CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Verdragen van Schengen - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"ad33629b-1808-42d2-823b-f898f7ea61c1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Verdragen_van_Schengen","wgTitle":"Verdragen van Schengen","wgCurRevisionId":68382962,"wgRevisionId":68382962,"wgArticleId":19368,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds mei 2018","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Verdrag van de Europese Unie","Verdrag in de 20e eeuw","Verdrag uit 1985","Grensverdrag","Schengen"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Verdragen_van_Schengen","wgRelevantArticleId":19368,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Schengengebied","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Verdragen_van_Schengen#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q22336062","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.tablesorter.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.tablesorter","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates", "ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.tablesorter.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/1200px-Schengen_Area.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1189"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/800px-Schengen_Area.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="793"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/640px-Schengen_Area.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="634"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Verdragen van Schengen - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Verdragen_van_Schengen#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Verdragen_van_Schengen#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Verdragen_van_Schengen rootpage-Verdragen_van_Schengen skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/21_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Verdragen+van+Schengen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Verdragen+van+Schengen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Verdragen+van+Schengen" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Verdragen+van+Schengen" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Roemenië,_Bulgarije,_Kroatië" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Roemenië,_Bulgarije,_Kroatië"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Roemenië, Bulgarije, Kroatië</span> </div> </a> <ul id="toc-Roemenië,_Bulgarije,_Kroatië-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Inhoud_van_het_verdrag" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Inhoud_van_het_verdrag"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Inhoud van het verdrag</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Inhoud_van_het_verdrag-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Inhoud van het verdrag-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Inhoud_van_het_verdrag-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vrij_verkeer_van_personen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vrij_verkeer_van_personen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Vrij verkeer van personen</span> </div> </a> <ul id="toc-Vrij_verkeer_van_personen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tijdelijke_ontheffing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tijdelijke_ontheffing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Tijdelijke ontheffing</span> </div> </a> <ul id="toc-Tijdelijke_ontheffing-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lidmaatschap_en_inwerkingtreding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lidmaatschap en inwerkingtreding</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lidmaatschap_en_inwerkingtreding-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Lidmaatschap en inwerkingtreding-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Lidmaatschap_en_inwerkingtreding-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Uitzonderingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uitzonderingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Uitzonderingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Uitzonderingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Economie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Economie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Economie</span> </div> </a> <ul id="toc-Economie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kritiek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kritiek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Kritiek</span> </div> </a> <ul id="toc-Kritiek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Verdragen van Schengen</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 19 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-19" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">19 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%95%DB%8E%DA%A9%DB%95%D9%88%D8%AA%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%95%DB%8C_%D8%B4%DB%8C%D9%86%DA%AF%D9%86" title="ڕێکەوتنامەی شینگن – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڕێکەوتنامەی شینگن" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Schengen-traktaten" title="Schengen-traktaten – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Schengen-traktaten" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Schengen-Besitzstand" title="Schengen-Besitzstand – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Schengen-Besitzstand" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Acquis_ed_Schengen" title="Acquis ed Schengen – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Acquis ed Schengen" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Schengen_acquis" title="Schengen acquis – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Schengen acquis" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Acquis_de_Schengen" title="Acquis de Schengen – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Acquis de Schengen" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%9E%D7%A0%D7%AA_%D7%A9%D7%A0%D7%92%D7%9F" title="אמנת שנגן – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="אמנת שנגן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Schengen-samstarfi%C3%B0" title="Schengen-samstarfið – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Schengen-samstarfið" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Acquis_di_Schengen" title="Acquis di Schengen – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Acquis di Schengen" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Schengen-acquis" title="Schengen-acquis – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Schengen-acquis" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="सेन्जेन भिषा – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सेन्जेन भिषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Schengenavtalen" title="Schengenavtalen – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Schengenavtalen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Schengen-avtalen" title="Schengen-avtalen – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Schengen-avtalen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Acquis_de_Schengen" title="Acquis de Schengen – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Acquis de Schengen" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Acquis-ul_Schengen" title="Acquis-ul Schengen – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Acquis-ul Schengen" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B5_%D0%BF%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE_%D0%95%D0%B2%D1%80%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B3%D0%BE_%D1%81%D0%BE%D1%8E%D0%B7%D0%B0" title="Шенгенское право Европейского союза – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Шенгенское право Европейского союза" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Schengenregelverket" title="Schengenregelverket – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Schengenregelverket" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/Schengen_acquis" title="Schengen acquis – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Schengen acquis" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%94%B3%E6%A0%B9%E6%97%A2%E6%9C%89%E8%A7%84%E8%8C%83" title="申根既有规范 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="申根既有规范" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22336062#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Verdragen_van_Schengen" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Verdragen_van_Schengen" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Verdragen_van_Schengen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Verdragen_van_Schengen"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Verdragen_van_Schengen" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Verdragen_van_Schengen" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&oldid=68382962" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Verdragen_van_Schengen&id=68382962&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FVerdragen_van_Schengen%23Lidmaatschap_en_inwerkingtreding"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FVerdragen_van_Schengen%23Lidmaatschap_en_inwerkingtreding"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Verdragen+van+Schengen"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Verdragen_van_Schengen&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Schengen_Agreement" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q22336062" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Doorverwezen vanaf <a href="/w/index.php?title=Schengengebied&redirect=no" class="mw-redirect" title="Schengengebied">Schengengebied</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Schengen_Area.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/260px-Schengen_Area.svg.png" decoding="async" width="260" height="258" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/390px-Schengen_Area.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Schengen_Area.svg/520px-Schengen_Area.svg.png 2x" data-file-width="454" data-file-height="450" /></a><figcaption>Schengenzone in blauw met Cyprus in groen</figcaption></figure> <p>De <b>Verdragen van Schengen</b> (gezamenlijk ook wel bekend als het <b>Verdrag van Schengen</b> of <b>Akkoord van Schengen</b>) zijn verdragen tussen een aantal <a href="/wiki/Europa_(werelddeel)" title="Europa (werelddeel)">Europese</a> landen om het vrije verkeer van personen mogelijk te maken. Het grondgebied van deze landen vormt de <b>Schengenzone</b>. De verdragen zijn voor 29 landen in werking getreden. De paspoortcontroles vinden aan de buitengrenzen van het <b> Schengengebied</b> plaats. </p><p>De verdragen zijn genoemd naar de plaats van ondertekening, het Luxemburgse dorp <a href="/wiki/Schengen_(Luxemburg)" title="Schengen (Luxemburg)">Schengen</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op 14 juni 1985 ondertekenden de regeringsleiders van <a href="/wiki/Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="België (hoofdbetekenis)">België</a>, <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a>, <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg</a>, <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a> en <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a> het eerste Verdrag van Schengen. Ze kwamen overeen de personencontrole aan hun gemeenschappelijke grenzen af te schaffen. Zo ontstond een gebied zonder binnengrenzen dat bekendstaat als Schengenruimte. <a href="/wiki/Schengen_(Luxemburg)" title="Schengen (Luxemburg)">Schengen</a> is het dorp nabij het <a href="/wiki/Drielandenpunt_(Schengen)" title="Drielandenpunt (Schengen)">drielandenpunt</a> tussen Luxemburg, Duitsland en Frankrijk, waar het verdrag werd ondertekend. </p><p>In 1986 werd de <a href="/wiki/Europese_Akte" title="Europese Akte">Europese Akte</a> gesloten door de twaalf toenmalige leden van de Europese Gemeenschap. Deze Europese akte hield in dat er vanaf 1993 een interne Europese markt was met vrij verkeer van <a href="/wiki/Kapitaal_(economie)" title="Kapitaal (economie)">kapitaal</a>, <a href="/wiki/Goederen" class="mw-redirect" title="Goederen">goederen</a>, <a href="/wiki/Diensten" class="mw-redirect" title="Diensten">diensten</a> en personen. Deze akte droeg sommige bevoegdheden van lidstaten over aan instellingen van de <a href="/wiki/Europese_Unie" title="Europese Unie">Europese Unie</a>. </p><p>De Schengenlanden voerden een gemeenschappelijk <a href="/wiki/Visum" title="Visum">visumbeleid</a> in en spraken af dat zij doeltreffende controles aan de buitengrenzen zouden invoeren. Controles aan de binnengrenzen konden gedurende een beperkte periode worden verricht indien de openbare orde of de nationale veiligheid dit vereisten. De praktische implementatie van de afspraken werd geregeld in de <a href="/wiki/Schengen_Uitvoeringsovereenkomst" title="Schengen Uitvoeringsovereenkomst">Schengen Uitvoeringsovereenkomst</a>. </p><p>De Schengenruimte werd geleidelijk uitgebreid en omvatte daarna 23 EU-lidstaten plus <a href="/wiki/IJsland" title="IJsland">IJsland</a>, <a href="/wiki/Noorwegen" title="Noorwegen">Noorwegen</a>, <a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserland</a> en <a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a>. De overeenkomst maakte sinds de inwerkingtreding van het <a href="/wiki/Verdrag_van_Amsterdam" title="Verdrag van Amsterdam">Verdrag van Amsterdam</a> integraal deel uit van de EU-verdragen. <a href="/wiki/Ierland_(land)" title="Ierland (land)">Ierland</a> en het <a href="/wiki/Verenigd_Koninkrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigd Koninkrijk (hoofdbetekenis)">Verenigd Koninkrijk</a> hadden in de EU-verdragen een uitzonderingspositie bedongen ten aanzien van Schengen. Ierland nam daarom niet deel aan de afspraken over grenscontroles en visa. Sinds Groot-Brittannië de EU verliet met de <a href="/wiki/Brexit" title="Brexit">Brexit</a> werd er nog geen verdrag gesloten over controles tussen deze twee aan elkaar grenzende landen.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nadat de EU en <a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserland</a> op 26 oktober 2004 een overeenkomst tekenden betreffende de toetreding van Zwitserland tot de Schengenzone, volgde op 5 juni 2005 een <a href="/wiki/Referendum_in_Zwitserland" title="Referendum in Zwitserland">referendum in Zwitserland</a>. De Zwitserse bevolking stemde in met toetreding (54,6% voor, 45,4% tegen). Het verdrag trad voor Zwitserland pas op 15 december 2008 in werking als gevolg van een aantal noodzakelijke wetswijzigingen en aanpassingen die doorgevoerd moesten worden op de vliegvelden. Omdat Zwitserland geen deel uitmaakt van de <a href="/wiki/Europese_Economische_Ruimte" title="Europese Economische Ruimte">Europese Economische Ruimte</a> bleef douanecontrole op goederen bestaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Roemenië,_Bulgarije,_Kroatië"><span id="Roemeni.C3.AB.2C_Bulgarije.2C_Kroati.C3.AB"></span>Roemenië, Bulgarije, Kroatië</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Roemenië, Bulgarije, Kroatië" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Roemenië, Bulgarije, Kroatië"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In september 2011 werd tijdens de <a href="/wiki/Raad_van_de_Europese_Unie" title="Raad van de Europese Unie">Raad van de Europese Unie</a> de toetreding van <a href="/wiki/Bulgarije" title="Bulgarije">Bulgarije</a> en <a href="/wiki/Roemeni%C3%AB" title="Roemenië">Roemenië</a> tot de Schengenzone door Finland en Nederland geblokkeerd. Een compromisvoorstel van de Voorzitter van de Raad waarbij de werking van de Verdragen alleen van toepassing zou zijn voor grensoverschrijdingen op vliegvelden bleek niet haalbaar. In de landen die hun goedkeuring onthielden zouden interne politieke overwegingen tot deze keuze geleid hebben.