CINXE.COM
Clado – Wikipédia, a enciclopédia livre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pt" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Clado – Wikipédia, a enciclopédia livre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ptwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janeiro","fevereiro","março","abril","maio","junho","julho","agosto","setembro","outubro","novembro","dezembro"],"wgRequestId":"c610c81f-6434-4b6e-8a36-8ff5ac337684","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Clado","wgTitle":"Clado","wgCurRevisionId":67675392,"wgRevisionId":67675392,"wgArticleId":43294,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["!Artigos que usam Predefinição:ill desnecessariamente","Filogenética"],"wgPageViewLanguage":"pt","wgPageContentLanguage":"pt","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Clado","wgRelevantArticleId":43294,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pt","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pt"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":4000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q713623","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.30"}; RLSTATE={"ext.gadget.FeedbackHighlight-base":"ready","ext.gadget.keepPDU":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Topicon","ext.gadget.Metacaixa","ext.gadget.TitleRewrite","ext.gadget.ElementosOcultaveis","ext.gadget.FeedbackHighlight","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.NewVillagePump","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.requestForAdminship","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.PagesForDeletion","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pt&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.gadget.FeedbackHighlight-base%2CkeepPDU&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/1200px-Clade-grade_II.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="450"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/800px-Clade-grade_II.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="300"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/640px-Clade-grade_II.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="240"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Clado – Wikipédia, a enciclopédia livre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pt.m.wikipedia.org/wiki/Clado"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Clado&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (pt)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pt.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Clado"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="''Feed'' Atom Wikipédia" href="/w/index.php?title=Especial:Mudan%C3%A7as_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Clado rootpage-Clado skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar para o conteúdo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegação </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" title="Visitar a página principal [z]" accesskey="z"><span>Página principal</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Conte%C3%BAdo_destacado"><span>Conteúdo destacado</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Eventos_atuais" title="Informação temática sobre eventos atuais"><span>Eventos atuais</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Esplanada"><span>Esplanada</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleat%C3%B3ria" title="Carregar página aleatória [x]" accesskey="x"><span>Página aleatória</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%C3%8Dndice"><span>Portais</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Informe_um_erro"><span>Informar um erro</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_especiais"><span>Páginas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Colaboração </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-welcome" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Boas-vindas"><span>Boas-vindas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_principal" title="Um local reservado para auxílio."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-Páginas-de-testes-públicas" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_de_testes"><span>Páginas de testes públicas</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Portal_comunit%C3%A1rio" title="Sobre o projeto"><span>Portal comunitário</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mudan%C3%A7as_recentes" title="Uma lista de mudanças recentes nesta wiki [r]" accesskey="r"><span>Mudanças recentes</span></a></li><li id="n-maintenance" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Manuten%C3%A7%C3%A3o"><span>Manutenção</span></a></li><li id="n-createpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Guia_de_edi%C3%A7%C3%A3o/Como_come%C3%A7ar_uma_p%C3%A1gina"><span>Criar página</span></a></li><li id="n-newpages-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_novas"><span>Páginas novas</span></a></li><li id="n-contact-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contato"><span>Contato</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pt.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Pesquisar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia" aria-label="Pesquisar na Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas pessoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspeto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspeto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt" class=""><span>Donativos</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Clado" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório" class=""><span>Criar uma conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Clado" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o" class=""><span>Entrar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Mais opções" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas pessoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas pessoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu do utilizador" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt"><span>Donativos</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Clado" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Criar uma conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Clado" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Entrar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores sem sessão iniciada <a href="/wiki/Ajuda:Introduction" aria-label="Saiba mais sobre edição"><span>saber mais</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minhas_contribui%C3%A7%C3%B5es" title="Uma lista de edições feitas a partir deste endereço IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuições</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minha_discuss%C3%A3o" title="Discussão sobre edições feitas a partir deste endereço IP [n]" accesskey="n"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eocultar\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"pt\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Conteúdo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Conteúdo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Início</div> </a> </li> <li id="toc-Ver_também" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ver_também"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ver também</span> </div> </a> <ul id="toc-Ver_também-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referências" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referências"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Referências</span> </div> </a> <ul id="toc-Referências-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Índice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Clado</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir para um artigo noutra língua. Disponível em 67 línguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-67" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">67 línguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — africanês" lang="af" hreflang="af" data-title="Klade" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="africanês" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Clado" title="Clado — aragonês" lang="an" hreflang="an" data-title="Clado" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonês" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%B9_%D8%AD%D9%8A%D9%88%D9%8A" title="فرع حيوي — árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فرع حيوي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%82%D8%B3%D9%8A%D9%85%D8%A9_(%D8%A8%D9%8A%D9%88%D9%84%D9%88%D8%AC%D9%8A%D8%A7)" title="تقسيمة (بيولوجيا) — Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="تقسيمة (بيولوجيا)" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — azerbaijano" lang="az" hreflang="az" data-title="Klad" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Клада — bielorrusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Клада" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%BE%D0%BD_(%D0%B5%D0%B2%D0%BE%D0%BB%D1%8E%D1%86%D0%B8%D1%8F)" title="Клон (еволюция) — búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Клон (еволюция)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Kladus" title="Kladus — bósnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Kladus" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bósnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — catalão" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Clade" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalão" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Klad" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Клада — chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Клада" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — alemão" lang="de" hreflang="de" data-title="Klade" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Κλάδος — grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Κλάδος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — inglês" lang="en" hreflang="en" data-title="Clade" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglês" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Klado" title="Klado — esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Klado" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Clado" title="Clado — espanhol" lang="es" hreflang="es" data-title="Clado" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Klaad" title="Klaad — estónio" lang="et" hreflang="et" data-title="Klaad" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estónio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Klado" title="Klado — basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Klado" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AE%D9%87" title="تبارشاخه — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="تبارشاخه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kladistiikka#Peruskäsitteitä" title="Kladistiikka — finlandês" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kladistiikka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — francês" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Clade" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francês" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — frísico ocidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Klade" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frísico ocidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Cl%C3%A1d" title="Clád — irlandês" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Clád" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Clado" title="Clado — galego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Clado" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Clade" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A0%D7%A3_(%D7%A4%D7%99%D7%9C%D7%95%D7%92%D7%A0%D7%98%D7%99%D7%A7%D7%94)" title="ענף (פילוגנטיקה) — hebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="ענף (פילוגנטיקה)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%A1" title="क्लेड — hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="क्लेड" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Kl%C3%A1d" title="Klád — húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Klád" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%A1%D5%A4" title="Կլադ — arménio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կլադ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Clado" title="Clado — interlíngua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Clado" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlíngua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — indonésio" lang="id" hreflang="id" data-title="Klad" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Klado" title="Klado — ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Klado" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Grein_(flokkunarfr%C3%A6%C3%B0i)" title="Grein (flokkunarfræði) — islandês" lang="is" hreflang="is" data-title="Grein (flokkunarfræði)" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandês" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Clado" title="Clado — italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Clado" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%88%86%E5%B2%90%E7%BE%A4" title="分岐群 — japonês" lang="ja" hreflang="ja" data-title="分岐群" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonês" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — javanês" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Klade" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanês" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Taskadrant" title="Taskadrant — kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Taskadrant" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B3%84%ED%86%B5%EA%B5%B0" title="계통군 — coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="계통군" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Cladus" title="Cladus — latim" lang="la" hreflang="la" data-title="Cladus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latim" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Klaad" title="Klaad — limburguês" lang="li" hreflang="li" data-title="Klaad" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburguês" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4" title="Клад — macedónio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Клад" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedónio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%A1%E0%B5%8D" title="ക്ലാഡ് — malaiala" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ക്ലാഡ്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malaiala" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%A1" title="क्लेड — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="क्लेड" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Klad" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — maltês" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Klad" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltês" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — baixo-alemão" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Klade" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="baixo-alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — neerlandês" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Clade" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Klade" title="Klade — norueguês bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Klade" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norueguês bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Klad" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Clad%C4%83" title="Cladă — romeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Cladă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Клада — russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Клада" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%DA%AA%D9%84%D8%A6%DA%8A" title="ڪلئڊ — sindi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="ڪلئڊ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Kladus" title="Kladus — servo-croata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Kladus" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="servo-croata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vetva_(taxon%C3%B3mia)" title="Vetva (taxonómia) — eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vetva (taxonómia)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Klad" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Kladus" title="Kladus — sérvio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Kladus" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="sérvio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Klad" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%89%E0%AE%AF%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%BF%E0%AE%B3%E0%AF%88" title="உயிரிக்கிளை — tâmil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="உயிரிக்கிளை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tâmil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%94" title="เคลด — tailandês" lang="th" hreflang="th" data-title="เคลด" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandês" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Klad" title="Klad — turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Klad" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4%D0%B0" title="Клада — ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Клада" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — véneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Clade" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="véneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Nh%C3%A1nh_(ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc)" title="Nhánh (phân loại học) — vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nhánh (phân loại học)" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Clade" title="Clade — West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Clade" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%BC%94%E5%8C%96%E6%94%AF" title="演化支 — wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="演化支" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%BC%94%E5%8C%96%E6%94%AF" title="演化支 — chinês" lang="zh" hreflang="zh" data-title="演化支" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinês" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%80%B2%E5%8C%96%E6%94%AF" title="進化支 — cantonês" lang="yue" hreflang="yue" data-title="進化支" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonês" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q713623#sitelinks-wikipedia" title="Editar hiperligações interlínguas" class="wbc-editpage">Editar hiperligações</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaços nominais"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Clado" title="Ver a página de conteúdo [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discuss%C3%A3o:Clado" rel="discussion" title="Discussão sobre o conteúdo da página [t]" accesskey="t"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mudar a variante da língua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">português</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Clado"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&action=history" title="Edições anteriores desta página. [h]" accesskey="h"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mais opções" > <div class="vector-menu-heading"> Operações </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Clado"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&action=history"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Geral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_afluentes/Clado" title="Lista de todas as páginas que contêm hiperligações para esta [j]" accesskey="j"><span>Páginas afluentes</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Altera%C3%A7%C3%B5es_relacionadas/Clado" rel="nofollow" title="Mudanças recentes nas páginas para as quais esta contém hiperligações [k]" accesskey="k"><span>Alterações relacionadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pt.