalm%C3%B3w" title="Księga Psalmów">Psalmu</a> (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biblia.deon.pl/otworz.php?skrot=Ps%20106,35-44">Ps 106,35-44</a>)<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2004101,_314-77">[76]</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014a372-78">[77]</a><a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999202–203-79">[78]</a>. Mimo to Wasiljew nadal uważa istnienie częstych ofiar z ludzi dla kijowskiego panteonu za fakt historyczny<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew1999202-76">[75]</a>, ale zdaniem historyka <a href="/w/index.php?title=Pawie%C5%82_%C5%81ukin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pawieł Łukin (strona nie istnieje)">Pawieła Łukina</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q120278206#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q120278206">(inne języki)</a> kwestia ofiar z ludzi, jak i samej reformy jest dyskusyjna<a href="#cite_note-CITEREFŁukin2011326-80">[79]</a>, a tekst o reformie Włodzimierza jest jedynie przeróbką <a href="/w/index.php?title=Kronika_Jerzego_Mnicha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kronika Jerzego Mnicha (strona nie istnieje)">Kroniki</a> <a href="/wiki/Jerzy_Mnich" title="Jerzy Mnich">Jerzego Mnicha</a>, w której wspomina się o stworzeniu sześciu bożków bóstw z wiodącą pozycją <a href="/wiki/Belfegor_(mitologia)" title="Belfegor (mitologia)">Belferoga</a> i jedną postacią kobiecą – <a href="/wiki/Astarte_(bogini)" title="Astarte (bogini)">Astarte</a>. Według Kroniki materiałami, z których wykonano bożki, były złoto i srebro, a także wspomniana jest splugawiona ziemia<a href="#cite_note-CITEREFŁukin2011331-81">[80]</a>. Łukin dochodzi do wniosku, że opowieść o panteonie Włodzimierza i ofiarach z ludzi jest konstrukcją kronikarską powstałą w latach 70. XI wieku, a imiona bóstw zostały zaczerpnięte z tradycji ustnej znanej kronikarzowi<a href="#cite_note-CITEREFŁukin2011342–343-82">[81]</a>. Wśród bóstw ustanowionych przez Włodzimierza, Mokosz była jedyną boginią<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Filolog Nikołaj Zubow uważa, że „zgodnie z ogólnie przyjętą opinią, w kręgu panteonu Włodzimierza jest to najbardziej tajemnicza postać”<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981149-83">[82]</a>. <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg/250px-Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg" decoding="async" width="250" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg/375px-Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg/500px-Murder_of_Martirs_Theodor_the_Varyag_and_His_Son_Joann.jpg 2x" data-file-width="1363" data-file-height="805" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Teodor_Wareg_i_jego_syn_Jan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teodor Wareg i jego syn Jan (strona nie istnieje)">Teodor Wareg i jego syn Jan</a> mieli zostać złożeni w ofierze bogom kijowskiego panteonu. Miniatura z <a href="/wiki/Latopis_Radziwi%C5%82%C5%82owski" title="Latopis Radziwiłłowski">Latopisu Radziwiłłowskiego</a>, końcówka XV w.</figcaption></figure> Następnie kronika opowiada o tym, jak starszyzna i bojarzy postanowili rzucić losy, aby zabić chłopca lub dziewczynę jako ofiarę dla bogów<a href="#cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007127-84">[83]</a>. W Kijowie żył chrześcijanin i <a href="/wiki/Waregowie" title="Waregowie">Wareg</a>, <a href="/w/index.php?title=Teodor_Wareg_i_jego_syn_Jan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teodor Wareg i jego syn Jan (strona nie istnieje)">Fiodor, który miał syna Jana</a>, zgodnie z tekstem kroniki “pięknego z twarzy i duszy”, na którego padł los. Wysłannicy przybyli do Fiodora, mówiąc, że jego syn został wybrany przez bogów i powinien zostać złożony w ofierze. Fiodor odrzucił kijowskie posągi jako bogów, wskazując, że są wykonane z drewna. Wysłannicy opowiedzieli o wszystkim ludowi, a oni, biorąc broń, zdemolowali podwórze Fiodora i kazali mu, gdy stał w sieni z synem, oddać syna bogom. W odpowiedzi Wareg powiedział, że sami bogowie mogą wysłać kogoś z własnego grona, aby odebrał mu syna, po czym ludzie ścięli sień, a Fiodor i Jan zginęli<a href="#cite_note-CITEREFPWL201256–57-85">[84]</a>. Pojawienie się historii o Waregach w Powieści jest późniejszym dodatkiem, który prawdopodobnie pojawił się po raz pierwszy w <a href="/w/index.php?title=Pocz%C4%85tkowy_Kodeks&action=edit&redlink=1" class="new" title="Początkowy Kodeks (strona nie istnieje)">Początkowym Kodeksie</a> z lat 90. XI wieku<a href="#cite_note-CITEREFWwiedienski2023127-86">[85]</a>. Sam zapis w kronikach został sporządzony na podstawie prawdopodobnie istniejącej oryginalnej opowieści o Waregach, wczesnego krótkiego zapisu <a href="/wiki/Synaksarion" title="Synaksarion">synaksarionowego</a> ku pamięci lokalnie uhonorowanych świętych, który został napisany specjalnie w celu gloryfikacji pierwszych ruskich męczenników<a href="#cite_note-CITEREFŁukin200995–96-87">[86]</a>. Relacja Powieści wykorzystywała wersję już poprawioną i uzupełnioną o pewne niewiarygodne szczegóły, ale bez imion Waregów, które nie były znane kompilatorowi relacji Powieści<a href="#cite_note-CITEREFWwiedienski2023116-88">[87]</a>. Wśród przekłamań jest miejsce śmierci Waregów<a href="#cite_note-CITEREFŁukin200993-89">[88]</a>. Istnienie ofiar z ludzi wśród Słowian jest rejestrowane przez różne źródła. Dlatego, jak napisali archeolodzy <a href="/w/index.php?title=Irina_Rusanowa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Irina Rusanowa (strona nie istnieje)">Irina Rusanowa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q12149342#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q12149342">(inne języki)</a> i <a href="/w/index.php?title=Boris_Timoszczuk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Boris Timoszczuk (strona nie istnieje)">Boris Timoszczuk</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q12161230#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q12161230">(inne języki)</a>, “informacje o ofiarach z ludzi u Słowian wschodnich [...] trudno uznać za oskarżenia i propagandę przeciwko pogaństwu”<a href="#cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007126-90">[89]</a> i że “w zwyczaju składania ofiar z ludzi wśród Słowian nie można dostrzec szczególnego okrucieństwa. Ofiary te były uwarunkowane ówczesnym światopoglądem i były wykorzystywane dla dobra i zbawienia społeczeństwa”<a href="#cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007129-91">[90]</a>. Ofiary z ludzi składano w określonych okolicznościach, a najbardziej powszechne były ofiary bezkrwawe<a href="#cite_note-CITEREFZabijako202285-92">[91]</a>. Po tym, jak Włodzimierz <a href="/wiki/Chrzest_Rusi" title="Chrzest Rusi">ochrzcił Ruś w 988 r.</a><a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201753-93">[92]</a>, nakazał obalenie bożków: niektóre porąbać, inne spalić<a href="#cite_note-CITEREFPWL201279-94">[93]</a>. W miejscu, gdzie stały bożki, zbudował kościół św. Bazylego<a href="#cite_note-CITEREFPWL201281-95">[94]</a>. W 1975 r. podczas wykopalisk na <a href="/w/index.php?title=G%C3%B3ra_Starokijewska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Góra Starokijewska (strona nie istnieje)">Górze Starokijewskiej</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q797893#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q797893">(inne języki)</a> znaleziono fundamenty budowli. Archeolog <a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Boris Rybakow</a> uznał tę strukturę za miejsce kijowskiego panteonu, twierdząc, że ma ona “wyraźnie zaznaczone pięć występów o różnych rozmiarach: jeden duży pośrodku, dwa mniejsze po bokach i dwa bardzo małe w pobliżu bocznych występów...”. Kolejni badacze skrytykowali stwierdzenie Rybakowa<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199928-96">[95]</a>. Samo <a href="/wiki/Kapiszcze" title="Kapiszcze">kapiszcze</a> nie zostało odkryte przez archeologów<a href="#cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk200759-97">[96]</a>, podobnie jak żadne dowody na składanie ofiar z ludzi w Kijowie<a href="#cite_note-CITEREFŁukin2011344-98">[97]</a>. Po przyjęciu chrześcijaństwa pojawiły się różne słowa i nauki skierowane przeciwko starej religii<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201737-99">[98]</a>. W szczególności Słowo niejakiego chrystolubca powstało, według większości badaczy, w połowie XI wieku. Wyjątkami są Mansikka, który twierdzi, że Słowo zostało napisane w XIV wieku<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010239-100">[99]</a>, oraz Rusanowa i Timoszczuk, którzy datują je na XII wiek<a href="#cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007171-101">[100]</a>. Samo Słowo jest dostępne w dwóch wydaniach: krótkim, oryginalnym wydaniu i długim, późniejszym wydaniu<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016184-102">[101]</a>. Fragment wydania z końca XIV wieku z kolekcji Paisewa<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016182-103">[102]</a><a href="#cite_note-CITEREFAlvarez-Pedroza2021381-104">[103]</a>: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> ... nie mogąc cierpieć chrześcijan dwojewiernych i wierzą w Peruna i Chorsa, i w Sima, i w Rgła, i w Mokosz, i w <a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiły</a><a href="#cite_note-CITEREFBrückner198588-105">[104]</a>. <div style="text-align:right;">– Słowo niejakiego Chrystolubca</div> </div> </blockquote> Slawista <a href="/w/index.php?title=Niko%C5%82aj_Galkowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikołaj Galkowski (strona nie istnieje)">Nikołaj Galkowski</a> ze względu na to, że wiły są zapisane obok Mokoszy, uważa że związane są one z boginią<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633–34-106">[105]</a>, ale zdaniem historyka <a href="/w/index.php?title=Igor_Danilewski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Igor Danilewski (strona nie istnieje)">Igora Danilewskiego</a> autor Słowa korzystał z jakiegoś nieznanego źródła <a href="/wiki/J%C4%99zyki_po%C5%82udniowos%C5%82owia%C5%84skie" title="Języki południowosłowiańskie">południowosłowiańskiego</a>, z którego zaczerpnął informacje o wiłach<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010529-107">[106]</a>, mitologicznych postaciach południowosłowiańskich. Jego zdaniem sami Słowianie wschodni nie czcili wił<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010531-108">[107]</a>. Podobnie Mansikka uważa, że wiły i Mokosz zostały zaczerpnięte z tekstu Wopros, czto jestʹ triebokładienje idolskoje, który uważa za południowosłowiański<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016188-109">[108]</a>. Zdaniem Aniczkowa, pierwotna wersja Słowa nie mówiła nic o bóstwach i zostały one dodane przez późniejszych redaktorów<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010531-108">[107]</a>. Opinię Aniczkowa podziela Mansikka, który uważa, że lista bóstw pochodzi z Powieści minionych lat<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016184-102">[101]</a>. Na tej podstawie historyk <a href="/w/index.php?title=W%C5%82adimir_Pietruchin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Władimir Pietruchin (strona nie istnieje)">Władimir Pietruchin</a> dochodzi do wniosku, że wstawka ze wzmianką o bóstwach pojawiła się nie wcześniej niż w XII wieku<a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2000305-110">[109]</a>. Ponieważ imię Simargl jest zapisywane jako Sim i Regl, autor Słowa być może nie rozumiał, o jakich postaciach mowa<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010531-108">[107]</a>. Mokosz wspomniana jest w staroruskim dziele Słowo świętego Grzegorza<a href="#cite_note-CITEREFKutariew2013176-111">[110]</a>, które jest przeróbką nauczania <a href="/wiki/Patriarcha_Konstantynopola" title="Patriarcha Konstantynopola">patriarchy Konstantynopola</a> z IV wieku <a href="/wiki/Grzegorz_z_Nazjanzu" title="Grzegorz z Nazjanzu">Grzegorza z Nazjanzu</a>. Nieznany staroruski autor wykorzystał potępienie greckich bogów, uzupełniając je tekstem potępiającym bogów słowiańskich. Wczesne wydanie Słowa zachowało się w trzech spisach z XV wieku i jest różnie datowane przez różnych badaczy: lata 1060. (Aniczkow), XII wiek (Łowmiański, Rybakow), a także daty uważane przez Wasiljewa za mało prawdopodobne<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199912-112">[111]</a>: koniec XIII – początek XIV wieku (slawiści <a href="/wiki/Izmai%C5%82_Sriezniewski" title="Izmaił Sriezniewski">Sriezniewski</a>, Galkowski), XIV wiek (Mansikka)<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010537-113">[112]</a>. Według Rybakowa, Słowo Grzegorza było bezpośrednim tłumaczeniem, ale Danilewski wskazuje, że Słowo tylko częściowo odzwierciedla grecki oryginał<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010537-113">[112]</a>. Oryginał to Słowo na Objawienie Pańskie<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199912-112">[111]</a><a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016190-114">[113]</a>. Danilewski zauważa, że nie wiadomo dokładnie, który wariant tekstu Grzegorza z Nazjanzu był używany przez samego staroruskiego autora<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010537-113">[112]</a>. Nie wiadomo też, na ile wiarygodne są informacje o słowiańskich bogach zawarte w Słowie<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010537-113">[112]</a>. Fragment rękopisu Biblioteki Nowogrodzkiej Zofii nr 1295 z XV wieku<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191323-115">[114]</a>: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> [Ofiary składa] lud słowiański wiłom i Mokoszy, D[z]iwie, Perunowi, Chorsowi, rodowi i rodzanicy, upiorom i brzeginiom, i Perepłutowi, i wiercąc się przepijają do niego z rogów<a href="#cite_note-CITEREFUrbańczyk199186-116">[115]</a> […] Spartańska krew ofiarna z ich ran jest ich karą, a także jest używana do smarowania Jekate-bogini, która jest uważana za dziewicę<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191323-115">[114]</a>. i Mokosz czczą i Kiłę i Malakiję to jest onanizm bardzo czczą to jest bujakinię […] takoż i Słowian doszło to słowo i ci poczęli ofiary kłaść Rodu i Rodzanicom, przed Perunem bogiem ich, ale po chrzcie św. odrzucili Peruna, a jęli się boga naszego Chrystusa, ale i teraz po <a href="/wiki/Ukraina_(nazwa)" title="Ukraina (nazwa)">ukrainach</a> modlą się jemu, bogu przeklętemu, Perunu i Chorsu i Mokoszy i wiłom, to czynią tajemnie<a href="#cite_note-CITEREFBrückner1985153-117">[116]</a>. <div style="text-align:right;">– Słowo świętego Grzegorza</div> </div> </blockquote> Mansikka zauważa, że znaczenie terminu Dziwa jest nieznane. Być może jest to dosłowne tłumaczenie greckiego Δἰος (Dios), lub tekst należy czytać jako Mokoszy-<a href="/wiki/Dziewictwo" title="Dziewictwo">Dziewie</a><a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016197-118">[117]</a>. Zdaniem Danilewskiego chodziło tu o <a href="/w/index.php?title=Dziw_(b%C3%B3g)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dziw (bóg) (strona nie istnieje)">Dziwa</a><a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010243-119">[118]</a>. Zubow komentuje, że istnieje również opinia uznająca Dziwę za żeńską wersję Dziwa<a href="#cite_note-CITEREFZubow199453-120">[119]</a>, ale analizując tekst, dochodzi do wniosku, że bardziej poprawnym wariantem jest Mokoszy-Dziewie, pomimo oryginalnego Дивѣ (Dziwie), zamiast oczekiwanego *Дѣвѣ (Dziewie). Badacz przypisuje to <a href="/wiki/J%C4%99zyk_staronowogrodzki" title="Język staronowogrodzki">nowogrodzkiemu</a> pochodzeniu Kazania i faktowi, że w lokalnym dialekcie dźwięk [ѣ] może zmienić się w [i]<a href="#cite_note-CITEREFZubow199546–47-121">[120]</a>. W ten sposób termin “Dziwa” staje się <a href="/wiki/Epitet" title="Epitet">epitetem</a>-definicją Mokoszy “według modelu hellenistycznego”, niezależnie od tego, czy Mokosz była dziewicą w oryginalnych przedstawieniach pogańskich<a href="#cite_note-CITEREFZubow199547-122">[121]</a>. Na korzyść tej interpretacji, zdaniem naukowca, przemawia fakt, że pojęcie Dziwa nie jest wspomniane nigdzie indziej<a href="#cite_note-CITEREFZubow199547-122">[121]</a>. Rybakow i Zubow definiują Jekate-boginię jako <a href="/wiki/Hekate" title="Hekate">Hekate</a>, uważając, że autor Kazania widział pewne paralele między Hekate i Mokoszą<a href="#cite_note-CITEREFZubow2005233-123">[122]</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013396-124">[123]</a>. Termin malakia jest pochodzenia greckiego i oznacza <a href="/wiki/Onanizm" class="mw-redirect" title="Onanizm">onanizm</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004374-125">[124]</a>. Z jego sąsiedztwa z Mokoszą, Iljinski wnioskuje, że Mokosz była związana z <a href="/wiki/Seks" title="Seks">aktywnością seksualną</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983184-18">[18]</a>. Slawista <a href="/wiki/Aleksander_Br%C3%BCckner" title="Aleksander Brückner">Aleksander Brückner</a> odrzucił utożsamianie Mokoszy z malakiją, gdyż z tekstu wynika, że są to dwie różne rzeczy<a href="#cite_note-CITEREFBrückner1985153-117">[116]</a>. Według Mansikki “i Mokosz czczą i Kiłę” jest wstawką dokonaną na podstawie współbrzmienia Mokoszy z malakiją<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016196-126">[125]</a>. Słowo Kiła Danilewski dosłownie tłumaczy jako “<a href="/wiki/Przepuklina" title="Przepuklina">przepuklina</a>”<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010538-127">[126]</a>, ale sam uważa, podobnie jak wielu innych badaczy, że bardziej prawdopodobne jest uznanie go za zniekształcone słowo <a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiła</a><a href="#cite_note-CITEREFPukanec201374-37">[37]</a><a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010539-128">[127]</a>. Galkowski postrzegał bujakinię jako wiły, które kojarzył z Mokoszą<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633–34-106">[105]</a>. Termin bujakini jest kojarzony przez Klejna ze słowami <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">buj, <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">bujwiszcze, czyli “<a href="/wiki/Pohost_(obszar)" title="Pohost (obszar)">pohost</a>”, “cmentarz”<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004374-125">[124]</a>, a samo bujakini, jeśli nie jest to błąd kopisty, Klejn rozumie jako uczestników obrzędów pogrzebowych, którzy praktykowali <a href="/wiki/Orgia" title="Orgia">orgiastyczne</a> rytuały. W rekonstrukcji Klejna Perun był <a href="/w/index.php?title=Umieraj%C4%85cy_i_zmartwychwstaj%C4%85cy_b%C3%B3g&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umierający i zmartwychwstający bóg (strona nie istnieje)">umierającym i zmartwychwstającym bogiem</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004343-129">[128]</a>, a te gry były świętym dramatem wskrzeszania martwego boga lub jego wcielenia, a celem bujakini nie był onanizm, ale ekstrakcja <a href="/wiki/Sperma" title="Sperma">nasienia</a> do celów rytualnych<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004374-125">[124]</a>. Danilewski zwraca jednak uwagę, że w greckim oryginale jest napisane “ku czci błogości i nieustraszoności”, gdzie to ostatnie słowo zostało przetłumaczone jako <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">bujestʹ “odwaga”, a forma bujakini pojawiła się tylko w wyniku współbrzmienia<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010538-127">[126]</a> (w stosunku do malakini). Aniczkow uważa, że tekst składa się z późnych wstawek<a href="#cite_note-CITEREFAniczkow191474–75-130">[129]</a>. Filolog <a href="/wiki/Niko%C5%82aj_Tichonrawow" title="Nikołaj Tichonrawow">Nikołaj Tichonrawow</a> w czwartym tomie <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Letopisi russkoj litieratury i driewnosti przytacza tekst <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Wopros, czto jestʹ triebokładienje idolskoje w moskiewskim rękopisie synodalnym nr 954 z XIV wieku, karta 33, Galkowski nie znalazł tego tekstu i doszedł do wniosku, że albo Tichonrawow się pomylił, albo numery rękopisów zostały zmienione<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1916165–166-131">[130]</a>. Fragment: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Nie mówi do pogan, ale do wieśniaków. Wielu chrześcijan stawia posiłki bożkom i napełnia kubki demonom. Kim są ci bożkowie? Pierwszym bożkiem jest <a href="/wiki/Rodzanica" class="mw-redirect" title="Rodzanica">rodzanica</a>. O nich mówi wielki prorok <a href="/wiki/Izajasz" title="Izajasz">Izajasz</a>, wołając donośnym głosem: O, biada tym, którzy stawiają posiłek rodzanicom i napełniają kubki demonom! Drugi (posiłek) jest podawany wiłom i Mokoszy, a nie modlą się otwarcie, ale potajemnie wzywają bałwochwalcze kobiety; i nie tylko biedni ludzie, ale także żony bogatych mężów. Używanie <a href="/wiki/Tropar" title="Tropar">troparu</a> świętej <a href="/wiki/Matka_Bo%C5%BCa" title="Matka Boża">Bogurodzicy</a> podczas bałwochwalczego posiłku jest bardzo złe<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016186–187-132">[131]</a>. <div style="text-align:right;">– <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Wopros, czto jestʹ triebokładienje idolskoje</div> </div> </blockquote> Językoznawcy <a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">Władimir Toporow</a> i <a href="/w/index.php?title=Wiaczes%C5%82aw_Iwanow_(filolog)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wiaczesław Iwanow (filolog) (strona nie istnieje)">Wiaczesław Iwanow</a> wyróżniają kategorię czcicieli bożków jako kapłanki Mokosz<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983179-133">[132]</a>, ale z kolei Zubow konkluduje: tekst jest nawiązaniem do Słowa Izajasza, a wiły i Mokosz są wstawką kontaminacyjną bliską Kazania Grzegorza<a href="#cite_note-CITEREFZubow200590-134">[133]</a>. Dzieło Słowo Chryzostoma o tym, jak pierwsi poganie wierzyli w bożki jest kompilacją i opiera się w szczególności na Słowie Grzegorza<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191355-135">[134]</a>. Generalnie tekst ten datuje się na XIII wiek<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010542-136">[135]</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191356-137">[136]</a>, a historyk <a href="/w/index.php?title=Igor_Danilewski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Igor Danilewski (strona nie istnieje)">Igor Danilewski</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4154573#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4154573">(inne języki)</a> datuje go na koniec XI wieku<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010542-136">[135]</a>, i jest znany z rękopisu z katedry św. Zofii z <a href="/wiki/Nowogr%C3%B3d_Wielki" title="Nowogród Wielki">Nowogrodu Wielkiego</a> nr 1262 z XIV-XV wieku<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191356-137">[136]</a> i innych kopii. Fragment według najstarszego z nich<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010543-138">[137]</a>: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Biada wam, […] ludzie, którzy przez (swoje) zaniedbanie zapomnieli o bojaźni Bożej, odstąpili od chrztu i zwrócili się do bożków, i zaczęli czcić błyskawice i grzmoty, i słońce, i księżyc, i innych – Perunu, Chorsu, wiłom i Mokoszy, upiorom i brzeginiom, których liczą trzydzieści sióstr, a inni w <a href="/wiki/Swaro%C5%BCyc" title="Swarożyc">Swarożyca</a> wierzą i w <a href="/wiki/Artemida" title="Artemida">Artemidę</a>, którym głupi modlą się i koguty im rżną<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016186–187-132">[131]</a> <div style="text-align:right;">– Słowo Chryzostoma o tym, jak pierwsi poganie wierzyli w bożki</div> </div> </blockquote> W Żywocie Prologowym Włodzimierza zachowanym w bułgarskim najstarszym spisie z XIII w. po opowieści o chrzcie Włodzimierza w <a href="/wiki/Chersonez_Taurydzki" title="Chersonez Taurydzki">Chersonezie</a> jest powiedziane: “I przybył do Kijowa, bijąc bożków: Peruna, Chursa, Dażboga i Mokosz i innych bożków”<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016110-139">[138]</a>. Praca sięga do Powieści minionych lat<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">[139]</a>. W <a href="/wiki/Kodeks_Hipacki" title="Kodeks Hipacki">Kodeksie Hipackim</a> pod datą 1071 r. czytamy, że “w tym samym czasie” w Kijowie pojawił się mag, któremu ukazało się pięć bóstw. Twierdził on, że w ciągu pięciu lat <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dniepr</a> zacznie płynąć wstecz, a ziemia ruska “przejdzie” w ręce Greków<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199929-141">[140]</a>. Badacze utożsamiali te bóstwa z panteonem kijowskim, w którym ich zdaniem było ich sześć. Wyjaśniając tę sprzeczność, Aniczkow wykluczył Mokosz z tej listy, gdyż uznał ją za bóstwo zapożyczone<a href="#cite_note-CITEREFAniczkow1914279-142">[141]</a>. Łowmiański również odrzucił Mokosz, ponieważ był zdania, że pierwotnie była demonem i została dodana później do panteonu Włodzimierzowego<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979118-143">[142]</a>, Rybakow – <a href="/wiki/Simarg%C5%82" title="Simargł">Simargła</a>. Wasiljew tłumaczy to faktem, że Dadźbóg nosił podwójne imię Dadźbóg-Chors<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199929-141">[140]</a>. Pietruchin uważa jednak, że przepowiednia Mędrców w Kijowie nie jest spowodowana śladami pogaństwa, ale <a href="/w/index.php?title=Powstanie_kijowskie_(1068)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Powstanie kijowskie (1068) (strona nie istnieje)">wydarzeniami z lat 1068–1069</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2025736#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2025736">(inne języki)</a>, kiedy zbuntowani chłopi zagrozili książętom, że spalą miasto i udadzą się do ziemi greckiej. “Pięciu bogów” to pięć planet, do których astrologicznego położenia odnosił się mag<a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014a369-144">[143]</a>. W annalistycznym wydaniu <a href="/w/index.php?title=Opowie%C5%9B%C4%87_o_bitwie_Mamaja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opowieść o bitwie Mamaja (strona nie istnieje)">Opowieści o bitwie Mamaja</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4421345#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4421345">(inne języki)</a>, napisanym być może na początku XV wieku, opisano klęskę <a href="/wiki/Mamaj" title="Mamaj">Mamaja</a>: “Bezbożny […] król Mamaj, widząc swoje zniszczenie, zaczął wzywać swoich bogów: Peruna, Salawata, Mokosza i Gursa”<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199916-145">[144]</a>. W głównych i najbardziej rozpowszechnionych wydaniach Opowieści bóg Mokosz jest nieobecny. Wasiljew zauważa, że lista bogów jest najbardziej zbliżona do ich listy w Słowie niejakiego Chrystolubca<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199916-145">[144]</a>. Tutaj forma imienia Mokoszy jest podana w rodzaju męskim<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199998-9">[9]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Źródła_z_XVI-XVII_wieku">Źródła z XVI-XVII wieku</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Źródła z XVI-XVII wieku" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Źródła z XVI-XVII wieku">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mocossi.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Mocossi.png/118px-Mocossi.png" decoding="async" width="118" height="300" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Mocossi.png/176px-Mocossi.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Mocossi.png 2x" data-file-width="209" data-file-height="532" /></a><figcaption>Chrześcijańskie, propagandowe przedstawienie Mokoszy, Georg A. Schleusing, La Religion ancienne et moderne des Moscovites, 1698</figcaption></figure> Istnieją polskie kroniki odnoszące się do wschodniosłowiańskiego pogaństwa i wspominające o Mokosz, ale badacze uważają je za wtórne<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201753-93">[92]</a>, ponieważ opierają się na źródłach staroruskich<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201754-146">[145]</a>. W XVI-wiecznym dziele <a href="/wiki/De_origine_et_rebus_gestis_Polonorum_libri_XXX" title="De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX">De origine et rebus gestis Polonorum libri XXX</a> autorstwa historyka <a href="/wiki/Marcin_Kromer" title="Marcin Kromer">Marcina Kromera</a>, Mokosz wymieniana jest wśród innych bogów jako Mocosi<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201754-146">[145]</a>. W <a href="/w/index.php?title=Kronika_Polska,_Litewska,_%C5%BBmudzka_i_wszystkiej_Rusi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kronika Polska, Litewska, Żmudzka i wszystkiej Rusi (strona nie istnieje)">Kronice</a> historyka <a href="/wiki/Maciej_Stryjkowski" title="Maciej Stryjkowski">Macieja Stryjkowskiego</a>, wydanej w 1582 r., na liście bogów, których imiona są przekazywane w zniekształconej formie, Mokosz jest odzwierciedlona jako Makosz. Mansikka zauważa, że sama kronika została opracowana na podstawie innych polskich źródeł i zawiera “pewne fantazje i fabrykacje”<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201754-146">[145]</a>. Zgodnie z jednym z pytań konfesjonału w Regule świętego Sawy z XVI wieku, kapłan musiał zapytać: “Czy błądziłaś z babami bezbożnymi i modliłaś się do wił i rodu, i rodzanic, i Perunu, Chorsu, Mokoszu, piłaś i jadłaś?”<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016256-147">[146]</a>. Za wspomniany grzech nałożono trzy lata pokuty z pokłonami<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983180-148">[147]</a>. Według Aniczkowa, wzmianka o Perunie, Chorsie i Mokoszy została dodana jako wstawka<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">[139]</a>. To samo pytanie zostało zawarte w dziele <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">K posledowaniju i ispowiedaniju kniaziem, bojaram i wsiem prawosławnym christianam duchownym otcom z początku XVI wieku, gdzie za pozytywną odpowiedź na to pytanie nałożono dwa lata pokuty<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">[139]</a>. Szesnastowieczny <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Chudom nomokanunce pyta: “Czy nie chodziłasz do Mokuszy?”<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>. Wielu badaczy uważa, że pod pojęciem Mokusza kryje się <a href="/wiki/Znachor" title="Znachor">znachorka</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a><a href="#cite_note-CITEREFAniczkow1914276-149">[148]</a><a href="#cite_note-CITEREFWłasowa200851-150">[149]</a>. Aniczkow wyjaśnił to za pomocą słowa <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokszytʹ – “błagać, skomleć”, zmienionego na “zaklinać”, “wyczarowywać”<a href="#cite_note-CITEREFAniczkow1914276-149">[148]</a>. Według etnografa <a href="/w/index.php?title=Je%C5%82pidifor_Barsow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jełpidifor Barsow (strona nie istnieje)">Jełpidifora Barsowa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4078571#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4078571">(inne języki)</a>, w posiadanym przez niego <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Chudom sielskom nomokanunce pytanie brzmiało: “Czy nie chodziłasz do Mokoszy?”