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Op 5 december 2013 maakte Duitsland bekend de toetreding van Roemenië en Bulgarije te blokkeren, dit vanwege de grote corruptie en omdat de Roemeense rechtsstaat onder druk staat. </p><p>Eind 2022 stond de mogelijke toetreding van Roemenië, Bulgarije en <a href="/wiki/Kroati%C3%AB" title="Kroatië">Kroatië</a> opnieuw op de agenda van de EU. Op 2 december werd bekend dat Nederland opnieuw niet instemde met toetreding van Bulgarije tot de Schengenzone, maar wel met toetreding van de twee andere kandidaat-lidstaten.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> maakte op het laatste moment bezwaar tegen toetreding van Roemenië, nadat het de toename van het aantal ongedocumenteerde vluchtelingen toeschreef aan Roemeense grensbewaking via de West-Balkanroute. Roemenië en Bulgarije zouden alleen als duo worden beoordeeld en toegelaten.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het lidmaatschap van Kroatië werd wel goedgekeurd. Op 15 december 2023 maakte de demissionaire regering van Nederland bekend dat ze alsnog de toetreding van Bulgarije tot het Schengengebied steunen.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een dag eerder echter dreigde Hongarije alsnog met een veto als Bulgarije zijn voornemen om de gasdoorvoer uit Rusland te belasten niet zou intrekken.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Oostenrijk stelde een middenweg voor, het zogenaamde Air-Schengen model, waarbij de interne grenscontroles op vliegvelden en havens wel opgeheven konden worden. Roemenië stond positief tegenover deze optie, Bulgarije niet. Op 30 december 2023 besloot de Raad in te stemmen met deze optie en treden beide landen per 31 maart 2024 gedeeltelijk toe tot het Schengengebied.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De kwestie omtrent toetreding staat geheel los van het opengaan van de arbeidsmarkt voor Roemenen en Bulgaren vanaf 1 januari 2014. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inhoud_van_het_verdrag">Inhoud van het verdrag</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Inhoud van het verdrag" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Inhoud van het verdrag"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vrij_verkeer_van_personen">Vrij verkeer van personen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Vrij verkeer van personen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Vrij verkeer van personen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Burgers van de lidstaten die het verdrag hebben ondertekend hebben geen <a href="/wiki/Visum" title="Visum">visum</a> nodig om binnen de Schengenruimte te reizen. </p><p>Met een visum voor eender welk Schengenland kan men vrij in de Schengenruimte reizen. Het standaard toeristenvisum (C-visum) is drie maanden geldig en dient te worden aangevraagd bij het land dat het hoofddoel van verblijf is (of, indien dat onbekend is, het land van eerste aankomst). </p><p>Ook mag de politie van een Schengenland een verdachte achtervolgen tot binnen een ander Schengenland. Hierbij moet een eventuele aanhouding worden uitgevoerd door de lokale politie.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tijdelijke_ontheffing">Tijdelijke ontheffing</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Tijdelijke ontheffing" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Tijdelijke ontheffing"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Volgens de Schengengrenscode van 2006 hebben de Schengenlanden recht op tijdelijke ontheffing van het verdrag als er sprake is van een ernstige bedreiging van de openbare orde of de binnenlandse veiligheid.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In dat geval mogen er gedurende 30 dagen of zolang de bedreiging duurt, opnieuw grenscontroles worden ingevoerd. Zo is voor Duitsland tijdens het <a href="/wiki/Wereldkampioenschap_voetbal_2006" title="Wereldkampioenschap voetbal 2006">wereldkampioenschap voetbal 2006</a> het verdrag opgeschort om <a href="/wiki/Hooliganisme" title="Hooliganisme">voetbalhooligans</a> en relschoppers aan de grens te kunnen weren. Frankrijk paste deze uitzondering toe in 2011 om de stroom van Tunesische migranten vanuit Italië te beperken. Op zondag 13 september 2015 voerde Duitsland naar aanleiding van de <a href="/wiki/Europese_migrantencrisis" class="mw-redirect" title="Europese migrantencrisis">Europese migrantencrisis</a> opnieuw grenscontroles in om de toestroom van migranten te weren aan de grens tussen Duitsland en Oostenrijk. Denemarken heeft sinds 2016 grenscontroles ingevoerd wegens terreurdreigingen. Deze zijn in april 2019 weer voor een halfjaar verlengd. Tijdens de <a href="/wiki/Coronacrisis_in_Europa" title="Coronacrisis in Europa">coronacrisis</a> van 2020 sloten verschillende landen<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> hun grenzen om de verspreiding van het virus in te perken. Er werden op sommige plaatsen grenscontroles geïnstalleerd, om deze maatregel te handhaven. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lidmaatschap_en_inwerkingtreding">Lidmaatschap en inwerkingtreding</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Lidmaatschap en inwerkingtreding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Lidmaatschap en inwerkingtreding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Europese Unie en de Verdragen van Schengen zijn geen synoniemen en hebben niet dezelfde geografische ligging. Er zijn niet-EU-landen die zich in het Schengengebied bevinden (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland, Monaco, San Marino en Vaticaanstad) en er zijn ook landen die deel uitmaken van de EU en geen deel uitmaken van het Akkoord van Schengen (Ierland); voor Cyprus is het verdrag nog niet in werking getreden. </p><p>Hieronder in chronologische volgorde de data van lidmaatschap van en toetreding tot het Verdrag van Schengen. Voor elk land geldt dat de datum van lidmaatschap anders is dan de datum van toetreding. </p> <table class="wikitable sortable"> <tbody><tr> <th>Land</th> <th>Datum van lidmaatschap</th> <th>Datum van inwerkingtreding </th></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Belgium_(civil).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van België"><img alt="Vlag van België" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/20px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/30px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg/40px-Flag_of_Belgium_%28civil%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Belgi%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="België (hoofdbetekenis)">België</a></td> <td rowspan="5">14 juni 1985</td> <td rowspan="5">26 maart 1995 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Duitsland"><img alt="Vlag van Duitsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/20px-Flag_of_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/30px-Flag_of_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Flag_of_Germany.svg/40px-Flag_of_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_France.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Frankrijk"><img alt="Vlag van Frankrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/20px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/30px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/40px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Luxembourg.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Luxemburg"><img alt="Vlag van Luxemburg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/20px-Flag_of_Luxembourg.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/30px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Flag_of_Luxembourg.svg/40px-Flag_of_Luxembourg.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="307" /></a></span> <a href="/wiki/Luxemburg_(land)" title="Luxemburg (land)">Luxemburg</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Netherlands.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Nederland"><img alt="Vlag van Nederland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/20px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/30px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Flag_of_the_Netherlands.svg/40px-Flag_of_the_Netherlands.