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Carregar_ficheiro" title="Carregar ficheiros [u]" accesskey="u"><span>Carregar ficheiro</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&oldid=67675392" title="Hiperligação permanente para esta revisão desta página"><span>Hiperligação permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&action=info" title="Mais informações sobre esta página"><span>Informações da página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Clado&id=67675392&wpFormIdentifier=titleform" title="Informação sobre como citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FClado"><span>Obter URL encurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FClado"><span>Descarregar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Livro&bookcmd=book_creator&referer=Clado"><span>Criar um livro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Clado&action=show-download-screen"><span>Descarregar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Clado&printable=yes" title="Versão para impressão desta página [p]" accesskey="p"><span>Versão para impressão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros projetos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q713623" title="Hiperligação para o elemento do repositório de dados [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspeto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pt" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Clade-grade_II.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/220px-Clade-grade_II.svg.png" decoding="async" width="220" height="83" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/330px-Clade-grade_II.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Clade-grade_II.svg/440px-Clade-grade_II.svg.png 2x" data-file-width="944" data-file-height="354" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cladograma" title="Cladograma">Cladograma</a> mostrando dois clados em azul e vermelho (monofiléticos). A área verde pode ser denominada como um <a href="/wiki/Grado_(clad%C3%ADstica)" title="Grado (cladística)">grado</a> (não monofilético), pois os ramos em azul também descendem dali.</figcaption></figure> <p>Em <a href="/wiki/Clad%C3%ADstica" title="Cladística">cladística</a>, um <b>clado</b> ou <b>ramo</b> é um grupo de <a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">organismos</a> originados de um único ancestral comum exclusivo. Em <a href="/wiki/Biologia" title="Biologia">biologia</a> se chama <b>clado</b> cada um dos ramos da <a href="/wiki/%C3%81rvore_filogen%C3%A9tica" title="Árvore filogenética">árvore filogenética</a>. Por conseguinte um clado é um grupo de espécies com um <a href="/wiki/Ancestral_comum" class="mw-redirect" title="Ancestral comum">ancestral comum</a> exclusivo.<sup id="cite_ref-Berkeley_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Berkeley-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Qualquer grupo assim considerado é um grupo <a href="/wiki/Monofil%C3%A9tico" class="mw-redirect" title="Monofilético">monofilético</a> de organismos,<sup id="cite_ref-Berkeley_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Berkeley-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e podem ser modelados em um <a href="/wiki/Cladograma" title="Cladograma">cladograma</a>: um diagrama dos organismos em forma de árvore. </p><p>O clado forma parte de uma <a href="/wiki/M%C3%A9todo_cient%C3%ADfico" title="Método científico">hipótese científica</a> de <a href="/wiki/Modelo_relacional" title="Modelo relacional">modelo relacional</a> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evolução">evolucionário</a> entre os organismos incluídos na análise. Um clado particular pode ser sustentado ou não diante de uma análise subsequente usando um conjunto diferente de dados ou de um modelo distinto de evolução. </p><p>Se um clado se mostra robusto em distintas análises cladísticas, usando diferentes conjuntos de dados, pode ser adotado em uma <a href="/wiki/Taxonomia" title="Taxonomia">taxonomia</a> e se tornar um <a href="/wiki/T%C3%A1xon" title="Táxon">táxon</a>. Contudo um táxon não é necessariamente um clado.<sup id="cite_ref-Berkeley_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Berkeley-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os <a href="/wiki/R%C3%A9pteis" title="Répteis">répteis</a>, por exemplo, são um grupo <a href="/wiki/Parafil%C3%A9tico" title="Parafilético">parafilético</a> porque não incluem aves, as quais possuem um ancestral comum com os répteis.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A tendência entretanto é reorganizar os táxons para formar clados. </p><p><a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> mostrou, entre outras coisas, que a <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evolução">evolução</a> vem acompanhada de divergência, de maneira que dadas duas <a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">espécies</a>, ambas <a href="/wiki/Origem_comum" title="Origem comum">derivaram</a> de um antepassado comum mais ou menos remoto no tempo. Desde então, a <a href="/wiki/Taxonomia_evolutiva" title="Taxonomia evolutiva">taxonomia evolutiva</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> surge como um ideal da <a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_cient%C3%ADfica" title="Classificação científica">classificação biológica</a> de agrupar as espécies por seu grau de parentesco, aproximando as que tem um ancestral comum mais próximo. O estudo do parentesco, <a href="/wiki/Filogenia" title="Filogenia">análise filogenética</a> ou análise cladística, se realiza agora com ferramentas muito eficazes, como a comparação direta de sequências genéticas. As <a href="/wiki/%C3%81rvore_filogen%C3%A9tica" title="Árvore filogenética">árvores filogenéticas</a> resumem o que se sabe da história evolutiva e se chamam clados os seus ramos. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ver_também"><span id="Ver_tamb.C3.A9m"></span>Ver também</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Clado&veaction=edit&section=1" title="Editar secção: Ver também" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Clado&action=edit&section=1" title="Editar código-fonte da secção: Ver também"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Clad%C3%ADstica" title="Cladística">Cladística</a></li> <li><a href="/wiki/Monofil%C3%A9tico" class="mw-redirect" title="Monofilético">Monofilético</a></li> <li><a href="/wiki/Polifil%C3%A9tico" class="mw-redirect" title="Polifilético">Polifilético</a></li> <li><a href="/wiki/Parafil%C3%A9tico" title="Parafilético">Parafilético</a></li> <li><a href="/wiki/Grado_(clad%C3%ADstica)" title="Grado (cladística)">Grado</a></li></ul> <h2 id="Referências" style="cursor: help;" title="Esta seção foi configurada para não ser editável diretamente. Edite a página toda ou a seção anterior em vez disso."><span id="Refer.C3.AAncias"></span>Referências</h2> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Berkeley-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Berkeley_1-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Berkeley_1-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Berkeley_1-2">c</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ucmp.berkeley.edu/glossary/gloss1phylo.html">«UCMP Glossary: Phylogenetics»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 24 de março de 2011</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AClado&rft.btitle=UCMP+Glossary%3A+Phylogenetics&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ucmp.berkeley.edu%2Fglossary%2Fgloss1phylo.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.blackwellpublishing.com/ridley/a-z/Paraphyletic_group.asp">«Evolution - A-Z - Paraphyletic group»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 24 de março de 2011</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AClado&rft.btitle=Evolution+-+A-Z+-+Paraphyletic+group&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.blackwellpublishing.com%2Fridley%2Fa-z%2FParaphyletic_group.asp&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Santos, Charles Morphy Dias dos (junho de 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scielo.br/j/ss/a/ThZzjm9jdxcXndsmVwY7Rpc/?lang=pt">«Os dinossauros de Hennig: sobre a importância do monofiletismo para a sistemática biológica»</a>. <i>Scientiae Studia</i>: 179–200. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1678-3166">1678-3166</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1590%2FS1678-31662008000200003">10.1590/S1678-31662008000200003</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 1 de setembro de 2022</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AClado&rft.atitle=Os+dinossauros+de+Hennig%3A+sobre+a+import%C3%A2ncia+do+monofiletismo+para+a+sistem%C3%A1tica+biol%C3%B3gica&rft.aufirst=Charles+Morphy+Dias+dos&rft.aulast=Santos&rft.date=2008-06&rft.genre=article&rft.issn=1678-3166&rft.jtitle=Scientiae+Studia&rft.pages=179-200&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scielo.br%2Fj%2Fss%2Fa%2FThZzjm9jdxcXndsmVwY7Rpc%2F%3Flang%3Dpt&rft_id=info%3Adoi%2F10.1590%2FS1678-31662008000200003&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Haber, Matthew H. (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdl.handle.net/2027/spo.16039257.0011.021">«Species in the Age of Discordance»</a>. <i>Philosophy, Theory, and Practice in Biology</i>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/2475-3025">2475-3025</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3998%2Fptpbio.16039257.0011.021">10.3998/ptpbio.16039257.0011.021</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 1 de setembro de 2022</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AClado&rft.atitle=Species+in+the+Age+of+Discordance&rft.aufirst=Matthew+H.&rft.aulast=Haber&rft.date=2019&rft.genre=article&rft.issn=2475-3025&rft.jtitle=Philosophy%2C+Theory%2C+and+Practice+in+Biology&rft_id=http%3A%2F%2Fhdl.handle.net%2F2027%2Fspo.16039257.0011.021&rft_id=info%3Adoi%2F10.3998%2Fptpbio.16039257.0011.021&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Velasco, Joel D. (2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hdl.handle.net/2027/spo.16039257.0011.020">«The Foundations of Concordance Views of Phylogeny»</a>. <i>Philosophy, Theory, and Practice in Biology</i>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/2475-3025">2475-3025</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3998%2Fptpbio.16039257.0011.020">10.3998/ptpbio.16039257.0011.020</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 1 de setembro de 2022</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AClado&rft.atitle=The+Foundations+of+Concordance+Views+of+Phylogeny&rft.aufirst=Joel+D.&rft.aulast=Velasco&rft.date=2019&rft.genre=article&rft.issn=2475-3025&rft.jtitle=Philosophy%2C+Theory%2C+and+Practice+in+Biology&rft_id=http%3A%2F%2Fhdl.handle.net%2F2027%2Fspo.16039257.0011.020&rft_id=info%3Adoi%2F10.3998%2Fptpbio.16039257.0011.020&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69328899">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:0 auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Biologia_Evolutiva" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811335">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69785347">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Predefinição:Evolução"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Predefinição Discussão:Evolução"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Especial:EditPage/Predefinição:Evolução"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Biologia_Evolutiva" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Biologia_Evolutiva" class="mw-redirect" title="Biologia Evolutiva">Biologia Evolutiva</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div id="Introdução_•_Cronologia_(humana)_•_História_evolutiva_da_vida"><a href="/wiki/Introdu%C3%A7%C3%A3o_%C3%A0_evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Introdução à evolução">Introdução</a> • <a href="/wiki/Cronologia_da_evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Cronologia da evolução">Cronologia</a> (<a href="/wiki/Cronologia_da_evolu%C3%A7%C3%A3o_humana" title="Cronologia da evolução humana">humana</a>) • <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_da_vida" title="História evolutiva da vida">História evolutiva da vida</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evolução">Evolução</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Abiog%C3%AAnese" title="Abiogênese">Abiogênese</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Adapta%C3%A7%C3%A3o_(biologia)" title="Adaptação (biologia)">Adaptação</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Altruismo_(biologia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Altruismo (biologia) (página não existe)">Altruismo</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Altruism_(biology)" class="extiw" title="en:Altruism (biology)"><span title=""Altruism (biology)" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Altru%C3%ADsmo_rec%C3%ADproco" title="Altruísmo recíproco">Recíproco</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Clad%C3%ADstica" title="Cladística">Cladística</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Coevolu%C3%A7%C3%A3o" title="Coevolução">Coevolução</a> (<a href="/wiki/Mutualismo_(biologia)" title="Mutualismo (biologia)">Mutualismo</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Converg%C3%AAncia_evolutiva" title="Convergência evolutiva">Convergência</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Corrida_armamentista_evolutiva" title="Corrida armamentista evolutiva">Corrida armamentista evolutiva</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_divergente" title="Evolução divergente">Divergência</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Efeito_Baldwin" title="Efeito Baldwin">Efeito Baldwin</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evid%C3%AAncias_da_evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evidências da evolução">Evidências</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_paralela" class="mw-redirect" title="Evolução paralela">Evolução paralela</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o" title="Especiação">Especiação</a> (<a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">Espécie</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Complexo_espec%C3%ADfico" title="Complexo específico">Complexo específico</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Exapta%C3%A7%C3%A3o" title="Exaptação">Exaptação</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Extin%C3%A7%C3%A3o" title="Extinção">Extinção</a> (<a href="/wiki/Extin%C3%A7%C3%A3o_em_massa" title="Extinção em massa">em massa</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Homologia_(biologia)" title="Homologia (biologia)">Homologia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Incompatibilidade_evolutiva" title="Incompatibilidade evolutiva">Incompatibilidade</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Macroevolu%C3%A7%C3%A3o" title="Macroevolução">Macroevolução</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Microevolu%C3%A7%C3%A3o" title="Microevolução">Microevolução</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Origem_comum" title="Origem comum">Origem comum</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Panspermia" title="Panspermia">Panspermia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Press%C3%A3o_seletiva" title="Pressão seletiva">Pressão seletiva</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Radia%C3%A7%C3%A3o_adaptativa" title="Radiação adaptativa">Radiação adaptativa</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Taxonomia_evolutiva" title="Taxonomia evolutiva">Taxonomia evolutiva</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Radia%C3%A7%C3%A3o_n%C3%A3o-adaptativa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Radiação não-adaptativa (página não existe)">Radiação não-adaptativa</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nonadaptive_radiation" class="extiw" title="en:Nonadaptive radiation"><span title=""Nonadaptive radiation" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Teoria_dos_sinais" title="Teoria dos sinais">Teoria dos sinais</a> (<a href="/wiki/Princ%C3%ADpio_do_handicap" title="Princípio do handicap">Princípio do handicap</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Primeiras_formas_de_vida_conhecidas" title="Primeiras formas de vida conhecidas">Vida primitiva</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C3%9Altimo_ancestral_comum_universal" title="Último ancestral comum universal">Último ancestral comum universal</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Unidade_de_sele%C3%A7%C3%A3o" title="Unidade de seleção">Unidade de seleção</a> (<a href="/wiki/Vis%C3%A3o_da_evolu%C3%A7%C3%A3o_centrada_nos_genes" title="Visão da evolução centrada nos genes">Visão da evolução centrada nos genes</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Gen%C3%A9tica_populacional" title="Genética populacional">Genética populacional</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Aptid%C3%A3o" title="Aptidão">Aptidão</a> (<a href="/w/index.php?title=Aptid%C3%A3o_inclusiva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aptidão inclusiva (página não existe)">Inclusiva</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Inclusive_fitness" class="extiw" title="en:Inclusive fitness"><span title=""Inclusive fitness" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small>) <b>·</b>  <a href="/wiki/Biodiversidade" title="Biodiversidade">Biodiversidade</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Deriva_gen%C3%A9tica" title="Deriva genética">Deriva genética</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Dimorfismo_sexual" title="Dimorfismo sexual">Dimorfismo sexual</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Estrat%C3%A9gia_evolucionariamente_est%C3%A1vel" title="Estratégia evolucionariamente estável">Estratégia evolucionariamente estável</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Fluxo_g%C3%AAnico" title="Fluxo