<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a>. Szachmatow powołuje się na niepublikowane Słowo o początku ziemi ruskiej w XVI-wiecznym spisie Muzeum Rumiancewa nr 358, gdzie znajduje się fraza “i książę Włodzimierz przybył, aby zmiażdżyć bożków Mokosz i innych”<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016114-152">[151]</a>. Dzieło ze zbioru pochodzącego z XVI wieku, które wydawca <a href="/wiki/Izmai%C5%82_Sriezniewski" title="Izmaił Sriezniewski">Sriezniewski</a> nazywa Pouczaniem duchowym dzieci, a historyk <a href="/w/index.php?title=Dmitrij_Szepping&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dmitrij Szepping (strona nie istnieje)">Dmitrij Szepping</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15061138#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q15061138">(inne języki)</a> Słowem świętego Jana Złotoustego, zawiera następującą instrukcję: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Ukrywajcie się przed Bogiem niewidzialni, ludzie modlący się do rodu i rodzanic, Perunu i Apolinu, i Mokoszy i <a href="/wiki/Brzeginia" title="Brzeginia">przegini</a> i nie zbliżajcie się do żadnego boga, ani do żadnych plugawych ofiar<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199929-141">[140]</a>. </div> </blockquote> Mansikka uważa, że imiona postaci mitologicznych pochodzą z pewnego dzieła potępiającego pogan, bliskiego Słowu świętego Grzegorza<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016303-153">[152]</a>. Rozdział O bożkach Włodzimierza z rękopisu Piskariowskiego nr 153 z końca XVII wieku wymienia posągi zainstalowane przez Włodzimierza. Praca ta nie jest oryginalna i starożytna, ponieważ jej podstawą był rozdział O bożkach z <a href="/w/index.php?title=Synopsis_kijowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Synopsis kijowski (strona nie istnieje)">Synopsisu kijowskiego</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4220237#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4220237">(inne języki)</a>, prawdopodobnie stworzonego przez historyka <a href="/wiki/Innocenty_(Gizel)" title="Innocenty (Gizel)">Innocentego Gizela</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1913293-154">[153]</a>. Rozdział O bożkach Włodzimierza jest zbliżony w treści do tekstu O bożkach ruskich w <a href="/wiki/Latopis_Husty%C5%84ski" title="Latopis Hustyński">Latopisie Hustyńskim</a> z 1670 r. Oba rozdziały zostały napisane pod wpływem polskich kronik<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1913294-155">[154]</a> i zawierają imiona bogów w zniekształconej formie<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016163-156">[155]</a>. Fragment rękopisu Piskariowskiego nr 153: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Także innych bożków wielu było, z imienia <a href="/wiki/Us%C5%82ad" title="Usład">Outlad</a> albo Oslad, Korsza albo Chors, Daszuba lub Dażb, Striba albo Stribog, Simargla albo Simurgł, i Makosz albo Mokosz; im, demonom, ciemni ludzie, jak bogu, ofiary i pochwały składali. Obrzydliwość ta panowała w całym państwie Włodzimierza<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1913300-157">[156]</a>. </div> </blockquote> Latopis Hustyński podobnie wymienia bogów, w tym Mokosz<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1913300-157">[156]</a>. Mansikka pisze, że te kroniki są bardziej szczegółowe niż oryginalne i stwierdza, że skrybowie zdecydowali się uzupełnić je własnymi notatkami i wstawkami<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow201753-93">[92]</a>. Wszystkie trzy dzieła ostatecznie wracają do Powieści minionych lat<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">[139]</a>. W Słowie ze Świętej Ewangelii w rękopisie nr 784 z <a href="/wiki/%C5%81awra_Troicko-Siergijewska" title="Ławra Troicko-Siergijewska">Ławry Troicko-Siergijewskiej</a> wymienia się grzechy ciała i duszy<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016311-158">[157]</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013397-159">[158]</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski1913271-160">[159]</a>. Wśród grzechów duszy wymienia się: <blockquote style="margin-right:1em; margin-left:1em; border-left:solid 6px rgba(205,0,0,0.5); padding:1.0em;"> <div class="poem"> Uczyć się astronomii i wierzyć w rzucanie [zaklęć] i w fałszywe pisma, i w helleńskie księgi, i w baśnie, i w ustriacu, i w Mokosz, i w snosudiec, wróżenie przez ptaki, w <a href="/w/index.php?title=Gromnik_(ksi%C4%99ga)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gromnik (księga) (strona nie istnieje)">grom</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q76173281#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q76173281">(inne języki)</a> i w kolędnik, i we wszystkich martołoi potępionych, którzy czynią złe dni i godziny<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016311-158">[157]</a>. </div> </blockquote> Istnieje wariant, gdzie w miejscu Mokoszy znajduje się słowo <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">kosz ‘los’<a href="#cite_note-CITEREFMansikka2016311-158">[157]</a>, według Rybakowa słowo Mokosz zamiast kosz było jedynie błędem skryby, a słowa snosudiec, ustriacu i martołoi tłumaczy kolejno jako ‘<a href="/w/index.php?title=Wo%C5%82chwownik&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wołchwownik (strona nie istnieje)">sennik</a>’, ‘wróżba’ i ‘astrologowie’<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013397-159">[158]</a>. Aniczkow uznał słowa ustriaca i Mokosz za wstawki<a href="#cite_note-CITEREFAniczkow191485–86-161">[160]</a>. W Ukraińskim żywocie Włodzimierza z XVII wieku wśród listy jego bogów Mokosz jest zapisany jako Moksza. Siedemnastowieczny Ukraińskim prologowym żywocie Włodzimierza z rękopisu nr 325 Muzeum Rumiancewa opowiada o tym, jak Włodzimierz pobił swoich bogów, wśród nich bóstwo Mokosz, i zatopił ich w <a href="/wiki/Dniepr" title="Dniepr">Dnieprze</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983181-8">[8]</a>. Dzieło to, podobnie jak Żywocie Prologowym Włodzimierza, pochodzi z Powieści minionych lat<a href="#cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">[139]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Próby_rekonstrukcji">Próby rekonstrukcji</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Próby rekonstrukcji" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Próby rekonstrukcji">edytuj kod</a>]</div> Slawista Grigorij Iljinski doszedł do wniosku, że dawne ruskie źródła nie dostarczają żadnych informacji, z wyjątkiem imienia Mokoszy. Jego zdaniem, równie mało wiarygodne i wyjaśniające są ślady toponimiczne, a niektóre wnioski na temat natury bogini można wyciągnąć jedynie na podstawie folkloru i dowodów etnograficznych<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981149-83">[82]</a>. Następnie filolog Aleksandr Strachow napisał, że cechy Mokoszy, podobnie jak reszty pogańskiego panteonu, znane są “nie ze źródeł średniowiecznych, ale z licznych rekonstrukcji i spostrzeżeń uczonych-belerystów XIX–XX w.”<a href="#cite_note-CITEREFStrachow2000160–161-162">[161]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wczesne_badania">Wczesne badania</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Wczesne badania" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wczesne badania">edytuj kod</a>]</div> We wczesnej literaturze naukowej Mokosz była rozpatrywana na różne sposoby: slawista <a href="/w/index.php?title=Piotr_Priejs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piotr Priejs (strona nie istnieje)">Piotr Priejs</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q19908942#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q19908942">(inne języki)</a> porównywał Mokosz z <a href="/wiki/Astarte_(bogini)" title="Astarte (bogini)">Astarte</a><a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>, slawista <a href="/wiki/Lubor_Niederle" title="Lubor Niederle">Lubor Niederle</a> zbliżał ją do <a href="/wiki/Afrodyta" title="Afrodyta">Afrodyty</a><a href="#cite_note-CITEREFZubow1981152-30">[30]</a>. Etnograf M. Nikiforowski uważał ją za boginię wiatrów i wody<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>. Według historyka Dmitrija Szeppinga funkcje Mokoszy zostały przeniesione na <a href="/wiki/Eliasz" title="Eliasz">świętego Eliasza</a>, ponieważ jest on nazywany “mokrym”<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191634-43">[43]</a>. Slawista <a href="/w/index.php?title=Niko%C5%82aj_Galkowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikołaj Galkowski (strona nie istnieje)">Nikołaj Galkowski</a> założył, że skoro Mokosz jest wymieniana razem z <a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiłami</a> (które, jego zdaniem, w tekście Słowie Grzegorza nazywane są bujakini<a href="#cite_note-CITEREFDanilewski2010539-128">[127]</a>), to sama Mokosz była jedynie duchem zmarłego zamieszkującym wodę<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>. Archeolog Aleksandr Wielikanow, odwołując się do sanskrytu, doszedł do wniosku, że Mokosz i Simargl to jedno i to samo bóstwo<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191632-163">[162]</a>. Slawista <a href="/wiki/Vatroslav_Jagi%C4%87" title="Vatroslav Jagić">Vatroslav Jagić</a> w ogóle nie uważał jej za bóstwo<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981152-30">[30]</a>. Folklorysta <a href="/w/index.php?title=Alexander_Krappe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alexander Krappe (strona nie istnieje)">Alexander Krappe</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2642239#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q2642239">(inne języki)</a> zbliżył Mokosz do biblijnego <a href="/wiki/Moloch" title="Moloch">Molocha</a><a href="#cite_note-CITEREFGieysztor200696-164">[163]</a>. W <a href="/wiki/Historia_Rosji_od_czas%C3%B3w_najdawniejszych" title="Historia Rosji od czasów najdawniejszych">Historii Rosji</a> historyk <a href="/wiki/Wasilij_Tatiszczew" title="Wasilij Tatiszczew">Wasilij Tatiszczew</a> stwierdził: “Mokos, bóg bydła”<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983181-8">[8]</a>. Galkowski twierdził, że <a href="/wiki/Czesi" title="Czesi">Czesi</a> mieli bóstwo deszczu i wilgoci o podobnym imieniu, któremu składali modlitwy i ofiary w czasie dotkliwej suszy<a href="#cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">[41]</a>. Archeolog <a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Boris Rybakow</a> zauważa, że Galkowski nie odnosi się do źródła tej informacji<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013394-165">[164]</a>. W 1839 r. etnograf <a href="/wiki/%C5%BBegota_Pauli" title="Żegota Pauli">Żegota Pauli</a> twierdził, że Czesi i <a href="/wiki/Morawianie" title="Morawianie">Morawianie</a> mieli bóstwo zwane Makosla, Makosz, Mokosz, czczone przez nich w czasach suszy. Porównywał on to bóstwo do Mokoszy, jednocześnie odnosząc się do niej jako Mokta lub Moksza i uważał je za to samo bóstwo deszczu<a href="#cite_note-CITEREFPauli183947-166">[165]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mokosz_a_Mokusza_i_Mokosza">Mokosz a Mokusza i Mokosza</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Mokosz a Mokusza i Mokosza" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Mokosz a Mokusza i Mokosza">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Zobacz też: <a href="/wiki/Kikimora" title="Kikimora">Kikimora</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg/180px-%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg" decoding="async" width="180" height="274" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg/270px-%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg/360px-%D0%94%D1%83%D0%B1%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0_1870.jpg 2x" data-file-width="709" data-file-height="1080" /></a><figcaption>“Prządka”. Portret chłopki autorstwa rosyjskiego malarza <a href="/w/index.php?title=Niko%C5%82aj_Dubowski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikołaj Dubowski (strona nie istnieje)">Nikołaja Dubowskiego</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1349819#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1349819">(inne języki)</a>, 1870</figcaption></figure> Zgodnie z danymi etnograficznymi przeprowadzono rekonstrukcję funkcji bogini<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a>. Pod koniec XIX wieku w czasopiśmie „<a href="/w/index.php?title=%C5%BBywaja_starina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Żywaja starina (strona nie istnieje)">Żywaja starina</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4179815#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4179815">(inne języki)</a>” etnograf Michaił Gierasimow opublikował dane etnograficzne dotyczące <a href="/w/index.php?title=Powiat_zzerepowiecki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Powiat zzerepowiecki (strona nie istnieje)">powiatu czerepowieckiego</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4512935#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4512935">(inne języki)</a>, w których odnotowano wierzenia wsi o <a href="/wiki/Demony_s%C5%82owia%C5%84skie" title="Demony słowiańskie">demonie</a> i <a href="/wiki/Domowik" title="Domowik">domowiku</a> pod imieniem <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszá<a href="#cite_note-CITEREFŁamanski1898395-167">[166]</a>. Później Gierasimow zaprzeczył, jakoby Mokosza była domowikiem<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow191056-168">[167]</a>. Mieszka ona w każdej chacie w <a href="/w/index.php?title=Babi_k%C4%85t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Babi kąt (strona nie istnieje)">babim kącie</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q16534988#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q16534988">(inne języki)</a> i wyobrażana jest jako kobieta z dużą głową i długimi rękoma<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow191056-168">[167]</a>. Mokosza lubi w nocy prząść <a href="/wiki/K%C4%85dziel" title="Kądziel">kądziele</a>, pozostawione przez kobiety bez modlitwy. Dlatego we wsi Bolszoj Dwor w Dmitrowskiej Wołosti istnieje zakaz: “Nie zostawiaj kużlu, bo Mokosza go rozkręci”<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow191056-168">[167]</a>. Etnograf <a href="/w/index.php?title=Je%C5%82pidifor_Barsow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jełpidifor Barsow (strona nie istnieje)">Jełpidifor Barsow</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4078571#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4078571">(inne języki)</a> przekazał informacje z <a href="/wiki/Gubernia_o%C5%82oniecka" title="Gubernia ołoniecka">guberni ołonieckiej</a> o wierze w ducha zwanego <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mókusza, który chodzi wśród ludzi w okresie <a href="/wiki/Wielki_post#Prawosławie" title="Wielki post">Wielkiego postu</a>, przędąc nocą wełnę i strzygąc owce<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a><a href="#cite_note-CITEREFBarsow1894185-169">[168]</a>. Kiedy niestrzyżone owce wyskrobują z siebie nadmiar wełny<a href="#cite_note-linienie-170">[b]</a>, mówi się: “Oj, Mokusza strzygła owce”<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a>. Gdy śpią, a wrzeciono “warkocze”, mówi się: “Mokusza przędła”. Kiedy Mokusza wychodzi z domu, może trzasnąć wrzecionem w <a href="/w/index.php?title=Po%C5%82ati&action=edit&redlink=1" class="new" title="Połati (strona nie istnieje)">pryczę</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4369540#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4369540">(inne języki)</a> i belkę<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a>. Ofiara dla niej polegała na włożeniu kawałka wełny do nożyc na noc<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a>. Jeśli Mokusza nie będzie zadowolona, może obciąć kilka włosów gospodyniom<a href="#cite_note-CITEREFBarsow1894185-169">[168]</a>. Ten wizerunek siły nieczystej odpowiada <a href="/wiki/Kikimora" title="Kikimora">kikimorze</a><a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005114-11">[11]</a><a href="#cite_note-CITEREFStrzelczyk199844-171">[169]</a>, której przedstawienia są rozpowszechnione głównie na <a href="/wiki/Rosyjska_P%C3%B3%C5%82noc" title="Rosyjska Północ">Rosyjskiej Północy</a> i która jest czasami rozumiana jako domowik<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005372-172">[170]</a>. Opisywana jest jako brzydka kobieta<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005374-173">[171]</a>, której głównym siedliskiem jest dom<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005375-174">[172]</a>. Używa przedmiotów do wydawania dźwięków i działa w nocy, gdy ludzie śpią<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005376-175">[173]</a>. Odstrasza ją modlitwa<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005379-176">[174]</a>. Głównym zajęciem kikimory jest szkodzenie domownikom i przędzenie<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005376-175">[173]</a>. Potrafi strzyc owce, ale robi to źle i można ją udobruchać specjalną ofiarą<a href="#cite_note-CITEREFMadlewska2005377-177">[175]</a>. Wiele innych mitologicznych postaci <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_ludowe" title="Chrześcijaństwo ludowe">ludowego chrześcijaństwa</a> jest związanych z przędzeniem: <a href="/wiki/Barbara_z_Nikomedii" title="Barbara z Nikomedii">święta Barbara</a>, <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Bogurodzica</a>, <a href="/wiki/Paraskiewa_Piatnica" title="Paraskiewa Piatnica">Paraskiewa Piatnica</a>, <a href="/wiki/Nocnica" title="Nocnica">nocnica</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2009338-178">[176]</a> i <a href="/wiki/Rusa%C5%82ka" title="Rusałka">rusałka</a><a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009323-179">[177]</a>. W szczególności rusałka mogła być nazywana <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">мókusz<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>; demony mógły być nazywane mokosz, mokusz<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. W <a href="/wiki/Gubernia_jaros%C5%82awska" title="Gubernia jarosławska">guberni jarosławskiej</a> “gospodarczy, kłopotliwy człowiek” mogła być określana jako <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokoszá, podczas gdy w <a href="/wiki/Gubernia_wiacka" title="Gubernia wiacka">guberni wiackiej</a> “robotny człowiek” był nazywany sziszimory<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981158-180">[178]</a>. Kikimora była również znana w guberniach <a href="/wiki/Gubernia_nowogrodzka" title="Gubernia nowogrodzka">nowogrodzkiej</a> i <a href="/wiki/Gubernia_wo%C5%82ogodzka" title="Gubernia wołogodzka">wołogodzkiej</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2009338-178">[176]</a> jako mokrucha, ponieważ pozostawiała mokry ślad w miejscu przędzenia<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a>. Opierając się na współbrzmieniu imion, Gierasimow i Barsow stwierdzają, że Mokosz, Mokusza i Mokosza są tożsame<a href="#cite_note-CITEREFGierasimow19101-7">[7]</a><a href="#cite_note-CITEREFBarsow1894185-169">[168]</a>. Propozycja ta została poparta przez wielu innych badaczy, którzy przypisywali Mokoszy różne funkcje: miłość, narodziny, związek z nocą, przędzenie<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">[10]</a>, hodowlę owiec i kobiecą sferę<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009322-181">[179]</a>. Wśród nich byli językoznawca <a href="/wiki/Max_Vasmer" title="Max Vasmer">Max Vasmer</a> i historyk <a href="/w/index.php?title=Leo_Klejn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leo Klejn (strona nie istnieje)">Leo Klejn</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a>. Sam Barsow uważał, że Mokosz była związana z hodowlą owiec, wełną, przędzą, kobiecymi warkoczami i ogólnie z kobiecą strefą i że była towarzyszką <a href="/wiki/Weles" title="Weles">Welesa</a><a href="#cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">[150]</a>. Według Iljinskiego, jest to bogini przędzenia, tkania i innych prac domowych oraz patronka swatania, małżeństwa i stosunków seksualnych, “tkająca”, czyli łącząca kochanków<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004246-36">[36]</a>. Językoznawca <a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">Władimir Toporow</a>, próbując wyjaśnić podobieństwo do kikimory, argumentował, że doszło do demonizacji bogini, co sprowadziło ją do poziomu kikimory<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Filolog Nikołaj Zubow zbliżył Mokosz i kikimorę poprzez drugi element w nazwie tej ostatniej: -mora, który, jak uważa, sięga do prasłowiańskiego rdzenia ‎*mor- i może oznaczać “bagno, stojącą wodę”<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981159-182">[180]</a>. Poprzez funkcje przędzenia i losu sugerowano związek z podobnymi bóstwami: <a href="/wiki/Mitologia_germa%C5%84ska" title="Mitologia germańska">germańskimi</a> <a href="/wiki/Norny" title="Norny">nornami</a>, <a href="/wiki/Mitologia_grecka" title="Mitologia grecka">greckimi</a> <a href="/wiki/Mojry" title="Mojry">mojrami</a><a href="#cite_note-CITEREFZubow1981151-183">[181]</a> i <a href="/wiki/Mitologia_ba%C5%82tyjska" title="Mitologia bałtyjska">bałtycką</a> boginią <a href="/wiki/Laima" title="Laima">Laimą</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow198257-184">[182]</a>. Zubow zasugerował związek Mokosz z księżycem, ponieważ w europejskim folklorze księżyc może być kojarzony z przędzeniem i prokreacją<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981151-183">[181]</a>. Jego zdaniem, długoręczność jest związana z epitetem “długoręki” irańskich bogów i władców, księcia <a href="/wiki/Jerzy_Do%C5%82goruki" title="Jerzy Dołgoruki">Jerzego Dołgorukiego</a> i <a href="/wiki/Ksi%C4%85%C5%BC%C4%99ta_czernihowscy" title="Książęta czernihowscy">książąt czernihowskich</a>, którzy mogli nosić ten przydomek<a href="#cite_note-CITEREFZubow1981153-185">[183]</a>. Marina Własowa sugeruje związek Mokoszy z rusałkami i Bogurodzicą, choć zauważa, że “trudno jest wystarczająco dokładnie scharakteryzować związek między wizerunkami [bogini] Mokoszy i [duchem] Mokoszy przędących w domu”<a href="#cite_note-CITEREFWłasowa2008258-1">[1]</a>. Historyk <a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Henryk Łowmiański</a> i językoznawca <a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Urba%C5%84czyk" title="Stanisław Urbańczyk">Stanisław Urbańczyk</a> dokonali odwrotnej rekonstrukcji, uważając, że Mokosz była pierwotnie demonem<a href="#cite_note-CITEREFUrbańczyk1991182-61">[60]</a> w X–XI wieku, a sam <a href="/w/index.php?title=Nikon_Pieczerski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nikon Pieczerski (strona nie istnieje)">Nikon Pieczerski</a> włączył ją do annalistycznego panteonu <a href="/wiki/Powie%C5%9B%C4%87_minionych_lat" title="Powieść minionych lat">Powieści minionych lat</a> jako wstawkę z powodu braku informacji o prawdziwych bogach<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979125-186">[184]</a>. Zgodnie z pomysłem Łowmiańskiego, Nikon umieścił imiona bóstw otaczających go w <a href="/wiki/Tmutaraka%C5%84" title="Tmutarakań">Tmutarakanie</a>, a także imię Mokoszy, która na ziemiach słowiańskich “cieszyła się wielkim szacunkiem jako demon”<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979119-187">[185]</a>. Historyk Władimir Pietruchin wskazuje jednak, że Tmutarakan nie był źródłem pogańskiego synkretyzmu, pozostając miastem greckim i chrześcijańskim<a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014a377-2">[2]</a>. Filolog <a href="/w/index.php?title=Jewgienij_Aniczkow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jewgienij Aniczkow (strona nie istnieje)">Jewgienij Aniczkow</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4066421#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4066421">(inne języki)</a> uważał, że imię Mokoszá jest pochodzenia <a href="/wiki/J%C4%99zyki_ugrofi%C5%84skie" title="Języki ugrofińskie">ugrofińskiego</a><a href="#cite_note-CITEREFAniczkow1914276-149">[148]</a>. Imię Mokosza, według językoznawców Toporowa i Iwanowa, może być formacją odczasownikową od prasłowiańskiego *mok-oši-ti, rozumianego przez nich jako ‘krzątać się’<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983190-188">[186]</a>, ale hipoteza ta nie została poparta i prawdopodobnie słowo to ma późniejsze rosyjskie pochodzenie<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">[5]</a>. Chociaż wielu badaczy połączyło rekonstrukcje etymologiczne i etnograficzne<a href="#cite_note-CITEREFWłasowa2008258-1">[1]</a><a href="#cite_note-CITEREFMokijenko1986143-23">[23]</a><a href="#cite_note-CITEREFPietruchin2014b508–509-189">[187]</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983175–197-190">[188]</a>, kolejni badacze zauważyli, że nie odnoszą się one do siebie w żaden sposób<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">[13]</a><a href="#cite_note-CITEREFZabijako202264-191">[189]</a>. Łowmiański krytykował, że z tego powodu funkcja przędzenia nie może być główną<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979124-29">[29]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rekonstrukcja_Łuczyńskiego">Rekonstrukcja Łuczyńskiego</h4>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Rekonstrukcja Łuczyńskiego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rekonstrukcja Łuczyńskiego">edytuj kod</a>]</div> Łuczyński na podstawie informacji o "chodzeniu do Mokoszy" jako wyroczni lub wróżki, interpretuje Mokosz jako boginię losu i przeznaczenia. Potwierdzać to mają słowniki gwarowe, często rejestrujące frazę "chodzić do [wróżki]". Rosyjskie powiedzenie Bóg nie Mokosz, czymś pocieszy, traktuje jako antytezę, tzn. Mokosz jest tą, która "pociesza", tzn. daje szczęście, dobry los. Władać miała także pogodą, m.in. deszczem, jako przedłużenie władaniem nad losem. Przedstawienie Mokoszy w gwarach i dialektach Rosji (w tym w słownictwie <a href="/wiki/Staroobrz%C4%99dowcy" title="Staroobrzędowcy">starowierców</a>) odzwierciedla związek bogini z narodzinami oraz wyznaczaniem losu noworodkowi. Ponadto Mokosz była związana z czynnościami gospodarskimi, kobiecymi; była patronką kobiet, prawdopodobnie w szczególności zamężnych kobiet, na co wskazywać ma informacja, że to zamężne kobiety chodziły do Mokoszy, co mogło wyrażać psychospołeczny kontekst kultu tej bogini. Na podstawie powyższych cech Łuczyński uznaje, że najbliższą odpowiedniczką Mokoszy była bałtyjska <a href="/wiki/Laima" title="Laima">Laima</a> – związana była z wodą, i losem (gdy Laima była na wzgórzu, przepowiadała dobry los, gdy była na bagnach, przy wodzie, miała przepowiadać zły los; w toponimii <a href="/wiki/J%C4%99zyk_%C5%82otewski" title="Język łotewski">łotewskiej</a> znajdują się hydronimy Lainuma-zers “jezioro Laimy”, lainuma-purvs “bagno Laimy”), wróżbami (kamień <a href="/w/index.php?title=Rambynas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rambynas (strona nie istnieje)">Rambynas</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1793504#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1793504">(inne języki)</a>, używany do przepowiadania przyszłości, był “domem” Laimy) oraz narodzinami dzieci i wyznaczania im losu. Jedyną funkcją Laimy, której nie ma poświadczonej dla Mokoszy, to patronat nad rolnictwem<a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński202274-192">[190]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Porównanie_z_Paraskiewą_Piatnicą">Porównanie z Paraskiewą Piatnicą</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Porównanie z Paraskiewą Piatnicą" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Porównanie z Paraskiewą Piatnicą">edytuj kod</a>]</div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /> Osobny artykuł: <a href="/wiki/Paraskiewa_Piatnica" title="Paraskiewa Piatnica">Paraskiewa Piatnica</a>.</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Serb_Fest_DSC_2146_pp_(26736896349).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg/180px-Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg" decoding="async" width="180" height="270" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg/270px-Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg/360px-Serb_Fest_DSC_2146_pp_%2826736896349%29.jpg 2x" data-file-width="4000" data-file-height="6000" /></a><figcaption>Według przestarzałej rekonstrukcji kult Mokoszy znalazł odzwierciedlenie w chrześcijańskim kulcie Paraskiewy Piatnicy. Witraż <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_Paraskiewa" title="Święta Paraskiewa">Paraskiewy Serbskiej</a> z <a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%9Bw._Jerzego_w_Smederevie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kościół św. Jerzego w Smederevie (strona nie istnieje)">kościoła św. Jerzego w Smederevie</a></figcaption></figure> Później sugerowano, że Mokosz była związana z <a href="/wiki/Paraskiewa_Piatnica" title="Paraskiewa Piatnica">Paraskiewą Piatnicą</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>: takie dni jak piątek i środa były związane z <a href="/wiki/Pasja" title="Pasja">Męką Pańską</a> i towarzyszył im <a href="/wiki/Post" title="Post">post</a> oraz <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_ludowe" title="Chrześcijaństwo ludowe">ludowo-chrześcijańskie</a> zakazy pracy, zwłaszcza pracy kobiet: zakaz przędzenia, szycia, prania, zmywania itp.<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009382-193">[191]</a><a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a> Istniały również zakazy dotyczące dzieci i stosunków małżeńskich<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Zakaz przędzenia rozciągał się na niedzielę i piątek<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a>, który na <a href="/wiki/Polesie" title="Polesie">Polesiu</a> nazywany był “krwawym dniem” i powszechnie uważany był za czas pechowy<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009382-193">[191]</a>. W ludowym chrześcijaństwie piątek był <a href="/wiki/Personifikacja" title="Personifikacja">personifikowany</a> jako mityczna postać kobieca<a href="#cite_note-CITEREFTołstojowa2009383-195">[193]</a>. Podobnie było ze Środą<a href="#cite_note-CITEREFTołstojowa2012151-196">[194]</a> i Niedzielą. Personifikacje te spełniały te same funkcje co Piatnica<a href="#cite_note-CITEREFTołstojowa2012151-196">[194]</a><a href="#cite_note-CITEREFBiełowa2004391–392-197">[195]</a>. Zakazy motywowane były wieloma względami związanymi z krzywdą grożącą samej prządce, jej rodzinie, a także przodkom w zaświatach<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a>. Przykładowo, według wierzeń zapisanych na Polesiu, Piatnica pod postacią kobiety z rozpuszczonymi włosami będzie torturować tego, kto złamał zakaz, dusząc go we śnie<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a>. Według innego wierzenia, na “tamtym świecie” wrzeciona wejdą do ust i oczu<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a>. W różnych miejscach odnotowano również zakaz przędzenia we wtorek, czwartek i sobotę<a href="#cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">[192]</a>. Mitologiczny Piątek został skorelowany z Paraskiewą Piatnicą, której kult rozwinął się z kultu świętych <a href="/w/index.php?title=Paraskiewa_z_Ikonium&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paraskiewa z Ikonium (strona nie istnieje)">Paraskiewy z Ikonium</a> i <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_Paraskiewa" title="Święta Paraskiewa">Paraskiewy Serbskiej</a>, których imiona (z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_starogrecki" title="Język starogrecki">gr.</a> Παρασκευή (Paraskeuḗ)) tłumaczy się jako ‘piątek’<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631-198">[196]</a>. Oprócz piątkowych zakazów i nakazów oraz związku z przędzeniem, Paraskiewa była związana z małżeństwem i rodzeniem dzieci<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631-198">[196]</a>, a także z leczeniem chorób i źródłami wody, z powodu których nazywano ją “matką ziemi i wody”<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632-199">[197]</a>. Istnieją legendy o pojawieniu się ikony Paraskiewy w źródle, po czym źródło stało się uzdrawiające<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632-199">[197]</a>. Składano jej ofiary, wrzucając do wody w <a href="/w/index.php?title=%C5%9Awi%C4%99to_Proroka_Eliasza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Święto Proroka Eliasza (strona nie istnieje)">Piątek Eliasza</a> monety, wstążki, koszule, chusteczki, ręczniki lub owczą wełnę i nici. Przedmioty te można było wrzucać bezpośrednio do wody lub zostawić obok napisu “Matce Piatnicy na fartuch!”