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Italië"><img alt="Vlag van Italië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Itali%C3%AB_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Italië (hoofdbetekenis)">Italië</a></td> <td>27 november 1990</td> <td>26 oktober 1997 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Portugal.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Portugal"><img alt="Vlag van Portugal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Portugal.svg/20px-Flag_of_Portugal.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Portugal.svg/30px-Flag_of_Portugal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Portugal.svg/40px-Flag_of_Portugal.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a></td> <td rowspan="2">25 juni 1992</td> <td rowspan="3">26 maart 1995 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Spain.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Spanje"><img alt="Vlag van Spanje" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/20px-Flag_of_Spain.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/30px-Flag_of_Spain.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Spain.svg/40px-Flag_of_Spain.svg.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="500" /></a></span> <a href="/wiki/Spanje" title="Spanje">Spanje</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Greece.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Griekenland"><img alt="Vlag van Griekenland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/20px-Flag_of_Greece.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/30px-Flag_of_Greece.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Flag_of_Greece.svg/40px-Flag_of_Greece.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Griekenland" title="Griekenland">Griekenland</a></td> <td>6 november 1992 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Austria.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Oostenrijk"><img alt="Vlag van Oostenrijk" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/20px-Flag_of_Austria.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/30px-Flag_of_Austria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_Austria.svg/40px-Flag_of_Austria.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a></td> <td>28 april 1995</td> <td>1 december 1997 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Denmark.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Denemarken"><img alt="Vlag van Denemarken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/20px-Flag_of_Denmark.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/30px-Flag_of_Denmark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/Flag_of_Denmark.svg/40px-Flag_of_Denmark.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="387" /></a></span> <a href="/wiki/Denemarken_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Denemarken (hoofdbetekenis)">Denemarken</a></td> <td rowspan="5">19 december 1996</td> <td rowspan="5">25 maart 2001 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Finland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Finland"><img alt="Vlag van Finland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/20px-Flag_of_Finland.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/30px-Flag_of_Finland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Flag_of_Finland.svg/40px-Flag_of_Finland.svg.png 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1100" /></a></span> <a href="/wiki/Finland" title="Finland">Finland</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Iceland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van IJsland"><img alt="Vlag van IJsland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Iceland.svg/20px-Flag_of_Iceland.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Iceland.svg/30px-Flag_of_Iceland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Flag_of_Iceland.svg/40px-Flag_of_Iceland.svg.png 2x" data-file-width="1250" data-file-height="900" /></a></span> <a href="/wiki/IJsland" title="IJsland">IJsland</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Norway.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Noorwegen"><img alt="Vlag van Noorwegen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/20px-Flag_of_Norway.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/30px-Flag_of_Norway.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Flag_of_Norway.svg/40px-Flag_of_Norway.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="372" /></a></span> <a href="/wiki/Noorwegen" title="Noorwegen">Noorwegen</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Sweden.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Zweden"><img alt="Vlag van Zweden" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/20px-Flag_of_Sweden.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/30px-Flag_of_Sweden.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Flag_of_Sweden.svg/40px-Flag_of_Sweden.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1000" /></a></span> <a href="/wiki/Zweden" title="Zweden">Zweden</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Cyprus.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Cyprus"><img alt="Vlag van Cyprus" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/20px-Flag_of_Cyprus.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/30px-Flag_of_Cyprus.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Flag_of_Cyprus.svg/40px-Flag_of_Cyprus.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a></span> <a href="/wiki/Cyprus" title="Cyprus">Cyprus</a></td> <td rowspan="10">1 mei 2004</td> <td><span style="display:none" class="sortkey">99999999 </span><span class="sorttext"><i>vooralsnog niet</i></span> <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Estonia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Estland"><img alt="Vlag van Estland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/20px-Flag_of_Estonia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/30px-Flag_of_Estonia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Flag_of_Estonia.svg/40px-Flag_of_Estonia.svg.png 2x" data-file-width="990" data-file-height="630" /></a></span> <a href="/wiki/Estland" title="Estland">Estland</a></td> <td rowspan="9">21 december 2007 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Hungary.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Hongarije"><img alt="Vlag van Hongarije" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/20px-Flag_of_Hungary.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/30px-Flag_of_Hungary.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Flag_of_Hungary.svg/40px-Flag_of_Hungary.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Hongarije" title="Hongarije">Hongarije</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Latvia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Letland"><img alt="Vlag van Letland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/20px-Flag_of_Latvia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/30px-Flag_of_Latvia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Latvia.svg/40px-Flag_of_Latvia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Letland" title="Letland">Letland</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Lithuania.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Litouwen"><img alt="Vlag van Litouwen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/20px-Flag_of_Lithuania.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/30px-Flag_of_Lithuania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/11/Flag_of_Lithuania.svg/40px-Flag_of_Lithuania.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Litouwen" title="Litouwen">Litouwen</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Malta.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Malta"><img alt="Vlag van Malta" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Malta.svg/20px-Flag_of_Malta.