gênico">Fluxo gênico</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hip%C3%B3tese_de_Trivers-Willard" title="Hipótese de Trivers-Willard">Hipótese de Trivers-Willard</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Muta%C3%A7%C3%A3o" title="Mutação">Mutação</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Popula%C3%A7%C3%A3o_(biologia)" title="População (biologia)">População</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Princ%C3%ADpio_de_Fisher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Princípio de Fisher (página não existe)">Princípio de Fisher</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Fisher%27s_principle" class="extiw" title="en:Fisher's principle"><span title=""Fisher's principle" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_artificial" title="Seleção artificial">Seleção artificial</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_natural" title="Seleção natural">Seleção natural</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_de_parentesco" title="Seleção de parentesco">Seleção de parentesco</a> (<a href="/wiki/Investimento_parental" title="Investimento parental">Investimento parental</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Conflito_pais%E2%80%93filhos" title="Conflito pais–filhos">Conflito pais–filhos</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_sexual" title="Seleção sexual">Seleção sexual</a> ( <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_sexual_em_angiospermas" title="Seleção sexual em angiospermas">Angiospermas</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_sexual_em_fungos" title="Seleção sexual em fungos">Fungos</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_intersexual" title="Seleção intersexual">Seleção intersexual</a>) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Sele%C3%A7%C3%A3o_social&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seleção social (página não existe)">Seleção social</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Social_selection" class="extiw" title="en:Social selection"><span title=""Social selection" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Variabilidade_gen%C3%A9tica" title="Variabilidade genética">Variabilidade</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Desenvolvimento</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/Assimila%C3%A7%C3%A3o_gen%C3%A9tica" title="Assimilação genética">Assimilação genética</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biologia_evolutiva_do_desenvolvimento" title="Biologia evolutiva do desenvolvimento">Biologia evolutiva do desenvolvimento</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Canaliza%C3%A7%C3%A3o_(gen%C3%A9tica)" title="Canalização (genética)">Canalização</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Invers%C3%A3o_(biologia_evolutiva)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Inversão (biologia evolutiva) (página não existe)">Inversão</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Inversion_(evolutionary_biology)" class="extiw" title="en:Inversion (evolutionary biology)"><span title=""Inversion (evolutionary biology)" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Modularidade_(biologia)" title="Modularidade (biologia)">Modularidade</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Plasticidade_fenot%C3%ADpica" title="Plasticidade fenotípica">Plasticidade fenotípica</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">de <i><a href="/wiki/T%C3%A1xon" title="Táxon">taxa</a></i></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_das_aranhas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução das aranhas (página não existe)">Aranhas</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_spiders" class="extiw" title="en:Evolution of spiders"><span title=""Evolution of spiders" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_das_aves" title="Evolução das aves">Aves</a> (<a href="/wiki/Origem_das_aves" title="Origem das aves">Origem</a>) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_braqui%C3%B3podes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos braquiópodes (página não existe)">Braquiópodes</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_brachiopods" class="extiw" title="en:Evolution of brachiopods"><span title=""Evolution of brachiopods" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_das_bact%C3%A9rias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução das bactérias (página não existe)">Bactérias</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_bacteria" class="extiw" title="en:Evolution of bacteria"><span title=""Evolution of bacteria" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_do_cavalo" title="Evolução do cavalo">Cavalo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_cet%C3%A1ceos" title="Evolução dos cetáceos">Cetáceos</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Dinossauros#História_evolucionária" title="Dinossauros">Dinossauros</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_fungos" title="Evolução dos fungos">Fungos</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_insetos" title="Evolução dos insetos">Insetos</a> (<a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_das_borboletas" title="Evolução das borboletas">Borboletas</a>) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_macropod%C3%ADdeos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos macropodídeos (página não existe)">Macropodídeos</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_Macropodidae" class="extiw" title="en:Evolution of Macropodidae"><span title=""Evolution of Macropodidae" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_dos_mam%C3%ADferos" title="História evolutiva dos mamíferos">Mamíferos</a> (<a href="/wiki/Can%C3%ADdeos#Filogenia" title="Canídeos">Canídeos</a> (<a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_lobos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos lobos (página não existe)">Lobos</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_the_wolf" class="extiw" title="en:Evolution of the wolf"><span title=""Evolution of the wolf" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Origem_do_c%C3%A3o_dom%C3%A9stico" title="Origem do cão doméstico">Cachorros</a>)) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_moluscos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos moluscos (página não existe)">Moluscos</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_molluscs" class="extiw" title="en:Evolution of molluscs"><span title=""Evolution of molluscs" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_cefal%C3%B3podes" title="Evolução dos cefalópodes">Cefalópodes</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_peixes" title="Evolução dos peixes">Peixes</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_das_plantas" title="História evolutiva das plantas">Plantas</a> <b>·</b>  <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_primatas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos primatas (página não existe)">Primatas</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_primates" class="extiw" title="en:Evolution of primates"><span title=""Evolution of primates" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_humana" title="Evolução humana">Humanos</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_dos_l%C3%A9mures" title="História evolutiva dos lémures">Lêmures</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_r%C3%A9pteis" title="Evolução dos répteis">Répteis</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_sir%C3%AAnios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos sirênios (página não existe)">Sirênios</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_sirenians" class="extiw" title="en:Evolution of sirenians"><span title=""Evolution of sirenians" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_tetr%C3%A1podes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos tetrápodes (página não existe)">Tetrápodes</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_tetrapods" class="extiw" title="en:Evolution of tetrapods"><span title=""Evolution of tetrapods" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_evolutiva_da_vida" title="História evolutiva da vida">Vida</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_v%C3%ADrus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos vírus (página não existe)">Vírus</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Viral_evolution" class="extiw" title="en:Viral evolution"><span title=""Viral evolution" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">de <a href="/wiki/%C3%93rg%C3%A3o_(anatomia)" title="Órgão (anatomia)">órgãos</a> e <a href="/wiki/Organelo" title="Organelo">organelas</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_celular" title="Evolução celular">Célula</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Modelos_de_evolu%C3%A7%C3%A3o_do_DNA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Modelos de evolução do DNA (página não existe)">DNA</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Models_of_DNA_evolution" class="extiw" title="en:Models of DNA evolution"><span title=""Models of DNA evolution" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Eukaryota#Origem_e_evolução" title="Eukaryota">Eucariontes</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_flagelos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos flagelos (página não existe)">Flagelos</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_flagella" class="extiw" title="en:Evolution of