<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632-199">[197]</a>. Na Ukrainie XIX wieku odnotowano rytuał Mokrida, podczas którego do studni wrzucano kądziel. W tym rytuale Piatnica była reprezentowana przez kobietę z rozpuszczonymi włosami. Sama święta była ściśle związana ze studniami, na których można było umieszczać jej ikony<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Wśród badaczy rozpowszechnił się pogląd, że Mokosz w czasach chrześcijańskich została zastąpiona przez Paraskiewę Piatnicę<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004246-36">[36]</a>, w związku z czym Władimir Toporow uważał, że Mokosz była popularna wśród kobiet w kolejnych wiekach po chrystianizacji<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Sam dzień piątek zaczął być rozumiany jako dzień bogini Mokoszy na podstawie poświęcenia tego dnia <a href="/wiki/Wenus_(mitologia)" title="Wenus (mitologia)">Wenus</a> przez <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">Rzymian</a> i <a href="/wiki/Frigg" title="Frigg">Frigg</a> przez <a href="/wiki/Germanie" title="Germanie">Germanów</a><a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004246-36">[36]</a><a href="#cite_note-200">[198]</a>. Badaczka-historyk Iw Lewin zauważa, że takie zbliżenie nie wytrzymuje krytyki<a href="#cite_note-CITEREFLewin2004142-201">[199]</a>, ponieważ elementy kultu Paraskiewy mają chrześcijańskie, a nie pogańskie korzenie, a sam kult znany jest na południu, w <a href="/wiki/Serbia" title="Serbia">Serbii</a>, <a href="/wiki/Bu%C5%82garia" title="Bułgaria">Bułgarii</a>, <a href="/wiki/Grecja" title="Grecja">Grecji</a> i <a href="/wiki/Rumunia" title="Rumunia">Rumunii</a>, podczas gdy w Mokosz znana jest tylko ze źródeł wschodniosłowiańskich<a href="#cite_note-CITEREFLewin200430-202">[200]</a>. Najwcześniejsze staroruskie źródła mówią o Paraskiewie nie jako o patronce kobiet, ale jako o patronce kupców. Podstawą związku Paraskiewy z przędzeniem były przypowieści przedstawiające ją jako pannę. W nich uderza swojego dręczyciela ślepotą, a następnie go uzdrawia, czyniąc ją patronką osób cierpiących na choroby oczu. W XIV i XV wieku relikwie Paraskiewy spoczywały w <a href="/wiki/Ternowo" title="Ternowo">Ternowie</a> i <a href="/wiki/Belgrad" title="Belgrad">Belgradzie</a>, gdzie wiązano z nią lokalne źródła wody<a href="#cite_note-CITEREFLewin200430-202">[200]</a>. Jedyną funkcją, która nie ma oczywistego chrześcijańskiego pochodzenia, jest patronat nad rodzeniem dzieci, ale według Lewin jest to naturalny dalszy rozwój funkcji patronowania pracy kobiet i uzdrawiania<a href="#cite_note-CITEREFLewin200431-203">[201]</a>. Sam <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(organizacja)" title="Kościół (organizacja)">Kościół</a> wspierał kult Paraskiewy, choć uznał jego ludową interpretację za “bogoburczą”, argumentując, że w środę i piątek nie należało zaprzestawać pracy, a jedynie pościć i powstrzymywać się od stosunków małżeńskich<a href="#cite_note-CITEREFLewin200431-203">[201]</a>. Zbieżność Mokoszy z Paraskiewą odrzucają także filolodzy Aleksandr Strachow<a href="#cite_note-CITEREFStrachow2000161–162-204">[202]</a> i <a href="/w/index.php?title=Aleksandr_Panczenko_(filolog)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleksandr Panczenko (filolog) (strona nie istnieje)">Aleksandr Panczenko</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4344454#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4344454">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFPanczenko1998167–168-205">[203]</a>. Historyk Leo Klejn, krytykując koncepcję czwartku jako dnia <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Peruna</a>, wskazuje, że Słowianie zapożyczyli siedmiodniowy tydzień od Rzymian i Bizantyjczyków, a ci z kolei z <a href="/wiki/Bliski_Wsch%C3%B3d" title="Bliski Wschód">Bliskiego Wschodu</a>, nazywając dni tygodnia na cześć planet i bogów im poświęconych przez oddalenie w systemie <a href="/wiki/Klaudiusz_Ptolemeusz" title="Klaudiusz Ptolemeusz">ptolemejskim</a>, gdzie dzień poświęcony Wenus, piątek, był siódmym. Takie nazwy tygodnia zostały później zapożyczone i zinterpretowane przez Germanów<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004233-206">[204]</a>. Cechy Paraskiewy, Wenus i Frei są przeciwstawne: Paraskiewa patronuje właściwemu zachowaniu kobiet, a nie aktywności seksualnej<a href="#cite_note-CITEREFLewin2004157-207">[205]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Teoria_mitu_podstawowego">Teoria mitu podstawowego</h4>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Teoria mitu podstawowego" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Teoria mitu podstawowego">edytuj kod</a>]</div> Językoznawcy Władimir Toporow i Wiaczesław Iwanow stworzyli <a href="/w/index.php?title=Teoria_mitu_podstawowego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Teoria mitu podstawowego (strona nie istnieje)">teorię mitu podstawowego</a><a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017165-208">[206]</a>, w ramach której zrekonstruowano <a href="/wiki/Pras%C5%82owianie" title="Prasłowianie">prasłowiański</a> mit o walce boga burzy z <a href="/wiki/B%C3%B3stwa_chtoniczne" title="Bóstwa chtoniczne">chtonicznym</a> wężem. Pierwsze bóstwo było skorelowane z <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Perunem</a>, drugie z <a href="/wiki/Weles" title="Weles">Welesem</a>, ale oprócz nich istniała także postać żeńska<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017138–139-209">[207]</a>. Toporow uważa, że Mokosz była prasłowiańskim bóstwem i koreluje z nią tę postać<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017117-210">[208]</a>. Przyczyną wrogości między bogami jest porwanie bydła, ludzi lub żony Peruna przez Welesa, a po pokonaniu Welesa strzałą, na ziemię spada obfity deszcz<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017139-211">[209]</a>. Według Toporowa, Mokosz jest żoną Peruna<a href="#cite_note-CITEREFToporow198253-212">[210]</a>, gdyż na listach bogów Perun otwiera listę, a Mokosz ją zamyka<a href="#cite_note-CITEREFToporow1982119-213">[211]</a>. Wskazuje on na związek czwartku jako dnia parzystego poświęconego Perunowi/Welesowi i dnia nieparzystego, piątku, jako poświęconego Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFToporow199889-214">[212]</a>. W XIX-wiecznej ukraińskiej pieśni intymnej znajduje się odniesienie do związku Mokoszy z <a href="/wiki/Pogwizd" title="Pogwizd">Pochwistem</a>, którego Toporow rozumie jako Peruna jako boga związanego z wiatrami<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Toporow i Iwanow poparli założenie Teodoliusa Witkowskiego<a href="#cite_note-CITEREFWitkowski1970370-55">[55]</a>, że toponimy Muukus i Prohn, znajdujące się w tym samym okręgu, skorelowane odpowiednio z Mokoszą i Perunem, mówią o związku bóstw<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983188-54">[54]</a>. Podobnie, dokonano porównań toponimów <a href="/w/index.php?title=Pery%C5%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Peryń (strona nie istnieje)">Peryń</a> i Mokošin Vrch, gdzie oba oznaczają wzniesione miejsce<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983190-188">[186]</a>, z bałtyckimi toponimami Perkuno kalnas (“góra <a href="/wiki/Perkun" title="Perkun">Perkuna</a>”) i Laumes kalnas (“góra <a href="/wiki/Laima" title="Laima">Laimy</a>”), Laume dauba (“wąwóz Laimy”) z białoruskim <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszyno bołoto<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983191-215">[213]</a>. Utożsamiając proroka Eliasza z Perunem, wskazują na istnienie w wierzeniach ludowych towarzyszki proroka, świętej <a href="/wiki/Makryna_M%C5%82odsza" title="Makryna Młodsza">Makryny</a>, związanego z wilgocią i ostatecznie z Mokoszą<a href="#cite_note-CITEREFToporow1995209-51">[51]</a>. Aby udowodnić rozwiązłość Mokoszy, Toporow przytacza kilka podobieństw: związek Paraskiewy Piatnicy z Mokoszą mówi o rozwiązłości tej ostatniej, ponieważ Paraskiewę można było przedstawić z rozpuszczonymi włosami. Określenie <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">mokosja jako określenie złej kobiety zostało przez niego skorelowane z Mokoszą<a href="#cite_note-CITEREFToporow199891-216">[214]</a>. Jedno ze Słów przeciwko pogaństwu wspomina o Mokoszy, a wcześniej pojawia się pytanie o rozpustę z bezbożnymi kobietami<a href="#cite_note-CITEREFToporow199890-217">[215]</a>. Piątkowe zakazy korelują z motywem kobiety, która straciła dzieci w wyniku naruszenia zakazów, w szczególności zakazu używania “ognia”, czyli wywaru z popiołu<a href="#cite_note-CITEREFToporow199891–92-218">[216]</a>. W mitologii bałtyckiej istnieje mit o niebiańskim weselu, według którego bogini gwiazdy porannej <a href="/wiki/Ausrine" title="Ausrine">Auszra</a> jest cudzołożnicą<a href="#cite_note-CITEREFToporow199892-219">[217]</a>. Następnie Toporow rekonstruuje związek Mokoszy z Welesem: czwartek był jego zdaniem także dniem Welesa i korelował z nieparzystym piątkiem<a href="#cite_note-CITEREFToporow199889-214">[212]</a>. Mokosz dzieli z Welesem wspólne powiązania z wodą, wełną i motywem dołu<a href="#cite_note-CITEREFToporow199892-219">[217]</a>. Na podstawie tego wszystkiego Toporow zrekonstruował mit o cudzołóstwie Mokosz z Welesem i późniejszym ukaraniu jej dzieci przez Peruna<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017119-220">[218]</a>. Za zdradę Perun karze dzieci Mokoszy ogniem, ponieważ żywioł Mokoszy, woda, nie jest dla niej straszny<a href="#cite_note-CITEREFToporow1982119-213">[211]</a>. Poza tym, zdaniem Toporowa, nie jest wykluczone, że kult Mokoszy mógł cieszyć się szczególną czcią w Moskwie na podstawie semantyki toponimu i teonimu Mokoszy, a także na podstawie tego, że Moskwa po raz pierwszy jest wspomniana w kronikach w związku ze spotkaniem książąt 4 kwietnia w piątek<a href="#cite_note-CITEREFToporow198257-184">[182]</a>. Zaproponowano utożsamienie Mokoszy z <a href="/wiki/Baba_Jaga" title="Baba Jaga">Babą Jagą</a><a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983193-221">[219]</a> i boginią Laimą poprzez jej funkcję panny<a href="#cite_note-CITEREFIwanowToporow1983191-215">[213]</a>. Leo Klejn uważa tę teorię za naciąganą i opartą na spekulacjach<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200465-222">[220]</a> i kwestionuje pomysł, że czwartek i piątek były dniami poświęconymi bogom<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004233-206">[204]</a>. Związek między Mokoszą i Paraskiewą został odrzucony przez późniejsze badania<a href="#cite_note-CITEREFLewin2004142-201">[199]</a><a href="#cite_note-CITEREFStrachow2000161–162-204">[202]</a><a href="#cite_note-CITEREFPanczenko1998167–168-205">[203]</a>. Henryk Łowmiański twierdzi, że sąsiedztwo Peruna i Mokoszy wynika z połączenia literackiego i nie ma wartości dowodowej<a href="#cite_note-CITEREFŁowmiański1979124-29">[29]</a>. Cytowana przez Toporowa “ukraińska pieśń intymna” z XIX wieku to Opowieść o bogu Pochwiście, na podstawie której w kręgach naukowych powstała opinia, że “pamięć o Mokoszy w Ukrainie zachowała się do połowy XIX wieku”<a href="#cite_note-CITEREFToporkow2002394-223">[221]</a>. Nawet naukowcy XIX wieku: <a href="/wiki/Myko%C5%82a_Kostomarow" title="Mykoła Kostomarow">Mykoła Kostomarow</a> i <a href="/w/index.php?title=Aleksandr_Pypin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aleksandr Pypin (strona nie istnieje)">Aleksandr Pypin</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1354525#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1354525">(inne języki)</a> odmówili uznania autentyczności tekstu<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2015a60-224">[222]</a>. Filolog <a href="/w/index.php?title=Andriej_Toporkow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Andriej Toporkow (strona nie istnieje)">Andriej Toporkow</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4460838#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4460838">(inne języki)</a> uważa to dzieło za podróbkę stworzoną przez pisarza <a href="/w/index.php?title=O%C5%82eksandr_Szyszacki-Illicz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ołeksandr Szyszacki-Illicz (strona nie istnieje)">Ołeksandra Szyszackiego-Illicza</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q12171942#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q12171942">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFToporkow2002394-223">[221]</a>. Religioznawca Andriej Bieskow komentuje, że Iwanow i Toporow wykazali się “zaskakującą łatwowiernością”, wierząc w autentyczność tekstu<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2015a60-224">[222]</a>. Hipoteza o małżeństwie Mokoszy z Perunem, podobnie jak sama teoria głównego mitu, nie znalazła pełnego poparcia w środowisku naukowym<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200465-222">[220]</a><a href="#cite_note-CITEREFZabijako202260,_64-225">[223]</a>. Historyk <a href="/w/index.php?title=Roman_Rabinowicz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Roman Rabinowicz (strona nie istnieje)">Roman Rabinowicz</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4386727#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4386727">(inne języki)</a> napisał, że funkcje Mokoszy świadczą raczej o możliwym związku małżeńskim z Welesem<a href="#cite_note-CITEREFRabinowicz2000322-226">[224]</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rekonstrukcja_Rybakowa">Rekonstrukcja Rybakowa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Rekonstrukcja Rybakowa" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rekonstrukcja Rybakowa">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg/150px-%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg" decoding="async" width="150" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg/225px-%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg/300px-%C5%9Awiatowid_ze_Zbrucza.jpg 2x" data-file-width="1646" data-file-height="2918" /></a><figcaption>Zgodnie z interpretacją Rybakowa, <a href="/wiki/Idol_ze_Zbrucza" title="Idol ze Zbrucza">idol ze Zbrucza</a> rzekomo przedstawia Mokosz z rogiem w dłoni. Rysunek idola z 1853 r. z książki <a href="/wiki/Joachim_Lelewel" title="Joachim Lelewel">Joachima Lelewela</a></figcaption></figure> <div class="thumb tmulti tleft"><div class="thumbinner" style="width:184px;max-width:184px"><div class="tsingle" style="margin:1px;width:182px;max-width:182px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/Plik:Makosh_Kaluga.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Makosh_Kaluga.jpg/180px-Makosh_Kaluga.jpg" decoding="async" width="180" height="70" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Makosh_Kaluga.jpg/270px-Makosh_Kaluga.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Makosh_Kaluga.jpg/360px-Makosh_Kaluga.jpg 2x" data-file-width="830" data-file-height="321" /></a></div></div><div class="tsingle" style="margin:1px;width:182px;max-width:182px"><div class="thumbimage"><a href="/wiki/Plik:Makosh-XIX_Lob.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Makosh-XIX_Lob.png/180px-Makosh-XIX_Lob.png" decoding="async" width="180" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Makosh-XIX_Lob.png/270px-Makosh-XIX_Lob.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Makosh-XIX_Lob.png/360px-Makosh-XIX_Lob.png 2x" data-file-width="434" data-file-height="423" /></a></div></div><div class="thumbcaption" style="clear:left;text-align:left">Według Rybakowa, rosyjskie hafty z XIX wieku rzekomo przedstawiały Mokosz w centrum wraz z boginiami-jeźdźcami <a href="/wiki/%C5%81ada_(mitologia)" title="Łada (mitologia)">Ładą</a> i <a href="/w/index.php?title=Lelia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lelia (strona nie istnieje)">Lelią</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013151,_404,_514,_632-227">[225]</a></div></div></div> Archeolog <a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Boris Rybakow</a> poparł rekonstrukcję Mokoszy poprzez identyfikację z Paraskiewą i poprzez swoją etymologię, która jest fałszywa<a href="#cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">[4]</a>, wydedukował, że imię Mokoszy tłumaczy się jako “Matka losu, dobrych zbiorów”<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013402-228">[226]</a>, ostatecznie charakteryzując ją jako boginię dziewiczą, boginię płodności, wody, patronkę pracy kobiet i dziewiczego losu<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013409-229">[227]</a>. Uważa, że Mokosz jest identyczna z zachodniosłowiańską boginią <a href="/wiki/%C5%BBywa" title="Żywa">Żywą</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013402-228">[226]</a> i z <a href="/w/index.php?title=Matka_Wilgotna_Ziemia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Wilgotna Ziemia (strona nie istnieje)">Matką Wilgotną Ziemią</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013636-230">[228]</a> i koreluje ją z wizerunkiem paleolitycznej <a href="/wiki/Bogini_Matka" title="Bogini Matka">Bogini Matki</a>, twierdząc, że kult Mokoszy wywodzi się z epoki <a href="/wiki/Paleolit" title="Paleolit">paleolitu</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013631-231">[229]</a>. Na podstawie chrześcijańskiego <a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">apokryfu</a> O dwunastu piątkach<a href="#cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631-198">[196]</a><a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013406-232">[230]</a> Rybakow dochodzi do wniosku, że w każdy piątek obchodzono święto Mokoszy. Wśród nich było specjalne dwanaście piątków w roku, z których najważniejszy przypadał na piątek 1–8 listopada<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013409-229">[227]</a>. Analizując Słowo Grzegorza, Rybakow napisał, że autor utożsamił Mokosz i boginię Jekate, identyfikując tę ostatnią jako <a href="/wiki/Hekate" title="Hekate">Hekate</a>. Argumentował, że zbliżenie nastąpiło na podstawie tego, że Hekate była rozumiana jako bóstwo związane z życiem pozagrobowym i była otoczona psami, podczas gdy jako Mokosz w źródłach sąsiaduje z <a href="/wiki/Simarg%C5%82" title="Simargł">Simargłem</a> i <a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiłami</a>, co Rybakow interpretował jako świętego psa związanego z plonami i rusałkami, tj. duszami zmarłych. Z tego wywnioskował, że kult Mokoszy odpowiadał “środkowej fazie kultu Hekate”, która była agrarna<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013396-124">[123]</a>. Rybakow uważał, że <a href="/wiki/Idol_ze_Zbrucza" title="Idol ze Zbrucza">idol ze Zbrucza</a> przedstawia Mokosz<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004186-233">[231]</a> z rogiem w dłoni – jego zdaniem symbolem obfitości związanej z płodnością. Postać kobieca poniżej Mokosz w środkowym rzędzie, zgodnie z sugestią Leo Klejna, powinna być połączona z wizerunkiem powyżej. Nad jej ramieniem znajduje się mała postać, którą Klejn interpretuje jako dziecko, ducha lub duszę i na tej podstawie stwierdza, że duch ten nie jest w żaden sposób związany z funkcjami bogini według Rybakowa<a href="#cite_note-CITEREFKlejn2004201-234">[232]</a>. Istnieją hafty <a href="/wiki/Ludy_ugrofi%C5%84skie" title="Ludy ugrofińskie">ludów ugrofińskich</a> (<a href="/wiki/Wepsowie" title="Wepsowie">Wepsów</a>, <a href="/wiki/Karelowie" title="Karelowie">Karelów</a>, <a href="/wiki/I%C5%BCorowie" title="Iżorowie">Iżorów</a>), a także mieszkańców <a href="/wiki/Rosyjska_P%C3%B3%C5%82noc" title="Rosyjska Północ">Rosyjskiej Północy</a> z ornamentami w postaci antropomorficznych postaci z uniesionymi lub częściowo opuszczonymi ramionami, połączonymi ze zgeometryzowanymi drzewami, ptakami, końmi i jeźdźcami. Czasami postacie ludzkie są obramowane elementami przypominającymi budynki<a href="#cite_note-CITEREFKosmienko2002175–176,_186-235">[233]</a>. Rybakow poparł przypuszczenie archeologa Lwa Dincesa, że na tych północnorosyjskich haftach postać między końmi reprezentuje Mokosz<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013151,_404,_514,_632-227">[225]</a>. Konstrukcje przedstawione na haftach Rybakow interpretuje jako świątynie pogańskie<a href="#cite_note-CITEREFRybakow2013515-236">[234]</a>. Etnograf Grigorij Bazłow wskazuje na istnienie innych haftów, w których jego zdaniem postacie w centrum mają widoczną brodę, a to, co Rybakow wziął za sukienkę, interpretuje jako <a href="/wiki/Kaftan" title="Kaftan">kaftan</a>, dochodząc do wniosku, że postacie w centrum były mężczyznami. Był zdania, że niektóre z postaci mają widoczne męskie genitalia. Folklorystka Natalja Kozłowa napisała, że istnieją tylko dwa przykłady z męską postacią i odrzuciła opinię o męskich genitaliach, ponieważ “styl haftu jest konwencjonalny i schematyczny”, a zatem “nie daje podstaw do dokładnego przypisania szczegółów”<a href="#cite_note-CITEREFKozłowa2014-237">[235]</a> . Klejn uważa, że postać w centrum przedstawia słońce<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200483-238">[236]</a> i odrzuca proponowane przez Rybakowa identyfikacje postaci<a href="#cite_note-CITEREFKlejn200486-239">[237]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rodzina">Rodzina</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Rodzina" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzina">edytuj kod</a>]</div> Źródła nie wspominają o powiązaniach rodzinnych Mokoszy. Według Władimira Toporowa, Mokosz była żoną <a href="/wiki/Perun" title="Perun">Peruna</a><a href="#cite_note-CITEREFToporow198253-212">[210]</a>. Zgodnie z teorią mitu podstawowego stworzoną przez niego i Wiaczesława Iwanowa, Mokosz zdradziła Peruna z Welesem, a następnie została przez niego ukarana<a href="#cite_note-CITEREFMichajłow2017119-220">[218]</a>. Mit ten został jednak odrzucony przez późniejszych badaczy. Łuczyński, który również odrzuca słowiańską wersję mitu podstawowego zaproponowaną przez Toporowa jako błędną<a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2022103-240">[238]</a>, również łączy Mokosz z Perunem. Dla hipotetycznego wczesnego prasłowiańskiego panteonu rekonstruuje Proto-Mokosz jako córkę Ziemi i <a href="/w/index.php?title=Dziw_(mitologia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dziw (mitologia) (strona nie istnieje)">Dziwa</a> (Nieba), siostrę Usy (Świtu), Proto-<a href="/wiki/Jary%C5%82o" title="Jaryło">Jarzyła</a> (Gwiazdy Porannej), Mena (Księżyca) i Sula (Słońca)<a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2022367-241">[239]</a>. Dla późniejszego etapu rekonstruuje Mokosz jako żonę Peruna; oboje są rodzicami <a href="/wiki/Marzanna" title="Marzanna">Marzanny</a> i Jarzyły.<a href="#cite_note-CITEREFŁuczyński2022368-242">[240]</a> Witkowski, na podstawie faktu, że wioski Prohn i Mukus, miały wywodzić swoją nazwę od Peruna i Mokoszy, znajdowały się zaledwie 2 kilometry od siebie, doszedł do wniosku, że wioski “muszą wskazywać na powiązania kultowe”<a href="#cite_note-CITEREFWitkowski1970370-55">[55]</a>. Z drugiej strony, historyk Roman Rabinowicz napisał, że funkcje Mokoszy świadczą raczej o możliwym małżeństwie z Welesem<a href="#cite_note-CITEREFRabinowicz2000322-226">[224]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Neopogaństwo">Neopogaństwo</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Neopogaństwo" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Neopogaństwo">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Mokosz_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mokosz_01.jpg/199px-Mokosz_01.jpg" decoding="async" width="199" height="266" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mokosz_01.jpg/299px-Mokosz_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Mokosz_01.jpg/399px-Mokosz_01.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4000" /></a><figcaption>Posąg Mokoszy w <a href="/wiki/Klasak" title="Klasak">Klasaku</a></figcaption></figure> Mokosz, znana również jako Makosz<a href="#cite_note-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006183-243">[241]</a>, jest czczona w <a href="/wiki/Rodzimowierstwo_s%C5%82owia%C5%84skie" title="Rodzimowierstwo słowiańskie">słowiańskim neopogaństwie</a><a href="#cite_note-CITEREFGajdukow20003–15-244">[242]</a> jako bogini ziemi, losu, żniw i pracy kobiet. Neopoganie uważają Mokosz za cudowną pannę, uosobienie kobiecej natury i wielką matkę wszystkich żywych istot<a href="#cite_note-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006183-243">[241]</a>. Piąty dzień tygodnia poświęcony jest kobietom i Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow200015–20-245">[243]</a>. Jako obiekt kultu jest często wybierana przez społeczności składające się głównie z kobiet<a href="#cite_note-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006190-246">[244]</a>. Według Aleksandra Asowa, jednego z ideologów neopogaństwa<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow20003–15-244">[242]</a>, miejsce i czas narodzin człowieka wyznaczane są przez bogów, a jego los tkany jest przez boginię Makosz<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow200073–95-247">[245]</a>. Asow twierdzi, że jej znakiem jest dziesięcioramienna czerwona gwiazda na niebieskim tle<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow200095–111-248">[246]</a>. Według neopogańskiego autora Wadima Kazakowa, Weles jest synem <a href="/wiki/Swar%C3%B3g" title="Swaróg">Swaroga</a> i Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFMačuda201271-249">[247]</a>, a <a href="/wiki/Dola_(mitologia)" title="Dola (mitologia)">Dola</a> i Niedola są młodszymi siostrami Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFMačuda201277-250">[248]</a>. Weles może być również uważany za męża Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFMačuda201272-251">[249]</a>. Innym mężem Mokoszy może być <a href="/wiki/Strzyb%C3%B3g" title="Strzybóg">Strzybóg</a>, z którym bogini ma córkę <a href="/wiki/Kupa%C5%82a_(mitologia)" title="Kupała (mitologia)">Kupałę</a> i syna <a href="/wiki/Jary%C5%82o" title="Jaryło">Jaryłę</a><a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012185-252">[250]</a>. Inny neopogański twórca, <a href="/wiki/Wo%C5%82chw" title="Wołchw">wołchw</a> Wielimir (Nikołaj Spieranski), uważa Mokosz za jedną z <a href="/wiki/Rodzanice" title="Rodzanice">rodzanic</a><a href="#cite_note-CITEREFTiutinaSabierow2017200-253">[251]</a>. Jedna z neopogańskich społeczności, “Królestwo Mokoszy”, została nazwana na cześć bogini<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow200015–20-245">[243]</a>. Dwa święta “Królestwa Mokoszy” są poświęcone bogini: wiosenna Mokosz, obchodzona 24 marca i jesienna Mokosz, obchodzona 24 września. W <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_S%C5%82owia%C5%84skich_Wsp%C3%B3lnot_S%C5%82owia%C5%84skiej_Rodzimej_Wiary" title="Związek Słowiańskich Wspólnot Słowiańskiej Rodzimej Wiary">ZSW SRW</a> kurczak jest rytualnym pożywieniem na uczcie ku czci Mokoszy<a href="#cite_note-CITEREFGajdukow2000111–137-254">[252]</a>. Kalendarz rytualny stowarzyszenia “<a href="/w/index.php?title=Welesowy_kr%C4%85g&action=edit&redlink=1" class="new" title="Welesowy krąg (strona nie istnieje)">Welesowy krąg</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q105847328#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q105847328">(inne języki)</a>”, który obejmuje społeczność “Rodolubije”<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012150-255">[253]</a>, obejmuje święto Dzień Mokoszy lub Dzień Ziemi. Święto to obchodzone jest 9 maja, kiedy <a href="/wiki/Bogini_Matka" title="Bogini Matka">Matka Ziemia</a> “budzi się” po zimie. Jednak w tym dniu bogini nadal odpoczywa i nie wolno jej przeszkadzać orką, motyką czy wbijaniem w nią pali<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012164-256">[254]</a>. Święto Letnie Mokosze Światki lub Mokridy obchodzone jest 19 lipca, kiedy to <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">Kościół prawosławny</a> upamiętnia dzień św. <a href="/wiki/Makryna_M%C5%82odsza" title="Makryna Młodsza">Makryny</a><a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012168-257">[255]</a>. <a href="/wiki/Do%C5%BCynki" title="Dożynki">Dożynki</a>, obchodzone 15 sierpnia, poświęcone są zebraniu końca żniw, za co dziękuje się <a href="/wiki/Dad%C5%BAb%C3%B3g" title="Dadźbóg">Dadźbogowi</a> i Mokoszy. Bogini jest uważana za Matkę urodzaju i tego dnia składa się jej ofiary z owoców. Dożynki przypadają na prawosławne święto <a href="/wiki/Za%C5%9Bni%C4%99cie_Bogurodzicy" title="Zaśnięcie Bogurodzicy">Zaśnięcia Bogurodzicy</a>. W tym dniu Rosjanie świętowali dożynki i początek jesiennych dni. W innych częściach Rosji dożynki odbywały się 16 sierpnia w <a href="/w/index.php?title=Spas_Chlebowy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Spas Chlebowy (strona nie istnieje)">Spas Chlebowy</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4462543#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4462543">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012171-258">[256]</a>. Sam Chlebowy Spas, znany również jako Orzechowy, Lniany lub Wodny Spas, jest rozumiany w neopogaństwie jako święto Mokoszy – pani wód, w którym kobiety powinny przynosić do studni drobne ofiary składające się z lnu i przędzy<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012171-258">[256]</a>. Kościół prawosławny świętuje w tym dniu <a href="/wiki/Przemienienie_Pa%C5%84skie" title="Przemienienie Pańskie">Przemienienie Pańskie</a><a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012172-259">[257]</a>. Święto <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Mokoszyno Poletje, czyli <a href="/wiki/Babie_lato_(meteorologia)" title="Babie lato (meteorologia)">babie lato</a>, to seria dni od 1 do 7 września poświęcona bogini<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012171-258">[256]</a>. Dzień <a href="/wiki/Rod_(b%C3%B3g)" title="Rod (bóg)">Roda</a> i Rodzanic w tradycji słowiańskiej przypada na <a href="/wiki/Narodzenie_Naj%C5%9Bwi%C4%99tszej_Maryi_Panny" title="Narodzenie Najświętszej Maryi Panny">Narodzenie Najświętszej Maryi Panny</a> i jest świętem rodziny, zbiorów i domu. Jest to czas podsumowania i powitania jesieni, ku czci bogini Mokoszy, w tym przypadku znanej jako Matka Jesieni<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012173-260">[258]</a>. Podczas festiwalu <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68070853">Tausienʹ-Radogoszcz, przypadającego na czas równonocy jesiennej, odbywa się rytuał dziękczynienia za zbiory, który obejmuje ceremonię ku czci Mokoszy podczas obchodu pól w kierunku słońca, gdzie Matka Ziemia jest obdarowywana ceremonialnym ciastem-<a href="/wiki/Korowaj" title="Korowaj">korowajem</a>. Tego dnia <a href="/wiki/Swarloka" title="Swarloka">Swarga</a> zostaje zamknięta, a bogowie odpoczywają aż do wiosny<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012173–174-261">[259]</a>. Jesienny dzień Mokoszy obchodzony jest 28 października, kiedy to według wierzeń ziemia “zapada” w zimowy sen. Po zachodzie słońca kapłanki Mokoszy, zwykle w liczbie trzech osób, rozplątują “kądziel losu”: wkładają nici do kubka z zaczarowaną wodą i obserwując, jak nici się rozprzestrzeniają, przepowiadają przyszłość. Święto zbiega się w czasie z prawosławnym dniem Paraskiewy Piatnicy<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012177-262">[260]</a>. Wołchwowie z “Welesowego Kręgu” opracowali również Małe Kolo Swaroga z poświęceniem każdego miesiąca określonemu bóstwu, gdzie piąty miesiąc, maj, jest poświęcony Mokoszy i Żywej<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012179-263">[261]</a>, a jedenasty miesiąc, listopad, Mokoszy i Ciemnej <a href="/wiki/Zmora" title="Zmora">Marze</a><a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012180-264">[262]</a>. Wołchw Wielesław (Ilja Czerkasow) zidentyfikował przydziały boskie związane z czterema porami roku, dniami, kierunkami świata i żywiołami. W szczególności, przydział Welesa i Mokoszy jest związany z jesienią, wieczorem, zachodem i powietrzem<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012180-264">[262]</a>. W święto <a href="/wiki/Noc_Kupa%C5%82y" title="Noc Kupały">Iwana Kupały</a> kobiety ozdabiają brzozy wstążkami i wieńcami z kwiatów. Te dekoracje są interpretowane przez neopogan jako starożytna forma ofiary, ponieważ młode drzewo jest symbolem Matki Ziemi, czyli Mokoszy. W pobliżu przygotowywana jest lalka Jaryły wykonana z zielonych gałęzi i wbijana w ziemię, ubrana w ozdobne hafty o świętej symbolice, której podawane jest jedzenie. Lalka i drzewo symbolicznie uosabiają nowożeńców<a href="#cite_note-CITEREFMačuda2012202–203-265">[263]</a>. Mokosz jest wspomniana w <a href="/wiki/Ksi%C4%99ga_Welesa" title="Księga Welesa">Księdze Welesa</a>, którą społeczność naukowa uznaje za fałszerstwo stworzone przez pisarza <a href="/w/index.php?title=Jurij_Mirolubow&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jurij Mirolubow (strona nie istnieje)">Jurija Mirolubowa</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4295977#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q4295977">(inne języki)</a> w XX wieku<a href="#cite_note-CITEREFAleksiejew2004a3–5-266">[264]</a>. W opowieści o pogańskich <a href="/wiki/Bachanalia" title="Bachanalia">bachanaliach</a> na stronie 32 w wydaniu Księgi Welesa z 1994 r. za tłumaczeniem Asowa wspomniane są “liście zielone i mokoszany”, tj. zielone liście w jakiś sposób związane z boginią Mokoszą, co tłumacz rozumie jako “liście zielone i wodorosty”. W spisie pogańskich bogów na stronach 302-304 imię Mokoszy nie występuje<a href="#cite_note-CITEREFAleksiejew2004b95-267">[265]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Współczesność">Współczesność</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Współczesność" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współczesność">edytuj kod</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg/205px-Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg" decoding="async" width="205" height="242" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg/308px-Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg/411px-Personification_of_Russia_Russian_Empire_1912_Bill_500_rubles_Obverse.jpg 2x" data-file-width="1123" data-file-height="1323" /></a><figcaption><a href="/wiki/Personifikacja" title="Personifikacja">Personifikacja</a> Rosji na banknocie 500 rubli <a href="/wiki/Imperium_Rosyjskie" title="Imperium Rosyjskie">Imperium Rosyjskiego</a> z 1912 r.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Kulturoznawstwo" title="Kulturoznawstwo">Kulturoznawcy</a> <a href="/w/index.php?title=Harald_Haarmann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Harald Haarmann (strona nie istnieje)">Harald Haarmann</a> i <a href="/wiki/Orlando_Figes" title="Orlando Figes">Orlando Figes</a> uważają, że koncepcja <a href="/w/index.php?title=Matka_Rosja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Rosja (strona nie istnieje)">Matki Rosji</a> jest powiązana z ziemią, “mityczną kobiecością” i macierzyństwem ze względu na pierwotną zgodność słów Rosja i ziemia z gramatyczną płcią żeńską oraz większą powszechność przedstawiania Rosji konkretnie jako macierzy, a nie ojczyzny. Jednak kobieca tożsamość Rosji jest również czerpana z folkloru, rosyjskiej poezji i idiomów literackich, wskazując na starożytność tradycji związku między kobiecością a ziemią, która ostatecznie została podniesiona przez naukowców do wizerunku Mokoszy jako <a href="/w/index.php?title=Matka_Wilgotna_Ziemia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matka Wilgotna Ziemia (strona nie istnieje)">Matki Wilgotnej Ziemi</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q10578339#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q10578339">(inne języki)</a><a href="#cite_note-CITEREFHaarmann20006–16-268">[266]</a><a href="#cite_note-CITEREFFiges2002321-269">[267]</a>. Nazwa góry Mokosha Mons na <a href="/wiki/Wenus" title="Wenus">Wenus</a> odnosi się do Mokoszy<a href="#cite_note-270">[268]</a>. We współczesnej kulturze imiona wschodniosłowiańskich bóstw są wykorzystywane jako nazwy reklamowe<a href="#cite_note-CITEREFPantielejewaChorobrych2022163-271">[269]</a>. W szczególności imię Mokoszy lub Makoszy jest używane jako ergonim, zwłaszcza w nazwach firm związanych z rolnictwem, rzemiosłem, kosmetologią i krawiectwem<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2018144-272">[270]</a>, ponieważ w kulturze popularnej Mokosz jest rozumiana jako bogini kobiecego rzemiosła<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2018145-273">[271]</a>. Religioznawca Andriej Bieskow zauważa, że nazewnictwo firm często opiera się na pseudonaukowych spekulacjach<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2018145-273">[271]</a>. Lingwosemiotyczny aspekt rosyjskiej kultury ludowej został zbadany przez pracowników <a href="/w/index.php?title=Wy%C5%BCsza_Szko%C5%82a_Ekonomiczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wyższa Szkoła Ekonomiczna (strona nie istnieje)">WSE</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1959511#sitelinks-wikipedia" class="extiw" title="d:Q1959511">(inne języki)</a>. W celu jego zbadania przeprowadzono ankietę asocjacyjną, w której wśród proponowanych słów imię Mokosz było reprezentowane przez wariant Makosz. Respondenci nie zwrócili uwagi na tę zmianę pisowni, co prawdopodobnie wynika z deetymologizacji imienia bóstwa we współczesnej literaturze zawierającej różne jego warianty: Makieta, Makosz, Makosza, Mokosz, Mokosza, Mokosz´<a href="#cite_note-CITEREFPantielejewaChorobrych2022163-271">[269]</a>. Ogólnie rzecz biorąc, obecnie imię to nie ma ustalonej pisowni<a href="#cite_note-CITEREFBieskow2015b13-274">[272]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy">edytuj kod</a>]</div> <dl><dt>Uwagi</dt></dl> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-toponimy-59"><a href="#cite_ref-toponimy_59-0">↑</a> Makuszy, Makuszenki, Makuszewo, Makuszeno, Mokuszy, Mokszyno, Mokszyca, Makuszycha, Makuszewskaja, Mokszejkowo, Makszyno, Makszeja. (<a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 186) </li> <li id="cite_note-linienie-170"><a href="#cite_ref-linienie_170-0">↑</a> Prawdopodobnie chodzi o <a href="/wiki/Linienie" title="Linienie">linienie</a>. (<a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 182) </li> </ol></div></div> <dl><dt>Przypisy</dt></dl> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFWłasowa2008258-1">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWłasowa2008258_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWłasowa2008258_1-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWłasowa2008258_1-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWłasowa2008258_1-3">d</a> <a href="#CITEREFWłasowa2008">Własowa 2008 ↓</a>, s. 258. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2014a377-2">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014a377_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014a377_2-1">b</a> <a href="#CITEREFPietruchin2014a">Pietruchin 2014a ↓</a>, s. 377. </li> <li id="cite_note-CITEREFSriezniewski1902164-3"><a href="#cite_ref-CITEREFSriezniewski1902164_3-0">↑</a> <a href="#CITEREFSriezniewski1902">Sriezniewski 1902 ↓</a>, s. 164. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133-4">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-7">h</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-8">i</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133_4-9">j</a> <a href="#CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992">ESSJa. *mokoš/*mokoša 1992 ↓</a>, s. 133. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131-5">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-7">h</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992131_5-8">i</a> <a href="#CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992">ESSJa. *mokoš/*mokoša 1992 ↓</a>, s. 131. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017126-6"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017126_6-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 126. </li> <li id="cite_note-CITEREFGierasimow19101-7">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow19101_7-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow19101_7-1">b</a> <a href="#CITEREFGierasimow1910">Gierasimow 1910 ↓</a>, s. 1. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983181-8">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983181_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983181_8-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983181_8-2">c</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 181. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199998-9">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199998_9-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199998_9-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 98. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132-10">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992132_10-5">f</a> <a href="#CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992">ESSJa. *mokoš/*mokoša 1992 ↓</a>, s. 132. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005114-11">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005114_11-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005114_11-1">b</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 114. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁuczyński2020134–137-12">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2020134–137_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2020134–137_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2020134–137_12-2">c</a> <a href="#CITEREFŁuczyński2020">Łuczyński 2020 ↓</a>, s. 134–137. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004245-13">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004245_13-7">h</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 245. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983194-14">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983194_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983194_14-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983194_14-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983194_14-3">d</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 194. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow2011536-15"><a href="#cite_ref-CITEREFToporow2011536_15-0">↑</a> <a href="#CITEREFToporow2011">Toporow 2011 ↓</a>, s. 536. </li> <li id="cite_note-CITEREFAniczkow1914275-16"><a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow1914275_16-0">↑</a> <a href="#CITEREFAniczkow1914">Aniczkow 1914 ↓</a>, s. 275. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow201758-17"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201758_17-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 58. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983184-18">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983184_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983184_18-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983184_18-2">c</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 184. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016400-19"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016400_19-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 400. </li> <li id="cite_note-CITEREFVasmer1986640-20">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFVasmer1986640_20-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFVasmer1986640_20-1">b</a> <a href="#CITEREFVasmer1986">Vasmer 1986 ↓</a>, s. 640. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*moky1992149-21"><a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*moky1992149_21-0">↑</a> <a href="#CITEREFESSJa._*moky1992">ESSJa. *moky 1992 ↓</a>, s. 149. </li> <li id="cite_note-CITEREFMokijenko1986176-22"><a href="#cite_ref-CITEREFMokijenko1986176_22-0">↑</a> <a href="#CITEREFMokijenko1986">Mokijenko 1986 ↓</a>, s. 176. </li> <li id="cite_note-CITEREFMokijenko1986143-23">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMokijenko1986143_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMokijenko1986143_23-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMokijenko1986143_23-2">c</a> <a href="#CITEREFMokijenko1986">Mokijenko 1986 ↓</a>, s. 143. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2014b508-24">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014b508_24-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014b508_24-1">b</a> <a href="#CITEREFPietruchin2014b">Pietruchin 2014b ↓</a>, s. 508. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983195-25"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983195_25-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 195. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999214-26">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999214_26-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999214_26-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 214. </li> <li id="cite_note-CITEREFZabijako202263–64-27"><a href="#cite_ref-CITEREFZabijako202263–64_27-0">↑</a> <a href="#CITEREFZabijako2022">Zabijako 2022 ↓</a>, s. 63–64. </li> <li id="cite_note-CITEREFGieysztor2006202-28">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor2006202_28-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor2006202_28-1">b</a> <a href="#CITEREFGieysztor2006">Gieysztor 2006 ↓</a>, s. 202. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁowmiański1979124-29">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979124_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979124_29-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979124_29-2">c</a> <a href="#CITEREFŁowmiański1979">Łowmiański 1979 ↓</a>, s. 124. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981152-30">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981152_30-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981152_30-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981152_30-2">c</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 152. </li> <li id="cite_note-CITEREFSzyjewski2003127-31"><a href="#cite_ref-CITEREFSzyjewski2003127_31-0">↑</a> <a href="#CITEREFSzyjewski2003">Szyjewski 2003 ↓</a>, s. 127. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981154-32"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981154_32-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 154. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983196-33"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983196_33-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 196. </li> <li id="cite_note-CITEREFKałygin2006106–107,_181-34"><a href="#cite_ref-CITEREFKałygin2006106–107,_181_34-0">↑</a> <a href="#CITEREFKałygin2006">Kałygin 2006 ↓</a>, s. 106–107, 181. </li> <li id="cite_note-CITEREFOlmsted2019169-35"><a href="#cite_ref-CITEREFOlmsted2019169_35-0">↑</a> <a href="#CITEREFOlmsted2019">Olmsted 2019 ↓</a>, s. 169. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004246-36">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004246_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004246_36-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004246_36-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004246_36-3">d</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 246. </li> <li id="cite_note-CITEREFPukanec201374-37">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPukanec201374_37-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPukanec201374_37-1">b</a> <a href="#CITEREFPukanec2013">Pukanec 2013 ↓</a>, s. 74. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200488-38"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200488_38-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 88. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200489-39"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200489_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 89. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983189-40">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983189_40-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983189_40-1">b</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 189. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191633-41">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633_41-6">g</a> <a href="#CITEREFGalkowski1916">Galkowski 1916 ↓</a>, s. 33. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200443-42">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200443_42-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200443_42-1">b</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 43. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191634-43">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191634_43-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191634_43-1">b</a> <a href="#CITEREFGalkowski1916">Galkowski 1916 ↓</a>, s. 34. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁowmiański1979123–124-44"><a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979123–124_44-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁowmiański1979">Łowmiański 1979 ↓</a>, s. 123–124. </li> <li id="cite_note-CITEREFGieysztor2006201-45">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor2006201_45-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor2006201_45-1">b</a> <a href="#CITEREFGieysztor2006">Gieysztor 2006 ↓</a>, s. 201. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999215-46"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999215_46-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 215. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133–134-47"><a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992133–134_47-0">↑</a> <a href="#CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992">ESSJa. *mokoš/*mokoša 1992 ↓</a>, s. 133–134. </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rekos.psp.cz/detail-symbolu/id/3708">Symboly – Mokošín</a> [online], <a href="/wiki/Izba_Poselska_(Czechy)" title="Izba Poselska (Czechy)">Poslanecká sněmovna Parlamentu České republiky</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Symboly+%E2%80%93+Moko%C5%A1%C3%ADn&rft_id=https%3A%2F%2Frekos.psp.cz%2Fdetail-symbolu%2Fid%2F3708" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku czeskim (čeština)">cz.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199971-49">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199971_49-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199971_49-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 71. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983185-50"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983185_50-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 185. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow1995209-51">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-5">f</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-6">g</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-7">h</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-8">i</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-9">j</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995209_51-10">k</a> <a href="#CITEREFToporow1995">Toporow 1995 ↓</a>, s. 209. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981157-52">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981157_52-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981157_52-1">b</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 157. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983187-53"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983187_53-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 187. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983188-54">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983188_54-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983188_54-1">b</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 188. </li> <li id="cite_note-CITEREFWitkowski1970370-55">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWitkowski1970370_55-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWitkowski1970370_55-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWitkowski1970370_55-2">c</a> <a href="#CITEREFWitkowski1970">Witkowski 1970 ↓</a>, s. 370. </li> <li id="cite_note-CITEREFGierasimow19101,_58-56"><a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow19101,_58_56-0">↑</a> <a href="#CITEREFGierasimow1910">Gierasimow 1910 ↓</a>, s. 1, 58. </li> <li id="cite_note-CITEREFESSJa._*mokosъ1992130-57"><a href="#cite_ref-CITEREFESSJa._*mokosъ1992130_57-0">↑</a> <a href="#CITEREFESSJa._*mokosъ1992">ESSJa. *mokosъ 1992 ↓</a>, s. 130. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199996-58"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199996_58-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 96. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983186-60"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983186_60-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 186. </li> <li id="cite_note-CITEREFUrbańczyk1991182-61">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFUrbańczyk1991182_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFUrbańczyk1991182_61-1">b</a> <a href="#CITEREFUrbańczyk1991">Urbańczyk 1991 ↓</a>, s. 182. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow1995205-62"><a href="#cite_ref-CITEREFToporow1995205_62-0">↑</a> <a href="#CITEREFToporow1995">Toporow 1995 ↓</a>, s. 205. </li> <li id="cite_note-CITEREFKelemina1930271-63">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKelemina1930271_63-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKelemina1930271_63-1">b</a> <a href="#CITEREFKelemina1930">Kelemina 1930 ↓</a>, s. 271. </li> <li id="cite_note-CITEREFKropej201249-64">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKropej201249_64-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKropej201249_64-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKropej201249_64-2">c</a> <a href="#CITEREFKropej2012">Kropej 2012 ↓</a>, s. 49. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200428-65"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200428_65-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 28. </li> <li id="cite_note-CITEREFPWL2012385-66"><a href="#cite_ref-CITEREFPWL2012385_66-0">↑</a> <a href="#CITEREFPWL2012">PWL 2012 ↓</a>, s. 385. </li> <li id="cite_note-CITEREFGieysztor200692-67"><a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor200692_67-0">↑</a> <a href="#CITEREFGieysztor2006">Gieysztor 2006 ↓</a>, s. 92. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999299-68"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999299_68-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 299. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004150-69"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004150_69-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 150. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka201699-70"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka201699_70-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 99. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199910-71">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199910_71-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199910_71-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 10. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199911-72"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199911_72-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 11. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999200-73"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999200_73-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 200. </li> <li id="cite_note-CITEREFPWL201237-74"><a href="#cite_ref-CITEREFPWL201237_74-0">↑</a> <a href="#CITEREFPWL2012">PWL 2012 ↓</a>, s. 37. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004335-75"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004335_75-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 335. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999202-76">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999202_76-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999202_76-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 202. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2004101,_314-77"><a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2004101,_314_77-0">↑</a> <a href="#CITEREFDanilewski2004">Danilewski 2004 ↓</a>, s. 101, 314. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2014a372-78"><a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014a372_78-0">↑</a> <a href="#CITEREFPietruchin2014a">Pietruchin 2014a ↓</a>, s. 372. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew1999202–203-79"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew1999202–203_79-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 202–203. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin2011326-80"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin2011326_80-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2011">Łukin 2011 ↓</a>, s. 326. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin2011331-81"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin2011331_81-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2011">Łukin 2011 ↓</a>, s. 331. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin2011342–343-82"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin2011342–343_82-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2011">Łukin 2011 ↓</a>, s. 342–343. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981149-83">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981149_83-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981149_83-1">b</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 149. </li> <li id="cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007127-84"><a href="#cite_ref-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007127_84-0">↑</a> <a href="#CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Rusanowa i Timoszczuk 2007 ↓</a>, s. 127. </li> <li id="cite_note-CITEREFPWL201256–57-85"><a href="#cite_ref-CITEREFPWL201256–57_85-0">↑</a> <a href="#CITEREFPWL2012">PWL 2012 ↓</a>, s. 56–57. </li> <li id="cite_note-CITEREFWwiedienski2023127-86"><a href="#cite_ref-CITEREFWwiedienski2023127_86-0">↑</a> <a href="#CITEREFWwiedienski2023">Wwiedienski 2023 ↓</a>, s. 127. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin200995–96-87"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin200995–96_87-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2009">Łukin 2009 ↓</a>, s. 95–96. </li> <li id="cite_note-CITEREFWwiedienski2023116-88"><a href="#cite_ref-CITEREFWwiedienski2023116_88-0">↑</a> <a href="#CITEREFWwiedienski2023">Wwiedienski 2023 ↓</a>, s. 116. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin200993-89"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin200993_89-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2009">Łukin 2009 ↓</a>, s. 93. </li> <li id="cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007126-90"><a href="#cite_ref-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007126_90-0">↑</a> <a href="#CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Rusanowa i Timoszczuk 2007 ↓</a>, s. 126. </li> <li id="cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007129-91"><a href="#cite_ref-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007129_91-0">↑</a> <a href="#CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Rusanowa i Timoszczuk 2007 ↓</a>, s. 129. </li> <li id="cite_note-CITEREFZabijako202285-92"><a href="#cite_ref-CITEREFZabijako202285_92-0">↑</a> <a href="#CITEREFZabijako2022">Zabijako 2022 ↓</a>, s. 85. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow201753-93">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201753_93-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201753_93-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201753_93-2">c</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 53. </li> <li id="cite_note-CITEREFPWL201279-94"><a href="#cite_ref-CITEREFPWL201279_94-0">↑</a> <a href="#CITEREFPWL2012">PWL 2012 ↓</a>, s. 79. </li> <li id="cite_note-CITEREFPWL201281-95"><a href="#cite_ref-CITEREFPWL201281_95-0">↑</a> <a href="#CITEREFPWL2012">PWL 2012 ↓</a>, s. 81. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199928-96"><a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199928_96-0">↑</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 28. </li> <li id="cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk200759-97"><a href="#cite_ref-CITEREFRusanowaTimoszczuk200759_97-0">↑</a> <a href="#CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Rusanowa i Timoszczuk 2007 ↓</a>, s. 59. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁukin2011344-98"><a href="#cite_ref-CITEREFŁukin2011344_98-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁukin2011">Łukin 2011 ↓</a>, s. 344. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow201737-99"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201737_99-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 37. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010239-100"><a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010239_100-0">↑</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 239. </li> <li id="cite_note-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007171-101"><a href="#cite_ref-CITEREFRusanowaTimoszczuk2007171_101-0">↑</a> <a href="#CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Rusanowa i Timoszczuk 2007 ↓</a>, s. 171. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016184-102">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016184_102-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016184_102-1">b</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 184. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016182-103"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016182_103-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 182. </li> <li id="cite_note-CITEREFAlvarez-Pedroza2021381-104"><a href="#cite_ref-CITEREFAlvarez-Pedroza2021381_104-0">↑</a> <a href="#CITEREFAlvarez-Pedroza2021">Alvarez-Pedroza 2021 ↓</a>, s. 381. </li> <li id="cite_note-CITEREFBrückner198588-105"><a href="#cite_ref-CITEREFBrückner198588_105-0">↑</a> <a href="#CITEREFBrückner1985">Brückner 1985 ↓</a>, s. 88. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191633–34-106">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633–34_106-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191633–34_106-1">b</a> <a href="#CITEREFGalkowski1916">Galkowski 1916 ↓</a>, s. 33–34. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010529-107"><a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010529_107-0">↑</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 529. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010531-108">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010531_108-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010531_108-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010531_108-2">c</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 531. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016188-109"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016188_109-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 188. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2000305-110"><a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2000305_110-0">↑</a> <a href="#CITEREFPietruchin2000">Pietruchin 2000 ↓</a>, s. 305. </li> <li id="cite_note-CITEREFKutariew2013176-111"><a href="#cite_ref-CITEREFKutariew2013176_111-0">↑</a> <a href="#CITEREFKutariew2013">Kutariew 2013 ↓</a>, s. 176. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199912-112">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199912_112-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199912_112-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 12. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010537-113">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010537_113-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010537_113-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010537_113-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010537_113-3">d</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 537. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016190-114"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016190_114-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 190. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191323-115">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191323_115-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191323_115-1">b</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 23. </li> <li id="cite_note-CITEREFUrbańczyk199186-116"><a href="#cite_ref-CITEREFUrbańczyk199186_116-0">↑</a> <a href="#CITEREFUrbańczyk1991">Urbańczyk 1991 ↓</a>, s. 86. </li> <li id="cite_note-CITEREFBrückner1985153-117">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBrückner1985153_117-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBrückner1985153_117-1">b</a> <a href="#CITEREFBrückner1985">Brückner 1985 ↓</a>, s. 153. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016197-118"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016197_118-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 197. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010243-119"><a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010243_119-0">↑</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 243. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow199453-120"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow199453_120-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1994">Zubow 1994 ↓</a>, s. 53. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow199546–47-121"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow199546–47_121-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1995">Zubow 1995 ↓</a>, s. 46–47. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow199547-122">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFZubow199547_122-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow199547_122-1">b</a> <a href="#CITEREFZubow1995">Zubow 1995 ↓</a>, s. 47. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow2005233-123"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow2005233_123-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow2005">Zubow 2005 ↓</a>, s. 233. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013396-124">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013396_124-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013396_124-1">b</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 396. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004374-125">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004374_125-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004374_125-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004374_125-2">c</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 374. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016196-126"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016196_126-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 196. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010538-127">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010538_127-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010538_127-1">b</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 538. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010539-128">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010539_128-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010539_128-1">b</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 539. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004343-129"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004343_129-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 343. </li> <li id="cite_note-CITEREFAniczkow191474–75-130"><a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow191474–75_130-0">↑</a> <a href="#CITEREFAniczkow1914">Aniczkow 1914 ↓</a>, s. 74–75. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski1916165–166-131"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1916165–166_131-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1916">Galkowski 1916 ↓</a>, s. 165–166. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016186–187-132">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016186–187_132-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016186–187_132-1">b</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 186–187. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983179-133"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983179_133-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 179. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow200590-134"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow200590_134-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow2005">Zubow 2005 ↓</a>, s. 90. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191355-135"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191355_135-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 55. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010542-136">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010542_136-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010542_136-1">b</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 542. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191356-137">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191356_137-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191356_137-1">b</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 56. </li> <li id="cite_note-CITEREFDanilewski2010543-138"><a href="#cite_ref-CITEREFDanilewski2010543_138-0">↑</a> <a href="#CITEREFDanilewski2010">Danilewski 2010 ↓</a>, s. 543. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016110-139"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016110_139-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 110. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199917-140">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199917_140-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199917_140-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199917_140-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199917_140-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199917_140-4">e</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 17. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199929-141">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199929_141-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199929_141-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199929_141-2">c</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 29. </li> <li id="cite_note-CITEREFAniczkow1914279-142"><a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow1914279_142-0">↑</a> <a href="#CITEREFAniczkow1914">Aniczkow 1914 ↓</a>, s. 279. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁowmiański1979118-143"><a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979118_143-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁowmiański1979">Łowmiański 1979 ↓</a>, s. 118. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2014a369-144"><a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014a369_144-0">↑</a> <a href="#CITEREFPietruchin2014a">Pietruchin 2014a ↓</a>, s. 369. </li> <li id="cite_note-CITEREFWasiljew199916-145">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199916_145-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWasiljew199916_145-1">b</a> <a href="#CITEREFWasiljew1999">Wasiljew 1999 ↓</a>, s. 16. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow201754-146">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201754_146-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201754_146-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow201754_146-2">c</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 54. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016256-147"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016256_147-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 256. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983180-148"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983180_148-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 180. </li> <li id="cite_note-CITEREFAniczkow1914276-149">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow1914276_149-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow1914276_149-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow1914276_149-2">c</a> <a href="#CITEREFAniczkow1914">Aniczkow 1914 ↓</a>, s. 276. </li> <li id="cite_note-CITEREFWłasowa200851-150"><a href="#cite_ref-CITEREFWłasowa200851_150-0">↑</a> <a href="#CITEREFWłasowa2008">Własowa 2008 ↓</a>, s. 51. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarsow1887360-151">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1887360_151-5">f</a> <a href="#CITEREFBarsow1887">Barsow 1887 ↓</a>, s. 360. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016114-152"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016114_152-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 114. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016303-153"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016303_153-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 303. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski1913293-154"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1913293_154-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 293. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski1913294-155"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1913294_155-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 294. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016163-156"><a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016163_156-0">↑</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 163. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski1913300-157">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1913300_157-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1913300_157-1">b</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 300. </li> <li id="cite_note-CITEREFMansikka2016311-158">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016311_158-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016311_158-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMansikka2016311_158-2">c</a> <a href="#CITEREFMansikka2016">Mansikka 2016 ↓</a>, s. 311. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013397-159">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013397_159-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013397_159-1">b</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 397. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski1913271-160"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski1913271_160-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1913">Galkowski 1913 ↓</a>, s. 271. </li> <li id="cite_note-CITEREFAniczkow191485–86-161"><a href="#cite_ref-CITEREFAniczkow191485–86_161-0">↑</a> <a href="#CITEREFAniczkow1914">Aniczkow 1914 ↓</a>, s. 85–86. </li> <li id="cite_note-CITEREFStrachow2000160–161-162"><a href="#cite_ref-CITEREFStrachow2000160–161_162-0">↑</a> <a href="#CITEREFStrachow2000">Strachow 2000 ↓</a>, s. 160–161. </li> <li id="cite_note-CITEREFGalkowski191632-163"><a href="#cite_ref-CITEREFGalkowski191632_163-0">↑</a> <a href="#CITEREFGalkowski1916">Galkowski 1916 ↓</a>, s. 32. </li> <li id="cite_note-CITEREFGieysztor200696-164"><a href="#cite_ref-CITEREFGieysztor200696_164-0">↑</a> <a href="#CITEREFGieysztor2006">Gieysztor 2006 ↓</a>, s. 96. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013394-165"><a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013394_165-0">↑</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 394. </li> <li id="cite_note-CITEREFPauli183947-166"><a href="#cite_ref-CITEREFPauli183947_166-0">↑</a> <a href="#CITEREFPauli1839">Pauli 1839 ↓</a>, s. 47. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁamanski1898395-167"><a href="#cite_ref-CITEREFŁamanski1898395_167-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁamanski1898">Łamanski 1898 ↓</a>, s. 395. </li> <li id="cite_note-CITEREFGierasimow191056-168">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow191056_168-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow191056_168-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGierasimow191056_168-2">c</a> <a href="#CITEREFGierasimow1910">Gierasimow 1910 ↓</a>, s. 56. </li> <li id="cite_note-CITEREFBarsow1894185-169">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1894185_169-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1894185_169-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBarsow1894185_169-2">c</a> <a href="#CITEREFBarsow1894">Barsow 1894 ↓</a>, s. 185. </li> <li id="cite_note-CITEREFStrzelczyk199844-171"><a href="#cite_ref-CITEREFStrzelczyk199844_171-0">↑</a> <a href="#CITEREFStrzelczyk1998">Strzelczyk 1998 ↓</a>, s. 44. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005372-172"><a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005372_172-0">↑</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 372. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005374-173"><a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005374_173-0">↑</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 374. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005375-174"><a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005375_174-0">↑</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 375. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005376-175">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005376_175-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005376_175-1">b</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 376. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005379-176"><a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005379_176-0">↑</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 379. </li> <li id="cite_note-CITEREFMadlewska2005377-177"><a href="#cite_ref-CITEREFMadlewska2005377_177-0">↑</a> <a href="#CITEREFMadlewska2005">Madlewska 2005 ↓</a>, s. 377. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2009338-178">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2009338_178-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2009338_178-1">b</a> <a href="#CITEREFPietruchin2009">Pietruchin 2009 ↓</a>, s. 338. </li> <li id="cite_note-CITEREFWalencowa2009323-179"><a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009323_179-0">↑</a> <a href="#CITEREFWalencowa2009">Walencowa 2009 ↓</a>, s. 323. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981158-180"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981158_180-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 158. </li> <li id="cite_note-CITEREFWalencowa2009322-181"><a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009322_181-0">↑</a> <a href="#CITEREFWalencowa2009">Walencowa 2009 ↓</a>, s. 322. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981159-182"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981159_182-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 159. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981151-183">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981151_183-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981151_183-1">b</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 151. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow198257-184">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow198257_184-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow198257_184-1">b</a> <a href="#CITEREFToporow1982">Toporow 1982 ↓</a>, s. 57. </li> <li id="cite_note-CITEREFZubow1981153-185"><a href="#cite_ref-CITEREFZubow1981153_185-0">↑</a> <a href="#CITEREFZubow1981">Zubow 1981 ↓</a>, s. 153. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁowmiański1979125-186"><a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979125_186-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁowmiański1979">Łowmiański 1979 ↓</a>, s. 125. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁowmiański1979119-187"><a href="#cite_ref-CITEREFŁowmiański1979119_187-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁowmiański1979">Łowmiański 1979 ↓</a>, s. 119. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983190-188">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983190_188-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983190_188-1">b</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 190. </li> <li id="cite_note-CITEREFPietruchin2014b508–509-189"><a href="#cite_ref-CITEREFPietruchin2014b508–509_189-0">↑</a> <a href="#CITEREFPietruchin2014b">Pietruchin 2014b ↓</a>, s. 508–509. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983175–197-190"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983175–197_190-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 175–197. </li> <li id="cite_note-CITEREFZabijako202264-191"><a href="#cite_ref-CITEREFZabijako202264_191-0">↑</a> <a href="#CITEREFZabijako2022">Zabijako 2022 ↓</a>, s. 64. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁuczyński202274-192"><a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński202274_192-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁuczyński2022">Łuczyński 2022 ↓</a>, s. 74. </li> <li id="cite_note-CITEREFWalencowa2009382-193">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009382_193-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009382_193-1">b</a> <a href="#CITEREFWalencowa2009">Walencowa 2009 ↓</a>, s. 382. </li> <li id="cite_note-CITEREFWalencowa2009327-194">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-2">c</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-3">d</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-4">e</a> <a href="#cite_ref-CITEREFWalencowa2009327_194-5">f</a> <a href="#CITEREFWalencowa2009">Walencowa 2009 ↓</a>, s. 327. </li> <li id="cite_note-CITEREFTołstojowa2009383-195"><a href="#cite_ref-CITEREFTołstojowa2009383_195-0">↑</a> <a href="#CITEREFTołstojowa2009">Tołstojowa 2009 ↓</a>, s. 383. </li> <li id="cite_note-CITEREFTołstojowa2012151-196">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFTołstojowa2012151_196-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFTołstojowa2012151_196-1">b</a> <a href="#CITEREFTołstojowa2012">Tołstojowa 2012 ↓</a>, s. 151. </li> <li id="cite_note-CITEREFBiełowa2004391–392-197"><a href="#cite_ref-CITEREFBiełowa2004391–392_197-0">↑</a> <a href="#CITEREFBiełowa2004">Biełowa 2004 ↓</a>, s. 391–392. </li> <li id="cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631-198">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631_198-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631_198-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004631_198-2">c</a> <a href="#CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004">Lewkijewska i Tołstojowa 2004 ↓</a>, s. 631. </li> <li id="cite_note-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632-199">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632_199-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632_199-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004632_199-2">c</a> <a href="#CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004">Lewkijewska i Tołstojowa 2004 ↓</a>, s. 632. </li> <li id="cite_note-200"><a href="#cite_ref-200">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.etymonline.com/word/friday">Friday (n.)</a> [online], Online Etymology Dictionary, 21 marca 2020 [dostęp 2023-08-02]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2020-03-21&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Friday+%28n.%29&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.etymonline.com%2Fword%2Ffriday" style="display:none"> .</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFLewin2004142-201">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLewin2004142_201-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewin2004142_201-1">b</a> <a href="#CITEREFLewin2004">Lewin 2004 ↓</a>, s. 142. </li> <li id="cite_note-CITEREFLewin200430-202">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLewin200430_202-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewin200430_202-1">b</a> <a href="#CITEREFLewin2004">Lewin 2004 ↓</a>, s. 30. </li> <li id="cite_note-CITEREFLewin200431-203">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFLewin200431_203-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFLewin200431_203-1">b</a> <a href="#CITEREFLewin2004">Lewin 2004 ↓</a>, s. 31. </li> <li id="cite_note-CITEREFStrachow2000161–162-204">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFStrachow2000161–162_204-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFStrachow2000161–162_204-1">b</a> <a href="#CITEREFStrachow2000">Strachow 2000 ↓</a>, s. 161–162. </li> <li id="cite_note-CITEREFPanczenko1998167–168-205">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPanczenko1998167–168_205-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPanczenko1998167–168_205-1">b</a> <a href="#CITEREFPanczenko1998">Panczenko 1998 ↓</a>, s. 167–168. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004233-206">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004233_206-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004233_206-1">b</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 233. </li> <li id="cite_note-CITEREFLewin2004157-207"><a href="#cite_ref-CITEREFLewin2004157_207-0">↑</a> <a href="#CITEREFLewin2004">Lewin 2004 ↓</a>, s. 157. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017165-208"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017165_208-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 165. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017138–139-209"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017138–139_209-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 138–139. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017117-210"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017117_210-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 117. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017139-211"><a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017139_211-0">↑</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 139. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow198253-212">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow198253_212-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow198253_212-1">b</a> <a href="#CITEREFToporow1982">Toporow 1982 ↓</a>, s. 53. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow1982119-213">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1982119_213-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow1982119_213-1">b</a> <a href="#CITEREFToporow1982">Toporow 1982 ↓</a>, s. 119. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow199889-214">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow199889_214-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow199889_214-1">b</a> <a href="#CITEREFToporow1998">Toporow 1998 ↓</a>, s. 89. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983191-215">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983191_215-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983191_215-1">b</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 191. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow199891-216"><a href="#cite_ref-CITEREFToporow199891_216-0">↑</a> <a href="#CITEREFToporow1998">Toporow 1998 ↓</a>, s. 91. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow199890-217"><a href="#cite_ref-CITEREFToporow199890_217-0">↑</a> <a href="#CITEREFToporow1998">Toporow 1998 ↓</a>, s. 90. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow199891–92-218"><a href="#cite_ref-CITEREFToporow199891–92_218-0">↑</a> <a href="#CITEREFToporow1998">Toporow 1998 ↓</a>, s. 91–92. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporow199892-219">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporow199892_219-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporow199892_219-1">b</a> <a href="#CITEREFToporow1998">Toporow 1998 ↓</a>, s. 92. </li> <li id="cite_note-CITEREFMichajłow2017119-220">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017119_220-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMichajłow2017119_220-1">b</a> <a href="#CITEREFMichajłow2017">Michajłow 2017 ↓</a>, s. 119. </li> <li id="cite_note-CITEREFIwanowToporow1983193-221"><a href="#cite_ref-CITEREFIwanowToporow1983193_221-0">↑</a> <a href="#CITEREFIwanowToporow1983">Iwanow i Toporow 1983 ↓</a>, s. 193. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200465-222">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200465_222-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200465_222-1">b</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 65. </li> <li id="cite_note-CITEREFToporkow2002394-223">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFToporkow2002394_223-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFToporkow2002394_223-1">b</a> <a href="#CITEREFToporkow2002">Toporkow 2002 ↓</a>, s. 394. </li> <li id="cite_note-CITEREFBieskow2015a60-224">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2015a60_224-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2015a60_224-1">b</a> <a href="#CITEREFBieskow2015a">Bieskow 2015a ↓</a>, s. 60. </li> <li id="cite_note-CITEREFZabijako202260,_64-225"><a href="#cite_ref-CITEREFZabijako202260,_64_225-0">↑</a> <a href="#CITEREFZabijako2022">Zabijako 2022 ↓</a>, s. 60, 64. </li> <li id="cite_note-CITEREFRabinowicz2000322-226">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRabinowicz2000322_226-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRabinowicz2000322_226-1">b</a> <a href="#CITEREFRabinowicz2000">Rabinowicz 2000 ↓</a>, s. 322. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013151,_404,_514,_632-227">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013151,_404,_514,_632_227-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013151,_404,_514,_632_227-1">b</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 151, 404, 514, 632. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013402-228">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013402_228-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013402_228-1">b</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 402. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013409-229">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013409_229-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013409_229-1">b</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 409. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013636-230"><a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013636_230-0">↑</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 636. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013631-231"><a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013631_231-0">↑</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 631. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013406-232"><a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013406_232-0">↑</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 406. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004186-233"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004186_233-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 186. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn2004201-234"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn2004201_234-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 201. </li> <li id="cite_note-CITEREFKosmienko2002175–176,_186-235"><a href="#cite_ref-CITEREFKosmienko2002175–176,_186_235-0">↑</a> <a href="#CITEREFKosmienko2002">Kosmienko 2002 ↓</a>, s. 175–176, 186. </li> <li id="cite_note-CITEREFRybakow2013515-236"><a href="#cite_ref-CITEREFRybakow2013515_236-0">↑</a> <a href="#CITEREFRybakow2013">Rybakow 2013 ↓</a>, s. 515. </li> <li id="cite_note-CITEREFKozłowa2014-237"><a href="#cite_ref-CITEREFKozłowa2014_237-0">↑</a> <a href="#CITEREFKozłowa2014">Kozłowa 2014 ↓</a>. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200483-238"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200483_238-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 83. </li> <li id="cite_note-CITEREFKlejn200486-239"><a href="#cite_ref-CITEREFKlejn200486_239-0">↑</a> <a href="#CITEREFKlejn2004">Klejn 2004 ↓</a>, s. 86. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁuczyński2022103-240"><a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2022103_240-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁuczyński2022">Łuczyński 2022 ↓</a>, s. 103. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁuczyński2022367-241"><a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2022367_241-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁuczyński2022">Łuczyński 2022 ↓</a>, s. 367. </li> <li id="cite_note-CITEREFŁuczyński2022368-242"><a href="#cite_ref-CITEREFŁuczyński2022368_242-0">↑</a> <a href="#CITEREFŁuczyński2022">Łuczyński 2022 ↓</a>, s. 368. </li> <li id="cite_note-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006183-243">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006183_243-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006183_243-1">b</a> <a href="#CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006">Prokofjew, Fiłatow i Koskiełło 2006 ↓</a>, s. 183. </li> <li id="cite_note-CITEREFGajdukow20003–15-244">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow20003–15_244-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow20003–15_244-1">b</a> <a href="#CITEREFGajdukow2000">Gajdukow 2000 ↓</a>, s. 3–15. </li> <li id="cite_note-CITEREFGajdukow200015–20-245">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow200015–20_245-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow200015–20_245-1">b</a> <a href="#CITEREFGajdukow2000">Gajdukow 2000 ↓</a>, s. 15–20. </li> <li id="cite_note-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006190-246"><a href="#cite_ref-CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006190_246-0">↑</a> <a href="#CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006">Prokofjew, Fiłatow i Koskiełło 2006 ↓</a>, s. 190. </li> <li id="cite_note-CITEREFGajdukow200073–95-247"><a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow200073–95_247-0">↑</a> <a href="#CITEREFGajdukow2000">Gajdukow 2000 ↓</a>, s. 73–95. </li> <li id="cite_note-CITEREFGajdukow200095–111-248"><a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow200095–111_248-0">↑</a> <a href="#CITEREFGajdukow2000">Gajdukow 2000 ↓</a>, s. 95–111. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda201271-249"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda201271_249-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 71. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda201277-250"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda201277_250-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 77. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda201272-251"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda201272_251-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 72. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012185-252"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012185_252-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 185. </li> <li id="cite_note-CITEREFTiutinaSabierow2017200-253"><a href="#cite_ref-CITEREFTiutinaSabierow2017200_253-0">↑</a> <a href="#CITEREFTiutinaSabierow2017">Tiutina i Sabierow 2017 ↓</a>, s. 200. </li> <li id="cite_note-CITEREFGajdukow2000111–137-254"><a href="#cite_ref-CITEREFGajdukow2000111–137_254-0">↑</a> <a href="#CITEREFGajdukow2000">Gajdukow 2000 ↓</a>, s. 111–137. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012150-255"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012150_255-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 150. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012164-256"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012164_256-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 164. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012168-257"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012168_257-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 168. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012171-258">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012171_258-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012171_258-1">b</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012171_258-2">c</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 171. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012172-259"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012172_259-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 172. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012173-260"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012173_260-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 173. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012173–174-261"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012173–174_261-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 173–174. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012177-262"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012177_262-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 177. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012179-263"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012179_263-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 179. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012180-264">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012180_264-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012180_264-1">b</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 180. </li> <li id="cite_note-CITEREFMačuda2012202–203-265"><a href="#cite_ref-CITEREFMačuda2012202–203_265-0">↑</a> <a href="#CITEREFMačuda2012">Mačuda 2012 ↓</a>, s. 202–203. </li> <li id="cite_note-CITEREFAleksiejew2004a3–5-266"><a href="#cite_ref-CITEREFAleksiejew2004a3–5_266-0">↑</a> <a href="#CITEREFAleksiejew2004a">Aleksiejew 2004a ↓</a>, s. 3–5. </li> <li id="cite_note-CITEREFAleksiejew2004b95-267"><a href="#cite_ref-CITEREFAleksiejew2004b95_267-0">↑</a> <a href="#CITEREFAleksiejew2004b">Aleksiejew 2004b ↓</a>, s. 95. </li> <li id="cite_note-CITEREFHaarmann20006–16-268"><a href="#cite_ref-CITEREFHaarmann20006–16_268-0">↑</a> <a href="#CITEREFHaarmann2000">Haarmann 2000 ↓</a>, s. 6–16. </li> <li id="cite_note-CITEREFFiges2002321-269"><a href="#cite_ref-CITEREFFiges2002321_269-0">↑</a> <a href="#CITEREFFiges2002">Figes 2002 ↓</a>, s. 321. </li> <li id="cite_note-270"><a href="#cite_ref-270">↑</a> <cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240608114555/https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/3952">VENUS – Mokosha Mons</a> [online], <a href="/wiki/United_States_Geological_Survey" title="United States Geological Survey">United States Geological Survey</a>, 1 października 2006 [dostęp 2024-05-07] [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/3952">adresu</a> 2024-06-08]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2006-10-01&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=VENUS+%E2%80%93+Mokosha+Mons&rft_id=https%3A%2F%2Fplanetarynames.wr.usgs.gov%2FFeature%2F3952" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite> </li> <li id="cite_note-CITEREFPantielejewaChorobrych2022163-271">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFPantielejewaChorobrych2022163_271-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFPantielejewaChorobrych2022163_271-1">b</a> <a href="#CITEREFPantielejewaChorobrych2022">Pantielejewa i Chorobrych 2022 ↓</a>, s. 163. </li> <li id="cite_note-CITEREFBieskow2018144-272"><a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2018144_272-0">↑</a> <a href="#CITEREFBieskow2018">Bieskow 2018 ↓</a>, s. 144. </li> <li id="cite_note-CITEREFBieskow2018145-273">↑ <a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2018145_273-0">a</a> <a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2018145_273-1">b</a> <a href="#CITEREFBieskow2018">Bieskow 2018 ↓</a>, s. 145. </li> <li id="cite_note-CITEREFBieskow2015b13-274"><a href="#cite_ref-CITEREFBieskow2015b13_274-0">↑</a> <a href="#CITEREFBieskow2015b">Bieskow 2015b ↓</a>, s. 13. </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mokosz&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor">edytuj</a> | <a href="/w/index.php?title=Mokosz&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia">edytuj kod</a>]</div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFBarsow1887">Jełpidifor Barsow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viewer.rsl.ru/ru/rsl01004453038?page=1&rotate=0&theme=white">«Слово о полку Игореве», как художественный памятник Киевской дружинной Руси.</a>. T. 1. Мoskwa: 1887.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C2%AB%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%BE+%D0%BE+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%BA%D1%83+%D0%98%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%C2%BB%2C+%D0%BA%D0%B0%D0%BA+%D1%85%D1%83%D0%B4%D0%BE%D0%B6%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA+%D0%9A%D0%B8%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B4%D1%80%D1%83%D0%B6%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8.&rft.aulast=Barsow&rft.aufirst=Je%C5%82pidifor&rft.place=%D0%9Coskwa&rft_id=https%3A%2F%2Fviewer.rsl.ru%2Fru%2Frsl01004453038%3Fpage%3D1%26rotate%3D0%26theme%3Dwhite"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBarsow1894">Jełpidifor Barsow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.prlib.ru/item/355026">Олонецкий сборник. Материалы для истории, географии, статистики и этнографии Олонецкого края. Выпуск 3</a>. Cz. Об олонецких древностях. Pietrozawodsk: Типография губернского правления, 1894.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B8%D0%BA.+%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B+%D0%B4%D0%BB%D1%8F+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8%2C+%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%B8%2C+%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D0%B8+%D0%9E%D0%BB%D0%BE%D0%BD%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BA%D1%80%D0%B0%D1%8F.+%D0%92%D1%8B%D0%BF%D1%83%D1%81%D0%BA+3&rft.aulast=Barsow&rft.aufirst=Je%C5%82pidifor&rft.pub=%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%B3%D1%83%D0%B1%D0%B5%D1%80%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.place=Pietrozawodsk&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.prlib.ru%2Fitem%2F355026"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGalkowski1913">Nikołaj Galkowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://orpk.org/books/1108">Борьба христианства с остатками язычества в древней Руси</a>. T. II. Мoskwa: Печатня А. И. Снегиревой, 1913.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B1%D0%B0+%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D1%81+%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%B2+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8&rft.aulast=Galkowski&rft.aufirst=Niko%C5%82aj&rft.pub=%D0%9F%D0%B5%D1%87%D0%B0%D1%82%D0%BD%D1%8F+%D0%90.+%D0%98.+%D0%A1%D0%BD%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%B9&rft.place=%D0%9Coskwa&rft_id=https%3A%2F%2Forpk.org%2Fbooks%2F1108"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGierasimow1910">Michaił Gierasimow: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://elib.shpl.ru/ru/nodes/84563-t-87-3-slovar-uezdnogo-cherepovetskogo-govora-1910">Словарь уездного Череповецкого говора</a>. Petersburg: Типография Императорской академии наук, 1910.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D1%83%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%A7%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0&rft.aulast=Gierasimow&rft.aufirst=Michai%C5%82&rft.date=1910&rft.pub=%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%98%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA&rft.place=Petersburg&rft_id=http%3A%2F%2Felib.shpl.ru%2Fru%2Fnodes%2F84563-t-87-3-slovar-uezdnogo-cherepovetskogo-govora-1910"></cite></li> <li><cite class="citation" id="CITEREFŁamanski1898"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.booksite.ru/jiv/1898_3_4.pdf">Материалы лексикографические по новгородским говорам</a>, WładimirW. Łamanski (red.), „Живая старина. Периодическое издание отделения этнографии имперского русского географического общества.”, Petersburg: Типография князя В. П. Мещерского, 1898, s. 393–408<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B+%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BF%D0%BE+%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC+%D0%B3%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D1%80%D0%B0%D0%BC&rft.place=Petersburg&rft.pub=%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%8F+%D0%92.+%D0%9F.+%D0%9C%D0%B5%D1%89%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE&rft.date=1898&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.booksite.ru%2Fjiv%2F1898_3_4.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).???</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDanilewski2010">Памятники общественной мысли Древней Руси: В 3-х т. Igorʹ Danilewski (wstęp i komentarz). T. 1: Домонгольский период. Мoskwa: Российская политическая энциклопедия (РОСПЭНН), 2010. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785824312348" title="Specjalna:Książki/9785824312348">ISBN 978-5-8243-1234-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8+%D0%BE%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D0%B8+%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%3A+%D0%92+3-%D1%85+%D1%82&rft.pub=%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BF%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F+%28%D0%A0%D0%9E%D0%A1%D0%9F%D0%AD%D0%9D%D0%9D%29&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-8243-1234-8"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPWL2012">Повесть временных лет. <a href="/wiki/Dmitrij_Lichaczow" title="Dmitrij Lichaczow">Dmitrij Lichaczow</a>, Oleg Tworogow (tłum.); Aleksandra Bobrowa, <a href="/wiki/Siergiej_Niko%C5%82ajew" title="Siergiej Nikołajew">Siergiej Nikołajew</a>, Andriej Czernow (komentarz); Anton Wwiedienski, <a href="/wiki/%C5%81eontij_Wojtowycz" title="Łeontij Wojtowycz">Łeontij Wojtowycz</a>, Miud Mieczew. Petersburg: Вита Нова, 2012. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785938983861" title="Specjalna:Książki/9785938983861">ISBN 978-5-93898-386-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BB%D0%B5%D1%82&rft.pub=%D0%92%D0%B8%D1%82%D0%B0+%D0%9D%D0%BE%D0%B2%D0%B0&rft.place=Petersburg&rft.isbn=978-5-93898-386-1"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAniczkow1914">Jewgienij Aniczkow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viewer.rusneb.ru/ru/000199_000009_003812632?page=1&rotate=0&theme=white">Язычество и древняя Русь</a>. Petersburg: Типография М. М. Стасюловича, 1914.