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Malta.svg/30px-Flag_of_Malta.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Malta.svg/40px-Flag_of_Malta.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Malta_(land)" title="Malta (land)">Malta</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Poland.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Polen"><img alt="Vlag van Polen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/20px-Flag_of_Poland.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/30px-Flag_of_Poland.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/Flag_of_Poland.svg/40px-Flag_of_Poland.svg.png 2x" data-file-width="640" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Polen_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Polen (hoofdbetekenis)">Polen</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Slovenia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Slovenië"><img alt="Vlag van Slovenië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/20px-Flag_of_Slovenia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/30px-Flag_of_Slovenia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Flag_of_Slovenia.svg/40px-Flag_of_Slovenia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Sloveni%C3%AB" title="Slovenië">Slovenië</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Slovakia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Slowakije"><img alt="Vlag van Slowakije" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/20px-Flag_of_Slovakia.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/30px-Flag_of_Slovakia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Flag_of_Slovakia.svg/40px-Flag_of_Slovakia.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Slowakije" title="Slowakije">Slowakije</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_the_Czech_Republic.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Tsjechië"><img alt="Vlag van Tsjechië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/20px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/30px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cb/Flag_of_the_Czech_Republic.svg/40px-Flag_of_the_Czech_Republic.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Tsjechi%C3%AB" title="Tsjechië">Tsjechië</a> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Switzerland_(Pantone).svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Zwitserland"><img alt="Vlag van Zwitserland" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg/16px-Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg/24px-Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg/32px-Flag_of_Switzerland_%28Pantone%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> <a href="/wiki/Zwitserland" title="Zwitserland">Zwitserland</a></td> <td>26 oktober 2004</td> <td>15 december 2008 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Liechtenstein.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Liechtenstein"><img alt="Vlag van Liechtenstein" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/20px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/30px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/Flag_of_Liechtenstein.svg/40px-Flag_of_Liechtenstein.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Liechtenstein" title="Liechtenstein">Liechtenstein</a></td> <td>14 januari 2009 (ratificatie)</td> <td>19 december 2011<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Croatia.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Kroatië"><img alt="Vlag van Kroatië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/20px-Flag_of_Croatia.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/30px-Flag_of_Croatia.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Flag_of_Croatia.svg/40px-Flag_of_Croatia.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Kroati%C3%AB" title="Kroatië">Kroatië</a> </td> <td>9 december 2011 </td> <td>1 januari 2023 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Bulgaria.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Bulgarije"><img alt="Vlag van Bulgarije" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/20px-Flag_of_Bulgaria.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/30px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Flag_of_Bulgaria.svg/40px-Flag_of_Bulgaria.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Bulgarije" title="Bulgarije">Bulgarije</a></td> <td rowspan="2">25 april 2005 </td> <td rowspan="2">31 maart 2024 </td></tr> <tr> <td><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Romania.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van Roemenië"><img alt="Vlag van Roemenië" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/20px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/30px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/40px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></a></span> <a href="/wiki/Roemeni%C3%AB" title="Roemenië">Roemenië</a> </td></tr></tbody></table> <p>Sinds de toetreding van Bulgarije en Roemenië tot de Schengenzone omvat dit gebied 29 landen; 25 lidstaten van de Europese Unie en vier niet-lidstaten (Noorwegen, IJsland, Zwitserland en Liechtenstein). Het gebied omvat zo'n 440 miljoen inwoners en heeft een oppervlakte van 4.595.000 vierkante kilometer. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uitzonderingen">Uitzonderingen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Uitzonderingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Uitzonderingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De volgende territoria van de lidstaten worden niet gedekt door het verdrag: </p> <ul><li><b><a href="/wiki/Bonaire" title="Bonaire">Bonaire</a></b>, <b><a href="/wiki/Sint_Eustatius" title="Sint Eustatius">Sint Eustatius</a></b> en <b><a href="/wiki/Saba" title="Saba">Saba</a></b> van <a href="/wiki/Nederland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Nederland (hoofdbetekenis)">Nederland</a></li> <li><b><a href="/wiki/Franse_overzeese_gebieden" title="Franse overzeese gebieden">Franse overzeese gebieden</a></b> van <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a></li> <li><b><a href="/wiki/Spitsbergen_(archipel)" class="mw-redirect" title="Spitsbergen (archipel)">Spitsbergen</a></b> van <a href="/wiki/Noorwegen" title="Noorwegen">Noorwegen</a> (vrije toegang is geregeld via het <a href="/wiki/Spitsbergenverdrag" title="Spitsbergenverdrag">Spitsbergenverdrag</a> waaraan ook niet-Schengenlanden deelnemen)</li> <li><b><a href="/wiki/Groenland" title="Groenland">Groenland</a></b> en de <b><a href="/wiki/Faer%C3%B6er" title="Faeröer">Faeröereilanden</a></b> van <a href="/wiki/Denemarken" title="Denemarken">Denemarken</a></li></ul> <p><a href="/wiki/San_Marino_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="San Marino (hoofdbetekenis)">San Marino</a> noch <a href="/wiki/Vaticaanstad" title="Vaticaanstad">Vaticaanstad</a> hebben overeenkomsten gesloten met de EU over het vrije verkeer van personen, en beide maken geen deel uit van de Schengenzone. Echter, dankzij bilaterale overeenkomsten met <a href="/wiki/Itali%C3%AB" title="Italië">Italië</a> (dat wel deel uitmaakt van de Schengenzone) worden er geen grenscontroles gehouden tussen de Schengenzone en hun grenzen. <a href="/wiki/Monaco_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Monaco (hoofdbetekenis)">Monaco</a> heeft soortgelijke afspraken met <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a>. </p><p>Grenscontroles blijven bestaan bij de grens van Schengen met <a href="/wiki/Andorra_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Andorra (hoofdbetekenis)">Andorra</a>. Echter, Andorra hanteert het beleid dat eenieder die in Frankrijk en Spanje mag verblijven, tevens Andorra in mag reizen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Economie">Economie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Economie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Economie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voor elke twee landen in het Schengengebied neemt de totale handel tussen beide toe met ongeveer 0,1% per jaar. Dezelfde toename van de handel wordt weer behaald voor elke 1% jaarlijkse toename van immigratie tussen de landen.