flagella"><span title=""Evolution of flagella" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Simbiog%C3%A9nese" title="Simbiogénese">Simbiogênese</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Cromossomo#Cromossomos_dos_eucariontes" title="Cromossomo">Cromossomo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mitoc%C3%B4ndria#Origem" title="Mitocôndria">Mitocôndria</a> <b>·</b> <a href="/wiki/N%C3%BAcleo_celular#Evolução" title="Núcleo celular">Núcleo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Plast%C3%ADdeo#Origem_dos_plastídeos" title="Plastídeo">Plastídeo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sistema_endomembranoso" title="Sistema endomembranoso">Sistema endomembranoso</a>) <b>·</b> Em animais (<a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_do_c%C3%A9rebro" title="Evolução do cérebro">Cérebro</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_do_olho&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução do olho (página não existe)">Olho</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_the_eye" class="extiw" title="en:Evolution of the eye"><span title=""Evolution of the eye" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_oss%C3%ADculos_auditivos_dos_mam%C3%ADferos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos ossículos auditivos dos mamíferos (página não existe)">Ossículos auditivos</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_mammalian_auditory_ossicles" class="extiw" title="en:Evolution of mammalian auditory ossicles"><span title=""Evolution of mammalian auditory ossicles" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_dos_sistemas_nervosos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução dos sistemas nervosos (página não existe)">Sistema nervoso</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_nervous_systems" class="extiw" title="en:Evolution of nervous systems"><span title=""Evolution of nervous systems" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">de <a href="/wiki/Processo_biol%C3%B3gico" title="Processo biológico">processos</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_complexidade_biol%C3%B3gica" title="Evolução da complexidade biológica">Complexidade biológica</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Coopera%C3%A7%C3%A3o_(biologia)" title="Cooperação (biologia)">Cooperação</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_emo%C3%A7%C3%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução da emoção (página não existe)">Emoção</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_emotion" class="extiw" title="en:Evolution of emotion"><span title=""Evolution of emotion" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Empatia#Conceitos_científicos_em_evolução" title="Empatia">Empatia</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_do_envelhecimento&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução do envelhecimento (página não existe)">Envelhecimento</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_ageing" class="extiw" title="en:Evolution of ageing"><span title=""Evolution of ageing" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=%C3%89tica_evolutiva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ética evolutiva (página não existe)">Ética</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolutionary_ethics" class="extiw" title="en:Evolutionary ethics"><span title=""Evolutionary ethics" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b>  <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_eussocialidade" title="Evolução da eussocialidade">Eussocialidade</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Metabolismo#Evolução" title="Metabolismo">Metabolismo</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Monogamia_em_animais" title="Monogamia em animais">Monogamia</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_moralidade&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução da moralidade (página não existe)">Moralidade</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_morality" class="extiw" title="en:Evolution of morality"><span title=""Evolution of morality" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Organismo_multicelular#Evolução" title="Organismo multicelular">Multicelularidade</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Origem_e_evolu%C3%A7%C3%A3o_do_sexo_eucari%C3%B3tico" title="Origem e evolução do sexo eucariótico">Reprodução sexual</a> (<a href="/w/index.php?title=Origem_e_fun%C3%A7%C3%A3o_da_meiose&action=edit&redlink=1" class="new" title="Origem e função da meiose (página não existe)">Meiose</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Origin_and_function_of_meiosis" class="extiw" title="en:Origin and function of meiosis"><span title=""Origin and function of meiosis" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small>) <b>·</b>  <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_do_veneno_das_serpentes" class="mw-redirect" title="Evolução do veneno das serpentes">Veneno das serpentes</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_vis%C3%A3o_colorida&action=edit&redlink=1" class="new" title="Evolução da visão colorida (página não existe)">Visão colorida</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Evolution_of_color_vision" class="extiw" title="en:Evolution of color vision"><span title=""Evolution of color vision" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_da_vis%C3%A3o_em_cores_em_primatas" title="Evolução da visão em cores em primatas">em primatas</a>) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Origem_do_voo_das_aves&action=edit&redlink=1" class="new" title="Origem do voo das aves (página não existe)">Voo das aves</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Origin_of_avian_flight" class="extiw" title="en:Origin of avian flight"><span title=""Origin of avian flight" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Tempo_and_Mode_in_Evolution" title="Tempo and Mode in Evolution">Tempos e modos</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Catastrofismo" title="Catastrofismo">Catastrofismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Equil%C3%ADbrio_pontuado" title="Equilíbrio pontuado">Equilíbrio pontuado</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Gradualismo_fil%C3%A9tico&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gradualismo filético (página não existe)">Gradualismo</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Phyletic_gradualism" class="extiw" title="en:Phyletic gradualism"><span title=""Phyletic gradualism" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Muta%C3%A7%C3%A3o_pontual" title="Mutação pontual">Micromutação</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mutacionismo" title="Mutacionismo">Mutacionismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Saltacionismo" title="Saltacionismo">Saltacionismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Uniformitarismo" title="Uniformitarismo">Uniformitarismo</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o" title="Especiação">Especiação</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Anag%C3%AAnese" title="Anagênese">Anagênese</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_alop%C3%A1trica" title="Especiação alopátrica">Alopátrica</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Catag%C3%AAnese_(biologia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catagênese (biologia) (página não existe)">Catagênese</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Catagenesis_(biology)" class="extiw" title="en:Catagenesis (biology)"><span title=""Catagenesis (biology)" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Cladog%C3%AAnese" title="Cladogênese">Cladogênese</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Coespecia%C3%A7%C3%A3o" title="Coespeciação">Coespeciação</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_ecol%C3%B3gica" title="Especiação ecológica">Ecológica</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_h%C3%ADbrida" title="Especiação híbrida">Híbrida</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Especia%C3%A7%C3%A3o_n%C3%A3o-ecol%C3%B3gica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Especiação não-ecológica (página não existe)">Não-ecológica</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nonecological_speciation" class="extiw" title="en:Nonecological speciation"><span title=""Nonecological speciation" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_parap%C3%A1trica" title="Especiação parapátrica">Parapátrica</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_perip%C3%A1trica" title="Especiação peripátrica">Peripátrica</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Refor%C3%A7o_(especia%C3%A7%C3%A3o)" title="Reforço (especiação)">Reforço</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Especia%C3%A7%C3%A3o_simp%C3%A1trica" title="Especiação simpátrica">Simpátrica</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_do_pensamento_evolutivo" title="História do pensamento evolutivo">História</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_do_pensamento_evolutivo" title="História do pensamento evolutivo">História do pensamento evolutivo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Charles Darwin</a> (<i><a href="/wiki/A_Origem_das_Esp%C3%A9cies" title="A Origem das Espécies">A Origem das Espécies</a></i>) <b>·</b> <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">David Hume</a> (<a href="/wiki/Di%C3%A1logos_sobre_a_Religi%C3%A3o_Natural" title="Diálogos sobre a Religião Natural">Diálogos sobre a