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B8+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F%D1%8F+%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C&rft.aulast=Aniczkow&rft.aufirst=Jewgienij&rft.pub=%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%9C.+%D0%9C.+%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%81%D1%8E%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B0&rft.place=Petersburg&rft_id=https%3A%2F%2Fviewer.rusneb.ru%2Fru%2F000199_000009_003812632%3Fpage%3D1%26rotate%3D0%26theme%3Dwhite"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBieskow2015a">Andriej Bieskow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/publication/301560194_Azycestvo_vostocnyh_slavan_Ot_drevnosti_k_sovremennosti">Язычество восточных славян. От древности к современности.</a>. Niżny Nowogród: ФГБОУ ВО «НГПУ», 2015.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD.+%D0%9E%D1%82+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8+%D0%BA+%D1%81%D0%BE%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8.&rft.aulast=Bieskow&rft.aufirst=Andriej&rft.pub=%D0%A4%D0%93%D0%91%D0%9E%D0%A3+%D0%92%D0%9E+%C2%AB%D0%9D%D0%93%D0%9F%D0%A3%C2%BB&rft.place=Ni%C5%BCny+Nowogr%C3%B3d&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F301560194_Azycestvo_vostocnyh_slavan_Ot_drevnosti_k_sovremennosti"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWasiljew1999">Michaił Wasiljew: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/images/stories/pdf/1999_Vasiljev_Jazychestvo.pdf">Язычество восточных славян накануне крещения Руси: Религиозно-мифологическое взаимодействие с иранским миром. Языческая реформа князя Владимира.</a>. Мoskwa: Индрик, 1999. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5857590876" title="Specjalna:Książki/5857590876">ISBN 5-85759-087-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD+%D0%BD%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%83%D0%BD%D0%B5+%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8%3A+%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%B7%D0%BD%D0%BE-%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D0%B5+%D1%81+%D0%B8%D1%80%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC+%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BE%D0%BC.+%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D1%80%D0%B5%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0+%D0%BA%D0%BD%D1%8F%D0%B7%D1%8F+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0.&rft.aulast=Wasiljew&rft.aufirst=Michai%C5%82&rft.pub=%D0%98%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-85759-087-6&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fimages%2Fstories%2Fpdf%2F1999_Vasiljev_Jazychestvo.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWłasowa2008">Marina Własowa: Энциклопедия русских суеверий. Petersburg: Азбука-классика, 2008. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785911817053" title="Specjalna:Książki/9785911817053">ISBN 978-5-91181-705-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%81%D1%83%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B9&rft.aulast=W%C5%82asowa&rft.aufirst=Marina&rft.pub=%D0%90%D0%B7%D0%B1%D1%83%D0%BA%D0%B0-%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%BA%D0%B0&rft.place=Petersburg&rft.isbn=978-5-91181-705-3"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGalkowski1916">Nikołaj Galkowski: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vernost.ru/poganye/12.htm">Борьба христианства с остатками язычества в древней Руси</a>. T. I. Charków: Епархиальная типография, 1916.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%91%D0%BE%D1%80%D1%8C%D0%B1%D0%B0+%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D1%81+%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%82%D0%BA%D0%B0%D0%BC%D0%B8+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%B2+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D0%B9+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8&rft.aulast=Galkowski&rft.aufirst=Niko%C5%82aj&rft.date=1916&rft.pub=%D0%95%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%82%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F&rft.place=Chark%C3%B3w&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vernost.ru%2Fpoganye%2F12.htm"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFDanilewski2004">Igorʹ Danilewski: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hse.ru/data/2011/121546-11-033122/%D0%93%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5%20%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%8B.pdf">Повесть временных лет: герменевтические основы изучения летописных текстов</a>. Мoskwa: Аспект – Пресс, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785756703450" title="Specjalna:Książki/9785756703450">ISBN 978-5-7567-0345-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D1%8C+%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BB%D0%B5%D1%82%3A+%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D1%8B+%D0%B8%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%B2&rft.aulast=Danilewski&rft.aufirst=Igor%CA%B9&rft.pub=%D0%90%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82+%E2%80%93+%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=9785756703450&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hse.ru%2Fdata%2F2011%2F121546-11-033122%2F%25D0%2593%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25BC%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B5%25D0%25B2%25D1%2582%25D0%25B8%25D1%2587%25D0%25B5%25D1%2581%25D0%25BA%25D0%25B8%25D0%25B5%2520%25D0%25BE%25D1%2581%25D0%25BD%25D0%25BE%25D0%25B2%25D1%258B.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKałygin2006">Wiktor Kałygin: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://booksshare.net/books/lunguistics/kaligin-vp/2006/files/etimilogicheskiyslovar2006.pdf">Этимологический словарь кельтских теонимов</a>. Мoskwa: Наука, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5020343773" title="Specjalna:Książki/5020343773">ISBN 5-02-034377-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%B2&rft.aulast=Ka%C5%82ygin&rft.aufirst=Wiktor&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-02-034377-3&rft_id=http%3A%2F%2Fbooksshare.net%2Fbooks%2Flunguistics%2Fkaligin-vp%2F2006%2Ffiles%2Fetimilogicheskiyslovar2006.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKlejn2004">LeoL. Klejn LeoL., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.ru/books/edition/Воскрешение_Перуна/GYLXAAAAMAAJ?hl=ru&gbpv=0&bsq=Воскрешение">Воскрешение Перуна. К реконструкции славянского язычества</a>, Petersburg: Евразия, 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5807101537" title="Specjalna:Książki/5807101537">ISBN 5-8071-0153-7</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Petersburg&rft.aufirst=Leo&rft.aulast=Klejn&rft.date=2004&rft.isbn=5-8071-0153-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%92%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B0.+%D0%9A+%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&rft.pub=%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D1%8F&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.google.ru%2Fbooks%2Fedition%2F%D0%92%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%9F%D0%B5%D1%80%D1%83%D0%BD%D0%B0%2FGYLXAAAAMAAJ%3Fhl%3Dru%26gbpv%3D0%26bsq%3D%D0%92%D0%BE%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKosmienko2002">Anna Kosmienko: Традиционный орнамент финноязычных народов северо-западной части России. Pietrozawodsk: Карельский научный центр РАН, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5927400825" title="Specjalna:Książki/5927400825">ISBN 5-9274-0082-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A2%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%BE%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82+%D1%84%D0%B8%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BE%D0%B2+%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8&rft.aulast=Kosmienko&rft.aufirst=Anna&rft.pub=%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%80+%D0%A0%D0%90%D0%9D&rft.place=Pietrozawodsk&rft.isbn=5-9274-0082-5"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFLewin2004">Iw Lewin: Двоеверие и народная религия в России. Мoskwa: Индрик, 2004. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5857592844" title="Specjalna:Książki/5857592844">ISBN 5-85759-284-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%94%D0%B2%D0%BE%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B5+%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%8F+%D0%B2+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8&rft.aulast=Lewin&rft.aufirst=Iw&rft.pub=%D0%98%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B8%D0%BA&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-85759-284-4"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMadlewska2005">Jelena Madlewska: Русская мифология. Энциклопедия. Мoskwa: Мидгард, Эксмо, 2005. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5699135359" title="Specjalna:Książki/5699135359">ISBN 5-699-13535-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F.+%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F&rft.aulast=Madlewska&rft.aufirst=Jelena&rft.pub=%D0%9C%D0%B8%D0%B4%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B4%2C+%D0%AD%D0%BA%D1%81%D0%BC%D0%BE&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-699-13535-9"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMansikka2016">Wilo Mansikka: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/sites/default/files/editions/2016_mansikka.pdf">Труды по религии восточных славян</a>. Мoskwa: Форум, 2016. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785000911822" title="Specjalna:Książki/9785000911822">ISBN 978-5-00091-182-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A2%D1%80%D1%83%D0%B4%D1%8B+%D0%BF%D0%BE+%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B2%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD&rft.aulast=Mansikka&rft.aufirst=Wilo&rft.pub=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-00091-182-2&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Feditions%2F2016_mansikka.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMichajłow2017">Nikołaj Michajłow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/sites/default/files/editions/2017_mixajlov.pdf">История славянской мифологии в XX веке</a>. Мoskwa: Институт славяноведения РАН, 2017. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785757603803" title="Specjalna:Książki/9785757603803">ISBN 978-5-7576-0380-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B2+XX+%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B5&rft.aulast=Michaj%C5%82ow&rft.aufirst=Niko%C5%82aj&rft.pub=%D0%98%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%82%D1%83%D1%82+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%A0%D0%90%D0%9D&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-7576-0380-3&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2Feditions%2F2017_mixajlov.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMokijenko1986">Walerij Mokijenko: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books/about/Образы_русской_речи.html?id=my4lAAAAMAAJ&redir_esc=y">Образы русской речи. Историко-этимологические и этнолингвистические очерки фразеологии</a>. Л.: Издательство ленинградского университета, 1986.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9E%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%8B+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%B8.+%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%BA%D0%BE-%D1%8D%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B8+%D1%8D%D1%82%D0%BD%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%BE%D1%87%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B8+%D1%84%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8&rft.aulast=Mokijenko&rft.aufirst=Walerij&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D1%80%D0%B0%D0%B4%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82%D0%B0&rft.place=%D0%9B.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.ru%2Fbooks%2Fabout%2F%D0%9E%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D1%8B_%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D1%80%D0%B5%D1%87%D0%B8.html%3Fid%3Dmy4lAAAAMAAJ%26redir_esc%3Dy"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPanczenko1998">Aleksandr Panczenko: Исследование в области народного православия. Деревенские святыни северо-запада России. Petersburg: Алетейя, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5893290820" title="Specjalna:Książki/5893290820">ISBN 5-89329-082-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%B2+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%8F.+%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%BD%D0%B8+%D1%81%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%BE-%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B4%D0%B0+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8&rft.aulast=Panczenko&rft.aufirst=Aleksandr&rft.pub=%D0%90%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%B5%D0%B9%D1%8F&rft.place=Petersburg&rft.isbn=5-89329-082-0"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPietruchin2000">Władimir Pietruchin: Из истории русской культуры. T. I. Древняя Русь. Cz. Древняя Русь. Народ. Князья. Религия.. Мoskwa: Языки русской культуры, 2000, seria: Язык. Семиотика. Культура. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5785900939" title="Specjalna:Książki/5785900939">ISBN 5-7859-0093-9</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D0%B7+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B&rft.aulast=Pietruchin&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.pub=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.series=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA.+%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0.+%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0&rft.isbn=5-7859-0093-9"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPietruchin2014a">Władimir Pietruchin: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/images/stories/pdf/2014_Petruxin.pdf">Русь в IX–X веках. От призвания варягов до выбора веры</a>. Wyd. 2-е изд., испр. и доп. / В. Я. Петрухин. Мoskwa: Форум; Неолит, 2014. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785911346911" title="Specjalna:Książki/9785911346911">ISBN 978-5-91134-691-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C+%D0%B2+IX%E2%80%93X+%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%B0%D1%85.+%D0%9E%D1%82+%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F+%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B3%D0%BE%D0%B2+%D0%B4%D0%BE+%D0%B2%D1%8B%D0%B1%D0%BE%D1%80%D0%B0+%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8B&rft.aulast=Pietruchin&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.edition=2-%D0%B5+%D0%B8%D0%B7%D0%B4.%2C+%D0%B8%D1%81%D0%BF%D1%80.+%D0%B8+%D0%B4%D0%BE%D0%BF.+%2F+%D0%92.+%D0%AF.+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D1%80%D1%83%D1%85%D0%B8%D0%BD&rft.pub=%D0%A4%D0%BE%D1%80%D1%83%D0%BC%3B+%D0%9D%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-91134-691-1&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fimages%2Fstories%2Fpdf%2F2014_Petruxin.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFRusanowaTimoszczuk2007">Irina Rusanowa, Boris Timoszczuk: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://azbyka.ru/otechnik/books/original/15964-Языческие-святилища-древних-славян.pdf">Языческие святилища древних славян</a>. Wyd. 2-е изд., испр. Мoskwa: Ладога-100, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785944940513" title="Specjalna:Książki/9785944940513">ISBN 978-5-94494-051-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B0+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%85+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD&rft.aulast=Rusanowa&rft.aufirst=Irina&rft.edition=2-%D0%B5+%D0%B8%D0%B7%D0%B4.%2C+%D0%B8%D1%81%D0%BF%D1%80.&rft.pub=%D0%9B%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%B3%D0%B0-100&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-94494-051-3&rft_id=https%3A%2F%2Fazbyka.ru%2Fotechnik%2Fbooks%2Foriginal%2F15964-%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5-%D1%81%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D1%89%D0%B0-%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%85-%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFRybakow2013"><a href="/wiki/Boris_Rybakow" title="Boris Rybakow">Boris Rybakow</a>: Язычество древних славян. Мoskwa: Академический Проект, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785829113926" title="Specjalna:Książki/9785829113926">ISBN 978-5-8291-1392-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D1%85+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD&rft.aulast=Rybakow&rft.aufirst=Boris&rft.pub=%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B5%D0%BA%D1%82&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-8291-1392-6"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFToporow1998"><a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">Władimir Toporow</a>: Предыстория литературы у славян: Опыт реконструкции: Введение в курс истории славянских литератур. Мoskwa: Российский государственный гуманитарный университет, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5728101712" title="Specjalna:Książki/5728101712">ISBN 5-7281-0171-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%8B%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B+%D1%83+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%3A+%D0%9E%D0%BF%D1%8B%D1%82+%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8%3A+%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%B2+%D0%BA%D1%83%D1%80%D1%81+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D0%B8+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80&rft.aulast=Toporow&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.pub=%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%B3%D0%BE%D1%81%D1%83%D0%B4%D0%B0%D1%80%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B3%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-7281-0171-2"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFToporow2011">Władimir Toporow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.ru/books/edition/Мифология_Статьи_для/EzadCgAAQBAJ?hl=ru&gbpv=0">Мифология: Статьи для мифологических энциклопедий</a>. T. 1. А – О. Мoskwa: Языки славянских культур, 2011. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785955105550" title="Specjalna:Książki/9785955105550">ISBN 978-5-9551-0555-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9C%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F%3A+%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8+%D0%B4%D0%BB%D1%8F+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D0%B9&rft.aulast=Toporow&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.pub=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B8+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-9551-0555-0&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.google.ru%2Fbooks%2Fedition%2F%D0%9C%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F_%D0%A1%D1%82%D0%B0%D1%82%D1%8C%D0%B8_%D0%B4%D0%BB%D1%8F%2FEzadCgAAQBAJ%3Fhl%3Dru%26gbpv%3D0"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFToporkow2002">Andriej Toporkow: Рукописи, которых не было. Подделки в области славянского фольклора. Cz. Сказка про бога Посвистача. Мoskwa: Ладомир, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5862183817" title="Specjalna:Książki/5862183817">ISBN 5-86218-381-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A0%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8%2C+%D0%BA%D0%BE%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%8B%D1%85+%D0%BD%D0%B5+%D0%B1%D1%8B%D0%BB%D0%BE.+%D0%9F%D0%BE%D0%B4%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%B8+%D0%B2+%D0%BE%D0%B1%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%84%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D1%80%D0%B0&rft.aulast=Toporkow&rft.aufirst=Andriej&rft.pub=%D0%9B%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%80&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-86218-381-7"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWwiedienski2023">Anton Wwiedienski: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hse.ru/data/xf/759/131/2024/Диссертация.pdf">Сюжеты о христианизации Руси в Повести временных лет и в составе Пролога. Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук</a>. Мoskwa: Национальный исследовательский университет «Высшая школа экономики», 2023.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A1%D1%8E%D0%B6%D0%B5%D1%82%D1%8B+%D0%BE+%D1%85%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B7%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8+%D0%A0%D1%83%D1%81%D0%B8+%D0%B2+%D0%9F%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8+%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D0%BB%D0%B5%D1%82+%D0%B8+%D0%B2+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B5+%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B0.+%D0%94%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F+%D0%BD%D0%B0+%D1%81%D0%BE%D0%B8%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D1%81%D1%82%D0%B5%D0%BF%D0%B5%D0%BD%D0%B8+%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B0+%D1%84%D0%B8%D0%BB%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA&rft.aulast=Wwiedienski&rft.aufirst=Anton&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D1%8B%D0%B9+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%83%D0%BD%D0%B8%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82+%C2%AB%D0%92%D1%8B%D1%81%D1%88%D0%B0%D1%8F+%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0+%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B8%C2%BB&rft.place=%D0%9Coskwa&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.hse.ru%2Fdata%2Fxf%2F759%2F131%2F2024%2F%D0%94%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F.pdf"> (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFZabijako2022">Религия славян. W: Andriej Zabijako: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.ru/books/edition/История_религии_в_2_т_Т/PkokEAAAQBAJ?hl=ru&gbpv=0">История религии в 2 томах</a>. Igorʹ Jabłokow (red.). Wyd. 4. T. 1. Книга 2. Религии Древнего мира. Народностно-национальные религии: учебник для вузов. Юрайт, 2022, s. 236–286. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785534033892" title="Specjalna:Książki/9785534033892">ISBN 978-5-534-03389-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%B8+%D0%B2+2+%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%85&rft.atitle=%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D1%8F+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD&rft.aulast=Zabijako&rft.aufirst=Andriej&rft.edition=4&rft.pub=%D0%AE%D1%80%D0%B0%D0%B9%D1%82&rft.pages=236%E2%80%93286&rft.isbn=978-5-534-03389-2&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.google.ru%2Fbooks%2Fedition%2F%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F_%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%B8_%D0%B2_2_%D1%82_%D0%A2%2FPkokEAAAQBAJ%3Fhl%3Dru%26gbpv%3D0"></cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFProkofjewFiłatowKoskiełło2006">AndriejA. Prokofjew AndriejA., SiergiejS. Fiłatow SiergiejS., AnastasijaA. Koskiełło AnastasijaA., Славянское и скандинавское язычества. Викканство, MajkłM. Burdo, SiergiejS. Fiłatow (red.), „Современная религиозная жизнь России. Опыт систематического исследования”, IV, 2006, s. 155–207, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5987040574" title="Specjalna:Książki/5987040574">ISBN 5-98704-057-4</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Andriej&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D0%B8+%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0.+%D0%92%D0%B8%D0%BA%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE&rft.isbn=5-98704-057-4&rft.date=2006&rft.aulast=Prokofjew" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).???</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFStrzelczyk1998"><a href="/wiki/Jerzy_Strzelczyk" title="Jerzy Strzelczyk">Jerzy Strzelczyk</a>: Mity, podania i wierzenia dawnych Słowian. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis, 1998. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8371206887" title="Specjalna:Książki/8371206887">ISBN 83-7120-688-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mity%2C+podania+i+wierzenia+dawnych+S%C5%82owian&rft.aulast=Strzelczyk&rft.aufirst=Jerzy&rft.pub=Dom+Wydawniczy+Rebis&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=83-7120-688-7"></cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFToporow1995">Боги, [w:] <a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">WładimirW. Toporow WładimirW.</a>, Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 1: А (Август) — Г (Гусь), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 1995, s. 204–215, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713307042" title="Specjalna:Książki/5713307042">ISBN 5-7133-0704-2</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%91%D0%BE%D0%B3%D0%B8&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.aulast=Toporow&rft.date=1995&rft.isbn=5-7133-0704-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFZubow1981">MykołaM. Zubow MykołaM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://elar.urfu.ru/bitstream/10995/25973/1/ei_1981_16.pdf">О теониме Мокошь</a>, „Этимологические исследования”, 2, <a href="/wiki/Swierd%C5%82owsk" class="mw-redirect" title="Swierdłowsk">Swierdłowsk</a> 1981, s. 149–160, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2310-757X">2310-757X</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.place=%5B%5BSwierd%C5%82owsk%5D%5D&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=1981&rft.issn=2310-757X&rft.jtitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.volume=2&rft.atitle=%D0%9E+%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B5+%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C&rft_id=https%3A%2F%2Felar.urfu.ru%2Fbitstream%2F10995%2F25973%2F1%2Fei_1981_16.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFZubow1994">Дива, [w:] MykołaM. Zubow MykołaM., Русская ономастика и ономастика России. Словарь, <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">OlegO. Trubaczow</a> (red.), Moskwa: Школа-Пресс, 1994, s. 53–54, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/588527066X" title="Specjalna:Książki/588527066X">ISBN 5-88527-066-X</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Moskwa&rft.atitle=%D0%94%D0%B8%D0%B2%D0%B0&rft.aufirst=Myko%C5%82a&rft.aulast=Zubow&rft.date=1994&rft.isbn=5-88527-066-X&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%B8+%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%A0%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B8.+%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C&rft.pub=%D0%A8%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D0%B0-%D0%9F%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFZubow1995">MykołaM. Zubow MykołaM., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/1763154/Научные_фантомы_славянского_Олимпа">Научные фантомы славянского олимпа</a>, „Живая старина”, 7 (3), 1995, s. 46–49, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0204-3432">0204-3432</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.atitle=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B5+%D1%84%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%8B+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=1995&rft.issn=0204-3432&rft.jtitle=%D0%96%D0%B8%D0%B2%D0%B0%D1%8F+%D1%81%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0&rft.volume=7&rft.edition=3&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F1763154%2F%D0%9D%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%BD%D1%8B%D0%B5_%D1%84%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%BC%D1%8B_%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D0%9E%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B0" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFIwanowToporow1983">К реконструкции Мокоши как женского персонажа в славянской версии основного мифа. W: Wiaczesław Iwanow, Władimir Toporow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/images/stories/books/BSI1982%281983%29.pdf">Балто-славянские исследования</a>. Мoskwa: Наука, 1983.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%BE-%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.atitle=%D0%9A+%D1%80%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D1%81%D1%82%D1%80%D1%83%D0%BA%D1%86%D0%B8%D0%B8+%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D0%B8+%D0%BA%D0%B0%D0%BA+%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BE%D0%BD%D0%B0%D0%B6%D0%B0+%D0%B2+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%B8%D0%B8+%D0%BE%D1%81%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%B0&rft.aulast=Iwanow&rft.aufirst=Wiaczes%C5%82aw&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.place=%D0%9Coskwa&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fimages%2Fstories%2Fbooks%2FBSI1982%25281983%2529.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation" id="CITEREFKozłowa2014">NataljaN. Kozłowa NataljaN., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dragons21.ru/n-k-kozlova-drakon-obyknovennyj/">«Дракон обыкновенный», или О том, почему не состоялась одна «научная» сенсация</a>, NataljaN. Kozłowa, TatjanaT. Podkorytowa (red.), „Встреча культур в пространстве Сибири: научные исследования, мемуаристика, художественная критика”, Omsk: Полиграфист, 2014, s. 191–199, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785982360618" title="Specjalna:Książki/9785982360618">ISBN 978-5-98236-061-8</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Omsk&rft.aufirst=Natalja&rft.aulast=Koz%C5%82owa&rft.date=2014&rft.isbn=9785982360618&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C2%AB%D0%94%D1%80%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD+%D0%BE%D0%B1%D1%8B%D0%BA%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%B9%C2%BB%2C+%D0%B8%D0%BB%D0%B8+%D0%9E+%D1%82%D0%BE%D0%BC%2C+%D0%BF%D0%BE%D1%87%D0%B5%D0%BC%D1%83+%D0%BD%D0%B5+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%8F%D0%BB%D0%B0%D1%81%D1%8C+%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%B0+%C2%AB%D0%BD%D0%B0%D1%83%D1%87%D0%BD%D0%B0%D1%8F%C2%BB+%D1%81%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F&rft.pub=%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%81%D1%82&rft_id=https%3A%2F%2Fdragons21.ru%2Fn-k-kozlova-drakon-obyknovennyj%2F" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).???</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFKutariew2013">OlegO. Kutariew OlegO., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://religio.amursu.ru/images/Volumes/2013/4/20/20.pdf">Характеристика Рода и Рожаниц в славянской мифологии: интерпретации Б. А. Рыбакова и его предшественников</a>, „Религиоведение” (4), 2013, s. 170–177, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2072-8662">2072-8662</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2013&rft.issn=2072-8662&rft.jtitle=%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5&rft.atitle=%D0%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%A0%D0%BE%D0%B4%D0%B0+%D0%B8+%D0%A0%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86+%D0%B2+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BC%D0%B8%D1%84%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D0%B8%3A+%D0%B8%D0%BD%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%BF%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D0%B8+%D0%91.+%D0%90.+%D0%A0%D1%8B%D0%B1%D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%B8+%D0%B5%D0%B3%D0%BE+%D0%BF%D1%80%D0%B5%D0%B4%D1%88%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.edition=4&rft_id=https%3A%2F%2Freligio.amursu.ru%2Fimages%2FVolumes%2F2013%2F4%2F20%2F20.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFŁukin2009">PawiełP. Łukin PawiełP., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.drevnyaya.ru/vyp/2009_4/part_7.pdf">Сказание о варягах-мучениках в начальном летописании и Прологе: текстологический аспект</a>, „Древняя Русь” (3), 2009, s. 73–96, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2071-9574">2071-9574</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2009&rft.issn=2071-9574&rft.jtitle=%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F%D1%8F+%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C&rft.atitle=%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%D0%BE+%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F%D0%B3%D0%B0%D1%85-%D0%BC%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D1%85+%D0%B2+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%BC+%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8+%D0%B8+%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B5%3A+%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%B0%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82&rft.edition=3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.drevnyaya.ru%2Fvyp%2F2009_4%2Fpart_7.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation" id="CITEREFŁukin2011">PawiełP. Łukin PawiełP., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dgve.igh.ru/uploads/article/file/208/_%D0%A4_%D0%A3-2011-327-353.pdf">Языческая «реформа» Владимира Святославича в начальном летописании: устная традиция или литературные реthumbсценции?