<sup id="cite_ref-TWE_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-TWE-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-europarl_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-europarl-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Gemiddeld is het afschaffen van controles aan elke grens gelijk aan het schrappen van een tarief van 0,7% en nemen de kostenbesparingen op een handelsroute toe met het aantal overschreden binnengrenzen. Landen buiten het Schengengebied profiteren ook.<sup id="cite_ref-CEPR_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CEPR-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ongeveer 1,7 miljoen mensen pendelen dagelijks om over een Europese grens te werken, en in sommige regio's vormen deze mensen een derde van de beroepsbevolking. Zo werkt 2,1% van de werknemers in Hongarije in een ander land, voornamelijk Oostenrijk en Slowakije. Jaarlijks worden er in totaal 1,3 miljard grensovergangen van Schengen overschreden. 57 miljoen overtochten zijn het gevolg van goederenvervoer over de weg, met een waarde van 2,8 biljoen euro per jaar.<sup id="cite_ref-europarl_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-europarl-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De handel in goederen wordt sterker beïnvloed dan de handel in diensten en de daling van de handelskosten varieert van 0,42% tot 1,59%, afhankelijk van geografie, handelspartners en andere factoren.<sup id="cite_ref-CEPR_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-CEPR-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kritiek">Kritiek</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Kritiek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Kritiek"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het Verdrag van Schengen is wel door mensenrechtenorganisaties bekritiseerd omdat het een van de bouwstenen is van wat de organisaties het <a href="/wiki/Fort_Europa" title="Fort Europa">Fort Europa</a> noemen, waarbij bepaalde groepen mensen worden uitgesloten. Niet alleen wordt de basis onder uitsluiting van mensen om zich in de Schengenzone te begeven betwist, ook wordt gesteld dat als gevolg van de verscherpte bewaking van de buitengrenzen van de Schengenzone, migranten risico's gaan nemen om Europa binnen te komen en daarbij het leven kunnen laten.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 02 mei 2018 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> Aan de andere kant is er kritiek omdat tijdens de migrantencrisis van 2015 is gebleken dat de buitengrenzen in werkelijkheid slecht bewaakbaar zijn, onder andere door de enorme lengte. Dit stelt mensensmokkelaars in staat om mensen Europa binnen te loodsen, met als gevolg immigratiestromen richting West-Europa aangezien er geen grenscontroles meer zijn tussen West-Europa en andere landen. Eenmaal aangekomen blijken deze mensen vervolgens extreem moeilijk uitzetbaar met als gevolg sociale onrust (zoals door voorrang bij het verkrijgen van sociale woningen) en oplopende kosten voor opvang, uitkeringen en aanverwante ondersteuningen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Dublin-conventie" title="Dublin-conventie">Dublin-conventie</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_met_meerdere_snelheden" title="Europa met meerdere snelheden">Europa met meerdere snelheden</a></li> <li><a href="/wiki/Verdrag_van_Pr%C3%BCm_(2005)" title="Verdrag van Prüm (2005)">Verdrag van Prüm (2005)</a></li> <li><a href="/wiki/Vrijheid_van_dienstverlening" title="Vrijheid van dienstverlening">Vrijheid van dienstverlening</a></li> <li><a href="/wiki/Vrij_verkeer_van_werknemers_binnen_de_Europese_Unie" title="Vrij verkeer van werknemers binnen de Europese Unie">Vrij verkeer van werknemers binnen de Europese Unie</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li><i>De tekst op deze pagina of een eerdere versie daarvan is afkomstig van de <a rel="nofollow" class="external text" href="http://europa.eu/index_nl.htm">website van de Europese Unie</a></i></li></ul> <hr /> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFZaken2024"><span style="font-variant:small-caps;">Zaken, Ministerie van Buitenlandse</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/brexit">Brexit - Rijksoverheid.nl</a>. <i>www.rijksoverheid.nl</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2024-01-16">16 januari 2024</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-05-19">19 mei 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nu.nl/politiek/2622287/roemenie-en-bulgarije-nog-niet-klaar-schengen.html">Roemenië en Bulgarije nog niet klaar voor Schengen</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2022"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/artikel/2454857-nederland-blokkeert-toelating-bulgarije-tot-schengen-zone">Nederland blokkeert toelating Bulgarije tot Schengen-zone</a>. NOS Nieuws (<span class="mw-formatted-date" title="2022-12-02">2 december 2022</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2022-12-03">3 december 2022</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFLiboreiro2022"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Liboreiro, Jorge</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euronews.com/my-europe/2022/12/08/austria-blocks-schengen-accession-of-romania-and-bulgaria-while-croatia-gets-green-light">Croatia allowed in but Romania and Bulgaria still left out of Schengen</a>. <i>euronews</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2022-12-08">8 december 2022</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2022-12-14">14 december 2022</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rtlnieuws.nl/nieuws/buitenland/artikel/5424626/bulgarije-schengen-nederland-europese-commissie-mark-rutte">Nederland wil, na lang dwarsliggen, instemmen met Bulgarije als Schengenlid</a>. <i>RTL Nieuws</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-12-15">15 december 2023</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-12-18">18 december 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.romaniajournal.ro/politics/romania-and-bulgarias-schengen-accession-at-risk-due-to-budapests-concerns-over-russian-gas/">New obstacle in sight on the road to Schengen</a>. <i>The Romania Journal</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-12-15">15 december 2023</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-12-19">19 december 2023</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFGrigoras2024"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant:small-caps;">Grigoras, Alina</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.romaniajournal.ro/politics/official-eu-journal-publishes-decision-on-romania-bulgaria-schengen-partial-accession/">Schengen Partial Accession of Romania official</a>. <i>The Romania Journal</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2024-01-04">4 januari 2024</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-01-08">8 januari 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:32024D0210">Besluit (EU) 2024/210 van de Raad van 30 december 2023 betreffende de volledige toepassing van de bepalingen van het Schengenacquis in de Republiek Bulgarije en Roemenië</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/politie/internationale-politiesamenwerking">Internationale politiesamenwerking</a>, rijksoverheid.nl</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/?uri=CELEX:42000A0922(02)">Het Schengenacquis - Overeenkomst ter uitvoering van het tussen de regeringen van de staten van de Benelux Economische Unie, de Bondsrepubliek Duitsland en de Franse Republiek op 14 juni 1985 te Schengen gesloten akkoord betreffende de geleidelijke afschaffing van de controles aan de gemeenschappelijke grenzen</a>: artikel 