Religião Natural</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/O_eclipse_do_darwinismo" title="O eclipse do darwinismo">O Eclipse do Darwinismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/F%C3%B3ssil_de_transi%C3%A7%C3%A3o" title="Fóssil de transição">Fóssil de transição</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Gen%C3%A9tica_mendeliana" title="Genética mendeliana">Genética mendeliana</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Heran%C3%A7a_por_mistura" title="Herança por mistura">Herança por mistura</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_da_evolu%C3%A7%C3%A3o_molecular" title="História da evolução molecular">História da evolução molecular</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_da_paleontologia" title="História da paleontologia">História da paleontologia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Ideias_evolutivas_do_Renascimento" title="Ideias evolutivas do Renascimento">Renascimento e Iluminismo</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Neodarwinismo" class="mw-redirect" title="Neodarwinismo">Neodarwinismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/S%C3%ADntese_evolutiva_moderna" title="Síntese evolutiva moderna">Síntese evolutiva moderna</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/S%C3%ADntese_evolutiva_estendida" title="Síntese evolutiva estendida">Síntese evolutiva estendida</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Transmuta%C3%A7%C3%A3o_de_esp%C3%A9cies" title="Transmutação de espécies">Transmutação de espécies</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_da_Terra" title="História da Terra">Evolução da Vida</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Filosofia</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Alternativas_%C3%A0_evolu%C3%A7%C3%A3o_Darwiniana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alternativas à evolução Darwiniana (página não existe)">Alternativas</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Alternatives_to_Darwinian_evolution" class="extiw" title="en:Alternatives to Darwinian evolution"><span title=""Alternatives to Darwinian evolution" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> (<a href="/wiki/Catastrofismo" title="Catastrofismo">Catastrofismo</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Estruturalismo_(biologia)" title="Estruturalismo (biologia)">Estruturalismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolucionismo_te%C3%ADsta" title="Evolucionismo teísta">Evolucionismo teísta</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Lamarquismo" title="Lamarquismo">Lamarquismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Mutacionismo" title="Mutacionismo">Mutacionismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Ortog%C3%A9nese" title="Ortogénese">Ortogênese</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Saltacionismo" title="Saltacionismo">Saltacionismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Vitalismo" title="Vitalismo">Vitalismo</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Darwinismo" title="Darwinismo">Darwinismo</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Teleologia_na_biologia" title="Teleologia na biologia">Teleologia na biologia</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Relacionados</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Adaptabilidade_evolutiva" class="mw-redirect" title="Adaptabilidade evolutiva">Adaptabilidade evolutiva</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Astrobiologia" title="Astrobiologia">Astrobiologia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/%C3%81rvore_filogen%C3%A9tica" title="Árvore filogenética">Árvore filogenética</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Biogeografia" title="Biogeografia">Biogeografia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Enjunta_(biologia)" title="Enjunta (biologia)">Enjunta</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evid%C3%AAncias_da_evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evidências da evolução">Evidências da evolução</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_como_fato_e_teoria" title="Evolução como fato e teoria">Evolução como fato e teoria</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_molecular" title="Evolução molecular">Evolução molecular</a> <b>·</b>  <a href="/wiki/Filogen%C3%A9tica" class="mw-redirect" title="Filogenética">Filogenética</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Filogenia" title="Filogenia">Filogenia</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Gambiarra_evolutiva" title="Gambiarra evolutiva">Gambiarra evolutiva</a> (<a href="/wiki/Lista_de_gambiarras_evolutivas" title="Lista de gambiarras evolutivas">lista</a>) <b>·</b> <a href="/wiki/Gen%C3%A9tica_ecol%C3%B3gica" title="Genética ecológica">Genética ecológica</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Isolamento_reprodutivo" title="Isolamento reprodutivo">Isolamento reprodutivo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Medicina_evolutiva" title="Medicina evolutiva">Medicina evolutiva</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Polimorfismo_(biologia)" title="Polimorfismo (biologia)">Polimorfismo</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Protobionte" title="Protobionte">Protobionte</a> <b>·</b> <a href="/wiki/Sele%C3%A7%C3%A3o_de_grupo" title="Seleção de grupo">Seleção de grupo</a> (<a href="/wiki/Teoria_da_dupla_heran%C3%A7a" title="Teoria da dupla herança">Teoria da dupla herança</a>) <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=Heran%C3%A7a_epigen%C3%A9tica_transgeracional&action=edit&redlink=1" class="new" title="Herança epigenética transgeracional (página não existe)">Herança epigenética transgeracional</a> <small style="font-style:normal; position:relative; top:-0.2em;">[<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Transgenerational_epigenetic_inheritance" class="extiw" title="en:Transgenerational epigenetic inheritance"><span title=""Transgenerational epigenetic inheritance" na Wikipédia em English">en</span></a>]</small> <b>·</b> <a href="/wiki/Sistem%C3%A1tica" title="Sistemática">Sistemática</a></div></td></tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Sistema_de_classificação_biológica" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811335" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69785347" /><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Classifica%C3%A7%C3%A3o_biol%C3%B3gica" title="Predefinição:Classificação biológica"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/w/index.php?title=Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Classifica%C3%A7%C3%A3o_biol%C3%B3gica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Predefinição Discussão:Classificação biológica (página não existe)"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Classifica%C3%A7%C3%A3o_biol%C3%B3gica" title="Especial:EditPage/Predefinição:Classificação biológica"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Sistema_de_classificação_biológica" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_cient%C3%ADfica" title="Classificação científica">Sistema de classificação biológica</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Conceitos-base</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sistem%C3%A1tica" title="Sistemática">Sistemática</a></li> <li><a href="/wiki/Taxonomia" title="Taxonomia">Taxonomia</a></li> <li><a href="/wiki/Clad%C3%ADstica" title="Cladística">Cladística</a></li> <li><a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_cient%C3%ADfica" title="Classificação científica">Classificação científica</a></li> <li><a href="/wiki/Filogenia" title="Filogenia">Filogenia</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/T%C3%A1xon" title="Táxon">Táxons</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;background:transparent;color:inherit;"><div style="padding:0px;"><table class="navbox-columns-table" style="border-spacing: 0px; text-align:left;width:auto; margin-left:auto; margin-right:auto;"><tbody><tr style="vertical-align:top;"><td style="width:5em;">   </td><td class="navbox-list" style="padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><span style="white-space:nowrap;"><b><a href="/wiki/Dom%C3%ADnio_(biologia)" title="Domínio (biologia)">Domínio</a></b> ou <b><a href="/wiki/Super-reino" class="mw-redirect" title="Super-reino">Super-reino</a></b></span><br /><b><a href="/wiki/Reino_(biologia)" title="Reino (biologia)">Reino</a></b><br /><a href="/wiki/Sub-reino" class="mw-redirect" title="Sub-reino">Sub-reino</a><br /><a href="/wiki/Infrarreino" class="mw-redirect" title="Infrarreino">Infrarreino</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><br /><b><a href="/wiki/Filo_(biologia)" class="mw-redirect" title="Filo (biologia)">Filo</a></b>/<b><a href="/wiki/Divis%C3%A3o_(biologia)" title="Divisão (biologia)">Divisão</a></b><br /><a href="/wiki/Subfilo" class="mw-redirect" title="Subfilo">Subfilo</a><br /><a href="/wiki/Infrafilo" class="mw-redirect" title="Infrafilo">Infrafilo</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><br /><b><a href="/wiki/Classe_(biologia)" title="Classe (biologia)">Classe</a></b><br /><a href="/wiki/Subclasse" class="mw-redirect" title="Subclasse">Subclasse</a><br /><a href="/wiki/Infraclasse" class="mw-redirect" title="Infraclasse">Infraclasse</a><br /><a href="/wiki/Parvclasse" class="mw-redirect" title="Parvclasse">Parvclasse</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><br /><br /><a href="/wiki/Coorte_(taxonomia)" title="Coorte (taxonomia)">Coorte</a><br /><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_(taxonomia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legião (taxonomia) (página não existe)">Legião</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><a href="/wiki/Superordem" class="mw-redirect" title="Superordem">Superordem</a><br /><b><a href="/wiki/Ordem_(biologia)" title="Ordem (biologia)">Ordem</a></b><br /><a href="/wiki/Subordem" class="mw-redirect" title="Subordem">Subordem</a><br /><a href="/wiki/Infraordem" class="mw-redirect" title="Infraordem">Infraordem</a><br /><a href="/wiki/Parvordem" class="mw-redirect" title="Parvordem">Parvordem</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><a href="/wiki/Superfam%C3%ADlia" class="mw-redirect" title="Superfamília">Superfamília</a><br /><b><a href="/wiki/Fam%C3%ADlia_(biologia)" title="Família (biologia)">Família</a></b><br /><a href="/wiki/Subfam%C3%ADlia" title="Subfamília">Subfamília</a><br /><br /> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><br /><a href="/wiki/Tribo_(biologia)" title="Tribo (biologia)">Tribo</a><br /><a href="/wiki/Subtribo" class="mw-redirect" title="Subtribo">Subtribo</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><br /><b><a href="/wiki/G%C3%A9nero_(biologia)" title="Género (biologia)">Gênero</a></b><br /><a href="/wiki/Subg%C3%AAnero" class="mw-redirect" title="Subgênero">Subgênero</a><br /><a href="/wiki/Se%C3%A7%C3%A3o_(bot%C3%A2nica)" title="Seção (botânica)">Seção</a> </p> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:10em;"><div> <p><a href="/wiki/Superesp%C3%A9cie" title="Superespécie">Superespécie</a><br /><b><a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">Espécie</a></b><br /><a href="/wiki/Subesp%C3%A9cie" title="Subespécie">Subespécie</a><br /><a href="/wiki/Infraesp%C3%A9cie" title="Infraespécie">Infraespécie</a> </p> </div></td></tr></tbody></table></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Conceitos associados</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Organismo" title="Organismo">Organismo</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Clado</a></li> <li><a href="/wiki/Fen%C3%A9tica" title="Fenética">Fenética</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%81rvore_filogen%C3%A9tica" title="Árvore filogenética">Árvore filogenética</a></li> <li><a href="/wiki/Origem_comum" title="Origem comum">Origem comum</a></li> <li><a href="/wiki/Taxonomia_de_Lineu" title="Taxonomia de Lineu">Taxonomia de Lineu</a></li> <li><a href="/wiki/Zootaxonomia" title="Zootaxonomia">Zootaxonomia</a></li> <li><a href="/wiki/Sistema_dos_Tr%C3%AAs_Dom%C3%ADnios" title="Sistema dos Três Domínios">Sistema dos Três Domínios</a></li> <li><a href="/wiki/Tipo_nomenclatural" title="Tipo nomenclatural">Tipo</a></li> <li><a href="/wiki/Ichnot%C3%A1xon" title="Ichnotáxon">Ichnotáxon</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Normas</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nomenclatura_binomial" title="Nomenclatura binomial">Nomenclatura binomial</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_Internacional_de_Nomenclatura_Bot%C3%A2nica" title="Código Internacional de Nomenclatura Botânica">Código Internacional de Nomenclatura Botânica</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_Internacional_de_Nomenclatura_Zool%C3%B3gica" title="Código Internacional de Nomenclatura Zoológica">Código Internacional de Nomenclatura Zoológica</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_Internacional_de_Nomenclatura_de_Bact%C3%A9rias" class="mw-redirect" title="Código Internacional de Nomenclatura de Bactérias">Código Internacional de Nomenclatura de Bactérias</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_Internacional_de_Nomenclatura_de_Plantas_Cultivadas" title="Código Internacional de Nomenclatura de Plantas Cultivadas">Código Internacional de Nomenclatura de Plantas Cultivadas</a></li> <li><a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_dos_v%C3%ADrus" title="Classificação dos vírus">Classificação dos vírus</a></li> <li><a href="/wiki/PhyloCode" class="mw-redirect" title="PhyloCode">PhyloCode</a></li> <li><a href="/wiki/BioCode" title="BioCode">BioCode</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Controle_de_autoridade" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Controle_de_autoridade" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Ajuda:Controle_de_autoridade" title="Ajuda:Controle de autoridade">Controle de autoridade</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q713623" class="extiw" title="wikidata:Q713623">Q713623</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/clade">ID</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐5ltd8 Cached time: 20250328235459 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [] CPU time usage: 0.357 seconds Real time usage: 0.493 seconds Preprocessor visited node count: 3129/1000000 Post‐expand include size: 154077/2097152 bytes Template argument size: 9191/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 51/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 20693/5000000 bytes Lua time usage: 0.173/10.000 seconds Lua memory usage: 3556473/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 2/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 398.329 1 -total 50.57% 201.441 3 Predefinição:Navbox 46.10% 183.649 1 Predefinição:Evolução 29.13% 116.047 1 Predefinição:Controle_de_autoridade 22.39% 89.200 50 Predefinição:Ill 16.63% 66.246 1 Predefinição:Referências 11.10% 44.199 2 Predefinição:Citar_web 8.26% 32.891 33 Predefinição:Ill/link 8.08% 32.186 1 Predefinição:Classificação_biológica 6.76% 26.925 33 Predefinição:Se_vazio --> <!-- Saved in parser cache with key ptwiki:pcache:43294:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250328235459 and revision id 67675392. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtida de "<a dir="ltr" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Clado&oldid=67675392">https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Clado&oldid=67675392</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Filogen%C3%A9tica" title="Categoria:Filogenética">Filogenética</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categoria oculta: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_que_usam_Predefini%C3%A7%C3%A3o:ill_desnecessariamente" title="Categoria:!Artigos que usam Predefinição:ill desnecessariamente">!Artigos que usam Predefinição:ill desnecessariamente</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página foi editada pela última vez às 15h27min de 24 de março de 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Este texto é disponibilizado nos termos da licença <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt">Atribuição-CompartilhaIgual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0) da Creative Commons</a>; pode estar sujeito a condições adicionais. Para mais detalhes, consulte as <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condições de utilização</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/pt-br">Política de privacidade</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sobre">Sobre a Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_geral">Avisos gerais</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programadores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pt.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaração sobre cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pt.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Clado&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versão móvel</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Clado</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>67 línguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Adicionar tópico</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-5ltd8","wgBackendResponseTime":683,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.357","walltime":"0.493","ppvisitednodes":{"value":3129,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":154077,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":9191,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":51,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":20693,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 398.329 1 -total"," 50.57% 201.441 3 Predefinição:Navbox"," 46.10% 183.649 1 Predefinição:Evolução"," 29.13% 116.047 1 Predefinição:Controle_de_autoridade"," 22.39% 89.200 50 Predefinição:Ill"," 16.63% 66.246 1 Predefinição:Referências"," 11.10% 44.199 2 Predefinição:Citar_web"," 8.26% 32.891 33 Predefinição:Ill/link"," 8.08% 32.186 1 Predefinição:Classificação_biológica"," 6.76% 26.925 33 Predefinição:Se_vazio"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.173","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3556473,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-5ltd8","timestamp":"20250328235459","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Clado","url":"https:\/\/pt.wikipedia.org\/wiki\/Clado","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q713623","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q713623","author":{"@type":"Organization","name":"Contribuidores dos projetos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Funda\u00e7\u00e3o Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-11T15:51:31Z","dateModified":"2024-03-24T15:27:46Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/46\/Clade-grade_II.svg","headline":"grupo de organismos originados de um \u00fanico ancestral comum exclusivo"}</script> </body> </html>