</a> GalinG. Głazyrin (red.), „Древнейшие государства Восточной Европы: Устная традиция в письменном тексте”, Moskwa: Русский Фонд Содействия Образованию и Науке, 2011, s. 326–352, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785912441073" title="Specjalna:Książki/9785912441073">ISBN 978-5-91244-107-3</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Moskwa&rft.aufirst=Pawie%C5%82&rft.aulast=%C5%81ukin&rft.date=2011&rft.isbn=978-5-91244-107-3&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%AF%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%C2%AB%D1%80%D0%B5%D1%84%D0%BE%D1%80%D0%BC%D0%B0%C2%BB+%D0%92%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0+%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%87%D0%B0+%D0%B2+%D0%BD%D0%B0%D1%87%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%BE%D0%BC+%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B8%3A+%D1%83%D1%81%D1%82%D0%BD%D0%B0%D1%8F+%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%B4%D0%B8%D1%86%D0%B8%D1%8F+%D0%B8%D0%BB%D0%B8+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%BD%D1%8B%D0%B5+%D1%80%D0%B5thumb%D1%81%D1%86%D0%B5%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%B8%3F&rft.pub=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%A4%D0%BE%D0%BD%D0%B4+%D0%A1%D0%BE%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B8%D1%8F+%D0%9E%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8E+%D0%B8+%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B5&rft_id=https%3A%2F%2Fdgve.igh.ru%2Fuploads%2Farticle%2Ffile%2F208%2F_%25D0%25A4_%25D0%25A3-2011-327-353.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).???</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFVasmer1986"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://starling.rinet.ru/cgi-bin/response.cgi?root=%2Fusr%2Flocal%2Fshare%2Fstarling%2Fmorpho&basename=morpho\vasmer\vasmer&first=1&text_word=%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D0%B0&method_word=beginning&ww_word=on&ic_word=on&sort=word&encoding=utf-rus">Мокоша</a>, [w:] <a href="/wiki/Max_Vasmer" title="Max Vasmer">MaxM. Vasmer MaxM.</a>, Этимологический словарь русского языка, <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">OlegO. Trubaczow</a> (tłum.), tom II: Е – Муж, Moskwa: Прогресс, 1986, s. 640<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Moskwa&rft.atitle=%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D0%B0&rft.aufirst=Max&rft.aulast=Vasmer&rft.date=1986&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0&rft.pub=%D0%9F%D1%80%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B5%D1%81%D1%81" style="display:none"> .</cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFBiełowa2004">Неделя, [w:] OlgaO. Biełowa OlgaO., Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 3: К (Круг) — П (Перепелка), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2004, s. 391–392, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713312070" title="Specjalna:Książki/5713312070">ISBN 5-7133-1207-0</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%9D%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BB%D1%8F&rft.aufirst=Olga&rft.aulast=Bie%C5%82owa&rft.date=2004&rft.isbn=5-7133-1207-0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFLewkijewskaTołstojowa2004">Параскева Пятница, [w:] JelenaJ. Lewkijewska JelenaJ., <a href="/wiki/Swiet%C5%82ana_To%C5%82stojowa" title="Swietłana Tołstojowa">SwietłanaS. Tołstojowa SwietłanaS.</a>, Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 3: К (Круг) — П (Перепелка), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2004, s. 631–633, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713312070" title="Specjalna:Książki/5713312070">ISBN 5-7133-1207-0</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%9F%D0%B0%D1%80%D0%B0%D1%81%D0%BA%D0%B5%D0%B2%D0%B0+%D0%9F%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&rft.aufirst=Jelena&rft.aulast=Lewkijewska&rft.date=2004&rft.isbn=5-7133-1207-0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPietruchin2014b">Мокошь, Мокушь. W: Władimir Pietruchin: Древняя Русь в средневековом мире. Jelena Mielnikowa; Władimir Pietruchin. Moskwa: Ладомир, 2014, s. 508–509. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785862185300" title="Specjalna:Książki/9785862185300">ISBN 978-5-86218-530-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F%D1%8F+%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%8C+%D0%B2+%D1%81%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%B5%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%BC+%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B5&rft.atitle=%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%2C+%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D1%83%D1%88%D1%8C&rft.aulast=Pietruchin&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.pub=%D0%9B%D0%B0%D0%B4%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%80&rft.place=Moskwa&rft.pages=508%E2%80%93509&rft.isbn=978-5-86218-530-0"></cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFWalencowa2009">Прядение, [w:] MarinaM. Walencowa MarinaM., Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 4: П (Переправа через воду) — С (Сито), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2009, s. 321–328, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713307034" title="Specjalna:Książki/5713307034">ISBN 5-7133-0703-4</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%9F%D1%80%D1%8F%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5&rft.aufirst=Marina&rft.aulast=Walencowa&rft.date=2009&rft.isbn=5-7133-0703-4&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFPietruchin2009">Пряха, [w:] WładimirW. Pietruchin WładimirW., Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 4: П (Переправа через воду) — С (Сито), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2009, s. 338–339, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713307034" title="Specjalna:Książki/5713307034">ISBN 5-7133-0703-4</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%9F%D1%80%D1%8F%D1%85%D0%B0&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.aulast=Pietruchin&rft.date=2009&rft.isbn=5-7133-0703-4&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFTołstojowa2009">Пятница, [w:] <a href="/wiki/Swiet%C5%82ana_To%C5%82stojowa" title="Swietłana Tołstojowa">SwietłanaS. Tołstojowa SwietłanaS.</a>, Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 4: П (Переправа через воду) — С (Сито), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2009, s. 382–385, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5713307034" title="Specjalna:Książki/5713307034">ISBN 5-7133-0703-4</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%9F%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0&rft.aufirst=Swiet%C5%82ana&rft.aulast=To%C5%82stojowa&rft.date=2009&rft.isbn=5-7133-0703-4&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFRabinowicz2000">Roman Rabinowicz. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/40410352/Рабинович_Р_А_2000_Искушение_волошским_орехом_или_балканские_волохи_и_русские_волхвы_Stratum_Plus_5_2000_с_262_390">Искушение «волошским орехом», или Балканские волохи и русские волхвы</a>. „Stratum Plus”, s. 262–390, 2000. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1608-9057">1608-9057</a>. (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%98%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5+%C2%AB%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC+%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%85%D0%BE%D0%BC%C2%BB%2C+%D0%B8%D0%BB%D0%B8+%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%85%D0%B8+%D0%B8+%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%85%D0%B2%D1%8B&rft.jtitle=Stratum+Plus&rft.date=2000&rft.issue=5&rft.aulast=Rabinowicz&rft.aufirst=Roman&rft.pages=262%E2%80%93390&rft.issn=1608-9057&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F40410352%2F%D0%A0%D0%B0%D0%B1%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_%D0%A0_%D0%90_2000_%D0%98%D1%81%D0%BA%D1%83%D1%88%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%88%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%BC_%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%85%D0%BE%D0%BC_%D0%B8%D0%BB%D0%B8_%D0%B1%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D1%85%D0%B8_%D0%B8_%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%85%D0%B2%D1%8B_Stratum_Plus_5_2000_%D1%81_262_390"> </li> <li><cite class="citation nourl" id="CITEREFTołstojowa2012">Среда, [w:] <a href="/wiki/Swiet%C5%82ana_To%C5%82stojowa" title="Swietłana Tołstojowa">SwietłanaS. Tołstojowa SwietłanaS.</a>, Starożytności słowiańskie. Słownik etnolingwistyczny, <a href="/wiki/Nikita_To%C5%82stoj" title="Nikita Tołstoj">NikitaN. Tołstoj</a> (red.), t. 5: С (Сказка) — Я (Ящерица), <a href="/wiki/Moskwa" title="Moskwa">Moskwa</a>: Instytut Slawistyki Rosyjskiej Akademii Nauk, 2012, s. 150–151, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785713313807" title="Specjalna:Książki/9785713313807">ISBN 978-5-7133-1380-7</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=%5B%5BMoskwa%5D%5D&rft.atitle=%D0%A1%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B0&rft.aufirst=Swiet%C5%82ana&rft.aulast=To%C5%82stojowa&rft.date=2012&rft.isbn=978-5-7133-1380-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Staro%C5%BCytno%C5%9Bci+s%C5%82owia%C5%84skie.+S%C5%82ownik+etnolingwistyczny&rft.pub=Instytut+Slawistyki+Rosyjskiej+Akademii+Nauk" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSriezniewski1902"><a href="/wiki/Izmai%C5%82_Sriezniewski" title="Izmaił Sriezniewski">Izmaił Sriezniewski</a>: Материалы для словаря древнерусского языка по письменным памятникам. T. Второй. Л – П. Cz. Мокошь=Мокъшь. Petersburg: Типография императорской академии наук, 1902.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9C%D0%B0%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D1%8B+%D0%B4%D0%BB%D1%8F+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8F+%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B5%D1%80%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0+%D0%BF%D0%BE+%D0%BF%D0%B8%D1%81%D1%8C%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D0%BC+%D0%BF%D0%B0%D0%BC%D1%8F%D1%82%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B0%D0%BC&rft.aulast=Sriezniewski&rft.aufirst=Izmai%C5%82&rft.pub=%D0%A2%D0%B8%D0%BF%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%8F+%D0%B8%D0%BC%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%B8+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA&rft.place=Petersburg"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFStrachow2000">Aleksandr Strachow: Этимология. 1997–1999. Cz. Письменная фиксация и этимология (мелкие наблюдения). Мoskwa: Наука, 2000. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5020225401" title="Specjalna:Książki/5020225401">ISBN 5-02-022540-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F.+1997%E2%80%931999&rft.aulast=Strachow&rft.aufirst=Aleksandr&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=5-02-022540-1"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFToporow1982"><a href="/wiki/W%C5%82adimir_Toporow" title="Władimir Toporow">Władimir Toporow</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://inslav.ru/images/stories/books/BSI1981%281982%29.pdf">Балто-славянские исследования</a>. Cz. Древняя Москва в балтийской перспективе. Мoskwa: Наука, 1982.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%91%D0%B0%D0%BB%D1%82%D0%BE-%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.aulast=Toporow&rft.aufirst=W%C5%82adimir&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.place=%D0%9Coskwa&rft_id=https%3A%2F%2Finslav.ru%2Fimages%2Fstories%2Fbooks%2FBSI1981%25281982%2529.pdf"></cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFBieskow2015b">Andriej Bieskow. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/18912534/Русское_неоязычество_в_свете_данных_эргонимики_методы_и_перспективы_изучения_Russian_Neo_Paganism_in_the_Light_of_Ergonymics_Data_Research_Methods_and_Perspectives">Русское неоязычество в свете данных эргонимики: методы и перспективы изучения</a>. „Религиоведческие исследования”, s. 9–22, 2015. Мoskwa. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2224-6711">2224-6711</a>. (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D0%BD%D0%B5%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B2+%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B5+%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85+%D1%8D%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B8%3A+%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B4%D1%8B+%D0%B8+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D1%8B+%D0%B8%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.jtitle=%D0%A0%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%BB%D0%B5%D0%B4%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.date=2015&rft.issue=1&rft.aulast=Bieskow&rft.aufirst=Andriej&rft.pages=9%E2%80%9322&rft.issn=2224-6711&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F18912534%2F%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BD%D0%B5%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%82%D0%B5_%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%8D%D1%80%D0%B3%D0%BE%D0%BD%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B8_%D0%BC%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%B4%D1%8B_%D0%B8_%D0%BF%D0%B5%D1%80%D1%81%D0%BF%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%B2%D1%8B_%D0%B8%D0%B7%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_Russian_Neo_Paganism_in_the_Light_of_Ergonymics_Data_Research_Methods_and_Perspectives"> </li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFBieskow2018">AndriejA. Bieskow AndriejA., <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/36515585/Восточнославянское_язычество_в_зеркале_российской_повседневности_East_Slavic_Paganism_in_the_Mirror_of_Everyday_Life_in_Russia">Восточнославянское язычество в зеркале российской повседневности</a>, „Kultūras studijas. Zinātnisko rakstu krājums”, X, Daugavpils: Daugavpils Universitāte, 2018, s. 138–15 3<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.place=Daugavpils&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2018&rft.pub=Daugavpils+Universit%C4%81te&rft.jtitle=Kult%C5%ABras+studijas.+Zin%C4%81tnisko+rakstu+kr%C4%81jums&rft.volume=X&rft.atitle=%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE+%D0%B2+%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5+%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F36515585%2F%D0%92%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%BE%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE_%D0%B2_%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B0%D0%BB%D0%B5_%D1%80%D0%BE%D1%81%D1%81%D0%B8%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D1%81%D0%B5%D0%B4%D0%BD%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B8_East_Slavic_Paganism_in_the_Mirror_of_Everyday_Life_in_Russia" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGajdukow2000">Aleksiej Gajdukow: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ethna.su/biblioteka/gajdukov-1997-2000-publikatsii/2000-gajdukov-a-v-ideologiya-i-praktika-sla-2/">Идеология и практика славянского неоязычества</a>. Petersburg: 2000.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%98%D0%B4%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%8F+%D0%B8+%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D0%BD%D0%B5%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0&rft.aulast=Gajdukow&rft.aufirst=Aleksiej&rft.date=2000&rft.place=Petersburg&rft_id=http%3A%2F%2Fethna.su%2Fbiblioteka%2Fgajdukov-1997-2000-publikatsii%2F2000-gajdukov-a-v-ideologiya-i-praktika-sla-2%2F"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPantielejewaChorobrych2022">Lilija Pantielejewa, Stanisław Chorobrych: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.ru/books/edition/Лингвосемиотика_похо/1FmkEAAAQBAJ?hl=ru&gbpv=0">Лингвосемиотика похоронной культуры: деревня и город</a>. Мoskwa: Изд. дом Высшей школы экономики, 2022. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9785759826804" title="Specjalna:Książki/9785759826804">ISBN 978-5-7598-2680-4</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9B%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0+%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B%3A+%D0%B4%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D1%8F+%D0%B8+%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4&rft.aulast=Pantielejewa&rft.aufirst=Lilija&rft.date=2022&rft.pub=%D0%98%D0%B7%D0%B4.+%D0%B4%D0%BE%D0%BC+%D0%92%D1%8B%D1%81%D1%88%D0%B5%D0%B9+%D1%88%D0%BA%D0%BE%D0%BB%D1%8B+%D1%8D%D0%BA%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%BA%D0%B8&rft.place=%D0%9Coskwa&rft.isbn=978-5-7598-2680-4&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.google.ru%2Fbooks%2Fedition%2F%D0%9B%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%BE%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BF%D0%BE%D1%85%D0%BE%2F1FmkEAAAQBAJ%3Fhl%3Dru%26gbpv%3D0"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAleksiejew2004a">От составителя, [w:] AnatolijA. Aleksiejew AnatolijA., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://lell33.ucoz.ru/El_Books/Uchonie_o_velesovoi_knige.pdf">Что думают учёные о «Велесовой книге»</a>, Petersburg: Наука, 2004, s. 3–5, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5020271217" title="Specjalna:Książki/5020271217">ISBN 5-02-027121-7</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.place=Petersburg&rft.atitle=%D0%9E%D1%82+%D1%81%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%B2%D0%B8%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8F&rft.aufirst=Anatolij&rft.aulast=Aleksiejew&rft.date=2004&rft.isbn=5-02-027121-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%D0%A7%D1%82%D0%BE+%D0%B4%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%8E%D1%82+%D1%83%D1%87%D1%91%D0%BD%D1%8B%D0%B5+%D0%BE+%C2%AB%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B5%C2%BB&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft_id=http%3A%2F%2Flell33.ucoz.ru%2FEl_Books%2FUchonie_o_velesovoi_knige.pdf" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAleksiejew2004b">Опять о «Велесовой книге». W: Anatolij Aleksiejew: Что думают учёные о «Велесовой книге». Petersburg: Наука, 2004, s. 94–108. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/5020271217" title="Specjalna:Książki/5020271217">ISBN 5-02-027121-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A7%D1%82%D0%BE+%D0%B4%D1%83%D0%BC%D0%B0%D1%8E%D1%82+%D1%83%D1%87%D1%91%D0%BD%D1%8B%D0%B5+%D0%BE+%C2%AB%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B5%C2%BB&rft.atitle=%D0%9E%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8C+%D0%BE+%C2%AB%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B5%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9+%D0%BA%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B5%C2%BB&rft.aulast=Aleksiejew&rft.aufirst=Anatolij&rft.date=2004&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.place=Petersburg&rft.pages=94%E2%80%93108&rft.isbn=5-02-027121-7"> (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPauli1839"><a href="/wiki/%C5%BBegota_Pauli" title="Żegota Pauli">Żegota Pauli</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.ru/books/edition/Pie%C5%9Bni_ludu_ruskiego_w_Galicyi/fV1LAQAAMAAJ?hl=ru&gbpv=0">Pieśni ludu ruskiego w Galicyi</a>. Nakł. Kajetana Jabłlońskiego, 1839.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Pie%C5%9Bni+ludu+ruskiego+w+Galicyi&rft.aulast=Pauli&rft.aufirst=%C5%BBegota&rft.date=1839&rft.pub=Nak%C5%82.+Kajetana+Jab%C5%82lo%C5%84skiego&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.google.ru%2Fbooks%2Fedition%2FPie%25C5%259Bni_ludu_ruskiego_w_Galicyi%2FfV1LAQAAMAAJ%3Fhl%3Dru%26gbpv%3D0"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKropej2012">Monika Kropej: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/7119416/Supernatural_Beings_from_Slovenian_Myth_and_Folktales">Supernatural Beings from Slovenian Myth and Folktales</a>. Ljubljana: Založba ZRC, 2012, seria: Studia mythologica Slavica. Supplementa. Supplementum 6. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9789612544287" title="Specjalna:Książki/9789612544287">ISBN 978-961-254-428-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Supernatural+Beings+from+Slovenian+Myth+and+Folktales&rft.aulast=Kropej&rft.aufirst=Monika&rft.date=2012&rft.pub=Zalo%C5%BEba+ZRC&rft.place=Ljubljana&rft.series=Studia+mythologica+Slavica.+Supplementa.+Supplementum+6&rft.isbn=978-961-254-428-7&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F7119416%2FSupernatural_Beings_from_Slovenian_Myth_and_Folktales"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFŁuczyński2020">Michał Łuczyński: Bogowie dawnych Słowian. Studium onomastyczne. Kielce: Kieleckie Towarzystwo Naukowe, 2020. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788360777831" title="Specjalna:Książki/9788360777831">ISBN 978-83-60777-83-1</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bogowie+dawnych+S%C5%82owian.+Studium+onomastyczne&rft.aulast=%C5%81uczy%C5%84ski&rft.aufirst=Micha%C5%82&rft.date=2020&rft.pub=Kieleckie+Towarzystwo+Naukowe&rft.place=Kielce&rft.isbn=9788360777831"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFŁuczyński2022">Michał Łuczyński: Słowian. Śladami świętych opowieści przodków. Szczecin: Triglav, 2022. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788362586707" title="Specjalna:Książki/9788362586707">ISBN 978-83-62586-70-7</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C5%82owian.+%C5%9Aladami+%C5%9Bwi%C4%99tych+opowie%C5%9Bci+przodk%C3%B3w&rft.aulast=%C5%81uczy%C5%84ski&rft.aufirst=Micha%C5%82&rft.date=2022&rft.pub=Triglav&rft.place=Szczecin&rft.isbn=978-83-62586-70-7"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFOlmsted2019">Garrett S. Olmsted: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/38135817/The_Gods_of_the_Celts_and_the_Indo_Europeans_revised_2019_">The Gods of the Celts and the Indo-Europeans (revised)</a>. Innsbruck: Instituts für Sprachwissenschaft, 2019. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3851241738" title="Specjalna:Książki/3851241738">ISBN 3-85124-173-8</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Gods+of+the+Celts+and+the+Indo-Europeans+%28revised%29&rft.aulast=Olmsted&rft.aufirst=Garrett+S.&rft.date=2019&rft.pub=Instituts+f%C3%BCr+Sprachwissenschaft&rft.place=Innsbruck&rft.isbn=3-85124-173-8&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F38135817%2FThe_Gods_of_the_Celts_and_the_Indo_Europeans_revised_2019_"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFPukanec2013">Martin Pukanec: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/13126110/Martin_Pukanec_Etymologický_nákres_slovanského_sveta_bohov_a_démonov_náboženstva_a_morálky_Slovanov_">Etymologický nákres slovanského sveta bohov a démonov: (náboženstva a morálky Slovanov)</a>. Nitra: Vydavate Univerzita Konštantína Filozofa v Nitre, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788055802800" title="Specjalna:Książki/9788055802800">ISBN 978-80-558-0280-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Etymologick%C3%BD+n%C3%A1kres+slovansk%C3%A9ho+sveta+bohov+a+d%C3%A9monov%3A+%28n%C3%A1bo%C5%BEenstva+a+mor%C3%A1lky+Slovanov%29&rft.aulast=Pukanec&rft.aufirst=Martin&rft.date=2013&rft.pub=Vydavate+Univerzita+Kon%C5%A1tant%C3%ADna+Filozofa+v+Nitre&rft.place=Nitra&rft.isbn=978-80-558-0280-0&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F13126110%2FMartin_Pukanec_Etymologick%C3%BD_n%C3%A1kres_slovansk%C3%A9ho_sveta_bohov_a_d%C3%A9monov_n%C3%A1bo%C5%BEenstva_a_mor%C3%A1lky_Slovanov_"> (<abbr title="Treść w języku słowackim (slovenčina)">słow.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFUrbańczyk1991"><a href="/wiki/Stanis%C5%82aw_Urba%C5%84czyk" title="Stanisław Urbańczyk">Stanisław Urbańczyk</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://slowianskamitologia.files.wordpress.com/2020/05/urbanczyk1991.pdf">Dawni Słowianie Wiara i kult</a>. Wrocław: <a href="/wiki/Ossolineum" class="mw-redirect" title="Ossolineum">Ossolineum</a>, 1991. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304038250" title="Specjalna:Książki/8304038250">ISBN 83-04-03825-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Dawni+S%C5%82owianie+Wiara+i+kult&rft.aulast=Urba%C5%84czyk&rft.aufirst=Stanis%C5%82aw&rft.date=1991&rft.pub=%5B%5BOssolineum%5D%5D&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.isbn=8304038250&rft_id=https%3A%2F%2Fslowianskamitologia.files.wordpress.com%2F2020%2F05%2Furbanczyk1991.pdf"> (<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFZubow2005">Mykoła Zubow: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/8301340/Славянские_поучения_против_язычества_в_лингвотекстологическом_освещении_на_укр_языке_Докторская_диссертация_Одесса_2005">Слов’янські повчання проти язичництва в лінгвотекстологічному висвітленні: Дисертація на здобуття наукового ступеня доктора філологічних наук</a>. Odessa: <a href="/wiki/Odeski_Uniwersytet_Narodowy_im._Ilji_Miecznikowa" title="Odeski Uniwersytet Narodowy im. Ilji Miecznikowa">Odeski Uniwersytet Narodowy im. Ilji Miecznikowa</a>, 2005.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%E2%80%99%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96+%D0%BF%D0%BE%D0%B2%D1%87%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D1%8F+%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8+%D1%8F%D0%B7%D0%B8%D1%87%D0%BD%D0%B8%D1%86%D1%82%D0%B2%D0%B0+%D0%B2+%D0%BB%D1%96%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%83+%D0%B2%D0%B8%D1%81%D0%B2%D1%96%D1%82%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D1%96%3A+%D0%94%D0%B8%D1%81%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%86%D1%96%D1%8F+%D0%BD%D0%B0+%D0%B7%D0%B4%D0%BE%D0%B1%D1%83%D1%82%D1%82%D1%8F+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B3%D0%BE+%D1%81%D1%82%D1%83%D0%BF%D0%B5%D0%BD%D1%8F+%D0%B4%D0%BE%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0+%D1%84%D1%96%D0%BB%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D1%96%D1%87%D0%BD%D0%B8%D1%85+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA&rft.aulast=Zubow&rft.aufirst=Myko%C5%82a&rft.date=2005&rft.pub=%5B%5BOdeski+Uniwersytet+Narodowy+im.+Ilji+Miecznikowa%5D%5D&rft.place=Odessa&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.academia.edu%2F8301340%2F%D0%A1%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BF%D0%BE%D1%83%D1%87%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%8F_%D0%BF%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%B2_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%B0_%D0%B2_%D0%BB%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B2%D0%BE%D1%82%D0%B5%D0%BA%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC_%D0%BE%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%89%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B8_%D0%BD%D0%B0_%D1%83%D0%BA%D1%80_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B5_%D0%94%D0%BE%D0%BA%D1%82%D0%BE%D1%80%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B8%D1%81%D1%81%D0%B5%D1%80%D1%82%D0%B0%D1%86%D0%B8%D1%8F_%D0%9E%D0%B4%D0%B5%D1%81%D1%81%D0%B0_2005"> (<abbr title="Treść w języku ukraińskim (українська)">ukr.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFFiges2002"><a href="/wiki/Orlando_Figes" title="Orlando Figes">Orlando Figes</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.ru/books?id=PolWAgAAQBAJ&hl=ru&source=gbs_book_other_versions">Natasha’s Dance: a cultural history of Russia</a>. N. Y: Metropolitan Books, 2002. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780805057836" title="Specjalna:Książki/9780805057836">ISBN 978-0-8050-5783-6</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Natasha%E2%80%99s+Dance%3A+a+cultural+history+of+Russia&rft.aulast=Figes&rft.aufirst=Orlando&rft.date=2002&rft.pub=Metropolitan+Books&rft.place=N.+Y&rft.isbn=9780805057836&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.ru%2Fbooks%3Fid%3DPolWAgAAQBAJ%26hl%3Dru%26source%3Dgbs_book_other_versions"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMačuda2012">Jiří Mačuda: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://is.muni.cz/th/xwfjo/Disertacni_prace__Jiri_Macuda__zkevclfd_Archive.pdf">Ideologie rodnověří v názorech a praxi jeho čelních představitelů (se zaměřením na genezi a proměny obřadu). Disertační práce</a>. Masarykova univerzita, 2012.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ideologie+rodnov%C4%9B%C5%99%C3%AD+v+n%C3%A1zorech+a+praxi+jeho+%C4%8Deln%C3%ADch+p%C5%99edstavitel%C5%AF+%28se+zam%C4%9B%C5%99en%C3%ADm+na+genezi+a+prom%C4%9Bny+ob%C5%99adu%29.+Diserta%C4%8Dn%C3%AD+pr%C3%A1ce&rft.aulast=Ma%C4%8Duda&rft.aufirst=Ji%C5%99%C3%AD&rft.pub=Masarykova+univerzita&rft_id=https%3A%2F%2Fis.muni.cz%2Fth%2Fxwfjo%2FDisertacni_prace__Jiri_Macuda__zkevclfd_Archive.pdf"> (<abbr title="Treść w języku czeskim (čeština)">cz.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFAlvarez-Pedroza2021">Juan Antonio Alvarez-Pedroza: Sources of Slavic Pre-Christian Religion. Leiden: Koninklijke Brill, 2021. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9789004441385" title="Specjalna:Książki/9789004441385">ISBN 978-90-04-44138-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sources+of+Slavic+Pre-Christian+Religion&rft.aulast=Alvarez-Pedroza&rft.aufirst=Juan+Antonio&rft.pub=Koninklijke+Brill&rft.place=Leiden&rft.isbn=978-90-04-44138-5"> (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFKelemina1930">Jakob Kelemina: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dlib.si/stream/URN:NBN:SI:DOC-3MZEM9FQ/73b95caf-5266-4b23-b4a5-aab07ce8c76c/PDF">Bajke in pripovedke slovenskega ljudstva</a>. Celje: Družba sv. Mohorja, 1930.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Bajke+in+pripovedke+slovenskega+ljudstva&rft.aulast=Kelemina&rft.aufirst=Jakob&rft.pub=Dru%C5%BEba+sv.+Mohorja&rft.place=Celje&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.dlib.si%2Fstream%2FURN%3ANBN%3ASI%3ADOC-3MZEM9FQ%2F73b95caf-5266-4b23-b4a5-aab07ce8c76c%2FPDF"> (<abbr title="Treść w języku słoweńskim (slovenščina)">słoweń.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBrückner1985"><a href="/wiki/Aleksander_Br%C3%BCckner" title="Aleksander Brückner">Aleksander Brückner</a>: Mitologia słowiańska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1985. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301062452" title="Specjalna:Książki/8301062452">ISBN 83-01-06245-2</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mitologia+s%C5%82owia%C5%84ska&rft.aulast=Br%C3%BCckner&rft.aufirst=Aleksander&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=8301062452"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFGieysztor2006"><a href="/wiki/Aleksander_Gieysztor" title="Aleksander Gieysztor">Aleksander Gieysztor</a>: Mitologia Słowian. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788323502340" title="Specjalna:Książki/9788323502340">ISBN 978-83-235-0234-0</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mitologia+S%C5%82owian&rft.aulast=Gieysztor&rft.aufirst=Aleksander&rft.pub=Wydawnictwa+Uniwersytetu+Warszawskiego&rft.place=Warszawa&rft.isbn=978-83-235-0234-0"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFŁowmiański1979"><a href="/wiki/Henryk_%C5%81owmia%C5%84ski" title="Henryk Łowmiański">Henryk Łowmiański</a>: Religia Słowian i jej upadek, w. VI-XII. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301000333" title="Specjalna:Książki/8301000333">ISBN 83-01-00033-3</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Religia+S%C5%82owian+i+jej+upadek%2C+w.+VI-XII&rft.aulast=%C5%81owmia%C5%84ski&rft.aufirst=Henryk&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-00033-3"></cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFTiutinaSabierow2017">Olga Tiutina, Ruszan Sabierow. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cyberleninka.ru/article/n/kult-roda-i-rozhanits-v-neoyazycheskom-panteone/viewer">Культ Рода и рожаниц в неоязыческом пантеоне</a>. „Манускрипт”, s. 199–201, 2017. Грамота. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1997-292X">1997-292X</a>. (<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%D0%9A%D1%83%D0%BB%D1%8C%D1%82+%D0%A0%D0%BE%D0%B4%D0%B0+%D0%B8+%D1%80%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86+%D0%B2+%D0%BD%D0%B5%D0%BE%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%BC+%D0%BF%D0%B0%D0%BD%D1%82%D0%B5%D0%BE%D0%BD%D0%B5&rft.jtitle=%D0%9C%D0%B0%D0%BD%D1%83%D1%81%D0%BA%D1%80%D0%B8%D0%BF%D1%82&rft.date=2017&rft.issue=9&rft.aulast=Tiutina&rft.aufirst=Olga&rft.pages=199%E2%80%93201&rft.issn=1997-292X&rft_id=https%3A%2F%2Fcyberleninka.ru%2Farticle%2Fn%2Fkult-roda-i-rozhanits-v-neoyazycheskom-panteone%2Fviewer"> </li> <li><cite class="citation journal nourl" id="CITEREFHaarmann2000">HaraldH. Haarmann HaraldH., The Soul of Mother Russia: Russian Symbols and Pre-Russian Cultural Identity, „Re-vision: a journal of knowledge and consciousness”, 23 (1), 2000, s. 6–16, <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0275-6935">0275-6935</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=article&rft.atitle=The+Soul+of+Mother+Russia%3A+Russian+Symbols+and+Pre-Russian+Cultural+Identity&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.date=2000&rft.issn=0275-6935&rft.jtitle=Re-vision%3A+a+journal+of+knowledge+and+consciousness&rft.volume=23&rft.edition=1" style="display:none">  (<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>).</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFESSJa._*mokoš/*mokoša1992"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/ESSJa/ESSJa_19/page/131/mode/1up?view=theater">*mokoš/*mokoša</a>. W: Этимологический словарь славянских языков. <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">Oleg Trubaczow</a> (red.). T. 19: (*męs’arь – *morzakъ). Moskwa: Nauka, 1992, s. 131–134.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.atitle=&rft.pub=Nauka&rft.place=Moskwa&rft.pages=131%E2%80%93134"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFESSJa._*mokosъ1992"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/ESSJa/ESSJa_19/page/130/mode/1up?view=theater">*mokosъ</a>. W: Этимологический словарь славянских языков. <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">Oleg Trubaczow</a> (red.). T. 19: (*męs’arь – *morzakъ). Moskwa: Nauka, 1992, s. 130–131.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.atitle=&rft.pub=Nauka&rft.place=Moskwa&rft.pages=130%E2%80%93131"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFESSJa._*moky1992"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/ESSJa/ESSJa_19/page/149/mode/1up?view=theater">*moky</a>. W: Этимологический словарь славянских языков. <a href="/wiki/Oleg_Trubaczow" title="Oleg Trubaczow">Oleg Trubaczow</a> (red.). T. 19: (*męs’arь – *morzakъ). Moskwa: Nauka, 1992, s. 149.