41</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://eur-lex.europa.eu/legal-content/NL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32006R0562">Schengengrenscode</a>: Verordening (EG) nr. 562/2006 van het Europees Parlement en de Raad van 15 maart 2006 tot vaststelling van een communautaire code betreffende de overschrijding van de grenzen door personen</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2020"><span style="font-variant:small-caps;">VRT NWS</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2020/03/15/grenzen-eu/">OVERZICHT: Oost-Europese landen sluiten massaal grenzen, EU wil goederentransport verzekeren</a>. <i>vrtnws.be</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2020-03-15">15 maart 2020</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-06-03">3 juni 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Cyprus is toegetreden tot de Schengenzone maar heeft dit nog niet kunnen implementeren wegens het <a href="/wiki/Noord-Cyprus" title="Noord-Cyprus">conflict</a> met <a href="/wiki/Turkije" title="Turkije">Turkije</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nos.nl/artikel/323649-ook-zonder-paspoort-naar-liechtenstein.html">Ook zonder paspoort naar Liechtenstein</a></span> </li> <li id="cite_note-TWE-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TWE_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2014"> (<span class="mw-formatted-date" title="2014-03-24">24 maart 2014</span>). <cite>The Positive Effects of the Schengen Agreement on European Trade</cite>. <i>The World Economy</i> <b>37</b> (11): 1541–1557. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/issn/0378-5920">0378-5920</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111/twec.12158">10.1111/twec.12158</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-europarl-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-europarl_16-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-europarl_16-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2016"><span style="font-variant:small-caps;">European Parliamentary Research Service</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/ATAG/2016/579074/EPRS_ATA(2016)579074_EN.pdf">The economic impact of suspending Schengen</a> (March 2016). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-06-15">15 juni 2017</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-CEPR-17"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-CEPR_17-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CEPR_17-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2016"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://voxeu.org/article/trade-costs-border-controls-schengen-area">Trade costs of border controls in the Schengen area</a>. <i>Centre for Economic Policy Research</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2016-04-27">27 april 2016</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-06-15">15 juni 2017</span>. </span> See also: <span class="citation" id="CITEREF2017"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eria.org/ERIA-DP-2016-36.pdf">The Trade Effect of Border Controls: Evidence from the European Schengen Agreement</a> (March 2017). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-06-15">15 juni 2017</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2016"><span style="font-variant:small-caps;">European Council on Foreign Relations</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ecfr.eu/specials/scorecard/schengen_flash_scorecard">The Future of Schengen</a> (2016). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-06-15">15 juni 2017</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2016"> (<span class="mw-formatted-date" title="2016-02-06">6 februari 2016</span>). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/news/briefing/21690065-permanent-reintroduction-border-controls-would-harm-trade-europe-putting-up-barriers">Schengen's economic impact: Putting up barriers</a></cite>. <i>The Economist</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2017-06-15">15 juni 2017</span>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Verdragen_van_Schengen#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Verdragen van Schengen">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Schengen_Agreement#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Schengen Agreement">Schengen Agreement</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Verdragen_van_de_Europese_Unie_en_gerelateerde_documenten"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_verdragen_Europese_Unie" title="Sjabloon:Navigatie verdragen Europese Unie"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/nl:Overleg_sjabloon:Navigatie_verdragen_Europese_Unie" title="Overleg sjabloon"><img alt="Overleg sjabloon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_verdragen_Europese_Unie&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div class="navigatie-afb-rechts noviewer"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Flag_of_Europe.svg" class="mw-file-description" title="Vlag van de Europese Unie"><img alt="Vlag van de Europese Unie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/30px-Flag_of_Europe.svg.png" decoding="async" width="30" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/45px-Flag_of_Europe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Flag_of_Europe.svg/60px-Flag_of_Europe.svg.png 2x" data-file-width="810" data-file-height="540" /></a></span></div> <div id="Verdragen_van_de_Europese_Unie_en_gerelateerde_documenten" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Verdragen_van_de_Europese_Unie" title="Verdragen van de Europese Unie">Verdragen van de Europese Unie</a> en gerelateerde documenten</div> <div class="navigatie-inhoud"> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67785531">.mw-parser-output .navigatie-tabel{margin:0 auto 0 auto;text-align:left}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:right}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding-left:0.5em}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .navigatie-tabel tr{display:grid;grid-template-columns:1fr;width:100%;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-tabel tr:last-of-type{margin-bottom:0}.mw-parser-output .navigatie-tabel .links{text-align:unset}.mw-parser-output .navigatie-tabel .rechts{padding:unset}}</style><table class="navigatie-tabel vatop" cellpadding="0" cellspacing="0" style=""><tbody><tr><td class="links" style=""><b>Juridische basis:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Verdrag_van_Maastricht_(1992)" title="Verdrag van Maastricht (1992)">Verdrag betreffende de Europese Unie</a> (VEU) · <a href="/wiki/Verdrag_betreffende_de_werking_van_de_Europese_Unie" title="Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie">Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie</a> (VwEU) · <a href="/wiki/Verdrag_tot_oprichting_van_de_Europese_Gemeenschap_voor_Atoomenergie" title="Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie">Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie</a> (Euratom) · <a href="/wiki/Handvest_van_de_grondrechten_van_de_Europese_Unie" title="Handvest van de grondrechten van de Europese Unie">Handvest van de grondrechten van de Europese Unie</a> (Handvest)</td></tr><tr><td class="links"><b>Verdragen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Verdrag_tot_oprichting_van_de_Europese_Gemeenschap_voor_Kolen_en_Staal" title="Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal">Parijs</a> <small> (1951) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_oprichting_van_de_Europese_Economische_Gemeenschap" title="Verdrag tot oprichting van de Europese Economische Gemeenschap">Rome (EEG)</a> <small> (1957) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_oprichting_van_de_Europese_Gemeenschap_voor_Atoomenergie" title="Verdrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap voor Atoomenergie">Rome (Euratom)</a> <small> (1957) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_instelling_van_%C3%A9%C3%A9n_Raad_en_%C3%A9%C3%A9n_Commissie_van_de_Europese_Gemeenschappen" title="Verdrag tot instelling van één Raad en één Commissie van de Europese Gemeenschappen">Fusie</a> <small> (1965) </small> · <a href="/wiki/Europese_Akte" title="Europese Akte">Europese Akte</a> <small> (1986) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Maastricht_(1992)" title="Verdrag van Maastricht (1992)">Maastricht</a> <small> (1992) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Amsterdam" title="Verdrag van Amsterdam">Amsterdam</a> <small> (1997) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Nice" title="Verdrag van Nice">Nice</a> <small> (2001) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Lissabon_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verdrag van Lissabon (hoofdbetekenis)">Lissabon</a> <small> (2007) </small></td></tr><tr><td class="links"><b>Toetredingsverdragen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(1972)" title="Verdrag tot toetreding (1972)">1972</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(1979)" title="Verdrag tot toetreding (1979)">1979</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(1985)" title="Verdrag tot toetreding (1985)">1985</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(1994)" title="Verdrag tot toetreding (1994)">1994</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(2003)" title="Verdrag tot toetreding (2003)">2003</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(2005)" title="Verdrag tot toetreding (2005)">2005</a> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_toetreding_(2011)" title="Verdrag tot toetreding (2011)">2011</a></td></tr><tr><td class="links"><b>Secundaire verdragen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Conventie_voor_de_samenwerking_van_de_Nederlandse_Antillen_met_de_Europese_Economische_Gemeenschap" title="Conventie voor de samenwerking van de Nederlandse Antillen met de Europese Economische Gemeenschap">Conventie van de Nederlandse Antillen</a> <small> (1960) </small> · <a href="/wiki/Budgettaire_verdragen_van_de_Europese_Unie" title="Budgettaire verdragen van de Europese Unie">Eerste Budgettaire Verdrag</a> <small> (1970) </small> · <a href="/wiki/Budgettaire_verdragen_van_de_Europese_Unie" title="Budgettaire verdragen van de Europese Unie">Tweede Budgettaire Verdrag</a> <small> (1975) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Groenland" title="Verdrag van Groenland">Verdrag van Groenland</a> <small> (1984) </small></td></tr><tr><td class="links"><b>Amendementen:</b></td><td class="rechts"><a href="/w/index.php?title=Protocol_36&action=edit&redlink=1" class="new" title="Protocol 36 (de pagina bestaat niet)">Protocol 36</a> <small> (2011) </small> · <a href="/wiki/Europees_Stabiliteitsmechanisme" title="Europees Stabiliteitsmechanisme">Artikel 136</a> <small> (2011) </small></td></tr><tr><td class="links"><b>Afgewezen verdragen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Europese_Defensiegemeenschap" title="Europese Defensiegemeenschap">Defensiegemeenschap</a> <small> (1952) </small> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_vaststelling_van_een_Grondwet_voor_Europa" title="Verdrag tot vaststelling van een Grondwet voor Europa">Europese Grondwet</a> <small> (2004) </small></td></tr><tr><td class="links"><b>Verklaringen:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Schumanplan" title="Schumanplan">Schumanverklaring</a> <small> (1950) </small> · <a href="/wiki/Plechtige_Verklaring_van_Stuttgart_van_19_juni_1983" title="Plechtige Verklaring van Stuttgart van 19 juni 1983">Plechtige Verklaring van Stuttgart</a> <small> (1983) </small> · <a href="/wiki/Verklaring_van_Berlijn_(2007)" title="Verklaring van Berlijn (2007)">Verklaring van Berlijn</a> <small> (2007) </small></td></tr><tr><td class="links"><b>Strategieën:</b></td><td class="rechts"><a href="/wiki/Strategie_van_Lissabon" title="Strategie van Lissabon">Strategie van Lissabon</a> <small>(2000)</small> · <a href="/wiki/EU_2020-strategie" title="EU 2020-strategie">EU 2020-strategie</a> <small>(2010)</small></td></tr><tr><td class="links"><b>Overige documenten:</b></td><td class="rechts"><a class="mw-selflink selflink">Verdrag van Schengen</a> <small> (1985) </small> · <a href="/wiki/Stabiliteits-_en_Groeipact" title="Stabiliteits- en Groeipact">Stabiliteits- en Groeipact</a> <small>(1998)</small> · <a href="/wiki/Verdrag_van_Pr%C3%BCm_(2005)" title="Verdrag van Prüm (2005)">Verdrag van Prüm</a> <small>(2005)</small> · <a href="/wiki/Euro-plus_pact" title="Euro-plus pact">Euro-plus pact</a> <small>(2011)</small> · <a href="/wiki/Sixpack_(Europese_Unie)" title="Sixpack (Europese Unie)">Sixpack</a> <small>(2011)</small> · <a href="/wiki/Verdrag_tot_oprichting_van_het_Europees_Stabiliteitsmechanisme" title="Verdrag tot oprichting van het Europees Stabiliteitsmechanisme">Verdrag tot oprichting van het Europees Stabiliteitsmechanisme</a> <small> (2012) </small> · <a href="/wiki/Europese_begrotingsunie" title="Europese begrotingsunie">Europese begrotingsunie</a> <small> (2012) </small> · <a href="/wiki/Bankenunie" title="Bankenunie">Europese Bankenunie</a> <small> (2014) </small></td></tr></tbody></table> </div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&oldid=68382962#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&oldid=68382962#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Verdrag_van_de_Europese_Unie" title="Categorie:Verdrag van de Europese Unie">Verdrag van de Europese Unie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Verdrag_in_de_20e_eeuw" title="Categorie:Verdrag in de 20e eeuw">Verdrag in de 20e eeuw</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Verdrag_uit_1985" title="Categorie:Verdrag uit 1985">Verdrag uit 1985</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Grensverdrag" title="Categorie:Grensverdrag">Grensverdrag</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Schengen" title="Categorie:Schengen">Schengen</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_mei_2018" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds mei 2018">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds mei 2018</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 14 nov 2024 om 23:01.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Verdragen_van_Schengen&mobileaction=toggle_view_mobile#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78fc6dc798-prm8c","wgBackendResponseTime":143,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.319","walltime":"0.495","ppvisitednodes":{"value":5432,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":51820,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":21599,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":17273,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 368.106 1 -total"," 37.04% 136.342 1 Sjabloon:Appendix"," 36.34% 133.764 1 Sjabloon:References"," 16.15% 59.444 7 Sjabloon:Citeer_web"," 12.07% 44.433 1 Sjabloon:Commonscat"," 10.70% 39.397 1 Sjabloon:Zusterproject_box"," 9.37% 34.477 1 Sjabloon:Navigatie_verdragen_Europese_Unie"," 9.00% 33.140 2 Sjabloon:First_non_empty"," 8.29% 30.534 1 Sjabloon:Navigatie"," 5.76% 21.190 4 Sjabloon:Cite_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.026","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":974415,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-84d8f4b96-8cf4g","timestamp":"20241115123132","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Verdragen van Schengen","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Verdragen_van_Schengen#Lidmaatschap_en_inwerkingtreding","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22336062","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q22336062","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-08-14T07:28:31Z","dateModified":"2024-11-14T22:01:36Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/63\/Schengen_Area.svg","headline":"overeenkomsten tussen Europese landen om het vrije verkeer van personen mogelijk te maken"}</script> </body> </html>