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%AD%D1%82%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%81%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C+%D1%81%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%BE%D0%B2&rft.atitle=&rft.pub=Nauka&rft.place=Moskwa&rft.pages=149"></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSzyjewski2003"><a href="/wiki/Andrzej_Szyjewski" title="Andrzej Szyjewski">Andrzej Szyjewski</a>: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2003. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373182055" title="Specjalna:Książki/8373182055">ISBN 83-7318-205-5</a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Religia+S%C5%82owian&rft.aulast=Szyjewski&rft.aufirst=Andrzej&rft.pub=Wydawnictwo+WAM&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.isbn=83-7318-205-5"></cite></li> <li><cite class="citation journal" id="CITEREFWitkowski1970">Teodolius Witkowski. Mythologisch motivierte altpolabische Ortsnamen. „Zeitschrift für Slawistik”. 15 (1), s. 368–385, 1970. Berlin: Akademie Verlag. <a href="/wiki/DOI_(identyfikator_cyfrowy)" title="DOI (identyfikator cyfrowy)">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1524/slaw.1970.15.1.368">10.1524/slaw.1970.15.1.368</a>. (<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>).</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Mythologisch+motivierte+altpolabische+Ortsnamen&rft.jtitle=Zeitschrift+f%C3%BCr+Slawistik&rft.date=1970&rft.volume=15&rft.issue=1&rft.aulast=Witkowski&rft.aufirst=Teodolius&rft.pages=368%E2%80%93385&rft_id=info:doi/10.1524%2Fslaw.1970.15.1.368"> </li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Religia_i_mitologia_S%C5%82owian" title="Szablon:Religia i mitologia Słowian">p</a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Religia_i_mitologia_S%C5%82owian" title="Dyskusja szablonu:Religia i mitologia Słowian">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Religia_i_mitologia_S%C5%82owian&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Religia i mitologia Słowian</div><div class="mw-collapsible-content"><div class="hlist navbox-above above"> <ul><li><a href="/wiki/Religia_S%C5%82owian" title="Religia Słowian">Historyczna religia Słowian</a></li> <li><a href="/wiki/Mitologia_s%C5%82owia%C5%84ska" title="Mitologia słowiańska">Mitologia słowiańska</a></li> <li><a href="/wiki/Rodzimowierstwo_s%C5%82owia%C5%84skie" title="Rodzimowierstwo słowiańskie">Rodzimowierstwo słowiańskie</a></li></ul> </div><div class="flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Lista_b%C3%B3stw_s%C5%82owia%C5%84skich" title="Lista bóstw słowiańskich">Bóstwa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Chors" title="Chors">Chors</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnob%C3%B3g_i_Bia%C5%82ob%C3%B3g" title="Czarnobóg i Białobóg">Czarnobóg i Białobóg</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Czarnog%C5%82%C3%B3w_(mitologia)" title="Czarnogłów (mitologia)">Czarnogłów</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Dad%C5%BAb%C3%B3g" title="Dadźbóg">Dadźbóg</a></li> <li><a href="/wiki/Dzidzileyla" title="Dzidzileyla">Dzidzileyla</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Dziewanna_(mitologia)" title="Dziewanna (mitologia)">Dziewanna</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Flins" title="Flins">Flins</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Hennil" title="Hennil">Hennil</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Jarowit" title="Jarowit">Jarowit</a></li> <li><a href="/wiki/Jary%C5%82o" title="Jaryło">Jaryło</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Jesza" title="Jesza">Jesza</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Kupa%C5%82a_(mitologia)" title="Kupała (mitologia)">Kupała</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ada_(mitologia)" title="Łada (mitologia)">Łada</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Marzanna" title="Marzanna">Marzanna</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mokosz</a></li> <li><a href="/wiki/Nyja" title="Nyja">Nyja</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Perep%C5%82ut" title="Perepłut">Perepłut</a></li> <li><a href="/wiki/Perperuna" title="Perperuna">Perperuna</a></li> <li><a href="/wiki/Perun" title="Perun">Perun</a></li> <li><a href="/wiki/Pizamar" title="Pizamar">Pizamar</a></li> <li><a href="/wiki/Podaga" title="Podaga">Podaga</a></li> <li><a href="/wiki/Pogoda_(b%C3%B3stwo)" title="Pogoda (bóstwo)">Pogoda</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Pogwizd" title="Pogwizd">Pogwizd</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Porenut" title="Porenut">Porenut</a></li> <li><a href="/wiki/Porewit" title="Porewit">Porewit</a></li> <li><a href="/wiki/Pripegala" title="Pripegala">Pripegala</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Prowe" title="Prowe">Prowe</a></li> <li><a href="/wiki/Radogost_(mitologia)" title="Radogost (mitologia)">Radogost</a></li> <li><a href="/wiki/Rod_(b%C3%B3g)" title="Rod (bóg)">Rod</a></li> <li><a href="/wiki/Rodzanice" title="Rodzanice">Rodzanice</a></li> <li><a href="/wiki/Rugiewit" title="Rugiewit">Rugiewit</a></li> <li><a href="/wiki/Simarg%C5%82" title="Simargł">Simargł</a></li> <li><a href="/wiki/Strzyb%C3%B3g" title="Strzybóg">Strzybóg</a></li> <li><a href="/wiki/Swaro%C5%BCyc" title="Swarożyc">Swarożyc</a></li> <li><a href="/wiki/Swar%C3%B3g" title="Swaróg">Swaróg</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99towit" title="Świętowit">Świętowit</a></li> <li><a href="/wiki/Trojan_(b%C3%B3stwo)" title="Trojan (bóstwo)">Trojan</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Trzyg%C5%82%C3%B3w" title="Trzygłów">Trzygłów</a></li> <li><a href="/wiki/Weles" title="Weles">Weles</a></li> <li><a href="/wiki/Zorza_(mitologia)" title="Zorza (mitologia)">Zorza</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBywa" title="Żywa">Żywa</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBywie" title="Żywie">Żywie</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Demony_s%C5%82owia%C5%84skie" title="Demony słowiańskie">Demony i duchy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/A%C5%BCdacha" title="Ażdacha">ażdacha</a></li> <li><a href="/wiki/Bannik" title="Bannik">bannik</a></li> <li><a href="/wiki/Bahan" title="Bahan">bahan</a></li> <li><a href="/wiki/Be%C5%82t_(demon)" title="Bełt (demon)">bełt</a></li> <li><a href="/wiki/Biali_ludzie_(mitologia)" title="Biali ludzie (mitologia)">biali ludzie</a></li> <li><a href="/wiki/Bies" title="Bies">bies</a></li> <li><a href="/wiki/Bieda_(demon)" title="Bieda (demon)">bieda</a></li> <li><a href="/wiki/B%C5%82%C4%99dne_ogniki" title="Błędne ogniki">błędne ogniki</a></li> <li><a href="/wiki/Bobo_(demon)" title="Bobo (demon)">bobo</a></li> <li><a href="/wiki/Boginka" title="Boginka">boginka</a></li> <li><a href="/wiki/Brodarica" title="Brodarica">brodarica</a></li> <li><a href="/wiki/Brzeginia" title="Brzeginia">brzeginia</a></li> <li><a href="/wiki/Bzionek" title="Bzionek">bzionek</a></li> <li><a href="/wiki/Chabernica" title="Chabernica">chabernica</a></li> <li><a href="/wiki/Cha%C5%82a_(demon)" title="Chała (demon)">chała</a></li> <li><a href="/wiki/Chobo%C5%82d" title="Chobołd">chobołd</a></li> <li><a href="/wiki/Chochlik_(istota)" title="Chochlik (istota)">chochlik</a></li> <li><a href="/wiki/Chowaniec_(demon)" title="Chowaniec (demon)">chowaniec</a></li> <li><a href="/wiki/Cicha_(demon)" title="Cicha (demon)">cicha</a></li> <li><a href="/wiki/Cioty" title="Cioty">cioty</a></li> <li><a href="/wiki/Cmentarna_baba" class="mw-redirect" title="Cmentarna baba">cmentarna baba</a></li> <li><a href="/wiki/Czart" title="Czart">czart</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%86mok_(demon)" title="Ćmok (demon)">ćmok</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%86much" title="Ćmuch">ćmuch</a></li> <li><a href="/wiki/Dobrochoczy" title="Dobrochoczy">dobrochoczy</a></li> <li><a href="/wiki/Dola_(mitologia)" title="Dola (mitologia)">dola</a></li> <li><a href="/wiki/Domowik" title="Domowik">domowik</a></li> <li><a href="/wiki/Dworowy" title="Dworowy">dworowy</a></li> <li><a href="/wiki/Dydko" title="Dydko">dydko</a></li> <li><a href="/wiki/Dziwo%C5%BCona" title="Dziwożona">dziwożona</a></li> <li><a href="/wiki/Fajermon" title="Fajermon">fajermon</a></li> <li><a href="/wiki/Gnieciuch" title="Gnieciuch">gnieciuch</a></li> <li><a href="/wiki/Grad_(demon)" title="Grad (demon)">grad</a></li> <li><a href="/wiki/Graniecnik" title="Graniecnik">graniecnik</a></li> <li><a href="/wiki/Gumiennik" title="Gumiennik">gumiennik</a></li> <li><a href="/wiki/Hurb%C3%B3%C5%BC" title="Hurbóż">hurbóż</a></li> <li><a href="/wiki/Jaroszek" title="Jaroszek">jaroszek</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99dza" title="Jędza">jędza</a></li> <li><a href="/wiki/Julki" title="Julki">julki</a></li> <li><a href="/wiki/Kikimora" title="Kikimora">kikimora</a></li> <li><a href="/wiki/K%C5%82obuk_(demon)" title="Kłobuk (demon)">kłobuk</a></li> <li><a href="/wiki/Kocmeuch" title="Kocmeuch">kocmeuch</a></li> <li><a href="/wiki/Korgorusze" title="Korgorusze">korgorusze</a></li> <li><a href="/wiki/Lamia_(mitologia_s%C5%82owia%C5%84ska)" title="Lamia (mitologia słowiańska)">lamia</a></li> <li><a href="/wiki/Latawiec_(demon)" title="Latawiec (demon)">latawiec</a></li> <li><a href="/wiki/Leszy" title="Leszy">leszy</a></li> <li><a href="/wiki/Licho" title="Licho">licho</a></li> <li><a href="/wiki/Ludki" title="Ludki">ludki</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81apiduch" title="Łapiduch">łapiduch</a></li> <li><a href="/wiki/Macica_(demon)" title="Macica (demon)">macica</a></li> <li><a href="/wiki/Mamuna" title="Mamuna">mamuna</a></li> <li><a href="/wiki/Maruda_(demon)" title="Maruda (demon)">maruda</a></li> <li><a href="/wiki/M%C4%99%C5%BCyk_(demon)" title="Mężyk (demon)">mężyk</a></li> <li><a href="/wiki/Miawka" title="Miawka">miawka</a></li> <li><a href="/wiki/Miernik_(demon)" title="Miernik (demon)">miernik</a></li> <li><a href="/wiki/Nocnica" title="Nocnica">nocnica</a></li> <li><a href="/wiki/Nawie" title="Nawie">nawie</a></li> <li><a href="/wiki/Oblakinia" title="Oblakinia">oblakinia</a></li> <li><a href="/wiki/Omacnica" title="Omacnica">omacnica</a></li> <li><a href="/wiki/Piwosznik" title="Piwosznik">piwosznik</a></li> <li><a href="/wiki/Plonek" title="Plonek">plonek</a></li> <li><a href="/wiki/Plunek" title="Plunek">plunek</a></li> <li><a href="/wiki/P%C5%82am%C4%99ta" title="Płamęta">płamęta</a></li> <li><a href="/wiki/P%C5%82anetnik" title="Płanetnik">płanetnik</a></li> <li><a href="/wiki/Podciep" title="Podciep">podciep</a></li> <li><a href="/wiki/Poku%C4%87" title="Pokuć">pokuć</a></li> <li><a href="/wiki/Polewik" title="Polewik">polewik</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%82udnica" title="Południca">południca</a></li> <li><a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82nocnica" title="Północnica">północnica</a></li> <li><a href="/wiki/Poroniec_(demon)" title="Poroniec (demon)">poroniec</a></li> <li><a href="/wiki/Po%C5%9Bwist_(demon)" title="Poświst (demon)">poświst</a></li> <li><a href="/wiki/Rar%C3%B3g_(mitologia)" title="Raróg (mitologia)">raróg</a></li> <li><a href="/wiki/Rokitnik_(demon)" title="Rokitnik (demon)">rokitnik</a></li> <li><a href="/wiki/Rusa%C5%82ka" title="Rusałka">rusałka</a></li> <li><a href="/wiki/Samodiwa_(demon)" title="Samodiwa (demon)">samodiwa</a></li> <li><a href="/wiki/Skarbnik_(demon)" title="Skarbnik (demon)">skarbnik</a></li> <li><a href="/wiki/Skrzak" title="Skrzak">skrzak</a></li> <li><a href="/wiki/Spor" title="Spor">spor</a></li> <li><a href="/wiki/Srala_Bartek" title="Srala Bartek">Srala Bartek</a></li> <li><a href="/wiki/Stichija" title="Stichija">stichija</a></li> <li><a href="/wiki/Stopan" title="Stopan">stopan</a></li> <li><a href="/wiki/Strzyga" title="Strzyga">strzyga</a></li> <li><a href="/wiki/T%C4%99sknica" title="Tęsknica">tęsknica</a></li> <li><a href="/wiki/Topielica_(demon)" title="Topielica (demon)">topielica</a></li> <li><a href="/wiki/Turosik" title="Turosik">turosik</a></li> <li><a href="/wiki/Ubo%C5%BCe" title="Uboże">uboże</a></li> <li><a href="/wiki/Ustre%C5%82" title="Ustreł">ustreł</a></li> <li><a href="/wiki/Utopiec" title="Utopiec">utopiec</a></li> <li><a href="/wiki/Wampir" title="Wampir">wampir</a></li> <li><a href="/wiki/Wargin" title="Wargin">wargin</a></li> <li><a href="/wiki/We%C5%82et" title="Wełet">wełet</a></li> <li><a href="/wiki/Wieszczy" title="Wieszczy">wieszczy</a></li> <li><a href="/wiki/Wietrzyca" title="Wietrzyca">wietrzyca</a></li> <li><a href="/wiki/Wie%C5%BCtyca" title="Wieżtyca">wieżtyca</a></li> <li><a href="/wiki/Wi%C5%82_(mitologia)" title="Wił (mitologia)">wił</a></li> <li><a href="/wiki/Wi%C5%82a" title="Wiła">wiła</a></li> <li><a href="/wiki/Wisielec_(demon)" title="Wisielec (demon)">wisielec</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82osie%C5%84_(mitologia)" title="Włosień (mitologia)">włosień</a></li> <li><a href="/wiki/Wodnik_(demon)" title="Wodnik (demon)">wodnik</a></li> <li><a href="/wiki/Zagorkinia" title="Zagorkinia">zagorkinia</a></li> <li><a href="/wiki/Zaraza_(demon)" title="Zaraza (demon)">zaraza</a></li> <li><a href="/wiki/Zimnica_(mitologia)" title="Zimnica (mitologia)">zimnica</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C5%82ydnia" title="Złydnia">złydnia</a></li> <li><a href="/wiki/Zmora" title="Zmora">zmora</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BByrownik" title="Żyrownik">żyrownik</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Postacie mitologiczne i legendarne, bohaterowie <a href="/wiki/Bylina_(literatura)" title="Bylina (literatura)">bylin</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Alosza_Popowicz" title="Alosza Popowicz">Alosza Popowicz</a></li> <li><a href="/wiki/Baba_Jaga" title="Baba Jaga">Baba Jaga</a></li> <li><a href="/wiki/Choryw" title="Choryw">Choryw</a></li> <li><a href="/wiki/Ciechan_(posta%C4%87)" title="Ciechan (postać)">Ciechan</a></li> <li><a href="/wiki/Czech" title="Czech">Czech</a></li> <li><a href="/wiki/Dobrynia_Nikiticz" title="Dobrynia Nikiticz">Dobrynia Nikiticz</a></li> <li><a href="/wiki/Ilja_Muromiec_(posta%C4%87)" title="Ilja Muromiec (postać)">Ilja Muromiec</a></li> <li><a href="/wiki/Iwan_Carewicz" title="Iwan Carewicz">Iwan Carewicz</a></li> <li><a href="/wiki/Kazi" title="Kazi">Kazi</a></li> <li><a href="/wiki/Kij_(posta%C4%87_legendarna)" title="Kij (postać legendarna)">Kij</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bciej_Nie%C5%9Bmiertelny" title="Kościej Nieśmiertelny">Kościej Nieśmiertelny</a></li> <li><a href="/wiki/Krak" title="Krak">Krak</a></li> <li><a href="/wiki/Krok_(w%C5%82adca_Czech)" title="Krok (władca Czech)">Krok</a></li> <li><a href="/wiki/Lech_(posta%C4%87_legendarna)" title="Lech (postać legendarna)">Lech</a></li> <li><a href="/wiki/Lel_i_Polel" title="Lel i Polel">Lel i Polel</a><a href="#cite_note-:1-277">[A]</a></li> <li><a href="/wiki/Liczyrzepa" title="Liczyrzepa">Liczyrzepa</a></li> <li><a href="/wiki/Libusza_(ksi%C4%99%C5%BCniczka)" title="Libusza (księżniczka)">Libusza</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ybed%C5%BA" title="Łybedź">Łybedź</a></li> <li><a href="/wiki/Rus" title="Rus">Rus</a></li> <li><a href="/wiki/Michaj%C5%82o_Potok" title="Michajło Potok">Michajło Potok</a></li> <li><a href="/wiki/Miku%C5%82a_Sielaninowicz" title="Mikuła Sielaninowicz">Mikuła Sielaninowicz</a></li> <li><a href="/wiki/Sadko" title="Sadko">Sadko</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%A0em%C3%ADk" title="Šemík">Šemík</a></li> <li><a href="/wiki/Szczek" title="Szczek">Szczek</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awiatogor" title="Światogor">Światogor</a></li> <li><a href="/wiki/Tetka" title="Tetka">Tetka</a></li> <li><a href="/wiki/Waleska" title="Waleska">Waleska</a></li> <li><a href="/wiki/Wanda_(legendarna_ksi%C4%99%C5%BCniczka)" title="Wanda (legendarna księżniczka)">Wanda</a></li> <li><a href="/wiki/Walig%C3%B3ra_i_Wyrwid%C4%85b" title="Waligóra i Wyrwidąb">Waligóra i Wyrwidąb</a></li> <li><a href="/wiki/Wo%C5%82ch_Wsies%C5%82awiewicz" title="Wołch Wsiesławiewicz">Wołch Wsiesławiewicz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Inne</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Sabat_(zlot)" title="Sabat (zlot)">Sabat</a></li> <li><a href="/wiki/Uroczne_oczy" title="Uroczne oczy">uroczne oczy</a></li> <li><a href="/wiki/Wilko%C5%82ak" title="Wilkołak">wilkołak</a></li> <li><a href="/wiki/Zduhacz" title="Zduhacz">zduhacz</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBmij" title="Żmij">żmij</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Miejsca_kultu_poga%C5%84skich_S%C5%82owian" title="Miejsca kultu pogańskich Słowian">Miejsca kultu</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Arkona" title="Arkona">Arkona</a></li> <li><a href="/wiki/Babia_Prze%C5%82%C4%99cz" title="Babia Przełęcz">Babia Przełęcz</a></li> <li><a href="/wiki/Batorz" title="Batorz">Batorz</a></li> <li><a href="/wiki/Bazaltowa_G%C3%B3ra" title="Bazaltowa Góra">Bazaltowa Góra</a></li> <li><a href="/wiki/Bia%C5%82y_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie)" title="Biały Kościół (województwo dolnośląskie)">Biały Kościół</a></li> <li><a href="/wiki/Bugaj_(powiat_wrzesi%C5%84ski)" title="Bugaj (powiat wrzesiński)">Bugaj</a></li> <li><a href="/wiki/Ciemny_W%C4%85d%C3%B3%C5%82" title="Ciemny Wądół">Ciemny Wądół</a></li> <li><a href="/wiki/G%C5%82omacz" title="Głomacz">Głomacz</a></li> <li><a href="/wiki/Gontyniec" title="Gontyniec">Gontyniec</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Cerkwicka" title="Góra Cerkwicka">Góra Cerkwicka</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Dobrzeszowska" title="Góra Dobrzeszowska">Góra Dobrzeszowska</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Grodowa" title="Góra Grodowa">Góra Grodowa</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_%C5%9Awi%C4%99tego_Jana_w_Mikluszowicach" title="Góra Świętego Jana w Mikluszowicach">Góra Świętego Jana</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_%C5%9Awi%C4%99tej_Doroty" title="Góra Świętej Doroty">Góra Świętej Doroty</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ra_Witos%C5%82awska" title="Góra Witosławska">Góra Witosławska</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%B3ry_Wysokie" title="Góry Wysokie">Góry Wysokie</a></li> <li><a href="/wiki/Gro%C3%9F_Raden" title="Groß Raden">Groß Raden</a></li> <li><a href="/wiki/Feldberg_(Feldberger_Seenlandschaft)" title="Feldberg (Feldberger Seenlandschaft)">Feldberg</a></li> <li><a href="/wiki/Ka%C5%82dus" title="Kałdus">Kałdus</a></li> <li><a href="/wiki/Klimont" title="Klimont">Klimont</a></li> <li><a href="/wiki/Kobyla_G%C3%B3ra_Chronowska" title="Kobyla Góra Chronowska">Kobyla Góra Chronowska</a></li> <li><a href="/wiki/Kopaniec_(wojew%C3%B3dztwo_dolno%C5%9Bl%C4%85skie)" title="Kopaniec (województwo dolnośląskie)">Kopaniec</a></li> <li><a href="/wiki/Kopiec_Tatarski_w_Przemy%C5%9Blu" title="Kopiec Tatarski w Przemyślu">Kopiec Przemysława</a></li> <li><a href="/wiki/Lednica_G%C3%B3rna" title="Lednica Górna">Lednica Górna</a></li> <li><a href="/wiki/Liche%C5%84_Stary" title="Licheń Stary">Licheń Stary</a></li> <li><a href="/wiki/Lubomia_(grodzisko)" title="Lubomia (grodzisko)">Lubomia</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81any_Wielkie_(powiat_zawiercia%C5%84ski)" title="Łany Wielkie (powiat zawierciański)">Łany Wielkie</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ob%C5%BCenica" title="Łobżenica">Łobżenica</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ysa_G%C3%B3ra_(G%C3%B3ry_%C5%9Awi%C4%99tokrzyskie)" title="Łysa Góra (Góry Świętokrzyskie)">Łysa Góra</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ysica_(G%C3%B3ry_%C5%9Awi%C4%99tokrzyskie)" title="Łysica (Góry Świętokrzyskie)">Łysica</a></li> <li><a href="/wiki/Mileszki" title="Mileszki">Mileszki</a></li> <li><a href="/wiki/Motycz" title="Motycz">Motycz</a></li> <li><a href="/wiki/Mucharz" title="Mucharz">Mucharz</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%99tno" title="Nętno">Nętno</a></li> <li><a href="/wiki/Nowosielce_(powiat_przeworski)" title="Nowosielce (powiat przeworski)">Nowosielce</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Al%C4%99%C5%BCa" title="Ślęża">Ślęża</a></li> <li><a href="/wiki/Poganowo" title="Poganowo">Poganowo</a></li> <li><a href="/wiki/Radogoszcz_(gr%C3%B3d)" title="Radogoszcz (gród)">Radogoszcz</a></li> <li><a href="/wiki/Radunia_(szczyt)" title="Radunia (szczyt)">Radunia</a></li> <li><a href="/wiki/Rowok%C3%B3%C5%82" title="Rowokół">Rowokół</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_G%C3%B3ra_(Gosty%C5%84ska)" title="Święta Góra (Gostyńska)">Święta Góra (Gostyńska)</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ta_G%C3%B3ra_(ko%C5%82o_Sta%C5%9Bwin)" title="Święta Góra (koło Staświn)">Święta Góra (koło Staświn)</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_B%C3%B3r" title="Święty Bór">Święty Bór</a></li> <li><a href="/wiki/Tropie_(wojew%C3%B3dztwo_ma%C5%82opolskie)" title="Tropie (województwo małopolskie)">Tropie</a></li> <li><a href="/wiki/Wawel" title="Wawel">Wawel</a></li> <li><a href="/wiki/Wolin_(miasto)" title="Wolin (miasto)">Wolin</a></li> <li><a href="/wiki/Wyszkowo_(Trzebiat%C3%B3w)" title="Wyszkowo (Trzebiatów)">Wyszkowo</a></li> <li><a href="/wiki/Wzg%C3%B3rze_Lecha_(Gniezno)" title="Wzgórze Lecha (Gniezno)">Wzgórze Lecha (Gniezno)</a></li> <li><a href="/wiki/Rezerwat_przyrody_Zamczysko_(wojew%C3%B3dztwo_%C5%9Bwi%C4%99tokrzyskie)" title="Rezerwat przyrody Zamczysko (województwo świętokrzyskie)">Zamczysko</a></li> <li><a href="/wiki/Zara%C5%84sko" title="Zarańsko">Zarańsko</a></li> <li><a href="/wiki/Zawada_(powiat_tarnowski)" title="Zawada (powiat tarnowski)">Zawada</a></li></ul> </td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row">Osoby związane z kultem i mitologią</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Cioty" title="Cioty">Cioty</a></li> <li><a href="/wiki/Junak_(mitologia)" title="Junak (mitologia)">Junak</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99dowanie" title="Kolędowanie">Kolędnicy</a></li> <li><a href="/wiki/Wied%C5%BAma" title="Wiedźma">Wiedźma</a></li> <li><a href="/wiki/Wo%C5%82chw" title="Wołchw">Wołchw</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBerca" title="Żerca">Żerca</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row">Święta i obrzędy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Badnjak" title="Badnjak">Badnjak</a></li> <li><a href="/wiki/Bocianie_%C5%82apy" title="Bocianie łapy">Bocianie łapy</a></li> <li><a href="/wiki/Do%C5%BCynki" title="Dożynki">Dożynki</a></li> <li><a href="/wiki/Diduch" title="Diduch">Diduch</a></li> <li><a href="/wiki/Dziady_(zwyczaj)" title="Dziady (zwyczaj)">Dziady</a></li> <li><a href="/wiki/Gaik_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Gaik (święto)">Gaik</a></li> <li><a href="/wiki/Gromnica_w_tradycji_S%C5%82owian" title="Gromnica w tradycji Słowian">Gromnica</a></li> <li><a href="/wiki/Ja%C5%84skie_rajtowanie" title="Jańskie rajtowanie">Jańskie rajtowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Jare_%C5%9Awi%C4%99to" title="Jare Święto">Jare Święto</a></li> <li><a href="/wiki/Kol%C4%99dowanie" title="Kolędowanie">Kolędowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%82acz_(pieczywo)" title="Kołacz (pieczywo)">Kołacz</a></li> <li><a href="/wiki/Korowaj" title="Korowaj">Korowaj</a></li> <li><a href="/wiki/Kostroma_(mitologia)" title="Kostroma (mitologia)">Kostroma</a></li> <li><a href="/wiki/Kostrubonko" title="Kostrubonko">Kostrubonko</a></li> <li><a href="/wiki/Kurentowanie" title="Kurentowanie">Kurentowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Maslenica" title="Maslenica">Maslenica</a></li> <li><a href="/wiki/Noc_Kupa%C5%82y" title="Noc Kupały">Noc Kupały</a></li> <li><a href="/wiki/Obiata" title="Obiata">Obiata</a></li> <li><a href="/wiki/Oczepiny" title="Oczepiny">Oczepiny</a></li> <li><a href="/wiki/Ostatki" title="Ostatki">Ostatki</a></li> <li><a href="/wiki/Peperuda" title="Peperuda">Peperuda</a></li> <li><a href="/wiki/Pogrzeb_strza%C5%82y" title="Pogrzeb strzały">Pogrzeb strzały</a></li> <li><a href="/wiki/Postrzy%C5%BCyny" title="Postrzyżyny">Postrzyżyny</a></li> <li><a href="/wiki/Ptasie_wesele" title="Ptasie wesele">Ptasie wesele</a></li> <li><a href="/wiki/Radonica" title="Radonica">Radonica</a></li> <li><a href="/wiki/R%C4%99kawka" title="Rękawka">Rękawka</a></li> <li><a href="/wiki/Rozpleciny" title="Rozpleciny">Rozpleciny</a></li> <li><a href="/wiki/Slava" title="Slava">Slava</a></li> <li><a href="/wiki/Stado_(%C5%9Bwi%C4%99to)" title="Stado (święto)">Stado</a></li> <li><a href="/wiki/Stypa" title="Stypa">Stypa</a></li> <li><a href="/wiki/Swa%C4%87ba" title="Swaćba">Swaćba</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Acinanie_kani" title="Ścinanie kani">Ścinanie kani</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Amigus-dyngus" title="Śmigus-dyngus">Śmigus-dyngus</a></li> <li><a href="/wiki/Szczodre_Gody" title="Szczodre Gody">Szczodre Gody</a></li> <li><a href="/wiki/Tryzna" title="Tryzna">Tryzna</a></li> <li><a href="/wiki/Za%C5%BCynki" title="Zażynki">Zażynki</a></li> <li><a href="/wiki/Zielone_%C5%9Awi%C4%85tki" title="Zielone Świątki">Zielone Świątki</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%BBertwa" title="Żertwa">Żertwa</a></li></ul> </td></tr><tr class="a8"><th class="navbox-group opis" scope="row">Obiekty kultowe</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Chram" title="Chram">Chram</a></li> <li><a href="/wiki/Kapiszcze" title="Kapiszcze">Kapiszcze</a></li> <li><a href="/wiki/Kamienne_b%C3%B3stwo_poga%C5%84skie_z_Ma%C5%82ocina" title="Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina">Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina</a></li> <li><a href="/wiki/Stanica_(chor%C4%85giew)" title="Stanica (chorągiew)">Stanica</a></li> <li><a href="/wiki/Idol_ze_Zbrucza" title="Idol ze Zbrucza">Światowid ze Zbrucza</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99towit_woli%C5%84ski" title="Świętowit woliński">Świętowit woliński</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <a href="/wiki/Plik:Zbruch_Idol.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Zbruch_Idol.jpg/100px-Zbruch_Idol.jpg" decoding="async" width="100" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Zbruch_Idol.jpg/150px-Zbruch_Idol.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Zbruch_Idol.jpg/200px-Zbruch_Idol.jpg 2x" data-file-width="259" data-file-height="464" /></a> </div></div><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Wikiprojekt:Mitologia_s%C5%82owia%C5%84ska" title="Wikiprojekt:Mitologia słowiańska">Wikiprojekt:Mitologia słowiańska</a></li></ul> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-nav"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-:1-277">↑ <a href="#cite_ref-:1_277-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_277-1">b</a> <a href="#cite_ref-:1_277-2">c</a> <a href="#cite_ref-:1_277-3">d</a> <a href="#cite_ref-:1_277-4">e</a> <a href="#cite_ref-:1_277-5">f</a> <a href="#cite_ref-:1_277-6">g</a> <a href="#cite_ref-:1_277-7">h</a> <a href="#cite_ref-:1_277-8">i</a> <a href="#cite_ref-:1_277-9">j</a> <a href="#cite_ref-:1_277-10">k</a> <a href="#cite_ref-:1_277-11">l</a> <a href="#cite_ref-:1_277-12">m</a> <a href="#cite_ref-:1_277-13">n</a> <a href="#cite_ref-:1_277-14">o</a> <a href="#cite_ref-:1_277-15">p</a> <a href="#cite_ref-:1_277-16">q</a> Historyczność bóstwa kontrowersyjna. </li> </ol></div></div> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Panteon_W%C5%82odzimierza_Wielkiego" title="Szablon:Panteon Włodzimierza Wielkiego">p</a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Panteon_W%C5%82odzimierza_Wielkiego" title="Dyskusja szablonu:Panteon Włodzimierza Wielkiego">d</a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Panteon_W%C5%82odzimierza_Wielkiego&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Panteon" title="Panteon">Panteon</a> <a href="/wiki/W%C5%82odzimierz_I_Wielki" title="Włodzimierz I Wielki">Włodzimierza Wielkiego</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Perun" title="Perun">Perun</a></li> <li><a href="/wiki/Dad%C5%BAb%C3%B3g" title="Dadźbóg">Dażbóg</a></li> <li><a href="/wiki/Chors" title="Chors">Chors</a></li> <li><a href="/wiki/Strzyb%C3%B3g" title="Strzybóg">Strzybóg</a></li> <li><a href="/wiki/Simarg%C5%82" title="Simargł">Simargł</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mokosz</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a> (osoba):</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3942744.html">3942744</a></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Mokos">topic/Mokos</a></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mokosz&oldid=75231393">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Mokosz&oldid=75231393</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_na_Medal" title="Kategoria:Artykuły na Medal">Artykuły na Medal</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:S%C5%82owia%C5%84skie_boginie" title="Kategoria:Słowiańskie boginie">Słowiańskie boginie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Boginie-matki" title="Kategoria:Boginie-matki">Boginie-matki</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:B%C3%B3stwa_rzemios%C5%82" title="Kategoria:Bóstwa rzemiosł">Bóstwa rzemiosł</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:B%C3%B3stwa_p%C5%82odno%C5%9Bci" title="Kategoria:Bóstwa płodności">Bóstwa płodności</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_propozycjami_t%C5%82umacze%C5%84" title="Kategoria:Artykuły z propozycjami tłumaczeń">Artykuły z propozycjami tłumaczeń</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Wyr%C3%B3%C5%BCnione_artyku%C5%82y" title="Kategoria:Wyróżnione artykuły">Wyróżnione artykuły</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_bez_okre%C5%9Blonego_trybu" title="Kategoria:Szablon cytowania bez określonego trybu">Szablon cytowania bez określonego trybu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_nieprawid%C5%82owymi_numerami_ISBN" title="Kategoria:Artykuły z nieprawidłowymi numerami ISBN">Artykuły z nieprawidłowymi numerami ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_u%C5%BCywa_p%C3%B3l_opisowych" title="Kategoria:Szablon cytowania używa pól opisowych">Szablon cytowania używa pól opisowych</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 14 lis 2024, 08:33.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mokosz&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-8cmsp","wgBackendResponseTime":4004,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"3.248","walltime":"3.786","ppvisitednodes":{"value":122603,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":496561,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":126547,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":85,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":249832,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 3383.193 1 -total"," 40.90% 1383.666 450 Szablon:Odn"," 19.48% 658.924 57 Szablon:Cytuj_książkę"," 11.61% 392.795 40 Szablon:Link-interwiki"," 10.99% 371.793 450 Szablon:Odn/tekst"," 6.06% 204.952 983 Szablon:Odn/id"," 5.45% 184.530 17 Szablon:Cytuj"," 4.16% 140.837 1 Szablon:Religia_i_mitologia_Słowian"," 4.12% 139.532 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 3.91% 132.129 1 Szablon:Przypisy"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.018","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5846220,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Живая старина Периодическое издание отделения этнографии имперского русского географического общества \"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Современная религиозная жизнь России Опыт систематического исследования\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Этимологические исследования\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Живая старина\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Встреча культур в пространстве Сибири: научные исследования, мемуаристика, художественная критика\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Религиоведение\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Древняя Русь\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Древнейшие государства Восточной Европы: Устная традиция в письменном тексте\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Kultūras studijas Zinātnisko rakstu krājums\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = false\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\njournalAbbr = \"Re-vision: a journal of knowledge and consciousness\"\next = nil\next = false\next = false\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n","limitreport-profile":[["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","180","17.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","140","13.7"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::callParserFunction","100","9.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","80","7.8"],["type","80","7.8"],["newFrame \u003Cmw.lua:153\u003E","60","5.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getReferencedEntityId","40","3.9"],["mw.executeFunction \u003Cmw.lua:507\u003E","40","3.9"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getSiteLinkPageName","40","3.9"],["?","40","3.9"],["[others]","220","21.6"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-8cmsp","timestamp":"20241123164308","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mokosz","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Mokosz","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q817358","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q817358","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-07-25T09:41:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/82\/%D0%94%D0%B2%D0%B0%D0%B4%D1%86%D0%B0%D1%82%D1%8C_%D0%BF%D1%8F%D1%82%D1%8B%D0%B9_%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82_%D0%9B%D0%B0%D0%B2%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D1%82%D0%BE%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8_%28%D0%9C%D0%BE%D0%BA%D0%BE%D1%88%D1%8C%29.jpg","headline":"bogini w mitologii s\u0142owia\u0144skiej"}</script> </body> </html>